COVID-19 Policy Maker’s Factsheet: Rakhine · 2020. 8. 3. · 1 COVID-19 Policy Maker’s Factsheet: Rakhine လတ်တလလာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းနှင့်

1

COVID-19 Policy Maker’s Factsheet: Rakhine

လတတလလာကမဘာတစဝမးနင မမနမာနငငတင မြစပားလနလော COVID-19ကပလောဂါကထလောကစာတမပနလောငေကော၌ထညေငးစဉးစားနငမညလေေတငးလမရလထာငနငစးပားလေးေငောကနးဂဏနးအချကအလကများက ေခငမပညနယ၏မဝါေချမတေများအတက ပပးနငလစေနနငဤအချကအလကများကကးကား၍ဌာနတငးအမခားလောအချကအလကများနငလပါငးစညး၍ထလောကလောမဝါေများချမတနငလစေနေညေယကာဤအနစချပအချကအလကများကမပစေမခငးမြစပါေည။ဤအနစချပတငလြာမပထားေညများအနက အများစမာ ၂၀၁၄ ေနးလခါငစာေငးက အလမခခထားလော ေခငမပညနယအတငးေ မမနယ ၁၇ ခနငမပညနယေငောကနးဂဏနးအချကအလကများမြစပါေည။

ယခစစညးတငမပမတင အလေးစတအချကအလကများ ပပးလပးနငေနထက COVID-19 ကပလောဂါကာလတငထလောကလောတမပနမများအတကကနဦးကကတငစဉးစားောတငအလထာကအပမြစလစေနေညေယပါေည။ထအတကအထကတငေခေလCOVID-19ကပလောဂါကာလအတငးမဝါေပငးေငောတမပနလောငေကမများလပလောငောတငအလထာကအကမပလစမည၊အေးဝငလစမညအလမခခကနးဂဏနးအချကအလကများကလြာမပထားမပး၊မပညနယဌာနေငောများေအမခားလောေတငးအချကအလကများမြငလပါငးစညးစဉးစားမခငးမြငပ၍ရလထာငလပါငးစမ ကကညမမငနငလော၊ေကလေောဓကကအလမခခလောမဝါေတမပနမများမြစလစမညမြစပါေည။

ထလောကလောCOVID-19တမပနမမဝါေတစေပအတက ေဇငးလေးေောတငအလထာကအပမြစနငေနဤအနစချပစာလစာငတငကနးဂဏနးအချကအလကများကကဏဍ(၁၀)ခမြငလြာမပထားပါေည။

မတဆက

2

လဦးရေ

ေခငပြညနယအတငး မတငးရနထငရနသများသည ရကျးလကနငမမပြများတင မညသြျ နရနထငကကြါ

သနညး။ ထသြျ နရနထငမရကကာင COVID-19 ၏သကရောကမက မညသ ခစားေရစနငြါသနညး။

လဦးလေအေယအစား၊တညလနောနငေပေညးမတကေေမခငးေညေခငမပညနယတငCOVID-19ကးစကမပနပားမနင မြစလပါလာနငလော အခကအခစနလခါမများက ထညေငးစဉးစားောတင အေးဝငမညမြစပါေည။လအာကတငလြာမပထားလော၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငးမေယထားေညကနးဂဏနးအချကအလကများက ေခငမပညနယေည မမနမာနငငေ တငးလေေကကး၊ မပညနယများထတင လကျးလကလနလဦးလေပါဝငမအချ းမာတတယလမမာကအမမငေးမြစပါေည။

မမမပများနငနငးယဉပါက လကျးလကတငလနထငေများေည မပညေလေးောဝနလောငမများ ယခလအချနတငအလေးကကးေညကျနးမာလေးဝနလောငမများကေေေနအခငအလမးနညးပါးမပးအစးေနငအမပနအလနေကနယပတေကမမာလညးအကနအေတနငမြစပါေည။လကျးလကလနမပညေများ၏အေကလမးဝမးလကျာငးမေညလညး ဝငလငမမင အလပအကငမျ းမဟတေည လယယာစကပျ းလေးနင လမးမမလေးအလပါတင တညမလနပါေည။ COVID-19 လောဂါတားေးကာကယလေးနင ေးကျ းေကလောကမများက မပနလညကစားလေးတတင မမမပတငလနထငေများနငလကျးလက၌လနထငေများအတကလထာကပမများပပးောတငမတညေညလထာကပမပေဏဍာနများ၊ေကေယလေးလမးလကကာငးများ၊ပါဝငလောငေကကကေမညပတေကေactorsများကထညေငးစဉးစားနငေနလအပပါေည။

ပြညနယနငတငးရေသကကးအလက

မမပြ-ရကျးလကလဦးရေအချ း

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

၁

3

လမစာေငးအငးအချကအလကများ

ေခငပြညနယတင အသကအေယအြစအလက မညသကပြားသနညး။ ထသ အသကအေယအြစ

ကပြားမသည COVID-19 တပြနမအတက မညသ အဓြပာယသကရောကရစနငြါသနညး။

ကပလောဂါမြစပားမေည အေကအေယအပစအားလးက တညလော ထခကမေမညမဟတပါ။ အချ လော အေကအေယအပစများေည COVID-19 လကကာင ကျနးမာလေးအေလညးလကာငး၊ စးပားလေးထခကမအေလောလညးလကာငး ခခနငစမးအားနညးပါေည။ ထလကကာင အစးေအလနမြင မတညလောအေကအေယအပစများအတကအဝငခငကျမြစလစမညမဝါေများကလေချာစာစဉးစား၍ေဇငးလေးေေငပါေည။

လမစာေငးအငးကနးဂဏနးများ

အမရထာငစနင လဦးရေကနးဂဏနးများ

အသက (၆၅) စအထက

အသက (၁၅) စင (၆၄) စကား

အသက (၁၅) စေအာက

653,333

1,305,561

139,913

150,000 100,000 50,000 0 50,000 100,000 150,000

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80-84

85-89

90+

ကျားမ

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

စစေပါငးလဦးေရ အမေထာငစများမြပ ေကျးလက

329,166

1,175,160

67,167

240,874

0% 20% 40% 60% 80% 100%

စစေတ

ကးာဏပ နး

ေြမာကဦး

ေကျာကေတာ

မငးြပား

ေြမပ

ေပါကေတာ

ရေသေတာင

ေမာငေတာ

ဘးသးေတာင

ေကျာကြဖ

မာနေအာင

ရမးဗ

အမး

သတ

ေတာငကတ

ဂ

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

၂

4

ဆငးေနမးြါးမ

ေခငပြညနယတင လဦးရေ မညမျသည ဆငးေနမးြါးစာ ရနထငရနကကေြါသနညး။ COVID-19 ရကကာင

မညသ ထခကခစားေနငြါသနညး။

ဆငးေမညနကနးများ

ေငးေနမးပါးမနငလနစဉေငေငကကလတလနေလောအမလထာငစများေညCOVID-19၏ေကလောကမကပမေးဝါးစာခစားေပါေည။ေခငမပညနယေညမမနမာနငငေအားအနညးေးေေညလေေများတငတစခအပါအဝငမြစပါေည။၂၀၁၇ခနစတငလကာကခလောကလေမဂဂြမြးလေးအစအစဉ၏မမနမာလနထငမအလမခအလနစစတမးအေေခငမပညနယတငလဦးလေ၏၄၁.၆%ေညေငးေနမးပါးမမျဉး(တစလနဝငလင၁၅၉၀ကျပ)လအာကတင လနထငလနကကေမပး လနာကထပ ၃၉.၉% ေညလညး စးပားလေးအေ လခခခငမာမမေဘ လနထငကကလျကေပါေည။ ထစနလခါမများေည အလမခခကျနးမာလေးဝနလောငမများနင အေပညာလပးဝနလောငမများက လကလမးမမနငေည လမဘဝအခကအခများက ထပေင၍ ဝနပလစပါေည။ အစးေ၏တမပနမအစအစဉများေညပကတအလမခအလနများကထငဟပေငပါေည။ဥပမာအားမြငကျနးမာလေးအေပညာလပးောတငလေေေမပညေများအမပငIDPစခနးများနငတကပလောငစခနးများတငလနထငကျေညမပညတငးလနေပစနခာေများ၏မတညကမပားေညအလမခအလနများနငကကညလအာငလောငေကေငပါေည။အလားတပငအေားအလာကနေတမအစအစဉများေညလညး မပညေလထ၏ စးပားလေးအလမခအလနကထညေငးစဉးစားေငပါေည။

ကမဘာတစဝမးတငမညေညအေကအေယမေCOVID-19လောဂါပးကးစကခေနငလောလညးအများေးကးစကခေလချေေညေများမာအေကအေယကကးေများမြစပါေည။ေခငမပညနယတငေကကကးေယကကးလဦးလေေညအမခားလောအေကအေယအပစများထကနညးပါေည။အမခားနငငများတငမတညလောအေကအေယအပစများအတကCOVID-19ကျနးမာလေးတမပနမမာကမပားမခားနားပါေည။အထးေမြငထနငငများတငေကကကးေယအများအတကလောဂါပးကးစကခေမမကာကယလပးမခငးကအဓကထားပါေည။

ေငးမမစ-ကမဘာကလေမဂဂြမြးလေးအစအစဉ(UNDP)၏၂၀၁၇ခနစမမနမာလနထငမအလမခအလနစစတမး

ဆငးရမးပါးမမရသ

ဆငးရမးပါးမမရေသာလညး အေြခခငမာမမရေသးသ

ဆငးရမးပါးသ ဆငးရမးပါးသများ၏ % ဆငးရမးပါးြခငးမရသများ၏ %

39%

60%

41%

65%

Access to hospitalေဆး (ေဆးခနး)များ၏

ကျနးမာေရးေစာငေရာက

မကလကလမးမမ

အေြခခပညာေရးက

လကလမးမမ

1.11

ရခငြပညနယအတငးဆငးရမးပါးသည

လဦးေရ

ရခငြပညနယ၏ဆငးရမးပါးသ လဦးေရအချး

တစငငလး၏ ေဆးင အေြခခပညာေရးကလကလမးမငမ

လဦးေရသနးေပါငး

41.6 %

39.9 %

18.6%

၃

5

ပြညသကျနးမာရေး

ေခငပြညနယ၏ လကေ ပြညသကျနးမာရေးရစာငရောကမ အရပခအရန မညသေသနညး။

ရကာငးမနသညသနေငးရေးစနစက လကလမးမရသာ

အမရထာငစ ောခငနနး (ေခငပြညနယ)

ရကာငးမနသညသနေငးရေးစနစက လကလမးမရသာအမရထာငစောခငနနး (မမနယအလက)

ကျနးမာလေးစနစ၏မပညစမအလမခအလနကေေနငေနလပလောငောတငအလမခခေနေငးမကနးဂဏနးအချကအလကများကအလေးပါပါေည။ မလလာလေေးထတစနစ၊ေနေငးလောလောကေးလေေေမ၊ ပမနလကလေးမခငးအလလအထေငောညနးကနးများကကကညရမခငးမြငမပညနယ၏မပညေကျနးမာလေးလစာငလောကမအလမခအလနကခနမနးနငပါေည။မပညနယအတငးအလမခခေနေငးလေးစနစလကလမးမမလောအမလထာငစများေလနလေးေညဟလောအချကက အစးေ၏ ကျနးမာလေးလစာငလောကမနင COVID-19 တမပနမအစအစဉများတငထညေငးစဉးစားေနလအပပါေည။COVID-19ကထလောကစာကာကယောတငလကလေးမခငးနငတကယလေေနေငးမများေည အလေးကကးပါေည။ အလမခခေနေငးလေးစနစက လကနာလောငေကနငမအားနညးမခငးေညဗငးေပစကထနးချပောတငအခကအခများမြစလပါလစနငပါေည။

32 %

68 %

အာသမအလငယ ာသေးငရနသ

သးြပမ % %

ာသမအလငယ ာသေးငရနသ

အသးမြပငမ

ရခငြပညနယအတငးရ အမေထာငစများ၏ ၇၇ % သည အေြခခလအပသည ဆပြပာ

င လကေဆးေရက လကလမးမကပါသည။

ကျနးမာေရးစစတမး ၂၀၁၅-၁၆

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး၊MyanmarDemographicandHealthSurvey2015-2016

၄

သန�ရငးေသာ ယငလအမသာ အသးြပမ % သန�ရငးေသာ ယငလအမသာ အသးမြပငမ %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

6

ကတအရေအးဆေ ေကျးလကကျနးမာေရးဌာန

ေကျးလကကျနးမာေရးဌာနခဧရာဝ

တ

ပခး

မေက

း

ကရင

မန

စစက

ငး

ရာငသန

တ

းမရ ရခင

ကချ

င

ရနက

န

ချငး

ကယ

ား

ာတေ

ညပြနေ

ဆရာဝနဦးေရ

0

20

40

60

80

100

တကနယကျနးမာေရးဌာန

1,50

8

1,32

9

1,32

6

1,28

0

1,24

1

1,17

4

1,15

2

1,00

0

857

766

741

642

412

348

280

71၂၁

၁၀၈

၅၈၁

ကျနးမာရေးစနစ၏ စမးရဆာငေည

ေခငပြညနယတင ကျနးမာရေးရစာငရောကမရြးနငသည ရနောမညမျေသနညး။

၎ငးတသည COVID-19 ၏ သကရောကမအရြါတင မညသရထာကြနငမညနညး။

ရဆးရကတငနင ဆောဝန/သနာပြ ကနးဂဏနးများ

ရဆးရကတငအချ း(လဦးရေမညမျတင ရဆးရကတငတစခ)

ေခငပြညနယအတငး ကျနးမာရေး

ရစာငရောကမဌာနများ

လေေနတေကျနးမာလေးစနစများ၏ စမးလောငေညကေေထားမခငးမြင ေခငမပညနယ၏ COVID-19 ကတမပနမများတငပမထလောကနငလစမညမြစပါေည။တငးလေေကကးနင မပညနယများအတကကျနးမာလေးနငအားကစားဝနကကးဌာနမ အလမခခအချကအလကတချ က အလမခခ၍ ေခငမပညနယ၏ မပညေကျနးမာလေးလစာငလောကနငမအေငအတနးကလအာကလြာမပပါေရပလြာပများမြငတငမပအပပါေည။ေခငမပညနယေညလဦးလေ ၈၅၇ ဦးတင လေးရကတငတစခမြစေညက လတေေပါေည။ အလားတပင လကျးလကကျနးမာလေးဌာနခများမာ မပညနယအတငးေ ကျနးမာလေးလစာငလောကမဌာနများ၏ ၇၄% မြစေညအတက COVID-19တမပနတားေးလေးကစစေပများတင၎ငးတကအလလးလပးထညေငးစဉးစားေနလအပမညမြစပါေည။

ေငးမမစ-ကျနးမာလေးနငအားကစားဝနကကးဌာန(၂၀၂၀မပညနစ၊လမလ)၊RIခနမနးချက

၅

7

ြညာရေး

New Normal အရပခအရနတင အရပခခြညာရေးနယြယအတက လအြချကများက မညသပြငဆင

ထားသငြါသနညး။

ဆောဦးရေ(အရပခခြညာ)

ေခငပြညနယ

ဇလငလနင ဩဂတလတင ြငလစမညအလမခခပညာလကျာငးများ၏ လအပချကများအတက ကနးဂဏနးအချကအလကများကထညေငးစဉးစားနငပါေည။ မမနမာနငင၏Safe andChild Friendly SchoolConstruction Guideline (SCFSCG) အေ မလတနးစာေငခနးများေည တစခနးလျင ၂၀ လပ x ၂၄ လပ(လကျာငးေားတစဦးလျင ၅လပ)ေေနလအပမပးတစခနးလျင လကျာငးေား ၂၅လယာကနနးမြစေည။1 ဗဟစာေငးအငးအြ၏၂၀၁၈ခနစစာေငးအငးများအေေခငမပညနယ၏လကျာငးေား၊ေောအချ းေညမလတနးအေငတငလကျာငးေား၂၁ဦးတငေော၁ဦးနနးမြစေညကလတေေည။၎ငးအလမခခအချကအလကများအေကျနးမာလေးနင အားကစားဝနကကးဌာနမ ထတမပနထားလော COVID-19ကာကယလေးလမးညနချကအတငးsocialdistancingတစဦးလျင၆လပက မပညမေညေလောလညးမဝါေေးမြတေများအလနမြင ေခငမပညနယ၏ လကလတလမမမပငအလမခအလနများက ထညေငးစဉးစားေငပါေည။ ဥပမာအားမြင လကျးလက၊ မမမပအကကားလကျာငးေောနငလကျာငးေားဦးလေးအချ းကလညးလကာငး၊စာေငခနးအကျယအဝနးနငလကျာငးေားဦးလေအချ းတကထညေငးစဉးစားေငပါေည။၎ငးအမပငလကျာငးမ/ေေယယပလောငလေးနညးလမးများကအချ လနောလေေများတငထညေငးစဉးစားနငပါေည။

15,891

6,6842,210

မလတနး အလယတနး အထကတနး

329,544

155,371

48,111

မလတနး အလယတနး အထကတနး

စာေငခနးအတငးလအပေညကကမးခငးဧေယာနငလကျာငးေားဦးလေ(SCFSCGစေတမတချက)

လကျာငးေားအလေအတက စာေငခနးဧေယာ

မလတနး ၂၅ဦး 30sq-ft

အလယတနး ၄၀ဦး 20sq-ft

အထကတနး ၄၀ဦး 20sq-ft

ေခငြညနယေေောတစဦးလျငလကျာငးေားဦးလေအချ း

မလတနး ၂၁ဦး

အလယတနး ၂၃ဦး

အထကတနး ၂၂ဦး

ေငးမမစ-2018MyanmarStatisticalYearBook

ေငးမမစ-SafeandChildFriendlySchoolConstructionGuideline/2018MyanmarStatisticalYearbook-RIခနမနးချက

၆

ထငးနငင၊SanSaiခရငေBanPaMuadလကျာငးတငကလလးငယများ social distancingကလကနာလစေနတတငေနးေစေညနညးလမးများမြငစညးရး၍ပမနေငကကားလေးလပငနးများကလောငေကလစေညကလတေစဉ

1SafeandChildFriendlySchoolConstructionGuideline-အလမခခပညာဦးစးဌာနhttp://scscg.moe.edu.mm/wp-content/uploads/Chapter3_Safe-and-Child-Friendly-School-Construction-Guidelines_Myanmar.pdf

ရကျာငးသားဦးရေ

(အရပခခြညာ)ေခငပြညနယ

8

စးြားရေး

ေခငပြညနယအတငး မညသရသာ စးြားရေးလြငနးအမျ းအစားများ လြကငကကရလေသနညး။

COVID-19 ရကကာင ထလြငနးများတင မညသရသာ သကရောကမများ ေနငြါသနညး?

လအာကတငလြာမပထားလော၂၀၁၄ခနစတငလကာကယခလောေနးလခါငစာေငးများအေေခငမပညနယအတငးကယတငလပလောလပငနးလပကငေများ(Ownaccountworker)ကအများေးလတေေည။အလေးစား၊အငယစားနငအလတစားစးပားလေးလပငနးများြမြးတးတကလေးလအဂျငစလကာကယထားလောအချကအလကများကကကညလျင ေခငမပညနယအတငးေ စးပားလေးလပငနးများ၏ အေယအစားများမာ အလေးစားလပငနးများမြစေညကလတေပါေည။DaNaFacility၏ကဗစလကကာငစးပားလေးေငောထခကမေနးစစမခငးအစေငခစာအေကဗစ-၁၉အကကပအတညးေညစကပျ းလေး၊စကမလပငနးေမဟတဝနလောငမနယပယအတငးေမမနမာစးပားလေးအေကအဝနးအထးေမြင၎ငး၏အလမခတညေ၊ြမြးေအလေးစား၊အငယစားနငအလယအလတတနးစား လပငနးများ (MSMEs) က ေေောောထခကလစမပး မမနမာစးပားလေးက များစာရကခတမေေမြင အေပါလပငနးများ မပနလညထလထာငနငလေးအတက လငလေးလကကးလေးအလထာကအပများကလကလမးမနငလစေန(AccesstoFinance)အစးေကလောငေကလပးေငလကကာငးလြာမပထားေည။ထအလမခအလနကေးေပကကညမညေလျငကဗစလောဂါကးစကပျ နမ၏အကျ းေကမြစေညစးပားလေးအလပါထခကမတလကကာင ေခငမပညနယအတငးေကယတငလပလောလပငနးလပလောငလနကကလော မပညေလထများေညအစးေထမလငလကကးလထာကပမများ၊ပပးကညမများမေေနငလျငပမထခကခေနငလောအလမခအလနတငေလနပါေည။

ေငးနးမမပနမနငကမပဏများညနကကားမဦးစးဌာနမထတမပနလောအစေငခစာအေစကပျ းလေးကဏဍနင ၎ငးနငေကစပလပငနးများ၊ လမးမမလေးနင လေလပငနးကဏဍ၊ ပညာလေးဝနလောငမကဏဍ၊ အလမခခအလောကအအနငေယယပလောငလေးတးတကမကဏဍနငဟတယနငခေးေားကဏဍတေညေခငမပညနယအတကအဓကကျလောကဏဍများမြစေညကလတေေည။ေမြစောေခငမပညနယအတငးေ မပညေများေညအလမခခPrimarySectorတငောအများေးမခေပတညလနေညကလညးလတေေည။ထလကကာငေခငမပညနယအစးေအလနမြင စကပျ းလေး၊ လမးမမလေးနင စားလောကကနထတလပမကငးေကတလလျာကေ အလေးစားစးပားလေးလပငနးများေကလကလညပတနငေန ၎ငးတအတက လငလကကးလထာကပကညမ အစအစဉများကလညးထညေငးစဉးစားေငပါေည။

၇

ယခအချနတင ကဗစလောဂါကာကယနမနငးမက ဦးစားလပးလပလောငလနေေကေ လနာကေကတမြစလပါလာနငေည စးပားလေးအကျး ေကများကလညး လစလျရမထားဘ အားစကလောငေကေငပါေည။ကျနးမာလေးမဝါေများေည စးပားလေးအလပါေကလောကမေေကေ စးပားလေးမဝါေများေညလညး မပညေကျနးမာလေးကဏဍအတကစနလခါမများအားကစားလေးတငအလေးပါလောအခနးကဏဍမပါဝငလနပါေည။အစးေ၏တမပနလောငေကမ၊ လျငမမနစာအလကာငထညလြာမ အားနညးမခငးေည စးပားလေးကဏဍတင ေးရးမများမြစလပါနငမပးထေ စးပားလေးအေထခကမက မပနလညကစားနငလေးမာကနကျစေတ ပမများမပားနငေည။ကမဘာတစဝမးတငမပညေလထအားအမမပငမထကလစလောနညးလမးကကျငေးလနကကမခငးေညလောဂါပးမားများအေနအဟနပျန လနမကလလျာချလစနငလောနညးလမးလကာငးတစခဟေနငလောလညးထေမပလပမခငးေည စးပားလေးလပငနးများ ပမနလညပတနငမနင လငလကကးလညပတစးေငးမတတင အဟနအတားများမြစလစနငပါေည။

9

စးြားရေးဆငောကနးဂဏနးများ

လြသားအငအားစ (ေခငပြညနယ)

အရသးစား၊ အလတစား စးြားရေးလြငနးများ

အရေအတက (ေခငပြညနယ)

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

ေငးမမစ-MyanmarSMEDevelopmentAgency

3,011

2

အေသးစား အလတစား

စးြားရေးလြငနးများက ရထာကြပခငး စးပားလေးလပငနးများမာ COVID-19 လကကာငမြစလပါေည လောငးလအားနငဝယလအား နစဘကစလး ကျေငးေည ထခကနငမအနတောယက အထးတလည ကကလတနငပါေည။ ေခငမပညနယအစးေကစးပားလေးလပငနးများအတက လေတအလထာကအပများက တကရကပပးလပးနငပါေည။ ဥပမာအားမြငလပငနးလငစငလကကးများကလေေေငးလပးမခငး၊နငငလတာမလချးလငထတလချးမညအစအစဉများအတကေတငးအချကအလကများထတမပနလပးမခငးနငလအပနငေညအလမခအလနများအတက ကကတငလမျာမနး၍လမမမပငေတငးအချကအလကများ လကာကယစလောငးထားမခငးတကလပလောငနငပါေည။ COVID-19 စးပားလေးထခကမေကောလစလေးစမချကအေနငငလတာမစကပျ းလမးမမလေးနငလေထကလပငနးများအပါအဝငကဏဍနယပယေစများအတက လချးလငများ တးချထတလချးလပးေန စစဉလနေညဟ ေငးနးမမပနမနင နငငမခားစးပားေကေယလေး ဝနကကးဌာနမ ေေပါေည။ JICA ၏ အတးနနးေကောလော အထးလချးလင အစအစဉမ တစေငလညး ေခငမပညနယအတငးေအလေးစားနငအလတစားလပငနးများအတကလချးလငေေနငမပးစမကနး၊ဘဏဍာလေးနငစကမဝနကကးဌာန၏ထတမပနချကအေလချးလငထတလချးေနကျပ၆၄ဘလယခနေေညဟေေပါေည။ထစးပားလေးကစားမအစအစဉများမာကာလတတင စးပားလေးလပငနးများက လထာကပလပးနငမည အစအစဉများထမတစချ မြစပါေည။

0 100,000 200,000 300,000 400,000

အြခား

အမမကစလပ

းာသးငာျကေ ညပြနျခအ

အလပမရာခပါ

အလပရာဆ

မသားစလပငနးတငလပကငသ

ကယတငလပ

လပငနးရင

အစးရဝနထမး

10

အစးေမ သတငးအချကအလကပြနကကားထတပြနပခငး

ေခငပြညနယေ ရေသခပြညသများက COVID-19 ကြရောဂါနင သကဆငရသာ အရေးရြါအသရြး

ထတပြနချကနင သတငးအချကအလကများက အချနနငတစရပြးည မညသေေြါသနညး။

ယခလအလေးလပါကာလတင အစးေမအများမပညေများေေ ေတငးေကေယမပနကကားလေးေညယခငကထက အလနအလေးပါလော အခနးကဏဍမြစလာလပေည။ ထလကကာင ေခငမပညနယေ လေေခမပညေများအလနမြင အလေးလပါအေလပးထတမပနချကနင ေတငးအချကအလကများက မညကေ ေေအေးချနငမညက အစးေက ေေနားလညထားေန အလေးကကးပါေည။ International Media Support က မမနမာနငငအတကလကာကယထားလောစစတမးတစခမအဓကလတေချကလလးချကမာလအာကပါအတငးမြစပါေည။2

ကရနာလောဂါပးနင ေကစပလော လကာငးမနထလောကေည အေလပးထတမပနချက အစအစဉတစခချမတောတငအထကပါအချကများကထညေငးစဉးစားေနလအပေညောမကလထထေ ေတငးအချကအလကများအလျငအမမနထလောကစာလောကေလစေနလေေအလမခအလနနငအများမပညေနားလညလယလောအေးအနနးများ၊ဌာလနတငးေငးေားဘာောစကားများကပါထညေငးစဉးစားေငပါေည။ဥပမာ-အထကပါလတေချကများက ညနမပလနေညမာ ေတငးထတမပနောတင လေေတငးေတငးမပနကကားလေးဌာနများနငတြကကာေတငးထတမပနမခငးေညလကာငးမနထလောကလောနညးလမးများမြစပါေည။

2MyanmarAudienceStudy,Myanmar’smediafromanaudienceperspective2018

မပညတငးေတငးမပနကကားလေး

ဌာနများေလောလနောလေေတင

မပညေများ၏ယကကညမေည

အမမငေးမြစပါေည။

Facebookလမကနေကေည

လအများစအတကအဓက

ေတငးအချကအလကေေော

ေငးမမစမြစေည။

တကျလေချာလောေတငး

အချကအလကလကလမးမမ

အကနအေတေလောအခါ

လအချငးချငးတစေငစကား

တစေငနားကကားေလောေတငး

အချကအလကများကော

ေတငးေေမ၏အခော

မြစလာပါေည။

ထေလောေတငးအချက

အလကေေမများအကန

အေတေလာလျငတစေငစကား

တစေငနားကကားေလော

ေတငးအချကအလက

မနကနမခငးေ၊မေစစလေးမတင

အခကအခေလာပါေည။

၈

11

ေခငပြညနယအစးေဘတဂျက

ပြညနယအစးေဘတဂျကမ COVID-19 ကြရောဂါကာကယတပြနေနအတက မညသသးစနငြါ

သနညး။

လကေ မြစပားလျကေလောကမဘာကပလောဂါ COVID-19 လကကာင ကမဘာတစလားေ အစးေအေးေးမစးပားလေးေငော အလေးလပါတမပနချကများ ချမတလပလောငလျကေပါေည။ နငငအလတာများများတင ကပလောဂါ ကးစကခေေများအား ထလောကလော ကျနးမာလေးလစာငလောကမလပးနငေနနင ကပလောဂါလကကာငထခကနစနာေားလော စးပားလေးလပငနးများနင အမလထာငစများအား လငလကကးလထာကပလပးနငေနအတကအစးေဘတဂျကေးစမများတင အလေးလပါအေးစေတလမပာငးလမများ လပလောငလျကေပါေည။ ေခင မပညနယအစးေအလနမြငလညး ကပလောဂါအား ကာကယတမပနလေးလပလောငေနအတက အေးစေတများအားမညေဦးစားလပးေးစမညနငကမဘာကပလောဂါCOVID-19လကကာငအစးေ၏ေလငအလပါတင မညေညအကျ းေကလောကမများ ေလာမညက ထညေငးစဉးစားေငပါေည။ လအာကပါကနးဂဏနးအချကအလကများကကကညမခငးအားမြငေခငမပညနယအစးေဘတဂျကအားေေနငပါေည။

၂၀၁၉-၂၀၂၀ ခ၊ ဘဏဍာလေးနစ စစလပါငးအေးစေတကနးဂဏနးများအေ ေခငမပညနယ၏ စစလပါငးအေးစေတတင မပညနယအစးေအြ၊လမးဦးစးဌာန၊လျပစစဓာတအားမြနမြးလေးလပငနး၊ လကျးလကလမးြမြးလေးဦးစးဌာန၊မမမပနငအမောြမြးလေးဦးစးဌာနနငစညပငောယာလေးအြများ၏အေးစေတများအဓကပါဝငလနေညက လတေပါေည။ ောမနအေးစေတအများစတင ဝနထမးလစာ၊ ပငစငများစေည လခါငးစဉလမပာငး ေးစေနမမြစေည အေးစေတများေလောလညး အချ လောောမနအေးစေတနင လငလးလငေငးအေးစေတများကမCOVID-19ကပလောဂါကာကယတမပနလေးနငစးပားလေးနလနထလစလေးအေးစေတများအတကလလမပာငးေးစေနလအပနငပါေည။ မညေညအေးစေတအမျ းအစားများကကပလောဂါကာကယတမပနလေးအတက လမပာငးလေးစနငေည၊ မညေညအလကကာငးအောများက လမပာငးလေးစမည စေညတကလညး ထညေငးစဉးစားေနလေည။ COVID-19 ကပလောဂါမြစပားလနစဉအချနအတငးနင မြစပားမပးလနာကပငး အေးစေတများနင ေလငများအား မညေချနညေးစေမညက စဉးစားေငပါေည။ ေခငမပညနယအလနမြင ၂၀၂၀-၂၀၂၁ဘဏဍာလေးနစဘတဂျကက လေးေလနေညကာလမြစေညအတက မပညနယအလနမြငအေးစေတအားတတနငေမျမမနမမနေနေနလကလလျာညလထလမပာငးလေးစေနစဉးစားေးေပေပါမည။

၉

ေခငပြညနယ၏ ဘတဂျကကနးဂဏနးများ

စစရြါငးအသးစေတောခငနနး(ဌာနအလက)

ေငးမမစ-၂၀၁၉-၂၀၂၀ခ၊ဘဏဍာလေးနစေခငမပညနယ၏ဘဏဍာလငအေအေးေငောဥပလေ၊

၂၀၁၉-၂၀၂၀ခနစ၊ဘဏဍာလေးနစမပညလထာငစ၏အေအေးခနမနးလမခေငောလငစာေငးအချကအလကများ

ြပညနယအစးရအဖ

လမးဦးစးဌာန

လျပစစဓါတအားြဖန�ြဖးေရးလပငနး

ေကျးလကလမးဖဖးေရးဦးစးဌာန

မြပင အမရာဖဖးေရးဦးစးဌာန

စညပငသာယာေရးအဖများ

အြခားဌာန၊ အဖအစညးများ

37%

24%

15%

13%

4%2%

5%

12

အထကပါေလငအချကအလကများအေေခငမပညနယ၏ေလင၈၇ောခငနနးေညမပညလထာငစအစးေမလလမပာငးလထာကပလငနင အခနလဝစမ မြစပါေည။ အမခားောမနေလငမာ ၅ ောခငနနးေမပး ယငးေလငတငစညပငောယာလေးအြများမ လကာကခေေလော လပငနးလငစငလကကးများနင လလလလကကးများ အဓကပါဝငပါေည။ ေလငအပငးတင COVID-19 ကပလောဂါလကကာင မညေညအခနေလငများ လလျာနညး ကျေငးနငလမခေေညနင ထေေလငကျေငးနငေညေကလောကမများအား မညေေကောလလျာပါးလအာင လောငေကမညဟေညမာ လမးခနးထတစောမြစပါေည။ စညပငောယာလေးအြများမ လကာကခေေလော အခနအခများလလျာနညးကျေငးေားမနင ၎ငးေကလောကမများအား ေကောလလျာပါးလအာငလောငေကနငေည နညးလမးများကRenaissanceInstituteမလေးေားမပစထားလောManagingMunicipalRevenuesintheTimeofCOVID-19တငအလေးစတလလလာြတရနငပါေည။3

3 https://rimyanmar.org/en/publication/managing-municipal-revenes-time-covid-19

စစရြါငးေရငောခငနနး (အမျ းအစားအလက၊)

ေငးမမစ-၂၀၁၉-၂၀၂၀ခ၊ဘဏဍာလေးနစေခငမပညနယ၏ဘဏဍာလငအေအေးေငောဥပလေ၊

၂၀၁၉-၂၀၂၀ခနစ၊ဘဏဍာလေးနစမပညလထာငစ၏အေအေးခနမနးလမခေငောလငစာေငးအချကအလကများ

မတချက ။ ။ တစမမနယ ကျြ ၁,၀၀၀ သနးရထာကြသည ပြညရထာငစ လတရတာဆငော ဖမဖးရေးေနြရငသည အပခား သာမနေရငတင ြါဝငမြး ပဖစသညဟ ယဆြါသည။

အေထေထလေြပာငးေထာကပေင

အြခားသာမနရေင

UNDP ၏ မနယဖဖးမအေထာကအပရနပေင

အခနေဝစ

ေငးလးေငရငး ရေင

အခနရေင

အေရးေပါရနပေင

84%

5%

5%3%

1%1% 1%

13

4 MyanmarEconomicBulletin,2019-MyanmarDevelopmentInstitute

ေခငပြညနယမ ပြညတငးနင နငငတကာသ ရေေရပြာငးသားလာမ

COVID-19 သည နငငတကာသ ရေေရပြာငးသားလာမနင ရေေရပြာငးအလြသမားများအရြါ မညသည

အကျ းသကရောကမများ ေလာနငြါသနညး။

COVID-19အားထလောကစာတမပနနငလောမဝါေလကာငးတစခမြစလာလစေနနငငအတငးလေေလမပာငးေားလာေများောမကမပညပမမပနလောကလာလောလေေလမပာငးလနထငေများ၊IDPစခနးများနငတကပလောငစခနးများတငလနထငကျေညမပညတငးလနေပစနခာေများ၏ကနးဂဏနးအချကအလကများကပါထညေငးစဉးစားေငပါေည။လောဂါကးစကမပနပားမအနတောယအားလလျာချနငေနအတကမပညပမမပနလောကလာလောလေေလမပာငးလနထငေများအား လောဂါစစလေးမခငး ေမဟတအေားအလာကနေတလနထငလစမခငးများ လောငေကေန လအပပါေည။ လတတလလာလလလာမတစခအေ မမနမာနငင၏ အမလထာငစ ၂၀ ောခငနနးေညမပညပမလေေလမပာငးလနထငေများ၏ပလငများလပါတငမခလနေေညဟလတေေပါေည။4 ၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငးအေ ေခငမပညနယမ နငငတကာေ လေေလမပာငးေားလာ လနထငေဦးလေ ကနးဂဏနးအချကအလကများကလအာကလြာမပပါအတငးလတေေပါေည။

ေခငပြညနယမ နငငတကာသ ရေေရပြာငးသားလာမအရပခအရန

28,280 ဦး74,370 ဦး ၇,၈၃၃ ဦး 1,798 ဦး

ထငးနငငေလေေ လမပာငးလနထငေများ 74,370 ဦး

မလလးေားနငငေလေေ လမပာငးလနထငေများ 28,280 ဦး

တေတနငငေလေေ လမပာငးလနထငေများ ၇,၈၃၃ ဦး

စကကာပနငငေလေေ လမပာငးလနထငေများ 1,798 ဦး

အမခားနငငများေလေေ လမပာငးလနထငေများ ၃,၂၂၁ ဦး

စစလပါငးလေေ လမပာငးလနထငေများ 115,502 ဦး

ေငးမမစ-၂၀၁၄ေနးလခါငစာေငး

၁ဝ

14

မဝါေြငးဆငောရမာငးတများ

ထရောကရသာ COVID-19 တပြနမအတက မညသညမဝါေြငးဆငောကဏဍများသည အရေးြါဆး

ပဖစနငြါသနညး။

ေေနငေမျ ေတငးအချကအလကများနင အလတအကကများက အေးမပ၍ ေခငမပညနယအစးေေညCOVID-19လောဂါပးကလျငမမနစာတမပနနငေနလောငေကေမညမြစပါေည။တမပနလောငေကမကပမမမနေနထလောကလလလလကျနးမာလေးကဏဍအလပါေကလောကမများနငစးပားလေးအေြအားများကလလျာချနငလလလလမြစပါေည။ ဤကပလောဂါက တမပနလောငေကနငေည အလေးကကးေည မဝါေပငးေငော ကဏဍတစချ ကလအာကပါအတငးတငမပလပါေည။

z ပြညနယ၏ဘတဂျက -အထကတငလြာမပခေညအတငးကပလောဂါမြစပားမကတမပနနငေနမပညနယ၏ဘတဂျကက တစကယလေေးအကာအကယပစစညးများ (PPE) ဝယယမခငးအတကကနကျစေတမေည စးပားလေးလပငနးများက လငလေးလကကးလေးလထာကပမများ မပလပမခငး၊cash for work နညးလမးများမြင ေပောအေင ြမြးလေးလပငနးများက အားလပးမခငးစေညနညးလမးမျ းစမြငခလဝအေးချနငပါေည။

z စညြငသာယာရေးအဖများ - စညပငောယာလေးအြများေညကပလောဂါကာလတငလေတနးမျကနာစာတငလပကငလောငေကလနကကေများမြစပါေည။၎ငးတေညစးပားလေးလပငနးများမညေညအချနတင မညေေပေငးေငေည၊ အခနအခများက မညေညအချနတင မညေလကာကခေငေည စေညအလေးကကးလော ေးမြတချကများက ချမတကကေပါေည။ စညပင

0 3,000 6,000 9,000 12,000 15,000 18,000

စစေတ

ေပါကေတာ

ရမးဗ

မာနေအာင

ေကျာကြဖ

ပဏားကနး

မငးြပား

ေြမာကဦး

ရေသေတာင

ေကျာကေတာ

ပြညြသ ရေေရပြာငးရနထငသဦးရေ

အများဆးေသည မမနယများ

ေငးမမစ-နငငတကာလမပာငးလေေေားလာေများစာေငး(၂၀၁၄)-အလပေမား၊လဝငမကကးကကပလေးနငမပညေအငအားဦးစးဌာန

၁၁

ေခငမပညနယအစးေအလနမြငအေပါမပညပမမပနလောကလာလောလေေလမပာငးလနထငေများအများေးမြစနငလချေေညမမနယများေစညပငောယာလေးအြများနင အလထလထအပချပလေး ဦးစးဌာန၏လအပမများကအဓကထားလထာကပလပးနငပါေည။ထအမပငမပညေကျနးမာလေးဌာနများနင အမခားေကစပလျကေေညFront Line Service လပးေများေ ဘဏဍာလငနင အမခားအေငးအမမစများေေလစေန ေကေငောဌာနများ၊ မပညလထာငစအစးေတနငေကေယလောငေကေနလအပမညမြစပါေည။မပညပမမပနလောကလာလော လေေလမပာငးလနထငေများအတက ေငးလငးမပတေားလော အကကဉာဏနင မဝါေများ အစအစဉတကျမြစလစေနအလေးကကးပါေည။ ဥပမာ - လောဂါကာကယလေးအတက လေေခမပညေများက လအပလောကာကယမများ လပလောငေန လမးညနလပးမခငး။

15

ောယာလေးအြများအား ေငးလငးတကျလောလမးညနချကများ ချမတလပးမခငးမြင ေခငမပညနယအစးေေည အစးေအြအတငး ထလောကလောတမပနမက လပါငးစပညနငးလပလောငနငပါေည။

z အစးေ၏ဆကသယရေးနညးလမးများ -ကပလောဂါကာလအတငးထလောကလောေကေယလေးနညးလမးေညအလနအလေးပါပါေည။ မပညေလထေည လောဂါပးနငပတေကေည လနာကေးေ ေတငးအချကအလကများက နားလညေနလအပမပး အစးေ၏တမပနလောငေကမများကလကာငးမနစာ ေေထားေမညမြစပါေည။ အစးေေည အများမပညေက လနာကေးေေတငးအချကအလကများကအေလပးနငေနြနးမြငစာတ (texts)လပးပမခငး၊လြဘတခစာမျကနာမအချကအလကမျလဝမခငးစေညေကေယလေးလမးလကကာငးအစကအေးမပနငပါေည။

z အစးေစနစအတငး မဝါေနင လြနညးလြဟန - တငးလေေကကး၊ မပညနယအစးေများေညဦးလောငဦးေကလနောမ နမနာမပလောငေကမခငးမြငအများမပညေတ၏လလနမပစကလမးမးနငပါေည။ကျနးမားလေးနငအားကစားဝနကကးဌာနကထတမပနထားလောလမးညနချကများကလကနာ၍လပငနးခငအတငးလောဂါပးကာကယလေးကလကနာလောငေကမခငး၊လောဂါမြစပားလနမအလမခအလနနငအည လကလလျာညလထမြစလစေန စမကနးများက လမပာငးလလပကငမခငး၊အခနအခနးလောလာများလပးပမခငး/လကာကခမခငးတတငDigitalPlatformကအေးမပမခငးမြငအစးေေညလေေတငးမပညေများနငစးပားလေးလပငနးများအတကစနမနာလကာငးမြစလစမညမြစပါေည။

z လြအားရြးအဖများ - ကပလောဂါက ပမထလောကစာ တမပနလောငေကနငေနအတက လမအေပြကအြအစညးများ၊ပေဟတအြအစညးများနငညနငးမများလောငေကောတငမပညနယအစးေေညဦးလောငမအခနးကဏဍမညနငးလောငေကေငပါေည။

Data Source Description Location2014 Census DataCentral Statistical Organization

The 2014 census is a rich source of data on topics ranging from public health the demographics, though it now 6 years old. Statistical Yearbook 2018

DOP Website

Ministry of Health and Sports Data

The MOHS provides data on the capacity of the health system and the latest COVID-19 stats.

mmsis.gov.mmMOHS WebsiteAlso see Myanmar CDC

World Bank Data The World Bank provides analysis on a range of different topics, in-cluding poverty and government effectiveness. Both data and analysis are available on their website.

World Bank Myan-mar Website

UNDP, World Bank & CSO Living Condi-tions Report 2019

An detailed report on the state on poverty in Myanmar. UNDP Website

Demographic Health Survey 2015-16

DHSs are conducted in every many countries and provide useful pubic health data.

DHS Website

Myanmar’s Media from an Audience Perspective

Published by IMS/FOJO Media Institute. This survey provides an anal-ysis of how people in Myanmar consume media.

MediaSupport.org

GitHub Resources A collection of innovative resources for tracking the latest information regarding COVID-19.

Github

RI Website A range of analysis and government budget data, plus the latest blogs from the RI Team.

RIMyanmar.org

Migration Dashboard A Dashboard displaying the 2014 census data on migration. MOLIP Website

Myanmar Informa-tion Management Unit

Has established its own COVID-19 information page. MIMU.info

WHO The key source for COVID-19 news worldwide, see the Myanmar page. WHO Website

Useful Data Sources

Find out more information at RIMyanmar.org