CNBC-e Tüketici Güven-Tüketim Endeksleri ve Finansal Piyasalar. TBB – Eylül 2007 Doç. Dr. Erhan Aslanoğlu - Yrd. Doç. Dr. Sadullah Çelik. Tüketici Güven Endeksleri. Tüketici güven endeksleri ekonomik aktiviteyi izlemek amacıyla gelişmiş tüm ülkelerde yakından izlenen öncü bir göstergedir. - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
CNBC-e Tüketici Güven-Tüketim CNBC-e Tüketici Güven-Tüketim Endeksleri ve Finansal PiyasalarEndeksleri ve Finansal Piyasalar
TBB – Eylül 2007TBB – Eylül 2007
Doç. Dr. Erhan Aslanoğlu - Yrd. Doç. Dr. Sadullah ÇelikDoç. Dr. Erhan Aslanoğlu - Yrd. Doç. Dr. Sadullah Çelik
Tüketici güven endeksleri ekonomik aktiviteyi Tüketici güven endeksleri ekonomik aktiviteyi izlemek amacıyla gelişmiş tüm ülkelerde izlemek amacıyla gelişmiş tüm ülkelerde yakından izlenen öncü bir göstergedir. yakından izlenen öncü bir göstergedir.
En eski ve en tanınan iki endeks ABD’de her ay En eski ve en tanınan iki endeks ABD’de her ay yayınlanan;yayınlanan;- Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi- Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi- Conference Board Tüketici Güven Endeksi- Conference Board Tüketici Güven Endeksi
İç Talep ve Ekonomik Büyüme...İç Talep ve Ekonomik Büyüme...
Nelerden etkilenebilir ?Nelerden etkilenebilir ? Siyasi ve ekonomik gelişmelerden…Siyasi ve ekonomik gelişmelerden… Finansal piyasalardan (Bono – Tahvil, Borsa ve Döviz)...Finansal piyasalardan (Bono – Tahvil, Borsa ve Döviz)...
Bu etki hangi mekanizmayla tüketici davranışlarına yansır ?Bu etki hangi mekanizmayla tüketici davranışlarına yansır ?Tasarruf eğilimi, refah etkisi...Tasarruf eğilimi, refah etkisi...
Cinsiyete, zamana, mekana ve yaş gruplarına göre Cinsiyete, zamana, mekana ve yaş gruplarına göre nasıl farklılaşıyor ?nasıl farklılaşıyor ?
Bu konuda yapılan bazı çalışmalar;Bu konuda yapılan bazı çalışmalar;
Bram, J. & Ludvigson, S. (1998)Bram, J. & Ludvigson, S. (1998) Carrell C., Fuhrer J., Wilcox, D. (1994)Carrell C., Fuhrer J., Wilcox, D. (1994) Curtin R. (2002)Curtin R. (2002) Dominits, J., Manski, C.(2004)Dominits, J., Manski, C.(2004) Howrey, P. (2001)Howrey, P. (2001) Garner, A.(1991, 2002)Garner, A.(1991, 2002) Jansen, W.& Nahuis, N. (2003)Jansen, W.& Nahuis, N. (2003) Leeper, E. (1992)Leeper, E. (1992) Ludvigson, S. (2004)Ludvigson, S. (2004)
CNBC – e Tüketici Güven EndeksiCNBC – e Tüketici Güven Endeksi
Baz Dönemi = Ocak 2002Baz Dönemi = Ocak 2002
Örneklem = 704 Kişi (Telefon Görüşmesi)Örneklem = 704 Kişi (Telefon Görüşmesi)
Frekans = Aylık ( 27 / 26)Frekans = Aylık ( 27 / 26)
- % 70 İstanbul, Ankara, İzmir - % 30 Diğer.- % 70 İstanbul, Ankara, İzmir - % 30 Diğer.- % 40 ( 18 – 35 Yaş Grubu) - % 40 ( 18 – 35 Yaş Grubu) % 60 ( 36 – 55 Yaş Grubu)% 60 ( 36 – 55 Yaş Grubu)- % 50 Kadın - % 50 Erkek- % 50 Kadın - % 50 Erkek- Örneklemin % 50’si her ay yenilenmektedir.- Örneklemin % 50’si her ay yenilenmektedir.- Ankete katılan tüketici ile 2 ay üst üste - Ankete katılan tüketici ile 2 ay üst üste
görüşülmekte, daha sonra bu kişi örneklemden görüşülmekte, daha sonra bu kişi örneklemden
çıkarılmaktadır.çıkarılmaktadır.
Anket SorularıAnket Soruları Telefon ile yapılan anketlerde beş soru sorulmakta, Telefon ile yapılan anketlerde beş soru sorulmakta,
bunlardan; bunlardan;
İki tanesi tüketicinin kişisel ve Türkiye ekonomisine ilişkin İki tanesi tüketicinin kişisel ve Türkiye ekonomisine ilişkin mevcut durum algılamasını sormakta, diğer iki tanesi ise mevcut durum algılamasını sormakta, diğer iki tanesi ise tüketicinin kişisel ve Türkiye ekonomisine ilişkin gelecek 12 tüketicinin kişisel ve Türkiye ekonomisine ilişkin gelecek 12 aydaki beklentisini anlamaya çalışmaktadır. aydaki beklentisini anlamaya çalışmaktadır.
Son soru ise içinde bulunulan dönemin televizyon, Son soru ise içinde bulunulan dönemin televizyon, buzdolabı, mobilya gibi dayanıklı tüketim malları ile konut ya buzdolabı, mobilya gibi dayanıklı tüketim malları ile konut ya da otomobil almak için iyi bir zaman olup olmadığını ölçmeye da otomobil almak için iyi bir zaman olup olmadığını ölçmeye çalışmaktadır. çalışmaktadır.
Endeks FormülüEndeks Formülü
Her soru için cari dönem değeri;Her soru için cari dönem değeri;
Bütün soruların endeks değerleri eşit Bütün soruların endeks değerleri eşit ağırlıklı olarak toplanmakta ve cari dönemağırlıklı olarak toplanmakta ve cari dönem endeks değerine ulaşılmaktadır.endeks değerine ulaşılmaktadır.
Alt EndekslerAlt Endeksler
CNBC – e Tüketici Beklenti Endeksi CNBC – e Tüketici Beklenti Endeksi
CNBC – e Tüketim Eğilim EndeksiCNBC – e Tüketim Eğilim Endeksi
CNBC-e Tüketim EndeksiCNBC-e Tüketim Endeksi
Esas olarak Türkiye’de yaygın satış yapan Esas olarak Türkiye’de yaygın satış yapan firmaların müşteri başına ortalama harcama firmaların müşteri başına ortalama harcama rakamlarından hesaplanmaktadır.rakamlarından hesaplanmaktadır.
Endekste kullanılan sektörler Gıda, Giyim, Endekste kullanılan sektörler Gıda, Giyim, Ev Eşyası, Sağlık, Eğlence-Kültür, Otel-Ev Eşyası, Sağlık, Eğlence-Kültür, Otel-Lokanta-Turizm, Konut, Ulaştırma, Çeşitli Lokanta-Turizm, Konut, Ulaştırma, Çeşitli Mal ve Hizmetler şeklindedir.Mal ve Hizmetler şeklindedir.
Sektörlere ait bilgi, TÜİK’in ilgili sektöre ilişkin Sektörlere ait bilgi, TÜİK’in ilgili sektöre ilişkin tüketici fiyat endeksi ile deflate edilerek reel hale tüketici fiyat endeksi ile deflate edilerek reel hale getirilmekte ve sektör endeksleri getirilmekte ve sektör endeksleri oluşturulmaktadır. oluşturulmaktadır.
Daha sonra, TÜİK tüketici fiyat endeksindeki Daha sonra, TÜİK tüketici fiyat endeksindeki ağırlıklar referans alınarak sektörlerin ağırlıklar referans alınarak sektörlerin toplamından tüketim endeksine ulaşılmaktadır.toplamından tüketim endeksine ulaşılmaktadır.
Endeks verileri mevsimsel düzeltilmiş bir seri Endeks verileri mevsimsel düzeltilmiş bir seri
olarak da yayınlanmaktadır.olarak da yayınlanmaktadır.
CNBC-e Tüketici Güven ve Tüketim Endeksleri
0,0020,0040,0060,0080,00
100,00120,00140,00160,00180,00
2002
Q1
2002
Q3
2003
Q1
2003
Q3
2004
Q1
2004
Q3
2005
Q1
2005
Q3
2006
Q1
2006
Q3
2007
Q1
CNBC-e /TGE CNBC-e Tüketim Endeksi
CNBC-e Tüketim Endeksi
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
140,00
160,00
180,00
TE
TE-MD
Endeksler ve Konjonktür HareketleriEndeksler ve Konjonktür Hareketleri
Tüketici Güveni ve GSMH Büyümesi (%)
0,02,04,06,08,0
10,012,014,016,0
2002
Q1
2002
Q3
2003
Q1
2003
Q3
2004
Q1
2004
Q3
2005
Q1
2005
Q3
2006
Q1
2006
Q3
2007
Q1
GSY
İH -B
üyüm
e
60,00
70,00
80,00
90,00
100,00
110,00
120,00
130,00
TGE
(200
2 O
cak:
100)
GSYİH%Yıllık CNBC-e /TGE
Özel Tüketim Harcamaları - Tüketici Güveni
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,020
02Q
1
2002
Q3
2003
Q1
2003
Q3
2004
Q1
2004
Q3
2005
Q1
2005
Q3
2006
Q1
2006
Q3
2007
Q1ÖTH
Büy
üme
Ora
nı (%
)
80,00
90,00
100,00
110,00
120,00
130,00
TGE
(200
2 O
cak:
100)
Özel NihaiTüketim CNBC-e /TGE
CNBC-e Tüketim Endeksi ve Özel Tüketim Harcamaları Büyüme Oranları
Türkiye’de Tüketici Güvenini belirlemekte etkin olabilecek Türkiye’de Tüketici Güvenini belirlemekte etkin olabilecek dört temel değişken grubu olduğunu düşünüyoruz.dört temel değişken grubu olduğunu düşünüyoruz.
Bunlar sırasıylaBunlar sırasıyla(1) Üretimi ölçen ekonomik değişkenler (Örneğin,(1) Üretimi ölçen ekonomik değişkenler (Örneğin,İmalat Sanayi Üretim Endeksi),İmalat Sanayi Üretim Endeksi),
(3) Tüketicinin bulunduğu iş, sektör ya da (3) Tüketicinin bulunduğu iş, sektör ya da bölgedeki üretim, satış ve istihdama bölgedeki üretim, satış ve istihdama ilişkin algılamasını yansıtan göstergeler ilişkin algılamasını yansıtan göstergeler (Örneğin, TCMB İktisadi Yönelim (Örneğin, TCMB İktisadi Yönelim Anketinin çeşitli soruları),Anketinin çeşitli soruları),
Öncelikle tüketici güvenini belirleyen Öncelikle tüketici güvenini belirleyen etmenler incelenmeden önce bütün etmenler incelenmeden önce bütün kullanılan değişkenler arasındaki kullanılan değişkenler arasındaki korelasyon incelenmiştir.korelasyon incelenmiştir.
İkinci olarak bütün değişkenler İkinci olarak bütün değişkenler durağanlık testlerine tabi tutulmuştur. durağanlık testlerine tabi tutulmuştur.
Bundan sonra durağanlık testlerinin Bundan sonra durağanlık testlerinin sonuçlarına bağlı olarak En Küçük Kareler sonuçlarına bağlı olarak En Küçük Kareler yöntemi kullanılarak tüketici güvenini yöntemi kullanılarak tüketici güvenini belirleyen değişkenler araştırılmıştır.belirleyen değişkenler araştırılmıştır.
Son olarak istatistiksel yönden anlamlı Son olarak istatistiksel yönden anlamlı sonuçlar veren regresyonların içerdiği sonuçlar veren regresyonların içerdiği değişkenlerin Etki-Tepki analizi yapılmıştır.değişkenlerin Etki-Tepki analizi yapılmıştır.
Bu çalışmada aylık veriler kullanılmış olup Bu çalışmada aylık veriler kullanılmış olup serilerin aralığı 2002 Ocak – 2007 Temmuz serilerin aralığı 2002 Ocak – 2007 Temmuz dönemidir. dönemidir.
Yüzde olarak kullanılan finansal yatırım Yüzde olarak kullanılan finansal yatırım araçlarının reel getirileri dışındaki araçlarının reel getirileri dışındaki değişkenler doğal logaritma halindedir. değişkenler doğal logaritma halindedir.
Benzin fiyatları önce TÜFE endeksi ile deflate Benzin fiyatları önce TÜFE endeksi ile deflate edilerek reel hale getirilmiş sonra doğal edilerek reel hale getirilmiş sonra doğal logaritması alınmıştır.logaritması alınmıştır.
DOLARTÜFEDOLARTÜFE : DOLARIN TÜFE CİNSİNDEN REEL : DOLARIN TÜFE CİNSİNDEN REEL OLARAK GETİRİSİ OLARAK GETİRİSİ
EUROTÜFEEUROTÜFE : EURONUN TÜFE CİNSİNDEN REEL : EURONUN TÜFE CİNSİNDEN REEL OLARAK GETİRİSİ OLARAK GETİRİSİ
SEPETTÜFESEPETTÜFE : (0.5 DOLAR + 0.5 EURO) : (0.5 DOLAR + 0.5 EURO) SEPETİNİN TÜFE CİNSİNDEN REEL OLARAK SEPETİNİN TÜFE CİNSİNDEN REEL OLARAK GETİRİSİGETİRİSİ
İMKBTÜFEİMKBTÜFE : İMKB 100 ENDEKSİNİN TÜFE CİNSİNDEN : İMKB 100 ENDEKSİNİN TÜFE CİNSİNDEN REEL OLARAK GETİRİSİREEL OLARAK GETİRİSİ
MBİYÖNMBİYÖN : TCMB İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ : TCMB İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ SORUSUNDAN OLUŞTURULMUŞ ENDEKS SORUSUNDAN OLUŞTURULMUŞ ENDEKS DEĞİŞKEN DEĞİŞKEN (SORU 27 : Sanayi dalınızdaki genel gidişat (SORU 27 : Sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla görüşünüz. konusunda bir ay öncesine kıyasla görüşünüz. Cevap Seçenekleri: Daha İyimser, Aynı, Daha Cevap Seçenekleri: Daha İyimser, Aynı, Daha KötümserKötümser
Bulgularımıza göre Türkiye’de tüketici güvenini Bulgularımıza göre Türkiye’de tüketici güvenini belirlemede döviz kurları (dolar, euro ve 0.5 dolar + belirlemede döviz kurları (dolar, euro ve 0.5 dolar + 0.5 euro sepeti), İMKB getirileri, imalat sanayi üretim 0.5 euro sepeti), İMKB getirileri, imalat sanayi üretim endeksi, benzin fiyatları ve tüketicinin konjonktüre endeksi, benzin fiyatları ve tüketicinin konjonktüre ilişkin güncel algılamaları etkili olmaktadır. ilişkin güncel algılamaları etkili olmaktadır.
Dönemin kısalığı bu sonuçların yapısallığı Dönemin kısalığı bu sonuçların yapısallığı konusunda hassasiyet yaratmaktadır. konusunda hassasiyet yaratmaktadır.
Bu konu ise ancak zaman diliminin uzamasına bağlı Bu konu ise ancak zaman diliminin uzamasına bağlı olarak gelecek çalışmaların cevaplayacağı bir nokta olarak gelecek çalışmaların cevaplayacağı bir nokta olarak kalacaktır.olarak kalacaktır.