Giri¸ s Oligopol Piyasa Ko¸ sulları D¨ u¸ s¨ unceler ve Stratejik Etkile¸ simin Rol¨ u D¨ort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu Yarı¸ sılır Piyasalar Sonu¸c . . Konu 9 Temel Oligopol Piyasalar Hadi Yekta¸ s Uluslararası Antalya Universitesi ˙ I¸ sletme Tezsiz Y¨ uksek Lisans Programı 1 / 150 Hadi Yekta¸ s Temel Oligopol Piyasalar
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.
......
Konu 9Temel Oligopol Piyasalar
Hadi Yektas
Uluslararası Antalya UniversitesiIsletme Tezsiz Yuksek Lisans Programı
1 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Icerik
...1 Giris
...2 Oligopol Piyasa Kosulları
...3 Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin Rolu
...4 Dort Oligopol Yapısında Kar MaksimizasyonuSweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
...5 Yarısılır Piyasalar
...6 SonucSonucAnahtar Kelimeler ve KavramlarOgrenme Hedefleri
2 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Giris
Su ana kadar, stratejik davranısın yonetimsel kararlar uzerindekietkisini asikar nedenlerden dolayı goz onunde bulundurmadık:
Tam rekabet / tekelci rekabet piyasaları
Yeterince dusuk piyasa gucune sahip cok sayıda sirket
Tekel Piyasalar:
Tam piyasa gucune sahip tek bir sirket
Bu konuda, dort farklı oligopol piyasa yapısında yonetimsel kararların(hususen fiyat ve uretim kararları) nasıl verildigini inceleyecegiz:
Sweezy (Dirsekli Talep)CournotStackelbergBertrand
3 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Oligopol Piyasa Ortamı
.Oligopol..
......
Her biri piyasanın buyuklugune oranla yuksek piyasa gucune sahip olan azsayıda sirketin hakim oldugu piyasa yapısı.
Gorece olarak az sayıda sirket, genellikle 10’dan az.
Duopol - iki sirketTriopol - uc sirket
Piyasaya sunulan urunler farklılastırılmıs veya homojen olabilir.
Oligopol piyasalarda, sirketlerin verdikleri kararlar birbirine baglıdır.
4 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin Rolu
Sizin eylemleriniz rakiplerinizin karını etkiler.
Rakiplerinizin eylemleri de sizin karınızı etkiler.
5 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin Rolu
Kendinizin ve bir baska sirketin farklılastırılmıs urunler sattıgını farzedin.
Senin urunune olan talebin miktarı senin fiyat degisiminden nasıl etkilenir?
Cevabınız, su sorulara vereceginiz yanıtlara baglıdır :
rakibiniz de fiyatını artıracak mıyoksa fiyatını koruyacak mı?
6 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
7 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
8 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
9 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
10 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
11 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
12 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
13 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
14 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
15 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
16 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
17 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
18 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
19 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine Baglıdır
20 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
21 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
22 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
23 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
24 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
25 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırRakip fiyat indirimine uyuyor, ama fiyat artırımına uymuyor
26 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
..
Bir Sirketin Mallarına Olan Talep Rakiplerin Eylemlerine BaglıdırMeselenin Icyuzu
Fiyat indiriminin urununuze olan talebin miktarı uzerindeki etkisi,rakiplerinizin de fiyatlarını indirmek suretiyle tepki verip vermeyecegine baglıdır!
Fiyat artırımının urununuze olan talebin miktarı uzerindeki etkisi,rakiplerinizin de fiyatlarını artırmak suretiyle tepki verip vermeyecegine baglıdır!
Stratejik yonden birbirine baglılık:Akibetiniz sadece kendi iradenize baglı degil,
rakiplerinizin iradesine de baglı!
27 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Dort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Simdi, fiyat ya da uretim degisikliklerine rakiplerin nasıl karsılık verdiginedair farklı varsayımlar altında karın nasıl maksimize edildigini inceleyecegiz
Her bir model, yoneticilerin optimal kararlarının farklı olmasını dogurur.
28 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy (Dirsekli Talep) Modeli
...1 Cok sayıda musteriye hizmet/mal sunan az sayıda sirket.
...2 Sirketler farklılastırılmıs urun uretir.
...3 Giris engelleri.
...4 Her bir sirket, rakiplerinin fiyat indirimini takip edecegine veama fiyat artırımını takip etmeyecegine inanır.
Sweezy Modelin Ana Sonucu: Dondurulmus Fiyat.1
1Price-rigidity29 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
30 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
31 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
32 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
33 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
34 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
35 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
36 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
37 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
38 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
39 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Talebi ve Marjinal Hasılat
40 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
41 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
42 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
43 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
44 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
45 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
46 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Modelinde Kar Maksimizasyonu Kararları
Karı maksimize eden uretim seviyesi MR’ın MC’ye esit oldugu yerdedir, vekarı maksimize eden fiyat, bu uretim seviyesi icin tuketicilerin verecegi en yuksek fiyattır.
47 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Oligopol Modeli: Ozet
Sirketler rakiplerinin fiyat indirimini takip eder ama artısını etmez.
Sweezy oligopol piyasasındaki bir sirket karını
MRS = MC .
noktasında maksimize eder.
Marjinal hasılat egrisinin dirsekli olması MC ’nin belirliaralıktaki degerleri icin karı maksimize eden uretim seviyesininsabit kalmasına neden olur.Bu nedenle, marjinal maliyetin bu aralıkta kalması durumunda,sirketin fiyatını degistirmek icin bir sebebi bulunmayacaktır.Fiyat marjinal maliyetten yuksek oldugu icin, uretim seviyesietkin uretim seviyenin altında kalacak ve refah kaybı olacaktır.
48 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Sweezy Oligopol Modeli: Elestiriler ve Cevaplar
Elestiriler:
Her iki sirketin talep egrilerindeki dirsegi olusturan P0 fiyatınapiyasanın nasıl ulastıgı acıklanmamıstır.
Baslangıctaki, P0, fiyatı ve yoneticilerin dusunceleri, onların rakipleriile gecmis tecrubeleri sonucunda olusmus olabilir.
49 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Cournot Modeli
...1 Homojen veya farklılastırılmıs urunler ureten az sayıda sirket.
...2 Sirketler, fiyatı degil, uretim seviyesini belirliyor.Ornegin, yeraltından petrol cıkaran az sayıda petrol ureticisi
...3 Rakiplerin uretim seviyesi verilmis veya “sabit”:Her sirket, kendi uretim seviyesini degistirdiginde, rakiplerinin uretim seviyesinisabit tutacagına inanıyor.
...4 Giris engelleri bulunmaktadır.
50 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Cournot Duopol Yapısında Ters Talep
Homojen urunlu Cournot duopolunde piyasa talebini
P = a− b(Q1 + Q2)
olarak varsayalım.
Bu durumda, sirketlerin marjinal hasılatı rakiplerin urunseviyesine de baglı olur. Daha acık ifadesiyle,
MR1 = a− bQ2 − 2bQ1
MR2 = a− bQ1 − 2bQ2.
51 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. En Iyi Tepki Fonksiyonu
Homojen Cournot oligopolunde, sirketlerin marjinal hasılatı hemkendi hem de rakibinin uretim seviyesine baglı oldugundan, hersirketin, rakibinin uretim kararına nasıl “tepki” verecegini belirlemesigerekir.
1. sirketin en iyi tepki (veya reaksiyon) fonksiyonu, 2. sirketin herbir Q2 uretim seviyesi icin, 1. sirketin karını maksimize etmek icinsecmesi gereken Q1 uretim seviyesini verir.2
Urunler ikame mallar oldugu icin, 2. sirketin uretim seviyesindeki birartıs, 1. sirketin karını maksimize eden uretim seviyesini dusurur.
21. ve 2. ifadeleri sadece sirketlere isim vermek icin kullanılmıstır ve aksiacıkca belirtilmedikce bir sıralama ima etmez.
52 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Cournot Duopol Yapısında En Iyi Tepki Fonksiyonu
Bir sirketin en iyi tepki fonksiyonunu bulmak icin,marjinal maliyeti marjinal hasılata esitlemek ve
o sirketin uretim seviyesini rakip sirketin uretim seviyesini baglı birfonksiyon olarak cozmek gerekir.
1. sirketin en iyi tepki fonksiyonu (sirketin MC’si c1 ise)
Q1 = r1 (Q2) =a− c12b
− 1
2Q2
2. sirketin en iyi tepki fonksiyonu (sirketin MC’si c2 ise)
Mercek seklindeki taralı alan, sirketlerin, birbirininragmına olmadan, C ’ye gore karlarını artırabilecekleriuretim seviyesi kombinasyonlarını gosterir.
AB kesik cizgisi, piyasadaki toplam uretimin, tekeluretim seviyesine esit oldugu (Q1,Q2)kombinasyonlarını verir. Bir baska ifadeyle, bu cizgiuzerinde “toplam kar” maksimize edilir.
EF cizgisi uzerindeki noktaları, hem her iki sirket deC ’ye tercih eder hem de toplam kar maksimumdadır.
D’de, bir sirketin kendi karını (digerininkiniazaltmadan) artırabilmesi mumkun degildir.
127 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
..
Cournot Oligopolunde MuvazaaRefah Analizi
D noktasında, piyasa fiyatı ve uretim miktarı tekelpiyasasındaki ile aynıdır:
fiyat, marjinal maliyetten yuksektir ve
uretim, etkin uretim seviyesinden dusuktur.
128 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
..
Cournot Oligopolunde MuvazaaMuvazaaya Aykırı Hareket Etmeyi Doguran Nedenler
Muvazaalı sirketler D’de, Cournot oligopolunderekabet ettiklerinde (C ’de) elde edecekleri karagore, daha yuksek kar elde ederler.
Fakat danısıklılık anlasması kolay yapılmaz:
2. sirketin Qcollusive2 kadar urettigi
verildiginde 1. sirket, uretim seviyesiniQcheat
1 ’e cıkararak anlasmayı bozmakisteyecektir.
Dikkat ediniz: πcheat1 > πcollude
1Aynı durum 2. sirket icin de soz konusudur.Her iki sirket de rakibin cayma egiliminibildigi icin, bir muvazaa anlasmasınavarmak imkansız olmasa da zordur.
129 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
.. Stackelberg Modeli
...1 Cok sayıda musteriye hizmet/mal sunan az sayıda sirket.
...2 Urunler homojen veya farklılastırılmıs olabilir.
...3 Giris engelleri bulunmaktadır.
...4 1. sirket onderdir.3
Onder, rakiplerinden once bir uretim seviyesi taahhut eder.
...5 Diger sirketler takipcidir.
Onlar, onderin uretim seviyesini verilmis kabul edip, kendikarlarını maksimize edecek uretim seviyesini belirlerler.
3Bu modelde 1. ve 2. kelimeleri bir sıralamayı gosterir.130 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
Sweezy (Dirsekli Talep) ModeliCournot ModeliStackelberg ModeliBertrand Modeli
Dengede: Her iki sirketin fiyatı P1 = P2 = MC olacaktır.
146 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
.. Yarısılır Piyasalar
Temel Varsayımlar
Ureticlerin aynı teknolojiye erisiminin bulunması.Tuketiciler fiyat degisimlerine hızlıca cevap verebilmesiMevcut sirketlerin piyasa girislerine karsı fiyatı hızlıdusurememesi.Batık maliyetlerin bulunmaması.
Temel Sonuclar
Yeni piyasa girisleri tehdidi, mevcut sirketleri disipline sokar.Ana aktif (incumbent) firmaların piyasa gucu yoktur, bu firmayalnız (monopol) olsa da.
147 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
SonucAnahtar Kelimeler ve KavramlarOgrenme Hedefleri
.. Sonuc
Farklı oligopol yapıları, farklı optimal stratejileri, ve onlar dafarklı nihai sonucları dogurur.
Optimal fiyatın ve uretimin sunlara baglıdır:
Rakiplerinin tepkilerinin nasıl olacagı hakkındaki dusuncelerin.Senin kontrol degiskenin (P veya Q)Urunun tabiatı (homojen veya farklılastırılmıs mallar).Rakiplerinden once inandırıcı bir taahhut yapabilme gucun.
148 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
SonucAnahtar Kelimeler ve KavramlarOgrenme Hedefleri
.. Anahtar Kelimeler ve Kavramlar
Bertrand oligopol yapısı
en iyi tepki fonksiyonu
muvazaa/danısıklık
yarısılır piyasalar
Cournot dengesi
Cournot oligopol yapısı
duopol
takipci
es-kar egrisi
onder
oligopol
reaksiyon fonksiyonu
Stackelberg oligopol yapısı
batık maliyetler
Sweezy oligopol yapısı
149 / 150 Hadi Yektas Temel Oligopol Piyasalar
GirisOligopol Piyasa Kosulları
Dusunceler ve Stratejik Etkilesimin RoluDort Oligopol Yapısında Kar Maksimizasyonu
Yarısılır PiyasalarSonuc
SonucAnahtar Kelimeler ve KavramlarOgrenme Hedefleri
.. Ogrenme Hedefleri
Bu konuyu tamamladıktan sonra sizin sunları yapabilmeniz gerekir:
...1 Dusuncelerin ve stratejik etkilesimin, oligopol ortamlarında optimalkararları nasıl sekillendirdigini acıklamak.
...2 Sweezy, Cournot, Stackelberg veya Bertrand oligopol piyasasındafaaliyet gosteren bir sirketin icinde bulundugu ortamın ozelliklerinitespit etmek ve bu ortamların her birinin optimal fiyat secimi, uretimsecimi ve karlılık uzerinde nasıl bir netice verdigini belirlemek.
...3 Oligopol ortamlarında, optimal kararları ve rakiplerin tepkilerinibelirlerken reaksiyon (en iyi tepki) fonksiyonlarını kullanmak.
...4 Yarısılır piyasa kosullarını tanımlamak ve bu kosulların pazar gucu veuzun vadeli karlılık uzerindeki sonuclarını acıklamak.