Chrząszcz - Grudzień 2011 (nr 69)

8/3/2019 Chrzszcz - Grudzie 2011 (nr 69)

1/12

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

NR 12 (6) GRUDZIE 2011

Redakcja ,,Chrzszcza zamiast tradycyjnych ycze dedykuje Czytelnikom wiersz Pani Stanisawy Flis- poetki z Bonia p.t. yczenia witeczne:

Kiedy w wit noc grudniowDrobn rczk Jezus may

Ca Polsk i wiat cay

Betlejemskiej gwiazdy blaskiemZiemi ca opromieni,to yczenie mamy jedno

niechaj serca Bo askw mio bratni nam zamieni.

Gdy opatek biayama bdziem na spoycie,Niech przeamie Bg trudnociW naszym polskim cikim yciu.By Rok Nowy, co si zblia

By nam rokiem obfitoci,By nam przynis szczcie, zdrowieI ask Boych do sytoci.

Przyjcie Boga na wiat w ludzkim ciele jest Dobr Nowin dla kadego z nas. Niech Boe Dzieci darzyWas swoimi darami zwaszcza w tych nieco trudniejszych czasach.

ks. Andrzej Pikula proboszcz

Zblia si Boe Narodzenie, niech to bdzie dla nas wszystkich powd do wielkiej radoci

i witowania. Jezus przychodzi, by nas zbawi, by zetrze pitno grzechu, by nauczy nas codziennejmioci, tak aby kady czowiek mg siga a do Boej rzeczywistoci.Syn Boy staje si czowiekiem, aby czowiek mg przej od mierci do ycia i od grzechu do aski.

Przychodzi na wiat, by sta si jednym z nas i robi to dobrowolnie, bo nas bardzo kocha. Niech tawiadomo Jego mioci pomoe ukada nam nasze ycie w sposb, ktry bdzie wiadczy o ywejobecnoci Boga wrd nas.

yczymy wszystkim, aby Maryja rodzca Zbawiciela uczya nas nieustannie rozpoznawa Bogai przyjmowa Go zawsze, gdy do nas przychodzi. I niech Bg przemawia do nas przez swojego Syna,w nowym nadchodzcym 2012 roku.ycz:

Mariusz Drodyk Marian Mazur

Przewodniczcy RadyMiejskiej w Szczebrzeszynie Burmistrz Szczebrzeszyna

SZCZEBRZESZYN


2/12

2

CHRZSZCZ NR 12 (6)

2

Jan Pawe II Refleksje

Czuwanie Zawsze () musimy czuwa, aeby towielkie spotkanie z Chrystusem Hostia nie staosi dla nas zwyczajne, abymy nie przyjmowali Goniegodnie i w stanie grzechu, zwaszczamiertelnego.

Droga Jest rzecz wan, aeby przekroczy prgnadziei, nie zatrzymywa si przed nim, alepozwoli si prowadzi.Dziennikarze [Dziennikarze], patrzcie naczowieka nie tylko wzrokiem przenikliwierozpoznajcym choroby, ale take wzrokiemnadziei, z intuicj moliwych zmian na lepsze.Sprawcie , by stao si moliwe przeywanie dobraz intensywnoci co najmniej dorwnujc tej,z ktr przeywa si rzeczy przykre. Rwniew zdarzeniach przykrych ukazujcie dobro, ktre si

z nimi wie.Ekumenizm Wszystkim wiadomo, jak bardzo podziay przeszkadzaj w ewangelizacjiwspczesnego wiata. Trzeba wic, by kadyangaowa si bez reszty w spraw ekumenizmu, tak

by denie ku jednoci nie tylko nie ustawao, aleprzy udziale wszystkich czynio szybkie postpy, jaktego gorco pragn dusze pobudzane przez Duchawitego.

* Nikt nie ma zudze, e droga ku zjednoczeniu

jest duga i nie brak na niej przeszkd. Trzeba nadewszystko si modli, dokonywa dziea gbokiegonawrcenia, dokonywa go przez wspln modlitw,a take poprzez wsplne zaangaowanie na rzeczsprawiedliwoci i pokoju, na rzecz bardziejchrzecijaskiego urzdzenia caego porzdkudoczesnego, na rzecz tego wszystkiego, co czy siz posannictwem wyznawcw Jezusa Chrystusaw wiecie.Eucharystia Eucharystia jest nade wszystkodarem dla Kocioa niewypowiedzianym darem(). A daru nie mona traktowa tak, jakby nie bydarem. O dar trzeba stale prosi. Prosi na kolanach.Trzeba wic ze wzgldu na Eucharysti, ktra jestnajwikszym darem Pana dla Kocioa prosio kapanw, kapastwo bowiem rwnie jest daremdla Kocioa.

*Eucharystia Tajemnica wielka.! Tajemnica,

ktr trzeba przede wszystkim w naleyty sposbsprawowa.

C.d.n.

Zwyczaje boonarodzenioweWigilia - wieczr wigilijny w tradycji polskiej jestnajbardziej uroczystym i najbardziej wzruszajcymwieczorem roku. Punktem kulminacyjnym przeyadwentowych w rodzinach chrzecijaskich jest wigiliaBoego Narodzenia. Posiada ona bardzo bogat liturgidomow. Geneza tej liturgii siga pierwszych wiekw

chrzecijastwa. Obrzdy i zwyczaje maj wic startradycj. Wigilie w ogle znane byy juz w StarymTestamencie. Obchodzono je przed kaduroczystoci, a nawet przed kadym szabatem. Byoto przygotowanie do odpoczynku witecznego.Izraelici zwali je "wieczorem".Sowo "wigilia" pochodzi z jzyka aciskiegoi oznacza czuwanie. Taki by dawniej zwyczajw Kociele, e poprzedniego dnia przed wikszymiuroczystociami obowizywa post i wierni przez canoc oczekiwali na t uroczysto, modlc si wsplnie

Wolne miejsce przy stoleZnany i powszechny jest obecnie w Polsce zwyczajpozostawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym.Miejsce to przeznaczone bywa przede wszystkim dla

przygodnego gocia. Pozostawiajc wolne miejsce przystole, wyraamy rwnie pami o naszych bliskich,ktrzy nie mog wit spdzi z nami. Miejsce to moerwnie przywodzi nam na pami zmarego czonkarodziny.Pierwsza gwiazdaW Polsce wieczerz wigilijn rozpoczynao si, gdy na

niebie ukazaa si pierwsza gwiazda. Czyniono takzapewne na pamitk gwiazdy betlejemskiej, ktrwedug Ewangelisty, w. Mateusza, ujrzeli Mdrcy,zwani tez Trzema Krlami.Parzysta liczba osb - do tradycji wigilijnej naley,aby do stou zasiadaa parzysta liczba osb.

Nieparzysta za liczba uczestnikw miaa wry dla jednego z nich nieszczcie. Najbardziej unikanoliczby 13. Feralna 13 bierze swj pocztek od OstatniejWieczerzy, kiedy to jako 13 biesiadnik przyby JudaszIskariota. Jeeli liczba biesiadnikw bya nieparzysta,wwczas w bogatszych lub szlacheckich domachzapraszano do stou kogo ze suby, w biedniejszychdomach jakiego ebraka..amanie si opatkiem - najwaniejszymi kulminacyjnym momentem wieczerzy wigilijnejw Polsce jest zwyczaj amania si opatkiem. Czynnota nastpuje po przeczytaniu Ewangelii o NarodzeniuPaskim i zoeniu ycze. Tradycja ta pochodzi od

prastarego zwyczaju tzw. eulogiw, jaki zachowa si z pierwszych wiekw chrzecijastwa. Wieczerza

wigilijna nawizuje do uczt pierwszych chrzecijanorganizowanych na pamitk Ostatniej Wieczerzy.


3/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

3

Po Wieczerzy - dawniej po Wieczerzy, oprczpiewania kold, w wielu czciach Polski

praktykowano rne zwyczaje. I tak, na Warmiii Mazurach, kiedy jeszcze biesiadnicy siedzieli przystole, spod obrusa cignito somki. Jeli wycignitosomk prost, to osob, ktra j wycigna, czekaoycie proste, bez niebezpieczestw. Jeli somka bya

pokrzywiona, to dan osob czekao w przyszym rokuycie krte.Resztki wieczerzy - na Podlasiu resztki wieczerzyustawiano koo pieca, a przed nim aw posypan

piaskiem lub popioem. Pokarmy te byy przeznaczonedla zmarych przodkw. Rano, po ladach na piasku,odgadywano kto przyszed w nocy i czy w ogle

przyszed.W wielu rejonach Polski w ten wieczr wyruszalikoldnicy. Obowizkowo musiay by minimum trzy

postacie: bocian, koza i niedwied. Bociansymbolizowa nowy rok i nowe ycie, koza - podno,a niedwied - wrogie siy przyrody, ktre naleaoobaskawi.Pasterka - koczy wieczr wigilijny, to mszaodprawiana w kocioach dokadnie o pnocy. Zgodniez tradycj upamitnia ona przybycie do Betlejem

pasterzy i zoenie przez nich hodu nowo narodzonemuMesjaszowi. Zwyczaj sprawowania boonarodzeniowejliturgii nocnej wprowadzono w Kociele ju w drugiej

poowie V wieku. Do Polski dotar on wic by moe

razem z chrzecijastwem.Kolda - innym zwyczajem wprowadzonymi upowszechnionym przez Koci, s wizyty u parafianw okresie wit Boego Narodzenia skadane przez

proboszcza lub ksiy z parafii. Przynosz oni dobrnowin, wic i bogosawi dom oraz jegomieszkacw, w zamian za otrzymuj symbolicznofiar nazywan dawniej kold.piewanie kold - nieodczn czci wieczoruwigilijnego byo i jest wsplne piewanie przyBoonarodzeniowej szopce. Pieni opowiadajcych o

narodzeniu Jezusa mamy w polskiej tradycji bardzoduo. Najstarsze sigaj czasw redniowiecza. Ichwprowadzenie a potem upowszechnienie zawdziczamy

prawdopodobnie franciszkanom. Oni te przynieli doPolski zwyczaj budowania szopek.Szopki - w Polsce franciszkaskiej pojawiy si bardzowczenie, zapewne ju w czasach redniowiecza.Pocztkowo inscenizowane w kocioach szopki byyniezwykle proste, pozostaway te wierne przekazomewangelicznym. W wieku XIX powstay rneregionalne formy polskich szopek boonarodzeniowych.

Najbardziej znane i najciekawsze s szopki krakowskie,ktrych architektur wzoruje si na zabytkowych

budowlach Krakowa.n.

WIGILIA

Nadszed dzie Wigilii. Jeszcze o zaraniu rwetes siczyni we wsi ogromny. Poczwszy od przygotowa do poniku. Babka robia upcie i jaglane i reczczane.Ciotka gotowaa czerwone buraki na piwo i zostawiaana kuchni te rzeczy, ktre byy potrzebne do wieczerzy.

e to by dzie cisego postu, nikt cay dzie nic nie jad, najwyej kilka ykw wody mona byo spoy.Wszystkie akome rzeczy byy chowane przed dziemi,aby bro Boe dziecko co nie skosztowao. ledziemoczyy si w wodzie, kapusta pyrkotaa w garnku,grochu duy garnek ju gotowy, jeszcze usmayracuchy i wszystko przygotowane. Gotowa te somai siano, i snopek yta na krla. Wszystko czekaw stodole. Ojciec z rana zaprosi ju goci na kolacj.Przyjdzie Ciotka Nastka ze swym mem StachemKoodziejczykiem, z crk Lodzi i Maniusi. PrzyjdzieCiotka Kaka z Bronkem i Natalk i Makiem. Z chwil

zapadnicia zmroku Ojciec szed po som i jedenz domownikw po siano i snopki. Somy byoduo, ledwo mona udwign. Po wejciu do chaupyOjciec piewa:Dziecitko si narodzioI wszystek wiat weselioWeselmy si i radujmy

Na to Boe Narodzenie.I tak trzy razy w koo. A potemroztrzsanie somy po pododze,

pooenie siana na stole i przykrycie biaym

obrusem. Obrus by uywany dwa razy do roku.Na przykrycie siana w wigili i gdy ksidz chodzi po koldzie. Snopek te znalaz odpowiedniemiejsce w kcie. Stoek na rodku chaupy ju bysuto zastawiony do kolacji.

Pierw podano kapust z grochem, sam groch,kasz reczczan sypk, a wszystko to sutookraszone olejem konopnym. Na koniec podanoledzie, racuchy i cigle popijano poliwk z suszu.Pojedzeni do nieprzytomnoci biesiadnicy kadli sina som, by da odpocz odkowi. Na leco

snuy si opowieci o strachach, o duchach. To szywspomnienia z dziecistwa, z modoci o tych,ktrzy odeszli, a zabrzmiay Koldy: Bg sirodzi, moc truchleje, Wrd nocnej ciszy,

Przybieeli do Betlejem, i wiele innych. Bo to izbliaa si godzina dziesita (22.00) i czaswybiera si na pasterk do Radzicina 6 czy 7kilometrw, to w godzin tej drogi nie przebdzie.

Ojciec stawa na czatach, bo chopcy wycigalisom z zagaty na palenie ognisk na trasie drogi dokocioa. Ale i tak nie dao si upilnowa.


4/12

4

CHRZSZCZ NR 12 (6)

Palio si za Marczakiem, w Niu, na wierciach odstrony Gr Duych te byo wida kilka ognisk.Wida byo un od redniwki, od Kolonii Morynia,za Teodorwk raz po raz wybijay si snopy ognia,a iskry wiroway w powietrzu i zwinnie opaday nanieg.(). ciek w pasterk ludzie si nie miecili, szlidalej do gwnej bramy, ktra prowadzia wprostdrki na cmentarz. Na przykocielnym placu roio siod narodu, bo koci by po brzegi zapeniony.Ludzie klkali do pacierza wprost na niegu, bo niesposb byo wej do kocioa. Z bocznej nawy daasi sysze sygnaturka. Ksidz wyszed z Msz,

przeszed furtk balustradki i postpi kilka krokw wstron wielkiego otarza. Ale z chru z ca siuderzyy organy i organista basowym gosemzapiewa Wrd nocnej ciszy gos si rozchodzi

Nard powsta, zakoysaa si fala i nard gruchnpieni Wsatcie pasterze Bg, wam si rodziA potem w czasie odprawiania mszy, a e to bywaow jzyku aciskim i nikt tego nie rozumia, piewomnie byo koca: Przybieeli do Betlejem pasterze, W

obie ley, Bg si rodzi i wiele, wiele innychkold piewanych corocznie od wiekw , a wszyscyznali na pami.

Daleko po pnocy koczya si msza z kazaniemi ju nad ranem ludzie wracali do domw. Wielceutrudzeni walili si na som i spali do poudnia

w Boe Narodzenie. Dopiero wieczorem odwiedzalisi, stawali w opotkach by poradzi midzy sob, przygotowa si na jutrzejszy dzie, bo to trzeba ido kocioa owies wici i ju z rana spodziewa si

pierwszych koldnikw. Jeszcze szaro za oknami, juw drzwiach staje chopaczyna, suto sypie owiespiewajc:wity Szczepan po koldzie gdy chodziWnet i jemu si i Jan wity narodzi.Porywa dany mu grosik i pdzi co tchu do nastpnejchaupy, bo pod progiem inni czekali. W ten te dzie

zaczli chodzi koldnicy, jedni z koz, inni z koniem,to Herody, to pastuszki, to mska modzie, to znworkiestra z Jdrzejwki. Ojciec sprzeda 2 metry

pszenicy, to ledwo wystarczyo, bo to i Sylwestrazaczynay dziewczyny. Nie kady mg sobie

pozwoli przyj wszystkich, bo prawie wszdziezagldaa bieda. I tak byo lepiej. Ojciec opowiada jak

byo w latach tamtego wieku. Chodzili we trzech pokoldzie, Ojciec, Wadek Kotw i Jdrzej ukaszw,to przy podziale wystarczyo na kupno kajeta, obsadkii atramentu i by to uczci, kupili torebk sody i

butelk octu, by si raczy wod sodow.

Po skoczonych koldach modzie robiazakoczenie. U kogo w domu szykowano przyjcie.Dziewczyny znosiy to jak buk, to ciastkaamoniaczki, to surow sonin, chopcy wdki takie byo przyjcie. Pniej tany. Przygrywa StachMarkw (Futoma), Wadzio Ruskiego (Czajka),czasem Wypych z Podborcza lub Jozef Pyjondzion(Niedwiedzki z kolonii Teodorwka). Ach co to byza ubaw! Garnitur tacw skada si z walca, polki,fokstrota, i koniecznie oberka. Wszyscy umielitaczy. Dziewczyny jak malowane, chopcy jakuani, wszyscy zgrabni, hoy do artw i swawoli,a wszyscy dufni w sobie, chojracy wielcy, czuli si

jakby byli co najmniej Napoleonem().I tak upywa dzie po dniu

Stefania Krukowska

z ksiki Tak upywa dzie za dniem

Zwierzta w szopkachboonarodzeniowych

Na kolana w i osio przed Nim klkaj,

Jego swoim Stworzycielem, Panem uznaj.

Gloria, gloria in excelsis Deo

Gloria, gloria in excelsis DeoKolda Narodzi si Jezus Chrystus,

sowa: XVIII wiekSzopki boonarodzeniowe s tradycyjnym,chrzecijaskim odtworzeniem narodzin Jezusa

Chrystusa w formie makiety stajni w Betlejemi umieszczonych w niej figur. S one bardzo popularnena caym wiecie i w zalenoci od regionu mog mieswoje lokalne warianty i charakterystyki(np. szopki krakowskie albo francuskie santony).Szopki dziel si na dwie gwne grupy: tradycyjnestatyczne szopki oraz tzw. ywe szopki, w ktrychelementem inscenizacji s ludzie i ywe zwierzta.w. Franciszek z Asyu uwaany jest za osob, ktra

jako pierwsza wprowadzia zwyczaj tworzenia szopek boonarodzeniowych do tradycji chrzecijaskiej. W

1223 w Greccio we Woszech stworzy on yw szopkw jaskini nieopodal tego miasta brali w niej udziazarwno ludzie i zwierzta, i miaa ona na celu

przypomnienie o duchowym wymiarze witchrzecijanom, ktrzy ju w tamtych czasach mieli byzbytnio skoncentrowani na materialistycznym aspekciewit zwizanym z przekazywaniem podarunkw.Warto jednak cofn si jeszcze wstecz, bliejmomentu, kiedy nieobecne w kanonie Pism witychzwierzta pojawiy si w chrzecijaskiej tradycji

boonarodzeniowej. Jako pierwsz pisemn wzmiank

na temat obecnoci zwierzt przy narodzinach uznajesi Ewangeli Pseudo-Mateusza.


5/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

5

Ten datowany na VI/VIII wiek teksto niepotwierdzonym autorstwie przedstawia gwnie

dziecice lata Jezusa, ale przedstawia te scennarodzin, w ktrej wystpuj osio i w: Tamzoya Dziecitko w obie, a w i osio

przyklkajc, oddali Mu pokon. I wypenio si to, cozostao powiedziane przez proroka Izajasza: Poznaw Pana swego i osio b Pana swego. Zwierztaotoczyy Dziecitko i wielbiy Je nieustannie. Wtedywypeniy si sowa proroka Habakuka: Objawisz siw porodku zwierzt. I pozostali tu Jzef i Maryjawraz z Dziecitkiem przez trzy dni.W stosunku do interpretacji tych tradycyjnych

przedstawie osa i wou najczciej wysuwane swyjanienia symboliczne. Pierwsze z nich, przedstawione ju przez w. Grzegorza z Nyssy,opisuje woa jako symbol ydw, a osa jako symbol

pogan. W tym kontekcie skadanie hodu i pokonw przez te zwierzta przed Chrystusem miaoby jasnysens tryumfu chrzecijastwa nad tymi dwomawyznaniami. Zwierzta te maj te inn symbolik w wie si cierpliwoci, a osio z pokori gotowoci do suby ktra na pewno dobrzeczya si z wizerunkiem chrzecijastwa. Jeszcze

jedn rol zwierzt w tej scenie przywouje LauraHobgood-Oster w swojej ksice na temat zwierztw Biblii twierdzi ona, e hod oddawany przezzwierzta nowo narodzonemu dziecku ma take

potwierdza jego tosamo.Obecno zwierzt w odtworzeniach sceny narodzinJezusa, ktra staa si niewtpliwie czci kulturyeuropejskiej nawet poza jej cile chrzecijaskimcharakterem, mona take prbowa analizowaw kontekcie nie tylko religijnym. W najprostszejinterpretacji tej sceny mona myle o ole i wole, jaki innych zwierztach pojawiajcych si w szopkach,

jak owce i wielbdy,

jako o wanych i staych elementach wiata tamtychludzi . Byy to czasy jeszcze na dugo przedwyranym rozejciem i odgrodzeniem si czowiekaod zwierzt i natury, ktre nastpio wraz z rozwojemkapitalizmu w XIX wiekuOsio, podobnie jak wielbd, by dla wielu ludzi

podstawowym rodkiem przemieszczania. W, tak jak owce i inne zwierzta pasterskie, nie stanowifolkloru i odwitnej atrakcji, jak w dzisiejszychczasach, ale by nieodczn czci ycia

przewaajcej grupy spoeczestw tamtego czasui regionu. Umieszczanie zwierzt w takiej scenerii,

jak uboga stajenka w wiejskiej okolicy, byonaturalne, poniewa zwierzta te stanowiy stayelement tamtego wiata.

Jakub Chodorowicz

Tradycje boonarodzenioweinnych narodw.Tradycja obchodw wit Boego Narodzenia jestgboko zakorzeniona nie tylko w narodzie polskim.

Na caym wiecie katolicy wituj narodzenieJezusa, ale w kadym kraju panuj nieco odmiennezwyczaje. Do rozpowszechniania zwyczaju

budowania bkw i szopek najwicej przyczyni siw. Franciszek z Asyu i jego bracia. To on, chcc

przypomnie narodziny Pana Jezusa, nakaza naniedo groty siana i przyprowadzi wou i osa. Zawoa

braci i pobonych ludzi. Tam odczyta im Ewangelio narodzeniu Zbawiciela i wygosi kazanieo wcieleniu Sowa.W Hiszpanii odpowiednikiem opatka jest chawa.Przed Boym Narodzeniem kada rodzina hiszpaskazaopatruje si w now szopk.Wigilijna wieczerza rozpoczyna si po pasterce.

Nastpnie wszyscy wychodz na ulice owietlonetysicami barwnych arwek, piewaj koldy, taczi bawi si do rana.Gwnym daniem jest pieczona ryba oraz "ciastoTrzech Krli",w ktrym zapieka si drobne upominki.Prezenty rozdawane s 6 stycznia w wito TrzechKrli, na pamitk darw, ktre Jezus otrzyma odmdrcw ze Wschodu.W Szwecji wita Boego Narodzeniarozpoczynaj si w pierwsz niedziel adwentu.Tradycyjna szwedzka uczta skada si z iutfisk czylirozmoczonej suszonej ryby o do mdym smaku.Potem podaje si galaretk wieprzow, gowizni chleb,

a na deser pierniczki. Nie stawia si wolnego nakryciana stole, ale za to odwiedza si samotnych. Szwedzinie piewaj kold, lecz tacz wok choinki.


6/12

6

CHRZSZCZ NR 12 (6)

W Wielkiej Brytanii wigilijny posiek zaczyna siw poudnie w cisym gronie rodzinnym. Obiad, botrudno tu mwi o wieczerzy, skada siz pieczonego indyka i " poncego puddingu".Wieczorem w Wigili angielskie dzieci wywieszajswoje poczochy za drzwi, by nazajutrz ranoodnale je wypenione prezentami.Tu narodzi si zwyczaj pocaunkw pod jemiowiszc u sufitu.Taki pocaunek przynosi szczcie i spenienieycze.Londyn jest ojczyzn pierwszych kartekz yczeniami. W 1846 roku Jon Horsley z Angliizaprojektowa pierwsz kartk witecznz napisem "Wesoych wit Boego Narodzeniai szczliwego Nowego Roku".

W Niemczech Boe Narodzenie

obejmuje trzy dni: 24 grudnia -"Wigili", pierwszy dzie witBoego Narodzenia, narodziny

Jezusa Chrystusa (25.12.)i drugi dzie witBoego Narodzenia(26.12.). W Wigili

w chrzecijaskichrodzinach przed lub po

uczestnictwie we Mszy witej zapala si wiece nachoince i wtedy rozpoczyna si "gwiazdka" tzw.

"Bescherung". piewa si lub sucha si koldi czonkowie rodziny obdarowuj si wzajemnie prezentami. Dzieciom opowiada si legendmwic, i prezenty przynis wity Mikoaj lubDziecitko Jezus. Wiele rodzin wynajmuje nawetMikoaja, ktrego rol odgrywaj studenci przebraniw kostium. W pierwszym i drugim dniu witBoego Narodzenia wielu ludzi udaje si do kocioana witeczne msze. 25 i 26 grudnia s dniamiwitecznymi wolnymi od pracy.Greckie Boe Narodzenie jest spokojnym,

uroczystym okresem. Gorcy okres rozpoczyna si6 grudnia w dniu witego Mikoaja, kiedy towszyscy wymieniaj si podarunkami i trwa a do 6stycznia - wita Trzech Krli. Na dzie przedBoym Narodzeniem i Nowym Rokiem dziecipiewaj co na wzr kold, chodzc od domu dodomu. Te koldy maj bogosawi domostwa.Czsto s piewane przy akompaniamencie maychmetalowych trjkcikw i maych glinianych

bbenkw. Za piew dzieci bywaj nagradzanesodyczami i suszonymi owocami. Na prawiekadym stole mona znale Christopsomo (ChlebChrystusa).

Jest to okrgy bochenek ozdobiony na szczyciekrzyem, wok ktrego ludzie stawiaj symbolez ciasta przedstawiajce wszystko to, co oznaczadugotrwao. Jeli biesiadnicy pochodz z wyspy i srybakami, na ich stole zobaczysz chleb z ryb. Choinkinie s powszechnie uywane w Grecji, a prezenty swrczane 1 stycznia.Obecnie w wikszych miastach mona zobaczy ulice

przystrojone w lampki i dekoracje. Powoli zostaje te przejmowana zachodnia tradycja wysania kartz yczeniami witecznymi do przyjaci i rodziny.

We Francji witeczn atmosfer wyczuwa si ju nakilka tygodni przed Boym Narodzeniem. Wszystkichopanowuje gorczka zakupw. Waciciele sklepw

przecigaj si w pomysach dekorowania wystaw.Ulice miast przystrojone s kolorowymi lampkami

i gwiazdkami.wita Boego Narodzenia peni we Francji bardzowan rol. S to wita rodzinne. Francuzi wrczajsobie rcznie robione kartki witeczne oraz kupuj

prezenty. We Francji, w przeciwiestwie do Polski, niema Wigilii. Francuzi bior udzia we mszy,a 25 grudnia siadaj do wsplnego obiadu. W ten dzie

je si indyka nadziewanego kasztanami i pije duoszampana.We Francji dzieci wierz, e to may Jezus przynosi im

prezenty, ktre w wigilijn noc wkada do bucikw

ustawionych przy kominku.

We Woszech wita Boego Narodzenia majtysicletni tradycj. Wosi wysyaj wiele kartekz yczeniami do rodziny i przyjaci.8 grudnia ubiera si choink oraz budowane s obkiw kocioach.24 grudnia obchodzona jest Wigilia - uroczysta kolacja,

podczas ktrej jedzone s typowe woskie ciasta - penettone i pandoro, a take nugat, migday i orzechylaskowe.

Wosi bior udzia w Pasterce. W czasie BoegoNarodzenia rozdaj prezenty.Centralne ulice Rzymu zdobi wielkie choinki.

Na Wgrzech w czasie wit organizuje si wielkie baledla dzieci.

Najwaniejszy z nich odbywa si w stolicy kraju,Budapeszcie, w budynku Parlamentu. Uczestniczw nim znani aktorzy i artyci. Pod obrus lecy na stolewkada si sianko. Wycignicie najduszego dbawry dugie ycie. W czasie Wigilii i wit Boego

Narodzenia Wgrzy jedz pieczonego indyka, zuprybn oraz ros z kury. Na stole nie moe zabraknciasta z makiem, bo mak zapewnia rodzinie mio.

n.


7/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

7

Noc Boego Narodzenia

Boego Narodzenia noc wrd nocy grobw,Wysoko wieci jasna gwiazda betlejemska,Byszczy na niegu, coraz blisza, bardziejziemska,Osio i w uj sen nocy zimowej u obu.

Midzy osem i woem wrbli wiergotanieWesoe, chwila, gdy opuszczajc niebiosyGry ziemi agodnie klkaj na sianiePrzed tob, dziecko ludzkie, zrodzone tejnocy.

Znios ci barwy ziemi, wszystkie wiatamowy,Dziecko ludzkie, lece na sianie stajenki,Gdzie zlatuj si ptaki, by je z twojej rki

Malekiej, i gdzie puszy si gob tczowy.

Tak ycie, rozjtrzone przez mier i przezndz,Rozszerza si w swej gbi pospnej milczeniuI aby nic nie straci, snuje z siebie przdzI okrela rzecz kad we wasnym jej cieniu,

Wypruwa z niej ksztat mowy i smakwydobywaNieznany, smak anielski oszczdnego chleba,Ktrego okruszyny jak ptakom niebieskim

Rzuca nam w ld okuta, twarda rkawica.

Gd wynosi ku niebu te pokarmy ziemskie,Tre ich umrze nie daje, ale nie nasyca.W t noc ma wszystko cich przejrzystoksiyca,Jak w bani rzeczy nic nie wiedz o ciarze.

Ciemno lie nam donie jak dobra wilczycaI ciepy blask od ognia pada nam na twarze.Patrz! gob niegu rozlecia. Ma tcz na szyi.To rado grucha ku nam, nocy zimowej

dzieci.

Ciko stpa w powy, ktrego jeszcze niezabiliLudzie zbrojni, blask gwiazdy jego garbowieci.Osio cie rzuca kapouchy na nieg biay,Jak zamorska rolina, jak olbrzymi opuch,

I klon, ktry od niegu jak od godu opuch,Rusza si, yje! jakby mu rce licizmartwychwstay.

M. Jastrun

Przysowia na Boe Narodzenie

-wita Barbara po wodzie, Boe Narodzenie po lodzie-wita Barbara po lodzie, Boe Narodzenie po wodzie-Jak w Wigili z dachu ciecze, jeszcze si zima dugosi powlecze.-Gdy w Narodzenie pogodnie, bdzie tak czterytygodnie.-Boe Narodzenie po lodzie, Wielkanoc po wodzie-Gdy w dzie Adama i Ewy mrz i piknie, zimawczenie pknie.-W dzie Adama i Ewy daruj bliniemu gniewy-Jaki w Wigili, taki cay rok.-Zielone Boe Narodzenie, biaa Wielkanoc.-Na Boe Narodzenie weseli si wszystko stworzenie.-W Boe Narodzenie sonko wieci, tak i tydzie zleci-Pogoda na wigili Narodzenia, do Nowego Roku si

nie zmienia.-Wigilia jasna, wity Jan ciemny, obiecuj rokprzyjemny.-Gdy w Narodzenie Pana pogodnie, bdzie tak czterytygodnie.-Gdy w Boe Narodzenie pola s zielone, na Wielkanoc

bd niegiem przywalone.-Jak si Adam z Ew zgosi, tak si koniec grudnianosi.-Na Adama i Ewy, dobre bydu i plewy.-Sota w dzie Adama i Ewy, zabezpiecz od zimna

cholewy.-Adam i Ewa pokazuj, jaki stycze i luty po nichnastpuj.-Gdy w dzie Adama i Ewy mrz i piknie, zimawczenie pknie.-Na Pasterk po wodzie, Alleluja po lodzie.-Koo Ewy, no dugie cholewy.-Jeli w pierwszy dzie po Narodzeniu dopiekao,

bdzie zima dugo bia.-Gdy choinka tonie w wodzie, jajko toczy si po lodzie.-Gdy pola zielone, jak si Chrystus rodzi,

Wielkanocnym witom nieg pewnie zaszkodzi.-Jaka pogoda w dzie Boego Narodzenia, taka te

bdzie od Ignacego (01.02) po Szymona umczonego(18.02).-W jakim blasku Bg si rodzi, w takim cay styczechodzi.-Na Boe Narodzenie masz lutego widzenie.-W Boe Narodzenie dnia przybywa na kurze stpienie.-Jeli dzie wigilijny pogodny, roczek bdzie urodny-Jak w Wilij gwiazdy wiec, kury dobrze jajka nies-Jaka Wigilia, taki stycze-W jakim blasku Bg si rodzi, w takim cay styczechodzi


8/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

8

Moja wojna. WspomnieniaAle za dwa dni wpadli niespodzianie, podpalili naszezabudowania , ostrzelali nas oraz ludzi spieszcychna ratunek. Od tej chwili rol cznika powierzonoJzkowi Mazurowi. Do likwidacji band przyczyniysi oddziay lene partyzanckie a szczeglnie

w naszym terenie oddzia Tadeusza Kuncewicza -,,Podkowy. Oddzia zadomowi si w lesie,,Redlanka i skutecznie rozprawi si z bandami.

Teren ju czysty pozwoli na swobodniejszeorganizowanie si podziemia. Kawczyn praktycznecay pracowa dla podziemia. Modzi mczyniw 80 % byli zaprzysieni i stanowili zwizek

bojowy. Podczas inspekcji dowdztwa obwodowego,, Kawka meldowa stan oddziau 101 osb. To ju

bya sia, ktra idc rami w rami z oddziaamilenymi, dawaa efekty w walce z okupantem.

wietn akcj byo podjcie przechowywanej broniw podziemiach fabryki ,,Alwa w Szczebrzeszyniea obsadzon przecie przez Niemcw. Nasz oddzia

podj bro. Akcja udaa si. Razem z namiwsppracowali jecy radzieccy, ktrzy uciekliz transportw. Niezapomnianym i bardzo miym byradziecki lotnik Lonia. Zestrzelony gdzie podSokalem po rnych perypetiach trafi do nas. By towietny towarzysz i przyjaciel. Zrozumiaemwwczas, e serca ludzkie same znajduj drog dosiebie. Nie potrzebna ani wielka ani maa polityka.

Cigle spotykalimy si z chopcami z lasu, od,,Podkowy. Wielu z nich to moi koledzy z ,,Budy:Bolek Jwiakowski - ,,Huzar, Bolek Polakowski -,,Wiarus, Bogusaw Lepionko - ,,Sztorm, JasioSamulak - ,,Siekiera, Rysiek Chmiel - ,,Bystryi wielu innych. wietnym partyzantem by JurekPrystupa - ,,Ry. Podziwialimy go i po trosze

bylimy zazdroni za jego wygld, postaw, bojowo oraz to, e cakowicie nas eliminowau dziewczt. Przy nim nie mielimy adnych szans.Byem z nim w kilku akcjach i zawsze podziwiaemgo. Przecie to on zatuk Kamuka bdcego nasubie niemieckiej, granatem na kiju. Spotkanienastpio w ssiedniej wiosce Toplczy. ,,Rytrzasn z pistoletu niewypa. Przerepetowa nie

byo ju czasu. Kamuk zmierzy z karabinu. ,,Rychwyci za karabin. Nastpia szamotanina. Kamuk

puci karabin i chwyci Jurka wp. By to olbrzymiczowiek o herkulesowej sile. Jurek by zgrabnym,wysportowanym chopcem, ale szczupym, niedorwnujcym si Kamukowi. Jurek duszc si

w ucisku zacz rk tuc Kamuka po pysku.Kamuk chwyci Jurka za palec zbami i zaczgry.

Jurek wijc si z blu druga rk natrafi na granatzatknity kijem za pasek. Wyrwa go i grzmotntamtego w skro. Ucisk nieco zela. Grzmotn

jeszcze raz. Kamuk zwali si na ziemi i tutajJurek doprawi mu jeszcze granatem. Siedziaokrakiem na tamtym i osun si zemdlony nanieruchomego Kamuka.

Potem bylimy na nieudanej akcji likwidacjiSyrynga zwanego ebniakiem w Szczebrzeszynie.

Natknlimy si na Niemcw. W starciuzastrzelilimy oficera i musielimy si wycofa.Potem bylimy w akcji na wiosk zasiedlon przez,,czarnych Rozopy. Zdobywalimy razemwartowni niemieck. Potem bylimy na rekwizycji4 wagonw cukru z Cukrowni Klemensw. Potem

bylimy na akcji w Przedmieciu Zamojskim, gdziezabralimy 2 woy i konie z bryczk. Zasiedleni

,,czarni nie mieli wesoego ycia z nami. Ciglenkalimy ich.Kawczyn by bardzo wanym orodkiem ruchu

podziemnego. To dziwne, e unikn pacyfikacji.Bo przecie w naszym lesie by kurs strzelecki,obz ,,Podkowy i cige przetasowywanie sioddziaw partyzanckich. Kawczyn to byafabryka chleba, pranie bielizny, kurowanie chorych

partyzantw. Caa wioska bya praktyczniezakonspirowana. Wprawdzie 32 osoby Niemcyzastrzelili lub zamczyli w obozach mierci, ale

masowej pacyfikacji nie byo. Uczestniczeniew akcjach bojowych byo jakoby rozkosznymrelaksem w codziennym umczeniu okupacyjnym.Ja w dodatku miaem ,,szczcie na przerne,,delikatne jak to nazywao dowdztwo -,,robtki. Pewnie dlatego, e w wiosce byem

jedynym gimnazjalist, i e pono miaemwrodzon obrotno, i wielk dokadnowykonywania obowizkw.

Dlatego wanie wytypowano mnie na kurssanitarny 7 tygodniowy, gdzie wykadowcami byli

dr Z. Klukowski i St. Jwiakowski zeSzczebrzeszyna. ,,Typowano mnie na zwabienieAcia Ostaszewskiego ze Zwierzyca, a mojegokumpla z ,,Budy. Acio by w gestapo, suy tam.Ja jako kolega miaem si spotka i rbn go lubwprowadzi go w zasadzk. Nie miaem do tegoserca. Szczciem, e zaatwili go w Bigorajutamci podziemniacy. Tak samo zmuszano mnie,

bym Tadka Niedwiedzia wywid do lasu.A Tadek to te mj kumpel z Budy, tyle tylko, ezaplta si do policji granatowej, bdcej nasubie niemieckiej. Ale z Tadkiem poszo lej wcielono go do oddziau ,,Podkowy.


9/12

9

Obowizki partyzanckie zmuszay do powanychrzeczy, ale rbn koleg szkolnego, nie miaem dotego serca. Ogromnie lubiem bojowe, czyste akcjei starcia z Niemcami.Chocia i tutaj wykazywaem si sentymentalizmem.Bo przecie w starciu w Szczebrzeszynie

zastrzelilimy modego oficera. Chopcy zabierali mu bro, a ja wieciem mu bateryjk w martwiejctwarz i aowaem go. ,,Po kiego diaba przylaze tuna zamojsk ziemi? Nie moge tam u siebie siedziew Niemczech? Tam moe matka twoja modli si w tejchwili za ciebie, moe dziewczyna westchnai tskni za tob, a ty tu nieboraku leysz u moich stpw prochu i kurzu i drgasz konwulsyjnie. Szkoda migo byo przez moment. Jaka taka moja natura.

Ogromn przyjemno miaem w tuczeniu,,Forszutzw ( tak nazywalimy niemieck sub

len). Oni zmuszali naszych chopcw do jazdy pokloce do lasu, ktry nie wyjecha by bity do zabicia.Wracajc ze Zwierzyca z akcji uciszenia bardzokrzykliwego chopczyka, napotkalimy 2 forszutzww Borku pod Zwierzycem. Boyczku! Jak my tychleniakw spralimy to jej, a boso te pucilimy,chocia bya zima.

Nie miaem te serca do strzyenia pa darzcychwzgldami Niemcw. A zdarzyo si, e tew Zwierzycu robilimy postrzyyny mamy i crci.Mama jako to znosia, ale crcia przy pierwszymruchu tak aonie zaszlochaa, e przykazaem rzucito ,,fryzjerowi i ucieka w swoj drog. Nie miaemserca do pewnych rzeczy.

Aby opisa swoje przeycia okupacyjne trzeba byspisa ca t ksig. Wiele si zapomina. Ale tego

jak pokazaem Kowpakowcom drog na,,Ciernyjstok, a posadzono mnie na jak suchszkap bez sioda, nie zapomn do koca ycia.Wtedy nie mogem si porusza ze dwa tygodnie, a

pami tej jazdy mam do dzi.

Nasza epopeja partyzancka skoczya si 24 lipca1944 r., kiedy to wkraczajc do wyzwolonegoSzczebrzeszyna, zdalimy bro i wrcilimy na swoje

pogorzeliska, by zacz y po ludzku. Mnie dowojska nie zabrano, a to dlatego, e ojciec mjwalczy ju na froncie, a ja byem jedynymgospodarzem na swym pogorzelisku. Dzikiwczesnemu wjtowi Nawrockiemu Michaowidostaem odroczenie na rok, potem w 1945 r. znowustawaem na komisj, ale nie powoano mnie dowojska. W 1949 r. zostaem przeniesiony do rezerwy.

Pozostajc w wiosce kleciem jakie budy na swympodwrku i dziaaem spoecznie.

Zaoyem amatorski zesp teatralny i przez okres45 -lecia PRL daem 51 przedstawie w swej wioscei ssiednich. Przewodniczyem Komitetom BudowyDomu Ludowego i Szkoy Podstawowej. Ale nietylko ja moi koledzy, byli partyzanci wczyli siw nurt prac spoecznych. S to: Jko Mazur, Wadek

Waga, Jako Nizio, Pawe Samulak, FranekMalinowski, Leonard Radmoski i wielu innych.Dzi inne ycie , cho ludzie ci sami. Bdc4 kadencje radnym Rad Narodowych poznaem wieluwartociowych ludzi, ale moi byli towarzysze broni smi najblisi. Dzi, gdy mina 60 dziesitka wiem,e nadchodzi czas przemijania. Nie al mi minionych

partyzanckich lat. Nie al mi dziaalnoci w wolnejOjczynie..

Edward Czuk

Przysowia na Nowy Rok-Co Nowy Rok nakae, to wrzesie pokae.-Gdy Nowy Rok mglisty - zjedz kapust glisty.-Gdy Nowy Rok w progi, to stary rok w nogi.-Gdy w Nowy Rok skwar i upa, baran wilka bdziechrupa.-Gdy w Nowy Rok pluta, ze niwem te bdzie

pokuta.-Jak Nowy Rok jasny i chodny - cay roczek pogodnyi podny.

-Jaki Nowy Rok, taki cay rok.-Na Nowy Rok pogoda, bdzie w polu uroda.-Nowy Rok nastaje, kademu ochoty dodaje.-Miesic stycze czas do ycze.-Noworoczna pogoda socu w lecie si doda.-Stycze mrozi lipiec skwarem grozi.-W styczniu burze i grzmoty w lato mao roboty.-Min wspaniay bal sylwestrowy, Nowy Rok budzisi z blem gowy.-Kiedy stycze mokry trzyma, zwykle bywa dugazima.

-Stycze, stycze, wszystko studzi - roliny, zwierztai ludzi.-Gdy stycze zamglony, marzec zanieony.-Kiedy w styczniu lato, w lecie zima za to

CHRZSZCZ NR 12 (6)


10/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

10

Zwyczaje NoworocznePotraktujmy to jako zabaw, aby zrozumie, co jestdla rodakw wane, co miaby Nowy Rok przynie.-W Nowym Roku naley wczenie wsta, abyzapewni sobie pracowity i dochodowy Rok.-Nie wolno pra w Nowym Roku, bo kto z rodzonymoe by zmyty.-Wszystkie dugi powinny by spacone przedkocem starego roku.

Nie wolno poycza niczego tego dnia.-Nie wolno odkurza w Nowy Rok, bo monaszczcie wynie z domu.-o Pnocy wszystkie okna i drzwi powinny by (nachwil) otwarte, eby stary rok wyszed z domu.

***O czym myleczekajc na pierwsz gwiazdk z nieba ?

Co da,eby da naprawd ?

Gdzie ustroi choink,eby by u siebie ?

Na kogo czeka,zostawiajc wolne nakrycie ?

Komu spojrze w oczy,

eby patrze szczerze ?

Czym si podzieli,eby nie dzieli si tylko opatkiem ?

O czym pamita,eby nie zapomnie o najwaniejszym ?

Co powiedzie, eby powiedzie wicejni: ,,Wesoych wit ?

Adam Grczyski

Zgoda buduje, niezgoda rujnuje

Kiedy w Polsce rzdzi KrzywoustyCieszy si, gdy urodzi si syn szsty

Ksita yli w niezgodzieI Polsk na mae Ksistwa podzielili !

Z tych ktni ssiedzi bardzo si cieszyliI nasz Ojczyzn szybko rozgrabili.

Prosz was niech si nikt nie obraaBo w Polsce historia si powtarza.

W Warszawie si kc, cige sporyJak si nie pogodz, znw bd zabory !

Nawet za granic te kady si dowie,e w naszej Warszawie kc si posowie.

Lepiej bymy byli dzi w monarchii.Obecnie si dzielimy na sze partii.

Dzi Nard Polski niech czy swe siyBy marzenia narodu w jednoci si speniy.

Niech ju bdzie zgoda, a spory ustan,Tylko prac wzbogacimy Ojczyzn kochan.

Banach Honorata

Chaniw 2011rok.

Nie jeste sam / a.

Gdy serce z blu pkai w piersiach tchu nie starcza,

pamitaj, e Matka Najwitszaochroni Ci jak tarcza.

Bo kady wiedzie musiod granic Polski w gb Rusi,e Pani nasza witao dzieciach swych zawsze pamita.

Jeli masz chwile zaamania,bo duo cierni na Twej drodze,oddaj si Tej bez wahania,ktr bl dowiadczy tak srodze.

A lej zniesiesz cierpienia,czowiek dla czowieka bdzie bratem.W chleb zamieni si kamienie,

pokrzywa stanie si kwiatem.

Teresa Woniak

Szczebrzeszyn


11/12

11

CHRZSZCZ NR 12 (6)

Propozycje wydawnicze

W grudniu Miejsko Gminna Biblioteka Publicznaw Szczebrzeszynie proponuje pastwu kolejnenowoci wydawnicze.Pierwsz z nich jest powie Magorzaty Wardy

Nikt nie widzia, nikt nie sysza. Ksika opisujewielkie tragedie trzech modych kobiet, a kada znich prbuje kogo albo co odnale. Lena chceodnale swoj siostr, Monika swoje nowe ycie od

porywacza, za Agnieszka pragnie odzyskaukradzione dziecistwo, ktre powinna bya spdzi

przy biologicznych rodzicach. Gorzkawspczesno wpisana w trzymajc w napiciufabu. Ksika Wardy wywouje refleksj,wzruszenie i szok.

Modziey za chcemy zaproponowa dwie ksikiGaja Koodzieja ,, Wystrzaowa licealistkai ,,Wystrzaowa maturzystka. Czy moliwa jest

praca w tajnej agencji i utrzymanie jej w tajemnicyprzed rodzicami? O tym na wasnej skrze przekonasi Melania Korzeniowska, maturzystka, ktraw jednej chwili bezpowrotnie odmieni swoj

codzienno.Zapraszamy

MGBP w Szczebrzeszynie

Nagrodzona

Pani Regina Smoter Grzeszkiewicz, czsto goszczcana naszych amach, zostaa laureatem oglnopolskiegokonkursuNasi bliscy, nasze dzieje, nasza pami.Otrzymaa dyplom i nagrod pienin. Serdecznie

gratulujemy!

oblicza jesieni

ju cierniska pachn chlebemwieo zebranym z plwstki dymu pyn wolno

pord sennych trawjesie niemiao pukado wrt wioskisoce przygaszone

po upalnych dni godzinachjakby sabiej grzejei na spokj czekachwila wytchnieniaczai si przy drodze

polnej drodze obsypanej kurzemstary wczga czaste przystan na chwil

ju nie szuka minut pracowitychju odpocz kaetylko czowiek zapltanyw nieodpart ch tworzeniazapomnia chyba na chwile jesie jego ycia

nadchodzi niepostrzeenieRegina Smoter Grzeszkiewicz


12/12

CHRZSZCZ NR 12 (6)

12

Obchody wita Niepodlegoci.W dniu 11 listopada 2011 roku odbyy si uroczystoci patriotyczne zwizane z 93 rocznic Odzyskania

Niepodlegoci.Uroczystoci rozpoczy si o godz. 10:30 przemarszem pocztw sztandarowych szk, jednostek stray

poarnej , organizacji kombatanckich oraz Orkiestry Dtej z Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie zPlacu Tadeusza Kociuszki do kocioa p.w. w. Mikoaja.Uroczystoci rozpoczy si wystpieniem Burmistrza Szczebrzeszyna Mariana Mazura oraz akademi w

wykonaniu modziey z Liceum Oglnoksztaccego im. Zamoyskich w Szczebrzeszynie. Nastpnieks. Andrzej Pikula celebrowa uroczyst Msz wit w intencji ojczyzny, po ktrej nastpio zoeniewiecw przy pomniku oraz tablicy pamitkowej.

m.

Chrzszcz miesicznik informacyjny ww.chrzaszcz.com.plWydawca Stowarzyszenie Przyjaci SzczebrzeszynaRedakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Leszek Kaszyca, Zbigniew Paprocha, Mateusz SirkoAdres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1E-mail: [email protected]

Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj

Chrząszcz - Grudzień 2011 (nr 69)

Documents