CHOTANI © 2009. Prevod i obrada Nurka Pranjic, MD, PhD Professor Department of Occupational and Environmental Health Medical School University of Tuzla.

CHOTANI © 2009.

Prevod i obradaNurka Pranjic, MD, PhDProfessorDepartment of Occupational and Environmental HealthMedical School University of TuzlaBosnia and Herzegovinae-mail: [email protected]

Tačno na vrijeme (TnV)Influenza A (H1N1) (Svinjska gripa): Globalna epidemija (Verzija 8, prva TnV verzija predavanja objavljenog 26 aprila)

Utorak, 5. maja, 2009 .

Rashid A. Chotani, MD, MPH, DTMAdjunct Assistant ProfessorUniformed Services University of the Health Sciences (USUHS)[email protected]

CHOTANI © 2009.

Autor želi odati priznanje za uložene napore, teški rad i strpljenje pri obradi i prevodu ovog sadržaja,, web- upravljanjem& zahvalnost članovima tima ovog superkursa, a posebno slijedećim licima:

Dr. Ronald E. LaPorte, University of Pittsburgh, USA Dr. Eugene Shubnikov, Institute of Internal Medicine, Novosibirsk, Russia

Dr. Faina Linkov, University of Pittsburgh, USA Dr. Mita Lovalekar, University of Pittsburgh, USA

Dr. Nicolás Padilla Raygoza, Universidad de Guanajuato, México Dr. Ali Ardalan, Tehran University of Medical Sciences, Iran

Dr. Mehrdad Mohajery, Tehran University of Medical Sciences, Iran Dr. Seyed Amir Ebrahimzadeh, Tehran University of Medical Sciences, Iran

Dr. Nasrin Rahimian, Tehran University of Medical Sciences, Iran Dr. Mohd Hasni , University of Kebangsaan, Malaysia

Dr. Kawkab Shishani, The Hashemite University, Jordan Dr. Nesrine Ezzat Abdlkarim, Beirut Arab University, Lebanon

Dr. Khowlah Almohaini, University of Pittsburgh, USA Dr. Duc Nguyen, University of Texas, USA

Dr. Elisaveta Jasna Stikova, University “Ss. Cyril and Methodius”, Skopje, MacedoniaDr. Michèle CAZAUBON, Secrétaire Gle de la Société Française d' Angéiologie, France

Dr. Yang Yingyun , Peking Union Medical College, China Dr. Jesse Huang, Peking Union Medical College, China

It is truly a global efforthttp://www.pitt.edu/~super1/

Priznanje

CHOTANI © 2009.

1. Virus Influence2. Definicija3. Uvod4. Istorija u SAD5. Trenutna situacija u:

• SAD• Meksiku• Kanadi• Evropskoj Uniji• Globalno

6. Širenje/Transmisija7. Definicije slučaja:

• Kliničari • Laboratorijski radnici• Opća populacija

8. Liječenje9. Druga zastitna mjerenja10. Sazetak11. Zaključak & Preporuke

Kratak pregled

CHOTANI © 2009.

Credit: L. Stammard, 1995

• RNA• Porodica: Orthomyxoviridae

• Veličina: 80-200nm or .08 – 0.12 μm (micron) u prečniku

• Tri tipa• A, B, C

• Površni antigeni• H (haemaglutinin)• N (neuraminidase)

Virus

H1 N1H2 N2H3 N3H4 N4H5 N5H6 N6H7 N7H8 N8H9 N9

H10H11H12H13H14H15H16

Haemagglutinin subtype Neuraminidase subtype

CHOTANI © 2009.

• Epidemija – lokalizovana grupa slučajeva• Pandemija– epidemija svjetskih razmjera• Antigenski smjer

• Promjene proteina putem genetskih mutacija & selekcija • Postojan proces i osnova za promjene vakcina svake godine

• Antigenski šift • Promjene proteina usljed genetskih rekombinacija• Nastali različiti virusi nisu pokriveni godišnjom vakcinom

Opće definicije

CHOTANI © 2009. Source: Bean B, et al. JID 1982;146:47-51

Preživljavanje virusa influence na podlozi i uticaj vlage & temperature*

Na čvrstoj i ravnoj podlozi 24-48 sati• Na plastičnoj, čistoj metalnoj (čeličnoj) površini

• Preživljavanje > 24 sata

• Prenos rukama oko 24 sata

• Odjeća, papir & tkiva• Preživljavanje 8-12 sati• Prenos rukama oko 15 minuta

• Preživljavanje na rukama <5 minutes samo u visoko virulentnom titru• Potencijal za prenos kontaktnom indirektnom transmisijom

*Vlažnost 35-40%, Temperatura 28C (82F)

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) UVOD

• Svinjska influenca (svinjska gripa) je bolest respiratornog sistema svinja uzrokovana virusom influence tipa A koji obično uzrokuju epidemiju influence među svinjama

• Svinjska gripa se normalno ne javlja u ljudi, međutim humana infekcija virusom svinjske gripe se događa, i zabilježeno je da uzrokuje prenos infekcije svinjske gripe sa čovjeka na čovjeka

• Najčešće se humani slučajevi svinjske gripe javljaju u ljudi koji imaju blizak kontakt sa svinjama ali je moguće da se virus svinjske gripe prenosi sa čovjeka na čovjeka takođe

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Istorija u SAD

• Epidemija svinjske gripe A bila je zabilježena u Fort Dix-u, Nju Džersi, SAD, a dogodila se 1976. godine i uzrokovala je oko 200 vrlo ozbiljnih slučajeva bolesti i 1 smrtni slučaj• Tada je bilo vakcinisano više od 40 miliona

ljudi• Međutim program vakcinisanja je bio prekinut

nakon preko 500 slučajeva razvijenog Guillain-Barre sindroma, ozbiljne bolesti s paralizom nerava.

• U septembru 1988. godine, prethodno zdrava tridesetdvogodišnja trudnica u Wisconsin-u je bila hospitalizirana zbog pneumonia koja se razvila usljed infekcije virusom svinjske gripe. Umrla je 8 dana kasnije.

• Od decembra 2005. do februara 2009. godine, u 10 država SAD je zabilježeno ukupno 12 humanih infekcija svinjske gripe.

CHOTANI © 2009.

Vremenska linijaInfekcije Virusom A Influence u ljudi

1918 1957 1968 1977 1997

1998/9

2003

H1

H1

H3H2

H7

H5H5H9

SpanishInfluenza

H1N1

AsianInfluenza

H2N2

RussianInfluenza

AvianInfluenza

Hong Kong

InfluenzaH3N2

2009

H1

Reasortiran virus Influence (Svinjska

gripa)

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Trenutna situacija u SAD

• Od marta 2009, potvrđeno je 226 humanih slučajeva sa 1 smrtnim ishodom u 30 država SAD.

• Prva smrt zabilježena je u 22 mjesečnog djeteta koje je došlo iz Meksika u Hjuston

• 6 slučajeva• 3 u Kaliforniji; 2 u Texasu, 1 slučaj u

Kentakiju koji je hospitaliziran u Dzordziji

• Svi su imali genetske matrice koje su zasnovane na preliminarnom testiranju

• Virus je opisan kao novi podtip A/H1N1, a koji nije prije bio registrovan niti u svinja niti u čovjeka

• Primjeri izolacije virusa u epidemiji koja je zabilježena u Meksiku istovjetni su kao u pacijenata SAD

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1)Trenutna situacija u SAD

• CDC je identifikovao da je virus kontagiozan i prenosi se sa čovjeka na čovjeka

• Virus sadrži dijelove gena 4 različita tipa influence: • Sjevernoameričke svinje• Sjevernoameričkih ptica• Sjevernoamerički humani tip i • Evroazijske svinje

• Jedna četvrtina strateških nacionalnih rezervi (SNS) je usmjerena na:• Anti-viralne lijekove• Lična zaštitna sredstva i• Sredstva za zaštitu respiratornog trakta

• Predsjednik Obama je tražio od Kongresa dodatnih $1.5 billion za borbu protiv svinjske gripe

• 27. aprila, 2009, CDC je objavilo upustvo sa preporukom putovanja u Meksiko samo u slučaju nužde

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1)IZVŠTAJ MMRW, April 28

• MMWR, April 28, 2009 / 58(Dispatch);1-3 • 47 (od ukupno prijavljenih 64) pacijenta bili su inficirani poznatim virusom srednje

životne dobi 16 godina (od 6, 16 godina, range 3-81) kako je izvjestio CDC • 38 (81%) su bili u dobi <18 godina• 51% slučajeva su bili muškog spola• Od 25 poznatih slučajeva bolesti datum javljana poznate infekcije je od 28 marta

do 25 aprila • Pet pacijenata je hospitalizirano• 14 pacijenata je imalo u anamnezi podatak o poznatom putovanju

• 3 su putovala u Mexico• U 40 od 47 pacijenata (85%) potvrđenih slučajeva influenca nije bila povezana s

putovanjem

Source: http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm58d0428a2.htm

CHOTANI © 2009.

MMWR, April 30, 2009 / 58(Dispatch);1-3 • Škola u Njujorku (srednja škola A)

• 2,686 učenika i 228 članova nastavnog kadra • 23.-24. aprila, 222 učenika posjetilo je ambulante i napustilo pohađanje škole zbog bolesti • DOHMH je registrirao rezultate nazofaringealnog brisa u svih učenika sa simptomima gripe• 24. aprila (petak), DOHMH provodi nazofaringealni bris za 5 novih slučajeva u učenika i 4 od

5 je upućeno u najbližu zdravstvenu ustanovu • 27. aprila škola je zatvorena, • DOHMH je takođe provela kitove nazofaringealnog testiranja u izabranim ambulantama u

blizini srednje škole A• 26. aprila, 7 od 9 uzoraka ispitivanog materijala bilo je pozitivno na novi tip influence• 26.-28. aprila, 37 (88%) od 42 sakupljena uzorka bilo je pozitivno i donijelo potvrdu da je 42

od 44 ispitivana uzorka bilo pozitivno• 27. aprila DOHMH provodi intervju telefonom sa 44 pacijenta

• Median dobi bio je 15 godina (rang: 14-21 godina)• Svi su bili učenici osim jednog studenta – nastavnika dobi 21 godina • 31 (70%) od 44 bile su djevojke• 30 (68%) su bili nešpanski bijelci; 7 (16%) španci;2 (5%) su bili nešpanski crnci; i 5 (11%) su bili

druge rase• 4 pacijenta je izvjestilo da su putovali izvan Njujorkau SAD prije pojave simptoma, a jedan pacijent

putovao je u Arubu i7 dana prije pojave simptoma . Niko od 44 pacijenta nije putovao u Kaliforniju, Teksas, ili Mexico

Source: http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm58d0428a2.htm

Influenza A(H1N1)Izvještaj MMRW , April 30

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Izvještaj 30. aprila MMRW

MMWR, 30. april, 2009 / 58(Dispatch);1-3

• Vremenski razmak do pojave bolesti u terminu od 20.-24. aprila• U 10 (23%) pacijenata pojavili su se simptomi

bolesti 22.aprila; u 28 (64%) 23 aprila (Slika). • U 35 pacijenata javile su se maksimalne

tjelesne temperature, srednje temperature bile su 102.2°F (39.0°C) (rang: 99.0-104.0°F [37.2--40.0°C])

• Ukupno, 42 (95%) pacijenata žalilo se na subjektivan osjećaj tresavice s kašljem i/ili paljenje u grlu, što je u harmonizaciji sa kriterijumima koji su definisani od CDC za bolesti nalik influenci

• U vrijeme intervjua 27. aprila, 37 pacijenata (84%) se žalilo na simptome koji su bili stabilni ili su se poboljšavali, tri (7%) su se žalili na pogoršanje simptoma (dva koji su kasnije izvjestili da je došlo do poboljšanja) , i 4 (9%) su izvjestili o komletnom povlačenju simptoma

• Samo jedan pacijent je bio hospitaliziran zbog pogoršanja siptoma i pojave sinkopa (potreba o cjelonoćnoj observaciji pacijenta)

Source: http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm58d0430a1.htm

Simptomi Broj

(n=44)

%

Kašalj 43 98%

Groznica 42 96%

Umor 39 89%

Glovobolja 36 82%

Pečenje u grlu 36 82%

Curenje iz nosa 36 82%

Tresavica 35 80%

Bolovi u mišićima 35 80%

Mučnina i povraćanje 24 55%

Bolovi u stomaku 22 50%

Prolivi 21 48%

Otežano disanje 21 48%

Bolovi u zglobovima 20 46%

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Potvrđeni slučajevi&smrt u SAD

40

15

31

26

210

3 3 32

1 1 1 14 1

7

2 11

18

1

7

63

1 1 13 3

1

0

10

20

30

40

50

60

70

Alabam

a

Arizona

Californ

ia

Colora

do

Connectic

ut

Delawar

e

Florid

a

Illin

ois

Indian

aIo

wa

Kansas

Kentuck

y*

Mas

sachuse

tts

Mic

higan

Min

nesota

Mis

souri

Nebrask

a

Nevada

New Ham

pshire

New Jer

sey

New Mex

ico

New York

Ohio

Rhode Is

land

South C

arolin

a

Tennes

see

Texas

Utah

Virgin

ia

Wis

consin

US States

No

. o

f C

on

firm

ed C

ases

Confirmed Cases Deaths

Source: CDC

Ukupan broj potvrđenih slučajeva = 226; 1 smrt; 30 državaAs of May 3 (11:00 AM), 2009

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Trenutna situacija u Meksiku

• Ukupno 2,498 suspektnih slučajeva,165 smrtnih ishoda i 1311 hospitaliziranih (zbog pneumonie) bilo je registriranih u 31 od 32 zemlje u Meksiku (Ministarstvo zdravlja)• 506 laboratorijski potvrđeno (EDCD)

• 19 smrtnih ishoda

• Prvi slučaj javio se u Oaxaki, April 13, 2009• Žena je umrla od pneumonije

• Epidemija bolesti u Meksiko Sitiju zahtijevala je promptno reagovanje i potaknulo državnog ministra zdravlja je donio odluku o zabrani nastave u školama, javna masovna okupljanja

Source: Mexican Ministry of Health, WHO, CDC, PAHO & ProMED

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Trenutna situacija u Meksiku

• CDC laboratorija analizirala je14 uzoraka u meksičkih pacijenata sa ozbiljnom kliničkom slikom i u 7 njih je otkrivena ista kombinacija virusa svinjske gripe koji je inficirao pacijente u SAD (preliminarni rezultati)

• Nacionalne laboratorije u Kanadi su potvrdile svinjsku gripu A/H1N1 za 18 izoliranih uzoraka pacijenata iz Meksika, a u 12 od njih bio je genetski identičan virusu svinjske gripe iz Kalifornije

• Virus u Meksiku je primarno zahvatio mlade prethodno zdrave ljude dobi od 20-50 godina, za razliku od tipičnog oboljevanja od gripe vrlo mladih i starih osoba (Ministrarstvo zdravlja)

Source: WHO, CDC & ProMED

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Izvještaj o epidemiji u Meksiku

MMWR, 30. april, 2009 / 58(Dispatch);1-3 • U martu i početkom aprila 2009. godine, Meksiko je imalo iskustvo epidemije respiratornih oboljenja i izvještaje o rastućoj prevalenci influenci- sličnih oboljenja (ILI) u različitim dijelovima zemlje

• 12. aprila, Generalni Direktorat za Epidemiologiju (DGE) prijavio je Panameričkoj zdravstvenoj organizaciji (PAHO)epidemiju gripi sličnih bolesti-ILI u malim općinama u državi Verakruz skladu sa Međunarodnim propisima u zdravstvu

• 17. aprila, slučajatipične pneumonije u Oaxaca državi potaknuo je pažljiv pregled stanja u cijelom Meksiku

• 23. aprila, evaluacijom slučajeva ozbiljne kliničke slike bolesti respiratornog trakta laboratorijski je potvrđeno da su uzrokovani influenco virusom A(H1N1) kako je izvjestio PAHO

• Sekvencione analize otkrile su da su pacijenti bili inficirani sa istim virusom koji je identificiran u 2 djece u Kaliforniji

• Od 1. marta- 30. aprila, od ukupno 1,918 suspektnih slučajeva svinjska gripa je bila potvrđena u 97 slučajeva uključujući 286 probable mogućih

• 3. maja, potvrđeno je 503 slučaja svinjske gripe i 19 smrtnih ishoda

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Izvještaj o epidemiji u Meksiku

MMWR, 30. aprila, 2009 / 58(Dispatch);1-3 • 30. aprila Generalni direktorat za epidemiologiju (DGE) potvrdio je laboratorijsku

identifikaciju virusa gripe u 97 pacijenata uključujući nalaz u 7 umrlih osoba

• 17. marta, izvješćtaj za prvog pacijenta kojemu je potvrđen nalaz (bez simptoma)

• 26- aprila, prijavljen najveći broj slučajeva

• 29. aprila, laboratorijski je potvrđena infekcija u 73 od ukupno prijavljenih 97 slučajeva

• Za 24 pacijenta demografski i klinički podaci bili su pouzdani, • 20 (83%) bilo je hospitalizirano, 3 su bili ambulantno tretirani, a 1 nije trebao medicinsku skrb• Pacijenti su bili u dobi od 1-59 years, 79% dobi od 5 do 59 godina; 15 (62 %) su bili pacijenti

ženskog spola

• Slučajevi su poticali iz 4 države: Federalni Distrikt (15), Državu Meksiko (7), Verakruz (1), Oaxaca (1)

• Od ukupno 7 smrti, 6 se dogodilo u Federalnom Distriktu, a 1 u Oaxaca-u.

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

285

53

29 2711 11 5 4 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1113

11

0

50

100

150

200

250

300

Federal District

Mexico State

San Luis Potosi

Hidalgo

Baja California

Tlaxcala

Aguascalientes

Chichuahua

Colima

Guerrero

Chiapas

Durango

Puebla

Queretaro

Guanajuato

Michoacan

Oaxaca

Veracruz

States

Nu

mb

er

of

Co

nfi

rme

d &

De

ad

Confirmed Cases Death

Influenza A(H1N1) Potvrđeni slučajevi&smrti, u Meksiku

Source: Secretaria de Salud website (MOH), Mexico

Kupan potvrđen broj slučajeva = 443; 16 smrtnih ishoda do 2. maja; 18 država (novi broj potvrđenih slučajeva je 503. Ova slika ne

odražava distribuciju u zemlji poslije 3. maja)

CHOTANI © 2009.

15

22

1

31

14

2

0

10

20

30

40

Alberta

British Columbia

New Brunswick

Nova Scotia

Ontario

Quebec

States

No

. o

f C

on

firm

ed C

ases

Confirmed Cases

Influenza A(H1N1) Potvrđeni slučajevi u Kanadi

Source: Public Health Agency of Canada

Ukupan broj potvrđenih slučajeva = 83; 0 smrti; u 6 država do 3. maja

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Trenutna situacija u EU & EFTA

• 79 potvrđenih slučajeva, 17 vjerovatnih i 8 sa potvrđenom transmisijom s čovjeka na čovjeka u zemljama EU (Njemačka 2, Španija 3 & UK 3)• Španija ima 44 nova potvrđena slučaja

• Razvoj u posljednja 24 sata (3. maja, 2009 - 21:00 sat CEST)• 40 novih potvrđenih i 9 novih vjerovatnih slučajeva prema

izvještaju iz EU i zemalja EFTA-e • 8 novih vjerovatnih slučajeva prema izvještavanju iz UK

• 80% slučajeva javilo se u lica dobi od 20-49 godina• Najveći broj slučajeva (osim 1) imalo je blagu

kliničku sliku

Source: ECDC

CHOTANI © 2009.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

4/27/2009

4/28/2009

4/29/2009

4/30/2009

5/1/2009

5/2/2009

Date

Co

nfi

rme

d C

as

es

Distribucija vjerovatnih i potvrđenih slučajeva influence A(H1N1) virusneInfekcije prema datumu izvještavanja, EU i zemlje EFTA-e, od 27. aprila

do 2. maja, 2009. (n=63)

Source: ECDC

CHOTANI © 2009.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59

Age (Years)

Co

nfi

rme

d C

as

es

Distribucija vjerovatnih i potvrđenih slučajeva tion of probable influence A(H1N1) virusom prema dobnim skupinama,

EU i zemlje EFTA-a, od 27. aprila do 2. maja, 2009. (n=30)

Source: ECDC

CHOTANI © 2009.

Distribucija kumulativnog izvještaja & Vjerovatni slučajevi Influence A(H1N1) za EU &zemlje EEA/EFTA,

03. maja, 2009

Source: ECDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Trenutna globalna situacija

• Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) razlikuje 5 faza u procjeni ozbiljnosti širenja influence • WHO je revidirala sistem procjene aktualnog širenja i ozbiljnosti infekcije nakon ptičje influence koja se počela

širiti 2004. godine , i od 27. aprila koja je bila u prvo vrijeme svrstana između faze 3 i od 29. aprila faze 5.

• Evropska Unija (EU) je objavila preporuku za ograničavanje putovanja u 27 EU zemalja članica koja zapravo suspenduje “ne- esencijalna putovanja” u zahvaćene dijelove svinjskom gripom u SAD i Meksiku

CHOTANI © 2009.

Kumulativni izvještaj o globalnoj distribuciji & vjerovatni slučajevi Influence A(H1N1) po

državama, 3. maj, 2009.

Source: ECDC

1:00 PM May 3CHOTANI © 2009.

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Transmisija preko različitih vrsta

Avian Virus

Human Virus

Swine Virus

Avian/HumanReassorted Virus

Reassortment in Pigs

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Prenos na ljude

• Kontaktom sa inficiranim svinjama ili kontaminiranim medijumom svinjskom gripom

• Kontaktom sa osobama inficiranim svinjskom gripom

• Prenos svinjske gripe sa čovjeka na čovjeka koji se odvija na isti način kao prenos sezonske gripe kapljicama oslobođenim kašljem ili kihanjem inficiranih ljudi

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Definicije slučaja u SAD (ažurirana)

• Potvrđeni slučaj svinjske influence A (H1N1) virusne infekcije definiše se kao osoba sa akutnom febrilnom bolešću respiratornog trakta kojoj je laboratorijski potvrđena svinjska influenca A (H1N1),virusna infekcija prema CDC s jednim ili više slijedećih testova: • real-time RT-PCR • viralna kultura

• Vjerovatni slučaj svinjske influence A (H1N1)se definiše kao osoba sa akutnom febriln bolest respiratornog trakta u osoba koje su:• pozitivne na influencu A, ali negativne za H1 i H3 promjenu influenca RT-

PCR, ili • Pozitivni na influencu A potvrđenih upotrebom brzog testa za influencu ili

pozitivan influenca imunofluorescentni esej (IFA) uz kriterijume koji važe za suspektan slučaj

• Suspektan slučaj svinjske influence A (H1N1) virusne infekcije je definisana kao osoba koja ima akutnu febrilnu bolest respiratornog trakta sa slijedećim kriterijumima: • Da je bila tokom 7 dana u bliskom kontaktu sa osobom kojoj je potvrđena

virusna infekcija A (H1N1) • Prije 7 dana putovala u SAD ili zemlje gdje je potvrđen 1 ili više slučajeva

svinjskog gripa influence A(H1N1), ili • Živjeti/ boraviti u zajednici gdje je potvrđen 1 ili više slučajeva influence

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Definicija slučaja, SAD

• Infektivni period za potvrdu slučaja svinjskog gripa A(H1N1) virusne infekcije je definisana kao 1 dan prije i 7 dana nakon pojave bolesti

• Blizak kontakt se definiše kao: kontakt na rastojanju od 1.8 metara od osobe sa potvrđenim ili suspektnim slučajem svinjske influence A(H1N1) virusne infekcije tokom infektivnog perioda slučaja

• Akutna bolest respiratornog trakta se definiše kao pojava najmanje dva od slijedećih znaka: rinoreja ili nazalna kongestija, bolno i upaljeno grlo, kašalj (sa ili bez temperature ili groznice)

• Visoko-rizične skupine: Osoba koja je u visokom riziku od komplikacija svinjske influence A(H1N1) virusne infekcije je definisana na isti način kao i za sezonski grip (vidi Referencu)

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Klinički vodiči

• Kliničari moraju imati u vidu da mogućnost infekcije pacijenata svinjskim gripom može biti prezentovana sa febrilnom boleššću respiratornog trakta a koja • Živi u području gdje su identificirani humani slučajevi svinjske

influence A(H1N1) ili • Putovala je u područje gdje su identificirani humani slučajevi

svinjske influence A(H1N1) ili• Bila je u kontaktu sa osobama iz tog područja 7 dana prije

pojave bolesti

• Ako postoji suspektan slučaj svinjske gripe, kliničar treba da uzme bris grla i nosa za testiranje na virusni grip i čuva ga u frižideru (ne u zamrzivaču)• O prikupljenim brisevima treba izvjestiti regionalni zavod za

javno zdravstvo koji će obezbijediti transport i pravovremenu dijagnozu u laboratoriju državnog javnog zdravstva

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Vodiči za kliničare

• Znaci i simptomi• Influenci- slična –bolest (engl. Influenza-like-illness, ILI)

• groznica, kašalj, grlobolja, curenje iz nosa, glavobolja, bol u mišićima. U nekim slučajevima povraćanje i dijareja. (Ovi slučajevi bolesti bili su uobičajeni tokom marta do sredine aprila 2009)

• Slučajevi ozbiljne kliničke slike respiratorne bolesti, koji su zahtijevali hospitalizaciju bili su zabilježeni u Meksiku

• The potential for exacerbation of underlying chronic medical conditions or invasive bacterial infection with swine influenza virus infection should be considered

• Nehospitaliziranim bolesnim osobama, a kojima je bila potvrđena ili postavljena sumnja na svinjsku gripu A (H1N1) virusnu infekciju bilo je preporučeno da ostanu kući (dobrovoljna izolacija) tokom prvih 7 dana bolesti za koliko se predviđala potreba medicinske zaštite.

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

• 27 aprila 2009, SAD Administracija za hranu i lijekove On April 27, 2009, (FDA) objavila je Centru za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) autorizaciju o korištenju antivirusnih lijekova

• Korištenje antivirusnih lijekova za slučaj hitnosti koja je objavljena na dan 26. aprila 2009. treba provoditi u slijedećim situacijama:

• Tamiflu: dozvoljava se korištenje preparata za liječenje i prevenciju influence u djece mlađe od godinu dana. Dozvoljava se prilagođavanje doze djeci starijoj od jedne godine.

• Tamiflu i Relenza: dozvoljava se njihova distribucija za široku upotrebu populaciji bez obaveza da sena bočici lijeka nalujepi informacija da se ovi lijekovi koriste u slučaju hitnosti

Influenza A(H1N1) Vodiči za kliničare

Source: FDA

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Vodič o biosigurnosti za laboratorijske radnike

• Rad u dijagnostici na kliničkim uzorcima pacijenata kojima je postavljenja sumnja na slučajeve influence A (H1N1) virusnom infekcijom morala bi obezbjeđivati visok stepen biosigurnosti laboratorija (BSL-2 laboratory)• Rukovanje svim uzorcima trebalo bi biti provođeno u biosigurnosnim kabinetima

(BSC)

• Izolacija virusa pacijenata suspektnih na virus influence A (H1N1) morala bi se provoditi u BSL-2 laboratoriju sa BSL-3. stepenom prakse pripravnosti (gotovost BSL-2 uslova)

• Dodatne mjere predostrožnosti uključuju:• Preporuku za korištenje lične zaštitne opreme na radnom mjestu (u skladu sa

procjenom rizika) • Zaštitu za respiratorni trakt - fit-tested N95 respirator ili visok nivo zaštite• Zaštitna jednokratna pokrivala za obuću obuću• Zaštitna odjeća ili kecelje• Dvostruke rukavice• Zaštita za oči (nauočale ili pokrivala za lice)

• Otpad• Sav otpad i procedure odlaganja otpada treba provoditi prema propisanim

standardima laboratorije

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Vodiči za biosigurnost laboratorijskih radnika

• Preporučeni dezinficiensi• 70 % etanol • 5 % lizol• 10 % hidrogen

• Sve osobe bi morale same sebi mjeriti/ pratiti temperaturu (groznicu) ili druge simptome. Simptomi svinjske influence uključuju dijareju, glavobolju, curenje iz nosa, bolovi u mišićima.

• Svaki slučaj bolesti mora se prijaviti šefu/ nadređenom

• Za osoblje koje nije bilo zaštićeno tokom ekspozicije treba uzeti klinički materijal za provjeru/ potvrdu virusa svinjske gripe A (H1N1), antivirusnu hemiprofilaksu sa zanamivir-om ili oseltamivir –om, 7 dana nakon ekspozicije

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

FDA Objavljuje autorizaciju o upotrebi dijagnostičkog testa

• 27, aprila 2009., SAD Administracija za hranu i lijekove (FDA) objavila je Centru za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) autorizaciju o korištenju dijagnostičkog testiranja

• The swine influenza u urgentnim uslovima treba (objavljena na dan 26. aprila 2009. -CDC) t reba provoditi :• Diagnostički Test: Dozvoljava se Centru za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC)

distribuciju rRT-PCR svinjske influence za laboratorije javnog zdravstva i druge laboratorije koje posjeduju opremu

Influenza A(H1N1) Biosigurnosni vodiči za laboratorijske radnike

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Vodiči za opću populaciju

• Pokriti nos i usta maramicom za vrijeme kašlja i kihanja• Baciti maramicu u smeće nakon upotrebe .

• Ruke prati sapunom i vodom, posebno nakon kašljanja i kihanja

• Ruke čistiti dezinficijensima baziranim na alkoholnom sastavu • Izbjegavanje bliskog kontakta sa bolesnicima• Izbjegavanje diranja očiju, nosa i usta prljavim rukama • Ako ste oboljeli od gripe ostanite kući, ne idite na posao

ili u školu i ograničite kontakte sa drugima čuvajući ih od infekcije

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Tretman

• Nema dostupne vakcine

• Daju se antivirusni lijekovi za liječenje i /ili prevenciju infekcije: • Oseltamivir (Tamiflu) ili • Zanamivir (Relenza)

• Upotreba antivirusnih lijekova može rublažiti kliničku sliku ili ubrza oporavak

• Oni mogu takođe prevenirati razvoj ozbiljnih komplikacija

• Za liječenje, antivirusne lijekove treba primijeniti odmah nakon pojave kliničke slike ili prva 2 dana nakon pojave simptoma

• Upozorenje! Ne davati aspirin (acetilsalicilnu kiselinu) ili produkte koji sadrže aspirin (npr. bismuth subsalicylate – Pepto Bismol) djeci ili adolescentima (dobi do 18 godina) kojima je potvrđena ili suspektna svinjska influenca A (H1N1) virusna infekcija; to može uzrokovati ozbiljnu bolest- Reye-ev sindrom. Za kontrolu temperature koristiti druge antipiretike kao što je acetaminophen ili nesteroidni antinlflamatorni lijekovi.

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Tretman

Source: CDC

Oseltamivir (Tamiflu) Zanamivir (Relenza)

Tretman Profilaksa Tretman Profilaksa

Odrasli 2X 75 mg, 5 dana 1x 75 mg, kapsule Inhalirati 2x 5 mg ili 10 mg x2 dnevno

Inhalirati 2x 5 mg ili 10 mg x 1 dnevno

Djeca 15 kg or less: 2X 60 mg dnevno

1x 30 mg dnevno Inhalirati 2x 5 mg ili 2 x 10 mg ukupno dnevno (dobi 7 godina ili stariji)

Two 5 mg inhalations (10 mg total) once per day (age, 5 years or older)

15–23 kg: 2X 90 mg dnevno

1x 45 mg dnevno

24–40 kg: 2X 120mg dnevno

1x 60 mg dnevno

>40 kg: 2X 150 mg dnevno

1X 75 mg dnevno

Preporuke o dozama za dojenčad (djecu mlađu od 1 godinu) : Koristi se oseltamivir , Recommended treatment doa preporučeni tretman provodi 5 dana- <3 mjeseca: 2X 12 mg dnevnoi; 3-5 mjeseci: 2X20 mg dnevno; 6-11 mjeseci : 2X 25 mg dnevno

Preporuke o dozama za antivirusnu hemiprofilaksu za dojenčad i upotrebu oseltamivir. Preporučuju se provođenje profilakse 10 dana u dozama: <3 months: Ne provoditi zbog limitiranih podataka o upotrebi; 3-5 mjeseci : 1X 20 mg dnevno; 6-11 mjeseci : 1X25 mg dnevno

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Druge zaštitne mjere

Definicija karantina vs. Izolacije vs. Socijalne-distance • Izolacija: se odnosi na izolaciju simptomatskih pacijenata u

kućnim ili bolničkim uslovima da ne bi širili infekciju na druga lica

• Karantin: Definiše se kao ograničavanje javnih susreta u zajednici da asimptomatske osobe ne bi bile izložene infekciji

• Socijalna-Distanca: Koristi se kao termin koji označava širok rang ne – karantinskih mjera koje služe smanjenju kontakata među osobama, kao što su zatvaranje školskih objekata ili zabrana velikih okupljanj s ciljem sprečavanja širenja nfekcije.

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Influenza A(H1N1) Druge zaštitne mjere

Angažman osoblja u upravljanju kontaminiranim aerosolaolima

• CDC preporuke za osoblje:• Osoblje koje tokom obavljanja radnih zadataka dolazi u kontakt sa

kontaminiranim aerosolima (npr., pri: sakupljanju kliničkih uzoraka kod sumnje na svinjski grip, pri endo-trahealnoj intubaciji, treatmanu nebulizerom, bronhoskopiji, ili u slučaju hitnosti tokom intubacije ili kardio- pulmonalne rehabilitacije suspektnih ili potvrđenih slučajeva svinjske gripe A (H1N1) trebaju nositi respirator (N95)

• Potrebno je u cjelosti razjasniti načine prenosa virusa osoblju koje ima direktan kontakt sa pacijentima kojima je potvrđen ili suspektan virus svinjskog gripa A (H1N1) i potreba o nošenju N95 respiratora kada ulaze u pacijentovu sobu

• Respirator koristiti kao komletnu respiratornu zaštitu u skladu sa zakonskim odredbama programa zaštite respiratornog sistema Agencije za sigurnost i zdravlje na radu (OSHA).

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Kontrola infekcije za III lica zdravstvenog sektora

• Pacijenti sa suspektnom ili potvrđenom influencom trebaju biti smještani u jednokrevetnu sobu sa zatvorenim vratima. U sobi je poželjno održavati negativan pritisak sa između 6 i 12 izmjena vazduha za 1 sat. Zrak može kompletno biti ispušten direktno vani ili nakon filtracije efikasnim HEPA- filtrom. Za provođenje sukcije, bronhoskopije, ili intubacije preporučuje se korištenje soba sa negativnim pritiskom.

• Bolesna osoba treba nositi hiruršku masku kada izlazi iz bolesničke sobe i mora često prati ruke. Čaše i drugi pribor treba prije upotrebe drugih lica oprati sapunom i vodom. Rutinsko čišćenje i dezinfekcija treba biti primijenjeno u vrijeme sezonske epidemije svinjskim gripom prema standardima.

Influenza A(H1N1) Druge mjere prevencije

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

Kontrola infekcije Ill lica u zdravstvenim ustanovama

• Standard zaštite od kapljičnih infekcija treba biti primijenjen pri svim aktivnostima njege pacijenta i isti treba da se održavaju 7 dana nakon pojave simptoma bolesti. Neophodno je održavanje higijene ruku, promjena sapuna, promjena rukavica i druge opreme nakon svakog kontakta sa respiratornim sekretima.

• Osoblje u zdravstvenoj njezi i zaštiti pacijenata, kao i laboratorijsko osoblje treba nositi rukavice za jednokratnu upotrebu, zaštitnu odjeću i zaštitu za oči u kontaktu sa potvrđenim ili suspektnim slučajevima svinjske gripe (npr., naočale) u prevenciji konjuktivalne ekspozicije.

Influenza A(H1N1) Druge zaeštitne mjere

Source: CDC

CHOTANI © 2009.

• Hirurške maske • Jednostavno korištenje i uobičajeno se koriste za rutinske hirurške procedure

• Visoko- filtrirana respiratorna maska • Specialno mikrostrukturiran filter disk za zaštitu čestica veličine veće od 0.3

mikrona. Ove maskeThese masks are further classified:• nepropustivas za masti• otporna na masti• neotporna na masti

• Bolje su maske otporne na masti, • Maske imaju broj koji oznsačava njihovu filtracijsku efikasnost. Npr. Maska N95

ima 95% efikasnost u filtriranju čestica većih od 0.3 microna u odnosu na normalan broj respiracija.

• Slijedeća generacija maski Tkoje se koriste za nanočestice su one koje mogu zaustaviti nanočestice manje 0.027 mikrona.

Vrste zaštitnih maski

CHOTANI © 2009.

Sažetak

• WHO organizacija je podigla nivo odgovornosti na nivo 5

• 902 potvrđena slučaja u svijetu (17 zemalja) sa 20 umrlih (Incidenca smrtnosti 2.2%)

• 2,029 suspektna slučaja u Svijetu (11 zemalja) sa 146 smrti (incidenca smrtnosti ~ 7%)

• 1,320 hospitalizacija

• Epidemiološki podaci u SAD• Median starosne dobi 16 godina (rang: 1-81 godina)• Preko 80% slučajeva u dobi <18 godina • Odnos- muški: ženski = 2:3

• U Meksiku su bili zahvaćeni bolešću zdravi mladi ljudi, (20-50 godina)• U EU su bili zahvaćeni bolešću mladići (20-29 godina)

• Postoje velike razlike u smrtnosti između Mdeksika i drugim zemljama kao što je SAD

• Nema dostupne vakcine

• Prihvatljivi slijedeći antivirotici:• Oseltamivir (Tamiflu) ili • Zanamivir (Relenza)

• EU je objavila u svojih 27 zemalja članica da ne preporučuje ako nije neophodno putovanje u zahvaćene dijelove SAD i Meksika

• SAD je objavila preporuku da se ne putuje u Meksiko ako to nije neophodno

CHOTANI © 2009.

Zaključak/Preporuke

1. Iskustvo prethodnih pandemija nas uči da su sekundarna pojavljivanja bolesti bila uzrokom smrti zbog:• Primarna virusna pneumonia, Akutni Respiratorni Distres Sindrom

(ARDS), & Sekundarna bakterijska infekcija, a posebno pneumonia• Srećom ako poredimo sa prije mi danas imamo antivirusni lijekovi i

antibiotike (za tretman sekundarnih komplikacija)• Izgleda teško, ali možda nova vakcina protiv ovog soja gripe stvori zaštitu

2. Zasada samo je jedan slučaj smrti prijavljen izvan Meksika. To je bilo dijete koje se vratilo u SAD iz Meksika. • Bolest se globalno svijetom širila brzo u blagoj kliničkoj slici (osim u

Meksiku) • Najveći broj ljudi nije posjedovala imunost na virus te se on nastavio širiti.

Veliki broj oboljelih je hospitalizirano, i nekoliko smrtnih slučajeva može se očekivati u narednim danima i sedmicama.

• Izgleda da bolest pogađa zdravu i mladu populaciju bazirano na informacijama iz Meksika iEU

CHOTANI © 2009.

Zaključak/ Preporuke

3. Sve lokalne zajednice ili zajednice sa ovlaštenjem moraju da: • Da pojačaju nadzor nad bolešću i vilorološkim sposobnostima• Razviju plan njege za slučajeve sa teškom kliničkom slikom, da se mogu

nositi sa umjerenom klinčkom slikom u domu (dovoljno domova za dobrovoljni karantin)

• Zdravstvene institucije se moraju fokusirati na porast kapacitea mjera za prevenciju i kontrolu infekcija

• Opća populacija mora slijediti bazične mjere sigurnosti

4. Na sjevernoj hemisferi infekcija je zaustavljena uglavnom početkom maja, ali u pandemijskim okvirima 1957 godine dok je sporadičnih slučajeva bilo i tokom ljeta u mlađih odraslih osoba.• Očekivati je da

• Se na ovaj način širenje infekcije zaustavi u Sjevernoj Americi u narednih 3-5 sedmica (virus influence ne može preživjeti u usovima visoke vlažnosti i visokih temperatura)

• Ako se oporavi i ponovno pojavi na jesen u Sjevernoj Americi biće veoma patogen

• Može se dokoditi kontinuirana cirkulcija i bolest uzrokovati u Australiji & Novom Zelandu

CHOTANI © 2009.

Zaključak/Preporuke

5. Zatvaranje granica i ograničavanje putovanja:• Bolest je već prešla granice i kontinente, tako da zatvaranje granica ili

ograničavanje putovanja neće promijeniti kurs širenja bolesti • Najnovija iskustva od 2003 a u vezi sa SARS-om da je ta mjera neefektivna • U Kini je 14 miliona ljudi bilo podvrgnuto skriningu na aerodromu, željezničkim

stanicama i autobusnim stanicama ali je samo u 12 ljudi bio otkriven suspektan SARS

• U Singapuru nije, nakon skrininga 500,000 putnika avionom, bio otkriven SARS

• Metod pasivnog nadzora (u kojem simptomi osobe otkrivaju bolest ) mogu biti važni instrumenti

6. Zatvaranje škola:• Pravovremeno zatvaranje škola može biti važna mjera zaustavljanja

širenja infekcije • Ako se pojavi jedan slučaj bolesti a ne bude otkriven infekcija se u

školi/obdaništu širi velikom brzinom • Međutim to može biti nepodnošljiv pritisak za roditelje (samohrana majka

npr.) jer ne mogu da ostave djecu samu kući te to može devastirati njihov ekonomski budžet

• Zatvaranje škola i absentizam u slučaju zaustavljanja većeg broja oboljevanja i širenja infekcije može biti efikasna mjera

CHOTANI © 2009.

Zaključak/Preporuke

7. Veliki prioritet treba dati u razvoju i uključivanju sadašnjeg “sjevernoameričkog” (svinjskog) gripa A(H1N1) virusa u vakcinu naredne godine

8. Za sada postoje slučajevi koji su registrovani u Kanadi i SAD-u, a koji u anamnezi ne daju podatke o putovanju u Meksiko, pa prema tome u 3 zemlje su zabilježeni slučajevi humanog prenosa gripa sa čovjeka na čovjeka, te se virus može preimenovati kao “sjevernoamerički” influenca A(H1N1)