CARTAS - Memoria Digital Vasca

- > • r ' ' •

. f i

i t t'M

■w

y j

A i f - t ’ • ,

CARTAS

SAN iGNAC(!

D E 1 . 0 ^ 0 1 . '

A T \ J

J 4 1 1

r * ' * S • “ ¿i#-M^.*~i'>', **'*•»• • .• “ - - * '-' #•>! ^ ■-- - ? < \

i

. >ä3 Ti « * ' Í-?;

WF. s . a© ? :

• V ’ ' E . ' « - - - r f .

“>* > ^ ’• ^ . ' i i ; . •• ' / t i " '» . *. * - i > y V - t

* *1 ' ' « K * • ’? '• * • ' Í * • ’. 3 : | ' l ; / * - < - ; ^ ï ; ? > ’î v , , . '

Í . - % * « iV ) : is 'v ^ - .-*

C A R T A S

SAN IGNACIO DE LO Y O L A

M' s <) \( Ht»

D E L A C O M P A Ñ Í A D E J E S U S .

'O J iU i .

M A D K I D *

j j ï : \ V » M i'ü W )) r„ AteVAn.», -

\•^N<* M D C Ü C Î X X I V

■ iS

• !

• A '

\

1. . i

‘Hr;i V

r

I

f ) v T » 0

i - € - 3 - W " f " - 4 *

C A R T A S

ne

S A N I G N A C I O D E L O Y O L A .

I

t

» >

«

- /,

, 4 1. <K 4 ' ♦ ♦

* .*>; »'.*■• • ' ' •

■ v v .

C A R T A SD E

SAN IGNACIO D E L O Y O L A

FU N D A D O *

D E L A C O M P A Ñ Í A D E J E S U S .

T O M O 1,

M A D R I D :

!H M t E N T A C B L A V . i H I | U D S t>. C . A O U A J M .— M V T B J O R , 8 .

A Ñ O M D C C C L X X IV ,

E s frufKiad.

A L M U Y R E V E R E N D O

PADRE PEDRO BECKX,P R E P Ó S I T O G E N E R A L

D E L A C O M P A Ñ ÍA D E J E S U S .

Presentamos á Vuestra Paternidad impresas las

Carias d¿l esclarecido Fundadvr de la Compañía de

Jesús, y Padre nu4Siro áulcísimoy San Ignacio de

Loyola. U n ellas estampó sin pensarlo ¡a imdên de

su alm a, y despacio y con mucha reflexión declaró la

doctrina de la perfección de la vida cristiana que

D ios le había comunicando, y desenvolvió muy a l por-

menor en todas sus partes la idea de nuestro InsHtu-

h . Dijicilm cnie se hallará sobre la tierra persona que

por la abundancia de lu z del ciclo, por la conformi

dad de espíritu y profunda comprensión de la mente

de San Ignacio en las Constituciones, se iguale con

Vves tra Paternidad en disposición para penetrar en

el fm d o de este libro, sacar los tesoros en t í encerra~

des, y dispensarlos en común firof>echo de la Religión.

P o r eso, porque bajo swí auspicios y autoridad se ha

comenzado la obra de la edición, y con su patrocinio

se lleva adelante, y sobre todo, porque á quien es Ca-

beza de la Compama debe ofrecerse lo que á toda ella

pertenece y d su bien universal principalmente se en

dereza, piden la razón y la justicia que á Vuestra

F alem idad se dedique esta obra, como tributo de amor

y homenaje de respeto de las dos Provincias hermanas

de España. ¡Lástim a grande que no hayan ellas es-

cogido instrumentos mas aptos, y que siendo las flores

tan hermosas, no hayan nuinos mas hdlnles tejido el

ramillete! Pero ni nuestro ingenio alcanza á m as, ni

hay en nosotros mayor caudal de doctrina, n i la tem

pestad continua y la incesante zozobra en que vivi-

mos, dejan al ánimo la serenidad y a l estudio los me-

dios indispensables para llevar á fe liz término empre

sas de este tanuxño. Acaso lo ordena asi la suavísima

pro^ñdencia de D ios, á f in de que no habiendo en el

marco nada que ocupe la atención, se f i je esta toda

entera en la contemplación de la pintura. Dígnese

Vuestra Paternidad recibir benigno nuestra ofrenda,

estimando el trabajo, no por lo que en sí vale, sino

por la devocit>n á mastro Sanio Padre que nei ha

movido à emprenderle y por la kuìnild^ reverenda

V €Ì filia l amar con que d Vuestra Paternidad le pre-

seti tamos.

Madrid y /Usta de San I^^nacio de Loyola^ año

de 1 874 .

De vuestra muy Reverenda Paternidad

Humildes siervos en Cristo,

Antonio Cabré. M iguel M ir.

J u a n José de ¡a Torre.

'a - . '¡Z '

I

I

• /.

IN T R O D U C C IO N

I ,

L a s c a r t a s d e S a ti I g n a c io d e L o y o J a , F u o d a d c*r d e l a C o ro p a ñ ía dft J e s ú s , h u b ieiO T d e s e r te n id a s e n g r a n e s t im a y g u a r d a d a s co n s u m a re v e r e n c ia p o r lo s quft la s r e c ib iero n , p o r p o c o q u e tu v ie s e n o jo s p a r a v e r y ju ic io p a r a

g T íK liia re l v c r d a jíe r o m é rito d e la s co sa ^ . S o n la s c a rta s , c o n io la co n T crsA clo D , r e tra to d e l a lm a , e n e l c u a l e lla m is* m a s in s e n tir lo se p in ta c o n s u s iia tu ra le s p r e n d a s , y t a m b ién c o n lo s so b re n a tu ra le s arrc<‘S d e l a g r a c ia , s i a lg u n o s tie n e Ja d ic h a d e p o s e e r . A u n q u e rie n d o , e s d ifíc il h a b la n d o ó e sc r ib ie n d o fa m ilia n n e n te d ts£ ta za rsc e l h o m b re ta n to

q\ie n o s e le c o n o z c a . ¿ Q u é s e r á c u a n d o l le v a e l c o r a z o n en la m a n o , y e s l a le n g u a ó l a p lu m a f ie l in té rp re te d e l a lm a?Y ¿ cu á l s e r á la. b e lle z a d«l re tra to , cu a n d o e n e l o r ig in a l c a m p e a ta n ce lestiaJ h e rm o s u r a , c o m o Ja d e l e n d io s a d o e s

p ír itu d d in co m p a ra b J e líffta c ío d e L o y o la ?L J a u o y s e n c il lo , s in d e s a liñ o ; h u tn ild í* im ó , s in b a je z a ;

n o b le y g e n e ro s o , g r a v e y c o r té s , le v a n ta d o s o b r e to d o lo te rre n o , d e s p r e c ia d o t d e to d o lo c a d u c o , c o n l a m ir a p u e s ta s ie m p r e e n lo q u e s ie m p re s in in te rr u p c ió n n i m u d a n za d u r a ; g o b e rn á n d o s e e n to d a s la s c o s a s g r a n d e s y p e q u e ñ a s p o t ra20De!> »Itísim a^; s e ñ o r d e to d a s &u!> p a s io n e s , d u e ñ o b a s t a du lo« p rim e ro s m o v im ie n to s d e su á n im o , y p o r lo m ism o m a n ife sta n d o sin a lte ra c ió n p o r d e fu e ra , la im p ertur*

b a b le b o n a n z a e n q u e su a lm a n a v e g a b a s in d e m o ra a la s e te rn a le s r ib e ra s ; y d e sc o lla n d o CR e l h e rm o sís im o co rte jo d e tr*das la s v ir tu d e s c r is t ia n a s q u e s ie m p re le a c o m p a ñ a

b a , la p r u d e n c ia m a s q u e d e h o m b re i y l a c a r id a d d e D io s ,

y d e lo s p ró jim o s p o r T>\os. q u e a b r a s a b a e n se rá fico s p ero a p a c ib le s a rd o re s su c o ra z o n , n o d á n d o le p u n ió d e re p o

s o e n p ro c u r a r c o n t o d a s s u s fu e rz a s , q u e D io s y e l U o lg é - n ito d e D io s , b e c h c h o m b re p o r lo s h o m b r e s , fu e s e d e lo s lio in b r e s c o n o c id o , a m a d o y g lo r ific a d o ; y lo s h o m b re s , co*

n o c ie n d o , a m a itd ü y o b e d e c ie n d o a l q u e lo s c r ió y re d im ió , fu e se n d ie lio s o s co n la e s p e ra n z a e n l a v id a fu g a z p re s e n

te , y e u m p lid a m e n te b ie n a v e n tu r a d o s e n l a q u e n u n ca a c a b a , co n la v is t a y p o se s io n d e l S u m o B ie n : t a l a p a

r e c ía S a n Ig n a c io á lo s q u e le t r a ta b a n , p o r m a s q u e co n v ig i tan te e stu d io y s in g u la r d e s tr e z a e stu v ie s e s ie m p re a te n

t o á e n c u b r ir lo s d o n cb q u e D io s h a b ia a te s o r a d o e n s u b e n d it a a lm a ; ta l s e m u e stra a sim ism o on s u s c a r ta s , á v u e lta s d e l le n g u a je s ie m p r e l la n o y á v e c e s m e n o s c o r r e c to , y d e l e s i l io s e n c illo y d e sn u d o d e to d a s g a la s . V e s e e n e lla s a q u el

e titc iid im ie n to s u y o , v a s t o , p ro fu n d o , co m p re n s iv o , b u e n o p a r a la e sp e c u la c ió n y e n l a p r é e t ic a , y p a r a e l g o b ie rn o d e lo s h o m b r e s y n e g o c io s , in s ig n e e n tre lo s p r im e ro s q u e e l

m u n d o l ia c o n o c id o . B r il la c l ju ie io r « l o y s ó lid o , la p e n e tr a c ió n p e r s p ic a z d e lo s líu m a n o s cora^ônes, y e l co n o c im ie iU o d is t in to d e su s e n tra d a s y s a l id a s , v u e lta s y revu elta .« ; u a a p r o d ig io s a d is c re c ió n p a r a t r a t a r to d o s lo s e s ta d o s , n atura* le s y g e n io s do p e rso n a s; l a m a d u r e z e u e l d e lib e ra r , el a c ie r to on e l re s o lv e r , e l t in o e n a c o n s q a r , l a fu e rz a e n p e r

s u a d ir , l a e fic a c ia e n e l o b ra r; e l v a lo r p a t a a c o m e fe r lo a r d u o , l a p e r se v e ra n c ia p a r a p ro s e g u ir e n lo b u e n o , l a c o n s

ta n c ia p a r a s o b re lle v a r lo adverso» l a h a b ilid a d p a r a e v a d ir l o e o n tra n o ; a q u e l p o n e rse e n to d o s lo s p u n ta s , h a c e rs e c a r g o d e to d a s la s c ir c u n s ta n c ia s , s a b e r s ie m p r e c e d e r ó in* s ls t i i , d o b le g a r s e ó te n e r f in n e á t ie m p o , u s a r se g ú n lo s c a

s o s r ig o r 6 s u a v id a d , c o n d e s c e n d e n c ia 6 e n te r e z a . V e s e c e n te lle a r a q u el c c lo a c t iv o , a rd o ro so , in fa tig a b le , s ie m p r e me« d itan drt e m p re sa s , b a ta l la s y tr iu n fo s p a r a e s te n d e r l a m a y o r g lo r ía d e D io s , a n h e la n d o y p ro c u r a n d o sÚTOpre con t o d a s s u s fu e rz a s l a d ila líic io n d e l re in o d e J e s u c r is to e n la

t ie r r a , p ro m o v ie n d o en to d a s p a r le s la c a u s a d e su s a n ta

Ig le s ia , y h a c ic iid o re f lo rc c c r U p ie d a d y s a n tid a d d e c o s tu m b res d o o d c q u ie ra q u e h u b ie se te n id o a J g u o a q u ié b r a la p u re a a d e l n o m b re c r is t ia n o . T o d o e sto a rm o n iz a d o c o a u n a ir a lt c r a b le s u a v id a d y m ansedum bre» e n n o b le c id o con u n a m a g o a n ir n id a d s u p e r io r á to d a s la s em piC ísas y s u e r o s ,

h crm o » e ad o coi» a q u e lla n o b le y d e lic a d a u r b a n id a d p ro p ia d e lo s c a b a lle r o s esp añ o le« d e su tie m p o , ilu m in a d o c o n lo s s o b re n a tu ra le s re s p la n d o re s d e n n a sab id u ilo . c e le s t ia l , de* b la n v e r e n la s eartai> d e S a n Ig n a c io a q u e llo s h o m b r e s an*

tilm o s 6 q u ie n e s é l e s c r ib ía , m e n o s re p u lid o s y re m ilg a d o s q u e lo s q u e r ív e o y b u U e D a h o ra , p e m s in c o m p a r a c ió n ro a 9

C u erd o s, d e m a s lim p io s o jo s y m a s s a n o oorazn n .A q u e l h o m b re p ro d ig io s o , A p 6 s to l d e la s In d i a i . S a n

F r a n c is c o J a v ie r , Se d c f r c t ía e n U f^rim as d e te ru n ra y d e v o c ió n le y é n d o la s . H in c a d a s e n t ie r ra la s ro d lIU s, e n a d e m a n d o e s c u c h a r o rá c u lo s d iv in o s , la s le ia , y c o n a b u n d a n te s lá g r im a s l a s b a ñ a b a e l in s ig o e v a r ó n , g ra n d e entre

lo s m a y o r e s d e s u s ig lo , ta n fe c u n d o e n e stra o rd tn a rio s va* ro u es, S a n F r a n c is c o d e D o r ja , a u n c u a n d o e r a t o d a v ía D u* q u e d e C a n d ía , y o c u p a b a e n e l á n im o d e l m u y jK x lcro s o E m

p e r a d o r C a r lo s V u n o d e lo s p rim e ro s iu g a r e s . N i fu é m e n o r e l a p r e c io e n q u e la s tu v ie ro n e l a d m ira b le P , B e a t o P e d r o F a b r o , e l s a p ie n tís im o I< ainez, e l d o c to S a lm e r ó n , e l v e n e ra b le M a e s tro J u an d e A v i la , e l b u e n R e y d e P o r tu g a l D . J u a n I I I , e l p ru d e n tís im o F e lip e , e n in n c e s P r ín c ip e y d o sp u es U e y d e K s p a ñ a , s e ^ n d o d e e ste n o m b re ; e l cristia« n o R e y d e R o m a n o s y ú ltim a m e n te E m p « ra d o r, l 'e m a n - d o 1 ; lo s D u q u e s B a v ie r a , F e r r a r a y F lo r e n c ia , v o tro s m u c h o s h o m b r e s fa m o so s p o r s u s le tr a s , s a n tid a d y h o n o

re s , C a rd e n a le s , P r e la d o s , Iim b aja d f< rts , M in istro s , V ire - yr*>. D o c to r e s p o r P a r ís , A lc a lá , S a ls i r a n c a , D e to d o s g e nt^ralraente e ra n la s c a r t a s d e S a n Ig n a c io co n v iv a s a n s ia s

d e se a d a s , co n r e lig io s a v e n e r a c ió n c u a l a v is o s d e l cícJo re c ib id a s , c o m o p re c io so s te so ro s cO T servad as, y e n o p in ió n

d e p re n d a s s e g u ra s d e la p ro te c c ió n d e l c ie lo , d e ja d a s en

h e re n c ia Á lo s v c iiid e r o s . P io b m ism o , te n ie n d o a te n c jo ü síd

d u d a á a q u e l d e s e o d e s u m a y o r gloria^ s ie m p re v iv o e n e l a lm a d e I g n a c io , q u e h a b ía d ic ta d o e n to d a s s u s p a la b r a s

y á p ic e s e s ta s c a r ta s , q u is o d a r le s u u r e a lc e s o b re n a tu ra l d is p e n s a n d o fa v o re s e s p e c ia le s , y o b ra n d o , p o r la p r e s e n o ív y a p lic a c ió n d e e lla s , m a r a v il la s . N i e s e s to d e e stra ñ a r : que

É l , g lo r lñ c a d o r ñ delJsim o e s d e Io$ q u e le g lo r if ic a n , y c o m o c a s t ig a a l p e c a d o r p o r d o n d e p e c a , a s í a l j u s t o reco n ip e R sa c s p c c ia lm e o te e n a q u e llo e n q u e e a » e rv ir le m as Sv a v e a t a ja .

R e s u lta d o d e e s t a u ü iv e rs a l e s t im a , fu é e l a fa o q u e

h u b o e n to d a s p a r te s , a u n L is m a s re m o ta s *, p o r a d q u ir ir c a r t a s 6 c u a le s q u ie r a e s c r ito s d c l S a n to , e l e sm e ro y v ig i- la o c ia c o o q u e e n a r c h iv o s p ú b lic o s y p r iv a d o s se g u ard a* ro n , y l a g e u c r o s a d evo cio D c o n q u e , p u e s ía s e n p re c io so s

re lic a r io s , s e su sp eo d iero D e n te m p lo s y c a p illa s p o r to d a l a «steD sion d e l a c r is t ia n d a d , p a r a s e r r ir d e o b je to á l a ve* n e ra c jo n , y d e s p e r ta d o r do la d e v o c io n y c o n fia c z a d e lo s fie les-

I I .

N o e s e s to d c c ir q u e to d a s n i a u n Ja m a v o r p a r te so*

b re v iv ie s e n á s u a u to r , c o s a e o e s te g é n e ro d e e a c r ito s bre* v e s , d e stin a d o s ¿ t a ñ ía s m a rw s y d e rra m a d o « p o t ta n to s l u g a r e s , p u o to m e s o s q u e io ip o s ih le . A d e m á s , la s c a r ta s

q u e e l S a n to e ^ r i b i ó , n o p u e d e n fá c ilm e n te red u cir?« á n ú m e ro . D e s d o q u e s a lió d e Ja c u e v a d e M a n re s a , tr o c a d o d e m u n d a n o c a b a lle r o e o a p ó s to l, e l o e lo d e la g lo r ia de

D io s y d e l a s a lv a c ió n d e la s a lm a s q u e le c o n su m ia la s e n tra ñ a s , I ia c ia q u e e n to d a s p a r te s p o r d o n d e p a s a b a a l z a s e b a n d e ra y g a n a s e g e n te p a r a s e g u ir á C r is to ; y á esto s

' E n ite )os m u ch os c& co* q u e pu<ji«ran c i u m , e l P . A lv « ru Scnim c*

d o e n H o bra sobre K l ¡ " t f i r i a á e le C k in n , ím prc«« en

de 1 6 4 a . p *i{. 33Sr J e u n escritu de m a n o de S a n l ^ a c i o ,

q oe f9 v lo » d« 16 3 4 a< f a r d a b a c o n ven era ció n e n a c u e lla s a p ar

ta d a » K glo n « ^ ,

q u e a si b a b ia tra íd o co n su s a n ta c o n v e r s a c ió n d e re c h o

sen d e ro , a u se n te s e g u ía c o n fre c u e n te s c a r ta s , d ir ig ié n d o lo s > y e atim u lá u d o lo s p í i fa q u e n o le p e rd ie se n ni p a ra s e n , s in o q u e ca d A v e z c o n m a s a c e le ra d o p a s o cam inascíU á l a c o n

q u is ta d e l re in o d e lo s c íe lo s . D e s p u e s q u e fu o d ó la C o m p a ñ ía , p a r a e s ta b le c e r la , a r r a ig a r la y p r o p a g a r la p o r to d a la

cr istia n d a d , p a i a o rd e n a r c é m o s u s le y e s é in s t itu to se coo* io U d a se n c o n e l u s o y p r á c t ic a , se e n ta b la s e n la s c o s tu m b r e s co n v e n ie n te s , y e l m o d o r e c to y o rd e n a d o d e p ro c e d e r e n io s m in iste rio s y o b ra s e n b ie n d e L-i« a lm a s , p a r a re g ir , g o b e rn a r y e n c a m in a r á SúS h ijo s e s p a r c id o s p o r g r a o par* t e d e l m u n d o c o n o c id o , p a r a e n te n d e r e n to d o g é n e ro de b u e n a s o b r a s , y to m a r p a r te y a y u d a r p ix lcro b a in en te en ca a i to d o * lo s g ra n d e s n e g o c io s d e l a I g le ú a , s n p r in c ip a l

in stru m e n to e ra n I.\s c a r t a s , q u e e n g r a n n ú m e ro d e s p a c h a b a to d o s lo a d ia s en t<.>das d ir e c c io n e s , d e rra m á n d o la s p o r I t a lia . A le m a n ia , F r a n c ia , In g la terra » E s p a ñ a , PorCu* g a l , y lle g a n d o c o n e lla s á la s re m o ta s re g io n e s d e A fr ic a . A s ia y A m é r ic a , h a s ta lo s ú ltim o s co n fin e s d e O r ie n te y P o n ie n te , d e A u s tr o y S e p te n tr ió n . Y o , d ijo e n u n a oca&loii n o ta n d o e l d e s c u id o d e u n P a d r e en e s c n h ir , despacharé

<sta t w k e p & r h *h4 i%os t n in t a ía r ia s , y ningvttA d c jn r l de le er ptuckas veces y y U u t{U6 ta n d i m i U lra la s e u r ih ir í dos y ires v ecei, p orq t^ no vayan eon lo i horrottii q%< ptrr en n ie n - d ttó p o r m tjo r a r ia i Uts hago *- Y e n 10 d e d ic ie m b re d e T543 e sc r ib ía a l P . F a b r o , q u e e c h a d a l a c u e n ta d e Jas c a r t a s q u e aqueUi>s d ia s se e n v ia b a n á t o d a s p a r te s , re su lta b a n h a s ta d o s c ie n ta s c in c u e n ta .

D e e s te e a u d a l in e s tim a b le d e c a r t a s d e l S a n to P a tria r* c a , m u f.h a s h u b o d e p e r d e r e l d e s c u id o d e lo s h o m b res,

m u c h a s dev<>ró e l t ie m p o , m u c h a s e s tr a v i a r la n lo s v a iv e n e s co n tin u o s y l a s c o n tin g e n c ia s á q u e to d a s la s c o s a s d e

a c á a h a jo e stá n s u je ta s . P e r o u n a p a r te m u y c r e c id a se

García, ViJ* de San Ignacio, iib. V, c, r j.

co D se iT ó la rg o tie m p o , y c o o s ta p o r d o c iu n c n lo s c ic r lo s , corn o se v e r á e n la s n o ta s d e l a p ie s e n te c o l e c c i o D , q u e á f in e s d d s ig lo p a s a d o , s in c o n t a r la s m u c h a s q u e e n tem *

p ío s J e la C o m p a ñ ía y d e o tra s re lig io n e s se v e n e r a b a n p o r to d a la C r is tia n d a d c o m o re liq u ia s , y se p a ra n d o la s q u e en C o lo n ia . L o v a i n i , B r u s e la s , V ie n a , M u n ich » la g o ls t a d t y

o tra s c iu d ftd cs d e A le m a n ia A lt a y B a ja d e b ía n d e conser* v a r s e , d u r a b a t o d a v ía u n g r a n n ú m e ro d e o r ig in a le s , y o tro m u c h o m a y o r d e c o p ia s a u té n tic a s . H ra l a c o le c c io n m a s

r ic a la d e l a t c lu v o d e la c a s a d e J e s ú s d e K o m a , d o n d e ha* b ía , fu e r a d e la s o r ig in a le s s u c ife s , t r e s v o lú m e n e s d e c a r t a s e s c r ita s d e sd e e l a ñ o 15 53 h a s ta e l d e 1556, l a m a y o r p & rte p o r e l P . P o i a n c o , n in g u n a d e m a n o d e l S a n t o , y u n

g r u e s o c ó d ic e c o m p u e sto d e b o rra d o re s d e le tr a d e S a n I g n a c io , d e c o p ia s s a c a d a s a l tie m p o d e d e s p a c h a r la s car* tá b , y d e o tr a s to m a d a s in m e d ia ta m e n te d e lo s o rig in a les .

E l F . F r a n c is c o P a lm l o . c o n te m p o rá n eo y d is c íp u lo d e l S a n t o , re c o g ió v a r ia s e n u n c u a d e rn o q « e a n tig u a m e n te se g u a r d ó e n e l C o le g io d e B o lo n ia *. ü t r o g r a n c ó d ic e d e jó en h e r e n c ia e l fa m o s o M a g lia b e c c h i á la b ib lio te c a f lo re n tin a d e s u n o m b re } e n e l c u a l , e n tr e o p ú s c u lo s y c a r ta s d e s a n

to s y v a ro n e s i lu s tre s d e lo s p r in c ip io s d e la C o m p a ñ ía , h a h ia a ^ n a s d e S a n I g n a c io ‘ . D e o tra c o le c c io n h a b la e l P . R e ifíe m b e rg e n l a H is to r ia d e la p r o v in c ia d e l B a jo

* B o lU n d ., iftm , V II J u l,, n . RS9 .* « E r i Í6 c o d c x 2 3 , c1m 8Í8 3 5 , c u i a ter^ o nCQlua; S . le % Á tiÍ L ffioU s gt

a tia n m c p u tc u l i , m a n u •cripCdB ce leb rì« M a g lio ve e ch i, * <)uo h¡b lÍo ihec«e

n o m e n , u t m íh i c«tSCo4e& « u & fe b o n t, C o d « v in o c u v o e n cr¿6 Í6« inu» .

q u i p i i t t e i ín e O iU s S . Ig r u iu i tr« » e p i» to ln s , « ( i^ lo ra e iu fldcm o p u s c u la ,

n o n n u li i i i te m c o m p le c tico r P , F rsn c if lc i e t M a tr is F r a n d » c r , A h b a i i t s s a m i i s P . ï ' r a n c i »ci, l>aciii o licn ü a n d ic n a îe ; n e c s o n ep iito *

l a a D , l o a n n æ a C a r d o n a , D , lo a n n ic a b C u r q u « , e t P . Ilie^>nym i^k>R 1«• D «ch a d S . IgAaikOm ; fjuibuA a d d e ef^ ia in la« P e i r i F a b r i , A o to n iÎ A ra o s ,

l<>anmB P o la n c i e t lo a n n ib » C ondob« , U ccatn î e t C a n o n ic i < o id u b en sÎs .»

(P , R o q u e M e n c h a u s , EpUtvla S . Ig fta iii L o h la , p . V .)

R iti *, la c u a l q u iz á fu e s e U m is m a q u e , s e g ú n G u s ta v o

H a c n e l C T Ístió e n l a l i b r ó l a p ú b lic a d e S tra s b u r g o . P o s e ía m ucbaft, o r ig in a le s y c o p ia s , e n u n lib ro m a n u sc rito , y e o e l p r im e r lo m o d e u n a c o le c c ió n c o m p u e s ta d e tre s , t a m b ié n m a n u s c r ito s , in titu la d a V a r ia f í ís to r ia rentru gesta~ rum a SocitU tte U s u in tra i t e x tra E nrop ^ m , e l c o le g io d e

A lc a lá d e l l e n a r « ; le n ia n a lg u n a s o r i n a l e s lo s c o le g io s d e Z a r a g o z a y V a le n c ia ; y d e nxt b u e n v o lu m e n e n f 61Ío, to d o d e c a rtü s o r ig in a l« , e r a du efto e l d e G o & . D e e s ta s y d e l a s e s p a r c id a s p o r E s p a ñ a é I t a l ia o b tu v o c o p ia s a u té n t ic a s e l P . C la u d io J o a q u in T b o u b e a i i , d e la C o m p a ñ ía , 4

p rin cip io » d e l s ig lo p a s a d o , la s c u ».les re u n id a s e n u n c ó d ic e fu e ro n á m a n o s d e l d o c to P . B r o lt ie r , y e n la estJncíon d e la C o m p a ñ ía v in ie ro n á p a r a r , d e sd e l a b ib lio te c a del C o le g io d e L u i s e l G r a n d e d « P a r ís , á l a R e a l , b o y N a c io

n a l, d e la m is m a c iu d a d . '

I I ! .

P e r o n o se e sta m p a ro n n u n c a ju n ta s e n c o le c c ío n e n lo s d o s s ig lo s la r g o s q u e v iv i6 l a C o m p a ñ ía def^pues d e la

m u e rte d e gu fu n d a d o r h a s U su su p re s ió n e o tie m p o d e Cíe* m e n te X I V . Im p rim ió se s í lo u c h a s v e c e s la d e la obedien * c i a co n l a s re g la s d e la C o m p a ñ ía e n la t ín y e n c a s i to d a s la s le n g u a s v iv a s d e E u r o p a , y s o lo e n la t in e n tre la s c a r ta s d e lo s G e n e r a le s la d e U p e r fe c c ió n á lo s e& tiu liantes d e C o im b r a . O tr a s in c lu y e r o n , e n te r a s ó e n p a r te , á la le tr a ó y a re su n iíd a s , y a p a r a fr a s e a d a s , o r ig in a le s 6 tr a d u c id a s , lo s e s c r ito r e s d e I& v id a d e S a n Ig n a cio » R iv a d ftn e ira , O rlan * d in í, M aíTei, N ie re m b e r g , B a r t o l i , G a r c ía , A n d r é s L u c a s , J u a n P ín io (u n o d e lo s B o la n d o s ). F lu v iá , N o la r c i , M a ria u i,

* H i s t . P r o 9 . R k íH . l u f t r . U ím H u o d i f lm a h t m .

* C é i a U g i p t s H u K r i ^ t o r v M , L Í p & Í r , 1 8 3 0 .

■ F o o d » E « p i p > o j . n , 3 8 0 .

M a tto s , y lo s a u to ra s d e U s h is to r ia s U C o m p añ ía» s e ñ a la d a m e n te e l P . B a iC o lo m é A lc á z a r , q u e e n la C ron oh istoria

de la p r o tiH ita de T o led o s a c <5 á Iu2 b a s t a v e in titr é s , ca'î lo J a s m e d ita s , y U m a y o r p a r te to m a d a s d e lo s o rig in a J c s. •

M a s la g lo r ia d e p u b lic a r l a prim ei*a c o le c c io n d e c a r ta s

d e S a n I g n a c io l a te & ia D io s ^ la r d a d a p a r a e l P . R o q u e M e n c b a c a , e sp a ñ o l, y co m p re n d id o e n a ciu cl rig u ro s o estr& ñ a m icn to . q u e ta n sm c a u s a fu lm in ó e l m a l a c o n s e ja d o

R e y C a r lo s I I I c o n tr a l a C o m p a ñ ía d e J e s ú s e n to d o s su s e s ta d o s e l a ñ o 2 767. E r a d e L lo d io . e o V iz c a y a , y h o m b re d e c s c e le n te in g e n io , $ianísim o j u ic i o , m u c h a d o c tr in a y

g r a o d c a p lic a c ió n . V ié n d o s e , c o m o b u s h e rm a n o s , e n c e rra d o e n lo« e sta d o s d e l a I g le s ia , c o n d e n a d o á l a ÍD accion y siem* p r e v ig i la d o p o r la p o lít ic a s u s p ic a z d e l im p la c a b le M o n a i- c a , d e d ic ó s e c o n algT,ino<5 co m p a íie rn s á le v a n t a r u n p eren n e

m o n u m e n to á la s g lo r ia s d e l a d u lc e p a tr ia , q u e e n to n c e s fiS m a s a m a d a cu a n d o s e c$ tá p o r fu e rz a a u s e n te d e e lla , e s c r ib ie n d o l a i/ isícrrra ¡ Í í le s iá i i ic a de E sp a ñ a . N o lltÔ á a c a b a r s e l a o b ra ; lo a d v e r s o d e lo s tie m p o s , ta n t a s g u e rra s y tra s to r n o s p u d ie ro n m a s q u e l a v o lu n ta d d e lo s au to res ,

a u n q u e m u y í im io y c o n s ta n te ; p e r o c o n o c a s ió n d e e lla re* g is U a n d o M e n c h a c a lo s m a n u sc rito s d e l a b ib lio te c a M a-

g lia b e c c h ia n a , d íó c o n e l c ó d ic e q u e m a s a r r ib a m e n c io n a m o s , y e s te h a l la z g o Id zo n a c e r e n s u á n im o l a id e a d e c o m u n ic a r a l o rb e c r is t ia n o e l te so ro d e la s c a r t a s d e s u P a

d r e y fu n d a d o r I g n a c io , d e q u ie u e r a m u y d e v o to . Ig u a l p ro p o sito h a b ia n c o n c e b id o p*or e l m i&ino t ie m p o lo s P a d re s M ig u e l G a r c ía y A n d r é s G a l a s ; m a s a l p r im e ro le ata*

j ó Ifts p a s o s la m u e rte c u a n d o te n ía re c o g id a s iR c a r ta s , y e l s e g u n d o ce d ió l a e m p r e s a á M e n c h a c a , c u y o c a u d a l v io o

á a u m e n ta r d e s c a s o a lle g a d o p o r l a s d o s co m p a ñ e ro s . ¿ Y

* C k fo n a k iifa rU t d t L» C om pon ía J i y e s u s <>c la p r o v iiu U i d t T o led o , e s c r íls p « t e l P . B A n o lo tn é M aAcKl, 1*01 J u a n Q u c í n InCanzon,

lyro .

INTEODUCCIPN.

q u é p o d ía h a c e r c\ m ism o M e n c b a c a , tenieoa© c e rr a d o s y se lla d o * lo s a r c h iv o s áftl J e sú s d e R o m a , te n ie n d o n o tic ia

p ero Ig n o ran d o e l p a r a d e ro d c l c ò d ic e d e l V . T h o u b e a u , no p iid icn d o v ia ja r lib re m e n le p o r I ta l ia , n i v e n ir á E s p a ñ a , n i h a c e r t r a e r coso, a lg u n a J e A m é r ic a , n i s a c a r n a d a d e P o r tu g a l? M a r a v il la e s q u e á fu e rz a d e in d u s tr ia , tr a b a jo y

c o n s ta n c ia lle g a s e i ju n t a r 9 7 c a r ta s . 5 5 p u b lic a d a s a n te s y 4 2 in td iU s , E s ta m p ó la s e n B o lo n ia e l a ñ o 1804, a c o m p a ñ a

d a s d e o tr a s 35. e scr íW * p o r d ife re n te s p e r so n a s á S a n I g n a c io , toda^ b ie n tra< liicid as en la tin , y p re c e d id a s d e un e s c e le n tc p r t íc ^ o y d e u n c w n e a lim o , o b r a m a e s tra e n su c la s e , lle n o d e b ie n e s c o g id a y m e jo r d ig e r id a e r u d ic lo r , y e s e n to co n sa n o ju ic io , e s t i lo c o n v e n ie n te , y n o ta b le a d e r to e n e n m e n d a r m u c h o s y e r to s y d e sc u id o s d e lo s q a e a n te s d e é l h a b ia n tr a t a d o d e l a s e o s a f d e S a n I ^ a c l o * . A n te s d e e s ta e d ic ió n la tin a q u iso p u b lic a r u n a e s p a ñ o la , y e l II* b r o a c a b a d o y p u e s to e n l im p io e s ta b a y a e n M a y o d e 179S e n E s p ilila , cs)w*raBdo bu a u to r q u e . d iv u lg a d o , n o s o la m e n t e Ì9 p ro p o rc io n a r ía c o n q u é c o s te a r la la t in a , s in o q u e d e s p e r ta d a á muchcks q u e p o se y e s e n c a r t a s o r ig in a le s d e S a n

' S u linüo d it e a tí; «B p ietcJx S u n ctí I g n a iü I .n y n is , S o c k t a iís lc s Q

ru n d jito m .lito m qnnraor d iM ribvue, q u ib iu a c c e d it líb e r «en tcM tífin fn e ias-

d e m .co jD p iic vto C o 0 D « e n ta :ic, q u o e x E p i«tvl)« e t viri e l alio*

'u n g « ru illu « ra n tiir , ccmpltuivmû«, mq depcrditanm, h tc Satentium atibúm enla « t íra g n ie o ia p rod ocun tur. N o n n u lU demutM e<u*d«in S a n cii

Ijaat» , com c«rta tam d u b ia O p u « cu l» et D o c u jn e o ia io A p p e s d k e e(

alMsí epurea e l e n a ta produconiar a d ie c ii« qojituur in d icib u t. A R . M .,

S o c ie ta tii I« a v ín C a s te lla n a f»rovincÍa cacetdoe«.—- B m io o ) « ,

M U C C C I V . R «ip, i u l . &0. III. T y p i» G a tp a ria d e P ra n cia cisa

Va precedido eius ütiüo por el retiatr» del dado A coM cer porlo* BoUndo* en «1 uxno V II dcl mea de Julio. Ucapues de Qü prúlo^ d« diec y fíiieve pininas, donde se aüaian alûnoe puoin« relativue i 1¿ opimon de opacidad en qee sa» contemporáneos tuvief«!' ú Sae Igna« « o , M fvanera de ce«ribir y firm» < ue poner al pi¿ de Jm cac(a«, de doA4v ae lo n a ijcm ion para djscnrni a u tc a del pr<vp¡ci nombre del San*

X IK T E O D üC C IO M .

I g n a c io á m a n d a r le c o p ia s J e e lla s c o n q u e e n r íq u e c e iU . P e r o b t le fru stra ro n lo s p ro p ó sito s . S u s a n iig o s y ap o d era* J o s e n E s p a ñ a tem ie ro n jq u ién lo c r e y e r a ! q u e e n lo!><1om j-

nÍo:> d e l C a tó lic o n o s e p e r m it ir ía l ib r e c u r s o á e sc r ito s d e l S a n to fu n d a d o r d e la C o m p a ñ ía , lu m b r e r a d e la Igle* s ia , c la r is im a a n to rc h a y o rn a m e n to in s ig n e d e su p a tr ia ,

T a le s v ie n to « c o r r ía n e n to n c e s e ii E s p a ñ a p o r b s q a e se lla m a n re g iu n e s d e l p o d e r , q u e c u a n d o e ra fá c i l y n a d a pe* U g rcso í q u ien q u e ría te n e r la s obra*; d e V o lt a ir e , R o u s s e a u ,

y d e lo^ o tro s ta n d e s a tin a d o s c o m o im p ío s filó so fo s france* s c s é in g lese s d e a q u e l tiem p o , h o m b re s p n id e n te s y c o n o c e d o re s d e l te rre n o q u e p is a b a n , c r e ia n q u e la a u to r id a d se

a s u s ta r ía , y se im a g in a r ia v e r y a lo s g a lo s e n e l C a p ito lio s i a n d a b a n e n e sp a ñ o l, e n m a n o s d e 'esp añ oles, la s c a r ta s d e S a n I g n a c io a c e r c a d e l a o b e d ie n c ia , y s o b re to d o oque* l i a m a g is t r a l e n q u e d e m u e str a a l E m p e r a d o r d e A b is in ia

la s p re e m in e n c ia s y p r e r o g a t iv a s d e l a S i l la d e S a n P e d r o . ;Id a h o ra , y m a r a v ílla o s d e q u e s e d e rru m b en io s tr o n o s y

se h u n d a n e n e l p o lv o la s d in a stía s!E n lo q u e le q u e J ó d e v id a , n o c e s 6 M e n c h a c a d e traba*

io» vie n e e t com en tario, q o e co n cI ap ^ a d ice o c u p a 2 3 4 p in in a s ; i co b*

U nn&cion e l e p is io la iío h a s ta l a p á g in a 560 ; y h a s ia l a 60 3 c l c p ú s c v ta

<kl P . C a b r ie l H e v e n e a i, .V ctsíí/Í« I g n a lú m a , « « fu n la cd icio n d e M éji*

c o 4 « T ? 5 0 , aâd¡dfì y a rre gla d o p o r c l P . M e n c h a c a . O c u p a n la»

n a« restan te« cu a iro in dicca; e l 1 .* 4« loa títu lo s y arsum eA((M de las

carta»; c l 2 .* de la a m a te n a s ; e l 3 * d « la s p e n u n s » » qoÍes«a c6críbíú

S a n Ig n a c io 6 t ^ e le escribieron ú é); y c l 4 .* , q « « «a g e n e r a l, com pre#*

j e iod o lo d e q u e se K a tratad o 6 hcttau m en ció n c o e l descargo de la

obra. F in a lm e n te , Je«de l a p à g in a 663 b a t t a U fi? x , e n «|ue rem ata ci

libro , in giéren se, c o n e l (ítuJo de l i e o rr ig en d a , va ría « c a n a s ,

r » fm e n e o « y notÍc)ae adtjuíridas m ien tra s « e h a c ia la im preaion y ac cor*

rv g ia n la a e rratas d« e sta , q u e p o r lo d em ás ea esm erada y correctísim a,

£1 afto 2 S 3 7 a e b is o e n B o lu n la o tra edicifm por e l im presor M arin i,

p e rfe ciàm e o te aJoÛula i l a prícrvcra, c s te p to e l ürnJo, q u e se a b revió se*

f u n cl g n s to m odernn.

IH T R O P U C C IO K .

j a r p o r a u m e n ta r s u te s o ro , y e l a ñ o i8 r o . á 19 d e A g e s to ,

sa lió d e e ste m u n d o e n 0 rv ie lf> , d e se a n d o q u e v in ie se e n p o * d e é l a lg u n o m a s a fo rtu n a d o fjue s a c a s e á la p tih lica l u í , p a r a co m ú n p ro v e c h o , lo quL p a t a é l h a b ia e s ta d o es* co n d id o , C io c o a ñ o s d e sp n e s , a l e m p e z a r d e 2 8 16 , entra* b a e n M a d n d U C o m p a ñ ía , a c a b a d a d e r e s U b le c e r p o r e l K e y D . F e m a n d ü V I I , D - M a ria n o F u y a l , jo v e n d e e sc la re c id o ís g e o io y g ra n d e s e sp e ra n z a s . A q u e l n ü s m o a ñ o

le y ó e n e l N o v ic ia d o e l lib ro d e M c n c lia c a , y d ebd e e n to n ces fo rm ó l a v o lu n ta d d e d a r d e é l u n a o d ic io n e n c a s te lla n o , a u io e o ta d a c o n c u a n ta s c a r t a s n o c o n fK id a s p u d ie re encoD - tr a r . N u n c a d e sis tió d e t a l p ro p ó sito ; p e r o e m p le o * y ocu* p a c io n e s p rim e ro , p e r s e e u c ic ^ e s , maJo$ ticiT^pos y en fem ie* d a d c s d e sp u é s , le e sto rb a re n re a liz a r le ; y á 5 d e O c tu b re d e l a ñ o 18 5 5 m u rió , d cjé n d u n o « e n h e re n c ia ef m a n u sc rito q u e d ijim o s h a b e r m a n d a d o d e I t a l ia e l P . M e itc b a c a , h a lla d o p o r é l y c o rr e g id o |de &u m a n e , y e sc r ita s esm erada* m e n te e n u n c u a d e rn o 4$ c a r ta s , to d a s , e sc e p to tre s ó cua* tro , n u e v a s , s a c a d a s e n s u m a y o r p a r te d e l lib ro d e A lc a lá y d e l to m o I d e la V a r ia / l is to n a , a r r ib a nteiici<Miada, y algu* ñ a s d e l a r c h iv o d e S im a n c a s .

E n 1848 d íó á i u z e u In itsb ru e lí e l P . Cri<;t6bal G e n e lli u n a V id a d e S a n I g n a c io et) KÍem an *, d e la s m e jo res q u e se h a n e s c r ito , s a c a d a p r iu c ip a lm e ó te d e la s c a r ta s y e sc r ito s d c í S a n to , la ß c u a le s h a b ía e stu d ia d o d e te o id a m c iitc e n lo s a rc h iv o e d e R o m a ; y a l fm d e e lla p u so p o r a p é n d ic e , en tre o tro s d o c u ra e o to s c o m p ro b a n te s c ilu s tra t iv o s d e la o b ra , h a s ta 6 1 c a r t a s <lcl S a o t c P a i r U íc a , c a s i to d a s n o a n te s pu* h lic a d a s . D « a lg u n a s d ic e h a b e r la s re c ib id o d e E s p a ñ a de u n a m ano venerabU » la c u a l a p e n a s p u e d e dudsu’se q u e fu e s e l a d d P . P u y a l.

• l>ai Lcbéo de» beilijen Igrauu* von L oyoü, Sijftcrs d«r Gewll* ftchtft /©«o. UU Bpouiíong <kr authenuschen AcUn beeouden ttínet e ífw e o Un«&. Von P . Chmtoph Oenelli. Iflnibruck, 184».

T . I.

X I I I K T R O D U f C l O N .

E l P . M a r c e lo Bo\ùx* m u y c o n o c id o e n ]a « p ú b l ic a de la s IctrA*, y b e n e m è r ito d e la a e s p a ñ o U s p o r s u j n etam en te a p r e c ia d a tra d u c c ió n fr a n c e s a d e la s o b ra s y c a r t a s d e San*

i a T ete& a , q u is o h a c e r e o o su S a n to P a t i ia r c a lo q u o h a b ía h e c lio c o n iu D o c to r a d e l C a rm e lo , y e l a n o ifi?© u n a

i l i c i ó n d e su s c a r ta s e n fra n cés**- C o n tie n e 145 c a r t a s del S a n to , c o n 2 7 q u e n o so n s u y a s , s a c a d a s d e A lc á z a r , M on-

c h a c a y ü e n e ll i , dftl c ó d ic e d e P a r ís , y a lg u n a quí^ o tr a de o tra s fu e n tes; p e r o n é e n tró e n s u id e a d a r u n a c e le c c io f f c o m p le ta , nÍ c o m u n ic a r a l p ú b lic o to d a s la s r iq u e z a s q u e te n ia á su d is p o s ic io o , p u e s o m itió a lg u n a s ha& ta d e l raism o

c ó d ic e p a iis ie o s e .L a berroofia c a r t a a l c o n c e jo d e A z p e it ia l a e s ta m p ó cl

p rim e ro e n c a s te lla n o e l H . J o sé M a r ía L iz a r g a r a t^ , e n e l

C om p en dio de la s V id a i de los santos G u ip tu co a n o s , S d « n a d o de L o y o la y S a n M a rtin <le la A sc e n sió n , q u e p u b licó

en R o m a t i a ñ o 1872.Y n o h a y n>as q u e d e c ir d e la s p u b lic a c io n e s h cc b a a

h a s ta a h o ra d e la s c a r t a s d e S a n I g r a c io .

I V .

E n la p r e s b it e h a y e l in te n to d e p u b lic a r to d aá la s q y e co n m u c h a d ilig e n c ia , t r a b a jo y t ie m p o h a n p o d id o re co jer* ' se. A d e m á s d e r e g is tr a r c& cru p u lo sa u icn te c u a n to s bbro»

im p re so s lia u lle g a d o h la s m a n o s, e n q u e se p r fs n m ie s c que p o d ía h a b e r a lg u n a , ó a u n q u e n o íiio ce m a s q u e u n frag** m etito , se h a n te n id o lo s p a p e le s o rig ín a le« d e l P . M o n ch a -'

c a q u e é) ju n tó , y d e q u e se s ir v ió p a r a l a c d ic io n la tin a p a r a p r e p a r a r la c a s te lla n a ; e l m a n u sc rito e o lim p io d e etrta,

'• I,«LUC6 de S . I g n a c e d e L o y o la , F rtfid iie u f de U C om pagD Í« de

Jeso b, u a d iu e e » «n CriDvwa par le P . M a rc e l l i o n i x , d e l » m im e C o m *

p a g m e . P a ñ a , tS ? » .

c o rre g id o J e m a n o d e l f . P u y a l, y e l c \ ia J c m o d e e s te P a d re c o n ia s c a r t a s q u e é l a ñ a d ió ; e l to m o l d e la F a r ia his- ¿oria; u n a H is to r ia de Ia p ro v in cia de A rrigofi, in é d ita , o b ra d e l P . < ia b iie l A lv a r e z , y o tra , asüm ism o n o d iv u lg a d a , d c l

C o le g io d e A lc a lá p o r e l P . N ícolá?; d e C a s tr o , e n la s cu a le s h a y c o p ia d a s a lg u n a s c a rc a s d e S a n Ig n a c io ; u n tr a s la d o d e la s d e l m a n u sc rito d e F lo r e n c ia , d ísU o to d e l quo hÍ7 0 e l

F . M e n c h a c a ; d o s d e l c ó d ic e d e P a r ís , « n o d e e llo s e s c r ílo c o n m u c h o e sm e ro p o r e l P . J u a n M ir; c o p ia d é l o s c e n te n a re s d e e lla s q u e h a b ia e n R o m a , l a c u a l e l I I . J o sé M a r ía L í i a r - ^'arnte, ubp añol, s a c ó e n p a rte p o r sí m ism o , y e n p a rte h izo s a c a r , cu id a n d o 61 d e l a c o rr e c c ió n , fa c ilitá n d o le lo s lib ro s, d ir ig ié n d o le , y lle g a n d o á t r a s c r ib ir p o r su m a c o la s m a s d i^ ctle s d e le e r ita lia n a s y la tin a s , e l P , J o sé B o e r o , e n c a rg a d o d e l a r c h iv o d e l J e s ú s d e R o m a h a s ta q u e a q u e lla c a s a fu é q u ita d a á la C o m p a ñ ía c 3 a ñ o p a s a d o d e 1^73; fin a lm e n te , c o p ia s s e p a r a d a s q u e h a n v t'n id o d e d ife re n te s p o n to s d e E s p a ñ a , B é lg ic a , y h a s ta d e C ó r d o b a d e l T u c u m a n y d e M a n ila . P o r q u e s ie m p re q u e so h a s a b id o d ó n d e e x is t ía un o r ig in a l ó c o p ia antigu a» s e h a p ro c u ra d o v e r lo s ó h a c t r s a c a r

u n tra s la d o in m ed ia to : d e n ia u e ra q u e d e m u c h a s c a r t a s se h a n co te ja d o , á m aa d e lo s e je m p la r e s im p re s o s , d o s , t r e s y m a s c o p ia s a d q u ir id a s p o r d ife re n te s c o n d u c to s . S o la m e n te e l c u a d e rn o d e G o a , c o m p u e s to d e o r ig in a le s y e:cistente a h o ra e n P o n u g a l e n p o d e r d t ì M a rq u é s d e P o m b a J , e s d e l q u e n o h a p o d id o o b te n e r s e s in o u n a l is ta d e la s c a r t a s q u e co n tieaft; p e r o p o r b u e n a s u e rte e stá n to d a s e n e l c ó d ic e p a r is ie n se , a u to i i?;adas y firm a d a s p o r e l s e c r e ta r lo d e l P ro - v if lc ia l q u e e r a c u a n d o se c o p ia r o n e n G o a .

D e l c o te jo d e e&tas c o p ia s , h e c h o re p e tid a s v e c e s y p o r d ife te n le s p e r so n a s co n s u m a diligétnc«a, b a re s u lta d o e l te s t o q u e s e im p rim e . S a lv o la o r to g r a fìa , q u e s e h a a d o p ta d o l a c o m e n t e a h o ra , y e l p o n e r co n to d a s su s le í ras lo s vo ca * h lo s e s c r ito s e o a b r e v ia tu r a , sa le n la s p a la b ra s d e l S a n to

conK> se h a n h a lla d o e n lo s o r ig ín a le s 6 e n lo s tra s la d o s , s in m o d e rn iza r la s v ie ja s , n i ca s tH h in iz a r l»s la tin a s ó ita lla -

X I V I N T R O n U C C lO S '.

ñ a s , Ili c o rr e g ir e n n a d a s u le n g u a je : so lo se h a n e n m e n d a d o kj5 y e r r o s d e lo s c o p ia n te s c u a n d o e ra n m an ifiesto s. C u a n d o lo s d ife re n te s e je m p la re s d is c o rd a b a n c n t fe s í, se

h a n n o ta d o U s v a n a n t e s a l p ié d e l a p á g in a , d e sp u é s de ftM o ger la le c c ió n q u e h a p a r e c id o , ó m a» c o n fo n n e co n cl

e s t ilo d e l a u to r , à m e jo r a ju iciad a co n c í s<*ntÍdo.L a p r im e ra id e a d e lo s c o le c to r e s fu 6 p u b lic a r e l te x to

d e sn u d o d e n o ta s; p e r o d e s p u e s d e d e b a t id a la cu e stió n y d e c id id a p o r q u ie n p o d ia , se a d o p tó e l s is te m a d e p o n e ila s ;

e n e lU s s e tra d u c e n la s v o c e s y c i t a s i ta b a n a s y la t in a s , j»e e s p lic a li )a? e s p ie s io n c s o s c u r a s , y se d a n n o tic ia s b is tó r i- c a s , n e c e s a r ia s 6 c o n v e n ie n te s p a r a la in te lig e n c ia d e lo s

a s u n to s t r a ta d o s e n b s c a r U s -S e p o n e n e s t a s p o r o rd e n c ro n o ló g ic o , y e n c a s te lla jio

to d a s : lo s te s to s ita lia n o s y la tin o s lo s h a lla r á , q u ien qu iera c o n su lta r lo s , a l fin d e c a d a to m o e n u n a p é n d ic e , q u e s c ià

e l p rim e ro . E n o tr o s e c u n d o a p é n d ic e se reu n irá n c a r ta s e s c r ita s á S a n I g n a c io , p a p e le s b r e v e s s u y o s , d o c u m e n to s 6 ilu s tra c io n e s o r ig in a le s , to d o p a r a s e r v ir a l e sc la re c im ie n to

d e l a s c a r t iS c o n te n id a s e n e l to m o re sp e ctiv o -P a r a b a i la r a lg u n o s d e e s to s d o c u m e n to s , recoe:^r lo e

dato« y n o t ic ia s e s p a r c id a s e u la s n o ta * é ilu s tra c io n e s y

l le v a r é c a b o la p re s e n te o b r a , n o s h a n d a d o b e n é v o la a y u d a y d ir e c c ió n lo s e n c a r g a d o s d e v a r ia s b ib lio te c a s nació* n a le s y e s tr a n je r a s y o tra á m u c h a s p e rso n a s, á q u ien es rcn*

d im o s la s m a s c u m p lid a s y s in c e r a s g ra c ia s -

V .

R e s ta a h o ta , à le c to r , q u e e n tie n d a s q u e n o te d a m o s a q u í u n lib ro e n tre te n id o , aJ c u a l h a y a s d e v e n ir & b *jscat e sp a rc im ie n to y s o ia z e n la s h o r a s d e e n fa d o . D o c tr in a y

e je m p lo s c 5c e le n tc s d e v ir t u d e s , n iá x im a s d e c r is t ia n a p r u d e n c ia , r e g la s d e s a b id u r ía c e le s t ia l , c e n te lla s d e l fu e g o del d iv in o a m o r q u e ardiík e n e l p e c h o dft Ig n a c io ; d e e so h a lla rá s e n e s ta s p á g ia a s r iq u ís im o te s o r o , s i la s le y e r e s desp a- cif» y m e d ita n d o a te n to lo q u e lee«. N o e ra h o m b re a q u e l s a n tís im o v a r ó n p a r a g a s t a r e l t ie m p o e n p u lir fra s e s y t o r n e a r p e r io d o s . Jam áfi lo z a n e a e e n la fa n ta s ia n i g a lla rd e a c o n e l in g e n io ; n o g r a c e ja , n i u s a d e c h is te s 6 d o n aires . M ira m u c h o e n lo q u e d ic e y a u n e n la m a n e ra d e d e cirlo , p e r o e s e n lo q u e to c a i g u a r d a r e l d e c o ro y co n v e n ie n c ia , n o p a r a d a r lo s ú ltim o s p e r file s á la o ra c io n . A s i n o se p a ra e n u s a r v o c e s a n tic u a d a s , o tra s ita lia n a s y la t in a s , 6 c o n s tru c c io n e s e s tr a ñ a a ; t r u e c a la s p re p o s ic io n e s , q u i t a 6 p o o e p a r t íc u la s , d e sc u id a e l t r a b a r !o s m ie m b ro s d e la c lá u s i Ü A ,

y 4 r e c e s e m p le a e u e llo s u n o s m o d o s p o r otros> c o m o cl g e ru n d io e n v e z d e in d ic a t iv o ó s u b ju n tiv o . R a r a v e z h a c e m u e stra d e l a c ten cta no esca<»a q u e co n s u t r a b a jo y ap h - c a c ío a h a b ía g ra n je a d o ; y e sco n d e co n e sm e ro e n e l s e n o , la r iq u e z a d e lu z d iv in a y lo s te s o ro s in e s tim a b le s d e sab idu *

r ía in fu sa q u e h a b ia D io s e n c e rr a d o e n su p e c h o . P e r o a l a b r ir a q u e lla a r c a ta n llen a d e to d o lin a je d e p re c io s id a d e s , la s p e r la s y lo s d ia m a n te s se 2e ca e n s in s e n t ir d e las; m an o s.

T r e s o b ra s e s c r ib ió : lo s E je r c ic io s e s p ir itu a le s , á p o c o d e co n v e rtid o ; la s C o n s titu c io n e s d e la C o m p a ñ ía , e ji e l d e c lin a r d e su v id a ; c a r t a s y b r e v e s a v is o s y d o cu m e n to s , en

eJ cu rs o d e sd e su co n v e rs ió n h a s ta su m u e rte . E n lo s E je r c ic io s , p o n ie n d o l a m ir a e n D io s y to m a n d o p o r m o d e lo á

Je« u cn 8 to, t r a z a s e n d a fá c i l y s e g u ra p a r a l le g a r s in tro p ic-

7.C» k la cu m b ro m a s s u b lim e d e la. p e r fe cc ió n cfi& tiana. E n la s C o ii^ titu c io n es d e lin e ó e l in stitu to J e l a C o m p a ñ ía

J e J e s ú s , e s á sab^ r, d e uns. co ra o o fic in a d e s a n tid á d , don* d e s e la h r a ^ n ItOfTibrcs q u e re a liz a se n e n ru s a l o u s y e n Ia&

a lm a s d e su s p ró jim o s la id e a tr a z a d a e n lo s i¿ j e re icio s, q u e ü o ea o tr a que, l a in iág cn d e la. buU eza in m o rta l y síciu*

p r e t ío r id a d e J e s u c r is to . L a s c a i t a s u u c u e s ta s d o s o b ra s, y 5 0 n d e u ila s c u m p lid o co m e n ta rio ,

l i n e lla s , c o m o eu lo s E je r c ic io s y C o n s titu r Io n e s , e l ca* r á c te r p ro p io d e su e s t ilo e s u o a s e n c ille z >uaj e s tu o s a , d e s n u d a d e to d o o rn a to , p e r o q u e á m en u d o su s p e n d e y c a u t i

v a a l le c to r a te n to y re fle x iv o , p o r l:t, a lte z a d e lo s p e iis a ' m i« u to s, l a n o b le z a d e ios a fe c to s , lo d e lic a d o d e la s consi* d e r a c io n e s . l a v e rd a d y p ro fu n d id a d < le lo s ju ic io s , y h a sta

lo y bioD e s c o g iJ o d e la e sp rc sio n . P o rq u e f¡v m odo de n a rru r, c o m o d e c ia e l P . L u ¡ s G w iz a le z d e l a C á m a r a , cm en todas Itu cosas con tanta i ¿ a n d a d , que p a r u in que hacia a l hom bre presente iodo (o que era pasado V iv ía en u n a e s

fe ra «sinxírior á la b a ja y r a s tr e r a d o n d e a e a g ita e l co m ú n d e lo s m o rta le s ; s u s p en sa m ie n to » se c e m ia n e n a ltís im a s r e g io n e s , á don<le l le g a apCD:us e l r u id o d e Jas p a c o n e s y m is e r ia s d e la v id a h u m a n a , y d o n d e su a lm a , m o v id a del

v ie n to S u a v ís im o d e l E s p ír itu S a n to , s e e n g o lfa b a l ib r e y se ñ era e n e l p ié la g o in fin ito d e la D iv in id a d - P o r ew> sus id e a s , e x e n ta s d< to d o lo q u e p o d ía e m p a ñ a r la s u oseur«*

c e r la s , a l in fo n n a rs e e n e l lenjûaje to m a b a n la esj>resioD m a s e sp o n tá n e a y n a tu ra l, y a l m ism o t ie m p o la m a s c o n v e n ie n te a l o b je to q u e s e p re to n d ia d e c la r a r . C a r ta s h a y eji q u e e l a s u n to , la o c a sio n , e l p ro p ó sito , le v a n ta n a l S a n to , sin q u e é l lo s ie n t a , á l a v e rd a d e ra e lo c u e n c ia ; y a l a su b lim e 6

im p e tu o s a q u e r in d e y a v a s a lla , c o m o e n l a d e la p e r fe c c ió n

á {os H e rm a n o s e s tu d ia n te s J e C o im b r a ; y a la te m p la d a y s u a v e , q u e b U iiJ á m e n te se in s in ú a y e n s e ñ o re a d o lo s en-

V f d a d e S ac» R e l u c i ó m s . , en la H nhria varin, i, I , p ig. 28 ,

I N T H O D Ü C C J O W . X V I I

tcn d im icn to e y v fJ u o ta d e s , c o m o e n l a d e la o b e d ie n c ia . E n e s ta s y o tra s tales» s ia w b « f có m o , s e h a c e lim p ia y te rs a la fra se , re d o n d é a se la c lá u s u la , f lu y e c a d e n c io s a la o r a ció n ,

> lo s v iv o s re sp la n d o re s d e U v e rd a d , y U v iv c ¿ a d e lo s a fe c to s q u e e l S a n to s ie n te y q tite re c o m u n ic a r , re v is te n e l d is c u r s o d e g a la s ta n to m a« h ern io sa* , c u a n to b ro ta n m as n a tu ra le s y d e sn u d a s d e a rtific io - Y 4 la v e r d a d , s í l a âbi« d u r ia e s d p r ln d p io y la fu e n te d d b u e n e s c r ib ir , co m o p ro fu n d a m e n te d ic e H o r a d o y seg itn U s á b ía d efin ició n d e A r is tó te le s e l o fic io d t l o ra d o r e s ) ía lla r e a lo q u e t r a í a c o s a s e fic a c e s p a r a p e rsu a d ir ; s i e l c o ra z o n y d v ig o r d e l a lm a h a c e n lo s o r a d o r e s , c o m o a^fudám ente afir<na Q u in lil ia n o y s e g ú n d ic e C ic e r o a ‘ * ,J a m a y o r d if ic u lt a d e n e l h a b la r y e s c r ib ir , e s tá e n a c c r U r co n lo q u e «1 a su n to , «1 tie m p o , á la s p e r so n a s y d c ín á ? circunsta«K Ía$ b ien ta b ie n , ¿có m o n o Ija b ía d e s e r d o c u e u te q u ie n tan

Ueiit* e s ta b a d e la sa b id u ría d e U i o s , y te n ía un c o r a zón m a y o r q u e e l m u n d o y u n e n ten d im ie n to c u y o ca* r á c le r p ro p io e ra v c t en to d o lo i*eal y s ó lid o , s e p a rá n d o lo d e lo a p a re n te y f in g id o , y p e n e tr a r d e r e c h o e n la s u s ta n c ia d e la s c o s a s d a n d o d e n u n o á lo«: accidf^ntes, y d is c e rn ir c o a ü n ig u a l a g u d e z a lo q u e á ca d ap n :rso n a , t ie m p o y c a s o co n v e n ía ? E a t r a d e ^ e lu e g o s in ro d e o s a i preám * b u lo s in n ecesa rio ji e n e l a su n to ; d ic e lo q u e c o a v ie n e e n lo s

térm in o« n tas ó b v io s y s e n c illo s ; y lu e g o , s in d iv a g a r n i sa*

8 crih«näi recte sapere e t priD«Ì|SQffl et Tons. ( E p . a d r i t o n ,

309.)

'* “ f ii ^fiToptxi^c l i t 4 i t A » ' à irtp i " t x is x o v ,

(ÄAifor. Ifb. 1 )P e ci« » e st, qu od fac.it dÌ«ertM , v ìs m en ti». (In»t. x , 7 , 13.)

" U t io VÌI«, s ic in OT»t)One n ìh il es( <diAcÌhU8, quan), quid d eccd t,

vid«re, (O m t. a i , 70.)

" A aifB B m Rcren# n u n d o m aierem - (G re go r. X V , B u l la fS M u i» ,

5 . ign.

X V I I I I N T S O D U C t i O N .

lire e p a r a n a d a d e la m a ta r ía , a c â b a . R a r a v e z s e p o n e de p ro p ó s ito á e n se ñ a r; cu & cd u io h a c e e s e o o u n m a ra v il tin o p ara? d íc ic iid o p o c o , d e ja r e n te o d e r m u c h o , d c c la ra c

lofe fu o d a ro e ü to s ta n b ien y co n t a l a r te , q u e lo d em ás se s ig a p o r l á c i l y n a tu r a l c o n se c u e n c ia , y e l le c to r lo baque p o r s í m isin o á p o e o q u e se e sfu e rce : co n < ^ cion d c n o b le s en*

te n d im ie n to s, T e r e n p o c a s id e a s m u c lu s cos»as, y e n poco« ju ic io s e o c e r r a r m u c h a s v e r d a d e s , q u e o tro s iio d e s c u b r irían sin o á c o s t a d e la rg o s racÍ(>:¡nÍ05:. P o r e sto cJ P . D ie g o

L a in e z , u o o d e io s m a s a m a d o s y e s litn jid o s d e S a n Igna* c ío e n tre su s p r im e ro s co m p a ñ e ro s , p o r s u s g ra n d e s le t r « , p r u d e n c ia y a u to r id a d , d íce o q u e scJ ia d e c ir d e é l, q u e tra

h o m b re d e p o c a s v e r d a d e s . Y d e c ía lo a s í, a ñ a d u e l F . L u is *| d e la P a lio a p o r q u e n o e ra h o m b re q u e g a s t a b a m u c h M p a la b r a s o í s e d e r r a m a b a on e lla s ,s in o q u e re d u c ía su ense- ñ a o z a ¿ p o c o s p r in c ip io s y e o c e r r a b a m u c h a s s e n te n c ia s e n

p o c a s v e r d a d e s . C u a o d o q u ie re e x h o r ta r ó c o n v e n c e r , cuan* d o r e p re n d e 6 c o rr ig e , 6 a n im a ó d is u a d e , e s m a ra v illo s a fu e rz a d e su s p a la b r a s , n a c id a to d a , d o deJ a r t if ic io re tò r i

c o , s in o d d e sp ír itu d e D io « , q u e la s h a c e b r o ta r d e l cora* 7K>r\, y d é l a e v id e n c ia c o n q u v p o n e a o te lo s o jo s aquell® q u e , d a d a la c o n d ic ió n d e la p e rso n a ft q u ie n e s c r ib e , h a

d e o b r a r e n s u á o im o c o n m a s e fic a c ia . jC o n q u é a l t e » d e ra z o n e s c o n su e la ! jC o n q u é a fe c to ta n e n tra ñ a b le d e re

c o n o c im ie n to 4 * g r a c ia s ! |Cm i q u é * p n !s o y d is c re c ió n a c o n s e ja ' ¡C o ü c u á n ta c o r te s a n ía s a lu d a ú d a p a r a b ie n e s ! iC o n q u e a c ie r to d ir ig e y g o b ít m a l jC o n c u á n to s m iram le n to e r e - 1 ' h u s a , y cu á n c la r o m u e stra q u e lo h a c e s ie m p re forzad<rf W

iQ u é n o b le , q u e g e n e ro so , q u é g r a n d e , y s o b r e to d o , q u i* s a n to s o lo u e str a síem p rel

H a y e n s u s c a r t a s r e la c io n e s d e s u c e s o s y ju ic io s d*í p e rso n a s: d is c u r re d e p u n to s t o c a n te s ¿ la p e r fe c c ió n cr is

t ia n a ; tra ta u e g o c io s ; h a b la d e l in s t itu to y g o b ie rn o d e ia

C A m in o e s p i t i i u a l , ü b . I I , c.

C oiT ipañ U ; y c u m p le c o a lo» o fic io s d e la c o rte s a n ía y tra to c iv il , d a a d o g r a c ia s ó p a r a b ie o e s , aJabaodo, c o n a o la n d o ó

re co m ciìd a o d o -A c e r c a d e a c o n te c im ie n to s y p e r so n a s su e le s e r m « y

p a r c o , p o r s n g r a n c ir c u d s p c c c io n . y p o r ! a brcTedacJ á q u e le o b lig a b a n s u c o n tin u o e m b e b e c im ie n to e n D io s , l a s e o - fe m ic d a d e s y n o in te rru m p id a s o cu p a c io n e s; p e r o lo q u e d ic e e s iilílís im o p a r a e l co n o c im ie n to ín tim o y ju ic io segu* r o d e lo * h o m b re s y d e la s co síis , ta n to d e d e n tro c o m o de fu e ra d e la C o m p a ñ ía . P o r q u e q u ie n c s c r ib c e s ta s c a r ta s es u n varoQ p ru d e n tís im o , g r a n co n o c e d o r d e lo s h o m b res, y q u e te n ia t r a t o co n lo m a s n o b le , g r a n d e y flo rid o q u e h a b ia e n to n c e s e n E u r o p a ; y la e e s c r ib e d e sd e R o m a , e sto es, des« d e e l c e n tro d e la c r is t ia n d a d , p u e s to alU s ie m p re e n a ta la y a p a r a d e s c u b r ir c u a n to d e a d v e rs e 6 p ró sp e ro a c a e c ía e n la Ig le s ia , re c ib ie n d o d e to d a s p a r te s e x a c tís im a s in form acio* a e s , lia d a s p o r su je to s m u y c a p a c e s y q u e a n d a b a n en m e d io d e lo s n r o c í o s , p o n ie n d o é l m ism o e n e llo s l a m a n o , a je n o i to d a p a s ió n , d e sn u d o d e in te ré s , y n o ten ien d o m as b la n c o d e su s in te n c io n e * y d e seo s q u e la g lo r ia d e D io s y e l b ien d e Los hom bre». A q u í , n o so lo s e r e tr a ta é l á s í m is m o sin q u ererlo e n to d a s u g r a n d e z a , s in o q u e p in ta co n la s e n c ille z , h u m ild a d y v e rd a d p r o p ia d e n n S a n to la t e la ad* m ira b le d e su v id a . A q u í v e m o s i la C o m p a ñ ía d e Josu s n a c e r , c r e c e r , d ila ta rs e ; v e m o s á lo s p r im e ro s v a r o n v s d e e lla , y co n o c e m o s s u s v ir tu d e s y g r a n d e s e m p re sa s , y s u s

n o b ilís im o * h e ch o e , d e sc u b rie n d o ta m b ié n la s f la q u e z a s c in ip e r fe c c ió n « q u e su e len h a lla r s e s ie m p re auri e n lo s hom* bres m a s g ra n d e s- Y c o m o k p e s a r d e la b re v e d a d y re ca to d c l S a n to re s p la n d e c e en su s c a r t a s la lu z d e a q u e l s ig lo , p o r t e n t o » ta n to e n lo b u e o o c o m o e n lo m a lo , a q u í

e o co n tra m o s a q u e llo s h e re je * ta n p tjr v e rs o s , y lo s v a r o n es a p o stó lic o s q u e c o n tr a e llo s c o m b a te n , ta n s a n to s , y C iirjten ip lam oi l a m a r a v illo s a v a r ie d a d d e s u c e s o s p ró sp e-

^ y a d v e rs o s p o r q u e D io s l le v a b a é s u I g le s ia , c a s tig a n d o ccm u n * m a n o y r e g a la n d o c o n o lra , p e n n it íe n d o e n el

N o rtó d e E u r o p a ta n g ia iid p s <]iiicbras c ji la fe , y recom» p en sán d o la^ «n O n ^ n te y P c n ie iito c i j d g lo r io s ís im a s y ihüs

v a s t a s cü n callistas, y a u n e n l a m is m a E u r o p a co n ren o va» c io n y a iim e o to d e fe r v o r c u íilg u iia s t ie r r a s , y c o n la e fu sió n d e g fd C ia s c s lia o r d io a r ia s e n a lm a s p riv ile g ía d a R ,

D a ta m b ié n d o c tr in a a i^ é tíc a y m ística» y l iá c e lo c o a ra ro m a g is te r io . P o r q u e ó d e sc u b rie n d o á la s a lm a s lo s c a

m in o s d e la P r o v id e n c ia d iv io a , ó mc>slrándoI^« la s en cu b ie r ta s v e re d a s p o r d o n d e e l a s tu tís im o e n e m ig o su e le aio s e r s e n tid o p e o e t ia r e n e lla s , h a c e q u e e l g o b ie rn o d e IMoa y la s d e p r a v a d a s a rt^ s d e L u z b e l le s s irv a n ig u a lm e n te de g u ía d e l a v id a y a n ia e s tra m íe n to p a r a l a p e r fe c c ió n . R n s ^

ñ a i . u s a r .sa n ta m en te d e lo s b ie n e s tem por& lc», y á llev ar c o ü p e r fe c c ió n la s t r íb u liic io n e s ; d a re g la s sa p ie u tís ím i

p a r a e l u s o d é l a o ra c ió n y p e n ile n e ia , df» lo s sarram eol< y cn a a s d e p ie d a d ; e s p iie a c o o btngul¡<j m a e s tr ía la riatu*^ r a le z a d e la s v ir tu d e s y su s d istin to » g r a d o s , y la s raôM d e a m a r la s y lo s e n g a ñ o s q u e e n l a p r á c t ic a d e e lla s suelt m s in u a ib e , d e s lin d a n d o co n g r a n s u t i le z a lo q u e e s v ir tu d

d e lo q u e s o la m e n te lo p a r e c e , d is tin g u ie n d o lo m as pcrfe to d e lo q u e b r i l la m a s y v a le m e n o s. H a s t a d e lo s s e cre ta s d e la m ís t ic a , d e lo s c u a le s , a u n q u e p e r itís im o , n o g u s

ta b a d e t r a ta r , h a y eîparcidas u n a s con»o rárag;as d e lu z a d m ira b le s q u e p a s a n v o la n d o , p e r o e n lo p o c o q u e duran a lu m b ra n m u c h o . E s t a enseñ an?:a la d a e l S a n to , u n a s v e

c e s d e p r o p ó s ito , m u c h a s d e p a s a d a , la s m a s c o m o disim u# la d a m e n tc en s e n te n c ia s b r e v e s y e n ce n d id a a , d e q u e están s e m b r a d a s to d a s e s ta s c a rta s : s e n te n c ia s e n la a p a rie i

se n c illa s , e n la r e a lid a d p ro fu n d ís im a s, q u e e n s e ñ a n á ve

m a s q u e u n lib r o , y so n , p a r a q u ie n l a s m e d ita , m a n ja r s a

b r o s o y lle n o d e s u s ta n c ia . P o r q u e v e rd a d e ra m e n te , co m o y a lo n o tó e l P . L a P a lm a , a l le e r su s e s c r ito s n o p aree« q u e h a b la h o itib rp m o rta l, s in o c o m o u n e s p ír itu ó inent*^ s e p a r a d a , ta n le v a n ta d a s o b r e s í y s o b re to d a s la s co sas,

q u e g o z a d e lle n o e l r a y o d e la d iv in a W ¿, s in q u e p u e d a a e sto rb á rs e lo la s n ie b la s d e lo s a fe c to s h u m a n o s ó lo fc n » -

INTItODL'CCION. XXI

r e s “ . Y p o r e s lo d e c ía n d e é l lo s q u e le t r a ta b a n , lo q u e d e N u e s tr o S e ñ o r J e s u c r is to d ic e e l l iv a n g e lio , q u e h a b la b a íanquafH fo lesta te m k a b en s, c o m o râicn te n ia a u to r id a d re c ib id a d e lo a lto p a r a d o c tr in a r y a d v e r t ir k io s h o m b res.

I£n la s c a r t a s d e n e g o c io s , q u e so o e l m a y o r n ú m e io , la p ru d e n c ia m is m a a b re e s c u d a » y d a l i c i o n e s c o n co n se jo s y co n e je m p lo s , y m a s co d e sto s q u e c o n a q u e llo s . E n í s l a s p r in c ip a lm e n te s e v e co n c u á a ta r a z ó n d eciaD lo a P P . M a r t in O la v e y P e d r o d e K iv a d c n e ir a , r|ue s a n to m a s s a n to q u e e l P . Ig n a c io b ie n p u d ie ra s e r q u e le h u b ie s e e n l a Ig le* s ia , p e r o m a s p ru d e n te , n o V c s e »Jli cd m o p u e d e n tr a t a r se la s c o s a s d e l a t ie r r a s in m a n c h a r s e co n el lo<lo d e eUa; y D e g o c ia r s o b re io tc r o s c s y h a c ie n d a s in a p e g o nt c o d ic ia ; y re p a r tir la a xen c lo n e n m u c h a s c o t a s , m a n te n ie n d o c l c o r a r o n u n id o c o a D io s ; c o n v e rs a r c o a Jos h o m b res s in to m a r s u s v ic io s : ju n ta r s a n tid a d e n lo s ñ a e s , re c titu d en la. iaten* c ío n . r a r ie d a d , h o o e stíd a d y p ro p o rc ío n en )oa m edios^ s o

l ic itu d sin c o n g o ja ; d ilig e n c ia s in p re c ip ita c ió n ; c o n sta n c ia , n o te rq u ed a d ; fa c ilid a d co n firm eza ; siiiccrida<l c o n d is c r e c ió n ; a a b e r c a lla r , s a b e r d is im u la r, p ero n u n c a m e « itirn i eji-

g a ñ a r; y e n u n a im Jabrsi, lo q u e e s la c ia v e d e to d o s lo s n e g o c io s , tem e r á D io s , c o n o c e r b ie n lo s h o m b re s y la s co sas, h a b la r p o co , p e n s a r m u ch o , o b r a r m a s, obs€r\ a r lo s t ie m p o s y la s c o y u n tu ra s y a s ir d e e lla s; y Iia b ien d o p u e s to d h o m b re c u a n to p u ed e y d e b e d e su p a rte , f ia r e l é x ito á D io s y r e c ib ir c o n p ro fu n d o a c a ta m ie n to lo q u e o rd en are, ¡Q u é g ra n d e s e m p re sa s a co m e te , y c u á n s e g u ro v a e n e lla s ,

M n ta n d o s ie m p re e l p ié e n lo firm e , s in d e s v a n e c e r s e j a m ís e n p la n e s a é re o s n i id e a r a rb itr io s im p o sib le s) R e s ta b le c e r en A le m a e ia l a re lig ió n c a tó lic a , re s ta u r a n d o lob e stu d io s e c le s iá s tic o s y c r ia n d o u n c le ro n u e v o , s a n to y d o cto ; e ch a r a lo s tu rco s d e l M e d ite rrá n e o q u itá n d o le s e l c e tr o d e lo s ma*

Caitido cipiíítual, hb, V, c .3 ,

VuU an. dcl P. Rjvtdeocira, por el H. CriatOb*! Loper.

re s , l ib ra n d o <íe e s te te r r ib le a z o te á f a c r is t ia n d a d , y ha* c ie n d ü v e in te a ñ o s a n te s lo q a e c o n m a s t r a b a jo y co sta

e o o fr u to m e n o r se h í í o e a L e p a o t o ; re fo rm a r m o n ast r io s , c o r r e g ir p o r to d a s p a r te s Ía s costTim brfts, p r o p a g a r Jas b u e o a s letras» e n c e n d e r e l fe r v o r y e i^ e n d t a r sa n to s.

T a m b ié n e s fre eu cn lís in a o h a b la r d e l in & titutü y g o b k

d é l a C o m p a ñ ía . Y c u a n to a l in stitu to , lo p rim e ro q u e re* s a lt a e s cu á n « n a y la m is m a se h a c o n s e rv a d o la (M m pa! d e c o m o su fu n d a d o r la irfeíS, y c u á n to s e e n g a ñ a n lo s que

p ie n s a n q u e e l P . D ie g o L a í n e z ó e l P . C la u d io A q u a v ív a te r a r o n ra d ic a lm e n te su c o n s titu c ió n . H a b r á h a b id o e n eU*

m a s c a u d a l d e in g o n lo 6 le tra s , m a s r iq u e z a d e cspirlH ii d o n es d e D io s , m a s lu s tre d e g ra n d e s e m p re s a s y h cc l g lo r io s o s e n u n o s tie m p o s q u e e n otro»; p e r o su naturale? ín d o le y m tx io d e s e r y p r o c e d e r , b ien c la r o m u e stra n í s t a ^

c a r U s n o h a b e r c a m b ia d o en n a d a d e im p o rta n c ia debüei fu n d a d o r h a s ta n o so tro s . 1 ‘o rq u v s u fin d e Ja m a y o r g io ì d e D io s y <le la s a lv a c ió n d e la s a lm a s se re p ite e n cade

p á g in a ; y d e lo s m e d io s d e v ir tu d e s , le tr a s y o iiiú ster io * d e n a d o s á Ja s a n ti£ c a c Ío n d e Jos p ró jim o s , s i se r e ú n e q u e e s t á e sp a rc id o p o r ta n to s lu g a r e s , s e fo rm a rá u n tr a li

d o c a b a l , y d e l to d o c o n fo rm e co n c u a n to a c e r c a d e Jos mis m o s p iin tofi tra e n e n e l I n s t itu to la s C o n s titu c io n e s d c l S a i to y la s O rd e n a c io n e s é lo s tr u c c lo n c s d e lo s P a d r e s G e i

ra le s , r .o s d ife re n te s g r a d o s y c la s e s d e p e r s o n a s , la s cu* d a d e s d e lo s n o v ic io s , e l m o d o y p re c a u c io n e s d e adm itirl« l a m a n e ra d e c r ia r lo s , la s p ru e b a s y e s p e r im c n lo s ; l a c d i c a c io n y e n s e ñ a n z a d e If^s e s tu d ia n te s , e l o rd e n y mét?

d o d e lo s e s tu d io s , e l e je rc ic io d e lo s m in iste rio s y la s gJas p a r a a p lic a r á e llo s lo s s u je t o s , y lo s c o n s e jo s y c í u i Jas p a r a d e se m p e ñ a rlo s ; la s d is t in ta s m a n e r a s d e casa«,

c ó m e se h a n d e a d m it ir ; Jos c o n c ie r to s c o n lo s A m dat re s , la c o rr e s p o n d e n c ia d e b id a h e s to s y á, lo s d em ás J iech ores; l a s u m is ió n y a c a ta m ie n to q u e q u e r/a s e n iost!

s e n á lo s s u p e r io re s d e la I g le s ia y d e l E s ta d o ; lo que s u b s ta n c ia l, y lo q u e e s a c c id e n ta l y m e n o s im p o rta n te ; la*

IN T IO D U C C IO N . X X llI

c o s a s q u e c o n s e r b u e n a s q o s c c o m p íx le c e n co n e l in stitu to

d e la C o m p a ñ ía p o r s e r im p e d im e n to d e m a y o r e s b ie n e s, co m o p re J a cía s y <Uffnidades fu e r a d e eJia. c a r g o dft m u je re s , c u r a d e a lm a s, c o r o , e m p le o s retribuido-?, 6 q u e cfû o b l^ a e io n d e ju s t ic ia Uguci» 4 lo s d e la C o m p a ñ ía c o n p e r

s o n a s 6 corix> racion«s e stra ñ a s; lo v a s to d e lo s d ^ s^ n io s , lo h e r ó ic o d e la s e m p re sa s , l a cfiten sion d e lo s tra b a jo s - y la a u to r id a d g a n a d a y la in flu e n c ia e je rc id a ; to d a s e s ta s co sa s y c u a n ta s fo rm a n U a d m ira b le id e a d e l in stiC u to , s o h a llan

e n e& U s c a rta s ; y s e v e c ó m o e l S a n t o Ui» e n te n d ia , e n q u é ia ? ^ n e s la s a p o y a b a , y c ó m o la s re d u c ía á la o b r a , O en to(ia su e n te re z a y T Íg or. s in a d m it ir d is p e n s a n i e se ep cío ii, 6 te m p lá n d o la s y a d a p tá n d o la s á lo s t ie m p o s, lu g a r e s y p er-

9ona«>.C u a n to a l g o b ie rn o , lo q u e m a s m aravü Ja c a u s a e s

v e r c ó m o c l S a n to , ten ien d o p r in c ip io s f ijo s y re g la s cíer* ta s , n o lo lle v a to d o p o r u n ra se ro , y u sa n d o c o n to d o s me* d id a ju s t a , m id e á c a d a u n o co n u n a d is t in ta , y s ie m p re con a q u e lla q u e le cu n T Íen c. V e s « un g o b ie rn o ig u a lm e n te fu e rte y s u a v e , q u e e s ra z ó n e a c l q u e m a n d a y co n v e n cim ie n to en eJ q u e o b ed ece . E s tu d ia á lo s s ú b d ita s e l g e n io , l a com * |J«)tÍoi^, la in c lin a c ic « . e l g r a d o d e v ir tu d , y l le v a á c a d a c u a l p o r 9u p ry p io c a m io o . d e m o d o q u e v a y a d crce h o p e r o s in fa tig a ; n o e ch a n d o á n a d ie m a s c a r g a qii« )a q u e p u e d a d e se a n s a d a m e o te l le v a r , n i p o n ié n d o le e n p e lig ro s

q u e e sc e d a n s u s fu e rz a s , d e ja n d o v e r s ie m p re c la r a la ra z ó n d e l m a n d a to s in d a r e n é l p a r te a l ^ n a , n i a u n p o r v i a de p ru e b a , a l a n tcgo ó c a p r ic h o , y m e n o s á la p a s ió n . A to d o s m u e stra e stim a , d e n a d ie d e sc o n fia j e s l ib e r a l y g e n e ro s o d« s u s facuU ^ d€s, p e r o t a m p o c o fiq á n in g u n o m a s d e a q u e llo d e q u e s a b e d a rá b u e n a c u e n ta . Q u ie r e q n e c l s ú b d ito e sté in d ife re n te p a r a to d o , m a s p ro c u r a i r c o n la in c lin a c ió n d e l s ó b d ito ; y a u n q u e le e x ig e c u m p lid a o b e d ie n c ia , d e ordina*

n o le d e ja c ie r ta a n c h u ra , se g ú n s u g r a d o d e c a p a c id a d , p a r a a ju s ia r la e je c u c ió n á fo q u e la s c ir c u n s ta n c ia s p id a no a co n se je n . ,C o n q u é r ig o r t r a t a p o r fa lta s lig e ra s a l l* a d rc

L a in e z coDr>cíéndoIe r o b u s to e n la v ir tu d , y a l P , S ír

R cK Írígucz, im iy m a s c u lp a b le p e r o e tífcrm o d e Mpíritu« c u á o tn io d u lg e n c ia ! Y c o n e l P . B o b a d illa , e i h ip ó crií

la ( 'o m p a ñ ía , c o m o e l S a n io P a t r ia r c a d ftc ia c o n i;ra< jx>r la m u c h a s a n tid a d q u e c u b r ía b a jo a q u e l p o r te csK m e n o s o rd e n a d o y c o m p u e sto , ;có m o s e a lla n a y huíi Y có m o a b a te y e n s a lz a , c o rr ig e y a lie n ta a l P . P o la ü í í]u e p o r c e lo ín d ice roto h a b la d e s c o m p u e s to e n Flor«

m u y g ia v e s n e g o c i a ! j Y q u é b ie n d e s e n g a ñ a 4 R a u t V io la , q u e se c r e ía p e r fe c to o b e d ie n te , cu a n d o n ía s le f i

h a lo m e jo r df* Ia o b c d le jic ia , q u e e s c l le n d ím ie n to del ciu ! ¡Q u é s á b ia s le c c íu u e s d e b ie n g o b e rn a r d a a l P . Di( M iró n , y q u é b ie n le e n s e ñ a c6 m o y cu á n d o y c o n q u é

c a u c io n e s p u e d e u n re lig io s o t r a t a r co n P r ín c ip e s , y s u s c o n c ie n c ia s c o n p ro v e c h o d e e llo s y s in d a ñ o Sliy< lo s m u y p ru d en te« , co m o J eró n im o N a d a l y M ig u e l de

re s , le s d a c a r t a b la n c a y im p H a s fa c u lta d e s p a r a o b ra r g u n s u ju ic io , c o n <]ue le d en d e s p u e s c u e n ta ; y á lo6 l a p ru d e n c ia ju n ta n la e m in e n te s a n t id a d pon grand«!

r o p ia d e d o n es s o b r e n a tu r a le s , c o m o S a n F r a n c is c o R o i ja y S a n F r a n c is c o J a v ie r , lo s e o tr e g a d l a in sp li d e l F s p ir i t u S a u t o , b ie n q u e a u n á e s to s , c u a n d o c o n ' se m u e stra su p e rio r y le s p o n e p re c e p to s d e o b ed ien i

P o r q u e CM no e n é l e s t a u v iv a la id e a d e q u e e l Supefi< q u ien q u ie ra q u e sea , está, e n lu g a r d e D io s y rep resf

J e s u c r is to , n o s e e n g ríe c o n l a a u to r id a d n i h a c e a l ardí e lla , a n te s la m a n e ja c o n re v e re n c ia 6 ig u a ld a d , n i LoUai á )os h u m ild es, n i a b a t ié n d o s e ru in m e n te á lo s erAndeSr m a n d a n d o p o r gu ^ to d e m a n d a r, s in o g o b e rn a n d o de

ñ e r a q u e s u g o b ie rn o s e v e a s t r u n a e sté n s lo n y c o m o í t e d e l g o b ie rn o d e D io s y d e s u p ro v id e n c ia , e n q u e la zoD d iv in a y l a b o n d a d tie n e n e l ce tro , y r ig e n c o n ai p a r a b ie n y co n te tita m ie n to d e lo s g o b e m a d o s . £ s e sti

d o e n la m e m o ria y a g ra d e c im ie u to d e lo s b en eA cio s d<»s. y n o p ie r d e o ca sio n d e re c o m p e n s a r c o n s e r v ic io s pi

t a d o s á lo s b ie n h e c h o re s . E s m u y d ilig e n te y d ie stro en

I N T B O D U C C I O K .

c i l ia r á la C o m p a ñ ía d a m o r y ' f a v o r d e c u a n to s p u ed en ait)p ararla y a y u d a r á la co n se c u c ió n <lel fin q u e cJU b u sca ; e s tá ú e o ip r e fto v e la p a r a v o W c f a m ig o s lo s c o n tr a r io s , y á ie ja r lo s p e lig r o s , y p r e v e n ir la s d if ic u lta d e s . D a á lo s P r e la d o s y á P r ín c ip e s y g ra n d e s seiSores c u a n to Ie s t o c i , y

q u ie re q u e s u s h ijo s lo s tra ten c o m o e s d e b id o , y cont1-“s* c ie n ü a n c o n e llo s e n to d o lo líc ito ; p e r o e n c o s a q u e d a ú f la c o n c ie n c ia ó e m p e zc a á la C o m p a ñ ía O m ftn o sca b e su c r é d it o , no h a y a m ie d o se r ín d a é n a d ie ; y n o fttim ítirá ca p e lo s a u n q u e se e m p e ñ e e l mL*iino E m p e r a d o r C a r lo s V , n i m itra s a u n q u e m u c h o 1c im p o rtu n e e l K e y d e R o m a n o s , n i g o b ie r n o d e m u n jas a u n q u e se lo p id a n e l D u q u e d« F e r r a r a , y e l R e y d e P o r tu g a l, y e l m ism o S a n to D u q u e d e G a n d ía , ni C u r a d e a lm a s, p o r m a s q u e c o n in s ta n c ia lo s o lic ite su g r a n d e a m ig o 6 in s ig n e b ie n h e c h o r e l D o c to r P e d r o O r t iz , en b ftiw ficio d e la m ism a C o m p a ftía -

N i c a re c e n d e u t ílíd á d y e n s e n a n s * la s c a r t a s «scritas p o r u rb a n id a d y cu m p iin jie n to , a n te s en e lla s , y a con solan* d o , y a c<ingrattalándube, b ie n saJudan do, 6 d a n d o g r a c ia s , ó reeo fn en d an il.). a l m i s m o tie m p o q u e m u e s tra l o n o b le y p u ro d e s u s a fe c to s y lo herm o ao d e s u s v ir tu d e s , d a conse* jo s U t i l í s i m o s , d e c la r a ra z o n e s m u y a lta s , y t r a ta , b r e v e p ero m a p s tra lm e n te , p u n to s m u y ''ubJím es d e p e rfe cc ió n .

T o d o e ste c a u d a l d e s a b id u r ía se e n c ie rr a s in d u d a en « t f l s c a rta s , y k h a lla rá q u ien q u ie ra q u e le b u sq u e , p ero co n t a l q u e le b u sq u e c o n la d ilig e n c ia q u e é l m e re c e . P o r* q u e co m o e stá , « o re co g id o ni c o lo c a d o co n o rd e n , s in o des* p a rra m a d o y s in co n c ie r to , e n e s c r ito s b re v e s , m u y n u m e ro s o s y s in c o n e t io Q en tre s í , c o m o s o n l a s c a it a s , y a d em á s

e n cu b ie rto p o r l a s e n c ille z d c l le n g u a je y la s u m a H anega d e l a u to r, 4 q u ien v a y a d e p risa y p o c o acen to se le p a sa rá n p o r a lto sen ten cia s m u y n o ta b le s y e je m p lo s ú tilís im o s. P o r lo m ism o eb lib ro e ste q u e d e b e le e rse d e s p a c io , co n l a a te n

c ió n m u y d e sp ie r ta y c o n d e v o c ió n , p id ien d o aJ S e ñ o r u n r a y o d e a q u e lla lu z d iv in a c o n q u e se escribió» d e se a n d o .sac a r p ro v e c h o p a r a lo q u e s o lo imp<>ita, q u c e s l a san tifica-

X X V l I N T P O r U C C l O N ,

c io o y l a s a l v ^ io o d e l a lro a , y y e n d o c o n m u c h o cniHai p a r a d o p e rd e r n a d a d e lo s te so ro s c u é l e n ce rra d o s . Til a sí le y e re , t e o g a p o r c ie r to q u e h a lla r á a q u í g u ía p a r a sus

p a so s , (ie sen g a h o s c o n tr a lo s e rro re s y m á x im a s ú v i m und o , r e g la d e v id a , «o lu cío n d e d u d a s , a i iv io y co n su elo á s u s

p e n a s , y a q u e l n o b ilís im o y d u lc ís im o d e le ite q u e g u s t a ;

aJm a cu a n d o s e a p a c ic n U d e l a v e rd a d p u r a , y e n tien d e ta m e n te la s c o s a s d e D io s y d e s u re io o . H a g a D io s q u e í s a lu d a b le fr u to s e a u n iv e rs a l y p e re o n e : c o u e sto ser dar* p o r m u y b ie n p a g a d o s d e su s fa t ig a s lo s P a d r e s d e la C o a ^ p a ñ ía d e J esiis d e la s d o s P r o v in c ia s d e E s p a ñ a , que

g lo r ia d e D io s y h o n r a d e su S a n to P a t r ia r c a h a n tra l

d o e n d a r á lu z e s ta s C a r ta s .

A- M- D. G .

C A R T A

A IN É S PA SCU A L*.

U x b o r u ¿ c» ta M n la im ijer á ir a d ela n te e n e l d ivin o iieivicio , ¿ p e u r

de la » teniaciofvee y HjfícaUadM .

JH S.

R n C r is t o M u e stro S e ñ o r m i h e rm a n a P a s c o a la .

Í2 sto m e h a p a r e c id o e s c r ib ir o s p o r lo s d e s e o s q u e en

v o s h e c o n o c id o e n c l s e r v ic io d c l S e ñ o r , y c r e o a g o ra ,

a s í p o r l a a b s e n c ia d e a q u e lla b ie n a v e n tu r a d a s iu rv a ,

q u e a l S e ñ o r h a p la c id o l le v a r la p a r a s í , c o m o p o r lo s

m u c h o s e o e r p íg o s é in c o n v e n ie n te s q u e p & ra e l s e r v ic io

d e l S e ñ o r e n e s c lu f fS f t e n é is , y p o r e l e n e m ig o d e n a-

’ B4 í a prim eia S t U b pu M Icad as p o r e l P . C rtetó bal G e n e llj en

e l A p é n d ie e ¿ i a V id a de S . I g n a c io ;)« tom fi de U C o le c c io n ro n u n a - N n

^ ■ t a de e ^ r to c l a ñ o de ¡ a f c c b a ; m w co m o í prtn tipio e de Kgoein

* J5 J6 pa«6 S a a Ig n a cio do B an :elo n a á A lc a lá d e H e& ares p a fa «ir

A r tM e fl su r t \ ¡ « r s i 4* d ,c r e e d P . G en clH q a e h u b o d e eacf.l>irtc á 6 de

* ^ b r e { i a de S a n N ic o U í) del aiô anterio r 15 2 5 ,

* « B«3*n d o Ig n a c io d«I m o n te (de M f>n»«T«te) y lle g a n d o i a n a ca -

P ü ía q u 8c J)Ama d e 1« A p 6 a i o l « . i U ech o co r to d e l m w *a#.erio, e n .

« e m r a c«a»ro m ^jere« v iu d a s a cw n pafiad ae de d w m a ic e b o e . a h ija d «

^ ta un:, de e l la * . que « , U p rin cip .1, y ae 4 e c ia Io 4 » P a s c u a l, á la

cu al X gâeks t í h a t e a p o r a in C t u * h ospltaj « r donde

t

f e .

2 C A R T A S r e 8A S ir .K A C lO . A . X J S J .

t u r a h u m a n a , q u e l a s u t e n t a c ió n n u o c a c e s a , c re o os

v c r e ia f a t ig a d a . P o r a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u e

m ir é is s ie m p r e d e l l e v a r * a d e la o t e , h u j ’e n d o s ie m p r e de

lo s in c o n v e n ie n te s ; q u e s i v o s b ie n lo s h g í s , la te n ta c k

n o p o d rá t e n e r lu e r r a s a lg u n a s c o n tr a v o s ; lo q u e siem -'

p r e d e b e ís h a c e r , a n te p o n ie n d o l a a la b a n z a d e l S e ñ o fj

sobi*e t o d a s !a» c o s a s ; c u a n to m a s , q u e e l S e ñ o r n o C4

m a n d a q u e h a g a is c o s a s q u e e n t r a b a jo n i dctrim »

d e v u e s t r a p e r s o n a s e a n , m a s a n t e * q u ie re q u e en

e n E l v i v á is , d a n d o la s c o s a i n e c e s a r ia s a l c u e rp o :

v u e s t r o h a b la r , p e n s a r y c o n v e r s a r s e a e n É l , y e n I;

c o s a s d e l c u e r p o p ara , e s t e f i n , a n te p o n ie n d o lo s m ai

d a m ie n to s d e l S e ñ o r a d e la n t e *; q u e E l e s to q u ie r e ,

e s t o n o s m a n d a . Y q u ie n e s to b ie n c o n s id e r a r e , h a lli

s e r m a y o r t r a b a jo y p e n a e n e s t a v i d a ...... *

« c pudiese recoger. R espon d ióle e l n u s cen.»D o esta b a

e n la c ía á a d <íe M a n f« « a , dond« «|]as y porque le lia b ia paî

y edificado gran d cm cn ic á c l a graved a d y co fn po aisra ilfl

K gH n o , a ñ a d e , q u e , «í g u sta b a de reurarec alie, e lla le acoraodana

g a la n a co m o m ejor sop tese y p u d íe w , pu es era t a ciodaid m u y k

itiUí para esco. E « ta buen a m u jer es a q u « iU lo é s P a s c u a la . q o c üei

e s te e n cu en tro y p u n io eobf& »an g fa n d e d e vo cio fl, rtv« te n cia y a m o r'

nue»tro bi^navcnturadA P ad re I g n a c io , q u e la co n sers^ lo d a M vids

crecid «n e)la, h acie n d o co n é l oficíoa de verdadera madre.*

Ae la F > w i> u ía d i A r a g ó n d e /« C o m f< A ía d e y e i u í , c i P> G tii

A l t a r t s , l . X , e. 3.)

* E n luiâi de Íl*eoriM odeianle (los <le»eos de servir i Díot). S n n lo o m ite ¿ m en u d o eaioa pronom bres af>jna d « tercera p c n o n a , Ut

l o , h t , y e l r e c ip n x o se.* E s á sa b e r, pucnendo siem pre d e la n te d o lo s o jo s d e l entendÍRU*

lo s m an d am ien to s de P i o i , ú. nn tepootcn do «u u b w r v sn c ía i (vdo 9t>

H e n 6 interrs.

* Aqui fa lta n CQstro ó c ia c o palabrea (¡tie n o se pudieren leer

e l origina).

rA . 1 5 2 5 . C A S T A S D B S A N tO N A C I O . í

U n p e r e g r in o q u f s e lla n a a C a l is t o ® e s t á e n e s e lu -

K a r, co n q u ie n y o m u c h o q u e m a c o m u n ic á s e d e s v u e s t r a s

co s a s ; q u e e n v e r d a d p u e d e B cr, q u e e n é l h a l lé is m a s d e

l o q u e e n é l s e p a r e c e .Y a s í p o r a m o r d e N u e s tr o S e ñ o r , q u e n o s esfo rce*

m o s e n É l , p u e s t a j i t o le d e b e m o s ; q u e m u y m a s p re sto

n o s h a r t a m o s n o s o tro s e n r e c e b ir s u s d o n e s , q u e E l e n

h a c e m o s -P le g a á N u e s t r a S e ñ o r a , q u e e n tr e n o s o tr o s p e c a d o

r e s y s u H i jo y S e ñ o r n o s ■ in t e r c e d a , y n o s a lc a n c e gra*

c í a * c o n n uestn > la b o r y t r a b a jo , n u e s tr o s e s p ír itu s f la c o s

y t r i s t e s n o s lo s c o n v ie r t a e n fu e r te s y g o z o s o s e n s u ala*

b a n z a .

D e B a r c e l o n a . di& d e S a n N ic o lá s .

* F u e c * i e un o d * lo« prim eros que $e ja n u r o A S a n Ig n a cio en

S u c c io n a , p o ft)^ 4o&e b a jo su dircccion y adoptan do r a m an efa d o vi*

v if, 9 *(»t6 te 6 A k c l á , y de aqu) í Sa lam a n ca, dofxác w qu«d6 co a n d o e l

S a o tu fu e i P a A s i con tin uar lo« estudie«. M a s iM klante 4e jó la vid a que

h a b ía em pfen d íd u, p ero ccrnservÂdo siem pre aJio coA cepto d «l fundador

de la C om p aM a.

E a probable q u * el orÍE ÍoaJ dijese nro,, eato ca, s a « ir r e . y e l c o r s i a

le y e s e «quivocad^m enie

* EJ sen tiíío es; noa a lcan ce p a c í a q u f , e«io t% , l a k ™ « » á e q u e su

H ijit j Sefbof nu«a«ro c o n v ie r u , c o c p ^ r u d o no«otro« cofi n u estro tra

b a jo , s s e ítr o e ««pirnuB fla co * y Lfistes e n fuerte« y ^ 2 0 ft0 « , K l S a n to

iw iie COA fr«cucrvc)Si la ce n ju o cio n gue, y tam bJcn l a pon e i »ece>

dori<k para l a cunecruccion fm m atica J n o b a c * faltA.

C A R tA S SA N IC N A C fO . A . I « « ,

C A R T A II '.

Á IN É S PA SC U A L .

I ,c aviâ tw H^gwla ¿ Pm ÍK d a le c o n ie jo s para J u a n ,» « h 5 j o ,y e { m !cn d«s para c ie rta p«r*Ana d e« co n o c id ^

JHS.L a p a f v e r d a d e r a d e C ris tr t N u e s tn » S e ñ o r v is it e

a b r ig u e n u e s t r a s á n im a s .C o n sid e ra J id o l a m u c h a v o lu n t a d y a m o r q u e e n Dw

M u e s tr o S e ñ o r s i e m p « m e h a b é is t e n id o , y c o o b ra s m«

lo h a b é is m o s t r a d o , h e p e n s a d o e s c r ib ir o s e s t a , y

e l l a hacer()S s a b e r d e m i c a m in o d e s p u c s q u e d e vo s

p a ñ i . C o n p r ó s p e r o t ie m p o y c<m e n te r a s a lu d d e n a

p e r s o n a , p o r g r a c ia y b o n d a d d e D io s N u e s tr o S e ñ n r , lla

g u é e n e s t a c iu d a d d e P a r ís á d o s d ia s d e I l c b r e r o , doo'

d e e s t o y e s t u d ia n d o , h a s t a q u e e l S e ñ o r o tr a c o s a d e m i

o rd e n e .M u c h o q u e r r ía m e c s c r ib ié s e d e s ...... s i r e s p o n d ió Fon*

* IxM ilo la n d e * { A e t. t . V I I I hS., n ». i t s / i

traen do» p á tta fo « de e sta C A rta. u n o e n c a * tc lla " 0 y otro «n la tí“ ,

f i a n d o <ûc c l o rig ío a ]. « n ife g a d o e n B a rce lo n a a l Pa»1f« J«»*Q

p«jt «1 miMno Juan P a e c n a l, h ijo d e I n é s , ae con servab a a n t'fu n

«n e l C o le g io de l a C o m p a ñ ía de J^û« de S á e s a n , e n C enleM a. Lü^'

de q iK se H fvieron le s fu« e n via d a d e RoiTtó n eofnpnnero el

Ig n a c io P i n c , qu ien l a tra d a d ó d e l m isnio cp iato lan o d e Saft Igo»*

d e donde ! • to m é e l P a d re O eri«lii. { A ^ H i c r , n . III.)

a»:'

A- I 5 a 8 . C AR TAS D E SAN J& S A C JO . 5

s e c a á l a c a r t a q u e e s c r ib is t e is , y q u é d ijo *, s i l e h a -

b la s t e s . .A J o a n m e e n c o m e n d a d m u c h o , y d e c ild c , q u i; a

s u s p a d r e s s ie m p r e s e a o b e d ie n te ‘ , g u a rd a la d o la a f ie s -

• L » Mipi* dice; f "í.. ó »» h a i U s t e s .

» F n t m i A nU cuad». por d ít lA U .• E»te ;uan et* hijo i í Iné» PMcaaJ, m « y *fici«iAdo 4 San Ign*cjc,

to b r t c « y a vid a y v in tid c ., cu a n á o m t r t t i b a U c a « a d e su c t a a o iz t -

c » n , di6 u n la rgo a w w a d o , q u e p a b b c« f« n en p a n e lotf PP. B o U n d » ;

d e é l l o o u n o » !&■ aiguicni«ft m te reM J)« * I m e « , d ivu lg a d a s h i « i a a h o

ra, e o q u « refiere «1 p r t o c i ^ de l a der^KÍyti y a íe c to qu« lu v o a l Sanio.

• A l otíO d ía q a e vin e de T a rra g o n a »tocnf^üi'ando í m t i » iM osen

A s io iu o a alió ¿ p a sea rte m i m adre laerm 4 « la ciu d ad d e M an*

T tfU , y y o en aa com pA A Ía, y e lla m e ílu h ab la ivio <le U a an iid ad del

P, S f u c i o , y cv m o le le n ia por n o ap6»iul p o r sua aeftalada» »ifled es,

y q « e quería I k v a ilo i Batrelor»a - e a a a , y q « p a ta e^te e fc c io roe

h abca en viado i llam ar i m i y á m i lio , pura q u e now xro« d r« lo Jlcvá-

M M o e ; y que e a u h a p e n o a d id a ^ K u««iro S e tlo r, p o r n)«dii> ( k »ua

W K ie n e » , haria n i x b o í»)«n i au e a a a , b a c le o d a , í $a o lm a y á )& m ía,

y q u e deae«ba q v e y o le vieae y c o n o c k M , porque y n aHin n o h abia virio

í I g n a c io , p o r a n á * f l o ^ e l d ía enirc p ( ¿ fv a , h o spitales é í g b i i a s , y

q a e q u e n a q u e y o le to m a te e n c a e n ia d « p a d r e , / «om o 4 u l lo reepe.

laae. M Í m adre m e iha diciendo d«S(a« coea« y f>iraa » cm cjartics, reven ,

tin d o le loe e s lig r im a a de d ero cío n y ternura. A l tie m p o q u e Uegá*

b u n o « á la puente de )a « in d « d . Ig n a c io a o « U ÍÍ6 a l e n cu cn im eon n n a

MOdee<ja, graved a d y com poetura de u n á n g e l, veatido com o rom ero, c^n

q n a s alfo rjas a l hccnbro, e n q u e traía p a n y o u a a co M S q u e h a b ia tvco*

f id o de líevM na p a ta dar i lo« p o t ^ s , y ve n ía re ta n d o co n unaa Hora«,

COD n n r o u r io gran d e c o lg a d o a l coel>e, C u an d n é l v i ¿ í m i m adre q u e le

llam ó I *i>K)ee {‘a ra noeotroc con a n a ca ra de r ia a , y h ablaro n a lg u n a s

COMS d« devocion. M i m adre le d ijo ai iría de b n e n a g a n a 6 S a rcelo n a

( v i v i r e n a u e a a a , dortde p»dría o cu parse «n Ion e je r tic w s , y h ace r laa

famotnaa qne le d ieaec guatA. Reapond)6 Ig n a c io que de la u y buena

gaA a ir ía , prim eram ente por quererla aaí N u e a R o S e i o r , y deapoee por

e l l a . 6 Ja c n a l te n ia ta n ta o b liga ció n corao ú le fo era m ad re, y q u e y a

teriM co n een ad a au p arü da c o q M o se o A n to n io Pujcri. au h c m a n o . D e«-

p«ea e lla le dÍ)o, sefialad am cn ic i n i ; *vet» a qn l m i hijo, que í ] t t í CQ{I

6 C A K T A S D E S A N I G N A C I O . a . X 5 J 8 .

t a s ; q u e a s í h a c ie n d o , v iv ir á m u c h o s o b r e l a t iy r r a ,

ta m b ié n s o b r e e l c ie lo .

E n c o m e n d a d m e m u c h o ...... q u e s u s p r e s e a s h a s t a at

l l e g a r o n , y s u a m o r y v o lu n t a d . p o r D io s N u e s tr o Señe

d e m í n o s e p a r te ; e l S e ñ o r d e l m u n d o s e lo p a g u e .

Q u ie n , p o r l a s u b o n d a d i n f in i t a , e n n u e s t r a s á n ii

s e a , p o rq u e s ie m p r e s u v o lu n ta d y q u e r e r e n n oso ti

s e a c u m p la .

D e P a r ís 3 d e M a r z o d e i5 ¿ í í a ñ o s .

D e b o n d a d p o b re ,

Iñigo.

Sobrescrito . — A m i e n C r is t o N u e s tr o S<;t

l ie im a n a l a P á s e o s la ,

V M , y p a i¿ e »te e fe cio nnlo b a v e o id o , y y o 1« qu tem com n k )a l i

d e m i» u jo » , p o fq u e d e d a t m aridos q « e h e len id o n o b e habido otro

m ae q u e ¿ t i , y p a ta q u e te encom c’nde’ic co n m u ch a s v e n ts ú N s c i

S e tio f m en com ien du to m o i h e n n ^ n o ; eflseria<lle co«aft d e de\

q u « £) 0« obedc««rá « a iod o y p o r lo d o ; t>0 U p « fd aU u n {lun io de

q u e y o le querría ver bu eo o, y lo n cr í v n d o d a e n vu«9tra c<^mps

d io é n d o m e í q u e ie b e sa se i a m a n o , é l n o m e la q u iso d u ,

q u e m « ahra<6 c o n ^ n d e am or. d k ié n d < m e q u e l e hul];»b« de q o e '

tu v ie s e tan b u e n h ijo y é l ta n buen herm a.no, y m e e s t a w n ^ ifa o ^

<1oa & t ie s v e c e » i la ca ra , diciendo q u e l a te n ia de hom bre de bien, f

ê gu sta b a , y q u e él p laticaría co n m igo cnaa« d« La «talud verdadera

á n im a y de roi conaoâecon. c o n m u ch o ^ u sto s u y o y v o lu n ta d , p M S > ]a re ru a , así p o f M r c r istia n o , com o p u r se r h i}c de ia ! enadrv. lo s >

d ía s sig u ie n tes se fu e despidiendo de M anreesi co n tá g rim a s y sentí

t o increíble d e l a m ejor y m a y o t parte d e 1a cio d a d , i)ue sen<ia «u pAr

y A usencia, co m o a u sen cia a l fin de e n sa n iA y d e u « ¡ingel. Pan»

p a ra Bsrceluru« e n eomfâftia de m i l i o , e o n e je m p lo n o ta b le » y y e

q u ed é efi M aiireaa co n m i m adre p a ís a ca b a r d e co n clu ir su» n egocíf

venintc e n aq co m p a ñ ía, co m o ii> b icís io c d en tro d e tr%s »em anas desp

que a t h ubo partid u e l P . Ign acio.« {H itlí^ r/u n s . d e lu P r o 9* » e Íé '

A rag^, f. *, í.

C A U T A III

A M A R T IN G A R C ÍA D E 0 N A 2:,

S«Aor de L u y o la i n b e n n a n o *.

A p w b * W inieBW d e m »n d »t á w h ijo á «sn\<IÌRr * Parí», a co n w jín tfo -

1« k p c B g « «n T e o lo g ía . P a i e l a raso n pQf qué h abien do pasado m ucho»

& A et ain «»cn birle h s n rad aJo d e c « Í lo i d k « q u é e s caridad, y c l orden de

« lU , y ie exhorta i le o crla , y i gran jear loe b i t n « «t«tno« usan do bien

d e loe re?ifvra1e«

j í^ s .

L a g r a c ia y a m o r d e C r is to n u esU t) S e ñ o r s e a s ie m

p r e c o n n o so tro s-

* E s ta ca rta , que e l F . (j c o c IIÍ p u b l i c o in co m p le ta e n el Apéndj*

(« (n. V ) , M d a a q u í entera u n a c» p ia sacan rom a

n a. CJ P> M e n c b a c a n o a lc a n z ó u n o o n a peqnefta perte, q u e en con tró en

i u ü i a n o CA 1a V id * d4 del P . Vi|;)l>o N o l a n i , t* L b Ís C a r n a

li . q « e e r a «u \'erdadero n o m b ie. L a co p ia ro m an a tie n e eete erK abcsa*

a iie e to ; C o p ila d e una» ca rtM d e n n e e r o P ad re S a n I g n a c io , de »anta

aitm o ria, que se haliaron y e t t i n e n l a c a s a de L o y o la , d clliit e s e n ta i

to d a s de au m an o y a h o m se traalaáaroo d e l c o l e r o d e H u ete.

* M artin G a rcía d e Ix^y<¿a fu é hijo se g u a d o D . B eltra n Y a ü e z

d e L o y c ia . A l a m uerte d e estc> ocurrida e n 20 d e O e iu h re de >507» y

iw rb a b e r íallccid á a a t e t sin su v e u o n e l prim o^érnto, llam ado J«an> bo-

redft el eeftvrío d e L o y o la , y e n 1 5 d e M a y u de 2 53 6 fo n d o con e sta ca sa

y «00 la de Oita!¿ u n s d o a a y o r a 2 |:o todivieible. D e 6U m athcnonio co n

l>oí'.a M a g d a le n a da A rao s tu v o co a tro hijo«, B v ltra n , Ju a n , M artin y

^ C A R T A S D E S A N I G N A C I O . A , 1 5 3 a ,

K e c e b id a v u e s t r a c u r t a , h e r m * f i z a d o m u c h o e n su

d iv in a M a je s t a d e ji s u servicio y a m o r c o n v u e s t r a h ija ,

y e n a ab ü r l a ieU rm in a á ^ v o lu n ta d a c e r c a d e v u e s tro

h i jo . P le g a á l a S u m a l io n d a d todo^ v u e s t r o s p r o p ó s it e i í

o rd e n a d o s e n s u s e r v ic io y a la b a n z a , o s lo s d e je c o n « r -

v a r , y s ie m p r e a q ;jm e n ta r , c u a n d o a s s i d e te r m in á is . Y á

o tr o m e jo r p a i'c c e r n o te n é is , c r e o q u e n o » c r ía d a ñ o eñ

p o n e r le m a s e n T e o lo g ía q u e e n C á n tm c s ; p o rq u e e s m a

t e r ia m a s p r o p in c u a y d is p u e s ta p a r a g a n a r l iq u e z a s q u A

p a r a s ie m p r e d a n d e d u r a r , y p g r a d a r o s m a s d e s e a o s » !

e n v u e s t r a s e n e c tu d . P a r a a lc a n z a r e s t o , c r e o q u e en

n in g u n a p a r t e d e l a C r is t ia n d a d I ia l la ie is t a n t o a p a re ]»

c o m o e u e s t a U n iv e r s id a d ; p a r a s u c o s t a , m a e s tr o y

o tr a s in d ig e n c ia s d e estudio^ c r e o b a s ta r á n c in c u e n t a d u

c a d o s c a d a a ñ o , b ie n p r o v e íd o s . P ie n s o q u e e n t ie r r a e**,

t r a f ia , d iv e r s a y f r í a , n o q u e r r é is q u e v u e s t r o h i jo p ase

u ecesid ad > q u e e l e s tu d io l e p u e d a im p e d ir . S e g ú n m i

ju ic io , s i m ir á is l a c o s t a , e n e s t a U n iv e i'^ id a d g a n a ia co « .

é l, p o r q u e m a s fr u to h a r á a q u í e n c u a lit? a iS o s, q u e en

o t r a , q u e y o s e p a , e n s e is , y s i m a s m e a la r g a s e , ere« ’

q u e n o ro e a p a r t a r ía d e l a v e r d a d . S i o«; p a r e c e , lo q u e i ,

m í n o m e n o s m e p a r e c e , d e e n v ia l le a q u í, h a r to b ien se

r í a q u e v in ie s e o c h o d ía s a n t e s d e S a n R e o t i g io , q u e t i

e l p r im e r d ia d e O c t u b r e q u e v ie n e , p o r q u e e n to n c e * Ctr-

m ie n z a n la s A r t e s L ibei*aJes, v s í e s h a r to g r a m á t ic o , po-

M illa n , y c Ía c o h i}M , u i u de la » c o i l e s ae i)am »ba otru M aH n a .i

norúndo&e Ina nom bres ^ la» d c m á ^ N o ae aab« á ca£l d e Laa h ijai

rcfí«f« S a n Ijsnacio a pfúicjfik) J e l a ca rta; e n cu ^ oin a l b ijo q u e M af-

U n G a r c ía p«n »aba e n via r i P a h a p a ra eaiiKliar, aerla t a l ve2 M íllaA , á a '

quien »e o fr e c c r i h a b la r m a» a d ela n te. «

* L a s palabraa e n t e t n « crtiv B e » w n e n b lan co en U ^ op U d e E o a A .

ftjn d u d a porqu« n o pu dieron leerve en e l o n gin a l.

A- *5 3 2 - C A B T A S r e S A N I G K A C I O - 9

d ría t n t n ir p o r S a n R e m ig io e n e l c u r s o d e laus A rte s :

p o rq u e s i v ie n e u n pCH:o t a r d e , h a b r á d e e s p e r a r h a s t a e l

o tro a ñ o , cu a n d o s e r á d ia d e S a n R e m ig io , c u a n d o o tr a

\ t i b a n d e c o m e n z a r l a s A r t e s ,

H u e n d e r e z a r le p o r l a s le t r a s p a r a q u e b ie n a i e s t u

d io se a p liq u e , y a p a r t a r le d e la s m ala^ c o n v e r s a c io n e s ,

y o m e e m p le a r é e n lo q u e p o s ib le m e s e r á . E s c i ib ls m e

esta^ m ism a s p a la b r a s , e^ á s a b e r : s i d e U n n in á r eie s q m ¿i

w y a da residís, os tu p lico m e escribáis lo que m : h a rá de

coslü CAda a ñ o , y 5í m s p udtérsdes relevar d c lla , inerced re-

cebiriit, h ttbienio ^ o r t t iM disposición , Lî c jn s id e r a c io n dw>

la le tra * y o cre o q u e e n tie n d o , s i n o h a y e r r o r d e p lu m a ,

t% i s a b e r, q u e o s s e r ía graten q u e v u e s t r o h ijo a q u í e s

tu d ia se , y p o r t ie m p o y o m e e m p le a s e , c o m o c o n v u e s tro

h ijo n o h ic íé b c d c i g a s t o s ; e l s e n t id o q u e d o y , u n de illu d

protenuií, s«* quo U n da t, n:>n saHs p e n ip io *; d e c la r a v o s , s i

os p aru cerá q u e pa.ê a l c u s :) ; p o r q u e e n lo q u e á j u s ü c i a

y i ra z o ii lo c a , n o c r e o q u e D io s n u e s tr o S e ñ o r m e deja*

ró. fa lt a r , p u e s s o lo s u s a n c t ís im o se r\ 'ic io m e m u e v e ,

vu estro d e s c a n s o p o r é l v p r o v e c h o d e v u c s t m h f jo , s i

a si o rd e n á re d e s h a c e r .

D e c ís q u e o s h a b é is m u c h o h o lg a d o e n ‘ p a r e c e r o s q u e

Le d e ja d o l a m a n e r a q u e co n v o s h e t e n id o e n n o o s es-

crebir. N o o s m a r a v i l lc is ; á u n a g r a n l l ^ a p a r a s a n a lla

a p lican lu c^ o e n e l p r in c ip io u n u n g ü e n lo , o tr o e n e l m e*

d io, o tro e n c l fin ; a s í a l p r in c ip io d e m i cam in<j u n a

* Ksto «t: (a qiK esìfl p ala ia« d pte d« la («tra sigoiAcan, crw ijOt entieivdo.

Qo4re d«cit; p«rv ese i«n(Ìdv <iu« dfvy à wevtras palabm». n o «n- «teoio IjM U n ie d e d&nde vie n e y & ^ a p a isr, 68(0 {tO vfio p vr

ca u ta ni p a r i qi*é fin n w p r o p o M is esc.

* P o t p9 *cc«ro«.

I O C A K T A 8 b A N I G N A C I O , A , I 5 3 2 .

m cd fila ■ m e e r a n e c e s a r ia ; u n p o c o m a s a d e la n te , o ir a di-

vcn»a n o m e d a ñ a ; ¿alUrn * s i s in t ie s e q u e m e d ä ü a . c ie rto

n o b u s c a r ia s e g u n d a n i t e r c e r a . .\’ <m m tm m * q u e e s to h a y a

p a s a d o p o r m í , c u a n d o S a n P a b lo , d e s p u c s d e s e r c o n

v e r t id o , d en tn > d e p o c o i ie m p o d ic e : D a íu í c$t m ih i iüm *^

Utí c a m n , M g e h t í S a ta n a , ttí n u colaphixet a lib i: In v e

nto a h a m legetn in m em bris m eis repugnanUyn le g i mcHiit

tHíít; caro cm cv ^ isc ii adversus sp iriiu n t, ip ir iíu s at*lem adver-

5«5 camctn y t a n t a re b e lió n t e n ia e n s u á n im a , q u e v ie

n e á d e c ir : Q u o d voló b o n tm , t tm a go; qu od n^lo m aíu m , ÍUmá

¡Ac io i quod operor, n o n in U llig o d e s p u e s e n o tr o tiera*

p o m a s a d e la n t e d ic e : C erlu s su m q u ia m e *m>n, nee vHa, nec

ant(eli, nec in sia n íia , nec fu tu r a , creatura a lia p o te r il m t

separare a charita ie D o m in i n o stri í e ^ C h r is ti E n e l p n ft- ,

M cd lcin a .

* A )n’ N n cft de mackviDar.

E i le s t v d e l a V u lg a t a dice; D a ltu a i « t i a «{anatrai e s r a ií i>ug

iijtg clits S s t M 4T , i f u e» Í^ M Íg f(. ({1, C or. x i , 7,)

* ' V u lg a * a r V Ítle u « í k u h ...... ( K o m . v e , 3 3 .)

' * G a 1., V . 17 ,

' * V u lga ta : Q n ó d o ^ r o r , no n in tg lU ga: no n t » m q u o d v e lo bom nm , k H tigo! u à o 4 i i l l u d fa e io s {R om . v j l , {5.)

E l (cato en cefo e«: C 4rii*s su m , q u ìa naîu m tm , ñ equ e v t U , s^f*N

a n g e l í , ñ e q u e f r i n c i ^ l H S i n ’ ^ t u r t r h i U i , t u g t t í i n s i a n l i s , n i^ u « /W a t* »

• u g n i / i / r í U t u h , ñ iq u e A U ÍI% do, n*% ut f r u fu n á u i r t , ñ e q u e c u o l t r t t o lÍ4 ,

l i r i t n v í ¡ ( ^ a r e s f h c r i t s í e Í M , q t t a H t in C h r i i t » ¡ 4 íu D o m in v n o s tn ^

(R om . n n , 3^, .^9.) E l b a a iu , co m o «4 v« , ciU Lbad em tfm (m A gu3rd a»4«

el «a/vtidn. pero u n aten erse ca ttic ta m cn te & l a s p alabras. Râiablct^KlM

IcM testo s y u a d a c id o s , puede leerse aai tod a l a clánauJa; (M e h a »ido

d o e l a;¡u)ji>n d e m i cn m e, m en tajero d e S a ta n á s, p a ia q n e m e a b u fe tce ?

en oirn lagar: « V » o « n m is otra le y , que se rebela con tra la I

de m i m en te; l a ca rn e a p « tc c c co n tra c) e sp irila , y e l esp ín tu contra

V9>mc:»y t« n ta rebeliun ten ia en su iiiim a , iju c vkn« í d ecir: «N oie*

^ 1 5 3 2 . C A R T A S D f c & A N l O K A C I O . ' I

c ip ío ni> h e d e ja d o d e p a r c c e r le ’ ^ ,e n e l m e d io y e o e] fin

p le g a á l a S u m a B o n d a d s u e n te r a y s a n c t is im a g r a c ia no

m e Ift q u ie ra n e g a r , p a r a q u e y o p a r e frc a im ite y s ir v a

á to d o s lo s q u e s u s v e r d a d e r a s s ie r v o s s o n , y s i e n c o s a

le te n g o d e e n o ja r , y e n u n s o lo p u n to te n g o d e a f lo ja r

de su s a n c to o fic io '* y a la b a n z a , a n t e s d e e s t a v id a m ü

q u ie ra s a c a r . V c n ie n d o á p r o p ó s ito , h ien h á c in c o ó aci»

aftos, (\}s^ frequenttvs o s e s c r ib ie r a , s i n o m e o b s ta r a n

dos c o ^ s : l a u n a , im p e d im e n to s d e e&tudic& y m u c h a s

co n versacio n e '!, m a s n o t e m p o r a le s ; l a o lr a , e n ** n o t e

n er p ro b a b ilid a d ó c o n je t u r a s s u f ic ie n t e s p a r a p e n s a r

q ge m is c a i t a s p o d ría n c a u s a r a lg ú n s e r v ic io y a la b a n z a

á D io s n u e 'ítro S e iio r , y d e s c a n s o a lg u n o á m is d e u d o s y

p arien tes ^ tcun d im c a m tfft p a i'a q u e ta m b ié n sícu ndu ui

spirifum lo fu é s e m o s , y s im u l ** n o s a y u d á s e m o s e n la s

co sa s q u e p a r a s ie m p r e n o s h a n d e d u r a r . P o r q u e e s a s í

verd ad : ta n to p u e d o e n e s t a \ i d a a jn a r á p e r s o n a , c u a n

to en a la b a n z a y s e r v ic io d e D io s n u e s tr o S e ñ o r se a y u

da, quia non e x tolo corde L k u m iiU í^ it, qtti a liq u id p rop U r u

9 0 , qite <foiero, c » c ohfo; m a» tu maJo, iûe » b o rrc ico , e«o h *^ o ¡ lo que

lu g o , nu lo cniiendo.* D e ip u e t, en otro aia s e d cla n ic , dice: •C ici*

to MCo}’ q a e ni m uvrte, n i vid a, m ¿n g e le a , n i principado«, ní vírtede»,

ni co sM presentes, n¡ venidera«, n í ro n » 1cf» , ní a h u n i, ni prvfu"<li<3ad,

»< o c a triaiu ra, n o s podrÁ « p a n a r de Ja caridad ¿ c D io » , <iue « « e n Je*

«Bcrisio SeR or Ko«»tro.»

'* E í i o e«, d e p a reccm te j c).

* M e p a n u c a 0 n»em e;«,

•’ »efvicifl,Maa i iD íftydo.

P o f n o tener. E » ca lilo de) S a n tu u#af en cpi» sign ificació n de cao*

* * . 6 m otivo.

S e g tn la carne.

S « |u n e l espW tu.

JumarncniB,

C A R I A S S A N ir . K A C I O . A . I 5 3 3 . '

et non p Y (> p te r D e u m d ü ig i i S i e n ig u a l p rado d os perso n a s á D io s N u e stro S e ñ o r s irven , e l u n o c o n ju n te **

el o tro lio , q u iere D io s n u e stro S eñ o r q u e n os allcgu>M moís *• y n o s a fe c te m o s ** m a s aJ p a d re n atura) que

q u e no lo es; a l b ienheclxor y a l p a rien te , q u e a l q u e nin

g u n o d e llo s es; a l a m ig o y co n o cid o , q u e a l q u e n i u n o ni

otn5, P o r e s la fu e rz a *’ v e n e ra m o s, h o n ra m o s y a mamo«

m a s á lo s A p ó sto le s e leg id o s q u e á o tro s in feriores Sane*, to s , porque m a s y m a s sirv iero n , m a s y m a s am aron

D io s n u estro S eñ o r; q n ia ca riia x, s in e q u a nem o v ita m o o * -'

xequi poU $í. d ic iiv r « « d iU etÍo , qua düi-îm ut D o m im

D eu tn n o iim m prop ter se, e l o m n ia a lia prop ter ip ^ m : elium

D e u m ip iu m laudare d elem u s ín S a n ctis e jm , a w to re I*sa¡-

!Htsía D ese o m u ch o y m a s q u e m u c h o , s i h a b la r »9

p u e d e, q u e en v u e stra p erso n a , p a rie n tes y am ig os eu* p íese im pense *• este ta l y ta n verd ad ero a m o r y fuerza*

c re c id a s e n serv ic io y a la b a n z a de D io s N u e stro Señor,

p o rq u e m a s y m a s o s a m a s e y os s irv iese ; porque en síer*

v ir á lo s s ie rv o s d e m í S eñ o r, m ia e s la v ic to r ia y m ìa es la g lo ria ; y co n e s te a m o r baño y vo lu n ta d sincei*a > a h ie r t i

h a b lo , escrib o , y a v iso co m o y o ex animo q u erría , y deseo

P orque n o a n ta á I> o « d « to d o cor*2u n , qu ien « i^ u n s co « a «ow

por i t y n o p o t Dio«.

* ' A lle ^ ^ d o , pariente.

** A U g re m o i t i » ; G « n e lli y i a eo p ía aaca d a e n R o m a , p ero y e n «

m an ifiesto d e co p ian te».

N o » a ficio n ím o *, t e n ja m o s m i s afecto.

* ’ Caa$A 0 r«(On.* * P n r q js ca n d a d , árt l a c u a l n adie v e r i á D io«, w d icc s c i un afoc*

c o n que am am n« i D i o r eo«etro S t!W i por » 1, y i to d as l a s demJís coWJ

tam bién por e l m ism o D io s, i <iuien d e b « iso s « ila b u e n s o s tAni««,

f u f l «I SA lm isia. UL, t.)

* * Int«neam ente.

** De coiííOD.

^ I J J 2 , < :A 8 T A 8 d e s a n I G H A C m . 1 3

m e iv ls f ls e n , d e s p e rta s e n y c o r r ig ie s e n , cu m < i^ d a m ú n ctra

kum Uitsie e i n o » fôfatuty a m un dan a U n h o m b re

cn e s tà v id a te n e r v ig i l ia s , a n s ia s y c u id a d o s p a r a m u c h o

ed ificar, a u g m e n ta r p a r e d e s , .r e n ta s y e s t a d o , p a r a d e ja r

e n la t ie r r a m u c h o n o m b re y m u c h a m e m o r ia , «0« eî

fnettm conüm n A re, la udare auU tn H^qwo poi*que s e ^ n

S a n P a b ín : R ebus í>it> debém us uH ian<jm m non uU hU s,

possidere i/tnqM m non posüienU -'í, a ih u c u x o n m liabere íAn-

<pum non kabentes, q ^ m ia tn ^ u r a h u ju s in m d i brevissim a

est **. Fí*»ta«, e t u lin a m fc r s a n f **. S í a lg u n a p a r le d e

esto h a b é is mentido e n t ie m p o p a s a d o 6 p r e s e n te , p o r

re ve re n cia y a m o r d e D io s n u e s tr o S e ñ o r o s p id o pro*

cu réis co n e n te r a s f u e r f a s d e g a n a r h o n r a e n e l c ie lo ,

m em o ria y f a m a d e la n te d e l S e ñ o r , q u e nr)s h a d e j u z

g a r , p u e s e n a b u n d a n c ia o s d e jó l a s c o s a s te r r e n a s ,

ga n an d o c m i e lla s l a s c o s a s e te r n a s ; d a n d o b u e n e je m p lo

y sancta. d o c tr in a á v u e s t r o s h i j o s , s ie x v o s y p a r ie n te s ;

ga sta n d o co n e l u n o s a n c t a s p a la b r a s , c o n e l o tr o j u s t o

ca stig o , tamén ** s in ir a y s in e n o jo ; c o n e l u n o f a v o r d e

v u e s tra e a s a , c o n e l o tr o d in e r o s y h a c ie n d a ; haciende»

C c n e ific a a bncniidad, y n o p w glo ria p r e fin a y tMondaiU.

* • K o m e lo c a i n ú con d en srio , pero aJabarlv n o pced o .

** E l «e»> ¿ e l A p c s tu l dice W i. T m p t u b r tr e tst: reU qnian « i l . u í e l

f w k ^ l r n f tí3 o r /i, lang tiam híjm k a le n te s iÍm (¡ t t f u t / i e n t , tan^H ont s¡ fM Í g s H d e n i , la n ifU á M n o n g é iH d fii tc s : f l <?iH e ia iu l . t ó t iq H a » i

r í f u i ftíHMÍKr ko e xnrurfo, ta n g u íim « o « H ta n tu r; f r a U n t «»»*

^ m h a t i s m tm di. [ i. C o r . v n , 2 q , 30, 3 1.) H erm an o s, e l ilcm p o «a cor-

W . b f^ sia t ie n e n m ujeres, se s n com u si tu> U * tu v k *

y 1c4 qo« U orao, com o se n o livia»«n ; y le » que * e a learan , cn m o ú n o

•* >ieST88eni y lo« q u e co m o t i n o poecycaon ; y Icx» 90c u san «le

cM« fcundn, com o Ú n o u.«a««Ti; p o jq n c p a sa ' a fig u ra J e ««te m undo.

' Q w 8 i, y p)«giic i D io * se a verd a d quizá.

P c r x

m u c h o b ie n á p o b r e s , h u é r f a n o s y n e c e s i ta d o s . N o d tb e s e r c o r to a q u e l c o n q u ie n D io s n u e s t r o S e ñ o r h a s e y d o ta n ] ¿ i ^ o c o n é l- T a n t o d e s c a n s o y b ie n h a l l a r e m o s , c u a n to en e s t a v id a h ic ié re m o s ; y p u e s m u c l io p o d é is e n l a ti t d o n d e v iv í s > i te r u m ilerum iiue U oro p e r a m o rem D v u tiiú , n4jüri Ic s u C h r i i t i o s e s fo rc e is m u c h o , n o s o lo e n p e n s a r e s to , m a s e n q u e r e r y o b r a r * ’, q u o n ia m v o h n tih u ^ n ih i l i i f - f ic iU , m á x im e in k is , q n a f i u n t p ro p íe r a m o r ttn D o n u n i N ta - í r i l u u C h r is ti

D o n A n d ré s d e L o y o la m e e s c i ib ió u n a l e t r a . E s v e rd a d q u e y o m e q u e r r í a v e r m a s fa c ie a d fa c ie m ** q u e e s c r ib ir m u c h o e n e s te t i e m p o c u a n d o n o n e s t a J rem e n “ e s c r ib i r e s t a p u e d o s e r e s c u s a d o c o n to d n s ; y e s ta r e c ib a n p o r s u y a .

K s t a h e q u e r id o e s c r ib i r scm el ** la r g o , p o r r e s p o n d w á lo s p a r t i c u l a r e s d e v u e s t r a l e t r a , y ta m b ié n p o rq u e m a s e s té is a l c a b o .

A l a S e ñ o r a d e c a s a ** c o n t o d a s u f a m i l ia , y c o n to d o s lo s q u e o s p a r e z c a n d e m í h o lg a r á n s e r v is i t a d o s , m e m a n d a r e is m u c h o e n c o m e n d a r í h D o m in o g u i nos est iu d i- c n iv r w “ . A q u ie n q u e d o ro g a n d o p o r s u in l in i ta y n u ra i

** U s a y o t r a VC2 o s m e g o p e r i m o r de n u « a ifo S«iío^ JeaucriM d.

• ' Qyepcflo y obrarlo.Pon^Qc nada es i quien de Tcrae quíer«, m ftyofmente en Ia9

cnaÂ que se hacen pur »mor de naes&o Señor Jencnain * ' C u » 4 cara.<* No Kac« aJ |>rop6 eito, ú no hay para

Con.' • P o r o n a v e ¿ .

P ance rcferirae ¿ Doña Magdalena de Arae«. cunada, la iroaí «ivia aúfi por este (tempo.

*’ Fn e1 Señor (5« no» ha de ;U *gar,

rA 1 5 3 « . CiMiTAS T>T. 6AN IC N A C tO , 1$

bond ád no« d é g r a c ia p a r a q u e s u s a n c t ís im a v o lu n ta d

sin ta m o s y a q u e lla e n te r a m e n te la c u m p la m o s -

A ñ o d e 15 3 2 .A v e ló te d ía s d e e s t e m e s d e J u n io r e c ib í v u e s t r a ca rtii,

V p o r lo q u e d e c ís , q u e c o n m u c h a in s t a n c ia o s r e s p o n

d a , e scrib o e s t a y d o s t r a s la d o s d e s t a p ov t r e s p a r t e s ,

porque lo q u e o s p la c c t u D o m in e noítro le s u Chriai/y **,

no q e e d e s in e fe c to . S i e s t a c a r t a re c íb ié r e d e s c o n tlem *

pn, y s í p u ed e s e t q u e v u e s t r o h i jo l le g u e a q u í a n t e s de

S a n R e m ig io co n v e in te d ía s , t a n t o m e jo r ; y m a s p re s to ,

s i p u d iese se r , p o rq u e p u e d a t o m a r a l a n o s p r in c ip io s

a n tes q u e e n tre e n e l c u r s o . L o m is m o q u ie re h a c e r u n

sobrin o del A rz o b is p o d e S e v i l la , q u e t ie n e e s t e c o le g io

d e S a o ta B á r b a r a p a r a o ír A r t e s p o r S a n K e r n ig io q u e

v ie n e , y lo s d o s s e p o d r ía n a p r o v e c h a r e n t o m a r p r in c i

pio» , p o rq u e c o n v e r s a c ió n y d is p o s ic ió n te n e m o s h a r ta .

P l ^ a á la S u m a B o n d a d to d o s e o rd e n e e n s u s á n e lo

servicio y c o n tin u a a la b a n z a .

D e b o n d ad p o b re,

I ñ ig o .

r - j f i s . — A m í e u C i i s t o n u e s lr o S e ñ o r

lierm ano M a rtin G a r c ía d e O ñ a r S e ñ o r d e L o y o la , e n

A zp e itia , q u e e s e n l a p ro ^ 'i^ cia d e G u ip ú z c o a ,

' * t u n Q ftM ro 8 « l i o r J e m c h s t o .

L í copia Ae R o m * d k c

CARTAS n E 8A S IG N * C tO . A . 1 5 3 2 .

C A R T A I V ^

A I S A B E L K O S E R *.

n« ftp o n d c d e sd e P a i^ i - t r e s c a r t a i d e e w a In s ig n e b ie n h e c b © » t u y a ,

p r im e » , a g ra d e c ié n d o le &u lim o«aA , c o n a o Já n d o la d e U m u e r te d e o tra

d c r o ta d e l S a o u ) I k jn a d n U C an ílU « . y a d m itie n d o la » e« cu a aa d e aigu- n a í p ia d o M s c n n je re í q u e n o p « U a n e n a q u e l la o c a a io n a o co rre fle ; i U

s « g s n d a ,c n e c ñ á n d v ltf c& m o D io s d a a l r o e r t ^ « n re n n c d ad e » p a r a m iK h ¿

h i« n de] a lm a , e sp re^ á n d o le o u a r e t s u In tifito a ^ ra d c c lm ie n te , y «wu*

« in d o e e d e « K r ib ír p o r e n i o n e e » ! o tra » b u e n a s a lm a » d e a q u e l la e!«d44,

p ídScndciiea lim c x n a e ; e n r e s p u e s ta á la le re e ra le d a a d jn i /a b kp a r a l le v a r c o n p e rfe cc ió n > fn jio la s p c rs c c u d o n e s p « la v ir tu d - ^

Jtìs.C o n e l D o c l o r B e n e t re c ib í t r e s c a r t a s He vu estr«

m a n o , y v e in te d u c a d o s c o n e l la s . D io s N u e s tr o S eñ o r

t « lo s q u ie r a c o n ta r e l d ìa d e l j u i c i o , y o s lo s q u ie ra pa*

fta r p o r m í , c o m o y o e sp e ro e n l a s u d iv in a . B o n d a d , q u e

e n t a n b u e n a y s a n a m o n e d a lo h a r á , y á m í q u e n o me

' T o m a d a d e U C o k c e io n d e R o m a , y p u b l íc a la y a p o r eJ P . G « r

Ili (n.* V ).* I s a b e l R o « ^ R o se i & R o se li (fluc d e e»k0S rnwdo» s e cpeaeB«

c rc r i :o s u aiw H idn) e r a u n a m a n o n a r w b k y p r io c ip s U y m o y c o f t« íd * < lia rc e lo n n . T ,I* m lb a* c s u m a rid o Ju s in R « « l l , 7 e ra n a rab o » d e » a n ta * r

V m u y d a d n a á b u e n a s o b ra» . F .M andn u n d ia o y e n d o o n « e n n o n e n S a « »

M a n a d e l M n r , v ió k S a n I g n a c io s e n ta d o e n tre le s n iñ o s e n la»

d e l a lU f , c o n e l r o s t ro rc » p la n d e d e n (e , y e d if ic a d a M ku m odestiA y v e d a d , U am file I M ca» a , > le e o n v id i ¿ c o m e r , y a e e p ia n d o c l Saftfc©

(Jejará c a e r e n p e n a d e d e s c o n o c id o *, s i ta m m * e n a l p i

n a s c o s a s m e h ic ie r e d ig n o e n s e r v ic io y a la b a n z a de

su D iv in a M a je s ta d .Y e n la c a r t a d e c ís l a v o lu n t a d d e D io s N u e s tr o S e

ñ o r s e r cu m p lid a e n c l d e s t ie r r o y a p a ñ a m ie n t o * d e la

C a n ü la s e o e s t a v id a . E s v e r d a d q u e d e l la ® n o p u e d o

sen tir d o lo r , m a s d e n o s o t r o s , q u e e s ta m o s e n lu g a r d e

in m co sa s f a t i g a s , d o lo re s y c a la m id a d e s , poi*que s í en

e sta v id a I t co n o c í s e r a m a d a y q u e r id a d e s u C r e a d o r y

Señ or, fá c ilm e n te c r e o q u e s e r á b ie n h o s p e d a d a y re e o -

^ d a ’ , con p o c o d e s e o d e lo s p a la c io s , p o m p a s , r iq u e z a s

y va n id a d e s d e ste m u n d o .

A sim is m o ra e e s c r ib ís d e la s e s c u s a s d e n u e s t r a s

h ecm an as ' e a C r is to N u e s tr o S e ñ o r ; á m i n o r a e d e b en

n a d a , m a s y o l a s d e b o p a r a s ie m p r e . S í e l l a s , p o r ser> U

c í o d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , e n o t r a p a r te r a a s b ie n e m

p lea d a lo h a e c n , d e s to n o s debemo«^ g o ^ a r ; y s i n o h a

c e n a i p u e d e ü , e s v e r d a d q u e y o d e s e o t e n e r p a r a dar*

cceviee hsbkité» ú ?IU y á »u m arido d« U a c m u de D io » con ta n ta cfi-

c» d ¿ , g M fe quedaroti m u y aficMHsdc*v y de a ll í aüe)AOie )« f¿Tnrcc)«rrus

n iK b o COM «US iim o en u .* Estu c k ; en co lp a d« desconocidî, j e n In p^na q u e k e l l» m con*

ugVc.* S i w dA 'la.' Q u t m decir i « n s ! £alkckinientü.' P or can sa 6 ¿m or de c l l ¿ , e » i &aber, de la C iníllaA ,

En «i| c ielo .* H o tU m d« U p ied ad y virtudes q u e e n e l S a n to r t*p ian d ecian , yla gracia co n qne h ab laba d e la« co»as d e D i « , m u ch as S eñ o ra s de

B u c e lw a le protegieron y aj-udaron e n eu s c s tu d ÍM , d istin g u ién d o se tn U ü ellas D cfla A n a d e R o ca b e n i, hJja d e l C->fidc de P a lu n ó « , m njer

^ D . Juan d« Rcqneben^, D<¿ía E&t«fanU d e R «q u cscn s, D o fia Isa b e l de

D o ft i Isa b e l d e J m a , HoRa G uiom ar de O ralta y o o s a de la la n e r a noh l^ ía de C a ij lu ñ i

T i .

l e s , p o rq u e e U a s p u d ie s e n h a c e r m u c lio e n s e r v ic io y glo*

n a d e D io s N u e s tr o S e ñ o r ; p e r q u é lo s d ia s q u e yo

v iv ie r e , n o p o d ré q u e n o * l a s d e b a ; m a s b ie n picns<),^

q u e d e s p u é s q u e s a ld r e m o s d e s ia v id a s e r á n b ie n p a g a d a s

p o r m í.Y e n l a s e g u n d a m e e s c r ib ís v u e s t r a la i^ a d o le n c ia y

e n fe r m e d a d p a s a d a , y c o n g r a n d e d o lo r d e e s tó m a g o , qu«

a l p r e s e n te o s q u e d a b a - Ivs v e r d a d q u e e n p e o s a i la

m a la d is p o s ic ió n y d o lo r p r e s e n t e , n o p u e d e s e r q u e yo

n o s ie n t a d e n t r o d e m i á n im o , p o r q u e o s d e s e o to d a la

b o n a n z a y p r o s p a i d a d im a g in a b le , q u e p a r a g lo n a f

s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s p u d ie s e a y u d a r - Ta»

tnen e n c o n s id e r a r q u e e s t a s e n fe r m e d a d e s , y o íra*

p é r d id a s t e m p o r a le s , s o n m u c h a s v e c e s d e m a n e d e D io *

N u e s tr o S e ñ o r , p o r q u e m a s n o s c o n o z c a m o s y

p e r d a m o s c l a m o r d e la s c o s a s c i i a d a s , y m a s eut*

m e n t e p e n s e m o s c u á n b re v e e s e s t a n u e s tr a v i d a , p a ra

a d o r n a m o s p a r a la o t r a q u e s ie m p r e h a ,d e d u r a r ,

e n p e n s a r q u e c o n e s t a s c o s a s v i s i t a á l a s p e r s o n a s q i

m u c h o a m a , n o p u e d o s e n t ir t r i s t e z a n i d o lo r ; p o rq i

p ie n s o q u e u n s e r v id o r d e D io s , e n u n a e n fe r m e d a d sa le

h e c h o m e d io D o c t o r p a r a e n d e r e z a r y o r d e n a r s u v id i

e n g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r-Y a s im is m o d e c ía d e s , s i m a s n o p r o v e y é s e d e s , o t

p e r d o n a s e , p o rq u e t e n e is c n m u c h a s p a r te s q u e cu m p U í.

y l a s f u e r z a s n o b a s t a n d e v u e s t r a p a r t e . N o h a y para

* N o m en os ^ e . un k tin ia m o m u y uaado de) S u i o *

N o lo «ienfei.

* ‘ Ben em b tifg o .A l co n sid e ra i, 6 eoo»íd«ra'VÍa>

P re p a ra n o « . E s u n laU nism o.

l

» . 1552« CARTAS C E SAN IG N W IO . I 9

q u e a s o m a r p e rd ó n d e l a m ía **; t e m o y o p o rq u e fsi

y o n o h a g o lo q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r m e o b l ig a p a r a

tfxioa ra is b ie n h e c h o r e s , q u e s u d iv in a y j u s t a j u s t i c i a nn

m e p e r d o n if á ; c u a n to m á s q u e c o n e l c a r g o q u e d e v u e s

t r a p erso n a te n g o •*, á k ñ n , c u a n d o y o n o b a s ta r e cum *

p lír lo q u e d e b o e n e s t a p a r t e , n o te n g o o t r o re fu g io

q u e , c o n ta d o s lo s m é r ito s q u e y o a lc a n z a r e d e la n te

de l a D iv in a M a je s t a d , g a n a d o s ia m fn •* m e d ia n te s u

^ c i a ^ q u e e l m is m o S e ñ o r lo s r e p a r ta á l a s p e r s o n a s á

q u ien es y o s o y e n c a r g o **, á c a d a u n o s e g ú n q u e e n su

serv ic io á m í m e h a a y u d a d o , m á xim e *• á v o s , q u e o s

debo m a s q u e á c u a n ta s p e r s o n a s e n e s t a v id a c o n o íc o ;

y co m o c o n o z c o **, e sp e ro e n D io s N u e s t r o S e ñ o r q u e m e

a yu d aré y a p r o v e c h a ré e n e s t e c o n o s c im ie n to . A s í p e n

sa d q u e d e a q u í a d e la n te vue^stra v o lu n t a d t a n s a n a y

ta n s in cera p o r m í s e r á r e c e b id a , t a n lle n o d e p la c e r y

g02o e sp iritu a l, c o m o co n to d o c l d in e r o que ** e n v ia r m e

p u d ié ra d es; p o rq u e m a s D io s N u e s tr o S e ñ o r n o s o b li

g a m ira r y a m a r a l d a d o r , q u e a l d o n , p a r a s ie m p i«

ten er *' d e la n te d e n u e s tr o s o jo s , e n n u e s t r a á n im a y e n n u estra s e n tra ñ a s .

“ N o b i y p a f i (ôé sign ificar q a e d e se s is perd ón d e l a n u a , 6 , nf>

b t y p v i q o e t K m i w y o que d« n ú parte o» perdooo.

^0 « í qu« w m o , que l i « o b a g o lo q u e ......«u d iv in a y juM a joe«

I* ^ n la a to com o d e vu eslra f«rBona l« n g o recibido.U a& ián & cumplir.

** Sifl cRjbaígo.

S ^ d « d o t d « beneficio».M ayonnew «.^0 COBOZCO.

fi ' W iA en ia co p ia de R o m a , pero parece n « e s * r io .A mjT*r,

**

A s im is m o d e c ís , s í m e p a r e c e r á e s c r ib ir á U s o tra*

h e r m a n a s n u e s t r a s , y m is b ie n líe c h o r a s e n C r is t o N 'u » .

t r o S e ñ o r , p a r a m e a y v id a r a d e la n t e ; e s o q u ib ic r a y o

d e te r m in a r p o r v u e s t r o p a r e c e r q u e c l m ío ; a u n q u e

C e p i l l a s e m e o fr e c e e n s u c a r t a , y m u e s t r a te n e r v o lu ft- ’

t a d p a r a a y u d a r m e , p o r a g o r a n o m e p a r e c e cscr ib u

p a r a a y u d a r m e p a r a e l e s t u d io , p o rq u e n o t e n e m o s sep a

r o s i l le g a r e m o s d e a q u í á u n a ñ o . S Í a l l á llegárem <

D io s N u e s tr o S e ñ o r e s p e r o n o s d a r á e n te n d im ie n to

ju ic i o co n q u e m a s le p o d re m o s s e r v ir , y a c e r ta r s lcm p T f

s u q u e r e r y v o lu n t a d .E n l a t e r c e r a d e c ís , c u á n ta s m a l i c i a s , c e la d a s y f*

se d a d e b o s h a n c e r c a d o p o r t o d a s p a r t e s . N in g u n a

r a e m a r a v i l lo d e l lo , n i m u c h o m a s q u e fu e ra ; p o rq u e á la

h o r a q u e v u e s t r a p e r w n a s e d e te r m in a , qu¡ei*e, y

t o d a s í u e r f a s s e t s f u e r r a e n g lo r ia , h o n r a y s e r v ic io

D io » N u e s tr o S e ñ o r , e s t a t a l y a p o n e b a t a l l a c o n tra

ra u n d o , y a b a b a n d e r a c o n tr a c l s i g l o , y s e d isp o n ^ l

la u c a r l a s c o s a s a l t a s , a b n if a n d o l a s c o s a s b a ja s , q u e

r ie n d o l l e v a j p o r u n h i lo lo a l t o y lo b a jo , h o n r a y de»"

h o n r a , r iq u e z a 6 p o b r e r a , q u e r id o 6 a b o r r e c id o , a co j

ó d e s e c h a d " , e n f i n , g lo r ia d c l m u n d o , 6 t o d a s i o ’y

d e l s ig lo . N o p o d rem o ís ten ex ' e n m u c h o la s a fr e n ta s des-^

t a v id a , c u a n d o n o p a s a n d e p a la b r a s ; p o r q u e to d a s e l lw

n o p u e d e n r o m p e r u n c a b e l lo , y l a s p a la b r a s d o b la d í

f e a s y in ju r io s a s n o c a u s a n m a s d o lo r , 6 m a ^ d e sc í

d e c u a n d o s o n d e s e a d a s ; y s i n u e U r o d e s e o e s v iv ir en

h o n r a a b s o lu ta m e n te y e n g lo r ia d e n u e s tr o s v e c in o » ,

p o d re m o s e s t a r b ie n arraigad< »s e n D io s N u e s tr o S c i

n i e s p o s ib le q u e q u e d e m o s s J q h e r id a , c u a n d o la s a fr

A l a u a i ,

t a s M n os ü ñ e c ic rc Q . A s í , c u a n t o m e p la c ía e n v e r q u e

d m u n d o o s a í r e n l a , t a o t o m e p e s a b a e n p e n s a r q u e

p o r e s ta s a d v e i's id a d e s , p o r l a p e n a y p o r e l t r a b a jo , h u -

b is te s d e b u s c a r re m e d io s d e m e d ic in a - P lu g u ie s e á la

M ad re d e D io s , co n t a l q u e e n v o s fu e s e e n te r a p a c ie n

c ia y c o n s ta n c ia , m ir a n d o l a s m a y o r e s in ju r ia s y a fr e n

t a s q u e C r is to N u e s tr o S e ñ o r p a s ó p o r n o s o tr o s , y q u e

o t r o e o o p e c a s e n , q u e m a y o r e s a fr e n ta s o s v in ie s e n p a r a

que m a s y m a s m c r e c ié s e d e s . V s i e s t a p a c ie n c ia n o h a

lla m o s, m a s r a z ó n te n e m o s d e q u ejarn < js d e n u e s t r a m is*

m a sen su a lid a d y c a r n e , y c n ** n o e s t a r n o s o tr o s ta n

a m w lig u a d o s n i t a n m u e x to s e n l a s co .sa s m u n d a n a s

com o d cb ría ra o s , q u e n o d e lo s q u e n o s a fr c n ta o ; p o rq u e

ello« n o s d a n m a te r ia p a r a n o s o tr o s g a n a r m a y o r e s raer*

e a d cría s q u e e n e s t a v id a h o m b r e la s p u e d e g a n a r y

m a yo res r iq u e z a s q u e e n e s t e s i g lo h o m b r e l a s p u e d e

állegm r......

D e P a r ís , l o d e N o v ie m b r e du 1 5 3 2 a ñ o s .

E n A r le a g a c o n m u c h a s p e r s o n a s d e A l c a lá y b a -

0« no esuc.*' Qae «n tíiIa pa«(l« uno »»nai. v pU6<l«ci gaofti»:.

Al portir S«n I};n¿cio <1« 5Alnfn*n<a i Pañí cn el otofto de 1527 í

cmtíaur Im e«rudic«, de}6 aJIl castro co*npaRcrr«, CaÍI«to naiot»^ de Segori»; Juan d« Arteaga (oitor le U a m a n Arríiga) y Avend«m<s Oe

Iliepso de Cáceret, de Segovia; y un muchauho francés, pof íiP>nbfe Joan, AioqiM; él desde Paria t » ayndó cuanto podo, ningano de cJlo* le

m*s ad«lnnu ea sa pfop0«i(o y tenor de vida. liete I>. Joan de Ar- 'eaga, qo* era hidalgo, entrò cn la Orden jriilitar ác Santíniro, y tuvo en ella oaa enctrjnieñda; después fué nombrado primer Obispo de Chiap*, cn

y yendo á tomar jto«e«von mnrió desdichadamente en Méjico, de *eneno qa« bebió por cquiTc>cacion. (Alcásar, C n / n o k h l . i i i ,

^ r O m . , c , OJ.|. T.y c. iv, n.)

la m a n c a , v e o m u c h a c o n s t a n c ia e n e l s e r v ic io y glori«

d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , á q u ie n s e a n in fin ita s g r a c iu

p o r e llo .

C o m o m e lo r a a n d a is , a s í e s c r ib o á l a G r a U a s o b n

l a p a z , y l a c a r t a v a e n l a d e P a s c o a la , y ta m b ié n ú la

C e p il la

S o b r e ic n io . = j f t s . = A m i e n C r is t o N u e s tr o S eñ o r

h e r m a n a I s a b e l R o s e r , e n B a r c e lo n a -

** E s to es, e n tie n d o por lo que de a|)á m e « K n b e n .

** U a m íb A S e D o n A Q u iom ar, y e i a m o je i de M oe«n V ra n ciico

M a e stro R acion a l (C on tad or m ay o r d e R v n t u } de tod a C a td o B a .

ron acoboK m n y a fectoa i & Ign a cio , y U ayu daron m QLbu cu a i e i

m oanas y favor.

* ' E r a c» ta o n a S ^ o r a de B a rce lo n a , cnojer de re cia co n d ícío n ;

u n h ijo q u e s e le b a b ta id o de ca sa , y corno Ik c ^ a c Ig n a c io í pnerta

á pedir lim o sn a, vj^ ndote la n fv b r e y m a l tratado» tnm &ic por ru£an, eva-

b&Qcador do m an ccb m , y le m c ú n a y n ta l d e palabras; p e o co n la )<«•

m ild « respuesta d d & «nto s e iro c6 4 « s u e r u , q u e n o » l o le d i6 entO)Udi>.

u n a b u e n a lim osn a, sin o qne e n a d e la n té fue su co a sta n le bienhecl

C o n tó e sta historia a l P . Ctobríel A lvarcz» b iu o ria d o r d« la l ’ro viod s^

A r a g ó n , D o ñ a E«t«ran ia d « R o caberti, r e li^ o e a carm cIita d e se a b a

B < uc«loaa, n ie ta de la C e p illa . ( H ü io n a 4 4 U d é Armg;ím,

<. ro.)

C A R T A V

Á IN É S PA SC U A L .

Dale gm.iai m u y cspreáva» por po solicitud eo proveerfe 5 nccciidad en q u M blülaba por los gAllo« hechos ai graduarse d« Maaatro en Arles; personas i quien?», «ín entbargn^no debe loé» ri)OÍcsiar pidieodo, y otras

i quien puede acodic. Pídele ncievae de Joan, so hijv.

j r t s .

^ o i t i h a c e u n a ñ o q u e r e c e tó u n a c a r t a v u e s t r a c o n

el D o c to r B e n e t , q u e e n g lo r ía s e a ,c u a j í d o m e t r a jo l i

m osna y p ro v is io n d e a llá - P o r l a v u e s t r a c a i t a c o n o c í,

y por la in fo rra a e ío n q u e a c á m e h ic ie r o n , l a m u c h a tli-

llg e n c it q u e e n m is c o s a s p u s is t e s , co n v o lu n t a d m u y

en tera, co m o s ie m p r e e n m i m o s tr a n te s ; a s im is m o p a r a

ad elan te o s o fre c ía d e s m u c h o p a r a ponex' d i l ig e n c ia y so*

licitu d e n e llo . P a r e c e q u e n o s o lo m e t e n u ís e c h a d o

en ca rg o p o r lo p a s a d o , m a s a u n p o r to d o lo p o r v e n ir

quereis q u e y o s e a l ig a d o , r i e g u e á D io s N u e s tr o S e ñ o r

ijue a q u e l S e ñ o r v e r d a d e r o , p o r c u y o a m o r y re v e r e n c ia

lo h a c é is , e s lo p Q ^ e .

A u n q u e o tr a o s h e e s c r ito e n « s p u e ^ t a d e l a q u e

* Si Ofif nal de ]etra de Sao Ignaeio, te conservaba aniíguamente ^ cisa de Probacíoíi de la Compañia de Jeeos de Caglíari, eo C«r*

Hiila«e copia de ella en la &>lcCCÍon roraaaa, y la dio i lu* por pr'o»«» vea ni P. üeoel!! (o, VT).

m e e n v ia s t e s , h e p e n s a d o d é e s c r ib ir e s t a , a s i p<>r

v u e s t r a v o lu n ta d t a n t a , c o m o p o r s u b i r m i e s tu d io m a s

d e lo q u e l í a s t a a ^ o ra h a s e y d o ; poi-quü e s t a C u aresn jfc

m e h ic e M a e s t r o , d o n d e gzf>té e n c o s a s in e scu i

m a s d e lo q u e p e d ia m i a u c to rid a rl, y p o d ía ; a s í h e que-^

d a d ti m u y a lc a n z a d o . S e r á m u c h o m e n e s te r q u e D Ío#i

Nuesli*© S c ñ tir n o s a y u d e ; p o r ta n to , y n e s c r ib o á l a C e

p i l la , l a c u a l e n g r a n m a n e r a s e m e o f r e c ió , p o r un a

c a r t a q u e m e e s c r ib ió , p a i a fa v o r e c e r m e in te n sa m e a ttfc i

q u e la e s c r ib ie s e d e lo q u e t u v ie s e m e n e s te r . A Isa b e í

K o s e r e s c r ib o , m a s n o s o b r e e s t a < lcm an d a, p o rq u e e lla

m e e s c r ib ió u n a c a r t a un q u e s e d e c la r a b a n o m e riM,-

i '& v illa a c y o p o r q u e m a s n o m e p r o v e y e s e , c o m o

q u is ie r a , p o r l a s m u c h a s n e c e s id a d e s c n q u e s e v e ía ;

c ie r t o c r e o , y s í s e p u e d e d e c ir ju s t a m e n t e , d ig o .q u e ^

m a s h a h e c h o p o r m í d e lo q u e h a p o d id o , y a s í l a d eb *

m a s d e lo q u e pc>dré p a g a r . P a r é c c m e q u e n o l a dcl

h a b la r p a r a d a r le ¿ s e n t i r n in g u u a n e c e s id a d m ia ,

q u e DO s e c n t r is t a s e p o r n o p o d e r m e p r o v e e r . C u a i

a l l á p a r t í , l a d e M o s e n Q r a l la s e m e o lr e c íó m u c h o p i

fa v o r e c e r m e c n e l e s t u d io , y a d lo h a h e c h o ú e m p r ^ j

a s im is m o s e o fr e c ió D o ñ a I s a b e l d e J o s a , y D o ñ a AM<

z a d e C ó r d o b a , y e s t a a s í m e h a fa v o i-e c id o . A e s t a s

n o l a s e s c r ib o p o r n o m e m o s t r a r im p o r tu n o : m e m i

r e is m u c h o e n c o m e n d a r * ; y d e l a G r a l l a s ie m p r e pit

q u e in fo r m á n d o la q u e r r á c o m u n ic a r * c n l a l im o s n a q u e

m í se h ic ie r e ; e n e l la y e n t o d a s l a s o tr a s h a r é is cc

m e jo r o s p a r e c e r á , q u e a q u e llo t e m é * p o r m e jo r heci

* L « t d a ic i« M in il i» Ò encoH Ú eiidae.

* T o m a r p u r le , c o n if lb y ir J e s u p a i te .I T e n d ré .

ijJJ*y &i«mpre q u e d a ré c o n t e n t o , p o r q u e s ie m p r e l a s d e b o , y

no p u ed e s e r a d e la n te q u e s in d e u d a n o q u e d e ......L a p ersím a q u e e s t a l le v e o s in fo r m a r á m a s la í^ o de

to d as c o s a s d e a c á ; q u e t a n t o d é l T id en * t o d a s c o s a s

cu a n to d e m í ra ism o .D e J u a n v u e s tr o h i j o , m i a n t ig u o a m ig o y e n a m o r

verd adero h e rm a n o e n e l S e ñ o r , q u e p a r a s ie m p r e n o s h a

de ju z g a r , d e se o m u c h o q u e m e e s c r ib ié s e d e s c ó m o le

v a , p ues s a b é is q u e d e s u b ie n n o p u e d o s in o a le g r a r m e ,

y de lo co n tra r io d o le r m e . P le g u e á D io s N u e s tr o S e ñ o r

que le d é g r a c ia p a r a q u e á s i m is m o e n te r a m e n te c o

n o zca , y á s u D iv in a M a je s ta d d e n tr o e n s u á n im a sien *

ta , p o rq u e p r e w d e su a m o r y g r a c ia , s e a s u e lto d e lo*

d a s cr ia tu ra s d e l m u n d o .

C e s o ro g a n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r l a s u b o n

dad in fin ita , t d ica e n u s t a v id a o s h a g a , c u a le s h i;:o á

aq u ella b ie n a v e o tu ra d a m a d r e y á s u h ijo S a n AgO ístin.

H n la V u c s tra v e c in d a d co u o c J d a s y a m a d a s e n C r is to

N u estro S e ñ o r , m e m a n d a reis m u c h o eDCom endar.

D e P a r ís J u n io 1 5 3 3 .

SoifrescriUj . s : J H S . — A l a P a s e o a la .

Pku, credd.

C A R T A V I

Á JA IM E C A Z A D O R

S o rcftpucftu í u n a <k Cxradc>r, HAbia d« s e l» p u b to e : 1," d« la ]ii q u e 6oli¿ h a c e r lo , de s u onfermcii&d e n B o lo n ia i id a i , V e o e u a .; a .* '

t r e s su b rín o e d e C a ía d w » estu d ian icti, u p i n p a re e s , e n P a r l k d e qoiei

e l S ^ n to d ie re n d e »1 b u e n a c u e n ta ; 3 / q u e a co n se j« i n abS*

^ M o aen C Ia r« (, g ra v e m e n te e n fe rm o e n B a n « lu n a , <^ne d é *u hacies4 ^

á Irm p o b re s . 9j p n e ^ h a c e r lo , c a lv a l a j u s b c í a y o n le n a d a c » r íd s d ; .

lo » d e sc o 6 q u e e l H a o io le m a d e « r i p re d ic a r ¿ B a r c e lo n a : 5 * d e c>

BeaCCk y d e l a g a n e n c ia i ^ e h a y e n t r a t a r c o n p e rso n a n e s p ln tu a ie i í 6 / •

o c ae ío n d e h a b la r J e la « m o n ja s d e K a s ta C la ra d e U a rc c lo n a ,

a d m ¡ra b 1em «Q i« la e c a n s a s s e c re ta * d e pcrro itiT D io s g c» n d e» tn ib a 3<tf

e s p lr iru y u n ia c io n e s e n f»er«vna6 d e d ic a d a « i s o s c rv iú e .

S-

L a gracia y amor de Cristo Nuestro Señor sea sícm* pre en nuestro favor y en nuestra uyuda.

' C l w i^ in a l, lo d o d e m an o d e S a n I ^ a c íO ) e x ts ie a ctu a lm e n te 1

C a « a P ro fesa d e R o o ta . P o r é l se h a corregido e n vario s p u n to s l a cc

in se rta por e l P . B a rto lcm é A lc á z a r e n la Cronuhi»toria A : la

áe T o le d o j . * , lib . p n lm itu ir , e. V I . %. I I ) . Pu blicaro n alg»

párrafioa d e e s t a c a n a el P . R ivad en eira [ V id t d e S a n ¡g n a cw . i- e d u icn d e 16 0 5 ) y c l P . B a n o li (V ita á ¡ S . Igtiati(>, L 2 , * , íC K L o * co«*

tin oa d o ro s d e B o la o d o (n. 6S 9 ) cita n co m o m ucutra de la h o m iíd aál

S a n Ig n a c io so 6rm a, p a ca ta a l fin d o o lla .

* Era Arcediano de Barcelona, y Ue^'ó a ser e n 1 5 4 6 Obispo

m i m a ciudad. Anniê su amiaiad con 9a n Ignacio parece haber&e biado algo, ajnadv á la fundación dcl Colegio de SArce'ona.

* C A R T A S D 8 S A N I G N A C I O . 27L e íd a u n a d e v u e s t r a m a n o , h e c h a á lo s 5 d e E n e r o ,

n o so lo m e g o c é co n e l l a , m a s h u b e m u c h o d o lo r p<«

e lla , e n s e n t ir e n e lla c o s a s t a n a d v e r s a s y r e p u g n a n te s ;

donde * e n m í c a u s a r o n e fe c to s d iv e r s o s y c o n tr a r io s :

g o íO , en v e r e l c e l o , q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s d a ta n

bueno e n d o le ro s co n d o lie n t e s , n o s o lo e n l a s e n ferm e*

dades c o r p o r a le s , m a s e n m a y o r a u g m e n to e n l a s e s p i

r itu a le s ; m u c h o d o lo r , e n c o n s id e r a r l a s c o « a s ta n in*

fo rtu n ad as c o m o e n l a v u e s t r a m e e s c r íb í» . C e r c a l a c u a l

se m e o cu rre n c in c o 6 s e ís c o s a s , á q u e d e b o re sp o n d e r-

A sí co m e n z a ré p o r la s m a s b a ja s y q u e m e n o s m a ta n la

sed de n u e s tra s á n im a s , p o r q u e n o q u e d e m o s ct>n s a b o r

y g u sto d e l a s q u e m e n o s h a c e n p a r a l a n u e s t r a s a lu d

eterna.

P rim era: d e c ís q u e c o n l a a c o s lu m b r a d a p o rc io n no

faJtarcís. S o lo o s a v i s e , c u a n d o I s a b e l K o s e r r a e h a e s

crito , que p a r a c l A b r i l q u e v ie n e m e h a r á l a p r e v is ió n

para a c a b a r m is e s tu d io s . P a r é c e m e q u e a s í s e r ía m e jo r ,

porque p a r a to d o c l a ñ o m e p u e d a p r o v e e r , a s í d e a lg u

nos lib ro s co m o d e o t r a s c o s a s n e c e s a r ia s . E n t r e t a n t o ,

aunque l a t ie r r a s e a c a r a , y l a d is p o s ic ió n p o r a h o r a n o

roe a y u d a á p a s a r in d ig e n c ia n i t r a b a jo s c o r p o r a le s ,

roas d e \m q u e e l e s tu d io t r a e c o n s ig o , y o e s t o y a s a z pro*

veid03 penque I s a b e l R o s e r m e h a h e c h o d a r a q u í á s u c a r

g o d o ce e s c u d o s , d e m á s d e l a o t r a g r a c ia y l im o s n a q u e

de a llá , p o r a m o r y s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , m e

«n viáste is; q u ie n e a p cro to d o lo p a g a r á e n b u e n a m o n e

d a , no s o la m e n te lo q u e e n m í h a c é is , m a s e l c u id a d o

tan to ‘ q u e d e m is p e n u r ia s l e n e i s ; p o rq u e n o s ie n to q u e

‘ Ah e*T * t i jta rw te ,

p a d r e a a c e r c a d e b u s l í i jo s n a t u r a le s p u e d a n te n e r ‘ m a

y o r . A n t e s d e N a v id a d c o n q u in c e d ía s , e s tu v e e n ICo

lo n i a s ie t e d ia s e n l a c a m a , c o n d o ío r d e e s t ó m ^ o , fr io i

y c a le n t u r a s ; a s í d e te r m in é d e v e n ir á V e n e c ia , d o n á j

h a b r i m e s y m e d io q u e e s t o y e n g r a a m a n e r a c o n m u

c h a m e jo r ía d e m i s a lu d , y e n c o m p in ía y c a s a de u a

h o m b re m u c h o d o c to y b u e n o : q u e m e p a r e c e q u e m a« á

m i p r o p ò s ito c n to d a s e s t a s p a r t id a s * n o p u d ie r a e s ta r .

S e ^ n d a : e n s a b e r q u e lo a t r e s s o b r in o s e s tá n fu e r i

d e M a m b le , n o m e h a m u c h o a l t e r a d o , a u n q u e quisi»

s a b e r a lg u n a c o s a ; lo q u e e s p e r o p r e s to s a b e r , p o rq u e

u n o d e lo s m is a m ig o s t e n g o e s c r ito á P a r í s , lo s v e a , '

lo s v is i t e e n m i n o m b r e . D ig o « n o a l t e r a d o ,* p o rq u e ,

n o m e e n g a ñ o , e llo s s o n v e r g o n z o s o s , y t ie n e n re s j

t o s d e h o m b r e s ; p o r d o n d e p ie n s a , q u ie r c s le n d e u n *

m a n e ra , q u ie r d e o t r a , h a n d e d a r b u e n a c u e n t a de

P o r q u e m ie n t r a s y o a l l á e s t u v e , v i a q u e f o s a d a se

p o s a b a , y c o n e l e je m p lo d e io s o tr o s d o s m a y o i

m a y o r m e n te d e l J a c o b o , y o e s p e r o e n D io s N u e s tr o Se

ñ o r q u e e l lo s h a r á n lo q u e d e b e n ; á q u ie n p le g a p<#j

l a s u e te r n a y s u m a b o n d a d , d e s u m a n o lo s q u i e a ,

s ie m p r e g u ia r .

T e r c e r a : s e g ú n m e h a b é is p e d id o , y e n n u e s t r o ve r

d a d e r o S e ñ o r m a n d a d o c e r c a d e l a e n fe r m e d a d d e M o > «

a s í m e h a p a r e c id o e s c r íb ir le . Y p o rq u e e n e lla

v e r é is lo q u e r e s t a , e n e s t a n o m e q u e d a m a s q u e d ig ^ i

s o lo d e s e o le a y u d á s e d e s á d is p o n e r d e s u s a lu d iiilo*

r io r , y d e lo r e s ta n te q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r le h a d a d i

e n e s t a v id a ; p o r q u e n o p ie n s o q u e d e o tr a p e rso n a

m a r ia m e jo r . P o r q u e s i h i jo s n o t ie n e , n i o tr o s ta n cer*

T e n e r t e .

P a r te n ú U erraa .

* . i 5 j 6 . c a r t a s d b s a n i &k a c i o , s y

ca n o s, á lo s c u a le s p o r l e y s e a o h lig a d o d e ja r , p a r e c e s e r

(e r lo c u a l y o n o p o n g o d u d a ) q u e lo m e jo r y m a s sa n o

t e d a , d a r 4 A q u e l d e q u ie n to d o h a r e c ib id o , e s á s a b e r ,

i n u estro u n iv e r s a l D a d o r , G o b e r n a d o r y S e ñ o r , e u c o

s a s p ia s , ju s t a s y s a n ta s ; y m e jo r e n v id a ío q u e p u d íe re -

P o rq u c d e ja r h o m b re á o tr o p a r a n u t r ir c a b a l lo s , p em > s

y c a fa , h o n ra s , h o n o re s y fa u s t o s m u n d a n o s , n o p u e d o

i e llo a se n tir . S a n . G r e g o r io ’ p o n e , e n tr e o tr o s , d o s g r a

dos d e p cT Ííce ion : u n o , c u a n d o h o m b r e d e ja to d o lo q u e

tien e á d eu d o s y p a r ie n te s , y s ig u e á C r is t o N u e s tr o Se*

ñ o r ; otro n o ta p o r m a y o r , c u a n d o , to d o d e ja n d o , d is t r i

b u ye e n p o b res, iu x ta iU u d : s i v is perfecUui essé, e t ccsUt íi *.

E n tie n d o s e r m e jo r d a r á p o b r e s e u a n d o l a n e c e s id a d

no e s i g a a l e n tre p a r ie n te s y p o b r e s n o p a r ie n t e s ; q u e ,

cederá parta *, m a s d e b o h a c e r e n lo s p a r ie n te s q u e en

lo s otros n o p a r ie n te s .

C u a rta : e l d e se o q u e m o s t r á is d e v e r m e a l lá , y e n pre*

d icacio n p ú b lica , c ie r to e i m is m o t e n g o y h a b it a e n m i;

no q u e en m í s ie n ta g lo r ia d e h a c e r lo q u e o t r o s n o p u e

den, n i U c|^ r a l lá d o n d e io s o tr o s n o a lc a n z a n ; m a s p a r a

pred icar c o m o p e rso n a m e n o r l a s t o s a s in te le g ib le s , m a s

fàcile« y m e n o r e s , e s p e ra n d o e n D io s N u e s tr o S e ñ o r ,

q u e , « R u ien d o la s m e n o r e s , p o n iá s u g r a c ia p a r a en

a lgu n a c o s a n o s p o d e r a p r o v e c h a r e n s u a la b a n z a y

debido serv icio ; p a r a lo c u a l , a c a b a d o m i e s tu d io (que

^ E e e f u i t t , ¡ Ü . I I . k < m . V I I ! , « . 4 .

S en tenc ia d e N u e s tr o $ « ñ o r J e n c r i s i o e n ?>an MiV ^ Jí, » , 2 t ) ; S i * is p^r/ectns gsse, v e a d t q u a h a U i . e i f a v

t t k a M it fhitaun^m in t a lo . fÜ q u ie re s s e r p c rfe i-tg , r e , T cnd«

<“ »M o tÍ«M s y d a lo i to s p o b n s , y le n d rá s a n te s o r o e n e l c ie lo .

e n ig u a ld a d d« c aso « U c j f c a t t s u n e ia s , » je n d o to d od«míj

s e r á d e e s t a C u a r e s m a p r e s e n te e n u n a ñ o ) , e sp e ro de no

ra e d e te n e r o t r o p a r a I ia b la r l a su p a la b r a e n n in g w .

l u g a r d e t o d a H s p a ü a , h a s t a t a n t o q u e a l l á n o s v-eai

s e g ú n p o r lo s d o s s e d e s e a . P o r q u e m e p a r e c e , y

d u d o , q u e m a s c a r g o y d e u d a te n g o á e s a p u b la c ío n áe"

B a i c e l o n a , q u e á n ia ^ u n o t r o p u e b lo d e e s t a v id a . F.i

s e d e b e e n te n d e r , clare n o n erranU " , s i f u e r a d e E s p ;

u n c o s a s m a s a fr e n to s a s y t r a b a jo s a s p a r a m í D io s K u « »

tr o Sei^ or n o m e p u s ie r e , lo q u e n o s o y c ie r t o d e lo uno

n i d e lo o tro ; m a s s ie m p r e e n e s ta d o d e p r e d ic a r e n po

b r e z a , y n o c o n l a g r a v e z a y e m b a r a z o s q u e a l preí

c o n e l e s tu d io t e n g o . C o m o q u ie r a q u e s e a , e n s e ñ a l de

lo q u e d ig o , a c a b a d o m í e s tu d io , lu e ^ o e n v ia r é a l lá , donde

e s t á is , lo s p o c o s l ib r o s q u e t e n g o y t m i e r e , p o rq u e así

le n g o o fre c id o á I s a b e l R o s e r d e se lo s iu v ia r .

Q u in t a ; d e c ís c ó m o á l a B e a t a e s c r ib is te is , y des

q u e a l lá n o s v ié s e m o s , c o n p e n s a m ie n to q u e d e sc u l

d o n o s a s im is m o n o s g o z a r ia m o s . C ie r t o b a i lo , y r e g la ge

n e r a l e s p a r a m í, q u e c u a n d o m e j u n t o co n a lg u n o (a u n

q u e m u c h o p e c a d o r) p a r a c o m u n ic a r l a s c o s a s d e I>io«'

N u e s t r o S e ñ o r , y o s o y e l q u e g a n o , y h a l lo e n m i proi

c b o ; c u a n to m a s c u a n d o c o a p e r s o n u s s ie r v a s y elegìe

d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , y o s o y e l q u e g a n a r d e b o co n n

c h a p a r t e ” e n t o d o . A s í c ie r t o , d e s p u e s q u e e l d o c to r Cas*

t r o •* d e e l l a m e in fo r m ó la r g o , y e n s a b e r q u e d e v u e r t » '

* ' N o e m a d o claracnente.

' * V c n ta j í .

S e ñ a p ro b a b le m e n te D . J u a n «le C a s tro , b u r g * ^ , HoctOf d e k C o rb o n a , <}ue, e s to d ia n d o e n Parle» ce mcpvíó c o d l a c o n v e rsM íc « 7 cr***'

d e S a n Ig ;tu e Ío á t a n tu d e se o d e l a pe rfp ec io n e v a n g é lic a , Que» r e p a i t i l e i» !

lo s p v b se s c n a n to te o ía , Sa li6 p id ie n d o lim n « n a [>or ea lles .

d e e je rc i ta r p o r a lg n n tie m p o l a p re d ic a c ió n e n B u rg o s y o t n s cíuddAM

d e E sp añ a> to m ó e l h á b i to relígÍM O e n )« C a n u j s efe V a Id « efm M ^ e n S T

m ano la te n é is , s ie m p re le h e s id o m u y a fe c t a d o d a n d o

g lo ria á D io s N u e s tr o S t A o r p o r lo q u e e n e l la a s í o b ra ;

e n quien e sp e ro (s i d e e llo h a d e s e r s e r v id o y a la b a d o ,

y m a y o r ^ o v c c h o p a r a n o s o tro s ) n o s j u n t a r á b ie n p r e s to .

S e sta : p o r lo q u e m e e s c r ib ís d e i m o n a s te r io d e S a n *

t a C la ra , c ie r to y o n o te n g o p o r c r i s i ia n o á a q u e l á q u ie n

n o a tr a v ie s a to d a s u á n im a e l c o n s id e r a r t a n t a q u ie b ra

en ser%'ie¡o d e D io s N u e s tr o S e ñ o r . Y n o t e n g o e n ta n to

e l fa lta r ju ic io á u n a s o la p e r s o n a , c u a n t o e l d a ñ o q u e

resu lta e n m u c h a s o tra s y e n o t r o s , q u e a l s e r v ic io d iv in o

se p o d r it t a p lic a r . P o r q u e p o r n u e s t r a m is e r ia , c o m o h a

llem o s ta n ta d ific u lta d e n v e n c e r á n o s o tro s m is m o s , d o n

de se haJla e l m a y o r p r o v e c h o , p o c a o c a s io n n o s h a s ta

para e n todo n os d e s b a r a ta r . C ie r t o , m u c h o q u im e ra h a

llarm e en tre e s a s r e l ig io s a s , s i e n a lg u n a m a n e r a p u d ie ra

ca la r e l c im ien to d e s u s e je r c ic io s y m o d o d e p r o c e d e r ,

m ayorm en te d e a q u e lla q u e s e v e e n t a n t a a n g u s t ia y p e

litelo- P orque y o no fá c i lm e n te p u e d o c r e e r q u e u n a p er-

* o n a , an dan do c n p la c e r e s m iin d a n o n , ó m e n o s d a d a á

D io s N u estro S e ñ o r , y e n s u s e s o y j u i c io , q u e , p o r m a s

servir y a llegarrie a l S e ñ o r N u e s t r o , . l e p e r m it a q u e

aq u ella v e n g a e n ta n to c a s o d e d e s e s p e r a c ió n Y o ,

que s o y h u m a n o y f la c o , s i a tg u n o v in ie s e p a r a m e

w r v ir y p o r am «uin e m a s , s i e n m í fu e s e y f u e r z a s tu*

êê, no le p n d rla d e ja r v e n ir á t a n t o d e s a s tr e ; c u á n to

niBS D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u e , s e y e n d o d iv in o , s e q u is o

aili fu« i vúctarle d S a n to e n s o v u e lta p o f E s p a ñ a e n 1 3 3 5 , y

tomo, *1 darli e n * n u d « »0 propósito <te íurvdar l a C o m p a fií« , d c » a s «

C.««Uo d ííM d tóJ« Ig n a c io d« su i acen to, e ü io rtin tlo l«

' e n «I ÍDsütuto abraxado.

A dicto, aficionado.

anH.11 Saou), q u lo s ejercicÍD« y e l proceder esp iritu al de

^ íg J C ia Ù0 d e tia o de ¡r W en ordenado«; p o iq u e , d ice , n o puedo

h a c e r h u m a n o y m o n r s o lo p o r l a s a lv a c ió n d e t o d a

n o s o tr o s . A s í n o m e p u e d o f a c i l i t a r q u e p o r ü p lic i

á k s c o s a s d iv in a s , s in o U íi c a u s a in te r n a ó venid<

e l l a v in ie s e á t a n t o s u p lic io y á t a n t o m a l. P o r q u e d e D itti

N u e s tr o S e ñ o r e s p r o p io d a r e n te n d im ie n to , y n o q u ita ? ,

a s im is m o e s p e r a n z a , y n o ín c o n fia n z a . D ig o «sin o tra cau*

s a in te rn a ,* p o r q u e p o s ib le e s q u e s u á n im a , e n e l tiem

p o d e lo s e je r c ic io s , e s tu v ie s e l la g a d a d e p e c a d o ; y peta*

d o s h a y d e t a n t a s m a fia s ” , q u e p a r e c e n o h a y núrner^J

a lg u n o ; a s im e s m o , q u e t u v ie s e m o d o l la g a d o d e prc

e n lo s e je r c ic io s ; q u e n o t o d o lo q u e p a r e c e , e^bt»*

n o ; y a sá , c o m o e n l a t a l p e r s o n a e l b ie n n o h a b i t é ^

c o n c l m a l n i l a g r a c ia c o n e l p e c a d o , p o d ia e l enei

m u c h o o b r a i D i j e «sin o t r a c a u s a v e n id e ra :» coro«'

D io s N u e s tr o S e ñ o r t ie n e p u e s to o r d e n , p e s o y m cn st

e n t o d a s l a s c o b a s , p o s ih ic e s q u e e l S e ñ o r v ie s e , que

a u n q u e a q u e lla fu e s e ” e n g r a c ia p o r e n to n c e s , q«je d«

lo s d o n e s y g r a c ia s r e c ib id a s n o s e h a b ia d e aprovcchaC»^^

y n o p e r s e v e r a n d o , v e m i a ** ¿ m a y o r e s p e c a d o s , y á l l !

á p e r d e r s e ; y e l S e ñ o r N u e s t r o b e n ig n ís im o , p o r p a g ¡

e s te p o c o d e s e r v ic io , p e r m it ie s e q u e a s í v in ie s e e n tci

c r e e r q u e h aW en d o im * p írn o n a g o z a d o d « a s n o ju k á o

inun<knaT nent£> !■ d e je « 1 S cB o r c a e r e n lo c u ra 6 <1«tt«p«fack»n

R u a r s e d e l tf>dc á JO s e rv ic io , á f io in te rv e n ir e n € s to p o r p a r te d* ^ a lg ú n » ec re to j c u lp a b le desún lec t.

“ R e p r e s e n t« c o m o íécH , p e ra o ad jrm e íic i lm c n M .

> ' M a n e ra s .** q u e lo p a rece .'» Q n ie r t d e c ir : Y a«1 c o m o e n l a t a l pefB ona, a u n q u e pare*««

b ie n y g ra c ia , c t h e c h o d « « r d a d n o lo s h a b la , p o « i« « n o *

c o n e l p e c ^ y m * l »jue e n e l la re a lm e n te hab iW iban , p o d ^ e l

m n c h o « n e lla .•* E s tu v ie se ,

»1 V e n d ría .

y en co n tin u a s te n ta c io n e s , s ie m p r e g u a r d á n d o la q u e no

p c i t íc á . P o r q u e s ie m p r e d e b e m o s p r e s u m ir q u e c l S e ñ o r

d c l m u n d o , to d o lo q u e o b ra e n l a s á n im a s r a c io n a le s es,

ó p o r d a rn o s m a y o r gl< iria, ó p o r q u e n o s e a m o s ta n m a*

lo s , p u es p a r a m a s n o h a l la e n n o s o tr o s s u b je c to **.

T a n d m **, c o m o n o s o tr o s ig n o r e m o s lo s c im ie n to s y la s

ca u sa s d e e lla **, n o p o d e m o s d e te r m in a r los* e fe c to s . A s í

á n oso tro s e s siem pi*e m u c h o b u e n o , n o s o lo v iv i r en

am o r, m a s a u n e s m u y s a n o e n te m o r ; p o r q u e s u s d iv i

n os ju ic io s s o n e n to d o in e s c r u t a b le s , tu cu iu s volúntale

»en esí yuarenda ralü> S o lo n o s r e s t a l lo r a r y r o g a r á **

la $&lud m a)*or d e s u c o n c ie n c ia y d e t o d a s l a s o t r a s . S u

díW oa v o lu n ta d lo q u ie ra o rd e n a r , y n o p e r m it a q u e e l

enem igo d e n a tu r a h u m a n a t a n t a v ic t o r ia r c e íb a c o n tr a

a q u ella s q u e co n s u p r e c io s ís im a s a n g r e l a s h a ta n ca*

ram en te co m p ra d o , y e n t o d o r e s c a ta d o .

A q u ien c e s o ro g a n d o , p o r l a s u in fin ita b o n d a d , n os

dé g ra c ia cu m p lid a p a r a q u e s u santí*<im a v o lu n t a d sin*

tam o« y a q u e lla e n te r a m e n te c u m p la m o s .

D e V e n e c ía , 12 d e F e b r e r o d e 1 5 3 6 .

I)e b o n d ad p o b re.Iñ igo .

So6 f«crtíí).-rr j í s . — A m i e n C r is t o N u e s tr o S e ñ o r

h erm an o e l A r c h id iá c o n o C a z a d o r , e n B a r c e lo n a .

S u je to , t« to e#, c a p a ú d a d ¿ d jsp o « k io n ,

r>e «Jjna ó d e aíjvieDa p e rs o n a , c o flv íe n e á s a b e r , d e l csU *b J l a b a .

, » o lm ila d n o h a y q e e b u s c a r ra ¿ o n : q u ie re é e c ir , i q c ic ni I H « ) n o h « y p c d ú Je r a i o n d e «ae q u w e re s y d e c m o u ,

n é w so n l a n to i , y É l d u cB o u n iv e » » l d e io d o .P o r la a a liu L

*’ SobftH íeltT ,r. I, ^

C A R T A V I I •.

A SO R T E R E S A R E J A D E L L A ’.

R n e s ta d iv in a e p ís to la , c o m e n ta ix j d v c o e f l te d e la« r e g la s q u e p a ra A i» ,

c o rn i l lo a esp'irilQS y cn n o c lm ien to d e e tc rO p u Io e d ¡6 e l S a n io c n e l )ftiD

d e lu s E j« rc ic ia s , e o s c ñ « i d is c e rn i r )o« p e n s u n ic n to a ú in te rio r« « Dxn4 >

m ie n to » d e n o c b s a a lm » , c u á le s s o n in s p ira c io n e s d e D ic^ , y c b í Ím 1 g e s tio n e s d e l m iU e S [ w » , d e K e b tie o d o la a c n C iadas y sa lid a « , f a J a ñ « a ,

y cn cab icT to s «O T O etiouen toe d e l e n e m ig o , y 4 a n 4 o fe g la« b r c r w , vl«f*s

y C*cilea p a r a b o r ia r » u s u d i i l e s y e s tr a ta g e m a s .

jf is .L a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a s Íc íb »

p r e e n n u e s tr o f a v o r y e n n u e s t r a a jn jd a .

L o s d ía s p a s a d o s , r e c ib id a u n a v u e s t r a le t r a con

m e g o c é m u c h o e n e l S e ñ a r , á q u ie n s e r v ís y < esf

* Para las d M (ireciosisúnas carea« escritas i c e u religtoM, he»«*' tenido í la vista una buena copia qoe, á Josgai poc la forma de la íeiis* debe de ser coeúnea h poco menos del &anto fundadOT de la Ce Eobte en (¡i V a n a H is to r ia { / » l . 47), y de ella se ¿rvió eJ P. Alcá*ai|^^ la puUÍcacÍf>n de dichas cartas en su Cronvhuioria (ii¿« f r t l t m ., c-

/ I I ) , co m o tam bién e l q u e rertuu6 nn traslado d « e lla s au tor >

C<êccÍon p a iisie n se ( / . 3 6 ). D e l a prim era insertò un la rgo t5i»ae r t

italian o e l P . R t n o li ( y H a d i S . I f w i o . T. ! , « . 13 ), y d e é l lo *'

vo lv ié n d o lo a l ca ste lla n o , d P . F ra n c isc o Q a r c ia {V i4 a d e S-

e . V i l ) .

* B r a te lig io a a del m fvnsstcrio de S a n ta C la ia , y n o m eflos ita ***

p o r s o v irtu d q u e p o r l a n o b le ss d e U e ì n j ^ . S o lo su iipellido, j ests*

*. I5 3 « CARIAS r s SAM tOHAClO. 35

m as serv ir ; á q u ic o d e b e m o s a tr ib u ir t<>dc lo b u e n o q u e

CQ la s c r ia tu r a s p arest;e . C ^ m o e o l a v u e s t r a d c c ís q u e

C á ce re s m e jn fo r m iu á la r g o d e v u e s t r a s c o s a s , a s í lo lii*

zq , y n o s o lo d e l la s , m a s a u n d e l a s m e d io s ó p a r e c e r

q u e p a ra c a d a u n a d c l la s o s d a b a . S e g ú n lo q u e m e d ice ,

no h a llo o tra c o s a q u e e s c r ib ir p u e d a , a u n q u e m a s q u í-

s icm la in fo rm a ció n p o r v u t U r a l e t r a , p a r q u e n in g u n o

puede d a r ta n b ícn d e n te n d e r l a s p a s io n e s * propias^

com o la m ism a p e rso n a q u e p a d e c e . D e c ís q u e , p o r a m o r

d e D in s N u e s tr o S e ñ o r , to m e c u id a d o d e v u e s t r a p e rso n a ;

c ierto , m u c h o s a ñ o s h á q u e s u D ív ío a M a je s t a d , s ín y o

lo m e re ce r , m o d a d e s e o s c r e c id o s d e h a c e r to d o p la c e r

que y o p u e d a á to d o s y á to d a s q u e e n s u v o lu n ta d b e-

nL*pláciU c a m in a n , a s im is m o d e s e n í r á lo s q u e e n su

debido s e r v ic io tr a b a ja n ; y p o rq u e y o n o d u d o q u e v o s

êais u n a d e l la s , d e s e o b a ila r m e d o n d e , lo q u e d i^ o , e n

obra* lo p u d ie se m o s tr a r . A s x m e s m o m e p e d ís in te n s a -

m ente o s e s c r ib a lo q u e e l S e ñ o r m e d ie r e , y d e te rm in a *

riam ente d ig a m i p a r e s c e r . Y o d ir é lo q u e s ie n to e n e l

Señ or, y d e te rm io a d o d e m u c h a b u e n a v o lu n t a d ; y s i en

a lgu n a co& a p a r e c ie r e s e r agi*o *, m á s seiiS c o n li 'a a q u e l

que p ro cu ra tu r b a r o s , q u e c o n tr a v u e s t r a p erso n a -

E n d o s c o s a s o s h a c e e r r a r ; m a s n o d e m a n e r a q u e

os h a g a c a e r en c u lp a d e p e c a d o , q u e o s a p a r te d e vu es*

tro D io i y S e ñ o r ; m a s o s h a c e t u r b a r y a p a r t a r d e su

s e r v ic io y v u e R iro m a y o r r e p o s o . L a p r im e ra

e w r i t o , R t ^ d e U , , R , j j J c U a y R c g e d t l t , c o n s t a e n U t c a r i a i

> * I f f t a c i v , i u n o m b r e l o * a h e * n o » p o r c l P . O i b f i e l A î v a r e j e n »u

^ ^ P 'o ^ i n c i â d e A r a g o n {I. c . j ) .

P»d*i)mkQU>«, 6 «1 iccn«r..l ly q a c p o t c a d a o n o n»Ba.

e s , q u e p o n e y s u a d c * á u n a f a l w h u m ild a d ; l a ^ g u n *

d a p o n e e s tr e m o t e m o r , á d o n d e d e m a s ia d o o s r e t c n á t

y o s o c u p á is . C u a n t o á l a p r im e r a p a r t e , e l c u r s o ge o e-

r a l q u e e l e n e m ^ o t ie n e c o n io s q u e q u ie re n y acoraien-^

z a n i s e r v ir á D io s N u e s tr o S e ñ o r , e s p o n e r im pedim <

t o s y o b s tá c u lo s , q u e e s l a p r im e r a a r m a e o n q u e p ro c u

r a h e r ir , e s á s a b e r : « có m o h a s á e v i v i r t o d a t u v k la en

t a n t a p e n i t e n c ia , s in g o z a r d e p a r ie n te « , a m ig o s , p o se

s io n e s , y e n v id a t a n s o l i t a r ia , s in u n p o c o d e re p o * ^

c o m o d e o tr a m a n e r a t e p u e d a s sa J v a r s in t a n t o s polì*

f fro s ,» d á n d o n o s á e n te n d e r q u e h e m o s d e v iv i r e n un a

v id a m a s l a r g a , p o r lo s t r a b a jo s q u e a n t e p o n e , q u e n u n

c a h o m b r e v iv ió , n o n o s d a n d o á e n ten d E r lo s s o l a c « ^ ;

c o n s o la c io n e s t a n t a s q u e e l S e ñ o r a c o s tu m b r a d a r á lo s

t a le s . S i e l n u e v o sei*v id o r d c l S e ñ o r ro m p e to d o » e s

t o s in c o n v e n ie n te s , e lc g ic n d o q u e r e r p a d c e e r c o n s u C n a»

d o r y S e ñ o r , Iue>ío p r o c u r a e l e n e m ig o c o a l a seg;nná*:

a r m a , e s k s a b e r , c o n l a j a c t a n c ia ó g lo r ia v a n a , dánd<

á e n te n d e r q u e e n é l h a y m u c h a b o n d a d 6 s a n tid a d ,

p o n ié n d o le e n m a s a l t o l u g a r d e lo q u e m e r e s c e . S i i

s iü rv o d e l S e ñ o r i e s t a s f le c h a s r e s is te c o n h u m i l l « « '

b a ja r s e , n o c o n s c n tie n d o s « r t a l c u a l e l e n e m ^ le sua-

d e , t r a e l a t c r e c r a a r m a , q u e e s l a f a ls a h u m ild a d , e s á

s a b e r : ecm io v e e e l s ie r r o d e l S e ñ o r ta n b u e n o y ta n bu*

m il d e , q u e , h a c ie n d o lo q u e e l S e ñ o r m a n d a , p ie n s a que

R un e s to d o i n ú t i l , y m ir a s u s f la q u e r a s y n o g lo r ia aJ*

g u n a , p ó n e le e n e l p e n s a m ie n to , q u e , s i a lg u n a c o s a h a

b la d e lo q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r le h a d a d o , a s í en

o b ra s e o m o e n p r o p ó s ito s y d e s e o s , q u e p e c a p o r o tr a es^

p e c io d e g lo r ia v a n a , p o r q u e h a b la e n s u f a v o r prop i

M ueve.

a sí p ro c u ra q u e n o h a b le d e C ftsas b u e n a s r e c ib id a s d e su

S c fto r, p o rq u e n o h a g a n in g ú n ír u c t o e n o t r o s , n i e n s í

miscno, y d e io s o tro s , 3 i b a i la t a l a p a r e jo , y c r e y e n d o se*

rán créd u lo s * y a p r o v e c h a d o s ; a s í e n v e m o s huTníldes

p ro cu ra d e tr a e m o s e n f u ls a h u m ild a d , e s á s a b e r , u n a

estrem a y v ic ia d a h u m ild a d .

I>ü e sto d a n v u e s tr a s p a la b r a s h a r to t e s t im o n io , por*

fjue, d esp u ca q u e n a r r a is a lg u n a s f la q u e z a s y t e m o r e s q u e

h acen a l p ro p ó s ito , d e c ís : « S o y u n a p o b r e r c lis io s f i , p a -

icce m e d e s c o s a d e s e r v ir á C r is t o N u e s tr o S e ñ o r ,» q u e

aun B O o sá is d e c ir : « S o y d e s e o s a d e s e r v ir á C r is t o N ú e s*

tro S e ñ o r ,* ó , - e l S e ñ o r m e d a d e s e o s d e s e r v ir le ;» m a s

d e w s : « P arécem e s e r d e se o s a .» S i b ie n m ir á is q u e a q u e

llos deseo» d e s e r v ir á C r is to N u e s tr o S e ñ o r n o s o n de

vo s, d a d o s p o r e l S e ñ o r ; y a s í h a b la n d o : «el S e ñ o r

m e d a cre c id o s d e se o s d e s e r v ir le ,* a l m is m o S e ñ o r a la *

ba is, p o rq u e s u d o n p u b l ic á is , y e n E l m is m o o s g li) r ia is ,

n o e n v o s , p u e s á v o s m is m a a q u e lla g r a c ia n o a tr ib u í» .

A t í d ebem os m ir a r m u c h o , y s i e l e n e m ig o n o s a lz a , ba*

ja m o s , co n ta n d o n u e s tro s pecad<5s y m is e r ia s : s i n o s b a ja

y d e p rim e , a lz a m o s e n v e r d a d e r a f e y e s p e r a n z a e n e l

Señ or, n a m c ra n d o lo s b e n e fic io s K c i b i d o s , y c o n c u á n to

a m o r y v o lu n ta d n o s e s p e r a p a r a s a lv a r ^ q u e e l e n e m i

go no c u r a si h a b la v e r d a d ó m e n t ir a , m a^ ^ l o q u e n o s

v'enza. Y m ira d b ie n có m o lo s m á r t ir e s , p u e r t o s d e la n te

d é l o s ju e c e s id ó la tr a s , d e c ía n q u e e ra n siervo ^ d e C r is -

to j p u e s vo8 , p u e s ta d e la n te d c l e n e m ig o d e t o d a n a tu r a

hu m an a, y p o r é l a s i te n ta d a , c u a n d o o s q u ie r a q u it a r la s

• Jerzaá q u e e l S e ñ o r o s d a , y o s quieiâ hacex* taD H a ca y

pwa In ib irla buena docitína y áarle awoiitntcnto. Salvtrtwi. ^

, C A K fA S D E SiSN IG N A C IO - A.

t a j i te m e r o s a co n in ú d í a s * y c o n e n g a ñ o s , ¿no os

d e c ir q u e s o is d e s e o s a d e s e r v ir á v u e s t r o S e ñ o r ? A dI

h a b c ís d e d e c ir y c o o fe s a r s m t e m o r q u e s o is s u s ie r v * ,j

s u s e r v id o r a , y q u e a n t e s m o r ir é is q u e d e s u s e r v id o

a p a r t é is . S i é l m e r e p r e s e n ta j u s t i c i a , y o lu e g o m iscrit

d ia ; s í i l m is e r ic o r d ia , y o e l c o n tr a r io *, l a ju s t ic ia ,

e s m e n e s te r q u e c a m in e m o s p a r a q u e n o s e a jn o s turba*

d o s , y e l b u r la d o r q u e d e b u r la d o , a lle g á n d o n o s á aqu»

a u to r id a d d e l a S a ^ iu d a E s c r i t u r a *" q u e d i « : «G uardA*

n o s e a s a s í h u m ild e , q u e a s i h u m illa d o t e c o n v ie r ta s en

s tu lt ic ía »

V in ie n d o á l a s e c u n d a , c o m o e l e n e m ig o h a pue*

e n n o s o tr o s u n t e m o r c o n u n a s o m b ra d e h u m ild ad » i

c u a l e s fa ls a , y q u e n o h a b le m o s n i a u n d e e o s a s buei

s a n t a s y p r o v e c h o s a s > t r a e d e s p u e s o tr o t e m o r m u c l

p e o r , e s á s a b e r , q u e e s ta m o s a p a r t a d o s , s e g r e g i?

fu e ra d e l S e ñ o r N u e s tr o . Y e s to s e s ig u e e n m u e h a pi

d e lo p a s a d o . P o r q u e a s í c o m o e n e l p r im e r te m o r

26 v ic to r ia e l e n e m ig o , h a l la fa c i l id a d p a r a te n ta r n o s '

e s t e o tr o . P a i a lo c u a l e n a lg u n a m a n e r a 'd e c la r a r ,

oli*o d is c u r s o q u e e l e n e m ig o t ie n e . S i h a l la á u n a

n a q u e l a c o n c ie n c ia t ie n e a n c h a , y p a s a p m “ lo s p»

s in p o n d e ra r lo s , h a c e c u a n to p u e d e q u e c l p e c a d o ven o

n o s e a n a d a y c l m o r t a l v e n ia l , y e l m u y g r a n m ‘ >i

p o c a c o s a ; d e m a n e r a q u e se a y u d a c o n l a f a l t a

n o s o tr o s s ie n t e , e s á s a b e r , p o r t e n e r l a c o n s c ie n c k

* Awcbanüiis.* L o contraRO» fi a l c o n tra r io .

E c c H . Xiu, 1 0 : d l U u t U i H e : < i ! h c 1 » í í í u I h i k i m k u m ¡ l i < r i 3 .

NeceÂd,11

U o c l c o n c o p io d e Ta p e rd o n a icnC ada, e s to es» q u e DO le

n 'td a , y q u e «] p«« u d o m u rt id c tn ^ a p o r v en ia l.

153 ‘ C A R T A S U H S A N lO S íA C lO . 3 1)

p a s ia d a m e n te a n c h a . S i , c o n t r a p e r s o n a h a l l a d e

c o n sc ie n c ia d e lg a d a , q u e p o r s e r d e lg a d a n o h a y f a l t a , y

co m o v e q u e n o s o lo e c h a d e bí lo s p e c a d o s m o r t a le s y

lo s v e n ia le s p o s ib le s , m a s q u e a u n p r o c u r a e c h a r d e 6Í

to d a s e m e ja n z a d e p e c a d o m e n u d o , im p e r fe c c ió n y d e

fecto , e n to n ces p ro c u r a e m b o lu m a r ’ * a q u e lla c o n c ie n c ia ,

tam b ién h a c ie n d o p e c a d o d o n d e n o e s p e c a d o , y p o n ie n

d o d efecto d o n d e h a y p e r fe c c ió n , á fin q u e n o s p u e d a

du^baratar, d e s c o n te n ta r y a f l ig ir ; y d im d e n o p u e d e m u

c h a s v e ce s h a c e r p e c a r , n i e s p e r a p o d e r lo a c a b a r , á lo

meno6 p ro c u ra d e a to r m e n ta r .

P a r a m a s e n a lg u n a m a n e r a d e c la r a r e l t e m o r , có m o

se c a u s a , d ir é , a u n q u e b r e v e , d e d o s le c c io n e s q u e

e l S e ó o r a c o s tu m b ra d a r y p r e m it ir L a u n a d a , l a o tr a

p rtm ite . L a q u e d a , e s c o n s o la c io n in te r io r , q u e e c h a

to d a tu rb a c ió n y t r a e á to d o a m o r d e l S e ñ o r , y á q u ié n e s

ilu m in a e n l a t a l c o n s o la c io n , á q u ie n e s d e s c u b r e m u

ch o s se cre to s y m a s a d e la n t e ; f in a lm e n te , c o n e s t a d iv i

n a co n so la cio n to d o s t r a b a jo s s o n p la c e r , y t o d a s fa t ig a s

d escan so: e l q u e c a m in a c o n e s t e h e r v o r , c a lo r y co n so *

lacioQ in te rio r, n o h a y t a n g r a n d e c a r g a q u e n o s e le

h a g a lig e ra , n i p e n ite n c ia n i o tr o t r a b a jo t a n g r a n d e , q u e

DO sea m u y d u le e ; e s t a n o s m u e s tr a , y n o s a b r e e l c a rn i -

* A I cofitruin , si bkJlá i p c iw n a de co n cien cia dcUc^dA.

' • Confundir, tnw dAT, embroJJar. E l P . A l c i r a r lej-6 6 C0frig¡6 í * -

q « ^ ( L f i c a lo misfoo,

P rm iííT y f m n i U d i«c co p ia an iiq n ía iaia J« U v a ría ,

y t 9 ^ne a.«i. co n e s u m ctácesis a l ^ tM C a, pero m o y propia deJ

eecHWcs« S a n J g M c ío , b a b ia b a y e scrib ía co m o la ge n te Uana

d« su d isip o , y ^roineig le y ó ú ccrrigíd «I P . A J c á s a r , quitan do

í I» fraic el len iid o p&r darie corrección. B a rto li y G a r cín «ntcndíeroii,

e<8 r a « n , p erm itir y fe r m iU .

4 0 C A R T A S nfi S A N IGNACIO. A. 1536,

n o d e lo q u f d e b e tn o s s e g u ir , y Im ir d e lo c o n tr a r io ; e sta

n o e s t á s ie m p r e e n n o s o t r o s , m a s c a m in a s ie m p re k u s

t ie m p o s c ie r to s s e g ú n l a o rd in a c io n d iv in a , y to d o para

n u e s tr o p r o v e c h o . P u e s q u e d a n d o s in e s t a t a l conso!

y io n , lu e g o v ie n e l a o tr a le c c ió n , e s á s a b e r , n u e s tr o an-

t ig o e n e m ig o poniéndonos? to d o s in c o n v e n ie n te *

b le s p o r d e s v ia m o s d e lo c o m e n z a d o ; y t a n t o n o s v e ja ,

to d o c o n tr a l a p r im e r a le c c ió n , p o n ie n d o m u c h a s V9 c n \

t r i s t e z a , s in s a b e r n o s o tro s n i p o d e r s e n t ir p o r q u é esta»

m o s t r is t e s , n i p o d e m o s o r a r c o n a lg u n a d e v o c io n , coa-,

t e m p la r , n i a u n h a b la r n i o ir d e c o s a s d e D io s X ue

S e ñ o r c o n s a b o r ó g u s t o in te r io r a lg u n o . Y n o so lo esto?

m a s fii n o s h a l la s e r f la c o s y m u c h o h u m illa d o s á e s v »

p e n s a m ie n to s d o n a d o s n o s t r a s p e n s a m ie n to s c o m o ,

d e l to d o fu é s e m o s d e D io s N u e s tr o S e ñ o r o lv id í

v e n im o s e n p a r e c e r q u e e n to d o e s ta m o s a p a rta d o «

S e ñ o r n u e s t r o , y c u a n to h e m o s h e c h o y c u a n to quei

m o s h a c e r , q u e n in g u n a c o s a v a le . A s í p r o c u r a tra e i

e n d e s c ()n ñ a n ? a d e l t o d o ; y a s i v e r e m o s q u e s e ca í

n u e s tr o t a n t o t e m o r y f l a q u e r a , m ir a n d o e n a q u e l ttcm*

p o d e m a s ia d a m e n te n u e s t r a s m is e r ia s , y h u m illá n e

t a n t o á s u s f a la c e s p en sam ien to *?; p<>r d o n d e e s men<

m ir a r q u ié n c o m b a te : s i e s c o n s o la c ió n , b a ja r n o s y h i

l la m o s , y p e n s a r q u e lu e g o v e m á l a p r u e b a d e Ia

ta e iim ; s i v ie n e l a t e n t a c ió n , e s c u r id a d ó t r is t e z a , i r

t r a e l la s in t o m a r r e s a b io a lg u n o , y e s p e r a r co n p ací

c ia l a c o n s o la c ió n d e l S e ñ o r , l a c u a l e c h a r á t o d a s tui

c io n e s y t in ie b la s d e fu e r a .

A g o r a r e s t a h a b la r lo q u e s e n t im o s , s c v e n d o

D io s N u e s tr o S e ñ o r , c ó m o lo h e m o s d e e n t e n d e r , y

Dado«, Rigciido».

A, 1 5 3 6 . CARTA9 D 8 SAN IG N A CIO . < 1

ten d id o , s a b e m o s a p r o v e c h a r . A c a « e q u e m u c h a s v e c e s

cJ S e ñ o r N u e s tr o m u e v e y f u e r z a * ’ á n u e s t r a á n im a á u n a

o p eració n 6 á o tra , a b rie n d o n u e s tr a á n im a , e s á s a b e r ,

h ab lan d o d e n tro d e l la s in r u id o a lg u n o d e v o c e s , a l z á n

d o la to d a á s u d iv in o a m o r , y n o s o tr o s á s u s e n t id o , a u n

que q u is ié s e m o s , n o p o d ie n d o r e s is t ir ; y e l s e n t id o s u y o

que to m a m o s, n e c e s a r io e s c o n fo r m a r s e c o n lo s m a n d a

m ientos, p re c e p to s d e l a I g le s ia y o b e d ie n c ia d e n u e s tr o s

m ayores, y lle n o d e to d a h u m ild a d , p o r q u e e l m is m a E s

p íritu d iv in o e s e n to d o . D o n d e h a r t a s v e c e s n o s p o d c-

Hjus e n g añ ar, e s q u e d e s p u é s d e t a l c o n s o la c ió n ó e sp ira *

, *' Pva«viur*coda FaIia jnMligdncia, nótense bteo tres coms. i.* De hkbla el ¿iutcn, que c& de la& opciacionea de Dioa vn el almA< no de

Ut obfas eltn, morida por la Inapiniuoii dÍTin», su(teni<la f>or f^- cia y s 'udiadote de t« líbr? albcdi , ejercilu iMeriOf 6 e<ier¡ftfn>coic pan m<re«M la vida eieraa. 2,* Qué dice: y es. qoe e) cntnunicarse Dios al ahnx es i v?ce« con tama faersa y Amorío, que ella no poedc impedir M aj U oferackon divina, ni dejar de acntir la prc»encia de IHus, de ver b le wueHíi, oír lo que le dice, entender lo qoe le enw5a, y «nune

atraída i au amon > eate ver, oifi eniendery acntir {bien r**« todo Mentalmente en la parle ma« alea del espInRi, bien paree en el wt«nd.tr(fcBtct perte«» la imafinacion) es id ly rtdoH i qoe dite el San-• í»e Dio» mtu9e j/uerta al alsa, y ea el seuHdo que ella toma 9jn que

wjuíi»'. 3.* Como el demyniü fue<>e contrahacer I»* u»*fnra<d«Oí« y ccxikáacifm«» diviuas, aín que tsté »iempr« en nueecra âo ee))»*i n»»»otro« <«a sujeaiioneí, aun(|Qe ííempre aeainna doefios f®Wia*jwi* ffac«4 ¿o üÍo«1 de no consentir en ellas pone en tercer lu-

c1 Baiitft aoA regla moy ücil, tlar* y segura para Conocer las yerda- . y c«, contengan, y i oi4a muevan qu« sea■ ►■ •»‘«rio a lo Igteto tien« en materia de fc, y prof**i y nos tnaij.

teCAnte & ifte eo«l\unbrea; y da 1* fa?on fandamental: porqu« Saato e» autor de la$ geriuinaa ¡napifacionea de üjoí

ds la {gle^, eJ cual no puede ser coritpario á ú tnlemo dícien- ® n» c o a a i 1« I g l e s i a y o , r a i f l o s o t n » ,

c io n ' c o n io e l à n im a q u e d a g o z o s a , a l lé g a s e e l e n e m i.

g o to d o d e b a jo d e a le g r ía y d e b u e n a o lo r , p o r h a c e j

a ñ a d ir á lo iju c h e m o s s e n t id o J e D io s N u e s tr o S e ñ o r ,,

p a r a h a c e m o s d e s o r d e n a r y e n to d o d e s c o n c e r ta r . Otr»».;

v e c e s n o s h a c e d is m in u ir d e l a le c c ió n rc c e h id a , poniéB«'

drtnos e m b a r a z o s y in c o n v e n ie n te s , p o r q u e e n tc ra m e i

n o c u m p la m o s to d o a q u e llo q u e n o s h a s e y d o m o sti

A q u í e s m e n e s te r m a s a d v e r t e n c ia q u e e n to d a s la s o t r u

c o s a s : m u c h a s v e c e s re fr e n a n d o l a m u c h a g a n a d e ha*^

b la r d e la s c o s a s d e ü i o s N u e s tr o S e ñ o r ; o tr a s v e c e s

b la n d o m a s d e lo q u e l a g a n a 6 m o v im ie n to n o s ac(

p a ñ a . P o r q u e e n e s to e s m e n e s te r r o a s m ir a r e l sub}<

t o '* d e lo s o tr o s , q u e lo s m is d e s e o s , c u a n d o a s í e l en e

m ig o a y u d a c r e c e r ó m e n g u a r e l b u e n s e n tid o rece b id o -

d e m a n e r a q u e a s í v a y a m o s te n ta n d o p a r a aprovechií^ J

lo s o tr o s , c o m o q u ie n p a s a e l v a d o ; s i h a l l a b u e n pa»

c a n iin o , ó e s p e r a n z a q u e s e g u ir á a lg ú n p ro ve ch o *

a d e la n te ; s i e l v a d o e s t á tu r b a d o , y q u e d e l a s b u e n a s pa*

l i b r a s s e e s c a n d a l iz a r á te n e r r ie n d a , s ie m p r e bi

c a n d o e l t ie m p o 6 l a h o r a r o a s d is p u e s ta p a r a h a b la fr

M a te r ia s s e h a n m o v id o , q u e n o s e p u e d e n a q u í '

c r ib ir , 6 á lo m e n o s s in m u y c r e c id o p r o c e s o y

c o n to d o q u e d a r ía n c o s a s q u e m e jo r s e d e ja n s e n tir

d e c la r a r , c u a n t o m a s p o r le t r a . S i a l S e ñ o r N u cstn » a «

p la c ü , e sp e ro q u e p r e s to n o s v e r e m o s a l lá , d o n d e ma»

V ai

“ In a p itic io n .

I .a cap*ci<!ad y actuaJ disposición.

N o » m c ita i p o M f & q u ita r cn 1» boen a d o C U ÍM cp » D io» nc*

da d o á « n o es, «tiien d ei.

* ' P.l pcòjìm u COQ qu ien l>4b 1&mo«.

DÍ»careOi traitelo tn e y la ig o .

aden tro ** «n a lg u n a s c o s a s n o s podrem «>s e n te n d e r . E n

tr e ta n to , p u e s te n é is m a s v e c in D á C a s t r o , c r e o q u e s e r ía

bien os e scr ib ié s e d e s c o n é l, q u e d o n d e dañe» n o s e p u e

de s e p i i f . a lg ú n p ro v e c h o p u e d e v e n ir . Y a u n m ira n d u

con m u c iit a te n c ió n , h a l la r e is q u e e a v u e s t r o t ie m p o pa*

sad o, e n e l c u a l é ra d u s m a s e m b o lu m a d a ’ * e n p e c a d o s y

en m en os g a n a s d e s e r v ir á N u e s tr o S e ñ o r , n o é r a d e s a s i

te n U d a ni p e rtu rb a d a p o r a q u e lla s e r p ie n te q u e s ie m p r e

procura tu rb a rn o s; p o rq u e a n t e s l e p la c ía d e v u e s t r a s co*

9as, y d e la s b u e n a s d e a h o r a le d e s p la c e . Y p u e s e n to d o

m e d e cís o s e sc r ib a lo q u e e n e l S e ñ o r s in t ie r e , d ig o

sex eh b ie n a v e n tu ra d a , s i lo q u e te n é is , s a b é is gu éird u r.

C e so , re d a n d o á la S a D iísx m a T r ú iid a d p o r l a s u ínfU

nita y su m a b o n d a d , n o s d é g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e su

san tísim a v o lu n ta d s in t a m o s , y a q u e lla e n te r a m e n te

cum plam os.

D e V e n e c ia , i 8 d e J u n io d e 3 6

= j f t s , A m i e n C r is to N u e s tr o S e ñ o r berm aoA S o r R e ja d e lía .

M«i ea particnikT é intimûncntu.' í¿*nbo3iin ia(U , (A lc ifa r .j ,

que sereivÜ n h €o?j4 Mti li firma •Ign'KkN« de disimU • ilc k W a

■4 S modíroa.

C A R T A V I I I

A S O R T E R E S A R E JA D E L L A .

M cd iiácio n c« <1Q« y o irá s e n q u e «I a lm a g v í » y el cuerpo

c a n sa , c * u t a » d e escM elailen i la aaJod; v tn ta ja e d cl c o c q ¡c «a»«

rjne m ie n u a e « t é firroe e n c l am or de D í « , n o w ap o q u e c l aJme n i ickm

e n d e m asía p o r le n iacto n e s t iR Voluniarías flar|ae2&s q u e e n «j v<».

J n S .

L a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a sicitti

p r e e n n u e s t r o f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

D o s le t r a s v u e s t r a s t e n g o r e c c b id a s p o r d iv e rsa *

c e s ; á t a p r im e r a r e s p m d i á m i p a r e s c e r la r g o , y seg«

i*azon, l a te r n e is y a rc e e b id a - E n l a s e g u n d a m e deci»

m is m o q u e e n l a p r im e r a , d c m p t a s * a lg u n a s p a la i

l a s c u a le s s o la m e n te re s p o n d e r é e n l^reve.

D e c ís q u e h a l la is e n v u s t a n t a ig n o r a n c ia > poqo< _

d e s , e t c é te r a ( lo q u e e s m u c h o e o n o s c e r ) , y q u e o» pa*

r e s c e q u e á e s t o a y u d a n lo s m u c h o s p a r e s e e r e s , y p o ^

d e te r m in a d o s . Y o e o j c o n v-u esira s e n t e n c ia , q u e quK

pDCO d e te r m in a , p o e o e n tie n d e y m e n o s a y u d a . M a s

S e ñ o r , q u e * v e , é l m is m o e s e l q u e fa v o r e s c e . ’ t’odfl

{ lita c ió n e n l a c u a l t r a b a j a e l e n te n d im ie n to , h a c e farií

e l c u e q > o ; o tr a s m e d ita c io n e s o r d e n a d a s y desean^

l a s g u a le s s o n a p a c ib le s a l e n te n d im ie n to , y n o ira b j

' V í a s e l a n o ticia lo bre L ca rta anlcriur.

* Q u itad a«, e « o c e , e sc e p to algun**s p ila b raá .

L o v e .

rm « 1 5 3 -H $as á la s p a rte s in te rio ren d e l á n im o , q u e e c h a c c n s in

poner fu e rz a in te r io r n i c s te r io r , e s t a s n o f a l ig a u d c u e r

po, ma» h a c c o d e s c a n s a r , w n o e s p o r d o s m a n e r a s . L a

p rim sra , cu a n d o o s q u ita n e l n a t u r a l s u s te n ta m ie n to y

recrcacic« q u e a l c u e rp o h a b é is d e d u r. L la m o « su a ten -

tácn iedto , • cu a n d o p o r o c u p a r s e a lg u n o e n U s t a le s m e •

é itacione» no s e a c u e r d a d e d a r a l c u e rp o s u re fe c c ió n

n a tu ra l, p asa n d o la s h o r a s r e q u in t a s - L la m o « recrea*

cion» (m as p ía), d e ja r a l e o te n d im ie n to q u e d is c u r r a d o n

de qu iera e n c o s a s b u e n a s 6 in d ife rc D le s , s o lo q u e n o

sean m a la s . L a s e g u n d a , á m u c h o s a c a e c e d a d o s á la

M ácion 6 c o n te m p la c ió n , q u e a n te « q u e b a y a n d e d o r

m ir, p o r b s c e r e je r c ita r m u c h o a l e n te n d im ie n to n o pue*

den d e sp u e s d o rm ir, p e n s a n d o J e s p u e s e n la s c o s a s c o n -

tem pladae y im a g in a d a s , d o n d e e l e n e m ig o a s a z p r o c u

ra entonce« d e tra e r c o s a s b u e n a s , p o r q u e e l c u e r p o p a

d e zca co m o e l su e ñ o se le q u ita ; lo q u e t o ta lm e n t e s e h a

de e vitar, C o n e l cucr¡>o s a n o p o d r é is h a c e r m u c h o , c o n

e l enferm o o o s é q u é p o d ré is . E l c u e r p o b u e n o e n g r a n

m anera a y u d a p a r a h a e e r m u c h o m a l y m u c h o b ie n : m u

ch o m al á lo s q u e t ie n e n l a v o lu n ta d d e p r a v a d a y h á b ito s

Díalos; m u eb o b ien á lo s q u e t ie n e n l a v o lu n t a d t o d a á

D ios N u e stro S e ñ o r a p lic a d a , y e n b u e n o s h S b ito s acos*

tum hrada. A s í, s i y o n o s u p ie s e e u á le s s o n l a s m e d ita c io

n es 6 c je it ic io s , y p a r a c u á n to t ie m p o , y a p a r t e lo q u e C á -

ccres 08 d ijo , y o n o p o d r ia h a b la r e n te r a m e n te m a s d e lo

que o s te n g o e scr ito ; y e n e s to o tr a v e z c o n fir m o y o , so*

bre to d o , q u e p e n s e is q u e e l S e ñ o r v u e s t r o o s a m a (lo q u e

y o no d ad o ), y q u e le re s p o n d á is c o n e l m is m o a m o r , no

c ie a d o c a s o a lg u n o d e e o g ita c io n e s * m a la s , t o r p e s ó

•en su ale*, {»oquedades 6 t ib ic t a s , c u a n d o s o n c o n tr a vu es*

t r o q u e r e r ; p o r q u e t o á o e s o ó p a r te deU o, q u e n o v tn ie í

n u n c a lo a lc a n z ó S a n P e d r o n i S a n P a b l o ; m a s a t

n o d e l t o d o , a lc á n z a s e m u c h o *con n o h a c e r ca& o á

g u n a c o s a d c l la s . P o r q u e a s í c o m o n o m e t e n g o de sal

v a r p o r la s b u e n a s o b r a s d e lo s á n g e le s b u e n o s , a si m

m e t e n g o d e d a ñ a r * p o r lo s m a lo s p c n s a m íe a to e y fla

q u e r a s q u e lo s á n g e le s m a lo s , c l m o n d o y l a ca rn e m«

r e p r e s e n ta . M i á n im a s o lo q u ie re D io s N u e s tr o S eñ o r

c o n fo r m e c o n l a s u D i v i n a M a je s t a d ; y a s í l a á n im a con

fo rm e , h a e e a n d a r a l c u e r p o ( q u ie r a q u e n o ¡ lu ie r i) co«*

fo r m e á l a s u d iv in a v o lu n t a d , d o n d e c o n s is te nq<

m a y o r b a t a l l a r y p la c e r d e l a e t e r n a y s u m a K o n d a d .

Q u ie n p o r l a s u in fin ita p ie d a d y g r a c ia n os

t e n e r s ie m p r e d e s u m a n o .

D e V e n e c ia , i i d e S e tie m b r e 3 6 .

C A R T A I X ’ -

A L C O N F E S O R D E L A REINA D E F R A N C I A .

<k giACÍAS p o r loe favow R q u e d e é i h » » c ib « d o ,y 1« rc cO fm e A *

nucTB c o m f íh*Ji á em prender u n Tía)« d e P arts • V e tt « c l|f

J o n t a r « c o n €1. C w n u n ic n U n w icia » d e «us conocido«.

jSs.L a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r so a

p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a ,

* Contlen^r.‘ T a n * d n d e Iií C o lecc io n d e R om a. N o t ie n e fe ch a , pero dei

lo t t infw re c laram ente hAber«e eec fiu i « n « 5 3 6 , ptrf «I n*«® de CK”

^ CAR T A S D E S A N ir.NAClO. 47

A to r d ío d o ra « d e l a v o lu n ta d t a n b u e n a y ta n s a jia ,

que por a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r e n m í &íempi*e se

b a m ostrado *, s in y o s e r d ig n o d e t a n t o b ie n , p e n s é es*

cribir e sta , no p a r a a lg u n a p a g a y s a t is ía c c io n p o r e l l a *,

pqes ta n to m o m e n to n o a lc a n z o , m a s p a r a p e d ir c u e v a s

g ra c ia s y don es e n s e r v ic io y a la b a n z a d e s u D iv in a M a*

j«$tad. L a c u a l c a r id a d , d a d o q u e c o n tin u a m e n te l a c o

n ociese, co n o c í m u y e n te r a , c u a n d o , e n m i o b s e r v a n c ia *

hablan do, m e h ic is te is h a b la r c o n a q u e l g r a n d e re lig io s o ,

eo q u ien p id o m u c h o s e r v is i t a d o y e n c o m e n d a d o , lyo

c u a l m e t ie a e e n te r a m e n te o b lig a d o p a r a to d a m ¡ v id a , y

m e go zo e n ser a s í l ig a d o , s i e n a lg u n a s c o s a s , q u ie r e n

au sen cia, q u ie r e n o tr a m a n e r a , s i D io s N u e s tr o S e ñ o r

me h a c e ser d ig n o , e n q u e p la c e r , y s e r v ir o s p u e d a , en

la su d iv in a y s u m a b o n d a d , p o r m r t a n t o d e b id o .

A I M a estro P e d r o F a b r o , c o n a lg u n a c o m p a ñ ía s u y a ,

se le o frece u n ca m in o a s a z p e lig r o s o *, d e q u e m a s la r g o

se puede h a b er in fo r m a c ió n . Y p ie n s o , s e g u a la s tu r b a -

cioncs y g u e rra s la n c r e c id a s e n l a c r is t ia n d a d p o r n úes*

tras m iserias y p e c a d o s , é l y s u c o m p a ñ ía s e v e r á n e n

m ucha, ó estrem a n e c e s id a d ; á l a c u a l , p a r a s e r v ic io y re*

n r e n c ia de D io s N u e s tr o S e ñ o r , p id o q u e r á is m ir a r , p a r a

* E kw e» qo e « e ra fiR m « h a b cls moftraclo.

Pof k ta n bu en a y ta n nana. l*areM decir, « n nu fa vo r 6 recorocndaeion.

era ei de P a rís á V e n e cb i, q u e te n ía n q u e ecn p ten d ef lo i

P *ñ « o t de Ign acio p v u ¡ k v ¿ r i e fe cto e l y ü W que lublan h ecbo d«

P«eirinac)oo i loe Santos Logare». E M íiod o i p u n to d e abrir«

CaH o# V y F ra n cisco I i c a o s a d« s o s prW cn-

■ibQLiii ^ M ifin , r a c M i e p o r la mocnc d e F ra n cia co Slbrzd,

to e t-vd e ' ^ N oviem ijre de 1536, y í p r in c ip ia de

í V e n e cia, dundc h « i a un lA o qne lew a gn a n la b a

a l a d a r y f a v o r e c e r e n lo q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s n »-|

v ie r e , y p a s ib le s e r á h a c e r . D e m á ^ q u e to d o s e h a rá

a m o r y g lo r ia d e l a s u d iv in a y s u m a R o n á a J , y o

c u e n t a q u e á m i m is m a p e r s o n a s e h a e e .

N u e s tr o c a r ís im o e l D o c t o r C a s t r o ra e h a e scr ito di

v e r s a s v e c e s d e sd e l a C a r t u ja d e V a l d e -C risto » que^

e n S e g o r b e , d o n d e e s F r a i le , e l c u a l h h o p m fc s io o

d e S a n J u a n p a ^ a ilo . D io s N u e s tr o S e ñ o r le d é gra(

c u m p lid a p a r a d e b ie n e n m e jo r a c a b a r e n s u s a n tíiij

s e r v ie io y a la b a n z a .E u e l P . F r . J u a n , y e n e l b u e u M a e s tro J u a n

m u c h o s e r v is i t a d o y e n c o m e n d a d o , c u y o c r ia d o Mae

M ig u e l ® e s t á a q u í e n n u e v a v id a , d e q u ie n y d e t(

d e m á s q u e s a b e r p la c e r á , e s c r ib o ........

S o b r e íc n io . = J Í S . - - A m i i n D o m in o * M ayofJ

P a d r e e s p ir it u a l e l C o D Íe so r d e l a R e in a d e Franciifc|

* E l P~ F r , debe <1« q q m in c e b o fran cés Uíimiido J o * * . 1

sien do p a je d c l V ír c y de N a v ir r a D , M artin d« CAedob», y

é l p o f A le » !» , berido en u o a p cn d e o cia , se qu^dS i c u r a r « e n a i'

<1« A r x c sa n ^ , « tie^^po que en é l m o fa b a S a n Ig n a cio . A á cío o *» »

«o m od o de vid a, y l e a íg o w e n A J c a U y H alanM Aca, donde

cu an d o e l S a n w fa c á Parí», y m a » a d ela n te s e h iso re1ífi»o«o»(

t í M l r f f y u a n c a r e p d « * e e n iíen d a e l M a e stro J u a n d e P t í a ,

) i K lofia d e c n f c á * r F i lo w f ia c n P a tis , e n e l C o le p o M S an ta

prim ero á S a n F raneíaco J a vie r y a l B . P«dro P abfO , y de>yi**>’

Ign a cio , E n cu a m o a l Ü M s lr v U í/ 'u f l m parece d a d « o 4 ° 6

n a ^ c r o q a e , escudiando e n P a f í i a l rnlaino lic m p o q u e S a o I | ’

»0 m a ta tl« p o r h aber ¿ » n a d o p a ra ru m o d o d e v id a á S a n F j

vier, p e to l o e j o c n V e n e c ia a * Junt6 á S a n Ig n a c io p a ta »«f d<

pajSla, c n c u y o ptupC4ÍlO n o perseveró.

' E n el S«&or,

' B a lo e», í i^ e r w r .

C A S T A S R B S A N I G N A C I O ,

C A R T A X

AL MAESTRO M A N U E L MIONA.

R eega c o o onchA in s u a c ia á e i t f grave v arón , q u e h«bíR s id o con fetoc

M 70 en Alcftlá 7 PuOa, qo« b a ^ lo e e}»tcÍc>os, en csrec íén d u le cuántova len .

j t ì s .

L a g r a c ia y amoi* d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a s ie m

pre e a n u estro fa v o r y a y u d a .

M u ch o d eseo te n g o d e s a b e r c ó m o o s h a su c e d id o , y

no es ro a ra v in a , co n io ta n to o s d e b a e n l a s c o s a s e s p ir i

tu a le s , c « n o h ijo á p a d r e e s p ir i t u a l . Y p o r q u e e s raôn

« íp o n d e r á ta n to am o r y vo lu Q tad c o m o s ie m p r e m e

Í>>vslpdA primero «n U t a por «1 P , N í c c J i* O rla n d in o ( l l i s t .

/ « » , íí>. I , » , :3 2 ), y e n itatian o p o r e l P . B a tto U { V it a J i

* í f M i » , /. r , x6) J a 4¿ b i c o n o c « e n eJ origif»aJ caaieJlano cJ Padre

de la Palm a en e l Cám iKo ts ^ n lH 4iJ , á e la m atterò f « l» tn señ a e ¡

P » 4 re -6'«^ I g n t u h e n t u íifrrw á e h i e j t r e k h s . im preso

* ^ 0 de x 6 i6 (J, V , c. 12 ). A m a# d e « ? u co p ia t e h an ten id o

l . ^ *1“ trae el P . A lc á s a r {C h r ím iM sic r ú i. U b . ^ U m . . <. V I ,

V ^ ^ / . la d r iP .C k o t t m ( i , . m 7) , y c n a i r o m an u ecriias, n n a d cl C & d j«

y «re* á e feepeiable a n iigü ed ad , ludM» sa ce d a » del yríqinaJ.

9* « «ra e e i^ fa fo , colo cad o e n rico mi»íco líe p * a u , ae con»erv6

p a i l a ó f e l o e n H ig k « la d cl N o v icia d o de l a C o m

« ciíd ft, no ^ í<*drid. D erribada l a ig le sia y c l e d ifid o d c l N o .

í f h a • * ) í parar ; co m o e n l o í deinoledorce M

^ de . «o"C p a r e j« c o n c l odio i Ja reL fiO ñ, a la cien, * P ^ a r «I m hcw io, y p ttú ib b d«Mru7& l a reUcTQla-

^ Paíüi. f i » , . W a i

h a b é is te n id o y e n o b ra s m o s t r a d o , y c o m o y o h o y

e s t a v id a n o s e p a e n q u e a lg u n a c e n t e lla o s p u ed a

t is fa c e r , q u e p o n e ro s * p o r u u m e s e n e je r c ic io s espirit

le s c o n la pers<m a q u e o s n o m b ré , y a u n m e o frecíst

l o h a c e r , p o r s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s pi<

lo s h a h u is p ro b a d o y g u s t a d o , m e lo e s c r ib á is ; y

p o r s u a m o r y a c e r b ís im a r o u c r te q u e p a s ó p o r nos

o s p id o o s p u n R a is e n e llo s ; y s i o s a rre p ín tié re d e a

d e m a s <lc l a p e n a q u e m e cûísíéredes d u r (á la ci

m e p o n g o ) , te n e d m e p o r b u r la d o r d e l a s p e r so n a s

t u a le s , á q u ie n d e b o to d o P o r q u e á u n o h e escrU o l

t o d o s , n o Ds h e e s c r i t o h a s t a a h o r a p articu lam aen t« ,*

a s í d e to d o lo q u e o a p la c e r á s a b e r d e m í o s p o d rá

fo r m a r P 'a b ro , y v e r é is lo e n l a q u e y o l e e sc r ib o . De

t r e s , y (rtras c u a n t a s v e c e s p u e d o , o s p id o , p o r se

d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , lo q u e h a s t a a q u í o s tei

c h o ; p o r q u e á l a p o s tr e n o n o s d íg a s u D iv in a M aj

p o r q u e n o o s lo p id o co n to d a s m is fu e r z a s , s ie c d o '

lo m e jo r q u e y o e n e s t a v id a p u e d o p e n s a r , s e n tir

t e n d e r , a s í p a r a e l h o m b r e p(KÍerse a p r o v e c h a r á ¿

m o , c o m o p a r a p j d e r fr u c tíQ c a r , a y u d a r y apro^

O tro s m u c h o s ; q u e c u a n d o p a r a lo p r im e ro n o siat

d e s n e c e s id a d , v e r é is s in p ro p o rc ió n y e s t im a * , ci

08 a p r o v e c h a r á p a r a lo s e g u n d o .

C u a n t o á lo d e m á s , c e s o s u p lic a n d o á la ín m e a íM

m c n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r n o s d é s u g r a c ia , :

q u e s in t a m o s s u s a n t ís im a v o lu n ta d , y p a r a q u e

* P r o T i k i n u p o r J t h h m es trae tin a c o ^ m».

* T o d o , porqa» k lan© h e e * c H » p o f M « ; c»o o * ..... (!-«

A lc á s a r l.

* V e r a » c u á a to »obre proporeinn y estima o s a p r o v « c ^

•e,'an<io, e«. frtKÜñcsi en l u a l m u de le« pf^kcao«>

A. 1 5 3 6 - CARTAS D B SA.N (C SA C IO . 5 I

b i ^ cu m p lir p e r fe c ta m e n te iu x ta talentum om nibus com -

»issw m *, s iq u ie r a p o rq u e n o n o s d i g a : S erv e nequam ,

. nU bítí, etc ^D e V e n c c ia , i dÌC2 y s e is ’ d e N o v ie m b r e d e 1 5 3 6

a5os.T o d o v u e s tro e n e l S e ñ o r ,

Iñigo.

SóbracriU). — j í Í S - = A m i e n C i i s t o N u e s tr o S e ñ o r

herm ano e l M a e stro M io n a , e n P a r is -

* el U l«niA co n £ a d o á c a d a u q o .

* L i K . 3 3 . S f r v e r u q t t ñ m . t e U b o i ^ u o d e g o k c M ú / tu tU r v t

a m , . . e l ««n i f d i s t i fe í n n é a n t tn e s m a d M e m a m , u t e g » v e n ie n s

m » t i u j t t e u g i s i e m i lla m ^ M n l w c r v t ; , p< jr t u b o C J iv con*

d e o ú . y o «r% h o m b r e r e e » J « coQ < ^ icú> n.-.. ^ P u e « p o r q u é n o

d i* ie «ni dioero a l banco, p a r a q u e cu an d o y o t o I v í c m , )o CoDia&c co n laa

’ CWandiBo I3 p<xve U fe ch a de 1 . ' de K o víe m b re , co fltn i fo q u e ti«*

s u U i dcB*a» copiaa.

C A R T A X I ’ .

A L P A D R E M A E S T R O VERDOLAYi

r>«afmc& á c D io tu a tk m d«neo eH que e s te ii jom o«» )« c o en ta l a ÍJegvi|.

d e aus cocapañcros & V c n c c ia , id a d« 1« m ism o s á Kricna. favore» qu£ allt

recib ieron , v u e lta á V en ec ia , ocdcnocíofl d e lo s s ie te q u e s o e ifa te li O enados. inp ed im enU )« d e la p eregrin ación £ J e r u s í^ n , y p r é n s c

ijriii«nio por d iv e n a s parte« d« Ita lia ,

jt ís .L a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a siem»,'

p r e e n n u e s tr o f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

D e s p u e s q u e p a s é p o r e s a s p a r l id a s ’ y o s e scr ib í,

h a b r á d o s a ñ o s , n o h e h a b id o le t r a v u e s t r a , n i n u e v a s al*

g u o a s h a s t a a h o r a , q u e h a b r á t r e s m e s e s q u e I$ a1)el

s e l m e h iz o s a b e r d e v u e s t r a ^ alu d y d o c tr in a , t:»n buei

y ta n s a n a : a s í m e s m o d ic ic n d o m e q u e m e h a b la d «

c r ito , y q u e d e s e á b a d e s m u c h o s a b e r d e m í. C ie r to , en

e s t a p a r le n o p ie n s o d e b e r m u c h o ; q u e s i y o n o m e h a lliH

• C o le e , rom.

* P ir t e s , (ierrae. S a n Ig n a c io v in o c a A b r il d« 15 3 5 d e P2r«t i

p eitia, 4 o ftde e stu v o uno» s e « m eses reit«bleîen do la aaliid co n lo s airt*

natur.iJes; de a\]\ p acan d o p o r P a m p lo n a . A lm a s a n , S i^ ñ e n n , Te

V a lo n cia , < ié n o v a y B o lo n ia, fu é á V c n e c ia . k d o a d e i ñn««

c v m b r e d e l n u»m o a ñ o , y perm ao «ció b a a ia ¿dümn« de Ju lio de > i3S

co n clu y e n d o e l e stu d io de T e o lo g ía com eusA do e n Parifc a P . V eti

p a re ce esla b n en Barcelona.

1 ^ 3 7 - CARTAS D B SAN IG N A C IO . 5 3

6« ta n to lig a d o voluniarie *, y e n c o s a s q u e á m i ju ic io

m uclio im p o rta n a c i , n o m e d o le r ía n p ie s p a r a b u s c a ro s

donde a n d a is- A s í , v is to lo d e a l l á y c o n s id e ra d o lo du

a cá, si m a y o r s e r v ic io y g le r ia d e N u e s tr o S e ñ o r h a llá s e *

d es, m u ch o d e se o q u e e n e s t a s p a r t e s n o s h a llásem o '? ;

d e c tio de u n a fio p o c o m a s ó m e n o s , p ie n s o e s t a r a q q j.

N o sé a d e la n te lo q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r o r d e n a r á d e

m í; y p o rq u e d e m í y d e o tr o s h e rm a n o s ra io s y v u e s t r o s

en C ris to N u e s tr o S e ñ o r e s te is m a s a l c a b o , y p o r s a t is -

&icer á lo quo d e se á is s a b e r , h e p e n s a d o e s c r ib ir e s t a u n

poco la rg o , ten ien d o p o r c ie r to o s s e r á a g r a d a b le e n te n e r

a u ev a s c ie rta s ,

D e P a r ís lle g a r o n a q u í, m e d ia d o E n e r o , n u e v e a m i

go s m íos e n e l S e ñ o r , to d o » M a e s t fo s e n A r t e s y a s a z

versados en T e o lo g ía , lo a c u a tr o d e e l lo s E s p a ñ o le » *, d o s

P raricesca *, d o s d e S a b o y a ’ y u n o d e P o r t u g a l lo s

ciia les lo d o s , p a sa n d o p o r t a n t a s a fr e n ta s d e g o r r a s y c a -

'raincKs l a j ^ s á p ie y e n l a f u e r z a d e l in v ie r n o , en tru ro n

iq u í en d o s h o s p ita le s d iv id id o s p a r ;i s e r v ir á pobres? «n-

fcrm os e a lo s o fic io s m a s b a jo s y m a s c o n tr a r io s á i a c a r

n e. D esp u es q u e e n e s t e e je r c ic io estuviex-on p o r d o s m e-

«es, fueron á R o m a , co n a lg u n o s o t r o s q u e e n io s m e s

ó o s p rop ósitos lo s s c g o ia n , á te n e r l a S e m a n a S a n t a ; y

com o e llo s se b a ila s e n e n p o b r e z a , s in d in e ro , y s in fa v o r

V o]® nafi»m eotc.

p eau lo un *So . P«n»aban « t a r c w c tScmpo e n V cn cc ia ir n o

• J c r u ^ c n .L a in e s , A lo n s o Sa lu jeron y X íc td á a D «-

; B t o « y J u a n C oduii.

. y C la u d k L e J a y ó J a y o .

^ I l a tP . * cw o » :iu ev e b a y q u e a ñ a d i r « i b a c h i l le r D icg n^ S a n Ig n a c io « n V o n * c u .

C A K T A S D E S A N I G N A C I O . A . I 5 3 7 .

(le n in g u n a s p e r s o n a s d e le tr a s n i d e o t r a co^ a alguna

co D fia n d o y e s p e ra n d o s o la m e n te c n üI S e ñ o r , p o r q w

v e n ia n , b a ila r o n , y s in t r a b a jo a lg u n o , m u c h o lU as de

q u e e llo s q u e r ía n , e s á s a b e r ; h a b la r o n a l P a p a , y

p u c 3 q u e fu e ro n l le g a d o s , m u c h o s C a r d e n a le s , O b ísp e t

D o e lo i 'c s d is p u ta r o n c o n e llo s *, y u n o d e lo s q u e d isi

ta b a n e ra e l D o c t o r O r t iz ‘®, d e u a l l e s h a s e y d o e n g r «

m a n e r a m u y fa v o r a b le , y a s i o t r o s señ aladt> s letr¿

m a jie r a q u e e l T a p a fu é " t a n c o n te n to y to d o e l audit»-^

n o , q u e lu e g o c o m e n z a r o n á d a r le s to d o e l f a v o r po&il

I.® l ic e n c ia p a r a ir á H ic r u s a le n , o c h á n d o le s u n a y d o s

CCS s u b e n d ic ió n , y e x h o r tá n d o lo s q u e p e r s e v e ra s e n en

p ro p ó s ito s ; 2-* le s d ió a l p ie d e C o d u e a d o s d e lin>0«-.|

n a , y e n tr e C a r d e n a le s y o t r a s p e r s o n a s q u e a llí eran

le s d ie ro n m a s d e 1 5 0 d u c a d o s ; d e m a n e r a q u e traje

a q u í e n c é d u la s ¿G u d u c a d o s ; 3 ,” á lu s q u e e ra n saeei

t e s , le s d ió fa c u lta d p a r a q u e p u d ie s e n c o n fe s a r y a

v e r ü e to d o s c a s o s q ) Í s c o p a le s ; 4.® -1 lo s q u e no

s a c e r d o te s , r e v e r e n d a s ó c a r t a s d im is o r ia s , n o bi

m e n c ió n d e t i t u lo d e p a tr im o n io 6 b e n e fic io , p a r a que

t r e s d ia s d e f ie s t a , 6 t r e s d o m in g o s , c u a lq u ie r a O b isp o

p u d ie s e h a c e r s a c e r d o te s . A s í , v e n id o s a q u í e n V’ <

e l d ia d e S a n J o a n ü a p t i s t a a c a b a m o s d e to m itr l<

* £ *co U M Íca m «B l« sobre pnnio« de d o c u iiu . pom cnduJM

lo s y re ip o n d ien d o elJoa.

E r a c n K om a a g c n ie d c l E m p « n u lo t C a ilo e V p«ra (1 aevM O '

de K n a i^ e V I I I c m l a R e in a D o f i a C a iA lin A j y

F atifl h abia aido m u y contrarú> » S « n Ii^ o a cio , ctJii e l (r ito de c íu k

üre» c a m b ió d e m an e r^ k q u e lo e recom codO irm eh» a l S u io u I'oc f u i c n adelan to u o o d e 1m m aa ^ l i m c a a m igos y £«vorccc4 o i M w

C om pnñia.

" Qued/i.E»Uiban.

^ e n e s , in c lu so e l s a c e r d o c io , y lo s fûe n o s o rd e n a m o s

ftiiraos siete p a r a lo c u a l h a l la m o s to d o c l f a v o r y be*

a ev o le n c U ¡m a g iu a b le , ta f lto , q u e á n u e s tr o e s c o g e r era

« queríam os s e i' s a c e rd o te s a d iilu lu n t n o l u n i a n e g pauper-

iaiúi, i / í sufficieK íü H ttera íu ra , vel utriusqu e n o s o tro s

e legim o s o4 tifídnm ulriusque y h e d im o s v o t o d e p o

b reza p erp é to a e n m a n o s á t l L e g a d o d e l P a p a '* q u e a q u í

88tá, no p o r é l c o n s tr e ñ id o s , m a s p q r n u e s t r a v o lu n ta d

siovidos; p a ra c l c u a l s a c e r d o c io n o s d ic r u n d o s O b is p o s ,

c a d a u n o n o s q u e n a o rd e n a r , y t u v im o s q u e h a c e r e n

cu m plir ccfl; e l u n o , p o rq u e p o r lo s d o s n o p o d ía m o s

A » todas e s ta s c o s a s a c a b a d a s , a s í e n R o m a c o m o en

V en ecia , y todc) g r a e io s o s in l l e v a r d in e r o s , n o s dÍ6 e l

n is m o D e le g a d o a u to r id a d c u m p lid a p a r a q u e e n to d o c l

dom inio de V e n e c ia p u d ié s e m o s pre<H car, e n s e ñ a r y in

terpretar la E s c r i t u r a p u b lk e e t p riv a tim 1 '. a s i m e sm o

con fesar y a b s o lv e r d e c a s o s e p is c o p a le s , d e O b isp o ^ y

P atriarcas

T o d o e sto h e tr a íd o , a s i p o r s a t is fa c e r á lo q u e a n ib a

d ije, com o p o r m a n ife s ta r n u e s tr a m a y o r c a i ^ a y con íu*

aion, f?i no n os a y u d a m o s , d o n d e ’ * D io s K u c stn > S e ñ o r

tanto n os a y u d a , q u e s in p e d ir n i s a b e r p a r e c e q u e to d a s

'* Sm I jdacio, S * b Pr»B C i«ü Javier, Salm erón, BobadiD a,

y H oce*.

A titalo 4t fobittA volonuría, 6 de a u fitie n tia üc «loclrinn, v de )• 0Ö4.

A tksJo d« u n a y otra.

Jerfaü»« VeraJlo.

V icen te N ig o aa n ti, Otri*po A / b « n « , ca to es, de A rba

í^ b lic g y privadjjoente,

Rrtervadoft i O bi«(x« y T u riarca« .

^ ^ b 4o , 6 alendo a*; qoe.

la s c o s a s y m e d io s p o r n o s o tr o s d e s e a d o s n o s vieM gtl

la s m a n o s , P le g u e i la D iv in a B o n d a d n o s q u ie r a infur

s ü g r a c ia , p a r a q u e en t ie r r a n o e s c o n d a m o s la s m erce*'

d e s y g r a c ia s q u o s ie m p r e n o s h a c e , y e sp e ra m o s

p r e h a r á , s i p o r D osotros no f a l t a **. P a r a lo c u a l os

p o r s e r v ic io y r e v e r e n c ia d e la s u D iv in a M a je s ta d ,

texs e n h a c e r o ra c io n p o r n o s o t r o s , a s i m c s m o ro g a a d ó l

lo s d e v o to s y d e v o t a s v u e s t r a s , p u e s v e is c u á n ta nec<

d a d te n e m o s ; q u e q u ie n m a s r e c ib e m a s d e u d o r se

E s t e a f io , p o r m u c h o q u e h a n e sp e ra d o p a s a je p a ra

r u s a le n , no l i a h a b id o n a v e n in g u n a , n i l a h a y , p o r estt|

a r m a d a q u e e l t u r c o h a e c . A s í h e m o s v e n id o d e co n d c

t o , q u e la s c é d u la s d e lo s 2 6 0 d u c a d o s q u e h ic ie ro iv }

e n v íe n á R o m a , y e s té n lo s d in e r o s e n p o d e r d e la s p«t*

s o n a s q u e e s t a l im o s n a re c ib ie r o n p a r a ello^ , no

r ie n d o u s a r d e lo s t a le s d in e r o s s i n o fu e s e p a r a cl

m o v ia je y t a m b ié n p o i'q u e n in g u n o p ie n s e q u e

m o s h a m b r e n i s e d p o r la s c o s a s p o r l a s c u a le s e l m i

m u e re . H e c h o e s t e i*ecaudo. c o m o y a e s e n v ia d o , es

e s t a , o tr o d i a s ig u ie n te s e p a r te n du a q u í ** d e d o s en

p a r a t r a b a ja r e n lo q u e c a d a u n o p u d ie re a lc a n 2 a r

d e l .S eñ o r N u e s tr o , p o r q u ie n v a n . A s i t o d o s a n d a rá s

p a r t id o s p o r e s t a I t a l ia h a s t a e l o tr o a á o , s i p o d rá s

*• S e

I g i u l in a n e ra d e p ro c e d e r g% uni6 H an soV a le n c ia , M arO n P e r « : d e A lm a s a n , e l c o a l , s a b ie n d o q u e ib a i I t a f l a '

in tc n iv d« p a s a r á J e m s a le n , le á ió p u k 9Íáiic<v dcJ cattiinf> 4 d u c » * r ^

o ru , io s c T u Je t le v c^v ié á e n v ia r c l S a m o d e sd e V cnecSa, d an d o

x o o q u e s e baJjÍA e s to rb a d o h , j o m a d a { s i n l a cuaJ le h^M a lim o e n a . {H lsta rU m . d e l C c U g w d t e. i .)

L o e co m p a ñ em e J c l S a n io , y e l S a n to m ism o se p a rtw taa ú

t o a i M r P . P a b fo y L a in c ? .

A. 2537* CASTAS D E SAW IO N a C IO . 5 7

M f e n J e ru s a le n ; y s í D io s N u e s tr o S e ñ o r q o fu e r e s e rv í-

do q u e p a se n , n o e sp e ra n m a a t ie m p o , m a s e n lo q u e co -

m ie n fa n , írá o a d e la n te . A c á se n o s l ia n q u e rid o p e g a r

a lgu n as co m p a ñ ía s , y s in f a l t a d e le t r a s su fic ie n te ^ , y te*

neraos c a ^ o d e r e h u s a r ** m a s q u e d e a u m e o t a r , p o r t e

m o r d e la s c a íd a s .

C e so , re d a n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r p o r l a s u in fin i

t a y s u m a b o n d a d n o s q u ie r a d a r i u g r a c ia c u m p lid a ,

p a ra q u e su s a n tís im a v o lu n ta d s in t a m o s , y a q u e lla e n t e

ram ente cu m p la m o s.

D e V e n e c ia , á lo s 24 d e J u lio d e 1 5 3 7 .

D e bond ad p o bre,

Iñigo.D e sp u é s re c ib í u o a v u e s t r a , y s e g ú n q u e e l S e ñ o r

N ueíítro m e h a d e j u z g a r , m e p a r t e e , y s ie n to q u e s í a l lá

teoei«! m u ch o q u e h a c e r , a c á te r n e ís m a s , y v i a p a r a m a s

K r v ir aJ S e ñ o r q u e d e s e á is . P o r t a n t o h a c e d q u e n o s veam os p resto .

L » cD ifid a en qu« it» C«m pa& k.

C A R T A X I I ‘ .

A M IC E R PE D R O C O N T A R I N I ’.

C u á n la rga m e n te }v o v e e y c u in b ien p r e in li í lo s q o c ioA> l o i

ja n p o r Servirle á C l u l n ; lo d«ben h a c cr lo « q u e to n capscca >

l a m a períeccion , d e su m orad a c n V ic c n s » ; q u e a víve c l d«ap{Kbv d e '

nego^.Ío» de cierta p e n o n s que e sla b u en V e n e cia.

JÍ s.P o r q u e d e n u e s tr a s c o s a s h a b lé la r g a m e n t e c n la car

t a a l S e ñ o r M a i l ín C r o n z a g a , e n l a c u a l h a y la jn b ic a

K u n a s q u e m a s p a r l íc u la r m c n t c t o c a n á V . S . , s e r t co

e s t a m g y b r e v e , c o m o q u e n o ta j) to e s c r ib o p ir q u e

* T ra d u c ció n . V 4 a w e l te w o , escrito fM rte e n la tín , parte en

e n et A p ¿ o d Íc c 2 , n. I.

Lofe o r i j^ a lc » d e e sta c s n a y de otras tres q u e t e in í c r t a r ^

la n le e scritas á D . Ped ro C o n tsrin i, esta b an á ñ n e s d e l pas

p o d er de sil» Ílu8tn;s descendien tes, felii;re»cs entune«« de la

lo s S a n to s C e t v a iio y Proiaîn de )a ciu d ad de V e n e c ia , M c« .le»

h ab ia n s k m p r e m irado y ven erad o co m o ineetim abie teso fo y p r c M a ^

&<Q;Qlat protección co n que va ria s v e c e s, y d e u n m o d o m u y víciWe,

cum penkó D io » N u e stro S e fio r l a am istad y fa vo r q u e au gran « le r A l 5

e io debi& e n vid a i a lgu n o » d e c a ta e K la r« c Íd 2 ramclía, y

C ard en al D . G a s p a r C o n ia rin i y á «u aobrinn D . Ped ro. A l ir á pnblñ

C o le cció n , Io gt6 e> P . M en ch a ca u a a la d o e x t c i o de ir>daa eHas*

u n a n o ta p u e sta a l m árên del p l i e ^ e n q u e e itá n «fcrita si la p r i

ven eraba e n P la té a la e n u n a l u f dedicaeto k S . Ig n a c io , d e l vratt

b lic o d e S a n M a rc o s, perten ecien te k d ich a n obiLsim a Tamili«^ las

e:ii«rian e n e l a rch ivo de au palacio. T o d a » lle v a b a p a l p ié la

d ad a p o r e l O b isp e de V ic e n c ía e n 16 6 5 .

• A fine* d« J u ü ^ de 1 5 3 7 se hahian repartido S a n Ig n a cio y

compai^croB r a d iferen tes partea de Ita lia , d onde prinjero i€ dieroa

L 1537• » ccesarío , c u a n to p o rq u e n o p a r e z c a q u e o s h e m o s o lv i

dado.H a s ta a h o ra , p o r l a b o n d a d d e D i o s , lo h e m o s p a s a

d o siem p re b ie n , y m a s y m a s c a d a d i a h a l la m o s p o r

B fpcriencia s e r v e rd a d a q u e llo i c n ih i l habenUs et om n ia

fj fm id fn tc í . 00 ten ien d o n a d a y p o s e y é n d o lo to d o *; to d o ,

% o , lo q u e c l S e ñ o r p ro m e tió d a r e n a ñ a d id u r a á lo a

ûe bu sca n e n p rirn e r lu g a r e l r e in o d e D io s y s u ju s*

titirf. Q u e s i to d o h a d e d a r s e e n a fta d id u r a á lo s q u e

«ntc to d o bu sca n e l re in o d e D io s y s u j u s t i c ia , ¿ p o d rá

fa lta r co sa a lg u n a á lo s q u e la ju s l ic x a d e l re in o y a l

im am o R e y d e re>'es s o la m e n te b u s c a n ? P a r a e s t o s e s

U m b icn la b en d ició n , n o ta n to d e l r o c ío d c l c ie lo y d e la

g ro su ra de la t ie r r a , c o m o d e s o lo e l r o c ío d c l c ie lo : a q u e

llo s, d ij^ , quts no e s tá n d iv id id o s; a q u e llo s q u e a m b o s

C30S tien en p u e s to s e n l a s c o s a s d e l c i c lo . D é n o s es>lo

A quel m ism o q u e s ien d o a b a s ta d o d e t o d o , d e t o d o se

d » p o jó p a ra e n s e ñ a n z a n u e s tra ; q u e e s ta n d o e n l a g lo r ia

de la o m n ip o ten cia , y d e t a n t a s a b id u r ía y d e t a n g r a n

de p otestad , no o b iitan te s e s u je tó á to d a p o te s ta d > j u i

cio y v jlu n ta d , a u u q u v m u y ñ a c a . M a s b a s t a d e e s to , so*

b te fodo p a ra a q u e llo s á q u ie n e s p u e d e C r is t o d e te n e r e n

I 9tro grad o; que ¿ V , S - m a i p r o p ia m e n te t o c a m ir a r q u e ,

« algo tien e , d e n in g u n a c o s a t e m p o r a l s e a d e te n id o , d e

t m s fo i b víd-i con w jPiO iD Ta y d capu cs á la a p c e tó lk » , prtd ican -

^ . y AbMieado i lo * etifennos e n 1« h ospitales. E l S a n to , Jo«

. Fabro y L ain er, a h abía recogid o en U s « fa c n i* <1e V ic « n s a e n on

í e n otro liem p o cW Ic^ J«ron im ian «i de F ié-

**1“ ’ «»ftilíe »1 ftoblc v«A ecÍano P c d to C o n ia tín i, «dm in isU ador

' ^ ^ ^ P»blf>, ít ûien h a b ia d ud o lo« ejercicios é^ en la perfección e va n gélica . P o é s»empre gran d e afní j o y p roiec tor

« d i la C eo ip aíiia , y irum b O b isp o de Pafo», e n l a isla de ChipeCecs VI, \j.

>re.

n in g u n a p o se íd o ; á A q u e l lo v u d v a to d o , d e quien

lo t ie n e . P u e s q u ie n n o p u e d e o c u p a r s e to d o a ce rcá

a q u e l u n o q u e s u lo e s n e c e s a iio , q u é d a le e l g r a d o ^

diat< \ q u e l a s m u c h a s c o s a s e n la s c u a le s se cm p j

a n d a s o líc ito , v a y a n b ie n o r d e n a d a s . P e r o rau ch o

a p a r to d e l p ro p ó sito : v u e lv o á n o s o tro s .

C e r c a d e V i c e n c ía , 1 u n a m il la fu e r a d e l a p u erta

m a d a d e S a n i a C r u z , h e m o s b a i la d o u d lu g a r m on i

q u e l ie n e p o r n o m b ro S a n P e d r o e n V a n e llo , d on de

h a b it a , y a s í lo s f r a i le s d e S a n t a M a i ía d e la s Q ra c ú

V íc e n z a , t ie n e n p o r b ie n q u e m o r e m o s a l l í c u a n to

m o s ; a s í lo h a c e m o s , y e n é l e s ta r e m o s a lg u n o s tq ú

p e r m it ié n d o lo D io s N u e s tr o S e ñ o r .

P o r d o n d e s o lo r e s t a q u e s e a m o s b u e n o s y p eí

q u e D io s n u n c a e s fa lt o d e b o n d a d . C o n q u e V . S . me

p o r n o s o tr o s a l S e ñ o r n o s d é la g r a c ia d e c u m p lir

t a v o lu n ta d , q u e e s l a s a n t if ic a c ió n d e to d o s . Y

D io s á V . S . e n J e s u c r is to S e ñ o r N u e s tr o , q u ie n á

g u ie p o r e l c a m in o d e la p a z , q u e e n l í l so lo se h a lU N

P o b r e e n e l S e ñ o r h e rm a jio ,

I g n a c i o .

C u a n t o a l S e ñ o r . . . , , ru e g o m u y e n c a re c í

á V . S . , q u e s i lo s n e g o c io s s u y o s q u e p o r V . S .

j ic a h a r s e n o e s tá n d e s p a c h a d o s , h a g a d e m a n e ra

e n m o d o n in g u n o p u e d a d e c ir n i a c ie r te á p en sa r

* A u a q u « 0 0 se u b c p on lokltn en te U fe«b.i J e

h u b j d e cBcríbirU S a n Ig n a c io e n A g o b io de >53?) porque >lespM*<

2 4 Jo lio d cl Duamo aA o fu é c « n P a b r o y L a in c s t V ic e n ít i f S >

p a ftc , n o l a escribió a l )l«gar. pue« h abia 7 a escrita i D . M arte*

g a ; ni m u ch o de^poet. p u e s ioiÓ F Q t d M íce r P e d fu C o n ia iío i de

dcnciA.

A. 1 5 3 8 . CAÍtTAS D E SAN IG N A C IO . 6 l

j »B O tros ten g a m o s l a c u lp a d e q u e é í s e a d e te n id o e n

V en ecia.

M a g n ífic o S e ñ o r P e d r o C on*

U fin o , m í h e rm a n o e n C r is to c a r ís im o .

CARTA XIII

A MICER P E D R O C ONTARINI.

. S e n te o ó i q s c por zocdiaclon d c l C ard en al C o n ta iín it d ebid a & 1a recn«

, ' i 'IBBaiiaciOT de U ic e r P e d io , d iv á £<vot de S« n Ign^^cio y su s cucspañcioa

Beocdicin C o o ve m n o , O b { « ^ de B «rtm oro y C o b e rn k d u i d e R o m a , á

, * I i 4 i N o > « n te e d c X538, en en ^ c a e s a qo« por «ftlumnift b«bin n form a

je , cootra ello». Su disposición i sufrir Injurias, y por <5u4 í< ^ c ¡U fo n

at)Qclla se stcn cía .i ’ .lí

JHS.L a graci4 y p a ¿ d e N u e s tr o S e ñ o r J esucri^ ito s e a c o n

todos nosotros.

L a s úU im as ie tr a s d e V , S . r e c ib im o s , y ju n ta m e n t e

1 « en re co m e n d a ció n n u e s tr a n o s m a n d a b a p a r a su

tw M ünsefior C o n ía r ín i y d a m u s á V . S . l a s d e b id a s

*• A p ín d ic c X, n . I I . E l P . O r

« m I s c '*•** fri*ao d e e s u ca rta , p o f elV í ; .^ . y «u pkfi algcioas palabra» e n l a tx>pia d e M en ch a ca .

‘ d e U c a r ta anterior.

* f c « r « ^ G *«p a r C oniarinc, un o 4 « l o i p erson ajes m a i sabio»

^ M e w o i. T fiJúsofo y te ó ío g o ecniaente, com o k> a cfcd iia ntvveeîé cnucb© ¿ s * n Ig n a c io , á qu ien w m 6 por confceor,

g r a c ia s p< r s u fin u ra y b o n d a d p a r a c o n n o s o t r « .

u n a , m u y c la r a m e n t e v im o s q u é m e m o r ia g u a r d a de

o t r o s ; e n l a o t r a , p o r e s p e r ie n u ia c o n o c im o a l a voU

q u e t ie n e d e fa v o r e c e m o s . C o m o s u S e ñ o r tÍo leyi

c a r t a , lu e g o m a n d ó u n o d e s u s c r ia d o s a l S e ñ o r

n o d o r , á m e a r le q u e p o r in s t a n c ia s u y a t u v ie s e p or

t e r m in a r l a c a u s a n u e b tr a q u e e n s u t r ib u n a l e s ta b a

d ie n te ; c o n lo q u e á Irts p o c o s d ia s se a c a b ó d e l tA ío j

n e g o c io , e n l a fo r m a q u e n o s o tr o s > p a r a h o n r a d e Dioes

s a lu d d e m u c h a s a lm a s , m a s p e d ía m o s se a ca b a $ e , I)

s e n t e n c ia d e c la r a n d o c ó m o , h e c h a d il ig e n t e pcsq^

n a d a s e h a b ía h a lla d o , n i e a n u e s t r a v id a n i e n nu<

d o c tr in a , q u e d ig n o d e s o s p e c h a f u e s e . L a m is m a s»

e ia c o m o s e p r o n u n c ió , s i p o r v e n t u r a V . Ö . h olg& tt*

v e r , s e p a q u e l a t ie n e e l K m b a ja d a r d e l K m p c r a d » 9

c a d e e s a S e ñ o r ía *, q u e s e k m a n d a r o n d e a q u í a li

a m ig o s n u e s tr o s . H a r t o s á b e m o s q u e p o r e s o n o h a

f a l l a r q u ie n e n a d e la n te n o s v i t u p e r e , n i n u n c a la i

te n d im o s ; s o lo h e m o s q u e r id o vt» lver p o r e l h o n o r de

s a n a d o c t r in a y á ¡ la v id a s in m a n c i l la . M ie n tra s rio t%

t e n d e in d o c to s , r u d o s , q u e n o s a b e m o s h a b la r :

m ie n tr a s d ig a n d e n o s o tr o s q u e s o m o s a v ie s o s , b ;

r e s , l iv ia n o s , n o h a r e m o s , a y u d á n d o n o s D io s , graJi

p e r o d o lía n o s q u e l a d o c t r in a q u e p r e d ic a m o s , l a aj

s e n n o s a n a , y q u e l a s e n d a p o r l a c u a l c a m in a m o s ,

tltciendü h » b « f e s c o n t n d o e n ^ on d itccto r de »u c o n ó e n c i» u i

lu b i a p o r m o ch o tiempo»

‘ R f i cate e l c é k b r e D . D ie g o H u rta d o <le M en d o za , qiJ«

la n ic aienJi^ E m b a ja d o r d « E s p s ñ » e n tra tó intiman»«»*« « •

Ijruie»«, adm irandi) »u san tid ad y co n a o m a d a p rod e n e U el» M

n e |o c k i8 d e B M d d o qu» ]c co n su ltab a ,

i 1 5 3 8 - C A R T A S D B S A N IG N 'A C IO .

p g ta se m a la , n o s ie n d o la u a a n i l a o tr a nuesUâ, s in o d e

C ris to y d e su I g le s ia . P e r o d e e s to n a d a m a s .

T ih Ias la s p e r so n a s A q u ie n e s V . S . e n s u c a r ia se

a a Q d 6 po* m í e n c o m e n d a r , g o z a n d e s a lu d , y m e e n c a r

gan I2 v u e lv a s u s e n co m ie n d a n ...... p o r J c s u c r is t t) N u e s tr o

Señor, q u e e s n u e s tra p a^ , d e s c a n s o , I ia r tu r a y co n so la *

d o n , V É l so lo to d o a q u e l b ie n p a r a e l c u a l h e m o s s id o h e .

chos del n ú m e ro de lo s r e e n g e n d r a d o s , y a l c u a l , final*

m ente, e n e ste m u n d o ll^ u e m o H . É l g u a r d e l a s a lu d

de V - S ., quien co m o h a s ta a q u í n o s a m e y fa v o r e z c a .

D e R o m a , á 2 d e D ic ie m b r e d e 15 3 8 .

Pobre e n e l S e ñ o r h e rm a n o ,

I g n a c i o -

S f > ¿ r c m < o .= j í^ S .* - A l M a jfn ífic o S e ñ o r m i S e ñ o r

PediQ C o n ta fin o , m i h e rm a n o e n C r is t o c a r ís im o , e n

V e n e tía .

C A R T A X I V ‘ .

A IS A B E L ROSER.

8*ot4s ocupacíftiws de S . Ig n a cio y su s c o m p a íic n » e n R o in a ; r e e u per*

••eoetoo q M to n ir a clloa s e loovift, y f c l ú euce«o qu« et» cK a orvieroD,

«oR ieotoe d« U C oiopaM n .

J H S -

L a g r a c ia y a m o r d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a s ie m

pre en n u estro fa v o r y e n t iu e s tr a a y u d a .

*«»« **** ** C fo f to h i i to r ía d e U Pcovíncift T iá c -i • e. V i l , 5, v / / j , y o b w fv a e l P . A lc á s iif q « e eJ o rig in a l

. B ie n c r e o q u e e s ta r e is a s a z c o n c u id a d o , y n o raeog|,<-

m a r a v il la d a , p o r n o m e h a b e r fr e c u e n ta d o e n e s c r e b ir o tJ ^ i

c o m o y o q u is ie r a y d e s e a b a ; p o r q u e , s i m e o lv id a s e de b '

m u c h o q u e á N u e s tr o S e ñ o r y o d e b o p o r v u e s lt a s mi,*

n o s , c o n ta n * s»incei'0 a m o r y v o lu n ta d , p ie n s o q u e s u D i

v in a M a je s t a d d e m í n o s e a c o r d a r la , p u e s ta n to p er

a m o r y r e v e r e n c ia e n m í o s b a b e is s ie m p r e em plt

A s í , i a c a u s a d e m i t a r d a n z a e n e s c i i b i r h a s id o p o r q w l

e s tá b a m o s e n c o n fia n z a d e d e s p a c h a r u n ne^jocio nue*» '{

t r o d e d ía e n d í a , ó d e m e s e n m e s , p a r a h a c c r o t m u

c ie r t a d e n u e s t r a s c o s a s d e a c á . R l n e g o c io h a sey d o t&},

q u e d u r a n te o c h o m e s e s e n t e r o s h e m o s p a s a d o l a m a i

r e c ia c o n tr a d ic c ió n 6 p e r s e c u c ió n q u e ja m á s h a y a m o l

p a s a d o e n e s t a v id a *. N o q u ie r o d e c ir q u e n o s I ia y a x v * .

j a d o e n n u e s t r a s p e r s o n a s , n i l la m á d o n u s e n ju ic io , ni

o tr a m a n e r a ; m a s h a c ie n d o r u m o r e n e l p u e b lo , y po*

n íe n d o n o m b r e s in a u d it o s , n o s h a c ía n s e r s u s p c c t » * j

o d io s o s á l a s g e n te s , v in ie n d o e n m u c h o e sc á n d a lo j

m a n e r a q u e n o s f u e fo r z a d o p re s e n ta r n o s d e la n te d c l Le*

g a d o y d e l G o b e r n a d o r d e s t a c iu d a d (q u e e l P a p a er*

id o e n to n c e s p a r a N i z a ) , p o r e l m u c h o e s c á n d a lo

c a u s a b a e n m u c h a s p e r s o n a s ; y c o m e n z a m o s á n om l

V l la m a r a lg u n o s q u e e o n tr a n o s o tr o s s e d e scn v o h

p a r a q u e d ije s e n d e la n te d e n u e s tr o s m a y o r e s lo s mal««

fle con servab a c n s a ü e tn p o «n 1a c a s a q o e te n ia b C-^mpaS»» Cft V »***•* *

jf> d e F u e n t« !. H a y tam bién co p ia d e e lla en e l m an u scrito de

I b $ í , y c n U C o le cció n rocoana. J e d ofld e l a U'm & e l P . OeneUj

* n o Viaberos emento e o o Tfecncncia.

* M ovift ca ta per«ecneion on re li^ o c o píaraonilK , luterano

d e «n o jo d e Que lo s com pafteros d e S a n Ig n a c io b u bieaen dcêam«

do lua erra va* S0 3 pecboeo9 .

■ f i

1 5 3 8 . C A RT /S D R SAN lO N A CIO . 6 5

oue cfi n u e s t ia d o c tr in a y v id a h a l la b a n . Y p o r q u e e n a 1-

g u o a m a n e ra se e n tie n d a m a s l a c o s a d e sd e e l p r in c ip io ,

daré a lg u n a in te lig e n c ia d e llo .

M a« h á d e u a añi) q u e t r e s d e l a C o m p a ñ ía l le g a

mos aquí e n R o m a , c o m o m e a c u e r d o h a b e r o s e s c r ito .

L o s dos c o m e n ta ro n lu e g o á le e r g r a t is e n l a e s c u e la

i e U S a p ie n cia , e l u n o T e o lo g ía P o s it iv a y c l o tr o E s -

e iiá s t ic a , y e sto p o r m a o d a d o d e l T a p a ; y o m e d i

t«do á d a r y c o m u n ic a r e je r c ic io s e s p ir i t u a le s á o tr o s ,

f j» r a d e R o m a c o m o d e n tro , E s t o c o n c e r ta m o s p o r

^ b c r a lg u n o s le tr a d o s d e n u e s t r a p a r t e , ó p i in c ip a -

íes , 6 p o r m e jo r d e c ir , d e l a p a r t e , h o n o r y g lo r ia * d e

D ios N u e stro S e ñ o r , p u e s l a n u e s t r a n o c» o tr a q u e

fláibanza y s e rv ic io d e Ja s u D iv in a M a je s t a d , p o rq u e

en lo s m u n d an o s n o h a llá s e m o s t a n ^ c o n tr a r ie d a d , y

despues p u d iésem o s m a s lib e r a m e n te p r e d ic a r s u s a n t is i-

rea p alab ra , o lie n d o * l a t ie r r a s e r ta n b cca d e b u e n o s

frutos y a b u n d o sa d e m a lo s - D e s p u e s q u e p o r lo s t a le s

:’ *l^rcicit)8 (D io s N u e s tr o S e ñ o r o b ra n d o ) g a n a m o s a lg u *

nos en n u estro fa v o r y s e n te n c ia , y p e r s o n a s d e m u c h a s

letras y d e m u c h a e s l i m a , a i c a b o d e c u a t r o m e s e s d e

H aoestra ven id a, p e n s a m o s ju n ta r n o s to d o s lo s d e l a C o m

pañía e n e sta m is m a c iu d a d ; y eom en ;^ ando d e l le g a r n o s ,

p ssim o s d ilig e n c ia e n s a c a r l ic e n c ia p a r a p r e d ic a r , >¿x-

h crtar v co n fe s a r , l a c u a l n o s d i6 e l L e g a d o m u y cop io*

[^«a, aunque e n e ste m e d io d ie ro n m u c h a s m a la s in fo rm a*

1 «iones de n o so tro s i s u V ic a r io , e s to r b a n d o l a e sp e d íc io n

de la t a ! lice n c ia . D e s p u e s d e h a b id a , c o m e n 2 a m o s c u a

tro o c in co á p re d ic a r e n la s f ie s ta s y e n lo s d o m in g o s en

• * j h o n ra (A lc íu . P a r.)CofmdMte.

d iv e r s a s ig le s ia s ; a s im e s m o á m o s tr a r ’ á lo s m u c li« !

lo s m a n d a m ie n t o s , lo s p e c a d o s m o r t a le s , e tcé tera ,«

trtras ig le s ia s ; c o n tin u á n d o s e s ie m p r e la s d o s lic io n a s «n

l a S a p ie n c ia , y c o n íe s io n e s p o r o tr a p a r t e . T o d «

o t r o s p r e d ic a b a n e n le n g u a it a l ia n a , y y o s o lo e n h

p a ñ o la ; y p a m to d o s s e r m o n e s h a b ia a s a i cu n cu i

g e n te s , y s in c o m p a r a c ió n m a s d e lo q u e p e n s á l

q u e h u b ie r a , p o r t r e s r a z o n e s : l a p r im e r a , p o r s e t tií

p o in u s ita d o ; p o rq u e n o s o tro s c o m e n z a m o s lu e g o pa?

l a P a s c u a d e K e s u r r e c c io n , c u a n d o lo » o t r o í preüic

r e s d e l a C u a r e s m a y f ie s t a s p r in c ip a le s e e s a b w ijy ^

e s t a s p a r te s s o la m e n te e s c o s tu m b r e d e p r e d ic a ! en

C u a r e s m a » y A d v ie n to s ; l a s e g u n d a , p o rq u e co m u i

t e , p a s a n d o p o r lo s t r a b a jo s y s e r m o n e s d e l a C u a r e s n u ,

m u e h o s d e s p u é s , p o r nue^rtros p e c a d o s , ííe iJícU n tn m «

i lo s d e s c a n s o s y p la c e r e s m u n d a n o s , q u e á o tra s

l e s * 6 n u e v a s d e v o c io n e s ; l a t e r c e r a , p o rq u e no

m o s ju ic io * q u e e le g a n c ia s y p r im o r e s n o s a co m i

y c o n to d o e s to t e n e m o s ju ic io , p o r m u c h a s es¡

q u e e l S e fio r N u e s tn > , p o r l a s u in fin ita y s u m a

n o POS o lv id a , y á o tr o s m u c h o s p o r n o s o tr o s (tan

y s in n in g u n a c u e s t a *•) a y u d a y fa v o r e s c e .

P ü e s a s í n o s o tro s p r e s e n ta d o s ” , y c o m o dos

s e n l la m a d o s y n o m b r a d o s , y e l u n o d e e llo s se h«

1%■

1 > i< 13 <)

Ensenar.Semejantes.N o se j i u g * d e runuíiro»» ó , n « ju a g a m o s noaotfo««

V J o f , tn e re cim ien ia

A riie d L e g a d o y c l G obernador.

D e 1m c o n ir v io s y calum niadores.

F u e » q u c l Toísm o U ig u « l, d e qu ien a e hBbló en U i»ol4

c a r ia I X ,

delan te d e lo s ju e c e s m u y a l c o n tr a r io d e lo q u e p e n s a b a

h a U a n e, o tr o s á q u ie n n o m b ra m o s p a r a s e r lla m a d o s

qucdaroft ta n te m e ro s o s , q u e , n o q u e rie n d o n í o s a n d o p a -

recet, h a cien d o ic h ib it io D e s á n o s o tr o s p a r a q u e d e la n te

de o tro s ju e c e s p ro c e d ié r e m o s e a l a c a u s a , y c o m o fu e -

fe n p erso n as, q u ié n d e m i l d u c a d o s d e r e n ta , q u ié n d e

te isc ie n to s , y q u ié n a u n d e m a s a u t o r id a d , t o d o s lo s c u -

r ia k s y n e g o c ia d o re s re v o lv ie r o n ta n to c o n C a r d e o a le s y

toD o tra s m u c h a s p e r s o o a s d e e s ta d o e n e U a c u r ia , q u e

nos h ’c ie ro n a n d a r m u c h o t ie m p o e a e s te c o m b a to . A l

cabo d cU o , d o s q o e se h u c ía ji m a s p r in c ip a le s , s e y e n d o

fia m a d o s p are^ cicro n d e la n te d e l L e g a d o y d e l G o b e m a *

d o f, y d ijeron q u e e llo s h a b ía n o íd o n u e s tr o s s e r m o n e s y

k c d o n c s , e tc é te r a ; y h a b la r o n e n to d o , a s í e n l a d o c*

trin a com o e n U v id a , e n ju s t i f ic a c ió n e n te r a d e n o s o

tros, C o n ta n to e l L e g a d o y e l G o b e r n a d o r , te n ie n d o

m u ch a b u en a e stim a d e n o s o tr o s , q u e r ia n q u e a s í a c e r c a

áesto s co m o a c e r c a d e o tro s , q u e d a s e l a c o s a c n s i le n

cio , N o so tro s p e d ía m o s , s e g ú n q u e s e m ía m o s s e r ju s t o ,

y poc m u c h a s v e c e s , q u e p a r e s c ie s e p o r e s c r it u r a e l b ien

é e l m a l q u e e n n u e s tr a d o c tr in a f u e s e , p a r a q u e e l es*

cán d alo del p u e b lo se le v a n ta s e ; lo c u a l d e llo s n u n c a pu*

dim os a lc a n z a r , n i p o r j u s t i c i a n i p o r d e r e c h o . Y a de

fcquí a d ela n te , co n e l t e r n jr q u e s e p u s o p o r l a ju s t ic ia ,

n o se h a b lab a n c o n tra n o s o tr o s l a s c o s a s q u e p r im e ro , á

jo m cn oe a s í en p d b lic o . Y c o m o n u n c a p u d ié s e m o s a ca -

q u e se d ie se s e n te n c ia 6 d e c la r a c ió n d e n u e s tr a

w s a , h a b ló u n a m ig o n u e s tr o a l P a p a , d e s p u e s q u e v in o

Q* N iz a , su p licá n d o le p a r a q u e s e d ie s e d e c la r a c ió n d e la cosa; y d ad o q u e e l P a p a le o to i^ ó c o m o n o v in ie s e e n

lo tuctlík

esrte « fe c to a s im is m o le h a b la r o n d o s d e n u e s tr a C o « .

p a ñ ia ; y c o m o lu e g o d e s p u e s s e p a r t ie s e d e R o m a

u n c a s t i l lo q u e e s t á e n la s C o m a r c a s y t ^ d o p a r a ^

h a b lé á S u S a n t id a d e n s u c á m a r a á s o la s , b i e n al

d e u n a h o r a ; d o n d e h u b lá n d o lc la r g o d e n u e s tr o s prt

s i t o s é in te n c io n e s , le n a r r e c la r a m e n t e to d a s la s

q u e c o n tr a m i h a b i a o h e c h o p r o c e s o e n E s p a f i a y en

r í s ; a s im is m o , la s v e c e s q u e h a b ia s e y d o p re s o e n A k

y e n S a la m a n c a ; y e s to á fin q u e n in g u n o l e p u d ic »

fo r m a r m a a d e lo q u e y o l e h e in fo r m a d o , y p a r a que

s e m a s m o v id o á h a c e r in q u is ic ió n scjbrc n o s o tro s ,

q u e e n t o d a s m a n e r a s se d ie s e s e n te n c ia 6 d e c la i

d e n u e s tr a d o c tr in a . F in a lm e n t e , c o m o á n o so tro s

m u y n e c e s a r io p a r a p r e d ic a r y e x h o r t a r te n e r buen

n o s o la m e n te d e la n t e d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , m a» aun

d e la n t e d e l a s g e n t e s , y n o s e r s o s p e c h o s o s d e m

d o c tr in a y c o s t u m b r e s , s u p liq u é á S u S a n t id a d , en

b r e d e to d o s , m a n d a s e r e m e d ia r , p a i-a q u e n u c9 t» ,_

tr in a y c o s tu m b r e s fu e s e n in q u ir id o s y e x a m in a d o *

c u a lq u ie r j u e ¿ o rd in a r io q u e S u S a n t id a d m a n d a s e :

q u e s i m a l h a l la s e n , q u e r ía m o s s e r c o r r e g id o s y ca sti

d o s ; y s i b ie n . S u S a n t id a d n o s fa v o r e c ie s e . E l P t j

d a d o q u e h a b ia lu g a r p a r a s o s p e c h a r c o n lo que

d i je , lo t o m ó á m u c h o b ie n , a la b a n d o n u e s tr o s ing«

y a p lic a d o s á b u e n a s c o s a s ; y a s i , d e s p u c s q u e un

h a b ló e x h o r tá n d o n o s ( y c ie r t o c o n p a la b r a s co m o

d a d e ro y d e r e c h o P a s t o r ) , m a n d ó c o n m u c h a d i

a l G o b e r n a d o r (q u e e s O b is p o y J u s t ic ia p r ia d p a í

' * t o o W fg ad o p o f «I P a p a , «» lo c i , q u e se term íflase el p rt< ® » f

<Uese íc n ic n c ia ab<olv*cn<Ín d cuodenantlu á S a d I g n a c iv y

3crr>i.

'* L « 6 M aic& á, iÍ«rrA9 d« lo« dMDinÍ(M d«) P a f « .

« t a ciu d ad , e n lo e c le s iá s t ic o c o m o e n lo s e g la r ) q u e

I w g o en ten diese c a n u e s tr a c a u s a . E l c u a l h a c ie n d o p ru -

Ctóo d e n u ev o y p o n ie n d o d i l ig e n c ia , y e l P a p a v in ie n d o

en R o m t, y c o m o h a b la s e e n p ú b lic o m u c h a s v e c e s e n

íavoT de nosotn>s>, y d e la n te d e la C o m p a ñ ía (p o rq u e d e

quince e n q u in ce d ia s a c o s tu m b r a « d e i r á d is p u ta r a l

com er de S u S a n t id a d ) . h a d a d o f u g a m u c h a p a r t e d e

fluestra te m p c s ía d , y c a d a d ia s e in tr o d u c e m a s b o n a n

z a , de m an era q u e , á m i ju ic io , la s c o s a s v a n m u c h o

com o la s d e se a m o s, e n s e r \ ic ío y g lo r ia d e D io s N u e s tr o

Señor; y so m o s y a m u c h o in fe s ta d o s '* d e u a o s P r e la d o s

f de otTM p i r a q u e e n s u s t ie r r a s ( D io s N u e s tr o S e ñ o r

l ^ « n d o ) fru c tific á s e m o s . N o s o tr o s e s ta m o s q u e d o s p a r a

« p e r a r m a y o r o p o rtu n id a d .

A ^ o iz h a p la c id o á D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u e n u e s tr a

CBUsa b a s c y d o s e c te n e ia d a y d e c la r a d a . S o b r e l a c u a l

| iC á e s e Íó a q u í u n a c o s a n o to d a fu e r a d e a d m ir a c ió n : e s

* sáber, q u e co m o d e n o s o tro s s e h a b ía d ic h o , 6 p u b lica *

do a q d . q u e é ra m o s fu g it iv o s d e m u c h a s t i e r r a s , y espe*

j t ía lm cn te de P a r ís , d e E sp a i^ a y d e V e n e c ia , p a r a e l

it ism o tiem p o q u e s e h a b ia d e d a r l a sentE neia o d e cía*

iw jo n de n oso tro s, s e h a lla r o n a q u í e n R o m a , n u e v a

mente: ven idos, e l R e g e n te F i g u e r o a , e l c u a l m e p re n d ió

una ve^ e n A lc a lá , y h iz o p ro e c sd d o s v e c e s c o n tr a m í, y

el V ica rio g e n e ra l d e l l e g a d o d e V e n e c ia , e l c u a l ta m -

bfcfi h izo p ro ceso c o o t r a m í, d e s p u e s q u e c o m c n ía m o s á

predicar e n la S e ñ o r ía d e V e n e c ia , y e l D o c t o r O r i , q u e

h iz o p ro ce so e n P a r ís c o n tr a m í , y e l O b isp o

Ja Cfcnpañia á ir i d iw ruf y *rgyoieni4í eo forma «ko- ^ nueria« de delante áú mieniraft come,

lUfaifiWfBo. per m p 0 'iu n a d ot c«* ruégos.

d e V i n c c n c i a , d o n d e a lg ú n p o c o d e t ie m p o predit

t r e s ó c u a t r o d e n o s o tro s ; y a s í , t o d o s e s to s d ie ro n tcstW

m o n io d e n cjso tro s. A s im e s m o l a s c iu d a d e s d e S e n a , de

B o lo n ia y d e F e r r a r a e n v ia r o n s u s testim oníf»« au tén li-

co a a q u í ; y e l D u q u e d e F e r r a r a , d e m a s d e e n v ia r testi-

m o n io s , t o m a d o m u y á p e c h o s l a c o s a p o r e l desboix|B ''

q u e Á D io s N u e s tr o S e ñ o r s e h a e m e n n o s o t r o s , escritìé-^*

á s u E m b a ja d o r y á l a C o m p a ü ía n u e s t r a d iv e rsa s

t o m a n d o l a c o s a p o r s u y a , v ie n d o c l fru c to q u e en

c iu d a d fte h a b ia h e c h o , y a n s í e n l a s o tr a s c iu d a d e s por

d o n d e h e m o s a n d a d o (q u e e n e s t a n o h a s e y d o poco

b e r c o s f a r d a r y p e r s e v e r a r ) . Y d e s to h a c e m o s g r a c k ^ j

D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u e , d e& p u es q u e e o m e n z a i

t a e l p u D to p re s e n te , n u n e a h a n fa lt a d o d o s ó i m

m o n e s e n c a d a f ie s ta ; a s im e s m o c a d a d i a d o s lec<

o ír o s o c u p á n d o s e e n c o n fe s io n e s , y o tr o s e n e je rc ic io í^

p ir itu a le s . A g o r a q u e e s d a d a l; i s e n t e n c ia , esperam flfl de

c r e c e r e n s e r m o n e s y t a m b ié n e n m o s t r a r in u cl

y d a d o q u e l a t ie r r a s e a e s t é r i l y s e c a , y l a c o n tr i

q u e h e m o s te n id o , t a n g r a n d e , n o p o d e m o s d e c ir c o n ver*

d a d q u e n o s l i a y a fa lt a d o q u e h a e e r , y q u e D io s N ucs

S e ñ o r n o h a y a o b ra d o m a s d e lo q u e n u e s tr o saber

e n te n d e r p u e d e a lc a n z a r , D e p a i t ic u la r e s ** n o nie

t ie n d o , p o r n o m e a l a r g a r ta n t o ; e n lo u n iv e rs a l

N u e s tr o Sei^ or n o s h a e c s e r m u y c o n te n to s . S o lo d ir t

q u e h a y c u a t r o ó c in c o q u e e s t á n d e te rm in a d o s d e i r f '

e n l a C o m p a ñ ía ** n u e s t r a , y h a m u c h o s d ía s y muc

E n se ñ a r. C o n e«tA e ig n ifíc a d c a se h a lla á m e sa d o CQ le*

e l T etbo i fm ir a r h a ii^ R»»« d e l #iglo X V I ,

** A c e r c a á c c o u s paniculA cca.

* ' E « a r .** D e e n trai e n la Compañía y se r de ella.

q u e e n la t a l d e te r m in a c ió n p e r s e v e r a n , N o s o -

DO O b ra o s a d m it ir , p o r q u e e s t e e r a u n p u n to en tre

' Otros de lo s q u e n o s p o n ía n e s á s a b e r , q u e r e s c e b ia -

' o o s á o tro s, y q u e h a c ía m o s c o n g r e g a c ió n ó R e l ig ió n nm

^ * ^ r i d a d A p o s tó lic a . a g o r a , y s i n o s o m o s ju n to s

eo e l m odo d e p r o c e d e r , t fx lo s s o m o s ju n t o s e n á n im o

p i j a co n certa rn o s p a r a a d e la n te ; lo c u a l e s p e r a m o s e n

D ios N u e stro S e ñ o r , q u u p re s t« d is p o n d r á c o m o e n tr>do

M a m as servid o y a la b a d o -P u cs h a b d s e n te n d id o n u e s t m s c o s a s e n q u e té r m in o

están , por a m o r y re v e r e n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s

pido, n os h a y a m o s c o n m u c h a p a c ie n c ia , d e s e a n d o lo

que m as e n su g lo r ia y a la b a n z a s e a , q u ie r a o b r a r e n nos*

' «bxts¡ que c ie rto l a s c o s a s e s tá n a l p r e s e n te e n m u c h a

* l i^ p o r t a i jc ia y p eso . Y o o s d a r é a v is o m a s á m e n u d o de

S b que p a sa , q u e s in d u b ita r o s d ig o , »i o s o lv id o , p ie n -

i CQ de ser o lvid ad n d e m i C n a d o r y ñ c ñ o r . P o r t a n t o , no

\ t t t g o tan to cu id a d o e n c u m p lir 6 r e n g r a c ia r ** c o n p a la *

bras; ra a s q « e d e e s to s c a ls c ie r t a , q u e ^ t r a q u e d c la n -

I t de Dio« N u e s tr o S e ñ o r v i v e to d o lo q u e e n m í h a b é is

1 becho p or s u a m o r y r e v e r e n c ia , q u e e n t o d a s c o s a s q u e

su D iv in a M a je s ta d fu e r e s e r v id o o b r a r p o r m í , h a cién *

^ dola!. m erito ria s p o r s u d iv in a g r a c ia , to d o s lo s d ia s q u e

••l »iviere seré is e n te ra m e n te p a r t ic ip a n t e , c o m o e n s u di*

wicQ servicio y a la b a n z a m e h a b é is s ie m p r e a y u d a d o y

tan e sp ecia lm en te fa v o re c id o . K n t o i la s p e r s o n a s , v u e s -

. ” Qub 4 0 8 im p o m an , ó e n q n e tio< calum TU kbaii.

^ le qn« o»a», Loa aniigoi»*, meno» cscUvoe de la qce BO»oOTi. csnltvifi m«cho» qtues, eviiando « Ì la cacofonia

,• fiB ptodac« «1 frecaencia, y dando »olvun y jarbo i la frase.<âr. b a c« r gra cia s .

A tr.M de.

t r a s c o n o c id a s y m í a s , í<anas y d e v o ta s e n s a n c ta co i^ v e r s a c ió n c o a d u n a d a s e n C r is to N u e s lf o S e ñ o r , p id o m a - c h o e e r v is i t a d o y e n c o m e n d a d o .

C e s o , ro b a n d o á D io s N u e s t r o S e ñ o r p o r l a s u ín f ich t a y s u m a b o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c i a cum plid» p a r a q u e s u s a n t í s i m a v o lu n ta d s i n ta m o s , y a q u e lla en t e r a m e n t e l a c u m p la m o s .

D e R o m a , á 1 9 d e D ic ie m b re d e J5 3 8 .D e b o n d a d p o b re ,

Iñigo.

E s t a e s c r ib ie n d o *% e l T a p a h a m a n d a d o p ro v e e r v id d e l G o b e rn a d o r , p a r a q u e s e d é o rd e n e n la cii c o m o , ju n t á n d o s e l a s e s c u e la s d e lo s m u c h a c h o s , le s ii t n ty a m o s e n l a d o c t r in a c r i s t i a n a , c o m o a n te s lo coí z a m o s á h a c e r . P le g u e á D io s N u e s tr o S e ñ o r , pue*. c o s a e s s u y a , n o s quic?ra d a r f u e r z a s p a r a s u m ay o r v ic io y a la b a n z a . A l A rc h id iá c o n o C a l a d o r e n v ió (i csítá, e u la t in ) la m is m a d e c la ra c ió n q u e a c á se d i6 1 n oso ti*cs, e l c u a l o s l a c o m u n ic a rá .

Mi«nirM cBcribl2 cû

C A R T A X V

A MARTIN GARCÍA, Y B E L T R A NS e A o re s d « i a c a e a d e L o y o l a .

L e« n i t i d a l a s e n te n c ia ¿ (£ e c lv .ic Ío n i l e l a tn f> ccm ;i* , d e q u e t r a t a n ¡a s

t m c a r ta s p r e c « ^ n u « '. y c x h ú r tA lc a & v iv i r p r c v c n ld o a p a r a d ^ d e la

c a e n t^ i d e l B a c h il ic t A fa o a , s u y i c l a p h m c r a M i m d e l S asi^^ .

j i Ç s .

La g r ic ia y a m o r d e C r is to N u e s t r o S e ñ o r s e a s ie m p re en n u es tro fa v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

L

* P a r j e s la c a n j i e b a n t e n i d a á l a v ¡ « u l a s c o p la s s i i ^ i e n t e c i .*

f » e p > w c l P . A k á ^ r e o g u C n M io h i» t« ¡ a (Í¿é . p r e l i m . , e . V T I , V i l . )

y c u ro o ñ g im l . d jc e , »« g o a r d a h a e n e l C il ie g io d e C a rm rK ia . s .* U n a

^ ■ h a l la e n t r e Lm p a p e le s d c l F . W e " c h a c a , y l i c n c a l c n i r g c n ; » E s te

• l iS a d f io f lü q u t e a t i W í to u h a p u e / iir t p o r s o b re s c r i to } w h a l ln d e l e

b a « K i t t u d e l a c a n a , c n i í m o O e m a y c o n t i n t a m a s f r e s c a , d á n d o s « i

« • te n d a l h a b e r » |vu«&in < S e sp u c \ w c a d o q u Í2 ¿ « d e l e o b rc a c r i io d e l a n u » -

■ » c a n a , q « e s t a ñ a « p a r a d a .« Y i l p ié d e l a c o p i a : . E s t a c a r t a s e h a c o -

6 e lo » en ie d e l a c d g ln a J , q o e « ^ r d a e n l a ig l e s ia q u e ( u é d e l C o .

■ f io d e S - a P a b lo d e l a C o m p a ñ ía á e J e s o e d e e s t a c í o d a d , q o e a J p tc~

e« C o le g i i i» d « l S a lv a d o r , V t ó lo c e r t i f ic o , e n O r a n a d a à 3 d e Abril « A n lv j i ia d e T o rr e s .» 3 ,* E f t l a c o J tc c io n c a s t e l l a n a

' 2 « * ^ « 1-of e l P P u y ^ f , 4 l« e e s t a c a t i a , y a l p r in c ip io ,

‘r a d « | p . P y y a j ; « C o fre g id a p u r m i a c g u n c l A l c s s a r , j ta m M e n

J P r la o n g w a J j ^ 1 m á r í je n : « E l P . J o s é M a n u e l d e J á u i r g u i r o e e n v ió

**“ O í ig i n a l , ft>e d ic e , p e r t e n e c i ó a l C o l e r o

9 « « i *** ** c iu d a d <le C a r m o n a , y s e c o o g e rv a e n 1* p a r r o -

t o n i j j ^ ^ *®53‘ - M a r ia n o P a y â t .

A l* r '* “ » 1» le r c c r a .e s c n b ú R ^j, l ^ ^ a c i o e s t a c a r t a n o t e n i a a ú o n o t i c i a d e j a m u e r te

P o rq u e lo » d ia s p a s a d o s c o n R o ja s y con*M agd» d e Q u e n d o o s e s c r e b l , s e r é e n e s i a b re v e ; e l c u a l, ib a c o n m u c h o c u id a d o d e n o s o t r o s , y s e h a b r á de n e r m u c h o p o r lo s c a m in o s , p e n s é q u e p o r v e n tu r a e sU l l e g a r ía e n v u e s t r a c u s a p a r a c u a n d o e llo s l le g a s e s P o r t a n t o e n v ió , ju n t a m e n t e c o n e r t a , l a ên tenclA c la r a c ío n q u e d e nosotix>s se h a d a d o a c á , p a r a qu< d e is *, s i l a q u is ie re l le v a r ; p o rq u e , p o r h a b e r te n id o t r a c o n v e rs a c ió n ) n o s e d is o iÍA u y a n s u s b u e n o s dea d e lo s o t r o s , e n e l S e ñ o r N u e s t r o , q u e p a i a s iem p M h a d e j u f g a r . B ie n a v e n tu r a d o s a q u e l lo s q u e e n e s ta s e a p a r e j a n p a r a s e r j u z g a d o s y s a lv o s p o r l a a u d i ^ M a je s ta d ; p o r c u y o a m o r y r e v e r e n c ia p id o , n o d ila t p o n g á is m u c h a d i l ig e n c ia fin r e f o r m a r v u e s tra * c i a s , p a r a q u e v u e s t r a s á n im a s s e h a l l e n s e g u ra * L icinpü d e l a im p o r tu n a y e ^ t r e c l ia n e c e s id a d n u e s t r a

V is i ta n d o d e m i p a r t e y d a n d o m u c h a s en co ra íe i e s t a r e c ib i r á n p o r s u y a t o d a s p e n ^ n n a s q u e de q u e r r á n s a b e r , y e n s u s c o n c ie n c ia s a p ro v e c h í ir .

CeRD, r o g a n d o á D io s N u e s t r o S e ñ o r p o r l a su t a y s u m a b o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia cu m j p a r a q u e s u s a n t í s im a v o lu n ta d s in ta m o s , y aqi^cUft^

r a m c n te l a c u m p la m o s .D e R o m a , á lo s d o s d i a s d e H e b r e r o d e 1539*E l B a c h i l le r A ra o z q u e d a a q u í- S i D io » N u f

ñ o r m e d a p a r t e d e lo q u e y o le d e s e o , é l s e r á r ic o en

v id a y e n l a o t r a .E l d i a d e N a v id a d p a s a d a , e n l a ig le s ia d e Nua

A e su herm ano M o n in G a r c ía , a ca e c id a c l 1 9 de

d e l a sQ ccsion en el m a y o r is g o y ca a a d e L « y o J a de t u é d jr f* *

* A Ro}a^.t C o an d u Dio< n o t llam e á juicio.

S sñ o n i la Ma>*or, e n l a c a p i l la d o n d e e s t á e l p e s e b re áottde c l N iñ o J e s ú s fu é p u e s to , c o n l a su a y u d a y g r a

c ia , d ije la m i p r im e r a M isa .M u ch o d eseo y o s p id o , p o r a m o r y r e v e r e n c ia d e la

*u D iv in a M a je s ta d , e n n u e s t r a s d e v o c io n e s u n o s d e o íro s fios aco id em o a, c a d a u n o h a c ie n d o c u e n ta q u e e s t á a l cabo y p u n to d e s u s d ia s , y p a r a d a r e n te r a y &sti*ecba cu en ta de s u v id a .

D e b o n d ad p o b re ,

I ñ i g o -

' = jÍls.=A m is e n C r is to N u e s t r o Seiôrjr todo n u e s tro b ie n h e r m a n o s , lo s S e ñ o r e s d e L o y o la . t f a r t in ( ja re ta y B e lt r a n .

CARTA XVI

A B E LTR A N DE L O Y O L A .

i p fo ra n r U f c f o m * de l » clerecía de A * p « it ia , d« e t y k pairo-

^ m n p íiro » o f Ím Señores de L o j'f'la ; q u e m aííde á #u h crtn ajio M i-

, ^2 * '-*'‘ ^ ''« '*1* ^ de Paria; prim era aprobaciofl del In stitu to de la

c « • ® fM ia i|Q e d e p a J a b ta (» Í.« voeU v r s iu U ) á lñ Paulf> I l i en T »b yb

J 4e SMtembw á t x j j j ; recfm ucnda i A n to n io A r a o *; en !a posd ata le

« b o r ta i T n b a ja t e n e) Increm ento de l a y a fu n d ad a C o sip a fila.

j í s .^ g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a siem -

nuestxo fa v o r y e n n u e s tr a a y u d a .

___ y re v e r e n c ia o s p id o , s ie m p r e h a g a is

* Colee. Rom.

q u e m i e s p e r a n z a n o se p ie r d a , p u e s á D io s N u e s tro ñ o r L a p la c id o q u e l a s v e c e s q u e v u e s t ro p a d re , <ju« e n g lo r ia , o s q u e d a s e n e n m i f id u c ia *, y d e e sp e ra r D io s N u e s t r o S e ñ o r es» q u e s u D iv in a M a jc ir t td p u e s to , g u a r d á n d o o s h a s t a a g o r a , p a r a q u ie t a r y rcfo i m a y o r m e n te l a c le r e c ía J e e s e p u e b lo , y a n s í h ac ie n t m o s t r a r e i s a m o r v e r d a d e r o , y d e o t r a m im e ia am ctf n a J y p e r a i c ia l ^ O t r a v e z o s p id o p o r a m o r y revere» d e D io s N u e s t r o S e ñ o r , o s a c o rd é is c u á n ta s vccee m o s e s t a p lá t ic a , y p o n g á is t o d a s v u esti* as fu e rza s e llo , y c o m o n u e s t r o s a n te p a s a d o s s e h a n usfiir» s e ñ a l a r s e e n o t r a s c o s a s (y p le g a á D io s N u e s tr o ÍSeí n o h a y a n s e y d o v a n a s ) , v o s o s q u e r á i s s e ñ a l a r cn p a r a s ie m p re j a m á s h a d e d u r a r , n o p o n ie n d o f u e r z a e n Ío q u e ‘ d e s p u é s n o s h e m o s d e a r r e | p o rq u e e s p e r o q u e m i e s p e r a n z a e n c l S e ñ o r N u í e n v o s c o m o e n s u in s t r u m e n to , n o s e f r u s t r a r á , J

n a g r a c ia c o o p e ra n d o , h a g o p u n ió e n e s t a p a r te .A q u í h e s a b id o d e l b u e n in g e n io d e v u e s tn ) hf

E m i l i a n *, y d e s e o s o d e e s t u d i a r ; h o lg a r ía q u e im m i r á s e d e s y p e n s á s c d e s e n e llo , y s i m i ju ic io g u n v a lo r , y o n o l e e n v ia r ía á o l r a p a r t e q u e i p o rq u e m a s le h a r é i s a p r o v e c h a r e n p o c o s a ñ o s qt m u c h o s o t r o s e n o t r a U n iv e r s id a d ; y d e s p u e a P i.

d o n d e m a s h o n e s t id a d y v i r tu d g u a r d a n lo s e s tu i y p o r lo q u e d e m i p a r t e m e to c a e n d e s e a r 5U p ro v e c h o , y o q u e r r i a q u e e s t e c a m in o to m a s e , y

• Q u e 08 <jge4lfl»«n la s vece« {el Jugur) qa» (tem a) v u e« ro

m i c o n £ a iu a .

* P«rAÍcu>fio.' E n aqu ello de qu«.

EcaitSano: m s í conociO o p w M illón.

7 7

A ra o z n o fu e reniQ com u n icásed e^ á s u m a d r e , y d o n d e p ara a llá , h a b rá ’ p e r s o n a s d e a u to r id a d y b u e n a v id a q u e te n iá n m u c h o c u id a d o d é l.

D e lo q u e a i;á p o r n o s o tro s p a s a , s a b r é is q u e l a c o sa que en n u e s tra s c o n c ie n c ia s y e n e l S e ñ o r N u e s t r o he* reos pod ido ju z g a r , y n iu c h a s v e ^ e s j u r í j a r , s e r n o s m a s

ftS iiv c n ie n te y m a s n e c e s a r ia p a r a p o n e r f i rm e fu n d a m c n - to y v e rd ad e ra s ra íc e s p a r a e d if ic a r a d e la n te , h a p la c id o i D ios K u e s t io S e ñ o r p o r l a s u in f in i ta y s u m a b o n d a d (quien e sp e ram o s p o r l a s u in m e n s a y a c o s tu m b r a d a g rac ia te n e r * e sp ec ia l p ro v id e n c ia d e n o s o t ro s y d e n u e s t r a s co sas , ó p o r m e jo r decü* d e la s s u y a s , p u e s l a s n u e s t r a s DO b u K a m o s e n e s t a v id a ) , q u e h a p u e s to * s u s a n c - tisicna m a n o e n e llo ; y a s í h a ' • p u e s to c o n t r a t a n t a s

É |lK >rtrsidades, c o n tra d ic io n e s y ju ic io s v a r io s , q u e h a s id o Im probado y co n firm a d o p o r e l V ic a r io d e C r is to N u e s tr o

S eñ o r to d o n u e s t ro m o d o d e p ro c e d e r , v iv ie n d o c o n ór* den y co n c ie rto , y c o n f a c u l ta d e n te r a p a r a h a c e r C ons*

fU to c io n e s e n tre n o s o tro s , s e g ú n q u e á n u e s t r o m o d o d e Tivir ju z g á re m o s s e r m a s c o n v e n ie n te . D e lo c u a l m a s á

h largo, y d e to d o lo d e m á s , p o d r á d a r e n te r a in fo rm a* c w i A n ton io d e A ra o z , q u e e s t a l l e v a , c o m o s i y o m e s - » 0 fuese e n p e rs o n a , p o rq u e d c l n o m e n o s c u e n ta h a c e - nw s, q u e de lo s m e sm o a q u e e n l a C o m p a ñ ía s o m o s , y na e s tad « en n u e s t r a m e s m a c a s a a l p ie d e d ie z m e s e s , y

p o r co sa s á é l y á n o s o t ro s c o n v e n ie n te s le e n v ia - o w s p o r e sa s p a r te s , q u e d e s p u c s q u e h a g a s u j a m a d a ,

Alo mandila

plac ido 6 tH os......p o M f « a s a n ií i im a ,L a ba.

v u e lv a p a r a n o s o t ro s : p o r t a j i t o , d e m á s d e t e n e r e n tod« c r é d i to , p o r a m o r d e D io a N u e s tn ) S e ñ o r p id o le ruoe. t r e i s c i r o s t r o “ q u e á lo% s e rv id o re a d e l a s u m a M s j »

t a d a c o s tu m b r á is s i e m p r e m o s tra r» y a q u e l m e s m o q u t i m ; m o s t r à r a d e s , s i p r e s e n te m e h a l la s e ; á c u y a caue> p o r s e r é l c a r t a v ìv a , n o m e a la r g o e n e^ ta ,

E n to d a s p e r s o n a s v u e s t i 'a s y nue^stras devot& a peds m o s m u c h o s e r v is i t a d o s , y e n c o m e n d a d o s e n s u s o rac i* ' ■ n e s , y a h o r a m a s q u e n u n c a p o r r e c e b i r '* c o s a t a n árdoá s o b r e n o s o t r o s , p a r a l a c u a l l l e v a r a d e la n te , co m o d e ís m o s , n in g u n a e s p e r a n z a te n e m o s e n n u e s t r a s mismas f u e r z a s , m a s e s p e r a n d o e n to d o e n l a s u m a b ondad y v i r tu d d iv in a , c o n v u e s t r a s o r a c io n e s , y c o n l a s de todca to s q u e e n s u D iv in a M a je s ta d n o s a m a n , n o e s p e m i f r e h u s a r t r a b a jo a lg x m o q u e e n s u j u s t o y d e b id o scrvK » s e a . C e so , r o g a n d o á l a s u D iv in a M a je s ta d , d e n o w tM y d e to d o s d is p o n g a c o m o m a s le p o d a m o s e n tw lo «c* v i r , y e n to d o d a r g lo n a p a r a s i e m p r e j a m á s .

D e K o m a , 2 '* d e S e p t i e m b r e 1 5 3 9 .H a m e parecid«) e n e l S e ñ o r N u e s t r o , q u e e s ta em jl* ’

a a q u e s e r é c n d e c la r a r d e b e s e r m a s p ro p ia ¡>or m u c h a s r a z o n e s , q u e sC l a s h a l l a r e i s , c u an d o rois m ir á r e d e s , y m a s p e n s á r e d e s , s e r m a s v e rd a d e r a s . Y q u e m e a c u e r d o q u e a l l á e n l a t i e r r a m e c n c o m c n d i ^ l J

' ' Le bagais el af2«ajo.T om ar «obre DDsm ros, a c o m eter c o u la n ird u a c o a o « **

tu to 4e U Co<npa21a.* • A » i ira c U co p ia R om àn a, p ero h a y c ien a cn eü te ccw*r

d eb ió d e cK ribirttr d e l 30 a l 2 5 , p u e* e*a p o n a d c r á e e lla A o * " ^

A ra o s, q u e sa lió ü e R o m a por aqoelJos diae. E s f a o l que el i C011 u n a rayita en c im a , abreviarnra de ao .

Q u e declararé.

coa m u ch o c u id a d o o s h ic ie se s a b e r d e l a C m n p a f i ía q u e a p e r a b a , y o ta m b ié n c re o q u e D io s N u esliô S e ñ e r o s

'• ^ p e r a h ^ p a r a s e ñ a la /o s e n e l l a , p o r q u e o t r a m a y o r m e - s io r ia d e je is , q u e lo s n u e s t ro s h a n d e ja d o . Y v in ie n d o a l ^ t o d e la c o s a , y o , a u n q u e in d ig n ís im o , h e p r o c u r a d o ,

g ra c ia d iv in a , d e p o n e r fu n d a m e n to s ü r m e s á e s ta C o m p afiía d e J e s ú s , la c u a l h e m o s a n s í in t i tu la d o , y p o r el P a p a a p ro b a d o **. P o r t a n t o , c o n m u c h a r a ^ o n o s debo Exhortar, y m u c h o e x h o r t a r , p a r a q u e e d if iq u é is y

f ia b re is sob re lo s ta le s f u n d a m e n to s a s í p u e s to s , p o rq u e f » m en o s m é r ito te n g á i s e n lo s e d if ic io s q u e y o e n los

¿ P e d a m c n to s . y to d o p o r m a n o d e D io s N u e s t r o S e ñ o r . D igo ia m o i c u a n d o s e o s h ic ie re ó fu e r e t i e m p o o p o r tuno , asim eam o ju s to y s a n to o s p a r e c i e r e , y s u D iv in a

* i ía je ^ ta d p a ra e llo s u s a n c t i s im a g r a c i a o s d ie r e . A D oña M arta d e V ic u ñ a e s c r ib o lo m is m o , p a r e c ie n d o q u e M p o d iá a y u d a r p a r a csti>. A D o ñ a M a r ia lc n a m i h e rm a * n a y a l S eñ o r d e O z a e U le s d a r é i s p a r t e , poi*que e n la c a r ta que le s e sc r ib o , m e r e m ito á l a v u e s t r a . S i v ié r e d e s « tro s a lguno* q u e q u e r r á n c o n t r ib u i r , p o r S e ñ o r h a rá n , que sa b rá b ien s a t is f a c e r y p a g a r , A l a S e ñ o r a d e c a s a

m an d are is m u c h o v i s i t a r y e n c o m e n d a r , y e s t a p o r tu y a rcciba.

D e b o n d ad p o b re ,

Iñigo.

m i e n C r is to N u e s t r o S e ñ o r ^ • m a n o B e lt ra n d e L o y o la , e n A z p e it ia .

, > I I < 1 « «I P i p a (n a p r& b a s e .

i “ *So**to,»jiefnbargo.

C A R T A X V I I

D E L P A U R E A L O N S O S A L M E R O N ,

e n nom bre to d a la C onipaftia,

A L S E Ñ O R J U A N L A I N E Z .

D a le n o ticia s d e sifcbijo e l U a e n r o D ie g o L u n e r , y d cl enlabie

d« l a C om p aJiia, y le recoraicn d * i A n to n io A raos.

jr is .U g r a c ia y p a2 d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a s i e m ^

en n u e s t r o f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

A u n q u e p a r e z c a c o s a m u y D u e v a re e ib ir

t o ia e n t a n t o s a ñ o s , p e r o o o h a b iín d ü fic o frecid e

q u é y l a c a u s a , p o r t a n t o á t b t c e á e r ío d a adm ir

a h o r a , o fre c ié n d o s e y n o h a c ié n d o lo , h a b r ía ra z ó n p a »

bUo- V m d . c r e o y a s a b r á c o m o E l m is r o o q u e a llá n «

ju n tó á M a e s tr o L a i n e z y á m í e n c a s a s u y a e n A li« *

z a n . A q u e l m is m o n o s h a c o n s e r v a d o e n p c r p é t « »nwí.

a s í e n lo s e s tu d io s e o m o e n l a m is m a p n )fe s io ji y m a ^

r a d e v iv ir , y a h o r a n o a h a m a s in se p a r a b le m e n te u

y j u n t a d o q u e n u n c a ; y p o r e s o t o d a s s u s c o s a s y o as

p u to c o m o m ia s p r o p ia s , ,y s u s n e g o c io s lo s

m ío s - P o r t a n t o , h a b ie n d o a c a e c id o q u e e l C a r d e »

< T r a e «&ui c a it a e l P . A lc á z a r {C ro n o k itto ria ¿ t

T o U i c . l i h . p r t l m . , c . V I I I , U ) , » d ^ n ie n d o q « e c! o n ? o t í

v a b a e n d Im perial C o le g io de M adrid.

fUfl fuese m a n d a d o d e l T a p a i>or L e g a d o á l a s t ie r-

n s de P a r m a y n a s c n c i a , y a lc a n z ó d d P a p a c o n m u -

c h i i i ik a n c ia e l C a r d e n a l, q u e d o s d e n u e s t r a C o m p a i^ ía

fe tte n con é l p a r a p re d ic a r y d is p u t a r c o n c ie r t o s h e ré ti-

eos y lu tera n o s , y e s to o to rg á n d o s e lo e l P a p a y á n o s

otros m a n d á jy lo lo , p o r p a r c c c r d e to d o s j u z g a m o s q u e e l

o a o fu c ie e l M a e stro L a i j ic z ; e l c u a l, co n o tr o d e l a C o m -

¡a ñ ía , h a b rá y a c a s i t r e s m e s e s q u e se p a r t ió c o n e l C a r

denal. y de e lb s ten ern o s c a d a s e m a n a le t r a s , c o m o , g r a

cias á su D iv io a M a je s ta d , e s tá n b u e n o s , y p r e d ic a n y

hacen gran d e p ro v e c h o . Y o e n e s te m e d io h e r e c ib id o

de V m d. e n su n o m b re d o s le t r a s , h e c h a s á 1 7 d e J y l io ,

faanponM vas d e u n a m u y g r a n d e q u e é í p r im e r o h a b ia es*

CTTto, y am bus y o s e l a s h e e n v ia d o c o n d i l ig e n c ia . C r e o

que la s h a b rá re c ib id o , y ta m b ié n le te n g o e s c r ito m e en-

? ie p resto la re s p u e s ta . A s i q u e y o t e n g o e s t e e n c a r g o > y

tím b icn de resp o n d er e n s u n o m b r e , c u a n d o c l n o pudie*

A b A hom , ofrecicndobc la p a r t id a d e l p o r ta d o r d e l a pre*

•ènte, que se lU m a A n to n io d e A x a o z (d e l c u a l n o m e n o s

CTenta h a cem o s q u e d e lo s q u e a c á s o m o s e n u n a C o m

p ie ta , p o rq u e h a e s ta d o e n n u e s lr a c a s a a l p ie d e d ie z

■eses, y ah o ra , p o r c o s a s á é l y á n o s ir tro s c o n v e n ie n te s ,

le enviam os p o r e s a s p a r t e s , p a r a q u e , d e s p u é s q u e h a g a

»u jo m a d a , v u e lv a p a r a n o s o tr o s ) , o fr e c ié n d o s e , d ig o , t a l

f V ” ^ d u r, p a rec ió m e e s c r ib ir e s to s r e n g lo n e s e n n o m b re

de toda la C o m p a ñ ía y del M a e s tr o L a in e z , p a r a q u e V m d .

f todus lo s de c a s a re c ib a n p la c e r e n s a b e r e n te r a s n u e

ra s y Verdaderas, a s i d e l M a e s tr o L a in e ^ c o m o d e to d a

‘ u C o m p añ ía . Y p o r s o lo e s t e e fe c to v a a i i i á A l m a z a n

. é n o z . d e l ta m b ié n m u y á l a la r g a se p o d r á infor«

^ de có m o e l P o n t íf ic e , V ic a r io d e C r is t o N u e s tr o S e -

* tifia ta n ta s a d v e rs id a d e s y c o n tr a d ic c io n e s y v a -ju ic io s , h a a p ro b a d o y c o n fir m a d o to d o Duestro m o d o

‘ 6

d e p r o c e d e r , v iv ie n d o c o n o rd e n y c o n c ie r to , y c o n facu l

t a d e n te r a p a r a h a b e r C o n s t it u c io n e s e n tre n o ^ o tn » , se.

jfu n q u e á n u e s tr o m o d o d e v iv i r ju z g á r c m o e ser m ai

c o n v e n ie n te s . S e p tn lr á , l in a lm e n t e , m a y p o r e s lc n s o io-

fo r m a r d e to d a s l a s d e m a s c o s a s q u e p o r n o í t r o * , y p«r.

t ic u la im e n t e p o r e l M a e s tr o L a i n e z , h a n p a s a d o aqui en

R o m a y fu e r a . V o t t a n t o , d e m a s d e t e n e r le e n tcnig cré

d i t o , p o r a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r p e d im o s todos

l e m u e s tr e e l r o s tr o q u e ¿ u n s e r v id o r d e s u D iv in a Ma>

j e s t a d e s d e ra ^ o n d e h a c e r y d e m o s tr a r le , y aqu«I me*-

m o q u e a l M a e s t r o L a in e z s e m o s tr a r ía , s i. a l lá p re se a «

s e h a l la s e . Y p o r q u e s e g ú n s u s c a m in o s so n lir g o a , y

c r e e m o s n o le s u c e d a a lg ;u n a n e c e s id a d , p o r e s ta ta m b io i

p e d im o s s e le h ic ie s e a lg u n a l im o s n a , h a s ta 5 0 6 duca

d o s . Y p o r q u e é l s e r á c a r t a v i v a d e to d o lo que

p o r p a p e l n o p o d ré d e c la r a r , p o r t a n t o e n e s t a no a l í t ^

m a s , to d o lo q u e re ^ ta re m it ié n d o lo a l p o rtad o r.

Y a s í c e s o , r e d a n d o á l a s u D iv in a M a je s ta d de no

s o tr o s y d e t o d o s d is p o n g a c o m o m a s le p o d a m o s en todo

s e r v ir y a la b a r , y e n to d o d a r g lo r ia p a r a s i e m j í S - ^ .

m a s . A m e n .D e R o m a , á 3 5 d e S e p t ie m b r e d e 15 3 9 .

E n n o m b re d e to d a l a C o m p a fiía d e J e s ú s ,

Alonso de Salmcrofl.i

— .Al m u y n o b le S e ñ o r e l S cft«

J u a n L a í n e z , e n A lm a z a n .

C A R T A X V I I I ^

A B E LTR A N D E L O Y O L A .

L « r e w r o ie a d a i S « n F r a n c i s c o J a v i e r y al E m b A jiu ío r d e ) R e y Ae Por>

jo R â l , D . P e d r o M a w a r t í ' t B .

jfis.E i S eñ o r N u e s tr o s e a s ie m p r e e n n u e s tr o f a v o r y en

fiijcstra ayu d a.

P o r la m u ch a p rie sa y e s tr e m a d a q u e d e rep>ente n os

da, i lo s un os p a r a e n v ia r á l a s I n d ia s y á lo s o tr o s p a r a

K ib e rn ia y p e ra o tr a p a r te d e I t a l ia , n o te n g o lu g a r p a ia

poderm e al& rgar co m o q u is ie r a . E l M a e s tr o F r a n c is c o

X aviei‘ , o a v a r r o , h ijo d e l S e ñ o r d e X a v i e r , u n o d e n u e s

tra Com pañia» e s e l q u e e s t a l le v a ; e l c u a l v a p o r m a n -

' dado d d P a p a , y á re q u is ic ió n d e l R e y d e P o r t u g a l , de*

cnas de o tro s d o s q u e v a n p o r m a r p a r a e l m is m o K e y ;

del cu a l M a estro F r a n c is c o s e r e ís e n to d o in fo r m a d o , y

oa h a l la r á d e to d o e n m i n o m b re , c o m o s í y o m is m o fue*

^ en p erson a. S a b e d , q u e e s te E m b a ja d o r d e l R e y d e

P o rtu ga l. eoQ q u ien v a M a e s tr o F r a n c is c o , e s e n g r a n d í-

U foa m an era d e n u e s tra e n te r a a m is t a d , y á q u ie n m u c h o

El ori|i(Hj ^ carta, sumamcnt» d«ieriofîv<to, « con&crra hoy ^ a c i ü j j f l f v C okfio de 1» CompaSSIa de Medina dei Cam.

» K f / f 1 ^ * ” ** de 1* pri;»incU de Toledo prelm.., ' i ' ^ imponiindola equivwadam«nie ewrit* 4

U difonto ma# de aîio y medio »nt«> de la fechaH iJkiç laœHen copia de ella en cl U S . de Péris, fb l 114,

R4 CARVAS P n SAN IG N A CIO . A. 1 5 4 a

e n g r a n m a n e r a le d e b e m o s , y q u ie n p a r a l a s c o s a s d e l ser

v ic io d e D io s N u e s t r o S e ñ o r e s p e r a d a r o o s m u c h o favo r

c o n s u R e y , y c o n to d o s lo s q u e 6 1 p o d r á . P o r ta jito o d

p id o , p o r s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , a l lá le h agáis

t o d a c o r te s ía y f ie s t a q u e p o d ré is ; y A r a o í , s i e s iu v ie »

a h í, r e c i t a e s t a p o r s u y a ; y a s í , e n to d o s e d a xá á .Vl&ed*

t r o F r a n c is c o e l m is m o c r é d ito d e m i p a r te , q u e & mí

m is m o s e d a i la .

E n l a S e ñ o r a d e c a s a , c o n t o d a l a fa m ilia , p ido m u

c h o s e r e n c o m e n d a d o . E l S e ñ o r N u e s tr o s e a siem p re en

n u e s tr o f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

D e R o m a , i 6 d e M a r ^ d o 1 5 4 0 .


I ñ i g o .

C A R T A X I X '.

A M IC E R PE D R O CONTARINI.

M

Ruégfcl« q u e socorra á n n peregrino áe J«ru*.ikfl v«nldo de

jHs.L a g r a c ia y p a z d e J e s u c r is to N u e s tr o S eñ o r

s ie m p r e e n n u e s t r o f a v o r y a y u d a .R e c o r d a n d o l a m u c h a c a r id a d y b e n e v o le n c ia de V . i

y s u u s a d o f a v o r p a r a c o n J io so tro s , y n o m e n o s e l QB*

n o s h a c e c e r c a d e l C a r d e n a l C o n t a r in i , d u e fio n u e& t» ;

m u y v e n e r a d o , q u ie u p o r a m o r y rcve i-en cia d e la D iv m *

' Trsáockia. El te»to Itali*flO e « - e n e1 Apíndfce I, t'. lí’. V í » * J nota ].* á la «arut XTJ.

A. J5 P -

M a jc s ta d , s ien d o m e d ia n e ro V - S . , n o s t ie n e e s p e c ia l

m ente p o r hij(>s e s p ir itu a le s e n e l S e ñ o r N u e s tr o , h e m e

m u ch o h o lg a d o s e o fre c ie s e o c u s io n t a n b u e n a d e e s c r i

b ir i V . S . e s ta c a r ta , p u e s to q u e s e r á b r e v e , p o r m i p a

sad a o rd in a ria iridis p o s ie io n . P u e s h a b ié n d o m e a lg u n o s

* im ígj>s cnios e scr ito d e B a r c e lo n a a c e r c a d e l q u e l a pre*

sen le llev a p a m s e r le íd a , e l c u a l m u e s t r a c n s í d e v o c io n

' j d eato d€ s e r v ir á N u e s tr o C r ia d o r y S e ñ o r , p o r s u a m o r

y reveren cia s u p lic o á V . S . q u e , c o m o é l d e s é e p a s a r

i J eru salen , te n g a su*< n e c e s id a d e s p o r r e c o m e n d a d a s en

c i S e ñ o r, N u e s tr o ; p o rq u e so co rrié n d o le» c o m o y o m e

[ p ersuado q u e V , S . á m u c h o s s o c o r r e , s in d u d a t e o g o e s-

p eran za e n e l S e ñ o r N u e s tr o , q u e V u ecrtra S e n a r ia s e r á

ñ e m p ie co n te n to y e n to d o f e l i z ......

É l p o r s u ia ñ n ita y s u m a b o n d a d n o s q u ie r a d a r su

L g ra c ia p a r a q u e su s a n t ís im a v o lu n ta d c o n o z c a m o s , y

iq u e s la e n te ra m e n te c u m p la m o s .

D e K o m a ' ......

i>e V . S . s ie rv o p e rp è tu o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

I g n a c i o .

* A e*u cana le f#)ta U fecha ea l* ünita copia que de ella tmy, qac « 1* de Mttochaca; j*ero al parecer hubo de escribárê entrt Mafso y Abril de 15 ^ , puc, San Ignacio aJnd« «o e lk á la enfermediSíl «jue tuvo « Mu2o deeKc aati, «etjoa Rivadcnejri, y 6 la estancia tn Roma deJ

CcD.arioj, que en Enero ie 1541 %í\,6 de Rym.x como Ixgad< % AlciDíini«

CARTA XX-

Á MONSR. F R A N C I S C O B A N D I N tA R Z O B I S P O D E S E N A

Per»iiáJele M r n«cesano, en vez de mandar un compañero al ?, <)ue eece voch'a i Koma.

j í s .M u y m a g n íf ic o S e ñ o r :

L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r w a

s ie m p r e e n nuesli*© f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

S u D iv in a M a je s t a d s a b e c u á n to n o s h e m o s gozad o

t o d o s c o n u n u cjue d e V . S . r e c ib im o s , a s í p o r e l b u íc ;

iu c c s o d e s u s n e g iic io s , y ta n l ib r c m c n le d e s e m b a r u iS H

d o s e d e to d o s e m p e d ím e n to s p a r a m a y o r s e r v ic io y ala*

' L a c u p ia ro m a n a q u e b a •er%'3do d e n v t f M * ^Q i£n 4eb i6 Id c a r u , n i c o á n d « p e ro d e «n l e n o t m íf i f i« « qoe fue á e íw P i t la i* -

y e o A g n n n áo 1 5 4 0 . E n M a y o d e l a n te r io r h a b i« n id o «i c iv á i^

lo e H P , P a s c a e io U ro e i y H im on K f»driguc8, c o n F rao c isc© d t H u n d a , ■

noA Ício to d a v ía d e p o c o s m e se s , y p re d ic a n d o , c« n fc í* '*de ,

d o c t i in a CTistiatick Ín t« rp re U o 4 o 1a S a c a d a E K r i r u r a , d a n d o c je fác iaS i ^ a iív ie n d o i io s p o b re s en fe rm o « y d e r ra m a n á o la sn av io m i» E rag sn d * . '

s o s v in u d e fl e v a n g é tic a * , h a b la n hecbfv q u e e n p o c o iiefDf*o S ena

s e o c a d e !a q o e a n te e e ra . P e r o n ra n d e d o E s u a d t á M ooce e l P . S im ó n e n v ia d o n P o m i i i a l , n o p u d íe n d u P a s c a s o c o n l a n w ir* íe # k

cac rib ió e l A rz o b isp o í S a n Ig n a c íu á 15 <Ie Agfoeio d e 1 5 4 0 p id í* » * lB l au x ilio ; á c u y a c a r ta a p e n a s q u e d a d n d a q u e fu e c v n tc s c a c M K*®'

a c n i e . { V . O r U n á i n i , l l h i . £ 0 « . Í 4 S U ,/ > . I . U h, 2 , n . 9 3 . )

U n z a de s u C r ia d o r , c o m o p o r lo q u e d e n u e s lr o h e r m a -

00 F a sca s io , d e s u b u e n o d o r y e je m p lo n o s e s c r ib e - E n

b re sta n te , p u e s to s lo s p r in c ip io s , n o q u e r ie n d o in fe r ir ,

p i « c e q u e V . S . d e ja á n o s o tr o s e l c a ü c lu ir ; y p e e s p o r

g f® c ia d e l) io s N u e s tr o S e ñ o r ta n b ie n n o s e n te n d e m o s

sin m ucho d o s d e c la r a r , t o d o s d e s e a m o s p u e s s o m o s s u s

;» w n b r o s , V’ . S . c o n m u c lia s f u e r z a s su d ig n a s e á s a t is

facer p or n o so tro s á ta n b u e n a v o lu n ta d c o m o a l lá n os

tienen, y á la uecej?idad ta n u r g e n t e c o m o a c á te n e m o s

de F a sca s io , y a u n d e a lg u n o s o tr o s , q u e a n d a n e s p a r

cidos, si con a lg u n a r a z o a lo s p u d ié s e m o s t r a e r , p o r la

^«»eesidad ta n g r a n d e , c o m o á V , S - e s c r ib í d o s d ia s a n te s

que la su y a re c ib ié s e m o s , c u y a c o p ia v a c o n e s t a , s i p o r

; « l i t u r a la o tra n o fu e s e l le g a d a . Y V . S . , to m a n d o ía

Mano p o r n oso tro s, t a o t o s u y o s , p o r l a s m is m a s raz<m es

quü lo s de i a e lu d a d h a c e n , le s p o d rá h íc n c o n v e n c e r ;

porque, d ic ien d o e llo s , q u e p e r u n o q u e e s t á e n M o n te

^ ^ ic ia n o , p ro p o rc io n a n d o , s ex ía m u c lia r a z ó n q u e e n

* S íe a a tres 6 c u a t r o S V - S - le s p u e d e re s p o n d e r , q u e p o r

la mísrna ra zó n , p o r u n o q u e e s t á e n S e n a , s e r ía j u s t o

que eD R o m a e stu v ie s e n tr e s •> c u a t r o , v a u n d u p lic a d o s*

Y pucb e l q u e e s t á e n M o n te P u lc ia n o , h a d e su r a q u í

■, « D ir o de o ch o d ía s , p o rq u e le h e m o s e s c r i t o , y p a r a p a -

,t M r adelante p a ia o tra t ie r r a , y p u e s a e á e n R o m a , y e n -

; do lo s de H íb e m ia y lo s o tr o s q u e e s t á n y a c o n c e d id o s

J del P a p a , s o la m e n te q u e d a u n o e n R o m a , d o n d e b a y

> d e c o n fe s io n e s y n e g o c io s , in fie ra n d e re e h a -

t * ^ t e , y ten ien d o i D io s N u e s tr o S e ñ o r d e la n t e , s i n os

podem os p a s a r á b m e n o s q u e n o s e a m o s t r e s ó c u a tr o

en esta c iu d a d , s i e n a l .^ n a m a n e r a b e m o s d e p ro c e d e r

p *

p o r o rd eQ y p o r c o n c ie r to ; q u e a u n p a r a s u la m e o t e w i

c r e b ir á tanta^s y t a n v a r ia s l 'e g lo n e s y t ie r r a s , p a ra res

p o n d e r y e n te n d e m o s c o n lo s q u e e s tu v ie r e n e n e lla » » « '

á s a b e r , c n P o r t u g a l ó e n la s I n d ia s , c n l is p a ñ a , eo P i - '

r ís , e n H ib e r n ia , e n N á p o le s , e n P a r m a , e n P la s t n e í^ e n

B r e s c ia y e n l a M a r c a d e A n c o n a , co n o tr a s cstra<

r ia * n e ce sid a d e ís d e e s c r ib ir , t ie n e u n c o r n p a B a » * h*rto

q u e h a c e r , s in e n le n d e r e n o t r a c o s a ; y ú. n in g u n a de «s*

t a s p a r t e s s e p u e d e e s c r e b ir b r e v e , p o rq u e c a d a uno «

ra z ó n q u e s e p a d e to d o s , d iv e r s o s * e n ta n v a r ia s parte».

P o r tü d o e s t o , y ]>or lo q u e m a s p o d rá con j e c t i r *,

v e r á V . S . e n c l a p r ie to y n e c e s id a d q u e e sta m c * ; y p o rq a t

e s p e r o q u e V . S . n o s s e r á e l m í^ m o q u e h a s ta a g o ra M t

h a s id o e n t o d a s n u e s t r a s c o s a s m a y o r e s , u u e s tro p nad*

p a l p a tr o n y a b o g a d o e u e s t a p a r t e , n o m e resta

d ig a h a s t a e n t a n t o q u e á V - S . le v e a m o s a c á co n ente

r a s a lu d in tUroque k o m iw *, c o m o n o s o tr o s lo d esea se«

e n te r a m e n te in viic^ribus le s u C h r is t i D o fn in i N«bW

A y e r v ie r n e s , ju n tá n d o s e N . S . C o n t a r i n o , K . S . Car*

p i . N . S . G u id a c lio n y h a b la n d o c o n c l P a p a , S u Sao*

t id a d h a m a n d a d o d e s p a c h a r n u e s tr o n e g o c io ; &i tn te ij

esp cd icíO D DO h u b ie r e n u e v o s im p e d im e n to s , p arece » A ifr

d o g r a c ia s á D io s N u e s tr o S e ñ o r , l a c o s a e s ta r eo

n o s t é r m in o s , y d o n d e la c o s a h a s id o c o m c n z a A í^ W ^

d ia d a p o r m a n o y in d u s t r ia d e V . S . , y p o rq u e

* A m e s de w lir d e R o m a p i r a P orlogaJ Cenia e s ie ca rg o c o * o

tarift d e La C o m p afii# 5 . Fra/i«Íí<o Javier.

* U ivididoe, e 3 p ;m jd o « ; a c i4 o e l i«igcn al díria ¿ i s ú w . <

* CoDj clora r, discorrir.

* E í ' u o o y utTü hom bre, noíere d ecir, e n cuerpo y alm a.

' l i n laa «n im u a « de N u e » trv S«Aor Jesiicri»to.

* CtuÍdÍ<,ci<Kii,

A . 15^ « C A B T A 5 p t B A N t O K A C lO . 8 9

e n teram en te p e r fe c ta , d e s e a m o s e n g r a n m a n e ra

que después, s i se d a e l h r e v e , p o r m a n o y f a v o r d e V . S .

fuese reform ada *, y n o s o tro s , n o m e n o s o e c e s ita d o s : p o r

lo eon M gü ien te, y poi*que p o r l a p r is a p o r a h o r a n o es-

y « ib im o ^ ¿ M a e s tr o l ’ a s c a s io , V . S . s e d ig n e d e d a r le p a r

te de lo d o e ^ ü . C e s o ........

C A R T A X X I ’ .

A LA V I L L A D E A Z P E IT IA ,

1 ^ .

ti*

f

kin<lolts o s a b u la d d S a c r u a e n c o , I e s f e c a e n l f t b u e s la j]*

d a c o I2 t i n t a , y lo » b u e n in n « c s q u e c n i o n c c * s e c n ia b l e c ^ r u n ; p e n u á *

í t k i q u c 1 m c ^ M c r v e o 6 r e » litu 7 < n , q u e f a n d e n en £ radka d e l SA C rs-m en -

t o , y e n td b lc Q U fr « c v « t ic ( a d e i .M if e s á i y e o m o lg a r .

jÄs.

Í L a sum a ^ a e i a y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a

liecDpre e n n u estro fa v o r y e n n u e s t r a a y u d a -

8 ü D iv in a M a je s ta d s a b e b ie n c u á n to y c u á n t a s v e -

< íP » r * (c re& tip«« e l S a n t o á [n r r f o r m a d e u n c o n v e n t o d e m o n j a s

^ o c a ú m j d e l a k l a d e ¡0$ P P , P a a c a a io y S im ó n á S e n a .

S e J ia o ie o i4 > 4 | * c o p í « , c u y a s v a r ia n t e s % an in d ie a d a s ,

p fto tó ia a e » a có d e u n a e i i s w t i t e e a e l C & d ic « i c P a m [ F o t á s e s f< K -

3 i o , a í . 1 9 » u e l i« ) , t r a s la d o d e o i r a q u e á p r in c ip io « d e l w s k .

^ * ^ t t n j a « Q « , o f * t o r i 8 d e M a d r id D o f ia M a r í a I g n a e i a d e A f u í r r e ,

Ja T o fr « , y e r a a l p a r e c e r l a rn ts m a c o n q u e a e q u e d ó S a n I g .

' l lC T ib a a ( « e p a l d o e w r i t a d e « u m a n o e « a n e t a ; l a b i a d a ú

M e \ e ¡ a i o 1 3 4 1 . L a i ^ ^ d a l a te> n 6 e l P a -

♦ ^ '** ** m a n u s c r i t o n . 2 3 , c l a i e 35| « e M M a ^ h a b e e c h ía f ia d e F l u r e n c i a , L a t e r c e r a p c n e n o c e a i

<•,S

c e s m e h a * p u e s to t n v o lu n t a d in te n s a y d esco« m oy

c r e c id o s , s i e n a lg u n a c o s a , a u n q u e m in im i, p u d i e s e i s ,

c e r to d o p ia c e r y to d o s e r v ic io e s p ir itu a l e n l a su D ìv Ìb jl

B o n d a d á to d o s y á to d a s ’ n a t u r a le s d e s a m is m a (itrra,

d e d o n d e D io s N u e s tr o S e ñ o r m e d ió , p o r l a s u a g o s t« » '!

b r a d a m is e r ic o r d ia , m i p r im e r p r in c ip io y s é r n a tu r a l, sin

y o j a m a s lo m erecex ' n i p o d e r le g r a t i f ic a r . Y e s to s t&l«(

d e s e o s , m a s r e c e ñ id o s d e D i o s N u e s tr o S e ñ o r ‘ y Cúwásc-

u n iv e r s a l q u e p o r c r ia t u r a a lg u n a , m s lle v a r o n desd e *

P a r ís e n e s a v i l ía , a g o r a h a b r á c in c o a ñ o s p a sa d o » ,» «

c o n m u c h a s a lu d c o r p o r a l; d o n d e q u ie n a 1l4 m e líe íS ,

p o r i a s u a c o s t u m b r a d a y d iv in a m is e r ic o r d ia m e d ió al*

g u n a s f u e r z a s p a r a p o d e r t r a b a ja r ‘ e n a lg u n a c o s a , coow

v is t e is . L o q u e d e jé d e h a c e r , s e d e b e a tr ib u ir á mÍR fai*

t a s , q u e s ie m p r e m e a c o m p a ñ a n . A g o r a d e n u e v o , n o »

s a n d o e n m í lo s m is m o s d e s e o s q u e p r im e ro , e s á sabí»,

q u e v u c s l r a s á n im a s e n to d o fu e s e n q u ie ta s y pacificas

e n e s t a v id a e n la v e r d a d e r a p a z d e l S e ñ o r N u c s tr« , f»

A r c h i v o d e L o y o l a . K d i ¿ s t r e a s e a t r i b u y e 4 l a c a r t a l a í c c h a d # * 5 ^ ^

p a i c c e r e q u i v o c a d a m e n t e , c o m o y a a d r i r t i ó c l P . M c n c b a c a .

a * d e O c t u b r « d e 1 5 . 1 ^ < J e« ia S a n I g n a c i r t á e s s o b r i r w L t e l c í a n . f l i *

r f / o i p i u a d o s l e h a b i a e s c ñ U ) U r g o e n t i c n d i , « m b n U d 4 S a c r a m e n U ^ . r e f i r i e n d o « # a i n d u d a l a q u e h a b i a

c o a U f i i t « n t e c a r t i T a m p o c o p a r e c e p u á n c K n t í s U á p n o e É f t o ^ ,

a ñ o T 5 4 0 , c o m o C f e y f t c l P . U c n c h a c a ; p o r q u e , h a b i e n d o s a l d o S »

ú c d « P a r ó « á ú l u m « d e M a r a o d e 2 S 3 5 , y p e m » a f i e c Í d o c n A r p r i e a i

t r t # n > « e » , MO •^ ft u J c a r ia c i e r t o l o q u e d i c e e n c s c a c a r t a , « » á

h a b í a e s w d o e n A s p e i t i a d g o r a h a b r á í ¿/u u < i^ o ¡ f a i o d M , y * *

m a í b i e n d e A g ^ j w o 6 S e t i e m b r e d c l d i c h o a í ' o d e »54® *

H e p o e s i o . ( M e n c h . )

* A t o d o « l o f t . { M e n c h . )

' D e N u e s t r o $ « á y r . ( L o y . )

' D e . ( M e n c h . )

" P a r a i r a l j a j a r . ( M c n c h , )

«n la q u e e s d e l m u n d o (p o rq u e e n e l m u n d o m u c h o s

pítndpes> g ra n d e s y periueñ o% h a c e n t r e g u a s y p a c e s es-

Síriores, y la p a z in te r io r Q L n ca e n tr a e n l a s á n im a s d e

| * l a l e ^ 'm a 8 i« n co r, in v id ía y m a lo s d e s e o s c o n t r a lo s

aesjDOS con q u ien l a s h a n h e c h o l a s t a le s e s te r io r e s p a -

c » ; m as la p a z d e l S e ñ o r N u e s tr o , q u e e s in te r io r , t r a e

o»8Íg<^ y g r a c ia s n e c e w ir ía s á la

« Ira c ío n y v id a e le m a ; p o rq u e la t a l p a z h a c e a m a r a l

prtjim o por a m o r d e s u C r ia d o r y S e ñ o r , y a s í a m a n d o ,

g*arda tcnlos lo s m a n d a m ie u to s d e l a l e y , c o m o d ic e

Sun Pablo: Q u i d i l t ^ proxim um , U gem m p le v if ^ h a cum *

p id o to d a la le y , p o rq u e a m a á s u C r ia d o r y S e ñ o r , y á

ra ^ J i m o p or É l) , h e v e n id o á p e n s a r ai p o r o tr a v i a , é

«Modo fibsenle, p u e s p re se n te n o p u e d o , p o d r ía e n a lg o

cjecutar m is p rim e ro s d e se o s; y o fr e c íc o d o s e u n a g r a n d e

obra que D io s N u e s tro S e fto i h a h e d i ó p o r u n f r a i le do*

ifiú u co ’ , n u estro m u y g ra n d e a m ig o y c o n o c id o d e m u*

. f,'j •

’ D q « a o a a] p r ó jim o h a v o tD p lid o l a l e y . (R o m ,, x in , 8.)

• f c r e ü g io to d o e » in ít« d e q « haV4* S « i I g f t M Í o e s eJ R . P . i r . T o -

• * i i S t t l k , n a ft ira l á e V e n * t u , u b i o y p i u f o t ú v a r ó n q u e a s i s t i ó a l C « i c ( *

U® M T ie n to , y n re r ió O b is p o d e J o .t iD Ó p fd i» , M o v id o d e c e b p o r c l i - a lto

te jK j» iaji> S a c t im e n t o , w p r o p u s o f u n d a r o n a h e r m a n d a d 6 c o f r a d ía

e l i,« u )o g ,/ S a u í/ t im * C t t e r ^ 4* C r i i t o , l e v e n e r a s e c o o e» p e -

n t i t c ^ d o la « í f t jo r ia e y o fei)« d S q u e c o n t r a t a n a « g u M ott«cno *

; c o Q ít i a f l . H a b ie n d o c o n w n i c i d o e n e i ie n s a m i e m o i a J g u n «

d e R o a a , fo n n i r e g la « y e « U tt ito e , y Í m »om e i ¡ 6 4 l a apw bacifin

4 ? a u t o l í | | t ] c u a l , aplaudiendo 8« pn»pAi»íto, n o m b r f t p m t e c i o f d e

^ ^ « i c i o f i a l Cardenal Ce»apini, y l a enriq\ieci& co n gracia s 6 indul.

l e f i f t c y o í u por k b o la espedida i j o de N o viem b re d e 15 3 9

’ M a U V I , p . J 7 5 , 4 d it . T a u r i n .) E «1a b « la e s atn

Ig n a cio i A r p c itia . P o r h ib e r íe e sta b le a d o

'glcftia de loe ? P . de S a n to D o m in g o , ílarta d a

M te Bom tee á d ich a h en nan d ad , la c u a l, p r o p a ^ d * ¡n-neáia-

c h o s a ñ o s , e s á s a b e r , e n h o n o r y fa v o r d e l Saat

S a c r a m e n t o , d e te r m in é d e c o n s o la r y v is i t a r x-uestr*tj m a s i n S p ir ílu S a n cio *, c o n e s a b u la q u e c l S e ñ o r K j

11e r l le v a , co n l a s o t r a s in d u lg e n c ia s q u e e n l a buJs

z a n q u e s o n t a n t a s y d e t a n t a e s t im a , q u e y o n o le

b r ía e s t im a r n i e n c a r e c e r ; s o lo 8 i>y á e x lio rta r

p o r a m o r y r e v e r e n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , que

s e á is e n m u y m u c h o e s t im a r y fa v o r e c e r cuan to

y s e a p o s ib le , h a c ié n d o la p r e d ic a r ju n ta n d o e l j

lía c íe n rio p r o c e s io o , 6 p o n ie n d o o tr a s d i l ig e n d ís que

a i p u e b lo p u e d a n m o v e r á d e v o e io n .

M u c h o t e n g o e n m e m o r ia , a l U c m p o q u e a llá e s u ii

e n q u é p ro p ó s itu y d e te r m in a c ió n q u e d ó e l p u cU o ,

p u e s d e h a b e r c o n s t itu id o la u d a n d a * y s a n ta s c<

C lo n e s e s á s a b e r d e l ía c e r t o c a r la s c u m p a n a t;

q u e e ji p e c a d o m o r ta l s e h a lla s e n ; q u e n o I ju b ie s t pol

m e n d ic a n te s , m a s q u e to d o s fu e s e n s u b v e n id «

h u b ie s ü ju e g o s d e c a r t a s , n i v e n d e d o r e s n i e

t4 )n -:n !c p o r to d a K u m p a , n o h ^ y <1uda y u c u n o dn í o i i 't i ío e « * | i ^ ^ j

d e E » p a ñ a d o n d e »c 6 in d 6 , y l a l v e j e l p n m e rc s f u i A spatífei

c u e n c ia d e i» c a r t¿ d e S a n IgnacU v H o y d ía , d e sp u e s ó c s v u h

Biglo^, p e r ^ v e m to d a v ía , c o m o ta m b ié n a l ^ n m d e lo s uso«

S a n Ig n a cio cu an d o e stu v o a lií e n Í 5 3 5 , y d e que haW a e s la ¿a»“ -

lo í recusidofl y ira d icío 'ie s de l a e tta n c ia del S a ^ to e n m V«B

h a b la la rga m e n te cl P . RamoJ^ e o e l la ^

Itp racia tle L u / o ¡ú , im preso e n T o lo ia , a ñ o d e tiSfiS.

* E n «1 E s p '.r itu S a n to . •

'* C o n d o s 6 t r e s ín d a lg e n cS aa q u e !a b n la r e z .i , (M ench .}«

“ SoJo e x h o r ta r (L « y .) S o lo s> e x h o r ta r . (M cn cb .) E»

«] o r ig in a l d i je re , soy en e r h o r ta r , e» to es» e x h o n o .'* P r e d ic a r im ia n t e r a l p . (M en ch )

L a n d a n d u la s . (U c n e b .)

' A * a h e r , to c a r la s . (L o y .)Socorridos.

(k iU s: y que d e p o n e r to c a d o s la s m u je r e s , s o b re m a l

te^Bdam entn y o fe n sa d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u e fu e s e

ta l a b u so y Ía c u s to d ia y o b s e r v a c ió n d e la s

tales y ta n sa n ta s c o n s titu c io n e s se m e a c u e r d a n h a b e r s e

^ ^ K íp ia d .> y co n tin u a d o to d o e l t ie m p o q u e a l lá e s tu v e ,

y fto con p o ca g r a c ia y v is ita c ió n d iv in a , q u e t a le s s a n c ta s

cosas 08 h a c ía o b ra r. D e s p u e s a c á n o s o y c ie r to d e v u e s t r a

l e w t a n c i a 6 f la q u e z a e n p e r ie v e r a i e n c o s a s ta n ju n ta s y

la o a p a c ib k s á l a in fin ita y s u m a B o n d a d . A g o r a , q u ie r

bayais p en .tverad o p a r a a u m e n ta r q u ie r h a y a Í s fa lta d o

p É i a t o m a i ' i lo p rim e n ) p a r a m a s a u m e n t a r o s p id o ,

» q u iero y su p lico , p o r a m o r y re v e r e n c ia d e D io s N u e s -

íro Señ or, con m u c h a s fu e r z a s y c o n m u c h o a fe c t o o s

« ip le e is en m u ch o honrar^ fa v o r e c e r y s e r v ir á s u U n i

génito H ijo C r is to S e ñ o r N u e s tr o e n e s t a o b ra ta n

grande del ta n t ís im o S a c r a m e n to , d o n d e s u D iv in a M a

je sta d , segú n D iv in id a d y se g u Q H u m a n id a d , e s t á ta n

grande, y ta n e n te ro , y l a o p o d e ro so , y t a n in fin ito x;om o

e sla en «1 c ie lo , p o n ie n d o a lg u n a s c o n s t it u c io n e s e n la

f ^ e í n á m q u e s e h ic ie r e , p a r a q u e c a d a c o n fr a d re ”

tenido d e co n fe sa rse y c o m u lg a r s e u n a v e 2 c a d a

B abuso etiíoaces frecuente de lle v a r la s barragan ag í> concutó.

^ de Im m ujeres c m d a s . Q iu d i p ^ « r ......

íepetícion de ûe, aupérflna p a ra lo g iK pide l a gr¡v

^ c U r id M de la fraee, y £recoente e n lo s buenos

^ 4 omei«aft4 ü 6 aprovechando.

gJvwoîo iXTÍ9 , í laa Z o tx u ta b n t paaad ai.

• U y.)^ C Q t ír ,d e . ( P a r . , U y . j

M w i,re tó T » . (M ench.)

voreM anica«».

m cB , tam4 n ** v o lu n t a r ia m e n t e , y n o o b lig á n d o fte á p « » .

d o , a lg u n o , s i n o lo h ic ie r e . P o r q u e s in d u b ita r m e j^ n n t i

d i), y c r c o , q u e h a c ie n d o y t r a b a ja n d o rie e s ta ms

h a l la r e is in e s t im a b le p r o v e c h o e s p ir itu a l. I 'o m t b «

d ia e l S a n t ís im o S a c r a m e n t o t o d o s y toO;iS q u e le n ia j ’

e d a d p a r a t o m a r *‘ 5 d e s p u é s d e a l l i i p o c o licm p o ,

m e n z á n d o s e u n p o c o ** á e n fr ia r l a d c v o c io n , se to m u t'

g a b a n lo d o s d e o c h o á ** o c h o d ía s ; d e sp u e s , á c&bode

m u c h o *tierap o , e n fr iá n d o s e m u c h o m a s e n l a vera

d a d , v in ie r o n á co m u lg a i* se to d o s e n t r e s ñ e s la * p rin ^

p a le s d e l a ñ o , d e ja n d o á c a d a u n o e n nu lib e rta d y cn t i ,

d e v o c io n , s i q u is ie s e c o m u lg a r m a s á m e n u d o quier

t r e s á t r e s d i a s , q u ie r d e o c h o á o c h o d ia s , q u ie r á t m

á m e s ; y d e s p u é s á lo ú lt im o , h a h e o io s p a r a d o de año

a ñ o , p o r l a n u e s lr a t a n t a f r ia ld a d y en ferraed *d

p a r e c e q u e e l n o m b re n o s q u e d a d e n er cristian o # ,

á l a m a y o r p a r te d e to d o e l m u n d o v e r e is , &i eoo

m o q u ie to y s a n t o lo q g e r e ís c o n te m p la r . P u e s sea

n o s o tr o s , p o r u m o r y e s p ír i t u d e t a l S e ñ o r , y pi

ta n c r e c id o d e n u e s t r a s á n im a s , r e n o v a r y r e frc w * f

a lg u n a m a n e r a l a s s a n e t a s c o s tu m b re » d e nui^strcfc^

d o s ; y 8Í e n to d o n o p o d e m o s , á lo m e n o s e n parte^ c*»*

fe s á n d o n o s y c o m u n ic á n d o n o s , c o m o a r r ib a d ije , u n a » «

e n e l r a e s , Y q u ie n m a s a d e la n t e q u e rr á p a s a r , s ío 1^0 *

n a d u d a i r á c o n fo r m e á N u e s tr o C r ia d o r y S e ñ i^ , testa*

Pero.

Tom ftrl«.

D eftp u es á t a1tí u n p o c o . (M en ch .l D ? o c h o e n o c h o , (M cn ch .)

M m ó n tenob . (M en cb.)

F la q u e e s , co m o ¡n^ r^ nitoi e n Intin.

S«pu n d « U may<jr parte to d o c l m iuido V freis- \ L o j )

CU160 S a fic t ’ A í?u stin co n t o d o s lo s o t r o s D o c to r e s S á n e

lo s e l c u a l d ice (dc'^pues q u e d ijo : Q w lid ie com ptunicare

n J k u d o nec v iiup eroj: d o m in icis ad

hortor Y p o rq u e ca p e ro q u e D io s N ú e s -

Señor, p o r la b o n d a d in fin ita y p o r l a s u m is e r ic o r d ia

^P í96tum brada, in flu ir á e n a b u n d a n c ia s u s a n t ís im a g r a

cia en lo s á n im o * d e to d o s y d e to d a s p a r a *' u n s e r v ic io

sayo tan debido, y p ro v e ch o d e la s a lm a s t a n c la r o y m a -

ibfiesto, ce so p id ie n d o , ro g a n d o y s u p lic a n d o , p o r a m o r y

erencía d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , s ie m p r e m e h a g a is

iic ip a n te co v u e s tr a s d e v o c io n e s , y m á x im e e n la s d e l

^ - jc t l s im o S a c ra m e n to , c o m o e n la s m ia s , a u n q u e p o

bres c in d ign as, s ie m p re h a b r é is e n te r a p a r te .

I>c R o m a , 15 4 1

Ignacio de Loyola.

^ C o i a u l ^ t f t lM k>t d ia » , n i I u s U b « o í lo r« (v r« n d o ; p c i o e x h o r t o ú

M O n lfa r tu ¿M k is d o itilo ^ » . { G i n u s d i H i , D e E e e ¡ . D o f m . c . $ 3 . i n U r

^ S . A u g ,}

Por un « m ic io auj'o, (L oy.)

F aUs a lech a y e n t u cofâa de y L o y o l¿ .

C A R T A X X I I *.

A B E L T R A N D E LOYOLA.

f iu e u s n ocvu qoc tiene de su vínooio d>n)pc«taniÍen<(X m¿tld4k c« M ‘ p a n Aiftos» Esteban de Gula y Panne d« Fojas; dcKa ^ MQha * hermano de BelCiAo, vays á Roma; pide ooficÍM y u n a s , j da

fniendae.

J H S .

1 ^ s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S eñ o r « a

s ie m p r e e n n u e s t r o f a v o r y e n n u e s t r a ¿lyuda.

D e A r a o z h e e o le n d id o l a m u c h a p r a c ia q u e * a K -

v in a M a je s t a d o s c o m u n ic a p a r a s e r v ir le , y d e l buen odor

y e je m p lo q u e d a is e n e s a p r o v in c ia , d e lu c u a l in ce* *

b le s ^ a c i a s h a g o á D io s N u e s tr o S e ñ o r , esperaad*

s ie m p r e ir é is c o n tin u o c r e c ie n d o d e b ien e n m e jo f, hasta

q u e d e v u e s t r a p e r s o n a s e c u m p la lo q u e , d esp u e« que

c o n o c í, s ie m p r e e r e í , Y p o r q u e lo s d ía s p a sa d o * , enviiJíáo

u n a B u l a d e l S a n t ís im o S a c r a m e n t o , o s e sc r ib í l a r g o , *

e s t a s e r é b re v e .

' «Esu cana, 1« eJ P. Mcnchaca ea &u Lomeníario «sui copuda c«n loda diligencia d« su original, que ic *relicario manual traído á IiaJia dcl Colegro de Avila, donde »« i 1 « enfiecmw- En «u »«brescrico soUmcnie »« p«edc Icen *A ^lu Nüeitro Señor hermano..... el Señor de Loj-câ.» Entre lo* ^ Isujttno Mcnchaca hay una copia de esta toi>tna carta, curfcgi¿* JvBrio» puntos, y añadida en otros con algunas palabras 1po» rAS¿oi del oogcnal, In» cuales en nnestfo testo van en baeUfw®*' j|

1 . I J 40 « C A R T A S P E S A N Í G S A C I O . 0 7

S i A ra02 n o s e h a lla r e a h í, pai*a s a 1)e r a lg u n a s n u e*

v a s m as en p a r t ic u la r d e n o s o t r o s , p o d r é is a b r ir y le e r

sus cártas.S i E ste b a n de G u ía ’ n o se h a l la e n e s a p r o v in c ia ,

p or servicio d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , p id o c o n e l s u en*

l ^ t í i r í o ’ in vicia u n h o m b re p ro p r io p a r a é l , 6 v e r a m e n te

coQ muc:ha seg u rid a d se e n v íe su e n v o lto r io *.......................

................................................................................................e l s e r v ic io

de D io s N u e stro S e ñ o r . Y s i e n e l m u n d o n o s e h a lla

Bjtebau> abrien do e l e n v o lto r io y to m a n d o e l q u e v a

dentro, e s m u ch o m e n e s te r d e e n v ia r á q u ie n v a e l en*

. «ohorio, que C8 u n t a l d e R o ja s , y c r e o q u e v iv e e n A la *

va, 6 cercA ‘ e n P ie d ro la ; o tr a s v e c e s s u e le e s t a r e n B Í 1-.

bao, y creo s e lla m a F a n s t e ' d e R o ja s .

P o r la s o tra s o s e s c r ib í, c u á n to d e s e o d e v e r á M i-

lian ' en R o m a, c re y e n d o q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r s e r ía

d«llo m ucho s e r v id o , y q u e s e r ía á h o n o r y h o n r a d e t o

do« parientes y a m ig o s ; lo q u e d e n u e v o o s p id o , y o s &eÍ8 de raí.

E l S eñ o r d e Ogaela •........................................................................

.......... .................................de^co Utter r e s p u e s ta d e vosoti*osT d e r o i p arien ta S e ñ o r a d e la c a s a , c o n t o d a l a fa m ilia de D o ñ a M a ría d e V ic u ñ a .

cabaJlero Navsno noble y rico, que mas « la C om p aq, y vivt6 en ella en cl humilde catado de

••••áHtcr,C. r> ■. ,

o paqwt« de C iitíí.

ana rioea «Kera rota ccm el dobl«, 4 jJegWe. {Nota de

íDÍo pudo leerse 6 ....... lo dcmá« eataba roto.

6l bermaoo de Qeitr»n,

t . fc

^*1« «ra lifcsa.

A to d o s io s o tr o s q u e s in t ié r e is d e m í h o ]g a n Q g?r

v is i t a d o s , m e m a n d a r e is m u c h o e n c o m e n d a r e n e l

N u e s tr o ,

Q u ie n , p o r l a s u in lin it a y s u m a h u n d a d , s e a siumpi?

e n n u e s tr o f a ^ r y a y u d a ,

D e R o m a , 4 d e O c t u b r e d e 15 4 0 -


Iñigo.

Sobrgscríio. = j f i S - = A m i e n C r is t o N n e s tro S c ñ v

h e r n ja n » c l S e ñ o r d e L o y o la .

C A R T A X X I I I

Á M ÍC R R P E D R O CONTARINI.

^ o ¿ c f n n « c o n f í n n A C i o o ( k l a C o m p a ñ í a , r n e d j a n d o p a n i

d c n a l C o n t a r Í R i c e r c a ( i e l P . t p a , y c a f c a á e J C a r d e n a l n m W w i

P e d r o . 4 « l o c u i t ) s e c o n ñ c « ^ c l B a n i n m u y o b l i i j a d c ^ p r ò » ! ' « » «

d « U C o n » p * f l * , 4 i V c i c f U j ó v e n h a b i á l l e v a d o á e j e c u c t n a t * p r o f * i í l * <

e c f c c l i g i o s a j r c c o i r i c n d H i N i c o l á s M e r c a n t e ; p < x » d « t 4 f e f c A * ,

d e L e u a d o i A l e m a m * d e M o i t M i ^ n r C u n t a n z t k

J Í S-

L a ívu m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o Señcí^

s ie m p r e e n n u e s t r o f a v o r y a y u d a .

D e s p u e s q u e h ic e s a b e r á V . S . c u á l h a b ia sido

• C opiarfa d « U C o le c c ío n rom ana. T ra d u c id a . V ¿a » e c l '*

e n e l A p é n d ice 1 , n, IV .

iM te de n u estra c o o ír o v c r s ia , y la s e n t e n c ia d a d a e n fa-

á g lo r ia d e l S e ñ o r , d e s e a n d o q u e e s t a C<im-

paStá n u estra fu e se d e l a S e d e A p o s t ó l ic a c o n lir in a d a ,

S que m a s « n c e r a m e u te y c o n m a y u r h u m ild a d p u

ñ os s e r v ir y a la b a r á X u c s t r o S e ñ o r y C r ia d o r , m e

ntante su g r a c ia , b ien q u e s e a m o s in d ig n ís im o s» lia b ié n -

i c d ^ b l a d o ¿ S u S a n tid a d ( y d e a ÜÍ e n a d e la n te e n to d o

p f^ B c d io dei R e v e re n d ís im o M o n s e ñ o r C o n t a r e n o ) , Iiá

tóeseos q u e e í P a p a a p r o b ó y c o n fir m ó to d o s io s

« ^ o J o s q u e le p e d ía m o s ; p e r o d e s p u e s e n l a e sp e d ic io n

ie l ^ e g g c i i ) , co m a a lg u n o s fu e s e n d e c o n tr a r io p are*

( ■ a k m o s p asad o b a r ia s c o n tr a d ic c iu n e s , y e s p e r a n d o

de u n a se m a n a e n o tr a e l d e s p a c h o , n o h e es-

f lr i l i b asta a h o ra á V . S .; f in a lm e n te , a l c a b o d e u n a ñ o ,

'• 7 de] S e tie m b re p a s a d o , n o s m a n d a r o n l a B u l a de

Ira co iifirm a cic« , s e lla d a c o n e l s e l lo du p lo m o y e s-

en teram en te g r a t is , e n U fo r m a m is m a q u ü h a -

i í * a w s so licitado. L a c o p ia d e e l l a v a ju n ta m e n t e co n

P u e i com o q u ie ra q u e V . S . h a y a s id o m e d io p a r a

R üverendísim u M o n se ñ o r C o n ta r e n o com en;^ ase á

providen cia dft n o s o tro s y f a v o r e c e m o s e n to d o s lo s

de la g lo r ia d e D io s , y h a b ie n d o é l RÍdo e l to d o

nosotro* a lc a n z á s e m o s e s to q u e t a n t o d c s e á b a -

^ U n co n d ece n te e s p a r a m e jo r sei-vii- á D io s N ú e s-*

t ó o r , q u erríam o s e n to d o s e r le o b l ig a d o s , reco n o *

»ntensaoiente c u á n to d e b a m o s a l S e ñ o r N u e s tr o ,

eu tüdq W o n ^ fto r e l C a r d e n a l m s t r u m e n ío y m e-

de S u S a n tid a d , y V . S . c e r c a d e s u S e ñ o r ía

p tr a q u e e n t o d a s aquella.^ c o s a s q u e la P y i\m a M a je s ta d s e d ^ a r e h a c e m o s g r a c ia de

p a ra a la b a n 2 a y h o n r a s u y a , s e a m o s m a s d e la

^ ¿ ^ ^ ^ ' ^ d i s i m a d e l C a r d e n a l y d e V . S . q u e d e

i

D e s p u e s q u e y o á V . S . c s c r ib í !a rtltim a v c i , qo«

b r á h a s t a c l p r e s e n te m a s d e u n a ñ o , a la b a n z a &ea ú i

p r e é in c e s a b le s g r a c ia s á D Ío^, to d a s l a s co & ts om

s u c e d id o b ie n y a s a ¿ p ró ^ -p cram cn te e n a l a h a o a

y s in c o m p a r a c ió n m e jo r q u e m e re c ía m o s , raayoi

s ie n d o n o s o tr o s in s tr u m e n to s t a n t o in ú til« « . S i mas

p a r t ic u la r V . S . h o lg a r « d e s a b e r la s d e n u estro

ru n ig o y h e r m a n o e n c l S e ñ o r N u e s tr o M a rtin á e Zc

n o z a *, é l p o d rá rof> strarle b u e n n ú m e ro d e c a it a s de oo«»-,

t r o s h e r m a n o s , d e r r a m a d o s p o r d iv e r s a s regioEWa y pro*

v in c ia s p o r m a n d a d o d e S u S a n t id a d .

C o m o y o p o r m is t a n g r a n d e s n e c e s id a d » d«s©o

g r a n m a n e r a , p o r g r a c ia d e D io s , q u e m e dtsj> crta«n ,

a v iv a s e n s ie m p r e e n la s c o s a s q u e fu e s e n de su nitj

a la b a n z a y g lo r ía , a s í ta m b ié n p o r u s a r a lg u n a carií

q u ie r o a c o r d a r ¿ V . S . , b ie n q u e co n o c ie n d o o o ser

s a r io , m a s s o lo p o r e l d e s e o d e t e n e r a lg u n a n otid ái '

a q u e l la M a r iq u ita á q u ie n V . S . y y o ju n ta m e n te I»

m o s , h a p e r s e v e r a d o e n s u s b u e n o s d e s e o s d e ser n»c

y m e r e c id o e l f e v o r y a u x ilio d e V . S .: crey en d o JW» 7 '

n ie n d o p o r e íe r to , q u e e n e s t a s p ía s o b ra s y oiraa^

j a n t e s e s s u e m p le o a c o s t u m b r a d o , y ta m b i« a «> *3 *

l ia s q u e s in le m o r p u e d a m a s ra^ o n ab lem eu fct p<r*i

s e q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r á e lla s m a s le m u e v í

v o c a c io n y s u g r a c ia ; l a c u a l e n s u á n im a , d e su

M a je s t a d m u y a m a d a , s ie m p r e m o re , á fin de q i*

to d o c u a n to e n s u a la b a n z a s e a , p u e d a siem p re Oí®

g r e s e m b la n te m u y d ilig e n te m e n te o c u p a rte .

* P rv b ab lcjn en te l e r i e l q u e c n U tíu » » X I I se |

í ñ g i . le y en d o allí e l c o p ia n ic G o " í« g it cti v e a d e 2 v r w » . *•

m irad a Ja Ibcm a d e Jae letra«, co m o e n to n c e * t e h » -ia fl »

de lo q u e h prim era v is lA partrce.

C A R T A S ü E 5A K I G N A C I O . X O I

^ i c t r K i c c J a ü M e r c a ü t e , q u e e s t a l l e v a , e s n u e s t r o

g n i t h i e a m i g o y h e r m a n o e n c l S e ñ o r , y p o d w i s e n t o d o

á i f l e c r é d i t o , c o m o s i y o m i s m o e n p e r s o n a f u e s e .

^ . C e w , r o g a n d o á D i o s N u e s t r o S e ñ o r q u ü p o r s u i n f i

n i t a y s u m a b n n < L u l n o s q u i e r a d a r s u g r a d a p a r a q u e

^ f d u n t a d s i n t a m o s , y a q u e l l a e n t e r a m e n t e l a c u m *

D e K o m a , á l o s i 8 d e D í e i c m b r c d e 1540.

D e V . S - s i e r v o e n e l S e ñ o r m u y o b l i g a d o ,

Ignacio.

h a b i e n d o i l a p e r s o n a q u e e s t a l l e v a , e s t o r b a d o h a s *

t i e í p f e s e n l e l a s a l i d a c i e r t o s i m p e d i m e n t o s , e n t r e t a n t o

M « c 6o r c l R e v e r e n d í s i m o C a r d e n a l C o n t a r e n o h a p a i

n i » p a r a A l e m a n i a d e L e g a d o . V . S . e n c a r g a r á q u e s e

I s a g t l o q u e e s d e U d o , c u a n d o j u z g a i * « s e r o c a s i o n o p o r *

t u n a .

D e R o m a , á 7 d e M a r z o d e 1541.

^ f ic b r e s c f i t o , i r j í S , = A l m u y m a g n í f i c o S e ñ o r m i S e *

t ò V i i c a - P e d r o C o n l a r t m o , h e r m a n o c a i í s i m o e n e l S e -

f to r N u e s t r o , e o V e n e c i a .

C A K T A X X IV '.

A D O Ñ A M A G D A L E N A DE LOYOLA.

Acon^jaI« crcc«r en bueme obtui y frecu«nciu de Sacfamei*»«y dale cucnua bcndit^;.

j t t s .

L a s u m a g r a c i a y a m o r d e C r ió lo N u e s tr o Se&or set

t i e m p le e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

L o s d ia s p a s a d o s , r e c ib ie n d o u n a v u e s tr a y se&tí«ndj

üR e l la v u e s t r o s b u e n o s d e s e o s y s a n t o s a fe c to s á m tya:

g lo r ia d iv in a , m e g o c é m u c h o c o n e l l a e n e l Sciôr N m j*

t r o , á q u ie n p le g a p o r l a s u in fin ita y s u m a bond«á,o»

a u m e n te s ie m p r e e n a m a l le e n to d a s c o s a s y sobre to-

d a s l a s c o s a s , p o n ie n d o , n o e n p a r te s in o e n to d o , vues

t r o a m o r y q u e r e r e n e l m is m o S e ñ o r , y p o r l i l e n to á «

la s c r ia t u r a s , c o n v e r s a n d o c o n p cn so n aa q u e luibU n y

o b ra n á g lo r ia d e l a s u D i v i n a M a je s ta d , y freco«aüUKtó

la s c o n fe s io n e s y e l r e c ib ir d e l S a o t ls im o S a c r a r a O l^ * '

d a s la s v e c e s q u e p u d ié r e d e s , p o r q u e á l a v u e s tm ¿Hiia*

h a g a e n to d o im ir con sigi> p o r v e r a e s p e ra n « * , crccM O Ít|

l a v i v a f e y l a m u y n e c e s a r ia e a x id a d , s in la cuaJ no ce«

p o d e m o s s a lv a r . P a r a lo c u a l , c o m o l a á n im a d e « e ^ ^

s e r v il ' e n to d o á s u C r ia d o r y S e i io r b u sq u e todo*

b u e n o s m e d io s á eJ la p o s ib le s , p a r e c ié n d o m - a y u i * *

c p n a lg u n o s , y c r e y e n d o q u e s e r á r e c ib id o con

' turnada dtl L&dkc d« P u l a, f. 3 8 .

jBjixcii-'i~i y a c a ta ia ie n to q u e l i s c o s a s d e l N u e s t r o C r ia -

¿ g j y S eñ o r deben s e r re v e re n c ia d a s y a c a t a d a s , o s e n v ió

é m c u e n u s q u e e n s í t ic o e n m u c h i g r a c i a , y <rtras t r e s

qn« tienen d iv e r sa s , m a s o tr a s t r e s , q u e t ie n e n l a s g r a c ia s

qoe la s o tra s e n s í c o n tie n e n , s e g ú n q u e v e re i s p o r u iia

* ^ » e o o r ia que c o n e s ta v a p o r v ia d e l L ic e n c ia d o Ara<>2,

con la s co n d icio n es q u e s e re q u ie re n pai*a g o z a r m u e h o

en e l S eñ o r N u e stro ; d á n d o m e a v is o d e l p r o v e c lio e s p ir i

tu a l que con e lla * sÍo tiíi*ed es, à m a y o r g lo r ía d e la s u D i

vin a M ajestad .

E n la g r a c ia d e to d o s , q u e * e n e l S e ñ o r N u e s tr o os

m m h , y de m í se h o lg a r á n s e r e n c o m e n d a d o s , m e m a n d a

reis l iu e h o e n e a m cn d a r y v is i t a r e n l a D iv in a M a je s ta d .

* ^ i e n p o r l a s u in fin ila y 9 u m a b o n d a d n o s q u ie r a d a r

M | A c í a cu m p iid a , p a r a q u e s u s a n t ís im a v n lu n ta d s in

tam os, y a<juella e n íe ra m e n te l a c u m p la m o s .

D e R o m a , 24 d e M a y o d e 1 5 4 5 *.

F u e deten id a h a s ta lo s d ie z d e J u n io .

D e bondad p o bre,

Ignacio.

= j f i s . — A m í e n e l S e ñ o r N u e s tr o h e i-

B a n a D o n a M a g d a le n a d e L o y o la -

• lo* qoe.A 26 d« A gd éto d« 15 3 2 cv ch b ia S u n I f í u c i o a l Eh\<ji\e de N ájcr»;

^ « * ^ 0 q tif f o V } k é e s e n te 6 tü itg kn ii d * l * easu áe

^ cí«r»rr»eme s c cn lj^ e que e t u c a n a n o s e e c r ib ió

P " »1 M ôtoenia tie n e co n exio n con U s q u e eecfìbift á 6U

» * a e « ^ S a cr *m e m o , y á Ja E m p a red ad a de SaJa-

* 1 « b ^ d i t a í , y co m o fu e m u y t i c j l * 1 q u e a ac6 la

J por n n 5 , « la h a p u M to en e*re

C A R T A X X V

Á L A E M P A R E D A D A ’ DE SAN JUAIE N S A L A M A N C A .

JH S.

E 1 S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s tr o f a v o r y ayu<

C o m o n u n c a m i pobi*e e s p ir í lu a l> scn te d c l v e rd a d e ra /I

s in c e r o a m o r d e v u e s t r a á n im a e n e l S e ñ o r N u estro

p o d id o j u a g a r , m a ? m u y c o n tin u a m e n te p re se n te , be

s a d o e n v ia r o s u n m a y o r t e s o r o , ó p ie d r a m a s precio«!'?

m i p o b re j u i c io , p a r a l a s p e r s o n a s q u e f«olo e l am cc

s u C H a d o r y S e ñ o r y l a p r o p ia s a lv a c ió n d e su s á filia » ,

b u s c a n , q u e e n to d a l a t ie r r a y e n to d a p aten e** huiM*

n a , e n c u a n to h u m a jia , s e p o d r ía h a lla r ; y e s q u e S u Stsi-

t id a d , c o n c e d ie n d o á l a C o m p a ñ ía n u e s tr a m u c h M

v e rd a d in e s t im a b le s g r a c ia s s o b r e c ie r t a s cu e n ta s

t a s , b o n d ic ié n d o la s p u s o s u m a jio e n e lla s . L a s

c o n c e d id a s á la s t a le s c u e n ta s s o n e s ta s . Q u e poní

u n a c u e n ta d e l a s q u e s o n a s í b e n d ita s c n u o K o í O t ’

C o r o n a , cualquiex*a q u e d ije r e e l t a l R o s a r io Ò la ta l

r b n a , p o r c a d a v e z q u e i*ezarc, g a n a t o d a s la s in di

c ia s d e t o d a s l a s e s t a c io n e s y ig le s ia s d e K o m a , c o o d :

' Cokccifxi roma"».• El P. Mno. FrancÍMo d« BefgftOía [Á n t ip ifd a á e s

V l ¡ , c . V I . K . X09), b A b U n d o ( k q a e e n r j j S eiisien U b d el

4 . I j 4 i> C A H T A 8 D B S A N l O S A C l O . X 0 5

CD p erso n a la s a n d u v ie se y g a n a s e ; y p o r s e r c a s i in n u -

l lB e n b lu s la s g r a c ia s q u e se g a n a n e n l a s t a le s e s t a c io

nes, porque la s v e á is m a s e n p a r t ic u la r , o s l a s e n v ío

^ r t e con e?ta . l ) c m a s d e e4»to, c u a lq u ie r a q u e p o r su

[ lie v o c io n re za se e l t a l R o s a r io 6 C o r o n a t r e in t a y t r e s

i«eceí p or lo s tre in ta y t r e s a ñ o s q u e C r is t o N u e s tx o Se*

io r y iv in so b re la t ie r r a , s a c a u n á n im a d e l p u r g a to r io .

U na de la s ta le s c u e n ta s o s e n v ió p a r a v u e s t r a c o n s o la -

cjon y p ro vech o e s p ir i t u a l , m a s o tr a s t r e s , U n a p a r a la

vu estra buena c o m p a ñ e ra y m i c a r is im a h e r m a n a e n

C risto N u estro C r ia d o r y S e ñ o r , e n q u ie n m e m a n d a ie is

, a n c h o cncofO endar e n e l S e ñ o r N u e s tr o . L a s o tr a s d o s

p ara la s q u e s in tíé re d es s e r m a s v u e s t r a s d e v o t a s , y q u e

• c jO T s e rá o em pleada«; e n e l S e ñ o r N u e s tr o p a r a s u m a -

Sa«te D otn¡n|o 4e S ílu s doa cm p ared ad n », a d v ie r te en u n p a r é e t e o s q u e

r i s l i u s i , f u f p e r r e tir a r s é i t l w « » * S4 f t e e r r a b a n e n n r j p r o -

. y a ía d e lia b < r v*«tc «Cl a tg u n o a tc n a m c n t o n f tu i r f a d o « e n l a

d i M d e B grg** , q u « « U ¡ so ira kM cer n u t a i f í s . E l D r , D . U a r c o a

, M n ^ u « . de A le in ia r a y e i L d o , P , J o a e p b V a ^ q a e a V e n e g a i , eem isiuna-

<•» S . M , «I R í y D . F e m a n d o V I p n r a e l r e e o n M im ie n io d e U/s

¿ í d e Ja d u d a d d e C & rd r h a y w re in o , c c n i f i c i n á 1 7

• F«*rwT) d e q « e n tr e 1 « m u ch o » q a e t e a ia n v is to s e n a q u e lla

2 1 “ ' ' ‘' “ ‘« « I d e á u o d o q u e e n I n d ^ t U a i , ; l e i Í M p a r r u q u i s U s á e e l l « y

o tra s i e m > c m a > tia i , « k i o ^ t i g u a m e n t f n n a s e m p a r t d ^ i e n l c i

W ^ r r e í ¡K m u ta s . ^ u e se r e e o g ié n 6 eU o i á f x , t e g n p a u c t , d e e n id a r

de d*íh&s i f U s i a i , lo q u p n a e b a o c o a m o c h a ;, c lá u s u la « d « tes«

MS y e íc n m ra » q o e a le g a a , e n la s c u a le e « t b q o e ta m b ic a en

ra era co u o m b r« , c o » o ecv B n r g M , en lo s X I V , X V y X V I ,

O w T ” i^ * * * * lo í te ita m e a to ft á 1m em pared A d a» p a r a q u e f0 K a í« a á

k « « a l ^ ^ t o « ; iflfiriéftdoae ig u a lm e a ic q u e n o e ra n r e lig it t w s , p u e s r - . ^ h atian e e c íllu ta * i »il D o m h iv . v «nn i«« ívmn«po4iiml«n»«« tu► e * i b , a — Do mb r e , y q o e Ion c n p a r e d a t n i e n i o i y a' ' 6 Í e s » i , y a e o c t u v e o a ú g u a a ¿ e l la * , A n c y u ra

T q u j ' ^ R i f o o o T a i f o e a g a r c i £ r * e n ¡ a m a n o ( f tm o a.* ^ . i « I c i o , i « 5 7 ) q o e en T o le d o v a r i a i c a t a s d e r e l i ^ o n

y o r a la b a n z a y g lo r ia ; q u ie n p o r s u i n ü n i u y su m a bou.

d a d s e a s ie m p r e e n n u e s t r o t a v o r y a y u d a .

, D e R o m a , 24 d e J u l b d e 1 5 4 1 .

V u e s t r o e n vi S e ñ o r N u e s tr o ,

Iñigo.

S obrescriio . = j í i ^ . — A m i e n C r is t o N q e s l x o ___

h e r m a n a l a E m p a r e d a d a d e S a n J u a n e n S a la m a n e * ^ '

f «« H o t r a n u o * M e r i » s J u -h u t: d t e l l a s UHdi u ' i n f i l i i

* m / u / r c J o t^ u it ío s , á g t u y a e ñ t t e n e i a m l a S » s 5é/M>

f (o r y d e S a n t a T o » í , a ñ eom n r s la e r m ita d t Ja C m t ^ i e S*w

P e d r i) e i V i r d e , h a y d o e u m iM to s y e lu u i e i i t iljne:o el P. P n a

cisco j a w r B u tiñ d , p ro lc a o rd o Tcolf>gÍa «n e1 S e m rtiiJ ^ d « ^ ih iM a ca .

e«cribí¿ á Ü d e J a lio d e ««te a ñ o de 1 8 7 3 á o n o de ine c d iic fe t de cMi

obra, d c^ p ix a d« m o cb a e in vestiâcion c«, lo qo e babia

Cnr e n claro w re d o cia i «jue ¡0 4 e T fifa r e d s t is s erem m t j m niigiréa

in m c i i e » , y v i d a n l i g i m a , e h i e n d u c a a tr v v m u i ^ r e 4 m a B ^ >

a lg t e n o i ig U i ia s s L a s d e .^«1« y v a n d i B a r b a d f i i e r e n d o í , & ¡eu

m a s a d e la n t e $ e j u n t a r e n o t r ^ d c i , f w p to r a h á n o r í t l s d e l T o rH «,

d o l e s T r i n i t a r i t v v i n i m n ¿ / u V a t m S a U im A n c a . L » p t r f v f m i d i S m

^ H u i p e r t e f u e e á la s O r d e i u j m l i í a r e i , y io tJ a v ia c iM te r » ^ d

é q u e l l a i i ie r v a s d e D i c s . k n K g u l .v q u e «n crf> iu n u K r ito < íM

l a Bib]Íot«cn N a c io n a l, in ü tu ia d o ! N a i i e i * d e U t¡ ma>^'o» f « /

R o m a p o r l a s a i » s d e 1 5 * 5 , H a m ^ d a t L 'm p « ^ < * d a s {9* c } , i M *

d t C f ir d e n a s , h i j a d e D . A lv n s o , M a e s t r e i e S a n l i o f o , t e d t « r t a d i m t

n ías puTticviaccs a ce rc a de e ste a * im t v , pvfO <k » k baJia j ’a ert

le c a e s te m a n í a n l o .

C A R T A X X V I ».

A L P. PE D R O F A 13R0 .

don y bautismo de a o jo d io i y su cau>nÍe))to e o n u n í p ú blica pc>

esd on coavertida; SHStonea i difcrcnica l u c r e s d e algpjoos su je tos de la

Com paQ ía ; c o s a d i s d e o uoe.

jfis.L a bum a g r a c ia y a ra o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r » ea

lietnprc? en n u e s tro c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

' D espu es q u e á lo s 34 d e J u U o o s e s c r e b í la r g o , he*

m os babido d « S a c ra m e n to s , ü o m u e h o a c o s tu m b r a d o s ,

»«*»/ ’ el uno c o n c l o tro ; y p o r q u e c o n m a y o r d e v o c io n

deis grac ia s á D io s N u e s tr o S e ñ o r p o r ío q u e s u D iv in a

p N je s c a d h a c e p o r to d a s p a r le s , m e a la i^ a r c c n a lg ú n u f a s n e ra .

_ ^ ^ u i h a b ía u n ju d ío , h o m b r e d e 3 2 a ñ o s , d e b u e n a

y d e b u e n a s c o s t u m b r e s , s in f a l t a r le d e b ie n e s

N u e s tr o S e ñ o r , d e te r-

^ ® ^ d e sp u e s d e lo c u a l , p a s a d o s a l^ u-

Qias, p o r a u c u lp a y f la q u e z a c a y ó e n t e n e r c o n v e r-

) eom ercio cu n u n a p u b líc a n a m e r e t r iz , c o n k

con iiD i^ n do s u s p e c a d o s p o r a lg u n a s s e m a n a s , >

entendiendo la ju s t ic ia y c e b a n d o m a n o á la m ere-

p usieron e n l a c á r c e l p o r t e n e r a c c e s o co n ju d ío

* ^ ** ^ Roma.A «a jFuarao tí*mpc.

(poi^que a c á t ie n e m u c h a s p e n a s , c u a jíd o se j u n ta n j i

c o n c r is t ia n u n , 6 c r is t ia n o s co n ju d ía s ) . E l ju d io

e s c o n d ie s e , y I n j u s t i c i a n o l e p u d ie s e h a b e r , y

te n ie n d o d e e llo a v is o , p o r g r a c ia d e D io s N ucs

ñ o r , q u ie n to d o lo g o b ie r n a y t<>dü lo h a c e ,

c in c o h o r a s q u e lo s u p im o s , c o n s u d iv in o fa^

o tr a s b u e n a s p e r s o n a s , s u s in s tr u m e n to s , sacan

d e l a c á r c e l , y t r u jim o s a l ju d ío á n u e s tr a caaA,

d a n d o e n u n a c a s a h o n e s ta , y in c itá n d o la á m enu do¡

c o n fe s a r la y p a r a q u e fu e s e b u e n a c a tc c ú m e n a , p a ra

v iv i r á s u t ie m p o o rd e n a d o , q u e r ie n d o e l ju d ío ca t

n o , e n h a c ié n d o s e c r is t ia n o , t o m a r la p u r m u j ír , y*

r e t r iz t iu e r ié n d o le p o r m a r id fj. D e s p u é s q u e lo s tuí

c o n v e n ie n te t ie m p o , d e te r m in a m o s • lo s d o s sa c i

tís á s a b e r , e l b a u t is m o y e l c a s a m ie n t o , s e hicieseft^

t o s , e s á s a b e r , lu e g o d e s p u e s d e l b a u tis m o c l m i

n io íntHicdiate: a si u n d o m in g o p a s a d o ve n ien d »

s i a n u e s t r a Iv ía d a m a q u e h a to m a d o p o r

l ia r s e e n c o s a s p ía s , y e n l a s n u e s t r a s s in fa lt a r , '

d e n a l d e S a n t ia g o y e l C ^ r d e r a l d e B u r g o « , d

Q ue.* D o fi i M i l a r i t à d e A c e t r i t . h ija d c l E m p cfa d u r C t r l « V,

c o n O _ t«» ío , D u q u e e o to n c c i C am efi*® f

V a im a . \ f“ K o de h a b c f Jlegaclo á R o m » Joa ptii)>c'^* Pftdre*

paflía, cocn en sb i co n fesw » « c o n «( P . Juan C M u r i, Érev*

S a crain cn loft m » i á m en u d o de l o q u e ae acoaiutnbraba en ton e«*i

m en te. A su m u ectc co n iin u é b « ü én ü o4o con e l P . I .a m e < ,y

f a i í V e n e c ia e l a £ o d e 1 5 4 3 , to m v por d ir e e c « de 1» coac»

Ig n -i-io , d e qu ien fu é mu> d e vo ta, y de q o ic n »prendiíi, d ie e d !

n o S ífiV Ía { V e B e ü o D / r . I . a á « n * . *5 5 9 )

ciaJ, y v c fd a d e fa m e n té a a > tn a ca a l S in tís im o Sactarn ento M l ia . F a v o r e c ió m u ch o )a« eoaa* y persona» d e U

e n t e s pn<icíprfM, co m o ee ve rá e n ca rtas poeteriorct^

doT del E m p e ra d o r y e l E m b a ja d o r d e l R e y d e P o r t u g a l .

• fttros a s a í O b isp o s y p e r s o n a s n o b le s (q u e a u n y o fu i

€0 f c n a d ir p o rq u e n o v in ie s e n a lg u n o s o t r o s C a r d e n a le s

que ^ m t r o so lía n v e n ir , p o r a n d a r e n m a y o r q u ie tu d y

¿ 1 ^ 5 0 de to d o s e n e l S a ñ o r N u e s tr o ) , p re d ic ó M a e s tro

k x i in e ^ , b autiaó M a e s tro S a lm e r ó n ; p a r a e n to n c e s d :-

U r te de todos, la q u e p r im e ro e r a m e r e t r iz , e s t á ‘ h e c h a

• ad o rn ad a y p u e s t a n o v ia , y S a lm e r ó n to m a n d o

la s m an 0 a l n u ev o c r is t ia n o y á l a n u e v a c o n v e r s a , lo s

casó , y le s d ijo la M i ^ , c o n fo r m e a l m a tr im o n io a c o s -

II^ D b rd d o . D e to d a s p a r te s h e m o s s e n t id o m u c h a s a t ís -

‘ & eeion y m u ch a e d ific a c ió n . G r a c ia s s e a n in c e s a b le s á

D ios N u e stro S e ñ o r.

M aestro Pascaísio y Maeîtô S a lm e r ó n s e p a r t ie r o n á

lo s d ie¿ d e e ste m e s p o r N u n c io s p a r a H ib e m ia , y F iu n *

c isco Z a p a ta *, om nibus dim tssis c o n e llo s . A s im is m o

k Httndó e l P a p a á M a e s tro L a in e ; : q u e fu e s e co n M ad a*

m a al recib im ien to d e l E m p e r a d o r , p a r a s u c o n s o la c ió n y

fcbarse con é l, h a s ta a l lá d o n d e s e ju n ta n e l P a p a y e l

íp eiad o r. C in c o ó s e is h a n s a l id o d e lo s e je r c ic io s ,

úéncN p a ra s e r un l a C o m p a ñ ía d e s p u e s d e e s tu d io \

i6ne$ con o tro s g r a n d e s d e s e ñ o s ’ e n s e r v ic io v g lo r ia

áe D io s N u e s tro S e ñ o r .

U \tU (

R fa T o W a o o . noble y bien a c o m w iíd o , C rom M a del P a p a ; h i i o la

d*l i p p , y Salm erón, D e sp u e í q u e v n lv iS í Rcmta,

fcr»©re«, » i i 6 <ie \¿ C o m p a fl)« pero an « p «ficid o entró e n U

; d« S«B PraftcU co, flo rw ien d o e n e lla «n v in u d c s y Ictm «, (AUá>

i i.)

d« »cabar )o» e«u.Ü cs.

A

D««Snaos.

A r a o z h a b r á v e ù it e d ia a q u e v in o , tra y e n d o c a a tm

d o s m a n c e b o s d is p u e s t o s , ló g ic o s y d e m u c h o bu«n ij.*

g e n io ; c l u n o e s d e T o le d o y e l o tr o e s su b rin o mio

y e s t á n d e te r m in a d o s p a r a s e r d e l a C o m p a ñ ía . P o r todo

e l O c t u b r e q u e v ie n e , p la c ie n d o á D io s X u c^ tro Señor,

in v ia m o s á P a r ís á lo s e s tu d io s , dos> e l u n o M a estro en

A r t e s d e A lc a lá , y e l o tro , a s a r b u e n la t in o , d e P aru u i, j

á o tr o s c in c o p a r a ?<»rtufCal » lo s c u a t r o á lo s e stu d ie s d«

C o im b r a , y e l q u iü lo , q u e k C ip r ia n o , p a r a la s l o á i a ,

d o n d e fu e M a e s t r o F i* a n cÍsco . I n v ia d o s e s to s s ie te , queda

m o s e n c a s a z 8 . A l a p r im a v e r a e s p e ra m o s in v ia r o tr«

s e is ; d e P a r ís h e m o s in v ia d o á R o j a s y á o tro s d o s para

lo s e s tu d io s d e C o im b r a , p o r q u e e l K e y n o s q u ie re hacer

u n C o le g io , y n o s d e m a n d a n q u e in v ie rn o s cstudiaates

pai*a q u e a l lá e s tu d ie n . C o m o m e p a r e c e o s t e n ^

c r i t o a n te s , M a e s t r o F r a n c is c o p a s ó á la s In d k & «oO

o t r o s d o s , M a e s tr o S im ó n q u e d ó e n P o r tu g a l con otroe

t r e s p o r m a n d a d o d c l R e y . p o r q u e e l p ro v e c h o espiritual

fu e s e r e p a r tid o , y p a r a e d if ic a r c l C cíIcí^ o. D e lo» coinpt-

ñ e r o s e sp a re id iis t e n e m o s s ie m p r e m u c h a s hu en aJ nof*

v a s ; j a c t a s s e a n in c e s a b le s A D io s N u e s tr o S e ñ o r , quieo

p o r s u in ñ jü t a y s u m a b o n d a d s e a s ie m p r e e n n a tto o

c o n tin u o £avor y a y u d a .

D e K o m a , ¿ o d e S e tie m b i*e d e 1 5 4 1 .

M artin d« S an ta C ru¿,<jue fue v«roa m a y la n to y fi™ d e í» * e ,y *

ri6 pocos afina » d íla n ie , desp aes <te b ab « f todo eegundo R ccior C *

g io ác Coim bra.

*' E l M ilian d e que h a h ab lado en c a n a s antcriorse»

C A R T A X X V I r ^

AL P. SIMON RO D R IG U EZ .

t » . » f i d â U m c d i 4 a d e J o « p i « d« C risto ; que M ceJebraroo ias

e i e p j a i y vtrae p x la K eina de P c rtü g a l; y q u e e n v ie por d u p lic M o

Im c a n a « d e ù n fto ru n ci^

jAs.I/* m ensura d e Ícj? p ic a d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r q u e

n o e isv iá ste s á p ed ir, v e c o n esta^^; a n im is m o la s M is a s q u e

ilá d ía d -s q u e b ir ié M m o s d e c ir e n S a o S e b a s t ia n , e n S a n

L « « 12 ü , e n S a n ta M a ría , e n S a o t a P u d e n c ia n a y e n S a a

|s(fe«|Corin, co n fo n n e la m e m o ria q u e fn v ia s t e s , U íz im o s

4 ecir to iias. A lo q u e d e c ís q u e o s e n v ie m o s á d e c ir cu á n *

toa M isas hem o s d ic h o ( s c ^ n q u e a n i e s n o s escribinttsís)

t f k R ein a nue;»tra S e ñ o ra e n e l S e ñ o r N u e s tr o , y o c r c o

!|fteáecí$, q u e n o s e s c r ib is te s , m a s s ím ile s c a r t a s n u u -

h«n venido á n u e s tra s m a n o s . P o r o s lo q u e rr ía m o s

t p a la s c a rta s q\je in v la is , d u p lic á s e d e s , m a y o r m e n te c n

ju z g á re d e s s e r d e a l ^ n a im p o r ta n c ia . E s v e r d a d ,

« n q u 6 d e llo no h e m o s s e y d o a v is a t lo s , p o r lo m u c h o q u e

so m o s d e u d o re s , h a m u c h o s d ia s y m e s e s q u e

^ ■ ic n d o orden e n c a s a , q u e to d o s c u a i i t o s é r a m o s e n e lla

. ^ d * d i a h iciésem o s o ra c io n á D io s N u e s tr o S e iio r , y lo s

rdolp^ h a cien d o e s p e c ia l m e m o ria e n lo s M e m e n to s

ÈB la C o letcio o Tom ans, d e don de « «a c6 , d o lie n « e a ia ca rta fc th a

coWCTÍd« o ad a d e d onde t e n ie d a inferir: p6 n w > a q u í á

por R tcn s y œ u ÿ 1 e r « K«pceh¿& ,

♦ f

p o r e l R e y n u e s t r o S e ñ o r i » D o m in o , y p o r to d a caí

y e s t a d o , h e r n ia h e c h o h a s t a a g o r a , y h a c e m o s , y ti\

r a m o s h a c e r a d e la n t e co n L i a y u d a d iv in a ; sabida

4H^ • v u e s t r a in te n c ió n y d e v o e io n d e a l ^ n a * M isas

l a R e in a , lo s q u e s o m o s e n c a s a h e m o s d ich o p o r su AS**

l e z a h a s t a d ie z y o c h o M is a s , y s e d ir á n a lg u n a s otm ^

e n to d o lo q u e s in l ie r d e s q u e n o s o tr o s p o d a m o s hacer

g u n s e r v ic io e n e l S e ñ o r N u e s lr o , m a y o r m e n te donde tan*

t a d e u d a y o b lig a c ió n te n e m o s , p r o c u r a d m u c h o de Bvcf.

t im o s , y c o n t ie m p o , p o rq u e , n i v o s a l lá n i nosotros

p o d a m o s f a l t a r »« D o m in o .

C A K T A X X V III

Á I S A B E L ROSER.

A vísaJ« l a pt&xi*â partida d e n n o d e la C o m p ^ S íí {cl P . A a » » * * '

A rao x} de Kenn* pRra R a r c e lo M i d e l » i cart»« q c c le a c o » j A

JH S.

L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S c ío f

s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .M i p o c a d is p o s ic ió n n o m e a y u d a n i m e d a l u í ^ P ^ '

í M a « , sab id a. j v •»«.' D e e«ta t a r ta e n v ió co p ia aJ P . M c n c h a c * t>. d<

Ilero cataJan , » qoien ácbí& tam bién la s c a n a s <d R e y d«

d e E n « r o d e 15+9, y a fA r e o b is p o Óe V a l e n c i a , S a n ie T o n u * ^ ^

w , de 1 6 d e A b r il de : 5 5 a . E l o rigin al, por t e s i i » ^

V e g fi, « » istia i prin d|ñ o« d e l s ig lo e n e l m on aatcfio d< f

V a l de K ebfO D , e n t a provin cia d e B a rce lo n a , donde se

H m n n t . S e a su D iv in a M a je s t a d b e n d ita . e o s a U a d a

q u e a s í á lo a d o s n o s v is it a , y á l a pos*

t w CLOS d a alicun re s p ira d e ro p a r a q u e m a s 1« p e d a m o s

■arir.w£íjrac> p or o tra s o s tenj?ü c s c n t o la r g o , y o fre c id o *, u n o

é i l i C o m p a f i i a ir á a l lá p a r a l a P a s c u a d e ñ o re s ; d ie^

£ a i 6 d iez d ia s d e sp u e s q u e Íiiciérem < w u n b a u tis*

a o de u n a h eb rea, se p a r t ir á d e a q u í á v e in tü d i a s , q u ie r

por m ar, q u k r p o r tie rra . Y p u e s p e ü ^ 'o s n o le fa l t a r á n ,

^ É V p o r un a v ía q u ie r p o r otra> m á x im e s e g ú n lo s tiem *

pM com o está n , te n e d le p o r e n c o m e n d a d o e n v u e s tr a s

|0H6k>nes, y e n la s d e la s v u e s t r a s d e v o t a s y m ía s ; q u e '

a n i& salu d co rp o ra l l le g a r e , e sp e ro c o n e l s e r e ís co n te n *

consolada e n N u e s tr o C r ia d o i y S e i io r , p o rq u e a c á

l^«acht), e sp ecia lm en te e n tr e to d o s n o s o tr o s , e s t e n id o y

p or m u c h a s g r a c ia s y d o n e s d e l a s u D i v i n a M a*

^M ad que e n é l e ab en .

E i C a za d o r e scr ib ié n d o m e u n a l e t r a , y p a r e c ié n d o m e

^ » B e s U a s le tr a s n o so n e n te n d id a s co n e l m is m o e s p í

ritu con q u e son e s c r ita s , le to rn o á e n v ia r s u c a r t a p a r a

^ m a s se d e c la r e , co n o tra q u e M a e s t r o L a u r e n c io m e

a s im i« n o e s c re b ié n d o le y o u n a leti*a *, b a já n d o -

y y hum jSIindonw c u a n to p u e d o , c o m o s ie m p r e c o n to -

•■ •"■ cerlu d ese o , y a lg u n a c o s a d e c la r á n d o m e , p o rq u e

• ^ r sea en ten d id o. T o d a s t r e s c a r t a s le íd a s , y s o la la

^ y ^ W c n b o p a r a e l C a z a d o r c e r r a d a , t o d a s t r e s l ig a d a s m an dareis d a r.

. E o todab TEieBfras y m ia s e n e l S e ñ o r N u e s tr o h e rm a -

? A C«2aij(T . í.

1 1 4 CARTAS D B SAN IG N A CIO . * , 1 5 ^

ñ a s , m e m a n d a r e is m u c h o e n c o m e n d a r ; q u ie n ísea $¡«»*1

p r e e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

D e R o m a , i . ' ’ d e H e b r e r o d e 1 5 4 2 .


Iñigo.

J ? Í S . = X m i e n C r is to N u e s tro Seft<

h e r m a n a I s a b e l R o s e r , cuíi*ente d e S a n j u s t , en Bai*

c e lo n a .

C A R T A X X IX

A L P. A N T O N IO D E ARAOZ.

Q u e h i g a p o r q u ita r a l p a d « y h erm an o Hri M aestro Juan

m ala y í a l M cipinion q u « le n ia n Oe S a n iBfiaciü y la C om p«il4 .

jfis,Mae^^tro J u a n P o la n c o t ie n e e n H u id o s padre y m**

d r e , e l padi*e lla m a d o G r e g o r io d e P o la n c « , i 'e g id o r íc ^

c ñ id a d , y u n h e r m a n o , q u e t ie n e e n tr e o tro » , D a n u é o «

m is m o G r e g o r io d e P o la n c o , lo s c u a J e s padre

e s t á n m u y m a l in fo r m a d o s , y m u c h o d e s e d i 6 c * i l i ^ y ^

y cm seiiM n U r * d e la C o m p a ñ ía , á ta n to q u e escrib í

• T o m a d a de la C o lc cc ío n TOmana, e n la c« « l no

rece c ic n o h aberse ^ actito c n F ebrero de 1543* c a a o d o « I P> ^

R o m a á E s p a ñ a , y #er» n o carca, « n o m em oria d ad a *

c n ir a c e s p o c o s m cieft q u e P o la n c o , de la curia pootkficí*, 0 » ^

««pJeadrt y co n Kr-nt1«» « p e r A n sa a de m edrar. 1 iíH a

de la C o m p añ ía , f>ca«iooandy e o flo fam ilia c o n e%ta oi« d an **

m ie n to d e q u e h a b la S a n Ign acio.

* Y co n «j,'u ien fem e)'ie.

l í t e s t m T o la n co c o s a s d e lá s t im a á c l , p o rq u e á n o s o tro s

l i i d i e g a , y d e n o so tro s , n o rie p e c a d o s a c t u a le s circo ho-

m m r e s \ m a s p in tá n d o n o s c o m o le s p la c c , y e n o tr a s

«osas sien to q u e , a l ju ic io d e e llo s , c l m is m o P o la n c o u o

seguro d e la In q u is ic ió n , llo v a iíd o n u e s t r a convei*sft*

y d o ctrijia . P o r t a n to , m ir a n d o e n e l lo y e n c o m c n -

é s n io á D io a N u e s tr o S e ñ o r l a c o s a , s i se o s o fre c ie r e

»ea á p rop A sito , ca m in a n d o p a r a trtras p a r t e s , l le g a r o s á

B ufgos p a ra q u ita r e s te e s c á n d a lo c o n l a p a la b r a d e l Se*

t e r , 6 ten er m o d o q u e a lg u n o s I n q u is id o r e s e s c r ib ie s e n

de n uestra d o ctrin a , s i co n e llo s t u v ié s c d e s a lg u n a 6 m u*

cha in trin siqu eza, y h a ré is c u a n to e l S e ú o r o s 4 ie r e . S i

por ven tu ra h u b lésed es d e i r á B u i d o s , te n e d e n m e m o

ria que todos a q u e llo s q u e h a n te ñ id « s u s h ijo s 6 p a r ie n

tes, ó a lu mt^nos « í in p htriiK um e n P a r ia , q u e e s ta rá n

[jfllR d iñ ca d o s , p o rq u e c u a n d o M a e s t r e J o a n d e C a s t r o ,

^ t e h i l l c r e n T e o lo g ía , q u e d e s p u e s s e h í^ o D o c t o r (e ra

p l í^ a lc s 'i , an d u vo p id ien d o p o r D io s p o r l a s c a l le s d e P a

ria, habiendo d istrib u id o lo q u e tü n ia e n p o b re s , y c o m o

en wmio g ra d o to d o s s u s c o n te r r á n e o s s e r e s e n tíe s e n ,

l»do se a tn b u ia á m í, e l c u a l s e h iz o d e s p u e s f r a i le c a r -

tajo *- L o s ta le s q u e e n to n c e s y o c o n o c ía e n P a r ís , e ra n

O aray, S a lid a» , M a lv e n d a , A stu d illt) ; p > r t a n t o , d e to d o s

« o s linages 6 c a s a g e s t e m c is a d v e r te n c ia . P a r e c ió m e

Wen a v jsa ro s e n c l S e flo r N u e s tr o ; m a s p a r a p o n e r e n e l b

; a t ó i o a lgun o no o s m o v á is p o r lo q u e e s c r ib o , m iran d t)

g t e i p r p m ayor s e rv ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r ,

I á l a* b M i u f t c o s H u n b t M .

l* miynt pAfi*.

I» ^ ^ ^ « enojaron co n tra S . Ig n a c io e n e sta « íiS Ío o

• P*díD O iii? , qne despucs favonsMÓ tan co á l a C o m ii.^ k *.

C A R T A X X X

A B E L T R A N D E LOYOLA.

A v ís a le U ¡lan td A d e m i h em u in o M iliari de R ( y u P^ri«, y te

m a la A a c u d itlc co n (o«Ìu lo neceo^rin, pn n d crio dn le ko m ueho «w

d « «1 e l m020 prum ciìa.

JH S.

L a s u m a p r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S c f i « s««

s it m p r e e n n u e s t r o c o n t in u o f a v o r y s y u H j,

tôrquc p o r o tr a s t e n e m o s e s c r ito l i r g n , y porm »

p o s ìc io n n o m u c h a , s e r á e n e s t a r e ite r a r e n p a r te k»'

c a l a s o tr a s e s c r ib ía m o s , a v is a n d » m a s en p a i t a d a ,

p a r t id a d e v u e s t r o h e r m a n o ’ , c l c u a l s in ta ita

m e d ia n te l a g r u c ia d ív ú ia y s a lu d c o rp o ra l, e ste pi

m e s , a n t e s q u e la C u a r e s m a e n tre , s e r á fu e ra d e Kc

l le v a n d o s u c a m in o p a r a P a r ís c o n u n a b u en a c o s n ja ^

q u e l l e v a , a s im is m o ilü v a n d o s a lv o -c o a d u c te

' L * copin <1« P8 U ca ria se cn cu cn trs e n tfe J*'» p -p c le * W

c h a c a , e* c s a 1 d¡ce en c l n . 3 7 d c l Cumenisri/^ í i i f t i l ié a a , q w

c8tal>a ^cn aa tiem po) e n c a b e r a d e m a y M a rg u e s V aJ U Ja H ÍK '**^

U o fta E u sta q u is N k o U a a O rlé » de V e la a co , c u y o pntDO. P

ta ñ e s, le h a b ía lo g fo d o u n a copia.» L f .t i b a stan ic im p trfw t» c

p u n to s, ain d o d a á e a n u de la v e je z <tei W J f i n a i . I -a fe«b * «*• '

a l^ n a > de F ebrero de 1542«

* MilJart de q u e en 1 5 4 0 1iaiia SOo í 7 o a a í « «3

A>«0 8 .

¿ o r d e 1'rsn cÍA . P o r q u e , c o m o n o s s e a m u c h o s ie m p r e

& w fa l) !c , e n tie m p o d e n e c e s id a d s ie m p r e n o s s u e le dai-

* | w * .c o n d u c t o s p a r a lo s que a llá « c w ia n \ A s im is

m o w com pañía d e M i l ia n h a s t a d o s c ie n ta s

m illas d e a q u í; deíspues, p a r t ié n d o s e * d e lo s q u e v a n

para P a rís {Lko d tta ®). d e r e c h o p a r a B a r c e lo n a ,

t o i e resid irá p o r a lg u n o s m e se s e x h o r ta n d o e n e l S e ñ o r

N uestro. S i le e s c r íb ie r d c s s a b r á n d e c ir d e é l c n c a s a

' 4 « Isabel tCoser, en fre n te d e l a ¡ le s ia ’ d e S a n J u s t e , lôr

V te n to , si la p ro vis ió n d e v u e s tr o h e rm a n o p a r a P a r ís n o

• fecre h ech a , cu a n d o e s t a Ilu g a rc , p o r r e v e r e n c ia d e N ú e s*

tro S efior os lo p id o , q u e c o n m u c h a d ili^ 'en cia p tm g a is *

• . ^ ctiTL cuan to m a s p r e s to p o d á is , p o r q u e p a r a l a P a s c u a

de florea, y a n te s, q u e p o d rá l le g a r a l lá , h a l le s u p ro vi*

v o o en P a rís , s e g ú n q u e le s o lia d e s p r o v e e r e n S a l a m a n

a n 6 com o m e jo r o s p a re c e rá ; q u e á n o p r o v e e r o rd e n a -

é p a e n te , loa e s tu d ia n te s s u e le n m u c h o p a d e c e r e n a q u e

l la tierra. cw B ü cre o q u e D o n a M a r ia d e V ic u ñ a s e r á y a

. iflfofxnada de s u h ijo q u e a l lá t ie n e . A l c u a l le p o d c ls eií-

f i a r l a provisión q u e h ic ie r d e s á v u e s t r o h e r m a n o , p a r a

^b« d l á se lo d é , ó á M a e s tr e * H ie r ó n im o D o m e n e c h ,

de V a le n c ia , e l c u a l e s t á c n e l C o le g io ü e lo s

Lom bardos, á q u ien y o le e n d e re ::iiré d e a q u í , p o r q u e d e

» n v e rs a c io n y le tr a s s e p u e d a m a s a y u d a r ; q u e c ie r-

P ib b r a t y h j qn s vie n e n dcfcpuca, c n b ista n L lL i, ae

ju p ljr lM del Ofiftinjl que e sU b a n bvT iaik».,1 8epafA6d«*e.

^ G u iá o ^

, 6 ••criblértia.

S.apgpQjii,

hsí>

t a m c n ic , s e g ú n q u e y o h e v is t o a q u í e n R o m a y b i e a « -

p c r im e n ia d o e n a q u e llo s e s p i i í t u a le s e je rc ic io « , áft ) «

c u a le s e n a lg u u t ie m p o t o m a s t e s Ü K u n a e s p e r ie o e t c « '

s u d o r e s *•, v u e s t r o h e r m a n o h a b a i la d o y id e a d o

s im o f r u to d e llo s , y t a n t o , q u e y o e sp e ro e n N u e itm

ñ o r , d á n d o le a lg ú n t ie m p o d e v id a , h a d y s e r un a

n a “ á m u c h a s a t is fa c c ió n y c o n te n ta m ie n to d e tú éM t

q u e le a m a is e n v c rd a d e n s a m o r , p a r a d a r c la rid a d i mu

c h a s á n im a s e s c u r e c id a s e n e l a m o r d e la s co sa s t e l e

n a s , m u n d a n a s y t r a n s it o r ia s P o r t a n t o , y p o fq íe I

to d o s o s s e a e n d e s d a n « ) p a r a a d ela n te» p ro cu ra d que

n in g u n a f a l t a s e a p r o v e íd o l u e g a , e n v iá n d o le ju n l*

la p r o v is io n q u e a c o r d á r c d e s d e e n v ia r le p a r a un ai

p o r q u e c r e o q u e , s e g ú n lo s t i e m p o s , p o d rla d e s hA áíft'

g im a d if ic u lt a d e n b a n q u e r o s p a r a p r o v c e r íe , y o , avisis*

d o m e '* d e a l g u n a s , os d ig o en la q u e v a d e n tro d e e«u

p o r q u é v i a s le p o d r é is p ro v e e r-

D c c o s a s d e a c á y d e Ja C o m p a ñ ía d is p e r s a fiemp#»

te n e m o s n u e v a s c a u s a s p a r a d a r m a y o r « y m as iiKesa*

b le s g r a c ia s á D io s N u e s tr o S e ñ o r , q u ie n s e a tiem ptfi e»

n u e s t r o c o u t in u o f a v o r y a y u d a .

ü n l a S e ñ o r a d e c a s a c o n t o d a l a fa m ilia , y eo todó*

lo s q u e s in t ie r d e s q u e d e m í h o lg a r á n s e r v is itsd o s , '* •

C o n g/n n de a p lica ció n y fa u g a , 6 c o n B fnndei « n ío ió * « ^

n to . 1 1 I.u m brefa.

N o lle ga fo n ú C d m p lid i * i« o n U s csp e ra n sa * ha*'!*

8 » n e n la virturf é in ge n io d e w k o b fifo , porspie ic s r u í*

n o * a fío í cm p le *d o * e n lo« esin d ios, cuancío d aba lo*

>« í a k n i o , q u e lo te n ía m u y b u « f t p a ra c l púlf^t®.

muTj6 e n A l u i á e l afto d e 2 547,

” C a y e n d o e n l a c u e n i* , ocum énU o»enw .

1 5 4 2 . C A R T A S X>E RAN I G N A C I O . * 1 9

^ (liareis m u c h o e n c o m e n d a r y v is i t a r e n e l S e ñ o r

k Ü lK S tT O .

j ) e R o m a ......D e bond ad p o bre,

Iñigo.

* m i e n C n s i o K ü e s t r o S e ñ o r

'* ciane e l S e ñ o r d e L o y o la . e n A r p e i t ia .

C A R T A X X X I*.

u AL PADRE SIMON RODRIGUE;:,

U o d d e cci4 nu> debía ConipAflia a l P a p a , y m a s círcu íM an cü id a -

h que p at e)la llevaba h e ch o «I R e y d e PofL ugal; 1« e x lio n a á <(««

MO todos loe d é l a Conpiuîa trabaje m u y a>nncadiusence «n com poner

U d cM reirtacia que entre arabos l e b a b ta origicutdo.

s.E n la 6U D iv in a B o n d a d c o n s id e r a n d o (salvo ftu lio n

tícío O» la in g ra titu d s e r c o s a d e la s m a s d ig n a s d e s e r

tin adas d e la n te d e N u e s tr o C r ia d o r y Señ or» y d e la n te

i.a ticúca eofóa ca iw U a iia qoe m b a te n id o p rew n e c, ea la d «l Ar*

RofPaao, que p « b lk ó el P . G e n ellÍ en tre s u i d ocom en to» (n, X V 1).

’ . T e lle * en e l to m o x.*, üb. i . ' , ca p . a j de U C r v t it a i * in

i t « l a P r e v M c i a d e P f i r t % g a l , la ¡n s«fi& ita d u c id * al

íp ic * , y de é l !a ioDi6 e l P . R ixfu e M e n th a c A , «raduciándola e n la iin

índcda, DO « o tt« l u c a n a s t a iin a t d e S o n I g a a c io , sin o en e l co«

« » '» frtrto , n, 32. E n « n b a a v e m o n e * f a l ú n a lg o n a a cosa«, esp c.

snte h á c ii e l ñ n , y o n o > otro ira d u cio r ignrtrarfm l a fe t h * , reftrién*a l afto x ^ j .

8alvy (Ato BMjor p u e ce r.

de la s c r ia tu ra s cap aces de la su d iv in a y e te fn a g l en tre todos lo s m a le s y pecados; y p o r y l co n tra ri* , nciscim iento y g ra titu d de lo s b ienes y doñea reccl c ü á jito sea am ado y e stim ad o , a s í en e l c ie lo como co t ie r r a , pensé tra e ro s á l a m em o ria , com o , d c s p ij« e n tram o s en R o m a , en m u ch as co sas enteram ente y t ín u a m cn te hem os sido favo rec id o s d c l P a p a , rec ií esp ec ia le s g ra d a s ¿ c S u S an tid a d ; a s im ía n » , como to d a la C o m p a ñ ía nos c o n s ta , y á vo s entre todos aw < m an ifie s ta m e n te , p o r h a lla ro s pi-esente, cuánto todc*»e- m o s ob ligados a l R e y vuestn » S e ñ o r , y nuestro tn el Se» ñ o r N u e stro . P r im e ro : po r la s m u ch as g rac ias es já rü tt*

le s , que D io s N uestro C r ia d o r y S e fio r le h a qu eriá»c^ m u n ic a r , qu erién d o le cn todo a k a r á su m a y « «cfvk i6 . y a la b a n za p o r la su aco stu m b rad a g ra c ia , m irañt in f in ito am o r com o C r ia d o r á su c r ia tu ra , pues que do in f in ito y haciéndose fin ito qu iso m o rir p o r ella , do : ¿quienes som os, ó de dónde sa lim o s no í D io s N uestro S e ñ o r h a y a a s í o rdenado , que un P rín c! señ a lad o h a y a ten ido m em o ria de nosotros, que moviJo s í m ism o immeáiaU *, 6 d é lo s suyos mediáis *, 5Ín tM *^

trofi penitm ‘ pensarli» , y an te s que Ja C o m p añ ía fucae* firm a d a p o r la Sed e A p o s tó U ta , con ta n ta instancia d iese a l P a p a a lg u no s de noso tro s p a ra su serv icio e* S e ñ o r N u e s tro , y en tiem p o que n o poco sospecfcglSji n u e s tra d o c tr in a , favo rece rn o s en ta n ta m anera? Tcren t despues que vo s a l lá llc jcaK tcs , vo s c s la is m ejo r l l c » ÍÉ ; de to d as la s co sas , aunque á « 'jso tro s n o se encubre

' lQmed)aiaiii«nie> ' MciU<taincn(e.' Abe<JiJUim«nfe.

Und()Os con tan ta afección y amor, ítiain » con temporales, o o eo tod^s principes acostum bra-

Creciéndose ex abunÂHlia cordis ' por la m ucha ¡on que eos tiene, para fundar un c<ilcgio y edificar

llp r ix s casa i para esta Com pafiía, tan to indignísim a ^ u i t e Nuestro Criador y Señor en eí cielo, y delan te ^ < W ncipe en Is tierra; y con esto m as adelan te, rece-

debajo de su som bra á cuantos enviam os de acá

l ^ l o a esiudkis de allá. Todo esto o s he querido traer 4 te »em ofia, porque, vosotros a llá y nosotros acá , to-

» levando un mismo fio de servir siem pre en augm en- Muestro Criador y S eñ or, siendo elem am erttc ficJcs

y en todo gratiaimos á personas que * tan to debajo de la J ^ iW P M n a y Sum a Bondad debem os, procurem os, cim

lodas Íucr2as que de arriba nos fueren concedidas, tom ar p^ríe de trabajos espirituales y corporalt.'ís, de los que, para el contrario, e l enem igo de la natura

* tomuidD, ha procurado poner ® entre pei*sonas j| y ta ita im portancia Y porque a llá estareis en

__

>A ' ^ a b u u d ín eiii é e m c o f i l í t jn , e s to e s , p o r e l w n o f (jnc d c l cora-

p i M l f t V t a a ,

A « a t o d « ip u e s d * ....

^ 1 » ^ '» adoteion p ortap u esa t t w rNanct d isc c n d l* e ftW « ... .

X _ h ^ '< « « » • qi»e e l c n e m ijo d e Jos h om lH ^ i h » b ia to m a d o p a ra

‘ y L is b o a , e t a l a « ig u ic n tc ; D . M ig u e l

d c l C o n d « d e P o r ta le g c e , h a b ia » ido E n i b i j i d o f d e

d e k>« Su m o * P o n U rices L c o n X , A d r ia n o V I y C ie rn e n .

• '“ • < '« l e t l e ca íim aron t a m o q u e en n a d e a n a o c a a io n )e h i.

ai l o f í m i n t f a D . J u a n H I , á * l o <5U« p a re c e , p o rq u e

w y y t« rie » e . co m o P r ia c ip e d e l a I g le a ia , )íji p recm in en *

- lo * «liembco« d e l a R e a l ftw iiliA . V o e l io a P o r tu g a l D . M i-

^ O W spo 4e V i íc o , y h « c^ o p r im e r M in is tro d e l nam^.• « M f t . la «DvidU de n s a d fc r ^ s iio ^ lo» ^ u a k « p u d ie r e s tAriu>

l a c u e n U , c o m o n o s o tr o s a c á , d e lo q u e h a pa*

p a s a , s o lo r e s t a , p u e s s o m o s t o d o s d e u d o re » jr

s im o s , q u e v o s o t r o s a l lá , y n o s o tr o s a c á , ti>do«

c h a d il ig e n c ia to m a jid o n u e s t r a s e s p ir itu a le s arm i

l a s te m p o r a le s p a r a s ie m p r e l a s d e ja m o « ', in

h a c e r c a d a d ia o r a g iu n , c o n tin u a n d o

n u e s t r a s M is a s te n ie n d o es.pu cial m em o ria ,

su p licn n d c) á D íü S N u e s lr o S e f in r ,s e q u ie r a d ig n a f ’

o e r s u m a n o y e n te r a g r a c ia e n c o s a ta n árduji,

d i ^ a d e s e r m u c h o c n c t)m e n d a d a á l a su in fm ít*

B o n d a d . Y d a d o q«ü> e o n s u d iv in a g r a c ia , y o cO

m e p e r s u a d a q u e c l e n e m ig o n u e s tr o n o a lz a r á la

s o b r e e s t a co sa» n o p o c o d a ñ o y tu rb a c ió n de

á n im a s s e r ia e s t a r e n e s to s t é r m in o s , aunqüfc

p o c o s d ia s f u e s e . A s í , h a b la n d o la r g o s o b re estOi

c o n e l C a r d e n a l d e B u r g o s " , c o m o e n ti*da®

a y a e l R e y , q u e c s i c le (u é reiiiA sd u ku tucrñuDn»

lic e n c ia p i i a ir á R om u, |>retesi«indo e] C o n cilio q u e e c u t e

co m o M le n«^'ase, fo«»e »¿n e ] U , p a t o q u e c l R e y inmá

le . A c a e c it n i o c ii loft aiôe d e x j4 0 y 1 5 4 1 . P a u Ia I I I , qi

d e s e n u r s e «n l a S 'l la S a n Pedn> e i a arni( 0 del d9

d e D iciem bre de > 5 3 9 le h a b ia n om brad o C a n ie n a l ú»,

de D itic m b fe d« 1 5 4 : , l a púrpur»; y le Uftm6 de V c n « Í » .

b la recitado, p a ra in m ar jflic n io e n e l & «cro ColMpo» LJ

lra£ am en i« d« laJ UAm bramiento, fa lm ín ó u n a citfUi '

lio in obed ien te, le o cu p a U b icm p w a iid ad «# , y paca ¿ i O í á f i * ¡

P a p a , m an d a á D , C ristó b a l d e S o u * * , *u em bajador, q««

«aa\enic d e K o m a, ccpoio lo verifica. K n e sta sa to Q c o a a ^ ’

to m ó l a m an o e n e l a » i\ n » , y eíctib iA c *1a c a n a . D esd e ents»«

ca n só , in *tan d ü , « i t í 9i M a ia m ic n to d ivin o, c o n orattc«»«*

riM, y n egocian tio p ru d cn tisim am cn te, cfKno *o3ia» c » «

b a sta lle g a r á l a a p e te cid a a v e n e n c ia c n ir « e1 K ey y e l

g m e ist« h 4 Í4 ci>»eniv d a em P o tliá g » i, p o f A . II<

" D o n F r , J u a n A lv a re s de TcJccIo, D ofm ftícy, O b i ^ í *

DOS f?ca m u y « s p c c ia l s e ñ o r y a b o g a d o e n c l S e ñ o r

U » « l n \ rae c o n fir m a c ió n d e lo q u e y o s e n t ia ,

U M S p&labras, la s c u a le s d o p o c a c o n s o la c ió n e s p ir itu a l

« o s a r o n en rai á n im a , e s á s a b e r : . U n (a l m e h a h a -

t o d o , d icien do......« P a rece q u e e l R e y d e P o r t u g a l s a le

S u ’cíw d íen cia d e l P a p a .* E l lûen C a r d e n a l re s p o n d e

co flajQ chü án im o , s in p o d e r lo s u fr ir : « ¿Q u ién d ic e eso?

A a iq u c e l T a p a p isa s e c o n s u s p ie s a l R e y d e P o r t u g a l ,

m haría eso . ¿ P e n sá is v o s q u e l a g e n te d e a l lá e s c o m o

bi do acá, ó a q u el R e y c o m o e l d e I n g l a t e r r a , q u e y a

cstflh j m edio fu era , a n te s q u e s e d e c la r a s e ? N o pen*

sets eso de P xín cíp e l a a c r is t ia n o y d e t a n b u e n a co n s*

;ia.»

Aunqdu y o q u is ie ra e s c r ib ir u n a le t r a a l R c j* , m e de-

t o « . p a n e p o r v e r á m i m is m o , c u á n p o c o y c u á n in d ig -

• m e hallo p a ra e llo , p a r te c n v e n ts a l lá p r e s e n te , roe

j» « c e que fue excu sad o ; p u e s d e v o s e s h a c e r e n te r a re-

t tv re iic i^ y h a b la r p o r \oáo% n o s o tr o s , c o m o p o r v o s m i v

Dw. T a íuh 81 o tr a c o s a o s p a r e c ie s e , y o i io q u e rr ía n i

deseo fa lta r, n i e n l a c o s a m a s p e q u c fta , e n e l S e ñ o r SM S tro .

*^ D esp u es que p o r m a n d a d o d e l P a p a s a lie r o n M a e s tro

1 ^ * ^ de E s p a ñ a , M a e s tn ) l ío b a d i l la d e l a le g a c ió n del

l^ ^ d e n a l de In g la te r ra y M a e s tr o J a y o d e l o b is p a d o

^ C a rd en al C a rp í •* p a r a A le m a n ia ; d e lo s d o s ú lt im o s

le tra s h e c h a s á lo s 1 5 d e H e b r e r o , c ó m o h a b ia

»ejs dias que lle g a ro n b u e n o s e n E s p ir a , y c ó m o esp era*

* embargo.

dfttidc era I.4 Bídfv el C ard en al R e g in a ld « P o lo , dícbo

'« cl d« I n g ia u ___

k «»J*« OlH sro c a R odolfo P ío , C ard en al d e C arp í.

b a ji á a p a r e ja r s e p a r a e n t r a r e n e l de>.Íerto D e Mi

t r o K a b r o n i) te n e m o s le t r a s , c o m o s e a 1 tfg * d o en

m s n ia . U e lo s K u n c io s d e I l i b c m i a a iin q u e entrs

ert l a m a r , n o te n e m o s n u e v a s q u e s e a n p a s a r t « ^

d o s u llá .

Y , p o r q u e p o r o tr a s o s h « e s c r ito la r g o d e la C om f

f í ía d ís p e i's a , d e l f r u to e s p ir itu a l q u e e l Señe»

h a c e r p o r e llo s , n o m e i*esta q a e d c c Í r , s in o q u e É l

s ie m p r e , p o r s u in fin ita y s u m a b o n d a d , e n n u eslm

t ín u a e u s to d ia , f a v o r y a y u d a .

D e R o m a , á lo s 1 8 d e M a r z o d e 15 ^ 2 .

H o y s o n o c h o d ía s q u e c l E m b a ja d o r d e l R e y k

t ió p a r a P o r t u g a l .

' ' Afri d ice l a co p ia n m a n n . S í <10 l« y ó cnal c l c u p i i a v , a l ve»

q u i d « iad icftt «1 retiro 4e lo« ejerctcíos e ip it ir s a k « e n que « b u i '

lo» P P . J » y o y B o h a d illa . T,a «sp M íiofi « s in tm b iiR v y

d a , <]ae B cpu nog, p o r >ian I g n tc io ,

“ L o 6 y p , A lo n s o S ilm cro n y F aa ca i*ü N u m .i;ji de S * S*

d aJ e n IrUiodu.

4 , m i -T A P T A ? . o e S A N rr .N A C I'^ - 12^

C A R T A X X X i r .

ÁLOS DE LA C O M P A Ñ 1A EN TTALL^.

D » M Ë n aa d« lo que hacían lo« de 1* C o m p añ ía ert R ^m a y e n otras

parte».

j t í s .

L a g ra c ia y p a z d e C r is t o n u e s tr o S e f io r s e a siecn-

pM con nosotros.

' E 3r ntras o s h e m o s y a a v is a d o d e c o m o e s ta m o s

tq u i, y d e a lg u o a s o tra s c o s a s , c o m o d c l B i 'e v e r e c a b a d o

|»ra lo s J u d ío s , q u e p u ed a n h a c e r s e c r is t ia n o s co n ser*

**ndü la h a cien d a , y d c l B r e v e r e m it id o p o r S ü S a n

tidad p a ra q u e lo s d e n u csd -a C o m p a ñ ía , N u n c io s en

l l i b d a , sea n ta m b ié n N u n c io s e n E s c o c ia , y d e l a id a

í « «toco d e lo s n u e s tro s á P o rtu j^ al, a s í c o m o d e l a v e -

aida a cá de d o s d e sd e e s a s p a r t e s . A h o r a o s v o lv e m o s

qu e, p o r la |(ra c ia d e l S e ñ o r , e n l a s co n fe sío *

y com uoion es se v a a d u la n te , y lo m is m o e n c l d a r

k*í ejercicios. H a o s e c r is t ia n a d o t r e s ju d ía s , u n a v iu d a

> doe do n cellas, y b á s e le s d a d o d o te p a r a q u « s e c a s e n .

O tro judio b o lo iíes n o s l ia n m a n d a d o á c a s a lo s C a rd e *

F aiT ieiio y S a n t a C r u ¿ , c o n m u c h a s r e c o m e n d a -

para q u e se in s tr u y a y b a u t ic o . l i a s e p u b lic a d o e l

i»»vV ,tioo f«D afia. T ra d sc cio n , V é n se c l le^ '.o ila lía n o en e l A p íft*

P r e v e p a r a lo » J u d íu s e n a l o n a s c iu d a d e s d e l l

c o m o B o lo n ia , R efu gio , M ó d e n a . P jrrn fe ( tn la cual

m u c h o s ) y fu e r a p o r l a s a ld e a s , y se e s p e ra m u ch o fr ít

T e n e m o s e n c a s a p o r m e r c e d d c l S e ñ o r a lg u n o * mi

S o s d e a v e n t a ja d a s p r e n d a s , e n tr e lo s c u a le s h a y uno

A r e z z ü , c r ia d o d e l C a r d e n a l d e C a r p í; e s te v i o e á

e n l u g a i d e M a e s t r o A n d r e a , q u e c o n M a e s tro Póli

h a id o á e s t u d ia r á P a d u a . T a m b ié n e>it¿ a q u í u i» áe(

M 6 d e n a d e b u e n a s c u a lid a d e s , y d e aJil m ism o estAa

p a r a v e n ir o tr o s . E n f in , t a r e a s e n e l S e ñ o r n o fa ltan , afi

le s s í p e r s o n a s : c o m o q u e a h o r a p id e n d « á S u S « o ttd j|

d e p a r t e d e l a S e ñ o r ía d e V e n e c ia , l a c u a l h a escrito á

s u E m b a ja d o r c o n m u c h a in s t a n c ia p a r a q u e « lo«

m a n d e n ; o tr o s d o s p a r a K á p o l e s , q u e lo s s o lic ita « l Car*

d e n a l d e S a n t a C r u r ; u n o p a j^ a c o m p a ñ a r a l

B é r g a m o , q u e v a d e N u n c io á l* o r iu g a l, á in sta n cia fefr

c h a f J P a p a p o r e l C a r d e n a l d e P o r t u g a l C o n q u e rngU

a l d u e ñ o d e l a m ie s , tp je m a n d e o b r e r o s á s u vift».

H e m o s te n id o c a r t a s d e lo s d e H ib c m ía , y e l retó*

m e n e s , q u e p o r g r a c ia y e s p e c ia l p ro v id e n c ia d e l Señor

l le g a r o n a l lá , y e s tu v ie r o n a l l í t r e in t a y c u a tro d ias ¿e

C u a ie s m a , p a s a n d o n o p o c o s t r a b a jo s p o r a m o r del Se

ñ o r , y r e m e d ia n d o h a r t a s a lm a s , h a c ié n d o la « t o n f c » m

y d á n d o le s in d u lg e n c ia s , d is p e n s a n d o g r a t is cod Ick p *

b re s , y á lo s olidos im p o n ie n d o a lg u n a p c n í t e n d * '* ^

ñ e r o , e l c u a l to d o , e n p r e s e n c ia d e e llo a y d e l O bispe,

p a r t ía n p o r a m o r d e ü i o s á lo s p o b r e s , y p a r a a jí

Í3 r e p a r a c ió n d e l a s ig le s ia s . S in e m b a r g o , v a n

n u e s tr o s p e c a d o s l a s c o s a s d e m a n e r a , q u e n o nt>s

m a y o r e s p a n to la s c a r t a s d e A le m a n ia . 'I odo«

c ip e s , m e n o s u n o , e l c u a l e s t a b a p a r a h a c e r lo q í^

o tr o s , s e h a b ía n c o n fe d e ra d o e o n e l K e y d e ln g lf tt« f '^

ju r á n d o le p o r c a b e z a e n lo e s p ir itu a l lo m ism o

O í

^ r a l , o b lig á n d o se á q u e m a r U s le t r a s a p o s t ó l ic a s

f ^ l á lle g a s e n , y s i c a y e s e n e n s u s m a n o s a lg u n n » v a -iq u e á e s to fu e s e n , a h e r r o ja r lo s y m a n d a r lo s á In -

M .a, ó a l L u g a r te n ie n te d e l R e y e n I r la n d a . D e m a

lh u e no e sp erá n d o se fr u to , h a n v u e lt o ^ a n o s y s a lv o s á

: i* , donde t d e te n d rá n , • i, a n t e s q u e p a r t a n , l le g a n

^ s i r a s c a ita s , ó . c a s o q u e n o lo s a lc a n c e n , s e ven *

^ t c á para a cu d ir á l a s n e c e s id a d e s c n q u e n o s v e m o s *.

p te e r c a de P o r tu g a l, n o s e p u e d e e n p o c a s p a la b r a s

ib ir e l fru to q u e s e h a c e , p o rq u e fu e r a d e lo q u e el

en co m ú n s e a p r o v e c h a , c a s i t o d o s lo s c a b a lle r o s

* f a r U carta de Ig n a cio í »u sobfiii^ K e l s t n de tO d« M a rro

se ve qije y s p o f aqêl tiam po, y ftin dudfl p o r a fe cto de lae

I dek piadoM Robcrif) W a o c n p , A iz o b ie p o ü e A rm o g h , Prirondü

I, ^ ««tuba i la »aso a e n R om a , se tr *ta b a de e n v ia i i aquella

Padrea k Coropaflía, para r«parar la » qoíebraa qne pade-

;ioo M Q I m amaili»« <1^1 R e y Ae I n g la u r r ^ a yu d ad o » p o r la

I y odiiM ¿ e lo» Priokipes lríande*ca. A c c le r 6 sin d o d a e^te n c g o -

I i R o a a de R aym oo d , en vtsd o d e l P rín cip e C o n O ' N c ill, co n

«i SüM o P < aii£ ce, « n q o « ]« p ed ia a c u d in e i partv u n ft«ce.

I su v ip U n c ia ^ M toral. A Im cu » k * respondiendo P a u lo n i , con

2« de A 1xii de 1 5 4 1 , exk& na(e d pere«verai c n U fe d e ûa an-

a ae g;iiji» M e d * m paftiv-uiai a fe c to á Irla n d a , «cûn g iie )«

r in d e t0(í0 t i enviado R a y m c n d ,y sn» N iin cío a J o a n C o d flñ y

SetcwTDo, A3 rw iW r Jo# b u en o i Irlandés«» la nocici» d e l a pr6xi*

4e loe N n o cjy» A p o « t¿)k u e , n o ve la n l a h ora d e »aludario» y

■ * * * »ocofío» e»jHftioalca, e o m o ae co lig c de a lp m o < cancarc« cél*

' ^ '^ 'f'e s io « eoíi e*te m otivo , que to d a v ía &e con eervan . A l ^ la r d i*

» »»bargo, « n 9t í cu m plid o * eus deseo», y a fu ese p o f ca u s a d e la

^ r' J ja a Ce4 urí, a caecid a ji lo » 84 d e Ju n io d e X54X. y a por

' » ;¿& enii entre C a rk ^ V y el R e y de F r a n c ia , y a p o r l a wifia

^ <!■« babia p c e u o espía« e n ic»da» parW » p a ra frustraT lo»

dt> Rom ano P c o ü flc e . A1 fin , i lo a t o de S e ik m b íB de 1 5 4 1 ,

d* K o B a lo« P P . P a sca w o B r o t i y N k o Ja n S a lm e ró n , acom paR a-

«»'. F n rw iacg Z s p a ia , y Ocspue» de m u ch o s contr*1ic^l1po^ llega *

( k U C o r t e y l i is d a m a s s e c o n f ie s a n , conm JgsB

e l s e n n o n lo d o s lo s v ie r n e s , y M a e s tro S im ó n h i

c a d o lo s e je r c ic io s e s p ir i t u a le s á l a R e in a y á nmeh

l a s d a m a s m a s fa v o r e c id a s , c o n g r a n p ro vech o

a lm u s ; y Ía M ajt^ stad d e l R e y s e h a a & d o o f l á o á lU

p á ñ ía p o r a m o r d e D io s N u c s t r u S e ñ o r d e forra*

s e p u e d e fá c i lm e n te d c c ir , y a c u d e á s u s

c u a n to e l lo s quiei*en- H a l e s d a d o u n m o n ;

c ie n t o s e s c u d o s d e r e n ta ; y e s t á á p u n to d e h acar

Icgic), c n m o h e m o s s a b id o p o r c a r t a s d e M a estre

y p o r « l a c i o n c ie r t a d e p e r s o n a s q u e d e a llá

D e l a I n d ia e s p e r a m o s c a r t a s p o r S e tie m b n « .

t ' iro n i fiK o c ia » p a ra c a y o R e j J a c o b o V llevaban c w t u Jcl

tifie « , en U » « x ale » exhortÁm kJB i pcnnarreeer r»?| i U

S e d e ApofttóltCA, le »aplicaba R ata» e c o n debíd« r « p « a i

A t l )o h ir o e n «recto , ¿ de ioe lin ieetrae prop6«rto* 4e>

Bonas d e l a C o r le , ( i z a r í a y t d« h e te jla , y de las

d e In gla te rra, (ôicn, a p e n a s tu v n tto ü cia de 1k Utq;adara persuadir i l R e y jM o b u >

d o d e l reino á lo s N e tK io s , procediese a l MCjMC d e iM

rebeliun co n tra 1« I g l e ú « R u m an a. D c» p 'ie ( A« c « i£ n M r Í

d e E « co cÍa , o lie r o n lo « P P . SaJm rrun y B m « t paxa Trli

de F ebrero d« 1 3 4 2 , c o a ca rta» de rcccmiend&cíoB p tm )

d e T}^r>oe, y d e w a t eeMOc««/de l a isla , D « can ÍA ^

ad y a ce n te a aujetaa a l R e y (le K asoeia, en tre ellas

a nale» m onáatico)i de la ed ad m e d ja . Lkffad<M i Ir1an4a

e a l a ca rta t e cu e o ta , h a s ta q a c ye n d o s íe m ^ e e n «u taeá'o M

jw lo m jia io de Enriíûc VH I, y l a deauoicm y pucfra* é«

w va m a n t« p e rte go íd o » li>s P «d rt8 p « r lo« lo ífle íe s y p i c i * * *

c a b e rsa , n o p u d e n d o desem peñar 6U oiiiúM erio, y ieT W ’'d®<

p a ra la s ialaa d « n u y o re « m ale«, to rfiu rm i F .k o c « « ,

i ^ u lm e o t e íraposíble p«rfnAflec«f, l e «m barcafon p * f

p a ra F ra n cia, arribando fe liim e m e , n o d jt esp ecial ¿ a v ix d c I

y de a lli á pté se A -cH eron á R om a . T A e /risfi E c tU

Pnblír», 1B70. n * I,X V If y íi^íeolea.;

D e A ra o ?, q i» h a id o á B a r c e lo n a c o n D . D ie g o *, a ú n

M b o t o s te n id o c o rta s .

? * *|# íbeiT tos de B o b a d iJ la , q u e p o r m e r c e d d e D io s l ia

'/ " ■ k M c lia d o b ien á a lg u n a s p e r s o n a s p a r t ic u la r e s , dali*

e je rc ic io s á c a n ó n ig o s y o tr o s s a c e r d o t e s > c o m o

l ^ b i e n co n fesan d o á m u c h o s d e ]¿t Ci>rte d e l R e y d e

^ K a n o s , e l c u a l b a q u e rid o q u e v a y a á s u e jé r c it o , q u o

■ il^ ^ td n d o a h o ra c o n tr a lo s T u r c o s , y l e b a d a d o jn u -

e&AS lefiale'^ d e a m o r.

'l< V aesti‘o J a y o co n e l D o c t o r E s c o t o , p o r c o m is ió n del

M io ciu y m an d ad o d e S u S a n t id a d , s e h a n d e q u e d a r en

^ C ú b o n a y e n la s o tra s c iu d a d e s q u e e s t á n á o r i l la s d c l

2)w iulxo, y h a s ta a h o r a h a n e m p le a d o b íc n s u 't r a b a jo .

M aestro F a b r o U eg6 á 1 3 d e A b r i l á E s p ir a , y e n e l

CUmno obró D io s N u e s tro S e ñ o r p o r é l h a r t o b ie n . A h o r a

tiene en e je r c ic i« á d o s c a p e lla n e s e s p a ñ o le s * q u e lle v ó

B f* D, D iego 4« E g d J i, h«fm ao& de D . K st«h an , u a o y otro m u y

d« S . Ip o ic io áe«d« q e e eicn d » ]oe tres e stu d ia n tes e n A 1c a ) í , )e

per» n « o b is t d e carid ad , D ió le * e n V c t K c ia lo«

eij^ m eaíe* caan d o ve W a fl de J e r a M lco , y lo * td m ttìò e n U

N T » e u a o d o e m i> i« e fu n Jada. t u i e i P . D ie g o va ítm inoceti-

■ J ^ ^ y eciro en U C o m p e A ^ antes q a e #n h erm an o , y ?ivi& e n K om a

• ■ t e ^ M 6 d o c e i A u x de S * n Ign a cio . A h om brad o de U vtrtod de

p w ie n t s , a »»tan xbraba í de*íx q « co m o é l le wbrevi%óc*e,

Bo f u e » nwft que áescubrirta talee secretos y e sce le n -

• saai.d íd . que adm iiajen á to d o s ío% h o m b fe í, p e r lo c u * l S a n

« ^ r i u n s m e n t e y le d ió p en iten cia, iuterfum piendo

« 5 y c o m o era h erm ld íám o, im petró d cl e ie lo n o morir

É»llec)6 en R o m a í I w 1 3 de J u n io d e X556,

^ q»« S a n ^ ”

^ A lfim io , ca p clla jie » <le Ehrfia M a rta y

f V a b l ' H abien d o p o r m a n d id o 0 « e lla s « o i « p a *

de I • VaJIadüUd i T o le d o , prendado» Oe %Q U i i o yj u* v i r t u d , l e d ctennineron i segu irle y &e dieron , con

en SU c o m p a ñ ía , y a l V ic a r io g e n e r a l d e E s p ir a , y a l S

O tn n T r u c l i s e s q u e e s p e r s o n a n o b le , y á W ro D « lo r«

a m b o s d e re c h o s ; y a u n e l O b is p o lo s b a r ia , á no

s e u n a m il la a le m a n a le jo s d e E s p ir a . H a m andada

O b is p o u n m e n s a je r o a l C a r d e n a l d e M a g u n c ia , avis

(lo lü l a l le g a d a d e F ü b r o , p o r q u e e l C a rd e n a l la b ia

v ia d a u n p ro p io , p a r a q u e c u a n d o F a b r o lle g a re

a l lá ; c o n q u e se p ie n s a q u e ir á : y t ie n e o rd en de qi

s e e n l a s c iu d a d e s q u e b a ñ a e l K in . T acn U icn tien e li

fr e c u e n t e Kon u n a S e ñ o r a C o n d e s a , l a c u a l, lo s ii& n o

s u s p r in c ip a le s d a m a s , h a b la fr a n c é s , y s e ««pera

A q u í m u c h o ír u lo .

S in m a s p o r a h o r a , e n v u e s t r a s o ra c io n e s no« eno^.

m o n d a m o s .

R o m a I .* d e J u n io d e 1 5 4 2 .

Ign< acÍo .

v en 13 d e ûü a n u » , i la C o m p ^ ía . D e«paM d « e u a r e a A I c b u x A

P . hasLa « l aAo 15441 y « i P> AJfOflM d m t £ o i 1Portuîil, don de fu e tr a (eh ^ o a o a ejciiip larM 6 io«igAM

vifta de) S e ñ w . {V . O rland ., )ib . I I I , nüm . 6 5 .— A lc ix a t, c . t , l y VI.)

* KJ qoe rué m a » adelante Cudcnal de Angabctt*.^ pocia Nuncio Apoei£»lico cn AJenâcua p a n la intiinacioe W

C A R T A X X X I i r .

A MICER P E D R O CONTARINI,

R ecom ienda a l P . L a in c í,

JHS.L a su m a ^ c i a y a m o r d e C r is t o N uestrx» S e ñ o r s e a

>f€ e n n u estro C üutínuu f a v o r y a y u d a .

H abiendo l a S eD O iia • p e d id o á S u S a n t id a d a lg u n o s

b s n u estro s, p o r su m a n d a d o v a a lio r a e l M a e s tro

D w ro L a in e z , y p o rq u e é l e s d e to d o p u n to co ^ a n u e s tr a ,

n o m enos d e V u e s tr a M a g n íf ic a S e ñ o r ía , y e s v e rd a J c *

l y v i? a c a rta , n o h a b r á p o rq u e a la r g a r m e m a s , n i a u n

.lí^ oiera para r e c o m e n d á rs e le , s a b ie n d o , c ó m o to d o s n o s-

som os de m u y a tr á s v e rd a d e ro s s ie r v o s d e V u e s tr a

líf ic a S efío ría e n e l S e ñ o r N u e s tr o . P o r c u y o a m o r

« r c n c ia m e p e rsu a d o s e d i ñ a r á s ie m p r e t e n e m o s

H j« su am paro y p ro tece ifjn , cooir> p e r p e tu a m e n te h a

tum brado á h a c e r lo , n o m ir a n d o n u e s t r o s d e m é r ito s

abun d an cia d e s u c a r id a d e n e l S e ñ o r N u e s tr o Je-

* ^ 8 t o ; q u ie a s ie m p re s e a e u n u e s t r o f a v o r y a y u d a . Ô ína 3 de J u iio d e 15 4 2 ,

t \ u e s t r a M a g n ífic a S e ñ o r ía , s ie r v o p c r p é tu o e n c l N uestro ,

Ignacio.| ^ « c r f í í ) , í= j} | g S e ñ o r P e á r o C o n ta r i n i , e n

í t fc l. B VI Tfadusfcion. Véw e e l le« o itakuAO en el Aj ín*

^ > ^ P uW c.de ven«ia.

C A R T A X X X I V •.

A L P. SIMON RODRIGUEZ.

D í l í g c n d a a practicadas por el S a n i o «n cl ncgocb de la Imfojetío« ' Pomigal

jrts.R e c ib id a l a le t r a d e l S r . I n fa n t e , y o m e ofrecí ü,

S r . D()ct«)r B a l t a s a r c o n m u y e n te r a v o lu n ta d e n tod#

c u a n to m is f la c a s y d é b i le s f u e r z a s p u d ie se n a k a n z ir ,

y q u e p a r a h a b la r a l P a p a y C a rd c n a J e e , « ju a g a se q i»

y o e n a lg u n a m a n e r a p o d r ía a y u d a r a l n e g o c io , era a v j

a p a r e ja d o ; y a s í p o r p a r e c e r m e s e r é l u n a p erso o *

t r a y d e m u c h o b u e n a s le t r a s , y t r a y e n d o to d o e l aaurrt»

d e l o li'o n e g o c io , m e d e ja r e g u ia r p o r é l p a ru poner áíh*

g e n c ia e n t o d a s p a r t e s q u e p u e d a a p r o v e c h a p « ^

ü n sa; y a s í p o r s u p a r e c e r , d á n d o le a lg u n a ín te l^ e « * *

d e lo q u e a c á s ie n to , h a s t a a g o r a h a s e y d o de parece»

' L a c o p iá 9 0 c n o a h a n m a n d iá o d e R tjm a , « c a á a » s e o * P“ *®*' o n b u r r -d u r e m b ro lla d o t« » m u c h a s e n m ie n d a s y afiaO t^r»** «•“

b ie n b a s u in ie c o n fu s» . y p a r a áat>e a lg u n a U « n d a d h a * íi> p r*< ^

m i a d e p u n w a r la c o m o p a f« c ia rcquerixJo c ) íe n d d u , añA Jir taJ

V a íla b a .• L a ijnpt>r»artcia d e e s te » a o o to y Ja parte q u e eiD í l *u»« S .

pide q o « dem o» d e é l » Ig o u a n o u c ia ; pero co m o , por s u u a t a q » e »

r a , n o ca b e en u n a n o tó , se p o ttd fi a l fin d e l to m o e n el

ir c laa ilu«tiraciOne», y a lli ta a ib ie n * « dirá acerca de Im

itfw tbr.in e n c a ta c a n a y la» d « e ig o ícn te í, cuan co co f> »tM * P***

tcJigen cia.

à . X 54*-desp u és q u e s e a n b ie n in fo r m a d o s Id s C a r d e n a le s ,

haya yo d e h a b la i i S u S a n t id a d , y a s í lo l i a i é , p la c ie n -

do á D io s N u e stro S e ñ o r . D e m a s d e e lo , h a b ie n d o S u

Santidad rem itid o la c a u s a a l C a r d e n a l C r e s c e n c io , y a l

y a l C a rd e n a l P u c io . p o r d ir e c to r , yKy m e o fre c í

d e ü s p o n c r a l C a rd e n a l C r e s c e n c io , p o r q u e e s t e e s l a

n ave p rin cip a l d e b s q u e e n tie n d e n e n e l lo , a s i e n d o c-

L trin a com o e n e stim a ; c l c u a l C a r d e n a l C r e s c e n c io , co m o

te a Acudo cercan<i d e M ic e r J a c o b o C r e s c e n c io , n u e s tr o

tanto am igo y s ie rv o d e N u e s tr o S e ñ o r , c o n e s t e C a r d e -

BftJ tenem os m u c h o in tr ò ito *, t e n ié n d o n o s m u y e s p e c ia l

U B or y v o lu n ta d . A s í Je f u i á h a b l a r , y h a b ié n d o le d e

gofKT sobre e] n e g o c io , y c o n c e it é c o n é l u n a h o r a m a s

u p ad a, p o rq u e e l S r . D o c t o r B a l t a s a r le fu e s e á

ar; y c o n c e rta n d o co n m u c h a vo lu n ta d ^ h íe c c l

o oficio con e i C a r d e n a l d e S a n t a C r u í , p o r q u e é l

icsc con e l D a t a n o , q u e e s to d o s u y o , y c o n c e it é

él un a h o ra m a s d e & o cu p a d a p a r a q u e e l S r . B a l t a '

U S ¡e fuese 6 in fo rm a r, y a s í h a in fo r m a d o á lo s d o s , e^

M « a b e i\ íl C r e « e n c io y á S a n t a C r u 2 , lo s c u a le s h a n d a -

Km uchas in fo rm a cio n e s y q u e r e l la s d e l a s p a r t e s c o n

i a i , com o p a rece q u e e s j u s t o d e la s p e r s o n a s q u e

han de e n ten d er ert e llo p a r a b u s c a r la s s o lu c io n e s ; q u e

y o para co n m igo c r e o , y a s í c re o s in p o d e r d u d a r , q u e la s

■ k ttta d e s están b ien in c lin a d a s , y q « e s t o s d o s C a rd e *

Ipiles «erán en ftivo re cer l a j u s t i c ia d c l S r . I n f a n t e . ¡n U r

*' desp u és q u e h a b lé la r g o c o n e l C a í d e n a l d e

i ^ o t a C r a z , m e a c u e r d o q u e d ijo : « d ejan d o a p a r te la

'■ H ad, p a ra fa v o re c e r d o n d e s e h a lla r e , q u e m a g h a m ica

v ertios 0 5 d ig o , d o n d e e s la v c id a d s e h a l la s e e n di

e n tr e e l I n fa n te y l a p a r t e c o D ír a r ia , q u e l a m e n te de

S a n t id a d e s t o d a in c l in a d a p a r a ac^ cstan e * & 1«

d c l R e y y d e l In fa n te ,» y d e e u p a r te s c n tie n d o lo

y o fre c ié n d o s e c o n m u c h o b u e n t a la n t e . D e s p u e s ,

n a n d o á h a b la r a l C a r d e n a l C r e s c e n c io , m e d ijo io

m o q u e e l C a r d e n a l d e S a n ia C r a z , y m o stra n d o a i

a fic ió n á la c o s a . A s i p n r la ju s t ie i a q u e e l S r . l a f í i

p id e , í m i p o b re j u i c io , s e e r e n t e r a , c o m o p o r l«a toIi

t a d e s d e a c á t a n b ie n a d a p t a d a s , e s p e r o co

t r o S e ñ o r q u e t o d o v e r n á e n b u e n a y s a n c U euoclusioB»

y s i y o a lg u n a c o s a p u e d o im a g in a r p a r a p o d er tem er, e#’

la d i la c ió n d e i a e sp e d í c io n , p o r d o s ra z o n e s . L a primeít^

pf>r t a n t a q u e r e lla p a s a d a d e l a s p a r te s a d v e r s t i bac»o*

d o líu e v a b p r o b a n z a s ; l a o t r a , p o r e s p e r a r có m o se ada

ta n a l l á la& c o s a s q u e e l N u n c io l le v a b a e n car^'o. Cotafi-

( ju ie ra q u e s e a , y o e n t o d o e s p e r o q u e la s co sa s verná*

c o n fo rro e á m a y o r s e r v ic io d e D io s N u e s tr o Señor,

c o m o a l l á lo d e s e á is , y m á x im e q u e e l n e g o c io h a veníáí*

á h u e n t ie m p o ; p o r q u e , lo q u e n u n c a s e h a h e c h o e o e»*

t a s p a r t e s , p a r e c e q u e D io s N u e s tr o S e fto r had ad ^ p rifl*

c ip io , p o r l a m u c h a n e c e s id a d q u e h a v p o r a c á , sobre*

m u c h o s e r r o r e s q u e p o r e s t a s p a r t e s a n d a n . E s á sa b e r

c o m o e n P a r m a u n p i'e d ic a d o r h u b ie s e d ich o B i

e r r o r e s , y e l p u e b lo fu e s e m u c h o a lb o r o ta d « , aot$0 é e

S a n t a C r u z % q u e a l lá v a , p o d r é is e n t e n d w ,} « ÍJi*ttndo

m u c h o y m u c h a s v e c e s a l C a r d e n a l d e B u K o 6 y aJ Ctf**

d e n a l T e a l in o , lo s c u a le s le n ia n c o m ia io n del P a p a p « *

* A ) \ i d < al p f o « f h i o l u t i n o y l j f c í V w P¡al9, sfá C M O es, I h v e r d a d a n i@ ic^do.

* A)legHi»e.* E ) P , M a r t i n S a n t « C r u z .

-B ia id e r so b re e sto , y s o b re v e n ie n d o o tr o s n u e v o s er-

gqfcs .... ello» h a b la n d o a l P a p a d ivei*sas v e c e s , S u S a n

tidad h a scñ aU d o s e is C a r d e n id e s p a r a q u e a q u í cn

R « n a , h e ch o s u n cu e rp o á m a ic e ra d e I n q u is ic ió n , p a r a

que p eed an p ro ve e r p o r u n a s p a r te s y p o r o t r a s d e I t a -

lía « b r c lo s ta le s e rro re s , p u e d a n p ro v e e r e n to d o - L o s

^ ^ e n a l e s si>n B u r g o s , S a n C le m e n te , S a n S ix t o (e l q u e

€fa Maei»tro d c l S a c r o P a la c io ) , S a j í M a r c e lo , G u id a -

chon y P a r ia ü t. D e s p u é s , o tr a v c 2 h a b la n d o a l C a r d e n a l

de S a n ia C ru J , h e o íd o lo q u e y o m e t e m ía , e s á s a b e r ,

^ e f i e m p r e q u e rrá n a c á s e e r in fo r m a d o s d c l N u n c io s o

bre la s q u e re llas d e lo s n u e v o s c r is t ia n o s d e a l l á ; m a s e l

C « d e n a l e s t á c c * m u c h a v o lu n ta d d e fa v o r e c e r l a c o s a ,

y t t m e o freció d e m u c h a b u e n a g a n a p a r a h a b la r a l

^ S a ta r iv . D e sp u es, h a b la n d o á M a d a m a p a r a q u e a y u d á -

•em us en este n eg o cio , q u e d a n d o o fr e c id a d e m u c h a bue*

^ « r i u o t a j í , que l a p r im e ra v e z q u e fu e s e á h a b la r a l

P&pa, que se rá p re sto , h a b la r á á S u S a n t id a d s o b r e e llo ;

f fnrque M lccr J a co b o C r e s c e n e io e s t á u n p o c o m a lo de

M pié, h e dado o rd en q u e e l S r . D o c t o r B a l t a s a r le va *

4 visita r, p o rq u e p o r to d a s p a r t e s e s t é m u c h o e n c a r-

c l C a rd e n a l C te s c e n c io ; y p o r q u e e l P a p a a n d a fu e -

• p or U s ir in o y p o r F r a s c a t i , e t c . , te n g o d a d o o r d e n , y

^ ^ c c e r d c l S r . D o c to r B a l t a s a r , p a r a h a b la r á S u

ítidad sobre e llo lu e g o q u e v in ie i'e .

L a co p ia d e la c a r t a q u e e s c r ib o p a r a e l N u n c io , v a

M a s . Y o d eseo q u e le c o n v e r s á s e d e s m u ^ h o , y q u e

• ^ - t ó c it s e d « to d o p la c e r y s e r v ic io p o s ib le , y n o d u d é is

^ mucht) 6 todo im p o rta q u e h a g a b u e n a r e la c ió n so-

■ In q u is ic ió n ; y s e g ú n y o le c o n o z c o ,f iH(nHiic€ *, h a lla r e is c n é l u n a b u e n a m e jK e , y

b ie n in v lm a d a ; y c u a n to m a s a l l á s e r á conocido» e s u '

e n D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e s e r á d e to d o s m w tm a4 o

P o i ' s c e r e l P . F r . J o r § e d e S a n t ia g o u n o d e lo s qi

d e a l lá e n tie n d e n e n la I n q u is ic ió n , h e p en sa d o que $e

b ien h a c e r le h a b la r c o n e l C a r d e n a í d e S a n U C n «

c o n c l C a r d e n a l C r e s c e n c io , p a r a q u e p o r to d a s part«*.«

s e a n m u s b ie n y m a s e n te r a m e n te inform ado® *.

C A U T A X X X V

A L P. SIM O N RODRIGUEZ.

C D ^ n td le i o que hal» Í6 c o o c l P a p a ? n a n a « o d S en cla» y oiro« i'e i6 $ d e **<

« A r e l a i w c n w o n d c l R e y d e e s t a b l e c e r U I n q o i w c k * , j p a j i c o i ^ i m «

l a « d i f e r e a c iá s , ( i« e ¿aJaa « r e l a c io n e s b a b i a n e u s c i u d o e o u e

d « L Í » b o a f d e K o m a .

j S s.L a s u m a gx-aeia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e stro Se*

iôr s e a s ie m p r e e n a y u d a y f a v o r n u e s tro .

D e s p u e s 4 e e s t a s o tr a s e s c r it a s h a b l i á S u S an tí

a s a z la r g o , y c n s u cá m a i-a á s o la s , in fo r m á J x W ® ^

g r a n d ís im o s e rro r e s y g r a n d ís im a s n ece s id a d e * ¿Ic

n u e v o s cr istia n o s» c o n tá n d o le c ó m o s e ib a n á la v a r al

z o , e í e . , s e g ú n q u e m e e s c r ib is le s la r g o s o b re ellor así

m o in s ta n d o , y p o n ie n d o la s m e jo r e s r a z o n e s q u e yo

h a l la r e n e l S e ñ o r N u e stro » p a r a m o v e r le á la tspedicí*

* N o t r a c t e c h a , i ¡ e r o i k n « p u e s t o o j m a r g e n : 1 5 4 a , « 8

n t ¿ a k t i i l a fffs s d4 A g o s to ,

' C o l e e . rv D j.

i. xi42'ó t i a s o c i o de la S a n t a I n q u is ic ió n . F in a lm e n t e , c u a n to

y o pude co le g ir e n e l S e ñ o r N u e s t r o , l a c o n c lu s ió n * d e

todo ce n sistia e n tr e s p a r te s : la p r im e r a , a s í p o r s e ñ a le s

so m o p o r p a la lw a s, m o s tró m u c h o p la c e r p o r l a s co sa a

que le h a b ia h a b lad o c e r c a lo q u e t o c a á l a In q u is ic ió n ;

Mûn<Ia, fu e m a s c la ra m e n te lo m is m o q u e o s h e e s c r i

to, que m e d ijo c l C a rd e n a l d e S a ú l a C n i ¿ , e s á s a b e r ,

fatMandn m ucho e n lo o r d e l N u n c io , d e n o b le , y d e v id a

l i b a d a , e tc ., y c6 m o le h a e n v ia d o a l l á á i n t i m a r c i

«DBciljo y á o tra s o c u r re n c ia s , y q u e é l s e y e n d o t a l , da*

ria a cá buena in fo rm a ció n d e to d o , e t c . , p o r c o m p lir co n

todas p artes, e tc .; te r c e r a , s í a lg ;u n a c o s a p a r t ic u lo i ' ad*

b a t n i t á €8lc n e g o c io se o fre c ie s e , q u e h a b la s e a l C a r*

d m i de S a n ta C r u z , p o rq u e ¿ 1 e s ta b a in fo r m a d o e n e ste

f i í jo c io , D e m odo q u e o s p u e d o d e c ir c o n v e r d a d , s e g ú n

qoe 5*0 puedo c o le g ir y m i c o n c ie n c ia e n t o d o d i t a n t e ^

. qu8 la m ente d e S u S a n tid a d e s b ie n d is p u e s t a , y d eseo *

M d e favo recer e s ta c o s a d e l a S a n t a I n q u is ic ió n , y co n

í* ío ‘ se detien e p o r s e r P a d r e d e lo d o s , y e s t a r , 6 m o s

trar «star. e n m e d io (q u e co n la s q u e r e l la s y c o s a s q u e

■ti se han h a b lad o , n o s ie n d o a c e r o ¿ q u ié n • n o s e m o*

y con to d o e s to o b ra D io s N u e s tr o S e ñ o r , y n o

cesa por la su in fin ita b o n d a d y g r a c ia , a t a n t o , q u e a l -

sé c o m ie n z a n á d e c la r a r y d e s c u b r ir , y b ie n

( ^ n r : que a u n q u e p a r a o tr o e fe c t o n o v in ie r a e l Se*

\ ® ^ to d o io q iK d i jo «I P a p a ,

^ r rtu ^ o B cieack e n to d o Bie d ic ta .T a a o h i t ta t« m o .

I I9*“ ’ y haypaffm eM ni

^ "Vtitra, El aenüdo claramente es, que, con k« ^ * ** biWan coñudo, i no ser cl P»m de «itero babia

ñ n r I^ u lta sa r d e F a r ia , y o d o y m u c h a s p a c í a s i D»

N u e s tr o S e ñ o r p o r e llo , c u a n to m a s q u e e o to d o io

re a ta , y o n o p u e d o d u b it a r <5t r a c o s a q u e a jg u n a dil

c io n . D e s p u e s , h a b la n d o l a ig o a l C a rd e n a l d*

C r u r , l a e s p e d ic io n d e e s te n e g o c io v e o , e n cuanta

p u e d o s e n t ir , s e e s p e r a r á h a s t a q u e e l N u n c io inform j

d o e s c r ib a a c á , y e n tr e t a n t o e l S r . B a lta a a r d e F ai

in s t a r á c u a n to p u d ic ru e n la s p r o b a n f a s , p a r a b la ific a r i

l a s m a la s in fo r m a c io n e s q u e a c á h a n d a d o . Y o de

p a r t e , e n lo p o c o q u e p u d ie r e e n e l ScñO T N u e stro ,

c ie r t o , q u e h a s t a s a c a r s a n g r e d e m is p e d io s (si

f u m t ’ ) , y o n o fa lta r é - A l M a e s tro J o > ^ h a c iw d o

b la r c o n e l C a r d e n a l d e S a n t a C r u z , e o n m uchfc satis

e io n d e la s d o s p a r le s h a n p a r a d o c n e s to , q u e <1 Car

n a l co n t a n t a b u e n a v o lu n t a d y d u lz u r a le h a dicho,

e w r íb a d e u n o c n u n o p o r c a p ít u lo s d e to d o lo <51

q u ie r e s e r b ie n In fo rm a d o io b r c a lg u n a ccm tradici®

q u e r e l la , q u e s e p u e d a te n e r * d e a c á * d e la c le c r ií» '

d c l C a r d e n a l D . M ig u e l , d e l a I n q u is ic ió n , y d e o ln a

c u a le s q u ie r c o s a s t o c a n t e s a l R e in o d e P o r tiig t í:

l i a se s ig a p o r lo d o s . Y o e sp e ro e n l a d iv in a y sot

B o n d a d , q u e se s a c a r á m u c h o ír u t o d e e s to s co lo q u i'« ,

d e o t r o s s ím ile s , v q u e e l d e m o n io , q u e h a sem brado tsA-1

t a z i z a ñ a , q u e d a r á c o n fu s o p a r a s ie m p r e . Y e sta d «■

g o z o s o e u e l S e ñ o r N u c s tm ^ n o c e sa n d o e n oracíoo

co s a ^ t a n t o im p o r ta n te s , e s p e r a n d o e n l a s u Dcviofi Bofi*

' Ci>Rvencer de S i f a c f c m c n c w r .

’ l i n la cocce d e ^ o r t o ^ I .

» D e l a c o rte d e R o m a , p o r h a b e r h ecJio C .r t é H íJ i U*

S ilvA , OIncpo (le V í w u .

L a in fo n n a c io n ile l M .ie^ tro Jorge.

d a d q u e lo d o a c a b a rá e n s u m a y o r s e r v ic io y a l a b a n ia ,

y o o r t o r o s lo d e se á is.Yto d csta s c o s a s e n p a r l ic u la r n o e s c r ib o a l S r . In*

(tftif, p t t i u e cíim o d e aco m u c h o m a s m o s tr a r m e en

t ^ s , si a lg o p u d ie se , ó p u d ie re e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

^ « i p a la b ra s, no m e p u e d o b ie n a d a p t a r p a r a t s c r ib ir

iu p - R in c ip e q u e ta n fa v o r a b le y S e ñ o r n o s* e s á to d o s

cfi d S c io r N u e stro , y p o rq u e c a d a d ia c o n o c ie n d o m a s

■ISr. D o cto r B a lta s a r d e F a r la s e r p ei*sona t a n z e lo ^ a ,

. jb e r e ta y d iligen te , q u ie n in fo r m a r á a l lá d e to d a a c o s a s

4 b t a ^ a y m u ch o m a s e n p a r t ic u la r , p a r e c e q u e , y o

B H Ü éo d n m c cscu aar, n o m e r e s t a q u e d ig a .

rogan do á D io s N u e s lr o S e ñ o r , p o r l a s u inñ*

arta y s u m a bondad n o s q u ie ra d a r s q g r a c ia c u m p lid a

p tra que s u s a n tís im a v o lu n ta d s in t a m o s , y a q u e l la cn -

lea m e n te la c ta n p la m o s .

D e R o m a, 28 J u lio d e 15 4 2 .

C A R T A X X X V I '.

, A L P. SIMON r o d r i g u e ;?.

Icw rtíflu. iofenniMolc aobn el nígocio de la Inqaijicion.

j í s .L s iu m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a

" ü c s tro c o n tin u o f a v o r y a y u d a ,

m o este co rreo h a y a e s ta d o t a n t o s d ia s p a r a p ar-

^ « t e n i d o p o r n u e v o s n e g o c io s , ag«ira seyen *

rom.

d o a v is a d o q u e a ú n n o e r a p a r t id o , p e n s é escribir

p o r q u e fu e s e l a d a t a m a s n u e v a , y ta m U e n d t

LOsa e n p a r t e s u p e r v e n ie n te . D e s p u e s de- la s ( A m

t a s , h a b la n d o a l C a r d e n a l C re s c e D c io , q u e e s m u y de

y a fic io n a d o d e n o s o tr o s , c o m o s o is v o s m ism o , me

l a ú l t im a d e te r m in a c ió n y in C eo cio n d e S u Saniit

t a m b ié n du loís C a r d e n a le s p u e s to s p a t a la detei

c io n d e l a S a n t a In q u is ic ió n : e s á 5 a b er , q u e Su

d a d t e n ia e n to d o v o lu n t a d e n te r a q u e l a iD q u íú d o n :

se a d e la n t e , y n o s e q u it a s e e n n in g u n a m a n e r a y

e s to é l, p o r s e r P a d r e d e to d o s , q u e e r a o b lig a d o á,

t o d a s la » p a r t e s , q u ie r fu e s e n v e n í s in fo m m r im tt ,

f a ls a s , y p oi-que la s p a r te s c o n tr a r ia s n o d ijeses

e l lo s n o p u e d e n p r o b a r s u s q u e r e l la s , esta n d o

q u e n o s o n p r o v is to s d e t r a e r t a le s p i o b a o m

r c c c q u e d e e s to a e h a b la , y ta m b ié n n o s in quf

s in q u e ja s ) , c o n fo r m e c o n c ie n c ia y ju s t ic ia

la s c o s a s s e e x a m in e n a l lá , d o n d e e n p a r t k u la r

m e jo r p r o b a r l a s c o s a s , y p r o b a d a s , p a r a q u e c3

d e B é r g a m o p u e d a d a r a c á e n te r a in lo n n a c ic s ii p

l a j u s t i c i a t e n g a e n lo d o s u lu g a r ; p a r a l a c u í i

q u e m tfo r m iU r * v e o e n to d o s e s t a v o lu n ta d m uy

p a r a fa v o r e c e r l a S a n t a I n q u is ic ió n , y d e se o de

e m p le a r e n f a v o r d e i R e y y d e l a S a n t a I o q u io c i » > y ‘

e s t o , c o n fo r m e m í p o b r e j u i c io , y o n o p u e d o dué»r.

D e m a s d e s to m e d ijo e l C a r d e n a l, h a b l a n ^ í

g o q u e p o r le t r a y o m e s a b r ía e s p r im ir , q u e

p a r t ic u la r e s q u e e l S r . U a lta s a i- d e F a r ia pide,

b e r , q u e a lg u n o s p a r t ic u la r e s p r t v i le g io s q u e i* * )

n o s n u e v o s h a n a lc a n z a d o d e l a S e d e A post6Ü c*i

v o e a s e n : c o m o » can p a r a p e r s o n a s p a rtic u la re i» xttf

* I g Q j l i c n e n ie .

íB uch as r a jo n e s , q u e ü o e s c o s a q u e se p u e d a h a -

e llo s h a n a lc a n z a d o e s to s p r e v ile g io s sup U -

CQC a lg u n a ca u a a , l a c u a l c a u s a e s n e c e s a r io p rU

i t e r ía ls a , y p a r a l a p ro b a e io n d e eJla o ír l a s p a r te s p r o b a r , q u e e s a l l á , p o r q u e e s to s

o t 6 2 y « m o a c i n o p u e d e n e s t a r á p r o b a c ió n , le m á n

tfggrv) tU á. T a m ín • m e d ijo , q u e c e i x a u n p a r t ic u la r

gj^ M estci, es á s a b e r, d e u n o q u e s a c ó u n p r e v ile g io p a r a

ú y para utroe, e l c u a l d e s p u e s p a r c e e q u e e s id o á

M W ^ t i n o p l a , d on de p r e d ic a 6 s u a d e á l a s e c t a m a*

ie e é t ic a , que e sto s e y e n d o m a n if ie s to , y p o n ie n d o en

t e f t t u r a ‘ se p o d ría fá c ilm e n te r e v o c a r , y q u e y o h a b la s e

al Sr. B a lta s a r d e P a r ia , q u e fu e s e á S u S a n t id a d á d a r

lin c ia s de ta n ta b u e n a v o lu n ta d , y le p id ie s e e s te par*

Ü raiar, y q u e in fw m a s c l a S in a t u r a p a r a e llo . D e s p u e s de

M ^ o a l S r . B a lta s a r d e to d o e s t o , le h e h e c h o h a b la r

<M t í O bispo A rc h in to , p o r s e r u n o d e lo s q u e m a s p u e-

4 » e n t i la y á n o s o tro s ta n to p ro p ic io , q u e p o r s u m a n o

iBiíerno^ la n u e stra ig le s ia y o tr a s c a s a s a d h e r e n te s á e lla ,

C W ra toda ra zó n h u m a n a v e n c ie n d o l a d iv in a . A s í e s tá

k c o s a CT e sto s té r m in o s . P o r t a n t o o s h e e s c i ’i t o m n -

*eceü q u e Cü<iverseis a l O bispt» d e B c r g a m o , p o r

yo que D io s N u e s tr o S e ñ o r s a c a r á m u c h o f r u to de

versación d e lo s d o s , y é l e s p e r o q u e e s c r ib ir á a c á

la s la s co sa s s u c e d e n e n m u c h o b ie n - A l P fo v in -

ju c F r . j o r g e e s t á m a lo d e t e r c ia n a s ) le h e

TTUwM q.

^ )uci««do recurto t o h n cU o i la Signatufa, q u e «ra u n ^ ^ u a a l , co«p%e6u> varones graves y pfud«mea, prcidido

P « «l StUDo Poniiñcc, y al cual tocaba «snlvct sobre lo« j iWRaOof dfi íDiportancüi que #e le presentaban.« . th U ^puinra.

h c c h ü h a b la r co n c l C a r d e n a l C r c s c e n c io , p o r q »

d a s p a r t e s s e a n a c á b ie n in fo r m a d o s , y a g o r a 1«

b la r c o n G u id a c h o n y P a r ib iis , p o r q u e n o s s o ü m

n é v o lo s , y h a a n d a d o m u c h o e s la c a u s a d cli

P o r q u e e n to d o se c o n o z c a l a ve rd a d ,

m ig o l a v e n id a d e l S r . B a l t a s a r h a a b ie r to a cá

c o s a s , q u e a jit e s t e n ía n o tr o s ju ic io s y t s t i m a c i * :

c o s a s d e a l lá , e n tr e o i r á s o s d ir é u n a g r « i *

a c a e c ió c o n u n D ie g o H e r n á n d e z , q u e h a c e p w t e !

v a m e n t e c o n v e r t id o s . É l v c n ié n d o m c á b u s c a r A

s e ñ a la n d o u n a h o r a p a r a h a b la r m e la r g o , y ,

p a r a u n d i a , é y o n o le c o n o c ie n d o , fu im o e v iro

h a b la r n o s á l a K o t u n d a , y d e n tr o d e l a ig le s ia h#i

a l p ié d e d o s h c ira s , y e r a t o d a s u cueslior», p rii

b ir m e á m í (c o n o c ie n d o y o e s t a r m u y baj<rt,

q u e u n o y d o s d e c a p e lo s r o jo s le h a b ía n habU A j

e t c . , y q u e s i y o v in ie s e á s u s e n fe n d á , que

m a s h a c e r s u s c o s a s p o r e l c r é d it o q u e ten ia

b ié n d o m e m a s a d e la n t e d e l a s n u b e s . Y rc s j

le , q u e lo s t a le s C a r d e n a le s d ir ía n a q u e llo p t f

m a r e llo s e l c u id a d o y d e s c a r g a r s e c o n cualqaÍB>»

s io n , e t c . , y é i e n to n c e s ju r a n d o , y ta n ta « c e « «

d ic ie n d o , y h a b la n d o e n l a m a te r ia la r g o , m e r e *

r a n d o d e la n t e d e l S a n t ís im o S a c r a m e n to , q u e h

y o d e s e a b a q u e é l e n e s t a p a r t e , e s á s a b e r, d

p r o v e c h o d e t o d a s l a s á n im a s c o n v e rt id a s , y con t—

s e n t ia , d a n d o q u e lo s I n q u is id o r e s s o n ju s t íu o ® ^

q u is id o r e s , y q u e h a c e n b ie n s u o fic io , q u e no

h a b e r in h ib ic ió n a lg u n a , m a y o r m e n te d o n d e k B i í * “

d<ires n o s a c a n p r o v e c h o te m p o r a l d e s u s tra b iy ííK

g a s t o s , T a n d a n •, c l q u e r ie n d o s ie m p r e traerm e

* A l fíf>.

W '! t - p tr a b a b lam o a m a s la r^ o , y o le d i je , co rtü Jid o n tro s

aerto^, q w iq u e f la m a te r ia n o p e r d ie s e t ie m p o

ni se r ía b ien q u e y o p e r d ie s e c o n c l , p o rq u e

.^gif^prme m i co n c ie n c ia o tr a e o s a n o s e n t ia . D e s p u e s

tc á , que son d ie z , A d o ce d ia s , ra a a n o n o s h e m o s v is lo ;

í t m n \ porque y o tu v e a v is o q u e a n d a b a c o n c e r ta n d o

COB d erto s ca m a rero s y p r iv a d o s d e l C a r d e n a l C r e s c e n

d o , para ven d er u n c a b a llo s u y o , y atant«) q u e e l C a rd e -

M l4 » b ie n d o , m an dó q u e n in g u n o le t o m a s e s in o p o r su

] « t o ^ e c » o , y o v o y ¿ N ficer J a c o b o C r e s c e n d o , s u pa*

cieit«, y d icien do q u e .d e c u a lq u ie r m a n e r a q u e e l ca>

6aUo se tom e e n c a s a d e l C a r d e n a l, p o d r ía n h a b la r q u e

era fli^ rnc) y no v e n ta , c o m o e l oli-o o o t ie n e n e c e s id a d

á t fe s c a r co m p rad o res e n c a s a d e a q u e l C a r d e n a l, á

qoien e stá co m etid a la c a u s a , m á x im e s e y e n d o e l v e n d e

dor tan n e o y p ecu n io so , y q u e p o r ta n ^ o e s to r b a s e e n

todo, que e l ca b a llo n i p o r d in e ro s n i d e o tr a m a n e r a no

» lo c n a s c ; y a sí o tro d ia M íc e r J a c o b o e s t o r b ó e n to d o

que no fie to m a se . Q u ie ro d e c ir co n v e r d a d , q u e d o n d e

»» *c a travesa se e l R e y ó c l In fa n te , á lo s c u a le s so*

tan to o b lig a tís im o s. m a s q u e s e a tr a v e s a s e n o tra s

m u ch o in a o ta s *. m e p a r e c e in d u b io ’ q u e la

J ^ i i a de e sto s n u e v o s c r is t ia n o s (a u n q u e p u e d a n te n e r

« a vo iu n ta d l e s m u c h o e rrò n e a , y c o s a q u e á s u s

00 cu m p le p a r a m e jo r s a lv a r s e ; y a s í p ie n s o , y

dudar, q u e e l S e ñ o r N u e s tr o p r o v e e r á e o m o lo «■ m is, y co m o m e jo r s e s a lv e n .

1 ^ n o r N u e s tro s e a s ie m p r e co n n o s o tr o s . A m e n .

^ á 1 7 d e A g e s t o d e 15 4 2 .

C A R T A X X X V I I *.

A L P. D IEG O LAINE2.

Qoe pars mayor comodidad del servícró <ie Dioe m ;va{« i vi»ir ■

nidad (donde era Prior Andrés J.ipotnaoo, gtdnde amÍ|o4e U ConfV d á k xioticiai d« MádAmi MtUgsrita ds Auairiau

JHS.

L a s o m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o Señor

s ie m p r e e n n u e s tr o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

E i v ie r n e s p a g a d o , h a b la n d o c o n e l C a r d e a d ¿ t S i »

t a C r u z , m e d i jo , c ó m o e l L e g a d o le h a e scr ito , y que

p a r e c e q u e o s s a q u e n d e e s a e s t a n c ia *, y p on eros en

T r in id a d , p o r q u e te n ie n d o m a te r ia dispuesM i cn esa

l a n c i a p a r a o b r a r , n o o s s a b é is , ó n o o s p o d é is a b s t ^ e r .f -

q u e a s í , im p e d ié n d o o a d e n tr o d e c a s a , s e s ig u e * in c s fj;

^ 'en íen tes y a s í a l C a r d e n a l c o n g r a n conten*

t o le p la c e m u c h o v u e s t r a s a l id a d e e s a e sta n c ia ; y P * * .

l a v o lu n t a d d e e l lo s e s e s t a , d e n o s o tr o s e s ul

s e g u ir la , m á x im e s ie n d o to d o o rd e n a d o á m a y o r

* Colee, rom,* £1 hospital de San Juan y San Pablo, dmide podaba.’ E l pfjnoipal mconTenieote estaba « iq u e 1» ocopaciso é»

lc8 enfermos, aon<]ue tan « n ta, le rwbaba el tiempo pa»a <*0* 'y üc tnutccndcncia incomparabiemcnte mayoc» cual ef» lad* ahogar en «a ptcnciiño con srrmones y lecciones loe <fir<*w <)\ie con gr.inde arce y sama (U»ÍMiuJdCÍOQ habían «do ifltre«**** empezabas i cundir cn Venecia.

1 5 4 2 . C A S T A S P B S A N I G K 'A C I O - 145

d ^ D io s N u e stro S e ñ o r . D e F a b r o t e n e m o s b u e n a s n u e -

n i . T o d o lo d e a c á v a m u c h o b ie n p o r g r a c ia d e D to^

N oèrtro Señ or. M a d a m a se p a r t ió e l m ié r c o le s p a sa d ci

p i n L oí^ to , y d e a h í a n d a r á p o r s u s lu g a r e s , p o r o b ra

de ¿0$ m eses; y d e sd e a q u í d i o rd e n c o n e l l a q u e e n L c -

rrtn « cûn iiese co n F r a n c is c o d e C a r p i , y re c ib a e l S n n -

tSiimo S a cra m en to , y b e e s c r ito á F r a n c is c o d e C a r p i

ello- M afld arm e h e is e n c o m e n d a r e n P . G a s p a r o ,

M k e f Pedro C o n ta re n o c o n to d o s io s d e m a s q u e o s p a

n ciere .E l S eñ o r N u e stro s e a s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o

Éivor y ayuda,D e R o m a, 2 7 d e ^ o s t o d e 1 5 4 2 .

V « s l f o en e l S e ñ o r N u e s tr o ,

Iñigo.

'fícrilo . = j í 5 s . ^ A L a in e z , e n V e n e c ia -

C A K T A X X X V I I I ’ .

AL P. SIMON ROD RIGUEZ.

Pedro D ooK n ech, S c c tc U r io d c l E m b a ja iio r d « Portoga]»

^ t e de R om a i L í t b o * sobre a ^ t o s p e n d ie iite i e m w la » d o s C e c-

^ ■ • ^ 0 cablino 4fD« Uevan loa im jo c » « d t l R e y e n K<xna, aobm tyd o ,

de V i recoitóliackin cu n e l P a p a , y d e la s co a a s d e ¡ a C om «

fiíwia.

j í s ., g r a c ia y a m o r d e C r is to N u csti*o S e ñ o r s e a'^ ■ « n pre en n u estro c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

rwr|,

A s í p o r q u e 05 le n g o e s c r ito l a r g o , c o m o por

q u ie n e s t a l le v a e l S r , têdro D o m e n e c h , q u e t i

v iv a , n o t e m é p o r q u é m e a la r g a r ; a l c u a l , p « Iju

c b a s y n o c o m u n e s g r a c ia s q u e D io s N u e s tr o Seficrj

m a n ic a á s u á n im a , r a a s p a i l íc u la r c B y m u c h o t i f i t

le s , y p o r s e r n o s m u c h o a fe c t a d o * e n e l S e ñ « f 14i

le p o d r é is c o m u n ic a r to d o v u e s t r o á n im o , ta i*

d e s á m i p r o p ia p e r s o n a ; y s i a l lá a lg ú n p la c e r ¿

c ío le p o d é is h a c e r , y o e n to d o m e p e rsu a d o q a e

h a c e r e n e s p ír i t u y n o e n c a r n e ; y lo q u e sslgoÍSeo:

r e cií S c o n v e r s á n d o le * e n e s p ír i t u , conocerei»«

c la r a m e n t e , y c o n o s c íe n d o , s e r á e l m a y o r v ío c u lo q M i

g a r y u n ir p u e d a á lo s q u t s o n v e rd a d e ro s siervos

C r is t o N u e s tr o S e ñ o r .

T o d a s c o s a s d e a c á p a r e c e q u e D io « N uestro

ñ o r , p o r q u ie n B l e s , l a s g o b ie r n a , y la s l le v a punto

p u n to c o n fo r m e á s u m a y o r s e r v ic io y «labanxa-, y

ra n cio c o n s u s in s tr u m e n to s t a n t o fie le s y dilijêi

c o m o s o n l a s p ei*so u as q u e a c á t ie n e n e l a su o to pr

p a l , s e g ú n q u e p o r e l la s s e e n te n d e r á a llá .

L a C o m p a ñ ía n u e s t r a , a u s e n t e y p r e s e n te , en

r a l s ie m p r e p r o c e d e a d e l a n t e , y á ju ic io d e I08 qu®

c o n o s c e n , e n m a y o r s e r v ic io d e D io s N u e s tr o Sdfiec»

p a r t ic u la r o s e s c r ib ir é c o n l a s p r im e r a s , 6 despues

I ia y a l a s v u e s t r a s , y s e g ú n lo p a s a d o y p r e « o « .

q u e c o n e lla s o s g o z a r e is m u c h o e n c l S e ñ o r Nucítro*^

D e l a s g r a c ia s q u e o o n e s lA v a n , u s a r e »

* A£c)ufiMo, «dicto.* In(]ir»ci&cnenu:.* T r a t i f l d o l« .

* D irccia m cn ic.

rKa<«tro S e ñ o r o s d ie re p a r a s u m a y o r s e r v ic io y a lu h a n -

t t , «Mndo> y se g ú n o s p a r e c ie re s e r m e jo r .

H íf e ís s iem p re re v e r e n c ia e n m i n o m b re á lo s q u e

eúQ tan ta vo lu n ta d y aim »r p a r a s ie m p r e n o s t ie j ie n o b li-

^ d o s , no o s o lv id a n d o d d S e ñ o r D . P t d r o M a s c a r e ñ a s ,

« f i todas o tra s p e r so n a s v u e s tr a s y n u e s t r a s d e v o t a s en

d 8eñor N u estro; q u ie n p o r l a h u in f in ita y s u m a Bc»n-

i$Á DOS qu iera d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e s u sa n -

tfaíma T oluntad s in ta m o s , y s in tie n d o l a c u m p la m o s .

D e R o m a , i .* d e N o v ie m b r e d e 1 5 4 2 .

J^«estro en c l S e ñ o r K u e s tr o ,

l i n g o .

« f o , = j é s . — A l P . M a e s tr o S im ó n R o d r ig u

C A K T A X X X I X '.

AL P. PEDRO FABRO.

e;?,

{ M b o 4o loe d« U C om peA ia I>ab J e ten er «n escrfbit la s carU S.

j S :

O m e acu erd o m u c h a s v e c e s h a b e r h a b la d o e n p re -

y otras m u c h a s v e c c s h a b e r e s c r ito e n a b s e n c ia .

lU r , qi>e ca d a « n o de l a C o m p a ñ ía c u a n d o q u is ie -

ib ir p o r a c á , e s c r ib ie s e u n a c a r t a p r in c ip a l , la

• ro«L L o i p p , B o U o d o s [n. 859) cita n un tro ^ o <le e»ia

c u a l s e p u d ie s e m o s t r a r á c u a lq u ie r p e r s o n * : porqc

m u c h o s q u e n o s s o n b ie n a fic io n a d o s , y d e se a n n r ,

t r a s c a rta s» n o l a s o s a m o s m o s t r a r p o r n o tra e r n i ;

d a r o rd e n a lg u n a , y h a b la n d o d e eo sa a Impertinent«

e U a s , y e llo s s a b ie n d o q u e te ia e m o s c a r U í de

< itfo , p a s a m o s m u c h a a fr e n t a , y damcpe m a s

c io n q u e e d ific a c ió n a lg u n a ; q u e a u n esto«

a c im t c c id o , q u e m e e r a n c e e s a i io , 6 m u c h o « a xvf

m o s t r a r u n a s c a r t a s d e d o s d e l a C o m p a Ü k í 4 ot

d e n a lc e q u e h a b ia n d e p r o v e e r c e r c a lo q u e m e « « n i

y p o r q u e e n l a s c a r t a s v e n ía n c o s a s im p e r iin«rt«»

o r d e n , y n o p a r a m o s t r a r s e , m e h a l lé en h a rto tra^

e n m o s t r a r e n p a r t e y e n c u b r ir e n p a r t e - t í

a h o r a d e n u e v o s e r é e n r e i t e r a r lo p a s a d o , porque

y c n t o d o n o s e n te n d a m o s . A s í p o r a m o r y re v c re rc

ü i o s N u e s tr o S e ñ o r p id o , q u e e n n u e s tro e s c r ft*

h a y a m o s c o m o i s u D iv in a B o n d a d p o d a im » Wi® s

y á lo s p r ó jim o s m a s a p r o v e c h a r , e n la c a rts

e s c r ib ie n d o lo q u e c a d a u n o h a c e c n s e r m o n e s , »aT«

e je r c ic io s y e n o t r a s e '^ p írita a lcs o h ras.

D io s N u e s tr o S e ñ o r o b r a r e p o r c a d a u t w , c o w

s e r á m a y o r e d ific a c ió n d e lo s o id o r e i ^c u a n d o , l a ü c r r a s ie n d o e s t é r i l , fa lta s e q u e W W ,

p o c a s p a la b r a s ’ d e l a s a lu d eorp i» ral, r a í o n « * # * »

a l g u n o , ó d e o t r a c o s a s e m e ja n t e , n o m e / c la W ^

a lg u n a s im p e r t in e n t e s , m a s d e ja n d o * p a r a U

c n l a s c u a le s p u e d e n v e n ir 3 a s d a ta « d e la s e t r i a«

b id a s , y c l g o z o e s p ir i t u a l é s e n t im ie n to h a h id e il í*

’ T fa c a n d o e n p o c M p a iab rM , «te.

■ DcjáoduiM»,Tápele« eneliof», adjontos i )ae carus priafipaie«.

£ w -H 9

c l d i la t a r s e e n

l ì r :

f r•l

•| , _>

CAflTAS rrn SAN iGKACtO.

a rferm ed ad e s, n u e v a s , n eg o cio s» y

A ^ r a s exbortaodo.E n «sta p arte p a r a a y u d a r m e q u e n o y e r r e , d ir é Io

• ■ r ie g o . > «sp ero h a c e r a d e la n te in D o m in o c e r c a «I ì lo s d e la C o m p a ñ ía . L a c a r t a p r in c ip a l y o

% # erib () u n a w . , n a r r a n d o la s c o s a s q u e m u e s tr a n

jd íJ ittc io n , y d « p u e ' , m ir a n d o y c o r r ig ie n d o , h a cien *

d o cn rtita q u e to d o s l a h a n d e v e r , t o m » á e s c r ib ir ó

l ^ i ^ v e c r i b i r o tra v e z , p o r q u e lo q u e s e e s c r ib e e s

• t e n u c h o m as d e m ir a r q u e 1« q u e s e h a b la , p o r q u t

U «*critu ra q u cd % y d a s ie m p r e te s l im o n io , y n o s e puu-

^ A l t bien so ld ar n i g lo s a r ta n fa c i lm e n te c o m n euand<‘

f r ' (y aun con to d o e s to y o p ie n s o q u e m u c h o fai*

jH « D o de fa l la r a d e la jite ) , d e ja n d o p u ru la s h iju e la s

h n otras pnrticTrfaridades im p e r t in e n te s p a r a l a c a r t a

prtaEâl, 6 q u e no p u e d a n e d ü ic a r . E n l a s cuale>< h iju e la s

p i i t e cu d a uo o e& cribir á p r ie s a e z abundartitu co rd is *,

d o 6 s in cO T cierto ; m á s e n l a p r in c ip a l n o se

s i no v a co n a l ^ n e s tu d io d is t in c t o y e d ific a t iv o

rse m o s tra r y e d ific a r . Y p o r q u e c n e s t a p a r le

s v e n f a J t a , ¿ to d o s e s c r ib o e s t a c a r t a , c o p ia d a ,

o y ro g an d o e n c l S e ñ o r N u e s tr o , e s á s a b e r , q u e

t? « c rib ie o d o l a c a r ia p r in c ip a l, s e g ú n q u e a r r ib a

ues to m áí» d o la á r e m ir a r , l a e s c r ib á is , 6 l a b a -

b ii o tra v« 2, y a s i e s c r ib ie n d o d o s v e c t s , c o m o

y o m e p e rsu a d o q u e l a s le t r a s v e r n á n m a s

ada^ y m a s d is t in c la s ; q u e s i a s i n o v ie r e q u e ha*

d e a q u i a d e la n te , p<>r m a y o r u n ió n , c a r id a d y ed ifi-

tocios, n o q u e rie n d o q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r

d e m i n e g ü g e n c ia e n t a n t a s c o s a s , s e r é fo rz a -

D e U ib o o d t t t ía del cerwon.

d o e s c r ib ir o s , y m a n d a r o s un o b e d ie n c ia , q u e c a d a

p r in c ip a l q u e m u c s c r ib i í r c d c s , r e m ir a n d o , l a to m i

e s c r ib ir , ó l a h a g á is e s c i ib i r d e s p u c s d e a s í co rreg id íií

co n t a u lo . y c o n h a c e r lo q u e e s e n m i, y o s e r é cont«

a u n q u e m u c h o m a s d e s e o q u e n o ra e d ié s td e »

q u e a s í o s e s c r ib a . Y a s í o s e x h o r t o , c o m o s o y t e n ^

m a y o r g lo r ia d e D ío 9 N u e s t r o S e ñ o r , y o s r u e g o pnr

s u a m o r y r e v e r e n d a , o s cn m e n d cí& e n v u e s t r o e sc i

p r e c iá n d o o s d e e l lo , y d e s e a n d o e d if ic a r á v u e s tr o * ht

m a n o s y á l o s o t r o s p r ó jim o s c o n v u e s t r a s l e t r a s , que

h o r a q u e e n e s t o R a s tá r e d e s , v a y a s o b r e m í, q u e será

g a s t a d a in D o m in o . Y y o m e e s fu e r z o á e s c r ib ir d o s

c e s u n a c a r t a p r in c ip a l , p o r q u e l le v e a lg ú n c o n c íe r to jl

a u n m u c h a s h i ju e la s , y a u n e s la h e e s c r i lo d o s v c c í

m i m a n o ; e u a n to m a s d e b e h a c e r e l s ím íle * c a d a u n e

l a C o m p a ñ ía . Pcrrquu d e v a s e s s o lo e s c r ib ir á u a o ,

m í e s e s c r ib ir o s á to d o s ; q u e p u e d o d e c ir c o n v e rd a d ,

e s t a o t r a n o c h e h a d a m o s c u e n t a q u e l a s c a r t M

a h o r a e n v ia m o s á t o d a s p a r t e s , l le g a b a n á H oscier

c in c u e n t a ; y s í a lg u n o s e s t á n o c u p a d o s e n l a C o m j

y o m e p e r s u a d o q u e , s i n o e s t o y m u c h o , n o e s lo y m í

q u e n in g u n o , y c o n m e n o s s a lu d e o r p o r a l- H a s ta

e n e s t a p a i t e á n in g u n o o s p u e d o a la b a r , au n q u e

p a r a c u lp a r , y g e n e r a lm c n fe : y s i l a s c o p ia s q u e o s eoi

d e lo s o t r o s o s p a r e c ie r e n p a r a a lg u n a o r d e n , y no

p é r flu a s , e s to e s c o n m u c h a y m u c h a p é r d id a d e mi

t ie m p o , e n s a c a r lo q u e e s e d if ic a c ió n , y e n p o n e r y p«st'

p o n e r la s m is m a s palabi^ as, c o r ta n d o y q u ita n d o la s

p a t í n c n t c s , p o r d a io s á to d o s p la c e r e n e l S e ñ o r

t r o , y e d ific a c ió n d e lo s q u e l a s o y e r e n d v n u e v o . Y

* Otrx» t í s i o .

ta c to 0 5 to m o á p e d ir p o r a m o r y r e v e r e n c ia d e l a s u D i

vin a M a je s ta d , q u e d e m u c h a b u e n a g a n a y c o n e n te r a

d iligen cia t r a b a jé is e n e& to, q u e n o p o c o im p o r ta p u ra

provecho e s p ir itu a l y c o n s o la c ió n d e la s á n im a s , y p o

dréis e s c r ib ir d e q u in c e e a q u in c e d ia s u n a c a r t a p r in c i

p al, co rre g id a y e n m e n d a d a , q u e to d o e s e l t r a b a jo d e

dos c a r ta s , e n la s h i ju e la s a la r g a n d o c o m o q u e r r c ís , y

donde p a r a á q u ie n s o lo t e n e is q u e e s c r ib ir . Y o , c o n

a y u d a d e DÍ08 N u e s tr o S e ñ o r , o s e s c r ib ir é á to d o s c a d a

m es u n a v e z s in f a l t a r , a u n q u e e n b r e v e , y d e t r e s á tr e s

m eaos la rg o , in v iá n d o o s t o d a s n u e v a s y t o d a s c o p ia s du

todos lo s d e la C o m p a ñ ía . Y ñ ú p o r a m o r d e D io a

N u estro S e fto r n o s a y u d e m o s t o d o s , y m e f a v o r e z c á is en

llev ar y e n a l iv ia r e n a lg u n a m a n e r a t a n t a c a r g a c o m o

m e h a b éis d a d o á c u e s t a s , y e n o t r a s c o s a s q u e n o f r i t a n

a cá (digp d e o b r a s p ía s y e s p ir i t u a le s g a n a j i c ía s , q u e s í

va liese p o r d i t z , 6 fu é s e m o s to r io s j u n t o s e n R o m a , n os

sobrarían q u e h a c e r ) ; y s i o s f a l t a r e m e m o r ia , c o m o á m í

h a ce m u c h a s v e c e s , te n e d e s t a d e la n t e , ó e q u iv a le n te en

lu g a r d e a l ^ u a s e ñ a l , c u a n d o e s c r ib ié r c d c » la s c a r t a s p r b c ip a le s .

D e R o m a . l o d e D ic ie m b r e d e 1 5 4 a ,

f ir m a d a . = 1 . . i E l sobrescrito.— F ^ b r o s o b r e l a s c a r -

la s p r i n c i p a l e s , : - y m as a ba jo s e h a ila escrito d s otra m u-

* » .^ S e g y a r d e a s í . — Y a l í * í o .= R e c i b i d A e l d ia de

la C o n v e rs ió n d e S a n P a b lo , á X X V d e I- ñ e r o d e la ñ o 1 5 4 3

T o í o e n cofá» rom ana. L a 1. c o a q o e c s t i firm *dA e i U ( * r t 4

« • k ú ík ia l de ]¿ |v«l«bra I g n A < h . iju e n ú firm aba cl S x n io a lg u n a s v«ces,

• l u c o p ia s y borrad (we*.

C A R T A - X L

A D. JU A N III, R E Y D E PORTUGAJ

g ra n d e »Secu> y profuDtla h u m ild ad Je d a g r a c ia s por lo * bcneficbff

l i « c h « á l a C o m p a S ía , y e t paxabien por l»a iK xlas q u e h a b la conc

* c (rftece i í i y i la C o m p a i a á a er virÍB .ya laiia á (r< a g t n m q u t cl.

icn ia e s R o m a.

jrts.S e ñ o r n u e s t r o in C h riH o I c ta .

L ft s u m a g r a c ia y a m o r ín iin ito d e C r is t o N u e s tw

S e ñ o r e te r n o s a lu d e y v is i t e á V . A . , s ie m p r e eonse»

d o y a u m e n ta n d o e n su m a y o r s e r v i c i o , a J a b a o ia

í^ o fia .M u c l io s d ia s h a n p a s a d o q u e e s t o m is m o h a c e r de*

s e a b a , s i m i p o c o s e r y m e n o s v a le r n o m e esto rl

' L ft ú m c a co p ia q u e « p o » e de e sta ca ri» , u h a lla e n eJ m ap iw w í*'.

«r> paiÍM cnse, fo l. x s * , e n t « l a s p to c c d c n te t á t\ a rch ivo d« C o l . £ •

(lUim a, y I k v a a l pie é l a ie e ta d o ú g o ie n U , de d onde t o i 6 U su « c

dad, y l a <Jc la s oirá» d * l a m ism a p roced en cia; E g o ^ •to n ÍK s 0»<

S v e i e t c l i s U í u , S « » « » í . P - P r o v in c ia lis P r m t n í i i t O o d u a .i is t* »

ía ia n tq H í f i d f m f t u x o , < r i m f l i a n t e u i r a n i i i m f i M k « n u ’H

S . P - s u fe r iu i a f r im e u s ^ a á s e p U n u n n / o U u m M H ^ ^ ,

íu r .c o i t t 4 H Í r e '^ t in f > c v f» f/isíoft» o » ig ÍM ¡ Íb i i í ,q u a i« n > ck Í9 Í* h d m t f

P r ^ jh u í^ asservúnluf. « p r o fU r ta <w«»í«s i f t i ig ra m t i io é n h ltM a m t ^ k t n d t h e r t A n e u i f s r d U s l y o « m ^ ^

iu m ftM m fcjc t»ea m s n v sM isc r ifsu H f ü i e í « e lu sd ea t E . f*. P r c v i^ M Gor* 2 0 O ífo 6 r t> .« o » « tf>99. ■ L o c « » í^ í f ^ * ü » , =A r.'.ftoí**C '**^

teyro.— L o a o rig in *le * de e s ta s c a r t a i lo s tie n e M tu a ü n e n i« cl

d e Pumb^l.

a g o ra , to m a n d o a lg u n a s fuereras e n e l S e ñ o r N u e s ü t ) ,

« y e n d o m o v id o p o r F r a n c is c o B o t e l l o * , e l c u a l , d o s o lo

en la s co sa s m ayi>res, m a s a u n e n l a s m e n o r e s , a s í e n su

enferm edad c o m o e n «¿ilud c o r p o r a l , s e y c n d o t a j i de*

s e o » y s o líc ito p a r a e l j u s t o y d é b ito s e r v ic io d e V . A .,

he tom ado a lg u n a o c a s io n p a r a e s c r ib ir e s t a ; y e s c r ib ie n

do, no p u ed o q u e n o m e g o c e e n e l S e ñ o r N u e s tr o , h a *

defldo in fin ita s y in c e m ib lc s g r a c ia s á l a D i v i n a y E te r *

n a B o n d ad , c o n s e rv a n d o * c u a n to p o r n o s o tr o s , in d ig n o s

de ser n o m b ra d o s, h a c ie n d o y c o n tin o m a n ife s ta n d o , h a c e

p or la su in fm ita y s u m a B o n d a d , e lig ie n d o * á V . A . p o r

su « ñ a la d n y f ie l in s tr u m e n to p a r a e l t a l e fe c to . T o r

una p a rle , s i P a u lo p la n t a b a y A p o lo r e g a b a , p o r la

otra , p arece q u e V , A . p la n t a y r ie g a ; p o r q u e h a c ie n d o

todo, eo to d o h a y a m é r ito e u e l S e ñ o r N u e s tr o . ¿ C u á n

do nosotrus m e re c im o s q u e e n t ie m p o d e n u e s t r a s m a

dores c o n tr a d ic c io n e s e n R o m a , V . A . d e n o s o tr o s m u y

indignos se a co rd a s e ? ¿ S e y e n d o t e n id o s p o r s e d u c to r e s ,

que por f ie le s n o s p id ie s e ? ¿ D e q u ié n , ó p o r q u é m é r ito s

viene i n o so tro s , s ie n d o t a n b a jo s y a b a t id o s e n l a t ie r

ra , que, lle g a n d o a lg u n o s d e lo s n u e s tr o s e n P o r t u g a l ,

P'^r V . A . ta n to fu e s e n fa v o r e c id o s , a lz a d o s y e n ta n t a

estim a p u esto s? ¿ D e d ó n d e , f in a lm e n te , p u e d e c a e r ó

v tn ir ta n to m a n á y c o n t a n t a a f lu e n c ia s o b r e e s t a m ín im a

C o m p añ ía , s e y e n d o t a n t o in ú t i le s , y s in h a b e r 8ei*vido n i

* Er» un agente mandaJo per cl Rey á Rum», «on cana* / docomen- P«r*encci«nw* al negocio de U Inqoí&icíon y al del Obispo de Viseo,

^ de S«vft,

En ta memoria, e*to es, acordándome.La cua] Bondad ha elepdo. Nfiienc bien el a » de los gerundio*

” ««e p«rtodo, porque c* pecoiiar al Santo, y oCQrre ú meando cn sus

e n e l c i c lo n i c n l a t ie r r a ? .......m e c o n s u e lo , y m e

m u c h o e n c l S e ñ o r N u e s tr o , e n h a l la r m e e n lo d o lig;at

y m u y s ie m p r e o b lig a d o , p o r q u e e n ^ n t í r y c o n o c e r

ta in e s t im a b le d e u d a * co>no á D io s N u esíro Señtn-,

á V . A . e n s u lu g a r t e n e m o s , p a r e c e n o s a s e g u r a p

n o p o d e r c a e r e n in g r a t i t u d a lg u n a ; a s í lo d o c r e o , y

p<ídur d u d a r e s p e r o e n e l S e ñ o r N u e s tr o , q u e p o r la

in fin ita y s u m a b o n d a d d e l a su p a r t e re m u n e ri

CQ t o d o á V . A . , a s í e n e l c ie lo c o m o e n l a t ie r r a , se

n a r á d e d a r n o s s u a c o s t u m b r a d a g r a c ia , a s i á lo s pre*

s e n te s c o m o á lo s p o r v e n ir d e s t a C o m p a ñ ía , p a r a q a e

d e l a n u estra » s i a lg u n o s n u e s tr o s s a c r i l ic iu s , oracioM fej

y (itra s c u a le s q u ie r a a c c io n e s fu e re n a c c c p t a s d e la n te de

s u d iv in a y e t e r n a M a je s t a d , e«im o e n l a so b eran » i

s u m a B o n d a d e s p e r a m o s , V . A . t e n g a y p o s e a e n t e a

p a r t e d c l l a s , c o n fo r m e a l to d o q u e V - A . s ie m p r e ha«»

p o r e lla , p i á n d o l e á to d o s u D iv in a C le m e n c ia c o n mm

s a u ü s im a s c o n s o la c io n e s y e s p ir i t u a le s b e n d ic io n íd , p a m

q u e e n su d é b ito s e r v ic io , a la b a n z a y g lo r ia s ie m p re le

h a g a a n d a r a d e la n t e , p o r q u e c o n s u e n te r o f a v o r y auxi*

l io , n in g ú n e n e m ig o p u d ie n d o p r c v a k e e i ' e o e s t a \ida

p r e s e n te , n i e n l a p o r v e n i r , p u e d e e s p e r a r e n t e r a p a z en

c l c ie lo y e n l a t ie r r a ,

P a r a lo c u a l c o m o n o p o c o a y u d e l a b u e n a y i a n t * J

c o m p a ñ ía , s ie m p r e p e r tu r b a n d o y e s to r b a n d o l a m ala¿

e n te r a m e n te n o s h e m o s g o z a d o e n e l S e ñ o r N u e s tr o , «J

s e n t ir lo s t a n s a lu d a b le s c a s a m ie n t o s q u e V - A . b a

d e n a d o *, s e y e n d o m a s o b r a d iv in a q u e h u m a n a , p a r a ta li*

' A q u í h a y u n cU n s, (^ e s e h a )1« iu d o c o n la s p a U b ra a g e e »1

d e le tr a cnreiva.

* C clcb ru se & íte J ^ o e l de la In fa n ta D o n a M ar1 a , h y a d e Ju an I I I , c f »

t i In fan cc P . F e lip e , h jjo y heredero 4 «! K n 'p erad or C a r t o s V , y es [ " ' * • '

W b íeo d e m u c h o s , y p a r a m a s r e p o s a r y s c g a r a r e so s

r ó n o s , e n lo s c u a le s p a r e c e q u e e l S « ñ o r N u e s t r o t a n t o

re lu ce , c u a n to p o r o tr a s p a i t e s e n t o d o s e o s c u r e c e - P l e

g a á la a ít ís im a y s a n d ís im a T r in id a d , p o r l a s u in fin ita

y su m a b o n d a d , d a jid o á V . A . e n te r o g o z o e s p ir it u a l d e

lo que a s í ta n s a n ta m e n te c o n s u lla u d o h a in s t it u id o , p o

la s sus m is e r ic o rd ia s in fin ita s d ig o á n d o s e y c o n d o lié n d o

« , q u ie ra m i r ^ s o b re s u p u e b lo e r is t ia j io y t a n c a iu

m ente c o m p ra d o , v o lv ie n d o t a n t a t e m p e s t a d e n b o n a n z a

y ta n ta s c a la m id a d e s e u g o z o s e s p ir it u a le s , á l a 5U m a

y o r a la b a n z a y g lo r ia .

C u a n to á lo q u e V . A . d e m a n d a a lg u n o , ò a lg u n o s de

nosotros, m u c h o in d ig i» « , pai*a m a y o r s e r v ic io d iv in o y

a u gm en to d e hao«n<>s s ie m p r e m e r c e d e s , s e y e n d o p a r t i

do e l P a p a p a r a B o l o a i a . c u a n d o a c á l le g a r o n la s le t r a s

de V . A -, s o lo fu e p o s ib le p o n e r a lg u n o s m e d io s a l p r e

sente, p a r a q u e c o n m a y o r fa c i l id a d s e p u d ie s e im p e tr a r

lo que p o r V . A . s e d e m a n d a , y p o r n o s o tr o s s e d e s e a .

C u a n to á lo e n e g o c io s d e l a S a n t a I n q u is ic ió n y d e

lo8 o tro s a d h e r e n te s , s e p u e d e e x c lu ir e l r e n g r a c ia r e n

todo, n o c a y e n d o debaj<j d e m é r ito a lg u n o , p a r t e p o r

ser ta n d é b ile s y t a n p o c o s n u e s t r o s s e r v ic io s e n e l S ü-

Sor N u e s tro , p a r te p o r q u e e n to d o s o m o s o b lig a d ís im o s

à V , A , , s i a lg u n a c o s a e n s u d é b ito s e r v ic io e m p le a r*

ttos p u d ié se m o s, s e y e n d o ¿ n o s o tr o s c r e c id o b e n e fic io y

m trce d m u c h o s e ñ a la d a n o q u e d a n d o * n o s o tr o s e n s o lo s

destsos.

I’ a ra >.iempre s e a n in c e s a b le s g r a c ia s á l a s g D iv in a

^«co n cerlá ta aT cnluno «iem po e) d e t a Iníati«» D o ü i Ju an a, h ija dcl

® »P«fador, con f e l i n o de lo s h ljo a d c l R e j' Oe P o n u g a J . h ico q u e h astn

a i « i i j u a d ela n te n y se ca»¿ c o n c l PriQCipe heredero ü . Juan .

y E t e r n a M a je s t a d , q u e l a s c o s a s v a n h o y e n d ía la u to

« n o r d e n , y e n to d o t a n b ie n g u ia d a s y e n d e r e z a d a ? , que

p a r e c e q u e N u e s lr o S e ñ o r E t e r n o p o p e s u m a n o , con

in s tr u m e n to s t a n p r o p io s , n e c e s a r io s ó co n ve n ie n te » ,,

c u a le s V . A . t a n b ie n e le g id o s h a in v ia d o e n esta* tie r

r a , q u ié n e n e l p o c o t ie m p o q u e h a te n id o , q u ié n en

m a y o r q u e h a p o d id o , c o n t a n t a d e x te r id a d y d ilig e n t

q u e c a m in a n d o c o n m u c h a s e g u r a n z a , y t;« d o ' todeA en

s e g u r o p u n to .

C e s o , TCRanáo á D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r l a s u in fin ita

y s u m a B o n d a d n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia cu m p U d a para

q u e s u s a n t ís im a v o lu n t a d s in ta m o s , y a q u e lla en tera

m e n te l a c u m p la m o s .

D e K o m a , 8 d e M a r z o d e 1 5 4 3 .

D e V u e s t r a A lt e z a ,

P e r p e tu o y h u m ilim o s ie r v o c n e l S e ñ o r N u e s tr o , 1f

I g n a c i o .

> 4

f*.;’

• V i n r o d w a.

T s r

C A R T A X L !

A L P A D R E D IEG O LA IN E Z .

De «nw ftar 1% doctrin a á lo « n l5 o», y k en via y m an d a q u e g u a rd e las

re g la a d e v e s tir y Calsar.

jtìs.A q u í v a n la s C o n s t it u c io n e s c e r c a m u c h a c h o s , s e g ú n

que fueron firm a d a s d e io a a e ís p r e s e n te s c o n a u c to r íd a d

de Ins a b se n te s , h a s t a e n t a n t o q u e m a s se d e c la r e u , y se

poDgan e n a lg u n a h o n e s t a fo r m a . A s í , c o n fo r m e á la s

Con stilu ciün eH y d e c la r a c ió n d e e l la s , d e l a m a n e r a q u e

yo a cy o b lig a d o i m a n d a r o s , a s í o s lo m a n d o , p o r v ir tu d

d e o b ed ien cia , d o s c o s a s . L a p r im a r a , q u e c o s e ñ e is á lo s

m u ch ach o s, 6 r u d o s , e t c é t e r a , p o r c u a r e u la d ia s c a d a

aiVo, co n ta n d o e l a ü o d e s d e e l d i a q u e s a l is t e is d e R o m a ,

6 desude e l d ía q u e l le g á s t e is á l a t ie r r a d u n d c íb a d c s ,

Hasta lo s d o ce m e s e s e n te r o s . S i e n e s l a c u e n t a h a b é is

cum plido, ó d e s p u e s q u e c u m p lié r e d e s e l a ñ o , p o d é is co -

' «E«!« c a n a , d ic« e l P . M a ria n o e n su C üadem o, l a co;vi¿ efe

l o M S . an ty ajiiisfijo q n e h a llé e n e l C o le g io Im perial de M ad rid , y l e n ^

« » i poder. E n é l, a m e « d e l a ca rt» , t e J ic e lo ^ g u ie n ic : C o p ie A * U c i .

4 u U ja t, .V. B . P . Ig m a eic, d e w U ír a y J tn n a , en v w <U R o tiu í á

& } J . P , L a in e a . A i S d ¿ U a n o d é 1 5 4 3 , ^ e i P - P t á r v i e R iv a d e -

"«T»« ü i * l P , i * P iü é d a « l m ism o ^ i g in a l f n M iíd n d , f i n <h

ê»tt4 ds í6 t o ,» E l P , G^nelIÍ la p o b l l c é a l ^ In co m p leU en ire lo » docu-

ín. X V ) , d ebién dola a l P . P n y al.

m e n z a f y c o n ia r , v e r b i g r a c ia , e l a ñ o d e 4 3 , In n atrán i

lo s * c n c u a lq u ie r t ie m p o q u e q u is ié r e d e s , y a s í d e loa

o tr o s a ñ o s , n o te n ie n d o c u e n t a d e d o c c á d o c e m edts

s in o d e a ñ o c n a ñ o . L a s e g u n d a , q u e a o d e ìs v e s tid o y i

c a lz a d o c o n fo r m e á lo s c a p ít u lo s q u e v a n e n e s t a , cere«

U s C o n s t itu c io n e s d e v e s t ir y c a lz a r . A s im is m o osesboí*-«

t o q u e q u e r á is g u a r d a r e l q g in t o y s e s t o c a p ít u lo d e l v e s

t i r y c a lz a r ; y s i n o lo s ^ a r d á r e d c s p o r a d m o n ie io o , 0«

m a n d o p o r v ir t u d d e o b e d ie n c ia . Y o ia m en *, n o quedan*

d o c a r g a d a m i c o n c ie n c ia p o r l a prcrm esa y v e t o q u e h ice

á D io s N u e s tr o S e ñ o r e l d ia d e l a n u e s t r a p ro fe s ío a ,

p o r l a f u e r z a d e l a s C o n s t i t u c io n e s , e n c u a n to y o puedo,

d is p e n s o á v u e s t r o p la c e r e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

D e R o m a , líJ d e M a r z o 1 5 4 3 .

V u e s t r o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

Ignacio.

’ FnMniiuiolc«.* S in e m b a l o , y o .

C A R T A X L I I •.

AL S E Ñ O R A S C A N IO C O LO N N A ,

D U Q U E D E T A O L U C O Z : f O .

R«conien0a a l P . A iá o z , q o e ib a á N ¿ p o 1 « i ¿ p r e d ic a n v e n ta ja m úiua

aacan aJina^ espintoîle» d e com unicara«; d e fcV K ar e l últim o fin

*(oitando á C risto cracificadn.

j í s .L a su m a g r a c ia y a m o r e te m ií d e C r is t o N u e s tr o

Señu r saJude y v is it e á V . E .

E l L ic e n c ia d o A r a o z , u n o d e l a C o m p a ñ ía n u e s tr a ,

a cn d o e l q u e l a p r e s e n te l l e v a , y h a b ie n d o d e t e m p ) r i-

í « * p o r a lg u n o s d ia a c n e s e re in o * , d e m a s d e s e r fa v o -

r«cido un la s c o s a s e s p ir i t u a le s d e * E . , d e s e o m u c h o

lu e con l a m u c h a b e n ig n id a d y c a r id a d a c o s tu m b r a d a

cn e l S e ñ o r N u e s tr o y e n v e r o e s p í r i t u , c o m u n ic a n d o l a s

m te m a s , se g o z a s e n e n u n o . P o r q u e l a s á n im a s

ío lJtia« d as y d e s e o s a s d e s u m a y o r s e r v ic io , a la b a n z a y

g lo ria , a g u z á n d o s e u n a c o n o t r a , s ie m p r e s e d e s p ie r ta n ,

y s iem p re se a y u d a n e n c o n t in u o so lu íf y p r o v e c h o espi*

C olee, rtmt.

e stan cia, deienerec.

‘ N4 pok8.* I’W V . E .

r i t u á l . C o m o e l o b je t o s e a in fin ito , á l a p o te n c ia fin ita *

n o f a l t a lu g a r p a r a p a s a r a d e la n te .

S a b e D io a N u e s tr o S e ñ o r q u e n ie h a d e j u z ^ r p a n

s ie m p r e , c u á n t o h a s id o y e s s ie m p r e e n m i á n im a impi«<

s o e l d e s e o in te n s o d e s e r v ir á V . E . e n e l S e ñ o r ,

d o s u e a t e r a p r o s p e r id a d y b o n a n z a e n e l c ie lo y e n la

t r e n a , á m a y o r g lo r ia y a la b a n c ia d e l a s u d iv ir u y eter

n a B o n d a d , t a n t o s ié n d o n o s b u e n a a lg u n a c o s a e n esta

v id a , c u a n to n o s a y u d a p a r a l a o tr a e te r n a , y la o t a m a la

c u a n to n o s e s t o r b a . A s i p a d e c ie n d o c o n tr a r io s e fecto « m

l a t ie r r a , l a á n im a e lu c id a d a *, y d e l ro c ío e te r n o c la rifi

c a d a , p o n e s u n id o m u y a l t o , y to d o s u d e se o c n no de»

s e a r o tr o q u e C r is to , y a q u e l c r u c if ix o , p on qué e n e«U

v id a c r a c if ic a d i) , á l a o t r a s u b a r e s u c it a d o . A q u ie n ceso

r o g a n d o , y e n to d o s u p lic a n d o p o r l a s u in fin ita y sum a

B o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e s t

s a n t ís im a v o lu n t a d s in t a m o s , y a q u e l la e te rn a m e n te |||

cu tD p la m o s.

D e R o m a , 2 5 M e A b r i l d e 15 4 3 *D e V u e s t r a E s c e l e n c ia N . B . h u m ü im o y p e r p é tw

a ie rv o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

I g n a c i o .

• E l o b je to es D io«, l a p o te n cia fin ita e » 1 * d cl a lm a p w » b«**

ca ric y u o iis c co n II p o r c.onocÍtnÍtQto y amur.

• A lu m b rad *. .

' E l i», VijnJio N o la r c í, q u e puW icS p * r te J e c a la c a n a , 1« *■

f c c b a d e I 5 de Ahri),

C A R T A X L I I I ' .

AL C A R D E N A L D E S A N T A CRUZ.

S»W« h reoovkclon d « )2 0 « c r e u l de I n o c e n a o I I I { D e p a n i L e l rem its.,

t . C » B m jirm itds] &cerca d c I n m td ic o c, e n U c u k l se m an d a q u e n n h a-

g a s t e oAcio d c c o t u e l ca cr p c cnfennr> a n K i q u e e l Alm a e s i f cu ia^ a

e r a e l sa u M iicD to de la penJceDC);i.

JHS.R e ve re n d ís im o S e ñ o r m ío y I ’ a d r e e n C r is t o d e to d o

m j resp eto .

s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o

Señor á V . S - R m a . s a lu d e y v is i t e .

H a b le o d « e l d ia 2 1 r e c ib id o u n a d c V . S , R m a . , fe-

th a ¿ 1 6 , y h a b la n d o a y e r c o q e l R m o . L e g a d o * a c e r c a

< ie lbacer g u a r d a r á lo s m é d ic o s e l d e c r e t o d e I n o c e n

cio ra e d i jo q u e á fin d e m a s a f i a í u a r y a s e g u r a r

Traducción, Véeutc el l e s w i t a l ía i» e n e l A p é n d ic e I , n. V I I .

^ í h ií e n a ca ria , «n e l origin al italian o , e l i)a»tre literato P . Je*

^^*»•0 L a g ^ a n i n l , en la obra >Jj Uí P o g ia n i K p is íó lís e l ( } r a íio tu i.

P ^ « *47,» E l antí^raCo, por loe a ñ o s d c 1 7 5 7 , Ic po»c>a e l A t í o -

lape de S ie a a , 6íoag«fior A lejan d ro C c r r ín i, de la m ism a üi\*tre fam ilia

* 9« p en eftw iü e l C ard en al S a n ta C ru s , q u e a l subir a l «61Ío pontificio

nwnbre de M arcelo II; « n te v p a re ce h a b ia e*Í»t>do «n e) C o le g io

la Com parúa de Ancona> xegiin $e c o h g e de u n a cn p ía de la m ism a

«aesck e n 2 5 de ju n io d e T 6 4 1, de l a c o a l recibi& u n e x a c ta Irasla-

M en ch a ca , cu an d o e s ia lw im prim iendo e l E p istolario

‘ ^R odolfo Pío , C a rd e n a l d c C a rp í, V ic a rio d e Rom n,

i s

e s t a o b s c r v a Q c ia p a r a e n a d c la j i t e , h a b ia e s c r ito á la c o r - 'l

t e *, y e s p e r a b a , te r m in a d a q u e fu e s e l a e n tr e v is ta d e la

M a je s t a d d e l E m p e r a d o r c o n S u S a n t id a d *, b u e n a rew h

lu e io n ' y r e s p u e s t a d e l R m o . F a m e s io *, c o m o y a S . S.

e s t é b ie n in fo r m a d o y a la b e m u c h o l a o b r a , jrustün tio de

q u e e l s o b re d ic h o d e c r e t o s e g u a r d e .

P u e s c o n o c ie n d o y o l a m e n t e d e V . S . R m a ., cu á n te

e s t é d e l tí>áo c o n fo r m e co n t a n s a n t a o b r a , h á ra e pare* '■

c id o d a r le a lg ú n a v is o d e e s t o , p o rq u e c l R m o . L egadO r '\ 'i ,

v ie n d o c a r t a d e V . S . R m a . y d e l R m o . F a m e s io , asegu - ;

r á n d o s e c o n fe c ie r t a d e l c o n s e n tim ie n to d e S u S a n tid a á ,

lo p o n d r á lu e g o e n e je c u c ió n .

R u e g o á D io a N u e s t r o S e ñ o r q u e V . S . R m a . s e a eü

t o d a s c o s a s g u ia d o y g o b e r n a d o d e s u D iv in a M a je s ta d . J

D e K o m a , á 2 4 d e J u n io d e 1 5 4 3 . '**

D e V . S . R e v e r e n d ís im a ,

H u m ilim o y p e r p è tu o s ie r v o e n c l S e ñ o r N u e s tro ,

Ignacio.

j f e . — A l R m o . M o n s e ñ o r m i S e ñ o r

P a d r e c n C r is to

C r u z .

m u y v e n e r a d o , e l C a r d e n a l

* A l » corto d cl P a p a , q o e «»taUa Aosenie.

‘ S e lü T o e n B u x e lo ('el P arm eean o á e a i i «fi d e J\ilio de / 5 i 3*

' E « ta reso lu ción »ali6 i m ed id a del d e s e e de S iu i IgD a cío . co0

»uAve m oderaciofi é l miscno procuró, y (u é q u e j>udieae el

t í ta r a l en ferm o u n a y d o s v c c c e , m a s n o l a tercera, U n o c& tuvw *í coe*

fesado.

* C a rd e n a l, n ie to d c l P a p a , y a lu m no d e l S a n U C n ' .

CARTA XLIV

A SAN F R A N C I S C O JAVIER.

C a s v e n i^ e s de ju d iu s; ca&x <1« «atecú n ien o s; c a u r^ cn gid M de S a n ij

Marta; <le otra obra q a e e l 8 a n io m e d iia h a lu n d a /i tra b a jo s y m isiones

a p o ttú lic a s <le a lgn n o e PaAf«B.

Jtts.L a s u m a j f r a c ía y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a

siem p re e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a -

K a b ié n d o o s d a d o p a r t e d e lo q u e p o r a c á p a s a b a h a s

ta e l m e s d e M a r r o p a s a d o , d e lo re K tan te h a s la a g o r a

asiraesm o s e r e ís a v is a d o , d a n d o t o d a g lo r ía y a l a t a n r a

i su D iv id a M a je s t a d , d e q u ie n y p o r q u ie n to d o b ien

descen d ien d o á s u s c r ia t u r a s s e c o m u n ic a .

P rim e ro : C e r c a l a h e b r e a m u je r d e M ic c r A le ja n d r o ,

de la c u a l o» e s c r ib í q u e e s t a b a m u c h o g r á v id a , e l l a p a

riendo g n h i jo , y s e y e a d o y a b a u t iz a d o , l a D u f^ u ts a d e

C a stro co n l a s u c a r id a d s ó l i t a to m a n d o a l n iñ o e n su

custodia lo h a e c c r ia r e n s u c a s a ; l a m a d r e , a u n q u e

Siem pre h e b r e a , n o e s t a m o s s in e s p e r a n z a d e h a b e r la

cristia n a . A s im is m o lo s d o s m a n c e b o s h e b r e o s , d e lo s

cu ales o s e sc r ib í la r g o , q u e t e n ía m o s c a te c ú m e n o s , > la

o<ra m o ra , to d o s t r e s fu e r e n b a p t iz a d o s c o n m u c h a s a t is -

í ic c io n y e d ific a c ió n e s p ir it u a l d e to d o s .

c r i a d a d e l M S . parisien se, d onde s « h a lla a lf o l i o l a r c n it c la&

P ^ e d c n ie a rt« G o a.

S e g a n d o : D e s p u e s q iie l a c a s a to m a m o s p a r a lo s c a

t e c ú m e n o s p o r m e d io d e M a d a m a *, to m a n d o e U a ]a pro*

t e c c io n y a s u n to d e e llo s» c r e c ie n d o la s lim o s n a s , coino

p o r l a s o t r a s o s e s c r ib í la r g o , h a t r a íd o D io s N u e s tr o S e -,

ñ o r l a c o s a ta n a d e la n t e , q u e d o n d e s u D iv in a M ajesU ^ ^

e n a lg u n a m a n e r a r e g a b a y p la n t a b a p o r n o s o tro s , tanto

b a jo s y in ú t i le s , h a q u e r id o p o r l a s u in fin ita y sum a

b o n d a d , s o b r e e l m e s m o d e se fto * e d if ic a r e n m u c h a ma*

n e r a p o r u n b u e n h o m b r e a m ig o m io , q u e s e l la m a M icer

J u a n d t l M e r c a d » , co n O rm a n d o c o n u n a b u la m u c h o fa - ^

v o r c c id a , a y u d á n d o le c o n d iv e r s o s m e d io s q u e p udim o* ?

e n e l S e ñ o r N u e s tr o . E l c u a l , te n ie n d o d o s c a s a s b u e n a s "

y c a p a c e s , u n a p a r a h o m b r e s y o t r a p a r a m u j e r « , con

m u c h a s u m a d c d in e r o , t ie n e a g o r a {uUra ‘ q u e m as

e s p e r a ó t ie n e ) d o s h e b r e o s , q u e n o s o tr o s le e n v ia n x » :

p a r a b a u t i^ a ílo s , e l u n o d e lo s c u a le s e s h i jo d e M lcer j

P a u lo , m ^ i c o d e l P a p a , e l c u a l , c u a n d o e l p a d r e se h U o I

c r is t ia n o , n o q u e r ie n d o s e ^ i r a l p a d r e , í b fu e á L e v a o t« ^ ?

y d e s p u e s t o m a n d o , S p iriti* S o iicto auctore ’ , c o n m u ch o *

s a n to s d e s e o s , e s t á p a r a b a u t iz a r s e . A g o r a , s ie n d o esta

o b r a a s í fu n d a d a , y e n v ia n d o á M ic e r J u a n , y repartK W Q

d o p o r lo s n eó Q to s to d a s l a s c a m a s y a ju a r d e la ca s*

q u e t e n ía m o s , y l a l im o s n a q u e a s im is m o p iís im o s e n de

p ó s it o p a r a e l m is r o o e fe c to , e s p e r a m o s e n e l S e ñ o r Nu«*-^

t r o , s ie n d o ‘ e s t a o b r a t a n b ie n o r d e n a d a , y c o n a u t o n d a á í

a p o s t ó l ic a cD nfiiTO ada, l le g a r á o tr a s e n q u e s u D iv ie t

' M a f g a r íu d c AusCria.

’ Dfîgnio 6 R u ft.‘ F u e ra de.

P o f iiK piracion dcJ B sp irítu S u iro .

' V a que e w á e&ta ubrA.

M a je sta d se s ir v a , s ic u d o q u ie n d a e l q u e r e r y o b r a r d e

todas c o s a s b u e n a sT e r c e r o : C o n fo im e á e s t o , o s e s c r ib í p o r l a s o ir á s

corao s ien d o * fu n d a d a e s t a c a s a d e c a te c ú m e n o s , n o s re-

tipftTÍamos d e e lla p o r o c u p a r n o s e n u n a o tr a « ím ile , no

de p o ca im p o r t a n c ia , y q ú e y a p o r g r a c ia d e D io s N u e s

tro S e ñ o r, h a lla n d o a lg u n o s p r in c ip io s , e s p e r á b a m o s b u e

n a sal»<ia. L a o b ra e s e s t a , q u e (d a d o q u e e n e s t a c iu d a d

h a y a u n m o n a s te r io d e c o n v e r t id a s , d o n d e h a y m a s d e

ochenta de e l la s , n o b a s t a b a p a r a r e c ib ir t o d a s a q u e lla s

<jue e l E s p ír itu S a n t o l a s q u i t a b a d e p e c a d o , m a y o r m e n

te de p re sto , s in m u c h a p r o b a c ió n y e x a m e n , n i tam p o ccj

i la s m u je re s c a s a d a s q u e c n p e c a d o s s e h a lla n ) , e s á s a

ber, í]ue c n e l S e ñ o r N u e s tr o p r o c u r á s e m o s q u e u n a c a s a

á su m a y o r s e r v ic io , a la b a n z a y g lo r ia s e h ic ie s e , á la

cual se p u d ie se n r e t i r a r t o d a s l a s m u je r e s q u e fu e s e n p ú

b licas p e c a tr ic e s S c a s a d a s , q u e c o n b u e n a y s a n t a v o lu n *

tad q u is ieren , c o n p r o p ó s ito f irm e q u e s ie m p r e v iv a n e n

toda c a s tid a d y o b e d ie n c ia e n l a t a l c a s a , ó h a s t a e n tan *

ío q u e la s p u e d e n c o n c e r ta r y a p a c ig u a r c o n s u s m a r id o s ,

para q u e h o Q e s ta m e o te v iv a n c o n e llo s ; a s im is m o to d a ^

la s o tra s m u je re s s o lte r a s p e c a t r ic e s , q u e q u is ie r e n , co n

t í m ism o p ro p ó sito y c o n d ic io n q u e s ie m p r e h a n d e e s-

la r e n l a t a l c a s a e n v e r a c a s t id a d y o b e d ie n c ia , ó l ia s t a

CTi tan to q u e s e a n c a s a d a s la s q u e q u is ie r e n , h a llá n d o s e

’ de hac«r«a fu n d acio o , a o o b n U n te 1« p o b r e » y ctE rc-

tí«rB ]a c a l i , no reparó San Ig n a c io en aco}cr e n e l l* á inuchna judVw

»e qucrian «»n vertir, n asienU n d oJo*, proveyén dolo« de ]a cn acilan sa

para recibir el bauiium o, y ponScndclo» deapuca c a o fic io * con

y a cri« ian o $ , p u d ie ie n g«n»rse h o n fad aro cn ie l a vida.

E b en an d A , 6 lu c fo estuviese.

* P e c c d o c a ^ .

c l m cKlo p a r a e llo , 6 h a s t a e n t a n t o q u e s e a n p u e s ta s en

c l m o n a s te r io d e l a s c o n v e r t id a s 6 c n o tr o s m o u a stt

d e o b s e r v a n te s , d e m o d o q u e a l m u n d o n í a l p e ca d o

m e r o d o p u c d a j) to r n a r i n íd c m u m P a r a e s to e n e l S«-*’

ñ o r N u e s tr o im p e tr a n d o n o s tr tro s , m e d ia o te s u fa v o r d i

v in o , u n a b u la a p o s t ó lic a m u c h o f a v o r e c id a , y

d o u n a c a s a y l im o s n a c o n v e n ie o te , h a c ie n d o u n a co m

p a ñ ía * * d e P rela d o s^ d e g e n t i le s h o m b r e s rD m a n o s, y de

o t r a s p e rso n a n b u e n a s y t e n id a s p a r a q u e l a t a l obra

v a y a a d e la n t e , a g o r a l a c a s a h e c h a y a c o n m o n c s to ío íS

te n e m o s e fi e l la h a s t a n u e v e d e la a t a le s c a s a d a s y

c a s a r , y o tra a t r e s ó c u a t r o p a r a m e te r la s , li^ p e ra re o * en

c l Scñrn* N u e s t r o q u e s e r á u n a o b r a , s e g ú n q u e e s tenJéa

y a la b a d a p o r m u c h o s , s e ñ a la d a e n s u m a y o r serv ic ia ,''

a la b a n z a y g lo r ia . D e n t r o d e u n m e s 6 dcis q u e la c a »

e s t a r á m a s fu n d a d a y m a s o r d e n a d a , n o s o ir o a , r e t ír á o ílí 'É

n o s d e e s t a , p e n s a m o s d e a p l ic a m o s á o t r a r á m í pobre

j u ic io n o d e p o c a c s p ir í lu a l im p o r ta n c ia , e n fa v o r d e la

c u a l e l S e ñ o r N u e s tr o s e h a d i ñ a d o d e dîm os a lgu iK » ,

p r in c ip io s p a r a p o d e r p r o c e d e r a d e la n te ; p o r la s otra* ae

r é is a v í& ad o d e l é x ito d e e s t a , p o r q u e c o n m a y o r lib ert» á

n o s a v is é is d e lo q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r ( íb r a n d fr íf t

m a n if ie s t a c o m o d e q u ie n t o d o b ie n p e n s a r , h a b la r J

o b r a r p r o c e d e , to m á n d o o s p o r in s tr u m e n to e n s u m ayor

s e r v ic io , a l a b a n f a y g lo r ia . 4,

C u a r to : C e r c a c o n t in u a s c o n fe s io n e s y c s p ir i t a d ^ j

e x h o r t a c io n e s , P r a n e is c o Z a p a t a , P e d r o C o d a c io , H ie :t-

P a r» íie m p re ja m M .

H erm and& d, congrcgaciOi)

' ’ L siin u d a B , d e víM .

F,9ü) es, de 1o q u e vo# o b rtis, ó por m e jo r decir, obra

fncdJo d e v o s , y o b m n d o lo , se m a n ífíe s u y á í í co a o cer.

* - i 5 4 3 ‘ C A B IA S P B ìA K IG N A C IO . x fi?

nim o D o m e n c c h , s o b ra n d o m a te r ia , t r a b a ja n c o n tendo

ànim o y c o q l a s fu e r z a s á e llo s p o s ib le s i n a^ro d o m im -

co ‘ S n o s in v e ro ír a t o y e s p ir it u a l c o n s o la c io n d e la s

án im as. U n h e rm a n o d c M a e s t r o S a lm e r ó n e s t á e n lo s

e jercic io s; o tr o s m e h a n m u c h o p e d id o p a r a h a c e r lo s ; ío-

rrun p o r l a s m u c h a s o c u p a c io n c s n o p u d ie n d o c u m p lir

con ta n to s , lo s e x h o r t a m o s á p a c ie n c ia e n e l S e ñ o r

N u estro .Q u ien p o r i a s u in fin ita y s u m a B o n d a d n o s q u ie r a

d ar su g r a c ia cu n ^ p líd a , p a r a q u e s u s a n t ís im a v o lu n ta d

sin tam o s y a q u e lla e n te r a m e n te c u m p la m o s .

D e R o m a , 2 4 d c J u lio 15 4 3 .

D e tr e s m e s e s a c á h a n s e y d o in v ia d o s , M a e s tr o S a l*

m eron p a r a M ó d e n a , M a e s t r o P a s c a s io p a r a F o l i á o , > e l

l ic e n c ia d o A r a o z p a r a S á p o le s ; d e lo s c u a le s , y d e t o

dos lo s o tro s d e l a C o m p a ñ ía , t e n e m o s b u t n a s n u e v a s , y

Qo d on de a n d a n , s in p r o v e c h o y c o n s o la c io n e s p ir itu a l

de la s á n im a s .

I g n a c i o .

E s t a s h a l le e s c r it a s . L o d e lo s m ó d ic o s , m a s h a de

vein te d ia s se g u a r d a . L a c a s a d e l a s p e c a t r ic e s v a a d e -

la n lc : e s tá n d e n tro e n e l l a 1 6 . D c lo s c a te c ú m e n o s , a s i

m ism o, p a r e c e q u e n o p u e d e t o m a r a t r a s , a u n q u e c l ene*

m igo h a r to h a p r o c u r a d o .

D e K o m a , 3 0 E n e r o 1 5 4 4 -

I g n a c i o . .

' ‘ R n U v iñ a d e l S t a « ,

* Y q « e d o ad e a n d a ii, n o es siti provecho, etc.

C A R T A X L V

A L O S D E L A C O M P A Ñ I A D E E S P A Ñ A .

N n ü c la « a cerca de la c m á e lo e C A C ecúm esos; jmfioai liaurirado«: 4e t o j

c a M de K «cogída& í U tc v e ín i u n c l i i n n o b u , d e P u o lu I I I , d¡tdi i X4 St

M a ra o d e ! S 4 3 i e n tra d a e n l a C o m p añ ía e n R un ui de irca ftxinceicB, bjm

de ello« e l ín m o M G o íD e n n o P o a ie ilo , y d e oiro< q u e «luenan cnirar;

cicíoe h cch iH p o r u n A b a d ; e n tra P ra o cia co Z a p a ta e n ).i C o op aM ai

p acea h ech o « p o t S a n Ig n a cio ; rcfb n n a e l P . B roo t un ntvna6ietM> 0^

t c z o de Lo m ^ ard ia; p rogreso s d d ed iñ cio de l a c a u p r o í e u de R om a, j

lim o s n a s re cib id a s p a ra e s te ün.

j í :;s.I . a g r a c ia y p a z d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r sea

p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a . ^

E J m e s d e F e b r e r o p a s a d o , s c ^ n e l oi*den d ad o por • '

n u e s tr o P adi*e M a e s t r o I g n a c io , o s e s c r ib im o s su m a ria - ^

m e n te á e a lg u n a s c o s a s q u e d e c u a t r o m e s e s a n te s crao

p a s a d a s a c á m e d ía n t e e l a y u d a d e N u e s tr o S e ñ o r . A h o f t

s p e ro e n e s t a e n b re v e a v is a r o s d e lo q u e d csp u e« i c á

N u e s tr o Scñ<»r s e h a d ig n a d o d e o b r a r , p a r a q u e ju i

m e n t e c o n n o s o tr o s le h a j 'a is d e r e g r a c ia r . P o r U s otra»

h a b é is s id o a v is a d o s d e l a c a s a q u e s e h a h e c h o p a r a I n

c a te c ú m e n o s , y c ó m o lla m a d o M a e s t r o J o a n d c l M erca*

d o tom ó* e l c u id a d o , y é l v ie n d o te n e r n e c e s id a d d e per«

• E e iá rtciginal e n l a f iU tn * ia v a r ié , p á g . 6 5 , y n o rieftc f e h a

m a; p ero d e l co n te n id o de c o lig e h ab cca c escrito de orden de 8ai>

h iicia m cdiadoa de 15 4 3 .

I 5 4 3 ‘ C A K T A S D 8 S A N l U N A C I O . Xf> 9

sonas q u e le a y u d a s e n , h a p ro c u r a d o c o n e l C a r d e n a l

C rescen eio q u e se f ic ie s e u n a c o m p a ñ ía , lu c u a l to m a s e

este cu id a d o , q u e rie n d o é l s e r u n o d e l a c o m p a ñ ía , don*

de a n tes e ra l a c a b e z a de*tc»da l a o b r a . E a n s í L om an do

el C ard en al l a p r o te c c ió n d e l a t a l c o m p a ñ ía , h a q u e rid o

que M aestit) I g n a c io e n t r a s e e n l a c o m p a ñ ía , y e s la

co m p añ ía d e p e r s o n a s n o b le s y p r in c ip a le s . T e n ie n d o

cinco c a te c ú m e n o s p a r a b a p t iz a r , p a r a q u e se d ie s e prín*

cip io á U t a l o b r a , fu e r o n e n v ia d o s ú l a c a s a d o n d e e s tá

fundada: é a n s í , c o n v id a jid o á m u c h o s C a r d e n a le s y

prin cipales d e R o m a p a r a q u e m a s s e a n im a s e n lo s o tr o s

jutEoe, se f ir o u n a g r a n d ñ e s t a e l o c t a v a r io d e P a s c u a ,

de m an era q u e n i l a ig le s ia n í la p l a z a n o c a b ia d e

gente> la cu a l e ra v e n id a a l s a n c t o b a p t is m o é a l ce b o

del serm ón. E l O b is p o D i m e l io b a p t iz ó t r e s h o m b r e s y

dos m u je re s, e n tre lo s c u u le s h a b ía u n R a b í m u y d o c to

en la le y , c o n u n f i jo s u y o , 6 p o r q u e t e n ia t r e s 6 c u a

tro fijos p e q u e ñ o s e n M á n t u a , s e s c r ib ió a l C a r d e n a l d e

M án íu a q u e p ro c u r a s e q u e lo s o t r o s ju d ío s n o lo s t o m a

sen, m as q u e lo s f ic ie s e b a p t iz a r - D e s p u e s a c á a e h a n

Ijaptizado o tro s s ie te , c in c o ju d ío s y d o s m o r o s , y a h o ra

hay otros q u e s e q u ie re n ta m b ié n b a p tiz a r .

T a m b ié n o s s c r ib im o s d e l a u g m e n to d e l a c a s a d e la s

m ujeres p « cad orits, l la m a d a s p o r o tr o n o m b re l a C o m p a *

ñ«a de la G r a c ia . D e s p u e s a c á se h a p r o c u r a d o c a n c l

C arden al d e l C a r p í q u e t o m a s e l a p r o te c c ió n d e l a t a l

casa. E s to im p e tr a d o d e S u S a n t id a d , d e s p u c a s e h a

P ^ u r a d o q u e m u c h a a S e ñ o r a s e n tr a s e n c n l a c o m p a -

e# á a ab er, e n t e n e r i a c u r a d e a y u d a r le s e n s u s n e

cesidades, á a d e s t a o b ra p o r g i-a c ia d e N u e s tr o S e fio r

m u y b ien fu n d a d a , L a s m u je r e s q u e h a s t a a h o r a

re tira d a s d e! p e c l d o , s<m v e in te y cuati*o; la a c u a le s

co n ta n to a p ír itu y e d ific a c ió n , q u e s e q u e d a n m u y

e d if ic a d a s . H a y m u c h a s o t r a s q u e d e s e a n e s ta r ; m a s pee

s e r e i lu g a r p e q u e ñ o s p e r a m o s s e a a la r g a d o , lo c q a l

p r e s to , p la c ie n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r .

S u S a n t id a d h a a m p lia d o e l n ú m e ro d e la C o m p £ j¿

e s t a s e m a n a , q u e d o n d e a n t e s e n l a c o n c c s io n d e la B u

l a e r a r e s tr in g id o e l n ú m e r o d e s e s e n ta , a h o r a e s inde**

te r m in a d o . D e s p u e s S u S a n c t id a d h a c o n c e d id o q u e M

p u e d a e s p e d ir u n b r e v e p a r a c o n fir m a c ió n d e tix la * b s

g r a c ia s q u e p o r o tr o tien ap o h a b ia c o n c e d id o á l a C om

p a ñ ía , dan d cí a u c to r id a d a l s u p e r io r q u e é l p u e d a eooa*»

d e r la s á lo s q u e é l q u is ie r e , lo s c u a le s e'^tán d cterraiB *'

d o s d e e s t a r e n l a C o m p a ñ ía . E x p e d id o q u e s e r á e l bre

e s l o ín v ia r e m o s s in d i la c ió n n i f a l t a a lg u n a .

E l M a r z ü p a s a d o v in ie r o n t r e s f r a n c e s e s d e P a ríi,

a c o m p a ñ a d o s d e u n M a e s t r o q u e e s t a b a c o n in te n ^ ®

d e s e r d c l a C o m p a ñ ía : e n tr e lo s c u a le s v c o i a u n e que t t

l la m a G u il le r m o P o s t e l lo , h o m b r e d c t i e i n U y ciflco

a ñ o s . L e c t o r d e l R e y e n P a r ís y b c n e iic ia d o , s u fic ie e » *

m e n te M a e s t r o e n A r t e s d c P a r ís , m u y d o c to e n g n c ff l ,

h e b r e o , la t in y m e d ia n a m e n te e n a r á b ig o , h a b la m uy

b ie n it a l ia n o , h a c o m p u e s to m u c h o s lib r o s , p a r te tradc*

c ic n d o d e g r ie g o e n la t ió , y p a r t e c o m p o n ie n d o del s a p -

H a a b a n d o n a d o l a c á t e d r a y lo s b e n e fic io s , y h a venido

á d e ja r s e g o b e r n a r y g u ia r p o r l a C o m p a ñ ía , é a n ¿ ►

e ie n d o lo s e x e r c ic io s se h a d e te r m in a d o p a r a s e r de b

C o m p a ñ ía , é h a b ie n d o p a s a d o p o r a lg u n a s experi*

c o m o f a c e r c o c in a , p r e d ic a r e n p l a z a , v a p cn e^

c o n m u c h a e d ific a c ió n d e t o d o s . L o s o tr o s Sí>n d o s rfl»a*

c e b o s d e b u e n a d is p o s ic ió n ; e l u n o t ie n e p rin cip fe j

A r t e s y e l o tr o p r in c ip io s d c G r a m á t ic a , y e titra m i

d e te r m in a d o s p a r a la C o m p a ñ ía . H e m o s h a b id o

d e târís c o m o s e s o n d e te r m in a d o c in c o p a r a 1*

p a ñ l a , u n o d e lo s c u a le s e s M a e s t r o y R e g e n te d e l ’ an*«

C ü A b a d d e m u c h o s m o n a s te r io s , e le g id u G e n e r a l d e

tcKÍo e l o rd tQ , h a h e c h o lo s e je r c ic io s c o n g r a o d e p ro ve*

cho su y o , é , s e g u n d s e s p e r a , d e to d o s s u s m o n a s te r io s-

M a cstro F r a n c is c o Z a p a t a se h a y a r e s o lv íd o d e s e r

de la C o m p a ñ ia , h a s e r v id o y a e n c l h o s p ita l , é e s t á apa*

rejado p a t a fa c e r t o d a s o t r a s e x p e r ie n c ia s , e t c é t e r a . O ír o s

están p itra fa c e r lo s e je r c ic io s , y m u c h o s o t r o s q u e rr ía n

facerlos, s i h u biex 'a c o m o d id a d .

M a estro I g n a c io h a e n te n d id o lo s d ia s p a s a d o s e n

facer a lg u n a s p a c e s d e m u c h a im p o r t a n c ia , é p o r g r a c ia

d el S eñ o r s e h a n h e c h o c o n m u c h a e d ific a c ió n - L a s ocu*

p aciones c e r c a e l c o n fe s a r v a n a n t e s e n a u g m e n to q u e

citraroentc.

M a estro P a s c a s io s e p a r t ió d e a q u í p o r m a n d a d o d e

los R e v e re n d ís im o s C a r d e n a le s S a n t a C r u z y C a r p í , p a m

rrform ar u n rn o n a s te r io e n L e f o , e n L o m b a r d ía , e i c u a l ,

com o hem o s e n te n d id o , le h a y a re fo rm a d o .

E l ed ificio d e M a e s t r o P ie tr o C o d a z o * e s t á y a p a r a

acabarse, h a b ien d o é l p x ie sto r a u e h a d i l ig e n e ía , é h a b ién *

áole K u e s lr o S e fto r a y u d a d o c o n b u e n a s l im o s n a s , é m a*

yorm enle q u e l a m a y o r p a r te d e lo s C a id e n a le s s e h a

m ovido i a y u d a r le , y lo s o tr o s O b is p o s , e n tr e lo s c u a le s

e l V ic a r io de S u S a n t id a d m a n d á n d o le á l la m a r lo s d ía s

pasados, le d ijo q u e le h a b ia n e n v ia d o tr e s c ie n t o s d u c a

dos d e la s p o c a s fa c u lta d e s q u e é l t ie n e , y q u e d e aq u c*

' F'l «dificio que ju n io á U i g l e á « 0 « S a o » £ atia d n

laJwíbí p a r t 1« de l a C o m p & A u . E l P . C o d a c io e ra e l P m c u r id o r d e la

profeía, á la cu al a y u d ó U n to co*» su h a c ie n d a y c o n la s lim iM U »

tecofiO su io d u stilo M carid ad, qo e í ao m an d b S a n Ig n a cio

biciesen los j® 6agiy® s e aco stu m bra h ace r A io s fu n d ^ do r«í. V u e

* ^ a n i¿ t > ie de Ja C o t j u m )*, y de é l d e tia e l S a n to Patrin rea »jue ni i

w ; a p o ^ b le echarle de c a u .

l í o s treí<cicnt08 d u c a d o s le d a b a c ie n to . U n a o tra p«r»

s o n a le h a d a d o d o s c ie n to s , y o l r a c ie n to , d e m a n e n qnlf

t e n e m o s m u c h a o t a s io n d e h a c e r g r a c ia s a l S e ñ o r , vicnáo

c u á n lib e r a lm y n te n o a p r o v e e .

E s t o e s in s ig n ia * p o r n o o s m o le s t a r , a u n q a s de

o t r a s m u c h a s p a r l ic u la r id a d e s y d e m u c h a ediñcaeíiji|

o s p o d r ía m o s a v is a r ; m a s p o r n o s e r p r o lijo , e s to b a s t í

p o r a h o ra .

D e to d o e s t o s e a n h e c h a s g r a c ia a a l S e S c r , e l cual

ea (m n ia in om nihus operalur

C A H T A X L V l

Á D O Ñ A M A R G A R IT A D E AUSTRIA.

R e co m iettiU i e n P . D o m in ico q u e e n l a C o rte Pu n tiñ ciA . €CA la c«»l

b.1 D oA a M a r g a ilu , so lic ita b a a b M lu u u n de ce n su ra s 6 re1ajacÍoe de p < ^

j í s .E x c m a . m i S e ñ o r a e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e a tio Se

ñ o r á V - E . s a lu d e y v is i t e .P o r s e r M a e s t r o P e d r o C o d a c io , C a n ó n ic o de M i

l á n , e l q u e á n o s o tr o s y á l a n u e v a c a s a d e la s p « » *

* lâ/t coesít m a s n otable».

* T o d a s e»as c c x a s rereridas oh ra c n io<2o«.

' «£] origifinl C3 ei«llan n d o la ca rta q u e S n n Ig n a c io c » c r i ^ i

de A ^ M to d e 3 5 4 3 á D ( ^ M a r g a d la de A u stria, b« con *erv» í »

üe lo s E x cm o ». Señora:« M «rr|ueses á e S a n M a tfa n , e n T b ó * « S «

c h a c ta , co n u n rccnedo ca b a l d e l a le tr a y firm i d c l SaalP» '

doras * e n to d o n o s g o b ie r n a , e l c u a l v a á l a C o r te p o r

a lca n za r e l fin ó t o X t r o te s t im o n io d e l a B u l a d e e lla s ,

pM* a lg u n a n e c e s id a d q u e e n l a t a l c a s a y c o m p a ñ ía d e

ellás se o fre ce , c o n c a ta b u e n a co m o d id itd u n P a d r e dc

la O rden d e S a n t o D o m in g o , t r a y é n d o m e le t r a s , y en

e ll is m u ch o e n c o m e n d a d o d e p e r s o n a s á l a s c u a le s e .i

cosas ju s t a s y h o n e s t a s > p a r e c i6 n d o m e c o n fo r m e m í con*

uciK Íft n o d e b ie n d o f a l l a r , q u e n o s a b r ía n e g a r • , h e

pensado e scr ib ir e s t a á x n a y o r g lo r ía d i v i n a , m a y o rm e n *

le , á e ste P a d r e h a b ie n d o * D io s N u e s tr o Scñt>r ta n t a

gracia (s e g u u m e r e fie r e ) , q u e á io s o íd o s d e V . E . s u

tan ta fa t ig a y d e s c o n s u e lo r e s o n a s e ; y c o m o e s t a s e a

una obra d c m is e r ic o r d ia m u c h o p r in c ip a l e n tr e o tra s

que so n e s p ir itu a le s , c o m o s e a c o n s u la r á u n a á n im a

m ucho d e sc o n s o la d a y a tr ib u la d a , n o p u e d o q u e * ín ter*

ceder y s u p lic a r á V . E . h u m ilm e n te p o r e lla , m a y o r

m ente ten ien d o e s p e e ía l e x p e r ie n c ia , y c o n e lla c o n o

ciendo ser V . E . in c lin a d a , y e n to d o a d a p t a d a á t o d a s

o h n s de m is e r ic o r d ia e n e l S e ñ o r N u e s tr o . T a m m *

por 00 m e m o s tra r io L e n so c o m e d ia r y s u p l ic a r e n c o s a

que no p a re c ie se fa c t ib le , j u s t a y m e r it o r ia , c o n a l ^ n a

grt d Sc&or RibUoteurìo dfe la libreria pública de Ferran, D. Luciano (nOiaM, por iii«4ío dc) Señor Uaxqués Vüia de dich* Ciudad, pariente StB Uartan,. e*io eecKbió cl P. Mencbaca en cl comeniario caete-

ILa», Eotte ns papeles se ha envcmCiado otm coi>i4 muy hennoea, que**0 M s adquiriría deipucs; en ella «onMa «I « o b re icn to , qoe no tiene la

Uíina dc Mencba«, La de SíDta Maru, de qne habla en otfai cortan,Y vÍQttndo CQ ella« muy rccomcrtdado dc personas í la« cuaJce no

r’wd* Degù lo qne me pidan, mientras me psrc2C» *eg;on mí concien- ^ no ha de h .b e t ùdu 6 pecado.

Tenieodo, haciendo Dioa i este Padre tanr» pacía. No menw# de.

8*« «isbarge.

1 7 4 ra R T A S C E €AN tO S A C IO . A. I 5 4 J .

a d v e r t e n c ia q u e n o s e r e c ib ie s e r e p u ls a , d e m a s d e lo qa«

y o e n e1 S e ñ o r N u e s tr o h e p o d id o s e n t ir 6 c o n o c e r , he

c o m u n ic a d o c o n d iv e r s o s le t r a d o s y p e n ite n c ia r io s , ) i

todoís ju n t o s p a r e c ie n d o s e r c o s a m erit< iria y d ig n a d e ca p

fa v o r e c id a , m a y o r m e n te q u e e l p o b re h o m b re h a

e n c a r c e la d o t r e s a ñ o s p o r e l s u p e c a d o , y h a c ie n d o mo*

c h a s p e n it e n c ia s e n e s p a c io d e o c h o 6 n u e v e año«,

a g o r a v in ie n d o c o n l ic e n c ia d e s u S u p e r io r y p a re c e r de

le t r a d o s d e s u R e l i g i ó n , p o rq u e h a b ilitá n d o s e p u d i« *

c o n s o la r s u á n im a e n e l s a c r if ic io d iv in o , tarw n (segua

a c á p o r c l e s c á n d a lo q u e e n e x p e r ie n c ia s e e n tie n d e ), no

c e le b r a n d o e n a q u e l la m is m a t ie r r a d o n d e fu e c l delito,

m a s e n o t r a s p a r t e s , e n p ú b lic o ó s e c r e t o , s e g ú n q u e • •

S u p e r io r y O rd e n j u z g a r e s e r m a s á g lo r ia d o D io s N úes- Í

t r o S e ñ o r , y á S u S a n t id a d s e r á m u c h o m a s fá c i l y grato f

d e a s í d is p e n s a r y c o n s o la r e s la á n im a . ' *•

Y p o r q u e e n e s to y c n to d o lo d e m á s re m it ié o te # ^

á M a e s t r o P e d r o C o d a c io , c o m o s i y o m ism o fu c a e r a ^

p e rd o n a p r o p ia , c e s o r o g a n d o y h u m ilm e n te s u p lic A D ^ á T

D io s N u e s tr o S e ñ o r , V , E . c n to d a s s u s c o s a s s e a gu»**

d a y g o b e r n a d a p o r l a d iv in a y e t e r n a B o n d a d .

D e R o m a , 1 3 d e A g o s to d e 1 5 4 3 . * 5

D e V u e s t r a E x c e le n c ia ’

H u m ilim o y p e r p è t u o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u e stf« , ^

Ignacio.

L a S e ñ o r a C o n d e s a d e C a r p i , a u n q u e n o e n t o d o ,’»

m e jo r a n d o d e s u e n fe r m e d a d . G r a c ia s s e a n in ce s a W * * * '

D a d o r d e t o d a v id a , in t e t n a y e x t e r n a , e n s u m ayo*

v ic io , a la b a n z a y g lo r ia .

S o b rescriio , = ] Í Í S . = A l a E x c m a . m i S e ñ o n

S e ñ o r N u e s tr o , M a d a m a M a r g a r it a d e A u s tr ia .

rC A R T A X L V i r .

AL P. JUAN B A U T I S T A VIOLA.

D e la p«rfcc(ii ubediencio, y h áce )« v » - c u i n faJio c a l i d e ella.

JHS.

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o S e

ñor sea siem p re e n n u e s tr o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

C n a v u e s tm r e c ib í, y n o l a e n t h n d o , poi*que e n d o s

partes d e v u e s t iu c a r t a , h a b la n d o d e l a o b e d ie n c ia , d c c ís

en la p rim e ra q u e e s t á is p r o n to d e o b e d e c e r á m í v o

luntad, y e n l a s e g u n d a d e c ís : perche preÛ) h o da

hramme la m crU che re ca k iir a r e a la ubed ien sa , m i sotUy-

pcmgo til ju d izio d4 V .. R * . Y p o r p a r e c e n n e q u e l a o b e

diencia q u iere s e r c ie g a ( l la jn o c íe g ñ d e do^ m a n e r a s : la

pnm era, d c l in fe r io r e s , d o n d e n o e s c u e s t ió n d e p e c a d o ,

ca p tjva j SQ e n fe n d im ie n to y h a c e r lo q u e le m a n d a n ; la

seg u n d a ,d e l in fe r io r e s , d a d o q u e e l s u p e r io r le m a n d e 6

le h a y a m a n d a d o a lg u n a c o s a , s e n t ie n d o r a z o n e s ó in*

convenientes c e r c a l a c o s a m a n d a d a , c o n h u m ild a d a l

ûpenoí r e p re s e n ta r l a s r a z o n e s 6 in c o n v e n ie n te s q u e se

le «som an, no in d u c ié n d o le á u n a p a r t e n i á o t r a , p a r a

de*puet cún á n im o q u ie to seg:u ir l a o b e d ie n c ia , c u a l s e r á

* Cflí«. rwn.

a n u t quiero la m uerte q u e ealir a n p d flio d « l a obediencia,

d ? V . R ,

m o s tr a d a 6 m a n d a d a ) , a g o r a , r e s p o n d ie n d o á w ie s t m o l» *

d io n c ia , n o p u e d o a c a b a r d e e n te n d e r la . P o r q u e d e s p u «

q u e á v u e s t r o p a r e c e r h a b é is d a d o m u c h a s b u e n a s razo

n e s p a r a p e r s u a d ir m e á n u e v o m a e s t r o , e n u tr a p a rte de

l a v u e s t r a c a r t a d e c ís : fu i è p a rso buono scriptri

a V . R . supUcandoH s i d ég n i d i d a rc i a viso st a v e m dti

m usare m a ís h o , o vero d a perderé tempo *- V o s m ism ó po*

d e is j u z g a r , s i b u s c á is o b e d ie n c ia , ó s i s o m e té is vu estro

j u i z i o , p a r a q u e y o o s á é p a r e c e r ; p o r q u e s i v o s ahum iM í

d e j u iz i o y e s t á is c o n s t a n t e q u e p e r d e is t ie m p o , ¿dóoáe

e s v u e s t r o s o m e t e r d e ju ic io ? ¿ O p o r v e n tu r a p en sai« q w

y o o s t e o g o d e d e c ir q u e p e r d á is v u e s t r o tiem p o ? N u a c i

D io s N u e s tr o S e f io r t a l p e r m it a , q u e d o n d e n o puedo

a y u d a r , s e a e n d a ñ a r á n in g u n o . D e c í s e n o tra parte:

veram ente « » d o g lio avere gettato v ia i l tempo olie f**i>

f a sotto qtt^slo m aestro; s i anchora l i pare que perdâmf U

t^mpo, p u re esiarem o*: y o m e a c u e r d o , c u a n d o d e aquí

p a r t is t e s , o s d i je , q u e p a r a c u a n d o v o s l lc g a r ía d e * i P * '

r ís , e l c u r s o d e la s S ú m u la s * a n d a r ía a d e la n te p or de*

6 t r e s m e s e s , y q u e e s tu d iá s e d e s l a t i n , p a r a desenvo*«*»

r o s , c u a t r o 6 c in c o m e s e s , y d e s p u e s o t w fr e s 6 cuatro

m e s e s q u e t o m á s e d c s p r in c ip io s d e S ú m u la s , p a r a e ü trtf

e n kI c u r s o c o n a lg u n a in te l ig e n c ia e l a ñ o s i « u i e a t ^

d o n d e v o s q u e r ie n d o • ir m a s c o n e l v u e s t r o p a r e c í f

c o n e l m io , y e n t r a r e n e l c u r s o y a c o m e n z a d o p i)f ®

* H a m e p a fc cid o b ien c s c f ib ií c»tn á V , R ., « u p (íci< » ¿ ^

S im o « . * i bcm o« de m ndac d e m aestro , 6 Uien perder e ' tiem po. ^

* A I* vtffdad, m « d o cle h ab e r e s n d a gafeWndo e n b a ld * y

b a jo e s te M *e i'P O , v a p a ra w h o n o o b íu n t e , « p » í* * * *

•jue u g a m o K perdiéndole, a w n o s e<i¡i^tnoa.

* D e L 6 g icB , prim ero d e A rle « & P iÍo « o fu .

* y Tiendo a«j q u e V0 4 quislaieis.

tres m e se s , ju z g a d v o s rn is m o q u ié n e s c a u s a d e v u e s tr o

perder e l t ie m p o .

C eso ro g a n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r s u in fin ita

V sum a B o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a

que su s a n tís im a v o lu n t a d s in ta m o s , y a q u e l l í e n tera *

m ente la c u m p la m o s -

D e R o m a *......

C A R T A X L V r i I ^

Á SOR T E R E S A R E J A D E L L A .

D a^ oe* d« consolarla de la m uerte í e so herm Ana L u is a , le r e w e lv e

JlguoA» d n d w a cerca d c l h ábiM , <1e la r e g la y d « J.t C om uoùw i cu o

tid ian a.

JHS.

L a &uma g r a c ia y a m o r d e C ris tr t N u e s tr o S e ñ o r s e a

S'empre e n n u e s tro w n l í o u o f a v o r y a y u d a .

P rim ero : H a b ie n d o e n te n d id o s u d iv in a v o lu n ta d s e c r ‘^ n ip h d a t n l le v a r y s a c a r d e lo s t r a b a jo s p r e s e n te s d es-

^ o tu n e f c c h i , pero b a y e n ]a co p ia rom an a p n « iu j a l raar-

J' « * MT q u e por A g o s to 6 Setierobrc de eatc a ñ o h n b o d e e p

“ e a ^ ^ "»AQ® de S a n Ign a cio , q « e e s n v o a n ti^ a ir ie n .

^ ^ ^ í u i ^ í a á t J«8o« d « r.ogpoi'o, y fu é rcgaladfv al

* 1 ^ Sandi.-inea^ y traido de lu J ia coft loa pape-

«tU A lm cfiee en tre laa rc liip ta « de) C u le g io de

un iroto ba aian te gran d e. T a l co m o e a iá y e n u n a h o ja

t a V i d a á l a v u e s t r a , y m ia e n e l S e ñ o r K u e ^ tr o , her.

m a n a L u is ia , c o n m u c h a s r a z o n e s y s e ñ a le s te n ie w b

p o r c ie r to q a e e s t á e n l a o t r a U e n a d e g lo r ia p a r a siem .

p r e s in ñ n , d e d o n d e (n o s o tro s n o l a o lv id a n d o e n las

n u e s t r a s , a u n q u e in d ig n a s y p o b r e s o ra c io n e s ) espero

n o s f a v o r e c e r á , y p a g a r á c o n s a n t a u s u r a : p o r tanto,

s i a J a i^ a n d ü h a b la s e p a la b r a s d e c o n s o la r o s , e n alguna

m a n e r a p e n s a r a h a c e r o s in ju r ia , ju a g a n d o q u e en tod« ^

o s c o n fo r m á is , c o m o d e b e is > .c o n l a s u m a y c t c m a P n y “*

v id e n c ia , t o d a p a r a n u e s t r a m a y o r g lo r ia .

S e g u n d o : C u a n lo a l h á b ito y o b s e r v a n c ia : d on de ha*

b d s t e n id o u n a s e n te n c ia p o r v u e s t r a p a r t e , y au n q u e do j

l a h u b ié s e d c s h a b id a , te n ie n d o L<mfirmaci<m d e U Sede v

A p o s t ò lic a , n o h a b ie n d o e n q u e p o n e r d u d a a lffu n a .f i* "i

c ie r to q u e e s t á is c o n fo r m e s a ! s e r v ic io y v o lu n ta d diviiu; j

p o r q u e t a n t o p u e d e o b l ig a r á p e c a d o c u a lq u ie r a r c K ^ ^

b ie n a v e n tu r a d o S a n t o , e u a n to e s c o n fir m a d a p o r c l Vi«

c a r io d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r , ó co n s u a u c t o r i í t a d ^

o tr o . Y a s í l a R e g l a d e S a n t B e n it o , d e S a n t F r a n o * « >

6 d e S a n t H ie r ó n im o n o p u e d e p o r s u s p ro p ria » fu e « M *

o b l ig a r á p e c a d o a lg u n o ; m a s e n to n c e s o b lig a , cu an d o » ?

c o n fir m a d a y a u c t o i iz a d a co n l a .S ede A p o s t ò lic a , p o t !

v ir t u d d iv in a q u e e n l a t a l r e g la in fu n d e .T e r c e r o : C u a n t o a l c o m u lg a r c a d a d ia , a te n to q a e ***

l a p r im it iv a I g le s ia to d o s s e c o m u lg a b a n c a d a d ía , y

q u e d e s p u e s a c á n o h a y o rd e n a c ió n n i e s c r itu r a a lg M *

d e ig iiil« 6 d im c n h o n e ^ con U í fr i i w a s a b re vía n iti« , n exo * y

deni«ft d£ la orttJgraÍJa, fü e pu blicado por e l P . M en ch ae » en e i P

l i im o . A fortu n ad am en te s e h an podidu llen ar lo * grandes vacío*

g l i f o , g f i c i a s á o n ¿ co p ia sa ca d a cu a n d o e sta b a e otero, y f

l l C o lc c c io a rutnanS/

de Jt ou B stra S a n c í a M a d r e I g l e s i a , n i d e lo s S á n e lo s

D octores e s c o lá s t ic o s , n i p o s i t iv o s , q u e n o p u e d a n c o

m u lgar e a d a d ia l a s p e r s o n a s q u e fu e re n m o v id a s p o r

devoción, y s i c l b ie n a v e n tu r a d o S a n t A u g u s t in d ic e , q u e

co m u lgar c a d a d ia n i la u d a n i v i t u p e r a , e n o tr a p a r te

deciendo q u e e x h o r t a á to d o s á c o m u lg a r t o d o s d ia s d e

dom ingos ’ , m a s a d e la n te d ic e h a b la n d c i d e l c u e r p o s a

cratísim o d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r : « E s te p a n e s c o tid iu -

rw; lu e go a s i v iv id , c o m o c a d a d ia p o d á is r e e ib ii * .- E s t o

todo seyen d o a s i , a u n q u e n o h u b ie s e t a n t a s b u e n a s se*

ízales n i ta n s a n a s m o c io n e s , c l b u e n o y e n te r o t e s t im o

nio e s e l p ro p io d ic ta m e n d e l a c o n c ie n c ia , e s i s a b e r ,

despues q u e to d o o s e s l í c i t o e n e l S e ñ o r N u e s tr o , s i ju 2 -

g a ii (ap artad a d e p e c a d a s m o r ta le s c la r o s , 6 q u e p o d á is

j u ^ r p o r ta le s ) , q u e v u e s t r a á n im a m a s s e a y u d a , y

m a s s e in fla m a e n e l a m o r d e v u e s t r o C r ia d o r y S e ñ o r ,

> coo ta l in te n c ió n o s c o m u n ic á is , h a l la n d o p o r exp e*

n e n c ia q u e e ste s a n c f ís im o m a n ja i ' e s p ir it u a l o s s u s te n

ta, qu ieta y re p o sa , y c o n s e r v a n d o o s a u m e n ta e n su m a*

yor servicio , a la b a n z a y g lo r ia , n o d u b ita n d o , o s e s líc ito ,

y os será m e jo r c o m u lg a r o s c a d a d ia - Y p o r q u e d e s to y de

o irás co sa s h a b ie n d o c o m u n ic a d o a s a z e o n e l L ic e n c ia d o

A raoz, que e s t a d a r á , a l c u a l e n to d o r e m it ié n d o m e en

^ “ W o n d M n o e í de S a n A ^ l i n , BÍno de G e n n a á io e n «I jibro

^ h t i» é lu i i D ogM olibn s; p«fo t i «ran de O bí«p o de U tp o n a en w ñ 6 la

íoctrin a e n va rio . lBt>aieft He su s obta«, co m o p u ed e v e rs e c n )o«

® el P. M en ch aca, n n . 2 9 7 30 <iel «om en «an o prèvio,

l is A f u s iin (V . M en ch a ca , p . 30), pero

^ u í q tton Jte m t f M f is a e c ife * e son de un sefm o n sa>

b c M » t o * " [D e i a í r « * . , l. 5 , f . 4 ) , y » i f t b w í o p o r m ocho^ ^ A gustín ,

e l S e ñ o r N u e s tr o , c e s o ro g a n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r p w

l a s u in fin ita c le m e n c ia , e n t o d a s c o s a s s e á is g u ia d a y

g o b e r n a d a p o r l a s u in fin ita y & um a H o n d ad ,

D e R o m a , 1 5 d e N o v ie m b r e d e 15 4 3 .


I ñ i g o .

5 obriscñ io. = j f t s . = A m i e n e l S e fto r N u e s tro her

m a n a R e g e d e la , e n B a r c e lo n a .

C A R T A X L I X ^

Á M IC E R D IEG O CRESCENCIO-

D e b ía de te n e r e«»e nf>b)e caÍ5»1lero rom ano, m » y A U iip 6e 5 »

y dado i toá*% Jaj c o s M d e pied ad , a ll'u n p le ito 6 c o n t w e r t ifc P«r*

a m ig a b le tran sacció n le propo«« y » c o n ic ]» t i S a n to; pld ek

q u e c t u m o a o tc6 rcvíb » c í« n o tTincro, n o (jncricnéo e l San to t e ü * «

cu n m n ^ n o , n i s u y o ní ajcno<

• j K s .

S e ñ o r m io e n e l S e ñ o r N u e s tr o .L a s u m a g r a c ia y a m o r d e J e s u s N u e s tr o S efi^

á V . S . v is i t e y s a lu d e . —B ie n m e p e r s u a d o q u e V , S . n o s e m a r a v il la té 9^ ^

' L a ú u ica co p ia q u e se tiene d e ce ta ca rta , la o b t«ro d ^ ^

c a en tre l a s <j9 t dejó fe c o g id a s D . M ig u e l G a r c ie , q o ie n «

n y tí i q u e e l o ri|Ín al e c ven era b a e n U eapÜIa dotn¿6»*ca do

4 . J 5 4 4 ' CARTAS D B S ^N IG N A C IO . l 8 l

dilación d e l a s c o s a s d e a c á , a u n q u e p o r d i l ig e n c ia s n o

quede. C u a n to s e h a p o d id o h a b e r *, V , S . v e r á p o r u n a

p ó lí/& q u e 'â co n e s t a , c o n i a m a n o y p a r e c e r d e M o n

señor I lr a o . C r e s c e n c io - Y o , c o n to d o e s t o , d e s e a n d o m a s

la en tera p a z e n tre p e r s o n a s t a n t o c o n ju n t a s , n o p u e d o

qüe re p re se n ta r, p o r s e r v ic io d e D i o s N u e s t r o S e ñ o r ,

que V - S . s e a d a p te c u a n t o s e a p o s ib le p a r a d e ja r s u c a s a

y hijcw CO to d a p a z y t r a n q u i l id a d , l a c u a l v a le m a s q u e

TDucba a p a re n te u t ilid a d ; y c o n a q u e l p ío á n im o q u e

¿ \ . S . a c o m p a ñ a , m e ha^fa r e s p u e s ta s ú b ito lo q u e j u z

gare ma« i g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , p a r a q u e y o ,

con to d a s m is fu e r z a s , a u n q u e m u c h o d é b ile s , a q u e llo

procure p o n e r e n o b ra .

E l d ia m ism o q u e V . S . s e p a r l ió , á i a m a ñ a n a , e n vián *

dolé con D . E lp td io , e l n u e s t r o , l a c u e n t a d e lo s p o b re s

co a lo s d in ero s, y c o m o á V . S , n o h a l la s e , q u e r ié n d o lo s

dejar á l a S e ñ o r a M a d o n a J u a n a , n u n c a lo s h a q u e rid o

ni lo s q u iere r e c ib ir . P o r t a n t o , v is t a l a c u e n t a , V . S . le

estr ib a q u e lo s r e c ib a , 6 le e n v ie á m a n d a r c ó m o h a d e

disponer d e l lo s , ó c o n a lg ú n m e n s a je r o c ie r to s e lo s in

fla r é a llá , p o rq u e c o n l a p o b r e r a , n o s o n a n d o e n m í c u s

todia a lg u n a d e d in e r o s , d e s e o h a lla r m e á l a h o r a d e m i

muerte s in so lo u n c u a tr in *, ra io n i a je n o , n i d e n d e a rr ib a

ni dende a h aji), d a n d o e l c u e r p o , ó p o r m e jo r d e c ir , la

tierra á l a t ie rra .

C c ío ro g a n d o á. D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r l a s u in ñ n i*

y su m a B o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a

* « ¿ o P ía ü o l, P r o c a n d o r d e l S a cr o P a la c io Apo«tW tco e n R o m a, en

t í k „ 4 e i pontificado de P io V I .

Ofetefter, recabar co n e l í» v o r y p a re ce f del M . lim o . C rcsceD u o.

Mwncda iuJIana, p o co m ay o r q u e e l m araycái.

p a r a q u e s u s a n t ís im a v o lu n t a d s in t a m o s , y a q u e lla ente-

ra m e n te c u m p la m o a .

D e K o m a , 1 4 d e J u n io d e t 5 4 4 *

D e V . S . h u m ilim o s ie r v o c l S e ñ o r K u c s t r o , '

Ignacio.

í ,S o b re scn lo . = J i ‘I S . = i4 / m ió Sigw rre n e i S ig n ó te /V«*

tro Mess€T Jacomo CfKC4 niÍQ *.

C A R T A L ' .

Á UNO (SEGUN P A R E C E ) NOVICIO6 r B K T B : 4 0 I 7 H T B D E L A Q C T E D 8 8 I O I A W J ? Á D V A -

M á n d a fc aa^ír d : la ca sa d e l a C o m p añ ía , y le d a aan tos j a m m M »

coniej«.

jHs.L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r ía lo N u e s tr o S c ñ íff s t t

w c m p r e e n n u e s t r o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

N o p o d ie n d o fa J ta r e n m a n e r a a lg u n a á la m ucíw

b ie n a fe c t a d a y m u y s a n a v o lu n ta d q u e m i á n im a i i*

v u e s t r a t ie n e , d ir é s u m a r ia m e n te , re s p o n d ie n d o . ^ í l l

v u e s t r a y á l a d e M a e s tr o l a i n e z , c u a n to e n e l S e ñ «

N u e s tr o s e n t ir se. m e c o n c e d e . M ir a n d o p rim e ro cert«

* A o ú S e fio r c n c i Sefior N o e s l r o M ice r D i e ^ C rcB cen o«.

• C o le o « , tom -

vu estro ir y r e s id ir e n l a ( ie r r a , c o s a n o p u e d o v e r q u c

m e p a rc z e a q u e o s s e a p e o r , o í q u e m a s d e b á is a b o r r e c e r ,

cínno p o r 'r t ia s o s e s c r ib í la r g o , p o r l a s e x p e r ie n c ia s y d e

m o stracio n es p a s a d a s . S e g u n d o , c e r c a e l v u e s t r o c i a n

c ia r * y e s ta r e n e s a c a s a c o n Ion n u e s t r o s , n o m e p a r e c e

poder a s e n tir , n i m e q u ie to • q u e a s í c o n v e n g a ; p a r t e ,

porque n o h a l lá is e l f r u to q u e d e s e á is , y s e r ia ’ a lg u n a ra*

to a de b a ila rs e ; p a r te , p o r l a p e n a q u e r e c ib e n lo s vu es*

tros y n u e stro s e n n o o s p o d e r a y u d a r in utroque hom in e *,

com o d e se a n . T o d o c o n s id e r a n d o , t e r n ia p o r v ia ‘ m a s

seg ara , m e jo r y d e m a y o r b ie n u n iv e r s a l e n e l S e ñ o r

N uestro , q u e to m a n d o p a r a v u e s t r a p e r s o n a a lg u n a es*

ta n d a fu e ra d e lo s n u e s tr o s , q u e a l lá e s tá n , c o n a lg u n a

bueoa c o m p a ñ ía , g a s t a n d o lo q u e p n d r ía d e s g a s t a r e n la

tierra, h ic ié w d e s e s p e r ie n c ia p o r u n a ñ o , f r e c u e n la n d o

vuestras co n fe s io n e s y c o n v e r s a n d o a lg u n a s v e c e s e n la

sem ana c o n a lg u n o s d e lo s n u e s tr o s : e n lo r e s t a n t e , p o

diendo o ir a lg u n a s ó a lg u n a le c c i ó n , ru a s p a r a s o l id a r y

apurar e l e sp ír itu q u e p a r a s a l i r c o n d o c t r in a e s c o lá s t ic a

para o tro s, y d á n d o o s á t o d a s b u e n a s c o n v e r s a c io n e s y

recreacion es q u e n o p u e d a n m a n c i l la r e l á n im a , s e y é n d o -

nos esto m e jo r q u e s e r s e ñ o r e s d e t o d a s la s eiiísas e r ia -

14 8 ; a le a n r a n d o y a p a c ig u a n d o c o n l a s in te r n a s c o n so la *

Clones y g u s t o s e s p ir itu a le s e l r e p o s o y q u ie tu d d e la

H acer c*l*n c ia y inof»r.

<lc8cansA on l a de c;ue c o n i n g « ,

F n uno y iMto hwmbre, e«eo e v e n d esceriur, <iu« «« lo q u e io c a a l

7 « e l interior, G e a lo p « rtcn ccicn te a l aJina: q u ie te < k u r, que

p * • • U t a d e d iip « ick > n n o podism ayod«irl«, nj p a ra qoe g o s a s e d e sa- ^ y c M U n u i, n i pitfa qu «crecic8 c e n v in u d y perfecciwn.

d jte la e o ^ a , cfui y w t o m a n if ie « « e a £>cil, y a»n p fo b i-

« • . el v U . Ic y 6 v r a ., y « c r ib io v u n lr u .

c o a t ie n c ia , e n to n c e s s e r ía m a s c o n v e n ie n te e s tu d ia r p a i*

o tr o s , s e g ú n U s f u e r z a s in te r io r e s y e x te r io r e s . S o b it

to d o o s p id o , p o r a m o r y r e v e r e n c ia d e D io s N L c s tr o Se*

ñ o r , q u e a c o r d á n d o o s d e lo p a s a d o , m ir é is , n o d e lejoa,

m a s d e c e r c a , q u e l a t i e n a e s t ie r r a .

H e g u e á D io s N u e s tr o S e ó o r , p o r l a s u in fin ita y

s u m a B o n d a d , n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a para

q u e s u s a n t is im a v o lu n t a d s in t a m o s , y ( ;n te r a m ^ te la

c u m p la m o s , .

D e R o m a , 2 8 d c N o v ie m b r e d e 1 5 4 4 .

C A R T A L I

Á U N SU JETO D E S C O N O C ID O ’.

E^üiúrtaJc á ix i Rücna, oftecSendo b a cccie la coM a d« poaad * y SU M BV

i é( y <Á 9 0 6 co m pañ erM .

s.L a s u m a g r a c ia y a m o r d e J e s u c r is to N u e s tr o Seftor

s e a s ie m p r e e n n u e s tr o f a v o r y e n n u e s t r a a y u d a .

D ia ^ h a q u e r e c ib í u n a d e v u e s t r a m a n o co n un«í

b u e n o s P a d r e s p o r t u g u e s e s (a u n q u e n o e n ie s p u e r ta d«

• C o le e , rw n .

* N o » h a lo gra d o a»crtgo a r ¿ qoién n i cu é n d o 1« c K f iW » c i f r e n

ta n c ia s oxiiiidafi e n la co p ia to m a n ¿. S e »abe que B « iíb » n d«

y co)d& e n s o c a s a d e E e te lla e n N - v m t a A l P . F ra o ctse o de V i)1a * « c ^

ilu e, yw id ü á P o rtu gal, w y 6 « llí en ferm o, i *ine8 d c 154*» J* 1 * * **

D icícinhr« de 1 5 4 5 asísU a c s m o te stig o c o R o m a á uoa e K n t ® * 8 ^ ^

otra q u e p r im e ro o s e s c r ib í) ; c o n e lla m e g o c é m u c h o c n

e l S e ñ o r e n e s t a r a l c a b o d e v u e s t r a b u e n a s a lu d , y en

contÍRUo s e r v ic io y a la b a n ;? a d e l a s u D i v ú ia M u ju s ta d .

P o r e llo s , s e g ú n s u d is p o s ic ió n y m ía , c o m o e r a d cb /d o ,

m ed ian te la K r a c ía d iv in a , t u v e r e s p e to a l m a y o r se x v ic io

de D io s N u e s tr o S e ñ o r y á v u e s t r a le t r a , a J a i^ á n d o m e lo

que c n m is p o c a s f u e r z a s e ra .

D e sp u e s h e h a b id o le t r a s d e E s t e b a j i d e G u ia , u n g e n

til hom bre d e N a v a r r a q u e p o r a h í p a s ó , y o y e n d o de

o tras p e rso n a s, h e s e n tid o e n a lg u n a m a n e r a t e n e ís a l-

p jQ a v o lu n ta d d e v c e r o s e n e s t a s p a r le s . Y o , c o n s id e r a n

do en e s to , s ie n d o d e s p e r ta d o d e lo q u e a n t e s c n e s la

p arte d cm n ía, h e d e te rm in a d o d e e s c r ib ir e s t a , d a n d o al*

guna s e ñ a l d e m i m a n o , e s á s a b e r : s i a q u í l le g á is , e s p e

rando en D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e d e e llo s e s e g u ir á ser*

? id o y h o n o r á la s u D i v i n a M a je s t a d , a u n q u e v o s d e s

echéis y te n g á is p o r n a d a (lo q u e Á m í m e p la c e ) t<ida

oWRcinn q u e y o h ic ie r e , á m í e s t á b ien h a c e r la , p o r p e n

sa r y c r e e r f irm e m e n te q u e e n e l lo s ir v o á m i D io a y S e

ñor, y e s , q u e d e se a n d o v u e s t r a v e n id a a q u í , d o n d e e s tá

la c a b e z a d e l m u n d o y t o d a l a n e c e s id a d p o s ib le , 6 m u y

crecW a, y o co n l a v q e z u e l a p o m é a lg u n a m in u t a c n e l

po» k Rce«r, 1© q iK d a m oU vo i sosp ech a r ijce e n to n ce s, 6 h abia en tra-

6 cu a b a p»ra entrar e n U C o m p a 2 Ía ; y co m o c n 154.1 y 1 5 4 * n o h a-

^ p o rtu ffitís fi <3uc faesct» i R o m a, ni au n taJ vea c n X 543. re«i).

^ f « « «n k J ^ o o de lo s d o s sigMícncen h a y q u e c o lo c a r e sta C ir ta . L a p o .

•*« Bíftgana t» ío n p ositiva, á prifK ipioe d e X 54J. C n a n to á l a p « «

í S«ien se diK gió . b ien pu d o bcí e ! P . S im ó n R b d r i^ e s , d « q g ic n se

I por n a a carta del P , P a b ro á S a n Ig n a c io , escrita en 1 4 d e Abril

*545 (V . A lcáza r, CtcmU., D. I, A . V , ca p . I , i ) , q o e á prtncjpjos

. ® *o t e ten ia p o r probable fa e se ü R o m a , á d onde p o r e l m ism o

ia b ia id o de»dc C < ^ b r a c l P . P o n cto Q o g ord a n o , a c ie o co n al-

« « » 0 , b cftaJ da alguBa luz »« fca de la fecha.

g a z o f i la c io , y e s , q u e d e s p u é s q u e a q u í e n tr á r e d e s , para

v u e s t r a p e r s o n a y o t r a s d o s q u e t r a ig á is , m e o í r e f c o i d * f,

ó h a c e r d a r , to d o lo n e c e s a r io p a r a e l c o m e r , v e s t ir y cai>

z a r , y h o n e s to lu g a r p a r a h a b it a r ; y d e m a s d c e s to , « cl

S e ñ o r N u e s tr o n o m e d e ja , e s p e r o d a r o s c ie r to s C a rc a

ñ a le s q u e , e n s u m a y o r s e r v ic io y a la b a n z a , fa v o r e z c in

la v e r d a d , y a u n m a s a d e la n t e e sp e ro q u e C a rd e n a k ib

P o r t a n t o , e n c o m e n d á ííd e o s á D io s N u e s tr o S e ó o r , oo

d u t i t e i s d e lo d e a c á , y n o p e r d á is t a n t o t a le n to q u e e l Se

ñ o r N u e s t r o o s h a d a d o , p o r q u e a n d a r p o r o tr a s p a rte s es

p o r fu e n te s y a r r o y o s , y a q u í e s p o r g r a n d e s g o lfo s d e mar.

C e s o e n c l S e ñ o r N u e s tr o , e s p e r a n d o m a s v u e s tra r is -

t a q u e r e s p u e s ta .

D c R o m a ......

C A R T A L I l

A L R E Y D E P O R T U G A L.

Con grande sÍB«fidad y hamildad le cuenta #us pemcecloaí« y procc8<;k.

JHS.

N o c ú n p o c a s c o n je t u r a s y s e ñ a le s {el S e ñ o r K u esü O

l o s a b e ) m e p e r s u a d o q u e , s i t ío h a n l le g a d o , l le f f t r iJ i^

oidt)S d e V u e s t r a A l t e z a a lg u n a s c o s a s p o r ra í p a s a d * ^

s ie n d o m a s d e m i S e ñ o r q u e m i a s , á q u ie n s e a

i T o m a d a d e l a C ^ácccion é c R o m a , -é in sería p o r e l G eoelU

I M 4 o a i m z n W d c l A p é n d ice (n. L X V ) , m b c de e^ iar -

p e d a l h i c í a c l fin , p u e s ncgnn e) P . H altasar T e U e s , S**« ***” ^

d e eU a e n c l n . H f , ca p . V , liJ». I I de la C r ó n k s /fs l*

para s iem p re; e a la s c u á le s , d e s e a n d o s ie m p r e g lo r ia r m e ,

no en m i, m a s c n m i C r ia d o r y S e ñ o r , m e p a r e c ió a v is a r

prim ero ó p o str e r o á V u e s t r a A l t e z a , tu n to c r is t ia n ís im o ,

siéndcjle n o su tro s p a r a s ie m p r e o b lig a d ís im o s , u u n q u e e n

breve a v isa r .

V o lv ie n d o d e J e r u s a J e n , e n A l c a l á d e H e n a r e s , d e s

pues q u e m is s u p e r io r e s h ic ie r o n t r e s v e c e s p r o c e s o c o n

tra m í, f a i p re so y p u e s to e n c á r c e r e p o r c u a r e n t a y d o s

d ias *. E n S a la m a n c a , h ic ie n d o o tr o , fu i p u e s t o n o so lo

í t f l , S a n I ^ a c i o , d««pae« d« âb«r h «ch o a l R « y á i P o n u g ^ l e n a sccia

M jracioo de l u t pcrM cnctorvce y proceAOA, <enir6 s n p o n io pHneípA)

del >W|[ucÍo, qo e e n d ecla rar p e n u m S e n ia y b o csild c acuerdo do relc*

r v K dcl gobiCTriO de l a C u m p a ñ í¿, qo e y a e»taba ia n d ilatad a por u n taiv

parte» del m ondo; pcf<iue auniîte 1m n e g v cio » eran de su yo (a n pioa y

u n iM , «on todo, por t t r m u ch os y va n o « , d ecía n o M m ú e n s í foer-

aa» bí lalentoe para poderio» sQ ftienU f, ni 1« d aban e l ) a ^ r q c e é l d esea

ba (!«(» tratar » i o c » D í m en u n a qoieu y p a c lñ c a oo n iem p U clu n de

U « coca« d ivio ak Llejâ fin a lm c o ie á pedir [continua «1 P . T e lle z ) a l R e y

l^b«iil licencia, para q u e e l P . M a e s R o S im ó n ú x « á K om a p a ra tom ar,

c w 4 1 7 k ft dcBtáa P a d res a n tigu o «, reso lsciu n c n ne^'oüo de ta n ta im por.

taacia, en « n a co n g rcfa c io n q u e para e«to s e h acia.i

A si dice co p la cts c e lla n a , y lo con ñ rm a l a relación que de su vi*

ia b ir o Sdo Ig n a cio a l P , L u is O o n ¿ a le s d e l a C á m a ra . S e ^ n l o s h ie lo -

m a« e sa cto s, c o m e B a n o li [ V iJ t i , üb. I , n. 3 3 ), O a r c ía { y U s .

lib. II, cap«. V I H y I X ) , A lc á s a r ( C n t o k . . U Pre),, ca p . I I I , 2 y 3 ),

W la n a d o e ilu v a preso e n A lc a lá dcad c e1 prim ero 6 segu n d o d ia de

M a y o ie i ¡ i j h i « t a c ) r.* de J u n io ,c a to e a , tre in ia y u n o 6 ifeí-sla v dos

d*e? p *to reílexioim ndo ei> lo q u e c u ta c a n lo s m ism o * autores, q oe l a pe-

de U viq d a M a r U d e l V a d o y de t e h ija L u is a V e la jq u c s i

íalaam ente ím pncada i S a n Ig n a c io y m o tivo d e su priaion,

y io » días, y q u e c l S a n io , pireaco c n l a e i f c e l i lo s pocos

•»siirtM p a rtid * d e lae p eregrin as, n o sa lió de e lla sin o trece 6 ca,.

|w ce d « j)u e s d e l a v u « |ia d e elias, bien p o d o se r que d urase cu areti.

y 4 o s * q encarselajflicnto, y q u c ¿qoeJloa autores, a u n q u e ia n d íliccn -

«e « n a ñ a s e n e n l a c u e n u .

e n c á i c e r e m a s e n c a d e n a s , d o n d e e s tu v e v e in te y do*

d ia s . E n P a r ís , d o n d e d e s p u e s f u i s ig u ie n d o e l e stu d io , .

h ic ie r o n o tr o . Y e n t o d o s e s t o s c in c o p r o c e s o s y d o s p i i .

s io n e s , p o r g r a c ia d e D io s , n u n c a q u is e t o m a r n i to m i

o t r o s o l ic i ta d o r , n i p r o c u r a d o r , n i a b o g a d o * , c n q u iea

t o d a m i e s p e r a n f a p r e s e n te y p o r v e n ir , m e d ia n te su d iv i.

n a g r a c ia y f a v o r , t e n g o p u e s t a . D e s p u e s d e l p ro ce so de

P a r ís , d o n d e * á s ie t e a ñ o s , e n l a m is m a U n iv e r s id a d hi*

c ie r o n o tr o , e n V e n e c ia o tr o , e n R o m a e l ó lt im o contra

t o d a l a C o m p a ñ ía . E n e s to e t r e s p o s tr e r o s , p o r s e r yo

a y u n t a d o c o n lo s q u e d e l a C o m p a fi ia { m a s d e Vues*

t r a A l t e z a q u e n u e s t r a ) , p o r q u e n o s e s ig u ie s e o fen sa á D io s N u e s t r o S e ñ o r e n d ifa m a r i t o d o s d e lla , p ru c u n -

m o s q u e l a j u s t i c i a t u v ie s e lu g a r . Y a s í , a l d a r d e l a ú ltim a

s e n t e n c ia , s e h a J la x o n e n R o m a t r e s ju e c e s q u e h ic ie r o i

p r o c e s o c o n t r a m í , e l u n o d e A l c a l á , e l o tr o d e Parí«,

y e l o t r o d e V e n e c ia . Y e n t o d o s e s t o s o c h o p roceso*,

p o r s o la g r a c ia y m is e r ic o r d ia d i v i n a , n u n c a f u i rep roba

d o d e u n a s o la p r o p o s ic io n , n i d e s í la b a a lg u n a , n i deode

a r r ib a *, n i fu i p e n ite n c ia d o , n i d e s te r r a d o . Y s i V u eatr»

A i t e 2 a q u is ie r e s e r in fo r m a d o p o r q u é e r a t a n t a l a inda

g a c ió n y in q u is ic ió n s o b r e m í, s e p a q u e n o p o r c o s a al*

g u n a d e c is m á t ic o s , d e lu te r a n o s n i a lu m b ra d o s , que ^

e s t o s n u n c a lo s c o n v e r s é n i lo s c o n o c í , m a s p o rq u e y o

te n ie n d o le t r a s , m a y o r m e n te e n E s p a ñ a , s c m a r a v i l l í

q u e y o h a b la s e y c o n v e r s a s e ta n la r g o e n c o s a s espiO*^

tu a J e s . E s v e r d a d , q u e e l S e ñ o r q u e m e c r ió y h a d e j r

. í

S i 0 0 a l i D i s m o ^ 0 « .

D e a l l i ft.N ) <3« ftû l p a r a a m b a , cato e s , n í o t r a c o«* a Jp s o a

g a r p a ra s ie m p re , m e e s t e s t i g o , q u e p o r c u a n t a p o te o c ia

y r iq u e z a s t e i T ^ r a le s h a y d e b a jo d e l c ic lo , y o n o q u is ie

ra que to d o lo d ic h o n o fu e r a p a s a d o p o r m í, c o n d e s e o

que m u cb o m a s a d e la n t e p a s a r a , á m a y o r g lo r ia d e su

D iv in a M a je s ta d .

A a s í q u e , m i S e ñ o r e n e l S e ñ o r N u e s tr o , s i a lg u n a s

co sas d c s ta s a l lá l le g a r e n , c o d a q u e l la in m e n s a m is e r i

cord ia y s u m a g r a c ia q u e s u D iv in a M a je s t a d h a d a d o á

V u e stra A lt e z a , p a r a m a s s e r v ir le y a la b a r le , s$ p a r e á

recon ocer s u s g r a c ia s , y d is t in g u ir lo b u e n o d c lo m a lo ,

a p ro vech á n d o se d e to d o ; q u e c u a n t o m a y o r d e s e o a le a n -

zárem u« d e n u e s tr a p a r t e , s in o fe n s a d e p r ó jim o s , d e v e s

tim o s dc l a l ib r e a d c C r is t o N u e s tr o S e ñ o r , q u e e s de

oprobrio, f a l lo s t e s t im o n io s y d e to d a s o tr a s in ju r ia s ,

tanti) m a s n o s ir e m o s a p r o v e c h a n d o e n e s p ír itu , g a n a n d o

riqu ezas e s p ir i t u a le s , d e l a s c u a le s , s i e n e s p ír itu v i v i

m os, d e se a n u e s t r a á n im a e n to d o s e r e n jo y a d a y a d o r

nada,

D e R o m a , 1 5 d e M a r z o d e 1 5 4 5 .

C A R T A L U I ^

A L C A R D E N A L D E S A N T A CRUZ.

Afírrna e«t Talso h que cono« loa dc Ja CoiTipaSia Ue Port«gJÍ. esp«óal> mcnic contra ci F, Simón Rodiigocs, «te habia «ep.'trc)^ en Kn»u, yi».

comiendo al P. Jayo para cuando vaya aJ ConcDio de Trcoto«

jrts . ,

l i m o . M o n s e ñ o r m io y Padi*e w C r is t o o b s e rra iv

d ís im o .

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o 9 **

ñ o r á V . S . l i m a , s a lu d e y v is i t e c o n l a a b u n d an cíA 5 e

l a s s u s m is e r ic o r d ia s , c o m o á la s á n im a s q u e esp ecial

m e n t e a m a n u n c a c e s a v is i t a r , in s t r u ir y e<m soU r, m a

y o r m e n t e e n t ie m p o s d e t a n t a u r g e n t e n e c e s id a d y &.ucot

im p o r t a n c ia , c o m o a g o r a s e h a l la .

P le g a à la s u D iv in a M a je s ta d , q u e ( o d a s c o s a s ha*

y o n e l fin s a n to q g e V . S . d e s e a , y n o s o t r o s , n o á<gno9

' E í i m loe p á p ele» d e l P . U e n c h jc a h a j un cn ad crn o d e n m ano CM

c%ie liiuJw A d d tn d a w td itU /iu e f i s t o lo r v n S a n c t i I g n a t it P i ( m

e n «I cu al ae lee u n t n e l» d o de Ix p resen te ca rta , precedid o d e U s fs l**

braa eigoicn tea: « C a n a de N u a s tfo P .S a n Ig n a cio , w p ia d a d e so o n | i a A

iix la de au m an o , e n e l Jcxqb V ie jo de N ú p ole», ¿ 2 8 de E n ero de 1^05«

m i. Renque M en cbaca.» N o co n s ta p o r csCa co p ia i quién fu e diii|id**

otra dcJ C & d ice de Par^í, fiá . 9 7 , «c la «opone cncrita a l C iN Íe n a l Fart®*

sjo ; perv 1» i|ue ee h a lla «n e l libro d e l A ic h ir o R o m a n o «tcne eaw *«*® ^

aobreacriio, y por «J ec v e h ab e r « d o e s c r iu oJ Carden&l de S a n ta Cnis«

'< T5 4 5 - C A R T A S D E í A N I G N A C I O . I 9 X

de 8 « r n o m b ra d o s , d e s e a m o s á m a y o r a la b a jiz a y g lo r ia

clenia*D e P u r tu g a l r e c ib im o s , d e n t r o * d e c u a t r o d ia s , t r e s

en volto rio s du le U a s d e d iv e r s a s d a ía s ; e n e l u n u d e lo s

cu ajes v e n ia u n a d e A r a o z , q u e c o n e s t a v a , p a r a V . S .

I lu str fs im a . C r e o s e a v ie j a , s e g ú n la s o t r a s le t r a s q u e

con e lla v e n ia ji. D e s p u e s , e n u n o t r o e n v o lt o r io d e lo s

t r w del M a rz o p a s a d o , m e e s c r ib e , q u e y a M a e s t r o P e

dro F a b ro y é l h a b ia n to m a d o l ic e n c ia d e l R e y p a r a i r á

)a P rin c e s a e n C a s t i l la , y e ra n e n p u n to p a r a c a m in a r *.

P o r g r a c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , s e g ú n e n t ie n d o p o r

todo e l s u c e s o d e P o r t u g a l , lo s q u e e s tá n a l l á d e la

C o m p a ñ ía n u e s tr a , y m a s d e V . S . l i m a - , p r o c e d e n m u y

d ecech am en te, y a n t e s c o n m u c h o t e m o r f i l ia l , y e n n in -

g iio a c o s a d c l m odo< ^ ue a c á se s e m b r a b a . D e m a s desto»

M aestro S im ó n , e l q u e e s p r in c ip a l d e lo s n u e s t r o s q u e

a llá está n , u n o d e q u ie n m a s s e s e m in a b a * a c á , n o s e s

cribe c o n m u c h a in s t a n c ia , q u e d e a c á h a b la n d o c o n S u

S a n tid a d , 6 q u e y o e s c r ib ie n d o a l R e y , le h a g a m o s v e n ir

a c á , p o rq u e d e s e a m u c h o v e e r s e e n R o m a c o n n o s o tro s ;

y an sí co o c o rd á n d o sc n u e s t r o s d e s e o s c o n e l s u y o , co n

g ra ta lic e n c ia y v o lu n ta d d e S u S a n t id a d e s c r ib ie n d o ,

esperam os q u e , p a r t ié n d o s e d e a l lá e l S e t ie m b r e q u e v ie

ne, será a q u í p a r a e l N o v ie m b r e ; d o n d e á ¿ U c o m o á t o

dos n o su tro s, V . S . l i m a , s e d ig n a r á t e n e r le d e b a jo d e su

* H ace « iw tro día».P»tLiérofiM «fcccivam ente i 4 de M »ríO , y (l«gado0 e l 18 d c l ciiS*

•o n » e # Á V*ü»do)Íd, eo iraron e n la C y n e d« lo s P n n c ip e t , eJ P . P ab ro

« o f c w , y e l P , A raox co m o p r e d ic a d « ó e D o ñ a M aría de Por-

kija (íel R «y D , jQ *n I I I y m o jer d c l P r ín c ip e y t io b cm a d o r de n . KeHp«.

* Semíiraba 6 esparcía.

1 Q 2 C A R T A S D B S A N I G N A C I O - A . I 5 4 5 .

p r o te c c ió n y s e r v ic io e n e l S e ñ o r N u e s tr o ; q u ie n p o r la

8a in fin ita y s u m a B o n d a d t e n g a m u y e s p e c ia lm e n te ce«

s u m a n o á V . S - l i m a . , in s tr u y e n d o • y fa v o re c ie n á « en

s u m a y o r a la b a n z a y g lo r ia .

D e R o m a , 1 5 d e A b r il d e 1 5 4 5 .

D e V u e s t r a S e ñ o r ía I lu s t n s im a

H u m ílim o y p e r p e tu o s ie r v o c n e l S e ñ o r N u e s tro ,

Ignacio.

D e M a e s t r o J a y o , e l n u e s t r o , q u e e s t á co n e l I l a v

t r is im o C a r d e n a l d e A u g u s t a , te n g o le tr a s » e n la s cuá*.

le s *, p o r l a s a t is f a c c ió n q u e d é l t ie n e S . S . l im a ., le

q u ie re h a c e r i r a l C o n c i l io ; y d ic e q u e , s i o tr a c o m de

a c á n o s e le e n v ia á m a n d a r , q u e e n to d o l e s e r á cbe*

d ie n t e . Y o c o m o n o fu e r a e n m o v e r le p a r a ir a l Cíiftcilio»

a u n q u e d é l t e n g a m u c h a s a t is fa c c ió n , t a m p o c o m e

p a r e c id o d is e n tir ; m a s e n c o m e n d á n d o le á D io s Nuestr©

S e ñ o r , s i V . S . l i m a , a l l á fu e r e s e d ig n e te n e r le siem*

p r e e n m i l u g a r , p o r p e r p è tu o y a fe c c io n a t ís in io siervo

e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

Sohré&criU). = jSs. = A 1 l im o . M o n s e ñ o r m io y Pa*

d r c e n C r is t o o b s e r v a n d ís im o e l C a r d e n a l d e S an ta

C r u z .

* ( n M r o y é n á n la y { a v r x c c ié n d o S e .

* Refiere que.' F u e en e f e c t o e s t e Carden#), v a r ó n e m in e n t e n o m e f t » v ifW Í

q o e en d o c t r i n a , d e L e g a d o d e l P a p a á p r e d i r e l C o n c i l i o c m ^ C * *

d c n a le s J u a n M a r í a d « l M o n t e y R e g i n a ld o P o l o .

CARTA LIV

Á LOS DE L A C O M P A Ñ Í A D E JE S U SR E S I D E N T E S t N C O L O N I A .

U a l ó A o l e » l o i m a f í s i r a d o » < 1« l a c i u d a d « c d a d n q o « » v i e r a n j u n k « e n

« t u r e i u n a e a a a , y c l ¡ > a n i n l o « « K b o r t d í q u e t a n i o n u s m u a i n e n t r e s i

c n o e l v ' . n c u l o I n c n i i d A d .

J H S .

A u n q u « d e ca& a y c o n lo s c u e r p o s h u y á is d e e s ta r

^ la rta d tís, fa c i lm e n te c o n l a a y u d a d e D io s a lc a n z a r e is ,

se vea q u e v iv ís y c o n v e r s á is u n id o ? e n f r a t e r n a c a l id a d :

y a que p o r e l e s tu d io v o lu n ta x io d e la s c ie n c i a s , y p o r e l

p ropósito d e l a v id a , y c o n lo s v o t o s d e b id a m e n te h e

ch o s, o s h a b é is c o n t a n a p r e ta d o n u d o p a r a g lo r ia de

J esu cristo u n o s c o n o t r o s a t a d o . Y e s t e e s e l v ín c u lo d e la

ca n d a d , q u e e s ra z ó n t e n g a u n id a y t r a b a d a e s la n ú e s -

ti'a re lig io sa fa m ilia . D e je m o s á l a D iv in a B o n d a d , q u e

^ u d p o r e u y o a m o r s u fr ís e s a s v e ja c io n e s , v u e lv a á

ju n ta r a lg ú n d ia á lo s h ijo s d is p e r s o s d e Is r a e l,

K s u , n u » b i e n s u s i a e i c i a d e c a ? i a < jn e c a r t a l i t e t a l , l a i r a e « I T - d r e

W f U n i u i ( f / « ; . S o e . l e s u . t . V . « . 3 7 ) . e l l e s t o l a t i n o e o e l

V I H .

t . L

C A R T A L V ' .

A L P. SIM O N ROD RIGUEZ*.

M ú n ca le Ir á R ooia.

J H S .

L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r » a

s ie m p r e e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

V ie n d o e l m u c h o d e s e o q u e a c á t ie n e n to d o s d e v e

r o s , y o n o m e n o s , m a y o r m e n te q u e t e n e m o s m u c h a ne*

' Colee, rom.* P a ift co n o cer de r a í: laA ca u sa » de la» W rbacjooeB y peljgfos a «

aracnaxaban p o r «a te tiem p o i la C om p añ ía enc l princjp fcl m oÚ To, aun<ja« w r e t o , d e o rd e n a r S a n Ig n a c io la id* í Bo®a

d e l P . S im ó n kodtÍK U e«, n * d a r o q o r q a e c o p ia r lo q u e » o b r c e « e d « j 6 « tH »

«1 P a d re P e d ro <le R iv a d c n e ira , íiQtOf g r a v iu jn o y t e « i ^ m a y « de c sc e p c io n e n « t a m a te r ia , c n e l T r a l a á c » i . t o b r t p e r u c u ú n t s ^ ^

C fm fa V ia . Io c n a l e s c o m o f c ^ e : • H a b ie n d o e l P . S lo io n F o d n g « « , ^

d é lo » p rim e ro s c o m p a ñ e ro » d e S a n Ig n a c io , a a l id o d e R om a e » »34® ^ p a s a f á la In d ia e n c o m p a flia d e S a n F ra tw íe o o J * v íe r ,q o e d ó e e e a P e W

g a l d e o rd e n d e S a n Ig o a c io , q o e t i l lo di » poso p o r e l frutf* 9“ * 6 » p ti* * h a b ia d e í c g u i m d e s o e s ta n c ia e n a q u e l tc in o , c^w io a»^ f«« e n e í " * *

p o rq u e c o n e l e je m p lo d e »u « a n ta « id a , d o c rr in f t y p ru J e o e i* , la

n í a c re c ió m itc h o e n P o c ru g a J , y e n tr a ro n m u c h o « y m u y raroe

IOS e n e l la . F u n d i s e c l CoÜegiu in s ig n e d e C a m b ra ? ’ •<WI R e y P . J a a o e l T ercero ; y m ucho» de loe G randee y SecWre» * * í * *

n iñ o tenían n otable d cvoóoft i la Com palU a, y todo el pu eH otim a y reveren cia i io s nuestro«, q u e lo » c o m e n ia r o o é Uainaf, yn u a /o n llam án d o los c n a d e la n te , lo« A p ó t lo U t. N a v eg a n d o , pue*. UC««*

cesidad d e p ro v e e r á lo s p r in c ip io s d e e s t a C o m p a ñ ía ,

naciendo c a d a d ía n u e v a s c o s a s y o p o r tu n id a d e s p a r a

m as servir á K u e s tr o S e ñ o r , y d e m a s q u e M a e s t r o P a s*

casio cstándc) cerca» y M a e s tr o L a i n e z e n v ia d o á lla m a r ,

hem os h ech o h a b la r á S u S a n t id a d p a r a q u e t e n g a p o r

buena v u e s tra v e n id a a c á » c o m o v e r e is p o r u n a c é d u la

de n u estro P r o te c to r , c o m o q u ie n e s t á a l c a b o d e to d a s

l a i co sa s q u e á la C o m p a ñ ía c o n v ie n e n p a r a m a y o r

g lo ria d iv iü a . P a r a e s to m e s m o e s c r ib o a l R e y , p a s a

qoc S . A . ? e d ig n e d a r o s a m o r o s a l ic e n c ia . P o r ta n to ,

por lo q u e á N u e s tr o S e ñ o r D io s h a b é is o fr e c id o , y á m í

cn su lu g a r p a r a o b e d e c e r , t e n d r é is p o r b i e n , to m a n d o

p u ñ ía c o n Cao p t& apsT oa 7 Ícn to 6 > d e n e m ig o d e i o d o b i e n Ja d e s u o « e g { ó ,

(oB U ftJo a J m iSB to P . S im ó n y d e r> « n e c jé ru j« le c o o í n t l o D io «

) u U i o b ra d o p o r é l , y h a c ie n d o q u e q u ia j« a e p a n s i lo q o e e i » d « s o S u*

p e r io ry U e D a v c o iQ ra d o P . I g n a c i o y d o l o d a 1« C o m p iú iA . C c ^ e c i j ^ i á

nurar I»« cc«as d e P o r tn g a l . n o c o m o m íe m b r u d e e s t e Cft^rpo, « io o c o m o

b e c b m y o b ra » 0 7 a , y q u e r e r l a ¿1 g o b e r n a r s in U o b c d ie n c iA y d e p c n *

d « n d a d e m c t U f A , p a r c c ic n d o l e q u e t m í * e o lo a R e y e s d e P o n u f a l

t a « 0 qU £ p o d r U C u i l m e n t e h a c e r lo fin o t r o r c c u r » - R o m a ; y'« B O c u i io d o s lo s r e l ig io s o s á e l a C o tnpaJS lA q « e l u b í a « n a q u e l r e in o

CT»e h ijo i j s ¿ M i tc « n y r x t. y é l l04 h ab la r e c ib id o y c r ú d o , n o c o n o c ía n

P a d re a i S u p e r io r s in o c l M a e n i r o S im ó n , y l e a m a b a n y i t s p e u h a n

<oe»o «i £1 fue** el p n m e r fundador d o la C o m p a í iU í para lo cuíl ayúdate laabien cl e«r é) d« su tundición bl«ido, amoroío y cocrntRO d e a p re *

(sr B u d i o i tos oQod. qae son co»ns e f i c a c e s para gansr lo« átrimo» y d« loe Mibdiios, q U e conforme 4 la flaqaera h u m a n a o « « u n m e n -

** qoe condesciendan con )o qoe eJlo* q u ie r e n , y *er llegado» p o r

Cootcris6 e n « despego 4e >u cabera e n el P. S i m ó n m u y p r e » to ,

d P. M a e n m Pedro Pabro el aiSo de 1 5 4 ^ lo 0016, cuando ÍÜe á PoftugaJ, y avisó 4^ ¿ gg^, Ignacio» y despses l a m b ie n lo» P P . Afao*,

y Luis Oonialex d e Cámara. E»lo fue creciendo mas, y el i r a -

con ^ n a m a s autoridad, q u e á p e r s o n a de la Coffipañja y d e sus conveiíia» H a sta a q u í e l P . W vadenoíra , c o y a n a f r a c io n c u s p e n *

l i c e n c i a d e S u s A l t e z a s , d e sp id íé n d o v o ft d e lo s n uestro*

c o n t o d o s lo a d e n a s , d e p a r t ir o s p a r a a c á co n v u e s t n

c o m o d id a d , p a s a n d o l a f u e r z a d e lo s c a lo r e s : y porqiM

c o n v u e s t i 'a v e n id a e s t a r é is m RS a l c a b o d e to d a s la s co

s a s d c a c á , r e m it ié n d o m e á o t r a s q u e c s c r ib o , n o m e res

t a q u e d ig a , m a n d á n d o m e e n c o m e n d a r á to d o s vu estros

h e r m a n o s y n u e s t r o s e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

C e s o , r o g a n d o á l a s u d iv in a y e te r n a B o n d a d noa

q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e s u s a n tís im a to*

lu n t a d s in ta m o s , y a q u e lla e n te r a m e n te c ú m p la m e * .

D c R o m a , 6 d e M a y o d e 1 3 4 5 .

d e m o s p a r a QO a n t i c i p a r b d c c s m q u e a c o n i« c ie r o n a d e lA M « . A l e c t o S a é

I g n n u o a l q « e c o m a l a d i s c i p l i n a r e l i g i M a y l a m iw M a c c U t l W '

c i o o y » é f d c l a C o m p A ü I a c o n l a c o n d o c t a d c l P . R c J i i g « * . eíC fiW fc t í

R e y d c P o r t u g a l , p i d i í j i d o l e l i c e n c i a p a r » <iue f o c a c á R o m a e l F . &*’» • « .

E l R e y e n s u re^ ^pnesta l e l a d i f i c u l t a d d e l l e v a r i c S e « d f t t

e n t o n c e » b m o p c n a a m ic n t u , n o * o l o p o r l a T a ita q u c l e h a c i a e l P - R e J f t

g i i e ? e n l o p c r t c n e d e n l c á l a s c o a a s d e a u c o o t i e n c i a , e n w f t e a » de) Prt»-

c i p e a u h i j o y d e Jo» m a n c e b o s b l d a l g c s 6 p * g e s d e I a C « t e , y p a » t i t M *

n e j o d c l a s C O SM d e l r e in o , p o r b m u c h u q u e i e T a l i a d e 80 c o o ie jo , m *¡

t a m b k n p o r q u e n o e s t a b a n a ú n l a s í> x a » d e l a C o m p a A i a e n P u t r u r f

e n e s t s d o d e c r e c e r é i r a d e i s n t e »lO »0 a p o y o i q o e l e p a r e ó * a m c ^ r ;

s e m u c b o t a n h e r m o s a c o i e e h * <1e p la n t a ? t a n b i e n c o fn e f li» d « * i * •

a u « e tic > a d e q u ie n p r im e r o l a a p la n t ó y r e g ó . C « t e s t o csctiWó «I S a ^

a J P . S im ó n á i 4 d e D i c ie m b r e d e 2 5 4 5 , í u t p e o d í é n d c í e l a *

p a íta c í R o m a . C « i o e l m a l e s t a b a á lo » p r in c ip lo a , y s e

d a v i a p o t » I n io m a s l e v e s d e l i g e r a s im p e r f e c c io n e « , c r e y b e l S a n » ^

d u d a q u e p o d r í a r e m e d ia r s e u n h a c e r s a l i r d a P o r t u g a l a l P . S im o» » « ***

p o r o i r a p a r t e n i í á c í l <3e l^^grar p o r m e d io s s\iav€8, n i e s e n t a d c ibco«» n i e n t c s , y q u e r e c a b a d a p o r f u e r z a h u b ie r a t r a j d o m a y o r e s m al««-

CARTA LVI

AL PADRE PEDRO FABRO.

pHteotB eu que k m an d a n o ej«fcirar lo s m in ijic tio e aino cy n líc cn c ía

d«| P re la d o ordinario.

j A s .

Ig n a c io d e L o y o la , P r e p ó s it o d e l a C o m p a ñ ía de

Jesús.A n u e s tro a m a d o e n C r is t o P e d r o F a b r o , d e l a dio*

cesis d e G in e b ra , P r e s b ít e r o d e í a m is m a C o m p a ñ ía , s a

lud s e m p ite rn a c n e l S e ñ o r .

A u n q u e l a S a n t id a d d e N u e s tr o S e ñ o r e l P a p a n os

h aya, p o r e s p e c ia l f a v o r , c o n c e d id o q u e d e t o d a s l a s g r a

cias y fa c u lta d e s á n o s o tr o s p o r s u B r e v e o t o r g a d a s , po*

dam os u s a r c o n a b s o lu t a a u t o r id a d , a u n s in c o n s u lta r

a l O b isp o 6 c u a lq u ie r a o tr o s u p e r io r e s p ir it u a l d e l lu g a r ,

n{ ten er s u c o n s e n tim ie n to , t o d a v ía , d e s e a n d o N o s q u e

todos u se m o s e l t a le n t o q u e n o s h a s id o d a d o , c o n s o

briedad y i g lo r ia d e D io s , s e g ú n l a in te n c ió n d e S u S a n

tidad , y re c e la n d o q u e d e a c o m e t e r l a d is p e n s a c ió n d e la

p a la b ra d e D io s y d e l o s s a n t o s S a c r a m e n t o s s in e l

^ grad am ien to y g r a t a l ie e n e ia d e l S u p e r io r in m e d ia to ,

se s ig a e s e á n d a lo c n c l p u e b lo , e s to r b á n d o s e s u ed ifi-

‘ D e la C d e c c io n rum ana; eraducÍ<U. V éa»« «1 U s t o U tín o cn v i A p . 1, B . I X

c a c io n , q u e r e m o s q u e v o s , in fo r m a d o p r im c r a m e n U ci

S u p e r io r e s p ir it u a l d e l a t ie r r a , é in t im a d a s a l m iBiiio *J

n u e s t r a s fa c u lta d e s , p r o c e d á is a s i , q u e p e d id a y a lc a jiia *

d a s u l i c e n d a , p o d á is p a s a r á d e s e m p e ñ a r c o n a m o r de

t o d o s , i g lo r ia d e D io s , e l c a r g o q u e e l m is m o D io s e c '

t ie n e e n c o m e n d a d o .

D a d o e n R o m a c n i a c a s a d e i a C o m p a ñ ía d e Jesu»

d e S a n t a M a r ia d e l a E s t r a d a , a ñ o d e 1 5 4 5 , d ía 16 del

m e s d e J u lio , d e l p o n tif ic a d o d o n u e s t r o S a n t ís im o Señor

e l P a p a a ñ o u n d é c im o .

Ignacio.

C A R T A L V Î 1 ' .

A L P. ANTONIO ARAOZ.

Q u « c n l a C o r t e d d P r í n c i p e ( D . F e lif» e , m a » a d e l a o t c F e ) tp c l i t

p o r u n a £ o .

jfts. V .

.......Y p o r q u e y o e s c r ib í q u e p o r u n a ñ o s e r ía b ien e »

t u v ié s e d e a d o n d e e l P i ín c ip e , y e n l a s c o m a r c a » don dt

o s p a r e c ie s e m e jo r , lo p o d r é is h a c e r e n to d o .

V u e s t r o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

. Ignacio.

' T r a e e « t e f f i ig m e m o e t P . Jn aii E o i e b i o K i e r e m b e r g ( t . 4 4e M

V a r o M H u î t r e s , V i d a P . A ra c w ) , y M e s u r a » e t r te o n a c a r t a 4« ^

I g t i a c i o a l p . A f a n * , f c c h a a 2 4 d e J r i i o d « « 5 4 5 . E l M e n c b a c &

n a 41^ l a c r e e e » c r i t a a l P . F a l j r o .

C A R T A L V I I I ' .

AL P. SIMON RODRIGUEZ.

r iá e k o ía s p a J t í c o U f o o l í c i a d d I n U ) « s p i r i n a l b « c l ) 0 e n I w a lm a » , y )c

evfiiie « a d e s e o á e q u e » a y a i R o m a , p « r o r s m i t i é o d o w i * u c o n d e n c t a .

L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a

siem pre e n n u e s lr o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

V u e s tr a c a r t a , e s c r i t a c n C o ja , r e c ib im o s , y c o n d í a

m ucha c o n so la c io n y a l e x i a e n e l S e ñ o r N u e s tr o , e n v e r

e l p ro vech o y fr u to e s p ir itu a l q u e p o r a l lá se h a c e e n la

viñ a del S e ñ o r; y m u c h o m a y o r l a re c e b e r ia m o s , s i m a s

en p a rtic u la r n o s a v is á r a d e s d e lo s p a r t ic u la r e s ; p ero

pues p o r e n to n c e s n o h u b o q u ie n s e g ú n n o s e sc rc b ís *

Icis, á lo m e n o s p o r a m o r d e N u e s tr o S e ñ o r s e a c o n la s

prim eras, p o rq u e m u c h o e n e l S e ñ o r n o s g o z a m o s , c u a n

do se n os e s c r ib e q u e e l s e r v ic io d e l S e ñ o r y e l p ro v e c h o

de la s á n im a s s e a c r e s e ic n ta .

C u a n to i l a v u e s t r a v e n id a a c á , y a p o r o t r a s m a s d i

fusam en te s e o s h a e s c r i t o c o n c u á n to g o z o o s e s p e r a

o s ; n ía s a d v e r t id a s l a s n e c e s id a d e s d e a l l á , l a s c u a le s

vo s p o d réis m e jo r c o n o c e r , y l a s d e a c á q u e n o s e p u e

den b ien e n t e n d u , s i n o fu e s e o n a d o t * , c o m o im a v e z

' C e le c . ro m .

* Q t t e o c ^ r i b i c r a e s a r e l a c i ó n c ir o n n s C a n c ia d a .

* á b o c a .

r a e e s c r íb is le s , y a te n to q u e s e h a h a b la d o á S u San ti

d a d p a r a q u e o s d i e « l ic e o c ia d e v e n ir a c á , y S u S a n ti

d a d h a b ié n d o la d a d o , s e g ú n q u e p o r l a fe d e l C a rd ea at

de C a r p i * (q u e f u e e l q u e h a b ló á S u S a n t íd i d p a r a que

o s d ie s e l ic e n c ia , c o m o P r o t e c t o r n u e s tr o , y p e rso n a que

s a b e m e jo r l a s n e c e s id a d e s d e la C o m p a ñ ía ) , l a cuaJ

c o n la s o t r a s o s e n v ia m o s , h a b r é is v i s t o , a te n ta s to d ai

e s t a s c o s a s , y o m e r e m it o , c u a n to t o c a á m i p arte, i v u e s t r a c o n c ie n c ia .

D c o t r a s c o s a s d e a c á , p o r q u e lo s d ía s p a sa d o s o«

e s c r ib im o s m u y l a r ç o , y co n la s q u e v a n c o n e sta s s«-

r e is m a s a v is a d o , n o m e r e s t a n d o q u e d ig a , c e s o rogañ áo

á D io s N u e s tr o S e ñ o r p o r l a s u in fin ita v s u m a honda¿,

n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e su v u iu n tt4

s in t a m o s y e n te r a m e n te l a c u m p la m o s ,

D « K o m a , 2 2 d e A g o s t o d c 1 5 4 5 .

C A R T A L I X ' .

E L P. P E D R O D E R IVADEN EIR AA L O S P P . P E D R O F A B R O Y A N T O N IO ARAOZ.

D e l a lum bram iento de D t^ a Max^'arila 6a A u stn a .

s.L a s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ o r W*

siem pi*e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

* E n la «opú maodada de Ronu c a l i «rt blaoco e» te ovrnbfe.* H á l U s « original en la ¡liltoñ a vari«, f. 73. El P. M ari*»

U cree, no sin t'ran fondamenio, Merita pvrúr<1«n de 9 . Ijtukío.T Í“* *

* 1 5 4 5 « C A R T A S t E S A N I G N A C I O . 2 0 Í

E l ju e v e s p a s a d o , q u e fu e á lo s 1 7 d e s t e p r e s e n te

m es de A g o s to , c o m p lié n d o s e l a v o lu o t a d d i v i n a , M a*

dam a d i6 f c l í ím c n le á lu z d o s h i jo s . M a s p o r q u e s¿ qtu

en e l S e ñ o r N u e s tr o m u c h o o s g o z a r e is e n s a b e r a lg u n a s

p u t ic u ía r id a d e s , s e j 'e n d o d e t a n t a e d if ic a c ió n , c o n la

a yo d a d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , p a r a s a h o n r a y g lo r ia ,

pienso e n la p r e s e n te b r e v e m e n te n a r r a r a lg u n a s d c l la s .

FriiT»«ramentc, e l j u e v e s , c o m o d ig o , á v e in te h o r a s d e l

dia viniercm e n g r a n d e p r ie s a á l la m a r á M a e s t r o I g n a

cio por p a rte d e M a d a m a ; y M a e s t r o I g n a c io y e n d o a l lá ,

M adam a se c o n fe s ó c o n é l , d e s p u é s o y ó M is a , y co m u l*

gó se; y p o r g r a c ia d e D io s K u e s t r o S e ñ o r e s t a b a ta n

d ispuesta, q u e d ic e M a e s t r o I g n a c io , q u e s e h a l ló p r e

sen te, q u e a l re c e b ir d e l S a n t ís im o S a c r a m e n t o e stá b il

taji llen a d e lá g r im a s , q u e n o s o la m e n t e p o r lo s ojt)s,

m as por to d o e l r o s tr o le c n r r ia o e n g r a n c o p ia , t a n t o q u t

era para m o v e r e n g r a n d ís im a d e v o c io n á lo s a s is te n te s .

D w p u e s , M a e s tro I g n a c io s e fu e á l a c a p i l la á h a c e r ora*

átm , y a ta n d o ¿ l a ltif v in iero n iodos la s dam as p a r a hacer

ttm iien oración; j ' r?á e s t a b a n to d o s ju n t o s . U n e s t o v in o

la S e ñ o ra D o ñ a M a r ía d e M e n d o z a á b u s c a r á M a e s tro

Ig n a cio , p a r a r o g a r le q u e h ic ie s e o r a c io n m u y c a ld a *

mente *. D e s d e u n a h o r a q u e e^stuvieron e n l a c a p i l la ,

Vinieron d o s d a m a s d ic ie n d o e o m o e r a n y a n a c id o s d o s

niños. D e sp u e s la s d a m a s p a r t ié n d o s e , M a e s t r o I g n a c io

Quedó s o lo c n la c a p i l la , y d e sd e á u n r a to q u e h u b o h t -

Rjvidcncír* refiere cl euccso t¿l coroo le u y v ^6 boca dcl S u i o , *»pte«sdo b q » m i o n i s palabra, líay e n cl orifinal enmieladas y«Wtfídcri« de o u b o 4el m i u n o P. Rivadencira, la» cual«*, pata q u e «e

p u e s » de leim coraivi.P ífvoroíam cn te.

c h o o r a c io a , v in o i l a c á m a r a d e M a d a m a , y estando

a l l í , M a d a m a e n v iú á d e c ir q u e b a u tiza sfe n la s cria t« .

r a s ; y q u e r ié n d o la s b a u t iz a r , h a lla r u n q u e a l priraere

p o r e l p e lig r o le h a b ia n b a u t iz a d o la e g o e n n a c ie n d d ,y

p u é s t o le p o r n o m b re J u a n C a r lo s ; y a l s e g u n d o q u is ie « «

q u e M a e s tr o I g n a c io le b a u t iz a s e ; y a s i e s ta n d o a lU p re.

s e n t e s e l S e ñ o r O t a v i o *, l a D u q u e & a d e C a s tr o y otras

S e ñ o r a s , t r a y e n d o e l m is m o S e ñ o r O t a v io e l a g u a para

b a u t iz a r le y re s p o n d ie n d t) a l b a u t is m o , M a e s tr o Ig n a cie

le b a u t iz ó , y f u e l la m a d o J u a n P a u lo . T u e r o n ta n ta s las

g r a c ia s q u e e l S e ñ o r O t a v io , l a D u q u e s a d e Ca'^tro con

la!^ d e m á s h ic ie r o n á M a e s t r o I g n a c io , q u e e ra u n a c o u

m a r a v i l lo s a , a tr ib u y e n d o á s u s o r a c io n e s e l b u e n s u c e » .

M a e s t r o I g n a c io e s t u v o a l l á d c n d e l a m a ñ a n a ; dcspaea

v in ié n d o s e á c a s a , e n c e n a n d o v o lv ió a llá ; y Madam»

qui:iQ qu€ M a e s t r o I g n a c io , c o n l a g r a n d e d e v o c k t ì que

e n 6 \ t ie n e , q u e d ije s e á c a d a u n a d e l a s cria tu ra « ua

E v a n g e l io , y a s í Jo h iz o . Y a s í a h o r a á ju ic io de Uá

q u e m a s e n tie n d e n e n l a m a t e r i a , lo d o s t r e s , m adre é

h i jo s , s e h a l la n m u c h o b u e n o s - P l e g a á l a S a n tís im a

T r in id a d , q u e e l p la c e r y a le g r ía q u e e n l a t í e n * se h*

m o s tr a d o p o r e l n a c im ie n to d e e llo s , e n tre lo s á n g ele s ea

e l c ie lo s e m u e s t r e , y m u c h o m a y o r , s ié n d o le s revelado

q u e so n p r e d e s t in a d o s y e s c r i t o s i n lib r ó v ita *. P c f

a m o r y r e v e r e n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r lo s te n g a *

p o r m u c h o e n c o m e n d a d o s c n v u e s t r a s a s id u a s y derota*

o r a c io n e s y s a n t ís im o s s a c r if ic io s , p a r a q u e s e a n para

s a n t ís im o s e r v ic io , a la b a n z a y g lo r ia - Q u ie n , p o r I* ^

in f in ita y s u m a b o n d a d , n o s q u ie r a d a r su g r a c ia cum*

* Octavio Panic&io, maridn dc Uo^ 3

* E n e l lib ro d e b vida.

CARTAS D E SAN IG N A C IO . 2 0 3

pHd¿ p a j a q u e s u s a o t i s l m a v o lu n ta d s in ta m o s , y aq u e» Ilá e n te ra m e n te l a c u m p la m o s .

D e R o m a , 3 9 d e A g o s to d e 1 5 4 5 .V u estro e n e l S e ñ o r N u e s t r o in d ig n ís im o s ie rv o ,

Pedro de Rivadcneíra.

Sobrescñio . = ] k s . ^ A m i s try C r i s to N u e s t r o S e ñ o r el M aes tro P e d ro F a b r o y e l L ic e n c ia d o A ra o z .

CARTA LX

Á LOS SRES. P U E R T O C A R R E R OV B U S T A M A N T E D E H E R R E R A .

D c l alC ercadú q u e h u b o e n i r c e l l o s , y ) ) e e h a » m e d ia n d o S a o I g o a c i o .

JH S.

A lo s 24 d ia s d c l m e s d e A g o s to d e t5 4 S , e m p e z a n d o i com er e l S r . J u a n d e V e g a , E m b a j a d o r d e la C e s á r e a M a - J ts ía d , so b re lo s a s ie n to s d e l a m e s a , e l S r . P u e r t o C ar* rero h a tn e n d o h e r id o a l S r - B u s t a m a n te d e H e r r e m é a el ro s tp ) con l a m a o o , y d e s p u e s q u e r ié n d o le s a t is f a c e r , é n tr e lo s o tro s p a r t id o s q u e l e h Í2 o f u é u n o , ea á s a b e r :

e l S r . P u e r to C a r r e r o p a s a n d o d e u n a c a s a e n o t r a ,

el K . ' ^ i f i n a c i o lo b r o j a p a « e n t r e d S r . Poeno C a f r e r o y

W . B u w a m w itB . H a s c a U f es I c i r a d e l S a n i o , y el i c b m d e m a n o » •e ia . ( N « a de l a c o p ia r o m a n a )

e l S r . B u s t a m a n le l e s a l ie s e a l e n c u e n tr o , y le pudie$e

d a r h a s t a d o s ó t r e s g o lp e s , s in e fu s ió n d e s a n g r e , con

u n a v e r g a 6 c a ñ a . E l S r . B u s t a m a n t e a c e p ta n d o e l par*

t i d o , y h a b ie n d o y o p r im e r o h a b id a l a d is p e n s a c i« de

M o n s e ñ o r d e Q u in t o *, V ic a r io d e S u S a n tid a d , p o r s « r

e l S r . P u e r t o C a r r e r o d e p r im a t o n s u r a , á l a s 3 1 del di

c h o m e s , e s p e r á n d o le s u g u n c l ¡m rtid o o rd e n a d o , le dió f

c o n u n a c a ñ a d o s ó t r e s g u ip e s ; d e s p u e s d e e sto c l mis*

m o d ia d e la n t e d e l R m o . C a r d e n a l C a r p i fu e ro n abra*

z a d o s y h e c h a s la s p a c e s , c o n m u e h a e d it ìc a c io a dc las

d o s p a r t e s ; y p o r q u e y o m e h a l lé p o r s e r v ic io y g lo r ia di*

v in a e n c o n c e r t a r la s d o s p a r t e s , y p ie s e n te á la conchi*

s i o n d e la s t a le s p a c e s , p o r s e r a s í v e rd a d y ped Írseme

t e s t im o n io d e l la , ü r m é a q u í m í n o m b re .

H e c h a e n R o m a , á z dia?» d« S e t ie m b r e d e 15 4 5 .

I g n a c i o .

* Aal djcc la copia romana; parrcc que debe de quioio.

C A R T A L X I •-

k DOÑA L E O N O R M A SC A R E Ñ A S *.

CrogracíiU« c<« r«c5b« loe dones y gcaci« rieDía, y ie «n nomí>famicou> para »ya <le1 Principe D. C w U » ; difituliaíes que hallaba cd U Coria U eapcdidoft de greci« pifa la easa de con«ni.

das d« ViUadolid.

Jl i s .

fu m a ^ a c i a y s m o r d e C r is t o N u e s t r o S e ñ o r s e a

siempre c n n u e s tro c o n tin u o f a v o r y a y u d a ,

C o n u n a v u e s tr a q u e r e c ib í, m u c h o m e h e g o z a d o e n

e l S eñ o r N u e s tr o , v ie n d o e n e l l a l a c o n s o la c io n q u e

vuestra á n im a h a r e c ib id o co n c l p r e s e n te d e la s c u e n ta s ,

las cu a le s p u es ta n ín t im a s d e c ís q u e la s q u e r é is d e c o n

tinuo con v u t ó lr a m e s m a p e r s o n a t e n e r , e s s e ñ a l q u e n o

os o lvidáis d e l d a d o r y fu e n te d e t o d o s lo s b ie n e s , p u e s

pof BU a m o r y re v e rc D c ia a s í a b r a z a is s u s g r a c ia s y d o

' C«lecdon ruraane,' E « u n o b le S ^ r T i » q a e b a b ú s id o d a m a d e l a R e i n a D o ñ a M a r i« ,

> « 3» i e l R e y D , M a n u e l d e P o r t u g a l , w n o i C a a t i l l a c o n l a I n & o t a

I i a b e l c u a n d o e e c a # ó cw n c l E m p e r a d o r C a r io « V . D e t p u e ' d e ha*

^ é ¿ a a y a del P r in c i p e D. F e l i p e y d e l a « I n r m t a a t\\% i i e r r o a n a i , Jo

^ ta s s H e n d e s o p r im o g é n i io e l m a lo g r a d o P r í n c i p e D. C á r l o a . H a b i a

'° o o d d o ¿ S a f i I g r ta c io e n V a l l a d o l id y A lc a lá , y d e » d e l a p r i r o e f a r e x

W b a W ó c o n é l , o y é n d o le c o n t a r 6 a f e f e g r í n a c i o n i J e r u a a le O , l e tu v o

P '* M n to , y l e p r o t e g ió y f a v o f e c iv « ie tn p r e m u c h o , y á a u e h i jo s p o f * u

b a s t a t a l p u m o , q u e e l S a n t o s o l i a o f d i n a r i a m e n » l l a m a r l a M a d r e

n e s , lo s c u s ü ís e s p e r o e n v u e s t r a a m a d a á n im a irá n ce

c o n tin u o a u m e n to e n e l S e ñ o r N u e s tr o , p u e s que «á

m e d io p a r a r e c ib ir n u e v o s d o n e s e s b ie n u s a r d e 1 « y» r e c ib id o s .

N f) m e n o s m e h e c o n s o la d o e n lo q u e d e s p u é s a c á he

s a b id o , y e s q u e h a p la c id o á N u e s tr o S e ñ o r s e r v ir se áe

v u e s t r a p e r s o n a , á á u d o o s c a r g o d e e l h i jo d e l P ríncipe,

c o m o a n t e s o s h a b ia d a d o d e s u p a d re ; e n l a c u a l empre*

s a e s p e r o e n s u P i v i n a B o n d a d , q u e o s d a r á cum plida

g r a c i a p a r a q u e m u c h o le s i r v á is , s ir v ie n d o y ayu dan do

y c n c a m in a jid o á p e r s o n a p o r q u ie n , p la c ie n d o á Dioa

N u e s tr o S e ñ o r , t a n t o s p u e b lo s y á n im a s h a n d e s e r re g i

d a s , y a ! fin p a r a q u e fu e r o n c r ia d a * , e n d e re z a d a s .

B l S r , D e a n R o c a , c a m a r e r o d e S u Santidad^ á quien

m u c h o d e b e m o s y m u c h o n o s a m a e n e l S e ñ o r N uestro ,

p o d r á d a r a lg u n a in fo r m a c ió n d e lo q u e t o c a a l n eg o cio *

q u e s o l ic i t a e l P - M in a y a ; e s t á c a s i c o n c lu id o , y d e bue

n a m a n e r a , a u n q u e p o r q u e r e r c l m u c h a s c lá u su la » al

p r in c ip io , a s í a q u e lla s c o m o o t r a q u e y o h a b ía a lca n za

d o d e l C a r d e n a l ....... á q u ie n S u S a n t id a d s e l'e fìrió (en

l a c u a l s e c o n te n ia , q u e q u ie n h ic ie s e l im o s n a á e ste mo

n a s t e r io d e la s c o n v e r t id a s , g a n a s e m u c h a s indulgeO Q tS

y g r a c ia s e s p ir it u a le s ) , a g o r a l é h a n n e g a d o * e n S Ig o a tt*

!•&, d e m o d o q u e n o s é s í p o d r á c o n e l lo s a lir .

Y o t e n d r ía p o r m e jo r q u e , o fr e c ié n d o s e a lgu n o *

g o c io s e s p ir i t u a le s , n o m e d x éscd e s c o a d ju to r e s , pofôe

a lg u n a s v e c e s lo q u e u n o h a c e o tr o s d e s h a c e n , y a sí ae

im p id e y d i la t a e l n e g o c io y e l s e r v ic io d e D io s N u e s tr t

* Saca/ un breve áe Íf*cijí para la c a u de convertídai de VJf r

han querido deap¿chdf e] breve en el tríbooaJ de 1*dolid.

• N o C on c e ( ¿ i c lá u s u la « ,

* I 54S ‘ C A R T A S P C S A K I G N A C I O . Í 0 7

Señnr- C u ya d iv in a c in f in ita c le m e n c ia nos q u ie ra d a r s ir gracia cum p lida p a ra que su s a n t ís im a vo lu n ta d s ín ta - mos, y aquella enteram ente la cu m p lam o s.

De R o m a , á 24 de S e tiem b re de 1545.

CARTA LXII s

AL REY D E P O R T U G A L D. JU A N III.

De c6oo hAbló al Strmo TocKifìc« Paulo III accrca dei flegtxio de ia Inquiaicion.

j S s -

M i señ or e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

L a su m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s t r o Se*

ñor i V . M . s a lu d e y v is i t e e n t o d a s p r o s p e r id a d e s y en

todas a d v e rs id a d e s , c o n fo r m e s u m a y o r s e r v ic io y aU *

ban¿a.

E s to s d ía s p a s a d o r , d e s p u e s q u e e l P a p a s e p a r t ió

p a rt P etu ^ a, re c ib ie n d o u n a d e V . A - d e lo s 1 3 d e A g o s *

to, aunque p o r e l la V . A . n o m e m a n d a b a q u e h a b la s e

y in fon n ase á S u S a n t id a d c e r c a d e l a m a te r ia d e l a S a n

t a In q u isic ió n , s i n o m e p a r e c ie s e , t o d a v ía e n e l m ism o

•lempo o fre c ié n d o se m e o t r a o b r a p i a d e c ie r t o s co lé*

g io s d e V e n e c ia y P a d u a , m e p a r e c ió p a r t ir m e p a r a don*

, Callaie copia de e«Ca catU en on librr> mjnuKrito de la Biblioteca de Madrid, <pe tiene pf>r titulo; ilt P ori^ ^ l iocMtfs í

dt Portugal D . y^án, el ifrctro ie til* aomlre, lU.

d e s e h u lla r ia , y h a b la n d o y in fo r m a n d o á S u S an tid *d

c o n fo r m e á l a in s t r u c c ió n y u ja n d a m ic n to d e V . A , , y

d e s p u e s d e s u v e n id a e n R o m a o t r a v e z hahlándoJe l*r.

g o s o b r e l a m is m a m a te r ia » m e p e r s u a d o q u e s ì n o «e

Iii20 c u a n t o y o d e s e a b a , n o se p crd Ì6 n a d a p o r é l, co o w

á M a e s t r o S im o n e s c r ib o , p o r d a r a lg u n a c u e n ta de mi

(co rn o e s ju s t o ) e n e l S e ñ o r N u e s t r o , d e c u y a Ix^ndad

in fin ita e s p e r o q u e to d o s e c o n c lu y a , y m a s p re sto de lo

q u e a lg u n o s q u e n i a j i , á t o d a g lo r ia d iv in a y s a l i s f a c d «

d e V . A . , lo s c u a le s n o s é c o n q u é c o n s c ie n c ia p r o c u a o

p o n e r s iq u ie r a a l ^ n a d ila c ió n á t a j i f o b ien universal.

Y p o r q u e c l S r . B a l t a s a r d e F a r ía t ie n e e l a su m p to prín*

c ip a l d e lo s n e g o c io s , y e s c r ib e s o b r e t o d o , p a r e c e que á

m i n o s e r ia h o n e s to a la r g a r m e e n e s t a p a r te .

D e R o m a , á 4 d e N o v ie m b r e d e 1 3 4 5 .

D e V . A . h u m ilim o y p e r p è tu o s ie r v o e n e l S e fi«

N u esü *o ,

Ignacio.

S<?6 »*«cníc^.=-=J1Í S . = m i S e ñ o r e n e l S e ñ o r Nucs»

t r o e l R e y .

CARTA LXrir •-

E L P A D R E J A C O B O GUIDO,L N D O H D R £ D 5 » A J « I Q K A C I O ,

A L P A D R E V E D R Ò F A B R O .

Q m c o q i c m ì a d i l i i ^ c i a y p r e m u i f t v e » d e « I c a i u a r c a r t a e d e l P r i n c i p e

D . F e l i p e p a T i i l a C u n a r o m a n a , r e « ( > m e A d a a d o e l d e U r e f u r m a

d « l o « c o a v e n t o t á e m o n j s < d e B a r c e l o n a .

jHs.L a ûroa g r a c ia y a m o r de C r is t o K u e s t r o S e ñ o r scü

siempre e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

S eyen d o in fo rm a d o d e n u e s t r o R d o . P . M tr o . ig o a c io

sobre e l n e g o c io d e re fo r m a r m o n a s te r io s d e m o n ja s d e

B a rce lo n a , m e m a n d ó s u R e v e r e n c ia q u e d e c o m is io n

ûya o s e s c r ib ie s e ; p o rq u e , s e g ú n dice» c l d ic h o P . M a e s*

tro Ig n a c io o s h a e s c r i t o , p a r a q u e l a c o s a t u v ie s e m a s

fuerzas y a u to r id a d , y m a s p r e s t o s e e fe c t u a s e , q u e p ro cu -

rásedes d e h a b e r c a r t a s d e l P r in c ip e , c o m o fa v o r e c e d o r

de B a rce lo n a , p a r a d iv e r s a s p e r s o n a s a c á e n R o m a , p a r ¿

ûe d esta m a n e r a lle v a n d o e l d ic b p n e g o c io , e l S e ñ o r

us&ndo su a c o s tu m b r a d a m in e r ic o rd ia y s e r v ié n d o s e d e

ia poca d ilig e n c ia d e s u s in s tr u m e n to s , p a r e c ie s e e n to d o

c l autor, in v e n to r y fa v o r e c e d o r d e s t a o b r a s e e r ul d i-

P rín c ip e . P e r o s e y e n d o l a c o s a t a n f á c i l c o m o pi>r la s

' t t o r i g i n a i K h a U * e n l a V e r i s h i H e / i a . f ò l . 7 3 .

T . I .

v u e s t r a s le e s c r ib is te s , y q u e to d o fá c i lm e n te s t habría,

y d e s d e e n to n c e s a c á n o h a b ie n d o r e c ib id o a v is o sobre

d jch f) n e g o c io , c o n s e r l a c o s a t a n t o im p o r ta n te y nece

s a r ia , h a b la n d o lo m a s l íc i t a m e n te q u e s e a p o sib le , no

p u e d e d e ja r s u R e v e r e n c ia d e e s p a n ta r s e d e ta n t a negli*

g e n c ia , a u n q u e d if íc ilm e n te s e lo p e r s u a d e , y n o le p a

r e z c a s u c o s tu m b r e d e c a e r e n o lv id o d e s e m e ja n te * ne

g o c io s , e n q u e s u D iv in a M a je s t a d m u c h o p u e d e 'e e r

s e r v id o . Y p o r t a n t o , p o r s e r l a c o s a n o m e a o s p i a que

f r u c tu o s a á m u c h a s a lm a s , y d e q u ie n t a n t o p u ed e ser

m a s p e r fe c t a m e n te ser\ 'Íd o y a m a d o m a s .s ln te ra m o rtt

N u e s tr o S e ñ o r , y a q u e l la s a lm a s n e c e s ita d a s aconsc4 a*

d a s , c u a n to m a s e l m u n d o y e l e n e m ig o con fu ndidos i

m a y o r g lo r ia y a la b a n z a s u y a , p o r c u y o sei*vicio y am or

c u a lq u ie r a m ín im a n e g lig e n c ia y p e r d ic ió n d e tie m p o , qo«

e n e l m e s m o n o s e g a s t a , s e g ú n l a g r a n d e d e u d a y obli

g a c ió n y f in p a i l i c u l a r d e n u e s t r a p rc fe s io Q , s e debería

t e n e r p o r g r a n d e f a l t a y in c o n v e n ie n te , p o r e sto o s roga*

m o s d e s u p a r te m u y in te n s a m e n t e y e n ca re c id a B i« ® ^

q u e e n recib íen d< j e s t a , c o m p e n s a n d o e l d isp en d io del

t ie m p o c o n m u y c o m p e n d io s a c e le r id a d , n o s d e is

d e t o d o , y q u e p o n ie n d o t<»da d i l ig e n c ia e n e l S e fiw

N u e s tr o , p r o c u r é is d e h a b e r la s d ic h a s c a r t a s del P rín o *

p e , h a c ie n d o q u e p a r t ic u la r m e n t e e s c r ib a á e s ta s pcn»*

ñ a s s e ñ a la d a s e n l a h i ju e la y q u e c o n l a m a y o r b r e w

d a d p o s ib le t e n g a m o s r e s p u e s ta c o n lo d o m a » . Y

p o c o t ie m p o h a b r á o s c s e r ib im o s , y d e lla s n o te ñ e r a «

r e s p u e s t a , e n e s t a n o n o s a la r g a r e m o s h a s t a q u e t e n p '

m o s i 'e s p u e s ta d e s ta .

D e R o m a , á lo s 2 1 d e N o v ie m b r e i 5 4 5 ‘

* L i < t ¿ ó n o » p U M tA e n u n p a p e l » d ju n io .

» . I J 4 5 ‘ C A R T A S D E b A N I G N A C I O , 3 U

P o r c o m is io n d e M a e s tr o I g n a c io ,

S ie rv o c n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

J a c o b o G u i d o .

Y a v is o á s u R e v e r e n c ia , s i p r e s to n o s e p r o v e e p<»r

este c a m in o , M a e s tr o I g n a c io b a d e te r m in a d o , s e g a n su

in tenso d ese o , d e p r o v e e r p o r o tr a p a n e p a r a e l P r ín c ip e .

Soir<scrito. = j í s . = A 1 R d o . c n C r is t o N u e s tr o S e

ñor P . M a e s tr o F a b n t , d e l a C o m p a ñ ía d e J e s ú , e n C o r

te d c l P r ín c ip e .

C A R T A L X I V ' .

A L D U Q U E D E GANDÍA,S A N F R A N C I S C O D E B O R J A .

E r a n d o e n n A e o M io a l D uque y h u m ilJ in * » « á sí, d t tony a )ia d oc.

t B M U C i a c « r c < i d e u p e r f e c t a y c f t n i j n u i » u n i o n c o n D i o j c n t o d a s

U í c u a u , « t u n a d e ) a g r a c i i » , i m p e d i m e n t o s q u « i c ) l * p o n e n l a i a l m a s ,

í I r o t y d e l a E u c a r i s t í a ; c f > n c l u y e c o n u n a m u y c o n e s a a s r c c o m c n d a c i o M

d c l C o i e f { o d e G a n d í a .

J H S .

M i sefio r e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

I -a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r i s t o N u e s tr o

s a lu d e y v is i t e á V . S .

Carta e! P . M cn ch a ca dcl cò d ice llfvreniino de la P c a M aglisb cccljian a , en e l cead ten ia cato ep igrafe: i C f t r t * d d

*«8tfo Ignackv patA eJ D uquc de G aad;a.»

E l d ia Ù ltim o d e O c t u b r e , r e c ib ie n d o u n a d e lo s 2 4 de

J u lio , d e s u m a n o , m e h e g o f a d o m a s iju c m a c h o cn el

S e ñ o r N u e s tr o e n s e n t ir c o s a s e n e l l a m a s s a c a d a s de

e s p e r ie n c ia y c o n v e r s a c ió n in te r n a q u e d e fu e r a d e aque*

I la , q u e e l S e fto r N u e s t r o p o r l a s u in fin ita b o n d a d a c o s

tu m b r a d a r á l a s á n im a s q u e e n to d o h a c e n a s ie n to en

e l l a c o m o e n p r im e r p r in c ip io , m e d io y fin d e todo

n u e s t r o b ie n . S e a p a r a s ie m p r e s u s u m o n o m b re a la b a

d o y e n s a lz a d o e n t o d a s y p o r t o d a s l a s c r ia tu r a s , á este

t a n j u s t o y d e b id o f in o r d e n a d a s y a l a d a s ,D e s c e n d ie n d o e n p a r t ic u la r c n a lg u n a s p a r te s q u e se

m e o fr e c e n y e s c r ib e n , y p r im e r o q u e n o m e o lv id e e n rris

o r a c io n e s , y d e v is i t a r le c o n m is l e t r a s , e s v e rd a d que

e n l a p r im e r a p a r te ’ h a b ie n d o c o n tin u a d o , co m o lo h ago

c a d a d i a , e sp e ra n d o e n e l S e ñ o r N u e s t r o q u e , í>i a lguji

f a v o r a lc a n z a r e , s e r á c n to d o d e a ir ib a , < lescendiendo de

l a s u D i v i n a B o r id a d , m ir a n d o s o la m e n te á l a s u e te ffla

y s u m a lib e r a lid a d , y á l a d e v o c io n y s a n ta in len cio n

d e V - S . , y o m e p e r s u a d ía q u e , e n v e r le a s í esp iritual*

m e n t e to d o s lo s d i a s d e la n t e , s a t is f a c ía á la scgu o d *

p a r t e e n lo q u e V . S . b a b ia d e c o n s o la r s e c o n m is letras.

C o n s id e r a n d o q u e l a s p e r e o n a s , s a l ie n d o d e s i y en iraa d o

c n s u C r ia d o r y S e fto r , t ie n e n a s id u a a d v e r t e n c ia , aten

c ió n y c o n s o la c io n , y s e n l ír c o m o to d o n u e s tro b k fl

e te r n o s e a e n t o d a s c o s a s c r ia d a s , d a n d o á to d a s s í r , y

c o n s e r v a n d o * e n é l c o n in fin ito s é r y p r e s e n c ia ,

m e n te m e p e r s u a d o q u e c o n la s m a s s e co n su etó . ?

* B n e l l a , € 8 W e « , e n U in fim i* b o n i t d d e l S e r ie « . ^

» D e n o o l v ì d a r m e , s in o cn co m en d ar i D io « fi V . f v « «

c io a e s .

* Conservandoli^

a s í c o n o fr a s m u c h a s ; c o m o * á lo s q u e e n te r a m e n te

¿ m a n a l S e ñ o r to d a a la s c o s a s l e s a y u d a n y t o d a s le s f a

vo recen p a r a m a s m e r e c e r y p a r a m a s a l le g a r y u n ir *

eoo ca r id a d in te n s a c o n s u miívmt) C r ia d o r y S e ñ o r , a u n

que m u c h a s v e c e s p o n g a l a c r ia t u r a im p e d im e n to s d e su

p arte p a r a lo q u e e l S e ñ o r q u ie r e o b r a r e n s u á n im a ,

co m o V'. S . d ic e , y m u e h o b ie n . Y n o s o lo a n t e s q u e en

e l o b ra r se re c íb a n g r a c ia s , d o n e s y g u s t o s d e l F .^ p íritu

S a n to , m a s a u n v e n id o s y r e c ib id o s (s ie n d o l a t a l á n im a

v ia ita d a y c o n s o la d a , q u ita n d o t o d a o s c u r id a d y in q u ie t a

so lic itu d d cJ la , a d o r n á n d o la d c lo s t a le s b ie n e s e s p ir i t u a

les, h a c ic n d o la t o d a c o n te n ta y t o d a e n a m o r a d a d c la s

co sa s e te r o a s q u e p a r a s ie m p r e e n c o n tin u a g lo r ia h a n

de d u ra r), v e n im o s á d e s a t a m o s a u n c o n p e n s a m ie n to s

de poco m o jn e n lo , n o s a b ie n d n c o n s e r v a r t a n t o b ie n c e

le stia l. D c m o d o q u e a n t e s q u e v e n g a l a t a l g r a c ia y

obra del S e ñ o r N u e s tr o , jx m c m o s im p e d im e n to s , y d e s

p ués d e v e n id a , lo m is m o , p a r a e l fin d e c o n s e r v a r la . Y

aunque V . S . h a b le d c lo s t a le s im p e d im e n to s , p o r m a s

b a ja rse e o e l S e ñ o r d e t o d o s , y p o r m a s s u b ir á lo s q u e

d eseam o s r a a s b a ja m o s , d ic ie n d o q u e e s t a C o m p a ñ ía no

im p ide á lo q u e e l S e ñ o r q u ie re o b r a r e n e l l a , p o r lo q u e

en tien d e d e A r a o z e n P o r t u g a l , y o p a r a m í m e pei*sua-

do, que a n te s y d e s p u e s s o y to d o im p e d im e n to ; y d e s to

«jento m a y o r c o n te n ta m ie n to y g 0 2 0 e s p ir it u a l e n e l Se*

ñor N u e s tr o , p o r n o p o d e r a t r ib u ir á m í c o s a a lg u n a q u e

buena p ai*ezca; s in t ie n d o u n a c o s a (s i lo s q u e e n t ie n

den ’ o tra c o s a m a y o r n o s ie n te n ) , q u e h a y p o c o s e n

C e n o quiera qu«.

A t k e ;* r « y onlnte

qu« io en rien den, lo< en u n d id n e , nera m ejor 6 m a s a lu .

e s t a v id a , y m a s e c h o S q u e n io g u n o , q u e e n to d o p iie.

d a d e t e r m in a i , 6 j u z g a r , c u á n to im p id e d e s u p a r t e , y

c u á n to d e s a y u d a á lo q u e e l S e ñ o r N u e s tr o q u ie re eo 6u

á n im a o b r a r . B ie n m e p c r s u : id o , q u e c u a n to raaa un a

p e r s o n a s e r á v e r s a d a y c s p e r im e n la d a d e h u m ild a d y ca

r id a d , q u e t a n t o t o a s s e n t ir á y c o n o c e r á h a s ta la s co g i-

t a c io o e s m u c h o m e n u d a s , y o t r a s c o s a s d e lg a d a s q u e k

im p id e n y d e s a y u d a n , a u n q u e s e a n a l p iu c e c r d e p o co 6

d e e a s i n in g ú n m o m e n to , s ie n d o ta n to lé n u e s e n sí; ia~

tnen, p a r a e n t o d o c o n o c e r n u e s tr o s im p ^ dicn entos y

f a l t a s n o e s d e s t a v id a p r e s e n te , c o m o e l P r o fe ta •* (»de

s e r l ib r a d o d e l a s c u lp a s q u e n o c o n o c e , y S a ji P ab lo " , c o n fe s a n d o n o c o n o c e r la s , a y u n t e q u e n o p o r e so es

ju s t i f ic a d o .

M u c h o d e s e o e n c l S e ñ o r N u e s tr o , q u e m e h a d e ju j*

g a r p a r a s ic m p i'e , q u e d o n d e p o r l a s u in f in i t i y acó»*

tu tn b r a d a m is e r ic o r d ia le h a c e t a m b ié n e s c o la r en e s

c u e la ta n s a n t a ( lo q u e V . S . n o p u e d e n e g a r , m iran do y

e n tr a n d <3 d e n tr o d e s u á n im a , c o m o y o p o r s u s le tr a s me

p e r s u a d o c o m p r e h e n d e r ) , t r a b a j a s e , y e n to d o lo posible

s e e m p le a s e e n g a n a r m u c h o s c o n d is c íp u lo s , p rim e ro co*

m e n x a iid o p o r lo s d o m é s t ic o s , á lo s c u a le s sum o« m as

o b l ig a d o s , p a r a l le v a r lo s p o r l a v ia m a s s e g u r e y Jnas

d e r e c h a á l a s u D iv ú t a M a je s t a d . Y c o m o la t a l v ía

e l m is m o C r is t o N u e s lr o S e ñ o r , c o m o e l m is m o S e ñ o r lo

* Y a u n d ig o ma».

* P e ro co n o cer enterum enie.

’ * P s . ü v i n , 1% , 4 b 9fe itU Í ! (d íU c tit) n a n d s m i.

* * I ' C o r. V I . 4 . N i í s l m lA i c o k s c Í 9 s s a n , i i 4 ■ » í *

iV»,AA ad«.

dice ‘ S à o y m u c h a s g r a c ia s á l a s u D iv io a B o n d a d , p o r

que V , S . ( s c g a n a c á h e e n te n d id o ) lo f r e c u e n t a e n r e c i

b ir le ; q u e u ltra l a s m u c h a s y c r e c id a s g r a c ia s q u e

la á n im a a lc a n z a e n r e c ib ir á s u C r ia d o r y S e ñ o r , e s

u n a m u y p r in c ip a l y e s p e c ia l , q u e n o l a d e ja e s t a r e n

p ecado la r g o n i o b s tin a d o ; m a s t a n p r e s t o c o m o c a e , a u n

en lo s q u e s o n m u c h o p e q u e ñ o s (d a d o q u e n in g u n o se

puede d e c ir p e q u e ñ o , e n c u a n to e l o b je to e s in fin ito , y

m as, su m o B ien )» l a le v a n t a p r e s t o c o n m a y o r e s fuex'zas,

y con m a y o r p r o p ó s ito y f ir m c a a d e m a a s e r v ir á s u C ria*

dor y S e ñ o r.

P o r e s ta v ia c a m in a n d o , m e d ia n te e l a u x ilio dívin«), y

à lo s n u e stro s p r ó jim o s y h e r m a n o s K a n a n d o . c o n e m

p lea r a s i e l t a le n to q u e á V . S . h a d a d o s u D iv in a M a

jestad p o r s u in fin ita y s ó l i ía m is e r ic o r d ia , m e re íC o ,

d o >0 lo m e re c e r , e a d e s e o s d e im it a r á V . S . : y á don*

de d esea , c o m o m e e s c r ib e , p a r t ic ip a r e n lo s n e g o c io s

que y o t r a to , c o m o y o a c á t e n g a y m e h a l le c o n t a n t o

peso, se g ú n n u e s tr o m o d o d e p r o c e d e r , h a b ié n d o m e im -

puestt) U s u p e r in te n d e n c ia d e s t a C o m p a ñ ía , a g o r a s e a

p or o rd in a cio n d iv in a , a g o r a p e r m is ió n d e l a s u e te rn a

Ikindad p o r m is t a n g r a n d e s y a b o m in a b le s p e c a d o s , V . S .

p or anaor y r e v e r e n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , a y u d á n -

àoTùv e ù s u s o r a c io n e s , ta m b ié n s e d ig n e e n a y u d a r m e

tom an do l a s u p e r in te n d e n c ia y p r e fc c e io n *" d e u n a c a s a

'* Io * n . Kfv, 6 , H go iu m 9ia.

’ * Puende." O&Báido, (fce eb Dio*.'* PítÍKtur*, gobierno. S 5«ndw Virty d® Caialuña D. F finciw o de

ifW6 ÉamJíarowtiie en BarcelonA con lo« PP. Pedro Fabro y An. Anos, y quedó muy añciOQAdo i sms pctsonas, y al ¡nilUoio y pm. d* la Compafila. Mucno el Huque *0 padre, %e retiró, con licencia

ó C o le g io <JQC a l l á sü q u ie re h a c e r p o r ** b s e s c o la re e de

l a t a l C o m p a ñ ía (n o m e n o s d e V . S . , d e l a S e ñ o r a D u -

q u e s a , y d e l a S e ñ o r a D o ñ a J o a n a s u h e r m a n a * ' que

n u e s t r a ) , p o r q u e a s í á p e t ic ió n d c V . S . y m anri;

d e V - S - , c o n m u c h o g o z o d e n u e s t r a s á n im a s h a n sido

r e c ib id o s e a e l l a , fa v o r e c ie n d o c o n e l f a v o r y p ro te c

c ió n q u e ¿ V . S . e n e l S e ñ o r N u e s tr o m e jo r le pare*

c ic r e , y á m a y o r g lo r ia s u y a j u z g a r e . V t a n t o m a s a g o fa

n o s g o z a m o s e n l a s u D iv in a B o n d a d , q u e u n p a rien te

d e l a S e n a r a D u q u e s a s e a ” e n e l l a , c o m o V . S . roe

e s c r ib e , y e l c o n te n ta m ie n to d e s u S e ñ o r ía ; e n c u y a s ora"

c io n e s y g r a c ia , y d e l a S e ñ o r a D o ñ a J o a n a , p id ie n d o mu*

c h o s e r e n c o m e n d a d o e n e l S e ñ o r N u e s t r o , c e s o rogan dg

: í

.f.

il«| R m p cra d u i, á SQ vi((a d c G kn d iR , <kiflde m irando p o r q u é o>«dio* po.

d ría a y o d a r • f u i va sa llo s , n o »olntnent« «n lo lefn poral u n o m o c h a s M

e n I v q u e m i4 im p r v u , q u e es )a sa lu d cie rn a y v id a d e la s a lm a«, en iK

otro« q u e ae le o írecíeron u n o fa é fu n d ar e n a q u e lla v ü i¿ ua¡x c í M ¿ e 1*

C o m p añ ía de Jeeu s. E scrib ió e n rasun de e sto á Sati Ig n a c io , c o a q t t o

kc carteaba d c a i r i v y co m o e s te n ego cift ve n ia t a n á l a m edid* del

d eseo del S a n t o , v ju n tá n d o s e co n e»to c l co m p la ce r e n c « a U *

j u ít a á p e río n a ta n prínc.i|Ml y b«f»emCtÍ«a co m o e ra e l D u q u e , lo co»cfr

d ió co n in u c b a fa cilid ad ; y a.#í, e n e je c u c ió n d e e s te d e iig n ic , e l afto

e n rió <1e i d t K ocna c in c o eo«npaÍlero6, lo s c u a le s llegarrxt p o f e l » « * ^

A g o « to d c e s te m ism o aRo, y e l P . O v ie d o por superior d e e lk n , cc « ^

cuaJe« se juucaroft « r o a que vin iero n d e P o r tu g a J , lle g a n d o á n ú m « »

d ic s 6 d o ce. Mier»«ra# m le va n ta b a e) ed ificio d e l co le g io , rííC O giért*^

tod o s á viv ir e n o n a catâ de em pf«a«ado, d onde *e e je fc h a r « » e n la c *

tiehAn'âde la ju ve n tu d y e o o tfo a m inisterios propioe de iu Tocaetolk

[ H it l . d e la p r o v m c íá á t A r a g c n , llb . I I , C. 5.)

*** P ara.

•• P w fia J u a n a d c M e n e ie s , h e r m a ju d e la Ih jq n e s* P o fia Leoa**.

** k ftté, h a y a e n c a d o e n la C o m p a fila . P ro b a b lem en te se rtfi*» « *

A n to n io M u n is, noble p o f tu ju e i , d e q u k n ee h a b la rá m a a «deUMe»

i la su D iv in a M a je s t a d n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p li

d a p a r a q u e s u s a n t ís im a v o lu n t a d s in t a m o s , y a q u e lla

en teram en te l a c u m p la m o s ,

D e R o m a , e t c . , 1 5 4 5 .

Ignacio.

C A R T A L X V

A L P. C L A U D I O JAYO.

F ilaba cl P .J a y n c n D ilin g a ( D illin ^ n ) , c iu d a d de BaviéTci, d e l obispado

de Augsburgo. cun e l O b isp o j CandenaJ O tó n T ru cb a cA . irahajari4Ío « f -

ca n w n ie e n e) sostenim iento de la fe ca(6lic.a, (a o (c cia m c n ie cAjnbaiid.t

eotm ccs eo A le m an ia p o i lo s protestan tes, y c l S s n to P a tria rca le co'

^ ic ÍA d « s tn a » para c n ta U a r la reduccic»n a l grem io d e l a Iijieaía d t

B m ard in o O chinu; cu é Q U l« cñ m n OuJU cnno Po«ieJ fu e il«spe4 idu de lu

C o n p a A u ; d e s a id a a l C o n c ilio , y c6tan ci& 6 sa lid a de A le m an ia .

jfis.R ^ta s e r á p a r a q u e s o la r n e u le *, te n ie n d o s e c r e t o , e s

téis fil ca b o p i i 'a m e jo r e n te n d e r y n e g o c ia r e s t a o b ra d e

c a n e a d d e t a n t o m o m e n to * , s u c e d ie n d o , á g lo r ia d e

l)Ío$ N u e stro S e ñ o r . Y e s e n b r e v e , q u e u n a p e r s o n a d e

niucha c a r id a d , f a m i l ia r , y q u e m u c h o h á c o n o c e á

M easer • B e rn a r d in o , m e v in o á h a b la r p a r a q u e y o enten *

' C<ri«c. rom. P a r te e e l h o r r a d o f de ) a c a n a .

xdam ertb: para.<ûc (len iénd olo secreto) esteÍB a l cabo.

^ la n ío raom eulu á glo ria d e D . N . S ., á su ced e ó se lo grs.

M e » e r 6 M tcef, qo e eq u ivale á D o n , Ü cm a r d ín o O c h Í n o , ^ i J c

*P^k»ta y hereuAcca del ^ g l o X V I , d e in fa a « a n om bm d ia.

d ie s e a c á s o b r e s u n e g o c ie , to m a n d o a lg u n a v ia m e d k

pt>r a ]g u n m o d o d e s a t is fa c c ió n m Í& crícordÍo& a *. Y o le

re s p o n d í, q u e s i y o t u v ie s e l e t r a s s u y a s *. s in la s cuales

y o n o s ie n to m o d o p a r a h a b e r d e h a b la r a l P a p a , 6 i

u n o s 6 á o t r o s , y o n o f a l t a r ía c o n t o d a s n iie s tra a flie^

z a s . A id q u e se o fr e c ió l a t a l p e r s o n a i e s c r ib ir a l lá para

h a b e r le t r a s s u y a s A s í q u e a p r o v e c h á n d o o s d e esto,

s in q u e 6 1 * s e p a n a d a , s in o c o m o d e v u e s tr o *, p u e s cobkj

e s c r ib ís , e s t á t a n c e r c a , n o s p a r e c e a c á q u e , aprovecta*

r ía , s i o s p a r e c e e n e l S e fto r N u e s tr o , p r o c u r a í d e incita*

l i e d e u n a m a n e r a 6 d e o t r a , y s e n t ir d e é l alguna

c o s a , t o m á jíd o le a lg u n a p a la b r a , p a r a q u e co n to d a cari*

d a d p o r c u a lq u ie r v í a le p u d ié s e m o s a y u d a r , y é l to m a «

a n s a " p a r a a y u d a r s e c o n l a a y u d a d e N u e s tr o Señor;

u l t r a d e e s t o , p a r a q u e le m o v á is in c itá n d o le « * • «

esía? ¿qu¿ h a ce h ? ¿qué e sp ^ A Ü ? y q u e to d a s c o s a s le m-

r á n p r o p ic ia s , o fr c s c ic n d o o s le p a r a e l fa v o r cu m p lid o de

a c á ; s i m u e s t r a le m o r , p ro m etÍén d « ile l a C o m p a ft ít , pues

a c á e s t o y y o , e s t á M a e s tr o L a in e z , M a e s t r o Sa lm cfo o;

q u e c e r c a '* s u p u rs o n a y t o d a s s u s c o s a s p ie n s e y tenpa

* R s io c B , dandis é l co n v e n ie n te s,ttÍeraccÍMi por

d a lo , y re lajin d cp « !« m íícricordiofcam entc U e (>cna» riicre<»4 A* fo * *•

apoBtaaía.

* D e O c h in o . ^

’ P a r * v e r d e lo gra / q u e él M Cftba w lic iia n d o eu r e c o n e i S a d * ^

l4 I g le ^ a .

* Ü ch in o .

’ C o n w »i d e v o e u lic a c .

" * E n e e n á e r . B a b tr .

' • Oc*(iÍon, principíu. _ .

•* Ofrccicndw g« á é). <iue p M v p e « c o m edio teftd i« a q w «

lu d o e l Tavof q u e pu edo a p etece r.

’ * £ n lo qne (o c a á au perdona.

por c ierto , tC D e rn o s á lo d o ^ c o m o á s u m u e m a á o im a ;

viendo si le p o d ré is s a c a r a lg u n a l e t m , ó a q u e l lo q u e e n

D ios N u e stro S e ñ o r c o n c l p u d ié r e d e s h a c e r a l l á , q u e

no s icn U q u e d e a c á o s « s c r ib im o s , c o n t o d a b re v e d a d

posible e scr ib ié n d o n o s a c á , e n p a r t ic u la r s o b r e lo q u e

pásare c e r c a c&to.

D e K o m a . 1 2 d e D ic ie m b r e d e 1 5 4 5 .

E n n iiíg u n a m a n e r a l a d ic h a p e r s o n a s e p a e s le a v is o

qac os h acem o s-

C uan to á M a e s tro P o s l e l lo , a u n q u e é l t e o g a b u e n a s

partes, á n o so tro s n o n o s p a r e c e r e c ib ir lo e n n u e s tr a

Com pafiía, p o r l a d iv e r s id a d d e j u ic io s y p a r e c u r d iv e r s o

en co sas p a r l ic u lo ie s q u e e o n e l l a t ie n e , s ie n d o l a con *

(ormidad e n to d a s c o s a s b u e n a s lo q u e m a s a p la c e á

D ios N u e stro S e ñ o r , y p o r é l lo q u e m a s c o n v ie n e á la

Com pañía, y a l f r u to e s p ir itu a l d e lo s p ró jim o s ; a s í q u e

no estando é l n i p a r a ir a l lá n i p a r a o t r a p a r t e . ju 2 g a -

d o s que n i ta m p o c o e s p a r a n o s o tr o s , d e t a l m a n e r a q u e

yendo di a ^ o ra i , h a c e r a lg u n a p r o b a c io n p e r e g r in a n d o

alguno* d ia s, c o m o h a c e n o t r o s , s í d c l to d o n o se con*

forma, y d e ja s u s ju ic io s d iv e r s o s , d e te r m in a m o s c n nin*

guna m an era t o r n a i le á r e c e b ir , c u a jíd o v e n g a , a u n q u e

¿1 q u k ra , y v a c o n t a l in te n c ió n ; m a s h a c ie n d o lo q u e e n

nosotros fu e re , y é l lo q u e e n s í e s , n o le fa lt a r e m o s s e

ga» lo que p u d ié re m o s e n e l S e ñ o r N u e s tr o , p o r q u e n o

p arew e n n in g u n a m a n e r a c o n v e n ir e n l a C o m p a ñ ía ta n *

d iversidad y ajen<js p a r e c e r e s . D ig o p o r q u e de

íy d o ea ta n d o a l c a b o , p o d á is a l l á r e m e d ia r , c o m o m e jo r

^ e i S eñ o r N u e s tr o o s p a r e c ie r e , c e r c a l a d e m a n d a , y Cücno v ié rc d e s .

Et?m a, 1 2 d e D ic ie m b r e d e 1 5 4 5 ,

w

2 2 0 C A R T A S 1>E SA N IG N A C IO . A . J 5 4 5 .

D e s p u e s d e o s t o , p a r u e ié n d o n o s c o n v e n ie n te , {e bt>

m o s d a d o l ic e n c ia a u n q u e c o n m u c h a g r a c ia quedaa*

d o , y a s í s o n t r e s d ia^ q u e e s t á f u e r a , y e s t á a q u í c u Ro

m a , y n o s a b e m o s io q u e q u e r r á h a c e r

. Q u a n t o á v u e s t r a q u e d a d a , p a r a d e c ir l a verd ad , c t

a s i q u e m a s o s q u is ie s e p a r a l a n e c e s id a d q u e h a y , verro

y a a c á fu e r a d e a l l á ; m a s p o r e s t a r l a s c o s a s e n ta l ser

d e h a c e r s e e l C o n c il io , a l p r e s e n te e n n in g u n a manera

e s p a r a h a c e r m u d a n ;ía , h a s t a v e r e n q u é p a ra n la s co*

** L « bem o s ¿«»pedido de l a C o m p aH la.

' * F n loe D i é i p f o i » u *. t o b n ¡os < í f^ U o ¡ d e la C w p í Í lU . b tU ia d o

d P . R ív a d e o e ifa de eM e G oH lcrm o P o e w l, á qu ien h a V a cosetí4» eo

R u m *, d k e li> l ifu ie n te :

« E l a ñ o d « X 544 vifto á p ié d e P a fi« á R o m ¿ Po»W llc, Éwftce* i e

e lo n , p a r» en trar e n U C o m p a ñ ía . Ü M e er» h o m t « qoe

bnenA p a n e d c l m n n d o , y w b ia e se e le n fcm e n ta l a k n g i a W ih *i

b e r r e a , « r i .u a y e a ld c a , y « t m m u c h M , >■ h a b í* cacritu y i n f « » ■»

A n ü de d o c e le n g u a t; era bueft fil& w fc y gran m a w m itico , y r < * « ‘

re g io d e e sta fe c o lia d e n l » U o ive rsá d *d d e P a n s . E o su trae® e « e «

cíft c o m p « e « o , g r a v e , d cT o to y e ftc a s , y de ed iid c o c io de v> *io*>

cib ió le nneatro P . Ig n a c io vien d o e l a fc t t o c o n qo e If> peiiia, 7 •»*

parte» que te n ia , y l a s é sp eran saa m a y o m qne d aba de « r pw*««

p i f a e n a d ela n te. P o c o i p o co fu e descubriendo Ja h ila « *, y

tiionea e x tra v a g a n te * qo e tcn i«, fan d ad aa e n j u profrK)

« a ca d a t de !ob R ab in o s y o tro s autor«« h eb rto u «lue b sb i« t ó d »

n o M tíO P ad re d e ^ n g a ñ a r lo , y p a ra e llo temió toíloe lo« ^ ^

dorA y rigor q u e pu d o con oraeirmee, c<ki l a d octrin a y ^ ^

P P . I.a jn e z y Salm erón , co n q u ita rle todoe )o* l ib « » y

S a n v ' T o m a« , c o n e je rc ic io * h u m ild es, y finalm ence cc n

se c re ta s y p ú b lica » reprensiones. C u a n d o t í o qo e lo d o « « »

d c 6pidj61« de U C o m p a ñ ía , y m andw q u e n in gu n o d « c a » ^ ^

fu e co « a n u e v a , y qoe c a u s 6 ad m ira ció n . S a lid o d e !a t

m ayopes d eS vartM 7 lo c a ta » y e n a lj^ n a « herejeM . F w t ^

C6IUY0 e n «iJa a lg ú n tiem p o, e n ga ñ an d o i lo s q u e 00 le eo .

p reciad o de lo s que sal>¡an quiéfl e ra . t 'in a lm e n t* , foe

q o isicw n y » e v a d o i R o m a. Q 'iiso ««cap arte d e l a cárcel y

' »

Ksas roas h o lg a n d o o s h a llá s c d e s a l lá , s i M o n s e á o r K e -

verén disirao“ p ax a e llo o s e n v ia r e ; s i n o , e s c r ib ié n d o n o s ,

podremos d a r o rd e n p a r a q u e a l l á o s p o d á is h a l la r . A v i-

s iíid o n o s d e to d o e n e l S e ñ o r N u e s t r o , p o d ía s e r e s te

medio en s u t ie m p o , q u e (c o m o e s c r ib ís a l M a r q u é s de

nuestra p ro fesio n ) d á n d o s e a lg ú n m e d io s e le p o d r ia á

sus san tos d e se o s s a t is fa c e r y d e s p u é s d e aJlí m a s f á

cilmente se p o d ria o r d e n a r l a v e n id a a c á . E s t o d ig o p a r a

ücspues s e r á o c a s ío n p a r a p o d e r o s , d e l a A le m a n ia p a r

tiendo, d esp e d iro s d e t o d a s a q u e l la s p e r s o n a s q u e co n

fcinto celo s c h u e lg a n c o n v u e s t r a p e r s o n a a l lá .

i t oes ven u n aj ca y 6 , y q o e h f& « im bfaJO , y co n Jas t o c b í q u e é l nua.

ovs 66, ÍM seotido y vu elco á U c á rce l, y apr««adn con m a» r u c n « pri-

sktf««, h * » t que e l aJJo de 1 3 5 9 , e n l a S e d e V a c a n te de P a o lo I V , Poa-

teUfl «m 1« d eciu s preso* de l a In q u iá c io n ac JibrO de e lla , y torn fi á

Fraoti», (tolde t M ó a lg o n u s aRoft dcspne«, m en ospreciad o y e K a r M c id o

de >et q *e ante» 1« adm im bnn y x cv e ren e ia ia n ; y a u n l a S a n ta In qoiai-

á oo to d a i su» obra» eom o d e h ereje y p«ligro&as.>

” Pero me h u e lg o de q u e o s h a llé is aJlá, e » d ecir, «m e l C on cilio .

' ' E l Cardenal O b u p o de A u g s b u fg o , O w n T ru ch a es.

'* P a m e quiere d e c ir á m e avisa ia d e » d o , q u ia i en e ste m edio ae

Ha3(« ocaatoe de com plir l u e 'M i i o s d eseo s de) M a n é a la , su pu esto q u e , ú

M gM I» <|ue le habéis e K r ito d e n n e s o a prorcaivn.

** D igo e»to, >crf^w aerá o ca w o n iwira dcapu es, co a n d o oa p^rtaia de

A*e»»iíU , deapedirís, ctc.

2 2 2 C A R T A S n P , 5 A K í d N A C I O - A. 5 4 5 «

C A R T A L X V r *.

A L P. SIM O N RODRIGUEZ.

D espoea d« «o n ien U r, p o r co m p la c e i a I R e j , e n q u e e l P , S io»m m yte-

d e e n P o n o g:al, c u e n u )o que hft h e c h o ce r ca d e l P a p a ju t a p io c w «j

d csp a cb o f¿vnr¡ab]« (le) n ego cio d e ]b loiioíbickoii, q u e e l m iaiao R^7 l i

h a b ía R co m en d ad o ,

jHs.I/A s u m a g r a c ia y a m o r d e C r is t o N u e s tr o S e ñ c ís e a

s ie m p r e c n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

P o r a p o r a n o e s c r ib ie n d o á n in g u n a p e rso n a d e aJtá

e n r e s p u e s ta d e l a s s u y a s , p o r l a b r e v e d a d d e tiem p o qo«

m e d a n p a r a e s c r e b ir , y p o rq u e e s t a v a p o r v ía d e V alU -

d(»lid y n o d e r e c h o p a r a d o n d e e s t á is , p e n s é e screb ir esta,

a u n q u e b r e v e , s e g ú n l a c u a lid a d d e l a s c o s a s , p o r darò*

a lg u n a r a z ó n d e m í e n e l S e ñ o r N u e s tr o , y p o rq u e ,

p a r e c ie r e , p o d á is d a r a l l á a lg u n a c u e n ta d e llo .

B s g r ib ié n d o m e e l R e y s o b re doR c o s a s , l a u n a sobfc

e l v u e s t r o q u e d a r a l lá , y l a o tr a s o b r e l a In quisíciO S* ■

p a r e c ie r e q u is ie s e in fo r m a r á S u S a n t id a d p o r la espedí-

c io n d e lla : c u a n to á lo p r im e r o , d o n d e s u A lte z a tiene

ta n b u e n a v o lu n U d á e s t a C o m p a ñ ía , s ie m p re m osirae*

d o e n o b r a s y e n t a n t o a u g m e n to , s ie n d o se ñ o r nue»*

t r o e n e l S e ñ o r d e to d o s , d e s u A l t e z a e s m a n d a r y á£

n o s o tr o s o b e d e c e r , y p e n s a r q u e l a s u D iv in a M ajesU á

* C o le e , r«m.

■9Í-

I

n « h a ce m u y e s p e c ia l g r a c ia e n q u e e n a lg u n a c o s a le

podam os s e r v ir . C u a n t o á lo s e g u n d o , s ie n á o p a r t id o d e

R om a S u S a n tid a d c u a n d o l a c a r t a d e s u A l t e z a r e c e b í,

con p arece r d e e s lo s S e ñ o r e s , q u e e n tie n d e n e n lu g a r A el

R ey, m e p a r t í p a r a d o n d e e r a e l P a p a , h a b lé á .Su S a n

tidad e n M o n te fla s c o Q *, q u e s o n 4 8 m i l la s d e a q u í, y

muy Iarg<i, á s o la s y e n c á m a r a , p r im e r o b e s á n d o le e l p ié

de p arte del S r . O b is p o , r e n g r a c ia n d o á S u S a n t id a d y S u

Señoría o fre e icn d o se á í u s e r v ic io (s e g ú n m e e s c r ib ió lo

hiciese); d e sp u e s in fo r m á n d o le d e l a m e n t e d e s u A l t e z a ,

áe g a sto s , tr a b a jo s , y d e l a e n t r a d a d e l N u n c io p a r a q u e

se d ign ase m a n d a r h a c e r e s t e b e n d ito d e s p a c h o d e la

S a n U In q u is ic ió n ; tándem d e s p u e s d e m u c h o s d iscu i*so s

(m ostrando s e g ú n m í ju ic io , y * m e p u e d o p e r s u a d ir , m u

cho buena v o lu n ta d á l a c o s a ) , le p a r e c ia q u e d o n d e de

H iaen d ia ( y e s to d u p lic a n d o *) e s p e r a b a le t r a s d e l Se*

ñof N u n cio M o n le p u lc ia n o ", y p o r e s t a s q u e r e l la s q u e

« dan, se e s p e r a s e h a s t a q u e é l e s c r ib ie s e . Y a p a r a en*

toftces, p o r m e d io d e e s t o s S e ñ o r e s d e l R e y , h a b ía crfre*

cido Su S a n tid a d q u e s e h ic ie s e u n B i*eve ó H u ía , p a r a

que, vin ien d o le tr a s d e l N u n c io , n o h u b ie s e d e n u e v o q u e

esperar, D e s p u é s q u e y o h a b le a l P a p a , e llo s , h a b la n d o

* Su S a n tid a d d e n tro d e c u a t r o ó c in c o d ia s , q u e d a r o n

mas coatentü^; y c o n p e n s a r q u e p a r a a g o r a fu e r a h e c h o

e l d esp ach o , ve n id o e l P a p a á R o m a , r e c ib ie n d o u n a d e l

^ o r O b isp o c e r c a lo s fr u to s d e V is e o , y h a b la jid o con

* H eaufisucoiKs, «o lo s Eatadoa d c l P a p a , L i g a c i ó n de V ite r to .

' Por 6kÍ$Bo.

* Y lo qne m *.

p o t io » vece»,

lincaado e ! fáoH ífpH U iano f>Of n atu ral d e e n a

e l S f . B a l t a s a r d e F a r ia , e l c u a l a ú n n o h a b ia hablado

a l T a p a , y e l S r . S im ó n d e V e g a e r a id o y a d ias dfe

a q u í p a r a Ñ á p e le s , f u i á h a b la r á M c s s e r lie m a rd iik o M t-

fe o , s e c r e t a r io d c l P a p a , y ’ á F a r n c s x ü , y á <\rdingkflifc

p o r e n te n d e r d e e s t a s m a t e r ia s , s e g ú n q u e a l S r . l ia l t j f

^ a r d e F a i í a le p a r e c ió , y m e p id ió le s h a b la r e . T am b ién

B e r n a r d in o M a fe o m e d i jo q u e e l h a b ia h a b la d o á Su

S a n t id a d , e l c u a l e s t á b ie n e n to d o y a p a c ib le m e o í^ y

a s í ce i*ca lo s fr u to s d e V i s e o * e o m g c e r c a la In quisiakm .

C u a n t o á lo p r im e r o , c e r c a p o n e r p a r t id o s a l R e y para

p o n e r lo s fr u to s y lo d e m á s d e V is e o e n e l p e c h o y per*

s o n a d e F a m e s í o , y e l c o a d ju t o r e n a q u e lla s p a rte s que

c l R e y lo p u s ie s e , m e d ic e q u e le d i jo e l P a p a : E s o fa rt-

cc que los p r o v u ^ h r ^ y i l O bispo y e l N u n c io lo d ic ^ , y n ^ d

R ^ ; m o s tr a n d o v o lu n t a d d e v e n ir á e llo , y M c s m i B e r

n a r d in o r e p lic a n d o ®, y d a n d o c o n ñ a n ^ a q u e e l R e y v « *

n ía e n e llo . E n c u a j i f o á lo s e g u n d o , a s í c o m o e l Nun*

c ió e s c x ib ió a l P a p a s u p lic á n d o le m a n d a s e r e v o c a r e l B r e

v e p o r v ir t u d d e l c u a l Ja In q u is ic ió n n o p ro c e d ía , p a r a v a

n ír i l a s e n t e n c ia f in a l , S u S a n t id a d q u e e ra contento

q u e s e r e v o q u e , y o r e p lic a n d o q u e lo q u e p re te n d i* el

R e y e r a l a B u la , c o n fo r m e io c o n c e d id o p rim e ro , y a * í

c o m o e n E s p a ñ a se a c o s t u m b r a ; i e s to m e d ijo , q «

' A Ine C ard cn alea A le ja n d ro F a m t ^ o y N icoJa# A fd iflffccto.

* L a a rcciia# de l a m títa de V h e o j e l Rey se I»* haha « " P*** O b isp o , y e l P a p a q u e s t la s resiicn yeta. P m p ü » * e t é # » *

m edio, q u e be adop(& , y fue q o e »« 4 >eíe e n adjm oiM raerto »qoell*

a l C a rd e n a l F #m etíi> , e l c i u i co n iid e o e ialm cn tt a c yhlijAâ i U e re n tM , d ed ucida u n a pensión p a ra e t O b isp o c o a á ju iw «P*

p te M o tA M , a l O h i»po P . M tfu « l de S ilv a . ,

' K cp ]ie6 d an d o con£artsa.

' * D ió e n d o S u S a n tíd a d , •

*. 1545* CAR T A S D E S A N IGNACIO.

bien se d a r ía to d o p r e s t o , to r n a n d o á e s c r ib ir a l N u n c io .

A cá e l S r . B a l t a s a r d e P a r ía , e l C a r d e n a l d e S a n t a F lo

ra y to d o s o tr o s c o a d ju to r e s , t r a b a ja n p o r h a b e r to d a

espedlcion y n o e n p a r t e , lo q u e y o d e m i p a r te m u c h o

deseo« si la s fu e r z a s c o r r e s p o n d ie s e n á e llo . P o r a m o r d e

D ios N u e s tro S e ñ o r q u e s ie m p r e s e á is e n o r a c io n e s co n

D io s N u e stro S e ñ o r y '* s u A l t e z a , p a r a q u e , c o n fo r m e á

su m a y o r s e r v ic io y a l a b ^ ^ a , u s e d e s u a c o s t u m b r a d a

m ^ ^ a n im id a d y s a n t a p a c ie n c ia e n t o d a s c o s a s ad ve r*

sas, que s e g ú n h a s t a a g o r a p u e d o e n te n d e r , a s i d e M a fe o

com o de A r d in g h c lo , á lo m e n o s c o n v e n ie n te q u e s e h i

ciese con 4il6 ;un p o c o d e t ie m p o y o n o d u d o s in o q u e

su A lt e la a lc a n z a r á to d o lo q u e d e s e a , y t o d o ^ dei^cam os,

á m ayor g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r .

D esp u es 3 e e s to to m a n d o -1 b a b la i* a l P a p a , y d e o tr a s

cosas q u e m e e scr ib a s, o s re s p o n d o l a r g o d e c la r á n d o m e

m as e n to d o ; ju n ta m e n t e e n l a s q u e e s c r ib o a l K e y y

al S r, O b isp o , l a s c u a le s t o d a s v a n e n c l e n v o lto r io

dfcl S r . B a lt a s a r d e F a r ia .

E s ta s c u e n ta s y r e liq u ia s p a i-a e l P r in c ip e (a l c u a l

bw areis l a s m a n o s d e m i p a r te ) o s la s d a r á im m e iia U ’ *

cl S r, P a n ta le o n , q u e é l e s t i q u e l le v a t o d o s lo s d esp a * chos.

D e R o m a , á 1 4 d e D ic ie m b r e d e 1 5 4 5 .

Ignacio.

‘ Onido Abcanío S f o r z a , nepote dcl Papa.V niego* é b b Alteza el Rey.r o f poto < jo e i c haga lo q v e coavienc. Eft propia mano.

C A R T A L X V I l

Â SA N F R A N C I S C O JAVIER.

f a t e n t e «n q a e k co in u n ic* la fa co lía d d e pred icar, « j a l i m r y AdcnÍM.

ita r ocroB Sacramentf>&>

jfis.I f fn a c io d e L o y o l a . P r e p ó s it o d e l a C o m p a ftü t de J e

s u s , á n u e s t r o a m a d o e n C h ^ t o F r a n c is c o J a v ie r , d e la

d ió c e s is d e P a m p lo n a y d e e s t a m is m a C o m p a ñ ía , salüd

s e m p ite r n a e n e l S e ñ o r .H a b ie n d o p o c o h á n u e s tr o S a n t ís im o e n C n s t o P ad re

y S e ñ o r P a u lo , p o r l a D iv in a P r o v id e n c ia P a p a tercero

d e e^ tc n o m b r e , p o r s u s le t r a s e n fo r m a d e B r e v e cúü^

d id o e n tr e o t r a s c o s a s a ! P r e p ó s it o q u e e s 6 fu e re , y i 1«

m ie m b r o s d e e s t a C o m p a ñ ía , y á c u a lq u ie r a d e c l l ^ que

e l P r e p ó s it o d e l a s u s o d ic h a C o m p a fiía ju z g a r e id 6 i\w y

d e p u ta r e p a r a e s t o , e n tr e o tr a s c o s a s l a la c u lta d de predi

c a r c i n t e r p r e U r a l c le r o y p u e b lo l a p a la b r a

o ir c o n fe s io n e s y a d m in is t r a r o t r o s S a c r a m e n t ^

q u ie r a , p o r e l t ie m p o q u e d e l a g r a d o d e S u S a n U >'

s u s s u c e s o r e s e n l a S i l l a A p o s t ó l ic a fu e r e , e n la lo rm a y

c o n l a l im it a c ió n q u e m a s la r g a m e n t e e n e l te n o r ^m o B r e v e s e c o n tie n e n ; c n e s t a v ir t u d . N o s , cu ^ a in c

á n in g u n a o t r a c o s a m ir a ^ in o á q u e l a fe c a t ó l ic a o

• P e ) M S , d e ra rt» , f t l . I T 9 , p ro ce d e n te del A rch ivo de G < *. ^

Ifa d u cid a ; » 6 a « e l < « t o latin o e n e l A p ín d tc c I , n . X .

y se » cre c ie n te , y l a s a lm a s d e lo s f ie le s c r is t ia n o s co n

to d a d ilig e n c ia se g a n e n , p a r a lo in fr a s c r ito p o r l a s an*

ted icb a s le tr a s f a c u lta d o s , á t i , F r a n c is c o J a v ie r , d e la

m en cio n ad a C o m p a ñ ía d e J e s ú s , d e c u y a r e lig ió n , e n te

reza, c ie n c ia , c o s tu m b r e s y e s p e r ie n c ia m u c h o f ia m o s e n

e l S e ñ o r, p o r l a s p r e s e n te s , p a r a lo a r r ib a e s p r e s a d o , t e

e legim o s y d ip u ta m o s .

E n testim o n io d e Jo c u a l h ic im o s e s p e d ir la s p r e s e n

tes letras, y a u t o r i ía r la s c o n e l s e llo d e n u e s t r o u s o , y d e

nuestra p ro p ia m a n o l a s f ir m a m o s .

E n R o m a , e n l a c a s a d e l a C o m p a ñ ía d e J e s ú s de

Santa M a i k d e la E s t r a d a , á lo s 1 7 d ia s d e D ic ie m b r e

áel a ñ o de K u e s t r o S e ñ o r J e s u c r is to 1 5 4 5 , d c l p o n tifica *

do de n u estro S a n t ís im o S e ñ o r e l re fe r id o P a p a c l d u o

décim o.

Ignacio.

C A R T A L X V n i ».

A SAN F R A N C IS C O JA V IER .

•‘« e o i* « 1 q « lìaalta l a anterior, m an d in d rtle n o u sar d e l a f a c u l u j en

coftcftdida, Bino con l a v e r n i d e l Superior ed«eLÌ«tÌco ordinario.

s.Ig n a c io d e L o y o la , P r e p ó s it o d e l a C o m p a ñ ía d e J e -

i n u estro a m a d o e n J e s u c r is to F r a n c is c o J a v ie r ,

Proceden te d e l A rch fvo de G o a . E s tá rrn'' “ c * l testo liiin ft e n «J A p é n d ice 1 , n. X I

V r e s b íte r o , d e l a á í6 c e s is d e P a m p lo n a , d e e s t a m ín id u

C o m p a ñ ía , s a lu d s e m p itu m a e n d S e ñ o r .

N o o b s ta n te q u e l a S a n t id a d d e N uestx*ú S c ñ u r P a u

lo , p o r l a D i v i n a P r o v id e n c ia P a p a te r c e r o d e e s te nom

b r e , n o s h a y a e s p e c ia lm e n te c o n c e d id o q u e d e to d a s las

fa c u lta d e s à n o s o tr o s p o r s u B r e v e o t o ñ a d a s , podam os

c o n a u to r id a d a b s o lu ta u s a r , s w t í s in c o n s u lt a r a ! Ü bispd

6 c u a lq u ie r a o t r o S u p e r io r e s p ir it u a l d e c a d a lu g a r , ni

q u e d é s u c o n s e n tim ie n to ; N o s , s in e m b a r g o , deseando

c o n l a g r a c ia d c D io s e m p le a r e l t a le n t o q u e n os h a sido

d a d o , c o n s o b r ie d a d , p a r a g lo r ia d e l S e ñ o r , seg:un la in

t e n c ió n d e l m is m o S a n t ís im o P a d r e , y re c e la n d o q u e de

a c o m e t e r la d ís p e a s a c io n d e l a p a la b r a d c D io s y d é lo s

S a c r a m e n t o s s in e l b e n e p lá c it o y fa c u lta d del S u p e íio t

in m e d ia to n o s e s ig a e s c á n d a lo c u e l p u e b lo , y se f s t o i ^

s u e d if ic a c ió n , q u e re m o s q u e t ú , in fo rm a n d o priruera*

m e n te a l S u p e r io r e s p ir itu a l d t l lu g a r , c io t im á o d d e las

f a c u lta d e s , p r o c e d a s a s í , q u e p e d id a a n t e s y o b ten id a su

l ic e n c ia , p u e d a s c o n a g r a d a m ie n to d e to d o s de»em p«ft*r

e l c a r g o q u e D io s t e h a e n c o m e n d a d o p a r a g lo r ia su ya .

E n R o m a , e n l a c a s a d c l a C o m p a ñ ía d e J e sú s de

S a n t a M a r ía d e l a E s t r a d a , e l a ñ o d e N u e s tr o S e ñ o r J esu

c r is to 1 5 4 5 , á lo s 1 7 d ia s d e D ic ie m b r e , d e l p ontificádo

d e n u e s t r o S a n t ís im o P a d r e , e l m e n ó ío n a d o P a p a , e l deo-

d é c im o .

I g n a c i o .

C A R T A L X I X

A L P. SIMON RO D R IG U EZ .

C é o i o f « C *n le n a l e1 Itifaocc á e P o rtu g a l D . K nriquo, trabajan d o

t t «Uo m ocho el C a rd e n a l O bisp o d e B flrgo s y B a lta sa r d e F a n a ; y

de U b sc o a d itp o ^ c io n qo e e o la c c n e de R o m a h a b ia p a ra dar en

^ t o (ü R e y.

JH S.

S i q u e re ís s e n tir * a l lá a lg u n a c o s a d e lo q u e y o a c á

jKiedo e n e l S e ñ o r N u e s t r o c e r c a d e l a e le c c ió n d e l S e

ñor In fu n tc p a r a n u e v o o t ic ío , á m a y o r g lo r ia d e D io s

N uestro S e ñ o r , d ir é e n b r e v e , t o c a n d o t r e s p u n to s .

L a p r im e ra e s (s u p u e s to q u e c u a n d o q u ie r e n h a c e r

CardenaJcs, a q u e llo s q u e h a n d e s e r s c p ro p o n e n e n u n

coQ&ístono. y d e s p u e s e n e l s e g u n d o r e c h a z a n á lo s q u e

no han d e s e r , y c o n fir m a ií a s i lo s q u e h a n d e h á c e r ) , q u e

a n tes d o s ó t r e s d ía s q u e e l p r im e r c o n s is t o i io se h ic ie s e

para p rep o n er á lo s t a le s C a r d e n a le s fu tu r o s , m e d ijo u n a

persona ín tim a á to d o s lo s n e g o c io s d e S u S a n t id a d ,

com o o t « s v e c e s d e l m is m o o s h e e s c r i t o , c ó m o e l m is-

roo h a b la n d o a l C a r d e n a l F a m e s io , y d e s p u e s á A rd in -

gh eln , y á e llo s p a r e c ié n d a le s m u c h o b ie n , s c d a b a o rd en

para h a c e r C a r d e n a l a l S e ñ o r I n fa n te ; d e m o d o s e m o*

vian sin s e r d e m a n d a d o s c o n m u c h o b u e n c e lo y d e se o ,

ûe to d as s u s c o s a s , e n tr e S u S a n t id a d y e l R e y , v e n g a n

y f ío c e d a n d e b ie n e n m e jo r .

Col«i , r&m.* Saber.

L a s e g u n d a e s , q u e d e s p u é s d e l s e g u n d o c o n s is to r» ,

y a h e c h o C a r d e n a l e l S e ñ o r In fa n te , h e m o s e n ten d icb

p o r e l to is m o C a r d e n a l d e B u r g o s e l b u e n o y acostum *

b r a d o o fic io q u e s u S e ñ o r ía R e v e r e n d ís im a h iz o co o ei

P ü p a , d á n d o le r a z o n e s p o r q u é e s t a e le c c ío fi s e d e b ía ha*

c e r ; y e n e s to o s p o d é is p e r s u a d ir , q u e e s m u c h o intea*

t o • e n t o d a s c o s a s q u e t o m a á c a r g o : q u e a u n s u Seño*

r í a R e v e r e n d ís im a e s e l q u e h a h a b la d o a l P a p a solwe

lo s co a d ju to i* e s y e s p e d ic io Q d e I n d ia s ; y a s í s e h a e u te

d a s n u e s tr a s c o s a s , c o n a q u e l m is m o a m o r y p o sib ilid ad

q u e n u e s t r a m is m a p e r s o n a .

L a t e r c e r a e s d e l S e ñ o r B a l t a s a r d e F a r ia , q u o e n to

d o s e s to s n eg c)cio s h a s a b id o m u c h o b ie n , y e n to s otros,

g u a r d a r s u g r a v e d a d s in p e i'd e r p u n to d e d i l ig e n c ia , i

m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , y c o n d e s t r e j a s e

to d o s e A 'ic io d e l R e y . D e to d o e s to c o n c lu y o , e n cuan to

y o p u e d o e n te n d e r d e l a s c o s a s d e a c á , q u e l a intencki®*

y v o lu n t a d d e S u S a n t id a d e s m u y b u e n a a c e r c a del R e y :

q u ie r s e h a y a m o v id o d e s i , q u ie r d e lo s s u y o s , q u ie r

h a y a d e ja d o r o g a r p o r o tr o s c e r c a e s t a e le c c ió n , y quier

s e I ia y a m o s tr a d o d e f u e r a c o n s id e r a d o ó c ir c u n s p e c to , ♦

f á c i l , y o e n to d o m e p e r s u a d o c o n e l fin * q u e e s b ueno, y

d e s e a h a c e r to d o p la c e r á s u s A l t e z a s , á m a y o r gloria

d iv in a .

A l a S e ñ o r a D o ñ a G u io n t a r m e m a n d a r e is m ucho

e n c o m e n d a r e » e l S e ñ o r N u e s tr o .

D e R o m a , 2 0 d e D ic ie m b r e d e 1 5 4 5 .

V u e s tr o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

I g n a c i o .

tA c ü v o ,'e fic a * .

e l fin co n q u e o bra e » btieno.

C A R T A L X X

Á DOÑA L E O N O R M A SC A R E Ñ A S ,

P íf t o iíc t e c u in hi«n l a h » « r r i d o e n c ie r to n e g o c io D o ñ a l o n o r dc

O to ñ o , o u j « de J u a n d e V e ga » E m b a ja d o r de C ack w V « » R o m a, fa r a

qn itarlc ü « « n im ie n io qoe co m ra c l U tenja.

jñs.i>espa«s d e e s t a o tr a e s c r i t a , h a l lá n d o m e c o n D o ñ a

L eo n o r Ü s o r io , y h a l lá n d o la t r a b a ja d a p o r h a b e r e n t e n

dido que d e l lo d o n o o s h a l la is s a t is f e c h a d e lo q u e eU a

y e l S e ñ o r J o h a n d e V e g a h a n h e c lio p o r B a p t í s t a P a r

ce rca c l s u n e g o c io aquí» e s v e r d a d q u e e l la n a r rá n d o m e ,

con lo q u e h a b ía n J ícch o , t o d a l a c o s a c o m o p a s a b a , y

p u esta e n b u e n a c o n v e n ie n c ia , q u e y o m e p e r s u a d o q u e

vu estra p e r s o n a , h a llá n d o s e e n l a m is m a m a te r ia , h icie*

r a l o m ism o ó m e n o s , p o r i r e n t o d a s c o s a s ju s t a m e n te

á m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s tix ) S e ñ o r . P o r s u a m o r y

re feren cia m u y e n c a r e c id a m e n te d e m a n d o l a q u e r á is e s

cribir y c o a s o la r co n v u e s t r a s le t r a s , m o s tr a n d o a q u e l

am or y c a r id a d q u e s o lé is á s e m e ja n te s p e r s o n a s a s í a l le

g a d a s a l s e r v ic io d iv in o , q u e á to d o m í ju ic io » s e g ú n q u e

•iem pre d e lla o y e n d o y h a b la n d o d e v u e s t r a p e r s o n a h e

podido e n te n d e r , s u á n im a t ie n e m u y e s p e c ia l a m o r y

afecto i la v u e s t r a e n e l S e ñ o r N u e s tr o . Y a s í , e s p e r a n -

^ q u e e s ta s e r á m a y o r c a u s a p a r a s ie m p r e s e r m a s utií*

das e n l a D iv in a M a je s t a d , n o m e r e s t a q u e d ig a ,

19 d e E n e r o d e 1 5 4 6 .

‘ M s . d e PíTÓ«, t 5) y C » le c . rom.

CARTA LXXI •-

A L A C IU D A D D E PARMA.

Ramones d e a d m u d a r a llá »1 P . L a in e ¿ .

jSs.M u y m a g n íü c o 8 S e ñ o r e s :

M u c h o m e h o lg a r a d« p o d e r c o n te n ta r á V V - S S .

m a jid a n d o á e s a c iu d a d á D , D ie g o L a in e z , c o m o p o r sus

le t r a s m e p id e n , m a s a h o r a e s t á o c u p a d o a q u í e n K ooift

c n le e r y p r e d ic a r ; y fu e r a d e e s t a o c u p a c io n , e s d e otra*

m u c h a s p a r te s b u s c a d o , y e s p e c ia lm e n t e d e V c n c c is , p or

u n a p e r s o n a m u y p r in c ip a l q u e q u ie r e fu n d a r d o s colé**

g io s p a r a lo s e s c o la r e s d e e s t a n u e s t r a C o m p a ñ ía , y con

t o d o e s o h a d ife r id o la i d a ; d e m a n e r a q u e n o p o d i'á p or

a h o r a c u m p lir e l d e s e o d e V V . S S . y d e t o d o s n o so tro í,

q u e d e v e r a s n o s r e c o n o c e m o s o b lig a d o s á la s b u en as

m a s d e e s a c iu d a d , y d e s e a m o s su a u m e n to e n e l servi

c io d e D i o s , e n e l c u a l N u e s tr o S e fto r l a s c o n s e r v e para

g lo r ia s u y a .

D e R o m a , á 23 d e E n e r o d e 1 5 4 6 .

D e V V . S S . h u m ilim o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u e stro ,

Ignacio.

L o s ir ^ la d M d e e sta y otra» tre» C A fU « e»CT¡us i U ciudad d«

P a n n a qoe m re g ib s a r á n R A S a d e U n ie . m lo s «n via ro n a l F.

c a , por m ed io d e so »id Íjío e l e x -je s n iia D . M a n in B e r g a ;, Jae m w j**

V r» u lín a s, sa ca d o s d e l A c c h ív o de a q u e lla cíadad» y testim & nisáo» I " * **

arch ivero F r.iftc ííc o M ir l a B e f f O íz i e n 1 7 9 5 . E i o ri^ n sü e s t i e n itaJiao®

v é a se CD e i A p ^ o d ico I , n. X I I .

C A R T A L X X I I

A L P R Í N C I P E D E E S P A Ñ 'A D . F E L I P E .

Pídele lleve i q u e e l P , P a b ro , qo e esta b a e n sQ corte, v a y a a l C o n .

dJki i « Trenio> á d onde P a u lo I I I qu ería n vin d arle de le M o g o suj'o: es-

(adición de U l g r a c ia s p a ra e l m o n asterio de cortvcrtidAs de VaU adoU d.

jHs.fva s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o

S eñ o r á V u e s t r a A l t e z a s a lu d e y v is í t e .

P arecien dci á S u S a n t id a d y o id e o a n d o q u e a lg u n o s

desta m ín im a C o m p a ñ ía ( d o m e n o s d e V u e s t r a A lt e z a

que o u e stra ) kb h a lla r e n e n c l C o n c ìl io , p a r a d o n d e , e n

tre lo s o tr o s (q u e d a n d o c n c s a a p a r t e s e l L ic e n c ia d o

A fa o z ) , u n o d e lo s q u e h a n d e p a r t ir , c o n bcni^^na ü ccn *

y b e n e p lá c ito d e V u e s t r a A l t e z a , h a s id o e le g id o e l

M aestro P e d r o F a b r o , á l a c u a l h u m ild e m e n te s u p lic o ,

p or a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , s e a c o n tc n to d e l a t a l

e k c c io n , e s p e ra n d o y p e r s u a d ié n d o m e c n i a s u D iv in a

M a je stad , s e r á p a r a m a y o r g lo r ia s u y a y p a r a m a y o r ser*

' D e e a ia c a m y d e o tra s c u a u ^ <3ue ee ínsertarÁn rtia« a ü e U n te ,

«ecrttaa »1 m m o r u l F e lip e I I cu an d o u>da>1a e ra P rin cip e de R span a,

“ »»6 tofHa an ién rica a l P . M aria n o P u y a ! D , T o m ¿ s G o n x a le s , biblío-

m ayor d e l R e a l A r c h iv o d e S im a n ca» , d o n d e e x is lia n origin ales

P « t e t de 18 3 0 . D e sp u e s p a re ce h an d esaparecid o de a lli. L a pri-

» » • 4. t t eet», la tie n e e n w pod er e l B a ró n F e u jlle t d e C on ch es,

«n 7 de D iciem bre de T 8 7 1 p erm tii6 a l P . Juan M ir aacar u n buen

“ asíade de e^la e n w prop ia c a s a d e Par;s.

2 3 4 C iV R T A S r» R S A N I G N A C I O - A ,

V i c i o d e V u e s t r a A l t e z a e n eí^ta j o m a d a , y du^pucn de

a c a b a d a , s íe m p i« s e r á e n e l m is m o s e r v ic io y m anda

m ie n to d e V u e s t r a A l t e z a , y e s p e r o e n m u c h o mayt>r au*

m e n tó , c o m o to d o s lo d e s e a m o s , á m a y o r g lo r ia d iv ina.

C e r c a l a e s p e d ic io n d e la s g r a c ia s p a r a e l m on asterio

d e l a s C o n v e r t id a s d e V a lla d o U d , d e m a s d e s e r la CMa

ta n p i a , d ig n á n d o s e V u e s t i u A l t e z a e n m a n d a rm e , en lo

q u e m e b a s id o p o s ib le , s e g ú n m i p o c o s e r y m e n o s va*

1er, m e p e r s u a d o n o h a b e r fa lt a d o á g lo r ia d iv in a . A gor»,

q u itá n d o s e t o d a s la s d iñ c u U a d e s , y d e l to d o desp ach ado

d c l a p a r t e d e S u S a n t id a d , J o a n d e V e g a ten ien d o el

a s u n t o p r in c ip a l , t ie n e e n c u id a d o d e e n v ia r lo á V u estra

A l t e z a , QO p a r e c ié n d o le q u e M in a y a , c o m o n o s« h a sa*

b id o g o b e r n a r *, lo l le v a s e . S i V u e s t r a A l t e l a s e r á ser*

v id o d e c o lc n d e r m a s e n p a r t ic u la r e n e s t a p arte y eo

l o q u e r e s t a , M a e s tr o P e d r o F a b r o e s t á a s a z a l cabo

d c tüdt).

C e s o r o g a n d o , y s in c e s a r s u p lic a n d o á la Sanfífiim a

T r in id a d , p o r l a s u io l jn it a y s u m a 1 bondad, á V u estra

A l t e z a h a g a t a n t o su fid e lís im o s ie r v o , y ta n to blenaven*

t u r a d o e n e s t a v id ^ y e n l a o t r a , c o m o y o s e lo dewss, y

n o h a b r á m a s q u e d e s e a r .

K o m a 1 7 d e H e b r e r o d e 15 4 ^ .

D c V u e s t r a A lt e z a

H u m íí im o y p e r p é tu o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u estro ,

I g n a t io .

S ü b rescrilo . = j S s . = A m i S e ñ o t e n e l S e ñ o r Núes*

t r o e l P r ín c ip e .

* V c a e c l a c a r i a L ,X ¡ á L e o n o r M a K a i e & M .

CARTA LXXni

A L DOCTO R P E D R O ORTIZ.

P ii« i e*te iASígne «aron, gra n d e a m ig o a o y o , io te r p o o g a i u s buen os ofi

cio« p w a que, sín <Je«ag:rado del Pn n c.ip v D . F e )ip e , p a r t* de l a c o n « el

P. Fübra p»rm e l ConcíJú^ e lo gio de PeO ro de IUva<1«neÍra, parien l« y {tai-

»Afio 4e Orcis.

j í s .L a s u m a g r a c ia y a m o r e te m o d e C r is t o N u e stn > S e

ñor sea s ie m p re e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

P arecien d o á S u S a n t id a d y o rd e n a n d o q u e a lg u n o s

desta ra ín im a C o m p a ñ ía (n o m e n o s v u e s t r a q u e n u e s tr a )

se haJIasen e n e l C o n c il io , p a r a d o n d e u n o d e lo s o tr o s

que se h a d e p a r t ir h a s id o e le g id o e l M a e s t r o P e d r o l 'a -

bro; y p o rq u e co n m a y o r q u ie tu d y d e s c a n s o d e to d o s

pueda h a c c r s u jo r n a d a , e s c r ib ie n d o a l P r io c ip e , p o r

&nior y re v e re n c ia d e K u e s t r o S e ñ o r , d e m a n d o le q u e

ráis m ucho fa v o r e c e r , s i e l lu g a r y t ie m p o d ie r e o p o r tu

nidad, p a r a q u e c o a g r a d a d e t o d a s p e r s o n a s p u e d a p ar*

t i r d e a l lá - P o r q u e a l le n d e q u e d e n o s o tr o s s e r á c u m p lir

«ntcraniente la v o lu n ta d d e S u S a n t id a d , e s p e r o e n la

d i% in ay s u m a B o n d a d q u e , to d o p r o c e d ie n d o , s u c e d e r á

á su m a y o r g lo r ia y a la b a n z a ; y s ie m p r e s e r e m o s , c o m o

« m « , ju n to s 6 e s p a r c id o s , s ig i la d o s * e n n u e s t r a s á n U

v tr ia , f . 5 5 — A l c U a r , D . T, A . V T, c. t , IC.

8ti.»dos; «tempre le n d w m o « jjâbado.

m a s d c l vLU^stro n y m b re , y t a n t o o b líg a tís im o e e n c l Se*

ñ o r N u e s tr o . Y p o rq u e c e r c a v u e s t r a p e r s o n a , d e m í m o

v id o , ó p o r m e jo r d e c ir d e D i o s N u e s tr o S e ñ o r , sien d o i

s u m a y o r g lo r ia y a l a b a n z a , c a p a r t e e s c r ib o a l M aestro

P e d r o F a b r o , y a s í d e o tr a s a lg u n a s c o s a s d e l a Com pt*

f l i a le e s c r ib e n ( la s c u a l e s , s ie n d o m a s v u e s tr a s qoe

u a e s t r a s e o e l S e ñ o r N u e s t r o , p a r e c e q u e v a n g a ra d tt

y e n to d o fa v o r e c id a s d e s u m a n o ) , p o r e s t o , n o m e ree*

tu n d n m a s q u e d i ^ , a o lo q u ü P e d r o d e K iv a d e n e m c s i i

en P á d u a d a ^ d o m u c h o b u e n o lo r d e s i , a s i c n costuni-

b r e s c o m o e n e l e s tu d io , y p e r s u a d ié n d o m e , sí v iv e , seré

p a r a m u c h o , y v e r o s ie r v o d e l .S eñ o r N u estro » c c s o ro

g a n d o , y s in c e s a r s u p lic a n d o -d l a s u D iv in a M ajestad,

p o r l a s u in fin ita y s u m a b o n d a d n o s q u ie ra d a r su gra

c ia c u m p lid a p a r a q u e s u s a n c t ís im a v o lu n ta d s in ta o o t ,

y a q u e lla e n te r a m e n te l a c u m p la m o s .

D e R o m a , l y d e H e b r e r o d e 15 4 6 -

CARTA LXXIV

A U N R E L IG I O S O GRAVEU B L A C O k T H D £ L £ H > ’& V A D O fi C A 9 L0 » V '

L e r u e g a que m edie con e l E m perad or p a i« q u e e s te p on ga p M «o®*

U . F ra n c isc o L u o y u o ca b a lle ro húngaro»

j Æ s .

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is to Nue««>

S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d i.

C o le e , rom.

A an q u e m i m ù r ita m e n te n o s e t e n g a n o t ic ia a l g u

na p o r in i p o c o s e r y m e n o s v a l e r , e n o fr e c e r s e * m a te

ria ta a tu p ia y y p a r e c ie n d o al S c io f ]f>aii d e V e g a y m a n d à jid o m e * (co rn o e n t o d a s

C09M le te n g a p o r m i s e ñ o r e n e l S e ñ o r N u e s tr o ) , y su

Scftctfia e s c r ib ie n d o , n o p u d e q u e e s t a n o e s c r ib ie s e ,

esperendo m a s , 6 e l to d o , e n l a m u c h a c a r id a d d e V . V -

pare a J ca n ra i l a g r a c ia d e w a d a , y n in g u n a c o s a e n m é

ritos a lg u n o s q u e y o p u e d a e n m í s c n ü r . L o q u e s e ofre*

ce, p o t a p a rta rse la s c r ia t u r a s d e s u C r ia d o r y S e ñ o r , es,

como V . P . h a b r á e n te n d id o , l a s m u c h a s íu e r r a s q u e eJ

enem igo de b n a tu r a h u m a n a h a p u e s to e n m e t e r y p o

ner ta n c ru d a s e n e m is ta d e s e n tr e e l í ie ñ o r D . F r a n c is c o

y u n c a b a lle r o h ú n g a r o , y e n c r e m c n t o ' p r o c u r a n

do poner m a y o r e s , p a r e c e q u e e s t á n e n p u n to d e p e r d e r s e

sus án im as y s u s c u e r p o s , c o n to d o lo q u e r e s t a , q u e

es p o c o , se g ú n V . P . v e r á p o r u n a m e m o r ia q u e c o n

e s t iv a , s i D io s N u e s tr o S e ñ o r d e s u m a jio n o re m e d ia

m m eáiate *, ó p o r o t r o s m e d io s a c e p t o s i l a s u D iv in a

Bondad. Y o , p ei*su ad Ìén d om e q u e V . P . s e r á y e s m u c h o

acepto * á su m a y o r g lo r ia , y q u e n in g u n o s e r á t a n h u e n

medio, m a y o r m e n te e n s e m e ja n t e m a te r ia , c o n l a C e s á

rea M a je stad , l a c u a l to m a n d o y m a n d a n d o c o n á n im o

m uy c r is t ia n o , c o m o e n o t i a s m u c h a s y m a y o r e s c o s a s

suele, con m u c h a fa c i l id a d p o d ie n d o a d a p t a r t o d a s e s ta s

tan in ten sas c o n tr o v e r s ia s , p u e s h a y ta n poc;a 6 n in g u n a

* ffecicndoee.• Üandándfxuelo.

E o awm«nto, e sto ca, y fn a t y n u s Ciéa. dia procurando ponerlas “wycCTi,

P w si m isino inmertiAtam entc,

A dicto, ce to ío áe.

d ife r e n c ia e n l a in ju r ia d e l a u n a p a r t e ó d e la o t r a , m t

h a p a r e c id o , e n e l S e f io r N u e s tr o , p r e s e n ta r e s t a obra

t a n t o s a n t a , y c o m o d ig n ís im a d e V . P . , p c r s u a d ié n d ó «

c n to d o q u e l a m is m a o b r a , s in q u e y o m u e s ire m u ch a

in s t a n c ia e a s u p lic a r , e n e l S e ñ o r K u e s t r o , te n d rá ente*

r a s f u e r z a s , á m a y o r g lo r ia d iv in a , p a r a q u e la s co sas

v e n g a n a l e fe c to -d e s e a d o ; y V . P . re c ib ie n d o c l p rem io

d e q u ie n t a n t o p u e d e , y o q u e d a r e p a r a s ie m p r e ob ligad i-

s im o , y c u a n d o e n o b ra s n o p u d ie re p o r m i m u c h a irnpo*

s ib ilid a d y p o c o v a le r , á lo m e n o s e n l a s u m a e sp e ro ser

e n d e s e o s CTCcidos p a r a s e r v ir le ( q u e e n a m a r y s e r v ir 6

lo s q u e s o n v e r d a d e r o s s ie r v o s d e m i S e ñ o r , e l m ism o

S e ñ o r s e a m a y s e s ir v e ) e n t o d a s c o s a s q u e e n m i po

b r e f a c u lt a d fu e r e n , á m a y o r g lo r ia d e l a s u D iv in a M aj e s t a d .

Q u ie n p o r l a s u in fin ita y s u m a R o n d a d n os q u ie n

d a r g r a c ia c u m p U d a p a r a q u e s u s a n l is lm a v o lu n ta d sin*

t a m o s , y a q u e l la e n te r a m e n te l a c u m p la m o s .

D e R o m a , 3 0 d e H ebrex*o d e 1 5 4 6 .

A M o n s ie u r A n d a lo t *, e s t a r e c ib ie n d o p o r s u y a , V , P .

s c d ig n e m a n d a r m e m u c h o e n c o m e n d a r y v is ita r en el

S e ñ o r K u e s t r o .

D e V u e s t r a P a te r n id a d

H u m ilim o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

Ignacio.

' S«(lor flam en co m u y fa ro rccid o d d E m p e ra ó o f, por r i c tu l W " *

lid o en viado i R o m a e l a ñ o ¿.gicrior á trata r co n P a u lo I H m uy grr*t*

aei\Qlo«, iD ca n tcs a l C o n cilio y ú U ifaerra q u e ae preparaba entre eí

a a r y lo e P rín cípea p rotcatan tce á e A lem an ia.

rKFOBUACim* DBL m s A n a en a lem ahia

P e rsu a d ié n d o n o s q u e e n c s a c o r t e d e l a C e s á r e a M a

jestad s e a p ú b lic o , c ó m o c l S r . D . F r a n c is c o L a s o d i A

i i íá b o fetad a á u n c a b a lle r o h ú n g a r o , e l q u a l d e s p u e s d e

algunos d ia s d ió u n g o lp e c o n u n p a lo a l S r . D . F r a n

cisco, no será p a r a q u é m e a la r g u e e n e s t a p a r t e : a g o r a

entendiendo q u e e l S r . D . F r a n c is c o h a in v ía d o á d e sa -

f ia r a l c a b a lle ro h ú n g a r o , p o r co sa% q u e p a r e c e n fá c ile s

de acordar, p o r e s t a r e n tr a m o s * c a s i ó d e l to d o , s e g ú n

ra¿on, s a tis fe ch o s; y c o m u n ic a n d o e s te c a s o p r im e ro co n

el R m o. C a rd e n a l d e f i u r g o s , e l q u a l m e d i jo eH crib iria

sobre e llo , y d e s p u e s c o n c l S r . J o a n d e V e g a » c l p a r e c e r

de todos e s q u e e s t a e ro p re s a s e a m u y p r o p ia d e V . P . ,

y que se t e n g a m a n e ra , p o r a m o r d e D io s N u e s tr o Señor»

hablando c o n e l E m p e r a d o r » c ó m o s u C e s á r e a M a je s ta d

com etiese 6 m a n d a s e q u e e s t e n e g o c io » n o p a s a n d o

adelante, se aco rd ase» V . P . t r a ta n d o y e n d e r e z a n d o el tCNÍo:

Esu e» la memoria qoe ciia «I Santo en ]a carta precedente. Bntcasbo».

C A R T A L X X V

A A N D R E S LIPOM ANO*.

R a é fa l« . e n nom bre s a y o y e n e l de io « {vrofcitjs de l2 Cc<op»Si4, q w

co n serve l a fldtniniscrM Íon de 1m ren ta« qo e b a b ia ced ido á

C rm p aA la.

j í s .M u y R e v e r e n d o S e ñ o r:

V ie n d o l a p r o n ta v o lu n ta d y a r d ie n t e d e se o qu« ha

d a d o á V - S - l> ío s N u e s fr o S e ñ o r , p a r t ic u la r m c a te e a a yu

d a r á loB c s c u la r e s d e e s t a n u e s t r a C o n g r e g a c ió n , com o

h a s t a e l p r e s e n te p o r l a o b r a h e m o s v is t o , y sab icu id o q u c

s u D iv in a M a je s t a d a m a m u c h o l a g r a t i t u d y d e sa m a lo

c o n tr a r io ; y o y lo s p r o fe s o s d e l a C o m p a ü ía q u e a q u i nos

' E » tá R adocSda. e l te ito íu ü a o o e n e l A p ¿n d ic* I , ^

E x iste e n e l n u n u s c n to paríxiense, 6 o , con u n a ixpta e o qve k (í *

tnn «lue e l ocigioaJ se co n servaba e n e l c o t e j o de la C om p a& i* de

e n N is a , y u n a te sta d o d e »u a n ten tlcid ad .

* (H ab ien d o c l P rio r A n d ré s L tp o a ia n o , patri'ck> i'eiêeisto, d<td* «•

cco ie n H m ien to p&ra (|Qc s c on i«se a l c o le g io de i'á d u A (q«e el

m ero q u e l a C om p afiift tu r o e n Iialia ) e] p f i o r a t o de S a n ta M »rta M h *

d alcn a de a q o c lla ciu d ad , qoe é l p oaeía, y » a lia co in o a .fx w ducados i s

re n is, y h a H e n d o h e ch o e l P a p a la a n e u o n , con con d ición q « I* C o ^ * '

ñ ia d e sd e lu e g o g o a a s c d e l a roiiad de l a re n la d c l priocato, nuestro B*rt*

a ve n tu ra d o P a d re d esp u cs ( e s t a c o e n aq u ello s p r in c ip i« pobrt«*»» ^

C o m p afita ), p o r pnra fr a titu d , de « y o le e n v ió u n a paten te par*

s a M d e to d a Is renta d e l priorato p o r ii>dos lo s dia# de #u vidai ? * *

Sc «1 l a C o m p > ñ ia m a s do lo q u e íu c se s a g a s to y vo Iu B U d i y asi eí P ™

i . 1 5 4 6 . CARTAS D E SAN IG N A CIO . 2 4 I

baU am os, m i n o m b i í ta m b ié n da lo s q u e a u s e n íe s e s t a u ,

«.upUcamos h u m ild e m e n te á V . S . q u e p o r e l t ie m p o q u e

t\ S e fto r fu e re s e r v id o d a r le d e v id a , l a c u a l d e s e a m o s

sea la rg a p a r a s e r v ic io d e s u D iv in a M ajesta< l» s e d ig n e

ten er c a r g o d e la d is p e n s a c ió n , n o s o lo d e l a m ita d d e lo s

frutos, s e g ú n S a S a n t id a d h a c o n c e d id o , s in o d e to d o s ,

con poder d e c o n s e r v a r , a u m e n t o i ó d is m in u ir a u n io s

áe lo s e sc o la re s q u e e s t á n e n P a d u a , c o n ig u a l 6 m a y o r

libertad q u e p rim e ro q u e h ic ie s e a l S e ñ o r e s te s a c r if ic io

podía; e n lo c u a l n o s te n d r e m o s p o r m a s o b lig a d o s , ere*

yendo q u e d e e s t a m a n e r a n o «>lo f>us b ie n e s e s te r io r e s

ofrece, s in o ta m b ié n lo q u e m a s v a l e , l a p e r s o n a ; d ig n á n

dose, p o r s u d iv in o a m o r , t e n e r p a íe r n a l c u id a d o d e nos*

otros, co m o h a s t a a q u í m u y a b u n d a n te m e n te lo h e m o s

e ^ r ím c n t a d o .

D e R o m a , á 22 d e F eb i*ero d e 1 5 4 6 .

Y o Don Ignacio,

Prep<)«Í(A ¿ t l a C o m p a ñ ía d e l«»u».

Je hito, «uiRntandrt e n e l c o l e f io de F á d o a e l n úm ero d e loe n uestros

<)«c alU h ^>u , por u n a part« c o n m u c h a liberalidad, y p o r o m parte

n ueitro C ie n a v « n ia ra d o P ad re Ja gratitu d q u e se d eb « lo«

bteobecbnres, D«3piiee o ftecí6 a l ^ rio r 4VO d o ca d o « de pen sion p a ra ujs

suj»9, lo s ciialBS e l P rior n o quÍM ac«peai.> (T r a ta d o m t, d e l m o-

* ^ gîietna f w nne$(ru S o n to P . í fs -K t V Ííntrt, o b tfT v a d o d e l P , Peárt?

6. V I. B. 23.)

t . j.

C A R T A L X X V Ï

AL DUQUE DE GANDL\.S A S F R A N C I S C O D E QOK J A ,

Pciutencis e&trAOrdíAaii« de Antonio Usnls.

j Æ s -

M u n is *, y á lo q u e e n t ie n d o d e u d o <le i a S e ñ o r« Du*

q u e s á , h e c h o r o m e r o , y c u b ie r t o d e u n p arto g ru e e o y es-

ir a ñ o , y s in c a l z a s , b ie n e n p o b r e z a p ru b a d a , )leí(fj ea

R o m a á lo s 1 2 d e A b r i l , y f u é á a p o s e n ta r s e a l h o sp ita l

d e S a n t o A n t o n io , q u e e s d e l a n a c ió n p o rtu g u ts ft; 7 de

' I lá l i iu e e n la l l i s í o r i c v * r ¡ ^ f . 92, con e n u inSCnfKtoo p«e«U i l* v y e lia á e la hvjiu C n f í í x i c J í l P . U v i i r c íg a a c iv . eseriU

\ U n > s a i U d e l D u ^ u t C u n £ i u , y <ie « ll i la tMSU<i¿ i «u cu a d ecw al 1‘a á r e P u y a l. P t ib lic ó b «1 P , Ctietí^wJ O eo e lli a l fin de la v ü » de S m

Ig n a c io , □- r.XIX, to m ú n á o la . á lo q u e s e p \ied « creer, de la Col«®***

rn m u \a . £ « i i i¿n ib i«n « n e l C ó d ice «le P a r ís , í . 8.* A n to n io M u n i s 6 M o n i« , n o b le p o r tu g o e s , b a b í a e n t r a d o f lo l íC ® * *

p t ^ a c l a ñ o d e *544, y p a e a d o i V a l e n c i a c o n c l P . P ic g O M « « P*f*

f iu \d * r c l c o l e g io . V u e l l o á P o d o ^ l , p o r a a g e s t íw ’ « » d e o n h c r« * * *

^ a y o , y e n t i b i a d o e n »u« p r im e r o s f e r v o r e » , 6 , c o m o r e f ie r e d P> Bali****

T e l k a , e n g a ñ a d o p c r e J c n c ro ig o c o n d e a c o s d e m * i p c n i t e » c » y

ae e a c a p 6 d e t c o l e g io d e C tá r o b r a , c o n u n d o p * s a r l a v \ á a e o r o « r 5* * *

i a n R i a r i o c b a a n i n a n o ; p e r o o o p o d ie n d o a c f iU a r l o í re tn o rd iin * * * * * * ^

Su t ü o c i e n c i a , b a b ic rv d o id o e n p e r e g r i n a c i ó n p r im e r o 4 S a f i t í i f ® ^ c i a , y d e s p u é s á M o n a c r r a i e . a J ll l a V i r g e n S a n t í » m a a c a b é d e ab rir te

o jo s y m u d a i l e c l c o t a í o n t f u é á R o m a , d o n d e a r r e p e n t id o d e su

i l l í m e e s c iib ió u n a c a r i a q u e c o n C i t a v a *. Y o lu e g o le

hice s a lir d e a l l i , p id ié n d o le p o r h u e s p e d e e n u n a c a s a

que p re tie n d e ‘ d e l a n u e s í r a , y d á n d o le to d o lo n e ce sa *

rio (m as n o * p a r a q u e e ii n u e s t r a c a s a n i c o m ie s e , n i

d arm iesel, m a tá n d o le fHtidum sa^ inatum , qnufH p ér ie r it ei

in ven ta f ite r il *. Y a s í h a s t a a g o r a n o le h e q u e r id o ha*

blar, p o r m a s le a y u d a r ; y a s í m o v id o y c o n o c id o , s in y o

saber a lg u n a c o s a , fü 6 p o r R o m a , e n l a s E s t a c io n e s d e -

lia , d e la c in tu r a a r r ib a d e s n u d o e n c a r n e s , d iscip U n án *

dosc, y n o m ediocri m odo ' j m a s , s e g ú n m e d ic e n , c o r

riendo s a n g re p o r s u c u e r p o , y q a e r ic n d o p o r o tr o s d ia s

predicar, p id ie n d o d c p u e r t a e n p u e r t a l im o s n a p o r la

ciudad. Y to m o y o e n te n d ie s e e s t a s s u s h a z a ñ a s , le h e

Ín?iado á d e c ir q u e m a s a d e la n t e n o p r o c e d a , m a s q u e

m añana á o lr o d ía n o s h a b la r e m o s e n u n o . E s p e r o en

D io s N u e s tr o S e ñ o r (q u e d á n d o m e á m í u n a c ie r t a s e n

sualidad, ó ptir m e jo r d e c ir , u n a c ie r t a d e v o c ió n re sp e c*

tiva á la S e ñ o r a D u q u e s a , p o r s e r e n p a r t e c o s a s u y a , á

niayor g lo r ia d iv in a ) , s e g u a lo s c o m ie n z o s d e s u c o n o s c i-

miento q u e s u D iv in a M a je s t a d le l le v a r á a d e la n t e e n aornento.

Proeder biso Ío ejoe e) SaoCf) c u e n ta , m u n e n d o a) p o co i»«nipo d e p « a f ,

eiift, s c |a o c t P . F ra n co , «n U F ü ú i * A n to jt^ i í p « « , «n A triJ

* »5 * 6 , avn qoe O rlan d in i (1. V , n, 7 6 ) lo p o n e e n 1 5 4 5 .

* Se pottdrá e n e l A p é o d íc e I I .

' TVpeode.' lHcu|c>k Ucencia.

L o g , w , 2 3 , 24. U n b c c e ffo cebad o, p orq u e s c h a b ia perd id o y p ir e -

j Qaier« decir, celebran do con ^ t M ile a le g ría su converw on.

quiera.

* ^ P * B iin ú e n io , peniicnci% que n a c e <1el co n o cim ien to de 1 a culpa.

CARTA LXXVII *.

A L D U Q U E D E GANDÍA,S A N F R A N C I S C O D E B O R J A .

C onaítltÎe %'arÍM m edios, y p íd ele in fun B es y « y a d s para e n iA U ir 03

R om a c l n c ^ c i o de U reform a d e lo s c o n v r a to s de m o o ^ u en 5 v>

celona.

jrts.

S e ñ o r a I s a b e l K o s e r v e n ie n d o e n K o m íi, y com o*

n ic ú n d o o ic s u s d e s e o s ta n b u e n o s p a r a r e f o r m ir lo s m o

n a s te r io s d e m o n ja s d e B a r c e lo n a , pareeÍénd< m os q u e cl

f a v o r d e a c á p o d r ía a p r o v e c h a r p o c o s í d e a l lá no se h u

b ie r e , y a u n q u e a c á , s e g u a h a b ía m o s m o v id o la in a te r í* ,

p o d ic r a m o s h a b e r s u f ic ie n te fa v tir d e S u Santidad» nos

p a r e c ió m e jo r , p o d ie n d o s e r , q u e e l P r ín c ip e * s u p lic a «

a l P a p a , p o r q u e S u A l t e z a q u e d a s e m a s o b lig a d o para^

f a v o r e c e r e s t a e m p r e s a ; y a s í , lo m a n d o o c a s io u d e rc«-

p o n d e x lc á o tr a s q u e m e h a b ia e s c r it o , d e te rm in é de

e s c r ib ir le s o b r e e s te s a n t o n e g o c i o , rem itiéíid<»® t á

M a e s t r o P e d r o F a b i- o ; y a u n q u e S u . i l t e z a p u s o mu*

c h a d if ic u lt a d p a r a l a t a l re fo r m a c ió n , d ic ie n d o q u e el

f a v o r d e a c á n o b a s t a b a , p o r q u e , e l C a r d e n a i d e Serill«

t e n ie n d o u n B r e v e p a r a lo m is m o , n o se h a W a podido

‘ Colee, rom.’ L k in e«, F e lip e I I , e o io n cc« Pr^t^cipe d « H^psóA.

^ I 5 4 G . CARTAS Ü B bAN IC K A C lO . 2 4 5

e fe ctu a r c o s a n in g u n a , m a s q u e lo c o m u n ic a r ía c o n a l g u

nos; d e sp u é s in s t a n d o m a^ e n b c o s a , y c o n d e s c e n d ie n

do á e s t a s a n ta o b r a , y c n e l m o d o d e e s c r ib ir , c o m a n f*

cando co n lo s S e ñ o r e s C o m e n d a d o r e s m a y o r e s d e L e o u

y de C a s t il la , S u A U e z a h a e s c r i t o m u y in te n s a m e n t e á

S u S a n tid a d , a l E m b a ja d o r d e l E m p e r a d o r , y á lo s C a r-

d e ca í e s B u r g o s , C a r p i , C r e s c e n c io y A r d in g h e lo , s e g ú n

que d e a q u í in v ia m o s in s tr u c c ió n p a r a e llo , y á m í, p u ra

q u e tu v ie se c a i^ o d e in fo r m a r y s o l ic ita r e s t a c o s a . A s í

^ r a , s ie n d o d a d a » l a s le t r a s , y e s ta n d o S u S a n ú d a d y

todns lo s o tro s m u c b o b ie n d is p u e s to s p a r a h a c e r lo q u e

eo e llo s s e r á , y c o m o s o n m u c h o s p a r a e n te n d e r e n e llo ,

porque l a c o s a s e a m a s m ir a d a y m a s f ir m e p a r a r e s is t ir

i U s o b je c io n e s q u e p o d rá n s o b r e v e n ir , s e e n lie n d e ago *

ra e n b u s c a r m e d io s m a s a c e r ta d o s p a r a v e n ir a l fin d e

seado.

Y p o r q u e S u S a n t id a d ta m b ié n h a m a n d a d o e n te n d e r

en e llo a l C a r d e n a l S fr o n d a to , c l c u a l d e m a n d á n d o m e

q u é v ia s , q u é m o d o , q u é p e r s o n a p o d ia to m a r e s te a s u n

to p a ra e n te n d e r a l l á c n l a t a l i*efo rm a cio n , y o t r a s c ir

c u n s ta n c ia s , cD trc o tr o s m e d io s q u e p o r a c á v a jn o s c o n -

y ecta n d o *, s o n lo s s íg x íiín te s :

U l p rim e ro . S í s e r á b ie n q u e e l P a p a e n v íe u n B r e

ve p a r a to d o e l P r in c ip a d o , p a r a q u e to d o s ío s ta lé is mo*

n asteriüs d e so r d e n a d o s e n v íe n a c á s u s r e g la s y c o n s t i t u

cio n es, p a r a q u e , t»>do m ir a d o , c o n m a y o r fu n d a m e o to se

p rovea p a r a c o n c e r ta r lo s .

l i l seg u n d o - Q u e v a y a n B r e v e s p a r a e l O b is p o d e

B ítrce lo n a y p a r a lo s p r o t e c t o r e s d e l a s r e l ig io n e s , d e b a jo

de lo s c u a le s s e g o b ie m a ji lo s t a le s m o n a s te r io s , p a r a

l'entaodo, di«cunÍendo.

q u e d e n tr o d e c u a t r o m e s e s io s h a y a n d e r e fo r m a r , y no

s e h a cien d o « p a r a d e s p u e s p r o v e e r d e C o m iK a n o e p a r a e j

m is m o e fe c to .

E l t e r c c r o . Q g e s in m a s e s p e r a r s c p r o v e a d e u n P a

ja d o , ó d e p e r s o n a s q u e , p o r m a n d a m ie n to d e S u Sauti*

d a d , e n t ie n d a n lu e g o e a e l lo , s c ^ n la $ r e g la s del< is m o

n a s te r io s y p a r e c e r d e l P e r la d o , y s i s e r ia b ie a co n cato

d e m a s d c l f a v o r q u e e l P a p a d a r á , q u e lo s Inqui^^ídora^

d e a l lá p u ú c s c n e x c o m u n ic a c io n c o n tr a to d o s a q u e llo t

q u e fa v o r e c ie r e n á lo s t a l e s m o n a s t e r io s d e s o r d e n a ^ « .'«

E l c u a r t o . S i l a le fo r m a e io n s e h a r á se^ûA q u e los

o ír o s m o n a s te r io s s e h a n r e fo r m a d o e n lí^ p a fia .

E f q u in to , l i s to m a n d o e l p r im e r m e d io y e l segundo

ju n to s .

C o n esstos á m í m e h a p a r e c id o m u c h o convcnieíM «

e s c r ib ir e s t a á V . S . , p e r s u a d ié n d o m e e n to d o q u e i una

o b r a t a n s a n t a t e r n á lo s m ia m o s d e s e o s q u e a c á , y te

n ie n d o m u c h a in t e l ig e n c ia d e l a s c o s a » d e l P r in c ip a d o ¿e

C a t a lu ñ a , y te n ie n d o m u c h o s p o d ie n te s y a m ig o « OB

a q u e lla s p a r te s , q u e p a r a e s to p u e d e n a y u d a r y fa v o re

c e r , c o m o q u ie n h a b r á b ie n c o n o c id o t r a ta n d o e n tre ello»»

y c o n o c e lo s hu m oi*es y c u a l i d ^ e s d e la s p crso n a S f d e

s e a m o s m u c h o e n e l -Señor N u e s tr o s e r a y u d a d « y fa*

v o r e c íd o s ,d c V . S , , d a n d o p a r e c e r p a r a Ifis m edw a

q u e p a r a e s t e n c g o e io p o d r ía n m a s a p r o v e c h a r . Y p a rt

v e n ir r a a s á la s in m e d ia t a s , lo s p a r t ic u la r e s q u e p o r

r a s e m e o fr e c e n , d e lo s c u a le s d e s e a m o s s e r avisados*

s o n lo s s ig u ie n te s .

P h m e r o . S u p ú s ito q u e e l C a l a d o r lo te n e m o s p o r per*

s o n a b u e n a y te m e r o s a d e D io s , y s e r á O b is p a d e B a r

c e lo n a , s e g ú n q u e , h a b la n d o a l S r , J o a n d e V e g a y á

M a r q u in a , h e e n te n d id o q u e h a y c a r t a s d e l lo , a u n q u e

d e s p a c h o , s í s e r ía ó t e m ia fu e r¿ a ^ b a s t a n t e s p ar# loro»r

esta e m p resa p a r a re fo r m a r ¿ lo m e n o s cu atix) m o n a s t e

rios, q u e so n d e b a jo d e l g o b ie rn o d e l O b is p o d e B a r c e lo -

n a / e n v iá ü d a le e l P a p a á m a n d a r p o r B r e v e s q u e b s t a -

le? m o n a ste r io s re fo rm a s e .S egu n d i). S i s e r ía a lg a n O b is p o circu m c i ñ a d e B a r

celon a q u e q u is ie s e t o m a r e s t a e m p r e s a , y le pareeiü^c:

set p a ra e llo , e sp e ra n d o t o d a l a p a g a d e D io s N u e s tr o

S eñ o r s in o tr o e s t ip e n d io a lg u n o , d a n d u a c á t o d a fa v o r

C IfM filU ftI .

T ercen ). Q u 6 p e r s o n a s d e c u a lid a d p a r e c e á V . S .

que p a ra e sto s e m o s t r a r á o fa v o r a b le s .

C u a rto , Q u é p e r s o n a s , a s í m is m o d e e s t im a , s e p r e

sum e serán a n te s e n e s to r b a r q u e e n fa v o r e c e r .

Q u in to . T o d a l a c iu d a d h e c h a u n c u e r p o , d ó n d e se

p ftsu m c q u e m a s s c in c lin a r á .

S e sto . U l f a v o r q u e V . S . c o n s u s m a s d e u d o s y in -

U in seeo s q u e * p a r a e s to p o d r ía d a r , e s p e r a n d o y t o m a n

d o e l to d o d e D io s N u e s tr o S e ñ o r ; p o r c u y o a m o r y r e

verencia i V . S . s u p lic o , p o n ie n d o t n e s to t o d a v ig ila n *

c k y d ilig e n c ia p o s ib le , c o n t o d a b r e v e d a d p o s ib le y p o r

doplicadaa se re s p o n d a á e s t a s *.

* S o b ra e» te & an I g n a ú o , c o m o lo « a b in re » <le »» t ie m p o , p o n ía

j « s i t i a t e t a p a r tic u l* s in m a c h a suJcduD i la s re g la » d e la graniA cica.

* N o u e n e fech a; m u c o m o e n « i J e N o v ie m b re d e T545 aprelAba, i íom bre de S a n Ig n a c io , e l V- G u id o *1 P. F ab ro , câe sa ca se la s c a n a e W P r io e i^ e n favor d c 1a reform a d e k>* m on asteric^ , y aqu i »e d a n y a

por «« cr iu i, y p n c t ica d a a o tr a e d ilig en c ia « q u e , b ien m irado ic^do, p iden

m e w a; c « n o , p o r o b a p a < ie , i f in e s d e A ^ a r a ó |>rÍftcjp¡0R de Setwíobr« d e 1 5 4 6 , e n l a M e m o r ia d a d a p o r S a o Ig n a c io a l d o c io c T o r -

que verem oe m a s a d e b J í ie . ae h a b la d e l o e g o c io c o m o ya. d e a p a c h a -

k o n a » y ta m b ié n e s to c \ig i& tie m p o , y n o pt»co, l ig e c a c q u e e s t a

eecrib iesc e n I m p rtm ero e m e se s de

CARTA LXXVIII •.

A L P. JU AN D E POLANCO

ó A L P - J E R Ó N IM O D O M E N E C H *.

De valias tundaciunc« uc «« ofrccian es Plorenós, y de la i4a aUi dt !os pp, FaVro y Laincz.

Jrts.

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te m n d e Cri5rtc» N u eslro

S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a yu d a .

P o r v u e s t r a c a i t a h a b e r n o s e n te n d id o lo q u e liabew

h a lla d o , y d s p a r e c e , h e c h a l a d i l ig e n c ia e n e l Señ or,

a c u r c a d e lo d e r i o r e o c i a , y m ir a n d o to d o , v e m « qi/e s o

d if ie r e d e lo q u e a c á h a b e r n o s n e n tid o , q u e p o r e ste m es

01 e l o tr o n o se h a g ri m u t a c ió n a lg u n a , y la s c o m s d d

C o n c il io se e n te n d e r á n m a s , c o m o d e c ís , y lo q u e b asta

a q u í s e h a e n te n d id o d e F lo r e n c ia , s e a c l a r a r í m a s y

t e r m in a r á , s ie n d o s u D i v i n a M a je s t a d s e r v id a . Y a n ú ,

a u n q u e te n e m o s m u c h a s c a r ia s d e F lo r e n c ia co n m acho

c a lo r , y a l le n d e d e l a s q u e h a b é is v i s t o , h a e scr ito mas

• C«)«, rom.' N o d ic e l a «op ia i r o m « n a á q o M n * e e* c n h lA c s i f t C 2 rt« , p e f » « * *

J a n d o s o t c n f 'f c o n «1 J . D o ic t í a d e l a M e m o r i a d d D i . T o o t s r ^

, v e i u r 9 n » e j? a ¡d s , s e decT ace C|ue f u é i u n o d e e*1w s d e « P * d c t* .

m e n t e a l p r ín t e r u . ’

A , 1 5 4 6 . C A R T A & D B S A N I G N A C I O . 2 4 9

M aestro G a s p a r o * c ó m o s e h a d e te r m in a d o e l S e ñ o r D u

que * e n h a c t r u n c o le g io e n P i s a y u n a c a s a c n F lo r e n

cia, y si v a n a lU u n o 6 d o s s a c e r d o t e s , t a m b ic n u n a ca ^ a

de c a n ta M a r ta , y e l R e v e r e n d ís im o d e C a i p i e s t à m u y

puesto en q u e u n o d e n o s o tro s v a y a s ú b ito á F lo r e n c ia ,

y uítYA * d e to d o e sto n o s p a r e c e á n o s o tr o s l a c o s a m u y

im p o rtan te y m u c h o d e c o n s id e r a r , p a r a s e r \ íc io y g lo r ia

de D io s N u e s tn i Seftor^ c o n to d o c a to , d a m o s e s p a c io a l

tiem po, y e n tre te n e m o s lo s q u e n o s h a b la n y e scr ib e n

h asta p a s a r lo s c a lo r e s , d ig o , h a s t a e l fin d e A g o s t o , p o r

que h a sta a q u e l t ie m p o n o ? p a r e e e h a y a d e d e s c a n s a r

M aestro F a b r o , e l c u a l h a t r e s d ia s q u e h a l le g a d o a c á

m uy san o p o r g r a c ia d c l S e ñ o r , y a u n q u e n o a p r o v e c h e

a c á , ten em o s p o r b ie n q u e se r e c r e e a lg u n o s d ia s d e s-

pues d e h a b e r e s ta d o m aJo e n B a r c e lo n a , y t a n t o s ca rn i-

nos y e n t a l t ie m p o . Y a n s í , e s p e r a m o s q u e n o s e r á o tro

ángel, e l e u a l e s té p o r v u e s t r o p a r e c e r a l l á y n u e s t r a de-

’ P .^ m » f p r o b a b l e > e a e « c G c s p a r d e D c € t i « , v a r ó n p í o y d o c t o , q u e

•1 « I k i i s í S , d e s e m p e r t a n d o c c r < * « l e J e r ó n i m o V e r a J o , N f l n c i o d c l P a p « i

e n V e f l r t í a , e i d e A u d i t o t , i r a t ó a l l i 4 S a n I g n a c i o c o n o c a s i O f i d e

i » - p f o c e 6 o <|ce i p « t Í c ) o n d e l m i a m o S a n t o , p a r a d e s l ' a c e r l a s c a l n m n i a »

c « U i « c u f a f t i d M , M l e f o r m 6 , y á « a 4 e e n t o n e « % l e a r a i » y f a r o r e c i ó

« r m p « , 7 0 0 n c n o a i l a C o m p a r s i a , c u y o i n a i í t n i o d e s e ó a b r a z a r ; y y a

qe* f o t j o K o c r e s p e t o » n o c « m p ) i A « M e d f r s e o , ( o g r o e l a ñ o d e 1 5 5 4 q u e

m b f u n d a i c c a j a e n L « f t t o , » i e n d o é l a l l í f o b e n u d o r .

‘ t f a l o Cn«m e d « M Id ic is , c a **d o co n l>o5a L e o n o r de T o le d o , hija

de D . P ed io de T o le d o , M arq u e» d e V i l l a t a n c i , V ir e y d e Ñ ip ó le s . C o -

M c u o i la. C o m p añ ía y la d c» ««b an , aobns to d o l a D u q u e s a , p o r l o o a -

c>K) q a e l a fem a pregon aba d e lo * trab a jo» apoM cJjco» d « lo s P a d r c t , y

« i^ c ia lm e n ie p o r lo * el< < K » q u e hatwaií o íd o a l M arq u és d e V illa -

fr*nca, n n y afieiooarto á « D a d csd s q u e e n ia prim avera d e X543 ÍJ« tes-

del « a ra v iR o so fn iio que h iz o erv N á p o lcb , c o n aeroione» y oíros

• » *1« tm niitcrios, e l P . A m v í.

* A r a s » .

2 5 0 C A K T A S D E G A S I G N A C I O . a , 2 5 4 G .

te r m in a c ió n p o r a c á D e c im o s p u e s , q u e p o r e l fin 4c

A g o s to e e té a p a r e ja d o M a e s t r o L a i n c z p a r a p a r t ir « para

F lo r e n c ia , s i o tr a c o s a n o p a r e c ie r e , y e n e l m ism o ticm*

p o p a i l i r á d e a q u i , c o n e l f a v o r d e D io s N u e s tr o S c f t « ,

e l M a e s t r o F a b r o , y ir á p a r a F lo r e n c ia 6 p a r a T r e a to ,

c o m o m e jo r p a r e c e r á , y e s to s e a c o ra o e s c r ib im o s , y pa»e

e n tr e e llo » t r e s , n in g u n a o t r a p e r s o n a s e p a deU o p a

la b r a ,

C u a n t o á lo q u e e s c r ib ís d e ü a b r i e l , y o m e rem ito

e n to d o h a r é is c o m o o s p a r e c ie r e s e a m a * s e rv ic io de

D io s ; c u y a m is e r ic o r d ia n o s d é á s e n t ir s u ia n tis io s « vo*

Iu n ta d y f u e r z a p a r a c u m p lir la .

D e R o m a , á 2 0 d e J u lio 1 5 4 6 -

* Aiuác.á la conikndA mkîtcnowi entre «I ¿ngcl prutcctor ¿cl rdao de Pecúa y el que pro(cjLi ¿ la s3CÍon de judíos, de «lOC PA' niel, c, X.

' A v t « .

* . C A R T A I D B S A N I G N A C I O - 2 ^ 1

C A R T A L X X I X ' .

A UNA P E R S O N A D E S C O N O C I D A ’ .

R < ^ M » * “ religioso que d e ci» h *b ta de p e g a r fu eô á lode*» lo * de

Is C o m p a ftu q u c h abie»e d e v i« PerplòAn á S«villa.

j A : .- I S .

MÍD cc id a l P a d r e F r a y B a r b a r á n , q u e c o m o c l d ic e q u e

ito d o slo j» q u e s e h a lla r e n d e lo s n u e s tr o s d e s d e P e rp in a n

• Fuera d c la s c o p i » del P . Ri%'ad«neiríi { V id a d s 5 o « I g n tu i« , k b -V ,

c. n ]» 7 < lc l P . AícH ¿ar IC n n o lU U o n a d i U f t a t l i u l « tu U d a n a , D « c . I,

j;® V TI, c . I I I , | . I I I i , h á « te n id o i U vinca u n a h a lla d a en tre loe p a p e.

Ks del P . U « n ch a c a , y o lt a iaC A d a d e l a C o ]e«cío n r a n a n a . F/l P . Riva«

(iefis}» dice, q « e l a ca rta l a ei«ribk& h a n I ^ a c i o d e «u m a n n ; e l P . A l-

uásar tdvierte, Que e ii su ile m p o (se Im prim ió l a C r ffn n J tis l^ a e l año

i 7K ] se ve& cfaha p a n e d cl o rigin al en tre l a i reliqulaa d e l C itle gio Im

perial de 24adridí pera c l e je m p lar ()ae iraaTadA c l P . M e n d ia c a , l l e v ^

i Itab» desde C A d it p o r et P . RaCael d c C ó rd o b a , R ecu> f d e l co te g io dc

chidad, ca a n d o C arlo s I d cx ira ñ 6 de E < ra ü a i l a C o m p añ ía , teñí«;

e * t í m p ild o ur.a s o t a Arm ada por e l P . Cristi^bal K u iz, R e c to r d e l m lamn

elegió» que d ecía q u e a q a e l1a ca rta e ra d e le tr a del P . Polarrco, y )a tir-

n a d t a m o de &an Ig n a cio ; q u e p o seíd a prim ero p o r e l P . R ivad cn cira,

tialía ji« * d o por va ria s m an o s h a s ta ven ir, e n a S d e A b 'i l de 2 6 3 0 , i

p vt«M C «r9t « o k ^ de C á d i¿ , «iendo R e c to r c) m eoc.ionado P , C n « t6 b a l

K w f: ^ úitimi>, en la co p ia traíd a d « R o m a se ñ u ta a l (in que c a l i aa.

del <«ri¡((na], y qi«« e n e s te , aola l a firm a e s de S a n Ig n a c io , E s ta s

M i í m . a l p u e c e r co n tra d ício H a *, 6c c o n d lía ti l^ciltn cn te c o n r e c a d a r

í*»e el fk o to P atriarca m an d aba i d iverja « partea y personas, de )« C w n -

faAia y de faera, cop iaa d c nos ca rtas firruadaa por é l, siem pre q u e en-

^t»4 a *er 6ij|, b ien p a ra ed ificación , b ien p a ra d e sv an e ce r engataos & fa l-

*°* ™«wr<r« co n d eacU rei-im iento de Ja verdad.

<C1 a ^ aiil y qotflientos y cu aren ta y seis, d ice e l P . R ivadeneir^

^ 5 « « ¡ in f í ñ o , lib, V , c. I I ) , un r ílig iu io que ««ta b a en R om a y

h a s t a S e v i l la , q u e á to d o » h a r á q u e m a r , q u e y o d ig o , y d « e j

q u e é l y to d o s s u a am ÍR o s y c o n o c id o s , n o so lu lo s q a s » «

h a lla r e n e n tr e P e x p íñ a n y S e villa ^ m a s c u a n to s s e htJla.

r c n c n to d o e l ’m u n d o , s e a n e n c e n d id o s y a b r a s a d « del

E s p ír i íu SaT íto, p a r a q u e lo d o s e l lo s v c n ie n d o e n m ucha

p e r fe c c ió n s e a n m u y s e ñ a la d o s e n l a g lo r ia d e la I>i.

v in a M a je s ta d . A s im is m o l e d ir é is , q u e d e la n te de k it

S c f lo r e s G o b e r n a d o r y V ic a r io d e S u S a n tid a d trata

d e n u e s t r a s c o s a s , y e s t á n p a r a d a r s e n t e n c ia ; y s í algu*

n a c o s a tie n u c o n t r a n o s o tr o s , q u e y o le co n vid o para

q u e v a v f l á d e p o n e r y p r o b a r d e la n t e d e lo s sobredichos

S e ñ o r e s J u e c e s ; p o r q u e y o ra e gom aré m a s , debien do, pa

g a r lo , y q u e y o s o lo p a d e z c a , y n o to d o s lo a q u e «e bs*

l ia r a n e n tr e P y r p íñ a n y S e v i l la h a y a n d e s e r quem ad«*.

B n R o m a , d e S a n t a M a r ía du l a IC strad a, á 1« l o d t A g o s t o d e 1 5 4 6 *.

I ñ i g o .

s e m oftiraha m u y a re ico de n u M iro B íc n iv e a ta r a d o P s d r t, p c t c » W bb>

vid ia y e n o jo q u e ci^yo, se I9 v o ln d y iro c6 c n gran d e enertígA. y k i t jv

de^ ii a i ^ a a paJabra» p e s a d a j, y j a c U f s e <iQc b a t i a d« jH âr fMCO »

E s p a ñ « á c n a n io t bubieee de la 0>fiip%f)í¿ desd e h a « u Sm O a.

y e n v ió u n a p«rson« a l P ad re que de su p a rte se lu d ijc ie ; a]

P a tlfc {Tspondjó con la m ism a p e rso n a por escritOr de su m¿ne« caiaa

m a 9 palabras.» C o p ia segu id am en te l a c a n a , p e m o m io eo á o el

de í > . R a r h tr h , co m o lo ped ían e n to n te s la prudencia 7 c« > «W wJ»*

^Sosa,* C o té je te c o n e sta herm osa t a r ta d e S a n Ig n a cio Is q w t u m i

pon er d e M arem Lulero» trad o cíé n d o i* d e l a k n U A , y rrpiroac c6«o

e l le n g u a je d e li>a Sancos p a re ce eorao que se o y i la %'u; him ilde y s s A '

M de Jesucrisio , y u n c l d e loa h e re je s l a terrible y fcpbcrW* M I-»“ ® ''

H a b is G a s p a r Scliw en k feld , fa m o so h ereje, m an *l» ío á Lu ts*e

n jo íü u n w libros (]ue lu b í a ccw ipu esto, c o n u n a c i » u p Í d « f n W » * * ^

c í o y e n se ñ a n ra a ce rc a de e)Io>, p ero e l gran D o cto r Maruí», ^ ^ ^

)a tierra ni cn e l c ie lo b a b ia d ejad o aiiC o n d a4 q u e r:o d e iica ta ifc

CARTA LXXX a l P. SIMON R O D R IG U E Z .

M edio winíiatiro q « se prop on ía e o R o m * p a « s a n ji r c l n e g o c io d e la

Jjuiiusitic»; lobre u a iO a d irt« e l C o n c í l k ) á L u c a j y cu á n to M 9c?Ja!aban

m <1 lo» CK« de U C o cn pañ í», L o ín « s , S alm eró n j Jayo .

j í s .Ia su m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o S e

ñor sea siem p re e n n u e s tr o f a v o r y a y u d a .

Ponqué b a b rá q u in c e d ia s q u e p o r v i a d e A r a o z o s es*

por inci&ifek a vik a C cs e n S c h w e n U e M <}ue 1« a trcvleae ú le g o ír díedn -

tas ^ M Íon cs de Im Kuyas to ca n te « 1 * K u c a iís iía , y e sta b a rabioaam cnte

e e o jv k con él pnr e a « m o tivo . A s i e s n o se üignO «n d eresaríc l a r a v

pue8ts> siee djó a l criado ab ierta o n A c s q o e U , en l a cu al, h a b la id n co n

M W H criado, i i a asf; «M andadero m Ío d e n í a lm a : dirá» e o («sjhics«

u i f» a tto Q a«par S c h w cn k fe id , flu e recihl d e l i I m librejo» y la carta,

j tfue c ^ l i a u b a s e d e u n a v e s , pu ec h ¿ en ce n d id o e n S i l e v a h ace tiem

po coetra e l KacnuDcnto u n f u « ^ , qu« ni se h a u p n ga d n ni »e a p a g a rá

ftuocx N o Contento co n e sto , í i f u e so ca m in o conftindicndo e n C risto

l»í n arviikíA S, y a l C riador con la criatura; estra rta á la» i^ le ú a s, hft

b ^ c f rtpjhido 1« m an d ato BÍ m isió n . B s n n »im ple « n p ix ca d e ju icio;

‘ AiK aJ 4 ¿b {y oH iklv en cJ c u íc p c ; n o en tien d e oikda m «abe lo q a e char-

^ Sia euttiw go, a nad ie esco ch a; c o a q u e déje:ne e n p a ¿ c o n »u% librH-

T > «el diablo por é l vo m ita, y ..... y t e n g * e sta po< m i fin a l »cneen-

®a; CaMi^Q« el B e ñ « e n ü á SüitaAá», í lo e s p ir ito , a l q u e ce h a llam a-

* »■ M aá n o poc donde ra », y á to d o s lo s <iue tie n e n parte eontÍRo,

*^^f»«enurkiS y «otiq u ia n o íj co n tig o se a y CO)' lu * bla»feniia» p a ra v u e í-

pw^CKiD, «eûfl e stá escrito; C orrían , y y o n o lo s en via b a ; h ablaban,

T re B© 8« lo tjaUia n u n d a d o , Iv»crÍiA e l f> de D iciem b re de »5 / 3 «» (ü««

L e k ^ k t ib g in I g n a t iu s . xm . T h l . , 3 C«>.— J . DÚ»Uing:er

X B d . *3 «.)' Co4bc. rom.

c r ib im o s d« l a b le n a v e n tu m d u p a r t id a * d c l M aeK tro 1*6 -

d ro F a b r o y d e o tr a s c o s a s , cu es»ta no s c i l p o rq u e ow a la r g a r ; q u e en s e r e l S e ñ o r S im ó n d o V e g a * c l q u e esta

l l e v a , á q u ie n t o d o s d e b e m o s m u c h a b u e n a v o lu o U 4 c m

e n te r a c a r id a d c u e l S e ñ o r N u e s tr o , no m e p u d ie ra biea

e s c u s a r s in e s c r ib ir o s . H o y s ie n d o 1 3 6 Í 4 d ía s q u e h i*

b lé á M e s s e r H e rn a rd in o M a fe o c e r c a l a s a n ta I n q o A -

ccn n , y a n d a n d o l a c o s a e n c ie r to s m ed io » tra b a jo s a , y

c o m o é l h a s id o t a n d e s e o s o q u e t o d a s e s ta s e o s u lie*

g a s e n á b u e n p u e s t o , a n t e a y e r e n v iá n d o m e á lla m a r , pot*

q u e lo s d o s h u b ié s e m o s n u e v o p la c e r en e l S e ñ o r N u es

t r o , r a e h a d ic h o o t r o m e jo r m e d io , y q u e e o e s te t a l me*

d io &e h a h a b id o ú lt im a r e s o lu c ió n , e s á s a b e r , q u e en

to d o s lo s q u e s o n p r e s o s p o r i a In q u is ic ió n s e m u estra

V e n ia * c o n c ie r t a m is e r ic o r d ia , y q u e á to d o s lo s cri'stia*

n o s n u e v o s s e d é u q c ie r to té r m in o , a^ í c o m o d e cuatro

m e s e s ó m a s 6 m e n o s , q u e a c á L o m arán lo d o p o r b u e so .

> q u e e n e s t e t a l t i t r a ín o lo s q u e q u is ie r e n q u e d a r e n <1

re in o q u e d e n , y lo s q u e q u is ie r e n ir , v a y a n *; v q u e p a u *

d o e s t e té r m in o l a s a n t a I n q u is ic ió n q u e d e e n P o rtu ga l,

a s í c o m o e s t á e n C a s t i l la a d p erp ctm m re í m fin o rú m *

A c á p a r e c e , s e g ú n l a s a n t a in te n c ió n y m u c h a c lt m e iK »

d e l R e y , q a e se h a d a d o a s a z b u e n m e d io , 6 á lo meno*

p a r a v e n ir á m u y m e jo r , q u e , p a r a d e c ir c o m o sien to, i r

e s to s S e ñ o r e s q u e h a n t r a t a d o la m a te r ia e n lu g a r d d

’ PaUcciinicnicK fn é á x .* d e A g o a io de

" R e p re se n tan te d e l R e y d e P o n u g a l ce r ca d e l P a p a ; % '^*ía M R * * *

Con despacho« to ca n te * á la InqaÍB)cÍoQ, y murió e n e l cA ti»á»1**

A v í5on .

* S e o rfe ce perdofl.

* I n c , K v a y a n .

* P u ta siem pre.

Key, no h a íaJtad o m a s q u e m o r ir , h a b icJ id o se v is t o cn

tafltos tr a b a jo s y f a t ig a s in trim ece e í e x tr in s e u ' s o b r e

ello. A sim ism o , p o r q u e s e h a b la b a m u c h o d e m u d a r con*

dtío p a ra L u c a * , h o y d ía m e d ijo B e r n a r d ín o , p o r c o s a

resoluta, q u e S u S a n t id a d l ia d ife r id o p o r d o s m e s e s la

tal m u ta ció n , p o r m a y o r b ie n u n iv e r s a l y c o n d e s c e n d e r

coo e l E m p e r a d o r , e i c u a l d e s e a q u e n o s e m u d a s e , y e l

Papa m u e stra q u e r e r s e r lib re , p a r a d e s p u e s d e d o s m e*

ses h acer co m o m e jo r le p a r e c ie r e . D e s p u e s d e l a s o tr a s

qoe o s escrib im os» e l O b is p a L u c a n o * h a e s c r i t o d e Ti*eu*

* lAtenor y eatcnomusíe.' Dctfal'an vivamente la rr*s)ACÍOfl m u e h o a de) Cr>ncÍ)¡o, mal

hiUsdos ea Trento por la u p e r e s a de1 «lima y carcfttia de la (ierra, y te. rwnsc« de L u acm«» d e lo« pfoiesunia« de ia l i ^ d e Sntalcalda» qoe acudifladna pof PeA«fko, lílector d e Sajonia , c»taban ccrCA con u n pe** d*rMo ejéreíin, y quefânia teeoeliamente los L e ^ d u « dcl Pape, Cafde* nriea del Uooie y Cervino, por esta» raaone» y otra» m a s hondaa trae MJaviciaii (kb. V I H , c. 15); pero *e opottian c o n gf»n vigor loa Cax. 'koalec Pacheco y Madruccí, « o n k>« P r e U d r « ««pannici y o t r M 90c c r u i ú M í m dei Emperador, por (nuy gravea reapctoa locantes Sgunlmente al ^ 4e la Iglesia. C a r t M V e m a b a fírme c o qoe el Concilio ^gufeie «n ' T k m k Paa>o III balanceaba, bien q u e propendiendo m a s á ]a lrd«lacion; oit al ü n 0 0 Be h Í M esta por n o irriur i aqeel p o d v r O M monarca, cató- ^ de iodo eorason. y único e o aquelle coyttfltara qoe, á gtsn c M t a y (es avcbn inrbô y riesr(0 < W su periona, toeienia e o n las srmot en 1a ’ *■0 la u u a a d e ]a religión, inienira« Ponugal> por lejano, n a d a hacia, Veaecja, por traficante, se entendía con loa herejes, j Francia, eieja por

e i m ú a i la c a u de Austria, deacubicnamente lo« a y u d a b a , y a n n e>- » acecho para meter al turco e n cl corazon de la cri»iiandad. (Ha«

V I H , cc. 5, 7, 6, 1 5 .)

^ la h s u de lo« Padres que asiaiJcron al Concilio de Trento en pnwera reonion, n o se haiia m a « Obía-pu LwcaAO ó Luques que

® * ® « ^ C e de Nobilu, ciudadano de L o c a y Obispo <le Aeei, grave y düC> >aíon, de la Orden <1c Santo D o m i n g o , q n e h a H a eklo proff*oT d e Teo-

d«eatnpe&ado cargo» importante». (Pailavicini, ljb. VIII, c, 8.)

l o á e s t a c u r ia R o m a n a q u e lo s n u e s tr o s t r e s , n om lm is

d o á c a d a u n o d e l lo s , q u e e s t á n e n T r e n t o , q u e s c scfia-

la n «n e l C o n c il io e n tr e t o d o s lo s q u e m a s se m u e s tr u a “

A l R e y y á l a R e in a , p a r e c ié n d o o s , h a r d « e n te ra rere-

r e n c ia e n e l S e ñ o r N u e s tr o d e m i p a r t e , n o o s oIvidaadB

d e l S e ñ o r O b is p o d e C o im b r a “ y d e l a S e ñ o r a D o ñ a Guio*

m a r C o t in a , y d e t o d a s o tr a s p e r s o n a s q u e o s p a r e c i « .

C e s o , ro g a n d o á D io s N u e s tr o S e ñ o r p o r la su in fin i

t a y s u m a b o n d a d , e tc .

D e R o m a » 1 9 d e A g o s to 1 5 4 6 .

De lo» de la CostpañU <iue asiftiieron a I C« i kÍIío de T m -to. y »US irabajn» en él, se poodri u u iJuîracion «n el Apéndice III.

** B'i *543 Joan !11, R e y de PonuâJ. honrar c m La ntítM á t

Csimhra al H. Simón Rodriipiez; pfira rebuúndoía c»tc conscantecssite» presentó país ella • Fr. Juan Si.ure2, de los ErmítaAu» tle Saa ApctlA. religioso ejemplar, prcdieador de ran celo y nuestro del Pnoope Der JUíUi. í'ué siempre amigo fiel y d e & n u « eeloeo de U Compañía. fTeAcr, CróH. d i ¡8 C o<a/. en Porlugal, lib. I, e. 2&.)

C A R T A L X X X I

A DOÑA LEONOR MASCAREÑAS

Rccomicoda al Docior Miguel de Turros

j í s .

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o

Señor s e a siem p re e o n u e s t r o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

E n s e e r eJ S e ñ a r p o c t o r T o r r e s , p r o c u r a d o r d e la

U n iversidad d e A l c a lá , t a n t o e n l a s e n t r a ñ a s d e ra i á n i

ma p u erto e n e l S e ñ o r N u e s t r o , n o m e n o s q u e e l L ic e n

ciado A ra o z , y lo s o tr o s q u e e n u n a C o m p a ñ ía , m a s v u e s

tra que n u e s tra , s o m o s , p o r s e e r c a r t a v iv a , y q u e d e to*

das n u estra s c o s a s , c o m o v u e s t r a s y s u y a s , e s t á a l c a b o ,

no ten g o p o r q u é m e a la r g u e e n c o s a s a l o n a s d e a c á .

* T«nad* d« U Cnleccion romana» en la cuaJ no se es(w(a á quién ^ eecrtu, peto ee colige claraoicnce dcí contesio.

Reiidia en Akadé w n rus alumnae lae In bn iat Dofta Maiia y Jiuaa dcíde que en 1545, con ocasiun de la temprana muerte la

Dchl» UaríA d« Portogal, prirnem mujer de Felipe II, y por el d«coo%uBlo en que h e« e de)6 la perdida de aqoella su dukjsl*

cwnpOCTa, s« mudó la corte de Valladolid á Madtid.Ewe insigne varun, uno de los mas doctos, vínoosoa y prudentes

principios la Compunía, y 'w n amado dc San Ignacio que ^*® »ba il¿ niña de su» ojoe,* em aragonés, de Alagan, nacido en J509,

mayuí d* Ildefonso en Alcalá, Doctor dc Ih Unirersidad, y ' latnbiea Rector. En Setiembre de T540 íiié á Rom» con pode*

* Vaivcnidad, á *eguir an pleito que elU tema con e l Cardenal

C e r c a l a s d e a l lá , s u in te n t o s e y e n d o m tiy ju s to y

s a n t o , e s p o n e r a lg u n o s m e d io s d e t o d a co n c o rd ia y paz

e n tr e e l S e ñ o r A r z o b is p o d e T o le d o y la U n iv e rs id a d , p «

s e r l a c o s a , c o m o d i j e , t a n t o j u s t a y s a n t a , y e n seer su

p e r s o n a í5Ín d ife r e n c ia a lg u n a l a m ía p r o p ia en to d o tm o f

y a fìc iu n e n c l S e ñ o r N u e s tr o , p o r c u y o a m o r y reveren

c ia d e m a n d o l e fa v o r e z c á is p o r t o d a s parteas p o siU ea ,

c o n e l P r ín c ip e c o m o c o n la s m is m a s p a r t e s , y p o r otras

q u e e n e l lo p u d ie re n a y u d a r , c o m o to d a s c o s a s vengan

en p e r p è t u a p a z , a m o r y c a r id a d ; q u e d u m a s q u e Dios

N u e s lr o S e ñ o r s e r á d e llo m u c h o s e r v id o , y o recib iré la

g r a c ia p o r p r o p ia m i a , c o o io o tr a e s c r ib í c e rc a Dofta

L e o n o r ü s o r io , t o d a v u e s t r a e n e l S e ñ o r N u e stro .

A M a e s t r o C r is t ó b a l *, q u e v a e n s u co m p a ftia , seyen

d o d e lo s n u e s tr o s y p e r s o n a m u y m o r ig e r s d a , le rnaodi*

r e is t e n e r p o r m u c h o e n c o m e n d a d o e n e l ‘S e ñ w N u estrc;

D. J u u Tive», Arzobispo Je Toledo. E»t¿bfi por aqoel tkfvpo ts» prevenido por la< calumnias qiie e n E»paí<a »« l)abiaB divulgado «c*tn el S^nto <le <jue en» hertj«, y com o tal habia ?ado condeniác j q » e w i e « e»t¿(aa en varia» parle», que haM a de verle ft qoe le vkart c « fi • arrsfttalu. Al Pn, ei aAo tj+a, por mego« m n y S m p o ™ * © * fl®* fcicso* roo, cooainii& ect hablarle ur»a sola »ex fuera de Roma, en Inâr de noche y dlafrasado. M a » n o bíen tuvy delante de 8Í á aquel v«í* )e»1ial. y le oy6 las primeras palabrM, cuando todas 1« ae Je de«vanecíeron. Hizo los ej«rc{cÍOff, y ea dios voio de aet C«*- p<^ja, cuyo cvmpIinMento difirió i>orcortaejo de Sii» Ifsnacio ba«'* bar e l i>egocio que tenia eíicomcridado. Muerto en 1546 el Y*ra. y aaomando, acgun partee, esperanra Je atnieloeo artejí*) ^ vcrsidad le avisb que voMeíc, y aalib d e R o m a por Seiieiph« año, trayendo encargado» d e San Ignacto, <iue y a le Lraciba c o a e i v »

)os auyo*, y fiaba m u c h o de »u pnidenci*, varios negoctoe

cunto ae ve en la Memoria e viene c n pos de esta earta.* El P. CristGbaJ de M e n d o s a , q u e venia por eompiuie» O * * *

T o m » .

q u i e n p o r l a a u i n f i n i t a y s u m a b o n d a d n o s q u i e r a d a r s u

g r a c i a c u m p l i d a p a r a q u e s u s a n t í s i m a v o l u n t a d s i n t a *

m o s , y a q u e l l a e n t e r a m e n t e l a c u m p l a m o s -

A I t s S e ñ o r a s I n f a n t a s , e o n l o s q u e m a s p a r e c i e r e , s e

h a g a r e v e r e n c i a d e m i p a r t e .

D e R o m a , á 1 0 d e S e t i e m b r e d e I 5 4 G .

C A R T A L X X X i r .

AL SR. DR. M I G U E L DE T O R R E S .

M e s ó n « que s« 1« (Uó cuendu e»te de 1546 viito <ie R ( > ^ i España, acerca de vario« aauaioa h a b í a «le iraiai a l pa»o [>or l'lorcnu«, Bo.

b a k , Pinna» Barcelona. Valencia, G a n d í a y Alcalá.

Jtìs.

1 .

E N F L O R E N C I A .

M U A H A k L A a A L 8 E 5 0 R C A N T A S * ► í A L G U N A C O * A A O O Q V B S A ,

p v n iu tJ D O .

D e s p u e s q u e M e s s e r G a s p a r o m e e s c r i b i ó q u e e l D u

q u e e r a d e t e r m i n a d o d e h a c e r u n c o l e g i o c a P i ^ a y u n a

c a í a e n F l o r e n c i a p a r a l a C o m p a ñ í a , y d e s p u e s q u e d e

' £ u « e K h t o M halla e n la W s l ^ ú i v«n«, pág. 322. E s orígiual y 4eaaj;o (Üstinia áe la d e S a n Ignacio, pero bOft anyo« el sobrescrito, cl

períoca del arücalo Baneio>*a «juc «mpíeaa A h i f '« Ju d m en ¡o y el último renglón de) aniculo A l e s l á , q i w principia V i s i t a n .

a lg u n o s d c n o s o tr o s fu e s e n á F lo r e n c ia , l ia r ía u n a casa

s im ile á S a n t a M a rta» y d e to d o e s t o s ie n d o in stru o jeu te ,

6 e l lo d o , e l S e ñ o r C a m p a n a ; m a s a d e la n te m e escribió

q u e e l S e ñ o r C a m p a n a l e p a r e c ía q u e c u a n to m a s presto

p u d ie s e s e r , h ic ie s e á M a e s t r e L a ín e ¿ q u e fu e s e i F loren

c ia , y y o h e p u e s t o l a s d i l ig e n c ia s s im ie n t e s : p o r t a n t i

g r a c ia q u e á n o s o t r o s .s e h a c e , y p o r ta j) t a b e n e v o l« » ^

q u e á n o s o tr o s s e m u e s t r a , h e e s c r ito d iv e r s a s \*e cesí

T r e n t o y a l C a r d e n a l d c S a n t a C r u 2 e s p re sa m e n te ; y al

c a b o , c o n q u e * p r im ie ro c o n tr a d e c ia s u S e ñ o r ía Keveren*

d js im a , s e h a r e m it id o a c á , a u n q u e p rim ie ro m e escribió

q u e d e S u S a n t id a d y d e m i e r a e l p it iv e c r en ello ; asi

l ia b r á c in c o 6 s e is d ía s q u e h e e n v ia d o u n a p erso n a á

S u S a n t id a d s o b r e e llo ; y o c r e o q u e , h a b ie n d o lice n c ii,

p a r a e n l in d e s te m e s p o c o m a s ó m e n o s , h a r e n m

l ir á M a e s t r e L a in e z d e T r e n t o , y M a e s tr o F o la n c o le es*

p e r a e n B o l un a p a r a q u e lo s d o s v a y g a n e n F lo re n c ií.

A s im is m o m o s tr á n d o le l a c a r t a d c M e s s e r K em ard io o

M a ffe c a l S e ñ o r C a m p a n a , c o m u n ic a r lo c o n é l s i sería

b ie n h a c e r ir i F lo r e n c ia á P o la n c o y á M e ss e r Jerónim o

D o m e n e e h , q u e e s t á n e n B o lo ñ s , h a s t a q u e s e negocie

lo d e L a i n e z , lo c u a l s e e s p e r a á l a m u ta c ió n d e l Conci*

l io , q u e s e c r e e s e r á d e n tr o d e u n m e s , 6 á la re u x ii* *

d e s t a a r m a d a c o n tr a lu t e r a n o s , p o rq tie e n tre tarfto, áiDS*

t a n c ia d e l E m p e r a d o r , e l P a p a n o q u ie re s a c a r ninguno

d e l C o n c ilio .

to d o lo c o a l fte h a im preso e n baM AftlíIla. H u b o ¿ t o c fiW » «

A g o ftio Cj Setiem bre d e r5 4 6 , d e íp u e i de ía nracrte d e l P . F a i« »

c í d t e o X . * d « A g o M o , y u n le s d e dcBi»cdÍf i U R o etr, q u e f W * * * *

O c tu b r e d e e s i« afìo,

* A u n q u e.

* P e lis Kuceeo; e » italian ism o, por r iu u ¡la ~

I I .

BOLOÍÍA

S o i a a l p ro p ó s ito , c o m u n ic a n d o c o n M e s s e r J e r ó n i

mo D o m e n e ch y c o n M e s s e r P o la n c o (a te n to q u e l a ve*

niiia de M a e s tre I ^ i n e z s e ta r d a '! , s e n t ir d e llo s c l á n i

mo y c l p a re c e r q u e t u v ie r e n p a r a i r e n F lo i 'e u c ia , 6 pri*

m iero p o r P is a , h a b la n d o a l c a te d r á t ic o a m ig o d e L a in e ¿ ,

Francisco P ilm lo , p a im e ssn o , p ío y ce fo M e aceid ate, que a ílo s adc>

CAtt6 eo la C o m p a ñ ía , y nhora p c r tc o e c ú tJ clero de l a p a n o q u ía

de Sajita L u d a de Bi^lunu, h a ^ , á ncimbre » y o y d e m iM ho» ciud<ida>

xos (triocipalc«, 0o]itíLado viv a m cn ie £ S a n Ig n a cio pa rs qoe m á n d a te i

ülgiDos hijos tu ^ o s á preparar l a Tundacíon de on ca lcg co c n a q o clla no*

b ü ttn a d u d ad , F u é e l ? . Salm erón y pred icó m afian a y u r d e (oda le

C iare ífiu de 15 4 6 , c o n e ! f a v o r , e lo cu en cia y co p ia de dvctrina» y tam -

Ue« coo el fruto q u « so lía ; p n o co m o h u b iese de ir o fd en del 9iuno

^QDtUice al C o n cilio , « n vi^ S a n Ig n a c io ¿ sucaderie y c c b a i lo s cim»«n>

^ colegio s ¡ P . Jerónim o D o m a n e cb c o n a lg u n o s com pañero«. E ra

«I D oeicnech va le n cian o , h a b ia co n o cid o e n P a rís y R u m a á S^n I r *

oacio y sus cc4opaA«rc«, y sien d o, aun qn e jo v e n , sacerdote y ca n ó n igo en

* * patria, »«en con irti por a c a s o e n P a rm a, y e n d o de cam in o, el afio 15 3 9 ,

* los P ? , F riifo y L a in c * , h i?o aJlt m iam o lo s e je rc ic io s , y k qu ed ó con

'Uoe pera ser de l a C o m p añ ía . P e r fe c c ir « ó su s estu d io s e o P a iís y L o .

viioa, y Tue |ran d e obrero d e l E » a o g e J io , y e n la e stim a d e S a n Ig n a c io

'ôode le« ma« dlescro« e n la o bra, iífuaJm ente dificí} q « fro c io o M , de

d ífJ o i ejerticios. A ¿1 se uni& p o co d e«p o f« e l P . F o la n c o , q u e e s te m ii-

aon de h abía p o e sto fin , c o n lo s P P . A n d ré s Frusáo y Jerónim o

cti P á d a a , a l cu rso d e T e o lo g ía , e l c n a l e n B o lo n ia, P ít to y a , P ratu,

™ Wras Ciudades de T o s c a n s , y n itim araen te e n F lo re n cia , sem bré con

p * * 4 t a£»r> y « i^ j |a d ivin a palabra h a s ta l a p rim a vera d e l a ñ o síy u ie n .

(Orlandin,, lib. V i , n n . X 4 ,1 5 y 1 1 , * * , 13 ; lib. II, nn. 7 7 , 98; h b. III> 7 5 «— A l v a w í , H i i l . d t la P r o v . d i A ra g i/n , lib , I I , c . 5.)

y h a c e r u n p o c o d e b u s t il lo q u io * e o p r e d ic a r y c n leer.

A s im is m o s i s e r á b ie n q u e M e s s e r J e r ó n im o D om enech

e s c n b a á M e s s e r C ia^ p aro q u e e s t á e n V e n e c ia , p a ra pe.

di r 5 u p a r e c e r , 6 m o v ié n d o le m a s a l i r á K lo re o c ia 6 aJ

c o n tr a r io ; y e n c a s o q u e lo s d o s h a y a n d e ir á F lo rc r c ia ,

81 M e s s e r G a s p a r o lo s a c o m p a ñ a r á á F lo r e n c ia , 6 q o l

in tr o d u c c ió n le a d a r á p a r a a l lá ; 6 s i M e s^ er Q a s p a ro vi*

n ie s e á l i o lo ñ a p a r a v e r c ó m o s o e n s a y a n , y e l m odo que

t ie n e n e n f r u t i f ic a r M e s s e r J e r ó n im o y M e ss e r P o U o e o ,

p a r e c e q u e s e r ía a l p r o p ó s it o , p o rq u e M a e s tro (ja sp a r

m e ju r s é d e te r m in a s e . A M e s s e r Jex'ón iino D om enech

y o l e r u e g o jn u e h o q u e d é lo s E je r c ic io « e s c r ito s * a l S e

ñ o r D o c t o r T o r r e s , q u e a u n q u e á é l n o I I q u ed en oíros,

p o r o t r a v i a lo p o d re m o s s u p lir .

U I -

E N P A K M A \

A J u a n H a t i s t a P c í z a n o : t o d o á su v o lu n ta d , e l estar

a l lá 6 v e n ir a c á .

* A i i d ic e «I o fig in a J , y e l se n tid o p w c c c set fln«

y lcyen<3o íq o ts r c d e c ir , c n it íiM K io } . f s n a t f a m * y » lá tw n s* ,

e n s i m is m a « r » a n a j d e b e s e f d «ftprecíada, pw»dc s in em b irj© buitu*®

p o f b u e n « m e d io s , t o n ín ie n to d e v a J c r w d« « lia p s r t w n w * W * . ^

* i U i o e s , « n ejemplar’ ni anuMrico d e l lib ro d e Jos

tusles.’ E n X 5 js E n t ito F llo n a r d i, C a r d e n a l d e S a u A n g e l , L e g * d « * y " *

Ift I I I e n P?irm » y P U fte n c ia , s u je ta s e n to n c e s s i P o û t lô c « , ^ ^

m a i lo s P P . F A bro y L a ln e a . C w n o S a c n tx » io^ b a b ia P « »

c o n t i f t ^ l a r c B d o n e s d e n u t u r a k * » y g r a c ia , y e f» n cD c fT y

c m y p o d e r o s o s , o b ra ro n * n p o c o tie m p o gran d e« m s r a v ü ii» d e

a lg a n n * e s tr a o fd iiv á fja i co n vcn iton « » , r e fb ffo a d e mooAíKrtM y

I V .

B A R C E L O N A \

E l P r ín c ip e , c o n s u lta n d o c o n s u C o n s e jo , d e te rm in ó

de poner a u s f u e r r a s p o s ib le s p a r a r e fo r m a r lo s m o n a s te -

U ciudad, en l a n a l p r a jta ^ r o ii d uau d e l a o n c io n , l a Trecucncia d e &«•

(raJM Qto«y el estud in de la perfección . A d e J a n u ro n , a d c m á e , e n l a pie

dad á alguno» sacerdm ca y m an ceb o » d e ¿Tafld«^ a a p c iu u a « , de io s cu a-

] s flftof enbATOn la c g o e n {a C o m p a ñ ía , com o Jerón im o Dom enecVi, A n .

iM id Ctílncnüi, com paftero d c S a n F ra n c isc o J i v t e r y p roto m áriif d c la

CcsB^<^)a; Silvestre L a o d in i) d ech a d o d e m isio n en js afO !t6IÍc<^; P a b lo

AqeAw, b o s b r e d e s a n tlu m a v id a ; Juan B a n n s ta V io la , Superior d e la

C M p a fiia en PranctA y C^^miitarío e n Ita lia ; Elpádío U g< ^ en i, d e ifuien

hizo Ign acio u o ^ l a r ca lim a j co n b a n sa , y oiroa: parte iêd aron

pOf ftDtonce^ CB ta r m a , SQcesorcs de k « P P . F a b r o y LaJn es e n la » ta .

reas apoftt6])cas, heredero» de »u e tp ititu y an n de loa nom bres <iu« cl

p«ebki (ea b a bla puesto d e h i ta n to s sacerd^ U s y lo i co n U m ^ téiíca s , y

boeóerM lasvU en de la s persecm eiones p o r e l n om bre d a Jcau a, pao im o *

■ñ iaser^ T ^ le y m u y rico d e lo s obrero» e v a t fé lic o a . D e e«to» «ran

F n n cÍK O Paim io, notnbrado m a s arriba, fu»dadfkr y sn aten tadur del co*

icsio d« B olonia, y lu e g o que fu e d e l a C o m p a ñ ía , SU R e c to r m « s de

veinte a£c«: y e»te J u a n B a u tis ta P e ^ san o , sacerd ote m u y e je m p ia i y c e -

loao) coniei^do el tiem p o a b r a s é e l m iam o in stiló lo .

' I .« s d o a a 2 o s (1 5 2 4 — x j ’ d) qoe S a n Ig n a c io pasó e n B arcelon a

«Vudiando la gram ática , llen ó la ciu d a d d e l b u e n o lo r d « aua »anüaím os

e)e«3pluR, y i n gan& e l am or d e to d o * )o» bu en o «, aal eom o e l o d io y per-

«ec*c)on dc lo» libertino». F u n d a d * l a C o m p a ñ ía , la dieroti i co n o cer en

Bafíêlnta deada lo» pritneros aôn loa insigne« P P . A n to n io A ia u 2 y P e

dro T * * « , siethio V ir e y S a n F ra n cia co d e B o fia , e n a q u ella »aaon M ar.

<P*«0 de L o n b a y , y de«de en ton ce» p a sa b an co n £recQencia iôr a llí y ac

N e n ia n , a ^ a r d a n d o em barq u e 6 con o trae ocaüiooe», lo » de la C a m p á

i s que /ban y ven ían d e Rom/i. P o ia b a n ord in r^ aco en te e n c a u d e Miêr

Je4o B ^ q s e t, O idoc d e l C o rn e jo R e a l d c C a ta le fta , y oJli a cu d ía n m u-

r i ü s d e m o n ja s d e B a r c e lo n a , y a s í e s c r ib ió ca ld ain cn t« *

a l P a p a , a l E m b a ja d o r d e l E m p e r a d o r , á lo s C a M en a J «

d e B u r g o s , d e C a r p i , d e C r e s c e n c io , d e A r d in g u e lo , para

q u e s e d ie s e to d o f a v o r p o s ib le d e l a p a r te d c l P a p a . Y

a s í S u S a n t id a d m a n d a n d o j u n t a r c in c o C a rd e n a le s p i n

la t a l p r o v is io n , t o d o s s ie n d o ü o á o im e s , y S u S a n tk lid

to m a n d o m u y c a íd a m e n te , h a h e c h o y o rd e n a d o por

C o n m is a i io s a l O b is p o d e B a r c e lo n a y a l O b isp o A lg u e r

co n iu n ctim “ , p a r a q u e co n m u c h o e a ld o e n tie n d a n e n l i

c b u p e n cm M p S ad w a s á o í i l a j p U iic a » e«plrituaJ»e q u « i t s b ¿ ti4 s , es-

hon nn dolaft i 1« p ráctica de l a s rin u d e « , QM> d e l i oricKKV j íretuBicie

de S a cr íD K Q to í. E o X545 M alq u iló o n * c a s a enEfente d e ia ¡{In ia é B

S a a u M n r ú dci P in o D o ñ a J e r í« im a 6 <iaÍofnar G r a lla .y c l a£o ágnieo-

u ; de x j4 & se prin cipió la fu n d ación d c l c o is g io , a yu 4u 4o el OSi9po,

q u e era aqu el A /c e d ia n o Ja im e C a s a d o r 6 C a la d o r , i quien San

cecfiUiw l a c a n a V I , y , se g ú n e e d e creer, laa pcciwna% quo a l fia de c « e

articu lo se n om bran, y o tra s. EJ J e A /g M ^ r a CcrdeiS*, e n aq«el

tiem p o i»la e sp a ñ o la , ae D jm a b a D . Podro V a ñ e r , c r « c t j m M . y t é a l t

a l C o n cilio de T r e n to e n au se g u n d a c o n v tx a c io n b a jo Ju lio I H . P o r el

M a r q n ft d e b e sin dad:» e n t e n d e r « «I M ar^ oea d e A g u ila r, D . Joan Pe*«

n a n d e s M an riq u e, que d esp ues d e se r E m b a ja d a c n R ofiU , donde C*®*-

cía y ir a l6 m u c b o á K an l^^nsciu, b a b la su ced ido e n e l ca rg o d e V irvy és

Caialu?â á S a n Hranciaco de C m ja . P e4 r o D o m tH ftb era A b a d ds

beltran y ca n ó n igo de B a rce lo n a , y n u s a d e ls n te enir6 en la Cc<Bfe®te<

U o síH A n to n io G o u , n atu ral d e O lw l, v e c in o d e B A rcelo a a, honrade a et**

rio de t a S a la de O idures, «fué, d it e e l P . Q iU jn el A lv a re s , b m de to» pri-

m em a qoe ae aficion aron y trstan^n fam iliarm en te co n lo» de U

nía: era m u y fervoroso y celo so d e l a sa lva ció n de lo s prñ jiu iei^ c » » 4 * .

y deapnea q u e en viud ú fu é r e c iU d o e n la C o m p a fiía para coadj^fMr

Candóla e n v id * y e « m u e n e con « n t o s ejem p lo s. {H ü r. aw . áe I* F r t* .

d e A r a g ó n , lib . I I .— M e n c h a c a , p . 326.)

* lA4t*"tetn«nte.

' • T o m á n d o lo con m n cho caJof.

J u n ia m ra t« .

C o n m u c b o catoc.

U l re fo rm a ció n - D e s to in fo r m a n d o a l S e ñ o r O b is p o d e

B a rce lo n a , s e r ia m u y b ie n m o v e r le p a r a q u e e s c r ib ie s e

dos le t r a s , u n a p a r a e l P a p a y o tr a p a r a J o a n d e V e g a ,

en d efezáfid o las á m í, y s u p lic a n d o e n e lla » q u e S a S a n -

d d id q u ie ra p ro v e e r d e u n s o l ic i ta d o r p a r a q u e in s t e á

los dos O b is p o s C o m is a r io s q u e , d a d o q u e s in s o lic ita d o r

harían su d e b er, p o d r ia m u c h o a p r o v e c h a r p o r la s g e n te s

ie r reb eld es, y q u e m a s lo s t a le s O b is p o s s c p o d ia a ju s -

lificar d ic ie n d o q u e S u S a n t id a d le s m a n d a h a c e r co n

tan ta b s t a n c ia s u o fic io .T a m b ic n , s i p a r e c ie s e s e r b u e n o , c o m u n ic a r lo co n

M esser P e d ro D o m c n e c h , s i h o lg a r ía d e t o m a r e s t e c a r g o

de s o lic ita r , e s c r ib ie n d o á S u S a n t id a d ; y s i c l n o lo q u i-

s ie « , in q u irir o tr o a lg u n o , s í s e h a l la s e e n B a r c e lo n a ,

que eslü q u is ie s e h a c e r . S í le p a r e c ie r e , d e c ir a l O b is p o

que se p e rsu a d a q u e le h a n d a d o p o r c o n ju n t o a l O b is p o

A lpuer, p a r a q u e s u S e f io r ia s e p u e d a m a s e x c u s a r c o n

e l pueblo d e B a r c e lo n a , d ic ie n d o q u e e l P a p a , q u e r ie n d o

tanto e s ta i*efo rm acio n , y a s im is m o e l P r in c ip e , q u e h a

cen ven ir a l o tr o O b is p o d e fu e r a p a r a q u e c n e l t a l n e

greció e n tien d a ju n ta m e n t e c o n é l . A s im is m o s e c o n s id e

re, ai d a n d o c l B r e v e a l S e ñ o r O b is p o d e B a r c e lo n a y

aotori^ ándole p o r a u t o d e e s c r ib a n o p ú b lic o , s i s e r á b ien

que e l B r e v e m is m o s e e n v ié á m u c h o r e c a u d o a l S e ñ o r

O bispo A lg u c r c o n le t r a s d e l S e ñ o r O b is p o d e B a r c e lo

n a, h a c ié n d o le in s t a n c ia p a r a q u e v e n g a e n B a r c e lo n a ,

para p o n er m a n o s e n l a o b r a t a n p ia y s a n ta ,

Y si á v u e s t r a m e r c e d p a r e c ie r e , v is l t a i ' a lg u n o s de

«stois e s á s a b e r : e l M a r q u e s , M o s e n O o u , M o s e n J « a n

B oquet, M o se n P a la u d a r iu s , M o s e n M á rtir) , s o b r in o d e

I). D ie g o , y l a S e ñ o r a , a l Ü u q u e d e C a r d o n a , R c ja d e lla .

S i Sc h a b la re a l D u q u e d e C a r d o n a , in fo r m a r le d e l a re-

fcn n a cio n d e lo s m o n a s te r io s , a s í c o m o a l O b is p o ú ifor*

2 6 6 CARTAS D E SAN IG N A CIO . A. I5 4 J Í .

m o , A s im is m o d e l a m u e r te d e F a b r o , y d e l a C o m p a ü U lo q u e le p a r e c ie re .

A los que p id iere» Ui h t l a dc ¡o t m uchachos, u pued¿ de.

c ir q u t está espediday w a s f o l i a para p a g a r la coMposiciim^’

que serd l o o ducados, y no p od evuK espedir gra tis hasta qui

venga otro tiew po m a s tran quilo.

V -

E N V A L E N C I A

A M ir ó n , á R o j a s y á D o ñ a J u a n a d e C ard o *

' * £ 1 c o le g io d e V kJen cía Tu «I prim ero d« U C o m p * n U en U coto

n a de A rag o n . F u n d ó le e l P . Jeró n im o )>ofhen«ch, rcn un ciasd o i f«v«r

de £] u n » re n ta de t o o ducado» <iue p o se ía , y i lc s n s a n d o del S«n>« Pon

tífice q u e e e ñ a lu c u n a pcneinn sobre SQ ca n o n g l» de V s k n c ia . A y « d « M

<í l a fundación s o padre >*edrr> D o tn en ecli, v t c in o ))onrado de l.( iiL4i*a

ciu(tad. M ur(ín P e n s de A lcn axan » D , F ra n c ie co E v a n b y D .

Ju an . P r«p arv1a e l P . A n to n io A raos» y c l afio X 5 4 4 . vin o de Counfa*.

ílo-sde e m R ecto r, i serlo e l prim ero e n V a le n e ía el P . E h e ^ Uiroft, ▼»*

|«n cían o , u n o ó e lo s hom bres m a s »antos» d o cto s y p n id e n m <im iov»

e n a q u e llM (íe m p o t l a C o m p a ñ ía ,y c o n ¿I »e ju n ta ro n , p a n »er pnin«rM

p iedras d et c o lc h o , c n a t ^ h en u *n o < «»tu d ia n tet, Ped ro Ca>)al y Jiu n

G o u tic , frao cesea, Ja co b o Uo]or>«ti y Ja eo b o M a r ía , iiftiíaro«) k»« o *« « »

m »n dad os de R o m a p o r S a n I g n íc io , y c l P* F c s n c is c o <ie Rtâjs e*pa*

íio j, qite co ft o tro s d o s v in o d c P o rtu g a l, F av o re ció lo » m ucho S a n » T >

m U de V í l la n u ^ a , que e n i . ‘ de E n e ro d c l a ñ o síy u ie n ic d« X5 i 5

poM sion de a q u e lla eede a rzo b isp a l, y eílo » s c .ifiJicaron c o a R fasd ««**

m ero á lo s m inisterios afw et& lteos. T e n ia e) P . M iró n » ín gü íai iSesWa**

e n dar lo s e je rcicio s, y c o n ello^ le v a n té á g r a n pcrfeccÍM i ¿ v a fta í p*r>

ftona$, e*r>cciA)menfe w B o ra », com o D o ñ a J u a n * d e Caríor»a, D oâ Se

ba stian a E.«arcb, !>>fta H ip ó lita d c T o r r e * >• Ju a n , Doiâ Jn an * ü ia » . T o tra s d e l a prim era n obl«?a d e V a le n c ia . A lg u n a s , es?«eialffte*** 9 *® *

Ju an a 4 e C ard o n a , « v i e r o n gran d e em peíJo e n q u e l a C o ip p t í i» U » *®*_

* 1 5 4 ®' C A R T A S D E SA N IG S A C IO . 2 6 7

n a á q u ie n e s c r ib o , m o v e r lo s á h a c e r c o m p a ñ ía de

d u e ñ a s , a s í c o m u e n ü a n d í a su p r e te o d e .

V I .

E N G A N D I a .

L a s u p lic a c ió n '* p a r a l a e r e c c ió n d e l c o le g io d e

G a n d ía e s t á h e c h a s i m p H c i t c r , c o m o la s o t r a s e rec c io *

n w « «Q o b e d ie n c ia , p ero ja>náa vin o e n e llo S a n Ign a cio , y p w e to

9in dada e n ca rga a<íu¡ a l D o c to f T o rras qu« a c o n w jc h a c cr c tm fa ñ h t de

i u i ä i , esto « V o n a ju n t¿ 6 co io u n id M d« b c a ia e 6 m u je n a , p o r )o regu

lar pnncipalr«, q u e fu«ra de r«)igion viv ía n co m u rv lig io ia » . {A lvares,

Jib. I I , c . 3 X 4 . -O r la n d in i. lib . I V , nn. 1 1 3 , 1 2 4 , 126.)

E n S e ñ o ra de gran n o b lts a , m u j d a d a i l a o ración , c n que gaftU ba

largas hora/t, y o c a p a d a en teram en te e n 4 « ca n d a d . H a b ien d o tina

pen on a principal, p o r o i i o q u e te n ia i SQ rnari<lo, i qu ien e lla am aba

ticroamence, d á d o k m uerte a levo««, n o «o1o le p e rd o n é , a n o q u e coi«

vencsffiiento h e r ttc o de ú m ien\a se Fué i n t c a « ¿ y se l e co flv id v á co

mer coB «I, BO desdeîindoA* d e lo m ar lo e n u n ja re » de a<ioe)'a m an o que

U a gran m aldad h a b la co m etid o co n tra »u m anido. A c « rc a d e su m uerte,

Ocoindí* e o u n b o ap iial d o n d e u : bwbia retirad o para servir á lo« pobres,

sacnbia u n a d e vo ta p e rso n a k S a n Ig n a c io , c o n q o le n D o ñ a J u a n a se h a

bla cartesdcs lo tíg u ie n ie : «R sian do y o a ^ e i e n V a le n c ia m u ft¿ la S«Ao-

ra Dv'ñ.i Ju an a d e Card<via, qo e era p a rie n ta d e l D u q u e de C ard o n a , á

Im x3 de M srsri, y q u e b a d ejad o £\m a d e u n a S a n ia , habién dole tao tu

ayudado para su a lm a e l co n o cer a l P . M a e stro M iró n y « la C o m p e lía ,

de qu« tan to era e lla d e w t a ; > Ae su p a n e te n ia h e ch o w t o d * pobf«2a

y (UsiicUd, y h a b ia h e«h o m o n iß c a c io a e s p ú b lica » y m och a« penitencian,

y servida 4 le« pohree del h oap ital, d o n d e e lla to m n pobre m ori&, y era

*10)’ d e v o u de b « ia r la« H agaa á lo s pobres, y e sto n o » te d U io iis r siao

e o n o rjijjen en b u sca b a á N u eîro Sc?inr; y d icen m o c h o d e cu án to

eca d ada á la o racion . D e V a le n c ia , r s 4 7 >* { I h s tu jia o u . d e l eoUgiv d e

y ^ U in ta , ijb. I , c . V I .— fio ren U n n ,)

H e c h a a l Papa.

’ * l y U jle g io d e G aod^ a em p e ro en A gO J tp de « 5 4 3 , aien d o primer

Rector «1 célebre P , A n d rés d e O v ie d o , que e a u m c e s n o se h a b ia to d avía

n e s d e lo s c o le g io s d e l a C o m p a ñ ía . l í n o l r a s u p ljc a c k n j

a p a r te i r á p a r a q u e e l c o le g io h a y a d e n u t r ir •’ lo s nc6fi*

t o s q u e e l S e ñ o r D u q u e t e n ia e n d e v o c io n q u e s e n u tr ie

s e n , Y o , p r im ie r o , h a b la n d o a l D e a n R o c a , c ó m o q u e rft-

m o s t o m a r p o r p r o te c to r a l D u q u e q u e ea, y á to d o s io s que

fu e re n , d e G a n d ía , d e s p u e s a g it a n d o r a z o n e s á to d a s par*

te s , h e m o s h a lla d o m u c h o s d u b io s e l p r im e ro , s i se rá

b ie n p o n e r á to d o s lo s D u q u e s p o r v e n ir , n o s a b ie n d o fos

q u e s e r á n , p a r a d a ñ a r ó a p r o v e c h a r l a o b ra ; e l se g u o d o ,

y a q u e r ie n d o '* p o n e r p r o te c to r e s , s i lo s p o rn ía m o s e n la

o rd so a d o de sacerdote. F u n d ó le j d o tó l« cchi m ucha liberalidad Sait Fraa*

ciacn d e B oija» y q u iso q u « tu v ie se sn e ja U n iversid ad , in p e tr a ix k pata

u n o y cKra la e rcccio o ca n d ftica de l a 8 a a u S « d e, y d e l E m p m d o r la

a p ru b a d o n d e l a autoridad civ il, co n U » fra n q u icias qu« á u tM « s u b l« d >

m i« n tm so lia n <onceder»«. S e puso la prim era piedra i ] de M ayo de

x j 4 6 c o n gran « o lim n id a d , h allá n d o se e n C a n d ía e l P . Pedro F a í« o . f i

V t s H Pran ciA co de la K o c a {oé e ! prim er D e a n m it/ad o de G a a d i a .y « •

(u v o e s R u m a v a ria s r e c e s com ision ado p o r S a n FraAC>«<Oi á u c s f t e

B r ev e s d d c o le g io y U n iv e rsid a d , e l d e a p ro b scio i; d «l IÍI>to de k is ejercv

cioc) y o íro s d e u n iu n d e ben cficjo s y re n ta * á la Com paftí». D o ^

«ú e ra D o n a Ju an a d e M en esc», herm afla d e D o ñ a l ^ f t o r de C m u o ,

D u q u e sa d e G a o d ia , la cua}, segú n de c a ía «Arta %c «<4 jg « , deblb d« <m*

tribuir i l a fo n á a cio n d «l colegio» co m o co n tn bu^ «roo m a s a^Sslsnte i

ren tarle lo s h ijo s d e l S a n io D a q u e . T i s d e e « ie e ra , h erm ana de su padf«

{de su madre» d ice e l P . U abriel A lv a re s , p ero m erece m a s crédito «1 Car>

d e n a l C ie n f u e ^ s ) , fa A b a d e s a d e la a D e s c a ls a s d e G a n d ía , ^ Fraocii*

c a d e JesQB. Sefiora de gran ssn tid a d ; y «n l a S A v r a D o 'ia h a ^ l parece

re fc rü sc Kan Ig n a c io á l a h íja m ay o r del S a n io B o rja, q u e cas6 coa

C o n d e de L e rm a , p a d re d e l fa m o so D u q o c del m ism o titu lo . (Airarse,

lib. I I , €. 5.— C ie n f u e ^ s , lib . U , «. 3.)S u s te n u r . L o s neofitoa, á c o y a cristian a ed u cación p to veia ^

q u « de G s n d :a con l a fu n d scio n d e l co le g io , er¡ui Irn licj«« de loe

eos» m u y n um erosos e n to n c e s e n e l rein o d e V alen cia .

'* M o tiv o s de dudar. *

* ' D a d o qne se quiera.

erección d e l c n le g io , ó e n U s u p lic a c ió n d e n u t r ir lo s n e ó

fito s , 6 e n c o û s t it u c io n e s *• d e l a C o m p a ñ ía ; á l a p o stre

pienso q u e s e r á e n l a s u p lic a c ió n d e n e ó llt o s , p o r q u e p a

rece q u e , h a c ié n d o s e l a e r e c c ió n d e l c o le g io s im p le , s in

p ro tecc ió n a l ^ n a , y d e s p u e s y e n d o e n o t r a b u la e l n u

trir d e lo s n e ó fito s c o n e l s u p l ic a r d e p r o t e c t o r e s , pa*

rece q u e v a la c o s a m a s p u r a y m a s a g r a d e c id a . C o n

todo, s i h u b ie re lu g a r , y s i n o fu e r a p o r l a m u c h a in s t a n

cia q u e h a c e e l S e ñ o r D e a n , m u c h o q u is ie r a s e n t ir e l p a

recer d e l S e ñ o r D u q u e p a r a s e g u ir a q u e l. A s im is m o ,

la s u p lie a c io n p a r a h a c e r s e e n G a n d ía U n iv e r s id a d e s t á

hecha, s o b re l a c u a l ta m b ié n h e m o s h a b id o d u b io s : e l p r l-

m ero , s í te n d r ía l ib e r t a d e s y e x e n c io n e s d e l a ju s t ic ia

e c le s iá s tic a 6 seg lar» ó n o ; á t e n e r e x e n c io n e s y l ib e r t a

des, m e p a r e c ía q u e s e m u lt ip l ic a r ía m a s d e e s c o la r e s la

U n iv ersid a d ; p o r o tr a p a r t e , q u e lo s q u e fu e s e n s in te n e r

lib ertad es, a n d a r ía n m a s q u ie to s y c o n m e jo r r e p o s o y

quietud d e l a C u m p a ñ ía ; y ¿ e s t a p a r t e p a r e c e q u e m a s

m i d e v o ció n m e a c o m p a ñ a , n o m ir a n d o t a n t o á m u c h o s

cuan to a l p r o v e c h o e s p ir it u a l d e l lo s . T a m b ié n e n e s t a

p arte h o lg a r a d e s e g u ir e i p a r e c e r d e l S e ñ o r D u q u e , c o m o

de p erso n a d e q u ie n to d o c u e l ^ , y t o d a m e m o r ia q u e d a

a sí en c l c ie lo C o m o e n l a t ie r r a . Y y o c r e o q u e l a s u p l i

cació n p a s a re m o s e n l ib e r ta d e s , s i p r im e r o n o te n e m o s

aviso d e l S e ñ o r D u q u e , y d e s p u e s c a d a v e ? s c p o d r á en*

m ecd ar y p ro v e e r d e n u e v o c u a n to á s u S e ñ o r ía le p a r e

ciere. A s im is m o s o n o tr o s d u b io s » y lo s m is m o s c e r c a

p ro tecto res, q u e s o n e n la e r c e c io u d e l c o le g io ; y d e la

>nanera q u e h ic ié r e m o s d e p r o te c to r e s c e r c a e l c o le g io ,

h arem os a s im is m o d e la U n iv e r s id a d : y m u c h o n o s g o z a *

dd Colegio, puesto« por 1« Cotnpa1î¿.

r ia m o s q u e sobi'C to d o tu v ié s e m o s e l p a r e c e r d e l Seftec

D u q u e , y e n to d a s l a s c o s a s 'a s i d if ic u lta d a s ; p o rq u e po*

d r ia s e r q u e co n t ie m p o l le g a s e n a c á s u s c a r t a s , q u e den*

t r o d o s m e s e s e n te r o s p o r l a s a l i d a d e l P a p & , v despue«

p o r l a s u c o r o n a c ió n y c r e a c ió n , y o me: p e r s u a d o q u e no

s e h a r á n ín g u a d e s p a c h o , y s i s e h ic ie r e e n lo s otro« do»

m e s e s p o r v e n ir , n o s e r á m a l n e g o c ia r . E i S e d o r D o c t w

T o r r e s , s i d ie r e r e v é s *' c e r c a l a s lib e r ta d e s d e l a Uni^

v e r^ id a d , p o r a m o r d e D io s q u e n o m u e s tr e in clin a d o Q

m a s á u n a p a r te q u e á o t r a , m a s a r g u y e n d o á u n a p arte y

á o t r a , d e je e u to d o c o m o á s u S e ñ o r ía m e jo r le p areciere .

C e r c a d e m a n d a r á S ü S a n t id a d g r a c ia s é in d u ^ o a -

c ia s p a r a a q u e llo s q u e h ic ie r e n lo s E jc r c ic io e , h e m o f h a

l la d o m u c h a d if ic u lt a d y m a y o r m a le , s ie n d o e n tiem po

d e a lg u n a s c o n tr a d ic c io n e s n u e s t r a s , a u n q u e n o sea íi l a i

p r im ie r a s n i s e g u n d a s , n i d e t a n t o m o m e n to q u e e n 1&

C o m p a ñ ía p a r e z c a p o d e r s e r a lg u n a m u ta c ió n p o r ellas;

p o r t a n t o n o s h e m o s r e s u e lt o , y s e r á h e c h a .su p lica cio i

p a r a q u e a l P a p a s e s u p liq u e , q u e t o d a s a q u e lla s p e g o

n a s q u e , r e c o g ié n d o s e p o r a lg u n o s d ia s y c je m tá ü d o íe

en l a c o n tr ic ió n y p la n c t o ** d e s u s p e c a d o s , y se confe*

s a r e n d e to d a s u v id a m a l p a s a d a c o n a lg u n o d e l a C o c í'

p a ñ ía d e J e s ú , y s e c o m u lg a r e n , h a y a n in d u lg e n d * pie*

n a r ia d e s u s p e c a d o s .

C e r c a h a c e r a lg ú n m o n a s te r io d e m o n ja s e n (ran dla,

d e d ic a d a s y s u b je t a s á l a C o m p a ñ ía d e J e s ú , ' p or agof»

e n s e r ** p r in c ip io d e s t a m ín im a r e l ig ió n , y c o n U o ta s

c o n t r a d ic c io n e s , y c o n t a n t a p e n u r ia d e co m p a n cR #

S i tu vier« ú D u q u « o p in ió n co n irsria.

” L la m o ,

S ien d o ó ca la n d o e n loa prin cipio s de,

4 ,' 4A ^

h ay e n e lla , h a s ta q u e c r e z c a e l l a m D o m in o ** n o n o s p o -

dem os p e r su a d ir q u e s e a c o n v e n ie n te - S e g u n d a : p o rq u e

e s u C o m p a ñ ía t ie n e e l v o t o e sp re s o d e íser itt m eta *• á

la vo lu n ta d d e l S u m o P o n t íf ic e , p a r a d is c u r r ir d e u n a

purtc en o tr a d e l m u n d o . T e r c e r a : p a r a e n G a n d ía , sien*

do ** m o o a s tc r io t a n t o b u c D o y s a n t o d e l a s nâs c o n ju n

ta s y d e u d a s d e l S e ñ o r D u q u e , c n h a c e r s e d e m o n ja s , c o m o

el p ueblo n o s e a t a n g r a n d e , s ie m p r e p a r e c e q u e s e r ía a l

gún dañ o p o r d iv e r s a s c o n c u r r e n c ia s a l u n tn o n a s te r io , ó

a l otro, 6 á lo s d o s . C u a r t a : c u a n to a c á n o s p u e d e p a r e

cer c n e l S e ñ o r N u e stro » e s d e h a c e r á l a C o m p a ñ ía lib re

para p o d e r d is c u r r ir p o r la s m ayoi*es n e c e s id a d e s , n o l i*

fá n d e n o s á la a p a r t ic u la r e s ; q u e á l a s i n o s o tro s

vam os 4» v ia m D o m im h e m o s d e p e n s a r y e n tim a r de

n o w tro s , q u e a u n n o s o m o s d ig n o s d e d e s a ta r l a c o i T e a d e

los za p a to s d e lo s B ie n a v e n tu r a d o s S a n t F r a n c is c o y S a n *

lo D o m in go ; y c o m o v e m o s q u e e n s u s R e lig io n e s so n

tanto e m b a r a z a d o s y tu r b a d o s d e l a s q u e r e lla s d e lo s m o

n asterios d e m o n ja s , c o m o i n d i n ** v e m o s a t á m cu ria

romana **, h e m o s d e p e n s a r q u e i n p osierum *" n o m e n o s

co n lra d ítc io n e s y e s c á n d a lo s p a s a r á n lo s n u e s tr o s p o r to*

m ar ca rg o e s p e c ia l y e n o b e d ie n c ia á m u je r e s ; q u e a u n d e

tres, to m a d a s p o r e s p e c ia l c o m is ió n d e S u S a n t id a d , e s p e

ram os a lc a n z a r g r a c ia , s i d e l la s n o s p o d r e m o s lib ra i', c o

rno e s tá a l c a b o d e to d a s la s p a r t ic u la r id a d e s q u e a c á pa*

B « e l Senoi.

Bator « a CDOviroiento.

K a b k s d o y a u n m o n u ie r io .

F o t e l cam iito d«l SeAm»

' * C íd a d ja .

* ' E q )a curia 6 c o r le d e R o m a .

E n adelante.

s a n . Y p o r t a n t o m e p e r s u a d o q u e pai-a c u m p lir la s ¡nten*

c ie n e s d e l S e ñ o r D u q u e y d e l a S e ñ o r a D o ñ a J o a n a , para

g a n a r m a s á n im a s , y p a r a q u e m a s u n ivei^ sainjente D io t

N u e s tr o S e ñ o r s e a s e r v id o d e to d o s y d e to d a s e n m ayor

p r o v e c h o e s p ir i t u a l , n o s p e r s u a d im o s q u e s e r á u n bueso

y s a n to m e d io d e h a c e r u n a c o m p a ñ ía d e S e ñ o r a s , y de

o tr a s q u e le s p a r e c ie r e n j u s t a s y s a n t a s e n e l Señor

N u e s tr o , s e g ú n q u e e n u n a m e m o r ia v a co n e s to , 6 corao

m e jo r a l l á e n e l S e ñ o r N u e s t r o s e ju z g a r e ,

R e s t a d e v i s i t a r d e m i p a r t e , c o n fo r m e á Jo q u e he*

m o s h a b la d o e n u n o , á l a S e ñ o r a A b a d e s a , á l a Sefkira

4 3 o ñ a I s a b e l , y á t o d a s d e u d a s y d e u d o s d e l S e ñ o r U uque,

q u e , c o m o a c á t e n e m o s m e m o r ia c o n t in u a d e s u s perso*

n o s p o r s e r v ic io d e D io s N u e s t r o S e ñ o r , te n g a n m em oria

d e s t a m ín im a C o m p a ñ ía , m a s s u y a q o e d e n o so tro s.

V I I .

A L C A L Á ,

P a s a n d o p o r lo s n eg;o cÍo s d e l S e ñ o r A rz o b is p o y de

l a U n iv e r s id a d , p u e s q u e lo s a v is o s q u e y o p o d ría d a r, los

p o d r á s u p l ir l a b u e n a c o m p a ñ ía d e M e s s e r C r is ti^ a l.

s e r á d e m í a v is a r c e r c a A r a o z y e l D o c t o r O r t i i . D e

A r a o z d e s e o t r e s c o s a s p r in c ip a le s . L a p rim e ra : q u e c w

t o d a d il ig e n c ia p o s ib le y c u a n to m a s c a íd a m e n te pudic*

r e , h a g a e s c r ib ir a l P r in c ip e p a r a e l M a r q u e s d e A guil»*

s o b r e l a r e fo r m a c ió n d e l o s m o n a s te r io s d e B a rc e lc tó *

I/ a s e g u n d a : q u e , p r o c u r a n d o ** co n l> o ñ a L e e « « * M asca*

r e ñ a s , s e t o m a s e m e d io p a r a h a c e r v e n ir F ra n c is c o de

* ' ProcurÁndoIo,

E stra d a á l a c o r te d e l P r ín c ip e , p o r q u e d e s p u e s , s i fu e re

tanto n e c e s a r io , q u e d a n d o e l u n o , p u d ie s e ir e l o tr o á

B a rce lo n a p a r a a j i i d a r á l a t a l V cfo rm a c ió n . T e r c e r a :

que, co n fo rm e á lo q u e y o h e e s c r i t o á M a e s t r e S im ó n ,

qu« ta m b ié n A r a o f l e e s c r ib íe s B , s i d e P o r t u g a l n o s p u

diesen e n v ia r a c á a lg u n o 6 a lg u n o s q u e h u b ie s e n a c a b a

dos s u s e stu d io s , p o r l a m u c h a p e n u r ia q u e a c á te n e m o s .

C e rc a e l D o c t o r O r f i r , q u e a g o r a h a b r á o c h o d ía s q u e

T o rres m e d i6 u n a le t r a si^ ya, e n l a c u a l m e h a c ia s a b e r

de la in d isp o sic ió n d e A r a o z ; a s im is m o p a r a q u e h a b la s e

á J o sji de V e g a s o b r e u n a l i t e ** q u e a c á t ie n e c e r c a u n

beneficio, y e s to y o lo h a r é . A s im is m o m e e s c r ib e q u e le

haya *’ u n a c ie r t a d is p e n s a c ió n p a r a u n p o b r e a ld e a n o

qne e s tá e n p e c a d o ; t a m b ié n lo p r o c u r a r e m o s a c á , a u n

que s i no fu e se p o rq u e é l m e e s c r ib e , y o s é p o c o , y d e s e o

m enos e n ten d er e n n e g o c io s , p o r q u e e l p e s o q n e te n g o

de e sta C o m p a ñ ía n o m e d e ja l u g a r p a r a o t r a s c o s a s .

T am bién m e e s c r ib e s ie m p r e in s t a n d o q u e l a C o m p a ñ ía

tom e a q u el b e n e fic io d e G a la p a g a r , i d est q u e siem p i-e

8«a uno d e la C o m p a ñ ía p r e s e n ta d o p o r c u r a ; e s to e s

cosa q u e nosolrk)s n o lo p o d e m o s h a e e r : a u n s i fu e s e q u e

«I S eñ o r D o c to r O r t iz q u is ie s e a n e ja r e l t a l b e n e fic io á

cc4 e g io d e lo s n u e s t r o s , y q u e e l c o le g io s e o b lig a -

^ i ten er b u e n a c u r a d e la s á n im a s d e l b e n e fic io , 6 q u e

a ir a n d o e l t a l b e n e fic io a l t a l c o le g io , l a C o m p a ñ ía p o .

dria to m a r c u id a d o q u e la s á n im a s fu e s e n b ie n go b er*

nadas, ^ o r a fu e s e p o r lo s p ro fe s o s d e l la 6 p o r lo s c o a d

jutores; d o n d e n in g ú n m e d io d e s to s n o p a r e c ie r e , á n o s o .

5 no Se re p re se n ta o tr o m e d io a lg u n o .

■ Pl«ito,

“ U o b j« g a , E r o ea,

r, L

2 7 4 CAJETAS D B SA N IG N A C iO . A . 1 5 4 6 .

E l S e ñ o r D o c t o r O r t i z h a b r á p la c e r e n s a b e r del

c o le g io q a e e l O b is p o d e C la r a m e n t e •* I ia c c e n P a r is .

V ic ia n d o de m ip a f^ e á B e a tr iz R w m irez y d M en cia de

B en a v en te **.

S o b r e s c r i t o . j í i S . = M e m o r i a p a r a F lo r e n c ia , S c A » « ,

I 'a r w a , B a rce lo n a (d on d e e l D u q u e d¿ C a rd o n a ), ValcnHé^

G a n d ía , A lc a ld .

C le n n o n i. B r a e l O b isp o G uÜ Ien n e d e P /a tc, e l c a a l habiendo en «

d« 1 5 4 6 co o o cid o en T r e n to ít lo s P P . d e l a C orapaA Í», y teñid« pot

o lio s n o tic ia d e su Ís « tÍto to .)« am & y e vi> n ¿ de«d« enicm ce», d e m w im

q u e e n vid a fu Q d¿ d o t co le g io s, e n P a r ís y e n B ilU u m e . y a l morir it')6

ord en ad a e n s o I c s u m c n to la fu n d ación d e otro e n U a n ria c.

** E s ta s d o s b u en as n uijere» h ab i«n sid o bien h ech oras de San

c í o e n A l c a l i , socorriéndole c o n s o s h m o sn as x vo lv ie n d o p o r é l e n e » A i i '

to pudieron e n n s K a b a jM y v e ju io o e « . P o r e l re sp e to y devoeion qoe

ten ían a l S a n to , ¿avorecieron m u ch o a l P . F ra n cisco V illa n a e v a y á lo i

d em ás d c l a C c n p ü í a (|oe desde el a ilo d e x j4 3 eM odiaban e n Ib t/si*

versid ad C o m p lu ten se, con tríbiij'en d o e n gran p & n e i La fundación dcl

cc4 «^ o , cu yo « cisiien tiM se iban e c h * n d c p o r e s te tiem p o, ^ c i u á la

liberalidad d o D o ñ a L e o n o r U a sca re fias.

C A R T A L X X X I I I ' .

AL REY DE PORTUGAL.G n » voluntad ^ a e h a y e n l a C o m p a ñ ía d e servirle, especialm cn c« e n lo

<|ue a l N s n a o de E tio p ía .

j H S -

M i S e ñ o r e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

L a s u m a g r a c ia y a m o r u te m o d e C r is t o K u e s t r o S e

ñor á V u e s t r a A l t e z a s a lu d e y v is i t e c o n la s s u s a c o s

tu m b ra d a s g r a c ia s y d o n e s e s p ir i t u a le s , p a r a s u m a y o r

a la b a n z a y g lo r ía .

R e c ib ie n d o u n a d e V u e s t r a A l t e z a d t l A g o s t o p a s a

do, y « e y e n d o io fo r m a d o la r g o p o r B a l t a s a r d e F a r i a d e

la c r iM ia n a in te n c ió n y d e s e o s t a n s a n to s d e V u e s t r a

A l t e la , c o m o e n te n d ie s e ’ q u e M aesti*o F a b r o e r a fu e ra

de io s t r a b a jo s y m is e r ia s d e s t a v i d a , m e d e m a n d ó o tr o

cn a u lu g a r , y d is c u r r ie n d o p o r lo s p o c o s q u e s o m o s en

e s la m ín im a C o m p a ñ ía , m a s d e V u e s t r a A l t e z a q u e

n u estra , d e s p u é s q u e c o n s id e r a m o s m u c h o s m e d io s y h a

b la m o s d iv e r s a s v e c e s s o b r e e s t o , á é l q u e d ó c u id a d o de

e scr ib ir á V u e s t r a A l t e l a m a s e n p a it ic u la j* ; y o ta m b ié n

^ r i b o á M a e s t r o S im ó n , p o r q u e a l lá se p u e d a t e n e r a l

g u n a m a y o r c la r id a d d e ¡ a c o s a - V u e s t r a A l t e z a s e a c i e r

to , q u e e n to d o c u a n t o n o s o tr o s p u d ié r e m o s e n e l m u y

C o jeo , ro m .

F a iia ,

C A R T A S D £ SA N ifiN A C IO .

d e b id o s e r v ic io d e V u esU *a A l t e z a , á m a y o r g lo r ia d iv i n i

q u e n o s o tr o s n o p o d re m o s f a l t a r lin io s lo« d ia s que d *

S e ñ o r N u c U r o n o s d ie re - Q u ie n p o r U s u in fin ita y su m í

B o n d a d a e q u ie r a dimenar e n c o n s e r v a r y a u m tn ia r i

V u e s t r a A l t e z a e n t o d a s la s c o s a a d e s u m a y o r servide^ i a la b a jiz a y g lo r ia . A m e n .

D e R o m a .......•

C A R T A L X X X r V ^

A L R E Y D E PORTUGAL,

E n e s t à a l par«cer p o sd a ta , pu «aia por suno del S i n io i 9if% Cèrta

a c a s « «cria l a qu« a n te ce d e ), ac o£roc9 à si nu»mo paia U M

E tiopia,

JHS.

H e p e n s a d o , e n e l S e ñ o r N u e s tr o , e s c r ib ir e s ta rie mi

m a n o : ú lo s o tr o s c o m p a ñ e r o s e n e l m ism o ta le n to 6

p r o fe s ió n q u e n o s b a l la m a d o (e n c u a n to n o s podem oa

p e r s u a d ir ) s u D iv in a M a je s t a d , n o m e p ro h ib ieren (por

n o m e m o s tr a r re b e ld e i to d o s ) , co rn o y o cre o q u e no t o

b a r á n , y o o s o fr e z c o , d i)n d e o tr o á c lo s n u e s tro s n o <p4 - \

s i e i e lo m a r e s t a e m p r e s a d e E t io p ía , d e to m a r la y o de ,

m u y b u e n a g a n a , s e y é n d o m e m a n d a d o .

D e K o m a .......

* lie n e fe ch a , com o tamptô» laa dbc tíffu ten tcíi pero d<3 costea*

do se c o l i ^ h ab erse escrito, p o r lo m en o« e # u y la L X X X V , »1 P . * •»

d rigu er, c n S e ü etn b re d e 1 5 4 6 . D e l P a iriarcaá o y m ieioa Je

p u n d fi u n a ílu a tia cio n i n « j Il<

' C o le e , rom. i

CARTA LXXXV

AL P. SIMON R O D R IG U E Z .

f t S c e l t a d « p i r a a d m it ir e ! p a t r i a r c a d o d e E f i n p i a , 7 m o d o d e v e o c e r j i a

j5s.L a su m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o

•* 8 r fo r sea siem p re e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

L a s v u e s tra s d e 1 4 d e A g o s 4 o r e c i b í , y c o n e l la s u n a

dcl K e y , e n la c u a l m e m a n d a b a q a e d a n d o c r é d ito a l

> Señor B a lta s a r d e F a r ia , le a y u d a s e en c u a n to p u d ie se ;

ri cu al h a b lá n d o m e , y s a b ie n d o q u e Maestn) F a b r o o ra

faera de lo s t r a b a jo s d e s t a m ís e r a v i d a , y q u e r ie n d o h a -

fc ber otro de la C o m p a ñ ía e n s u lu g a r p a r a h a c e r le h a c e r

P atriarca d e la s t ie r r a s d e l P r e s t e J u a n , y o h e d u b ita d o

qae ninguno d e lo s n u e s t r o s lo q u ie r a a c e p t a r , p o rq u e

J a y o y M a e s tr o B o b a d i l la h a n r e h u s a d o d e s e r

,iO b is p n s , co m o v e r c is p o r u n a s l e t r a s q u e c o n e s t a s v a n ;

I ja im esn io , M a e stro P a s c a s io y uno d e l a C o m p a ñ ía n o

Jan tjuerido to m a r d o s O b is p a d o s q u e l e s d a b a ji , y m an *

dar yo á n in g u n o e n o b e d ie n c ia q u e t o m a s e e l c a t g o d e

« r Patnarca, p a r e c e q u e e s fu e r a d e m i ju r is d ic c ió n . B ie n

** ' ' ^ a d q u e p a r a a c e p ta r lo h a y m u c h a d ife r e n c ia en* re los Obispados q u e p o r e s t a s p a r te s s e a c o s tu m b r a n ,

7 CDtre lo q u e s e o fr e c e p a r a K t io p ía , que lo p r im e ro

Coi«c. »em.

2 7 ^ C A R T A S £>E S A N t G N A C W . * . 1 3 ^ 5

m u e s t r a p o m p a y d e s c a n s o , y lo s e g u n d o f a t j g í s y traba-

jo s , y p o r e s to y o p ie n s o a s í h a b e r m e , q u e n i Dio® N úes-

t r o S e ñ o r n i c l R o y , e n c u a n t o y o a lc a n z a r e , n o &e d esir

v a ; s in p o d e r m e a l a r g a r c n e s t a m a t e r U , p o rq u e i unos

s u e n a b ie n , y i oli*os a l c o n tr a r io . E l S e ñ o r B a lta s a r de

F a r l a p r e te n d e q u e e l P a p a ni»a lo m a n d e ; lo m ism o me

d i jo M ic e r H e m a r d in o M a ffe o , q u e s i n o s o tr o s rchusáse*

m o s , q u e e l P a p a n o s lo m a n d a r ía é l a jx is tr e , y e s m u

c h o p r o b a b le q u e e l P a p a n o s lo h a d e m a n d a r , y nos*

o tru s re s p o n d ie n d o , s u p lic a r e m o s q u e n u e s tr a s C o n s titu

c io n e s s e a n o b ^ r v a d a s , y q u e r ié n d o la s e n te n d e r , a tií será

e l d i ^ u t i r y d e fin ir s i e s e c a r g o d e s e r P a tr ia r c a e s com *

p a t ib lc e o n l a s n u e s t r a s C o n s t i t u c io n c a , y &Í es», co n qué

c o n d ic io n e s s e p u e d e a d m it ir e l t a l c a r g o , q u e d on de no

fu e s e co n d ig n id a d , n o h a y d if ic u lta d a lg u n a p a ra to m ar

e s t a s a n t a e m p r e s a á m a y o r g lo r ia d iv in a . Y p o rq u e e s

c r ib o a l R e y e n r e s p u e s t a d e la s u y a s u m a ria m e n te , por

a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r io in fo rm eás d c l to d o , con

h a c e r o s c ie r t o q u e e n to d o c u a n t o n uesti*M c o n tk n c ia s

p u d ie re n t o le r a r , s ie m p r e s e r e m o s lo d o s e n s e rv ir le y en

h a e c r c u a n t o S u A í l e ¿ a n o s m a n d a s e .

C A R T A L X X X V I

Ä I S A B E L ROSER.

D«Jt de tenerla á ella y & compi^«r¡a9 raya« bajo lo obcdJeneia

JHS.

E s v e rd a d q u e y o d e s e o á m a y o r g lo r ia d iv in a sa íis*

fa c e r á v u e s tr o s b u e n o s d e s e o s y te n e r o s e n o b e d ie n c ia ,

com o h a s ta a g o r a h a b c is e s ta d o e n a lg ú n t ie m p o , p o

niendo la d il ig e n c ia c o n v e n ie n te p a r a l a m a y o r s a lu d y

perfección d e v u e s t r a á n im a ; tap ten, p a r a e llo n o h a l la n

do e n m í d is p o s ic ió n , n i f u e r z a s c u a le s d e s e o , p o r la s

' F«b4Íc»áít im jnero c o la d n pof e l P , KjvadeoeSrA. en 1a V id « l« tin «

d« S«A IgTrtcio, y despuc* en s o Ico^ u a o r ig iiu l e n la « v a iia s edicjonee

de la V id a qu« e n e a íK lla n o c K r ib ió d c l mÍMno S a n to P a iria te a . E l P a

dre C fútobaJ G cn elU l a pvW iCú U m b íe s (o . X I X ) , aaead a d e (a C o ie t-

UOA r o A ím » p«ro a o (len e r u o n e n d ?e ic R ivad en eira y M r a c h a c a

rw dierun ej cesto « u u t u , pu ea a n te s «1 d « ealo^ P sd re« cs , por m a$ ea-

bal y e o m cco , preferible a l »uyo,

«EJ ajSo 1346 ftjena» s«Koras, teniendo por una pana gran deseo ds i Naestry ScRor en psrf«eeÍon religiosa, y por otra de ser guiadas

y rejida# por la Compañía, á la cqal lenian may partieular dervclwo, su- J>lka»« 4I Pnpa i g Ucencia para vivir en Religión y baccr cu P*:**iyQ dtU jo de la obedieticí» de naestra Compañía, y asJ la alcanzare« y ««meiLsartrf, ¿ ¿cUa, destaí u&a matrona honeflii-

y vtftuftsíáma, natural de Barceloju, llamada Isabel Rosel, de n n « ^ B- Padre Ignacio babia recibido moy buena» obras en Pa-

ris y «s Bweelona, de donae ella vino á Koma coo deseo de verle, y ion

28o CAJITAS l í B SA N IG N A C IO . A , 1 5 4 6 .

rn is a s id u a s in d is p o s ic io n e s , y o c u p a c io n e s e n c o s a s p o r

l a s c u a le s t e n g o p r in c ip a l o b lig a c ió n á D io s N u e s tr o Se*

ñ o r y á l a S a n t id a d d e N u e s tr o S e ñ o r e n s u n om bre;

a ^ m is m o » v ie n d o , c o n fo r m e á m i c o n c ie n c ia , q u e á e s ta

m ín im a C o m p a ñ ía n o c o n v ie n e t e n e r c a r g o e s p e c ia l de

d u e ñ a s c o n v o t o s d e o b e d ie n c ia (s e g ú n q u e h a b r á m e d io

a ñ o <ûe á S u S a n t id a d e s p liq u é la r g o ) , m e h a p a r e c id o ,

á m a y o r g lo r ia d iv in a , r e t ir a r m e y a p a r ta r m e d e e s te cui*

d a d o d e te n e r o s p o r h i j a e s p ir it u a l e n o b e d ie n c ia , m a s

p o r b u e n a y p ia d o s a m a d r e , c o m o e n m u c h o s tie m p o s

m e h a b é is s e y d o á m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r .

d e term iiu cio n d c U s cosaK d c l m o n d o , y en tre ga rle (odá i M

o b e d ie a c iá para s«r re g id a [ w D c M i b s ;;rAndet»ente e4 ? * 4r«,

e t s m « y a g t id c a ü o , dar á csîa Señ ora utÍs£acc)OB, y «ooM taria por lo

im icbo qo e le debia^ m aa en e^to o o p a d o d e jar d c h acerle reú<c«n*

c ía . Purina« a o n q o e t u d eseo d e c i l a e ra p Ío 7 »anso, ju i'g a b a nacM re

PaMire q u e n o co n ven ía i la C o m p a ñ ía te n e r c a ^ o d« m ujcrea, por *er

co « a em bara¿o«a y m u ; a je s a d e ñ 0 « itr0 Inflriraco. Y m o str i k e a la cj«

jH ticQ cia q u e rvo m m c v ia & e e io flin m u c h a rason ; por^9e c« cc«a

d c e»p*ftU), c u in ta f« e la o cu p a ció n y m o lestia <juc e n aq*<U oe po co *

dias qo e dar&, le d ió e l go b icro o de so l«s tres m o jere» q e e c a la licen cia

de S a S a n tid a d a tc a n z a m o , Y a « i d ió lu e g o cu e n ta a l S u m o Potxtlfice d d

g ra n d e e e t o r ^ qo e aerla e t t e c&rg:o, fti dora«c, p a ra la C o m p a f i ^ y 1«

p lic a á 5 u C a n tid a d qo e á é l exon ere d e ca ta ca rg a pre»enie. y libre i la

Cocnpaí'â d e la perpetu a c o n g fy a y p e ligro q u e co o e lla le n d r i, y no

perm ita q u e lo« nuestros, qite h a n d c e s u r stem pre ocupeifoe e n c o m

ta n p n ^ vtch o sa i, gran d es y n ecesaria«, co n e » tc co id s d o , á que otro*

pu ed en aiertdcr, d e ^ b e m A r mu}«res, s« au cm barasado «. A p r c M e l Soiou

P<K>tÍ^ce lae rason es de N . B . F . . y co n ce d ió i la C o m p afiia lo qo e ^

suplicaba» y mandC» e ip e d ir kos letra# Apc«túlÍCft«. por la * c u a k a par»

nicm pre so n e u r d d o g lo e nuestro» d e lta ca rg a de r e ^ r m ujeres que

quieran v iv ir e n co m u n id íd , 6 d e o tra co a lq n ie ra m an era d ib a jo de la

o b ed ien cia de 1« C om p a/ita. F u e ra n ca p cd id as e » w e leira» A p c«t6)icas

á lo » 20 de M a y o d e >S4 7 «» (R ivaden elra, V j d s d « S a n I jo a c io , I, iH |

C. T4-)

A, I 5 4 C - C AR TAS n e SA N IG N A C IO . s S l

y a s i p o r m a y o r s e r v ic io , a la b a n z a y g lo r ia d e l a su

e te rn a B o n d a d , c u a n to y o p u e d o ( s a lv a s ie m p r e t o d a au to *

r id a d su p erio r) o s re m ito a l p r u d e n tís im o j u i c i o , o rd e n a

c ió n y v o lu n ta d d e l a S a n t id a d d e N u e s tr o S e ñ o r , p a iu

q u e v u e s tr a á n im a e n to d o s e a q u ie ta y c o n s o la d a á m a

y o r g lo r ia d iv in a .

E n R o m a , i . ° d e O c t u b r e d e 1 5 4 6 .

S ^ « c n í o . = j f t s . = A l a v e n e r a n d a S e ñ o r a Is a b e l

R o s e r , m a d r e y h e r m a n a e n C r is t o S e ñ o r N u e s tr o .

CARTA LXXXVII

A L D U Q U E D E GANDÍA,S A N F R A N C I S C O D E D O B J A ».

L e M cibe en l a C o m p añ ía , y le orden d « lo q u « h a d e h a c e r p a iA prc.

parar ftu en trad a p ú blica c n cl]a.

j Ä ;. I S ,

I lu s tr ís im o S e ñ o r:

C o n s o la d o m e h a l a D iv in a B o n d a d c o n l a d e te rm i

n ació n q u e h a p u e s ta e n c l a lm a d e V . S . I n f in it a s gra>

' D jy á l a s e n a ca rta e l P . Ped ro de R ívad en eira e n l a V id a q u e e*-

cribié d « S a n F ta n cis co de U n rja (Jib. I , c . 1 6 ) . L é e s e tam bién , a u a q w

cero a l f u j u í J ifw a s v a r ÍM ir a e s , e n l a t d e l rosH io S a n F ra n cjfco ,

CK fítaíi por e l p . E u íe b ie N ierem b erg y e l ¥ . C ien fu e go « , y e n Ja / / ú ío -

fa P r o v in cia 4 t A rA g » K . 1. j , €. 17 .

* D o n Pran ciaco de j A r a g o ti. D u q o e d e G a n d ia , n atid o

w » e » U cm dad k i 8 de O ctu bre de 1 5 1 0 , fu é en SO m oced ad , por la no-

c ía s le d e n s u s á n g e le s y t o d a s la s a lm a s sânta^ q u e e n

e l c i e lo le g o z a n , p u e s a c á e n l a t ie r r a d o b a s ta m o s á

d á r s e la s p o r t a n t a m is e r ic o r d ia co n q u e h a r e g a la d o e s t a

s u m ín im a C o m p a fi ía , c n t r a e m o s á e lla á V . S . , d e c u y a

e n t r a d a e s p e r o q u e s a c a r á s u D iv in a P r o v id e n c ia c o p io

s o f r u to y b ie n e s p ir it u a l p a r a s u a lm a , y p a / a o tr a s in

n u m e r a b le s , q u e d e t a l e je m p lo s e a p r o v e c h a r á n ; y lo s

q u e y a e s t a m o s e u l a C o m p a ñ ía , n o s a n im a r e m o s á co*

m e n z a r d e n u e v o á s e r v ir a l d iv in o P a d r e d e l a fa m ilia ,

q u e t a l h e r m a n o n o s d a , y t a l o b re ro h a c o g id o p a r a

l a la b ra n ;^ ! d e s te s u n u e v o m a ju e lo , d c l c u a l á m í (a u n

q u e e n to d o in d ig n o ) m e h a d a d o a lg ú n c a r g o . Y a d e n

c l n o m b re d e l S e ñ o r y o a c e p t o , y re c ib o d e s d e a h o ra

b le s a d« í u ^ n g r c y dot«8 a lm a y co c rp o , c l m a» herm o«o y cum pli

d a caba^lcro de l a c o n e d e l £ m p «ra d u r C arlo s V , e l m a s am ad o de é l y

d« q o ic n m a s M fia b a. C u ú l e de 1 « m an o c o n D «A a L e o n o r de C aa tro 7

M en ese», d a m a d e la p n m e fa n o b lc s a de PcpTtugtl, y en tre t o d w la s de

p a la c io la nta» e scelen te por su s prenda» y U m a s «taerida d e l a E m p e ra

triz D o ñ a Isa b e l. L e d ió e l t ítu lo de M arque» d e Lnm bay» le h ixo M ontero

M a y o r tu y o , C a ia llc r iíO M ayo» de la L m p eratris, y á su espoea C am areta

M a y o r, to d o cu »fid o to lo « c o n ta b a 1 9 a £ u s. M u erta 1a angoRta Princ««a

í 1.* de M a y o d e r j j g e n T o l e d o , U e*& e l M arq oea de L o m b a y »us r c v

10« m o rta le i i G rancida, y a l descubrirlo« p a ra h ace r U e n tre g a , a l v e r ia

e sp an to sa trasío n n a cio n obrada p o r la m uerte en e l rostrc hcrmuc'teíiTK)

de a q u ella Señ ora, pocos d ia s a n te s sen tatU en Ut eem brc de la s humn-

na» gran d e zas, o brajid o ju n ta s e n s « p e c h o e fic a c ia m ám en te l a natural

clarid ad y eubd es de n en ten d im ien to y l a v irtu d M br% natoral d e la di

v in a g r a c ia , * e tro c ó e n otro h om bre, resolvióse írrevocablem en t* í rio

fccrvir m a s á seftor q u e se le p u d iere raon r, obligú e« con v o to á a b ra ía r

e l estad o re lig io so , si sobrcvrvia e n ed.'id co^^petenie á la M arq u esa, y

aun qu e aiem pre h a b ía sid o b a e n cristian o y w v id o ejem plarm en te, desde

a q u e l pu n to co tn en só á c c e r e f c o n ag¡gar»tado# p a so s - la s m a» en riica -

d .is c im a i de la san tid ad . F o é e n se g u id a tres a ^ vs V ir e y de Catsüafta,

cQ tretegien d o co n prim on)»a labor, e n «1 deaem peño de e s te cargo, U s y k *

tu d e s de perfecto an a o u n ;U co n l a s q u e d eb en adornar á lu t perfecto go*

á V . S . p o r n u e s lr u h e im a n o , y c o m o á t a l l e te n d r á

fîumpre m í a l m a a q u e l a m o r q u e s e d e b e , á q u ie n con

t a n t a l ib e r a lid a d s e e n tr e g a e n l a c a s a d e D iu s p a r a en

e lla p tr fc c t a jn e n t e s e r v ir le . Y v in ie n d o á lo p a r t ic u la r

q u e V . S . d e s e a s a b e r d e m i, d e l c u á n d o y c ó m o d e su

e n tr a d a , d ig " que> h a b ié n d o lo m u c h o p o r m í y p o r o tro s

e n c o m e n d a d o á N u e s tr o S e ñ o r , m e p a r e c e q u e p a i a m e

j o r c u m p lir c o n to d a^ la s o b lig a c io n e s , s e d e b e e s t a m u

d a n z a h a e e r d e c& p acío y c o n m u c h a c o n s id e r a c ió n , á

m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r . Y a s í se p o d r á n ir

a l lá d is p o n ie n d o l a s c o s a s d e t a l m a n e r a q u e , s in q u e á

n in g u n o s s e g la r e s s e le s d é p a r te d e s u d e te rm in a c ió n ,

c n b r e v e t ie m p o o s h a lJ c i i d e s e m b a r a z a d o p a r a lo q u e

b em ad o r. A l l í , en 1 5 4 2 , c«ao cíft i l a C rtrap aflit e o lo fc P P . Pe<jro F ftV fo y

A n to n io AniO<) y &iciapre desd e e n to n ce s l a a m 6 y ia v o r ^ Í6 . Tri 15 4 3

ce d i6 i SQ padre E>. J u a n d e B « '] « « n e l d o c a d o d « < ia n d u . y i 2 7 de M ac.

¡V d e 154^1 Ia e tA ta m u c n c d e a o m u j e r D o A a L e o a u r l e d e j ó , á U « d a d

d « 3 6 a ñ o « e *ca « m , libre p a r a cncnp(ir e l v o t o b c c h o e n O n n a d A . D«li>

b e ió fn ad u iam cn te sobre q u é religitm abfaearúá; trai& lo c o n varon ea d o c .

IM y prudente», h izo y cMtndú hAC«'. p a ra a lc a n s a r I«a d c l c ie lo , m utliaa

uracioDfis y penitencian; y a l ca b ^ , e n u n o e ejerriciu s q u e d e M a > o á Ju>

tiio d e 2 5 4 6 k d i ó e) P . P a b ro , p o r m u y grav es raroflM q a e p«sAÓ y d i-

viD M ilusC rauon es q u e tu v o é l, y tuvieron otra» per»onas, c e c o g ió la

C om p aA la, 6 h Í2v v o to de «fltrar «n e lla , e n ca rga n d o a l P . l 'a b r o , que en

« q « e i m es de Ju lio fué d a H apaña á R om a» in íu n n a sc d e to d o i S a n Ig>

flK K i. A IcM o th o d ia s d e esta r e n R um a, i 1 . ' de A f o s t o de '5 4 ^ , m fué

aJ cielo e] B e a to F a b ro , y e l D u q u « 4 « O a n d ia c n sabiendo la n o ticia {7

U tu p o , s c p in cu«rttan. in u y pron to por rcrelaciu o d ìru ta ), m a n d ó en

¿rim d íl i^ n c ia á S a n I ^ a c i o n n criad o e r a u n a ca rta , c n 1« c u a l for>

otalraentc le p ed ia le adm itiese e n l a C o m p a ñ ta , y pvoién<lose y a b a jo su

obediencia, p a ra q u e m e jo r p ed iese reg irle, le en teraba m en udam en te de

la s circunstSBCia» d e su persona, d e s o s bijo», b«c.Íenda, n ego cio e, obtiga*

ciones, y o b fa s 4 « utilúlitd púUica tinprendida»; ¿ c u y a carta dÍó el San* 10 P atriarca c i u la n R oU k, dulce prudente Ctmte tACion.

e n e l S e ñ o r t a n t o d e s e á is . Y p a i a v e n ir a u n i d e c la r a r

m e m a s e n p a r t ic u la r , d ig o q u e , p u e s e s a s S e ñ o r a s don*

c e l ia s * t ie n e n y a e d a d p a r a p o n e r la s e n s u s c a s a s , V . S .

la s d e b r ia c a s a r m u y h o n r a d a m e n t e , c o n fo r m e á c u y a s

b i ja s s o n . Y s i h a y b u e n a o ca sió n » e l M a r q u é s ‘ ta m b ié n

s e c a s e . Y i lo s d e m á s h i jo s n o s o lo le s d e je e l a m p a ro y

s o m b r a d e s u h e r m a n o m a y o r , a l c u a l q u e d a r á e l e s ta d o ,

p e r o d e m a s d e s t o le s q u e d e á e llo s h a c ie n d a c o m p e te n

t e , c o n l a c u a l p u e d a n h o n e s ta m e n te p a s a r , á lo m e n o s

e n u n a p r in c ip a l U n iv e r s id a d , p r o s ig u ie n d o lo s e s tu d io s ,

e n q u e t ie n e n e c h a d o s l a n b u e n o s c im ie n to s - P u e s e s d e

c r e e r q u e l a M a je s t a d d e l E m p e r a d o r , s ie n d o e llo s lo s

q u e d e b e n ( y y o e s p e r o q u e s e r á n ) , le s h a i á l a m e w e d

q u e t ie n e n m e r e c id a v u e s t r o s s e r v ic io s , y p r o m e te e l a m o r

q u e s ie m p r e o s h a te n id o *. D é b e s e ta m b ié n p o n e r d i l ig e n

c ia e n l a s f á b r ic a s c o m e n z a d a s *, p o rq u e d e s e o q u e d e n e n

• L a » h ija s de S a n r m o c ííc o .

* D e L o m b a y . U . C ario » de B o fj* , au D rim rtjín ito.

* T e n ia e l S a n to B o r j» c m c o h ijo» 7 tre s b ija s, n a c id o * lo d o * d c w lt

a i ^ X 5 3 0 i 15 4 0 , en d tie m p o q u e é l íifv i6 e n c l p a la x io d c l E m p e ra

dor. p « t e n e cíd c n : D. C a rlo s , D ofia D . Juo«. D . A l v a » . D oñ a

Jn a n a , I>, F e m a n d o , P o fo ic a , D . A t o n » . E l p clm o slftiio tenka

t 6 a608, y la b ija m ay o r 1 4 . T o á o e . h ijo s é bija», tneron « a l « , ^ a e d

pru d en ü sim o varn n B . J a * n d c R h -e fi, -\rx«W *po d c V a le n c ia , i i ¡ n 3 «

«cada uftO d e e llo s b a sta b a í h on rar u n * & ioÍli».« IV*Oa D o fo ic a <1« d e

m u y ftiíâ ee con «a«r6 i D io s e n U s D ís c a ls a s 4 « ü a n d i í , y m o ri6 e n U

príti»avefa de svi v id a . L « d c m is lograron to d o s a liM e n la c e s, y lo s varo

n es sirvieron to n gran distín eion e n lo s prim eros p u e sto s \ F e lip e l l y a

s a h erm an a l a tm p e r a tr is D o B a M a ría .

• E n soio» o ch o aAo* (1 5 4 3 — «SS^) F r a i K i « » d e B o rja p o

s e y ó ei d u cad o í e G a n d ía , co n ta n d o lo< c in c o q a e m ed iaron -d cn ld q a e

fu e recibid o e n l a C o m p t í l a , b a a w q u e solem n em en te s c <l«sp(qi> d c l t i

tu lo é b f c f n ia * d u c a le s vistien d o l a so ta n a , c o n ser s u s ren tas m u y m o

d era d as y sosten er él co n d ign id a d c l d ecoro qne i ta estad o co n v ca i*.

9i i p e r fe c c ió n tc*das v u e s t r a s c o s a s c u a n d o N u e s tr o Se*

ñ o r íi ie r e s e r v id o q u e s e h a y a d e p u b l ic a r l a m u d a n z a de

v u e s t r a p e rd o n a - B n t r e t a n t o q u e e s t a s c o s a s s e c o n c lu *

y e n , p u e s . V . S . t ie n e ta n fu n d a d o s p r in c ip io s d e le t r a s

p a r a s o b re e lla s « d lñ c a r l a s a g r a d a T e o l< ig ia , h o lg a r ía

y o , y e s p e r o q u e D io s delJo s e s e r v ir á , q u e a p r e n d a ’ y

e s tu d ie m u y d e p r o p ó s ito , y s i s e r p u e d e , q u e r r ía q u e en

e l l a s e g r a d u a r e d e D o c t o r e n e s a U n iv e r s id a d d e G a n *

d ía , y e s to c o n m u c h o s e c r e t o p o r a h v r a (p o rq u e c l m u n

d o n o t ie n e o r e ja s p a r a o ír ta ) e s t a m p id o ) , h a s t a q u e e l

h izo BO e cn b a igo U s o brM $ígBÍentes. E d i£ có y d o (6 e o L ^ n b A j on

co n v«n to d e O o m íA Íco «. cuyc^ prim er prior fa e e l v c o e x ib le F r . J u a n Micron, y o n o d e loa prim eros looradoces L a is B «Jiran, j& v s c (odaviA,

R ee d i£ c6 , sg ia B d á n d o le , y a lb s j6 enteram enCc d e n u svo c l b M p iia l de

f i a s A k . Am uralt& y U)fí©C> ja m ig n a o u d iu l d e ^ ¿ n d k , cu m pn n dK m d o

cu» burgo« d en tro d c l rccinin fnrcílicaáo. y l i pertrechú <le b u e n a » n j]le -

n a . p a ra g u o ic c v r i »u» d « lo » frecusn t«» fe b a tiH q o e p o r eo cer

ca n ía aJ m a r (es daban lo s argtrlinM y o tro s p ir a u s african o*. L ah r& en

l a p r o p ij ciu d ad en ce p o y univer»idad á l a C o m p a ñ ía , d án d o le ren tas

se n c ie n te s. A d e m á s co n i/ib u y ó á U fu6dA^.:un del cc^ rgio d e Z a r a g o s a ,

d an d o s n a c a t e ; fi l a d e l d o B «villa , ced ien d o u s a r«nta q a e c e tc a d e a)lt

poseía; á l a « d U ica u o n de l a c a * a 6 ig le s ia d e R o m a , con u n a grue»a

ca n d d ad ;*y fu i sí {vnmer (uod<idor, a on q o e rebu »an dv e l títu lo , d e l fam o

so C o le g io R om an o. £ sco s g a s to * h scito e «n K e n de nos « (la d o e . de sd

p a tria y l a T g le s is unireraa^, n o lo o tiorb aro n . n i l a m n y h o lg a d a colo*

«a cio o de en * h ijos, s i la s co n tin u a s lim o sn as q u e b a c ía á to d a cla se de

n e ce ú ia d o s, e sp ecialm en íe á lo s ve rg o n z a n te s, á lo s c o a le s b u s u b a p o r ú

n u M o , y por u n a person a m u y s a g a z i(ue ft e«tu te n ia d e stin ad a . E s ver

dad que aiendo para fos d « n u 4 t a n la r g o , era p a ra s i m u y e s c a s o ; vestía

de e a u m e ñ a , co m ía so la s legu m bres, y dorm ía e n e l eoelo ó «n o n a * t a

blas. |lÍaio c sí q u e so n verdadei'os ajnadorea, btenbechnres y refon n ado-

res de l a h u m sn íd ad l P e ro lo s pu eblos h an sid o y W fin peren n em en te

cie g o s p a ra c o o o c e r á su s %'crdadcroa a m ig o s: a cla m a n á C ésa r, llo ran í

N e ró n y cro cífica o á Cristo.

L a aprenda y esradte, comn e n e fe cto a sí lo híso.

2¡?6 C A R T A S D fl SA N ir .N A C IO . A . »54(1.

t ie m p o y l a s o c a s io n e s n o s d e n , c o n e l f a v o r d e D io s , en*

t e r a l ib e r t a d .

Y p o r q u e l i s d e m a s c o s a s q u e o c u r r ie r e n s e p o d r in

i r c a d a d ia d e c la r a n d o , q o d ir é e n e s t a m a s d e q u e e s p e

r a r é á m e n u d o c a r t a s d e V . S . , y y o e s c r ib ir é o rd in a ria *

m e n te , y s u p l ic a r é á l a D iv ít ia y S o b e r a n a B o n d a d lle v e

c o n s u f a v o r y g i*a cia a d e la n t e la s m is e r ic o r d ia s c o m e n

z a d a s e n e l a lm a d e V - S .

K o m a ......

C A R T A L X X X V I l l •.

A L D O C TO R M IG U E L D E TORRES.

PespacUrv d c l B r e v e d e reiurm a d e lo s cra v eo lcM de m o n jts de

n áj de có m u »olicítaba «1 K e ? d e P o n o g a l q u e u n u d e 1« C o m p a A iá f u e

t e de P a tria rca á U ü o p la ; d e lo q u e h a c ía t i P . I .a ín e s e n e) ConcíUo<

q u e urt ta l U a tía » , d e tracto r a n te s, quería bM er^ e a m ig o ; rum or qoe

C a rd e n a les M urun y S£ron<UtÍ tb a n i T r e n to i so s titu ii e s l ( p r n id e n -

c ía del C o n cilio á k « C ardenaJee de InfLatC fì’a (R e ¿ín a ld o P o l o ) ^ d«l

M o n te .

J Ä s.M u y R e v e r e n d o P a d r e m io e n c l S e ñ o r N u e s tr o :

L a sum a* g r a c ia y a m o r e fe m o d e C r is t o N u e s tr o

S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

' E s tà ca rta y Ia del n . X C I I I e s e n ta a l mlsmo P . T o m s , U s feglströ

e n l a C r o M fu tlo r ia à e la f t u w t e i s d e Tw leào (D è e . I , afio V I» H ,

S. I l ) e l P . R a rio lc m é AJeàzar» a M g u ra n d o qo e c n su tie m p o se guarda*

b a n origin ales e n e l a rcb ivo d c l C o lc g io d e A k s l i ; b s U a fiie a d e m a s e n cl

C iid ice 4 « Parie, procedente« d t) m ism o orì^'cn.

V e n id o e l S e ñ o r J u a i} d e V e g a e n K o m a , y h a b lá n

d o le s o b re l a e s p e d ic io n d e lo s m t>naístcrios d c B a rc e lo *

n a , á s u S e ñ n r ía h a p a r e c id o q u e c l B r a v e v a y a d e r e c h o

a l P r in c ip e , y q a e 6 1 e s c r ib ir ía p a r a q u e s u A l t e z a , e n

v ia n d o e l l i r e v e 4 lo s d o s O b is p o s d e B a r c e lo n a y d e A l-

^ e r , q u e á c a d a u n o tfn p a r t ic u la r le e s c r ib ie s e c^ lJa»

m e a le , y q u e a s im is m o c l S e ñ o r J u a n d e V e g a e s c r ib ir ía

á c a d a u n o d e lo s O b is p o s . Y a s í , q u e d a n d o á m i c a r g o

d c h a c e r e s c r ib ir a l S e c r e t a i ío l a s le t r a s , y t a m b ié n p a r a

q u e e l P r ín c ip e e s c r ib a a l V is o * R e y d c C a t a lu ñ a , h e d a d o

á J im é n e z l a M e m o r ia p a r a q u e s e e ^ r i b a ; c r e o q u e con

e s t e c o iT e o i r á to d o c l d e s p a c h o .

A u n q u e e l P a p a s e h a v e n id o > e l q u e t ie n e e l r e p s t r o

q u e d ó e n F o l iñ o e n fe rm o , y a ú n n o e s l le g a d o . Y o le es*

p e r a b a du d ia on d ía , p a r a s a c a r d e l r e g is tr o l a c o p ia del

B r e v e . E s t o n o p u d ie n d o s e r , a l lá a c lu t g a lo m e jo r q u e

p u d ie re , s e ^ n q u e a c á p la t i c a m o s , á n ia y o r g lo r ia d i

v in a .

D e s p u e s d e su p a r t id a , e l R e y d e P o rtu g ;a l m e e scri*

b i6 u n a le t r a , c u y a c o p ia v a c o n e s t a - D e s p u e s h a b la n d o

a l S e ñ o r B a l t a s a r d e F a r ia . m e m u e s t r a u n a le t r a U r g a

q u e le e s c r ib e , e n l a c u a l n a r r a c ó m o e l P r e s t e J u a n * le

b a e n v ia d o u n N u n c io p a r a q u e s u A l t e z a l e e n v ie u n

v e ro P a t r ia r c a , p a i*ecién d o Ie b íc n l a s c o s tu m b r e s d c su

re in o ; d e s p u e s , q u e c l P r e s t e J u a n e s t á p a r a o b e d e c e r á

l a S e d e A p o s t ó lic a ; y q u e e n a q u e l la s t ie r r a s s e e irc u n e í*

d a n to d o s , h o m b r e s y m u je r e s ; q u e g u a r d a n e l s á b a d o

e o m o lo s ju d ío s , y q u e s e c o m u lg a n c a d a d o m in g o , q u ie r

c o n fe s a d o s , q u ie r n o , y s c b a u t iz a n c a d a a f io , y o tr a s co*

' Este nombre d ¿ b a cotoflcce ea Europa i lox monnrc*« fitiopia,

s a s m u c h a s ; y q u e c l S e ñ o r B a l t a s a r d e F a r i a h a b le a l

P a p a , q u e M a e s t r o P e d r o F a b r o (d e b u e n a m e m o ria ) s e a

e le g id o p a r P a t r ia r c a , y q u e y o le m a n d e e n o h ed ieo cÍ& .

S u M a je s t a d , e u s a b c i * q u e é l e s t á fu e r a d e todoi» tr a b a jo s

d e e s t a v id a m ís e r a , a h o r a p r e te n d e , c o n to d a s f a e r r a s

p o s ib le s , q u e u n o d e n o s o tr o s v a y a a l P r e s t e J u a n c o n e l

m is m o c a r g o ; y p a r e c e q u e to d o s n u e s tr o s a m ig o s n os

c o n d e n a b a n p a r a e s t a e m p r e s a , h a s t a l a S e ñ o r a D o ñ a

L e o n o r O s o r io , l a c u a l (s a b te fid o p r im e r o q u e M a e s tre

B o b a d i l la r e h u s ó u n O b is p a d o , y d e s p u e s J a y o n o q u is o

t o m a r e l O b is p a d o d e T r a g u c s t o *, q u e t ie n e m u c h a s

o v e ja s y m il d u c a d o s d e r e n ta , h a b ie n d o e l R e y d e R o

m a n o s e s c r i t o c o n m u c lia e f ic a c ia , y e n v iá n d o le a l A r i o -

h is p o s u c o n fe s o r p a r a q u e s e v ie s e c o n J a y o p a r a p e r

s u a d ir le , e t e é tc r a ) ro e d i jo u n d ia , c o n m u c h o b u e n o

a fe c t o , q u e m a s q u e r ía p e r d e r to d o lo q u e t e n ia q u e n in

n a n o d e e s t a C o m p a ñ ía t o m a s e O b is p a d o n in g u n o ; y co n

to d o e s to le p a r e c e , q u e p a r a s o c o r r e r á t a n t a s á r d m a s y

t a n p e r d id a s , n o lo d e b e m o s r e h u s a r , q u e e s to e s o tra

c o s a q u e t o m a r O b is p a d o ; lo m is m o d ic ie n d o M a e s tro

B e r n a r d in o M a ffe o , h a b ie n d o é l m is m o r e h u s a d o u n

O b is p a d o . D io s N u e s tr o S e ñ o r n o s p o n g a e n v o lu n ta d

to d o a q u e llo q u e m a s s u g lo r ia s e a , q u e s i c r e e m o s ¿ lo s

C a r d e n a le s B u r g o s y C a r p i , d e s t in a r á n a lg u n o s d e n o s

o tr o s p a r a e s t a e m p r e s a , A M a e s tr o L a i n e z n o p o d re m o s

* A a L ie n d o .

* T r i u l e . E t i e m ism o O b isp a d o ei< e l q u e rc¿u s6 e l P . B ob sd ilifl. o o

p o rq a e se lo probcbíesen Ins c o n ttk s c iu n e « de lu p o e s n o w

h a b ía n form ado ni tan cio n a d o aCitt p o r e s te tiem p o, sin o porque» com o

d ijo a 1 secretario d c l R s y d e R om a n o s q u e M lo o frecía e o su tiom bfCi su

v o c a c io n e ra d e pobre« « y b u roü d td , y o o d« n q u e x a i 7 cn grasd eci*

m iento.

s a c a r d e l C o n c il io h a s t a q u e s e h a g a lu p r im e r a s e s ió n ,

e n l a c u a l h a n d e d e te r m in a r c l d e c r e to d e l a ju s t if ic a *

c io n . Y p a r e c e q u e , c o m o a J U , t a m b ié n a c á S u S a n t id a d

h a c e n íir a r e l d e c r e to á le t r a d o s ; p o r q u e M a e s t r o B e r

n a r d in o M a ffe o m e h a d ic h o , q u e m e lo e n v ia r ía a e á p a r a

q u e s e v e a e n n u e s t r a c a s a . A lo s n u e s tr o s d e T r e n t o

h a n m o s tr a d o n u e v o f a v o r , q u e d o n d e h a s la a h o r a n o

h a n p e r m it id o q u e n in g u n o s O b is p o s , R e l ig io s o s n i o tro s

P r e d ic a d o r e s p r e d ic a s e n e n T r e n t o , lo s L e g a d o s h a n m a n

d a d o á M a e s t r o q u e p r e d iq u e , c l c u u l h a b iu de

c o m e n z a r l a D o m in ic a p r ó x im a . Y p a r e c e p o r o tr a le

t r a q u e m e e s c r ib e n , c u y a c o p ia v a c o n e s t a , q u e y a h a

c o m e n z a d o á p r c d ic a r y e x h o r t a r , s e g ú n q u e vex 'á p o r

c lU .

E l b u e n M u t ia s • h a id o i h a b la r á l a S e ñ o r a D o ñ a

L e o n c r ü s o r io q u e n o le s e a c o n tr a r ia , y q u e é l h a r á s i g

n a r * l a s e n t e n c ia , y q u e m e p e d ir ía p e r d ó n , y q u e d irá ,

e n c u a n t a s p a n e s e lla q u is ie r e , e n f a v o r d e n o s o tr o s . Y

a u n e n C a m p o d e F lo r a a n t e a y e r s u S e ñ o r ía U am .in d o *

m e , y d e s p u e s d ie ié n d o m e q u e á e l la le p a r e c ía , y t a m

b ié n a l S e ñ o r J u a n d e V e g a , q u e a s i su hicie?<e c o m o e l

d ic h o M a lla s h a b ia o fre c id o ; y o , d e s p u e s d e d a r le s m u

t i l a s r a z o n e s , c o n c lu í á l a p o s t r e e l c o n tr a r io , d ic ié n d o -

* TnftC9iro 4« |K « (a s e n l a co r te pooüficóî, hom hre «n irem ciid n

A dem M , su elto de len¿;aa y J e carfccr^r vto l^ o io . C o r to p o r oK diA cion de

S a n Ijin acio l e bubi«aa á eja á o u n * m ujePcUl» co n q n icn v iv ía , e»p*rci6

n u c h A e ca lb m n ia s c o n t r i e l S a n to y I m r a y ^ ; m ae arrepen(ídi> 0 «tpt>e»

> le c o n o c ú n d o »u error, ( fo c ¿ e l o d io e n am istad y lo s d e n u e sto s a n b«.

neficioa. H a b la la rga m e n te de í l , a u n q u e u n n o m bratl«, e l P . R ivadcnci>

t a i v í í e á e S a * / g n a tia , k b . I I ! , c . 1 3 ) , y lo » P P . B o laiid o a (n. 3 9 7 y

ft«u i«ntes) tra e o 1a se n te n cia d ad n 6 fa v o r d e l S a n io , S noe k alu d e eo

i a ca n a .

* d jce n la s copia».

T . t . T 5

l a q u e n o m e p a r « c ia q u e s c d e b ía h a c e r p a c t o a lg u n o

co n M a t ía s , n i q u e r ía q u e é l m e p id ie s e p e r d ó n , n i q u e

r í a q u e p o r s u m e d io y f a v o r s e d ie s e l a s e n t e n c ia , y q u e

e l l a s e d a r ía p o r s u s t é r m in o s s in y o d u b ita r , á m a y o r

g lo r ía d iv in a - T a n iU m \ á s u S e ñ o r ía le p a r e c ió m u c h o

m e jo r e s t a v i a q u e l a o t r a . A y e r e l m is m o M a ( ía s h a íd o

á h a b la r a l V ic a r io d e l P a p a , y p ú b lic a m e n t e h a d ic h o

m u c h a s c o s a s e n f a v o r d e n o s o tr o s y c o n d e n a n d o á sí

m is m o . É l a n d a p o r h a c e r a m is la d e s , te m ie n d o q u e no

le v e n g a alis:una c o s a d e lo q u e le p u e d e v e n ir . P le g a á

N u e s t n i S e ñ o r , q u e a q u e llo s u c e d a e n to d o q u e m a s á su

g lo r ía sea .C r é e s e , s e g ú n m e h a d ic h o M a e s t r e B e m a r d in o M af-

f e c , q u e e l C a r d e n a l M o r ó n y e l C a r d e n a l S fr o n d a to , e n

lu g a r d e I n g la t e r r a y M o n te , v a n a l C o n c il io , q u e d a n d o

S a n c t a C í m i c o m o a n t e s *. P a r e c e q u e c l C o n c il io p en d e

d c lo q u e s u c e d e r á a l E m p e r a d o r e n e s t a j o m a d a c o n tr a

lu t e r a n o s , c o n lo s c u a le s h a s t a a h o r a , d e s p u c s d e s « par*

t i d a d c a q u i, a l E m p e r a d o r le v a b ie n , y g a n a n d o t « dies *

a lg u n a c c » a , y a h o r a c o n s u e jé r c it o s e h a l le g a d o á im a

m il la d e l c jc r c it^ d e lo s lu t e r a n o s .

P le g a á Ift D iv in a M a je s t a d q u e to d o s u c e d a á s u m a -

’ F in a lm e n t e .

' RegiaîJdo F o lo , q o e p o r se r in glé» t n llam a d o C a rd e n a l d c Ingla*

9« h a b ia « t ir a d o eti/erm o á t T fe r n o á P á d u a , y n o u n a n á o ,

d e & c a r ^ d n de la le g a c ts . R ) C ard en al del M o n te h « b ia le o id o

gravea en cn «t)troi co n Ins C a rd e n a les P a e h M O y M :idrucci. y pu gn ah a

c o n cm perio por, la ir a slic io n del C o n cillo , co o g r a v e en ojo del E m p e ^ *

dor, p o f eual vien d o q u e SU p resen cia co m o L e g a d o podiA se r obsiS cu-

l o a l pr&6p«ro c.ur%o del CCNtxcilio. pidi& £1 m ism o Ser rel«v*do; p e fo al fio

n o lo fu e , n i Se ttom br^ qu ien » u ^ lio y e s e á ?c4o . (P a l]a v ie in i, lib . V J I l .

c . 7 , í . )

' C a d 3 d)¿.

A. 1 5 4 6 . C A B ÍA S D F S ^N fO N A C lO . i Q l

y o r a l a b a n z a y g l o r i a , q u i e n s e a s i e m p r e , p o r l a s s u s ¡ n -

h n i t a s y s ó l i t a s m i s e r i c o r d i a s , e n n u e s t r o c o n t i n u o f a v o r

y a y u d a .

D e R o m a , á 9 d e O c t u b r e 1 5 4 6 .

H a n s e y d o d e t e n i d a s h a s t a h o y á l o s 1 8 d e O c t u b r e .

S u m u y h u m i l i m o s i e r v o e n e l S e ñ o r N u e s t r o ,

Ignacio.

C A R T A L X X X r X -.

A L DR. M I G U E L D E T O R R E S ’.

K esoin cion gen«Tíi1 d e q u e bi C o m p a 'U o o ic o g a j a m u m ujer«« b a jo eu

o b e á itn & u , u m a d a co n ocasíon de loa a ltc rc d d o i con la a b c l Koeer,

JHS.S i q u e r e i s s a b e r a l g u n a s n u e v a s d e a c á , s a b e d , q u e l a

r e s o l u c i ó n n u e s l r a h a s i d o y e s d e n o c a r d a m o s e n m u *

j e r e s e n o b e d i e n c i a , d e l a s p r e s e n t e s n i d e o i r á s p o r v e

n ir » y e s t o d e t e r m i n a d o , e s c i í b i e n d o a l C a r d e n a l A r d i n -

g h e l o y S u S e ñ o r í a R e v e r e n d í s i m a h a b l a n d o á S u S a n -

* C o l . ro m .

' A u n iju « la co p ia fo m a n a ca re ce <le te ch a , j 00 <Uce í quién ae e s

cribió « ? t * c * r ta , v í« e c o n c e r t e is , p w lo q o e c n e lla ae c o c n ia , s tr de

O c iu b fe d e *54<î po»iflrior s i 1 * e n q u e c a tá fe ch a d o c l p a p e l de«pidi«n-

d a á la Rofter, y a n te rio r a l 9 , porque a l eicribirae c r ta b a a u a e n ie cl

P a p a , e l cu al, co m o ee d e d u c e de I t s c a r u s d a 9 y 1 3 d e l m iu n o m es al

P . b tig u e l de T o rre» , h a b ia vQ clto ú R o m a con J o a n d e V e g a p a ra e l g;

y tam bién parece m u y vero sím il q u e «ea a n a h iju e la O p o sd a ta á l a refe

rida CATts de 9 da O ctu b re p a ra d m Í»m o P . T o r r e » qu ien S« n J^na-

2 ^ 2 C A R T A S O C S A S IG N A C IO . A - I 5 4 6 .

í id a d e n O r v ie t o , y tom aD do n u e s t r a c o s a d e m u y b u e n a

•v o lu n ta d , e l C a r d e n a l h a e s c r ito d c p a r t e d e l P a p a á su

V i c a r i o p a r a q u e m ir e e n l a c o s a , y d é s u p a r e c e r , y S u

S e ñ o r ía m e h a e s c r ito d e s d e T í v o U , d o n d e e ^ tá , q u e t e

n e r n o sotros m u je r e s eD o b e d ie n c ia q u e n o c o n v ie n e á la

C o m p a ñ ía , y q u e a n t e s p a r e c e s e r c o n tr a n u e s t r a p rofe*

s ie n ; e s to m is m o h a e s c r ito aJ C a r d e n a l A r d in g h e lo p a r a

q u e á S u S a n t id a d h u b lc, y d e to d o e s to in fo r m e ; d e m a s

d e e s to m e escrib e» q u e d e b e m o s h a c e r u n B r e v e p a r a q u e

e n n in g ú n t ie m p o s e r e c ib a n m u je r e s e n e s t a C o m p a ñ ía

p a r a t o m a r e n o b e d ie n c ia .

P o r q u e l a R o s e r h a b ia s e m b r a d o q u e h a b ía d a d o á

e s t a c a s a m u c h a s u m a d e e s c u d o s , y a s í d e la n t e d e l a

S e ñ o r a D o ñ a L e o n o r O s o r io e s to m is m o c o n fir m a n d o , y

d e s p u e s á S u S e n o r ia y á m i p a ie c íé n d o n o s q u e e l d ía

d e S a n J e r ó n im o p a s a d o v in ie s e l a R o s e r á s u c a s a , y

M o s e n J o a n B o s q u e , y y o co n e l lo s , y a s í s ie n d o p r e s e n

t e s P e d r o C o d a c io , J o a n S p e u d id o r y e l D o c t o r I ñ ig o

L ó p e z , s e a g ;ita ro n p r im e r o s u s t e s t a m e n t o s , m o s tra n d o

l a d e te r m in a c ió n d e lo s c u a t r o D o c t o r e s y l a c o n ñ r m a -

cioD d c M o n s e ñ o r P u t e o , A u d it o r d e R o t a *.

S e g a n d o ; l a r e tr o c e s ió n y d o n a c io n q u e y o h ic e á la

K o s e r d e s u s b ie n e s d e s p u e s d e l a su p r o fe s ió n , s e r b u e

C(4 laponia entonces en Barcelona» como eo ve por la CArta d«l 13), es- CfitA separadamente para que pudiese inottrariA donde conviniese, y des* hacer con ella I&9 mormuraciones que oo dcjiuisn de levanur en Darce* lona conrra la Compa£ia los altercados con U Ro»er.

* M onseñ or J s c o b o d e l P o s s o , D e c a n o de In R otfl R o m a n a, o n o <1« lofl

ma& a ve n ta ja d o s w n o n Ís tM de e a b g lo . M a a a d e la n te fo é cread o C a rd e

n al p o f JbIk) i n , & t]oÍen esln vo p a ra Auccder e n e l Pon tiQ cad o, y <Ie^

p u e» n om brada por PÍo ! V p s r a l a presiden cia d d C o n c íh o , n o p u d o ocu*

p arla p c r fn it a d e «alud. { P a lU v íc in i, lib, X I I I , c . 1 1 , y X V , c . &.)

n a y v á l id a , p o r q u e s u p r o fe s io n fu ú c o n d ic io n a d a y no

ín t e g r a , y to d o e s lo c o n fir m a d o e n e s c r i t o p o r M o n s e ñ o r

l^áteo-

T e r c ío t d is c u t ie n d o d e la o t e d e to d o s lo s q u e a rr ib a

e s t á n n o m b r a d o s , y o t r o s m u c h o s q u e a l lá s e l le g a r o n ; y

e n fin c o n c lu y e r o n q u e m ir a n d o t o d o s d a to » y to d o s g a s

t o s , q u e e l l a n o s q u e d a á d e b e r m a s d e .......* d u c a d o s

F u e r o n a l l i c la m o r e s m u c h o s , s ím ile s á m u c h a a l te

r a c ió n , d ic ie n d o Ja R o s e r q u e l a a h o r c a s e n , p u e s q u e la

c o n d e n a r o n , d ic ie n d o p o r d o s v e c c s á M o s c n J o a n B t ) S

q u e q u e é l n o s p a g a s e d e s u s d in e r o s , y n o s o tr o s r e fu ta n

d o , d ic e l a S e ñ o r a D o ñ a L e o n o r O s o r io p o r d o s v e c e s

c o n m u y b u e n a f e c t o , q u e y o e c h a s e á to d a s e s t a s m u je

r e s , 6 m e a p a r ta s e d e e l la s p a r a n o l a s te n e r e n o b ed ie n

c ía . L a R o s e r e s to s in t ie n d o t a n ín t im a m e n te y c o n ta n

t 0 5 c la m o r c s , e r a o t r a m a y o r a lte r a c ió n q u e l a p r im e r a

y h a b la n d o c e r c a e l d a r d e d o s c ie n to s d u c a d o s p a r a S a o

t a M a r t a , q u e p r im e r o l a R o s e r lo s h a b ia p r o m e tid o , d ic e

q u e e l l a to s q u ie re d a r , m a s q u e s í l a C o m p a ñ ía l a e c h a ,

q u e n o lo s d a rá .

Y o , M a e s t r o I g n a c io , re s p o n d ie n d o q u e p o r c l s u d a r

ó n o d a r , n o m u d a r la p r o p ó s ito e n lo q u e m e p a r e c ie s e

m a s á g l o i i a d iv in a , á c a b o d e t a n t a s h o r a s , p a s a n d o

e s t a f ie s t a , s e p a r t ie r o n t o d o s , c a d a u n o p a r a s u c a s a .

O t r o d i a s ig u ie n te , e n v ia n d o á M .* N a d a l c o n u n e s c r ito

á l a R o s e r , s e lo le y ó d is ü n t a m e n t e c u a t r o v e c e s d e la n te

d e m u c h o s q u e c o a e l l a e r a n , p o r q u e e l lo s q u e r ía n b ien

e n te n d e r lo q u e le e s c r i b í a , y p o r q u e M -'' N a d a l , a u n q u e

e llo s m u c h o lo p id ie s e n , n u n c a le s q u is o d a r e l e s c r ito n i

* H a y uncvt ra sg o a m o y dific!l«a d e descifrar: parecen d e cir a.500

ó a jo 6 2}.

c o p ia d e e lio . L a s u m a d e l e s c r i t o c s r e p u d ia r la d e la

o b e d ie n c ia q u e t ie n e , y r e m it ir la á l a o r d c n a c ío n du S u

S a n t id a d ; e s c o s a a d m ir a b le c u á n to s ie n te n e l l a c o n su«

p a r ie n te s .D e s p u e s a c á m e b a e n v ia d o l a R o s e r á r o g a r , y c o n

m u c h a s b u e n a s p a la b r a s , c o n K o v i r a , q u e le d é l a co*

p ia d e m i e s c r it o , p o r q u e s e p a c 6 m o h a d e v iv ir ; y y o loís

h e r e m ilid o a l V ic a r io d e S u S a n t id a d , y q u e cu a n d o

y o d a r é f ir m a d e m i m a n o » s e r á c o n fo r m e á m is sup e*

rÍoi*es-M io n a * m e d ic e q u e C r u y l la s n o h a c e s in o llo r a r ,

y q u e e lla n o q u ie r e o t r a c o s a s in o v i v i r y m o r ir e n obe*

d icQ cia d e e s t a C o m p a ñ ía .C o n L u c r e c i a y o t e n g o c o n c e r ta d a p a c íf ic a m e n te d e

m e te r la e n u n m o n a s ! e r io , y a-ní p ie n s o á C r u y l la s de

p a c i f ic a r y c o n s o la r la e n a lg u n a m a n e r a .

L a o tvt. S e ñ o r a , s í n o s e b a ja , t e r n á q u e h a c e r e n l le

v a r p a te n te d e m í c u a l e lla d e s e a , e s á s a b e r , q u e n o s

o tr o s n o l a r e p u d ia m o s p o r s u s f a l t a s , r a a s p o r q u e nos*

o t r o s n o p o d e m o s a te n d e r á t a n t a s p a r le s .

C r e e d q u e t a n t o e s c á n d a lo e r a e n K o m a s o b r e e s ta

m u je r , p a r t e p o r lo q u e e l l a h a b la b a , y m u c h o m a s p o r

lo s s u s a l le g a d o s , y t a n t o q u e e n l a m is m a c a s a d e l E m

b a ja d o r , d o n d e t a n t o n o s a m a n , h a b ia u n a p e r s o n a p r in

c ip a l q u e d e c ia p ú b lic a m e n t e á b a n d e r a s d e s p le g a d a s m a l

d e n o s o tr o s , d ic ie n d o j /O h R o tn a , que ta l cosa sv fr e ! e tc , D e

E l P . M a n u e l M íotiA, í qu í«n fu e e acrifa U ca rta ó « t 6 d e N o viem -

b K d ? *53^» y que e n 75441 aicndo y a a n cian o , y vien d o co n S im a d a pof

U A p o stó lic a l a religió n d d q u e baJ)Ía | id o au diacipu lo y pen iten

t e , híao el v ia je de t a r i s á R o m a 6 p ¿ fa pedirle qoe le adn iiu ese eti

la CumfKkhia, lo que le LoncediO e) S a a t o c o a in eap llcable g 0 2 0 de su

alm a.

m o d o q u e to d o e s to h a s id o m u y n e c e s a r io á n u e s tr o p a

r e c e r , p o r q u e l a v e r d a d t e n g a s u lu g a r ; y a s í , p o r g r a c ia

d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , h a s t a agoi*a n o s e n t im o s n in g u *

n o d e lo s q u e n o s c o n o c ía n , d e s e d if ic a d o s d e n o s o tro s ;

a n t e s h a p a r e c id o í m u c h o s q u e d iv in a m e n te h e o io s p r o

c e d id o y p r o c e d e m o s e n e s t a m a te r ia . L a R o s e r s a l ió d e

S a n t a M a r t a e n fe r m a , y fu é á c a s a d e M o s e n J^ân B o s c h ,

p e n s a n d o p a r t ir s e d e sd e a l l í p a r a B a r c e lo n a c o n m i l ic e n

c ia , y a g o r a e s t a b a s a n a , y a s í , d e s p u e s d e s u s a lu d , se

h a n h e c h o l a s f ie s t a s q u e s e h a n d ic h o .

C A R T A X C ^

A L DK. M I G U E L DE TO R R ES.

S i 0c h a d e io itíto ír f^totcctorefe del c o le g io y ü m v er» id ad d e tia n d ta á

lo s D u q u e» «ocencres d e S a n F r » " c ia c o á e p e ligro de lo m a tlc» en

B ú Ia ó H r c v c , y o tn ; iboOo d« h ace rlo p o r te ïU m e n io y co osiilQ cívn es

( « s u c e , c k t a i u i o e pATlicuUrcR d c l c o le g io y U n iv e rsid a d ), m e o o s a u je l o i

inconvw iieftiee

JHS.C e r c a e s t a m a te r ia d e s p u e s a c á d e s u p a r t id a , h a

b ie n d o c o m u n ic a d o co n d iv e r s a s p e r s o n a s , y ú l t im a

m e n te d e c ia y p a i e c i a i M o n s e ñ o r P ú t e o , q u e c o n

e s te n o m b re d e P r o t e c t o r , p o n ie n d o e n tJ u la 6 e n B r e -

‘ C o le e , rom . T a m h íe n eBC» p a rece u n a h iju c i« ó apén d ice á l a ca ria

d e l d ia 9.

* V . U M ein oria i l m ism o P . T orree, ca rca L X X X I I , §• O a u d ía .

v e p a x a g r a n d e s S e ñ o r e s , y e n d o l a c o s a á l a la r g a , in pos>

ie tu m * p o d r ía n a b u t ìr * d e l a t a l p r o t e c c io a d e b a jo d e ste

n o m b re d e P r o t e c t o r , y a u t o r iz a d o p o r l a S e d e A p o s t ò li

c a . D e a q u í b e v e n id o á c o n s id e r a r q u e , v in ie n d o a l m is*

m o e fá c to , p o d e m o s e n c a m in u r p o r o t r a v ia m a s s e g u r a

(s i o tr a c o s a a l S e ñ o r D u q u e n o p a r e c ie r e , q u e p a r e c ié n -

d o lé , á m í m e p a r e c e r á lo m is m o e n t o d o y p o r t o d o ) , e s

á s a b e r : q u e e l S e ñ o r D u q u e , p o r t e s t a m e n t o 6 d e o tr a

m a n e r a , p o r m e m o r ia , d e je *, e n c o m e n d a jid o á t o d o s lo s

D u q u e s q u e le fu e r e n s u c e s o r e s , q g e q u ie r a n d e fe n d e r y

te n e r l a p r o te c c ió n d e l c o le g io y U n iv e r s id a d d e G a n d ía

p a r a s ie m p r e ; y a s im is m o , q u e n o s o tr o s * p o n g a m o s e n

n u e s t r a s C o n s t itu c io n e s a c e p t a n d o y r o g a n d o , p o r ser*

v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , á to d o s lo s t a le s D u q u e s

q u ie ra n s e r p r o t e c t o r e s y d e fe n s o r e s d e l t a l c o le g io y

U n iv c R s id a d p a r a s ie m p r e ; y d e s t a m a n e r a n o s p a r e c e q u e

s e r ia q u it a r ¡ o n a n ’ a lg u ia o s in c o n v e n ie n te s , q u e p o d iia n

p r o v e n ir c e r c a lo s o tr o s c o le g io s d e s t a C o m p a ñ ía , m a y o r*

m e n te c e r c a e l d e P o r t u g a l , q u e a g o r a n o s e s c r ib e n q u e

p a s a n d t c ie n b o c a s q u e h a y e n é l , y d e P á d u a , q u e so n

p o te n t e s lo s q u e lo fu n d a n , y p o r e l c o m ie n z o q u e d a r e

m o s p o r e l d e G a n d í a , q u e r ía m o s s u b o r d in a r lo s o tro s

c o le g io s , y n o c o n m a y o r e s p r e m in e n c ia s d e n u e s t r a p a r

t e , s i n o fu e s e c o n m e n o r e s e n a lg u n a p a r t e . Y o d ic ie n d o

lo q u e p o r a g o r a s e n t im o s , s e a c u e r d e , p o r a m o r d c

D io s N u e s t r o S e ñ o r , q u e le d i je á l a h o r a d c s u p artid a^

En lo folaro. Abns2T.I/O deje.

Lo,Quiei.

q u e a l S e ñ o r D u tju o n o ! e m o v ie s e m a s á u n a p a r t e q u e

á o tr a e n to d o s e s to s n e g o c io s , m a s d a n d o r a z o n e s á u n a

p a r ie y á o tr a c o n t o d a i g u a ld a d , d e ja s e c o n c lu ir á S u

S e ñ o r ía , y a q u e llo q u e c o n c lu y e s e , m e p a r e c e r ía á m í

m e jo r p a r a p o n e r lo e n o b ra e n c u a n to y o p u d ie s e ; y a s í

aK<^ra m e p a r e c e , y a s í líai^í lo m is m o , á m a y o r g lo r ia d i

v in a , c o n fo r m á n d o m e c o n e l j u ic i o y v o lu n t a d d e S u S e

ñ o r ía .

D e R o m a , á 9 d e O c t u b r e 1 5 4 6 .

So b rescriio . - . = P a r a e l D o c t o r T o r r e s , e n G a n

d ía , p a r a t o m a r 6 n o t o m a r p r o te c to r ,

C A R T A X C I

A L S E C R E T A R I O D E J U A N D E V E G A .

De las caitas que se ban <le escribir sobre ia re fonnA cion <le los monasterios d« B^rcelonar

j á s .

E l S e ñ o r J o a n d e V e g a in v ia n d o e l B r e v e a l P r ín c i

p e *, m a n d a r á e s c r ib ir u n a le t r a p a r a S u A l t e l a , y s i p a

r e c ie r e á S u S e ñ o r ía , h a c ie n d o m e n c ió n c n e lla , c ó m u c l

P a p a d i6 c o m is io n ú c in c o C a r d e n a le s , e s á s a b e r : á B u r*

' C o l e e , r o m . P a r e c e e s t a U M e m o r i a q o « « n U c a r t a <1« 9 <le O c t u

bre de e u e a ü o dice e l S a n c o h a b e r d a d o i J u n c r K z .

* De Bepafta, D. FeJip«.

g o s , á C a r p í , á C r e s c e n c io , á S fo n d r a to y á A r d in g h e lo ,

p a r a q u e to d o s m ir a s e n s o b r e l a t a l r e fo r m a c ió n , y a sí

t o d o s s ie n d o d e u n a s e n te o c ia , S u S a n t id a d b a m a n d a d o

e s p e d ir e l B r e v e , e n d e re « a d o a l O b is p o d e B a r c e lo n a y

a l O b is p o A lg u e r , ó a l O b is p o d e b a r c e J o n a y a l O b isp o

d e I - é r id a , s e g ú n q u e f a e r e m a s o p o r t u n o y p a re c ie re

m e jo r ¿ S u A l t e l a .

O t r a p a r a e l S e c r e t a r io d e l P r ín c ip e , p a r a q u e h a g a

e sc i'Ib ir á S u A l t e z a t r e s le t r a s , u n a p a r a e l V ir e y d e C a

t a lu ñ a y l a s t)tra s d o s á lo s d o s O b is p o s , á Jos c u a le s S u

A l t e z a e n v ia r á e l B r e v e , I ja c ié n d o le s s a b e r c u á n t o s C a r

d e n a le s h a n s e y d o e n p e d ir e s t e B r e v e y c o d c u á n ta v o

lu n t a d , p o r q u e c o n m a y o r c a lo r e n t ie n d a n e n l a t a l i-efor*

m a c io n .A s im e s m o , S u S e ñ o r ía m a n d a r á e s c r ib ir t r e s le tr a s

p a r a l o s O b is p o s d e B a r c e lo n a , L c r id a y A l ^ c r , en d e re -

rá n d o J a s a l S e c r e t a r io d e l P r ín c ip e , p a r a q u e c u a n d o S u

A l t e z a e n v ia r e e l B r e v e p a r a lo a d o s O b is p o s , la s d o s le*

t r a s q u é S u S e ñ o r ía e s c i ib e p a r a e llo s v a y a n ju n ta m e n t e

c o u e l B r e v e , q u e d a n d o l a t e r c e r a le t r a ; y s í d ije r e e n t o

d a s l a s le t r a s c o n c u á n ta v o lu n t a d e l P a p a h a m a n d a d o

e s p e d ir e s te B i*eve, o n c o n s u lta d e c in c o C a r d e n a le s , p a

r e c e q u e p o d i ía a y u d a r á lo s q u e h a n du e n te n d e r e n la

t a l rc fo r m a c io n .

S o 6 r« tn íc5 .— jfts ^ . — M e m o r ia s p a r a e s c r ib ir le t r a s

s o b r e l a r e fo r m a c ió n d e Jos m o n a s te r io s d e U a ic e lo n a ,

C A R T A XC II

A L P. SIM O N R O D R IG U E Z .

P a t e n t e d e P r o v i n c i a l d e P o r t u g a l .

j i s .

I g n itc io d e L o y o l a , P r e p ó s it o G e n e r a l d e l a C o m p a

ñ ía d e J e s u s e n e s t à a lm a c iu d a d d e R o m a c a n ó n ic a m e n

t e in s t i t u id a , á n u e s t r o m u y a m a d n e n C r is t o M acsU -o

S im ó n R o d r íg u e z , d e la m is m a C c^ m p aM a, s a lu d s e m p i

t e r n a e n e l S e ñ o r .

A m a d o h ijo :

C o m o q u ie r a q u e J e s u c r is to S e ñ o r N u e s tr o s e d ig n e

p o r s u m is e r ic o r d ia l le v a r a d e la n t e y p r o p a g a r m a s y

m a s , p a r a g lo r ia d e s u n o m b r e , e s t a m in im a C o m p a ñ ía ,

h e m o s o r d e n a d o , c o m o lo p id e e l d e b e r d c n u e s t r o o ñ c io -

y y a q u e d e l a b e n ig n id a d d e l a S e d e A p o s t ó l ic a h e m o s

re c ib id o e s t a f a c u lt a d , c r e a r P r e p ó s it o s p r o v in c ia le s q u e

e c h e n s o b r e s u s h o m b r o s p a r t e d e n u e s t r a la b o r y c a r g a ,

a lig e r á n d o n o s á n u s e l p e s o e n e l S e ñ o r . Y á e s c o g e r le á

t i e l p r im e r o p a r a e s to c a r g o , h a n o s in v it a d o e l s e ñ a la d o

a m o r p a le m o d e l S e r e n ís im o R e y p a x a c o n n u e s t r a C o m

p a ñ ía ; p o rq u e n o s e h a r t a d e a c u m u la r s o b r e e l l a t e d a

' 2 s i i traducida. V¿¿»e el testo latino en el Apéndice I , n. X I V .

El origini] se conservaba ¿ f^nes del siglo i>as<tdo «n el Noviciado de S a o Aodrf« de Roma, Junio a l Quifinal; fu é publicado por el P . Mencha-

y el n>s. de PaiU coniienc auDiiamo copia de ¿l.

s u e r te d e b e n e fic io s , n i d e c u b r ir la c o n s u a u to r id a d y

r e a l p a t r o c in io , g a s t a n d o c o n r è g ia la r g u e z a e n u n a m

p lís im o c o le g io s u m a s c o n s id e r a b le s . H a n n o s a d e m a s ,

p o r p a r le d e t u p e r s o n a , s e r v id o d e e s t ím u lo t u s m e r e c i

m ie n to s : q u e s ie m p r e , d e s d e t u p r im e r a v o c a c io n , h a s id o

t u c o n v e r s a c ió n c o n s in g u la r fe , c o n s t a n c ia y r e lig io n e n

l a h e r e d a d d e l S e ñ o r , a n t e s e n t o d a s l a s p a r t e s d e la t ie r

r a p o r d 'jn d e a n d u v is t e p e r e g r in a n d o , y a h o r a e n P o r t u

g a l , d o n d e m o r a s , y h a s te d a d o d e to d o c o r a z o n , co n

s u m a d e s t r e z a y á n im o d e n o d a d o , á e x a l t a r e l nom bi*e de

J e s ú s , lle v a n d o e n l a I g le s ia d e D i o s O m n ip o t e n t e , m e

d ia n te s u g r a c ia , f r u to a b u n d a n t e . P o r t a n t o , e s tr ib a n d o

e n l a b e n ig n id a d y c o n s e jo d e l E s p ír i t u S a n t o , jro r au to *

r id a d A p o s t ó lic a , s e g ú n n u e s t r a s C o n s t it u c io n e s , te c r e a

m o s , s e ñ a la m o s y d e c la r a m o s p r im e r P r e p ó s it o p r o v in

c ia l d e l m n o d e P o i t u g a l , e n e l n o m b re d e l P a d r e , y d e l

H i jo , y d e l E s p ír i t u S a n t o . A m e n .

A t i t o c a c n C r is t o J e s ú s , e n e l d e s e m p e ñ o d e e s te

c a r g o , n e g o c ia r c o n t o d a f id e lid a d c l t a le n t o q u e d e l c ie

lo h a s r e c ib id o , y c o n l a g r a c ia d iv in a e m p le a r le lo m a s

d il ig e n t e m e n t e q u e p u d ie r e s e n J e s u c r is to S e ñ o r N u e s

t r o , á m a y o r g lo r ia d iv in a , p a r a m a s c o p io s o fr ü to de

m a y o r n ú m e ro d e a lm a s , q u e á t i h a n s id o e n e l S e ñ o r

N u e s tr o e n c o m e n d a d a s , y p a r a c o m ú n e d iñ c a c io n d e l

p u e b lo .E n n u e s t r a c a s a d e R o m a , á d ie z d ia s d e O c tu b r e

d e l a ñ o d e l N a c im ie n t o d e l S e ñ o r m il y q u in ie n to s y c u a

r e n ta y s e is .

Ignacio.

CARTA XCIII

A L DR. M I G U E L D E T O R R E S .

l5e vftriM cariití y de on mancebo ilamado B e n e d icto , de grsfl*esp«ranra^, qoe era t i despees P. Benedicto Palmío; despacho del

B fCTe de refnririA de monjas para D arce lvn ai alterc.-idot y coni»)v«reÍa« CMi Isabel Rosen dcl lia(ia» ya nombrado; qu«re)U d«l P . Baiberio 6 Barbaran co n tm la CMft de Santa Marta (\\ la carta 74); &vor«6 del P a -

(la; iolicttad de graciM Apostólicas para Im ejercicio«.

J Í s.

M í S e ñ o r e n e l S e ñ o r N u e s lr o :

Í A s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o Se*

ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s t r o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

H o y e n eS te d ia , á lo s 1 3 d e l p r e s e n te m e s d e O c

tu b r e , h e r e c ib id o d o s le t r a s ; u n a d e l M a e s t r e Ilic r t ')n ím o

D o m e n e e h , f e c h a á lo s 2 5 d e S e p t ie m b r e , y e n e l l a m e

e s c r ib e c ó m o l a s c a r t a s d e J o h a n P a b lo y m ia s n o e ra n

l le g a d a s á B o lo ñ a , y q u e y o e s c r ib ie s e l a s d u p lic a d a s

á B ú r e e lo n a . K s v e r d a d q u e e l m is m o d ia q u e n o s d e s

p e d im o s e n e l c a m p o (n o iafnen * p a r a m u c h o t ie m p o )

a n t e s q u e y o fu e s e á d o r m ir , e s c r ib ie n d o , la s e n v ié á la

p o s ta , d e m o d o q u e m is l e t r a s fu e r o n d e b a jo d e u n a m is

m a v ir t u d c e le s t e , ó , p o r m e jo r d e c ir , t e r r e s tr e , q u e la a

d e M a e s tr o H ie r ó n im o p a r a m í , q u e , s ie n d o e s c r i t a s e n

' V 4 ¡ * t la n o ticia sobre l a ca rta L X X K V I I I .

* A n n q o e no.

B o lo ñ a á lo s 2 5 d e S e p lie m b r e , l le g a r o n a q u í á í d s 1 3 á e

O c t u b r e , c o n l a o t r a le t r a d e M a e s t r o B a u t is t a P e z z a n o ,

h e c h a á lo s 2 8 d e S e p t ie m b r e , y c o n e l l a u n a s u y a in

te r c e d ie n d o enti-e l ie n c d ic t o y s u m a d r e . Y p o rq u e h a

s id o t a n lo l ib e r a l e n o fr e c e r s e á s u m a d r e , y o s o y m u y

c o n te n to d e c u a n to le h a o fr e c id o , y d e a s i e x e q u ir *

c u a n to s e r á e n m i, e s p e r a n d o y p e r s u a d ié n d o m e e n to d «

q u e d e s u p r o p ia m a d r e s e q u e r r á m a s a le ja r q u e B e n e

d ic t o d e l a s u y a . D c l c u a l m e h a n d ic h o , e s c r ib ie n d o

e s t a , q u e e s id o p o r R o m a i t r a e r p o it io n e s d c u n a p a r

t e y d c o t r a j a s im is m o p id ie n d o l im o s n a p o r u n o s lu g a

r e s y p o r o tr o s , s in h a b e r y o e n te n d id o a n t e s co n a a lg u

n a . P a r e c e m a n c e b o q u e , d u r a n d o , s e r á p a r a m u c h o

ü e s p u e s q u e c l S e ñ o r J o h a n d e V e g a v in o c o n c l

P a p a , n o s e h a p a r t id a n in g ú n c o r r e o n i e s t a fe t a p a r a

E s p a ñ a ; y a u n q u e h a b r á o c h o d ia s q u e u n o h a b ia d e

p a r t ir , e o n e l c u a l e s c r ib ia la r g o , h a s t a a h o r a n o e s p a r

t id o . E l S e ñ o r J o h a n d e V e g a l i a s e y d o d e p a r e c e r , q u e e l

B r e v e d e B a r c e lo n a fu e s e a l P r ín c ip e d e r e c h o , c r e o c o n

e s te c o rr e o . E l t r a s u m p to d e l c u a l n o s e lo h e p o d id o e n

v ia r á B a r c e lo n a , p oi-que e l q u e t ie n e e l r e g is tr o h a q u e

d a d o e n F o U ñ o m a lo . D e e s t a le t r a h a g o d o s c o p ia s , ia

* Ejecn tur.

• E r a z v t t B e n e d icto PaJcnio, t u c id o e n P í u r n a e n 1 5 2 5 . S ien d o jo -

v e n c id o d« 1 4 año«, eon oci6 e n »u p a m a i lo s P P . F a b r o y L a in e « , y

Cun tiA io se en cen d ió e n d eseo s d e vkL» p c r ie c ti; etiftíóse Oespoes,

m a s e s te afto d e 1 5 4 6 , e stu d ian d o en B o lo n ia , e l P . Jcr&nim o U om e-

i » c h , q u e h a b í» id o a lli i fu n d ar «n co le g io , le en fervorizó d e n u evo y

k d ió lo « ejercicio«, e n lo s cu ale s n o so lo s e d e«rfn in & i »et de l a C o m -

ju f l ía , sin o q u e h i¿o 1« ires »uto« d« p o b n u A . cainid*«! y obed iencia. R e

cib id o e n K o m * por S a n Ig n a c io y form ado d c » u m an o, s« h 6 u n gran

vn ron y a n o de lo s m ejores predicadure» de s a tiem p o.

u n a p a r a B a r c e lo n a , l a o tr a p a r a V a le n c ia » s i l a u n a 6 la

o t r a p u d ie re U e g a r á s u s m a n o s .

C e r c a l a le t r a d e J o h a n P a u l o p a r a B a r c e lo n a n o m e

p a r e c e q u e s e a la n t o c o n v e n ie n te d a r la á s u t io , p o rq u e

l a s c o s a s u n p o c o s u c e d e n p a r a s e r b ie n m ir a d a s a c á . E s

á s a b e r , q u e l a S e ñ o r a R o s e r p r e te n d ía d o s c o s a s : lu

p r im e r a , q u e d a n d o e n m u c h a a m is t a d c o n m ig o , q u e r ia

q u e y o l a d ie s e u n e s c r i t o , e n e l c u a l nt) p a r e c ie s e e c h a r

l a p o r s u s d e fe c t o s ; lu s e g u n d a , r e p l ic a b a c o n t r a lo q u e

s e t r a t ó c e r c a lo s in te r e s e s t e m p o r a le s , c u a n d o s e t r a t ó ,

s e y e n d o p r e s e n te s l a S e ñ o r a D o ñ a L e o n o r . l a R o s e r y

J o h a n B o s c h . y y o , y o tr o d e fu e r a ; d ig o « rep lica b a ,* p o r q u t

d e a h í á t r e s ó c u a tr o d ia s h Í i o s u s c u e n ta ^ , c o m o l e pa*

r e c ia , y á s u j u i c i o a f ir m a , q u e l a n u e s t r a c a s a le d e b e

m u c h a c a n t id a d . T a n d em y o n o h e q u e ríd o v e n ir á la

p r im e r a p a r t e h a s t a q u e l a s e g u n d a s e a v e r ig ü e ; p o rq u e

m e p e r s u a d o e n t o d o , q u e l a ju^ sticia e s p o r n o s o d 'o s ; y

a s í , a u n q u e c o n t r a b a jo , e l l a h a v e n id o á u n m e d io , pi*

d ic n d o s e io y o , e s á s a b e r , q u e e lla p o n g a u n o d e s u p a r

t e , y y o o tr o d e l a m ía ; y e n lo q u e n o c o n c e r ta r e n , q u e

e s te m o s á j u ic i o d e a lg u n a p e r s o n a s e ñ a la d a y le tr a d a ,

c o m o d e a lg ú n a u d it o r d e R o t a , e t c c t e r a ; y q u e d e s

p u e s d e a s í j u z g a d o , c l V ic a r io d e l P a p a p o n g a l a m a n o

p o r e v it a r e l e s c á jtd a lo , q u e h a y a q u í g r a n d e , y o tr o q u e

s e e s p e r a e n B a r c e lo u a , lo s u n o s h a b la n d o e n s u f a v o r y

lo s o tr o s e n e l n u e s tr o . Y a s i , p la c ie n d o á D io s N u e s tr o

S e ñ o r , d e c la r a n d o t o d a s e s t a s c o s a s d e in te r é s , d e t e s t a

m e n to s y d o n a c io n e s , s e q u it a r á n m u c h a s o fe n s a s c o n tr a

s u D iv in a M a je s t a d , q u e n o se e v it a r á n d e oli*o m o d o ; y

á n o s o tro s s e r á u n b u e n e je m p la r p a r a m ir a r a d e la n te .

J 0 4 C A R T A S D E S A N I G N A C I O . A - I 5 4 6 .

M a tía s h a p r o te s ta d o d e la n t e e l V ic a r io d e t P a p a cn

n u e s tr o f a v o r , y c o n d e n a n d o á s í m is m o , y d e s e a n d o ha*

c e r la s p a c e s c o n n o s o tr o s .

B a r b a r a n h a h e c h o u n p r o c e s o 6 e s c r it o , c a i^ o c o n tr a

S a f lc t a M a r t a *; y S u S a n c t id a d h a m a n d a d o a l C a r d e

n a l C r e s c e n c io , q u e lo v e a ; c o n e l c u a l y o h a b la n d o , m e

d i jo a y e r , q u e n o lle^ 'aba n in g ú n f u n d a m e n to ; y p a r t ic u

la r iz a n d o , d ic e q u e n o s o tr o s h a c e m o s c s l a s c o s a s de

S a n c t a M a r t a s in a u to r id a d a p o s t ó l ic a (c o n s ta n d o é su

S e ñ o r ía K e v e r e n d ís im a e l c o n tr a r io ) ; y q u e n o s o tr o s

q u e re m o s r e fo r m a r t o d o e l m u n d o ; y q u e n o s o t r o s h a c e

m o s e s t a t u t o s , q u e to d a ^ la s m u je r e s c a s a d a s a d ú lte r a s

s e a n d e s te r r a d a s d e R o m a ; y o tr a s c o s a s s ím ile s , q u e no

t ie n e n p i e s n i c a b e r a . Y e l m is m o C a r d e n a l , c o n o c ie n d o

t o d o e s t o , m e h a d a d o l a o rd e n q u e h e m o s d e te n e r

p a r a q u e , h a b la n d o á S u S a n t id a d , t o d a s e s t a s c o s a s

v e n g a n c n c la r id a d ; y p a s a r á n p o r e l v a l o r y p e s o c o n

v e n ie n te á e l la s , s e g ú n q u e y o e n e l S e ñ o r N u e s t r o m e

p e r s u a d o .D e s p u e s d e e s t a c o m is io n d e l p r o c e s o . S u S a n c t id a d

n o s h a h e c h o g r a c ia c e r c a l a s B u la s d e P á d u a ; e s á sa*

b e r , c o m o p r im e r o n o s h iz o g r a c ia d e l a p a r t e d e la

c o m p o s ic ió n , q u e á S u S a n t id a d c a b í a , y a h o r a n o s ’ h a

h e c h o d e l a p a r te q u e á lo s o f ic ía le s d e l a C a n c e le r ia

c o n v e n ia , e x p e d ie n d o p o r B u l a s e c r e t a , q u e , á lo q u e m e

d ic e M a e s t r o P ie t r o C o d a c io , c o s t á r a a l C o le g io a l p íe

d e d o s m i l d u c a d o s .

A l S e ñ o r D e a n R o c a h e d a d o l a s u p lic a c ió n c e r c a

l a s g r a c ia s q u e e l S e ñ o r D u q u e d e m a n d a p a r a lo s ejcr*

* L a c a í a d e r e c o g )d a & d e S a n t a Marta«

S o s la ba.

e id o s , p a r a q u e h a b le á S u S a n t id a d , y la m b i t a c e r c a e l

C o le g io y ü m v e i* s íd a d , q u e s u S e ñ o r ía q u ie r e h a c e r , A s í

c r c o q u e , h a b lá n d o le p o r t o d a e s t a s e m a n a , d e sp u c » d e

e lla se p a r t ir á p a r a M ilá n , p a r a d o n d e S u S a n t id a d pa*

re c e le e n v ía , s e g ú n q u e é l m is m o m e lo d i jo a n te a y e r .

E n c o m e n d á n d o m e e n M a e s t r o C r is t ó b a l , c e s o ro g a n d o

á D io s N u e s tr o C r ia d o r y R e d e m p t o r n o s q u ie r a d a r su

s a n c t o e s p ír itu in fin ita n a cid a síeculoruin *.

D e R o m a , á 13 d e O c t u b r e d e 1 5 4 6 -

D e s p u c s d e e s lo , e l v ie r n e s p a g a d o , t i C a r d e n a l C re s*

c e n c io l ia in fo r m a d o a l P a p a n o s e r d e n in g ú n m o m e ü to

k 1 p r o c e s o d e D a r b a r a n c o n tr a S a n c t a M a r ta . A sim ism o »

p o r q u e c l V i c a r i o A r c h in t o h a d e p r o p o n e r e l p riro u ro un

S ig n a t u r a , y p o r q u e e l S e ñ o r D e a n d a m u c h a p r is a , le

h e m o s d a d o l a s s u p lic a c io n e s d e l a e r e c c ió n d e l C o le g io

y U n iv e r s id a d , p a r a q u e lo p ro p o n g a .

D e K o m a , á i b d e O c t u b r e d e 1 5 4 6 .

S u h u m ilim o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u e s tr o ,

I g n a c i o .

P o r i n f i n i l u i s í g lo a d e s ig lo s .

T. t. 80

C A R T A X C I V

A DON F E R N A N D O D E A U ST R IA ,R E Y D E R O M A N O S .

Q u e r ie n d o a q u e l M o n a r c a o b l i g a r a l P . J a y o á a c e p t a r e l O b is p a d o ¿ e

T r i e s i a , d i s u á d e ie lO ) m o a i r i n d o l e c o n e fic .a i.c » r a s o n e t f |o e s e r í a l a r u in a

d e ] a C o m p a ñ ía a d m i t i r s e m e ja n t e » d jgn idade& >

j í s .E n te n d ie n d o l a b u e n a y s a n t a v o lu n t a d q u e V u e s tr a

A l t e z a « e m p r e h a t e n id o á e s t a m ín im a C o m p a ñ ía , y

e s p e c ia lm e n te á alguno^« p a r t ic u la r e s d e l l a , y a g o r a que*

r ie n d o m a s e fe c t u a r a q u e lla , c o n p a r e c e r d e m a s s e r v ir á

D io s N u e s tr o S e ñ o r y fa v o r e c e r n o s á t o d o s , o rd e n a n d o

y e lig ie n d o á M a e s t r o C la u d io n u e s t r o * p a r a p o n e r le en

d ig n id a d , c o m o á to d o s c o n s t a l a s a n t a in te n c ió n d e

V u e s t r a A lte;5a e n d e s e a r p r o v e e r á l a s á n im a s d e l la á

m a y o r g lo r ia d iv in a , y é m a y o r p r o v e c h o e s p ir it u a l du-

I k s , m o s tr a n d o c e r c a n o s o t r o s , m u c h o in d ig n o s , ta n t a

b e n e v o le n c ia y t a n t a c a r id a d e n e l S e ñ o r N u e s tr o , p o r lo

c u a l to d o s h a c e m o s in c e s a b le s g r a c ia s á V u e s t r a < \ lte ;a

en l a s u D iv in a M a je s t a d , á q u ie n p o r l a s s u s in fin ita s

m is e r ic o r d ia s p le g a , g r a t if ic a n d o e n to d o á V u e s t r a A lte*

' C o l , r o m . E r a m n y d e a n t l j ^ c o n o c id a U t r & d u c c io n 6 p a r i f n u »

l a t i n a d a d a p o r O t l a n d i n í ( I . V I , n . 3 4 ) ; p « r o d o r ig i n a l c a s t e l l a n o v e

a h i n a l a lu x p ú b h c a p o r p i i m a t a v e z .

* E s t o e s , d c n o c a U a C o m p a ñ ia .

Z'd, q u ie r a p o n e r y e s c u lp ir d e n t r o d e s u á t i i n i i ( lo q u e

e s p e r o ) , c o m o m u c h o m a s y m a s n o s p u e d a fa v o r e c e r

p a r a ir a d e la n te s e g ú n n ije s tr a m ín im a p r o f t s io n ; y e n

t o n c e s s e r á r e a lm e n te c u a n d o , s in d á r s e n o s d ig n id a d a l .

g u n a , V u e-« tra A l t e z a s e m a n d a r á s e r v ir d e n o s o tr o s ,

c o m o s u m a m e n te lo d e s e a m o s . P o r q u e ju z g a m o s , con*

fo r m e á n u e s t r a s c o n c ie n c ia s , q u e , á to m a r la , d a r ía m o s

e n t ie r r a c o n ! a C u m p a ñ ía , y t a n t o q u e , s i y o q u is ie s e

I m a g in a r ó c o n je t u r a r a lg u n o s m e d io s p a r a d e r r o c a r y

d e s tr u ir e s t a C o m p a ñ ía , e s t e m e d io d e t o m a r O b is p a d o

s e r ía u n o d e lo s m a y o r e s , 6 e l m a y o r d e to d o s : y e sto

p o r t r e s r a z o n e s , e n t r e o tr a s m u c h a s . L a p r im e r a : e s t a

C o m p a ñ ía y l o s p a r t ic u la r e s d e l la h a n s e y d o ju n t a d o s y

u n id o s e n u n m is m o e s p ír i t u , e s á s a b e r , p a r a d is c u r r ir

p o r u n a s p a i 'te s y o t r a s d e l m u n d o e n tr e f ie le s 6 in fie le s ,

s e g ú n q u e n o s s e r á m a n d a d o p o r e l S u m o P o n tíJ ice ; d e

m o d o q u e e l e s p ír itu d e l a C o m p a ñ ía e s e n t o d a s im p li

c id a d y b a je z a p a s a r a d e la n te d e c iu d a d e n c iu d a d , y

d e u n a p a r t e e n o t r a , n o a t a c a m o s * e n u n p a r t ic u la r lu*

g a r . A s í c o m o e s d c l m is m o e s p ír itu d e l a C o m p a ñ ia ,

e s t á c o n Q rm a d o p o r l a S e d e A p o s t ó l ic a , c o m o te n e m o s

p o r la s b u la s d e l la , d ic ie n d o d e n o s o tr o s p ie cred i’

tu r, a f j ia i i Sp ir iU t S a n cto , ele. *, y a s í , s i s a lié s e m o s de

n u e s t r a s im p lic id a d , s e r ía c n to d o , d e s h a c ie n d o n u e s tru

e s p ír itu , d e s h a c e r s e n u e s t r a p ro fe s io n , l a c u a l d e sh ech a »

l a C o m p a ñ ía s e r ía d e l to d o d e r r o c a d a ; y a s í p a r e c e q u e ,

p o r h a c c r b ie n e n u n lu g a r p a r t ic u la r , h a r ía m o s m a y o r

* A t a c n r « « , l i g a m o s .

* lospíiadoi, cAfflo piadosamente se cree, dcl Espirito Santor esto lo dice Paulo III, cn la constitución RtgUmni tníUiantis EecUiia, de San Ignacio y aue nueve prímeru» c.ompañeros, ai aprubai la fórmoia b idea ^ 1 inelínto de La C o m p r a <]ue le habían presestado.

d a ñ o e n to d o lo y n iv e r s a l . S e g u n d o : l a C o m p a ñ ía a n

d a n d o c o n e s t e e s p ír itu , D i o s N u e s tr o S e ñ o r s e h a m o s

t r a d o e s p e c ia lm e n te e n e l l a e n m u c h o p r o v e c h o e sp ir i-

tU Al d e la » á n im a s , y s i e n l a s p a r t e s G t r m á n i t a a s e h a

h a lla d o t ie r r a m a s á r id a , e n la a I n d ia s d e l K e y d e P o r

t u g a l h a p a s a d o a ñ o q u e u n o d e lo s n u e s tr o s o c h e n ta

m il p e r s o n a s * . O t r o * q u e e n P o r t u g a l s e h a l l a , d e m a s

d e a p r o v e c h a r m u c h o e n e l r e in o , h a e n v ia d o m a s d e

v e in te p e r s o n a s , r e n u n c ia n d o c i s é c u lo ’ , p a r a la s I n

d ia s , y t ie n e o tr o s c ie n e s c o la r e s d e te r m in a d o s p a r a lo

m is m o , 6 e n o tr a s p a r t e s d o n d e p o d r á n á D í c s N u e s tr o

S e ñ o r m a s s e r v ir . S i n o fu e s e p o r e v it a r p r o li j id a d , s e p o

d r ia h a b la r la r g o d e C a s t i l la , d e B a r c e lo n a , d e V a le n c ia

y G a n d ía , y o t r a s m u c h a s p a r t e s d e I t a l ia , c u á o t o D io s

N u e s tr o ^ e ñ o r s e h a d ig n a d o o b r a r p o r e s t a C o m p a ñ ía ,

s ig u ie n d o e s te e s p ír i t u q u e l a s u D iv in a M a je s t a d le s

h a c o m u n ic a d o , T e r c e r o : c o m o n o s o tr o s s e a m o s h a s ta

a g o r a «>lo n u e v e p r o fe s o s , y c u a t r o 6 c in c o d ü l a C o m *

p a ñ ía h a b ié n d o n o s p r e s e n ta d o d iv e r s o s O b is p a d o s , h e m o s

í»cydü e n « f u t a r i o s *; a g o r a , s i a lg u n o lo a c e p t a s e , o tro

s e r ía e n h a c e r lo m is m o , y a s i consequ^nter d e lo s o tro s ,

* E » i o e«, h a coQ vertido v b a u tiza d o m a» d e o c h « n ta m il pertonan.

E n l a co p ia ro m an a «e a d v ie rte fju e a q o i h a y error d e p lu m a , e l cw ai n>

* i b l « m c m e conalate cn h ib e r e l co p iata om itid o » Ig iin a p il» b r a & «altad o

a lg o n rtDi^lvn. E n ctaanto a i o tm c r o d« a lm is con vcn idafe, fu era d e 1»

6um » verda4 y U * n « ia de S a o Ig n a c io , - je n a k W)da p o n d e rM io n , lo que

co n s ta d e h ie tc n iu a u té n tic a s ha&ta d e e»crÍior«s p ro testa n tes, y d e ]»■ a c u i d « ca n o n isa cio n d e S a n P r a n d t c o J a vie r ( p u e s á este w refiere

^ a n Ig n a c io ), prueba q u e n o t * e u g e r d á o »

* B i P. S i m e n llodríh'xtez.* A l l i g io ú a l A tando.' L o s h e m o s d cac c h a d o .

d e m o d o q u e v in U n d o d p e r d e r n u e s t r o e s p ír i t u , s e r ía

e n to d ü r u in a d e l a C o m p a ñ ía , y a s í p o r lo m e n o s s c per*

d e r ia lo m a s , C u a r to ; s i alpûno d e n o s o tr o s t o m a s e ü b is *

p a d o s , m a y o r m e n te e n lo s t ie m p o s d e a g o r a , d o n d e ' " l a

C o m p a ñ ía y lo s p a r t ic u la r e s d e l la e s t a j i , d o n d e q u ie ra

q u e h a y a n p e r e g r in a d o , e n t a n b u e n a e s tim a c io Q y o lo r ,

c o n t a n t a e d ific a c ió n d c l a s á n im a s , t e r n a r ia to d o e n t ó s i*

g o , e n d e s e d if ic a c io n y e s c á n d a lo d d l a s , d c lo s q u e n o s

a m a n y s e a p r o v e c h a n e n e s p ír itu , y m u c b o scn tim icn t« )

d e lo s q u e s o n in d ife re n te s y d e s e o s o s d e a p r o v e c h a r ,

m u c h a d e s e d if ic a c io n y e s c á n d a lo d e otroís q u e n o s ie n

t e n b ie n d e n o s o tro s ; d a r ía m o s m u c h a s a r m a s p a r a

m u c h o m u r m u r a r , m a ld e c ir , e s c a n d a liz a n d o á m u c h a s

¿ n im a s , p o r la s c u a le s C r is t o N u e s tr o S e ñ o r e s m u c rt»

e n c r u z , p o r q u e t a n t o e s t á e l m u n d o c o r r u p to , q u e e a

e n tr a r ^ ' a lg u n o s d e n o s o tr o s e n p a la c io d e l P a p a , de

P r ín c ip e s , ó d e C a r d e n a le s , 6 d c S e ñ o r e a , s e c r e e q u e

a n d a m o s c o n a m b ic ió n , y s i a g o r a to m á s e m o s a lg ú n

O b is p a d o , fá c i lm e n te p o d r ia h a b la r , m u r m u r a r y o fe n d e r

á D io s N u e& tro S e ñ o r

* bftj un blanca cooio de un« ú dcw paUb/a».' • C oan d o.

" PorentfM." Paila la focha, pero t e sab«, 7 la can* eigui«nie bojia para 4c-

ntMtrailo, <}uc ac cflcribiá en Diciembre de

C A R T A X C V ^

A L DR. M I G U E L D E T O R R E S .

E ep « iA n za d e q u e d P . J a y o M r> im 1 « w d e s e f O b itf io ; p r u tp e r « e u n o

d e la b c o sa « e n F )o renci& y ? i t lo > a m id la o t« l a i n d o s t m d e l ? . P o la n c o ;

c a r ta « p a n Arar>?; u n a d e l D u g u e d « O a n ^ a .

jSs.L a s u m a g r a c ia , y a m o r e te rn o d e C r is t o N u e s tr o S e


D c s p u c i q u e c o n l a s o le d a d * d e s u p a r t id a queda*

m o s a c á , to d a s c o s a s á u n a m a n o p a r e c e q u e h a n s e y d o

m a s p o r v o lu n t a d y d ir e c c ió n d iv in a q u e h 11 m a n a , m a

y o r m e n t e c e r c a e l O b is p a d o d e T r i s c s t o *, q u e e l K e y d e

R o m a n o s e s c n b ie n d o á M a e s t r o J a y o le q u is o h a c e r t o

m a r , e l c u a l r e h u s a n d o , h a e s c r ito d e n u e v o a l P a p a , y

á s u E m b a ja d o r I ) . D ie g o L a s o , p a r a q u e S u S a n tid a d

e n o b e d ie n c ia * le m a n d e t o m a r ; y h ien d o to d a s e n t e n

c ia * q u e lo h u b ie s e d e a c e p t a r , y s ie n d o d e te im in a d o

q u e e n u n C o n s is to r io le h a b ía d e h a c e r O b is p o , y des*

p u e s m a n d a r le e n o b e d ie n c ia q u e le t o m a s e ; e n d o s

' C o lccc icn rom ana.* S o l i i l a J e t a q a i Ío q u e t a n ä a ä t e n p c > r tu g Q e s y 4 ft^ j< '/ m iw e n In iin ,

t n s i e s c , l u t o q a e d e j a e n e ) c o r a z o a U a u e e n i u ¿ m u e r t e d e u a a per. « i4 ia a m a d a .

* Tneîe.* S e le ,* Y s in tie n d o toslo», O e i t a n d o lo d n « u n iiiim e» en <iue.

C o n s is to r io s d iv e r s o s , s e y e n d o a s í o rd e n a d o q u e e n c a d a

u n o d e e llo s s e p r o p u s ie s e , m a s p o r g r a c ia d iv in a q u e

p o r d i l ig e n c ia h u m a n a , a u n q u e a lg u n a n o h a fa lt a d o de

n u e s t r a p a r t e . D o m in o cooperanU *, s e h a e s to r b a d o h a s

t a a g o r a , y n o q u e d a m o s s in m a y o r e s p e r a n z a p a r a a d e

la n te .C e r c a s u s c o s a s y n u e s t r a s d e F lo r e n c ia , h a b ie n d o

a lc a j i f a d o l ic e n c ia p a r a s a c a r á M a e s t r o l a i n e z d c l

C o n c ilio p o r a lg ú n p o c o d e t ie m p o , d e s p u e s q u e s e a a c a

b a d o e l d e c r e to d e l a j u s t i f ic a e io n , y e o m o e s to n o s e a

f in id o y h a y a t a n t o t a r d a d o . M a e s t r o P o la n c o e l n u e s tro

h a b r á c in c u e n t a ’ p o r l a S e ñ o r ía d e F lo r e n c ia , y e n

P i s t o y a h a h e c h o m u c h o f r u to e n p r e d ic a r , le e r y d a r e je r-

e ie iu s ; a s im is m o d á n d o lo s a l O b is p o d e l a m is m a t ie r r a

d e P i s t o y a , e l c u a l e s m u c h o in te n s a m e n te c o n ju n to *

co n P o la n c o , y h a c o m e n z a d o á e x h o r t a r á s u s o v e ja s

n u e v o m o d o , a s í m is m o y e n d o e n F lo r e n c ia y h a b la n d o

c o n e l D u q u e , s u E x c e le n c ia m a n d á n d o le t o m a r u n lu

g a r p a r a l a C o m p a ñ ía , e s t o m a d o e n P is t o y a , d o n d e le

o fre c e n o t r a c a s a , q u e p a r e c e q u e e l p u e b lo e s t á m u y e n

c e n d id o y m o v id o á c o s a s e s p ir it u a le s ; é l e s t á e sp e ra n d o

d e d ia e n d i a á L a i n e z p a r a i r lo s d o s e n F lo r e n c ia .

E s t a s o t r a s , q u e c o n e s t a v a n , n o se h a l la n d o a h í e l

L ic e n c ia d o A r a o z , p o r a m o r d e D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e

p o r s u y a s la s r e c ib a , p o n ie n d o l a d i l ig e n c ia q u e e l m ism o

A r a o x p u s ie r a . E l D u q u e d e G a n d ía , s ie n d o l a d a t a de

s u s le t r a s á l o s 1 3 d e O c t u b r e , m e e s g r ib e m u y la i^ o , y

á t o d a & atisfacíon> y e n t o d a s c o s a s > c o m o d e s u S e ñ o r ía

s ie m p r e e s p e r á b a m o s . A t o d a s p e r s o n a s q u e e n te n d ie re is

* C u n l a a y u d a del Señor.

A(}ui fali¿ slgu.

* Cftido.

q ú e d e m í h o lg a r a n s e r e o c o m e n d a d a s , m e m a n d a r e is

m u c h o v i s i t a r y e n c o m e n d a r e n e l S e ñ o r N u e s tr o ; q u ie n

p o r l a s u in f in it a y s u m a B o n d a d n o s q u ie r a d a r s u g r a

c ia , e tc -

D c R o m a , 22 d e D ic ie m b r e d e 1 3 4 6 . "

C A R T A X C V I

A L P R Í N C I P E D E B S P A ^ Í A D O N F E L I P E .

Q p e e) D o cto r ^ fìg a e l ¿ e T o rree le Inform ará d e slgQ o ab c o a u to ca n tes

í l a e sp cd icio n d e l B rev e d« reform a d e io » co n v e a to a de B a ice lo n a .

J H S .

M i S e ñ o r e n e l S e ñ o r N u e s tr o :

s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tr o Re*

ñ o r á V u e s t r a A l t e l a s a lu d e y v is ite .

D e m a s q u e J u a n d e V e g a e s c r ib ie n d o á V u e s t r a A i-

t u z a , e n v ía c l d e s p a c h o s o b r e la r e fo r m a c ió n d e io s m o

n a s te r io s d e B a r c e l o n a , a s im is m o e íic rib íe n d o y in fo r

m a n d o á lo s O b is p o s q u e h a n d e te n e r e s p e c ia l c u id a d o

d e e lla ; y a lle n d e d e s e e r c o s a m u y im p o r ta n te y d e l to d o

n e c e s a r ia , q u e V u e s t r a A l t e z a d é m u c h o caJo r y m u c h o

fa v o r , e s c r ib ie n d o y m a n d a n d o á t o d a s p e r s o n a s q u e en

ta n s a n c t a r e fo r m a c ió n h a n d e e n te n d e r , m u c h o p a r e c e

c o n v e n ir a l n e g o c io e n q u e V u e s t r a A l t e z a s e a in fo rm a d o

* P a re ce que e s t a Carta ca tab a c h n ocstro c o le g io d e A lc a lá . (N o ta

de U co p ia rom ana.)

* Procedcim ? d c l A tc b iv o d e S im a n cas, y p u b lica d a por (renclli

(d. X X X I X ) , á qu ien «c l a pro]»o«Kiftó cJ P . M a ria n o P u ya l,

d e a lg u n a s c o s a s p a r t ic u la r e s . Y p o rq u e d e m a s q u e e l

O b is p o d e B a r c e lo n a m e e s c r ib e s o b r e e llo , c l D o c t o r

T o r r e s , P ro cu ra d < ir d e l a U n iv e r s id a d d e A lc a l á , h a b ie n

do e s ta d o a q u í e n K o m a a l t ie m p o q u e e l d e s p a c h o se

h iz o , y t a m b ié n h a b ie n d o h a b la d o e n B a r c e lo n a s o b re

e l m is m o n e g o c io , u l c u a l y o m a s p a r t ic u la r m e n t e e s c r i

b o , p o d r á d a r a lg u n o s a v is o s á V u e s t r a A l t c ¿ a p a r a q u e

la c o s a v e n g a c n c l b u e n o y s a n c t o e fe c t o q u e p o r V u e s

t r a A l t e z a y p o r s u s in d ig n o s y a f ic io f la t is im o s s ie r v o s

s e d e s e a , á m a y o r g lo r ia d iv in a .

Q u ie n p o r l a s u in fin ita y s u m a b o n d a d , y c n s u m a

y o r s e r v ic io , h a g a á V u e s t r a A l t e z a m u y g r a n d e e n la

t ie r r a , y m u y m a y o r c n c l c ie lo .

D e K o m a , 2 6 d e D ic ie m b r e d e 15 4 6 -

l ) e V u e s t m A lt e z a

l lu m i l i m o y p e r p è tu o M e tv o c n c l S e ñ o r N u e s tr o ,

Ignacio.

CARTA XCVII

A L P. SIM O N R O D R IG U E Z .

Q u e para «I d e sp ach o de l a ane>:i(Mi á e u n a A b a d u y a lg ú n ¡u C apella*

a m , y d e otro6 o cgn cio a 90 c h a b ia pen d ien tes e n K n m a , procorc q v e el

R e y e scríb a á sn Em bajador« en co m en d in d o selo a , por n o e K a i b ie n i la

C o m p a ñ ía e n S o m e te is e e n elloa.

j í s .N o s é p o r q u é m e e s c r ib ís , q u e y o fa v o r e z c a , y e n

t ie n d a e n q u e u n a A b a d ía * s e a u n id a a l C o le g io , a s i m is*

m o c e r c a l a s C a p ^ U a n íu s , d e s p u e s d c h a b e r e scrito d i

v e r j a s v e c e s , q u e a c á s e e s c a n d a liz a n d e Qo&otros e n

' C (jl«c, rom,

* Q a e ríe n d o e l R e y D . J u a n 111 d a i i la C o m p aK U CA».t e n Llftboa, y

fu n d ar y d o tar SQ Ü cicnleinentc e l c o le g io d e C otm bn ir h a b ia de

a egon su id ea, y fiie e n h e cb o d e v e n U d , sem inario d e obrcm < e va n géli*

co», n o to lo p a ra tv d o e l rein o d e P o r ia g a l sin o p a ra l a s v a stísim a » n;-

RÍones e o AfriCA y A s i a d «K n b iertas p o r lo« p n r tu ^ e a e » , i &n d e h ac«r-

lo c o n m e n o f grav*tti«n del R scadn Ic a p ü c ó a lg u n o s beneficius eím p les, y

va ria s abadian m ona*ierioa v a c a n te s p o r l a extin ción d e l a i com ún ida*

d es. 'f a l e s fueron S a n ta M a r ía d e C ar^ner«, d is ia o ie eres le g u a » d e L a *

m ego , á uriJIa» d e l Duero^ y 9 r a J u a n d a I ^ n g a v a r e s (6 co m u dice San

I g n jc í o e n n í a c a r u , l.^ n g a v a ltU ), ju n io a l M tñ o, ce r ca d e l a ví|1a d c

M im sam , arabas de C a n ó n ig o s K c g la r e s de S a n A g u s tín ; otroft do* con*

ven to » d a lo s C an ó n igo « R e gla re s dicho» A n ton iario s (O rden y a estín gu i-

d a e n P o n u g a l cu an d o n ació la C om p aM is), «s i saber; c l de S a n A n to *

nio e l V i ^ o , e n L tflK ia, y c l d c S a n A n to n io de D eneapera, e n l a di6cc>

IÍ4 y co m a rca d e l a C o a r d í; y la a n iiq o isím a .ih ad l« de B en ed ictin o s de

& an F in s (S an Feli;«, n i r t í r d« Z a r a g o z a , «n E s p a ñ a ) de l<riesu6> síta

e n te n d e r * e n s ím ile s c o s a s , p o r q u e s e d e s h a c e l a c o s a

p o r n u e s t r a s m a n o s , p o n ié n d o s e h a c e r p o r o t r a s . P o r q u e

a u n h a b r á t r e s a ñ o s p a s a d o s , q u e n o h e m o s p o d id o es*

p e d ir l a s c o s a s 'm a s e s p ir i t u a le s , q u e M a e s t r o F r a n c is *

co ‘ d e m a n d a b a , e s á s a b e r , p a r a m u d a r s e l a C u a r e s m a

e n la s I n d ia s , y lo s c a s o s i n H u lla C a n a D o m in i * r e s e r

v a d o s , y d e o tr a s c o s a s . Y o h e e s c r ito a n t e s , q u e s i e s to

se h a d e d e s p a c h a r , e s m u c h o m e n e s te r q u e e l R e y e s

c r íb a a l S e ñ o r B a l t a s a r d e F a r ia , q u e d e p a r t e d e s u A l

t e z a lo n e g o c ie , s u p lic a n d o a l P a p a , s e g ú n q u e y o le

in s t r u ir é . Y s i h a ‘?ta a g o r a n o h a b é is h e c h o e s c r e b ir a l

R e y , p o r a m o r d e D io s lo L a g a is a g o r a co n m u e h a dili*

g e n c ia , p o r q u e m u c h o im p o r t a á l a s a lu d e s p ir it u a l de

in fin ita s á n im a s , p o r q u e , s e g ú n m e e s c r ib ía *, h a b ia s o lo

u n O b is p o e n t o d a s la s I n d ia s , e l c u a l n o p o d ie n d o s e r

c n t a n t a s t ie r r a s y t a n t o d is t a n t e s , n o h a b ia q u ie n po*

e n i * a id e a de e st« noinbr«, i orU U s d e i U ifio , c n U provin cia d e E n tre

D u ero y M iñ o , n o lejoA d« |& n t ia de V a ie o c ia d c l U Í2 o , qne « s í l a qtte

refiere a q u í B u Ig n a c io . C o m o b ien es era n e c le s liir ic M , aon q u e

Su priiiu ilvo d esiin o h a b i¿ ca d u cad o, y so a p licaban i v o a <;iden religiosa

p a ra n iayu r servicio d e l a Iglc»Í4, )oa c^ ió iico s d e e n io n c e s , ûe 0 0 h a .

b ian aprefidido iCMlavia efe )os p r o te sia n le s á sa q u ear i ia Ig lc a ia , creian

X cuQ ra ¿o fl q u e l a uninn n o p o d ia h ace rse p o f l a ascoríd ad K cal e>no

p o r i a P on tificia, y s a i se a cn d ió a l F o n o fic e , o to rga n d o (a dcfiniti%'a y

perp áiu a in corporackin d e S.an F in s á la Curn pafiia FaoJo I I I , x J u lio 111 ,

su «acesor, l a d e lo» otro» m on asterios nom brados. ( T e llc a . C rw iú rt de la Çpm îia in Pprítigai, kb«. I y I I e ü v a rio s lugares.)

‘ C u a n d o entendem os.

‘ S a n F ra n c isc o Javier.

* E n l a b u h de la C e n a de) SeB or, c s in e» . l a q u e h a s fa c l Po n ü fi*

ca d o de d e b i e n t e X I V p rom u lgaban lo« Sam o« P o n tífice * to d o s los

aao < e l J u c v » S a n io , llam a d o e n e l Icn gu aj« r itu a l/*>«« V in C tw rj D e- ihiai.

* M aestra F ra n cisco , e aio es, S ¿ n F ra n c isc o Javier,

d ie s e d a r e l s a c r a m e n t o d e la C o n iir m a c io n , y o t i 'o s c o

s a s a d h e r e n t e s á l a s a lu d d e l a s á n im a s , y p a r a e s to y

p a r a o tr a s e n s a s m u c h a s e s c r e b ia d e m a n d a n d o ru m ed io s,

lo s c u a le s y o e s p e r o s e h a b r l n e n p o c o t ie m p o , s i c l R e y

e s g r ib e a l S e f io r IB a lta s a r d e F a r i a : q u e e n n e g o c ia n d o

n o s o t r o s , y a u n o t r a s c o s a s m u e h o m e n o r e s , s e d ic e p u-

b l i u ‘ q u e n o s o tr o s q u e r e m o s g o b e r a a i ' e l m u n d o .

D e R o m a ...... ‘

A lo q u e d e c ís , o s h a f ;a s a b e r e n q u é p u n to e s t á e l

m o n a s te r io d e L o n g a v a l l i s , s é q u e e i S e ñ o r B a l t a s a r de*

F a r ia h a h a b la d o e n ell<5 , m a s h a s t a a g o r a n o e s t á la

c o s a d e s p a c l ía d a ; d e b e is h a c e r c o n c l R t y q u e s ie m p re

le e s c r ib a d e e s t o , y s o b r e o t r a s n u e s t r a s c o s a s , p o rq u e

é l t ie n e m u c h o s n e g o c io s ; a s im is m o s o lic itá n d o le c o n

v u e s t r a s le t r a s , a g o r a p o r c o rr e o , í^ o r a p o r la v i a d e la

C o r te d e l P r ín c ip e . D e s p u e s d e s t o *, a u n q u e c l S e ñ o r

B a l t a s a r d e F a r i a c o n s u d i l ig e n c ia y c a lo r s ó l ito h a h a

b la d o á S u S a n t id a d Ín te n s a m i? n te , y a l C a r d e n a l C r e s -

c e n c i o , y á 011*08 o f ic ia le s , n o h a n q u e rid o c o n c e d e r la

u n ió n d e l m o n a s te r io d e L o n g a v a U is ; a u n q u e c l S e ñ o r

B a l t a s a r d e F a r ia n o p ie r d e l a e s p e r a n z a d e l to d o , p o r

a lg u n a s b u e n a s p a la b r a s q u e le b a n d a d o . A p r o v e c h a

r ía m u c h o , u l t r a la s o t r a s d i l ig e n c ia s q u e d ije , q u e e l R e y

e s c r ib ie s e s o b r e e llo á lo s o f i c ia le s , e s k s a b e r . ¿ lo s

C a r d e n a le s C r e s c e n c io , A r d in g h e lo y E s ío n d r a t o , a s i

m is m o á M o n s e ñ o r N ic o lá s , D a t a r io .

Públicamente.* P& nesc ca ta ca rca c n e l a ñ o de X54£, pArqo« i eau reñ«re O rla o *

d in i (1. V I , n. 6) c) Q cgrK M qu« e n «U a 4« trata,

' D c íp o c s d e c6cri(o ceto.

C A R T A X C V III ^

AL DOCTOR PEDRO ORTIZ.

Que la Comtâliia no admite renta» ni ben«iv¡Wi y rabones que pan ello tiene.

j í s .C u a n t o a l b e n e fic io q u e n o p u e d a s u c e d e r n in g u n o

q u e n o jsea p ro fe s o d e s t a C o m p a ñ ía , p a r a q u e d e s p u e s

g a s t iin d o p o c o s e p u e d a p ro v e e r m u c lio p a r a l a c a s a ó

C o le g io q u e s e h ic ie r e e n A lc a J á , e s v e r d a d q u e d o n d e

o tr o f r u to a lg u n o v in ie r a a l b ie n u n iv e r s a l d e l a s á n im a s ,

n i á e s t a C o m p a ñ ía t o d a v u e s t r a p o r c o n d e s c e n d e r á

l a b u e n a in te n c ió n y s a n t a d e v o c ió n d e v u e s t r a p erson a»

y o m e g o z a r a e n c l S e ñ o r N u e s tr o , s i a c e p t a r p u d ie ra ;

tafnen^ c o m o n u e s t r a m ín im a p r o fe s io n s e a n o t e n e r n in -

^ n a c o s a d e r e n ta e n c o m ú n n i e n p a r t ic u la r , y e s to

c o n fir m a d o p o r d iv e r s a s b u la s d e S u S a n t id a d , n o osk*

r ia m o s t o m a r a t r á s , d e u n m o d o d e p r o c e d e r m a s perfee*

t o e n m e n o s ; a n t e s d e s e a m o s in te n s a m e n t e q u e D io s

N u e s tr o S e ñ o r e n s u m a y o r s e r v ic io y a la b a n z a n o s l le

* C o le e , rom . E% u n «afÛulo de ca ria .

* U n o cnn c u fa de a ltn a t, b ien dniado» q u e e) Dr. OriTs ic n la c n Ga* U p a fa r , y qu ería ce d e r i l a C o m p a S ia , co n t a l q u e e s t a ee obliR tu c per-

p ^ tu am en ie á d a r un su je to q u e d ebcm pcñ ase e l oAcio.

* El d o )a C M n p i^ a q u e tu viere e l benefieíO'

' S u sí^ iese daño.' Pero.

v a s e d e s t a v i d a , q u e ú lo s p o r v e n ir d ié s e m o s t a i cjem *

pU). Y s i * e l o b is p a r y t e n e r c u r a d e á n im a s s e a posí

ha bita m f>er/eciicnem \ y e l e o lrá i* e n R e lig ió n in ifiu fn per-

JecU oftis *, s ie m p r e e s e n e l l a m a y o r p e r fe c c ió n n o te n e r

« n t a s n i e n c o m ú n n i e n p a r t ic u la r , q u e te n e r la s ; y ú

J o n a n * to d o s b e n e ñ c io s p r o v e y é n d o s e á p e r s o n a s R e l i

g io s a s fu e s e e n m a y o r p r o v e c h o u n iv e r s a l d c l a I g le s ia

( lo q u e e s p r o b a b le , y c ie r t o , e llo s s ie n d o t a le s d e s p u c s

d e t o m a r lo s b e n e fic io s , c o m o a n t e s e r a n ) , U itu n *• c o m o

d e la n te l a s u m a P r o v id e n c ia s e a n m u c h a s y d iv e r s a s

v ía s p a r a r e fo r m a r &u u n iv e r s a l I g l e s i a , á n o s o tr o s e s

m a s s e g u r a y m a s d e b id a p r o c e d ie n d o c u a n t o m a s d e s

n u d o s p u d ié r e m o s e n e l S e ñ o r N u e s tr o , s e g ú n q u e é l

m is m o n o s d a e je m p lo á lo s q u e co n t o d a h u m ild a d q u i

s ié r e m o s e n te n d e r . P o r t a n t o n o s o t r o s , r e c ib ie n d o v u e s

t r a s a n t a in te n c ió n y v o lu n t a d , t a n t o l le n a d e c a r id a d ,

c o n d e s e o s d e p o n e r e n o b r a s , c o m o s ie m p r e l a s h e m o s

r e c ib id o , q u e d a m o s s ie m p r e e n a u m e n to o b llg a tís im o s ,

c o m o s i e l to d o s a l ie r a e n e l e fe c to d e s e a d o . P a r a la d e

te r m in a c ió n d e l c u a l a u n q u e lo m ism <i q u e h e d ic h o n o s

p a r e z c a , to m a m o s t r e s d ia s d e té r m in o p a r a c e le b r a r

t o d o s lo s S a c e r d o t e s d e c a s a , q u e s o m o s d o c e , e n c o m e n

d a n d o á t o d o s lo s s e c u la r e s q u e s e r á n v e in t e , p a r a

q u e b ic ic s e n o r a c io n á n u e s t r a in te n c ió n , l a c o a l sien*

* Y dudo que.

* D e ip tle v de adquirid a perfección .

* P n n cip io , e sto e», cn (n u i¿ e n c l cam in o á c 1j p c ife cc lo n . Q u iere

d ecir, q u e d e lo s q u e lo m a n O b isp n d o 6 cu ra d e A)m¿i6, t e pre&uporie quo

Son y i pcrfecCM] y d c l o s q u e en tran en r e lig iö s , q u e a^píraA í s e r lo .

’ Y »1 puede ser q u e eJ proveerse lo d o s lo« ben eficio s « n pcraooa»

religio sa s fu ese p a r í m ayor, ere.

*“ S in embargrt.

*' L o s de la C o m p a ñ ía rvo tace rd o tcs,

A . 1 5 4 7 . C A B T A S P B S A N I G N A C I O , ^ I Ç

d o q u e e n ningûna c o s a n u e s t r o p a r e c e r n i v o lu n t a d , d is

c r e p a n d o d e l a d iv la a , s e c u m p lie s e , m a s q u e e n to d o e l

m a y o r s e r v ic io y a lal^ an ^ a d e D io s N u e s t r o S e ñ o r s e c u m -

plíesíC e n to d o s , d e te r m in a m o s , y c o n fir m a m o s netmne du- crep an ie'* lo m is m o q u e p r im e r o n o s p a r e c ía , a p a r tá n d o

n o s e n to d o d e t e n e r r e n ta a lg u n a e n g e n e r a l n i e n p a r

t ic u la r , 8epái*ando d e n o s o tro s t o d a a fic c lo n d e c o n tie n d a

n i d e p le ito a lg u n o . D e s t a s y o tr a s c o s a s h a b la n d o con

e l S e ñ o r S a la d a r» c r e o , s e g o n m e d ijo , e s c r ib ir la la r g o .

D e R o m a 1 5 4 6 .

Ignacio.

C A K T A X C I X ^

A MSR. FRANCISCO CALIGARI,O B I S P O D E P I S T O Y A *.

A c ció n <le g r a c ia s c» p r« iiva y c o r k i e i 0frecítai«ntci».

j f is .M u y R e v e r e n d o S e ñ o r m io e n e l S e ñ o r N u e s tr o J e

s u c r is to .

U n a le t r a d e V . S . r e c ib im o s , q u e m u c h o n o s co n te n -

n in gu n o , e s (o ee, an4AÍm «m «nt«, á u n a v o z .

' T ra d n ccío n . V é a s e c l te s to Í u J i a « o « n « 1 A p é n d ic e 1 , n . X V . A

fine« d«l s ig lo p a u d o s« e l o rigin al c n l a C a te d ciJ de P lm oya,

cu iocad o e n u n prcciooo reltcarin. N o s h e m o s servido de c o p ij que

in vo cJ P , M en c h n c a , e sc rita e n 1« m ixm a h ojA y p o r l a m ism a m a n o qo e

u n a 4 e 1« d e D iciem b re d e 15541 e n v u d ft i lo s C 6 nao1e s de K ím jni,

' E l aA o so ierio r d e 154^« Siendo O b is p o ^ F iaio y & K obcrto P u ccí,

CatdenAJ, y c o u lju to r s a y o e s te M onseñ or G a lig a ii 6 O s lia n o , e s to v o en

P isto y a evan »«li2an d o e l P . J u a n P o la n c o ; h izo c o n é l lo » ejercicio» es*

t 6 e n c l S e ñ o r N u e s tr o , c o n o c ie o d o c la r a m e n t e p o r e lla ,

lo q u e y a p o r c a i t a s y r e la c io n e s d e o t r a s p e r s o n a s l ia -

b ía m o s e n te n d id o ; c o n v ie n e á ísab er, e l g r a n d e a fe c t o y

a m o r , y ta m b ié n b e n ig n o f a v o r , q u e á e s t a n u e s t r a m ífii-

m a C o m p a ñ ía , p a r a g lo r ia y s e r v ic io d e D io s , s e dig*

n a V . S . m o s t r a r , d e s d e q u e c o m e n z ó c n a lg u n a p a r t e á

s a b e r d e e l l a , l ’ o r lo c u a l d a jD o s á V . S . h u m ild e m e n te

m u c h a s g r a c ia s , tc n ic n d o n o s p o r m u y o b l ig a d o s , y o fre-

giéndoD O S á V , S . p a r a c u a n d o q u ie r a q u e s e p re s e n te

[>casÍon eD q u e s e r v ir le p o d a m o s , c o n l a s p o c a s f u e r ia s

q u e D i o s N u e s tr o S e ñ o r , n o s c o n c e d e e n s e r v ic io d e su

D iv in a M a je s t a d . T a m b ié n r e n d im o s á V . S . p a r t ic u la

r e s g r a c ia s p o r lo q u e n o s e s c r ib ió ; q u e e n v e r d a d h u o

m u y a l p r o p ó s ito h a b e r d e a h í in fo r m a c ió n c ie r t a d e la

c o s a c o m o p a^ ó . Y s e a V , S . s e r v id o d e p e r d o n a m o s

q u e lu e g o n o h a y a m o s c o n te s ta d o , n i r e c u r r id o á V . S .

s o b r e lo q u e a c a e c ió , p o r c ie r t o b u e n r e s p e to , c o m o d e l

q u e l a p r e s e n te l le v a p o d r á e n te n d e r . A s í m i s e r é a h o ra

m a s la r g o e n e s c r ib ir á V , S . , e n cuya^s d e v o t a s o r a c io n e s

m e e n c o m ie n d o .

R o m a , á lo s 1 4 d e M a r z o d e 1 5 4 7 -

D e V , S . h u m ilim o s ie r v o e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

Ignacio.

Sobrescrito . ^ j f i s . i = A l R e v e r e n d ís im o S e ñ o r e n e l

S e n o r N u e s t r o m i S e ñ o r m u y v e n e r a d o e l O b is p o d e P is *

t o y a , e n F l o r ^ c i a .

p c r i i o a k e O alÍg¿H , y 8*li& de e l i « m u y a p ro ve ch a d o . esp<«¡alm «nic €0

e l c c lo d e pred icar y trab a ja r m u y á * vcra e e n la »alvaelon de la * a l m «

<W 6U» d Ío ce « a n M , q n cd an d o « m h ie n d e sd e e n io o ce e m o y adict® á )a

C o m p a íia , C n an d o k e » cn b ió e sta cart», m u erto K c c i , e ra y a O b j'p o

propietario.

C Á R T A c

AL P. FR. FRANCISCO DE MEDDE.Rehd&a co rte u n en ie la o n ton d e Im C l in g o s R e gu la re » S o m a s o js i 1»

CoinpaAla.

jÆ s.

L a s u m a g r a c i a y a m o r d c C r is t o N u e s tr o S e ñ o r s e a

s ie m p re e n n u e s t r o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

H a b r á u n a hoi*a q u e r e c ib í u n a c a r t a d e V , R . , d e 26

d e F e b r e r o , c o n o t r a s q u e ju n t a s v e n ía n , á la s c u a le s se

d a rá b u e n c o b ro ; y c u a n to á lo q u e d ic c R . , q u e m e

h a e s c r ito y y o n o le h e c o n t e s t a d o , l a v e rd a d e s q u e

h a c e y a h a r to s d ia s e s c r ib í , m a n d a n d o l a c a r t a á V '. R , ;

m a s , p g e s d o l l e g ó , e l S e ñ o r d e t o d o s l a q u ie r a t o m a r á

s u c a rg o .

C u a n to á lo s b u e n o s s a c e r d o t e s d e l a S o m a s c a y d e

L o m b a r d la *, d ir é e n N u e s tr o S e ñ o r lo q u e s ie n to . P ri*

* C a le c á o n rum ana: ca (rad accíon . V é n s e «I o H g io a l U alian n , A p . I, n. X V I.

* S a n Jerónim o M ia n i, p M rício v e n e cia n o , mati v u lg a im c n le cunocido

por e l «p«3]i<lo d e E m ilía A i. )ib«ruár> m ÍlagTo»»m eiite d e u d » h o rru ro u

p r i s i ó n , j u c a d o á u l v o por e n mcdJo de «us e n e n ig o i f « r l a V irg e n

M a n a , d e jé la s arm as, re p a n i6 l a bsc.teod« Á lo s p o b ^ a , y s c con sagró

tnier&m ente a l M iv íck ) de D io s. 0 î?rrai la r g a s y c r u e ic s , c o n su c o n e jo

t n s e p a r s b le de b a m b fe i y h abían d ejad o en l i h o rfsn d ad e n to d a

IiaH k u n a m uchedum bre innum e rabia d e nii^M d e am bo s q u e b am *

b;íen to4 y desam^karados r a g a b a n por to d a s pa rtes. D i6s< Jer&ním o á re.

Cf)jcrlos> sîsJeniarlos y criarlos, y ju n iá n d o scle o tra s p erso n as piadosas,

T. I. 2 1

m e ro : t e n g o e n te n d id o q u e t ie n e n c o n c e r ta d o u n ir s e e o n

l o s b u e rw s s a c e r d o te s , canóniROS r e g la r e s , q u e h a y en

V e n e c ia y N á p o le s , y h a n s id o fu n d a d o s p o r e l K e v e re n *

d is im o C a r d e n a l T e a t in o . S e g u n d o : a u n c u a n d o l a t a l

u n ió n n o h u b ie s e s id o l l e v a d a á e fe c to , d e s e a n d o lo s ta*

le s p r e s b íte r o s r e g u la r e s u n ir s e c o n e l l o s , ó e llo s con lo s

p r e s b íte r o s r e g u la r e s , p a r e c e q u e s e g ú n l a m o d e s t ia y

h u m ild a d q u e e l S e ñ o r N u e s t r o p id e á lo d o s , n o h a y a lu

g a r p a r a lo q u e V . R . m e e s c r ib e . T e r c e r o : a u n q u e no

h u b ie s e e n tr e e l lo s n in g ú n c o n c ie r to , n i p lá t ic a , n i d e se o ,

t o d a v ía , p o r l a s m u c h a s d if ic u lta d e s q u e v e o e n e l n egó*

c ió , n o s ie n d o t a l q u e p u e d a t r a t a r s e p o r c a r t a s , recib ien *

clérigo« y U f o s , fu n d ó ra rio » h ospicio« de K oérfanos y c u a s de r e c o l« *

cion p a ca m iije r ^ p t c a d o t u con vertid as; y h ^ Í0 rid o a si e c h a d v lo e ci>

m ien tes de u n a C o o g re R a u u o <iu« «e )l«fnó e o a i^ e llo s princif»os 4e U

S < w d tc e , d e l n om bre d e u n p u e b iccillo del ca m p o d e B é r g a m o , donde

co m e n zó , y ¿ e T.om hartfÍA, porque e n e « U provincia m a s que e n o m s ec

pro p ag ú p o r entonce»» d escan »ú e n el Seiia r e n l a S 9 m a«cA, 4 ^ de M ar-

s o d e I 5 3 7 i ¿ lo s 3 6 añ o e de ed ad . P a n lo I I I t u to r i/ v 1 com pacleroit

p o r Mfta C o n stitu ció n d e 5 d e Jn n ío de 15 4 0 , * í w n a r c o n g r e ^ c iim c o a

«upenor, estatu to» v ex en cio n es, p ero u n m en ta r vo(i>« reliô& â. E n

j 546, por UQR c a n a fe c h a á 8 d e N o rie m h re , lo s u n ió á lo» T e a tin o « uoo

d e lo s prim efo« fu n d a d o r « d e e^to», y e l que lea d io finm htc, Juan P e d »

C a ra fl« , C ard e n a l; m a» n o dcbÍ6 d e quedar defin itivam en te « « n jiá a 1j u n ión e n a q u ella fc c h * . cua,ndo e l a ñ o siifutenle ped ían lo e S o m á te o s á

S a o Ig n a c io , c i ^ o M v e p o r e%ta c a n a , p o r m edio d c l P . M e d d e , v w ü

g f a v c y re ligio so de P e n is a (O rlan d ., lib . V i l , 1 5 ), qne lo» in corporase i

l a C o m p iló la , N o babiC ndolo a lcan a ad o , ^quedaron aj.'regado« & loe T e a -

tin o s, h . i « a q u e á 13 de N o viem b re de »555 e l m ism o J u a n P e d m C a -

ra ffa , y a P a p a to n eJ nom bre de P a u lo I V , v id v ió á separarios. P ió I V le»

< to r g ñ vario» privilegio«, y û aobrioo S . C a r lo s B o rro m eo le« di& e n P a

v í a l a abadía; de S a n M a y ó la , qoe h a b ía á d o de C ln n ia cen se«; y últim a*

m en te, S * n P ío V , p o r « n a C o n stitu ció n d e 6 de D iciem bre d e X 5 6 8 , lo*

e r ig í* e n rcÍÍt;)on de C lérigo « regu lares, b a jo la r e g la de S a n A fO M m y

co n e l t ítu lo de S a n M a y o lo d e Paví/i ó d e l a S o (iia « ca , 7 e » orden que

do la b u e n a v o lu n t a d y s a n t a in te n c ió n d e V . R . á m a y o r

g lo r ia d iv in a » q u e d o m u y o b lig a d o *- S i e n a lg u n a c o s a

p u e d o s e r v ir á V , R . e s t a r é s ie m p r e m u y p r o n to e n e l

S t ñ o r N u e s tr o ; á q u ie n r u e g o q u e p o r la s u in fin ita y

s u m a b o n d a d n o s d e s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q ife su

s a n t ís im a v o lu n ta d s in t a m o s , y a q u e lla e n te r a m e n te la

c u m p la m o s .

R o m a , 1 5 d e M a r z o d e 1 5 4 7 .

S (^ y a c ñ lo . = j í s . = A F r . F r a n c is c o d e M e d d e , P e -ru s a .

h a prestado esceien te» servícioa i U Ig le s ia , 1 » «olo e n la cr ia n sa d e ]o£

heéifajins, sin o U m b íe n ed u can d o I2 ju v e n tu d c n co le g io s y sem inarjos.

(A uberlf) M i f e o , R í f p i l t e 4 t C o m iltu lU n u t e ler U o tu m e n g r e t ^ t i a n e

t i v c n U u m . A n t u t r p i a , j t e t t t ^ . )

* C o o io e n eJ con sejo divu iu, co m u /ílcad o ú S u Ig n a cio , la C o m p a*

Ría fu¿ d«M jiiada á d a r c im a i «m presa« m u y y ir a h a jo « « , p o r la

n u y o r glo ria d « D io s e n lo d a la tie rra , en ten d ió ©1 S a n to PA triarce ner

cn e lU ttecesajío e l m ay o r v ig o r 7 rrd>uMe« d e ca p ln iu que d a r ^ podtc.

se; y coeno l a fu ersa n ace de la u n io o , y l a u n io n e n u n a cu n grcga cio n

n ada la aprieta m a s q u e l a on id ad d e e sp íiicu y la « u n fb rm id ^ de loa

ju ie iM y Costum bres, to a n d o , a eg u n w herm u«a espreajon , to d oa lo e In*

dividuoe sori d e un » in n o co lo r; por e so n o aolo ew a iu y A en laa

C oQ U itu don e« q u e n in gu n o que h u biere v e s tid o c l h á b ito de «tra religion

ío e se recibido e n l a C om p & íiU , aino q n e ;am £ a con sin tió cn u n ir <00 c a la

lu n f üna otra co n greR acio n , p o r m u y »an tos 6 m u y a m ifo a q u e fuesen

*» s m ie o b r o f. S á b e se p o r teaiim onto d e l P . R iv a d c n c ir a . q j e e n 15 4 5 se

n e gó 4 la d e lo s T c a iin m ; e sta ca rta nos n iu cstn i có m o reh u tó U de los

9 o ra a*co « y tam bién c o n s U h aber d c u c h a d o m a s a d ela n te la cW lv sQ a r-

nabitas. {BoU ajid., t . V i l J u l., p . 5 5 2 , n, 749 .)

C A R T A C r '.

A U N C A R D E N A L ’.

R c c o m ic n d j á lo a SoniMCOft p w í <íue S u S a tilid a d coftfiftnc 6\i u n ión i

lo s T c s iin o s .

JSs.M i m u y R e v e r e n d o y V e n e r a b le > fo n s e ñ o r:

R e c o m ie n d o á V . S - R m a . »e s ir v a h a c e r s a b e r á l a

S a n t id a d d e n u e s t r o S e ñ o r , q u e a lg u n o s s a c e r d c ite s , d é *

r ig o s y le g o s , l la m a d o s d e l a S o m a s c a , q u e c u id a n d e lo s

h u é r fa n o s e n a lg u n a s c iu d a d e s d e L o m h a r d ia , d e se a n

agref^ arse á l a C o n g r e g a c ió n d e lo s C lé r ig o s R e g u la r e s *,

y h a c e r e n e l la , s e ^ n s u s c o n s t it u c io n e s , lo s t r e s v o to s

* C o le e , rom .5 trad u cid », V é a e c c l o rig ia a i i l» li* n o e n e l A p é f i 'c e I,

D .x v n .* l i ic n le v e ôe « t a c a tta se i u n C a r d e n a l, m a s ou e l fa .

c ll d ecir i cu ál d c lo s m o ch o s c o n q u ie n e s 8 « i Ig n a c io le n i* va lim ien to .

* L « vu lga rm en te lla o ia d o s T e a n n o s b d e Ja Proviclencia. F un d ó lo «

S a n C a y e ia n o de T ie n e , noble va ró n »íce n tin o , d c Tsda .idm iraW e, a jai-

dadü de Ju an P e d ro C a r a ffe , O b U p o d e T e a l i , de d o n d e le s T in o e l n o m -

bre d e T c a tín o s , d e H on ifecío de C oU e y P a u lo C ü n w flie ri, to d o s a v e n

ta ja d o s e n n o b le za , prcn d s« y i.-uiijdad de v id a . E sto « cuaEro, ob ten id a b

con firm ación de C le m e n te V I I £ Z i de J u n io de 1 5 2 4 , dieron i« in cip io 4

i a n u e v a O rden e l d is t # de S e tiem b re d e l m ism o ar*o, h a c ie n d e to)«m ne

p fo icsio n en m anoB d e J o a n B a u tista B o n i i a n l , Obrapo de C a se rta . P » ‘

pu siéron M ren ovar e n ia Ig le s ia l a v id a d e Iw« prim eros eriaüan o s d e Je-

ru sa len , c d »1 se p in ta e n lo s H e c h o s A p o M ó li« « , c, u , viv ie n d o e n e o -

in u n , sin b ie n ca cxJaW es ni ren tas » l ^ n a s , auatentándose de Ijm osn a*, y

esa» u o pedidas, b n o ofrecida» p o r lo a fieles c^ p o n ián csm e flie , y cm*

A . 1 5 4 7 . C A U T A S D B S A N I G N A C I O . 3 5 5

e s e n c ia l US d e p o b r e z a , c a s t id a d y o b e d ie n c ia , l a c u a l

C o n g r e g a c ió n fu e in s t i t u id a p o r c l P a p a C le m e n t e d e íe*

1Í2 m e m o ria , y c o n fir m a d a p o r S q S a n t id a d . I3 ie n p u d ie

r a e lla , e n v ir t u d d e s u p r im e r a in s t i t u c ió n , r e c ib ir estt)s

v o t o s ; m a s c a o t o d o , p a r a m a y o r d e v o c io n s u p lic a á S u

S a n tid a d q u e v ir a vocis oráculo (v e r b a lm e n te ) l a f a c u lte

p a r a a d m it ir á p r o b a c io n y p r o fe s io n á lo s m e n c io n a d o s

p r e s b ít e r o s , c lé r ig o s y le g o s d e la s o b r a s d e l a S o m a s c a ,

y m a n d a r lo s d e s p u e s d e l a p r o fe s io n a l g o b ic m d d e la

s a n t a o b r a d e lo s h u é r fa n o s , q u e a n t e s c o m e n f a r o n , p u -

d ie n d o ta m b ié n m a n d a r e n l u g a r d e e llo s lo s p ro fe s o s

q u e e s té n e n l a C o n g r e g a c ió n , s e g ú n q u e ¿ e l la p a r e z c a

s e r m a s e s p e d ie n te *.

Sofrrtfam ío, — j é s . = P o r lo s P r e s b ít e r o s d e L o m

b a rd ia .

p U ín d o se p a n e c o l a o rscío n y c u h o d ivin o , parte e n pred icar Ix p a l a b »

de D ioe y a d m io isiia rlo e s a c iU D e n tij« de P e A iie a c ia y K u c ¿n < iia , (AMber-

tu M irto , R f g n i a f t C o ñ i h M i ^ i c l f r t c f f r x t i t i n e o n g r e g a í i ^ T f u v i o e n t i i t m ,

p a g . 83 e t ic q .)

* N o h a y fircK*, 0Í e o l o i historiadores de la C o m p a ñ l? se h a haltiulo

ra u ro de e s te h e ch o {w r donde conjetiiraH a. P a re ce fMseierior i )a e s c n u

a l P . M ed d e, porqne á e s te h a b la e l S a n to d e la n n ion d e S o m a u n a y

T ea lin o ft e n tono dudoso y va ^ o , de la cu al, cu an d o c%;ribi» l a prebentc

ca ria , e sta b a b ien en terad o; p ero n o dehe de acr m u y pu»teriur, pu es nu

ea r e p jla r qo e loa S o m a ic o s, dese«iiidc» ]a s a n d o n p o n tiS e ia p a ra eu a g te -

gA tio n á lo« T e«(Ín o», U r ü a s e o m n ch o c n ped irla, la e g o ^ u e Ig n a cio

loe deM buei& d e )a pretendieron c o n l a Com paQaa.

CARTA Cll

A L P. JU A N D E PO LA N CO .

S ib iu y suavem trnie le ad vierte, có m o s o p o c a dincrccion a l qu erer rcfor*

m ar )¡> v id a d e l D u q u e y D u q u e » d e F lo re n cia h a im ped id o csce mi«r[ii>

bien, y niroA, á esh ara ian d o l a s fandi.ciune« q u e a lli t« D reparabao, y le

e n se ñ a á reparar el daA o ca u s a d o c o n p ú b lico s e jem p lu e d e h o m J d ad ,

a n im á n d c lc á e«perar qu« a l fin to á o fiarsr& e n bien.

J í i s .

L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s t r o S e


A lt)s 2 1 d e H e b r e r o r e c ib í u n a d e M a e s tr o L a i n e f ,

d e T r e n t o , y o t r a v u e s t r a c o n e l l a d e l p r im e r o d e l mis*

m o , y p o r e l l a h e e n ie n d id o q u e á M a e s t r o L a i n e z es*

c r ib is te s , q u e p o r e l d is e ñ o * d e l a c a s a y n e g o c io d e F l o

r e n c ia n o se d e b e n d e ja r o tr a s e m p r e s a s m e jo r e s , p o rq u e

c^ ta e s c a s i d e s h e c h a . N o d e jo d e h a l la r m e c o n c u id a d o ,

y m a r a v il la d o e n l a s d o s p a r t e s , c o n je tu r a n d o s í o s h a

a y u d a d o m a s d b u e n c e lo c o n v u e s t r a m u c h a c a r id a d ,

q u e e s p e r ie n d a y p r u d e n c ia e n e l l a s ; y a s i r e c ib ir ía m u

c h a c o n s o la c io n e s p ir i t u a l , s i d e e s t a d u d a m e p u d iése*

d e s q u it a r . P o r q u e c u a n to á l a p r im e r a p a r t e , d o n d e * y o

p r e te n d ía d e s a c a r á M a e s tr o L a i n e z p a r a F lo r e n c ia , y

q u e v o s le e s c r ib á is p a la b r a s m o t iv a s a l c o n t r a r io , y no

' C o le e , rom.

* DeNj;nío» id ea de fu n d ar u n a casta d c l a C n m p aA la en Florencia.

* C u a n d o : y p á sen se pus a lto l í s d o s Í4 s q u e s ig u e n , co n lo iôe que*

d ará c la iu e l ponto.

d a n d o a v is o a c á p r im e r o , n o s é c 6 m o p u c d c e s t a r b íe n .

C e r c a l a s e g u n d a , a n t e s q u e l a c o s a e s tu v ie s e t a n c a id a ,

y o lo p e n s é la i 'g a m e n te , y o s h ic e e s c r ib ir p o r M a e s tr o

A n d r é s ‘ h a b r á u n m e s e n t e r o , p o r q u e m u d á s e d e s e l

m o d o d e p r o c e d e r c o n e s o s S e ñ o r e s . P o r q u e á u n o s s e

m e ja n te s S o ñ o r c s , y d e t a n b u e u e je m p lo , y c o n m u c h a

r a z ó n e s ta n d o e n c o n tin u a v ig i l ia * d e lo s q u e le s s o n fa*

v e n ib le s Ò c o n tr a r io s , d a r le s p r e c e p to s 6 a v is o s p o r c é

d u la s p a r a l a r e fo r m a c ió n d e s u s c o n c ie n c ia s 6 e s ta d o ,

s in h a b e r p r im e r o a ic a n z a d o c l d e b id o a m o r , c r é d ito y

a u to r id a d co n e llo s , e s m a s pai*a to d o d e s b a r a t a r q u e

p a r a s a l ir c o n lo q u e s e p r e te n d ía ; y a s im is m o s e o s e s

cr ib ió á B o l o n i a , e l m o d o q u e h a b ía d e s d e te n e r co n e l

O b isp o y c o n c l D u q u e , s í o s l l a m a s e n , p a v a g;u Íaros cn

to d o p o r p a r e c e r d e llo s » p a r a h a c c r m a y o r p r o v e c h o es*

p ir itu a l e n e l p u e b lo ; y a g o r a c o n e l D u q u e y c o n la

D u q u e s a , q u e r ié n d o lo s d e p r e s to r e fo r m a r , v e is e l fin de

Jas c o s a s e n q u ó h a p a r a d o . Y o m e p e r s u a d o e n to d o ,

m ira n d o l a m u c h a c a l id a d > m u c h a h a b ilid a d q u e D io s

N u e s tr o S e ñ o r o s h a c o m u n ic a d o , q u e e s t o p a s a d o o s

se rá m u c h o a v is o p a r a a d e la n t e , y q u e s u D iv in a M a je s

ta d h a d e h a c e r m u c h a s c o s a s á s u m a y o r g lo r ia , to m án *

d o o s p o r s u v e r d a d e r o y f ie l in s tr u m e n to p a r a e llo ; y p o r

e sto , n o d e s m a y a n d o , p r o c u r a d d e p a s a r a d e la n te c n e l

S e fio r d e to d o s . N o s o tr o s t e n e m o s e s te n o m b re ", m a y o r*

rn en te c n R o m a , p o r a lg u n o s q u e la v e r d a d n o a l t a n z a o ,

* P , A n d ré s F ru tio , fra o cc s, n a R in l d e C b artrca, gran hneneniMa

y bo fn bfc 4 e ca n d id ísim a* coa(ambrcR> q u e h a b ia vu e lto «I anCeñor

d» P a d u a , a ca b a d a l a T « o lu g Ía , y 8«rria p o r e e ie üccn p o a lg u n a s ve c e s

i * «ecrttario i S a n Ig n a cio .

‘ M n y vÍB¡laf»t«s y a te m o s p a w ob»«r»ar y con oeer loa qo e, «te.

R epu tación , con cepto.

q u e q u e re m o s g o b e r n a r t o d o e l m u n d o ; y %i M a t ía s c l de

l a s p o s t a s d e l P a p a h a p a s a d o p o r F lo r e n c ia , 6 a lg u n o s

s u s a d h e r id o s e n i n o r a n c i a , n o s e r ia m u c h o q u e c o n tr a

n o s o tr o s h a b la s e n a l D u q u e , y q u e e s to ta m b ié n a y u d a s e

p a r a m a s d e s h a c e r e l m a y o r s e r > ic ío d e D io s N u e s tr o

S e ñ o r .H a c e d m e e s t a g r a c ia p o r a m o r d e N u e s tr o S e ñ o r ,

q u e c o n t o d a b r e v e d a d p o s ib le y p o r d u p lic a d a s m e es*

c r ib á is m u y l a r g o , m in u ta m e n te ’ n a x y a n d o to d a s la s

c a u s a s y c o n je t u r a s q u e p o d r é is a le a n 2 a r 6 p e n s a r q u e

h a n s e y d o o c a s io n q u e e s t a c o s a v a y a á d e s h a c e r s e , y

e n tr e t a n t o d e s e o , q u e p o r e s a s p a r te a d o n d e m a s d e se

d i ñ c a c io n s e h a t e n id o , q u ie r d e v u e s t r a p e r s o n a , q u ie r

d e to d o s n o s o t r o s , q u e a h í o s e je r c it á s e d e s e n a c to s d e

m a y o r h u m ild a d , á m a y o r c o n fu s ió n d e l e n e m ig o , del

m u n d o y d e l a c a r n e , a s í c o m o s ir v ie n d o a lg u n a s h o r a s

d e l d ía á p o b r e s e n h o s p ita le s , y c o n s o la n d o s u s á n im a s

e n c o n fe s io n e s y e x h o r t a c io n e s ; p o rq u e a u n q u e m u c h o

maH s e a c a íd a y d e s h e c h a l a o b r a , t a n t o m a s y o s ie n to

e n e l S e ñ o r N u e s tr o q u e M a e s t r o L a in e z v a y a a l lá , p u

d ié n d o le s a c a r d e l C o n c il io , c u a n to m a s p r e s to p o d re m o s,

s e g ú n q u e p o r o t r a o s h e m o s e s c r it o , 6 o tr o s d e lo s n u e s

tr o s ; y s i á é l h a b é is d e e s c r ib ir a d e la n te , s e a m a s p a r a

a n im a r le p a r a v e n ir , q u e p a r a e l c o n tr a r io , q u e y o esp e*

r o e n N u e s tr o C r ia d o r y S e ñ o r q u e lo p e r d id o s e recu p e*

r a r á co n m a y o r g lo r ia d iv in a , y e n m u c h o p r o v e c h o espi*

r i t u a l d e m u c h a s m a s á n im a s : q u e lo s n u e s t r o s p r o c e

d ie n d o a l lá c o n m u c h a h u m ild a d , y c o n e l l a a y u d a n d o á

d is p o n e r l a m a t e r ia , m e d ia n t e l a g e a c ia d i v i n a , y o s in

d u b it a r e s p e r o , q u e s u D iv in a M a je s t a d p o n d r á e n tera *

m e n te l a fo r m a p a r a m a y o r a la b a í iz a y g lo r ia s u y a , p u e s

n o s o tr o s n in g u n a o t r a c o s a d e s e a m o s p o r g r a c ia d e l a su

D iv in a M a je s t a d ; q u ie n p o f l a s u in fin ita y s u m a b o n d a d

n o s q u ie r a d a r s u g r a c ia c u m p lid a p a r a q u e s u s a n t í

s im a v o lu n ta d s in t a m o s , y a q u e lla e n t e r a m c n le c u m

p la m o s .

D e R o m a ' ......

' F aJta I r f««ha, p ero e o l a e« p ia r o n a n a h a y a l m arg«!) (34&>

datn en tc, porr|ue « n F ebrero d e m «I P . L a in e z h a b ía v io i T r e n w

»1 C«oi.iljo, fvi e l P , P o la n c o « » u b a e n F lo re n cia , sin o e n P a d o a a c a b a n

do d e eaeudiar la T e o lo g ía , (Orlat^dini» 1, V I , n , n . ) l^ b i& d e ew ribjm c

«fi M arzo d e 1 5 4 ? - C u e n ta O rla n d ln l {1> V i l , n. 2 7 ) , q u e aJ apotttar la

prim avera <j« ei<e a ilo ( ^ 'm o v e n ) , e » d ecir, á fin e» di! M ar¿0 , po cn de»-

pu es de e e c r iu eaca ca rta , roiindó S a n Ig n a c io á loe P P . A n dree t r u u o

y Jeríinim o O c c llc á F lo re n c ia , d e donde p a ra e n ton ce s h a b la VMeUo y a á Rum a et P . P o la n c o . P o c o maiv a d ela n te, e n e l m iu n o a ^ o , le in m ¿ el

S an to por »ecreu rio ú n ico y ñ jo . hsbtfindoac e«rvÍdo anees «n e ste oficio,

dcapitf« d e S^n F ra n cia co Javier, qne fo e cl prim ero, d cl P . J e r é n is o

D om eneeh, d e l P . Pruaio» y m a s que de n i n ^ n o c o , del P> U an ofo m é

Perron, po rtoguea, m020 d e a n g u la r h u n iid « d y obeü>encÍa, io can »able

e n c l i ^ b a jo , q u e o iu riv e sie afto d « 1 5 4 7 . (V . O r la n d in i,), V I I , n . 7.J E l

P . K ivadeneirA c o n ta b a á e si, q a e u n d ía (el a 5 o xs4.2, cu an d o R iv a d í-

neira ic s ia 16J l e p fe ¿ u n i6 Kan Ig n a c io s í s ttb í* en ^ u¿ co n sis tí« s e r v n c

tee r iía r io , y reapcn dicndo é l c o n « u g e n ia l vivesft q u e t a i r r g n a r á n f ié t

d t h s see j4t c i , l e d ijo et S a n to ; P u e s lo m é d e su i tieril>anÍ4 , y t f d mí

\tcT«iATu. Y a n a d ia c o n g r a u a e l F . R i> ad en eifa , q u « eoroo la Coo^paAla

era n iila entonce«, fg é co n v e n ie n te ts v ie i« n íA o e l aecr«Lano. (Alcá&ar,

1 - I , A . I I , c . I I , I I .) E o cuaj’ to a l P . Polaocrt, d cK m p e íi& au ca rg o

h aata l a m uerte d c S a n Ig n a c io , y deapuca b a jo lo s do» G e n erale a ai-

fo ie n tc a , P . L a in e í y S a n Frandtpco de Boiâ, co n gran satÍ8(ai.i:Íon, He*

v a a d o seen pre «n g m n parte, y á v e c e s ca«i e n teram en te, e l p eso de la

corrcapundeocia, d e l g o b ie rn o y n e go cio s d « l a C o n tp a ñ U .

CARTA .GUI

A L DR. M IG U E L D E TO R R ES.

2 K o & a ].i u r á » Q fA e n c«nt«4 tiu le, y le fe licita por • ! bu«n « n ce so en

parte bftbído j cn p a r » ««{w riilo (1« s u i nefn<Í*>8; d ifice ita d q u e de pre.

sen té habui para m an d a r flujctoa d « la C om pim )A á la fu n d ació n de Z a*

ra^ > :a, p rraiovid a p o r e l D u q u e d e G a n d :a , y á la s u#rras de) condado

d e K K ^ gn rsa , p o r eatar vario« P P . ucopadub e n B o lo n ia e n e l Cr^tcílio.

jñs.L a s u m a g r a c ia y a m o r e le m o d e C r is t o N u e s tr o S c*

ñ o r s e a s ie m p r e en Q uestro c o n tío u o ía v o r y a y u d a .

N o p o d ie n d o re s p o n d e r h a s t a a ^ o ra , co n a q u e l ía d i l i

g e n c ia y p r o v id e n c ia q u e q u is ie r a , á la s su)~as q u e rece*

b í d e 1 9 d e H e b r e r o , y ta m b ic n p o r e n v ia r le a lg u n a re so -

lu e iiín d e a lg u n a s c o s a s t o c a n t e s á l a C o m p a ñ ía q u e

e ra n m / t m , m e h e d e te n id o p a r a e s c r e b ir e s t a , h a b ié n *

d o n o s g o z a d o e n e l S e ñ o r N u e s tr o d e lo s b u e n o s m e d io s

y s a u lo c o n c ie r to q u e s e h a d a d o e n tr e los s u y o s . A ú n ,

c o m o s u t i e r n a b o n d a d p u e d a to d o , e s m u c h o d e e s p e r a r

c e r c a e l S e ñ o r A r z o b is p o y U n iv e r s id a d , p o n ie n d o s u d i

v in a m a n o , q u e t o d a s c o s a s s u c e d e r á n á s u m a y o r a la

b a n z a y g lo r ia .

C u a n t o á lo q u e e l S e ñ o r D u q u e d e G a n d ía , s e y e n d o

d e s i m is m o m o v id o , e s c r ib ió á Z a r a g o z a e n f a v o r d e

e s t a m ín im a C o m p a ñ ía , m a s d e s u S e ñ o r ía q u e n u e s tr a ,

v e o p o r l a q u e r e c ib í , l a m u c h a a fic ió n q u e e l S e ñ o r M o r-

C o k c . r o n .

ra n o s * l ie n e á e lla , y í a m u c h a o b la c ío ii <ûe h a l ie c h o

p g r g r a c ia d iv in a ; a s í m is m o , l a s b u e n a s y s a n t a s in te n

c io n e s d e to d o s 1<»s S e ñ o r e s , á lo s c u a le s su S e n o r ia h u

e s c r ito : n o s o tr o s n o p o d ie n d o , e s p e r a m o s q u e e l S e ñ o r de

to d o s p o r c u y o a m o r s e o fr e c e n , e e r á e n m u c h o rem u n e*

rarlo& c n to d o - Y e s p e c ia lm e n t e á lo q u e v u e s t r a m e rc e d

m e e s c r ib e t a n t o in te n s a m e n t e y c o n t a n t a s b u e n a s n i*

í o n e s , s u a d ié n d o m e p a r a q u e y o e n v ia s e d o s p e r s o n a s de

e s t a C o m p a ñ ía p a r a e l c o n d a d o d e R iv a g o rz a ^ p a r a la

in s tr u c c ió n d e lo s n u e v o s c r is t ia n o s y p a r a o tr a s m u c h a s

o b ra s e s p ir i t u a le s , q u e c o n kI f a v o r y s a n t a in te n c ió n d t l

S r . D . M a r t in d e A r a g ó n y d e l a S r a . D o ñ a L u i s a \ su

m u je r, s e p o d r ía n h a c e r : e s v e r d a d q u e y o d e s e o sa lís *

fa c e r á a u s s a n t o s d e s e o s in D o m in o ; c o n e s to v e o m u c h a

p e n u r ia d e p e r s o n a s e n l a C o m p a ñ ía p o r e l p r e s e n te ,

p o rq u e c u a l w d e lo s n u e s tr o s q u e c> .taban e n Trent<5> lo s

d o s , e s á s a b e r . M a e s tr o L a in c ¿ y M a e s t r o SaIm ci*on ,

s o n v e n id o s á B o lo n ia c o n lo s l le g a d o s d e l C o n c i l io ; lo s

o tr o s d o s , e s á s a b e r , M a e s tr o C l a u d io , q u e e s t a b a e n

lu g a r d e l C a r d e n a l d e A u g u s t a , y M a e s t w P e d r o C a n i-

' M a te o S«bas(i»(i M orrano«, ó co m o M M crib « e n X^HislaTUt m í.

Í 4 la fT « » h u Ía á e A r a g m . M orran o, G o b ern ad o r d e (a A c e q a ia Im p « .

tíiü 6 C ô«] d t A c a ^ n , E s te , y Juan G o n r a k s á e V illa S im p U z , Secrc»

taîo d e l E n fteiA d vT C a i i u l V y Conserv& dor d e l R e a l Patríoiuníor D o s

M ifu e ) C lem e n ie , P roton otario de) C o n se jo BesiJ, M ic e t Ja im e A gu«(in

d t l C au iB o » M ae stre R aeionaJ. lo« ires t n l a C o ro n a d e A r a g u o , y D on

G ctfisalo P a te m o y , (ambJen M a e a ite R aeíofia], fu eron , fteguo e l P . U abrív)

f i ly u t t { H x U o r Í f í tH S.de U P fO f in c ii i tíe A r a g m , Uh. / , «. a 6 ), loe que

n u i se ie ñ a la fo fl cn to n cc s, prim ero c i o> recifn )en tosyd e» p u c»en buenas

o b íM h ech as i l a C o m p i^ ta .

* E ran ebios Ion C o n d e s d e R iv a g o rsa . y D o ñ a L o te a h erm an a del

^ 0 ( 0 D u q u e de G a n d ía y m u ) pareeida á ¿1 c n v in u d e s j obra« herói-

« M . {C ieofeicsoe, h b. 1 . c . V . 5. 3,)

s i o , q u e fu c e n v ia d o p o r e l n u e v o A r z o b is p o d e C o lo

n ia ‘ a l E m p e r a d o r , y v e n ie n d o a l C o n c il io , q u e d a r o n en

T r e n t o , n o s e p a r t ie n d o d e a l l í lo s C a r d e n a le s du J a c n y

T r e n t o » c o n otix)S c a t o r c e ó q u in c e O b is p o s - P l e g a á D io a

N u e s tr o S e fto r p o r l a s s u a in fin ita s m is e r ic o r d ia s p o n g a

s u s a n l is im a m a n o e n t a n u r g e n te s p e lig r o s y t a n e s p i

r i t u a le s n e c e s id a d e s . A s i d e e s to s c u a t r o n o p o d ie n d o

d is t i ib u ir , m a y o r m e n te p a r a t a n le jo s , h a s t a t a n t o q u e se

« A d o lfo S t h í .e m b u r g , q u « h ab ie n d o sid o prim ero co a d ju to r de H e r

m án W e d a , E le c to r y Ar*oT>ispo de C olonia» n cu bah a d e <k*

p n es -lue H e r m *n , c n g tó * d o por \ o % L u teran o » y en tregad o k elloe, no

coo«er\tándo»e c o n » c p ii t 61 su s «fff>res, sin o «a m á n d o lo» y dándole«

to d o ravor p a ra q u e loR propagA W n e n m d ió e e » s , tro ca d o de pa%tuf en

lo b o , n i <joeficndo corrcgirxe co n laa a m « *í« v a clo n e s del P a p a y del K m .

perador, fu e por c l b s , á in atanvia d e l clero y univeraídad d e C o lo n ia , de-

pn caio y dc^pv»eido d e U u i i t f a y E lecto ra d o , If^ c u ile » «e d k r o n i «b

Crtadjuivf. E s te m an d ó lu e g o a l C o n c ilio por pro<ur*d0f i A m b ro sio P e*

larffo, í i ir to w teW ogo, d t Ja ord en d « F re d jca d o re í, y a l gran D oc«»r P e

dro C aniak), d * l a C o m p a ñ ía d e J e a u s natortil d « N ire c g a , e n G êldre*»

B io ío d e a p e n a * s 6 tó o « , p e to q u e e ra 7 a por sn ca tra w d jn a n o in gen io,

sob era n a e lo cu e n c ia y p a sm o sa a cÜ T id ad y a p lica ció n , m u y in a ifn « en

l a T e o lo g ia ) « t o d w la s b u e n a s letra», y h a b í* e m p " a d id o e n defen sa

de l.v fe é I g le s ia ca tó lic a , a q u ella g lo río ilsim a ca rrrrt q u e con liB uft des*

pu e» por m w de cin e n cn ta a S c - co n t a n ia f lo r is de D i o s , b ien d e lo d *

A le m a n ia y sa lu d Ae in n um erables a ln u s , y co n su m ó e n t r ib u r g o de S o í í a

e n » 5 9 7 . habieixtft m erecid o de «u» c o flte m p o r in w s 1 « títu lo » ilustre» de

M a rtillo d e lo s h e re je s y A pó««ol d e A le n u n ia , y reciem em en te de l a

S a n ta S e d e e l hon O f de se r fo e M o e n io » a lta re s. ( P ^ a v le i o i , U l c r U d4 l

C o n H U c 4 Í T réH lo . U K V , c . 1 4 . * * • * . SS V I L c . t , « n . x , 2 , 3 , y t . 5 >

». *; IX , e. 13, «. V. 5, X. ¡ ,y < - 2 ,« . e.)* E n M a r t o d e »547 ae d e d a r t e n T r e n to u n a en ícrm ed ad d e tabar

d illos, que Jerónim o Fracascorio, m édico del ConeilSo y d e lo » m a s insifl-

ne^ d e » q n e lla e J j J , y B a ld u in o B *ld u Ío i, m u y celeb ra d o cam bíen c n 1»

m iam a fe cu ltad , c a lificM o n d e c o n u g io s a . C o m o e l n úm ero d e invadidos

crccicíie y m en od ea sen la s m a e n c« , y fu e se in m in en te, s e j i m e l 0*0 de

v e a c l é x ito d c e s te C o n c i l io , 6 m u c h o d e s b a r a to p o r

n u e s tro s m u c h o s p e c a d o s , c o a ! D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r

q u ie n é l e s , n u n c a p e r m it a , r e s t a s o lo e n e s t a s p a r te s

M a e 'itro P a s c a s io , e l c u a l e s p e r a m o s q u e e s te a ñ o s e p a r

t ir á p a r a E t i o p ía a l P r e s t e J o iin , 8 C "u n q a e M a e s t r o Si*

m o a m e e s c r ib e d c P o r t u g a l ; p u e s a q u í e n c j s a n o se*

y e n d o a ú n p ro fe s o aJgîno> n o s c c ó m o lo p o d r ía h a c e r

p a r a q u e d e t o d a s p a r t e s s e h u b ie s e e n t e r a s a t is fa c c ió n .

T a m tn , v ie n d o e l s u c e s o d e l C o n c il io y d e n t r o á e m e d io

a ñ o q u e M a e s tr o M í o n a . M a e s tr o N a d a l y M a e s tr o P o

la n c o e s p e ra n h a c e r p r o fe s io n , d e lo s c u a le s te n e m o s

m u c h a e d if ic a c ió n , v e r e m o s c u a n t o p u d ié r e m o s h a t e r á

m a y o r g lo r ia d iv in a : s i e n tr e t a n t o p o r a lg u n o s d e lo s

aquello« acord on ar la ciu d ad , c«nart<lo á lo« r«a¡ dentea e n elia

tc^da la líd á y co m u n icacín n , c o m e n z u o s lo» A d cu b an d a rw , ylo s C ard en alca P resid en tes J o a n M a ila d e l M o n te y M a rc e lo C crviit)

(Ke|;ÍnAj<lo P u io c» ta b a a u se n te p u r €*u»fl de en ferm ed ad ), víen d o câe «1

C on cilio se <jesXacÍtt sin rem ed io, pfopo aiefon q u e t e t r u l& ils t e í B o lo ,

tiia. V a n a fo e la opocieion d« lo « C a rd e n a les D . Ped ro P a c h e c o , Obiapo

de J w n , d n c t o y prudentisirtto Taron» y C ristó b al M ad ro e e i, O b isp o d c

T ft f t t a , c o n i M o a I m P rela d o s españoles; ce r « A d e Jas tre« cu arta» pArtes

d é lo « Padrea, pu d ien d o m a s e n e llo s e l p e lig r o p reacn le d e l a muere«

qne el tem or a l en ejo d c l E m perad o r, vo la ro n l a tre sla cio n , y •« p a n ie -

ron In ego p a ra B o lo n ia , q u e d án d o te e o T r « n io lo s esp añ olea y aJgon

otro, pera co n la d iscreción d e n o e je r tS ' n in g ú n a c to cortejliar. C o n lo«

L e g a d o s focrrrfi á Ionia, co m o TeóôgoR P o n tificio« q u e era n , lo s P a

dres L ttn e x y Salrr«ron ; m a s lo» P P . C a n i j o y reprcêntuit«»,

«ate del O b isp o de A u ^ b u r ^ y aqu el de A<)ol&, A rzo b isp o d« C « lo n i2 ,

h abjeron de perm anecer e n T r e n to , bien qew i p o c o « d i*« alcan zaron

lic e n c ia d e lo a C M d e n a ie s P a c h e c o y M a d n ic c i , y viftieroQ á B olonia.

A in con tin uó e l C o n cilio ; pero a l fin n o sie n d o p o sible p o r e n io n ce a voi*

Verle á T re n to , y obatin«ndo«e e l C é ta r «n q u e n o p r o a i ^ c s e e n otra

parte, v\ó«c e ^ P a p a o b liga d o á »u»i>end«rle p a r» evitar m ay o re s m ales.

rPallavtcini, Kb«. IX y X )

3 3 4 CARTAS D R SAN IO N A C IO . A . 1$A7 '

a lle g a d o s á M a e s tr o S im o ii 6 a l l ic e n c ia d o A ra o ^ , e n a l

g u n a m a n e r a n o s e p u d ie re s u p lir , p o r a m o r d e D io s

N u e s tr o S e ñ o r v u e s t r a m e r c e d r e c ib a m í v o lu n t a d , p u e s

e s l a s u y a p r o p ia , p u e s n o p u e d o t a n p r e s to v e n ir aí

e fe c t o q u e d e s e a m o s ; q u e a s í m is m o e s c r ib ié n d o m e e l

S r . D u q u e d e G a n d ía q u e c o m e n z a s e á p e n s a r d e a lg u

n o s q u e p u d ie s e e n v ia r á Z a r a g o z a , le r e s p o n d í p o r e l

m a l a p a r e jo n u e s t r o , q u e y o e s c r ib ía á M a e s t r o S im ó n cn

P o r t u g a l y a l l ic e n c ia d o A r a o z e n l a c o r t e , a s í m is m o á

V a le n c ia y á B a r c e lo n a , p a r a d e s p u e s e n to d o s m ir a n d o

io q u e p u d ié s e m o s h a c e r , p u s ié s e m o s e n e llo lo m e jo r q u e

n o s fu e s e p o s ib le , y h a s t a a g o r a e s p e r a jid o , n o t e n g o res*

p u e s ta .M a n d á n d o m e m u c h o e n c o m e n d a r e n t o d a s p e r so n a s

q u e d e m í h o lg a r á n d e s e e r v is i t a d a s y a c o m e n d a d a s

e n e l S e ñ o r N u e s tr o , y e l l ic e n c ia d o A r a o z e s t a re c ib icn *

d o p o r s u y a , q u e d o r o g a n d o á J )Ío s N u e s t r o S e fto r *.......

* D ió te « i r> «cf«code (rasIacÍM i e l d i« t i d e M « f z n ; e l X2 ««lícm n de

T r e n to )o< L e g a d o « y cu o ello», 6 m u ; p o co de<pue&, loe F P . L a ín e x y S a lm e r o ". A co m etid o e »te en « i ca m in o de u n a gravleiroa eo fe fm e 'ia d ,

P i qo«daron am bo s e n PatSua { w g a n O rU n d ln Í; E a r to li, I f a l i á , ¡ Ü . I I ,

t . T V , d ice q u e f i é en V e m n a ), y allí lo» cncontrarv>n to d a v ia lo s P P . C a *

ní«io y J a y o ; y e l lle g a d o S a n ia C r o s a p n s la ^ pot cafia« á L aiires

p a ra q u e fae«e A B o lo n ia , ftic co n C an iw o , d ejan d o i J a y o a l cu id ad o Oe

Salm eró n , y á ce ic sin e sp e ta n ;.!» d e v id a . S a n ¿ ain em b argo m u y pronto,

y de u n m od o q u e é l to v o p o r m iia gro M , co n u n a ca rta de contnel<^ qne

|c c » cn b i6 S a n Ig n a c io , y y a £ m ediadoa de A b r il to m a b « p a ite co m o

Sano e n lo4 trabajo« de) C o n cilio (O rlin d in i, lib. V I I , n. 2 4 ). C o m o el

S a h Io . <0 escH bir la prcsen ie can a> n o sa b ia de «»tos h ech o « que )a

salidA d£ n n o e y la qn edada de otro» e n T r e n to , r e n i t a claro haberla

escrito e n la ic g u o d a m ita d <1«l m e« d e U a i s o de 13 4 7 .

C A R T A CIV

A UN PADRE DE LA COMPAÑÍA.R i2 o n c s de n o c o n d ^ scsfid ^ c o r e ! Ar2obt0po do A r m A g h , q d e p w me

dio del p . p& tcasio Bro«c p e d ia p a m se cre ta n o SU70 aJ P . André» F ru sio .

j i s .P o r q u e M a e s t r o P i s c ^ i u m e ej^cribe d e p a r le de

M o n se ñ o r n u e s tr o A r m a c a n o , q u e d c& ca h a b e r le a t n u e s

tr o M a e s tro A n d r é s p a r a e s c r ib ir ; e s v e r d a d q u e é l , p r e

d ic a n d o c a d a d ia e n l a C u a r e s m a e n l a n u e s t r a ig le s ia ,

a n te s q u e l le g a s e á l a m ita d d e l a C u a r e s m a , le h iz im o s

d e ja r d e p r e d ic a r p a r a in v ia r le á F lo r e n c ia p o r lo q u e no

n o s p o d U m o s e s c u s a r , y p o r q u ita r le c n t a l t ie m p o d e

' £ s u , q u e fna» q u e c a r u p a re ce reunión d e do» h iJ m U s 6 pcsdataft

e s c r iu s en di»unv>« p ap eles, adjan ir'» i o tra c a r u principa], el primera

par« m osirajsff »1 Ar?obÍ*ipo A n n a c a u o , y c t otro p a ra in ic lig e n c U del

x o ieto í qcüen %e e»cribia, n o tie n e e n ia C o le ccio n rom an a, ú n ic a d onde

H h a lL , a i fe c b a ni sobrescrito, I>ebiú, »iti em b argo , de e»<3Tbir»« á B o .

lo B i* a l P . L a in e s , 6 t a l ves aJ P , S iJ m e fo n , e n 1» p r .o u v e r a d e l ano

‘ 5 * 7 > p«rqBe e n io n ce s fo é m an dado i P ío rcn cia , in tccm in p ien d o loa ser.

m ofie« que h a c ia e n R ocna, t í P . A n d re» F ru w o , to m o lo a se gu ran P atri-

ftaiü Í V r . I V , 9 6 O c L . > , X 8 7) y O rl andi t\i (1 .7 , n. í 7 ) , a] tn itm o

«•empn que aj(Í8tjan e n B olon ia aJ C o n cillo R o b cn n W a u c o p , A rzo b isp o de

P P , L a in e z >* Salm erón , b a ilin d o e e c n l a m ism a eixidad,

soflque n o asisiien d o aI C o n cilio , e l P . P a s e a s iy B n t t . E s , p u e s, m u y

Probable qne h abien d o p e d id o e l A rzo b isp o de secretario aJ P , F ru sjo por

m edio d e l P . Broet, de q o ie n t k b ia de aer a tn igo d«.«de qo e por d ilige n cia

« y a de N u n cio 4 Irian da, S a n Ig n s c io m an dase la rcapucata a l P v

p r e d ic a r , s e p u e d e c o o y e c t a r c u á j i f o e r a m o s y s o m o s De*

c e s ita d o s d e in v ia r le y h a c e r le a s i s t i r a l lá ; q u e s i fu e s e

ü o sa q u e c o n b u e n a c o n c ie n c ia p u d ie s e h a c e r , m a y o r

m e n t e e n te n d ie n d o la s c o s a s n u e s t r a s p a r t ic u la r e s , e s

v e r d a d q u é á s u S e ñ o r ía d e s e o h a c e r le to d o s e r v ic io á

g lo r ia d iv in a ; y b e s á n d o le l a s m a n o s d e m i p a r t e , h a ré is

m i t a n j u s t a e s c u s a c io n .

P a r a e n tr e n o s o t r o s , d o s c o s a s s o n e n c a u s a , y c a d a

u n a b a s t a , q u e y o n o p u e d o a s e n t ir c o n e i A r z o b is p o A r*

m a c a n o s o b r e M a e s t r o A n d r é s .

L a p r im e r a : n o q u e r r ía seei* c a u s a q u e s e d ie s e p r in

c ip io , q u e p e r s o n a d e e s t a C o m p a ñ ía s e p u s ie s e p o r

m o d o d e s e r v ir 6 a y u d a r e n s u s n e g o c io s á n in g u n o , per*

la d o 6 ie f t o r t e m p o r a l , c o m o n u e s t r o in s t i t u t o s e a d i

v e r s o .

S e g u n d a : s i S u S e ñ o r ía C en d iere v e la s e n e s c r ib ir á

P r ín c ip e s p o r e l b íe n c o m ú n , c o m o d ic e , y o , n o s a b ie n d o

lo q u e e s c r ib ir á , q u e r r ía c s t a i s o b r e m i, s in r a e í c l a i á

n in g u n o d e l a C o m p a ñ ía e n c o s a s q u e n o s a b e m o s .

dr» L a in e e , p o r se r e l Sap«rior, 6 « ! P . S d m e r o n . co m o com p& 2cto dc

l ir o c i e o U n o n d a tu r a y e n l a a m ista d pu rlicu lar del A rzo bispo, d«o<lo

q u iz á o c « n r a á q u e n o Ia dirlgiece a ! m ism o P . B r o e i t a enüennedad

e n Aquella co y u n tu ra e n e e n B c4onÍa. (V . O rian d . 1. 7 , n n . 3 4 , 2$,

2 6 , y P a lU v k in i, it to r i« á t í Caiwí/i© áx T r en lff, Üb. V I , c . 3 , n . 6.)

CARTA CV

A U N SU J E T O D E SCON OCIDO.

de U e d c M v c n cn cla e con ItoM r.

jrts.I .a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r i s t o N u e s tr o

S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a .

P o r q u e m e p e r s u a d o q u e v u e s t r a m e r c e d h a b r á p ía*

ce r, e n e l S e ñ o r N u e s t r o , d e e n te n d e r e l s u c e s o y ftrt q u e

h a sey d o e n tre n o s o tr o s y la S e f io r a R o s e r , a u n q u e e n la

se r ie d e U s c o s a s n o h a y m a te r ia a lg u n a d e p k c e r , p o r

h a b erse p u e s to t a n t a c i z a ñ a p o r e l e n e m ig o d e n a t u r a

h u m a n a *, y e s , c o m o v u e s t r a m e r c e d b ie n s a b e , d e s -

P a n e tWI o rigin *!, y cb t¿ m u y d e b s o z a d i, cxínCc a c iu a lm c o lc c n Is

•gleeia eW lem in a rìo c o f tc i l i« d e Z arí;fw «a , a n tíg o o c o le g io de I i C c m -

p tflia . M a s co m p lctM , to n q u e n o d<?) to d o , 6i>o d e s c o p k s , \m a d t) C 6 -

d e P a n s , »acacU á principios d«l s ig lo p a u d o , y « f a d« últim o s d cl

núeoio, e o»iad a si P , M e n c h a c a p o f D , C ario« G a ic « lu . A fc e d iin o m a y o t

d a S * n ta M a r U de Z a r a g o a a .L a C o le cció n rom ana tie n e afonuD Adam en-

t« un crasunio ca b al d e c» ta carta, u \ co m o sa lió d« m an o« d s S a n I g n a

cio. V ifta le la d irección , pero h a y raso n de so sp ech ar q u e s e escrib ió ai

M ipuftl d« T o ffe s , y Se m an daron c o p is s a va ría « partes.

K b c l o rigin al de Z a to g o z a e»tá m í e »te prioiápior rP o rq ue podría

■er q a e c l n issm o e n e m i ^ de l a n a tu ra b u m a n n , co m o a q u í sem brò, asi

tajflbieti «n e sa tk r r a h u b iese sem brado su c i í í ^ a cu a n to í l a s c u s a * de

«otre la Seft<;ra R o ser y nosotron, sscrib ifo s h e e l su ce so , pcrsuadiéndo-

“ « q u e h o lg v e i« de sabsrlo, y es, ctc,>

p u e s d e t a n t a » im pulaciO D es d ic h a s y p u b lic a d a s , y p o r

t a n t o n ú m e r o á e p e r s o n a s eD K o m a c o n tr a m í y c o n tr a

lo s o tr o s d e c a s a , veD Íeron, á p e tic ió n d e i a S e ñ o r a R o

s e r , q u e e n m an o R d e l C a r d e n a l d e C a r p í s e dgja;^c tin lo ,

S u S e ñ o r ía R e v e r e n d ís im a iu r id ice I ia c ie n d o t o m a r j u

r a m e n to á lo s d c n u e s t r a c a s a , lo s s o b r in o s d e l la h ic ie

ro n p a s a r l a c a u s a d e la n t e d e l L o c o t e n e n t e * d e l V ic a r io

d e l P a p a , p a r e c íc n d o le s m a s á s u p r o p ó s ito . D e s p u e s el ju e a d e c la r a n d o e n n u e s t r o f a v o r c e r c a la s Im p u ta c io n e s ,'

y p<5níend«» s i le n c io e c r e a lo s in te r e s e s t e m p o r a le s , p o r

q u e , c o m o v u e s t r a m e r c e d s a b e , se h a b la b a t a n t o d c lo

m u c h o q u e e l l a h a b ia e s p e n d id o e n n u e s t r a e a a a ; y n o s

o tr o s , te n ie n d o e l c o n tr a r io , n o q u is im o s e s t a t a l s ile n c io

p u e s t o , m a s q u e t e d a s c o s a s fu e s e n c la r a s y m a n ife s la *

d a s , á n ia y o r g lo r ia d iv in a . Y a s í d e n u e v o t o d o s c o n c o r

d e s , d e ja m o s e n m a n o s d c l C a r d e n a l d c C a r p í y d e l J-o*

c o t e n e n t e . D e s p u e s d e l a p a r t id a d e v u e s t r a m e r c e d , S u

S e ñ o r ía R e v e r e n d ís im a r e m it ié n d o s e y h a c ic n d o vcrí« * -

riá icc t o d a s e o s a s a l m is m o L o c o t e n e n t e , a u n q u e e r a fa*

v o r a b le á l a o t r a p a r t e , h a h e c h o l a d e c la r a c ió n q u e co n

e s t a v a , d e la i i le d e e s c r ib a n o p ú b lic o . D i j e q u e le s e r a fa*

v o r a b le , p o rq u e d e m a s d e lo q u e n o s o tr o s m a n if ie s ta m e n

t e v e ía m o s , e l m is m o I - o c o te n e n te h a d ic h o á l a lin d e sta

c a u s a , q u e v ie n d o l a s lá g r im a s d e l a S e ñ o r a K o s e r e r a a n

t e s p r o p ic io á e lla , m a s q u e agoi*3 c o n o c e q u e n o s o tr o s t e

n e m o s ra ^ o n . P o r q u e v u e s t r a m e r c e d v e a y p o n d e re c u á n

t o c r é d ito se d eb e d a r á lo s q u e a s í h a b la n f á c i lm e n te , d iré

u n a m is e r ia , 6 c o s a t a n b a ja , a c a e c id a s o b r e e s t a d em an *

d a . U n d ía c l D o c t o r F eri*er, s o b r in o d e l a S e ñ o r a R o s e r ,

Ju i.d ic¿m e n te .

* T c n ie n ic .

d ic ie n d o m u c h o m a l d e m í y d e la c a s a n u e s t r a d e la a te

del m is m o j u e z , y d e M a e s t r o ü a s p a r , y d e D . S i lv e s t r e

c l n u e s tr o , a\ c u a l D . S i lv e s t r e , rc '^ p o n d ién d o le q u e s c

a c o rd a s e d e lo q u e h a b ia d ic h o , q u e le s e r ía b ie n d e m a n

d a d o , e l c u a l F e r r e r , d e s p u e s d e m u c h o s c o lo q u io s , co n

c l te m o r q u e t u v o , s e d e s d ijo , y c o n fe s ó do» v e c e s d e la n

t e d e lo s m is m o s , q u e é l h a b ía m e n t id o e n lo q u e h a b ia

d ic h o . D e to d o e s t o , m ix 'andü l a c a r id a d , q u e n o s o b lig a

A to d o s p r ó jim o s , n o q u e r r ía m o s q u e v u e s t r a m e rc e d

d iese p a r te d e s ta s c o s a s á n ij ig u n o , s í n o fu e s e e n d o s

c a s o s : e n c l p r im e r o , c u a n d o a lg u n o e s tu v ie s e e s c a n d a li-

s a d o d e n o s o tro s ; e n e l s e g u n d o , p a r a d e fe n s ió n d e la

v e rd a d , g u a r d a n d o ‘ s ie m p r e e l m a y o r s e r v ic io d e DÍ<5s

N u e s tr o S e ñ o r e n to d o ; q u íc n ^ o r l a s u in fin ita y s u m a

b o n d a d á v u e s t r a m e r c e d , c o n t<jda su c a s a y fa m ilia ,

co n se rv e y a u m e n te * s ie m p r e e n s u m a y o r s e r v ic io , a la b a n z a y g lo r ia .

D e R o m a , 3 d e M a v o r 5 4 7 -

* P arece y q iie q a íeo d e c ii m iron Ja .

* En el origiiul i c Z a r a g o z a : m infinita y auma bondad ík con-

«er?e todo» y nuRmcnie en íu mnvor, etc.»

L -

C A R T A C V I .

A L O S H E R M A N O S E S T U D IA N T E SD E L C O L E G I O D E C ü I M B R A

Ccifi « n c u ltím .ifr a ío n ^ e ^ y r u b u s t« : d eesC ilo incomiâiable» persuade á búa.

c u l a pm|>ia p«rfecctnn y )a eaJod d e lo a prújim os c o n to d o a h in co, pero

sin p a sa r loa lim iico de t a prud en cia; s« ñ a ja loe d aS oc y {'eügrcA d«|

creto fr r 9o i ,y m u e a s a en tre eaie y la tib i«sa e) o m i n o d erech o y D año, <]ue

e s l a obêdiencin; a l fin in ain o a varioa m odo« d« ¿ y o d a r a l b ien de la«

a lm a s, co n v e n ie n te s i lo s q u e s o a c ejercitan e o cninísicrcM apoktóU cos *.

j5s.L a ^ m ci& y a m o r e te r n o d e J e s u c r is t o N u e s tr o S e ñ o r

s e a s ie m p r e e n f a v o r y a y u d a v u e s t r a . A m e n .

' S I c.olc7n o de Cuím bra» prim ero d « to d » Ia C o m p a ñ ía , el

a ñ o 1 5 4 3 , rondado p o r e l R e y d e P o n u ^ l D . J o a n 111, tie n d o su pri*

m e t F e c iO f el P . D ie g o M irón, va le n cian o , de m a y a ve n la ja d a a pren

da«, p ero m u ; jo v e n y to d a v ía n o orden ado d e lacerd o tft. C reej6 e n poca

tie m p o , n o m e n M e n r í ^ r d e o b e e r v a ic fa y perfecció n de v im d e a

q u e e n n úm ero d e su je tos, y á 14. de A brí/ de e s te a £ o de 1 5 4 7 se puso

ôn g r a n solem n id ad l a prim era p ied ra d e l ed ifìcio m ate rial, e l cual

lahr& á s o s e«pen«as e l K e y c o n ta n ta m a g n ifice n cia , qne p o c o s tu vo

la C om p aA ia en to d a E u ro p a qne k le p u d iesen com parar. E r a y a R ecto r

d e sd e e l atô 1 5 4 4 e l P . M artín S a n ta C m 2 , y c l y lo a »úbtlito» com petiao

c n u e el co n in decible ardor e n e l e sta d io d e to d a» l a t v in a d e a , pero esp e

cia lm en te de la o rscio n y m on ifìcacìO R . M a » co m o e l ser m o y m o<os la

m ^yor parte, todo« nue%xis e n la religión , y e l n o h ab e r to d a v ia Conetirn.

ciOAee, p o d ia se r ix;asion d e eatravkwt, e sta n d o n cea iro c a p ita l e n em ig o tan

a U n a p a ta a p ro ve ch a r to d a oc,i8Íoa de d añ a m o s, y úe<ido u em p re, aon

e n e l b ien , p elígroao to d o e u e s o , á fin de preven ir lo s m ale» q u e d e l tm*

petu estraordinario co n ôe loa de Ccñm bra h ^ i a n tu m sd u l a carreta de la

p crfcccio n pod ian re su lta r, le s eacribíé S a n Ig n a c io e»ta vecdaderaffieM C

divitta ep ísto la .

* E s ta e p ;a (o lj de S a n Ig n a c io , c n l a cu a), si la doclri n a c a d e l cielo,

P o r c a r t a s d c l M a e s t r o S im o n y t a m h ie a d e S u n tu

C n i2 t e n g o á l a c o n tin u a ‘ n u e v a s ‘ d e v o s o t r o s to d o s;

V s a b e N u e s tr o S e ñ o r > d e q u ie u to d o lo b u e n o d e s

c ie n d e , c u á n to co n s g e lo y a le g r ía y o r e c ib o e n s a b e r lo

I» «Iccu en ci« « a d a tie n e qo e en vidiar i In m a» m ag n ifico que « c h * oído

»r^bre la t k f f a , c » d e a n (Ís« o co n o cid a c n l a ve i» io n la tin a que a n d a <Je

e iU en tre la s E p ís to la ) ¿ e Ion t í c o c i t l e í d e l a C u m p x íila ; e n o tfa iialia*

n a, THÜ ajustad a a l o figin a l, d ad a p e r e l P . B a rto li «n |4 V id a ¿ t

J g n a á o ; en lA Cra«lacÍon c a e te lU n a d e e » U m i<m a ita lia n a d cl y . U a ito li

j p u blicada c n la * V id a s d e i m ism o S a n io d e lo s F ? . F ra n c isc o G a r c U ,

AnOr^s I.u ca s y F ra n c isc o J a « e r F l o v j i ; c n u n a n a d u c c io n p o rtu gu eia

q oe ¡Qgiiieron «1 P . T e i í e i {C r C tU a . l ib . Í I , c . 3 0 y 3 1 ) y eJ P . F ra n cÍ*co

M a itM e n l a V id a e r v n u ió g it* q u e co m p u so d e l S a n to P a trin tca; y a c a ^

c n otras de q u e n o Se tie n e n m icia. F c r o e ) te sto {Hurutivo ca m u lian a , cual

k divló S a n I g n a c io , n o h a b la v is to 1« lu ? pú h lica, h a s ta q u e e) P . M e n

c h a ca le escam pó c n e l d cl S a n to , i lú b o le de u n o <1« la

C o sp a J tia , español» d e sre n a d o en I t a l i a , c o y o n om bre se ignora« e l cuaJ

tv copi& de u n a n tig u o lih ro m an n tcrico, q u e díc< é l toiam o h aber pen e*

nocido a l co le g io d e G a n d ía , 7 rûe p o r co n te n e r) tam bién m anuscrito»,

lo s E je r cicio * y C o n stiru cio n es e n ca ite]) Xfto, con otras cartus del SanCv

P a t r it r « , so spech a ic r anterio r k l a im presión de a q u e lla s oLâ«, y coc-

lárieo d e s g autor. P a ra l a p r e ie n ie ed ición , c o n e í t a « o p ia mlRma que

8Ír*i6 á M en clu ica , ce h an co ic ja d o o trs» dos: u n a sa ca d a d e l m anu»-

crito ta n ta s ve c e s c ita d o de P a rís (C 4), y M ra h e ch a c o n to J o esm ero y

debida i i P . A rtu ro K n igh t, de u a có d ic c d e l M u se o B r itá n ic o de 1 ^ .

drcfe {Sioarte m s. n. 7 ^ > (• 5 7 ) . P ísc n crd a n c n s e ú m u y i m enudo,

Com o w v e p o t la s va ria n te s an olad an , y e so qne t e h an om itid o m u

ch a s; pero n e h a y diíertm cia g u e u n c ia l, F a r c c e v e n u d e fu ente 6 ma»

aniijjoa 6 n u « p u ra la d e l M u se o B rieán ico, y p u r e«o e n ge n e ra l *e h a

preSendu su le c c ió n , u J v o cu an d o l a de a lg u n a de l a s otrMs do» cu a

draba m ejor co n e l c o n ie s io . à e ra m a s co n fo fm c co n e l m o d o de h ablar

d * S s n Ig n a c io .

P. S im ó n Rodrifenjea, P ro vin cial d e F orcu gsl.

P . M artin B a n ta C rìi« , R e c io f d e l c o le g io d e C oim bra.

C o n tin a . (K e n ch .)

M e o o n a . (U u » . brit.)

q u e SU D iv in a M a je s t a d a y u d a , a j i s í e n tú e s tu d io d c

l a s le t r a s c o m o t a e l á t l a s v ir t u d e s , c u y o b u e n o lo r ,

a u n e n e s t a s p a i t e s , m tjy le jo s ’ de^ a t ie r r a , a n im a y ed i-

l i c a á m u c h o s . Y s i d e s to to d o c r is t ia n o d e b r ía a le g r a r s e

y g o z a r t e », p o r l a c o m ú n o b lig a c ió n q u e t e n e m o s to d o s

á a m a r l a g l o r i a , h o n r a * y a la b a n z a d e D io s N u e s tr o

S e ñ o r y C r ia d o r y e l b ie n d c Ja im á g e n s u y a re d im id a

c o n l a s a n ^ e y v id a d e l U n ig c n it o H i jo s u y o , m u c h a

r a z ó n h a y q u e y o d e llo " e n e s p e c ia l m e g o c e e n e l S e

ñ o r N u e s tr o , s ie n d o , c o m o s o y , t a n o b lig a d o '* á te n e r o s

c o n ta n e s p e c ia l a fe c c ió n d e u lr u d e m i á n im a . D e to d o

s e a s ie m p r e b e n d ito y a la b a d o e l C r iu d o r y R e d e m p to r

N u e s tr o , d e c u y a l ib e r a lid a d in fin ita m a n a to d o b ie n y

g r a c ia . Y á É l p le g a c a d a d ía a b r ir m a s '* l a f u e n t e d e

s u s m is e r ic o r d ia s " , e n e s t e e fu cto d e a u g m e n ta r y l le v a r

m u y a d e la n t e lo q u e e n v u e s t r a s á n im a s h a eom en;âdo;

y n o d u b d o d c a q u e lla s u m m a b o n d a d s u y a s u m m a m e n *

t e c o m m u n ic a l iv a d e s u s b ie n e s , y d e a q u e l e te r n o a m o r

c o n q u e q u ie r e d d m o s n u e s t r a p e r fe c c ió n m u c h o m a s

q u u n o s o tr o s r e c e b ir la , q u e lo h a i á . Q u e s i a s í n o fu e se ,

n o n o s a n im a r ía s u c o c te r n o “ H i j o á lo q u e d e s o la su

m a n o p o d e m o s h a b e r , d ic ic n d o É l ; P e r fe c ii estote, s icu í d

' O l w en c s u s parte», lejos. (M en ch )

' D cb ria g o r a c « . ( M uí. brit.)

* A m a c i a b r a c a . (U e«)cb., Par.)

•" D e n uc»trc C riador, iM e n cb .) D e D ion n n eilro C n a d o r, (lâr.)

" M a c h o h á Que eap«cialin«iire m e goc£ de « lio e n eJ S e ñ o t N oe»-

tro ,*(M e a . bril,)

'• S ie n d o la n o b liga d o. (M ua. brie., P *r.)

' ’ P le g a d c abrir m a? Ja fu ente. (M o e , brit.)

LaaTuBfiUss lie »u m iscr íco rd ii, {M cn ch .'

'* A m o n e sta ra tu E te rn o , (M u s. brit,)

¡>aUr w sU r ca U stis p erfeclus €Si A s í q a e d e s u p a r t e Í í i

e s lá p re s to , s e g ú n e s c ie r t o , c o n q u e d e l a n uesU -a h a y a

vaô d e h u m ild a d y d e s e o p a r a r e c ib ir s u s g r a c ia s , y c o u

q u e s u D iv in a M a je s t a d n o s v e a b ie n u s a r d e s u s b ie n e s

y d o n es *’ y a r e c e b id o s , y c o o p e r a r Índuitrio> -a y d i l ig e n

te m e n te á bu g r a c ia -Y e n e s t a p a r te n o d e ja r t d e d a r e s p u e la s a u n á lo s

q u e c o rre n d e v o ^ t r o s . P o r q u e c ie r to o s p u e d o d e c ir ,

q u e m u c h o h a b é is d e e s í r e m a r o s e n le t r a s y v ir t u d e s , sj

h a b é is d e re s p o n d e r á l a e x p e c ta c ió n e n q u e t e n c is p ues*

t a s ta n (AS p e r s o n a s , n o s o lo e n e s e r e in o , p e r o a u n e n

o tro s m u c h o s lu g a r e s , q u e , v i s t o s lo s s o c o r r o s y a p a r e

jo » in te ric jres y e s te r io r e s d e t o d a s s u e r t e s q u e D io b

N u e s tr o S e ñ o r o s d a , c o n ra ;:o n e s p e r a n u n m u y e stra o r*

d iñ a rlo fru c to : y cb a s í , q u e á ta n g r a n d e o b lig a c ió n de

bien h a c e r c o m o t e n e is n o s a t is fa r ia c o s a o r d in a r ia .

M ira d v u e s tr a v o c a c io n c u á l s e a , y v e r c is q u e lo q u e cu

o tro s n o s e r ía p o c o lo s e r ia e n v o s o t r o s . P o r q u e , n o

s o la m e n te o s l la m ó N u e s t n j C r ia d o r y S e ñ o r U nebris

¿n adtnirahUe lum en a u u n t, e l ira n stu lit i n regn m n F i l i i di~

UcHoniS s u a c o m o á lo d o s lo s o t r o s f ie lc s í p e r o , p a r

q u e m e jo r co n se i* v á sed e s la p u r id a d , y lu v ié s e d e s e l a m o r

" U a t . V. 48 . « S e d perfectos, com o Tuesirn ^ ad re i«ÍcitÍA Í cK per-

fec(n.>

* ' D c til» d o n es. (M u s. brie.. Par.)

’ * D í i c a reino«, (M en ch )

\')»(o« lo » aparcjoA. (M a e . britO

** O & lig M w n , com o ic n c is . (M u», brit.) O b lig a c ín o n o satis£ari¿.

(Ueocii.)>*o COM w d ifia ri» y p o co . (M e n ch .) N o »¿(i«£arú co»a « d i -

cotn o n n ica 4 « v o e s ic a vo c a c io n ; {ôrquc lo q u e e n to n ce s n o s e r ú

poe^, lo «eria a ^ r a e n vosotras. (P m .)

** D e la» tÍoÍcb)se k m a<lmirabi« l a ; , y o» p a só a l reino d e l Ilc jo de

•u aioor. (I.* P etr, *1, 9 .— C o lo í . í , »$.)

m a s u n id o e n l a s c o s a s e s p ir i t u a le s d e s u s e r v ic io , tu v o

p o r b ie n d e asacaros d e l g o lfo p e lig r o s o d c^ te m u n d o , p o r

q u e n o p e lig r a s e v u e s t r a c o n s c ie n c ia e n tr e i a s t e m p e s ta ,

d e« q u e e n é l s u e le m o v e r c l v ie n t o d e l d e so o , a g o r a d e

h a c ie n d a , a g o t ^ d e h o n r a s , a g o r a d e d e le ite s , 6 a l c o n

t r a r io , e l t e m o r d e ** p e r d e r to d o e s to ; y u ltra d e lo di*

c h o , p o rq u e n o t u v ie s e n e s t a s c o s a s b a ja s o c u p a d o v u e s

t r o e n te n d im ie n to y a m o r , n i lo c s j ia r c ie s e n e n v a r ia s

p a r te s , p a r a q u e p u d ié s e d e s to d o s u n id o s co n v e rtii* o s y

e m p le a r o s e n a q u e llo p a r a q u e ” fu is t e is c r ia d o s , q u e e s

l a g lo r ia y h o n r a d e D io s , y s a lv a c ió n v u e s t r a y a y u d a

d e lo s p r ó j im a s . Y a u n q u e á e s to s f i n c i v a y a n e n d e i t z a .

d o s to d o s lo s in s t i t u t o s d e ia v id a c i ’i s l i a n a , D i o s N u e s

tr o S e ñ o r o s h a l la m a d o á e s te , d o n d e , n o c o n u n a g e n e

r a l d ir e c c ió n , p e r o p o n ie n d o e n e llo to d a l a v id a y e je r c i

c io s d c f la h a b é is d e h a c e r d o v o s o t r o s u n c o n tin u o s a

c r i f ic io , á g lo r ia y h o n r a d e D io s N u e s tr o S e ñ o r ** y s a

lu d d e i p ró jim o , co o p c ja n d c ) á e lla , n o s o lo c o n e je m p lo

y dcscosí^H o r a c io n e s p e r o c o n lo s o tr o s m e d io s este*

r io r e s c o n q u e l a D iv in a r i^ o v id c n c ia o r d e n ó *• q u e a y u .

d á s e m o s u o o s á o tr o s D o n d e p o d c is e n te n d e r c u á n W

s e a n o b le y R e a l e l m o d o d e v i v i r q u e h a b é is e le g id o , q u e

n o s o lo e n tr e h o m b r e s , p e r o a u n e n tr e á n g e le s , n o s e h a .

l ia n m a s n o b le s e je r c ic io s q u e c l g lo r í l ic a r a l C r ia d o r

9»IIJSt *

t i

tt24

A I < o n in r io de. (U e n cb .)

A ntM.B a ja s Y u e sifo . (Mecvch.)

Em plc& M s p a ra lo q o « . íM eoch .)

T o d a vacB tra v i d t y e jercicio , (M en ch .)

D io s j . (M ench.)

D etcM » ordinario». (M u s. brir.)

P ro v e y ó . (M cn ch .)

Q u « unu» a y o d i s e n o s á lo s otroB. (Par.)

s u y o ** e n s í , y r e d u c ir á E l s u s c i ia t u r a s c u a n to s o n ca*

p a c e s .

A s í q u e m ir a d v u e s t r a v o c a c io n , p a r a , d e u n a p a r te ,

co n so la ro s y d a r á D io s N u e s tr o S e ñ o r m u c h a a g r a c ia s

p o r ** ta n to b e n e fic io , y d e o t r a , p a r a p e d ir le s ie m p r e e.s-

p e c ia l f a v o r p a r a p o d e r re s p o n d e r á eJla , y a y u d a ro n

eo n m u c h o á n im o y d i l ig e n c ia , q u e c ie r to o s e s h a r to ne*

c e ta r ia p a r a s a l i r cu n t a le s f in e s , Y p o r a m o r d e J e s u *

cr is to N u e s tr o S e ñ o r , o lv id a d o s d e lo d e a t r a s , e s te n d e o s

co u S a n P a b lo •* á !o m u d io q u e o s q u e d a d e a n d a r

en la v ía d e l a v ir t u d ; y á l a f lo je d a d , t ib ie z a y fa s t id io

d e l e s tu d io y d e la n o tr a s v ir t u d e s y s a n c t o s e je r c ic io s ,

re co n o c e d lo s « p o r e n e m ig o s fo r m a d o s d e v u e s lr o s f in e s ,

y p ó n g a s e d e la n t e c a d a u n o , n o Jos q u e á s u p a r e s e e r s o n

p a r a p o c o , s in o Jos m a s e s tr e n u o s *’ y d i l ig e n t e s N o

c o n s in tá is q u e o s h a g a n v e n t a ja lo s h i jo s d en te s ig lo

e n b u s c a r c o n m a s in d u s t r ia y s o l ic i t u d l a s c o s a s t e m p o

r a le a , q u e v o s o tr o s l a s e te r n a s . A v e r g o n z a o s q u e e llo s

co rra n co n m a s p r o m p litu d á l a m u e n e , q u e v o s o t r o s á

la v id a . T e n e o s p o r h o m b r e s p a r a p o c o , s i u n c o r te s a n o

8ir\e co n m a s v ig i la n c ia p o r h a b e r l a g r a c ia d e u n

P r íh c ip e te r r e n o , q u e vo so ti*os p o r l a d d c e le s t ia l; y si

MA D :m e n w . (M e n c t.)

“ G r » c ii j i D i « a« f» n to . fM«cvch.> '

Y d e o tra p cá irlc fti«(nprc fa vo r. {M en ch.)

Q u a reirá c H h ú f M , aci e a ver«, ^ u a svnl frw ra,i*U<iáí%í m e if itm . (P b i l . i i t , 13.)

' * D e I m esrudio«, ten ed lo « p o f. fM en ch )

AnifDoeA«, denodndo».

** V irtuoso« y « tr é fiu o s . {M u s. brit.)

** U w n d o , (M a s , brit., Par.)

" D U fgcn cia. (M «nch,)

' ‘ P o r aJcan?ar g r a c ia co n . (M ua. brit.)

u n s o ld a d o p o r u n h u m o d e h o n r a d c l v e n c im ie n to y al*

g u n d e s p o jo s e a p e r c ib e y p e le a m a s a n im o s a m e n t e , q u c

v o s o tr o s p o r l a v ic t o r ia d e l ** d e m o n io y m u n d o * ' y de

v o s o t r o s m is m o s , j a n t o co n c l r e in o y g lo r ia e te r n a .

A a i q u e , n o s e a is , p o r a m o r d e N u e s t r o S e ñ o r y R e -

d c m p t o r , r e m is o s n i t ib io s ; q u ia arcuttt / r a n g ìt iftiensio,

anitfiHfn rem 'ssio **; y a i c o n tr a r io , a ftm its ¿ah<,raniium tm -

p i n ^ M u r “ , s e g u n la E s c r i t u r a . P r o c u r a d d e e n tr e te

n e r e i fe r v o r s a n c t o p a r a t r a b a ja r e n e l e s t u d io , a s í de

le t r a s c o m o d e v ir t u d e s ; q u e e n e l u n o y e n e l o tr o v a le

m a s u n a c t o in te n s o q u e m il r e m is o s , y lo q u e n o a lc a n

z a u n f lo jo e n m u c h o s a ñ o s , u n d i l ig e n t e s u e le a lc a n z a r

c n b r t v c t ie m p o - Y v e s e m u y c la r a e s t a difei^ en cia e a la s

l e t r a s , e n tr e e l d i l ig e n t e y n e g lig e n t e ; p e r o a d v ié r t a s e q u e

h a y “ l a m c s m a e n e l v e n c e r d e l a s p a s io n e s y { la q u e r a s

■1 q u e n u c s lr a n a t u r a le z a e s t á s u b je c t a , y e n e l a d q u i

r ir d e la s v ir t u d e s . P o r q u e e s c ie r t o q u e lo s r e m is o s , p o r

n o p e le a r c o n tr a t a r d e ó n u n c a l le g a n á i a p a r d c l

á n im a , n i á p o s e e r v ir t ü d a lg u n a e n te r a m e n te d o n d e

lo s e s tr e n u o s y <lilígcnteN c n b r e v e t ie m p o p a ‘?an a d d a n

t e P I lo U QO y e n lo o tr o . P u e s e l c o n te n ta m ie n t o q u e en

e& ta v id a p u e d e h a b e r s e , l a e x p e r ie n c ia m u e s t r a ** q u e se

C o n tra e!. JM q i . b f it .)‘ 3 DetTNMiio y lie vo M U o e . |Me(»c>i.)

‘ I Q u e e l afloj »m ien to quteb*^ e l ánim o. co«nf> l a tira n te ? d an:o.

' • Prcpv. « n , 4 . «El án im a d ice cl i e « o ) de que tr -b a ja n

se llen ará d e v i f o r y lozanía.»“ E n la« te tr a * v é e w claru e sta diferencia d c l d ilig e n te y n e g lig e n te ,

pero h a y l a raesm a. (M ench.)

• > K ». ( tíc n c h .)

' • E n tera m cn ce u n a virtud. (U e n c b .)

* * EnaeñA. (Mertch.)

haJla, n o e n lo s f lo jo s , b in o e n lo s q u e s o n fe r v ie n te s

en d s e r v ic io d e D io s . Y c o n r a z ó n , p o rq u e e s fo r z á n d o s e

d e su p a r te e n v e n c e r á s í m is m o s y d e s h a c e r e l a m o r

p ro p rio , q u ita n c o n t\ l a s r a íc e s d e t o d a s la s p a s io n e s

y m o le s tia s ; y t a m b ié n c o n a lca n 7 :a r lo s h á b ito s v ir t u o

so s, v ie n e n c o m o n a tu r a lm e n te ** á o b r a r c o n fo r m e á e llo s

fá c il y a le g r e m c n t« . P u e s d e l a p a r te d e D io » , c o n so la *

d o r p ia d o s ís im o , J Ís p ó n e n s e co n lo m is m o á re c e b ir

su s s a n c t a s c tm s o la c io n e s , p o r q u e v in cen ti d a tu r m anna

abscondifitm p o r e l c o n t r a r io , l a t ib ie z a e s c a u s a d e

siem p re v iv i r c o n m o le s t ia s , n o d e ja n d o q u it a r l a c a u s a

dellfts, q u e e í a m o r p r o p io , n i m e r e s c ie n d o e l fa v o r

d iv in o . q g e d e b r ia d c s m u c h o t r a b a ja r e n v u e s t r o s

lo a b le s e je r c ic io s , p u e s a u n e n e s t a v id a s e n t ir ía d e s e l

p ro v e ch o d e l fe r v o r ” s a n c t o , í ío s o lo e n i z p e r fe c c ió n d t

v u e s tr a s á n im a s , p e r o a u n e n e l c o n te n ta m íc n lo d e s ta

p re se n te v id a .

P u e s s i m ir á is a l p r e m io d c l a e te r n a (c o m o d e b ría -

m os m ir a r m u c h a s v e c e s to d o s ) , fá c i lm e n te o s p e r s u a

d ir á S a n i ’ a b lo , q u cd n o n s u n l c o n d ig n a pasU ones hu iu s

llc r t ie n te s . ( P if .)

“ D c s t ó . íP ir ,)

** Q u itan d o. (M u«, b tit., Par.)

** V ien en natnc>Jjnen(c co n fir m e i cUf>* i obrar, fM ciK h .l

** D je p v iK S H á recebir. {M cn ch ,) C o n lo m a» i . |M u». brit.)

V i t f f n l i munrna « b ícffn d ifiim . (A p . ll. 17.J A ) que v e tK ter« J «

Je) m a n i e»coüdi4o

“ E * e l .

N o njerescien.iü. (M o i, h n i.) In mera »cié ndo c l « m ct. {M en ch,)

C o n Cervor «an eto «n , (H cn ch .)

Vaôr, IM «». b n c ) H e rvo r. {P ir .)

D cb rU m o s t w io * m iraf. {M cn th .)

U m p orii a d ftU u ra m g lo r ia m , q u a re v e la M u r i n ncbis

p o r q u e guod m otfunUtnettm esl e l leve I t ib u la ü o n ü n o sh a ,

sup ra ttiodum i n su h liw iia U a te m u m g lo r ia p on d a s operatur

i n nobis Y s i e s t o e s e n to d o c r is t ia n o q u e á D io s hpn*

r a y s ir v e , 3 ^ p o d é is e n te n d e r c u á n t a s e r á v g y n tr a co ro

n a M re s p o n d é is á v u e s t r o in s t i t u t o , q u e e s , n o s o la m e n

t e s e r v ir á D io s p o r v o s o t r o s m is m o s , p e r o tra y e n d o

o t r o s m u c h o s ú l a h o n r a y s e r v ic io s u y o . P o r q u e de

lo s t a le s d ic e l a E s c r i t u r a : Q u i aUos a d Íuxli(iam erud iuat,

ta«quam í UU cb J in n a n u n ti /v ig eb u n i i n perpelaas a ietn iU t'

tes •*, I.»o c u a l e n t ie n d a n p a r a s i lo s q u e p r o c u r a r e n h a

c e r d i l ig e n t e m e n t e s u o fic io , a n s í p a r a d e s p u e s e n e je r

c i t a r la s a m a s , c o m o a n t e s e n a p a r e ja r la s . P o r q u e o tr a

m e n te "• e s c ie r to q u e n o b a s t a e n te n d e r e n o b r a s de

s u y o b u e n a s , p o r q u e n o s d ir á H ie r e m ía s : M a le d ic i^

iw m o q u i f a c i t opus D e i neglig&tticv y S a n P a b lo ; Q**od

in stadio om n ts c u r ru n t, sed unus a ic ip ii brabivr», et quod

* ' R o m . VD I, 1 8 . Q a e n o soo d e c o m p B » r lo s (ra tu jo s d e cb ta vmJr

tem p oral, c o n l a g lo n a a dven idera q «e h a d« m a n ife s ta iie en nusotro».

' • í . * C or. IV , 1 7 . Q u o i 4st m om rota n tu o t e l U v e t r i h > ^ ^

tio n it K O itra ( x í r r ip a v - tU « íiyTj'/J

d u m in sub(ÍM ¡(a té ( x i Q ' 6~ep':oX^|V t U ^TrepûXt,''}, etc. L a u ib u ÍK Í9 (^^

nue»tra de ahora m o m en tán ea j no» acarrea «obre to d u esceSo

l a s a ltu ras de lo * tie lu » (6 sin n í n ^ n a com paració n y sobre (odo encare,

cim ien to j un p eso etern o d e glon a.

S in o a tra e r o im s á U ioa, A )a h o n ra. (M etK h .l

‘ * Q u i tu i ín s fiíin M e m d iv » t m a ilo s ^/uÍg6ÍK X l) ü e t í s U U s Ífi

p e tu a í íg fe r m fa tíi. ( D a n . 1 2 , 3 .) L o « q u e en seftan á cnncbos la Ju eú d «,

b n lla r iti eocno )o« a<(ro« p o í « ic m id a d d e etern idades.

' * A í i d e«pucs. [M cnch.)

' ' U c o lra m an era. (M e n ch ., Par.)

* ' M a ld ito e l «}ue h a c e )a o 1)ra d e D io s p eceso sa m cn te, ( llie r . x l v u i ,

:o .) F r a a d itU n U r , d ice la V n ig a ta corregida; pero lo » S e te n ta u ad ujaroe

y u n o y v<ro s ig n íE ca la p a la b ra hebrea-

n o* eorm abU ur, n is i qu i leg itim e c e r ia v m i **, y e s t c e s e l

q u c b ic a tr a b a ja r e .P e ro s o b re to d o q u ctrS a o s e je r d t á s c d e a e n e l a m o r

puro d e J e s u c r is to K u e s tix ) R e d e m p t o r , y e n « l d e s e o d e su

h o n ra y d e l a s a lu d d e l a s á n im a s q u e K 1 r e p a r ó t a o á su

c o s ta , p u e s s o is s o ld a d o s s u y o s c o n e s p e c ia l t í t u l o y s u e l

do en e s t a C o m p a ñ ía n u e s tr a - D ig o c s p e c ú l , p o r q u e h a y

otro s m u c h o s g e n e r a le s , q u e c ie r to n o s o b lig a n m u c h o á

p ro cu ra r •* s u h o n r a y s u s e r v ic io . S u e ld o s u y o e s to d o

lo n a tu r a l q u e s o is y te n e is , p u e s o s d ió y c o n s e r v a e l

s é r y v id a , y t o d a s la s p a r te s y p e r fe c c io n e s d c l á n im a

y del c u e r p í , y b ie n e s e s t e m o s s u e ld o s o n lo s m is m o s

d o n es '• e s p ir itu a le s d e s u g r a c ia , c o n q u e t a n l i b e i í l y

b e n ig n a m e n te u o s p r e v in o , y n o s lo s c o n t in ú a s ié n d o le

aún c o n tr a r io s y r e b e ld e s ; s u e ld o s o n lo s in e s t im a b le s ble*

o e s d e su g iu r ia l a c u a l , s in p o d e r s e É l d e n a d a a p r o

v e c h a r , o s l ie n e a p a r e ja d a y p r o m e tid a , c o m u n ic á n d o o s

lod<*8 lo s te s o r o s d e s u fe l ic id a d p a r a q u e s e a is , p o r par*

t ic ip a c io n e m in e n te d e s u d iv in a p e r fe c c itm **, io q u e È 1

e s p o r n atu ralezza y e s e n c ia ; s u e ld o e s , f in a lm e n t e , to d o

e l u n iv e rso y lo q u e c n é l e s c o n t e n id o , c o r p o r a l y esp i*

r itu a l, p u e s n o s o la m e n te h a p u e s t o e n n u e s tr o m in istc*

Q u e e o c l eíta»lio to*Jo» c o m ” , pero n a o aoJo IJcva e) y

ûe n o será coronado v n o e> q u e co m batiecc le jk tim a m cn te . ( i . * C o t, w ,

T im . » , 5.)

D esear. (M ench.)

E*tTOOs, (M e n ch ., Par.)

L o « dooe«. {M u s. Bri«., Par.)

CoflstfTva. (McDch.J

lá n rnesbroablcs m i lo« de su gliK ia. (M u s. Bri(.)

SQ g r a c ia . ^M encb.)

1,T<

'I•»u

r io c u a n t o ■* d e b a jo d e l c i e b s e c o n tie n e , p e r o to d a a q u e

l la a lt ís im a c o r te s u y a , s in p e r d fjn a r á n in g u n a d e U%

c e le s t e s h ie ra rq u ía s> qu ta o n i*w su n i a d in in ittra to rii rp ín -

tu s i n m in iite rtu m tHÍs%i propU r eos. g u i h a r e d ita tm capiw tt

■ialtdís Y p o r s i to d o s e s t o s s u e ld o s n o b a s t a s e n , s u e l

d o s e h í f o á s i m is m o , d á n d o s e n o s p o r h e r m a n o e n núes*

I r a c a r n e , y p o r p r e c io d e n u e s t r a s a lu d e o l a c r u z , y p o r

m a n te n im ie n to y c o m p a ñ ía d c n u e s t r a p e r e g r in a c ió n en

l a S a n c t ís im a E u c a x is t ia jO h c u á n to e s m a l so ld a d o

á q u ie n n o b a s t a n t a n t o s s u e ld o s p a r a h a c e r le t r a b a ja r

p o r l a h o n r a d e s u P r in c ip e ! P u e s c ie r to e s q u e , p o r o b li

g a r n o s á p r o c u r a r la co n m a s p r o m p íi lu d y d i l ig e n c ia , y

i d e s e a r la c o n m a y o r a fe c t o q u is o S u M a je s t a d p re v e

n im o s c o n e s to s l a n in e s t im a b le s y c o s t o s o s b e n e fic io s ,

d e s h a c ié n d o s e e n u n c ie r to m o d o d e s u p c r fc c t ís im a felicá»

d a d , d e s u s b ie n e s , p o r h a c e m o s p a r t ic ip a n t e s d e lJo s, y

t o m a n d o n u e s t r a s *• m is e r ia s p o r h a c e r n o s e x e m p to a

d e l la s , q u e r ie n d o s e r v e n d id o p o r « s c a t a m o s , in fa m a d o

p o r g lo r i f ic a m o s , p o b r e p o r e n r íq u e s c e r n o s , to m a n d o

' 0*1 d o es, ñ oA lm cn te, h¿b«r pue»to en n u c s b o m in iu crío , n o 9 ^

cu an to . (M u i . Stit.J

N o b ilísim a , (M e n ch .) Su b lim ísim a. (Par.)

” H ebr. x , 1 4 , T o d o i s< e e sp tn ia a M rvid o fes, <le»tina<ki8 i acrvír m b ien d c ^ u e llu a q u e h a n 4 « recibir h eren cia efe l a <«tlTac.)on.

* ú'« n a jtiH s d í d t f toctiem ,

C « tv e sc « n s tn eJuU y M ;

S e » lu r U iis i t ^ r t í Í M H ,

>5« r e g tm n s d « t >« ^ r a » í » m .

|S . T o m . de A q u in .. O f / t . S S . S A e r a n . ¡{y m n . a d ¿rtfci.)

’ A d e j a r l a y iifocn raria c o n m u prom putud < |lii», (MencJ),?

' * T oú a& nucfrtra». (M ench.)

m u e rte d e t a n t a ig n o m in ia y to r m e n to , p a r a d a m o s v id a

in m o rta l y b ie n a v e n tu r a d a - ¡O h c u á n d e m a s ia d a m e n t í

e s in g r a to y d a r o q u ie n c o n t o d o e s to n o se r e c o n o s c í

m u y o b lig a d o d e s e r v ir m u y d i lig e n te m e n te , y p r o c u r a r

U h o n ra y a la b a n z a d e J e s u c r is to N u e s tr o R e d e m p to r!

P u e^ s i la o b lig a c ió n c o n o c é is , y d e s e á is a d e la n ta r o s

y e m p le a ro s e n a u g m e n ta r e s t a s u honx'a y s e r v ic io c n

tiem p o e s t á is q u e e s b ie n m e n e s te r m o s tr a r p o r o b ra

v u e stro d e se o . M ir a d d ó n d e s e a h o y h o n r a d a l a D iv in a

M a je s t a d , d ó n d e a c a t a d a s u g r a n d e z a in m e n s a , dòn*

d e c o n o s c íd a s u s a p ie n c ia y b o n d a d in fin ita , d ó n d e **

o b ed escid a su s a n c t ís im a v o lu n t a d ; a n t e s v e d c o n m u c h o

d o lo r c ó m o e s ig n o r a d o , d e s h o n r a d o , d e s p r e c ia d o , b la s

fem a d o s u s a u c to n o m b re e n to d o s lu g a r e s ; l a d o c tr in a

de Cribtt), e te r n a S a p ie u c ía , d e s e c h a d a ; s u e je m p lo «)1-

v id ad o ; e l p r e c io d e s u s a n g r e e n c ie r t o m o d o p e it iid o

de n u e s tra p a r te , p o r h a b e r t a n p o c o s q u e d é l s e a p r o v e

ch e n . M ira d ta m b ié n v u e s t r o s p r ó jim o s c o m o u n a im á g e n

d é la S a n c t is im a T r in id a d , y c a p a z d e s u g lo r ia **, á q u ie n

s irv e e l u n iv e r s o , t e m p lo s v iv o s ** d e l E s p ír i t u S a n c t o ,

m iem bro» d e J e s u c r is to S e fto r N u e s t r o , r e d e m id o s co n

la u t o s d o lo r e s , in fa m ia s y s a n g r e s u y a ; m ir a d , d ig o , cn

c u á n ta m is e r ia s e h a l la n , c n t a n p r o fu n d a s t in ie b la s de

iK ^.orancia, e n t a n t a t e m p e s ta d d e d e s e o s y t e m o r e s v a

n o s y d e o tr a s p a s io n e s ; c o m b a tid o s d é t a n t o s e n e m ig o s

v is ib le s é in v is ib le s , c o n r ie s g o d e p e r d e r , n o l a v id a ó

V <jucreis adeU fítaioA c n se rv id o y honrarlo. (M u s. 5 ri(.)

Su M p íe n cí*, doo<le^ (M ench,)

Ignorado, w te n cU b iB O . (M en ch .) •

Trin id ad , ca p a ce » d e flo rtftca rl*. (M en ch .)

T e m fd o « (ifc(, (M ench,)

h a c ie n d a te m p o r a l (q u e e s v ie n t o , a u n q u e m u y e s t im a

d o '* ) , s in o e l r e in o y fe l ic id a d e t e r n a , y c a e r e n t a n in

to le r a b le m is e r ia d e l fu e g o e te r n o D i g o , p o r re s u m ir

m e e n p o c a s p a la b r a s , q u e s í b íe n m ir á s e d e s c u á n ta sea

l a o b lig :a c io n d e tu r n a r p o r l a h o n r a d e J e s u c r is to , R e p a

r a d o r *• n u e s t r o , y p o r l a s a lu d d e lo s p r ó j im o s , v e r la d e s

c u á n d e b id a c o s a e s q u e o s d is p o n g á is á to d o t r a b a jo y

d i l ig e n c ia p a r a h a c e r o s id ó n e o s in s t r u m e n t o s d e l a d i

v in a g r a c ia p a r a t a l e fe c t o , m a y o r m e n te h a b ie n d o h o y

t a n 4ôcos gut non q u a r a n t q u a su a s m t , sed q u a Jeta

C h n s H *•. P o r d o n d e d e b e is e s fo r ü a r y s • ' á s u p l ir lo q u e

o tr o s f a l t a n , p u e s D io s o s h a c e p a i t ic u la i ' g r a c ia e n t a l

v o c a c io n y p r o p ó s ito s .

Y io q u e h a s t a a q u í h e d ic h o p a r a d e s p e r ta r á q u ien

d u r m ie s e , y h a c e r c o r r e r m a s á q u ie n p o c o c o rr ie s e , no

h a d e s e r p a r a q u e s e to m e ** o c a s io n d e d a r e n e l o tro

e s tr e m o c o n tr a r ío , d e l in d is c r e to fe r v o r ; p o r q u e n o so la -

m e ó t e v ie n e n la s e n fe r m e d a d e s e s p ir i t u a le s d e c a u s a s **

f r ia s , c o m o e s l a t ib ie z a , p e r o a u n d e c a u s a s c a lie n te s * ^ ,

c o m o e s e l d e m a s ia d o fervt>r, H a tio n a b iU ohsequium ves-

t f u m , d ic e S a n P a b lo •*, c o n fo r m á n d o s e c o n lo d e l P s a l-

" T e n p d & I , ^ n o .* (M encH .) C o n la v id a 6 b n d c n d a te m p o ra l e l r e in o . (P a r .)

a T

«t »»

»1 1« t) • 1 ig

P erp etu o. {M u s. B rit., PsrO

R ed«<n pur. (Par.)

M jQ íam is. (M en ch .)

Q u e n o b u flip en aa s jn o e l d e Jccucriitio. [P h íl. 11. 2 i .)

P o r t a n t e , o s babei% de ««forraf. (M encb.)

P a ta tom ar. (M cncb.J

C o e a s. (M e n ch ., P a t.)

P e ro «u n d o caJicneoa. {M eo ch .)

S e a v« « stro < u lto ra cio n a l. (R o m . k ii , t .)

A. X5 4 7 « CAHTA8 D B SAN IG N A C IO . 3 5 3

m is t a * * : H o « o y R e g is i t id ic itm d i l ig i i , sc ilicet, discrelìo-

nem ; y lo q u e se p re fig a j* a b a e n c l L e v i t i l o : ! n o m n i sa

crificio tiK> o f f i u s sa i y e s a s í q u e n o t ie n e e l e n e m ig o

d c n u e s tr a n a tu r a J e z a m a lic ia a lg u n a t a n e f ic a z p a r a

q u ita r l a c a r id a d v e r d a d e r a •* d e l c o r a z o n , c o m o h a c e r

q u e iü c a u ta m e n te , y n o s e g ú n r a z ó n e s p ir itu a l, e n e lla

se p ro c e d a . K 1 m q u id n im is **, d ic h o d e l F i ló s o f o , débe*

se en to d o g u a r d a r , a u n e n l a m c s m a j u s t i c i a , c o m o lee*

m o s e n c l E c le s iá s t ic o : N o l i esse iu s tu i » im is *•*; p o rq u e

n o te n e r e s t a m o d e r a c ió n , m u c h a s v e c e s e» c a u s a d e

q a e •** e l b ie n s e c o n v ie r t a e n m a l, y l a v ii-tu d e n - v ic io ,

y s c e n s e m u c h o s e r r o r e s é in c o n v e n ie n t e s *'*, c o n tra *

r ío s i la in te n c ió n d e l q u e a s i c a m in a - L o p r im e r o , q u e

n o p u e d e s e r v ir á D io s á l a la r g a , c o m o s u e le a c o n te c e r

a l c a b a llo q u e h a c e la r g a s j o r n a d a s , q u e s ie n d o m u c h a s

n o l a s p u e d e a c a b a r ; y a s í e s '** m e n e s te r q u e o tr o s se

o cu p en e n s e r v ir á lo s t a le s , L o s e g u n d o , q u e n o su e le

** P | . x c v a ii, 4 . L a m ajeM ad d d R « y aflja e l ja ic io , e sto «a, l a £«cr«c¡on.

' E n ic4 o « a c R lk ío tu y o o fre ce rás sa l. { L t t . u , 13 .) J h o m n i » b U -

liúHi íu a . dice aJio™ l a V u lg a ia , y en to J a o f r e n ia o f r t u r á s , 6 , «n to4c

P r e ie n h fr e te n la r n s , s ig n ifica a l p ié d e Ja letru e l originaJ.

* ' P sra l a caridad qu itarla d cl, (M ench.)

V s á a rn d em asía , ó , eñ nada i o i r e t ; d ich o d e P ita c o , u n o d c loe

b e » 9abÁ)s d e G recia.

N o seas jQ »to en d em asía . M u lln m , m iu lto , d ice c) t m o ; y nn ee

E c k í ü s ü c o , aino d e l H c Ib sírM « , c. v u , v . 17 .

y í QO. (« e n c h ,)

M o J cfa cio n (co n « d « racio n , Par.J, e l b 5e n s e C unvicrte. íM e n ch .,P aí.)

M 'jc h o i in u )n v e « ic n tc a (M u s. B /Ít., Par.)

f»ü puede íc r v if á l a la r g a , co m o siiele n o a ca b a r eJ ca m in o cl

caballo q « e h a « m u y gra fiJ ca (largas, P a f.) J o m a d as a l p rin cip io , a n u s

*e r nxeneiter. (M cn ch ., P a r.)

,3

10«1«*

3 5 4 C A S T A S D E SA N IG N A C IO . A . I 5 4 7 .

c o n s e r v a r s e lo q u e a s í s e a d q u ie r e c o n d e m a s ia d o fe r v o r

y a p r e s u r a m ie n to •**; q u e , c o m o 9 ic e l a s a g r a d a E s c r ip -

l u r a , sü bsta n lia fisH n a ta m in u etu r y n o s o lo s e d esm i*

n u y e , p e r o a u n e s c a u s a d e c a ld a : qu i fe$ tin us csi f>edibus,

o fftn d ít **■; y t a n t o se c a e c o n m a s p e lig r o , c u a n ta d e m a s

a l t o *•*, n o p a r a n d o h a s t a lo m a s b a jo d e l a c s c a la . L o tcr*

c e r o t ñ . q u e n o s e c u r a d e e v i t a r e l p e lig r o d e c a r g a r m u*

c h o l a b & rca y e s a s í , q u e a u n q u e e s c o s a p e lig r o s a

l le v a r la v a c í a , p o r q u e a n d a r á ñ u c t u a n d a co n t c n ta c io o e s ,

m á s lo e s c a r g a r la t a n t o q u e s e h u n d a . L o c u a r to , q u e

a c a e s c e q u e p o r c r u c i f ic a r e l h o m b r e v ie jo se c r u c iñ c a el

n u e v o , n o p u d ic n d o c o n l a l la q u e z a e jei^ citar l a s virtu *

d e s ; y s e g ú n S a n B e r n a r d o , c u a t r o c o s a s s e q u ita n in j a s ta -

m e n t e p o r e s te e s c e s o , co fp o ri effeciu s, a n im o a ffe c íu s ,P to~

x itn o cxem p lu tn, D t o h on or "®; d e d o n d e in ü e r e q u e

e s e n c a r g o d e to d o lo d ic h o , c o m o u n s a c r i le g o , p o r a sí

m a J lr a ta r c l te m p lo v iv o d e D io s , D ig o q u e q u it a " • e l

e je m p lo a l p r ó jim o , p o rq u e l a c a íd a d e u n o e s p a n t a y

e n t ib ia á m u c h o s e n l a v ía e s p ir i t u a l , y a u n s u e le d a r e s

c á n d a lo ; y á e^ ta c a u s a l o s l la m a d iv is o r e s d e l a u n id a d

D em a sia d o a p r e tu is m ie n t« p o rq u e. (M ench.)

H a cie n d a q u e m u y^ p rísa »e a lle g a . dÍsoiÍnuÍfM (P io r . u i i , t i . )

' Q u ien e l p a so acelera4 o lle v a , tro p e¿a M . fP r » v . x n » s .)

*•» n o p i» « n 4 o . (M en ch .)

B a r c a , hoyen^do d s Jl««arlA v a c k k [xwi^n« n o aJidc ñ uctu an d ^ en

te n ta cio n e s, d a e n m ayor p e ligro , p orq u e c o n l a d em asiad a ca rg a e s t i

c ie n o e l b u n d in e . (M u s. Bríc.)

C c r p o r i t c l l i l bani o f t r i s t f f u t u m , a ffe c tu m , p r o t i f ^

tstm plM M , D t o kon orem , Q o iia a j cmerpA e l e fe c to d e la buen a obra, a l

a lm a c l a Jívto, a i prójim o e l ejem plo , a D io s e l honor. (Berfi., D é c t is

so H l. « 4 F F . d i V o n U Drty a n l t xmJ.)

* " S e s ig u e . (M ua, B rit.)

D e u a q u e e ra qu itar, (M ench.)

y e n e m ig o s d e l a p a ¿ u lira " * d e q u e d a ü a n á s í m iá-

m o s co n s o b e r b ia y v a n a g lo r ia » p re fir ie n d o s u j u ic io a l

d e to d o s , 6 á io m e n o s usu i*p an d o Ic q u e n o e s s u y o , q u e

e s h a c e rs e ju e z e s d e s u s c o s a s , s ié n d o le p o r r a r o n e l su*

p erío r; y s in e s to s h a y a ú n o t r o s in c o n v e n ie n te s , c o m o

e s c a r ^ r s c t a n t o d e a r m a s q u e n o p u e d a a y u d a r s e d e -

l la s , c o m o D a v id d e la s d e S a ú l ; y p rr)v e e r d e e s p u e la s y

n o d e fre n o á c a b a llo d e s u y o im p e t u o s o y d e s b o c a d o . D e

m a n e ra q u e c n e s t a p a r te e s m u y n e c e s a r ia l a d is c i 'e c io n

q u e m o d e re lo s e je r c ic io s v ir t u o s o s e n t r e lo s d o s e strc*

m o s y c o m o b ie n a v is a S a n B e r n a r d o , hotux vnlun tati

HOH sem ptr credcndum e$t, sed reven da d isctetione, m axim e

inetpieHíibtis p o r q u e n o s e a m a lo á s í e l q u e q u ie r e s e r

b u en o á o tro s ; q u i e m w s íb i nequam esi, c u i bunui erii?

V s i o s p tresc¡e i* e s e r à r d u a c o s a l a d is c r e c ió n y d if íc i l

de h a b e r , á Ío m e n o s s u p l id la c o n l a d e l a o b e d ie n c ia ,

c u y o c o n s e jo s e r á s e g u r o Y s i a l ^ n o q u is ie r e m a s

s e g u ir s u p a r e s c e r , o ig a lo q u e d ic e S a a B e r n a r d o : S i

q u id sin e consensu et volun taU patria ^piriiuaU sJil, im putahi-

in r v a n a g h r i s , n o n m e r c h i y a c u é r d e s e q u e scelus

Divi»orea de la p ¿ 2 . (M cnch.)

F u e i¿ .

10•

' ' ‘ V inaoflo«, y co m o . (M cn ch .)

B e n a 9o i y n u i Í no<i s e ^ tf fr c r t d i t x f t d U , h 4 f* i i% e n d » e sf. le d

‘'« g f n ie e s t , 41 mAjrime jn in e ifU n te , N o e s b ie n #e cr e a siem pre i Ja hoe-

04 » c a n t a d , m i 8 habc d s «nfrenar, h a « d« re g if, y m aycn n cm tc c n el

coftiienra, (B ern., D e v it a *oU i. s d F F . á e Ifo / tU D ei.)

E c c ií, xp/| 5 . P o fq a a e l q u e p a ta si e a maJo, ¿p ara qu ien « r ábotao?

I M

( I ISuplirla cnn i a o bed iencia será seg o ro . (M cnch.)

C u a n io sin e l cu n s«n eiiaien n y v o ln n ia d d cl padre e sp ín e a a l «

« M e , pondráse á e n e m a d e l a v a p a glo ria , n tfp a r a r ^ ib ir galardón .

id c lo ia tr ia est nolU acgítíescere, e i peccatum h a r io h n d i

non obedire ***. A s í q u e p a r a t e n e r e l m e tíio e n tr e l a t ib ie

r a y fe r v o r in d is c r e to , a te n e o s á l a o b e d ie n c ia , y s í te -

n e is m u c h o d e s e o d e m o r t ii ic a c io n d u r a n te e l t ie m p o

d e l e s tu d io , c m p lc a ld e m a s e n q u e b r a r v u e s t r a v o lu n

t a d y s o ju z g a r c l p ro p r io j u ic io d e b a jo d e l y u g o d c la

o b c d ic n e ia '**, q u e e n d e b i l it a r lo s c u e r p o s y a f l ig ir lo s s in

m o d e r a c ió n .

N o q u e r r ía c o n to d o e s t o q u e p o r lo e s c r ip to pensá*

s e d e s q u e m e d e s p la c e '**, 6 q u e n o a p r u e b o lo q u e se

n o s h a e s g r ip t o a q u í d e a lg u n a s v u e s t r a s m o rtiñ c a c io n e s :

q u e e s t a s y o t r a s lo c u r a s s a n c t a s s é q u e la s u s a r o n lo s

S a n c t o s ’ **, y á s u p r o v e c h o , y s o n ú t i le s p a r a v e n c e r s e

y a d q u ir ir m a s g r a c ia , m a y o r m e n te e n lo s p r in c ip io s ;

p e r o e n t ie m p o d e e s t u d io s , y e n q u ie n ü c n e y a m a s se

ñ o r ío s o b r e c l a m o r p ro p r io p o r l a d iv in a g r a c ia , lo q u e

t e o g o e s c r ip to d e r e d u c ir s e á l a m e d io c r id a d d e l a d is

c r e c ió n , t e n g o p o r m e jo r , n o s e a p a r ta n d o d c l a o b e d ie n

cia» l a c u a l o s e n c o m ie n d o m u y e n c a r e s c id á m e n te , ju n to

c o n a q u e l la v ir t u d y c o m p e n d io d c t o d a s l a s o tr a s q u e

J e s u c r is t o N u e s t r o S e ñ o r t a n t o e n c a r e s c e , l la m a n d o s u y o

e l p r e c e p to d e lla : H o c esi p ra cep tu m tttcuMy u t d ü ig a íis in -

vicem , :íÍcu¿ eô á iU x i vos '**; y n o s o la m e n t e q u e en tre

• 1 * Q n d s i fs e e a lu m h a r ia la id i . t s l refugH are; t i p f s s i i c e l i u id o h U -

t r i a , H olU lu q u ieseere . C n m o p e cad o 4 « agorftr, e s re b e lu s « ; y c r u j de]i>

10 d c id olairía, n o i^ncrcr obedecer, (r. R * g . xv, i ¡ , )

Em pleadle»

S u b je c t v . (M u s . B rit.)

E l jt4i€Ío <1cbajo d e U obed ieficía (M ench.)

D esA gra d a. (M ench.)

1.06 S á n e lo s á e a p ro v ccb o , y qoq ú tile s. {M a tc h .)

J o a n . XV, 1 2 . E » te e s m i m attdajnjeciio, q u e o s am éis a n o s á o t r »

co m o y o o s b e am ado . *

)>{ til lis 11 1

<«•

v o s o tro s m a n te n g á is l a u n ió n y a m o r c o n t ín u o , p ero

a u n lo e ste n d a is á to d o s , y p r o c u r é is e n c e n d e r e n v u e s

tra s á íiim a s v iv o s d e s e o s d e l a s a lu d d c l p r ó jim o , e s t i

m a n d o lo q u e c a d a u n o va J e d e l p r e c io q u e c o s t ó d e l a

s a n g re y v id a d e l U n ig e n it o v e r d a d e r o H i j o d e D io s , J e

s u c r is to , D io s y S e ñ o r N u e s t r o •* '. P o r q u e d e u n a p a r te

a p a re ja n d o la s le t r a s , y d e l a o t r a a u g m e n ta n d o e l a m o r

d e t a ca r id a d fr a te r n a , o s h a g a is e n te r o s in s tr u m e n to s

d e l a d iv in a g r a c ia , y c o o p e r a d o r e s e n e s t a a l t í s im a o b ra

d e re d u c ir á D io s , s u p r e m o f in , s u s c r ia t u r a s . Y en

e ste c o m e d io q u e e l e s tu d io d u r a , n o o» p a r e z c a q u e

s o is in ú t ile s a l p ró jim o ; q u e td lra d e a p r o v e c h a r á v o s

o tro s, c o m o lo re q u ie re l a c a r id a d o rd e n a d a {m üerere ani-

m a Lúa í t > n w D e u m ' ” ) , le s e r v ís e n m u c h a s m a n e r a s , á

h o n ra y g lo r ia d iv in a - L a p r im e r a , c ífti e l t r a b a jo p r e s e n

te , y l a in ie u c to n c o n q u e lo t o m á is y o r d e n á is to d o á su

e d ifica c ió n ; q u e lo s s o ld a d o s q u e a tie n d e n á b a s t e c e r s e '**

de a rm a s y m u n ic io n e s p a r a l a e m p r e s a q u e s e e s p e

r a , no se p u e d e d e c ir q u e s u t r a b a jo n o s e a c n s c n .ie io

d e s u P i*in cip e '**; y a ftn q u e l a m u e r te a t a ja s e *** á a lg u *

Pero <)ue lo , (M en ch .)

1>«| precio y co a lo d « l a sa n gre de J, C . S . N> (M e e . Brie.) D « la

M Jifre y vid a 4 e ) . C . D ioa y S . N . (Par.)

A u gm e n ta n d o l a c a lid a d . {M en ch.)

S m j» n m « ro . (M ench.)

E n e s te m ed io . (M e o ch ., Par,)

** P t u m s D « . ( B c c lí. x x s , 2 4 .) A p iá d a te d e tu a lm a co n te n ian d o

i D ios. E n J íu f c B f i t . y P m ,, W t * t i l t te sto . E l g r ie g o d ic e «o la m cn ií

' . t í . o v j , a m a i to alm a.

PfO reerse, equiparse.

D o a r o u a parA. (H en cb.)

C a p iu n , (M en ch .)

A l i j e . (M cnchO

u t91

I)-< 31

n o a n t e s q u e c o m e n z a s « á c o m u n ic a r s e a l p r ó jim o e s-

t c r io r m e n te , n o p o r e s o d e ja d e h a b e r le s e r v id o e n e l tra

b a jo d c i p r e p a r a r s e ] «I cu a J , u ltra d e l a in te n c ió n d e a d e

la n t e , d e b r ia t u d a d ia d e o fr e c e r s e á D io s p o r lo s p r ó ji

m o s ; q u e s ie n d o D io s s e r v id o d e a c e p t a r lo , n o m e n o s

p o d n a s e r in s t r u m e n t o p a r a a y u d a r a l p r ó jim o q u e la»

p r e d ic a c io n e s y c o n fe s io n e s **\ L a s e c u n d a m a n e r a de

a y u d a r a l p r ó j im o e s h a c ic n d o o s v o s o tr o s m u y v ir tu o

s o s y e n t e r o s , p o r q u e a n s í s e ie ib idóneos* p a c a h a c e r

l a l e s lo s p r ó jim o s c u a le s v o s o t r o s s o is . P o r q u e e l mcnio

q u e D io s O m n ip o t e n t e q u ie r e q u e s c g u a r d e e n l a s g e n e

r a c io n e s n a t u r a le s , e s e m is m o p r o p o r c io n a d a m e n te q u ie

r e e n l a s e s p ir it u a le s . M u é s t r a o s lo l a f i lo s o f ía y e sp e -

r ic n c ia ; q u e e n l a g e n e r a c ió n d ¿ u n h o m b r e ú o tr o a n i

m a l, d e la s c a u c a s g e n e r a le s 6 u n iv e r s a le s ’ **, c o m o

s o n lo s c ic lo s , s e r e q u ie r e o tr a c a u s a ó a g e n t e in m e d ia

t o d e i a m is m a e s p e c ie , p o r q u e a s i tc D ^ a l a fo rm a

q u e h a d e t r a n s fu n d ir c n o t r o s u b je c to ; d e la m e s m a m a .

ñ e r a ***, p a r a p o n e r e n o t r o la fo r m a d e l a h u m ild a d .

c ie n c ia ó c a r id a d , q u ie r e s u D iv in a S a p ie n c ia q u e l a c a u

s a in m e d ia ta d e q u e H 1 u s a c o m o d e in s tr u m e n to , co m o

e s e l p r e d ic a d o r ó c o n fe s o r , s e a h u m ild e , p a c ie n t e y

IM

' t» 111 I >3

1 11 << « K l

M4

S c com Í«n c e á c o m u n k « r, (M efich.)

L o B predicadores y con fM orea. ( M a i, Bxi(.)

A > 'u d ¿ile»c& hac«rc»« ú vosW ras. {M ua. B rit.)

P a l i q u e i t i aeaíB. (M u s. B r it., Pac.)

M uesir«! ia . (M encb.)

G e n e r a le s, cw n o . (M encb,)

C a u s a c o a g e n ie in m ed iata. (Par.)

V cQ g a . (M cn cb .) P ^ n g a . (Par.) «

P q c íi a«j. CM os. Bric.)

C o m u predicadores y , e tc ., sea n , e tc . (M cn cii.)

c a r ita t iv o . E n m a n e r a q a e , co rn o o 4 d e c ia , a p r o v e c h a n

do á v o s o tr o s m e s m o s e n t o d a v ir t u d g r a n d e m e n te

s e r v ís a l p ró jim o ; p o r q u e n o m e n o § , a n t e s m a s a p t o in s

tru m e n to p a r a c o n fe r ir le s g r a c ia a p a r e ja is e n l a v id a

b u en a q u e e ü l a d o c t r in a , b ie n q u e e n k> u n o y e n lo o tro

re q u ie re é l p e r fe c to in s tr u m e n to . í - a t e r c e r a m a n e r a de

a y u d a r le s e s b u e n e je m p lo d e l a v id a , q u e e n e s t a p a r t e ,

co m o o s d c c ia , p o r l a g r a c ia d iv in a , e l o lo r d e t o d o s v o s

o tro s d e a h i s e d ifu n d e y e d if ic a e n otra^ p a r t e s fu e r a de

ese re in o , y e s p e r o e n e l A u t o r d e to d o b ie n q u e s e c o n

tin u a rá n y a u g m e n ta r á n ’ » 's u s d o n e s e n v o s o t r o s , p a r a

q u e, p a s a n d o a d e la n te c a d a d ia e n t o d a p e r fe c c ió n , c r e z

c a , s in b u s c a r lo , e l o lo r s a n c t o y l a e d if ic a c ió n q u e d é l

se s ík u c . L a c u a r t a m a n e r a d e a y u d a r á lo s p r ó jim o s y

q u e m u c h o s e e s t íe n d e , c o n s is t e e n lo s b u e n o s d e s e o s y

sa n ctu s, y e n o r a c io n e s '*•; y a u n q u e e l e s tu d io n o o s d é

lu g a r p a r a u s a r la s m u y la r g a s , p u e d e e n d e s e o s r e

co m p e n sa rse e l t ie m p o á q u ie n c o n tin ú a l a o r a c ió n c o n

lo d o s lo s e je r c ic io s ’ ** q u e p a r a a p r o v e c h a m ie n t o d e l

p ró jim o a y u d a r á n ’ **, to m án d o lo í> p o r s o lo s e r v ic io d e

D io s N u e s tr o S e ñ o r . P e r o e n e s to y e n la s o t r a s c o s a s ,

m a s du c e r c a t e n d r e is c o n q u ie n c o n fe r ir la s e n p a r t ic u

la r , y á e s t a c a u s a p a r e c e s e p u d ie r a e s c u s a r p a i t e d e lo

D e m aDer* que aprorbchu n d o i v o s o t r « m eem os, gran d em cn .

te. (M enchaca.)

In ttram en tn aparejaút. (M e a c b .) In stru m e n to «oís p a ra c r a fe iir

)aa litgrirru,», « p a ie)án d o o e m e s e n U v id a buen a. (M u s. B rìi.)

C o n iin u a iá n su e doñea. (M u s. bH t., M en cb.l

L o a 9e n cio « úeaeu» y uraccooes. (M ench.)

N o d é üetn po. (M en ch .)

Keeom penaerae «I esp íritu y co n tod o s lo s ejercicio». (M cn ch .i

E je r cicio s to m á n d o lo s. (M o a. U rít., Per.)

i$iIXIS3

u a

c s c r ip t o '**; m a s h a c ié n d o s e e s to t a n p o c a s v e c e s , y s i6 n .

d o m e d ic h o q u e d e s e á b a d e s le t r a n j ia , h e q u e r id o e s ta

v e z c o n s o la r m e c o n v o s o t r o s e s c r ib ie n d o la r g o ,

N o o tr o p o r a g o r a , s in o q u e r u e g o á D io s C r ia d o r y R e d e n t o r N u e s tr o , q u e c o m o le pluRO d e haceros ta n t a

g r a c ia e n '*• l la m a r o s y d a r o s v o lu n t a d e f ic a z d e q u e .

r e r e m p le a r o s e n s u seiT icio , a n s í le p le g a c o n tin u a r

e n to d o s y a u g m e n ta r s u s d o n e s , p a r a q u e c o n tin u a m e n

t e c r e z c á is y p e r s e v e r e is e n s u s a n c t o s e r v i c io , p a x a

m u c h a h o n r a y g lo r ia s o y a y a y u d a d e s u I g le s ia s a n e t a •*'.

D e R o m a , 7 d e M a y o d e 1 5 4 7 a ñ o s .

V u e s t r o e n e l S e ñ o r ,

Ignacio,

**• D ich o . (M en ch .)

E w a gr¡icú i de. (M ench.)

D e cm p lcsro«. (M en ch .)

D e 1 « pt& jim os y d e so , (M en ch .)

E l e fe cto <juc c a u íó en ello« I t l e c t u n d e «sLa t w i a , le p in tó , co

m o {fistigo p fM e n cia í, cl P . M artin S a n ta C f i i í eseribieu do í un an\tpodc

R om a e n e a i « icfm in o s: tH a b e m o s recibido a n a ca rta d cl P . I g n a c io , 9 «

co n g r a n d ceco «$j>crábamo«. N o se p o e d e e#p|jc*r n i creer e l co n suelo

90« á to d os h a eausíido, y lo a viroR d eseo s qne c a ca d u uno h a p u esto de

a d ela n ta fse e n eJ cscndio d e la s h t n % y d e )a prop ia p e r f e c d « ! . N o b a si6

le e rla u n a sola v e s , y m ucho s n ie g a n q u e toda« la s eem an a« en p6bÜco

se v u e fv a á leer; y adem as d e s » , m o ch o s l a h an cop iad o y la tienen

siem pre d elan te de lo s 030«; y n v bin ra ^ o n , porgue a lla lia toOas )a« d ü -

cu lta d e s <juc pu ed en retardarnos e n e l cam in o de la v ir tu d , y m aravíDo-

aamej>«6 an im a y co o / w ta i eíla.» (B a rto li, K íW á t S . Ig iu iH e, lib. IV ,

n. 1 7 .— G a r c ía , V id a d e S . Jgn a c i» , Ifb, v , c . i j . )

C A R T A CVII

A L P. A N T O N IO A R A O Z

Jrts.

S i q u ie n d ió á m i t i a l a v id a s e l a h a q u it a d o , s e a en

todo b en d ito ; p o i'q u e c i e i l o n o e s m e n o s s a n t o , n i m e n o s

b u en o ó m is e r ic o rd io s o c o n n oso li*o s, n i m e n o s d ig n o d e

s e r a la b a d o y q u e d e c o r a z o n le h a g a m o s g r a c i a s , c u a n

d o n o s a z o t a , q u e c u a n d o n o s r e g a la y h a c e fa v o re s ;

cu a n d o n o s d a e n fe r m e d a d e s 6 m u e r t e , q u e c u a n d o s a lu d

y v id a ; m a y c)rm e n te q u e t a n t o y n o m a s s c h a n e s t a s d e

a m a r , c u a n to a g r a d a y a p la c e á l a a u s a p ie n t ís im a y rec*

t ís im a v o lu n ta d . S e a , p u e s , lo a d a l a b e n d ita v o lu n t a d d e

D io s , p o rq u e s e a ir v a c n e s t o s e r g lo r i6 c a d o , y q u ie r a s e r

ca d a d ia m u s y m a s h o n r a d o e n n o s o tr o s y e n ten ias la s c r ia tu r a s *.

' S e h a lo m ad o e s te fra gm en to (c u y o o rigin al e sta ría «ifl á n d a en

« íiie lU n o j d e l C o m e n iir io l a i i r « d cl P , M e n c h a c a (a . 6 2 ) , qu ien lo tra-

en taiifi de l a version iia lia n a q u e d iA de é l e l P . V ip U o N o la r o

(«- 25)* V , c l te sto ita J iM o e n c l A p ín d ic e I , n. X V I I I .

* ^ b e m o A p o i e l P . Nolar\:Í q u e se escrib ió e »ta c a r ia á xfl de M a y o

de 1547.

C A R T A C V I I I

A L SR. D. M A N U E L SA N CH EZ,O B I S P O D E B R A G A *,

A fe c lu u M ftccíon d e g n c i a v e je rcicio d e am or pu ro y sun>o de Dm»,

co m o últim o fin y aobftraso j Q n iven a J bienhecboi.

Jrts.Ivñ i j a c i a y a m o r e t i m o d e C r is t o N u c R tr o SeÚ or

s e a s ie m p r e e n fa v o r e c e m o s y a y u d a r n o s , p a r a lio n r a y

g lo r ia s u y a y s a lv a c ió n n u e s t r a . A m e n .

M u c h o m e h e g o z a d o y c o n s o la d o e n e l S e ñ o r N ú es*

t r o c o n u n a le t r a d e V u e s t r a S e ñ o r ía , l a c u a l e s te s t im o

n io n o s o la m e n te d e l a m e m o r ia , p e r o a u n d c l a m u c h a

c a r id a d c o n q u e V u e s t r a S e ñ o r ia d e s e a e l a d e la n ta m ie a *

to d e n u e s t r o e s p ir it u a l p r o v e c h o , y d e l a h o n r a y g lo r ía

d iv in a e n n o s o tr o s , p a r a la« c u a l t o d a s l a s c r ia t u r a s fu e

r o n p o r s u e te r n a s a p ie n c ia h e c h a s y o r d e n a d a s - K u c g o

' C o le e , fw n .E n E p isc o p o lo p o s d c la iglen ia de B r a g a q u e Uften R itb a rd

l i o n n a i f f d t i ¡ c ú h c í s Ü c c U s i s s U q u í s , V , B r a g a j y e l d c in a « a a in tid id dei

A r’ o b icp o Ü racaren se D . R o d rigo d e C u n liA ‘ D be«tÍeirii*o «ra A r z o b i a ^ {no Ü b iip o ) Do®

M a n u e l d c S o u s a . «I e u a lc n u ti6 e l if i de Ju n io de X 5 4 g ,d e » p u e í de h * b «

te n id o a cu e lla ailla c in c o año«. ¿E s i(Qe le n i« ta m b ié n e l apei)<d< de Saa*

v h e ¿ , 6 q o e D . M a n u e l S a n ch a s c í a O b isp o coa d ju tor 6 a u xiliar, noA>

h rad o a c » o cu an d u «1 In£ani.e I>. B ir íq u e , m u y m o so t v d a v la , era Af~

2obi»po d e a q u e lU le d « prim acial, ¿ b a y a q u i a lg ú n error d e plu m a 3cl

e je m p lar rom ano? N o s e b a po d id o a v e n t a r ; ni e n U Cr6nic.a del P a

d re T c D e z se h a lla n a d a q u e «irva p a ra cl c w la K c jtr ije n io d e e s ia cana»

y o ftJ m is m o C r ia d o r y S e ñ o r N u e s tr o , p o r c u y o a m o r

to d o o tr o a m o r d e b e t o m a r s e y r e g i r s e , to m e ¿ s u cac^ o

c l re m u n e ra r co n m u y e s p e c ia le s g r a c ia s e s t e , q u e V u e s

tra S e ñ o r ía p o r é l t ie n e á m í, y á l a s c o s a s d e s t a C o m p a

ñ ía d e s u n o m b r e . E n lo d e m i p a r l e , n o s é y o c o n q u é

co sa p o d r ia s a t is fa c e r t a l m e m o ria y v o lu n t a d d e V u e s

tra S e ñ o r ía , s in o re s p o n d ie n d o c o n m e m o r ia y v o lu n ta d

m u y e rc c id a , d e q u e D io s , a u to r d e to d o b ie n , a c r e s c ie n -

te lo s d e se o s d e s u h o a r a y s e r v ic io e n V u e s t r a S e ñ o r ía ,

coD a u g m e n to c o n tin u o d e s u g r a c ia p a r a p o n e r lo s en

e fe c to , y le p le g a d e s c a r g a r á V u e s t r a S e ñ o r ía d e a q u e

llo s p e so s , q u e e o n r a z ó n j u z g a e n s u s le t r a s s e r m u y

e m b a ra zo so s p a r a q u ie n h a d e s u b ir á ta n a l t o tr o n o

co m o e l p a r d is o . Y a u n q u e n o s e d e je n lo s o f ic io s , q u e

p or h o n ra d iv in a se to rn a n y e je r c i t a n , p u e d e c l d e l á n i

m a (que e s e l a m o r) a l iv ia r s e , c u a n d o a u n e n l a s c o s a s

teri'cna'? y b a ja s n o s e h a c e * te r r e n o n i b a jo , a m á n d o la s

todas p o r D io » N u e s tr o S e ñ o r , y c u a n to s o a p a r a m a y o r

g lo r ia y s e r v ic io s u y o ; q u e c o s a d e b id a e s a l ú lt im o fin

n u estro , y e n s í s u m a y in fin ita B o n d a d , q u e s e a e n la a

o irá s c o s a s t o d a s a m a d o , y q u e á É l s o lo v a y a to d o e l

peso del a m o r n u e s tro ; q u e m u c h o n o s lo t ie n e m e r e c id o

q uieo to d o s n o s c r ió , to d o s n o s re d im ió , d á n d o s e á s í

to d o , q u e co n r a j o u n o q u ie r e le d e je m o s * d e p a r te d e

iw so tro s . q u ie n ta n e n te r a m e n te s e n o s d ió y q u ie re p e r

p è tu a m e n te d á r s e n o s . C u a n t o á l a ro ^ la y e s t a t u t o s , p a -

^ e m e q u e s e p o d r á m e jo r sei*vir d e M a e s t r o S im ó n *

V u e s tr a S e ñ o r ía , q u e d e c e r c a p o d r á y á p a la b r a in fo r-

“ la r , q u e d e m í e s ta n d o ta n le jo s p o r l e t r a s , y a s í c u a n to

* boabre.L e deftandetnoe,

P . Sm ofi R o d ri^ e j,

á e s t o , (lu ja ré e l c a r g o d e r e s p o n d e r a l d ic h o M a e stro S im o n .

A l R e v e r e a d ís im n C a r d e n a l , n u e s t r o c o m ú n scfio r.

V u e s t r a S e ñ o r ía s e d ig n e d t b e s a r s u s m a n o s e n m i n o m

b re , N o o tr o p o r e s t a s in o t o m a r á r o g a r á l a D iv io *

B o n d a d p o s e y a e n n o s o tr o s io q u e e s t a n t o s u y o p o r ta n

to s t í t u lo s , y a c r e s c ie n te á V u e s t r a S e ñ o r ía t o d c * sus

m u y p i 'e c ío s o s d o n e s y g r a c ia s .

D e R o m a , i 8 d e M a y o d e 1 5 4 7 .

D e V u e s t r a S e ñ o r ía ,

H u m ílim o s ie r v o e n e l S e ñ o r ,

Ignacio.

C A R T A C IX '.

A L P. G E R A R D O HAM M ONT,P R I O R D E L A C A R T U J A D E C O L O N I A ^

L e g tá c ia « m u y eaprcsívas (K't l a co m u n icació n de o n c io n c K y tm e s M

obras q u « é l y su com u nid ad habi&n ca& c«dÍdo ¿ U C o o ip a S ía ; le ofrac«

e l reto m o , y le e n vía cuencaa bcnd)i¿R.

j í s.L a g r a c ia y pa> d e D io s n u e s t r o C r ia d o r y K e d cb to f'^

l le n e n u e s tro » cora^ jon es p a r a h o n r a y g lo r ia p crp é tu »

d d m is m o d a d o r .

’ C o l. rom .: trad u cció n . V é a » e] o r i^ n a l la u n o c n e l A f> én d ÍM l,

n . X I X .

M u y d ign a d e v e n v ra iio n y a gra d e cim ie n to d e b e 8e r p«va la C c c i'

p a ftia l a m e m o r ú de e i ie devotÍM m o varon^ ¡>or l a e ín g u la f catiaia 40^

A . I 5 4 7 * C A R T A S D B SA N lO N A C tO . 3 ^ 5

H a n m e e n tre g a d o l a s le t r a s d e V u e s t r a P a te r n id a d ,

c o a la s c u a le s h u b « m u c h o c o n te n ta m ie n to , y fu e ra n

e lla s c u m p lid o te a tim o n io , -así d e l c a n d o r d e á n im o y p ie

d ad d e V u e s t r a P a te r n id a d , c o m o d e l a c a r id a d co n q u e ,

p or a m o r d e J e s u c r is to N u e s t r o R e d e o t o r , n o s a b ra za »

«i d e a m b a s c o s a s n o n o s h u b ie s e n d a d o l a s o b r a s y a h a

m u ch o t ie m p o c la r ís im o te s t im o n io - P o r q u e d e s d e q u e

lo s n u e stro s c o m e n z a r o n á m o r a r a h í, h a b ía l le g a d o á

n oso tro s e l b u e n o lo r d e l a f e c o n s t a n t e , d e l a r e l ig ió n y

d cvn cio n d e V u e s t r a P a le r o id a d y d e lo s sx ty o s, o lo r q u e

bj2 9 de ella, pm e l e n tra n ib le a m o r q u e 1« protesó, y p o r lo s beneficio«

de m ieotrid v i v ü n o c e s ú d e colcoarla. U c s d c q u e e n 15 ^ 3 le h abla*

roo de e^la y 4 e i o ia» tÍtuto a l ^ B M hom bres d o cto», cofiio ^1 escribe

al Prior d c la C a n a ja de T r^ veriA , y m a s esp e cia lm e n te e l B , Ped ro C i -

>ii»o, ftu grande a m ig o , n o ae di6 p a ¿ c l sa n to P n u r h a^ ia q u e togr& ho»-

pedar en su C artu ja, e n A ^ o a to y S e tiem b re d e l m ism o afto, a l P , F a b ro ,

y h a c e r b a jo eu dirección, co n tuda la c c m u n id a d jo « cje r ciu o « espiriina-

le í. D espiK s la tu v o ííe m p r« com tf la c o i a m a* a u y a e n roedlo 4 e su co-

tasoft: inform ábaae de eus »ucesoa, g02 4n d asc e n iM p r í^ i'e rM , afiiglén*

(loee en lo s a d v a i o s , co<no si fueran pm plM ', d á b a la í co n o cer, e lo giá b ala,

dtfcndâl»; de co m o de prim era fo c n ie , m an ó a q u e lla carid ad iûe to d a

• • «anüeim a re lip o n , reu nid a e n c a p itu lo ge n e ra l e n l a C a r tu ja , manHea«

t 6 « l ^ 0 b g a ic A ie á l a C oropañ ín , o rd en an d o q u e d P rior d e t a G ran

C a m ja , F r, Ped ro de Sard is {6 d e L e íd i» . cn m o qnieren lo s B olan dos,

■pcyaóoi en el P. T e ó filo R a in a ld o ), y loa D cfin id ore» d e l ca p icu lo escri-

b k M n i nom bra de todoa i S a n Ig n a c io a q u ella adm irable ca rta , e n qoe

k a ctn p tfik ip c « á lo s d e l a C o m p a ñ ía d e to d a» Im o ra cio n e s, pen iten cias

y buenaa obraa de lo a C a r t u jo s E l P . G erard o H a m m o n t fu e úem p re el

pnmeru en am parar y dafeo der i lo s prim eroa d c l a C o m p a ilia q u e hubo

e » C olon ia, e n la» ;.'Tande* peraecn cion cs q u e «uW eron; » u a le n lilo e á

Üerrtpos, w v o á a lg u o o e e n ao c o n v e n to , y w em pre lo a socorrió: ayu d ó

tn*cbo con la autoridad y e l d io ero á l a fu n d ación d e l co le g io ; y cuando

eK ribía á S a n Ign a cio , q u e lo h a c ia d e v e s en c u a n d o , regu lan n en M

•t^WjpaSafci á l a c a n a u n a bn en a lim w n a . {B o lU n d ., C c « w < a ^ Pr<r>‘.,

X X X V I t ; R iTadcneira, Vita IsHna, lib. II, c . ty .)

p o r lo m is m o q u e c n e s a s p a r t e s le d a n á t s i t a n p o co s,

d e b ía s e r p a r a t o d o s lo s b u e n o s t a n t o m a s a m a b le . A

m a s d e e s t o , p u e s t o c a s o q u e e l v ín c u lo d e l a caríd& d

n o s t u v ie s e u n id o s c o n V u e s t r a r a t e m í d a d y s u d evo to

m o n a s te r io , a p r e tó n o s m a s e s t r e c h a m e n t e s u c ^ d a d y

b e n e fic e n c ia e m p le a d a c o n n o s o tr o s p o r a m o r d e Jesu*

c r is t o . P e r o lo q u e s o b r e to d o , c o m o d o c u m e n to m a s es*

c e le n te y d e m a y o r a m o r, a c a b ó d e o b lig a r n o s , fu e q u e

i e h a y a n d i ñ a d o h a c e r i n u e s t r a C o m p a ñ ia p a r t íc ip e en

m o d o e s p e c ia l d e d e^ 'o ta s o r a c io n e s y p ía s u b ra » , y

c o n la s m is m a s n o c e s e n d e a y u d a r n o s á n oso tro s» q u e

u s í e o m o d e n o s o tr o s m is m o s s o m o s d e to d o p u n to in c a

p a c e s d e l le v a r a d e la n t e , s e g ú n l a id e a d e n u e s t r o in s t i

t u t o , lo q u e p r o fe s a m o s , a s i h e m o s e n g r a n m a n e r a m e

n e s t e r v u e s t r a s o r a c io n e s , á fin d e q u e s e a m o s h ech o «

p o d e r o s o s p a r a to d o , p o r A q u e l d e q u ie n v ie n e t o d a nucs*

t r a f o i t a l e r a . P o r tan to^ p a g u e á V u e s t r a P a le r a íd a d y 4

s u s d e v o to s h e r m a n o s , e a J e s u c r is to S e ñ o r N u e s tr o m u y

a m a d o s . A q u e l ra is m o p o r c u y o a m o r to d o lo h a c e n , y

c u y a g lo r ia c n !o q u e h a c e m o s y e n lo q u e p a d e c c m « f’ *

d e b e m o s b u s c a r n o s o t r o s , y d íg n e s e s u D iv in a B o n d a d

d a r á V u e s t r a P a t e r o id a d y á s u d e v o t a c o m u n id a d par*

t e , y p o n e r d e s u c u e n t a d e u n mf>di) p e c u l ia r c u a n to en

n u e s t r o s s a c r i f ic io s , o r a c io n e s y o b r a s h a y a q u e á Ivl

p o r J e s u c r is t o , q u e e s n u e s t r a j u s t i c i a , le s e a a g r i*

d a b le .

C u a n t o á la s c u e n ta s b e n d it a s p o r e l S u m o P o n tífic e .

y c o n s in g u la r e s g r a c ia s e n r iq u e c id a s , a u n q u e n o s q u e

d a n y a p o c a s , n o e s j u s t o q u e fa lt e m o s n o s o tr o s á a y u

d a r , c n lo q u e p o d e m o s , á l a d e v o c ió n d e V u e s t r a P a t e r

n id a d y d e s u s e a r ía ím o s h e r m a jio s , y a s i mand<3 s ie te

g r a n o s , e s c o g ie n d o e s t e n ú m e ro d e s ie t e p a r a q u e no» a l-

c u n c e n p o r e llo s io s s ie te d o n e s d e l E s p ír i t u S a n to . A g re -

rg a r é a d e m a s lo q u e s o le m o s e id g ir d e a q u e llo s á q u ie n e s

d a m o s a lg o d e e s t o , c o n v ie n e á s a b e r : q u e q u ie n d e t a le s

cu e n ta s q u ie ra g o z a r , s i n u n c a s e h a c o n fe s a d o g e n e r a l

m en te , s e c o n fie s e y s e l le g u e á io s m u y s a n t o s S a c r a -

m e n lo s d e l a c o n fe s ió n y C o m ú n io n u n a v e z a l m e s , p o r

lo m en o s.N o h a y p o r q u e a la r g a r m e m a s ; p e r o s e r á s in d u d a

g ra to ¿ V u e s tr a P a te r n id a d y á s u s r e l ig io s o s d e c la r a r

le s q u e ta m b ié n n o s o tr o s le s s e r e m o s s ie m p r e e n J e s u

c r is to S e ñ o r N u e s tr o m u y d e v o t o s , y lo m a s e s t r e c h a

m ente q u e e s p o s ib le u n id o s . R u e g o , p o r t a n t o , a l q u e

co n m u e rte a c e r b ís im a n o s g a n ó ! a v id a y l a b ie n a v e n

tu r a n z a , q u e á V u e s t r a P a te r n id a d y á s u s c a r ís im o s

h e rm a n o s, lo m is m o q u e á t o d o s n o s o tr o s , d é s u g r a

c ia a b u n d a n te pai*a c o n o c e r , d is p o n e r y c u m p lir s u v o

lu o ta d .

G u á rd e o s N u e s tr o S e ñ o r J e s u c r is to .

l í n R o m a , i i d e J u n io d e 1547*

L

CARTA e x

A L P. N IC O L A S BO B A D ILLA *.

Rcsponüe con ilngulnr IitiduU U ü y mansedumbre á algunas obeerv«ciona* no muy comedida» qu«, «cerca Ae la ia»truce«oo da<U por el S«nto tobft el modo <]« «scKtñr la« cartas, le hak^ hecho con su genìa) Oe»en&do

eite 1juen Padre.

JHS.L a s u m a g r a c ia y a m o r á t C r is t o N u e s tr o S e ñ o r sea

s ie m p r e e n n u e s t r o c o n t in u o f a v o r y a y u d a .

D a d o q u e p o r l a s u in fin ita g r a c ia m a s d ís p u s id o f i

h a l le c n m i p a r a b a ja ir o e e n to d o q u e e s c u s a r m e e n p a r .

t e , p a r e c ié n d o m e m a y o r g lo r ia s u y a p e n s é u s a r d e lodoi

Y c e r c a a lg u n a e o r r e c c io o f r a t e r n a e n tr e n o s o t r o s que

y o p e u s c h a c e r á m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r ,

a ñ rm a J s e n te o d e r m i á n im o , m a s o s p a r e c e q u e to d o s no

' C o l . rr>m . A d v ie r t e e l c o p i a n t e , y s e v e p o r u n a C 0 p i2 f o to { r i£<9 ;

que h a m a n d a d o d e l a p n m e r a p á g i n a , q u e c l o r ig in a J e ^ d e m a n o d e S a n

I g n a c i o . S in d u d e b< e l ^ u n a d o r ó m i n u t a d e l a c a r t a , c o n ^ q o e d i

el S a n r o .

* L o e B o la n d n e s u p o n e n e s i a c a n a e s c r i t a al P . L a i n e e ¿ I k i l o M

« n t 5 4 7 . K ^ o d a n s e c n q n e e n c l o r ig i n a l d e d o n d e e l P . I i p i a c i o F in e

í ^ c é c l t r a s l a d o q o e J e s r e m ! tÍ 6 ( o r ig i n a l ^ o e s in d u d a e s e l m is m o qv<

h a s e r v id o p a n n a e s t r a c o p i a ) , h a V ia a l r c e p a ld o , d e l e u a d e S a s Ig n a *

C)o, f a : h o ! . q u e l a n t o e l lo # c o m o e l P , P i n e i n t e r p r e t a b a n p * r a

y en e] sfv b re , d e m a n o d j s d n t a , s e I c e : Paree* fseriis al P~ Laiiut cuatt~ do fstaJfs en Bolonia ai el Constlui, 4¡ aio dt 1S47» P r ^ »n . 447-) A n o to K o e t a m b ié n n o s a l u c in ó e s t e » o b re y l a a u t o r id a d d< M

A . 1547 « C A R T A S P C S A N I G M A C I O . 3 6 9

to m a ría n ert v u e s tr o s e n tid o y s in c e r id a d . Y o e n tie n d a

iodús, e s á s a b e r , lo s d e l a C o m p a ñ ía n u e s tr a , p o rq u e

p a r a e llo s s o lo s h e e s c r ip to ; s i iam en a lg u n o s d e e llo s

s e n ü é re d ts q u e n o t o m e n c o n a q u e lla s in c e r id a d y p u r i

dad d e á n im a , sey irn d o a v is a d o , e s p e r o e n e l .S eñ o r N u e s

tro q u e e n to d o m e c o n fo r m a r é c o n e l lo s , y c o n c a d a u n o

d e llo s , á to d a v u c s t i 'o p la c e r y d e llo s .

2.* D e c la r a n d o q u e la s f r a s e s d e l h a b la r y e s c r ib ir

so n m u y d ife r e n te s , m o s t r á is s e e r im p o s ib le q u e y o c o r

r i ja lo d o s lo s e s t ó m a g o s c o n e l m ió . M e a c u e r d o h a b e r

e scr ito q u e U c a r t a p r in c ip a l s e e s c r ib ie s e d o s v e c e s , e s

i sab er, u n a v e z e s c r it a y c o r r e g id a , t o r n á n d o la á e s c r i

b ir 6 d á n d o la á c o p ia r , p o r e v it a r lo s in c o n v e n ie n te s d e l

in co n sid e ra d o e s c r ib ir , c o m o m e p a r e c ía q u e e n e s to a l

g u n o s d e n o s o tro s f a l t á b a m o s , y q u e a s í h a c ie n d o to d o s ,

y y o e l p riro ero (p o rq u e s ie n t o m a y o r n e c e s id a d ) , n o s po*

ir ía m o s m a s a y u d a r e n e l S e ñ o r N u e s t r o : ñ o h e q u e r id o

ni q u ie ro d e c ir q u e q u ie n t ie n e u n f r a s is e s c r ib a e n o tro ,

ni q u e q u ie n t ie n e h a b ilid a d j w r u n g r a d o e s c r ib a p o r

B ^ a o d v s , p e r o m írím d y it) m c j y í h a l lu m o e : p rim e ro , q u e e a aq u e llo « {k í-

'^ e rc« &ñoe d e l a C c m p a ñ U , W3lo e l P . N ic o la » B (>badiila r c á d ió e n ia

c o tte d e l R e y d e R o m án u « , l a cu a I la rn p o c o e » tu v o n u n c a c n 6 f 4 unÍA;

M fUDdo, q o e l a Ín<)ole n o m u y a t« A ta d e la « re ñ e s io n e ^ á q u e r^sp<.^<1«

S an I g i m i u , c u a n io <l«;dic.e d e l a m e s u ra y c u m e á ifn ien io d e l P . L a m e ',

t f l i io ú e n ia lú e n c n l a f r a n q u e z a u n la n to b rw K * y á r e t e s a lg o m c n n . •iáetadi» q u e Í m b is to c iad n c cs a u lb u y e n a l P - B o b ad iD a ; le r c e m , q u e

• i tn d o d e D ic iem b re d e 2 5 4 3 (v . c a r ia X X X IX ) la o rd e n a c ió n a c e r c a d e l

**wdo d e M Criblr la s c a r ta » , la s ob jec ío tK S c o n tr a e llx q u e d ie ro n M u n to

i U p re«en i« , d a d o q u e n u s e h íc ie ru n e n « e ^ i d a , s in o q u e m e d ia ra n p o r

lo rtK noa do 9 c a n a s c o n t u s c o n le sc a c io n e a , to d a v ía n o a e v e r s s o n üe

8« re f r a ia s e n ba?!ia e) aA o 1 5 4 9 . P a re c e p u e s in d u d a b le q u e !a« le*

6«; » ¡ g o i f i c a n / « « R o b a d iH é . y q o e i e s te »« eR crib ié U p re sen -

• t i r i a , m u y « f o s l m i l m e n i r e l aiSo 1 5 4 3 , 6 tu » i id o tn a s ta r d e eJ » 5 4 4 '

T . I . » 4

d o s , q u e s i á m i p o c o y b a jo e n te n d im ie n to n a tu r a l no

p uedo a u m e n t a r p o r u o g r a d o , m a l p o d r ia e n s a lz a r á Ins

o t r o s (c o m o e l d a r m u c h o ó p o c o s e a d e N u e s tr o C r ia d o r

y S e ñ o r ) , m a a q u e c a d a u n o e s c r ib ie n d o u n a v e z la c a it a

prÍD cip al, y a q u e l la c o r r e g id a , t o m á n d o la á e s c r ib ir 6

h a c ié n d o la c o p ia r , q u e c o n e s to c a d a u n o d e n o so tro s

h a c e p a g o c o n o t r o , p a r q u e y o n i n in g u n o p o d ie n d o d a r

á o t r o m a s d e lo q u e t ie n e , c o n e s t a d i l ig e n c ia d a ca d a

a n o m e jo r d a d o lo q u e t ie n e d e s u C r ia d o r y S e ñ o r : con

e s to p a r e c e q u e y o n o p r e te n d a s e e r p r e d ic a m e n to ta n to

g e n e r a lís im o .

3-* O s p a r e c e a s a z b u e n o e l a u m a r 6 a b r e v ia r v u e s

t r a le t r a p a r a h a c e r s o la m e n te c o p ia s , n o tam en p a r a d a r

r a z ó n a c á p o r e s t e n a o , c o m o lo d e s e a m o s . B ie n s a b é is

q u e y o o s e s c r ib í, y e n to d o s n o s o tr o s e s e s t e c o n c ie r to ,

q u e e n la c a r t a p r in c ip a l s e e s c r ib a n la s c o s a s q u e fue«

re n d e e d ific a c ió n a lg ;u n a, s e ^ n q u e D io s N u e s tr o S e

ñ o r o b r a p o r c a d a u n o e n p r o v e c h o e s p ir it u a l d e l a s áni*

m a s , y « i d e o tr a s c o s a s q u is ie r e n in fo r m a r , d e n ueva» ,

d e e n fe r m e d a d e s , d c n e c ü s id a d e s , 6 d e o tra n c o s a s s ím i

le s , e s c r ib a n c u a n t o q u is ie r e n la r g o e n h i ju e la s , ó e n o tra

c a r t a p o r s í.

4 / A lo q u e d e c ís q u e e n l a c o p ia d e v u e s t r a le t r a os

e s c r ib í d e c ie n d o ; procuro d t e xp ed ir m i Uempn, d o n d e ha*

L ia d e d e c ir expender t i ^ p o , s i b ie n m ír á s e is la vu es*

t r a le t r a d e m i m a n o , e s t á e s c r ito expender y n o expediri.

y c o n e s to p u e d e e s t a r q u e e l q u e lo t r a s la d ó a c á h a y a

d ic h o exp ed ir p o r expender; p o r n o l a h a b e r y o co rre g i

d o c o n fiá n d o m e e n o tr o , y n o s e y e n d o c a r t a p r in c ip a l p a ra

m o s tr a r á n in g u n o , y o m e d o y p o r t a n c u lp a d o , c u a n to

ju z g á r c d e s s e e r y o d ig n o d e c u lp a e n e l S e ñ o r N u e s tr o .

5 .* C e r c a í a f a l t a q u e n o t á is e n e l s o b r t s c r it o d e U

c a r t a q u e o s e s c r ib í d e c ie n d o E n e l p a ltu io d el R e y de Us

R m a n o t , e s v e rd a d q u e y o e s c r ib í c r e y e n d o q u e e n e l

p a la c io , q u e e s u n a c a s a d o n d e fr e c u e n t á is , s e r ía d e s m a s

co n o c id o q u e e n t o d a l a c o r t e , c o m o s e c s f ie n d a p o r to d a

la c iu d a d 6 v i l la , y consequenler fa lta n d o p o r d e c ir d e lo s

R o m a n o s , p o m é d e a q u í a d e la n t e E n la corte d t l R uy de

K o m n c s ; y s i d e e s to se r e ia n t o d o s , c o m o d e c í s , y o

p en sara q u e v ie n d o a lg u n o s s e r e ia n , q u e á t o d o s n o la

m o strá ra d e s . R e c ib ir é c o n m u c h a g lo r ia e n e l S e ñ o r

N u e s tro q u e a u n e s t a le s m o s t r é is , p o r q u e e n m e n d á n d o

m e en la o tra , ta m b ié n e n e s t a m e p u e d a e n m e n d a r ; q u e

este e s m i d e se o e n e s t a v id a , s e e r e n d e r e z a d o y c o r r e d i-

do e n to d a s m is f a l t a s , h a c ié n d o m e fr a t e r n a y a m o r o s a

co rrep cio n d e toda^s e l la s , c o m o m e a c u e c d o q u e á to d a

la C o m p a ñ ía , lu e g o d e s p u e s q u e h ic is t e is p r o fe s io n , lo

p ed i y rn g u é c o n m u c h a s in stan cia^ !, q u e e n t o d a s c o s a s

q u e v ie s e c a d a u n o q u e y o f a l t a b a , h a c ie n d o p r im e r o e ra -

cion í D io s N u e s tr o S e ñ o r , y c o n s u ltá n d o lo c o n l a su

D iv in a M a je s ta d , fu e s e e n r e p r e s e n ta r m e m is f a l t a s , p o r

que y o m e p u d ie s e a y u d a r y e n m e n d a r e n e l S e ñ o r

X u e s ir o .

6.* A lo q u e o s p a r e c e q u e n o p ie r d a t ie m p o e n cor*

reg ir c o s a s d e ta n p o c a s u s t a n c ia , y q u e a lg u n o s q u e no

m e c o n o c ie se n p o d r ia n p e n s a r q u e n o t e n g o e n q u é e m

p lea r rai t ie m p o ; a t e n t o q u e sc>bre m u c h a s v e c e s h a b la d o

y co n certa d o e n tre n o s o tr o s , o s e s c r ib í la r g o ro g á n d o o s

m u ch o q u e l a c a r t a p r in c ip a l e s c r ib íé s e d e » d o s v e c e s , de

la m a n e ra y p o r lu s in c o n v e n ie n te s q u e a r r ib a d i je , y q u e

n o lo h aci a d e s , y o s e r ía f o r z a d o , m ir a n d o p r o v e c h o

^ sp iritual c o m ú n y m í c o n c ie n c ia , a u n q u e m u c h o c o n tr a

m i c o n d ic ió n , m a n d a i'o s e n o b e d ie n c ia ; y c o m o re c íb ie n *

do m is le t r a s y re s p o n d ié n d o m e c o n asa^t e d ific a c ió n y

w w t« Q tam Ícn to , d e s p u e s p o r la s o tr a s p r im e r a s m e escri*

b ístes co n tra r io d e lo q u e y o t a n t o o s p e d ía y o s r o g a b a

e n e l S e ñ o r N u e s tr o , e s c r ib ie n d o c n v u e s t r a c a r t a p r in

c i p a l m u c h a s n u e v a s d e la s c o s a s d e f J l á . l a s c u a le s v e -

n ie n d o p o r s i e n u n a o t r a c a r t a ú e n l a I t í ju c la , n o s go -

z a l l a m o s to d o s c o n e l la s c o m o c o n c o s a s vu e stra s» y q u e

te n ía d e s u n p u c o d e s a r n a q u e o s m a t a b a , lo q u e p u d ie ra

v e n ir e n h i ju e la p o r s í , c o m o e s t a s c o s a s e s t a b a n co n o « *

t a d a s m u c h a s v e c e s e n tr e n o s o t r o s , p a r a d a r á c a d a urw

t a l m a n ja r c u a l e l g u ^ to , y to d o a á bonum * ; p o r q u e m u

c h o s a m ig o s y c o n o c id o s n u e s t r o s , s a b ie u d o q u e tenem otì

l e t r a s d e a lg u n o d e l a C o m p a ñ ía , l a s q u ie re n y s e h u e l

g a n d e v e e r : s i n o l a s m o s tr a m o s p id ie n d o e llo s , lo s ha*

c e m o s e s tr a ñ o s ; s i l a s m o s tr a m o s v e n ie n d o s in orden

a lg u n a , s e d e s e d if ìc a n ; d a d o q u e y o n o e r a t a n in te n s o á

c o r r e g ir la s p a la b r a s d e v u e s t r a l e t r a , c o m o a l d esear

v u e s t r a p e r fe c c ió n e n te r a , s i lam en e n h u m illa r o s y cn

o b e d e c e r á a q u e l e n c u y a s m a n o s h ic is t e is v o t o d e o b e

d ie n c ia , m a y o r m e n te e n e o s a s b u e n a s 6 in d ife r e n te s , s in

p e c a d o a lg u n o , c o n s is t e a lg u n a p a r t e d e e ll i t : p o r ta n to ,

c r e y e n d o h a s t a a h o r a q u e e o e x p e n d e r e n e s to a lg u o t

p a r le d e m i t ie m p o fu e s e á m a y o r g lo r ia d e D io s N u e s

tr o S e ñ o r y á m a y o r fr u to e s p ir it u a l d e n o s o tr o s , pare*

c ié n d o o s e l c o n tr a r io , m e p o d ré c o n fo r m a r a d e la n te coalo q u e m e jo r s e n t ié r e d e s e n e l S e ñ o r N uef^ tro , poi*que no

m e n o s p ie n s o g a n a r c o n v o s c n la s u D iv in a M a j c s l a é í

q u e c o n c u a lq u ie r a d e t o d o s lo s o tro s .

7 / A lo q u 9 d e c ís : crceis que tedios se ed ifican de esia% c«*

p ia s v uestras;yo pocas m uestro, y poca$ leo, n i U n go la n ío lie»^

p*>, qite de lo nupérfiuo de vuestra ca ria p r in c ip a i se p u d iert

ha cer dos carlAs¡ c ic r to n u n c a p e n s é q u e á to d o s l a s mos*

ir á r a d e s n i q u e to d o s s e e d if ic a r a n , m a s p e n s é á p o c o s , J

P«rA bien.

»qtieUo5 to m a r ía n á l a m e jo r p a r le , c o m o h a s t a a h o r a d e

lo d o s lo s o tro s , á b s c u a le s y o h e e s c r i t o e s a m is m a ca r*

t a p r in c ip a l, h e s e n t id o q a e h a n t o m a d o (s i tam en n o m e

engafto p o r s u s le t r a s ) , y h a s t a e l D o c t o r Ü r t i2 y s u h e r

m an o F r . F r a n c is c o *, y e l D o c t o r p a r is ie n s e P lc a r d o *; y

^ e v o s n o d ig n á n d o o s d e le e r m is le t r a s , o s f a l t a t ie m p o

p a lm e llo , á m í, p o r g r a c ia d c D io s N u e s t r o S e ñ o r , m e

so b ra e l tie m p o y la g a n a p a r a le e r y r e le e r t o d a s la s

v u e s tra s ; y p o rq u e v o s le á is l a s m ía s , to d o s u p è r f lu o q u e

os p a re c ie re q u ita n d o , a c o m o d á n d o m e c u a n t o y o podrtí

131 e l S e ñ o r N u e s tr o , te n ie n d o v u e s t r o p a r u c e r . p o m ú e s

tu d io e n e l lo , y a s í h a r é c e r c a to d o s lo s o t r o s á q u ie n e s

h e e scr ito , s e y e n d o d c v u e s t r o p a r e c e r q u e s e a g r a v a n de

su p èrflu o , ai m e d a is a v is o d e e llo , p o r q u e c o n c o s t a d e

tra b a jo y t ie m p o , s e r ía m u y g r a n d e e r r o r m io d e s p la c e r

á n in g u n o s in p r o v e c h o a lg u n o : p o r t a n t o , y o o s p id o p o r

am o r y re v e r e n c ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , m e e s c r ib á is

e l m odo q u e o s p a r e c ie r e m e jo r q u e o s e s c r ib a , p o r m í 6

por o tro , p a r a q u e y o , n o e r r a n d o , oa p u e d a p la c e r en

lo d o ; p o rq u e e n tre t a n t o , o o s a b ie n d o p o r d ó n d e a c e r ta r ,

esp eraré v u e s tr a s le t r a s ó h a r é e s c r ib ir á o tr o , c o m o

* Era religio» dc la orden i e San FraiKÍwo y varón d c in s ig n e v ú -

w d y lic«ratura, c o m o lo demuestran beUhimas H f is lo t s s / a m i l i a r t t

inpre»a« p w sq h « rm tn o cl D f . P edro O 't js dcapncfl de »n m u erte , socc«

dida p o t lo* aR oí de 1 5 4 7 , y <50« fo ítn a ti p a n e d t l E p ís tc U r io

». X III de la S ik U ^ te c a d i auUn-ts e s p a \o le t d c R ivadencira.D ebe d« te r c l r>occor de la Sorb on a , T t in c ís c o le P iea r i, natural

de Parií y D ean d e S an G erm an d c A uxerre, q u e f a e m o y d e v o to dc

S a o I ^ c i o y S an FraneiK O Javier, y d c toda, ta C om p añ ía , am parán-

y defecidjéndola e n lo d a s o c a s io n es , e ip e c ia lm e n te e n la grav ísim a

♦ » • r a ^ c c ío n que c cn ír a e lU m ovió U S orb o n a flia? a d e la n te e n 1555 , í ín r ió e fi J S 5 7 , dejan do im preso« a lg o n o s to m o s de s e r m o n e e .

A dvierte e l qne savb la c o p ia ro m a n a q u e e l o r ig in a l (ten c ana

s c n lie r e á m a y o r v u e s tr o c o n te n to ; y t a m b ié n , p u e s s a

b é is d e m i p a r t e lo q u e d e s e o , p o r e l m is m o a m o r y re

v e r e n c ia d e s u D iv in a M a je s t a d , o s p id o m e c»críbaifl

s ie m p r e lo m e jo r q u e p u d ié s e d e s , s e g ú n q u e p o r m u c h a s

VÜCC5 o s h e p e d id o y i*ogado, y ah«jfa d e n u e v o o s s u p li

c o e n e l Señ<’r N u e s tr o , p a r e c ie n d o q u e n o p u e d o im p e-

t r a r lo q u e t a n in te n s a m e n t e p i d o , p o r h a l la r m e e n to d o

in d ig n o , ó c o m o q u ie r a q u e m a s ó m e jo r o s p la c e r á , S e

y e n d o c o n te u t a l a C o m p a ñ ía 6 la m e d ia p a r te d e e lla , y o

o s d o y m i v o t o , s i a J g u n v a l o r t u v ie r e , y o s o ír e fo o de

m u c h o b u e n a v o lu n ta d y co n m u c h o g 0 2 o d e m i á n im a ,

e l cai^ c) q u e y o t e n g o , y n o s o la m e n t e o s eJijo , co m o

d ig o , m a s s i o t r a c o s a o s p a r e c ie r e , m e o fr e z c o á lo mis*

m o p a r a e le g ir á c u a lq u ie r a q u e v o s n o m b r á r e d e s , ó que

c a d a u n o d e e llo s n o m b ra re , c r e y e n d o q u e , c u a n d o asi

fu e i'e o r d e n a d o , s e r á e n t o d o á m a y o r s e r v ic io , a la b a n z a

y g lo r ia d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , y á m a y o r s o l a i e sp ir i

t u a l d e m i á n im a c n l a s u D iv in a M a je s t a d , c o m o e s m o

c h a v e r d a d q u e , a b s o lu ta m e n te h a b la n d o , y o d e s e o , que*

d a n d o b a j o , r e s t a r s in e s t e p e s o ; y a s í c n to d o y p o r todo,

d e p o n ie n d o lo d o m i p o c o j u i c i o , s ie m p r e te n g o y esp ero

te n e r p o r m u c h o m e jo r lo q u e v o s m is m o y l a C orap a*

ñ ia , ó p a r te d e e l la , s e g ú n q u e e s t á d e c la r a d o , duterm j*

n a r e , lo c u a l a s í d e te r m in a d o , p o r e s t a d e m i m a n o e s

c r ita a p r u e b o y c o n fir m o . I n t e r in h a b la n d o d e v u e s tra

p r o v is io n c o r p o r a l a l lá , d a d o q u e n u e s t r a p r o fe s io n s e a - ...’

p a r a q u e s e a m o s in v ia d o s á d o n d e q u ie r a q u e a l V ic a r io

r¿ya q u e desd« (> h a r é t i c t i h i r b a a u y o j u t g i n d v . S i la pu»o I f *

oftcio, (al ««s «luerria indicar coo tila eaias lineas lachadas h a b ú A d« oeîiinc en la copia de ta C4rta q u e se habia d e enviar al P> Bvba- d illa .

^ H a y u n W a^^co c o m o d « a n a

d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r p a r e c ie r e , y c o m o le p a r e c ie re ,

s in d e m a n d a r n o s o tr o s p r o v is io n a lg u n a , y o , ju z g a n d o

q u e m e e ra l íc i t o , h a b la n d o p o r o t r o s , m o s t r a r ó a s o m a r

v u e s tra n e c e s id a d a l l á , p a r a q u e e n e l p r o v e e r 6 n o pro*

v c e r h ic ie s e n c o m o m a s á g lo r ia d e D io s N u e s t r o S e ñ o r

le s p a r e c ie s e , c o n fo r m e á lo q u e m e e s c r ib is t e s , h a b lé a l

C a rd e n a l d e S a n t a C r u z y t a m b ié n a l C a r d e n a l M o ro n ;

con e sto y o e s ta r ía m u y c o n te n to e s ta n d o a l lá , y to m a r

io n e c e s a r io d e c u a lq u ie r a m a n o q u e d e D io s N u e s tr o

S e ñ o r s e n tie s e v e n ia , y c u a n d o a lg u n a s v e c e s p a r e c ie r e

faJtar, c r e e r ía q u e D io s N u e s tr o S e ñ o r e s s e r v id o e n b ien

p ro b a rm e p a r a m a s m e r o c e r c n s u m a y o r s e r v ic io , ala*

b a n za y g lo r ia . E n e s to n o t e m é p o r q u é m e a la r g a r ,

p o rq u e p ie n s o c o n o c e r v u e s t r o á n im o p a r a m u c h o m a s

a d e la n te e n e l S e ñ o r N u c s tr o -

Y o m e h e d e te n id o e n e s c r ib ir o s , p o r n o s a b e r d ó n d e

o s h a lla r ia d e s , a te n to á lo q u e m e e s c r ib is te s d e l o s v a

rio s, Dü s a b ie n d o d ó n d e ir ía d e s á p a r a r .

P le g a á D io s N u e s tr o S e ñ o r , c o n e n te r a s a lu d de

v u e s tra p e r s o n a o s h a l le e s ta , á d o n d e y c o m o m a s le

p o d á is s e r v ir , y a la b a r s ie m p r e s u s a n t ís im o n o m b re .

CARTA CXI

A UN PADRE DE LA COMPAÑÍA’.

Q u « 0 0 nrubiiá i nÍn:^no á haccf lo« voiot d e ]os cu«djuCo»«hattA que Alguno d v Iu» Padres q u e eotán e n el Concilio, ó bien viniendo cl P. Fran* claco d« Esirad» de PortQgaJ a la corte del Príncipe, el P. Aia02 puoda

ir por aqnclUa parus.

j í s .L a s u m a g r a c ia y a m o r e te r n o d e C r is t o N u e s tro

S e ñ o r s e a s ie m p r e e n n u e s tr o c o n tin u o f a v o r y a y u d a . ^

R e c ib íc n f io la s v u e s t r a s , p o r e l la s v e o v u e b tro « áe-

s e o s m u c h o c r e c id o s , á m a y o r g lo r ía d iv in a ; la tfw t ••

h a s t a q u e e l C o n c il io e c a c a b e , lo q u e n o d u r a r á m u c h o ,,

s e g ú n o p in io n c o m ú n , n o n o s p o d r ía m o s r e s o lv e r p a ra

a d m it ir á n in g u n o d e a l lá á v o t o s p o r c o a d ju t o r e s n i de

o t r a m a n e r a , s i p r e s e n c ia lm e n t e a c á n o lo s v i é s c m w f

u n o s c o n o tr o s n o s p r o b á s e m o s ; m a s d e s p u e s d e s e r aca*

b a d o , y t r e s d c lo s n u e s t r o s q u e e s t á n e n é l c o m o s e h a

lle n l ib r e s , e n to n c e s p e n s a m o s d e m ir a r á q u é p a r te s de-

' C o l e e , rom,* C o m o 8 « i n f i e r e d c l c u n l e n i d o d e l a c a r t a e i u b a e n K ^ p a 2 » , n o e n

ktí p a r t e e d o n d e r e s i d i a o t d i o a j i s m e n t e e l P, A x a o í , ; e r a S ' u p e r j o r ; 4 - g Q S B « p o r t a n t o q u « s e a , ó e l P. D i e g o M i i o n , R e c t o r e n V a l e n c i a , d é

P. A f l d r é a d e O v i « d o . S u p e r i o r e n G a n d í a ; a u n q u e t a m b i é n p e d i e r a c A -

i e n d e n e p o r p i f i e s A l c a l á , j s c > l a c a r t a p a r a e l H . F r a n c i s c o Vj* U a n n c v a .

^ Sin embargo.

* , 1 J 4 7 « C A Í T A 5 P E S A N W N A C l O . 3 7 7

hem o s m a s s o c o rr e r , y h a l la n d o C(sUra p a ria * e n to d a s

p a rte s , y o c o n c lu y o c o n l a d e v o c io n v u e s t r a p a r a que u n o

d e lo s n u e s tro s se h a lle p o r e s a s p a r t e s ; p o r q u e c o m o

M a e stro H ic r ó n im o D o m e n e c h e s p a s a d o á S i c i l i a co n

la S c ú o r a D o ñ a L e o n o r ü s o r io , n o s a b e m o s p o r a g o r a

q u é o tro s m e d io s p u d ié s e m o s t e n e r p a r a a h í , s i fo r s a t t * F ra n c isc o d e K s t r a d a , q u e e n P o r t u g a l p r e d ic a , n o fu e s e

á la c o rte d s l P r ín c ip e , p<»rque s u A l t e z a h a e s c r i t o a l

Re>' p<)r c l , y é l v e n ie n d o a l P r ín c ip e , A r a o « p o d r ía t o r

n a r á d a r u n a v u e lt a p o r e s a s p a r t e s ®.

‘ L m 4 e m á i co»a» ¡g iik k » .

‘ Si «* qu«.

* JuM de Vcgt era todavía Efnb^j^nt cn Roída despues de me*!k- do Uar¿o de 1S47< pero comenfadn Abril, ya le habiá flucetlidu en el cai^ D. Diego Hartado de Mendosa» y él babia ido i Sicilia de Virey con 6u isojer Pc ia L«onor de Osorio > y en eompAJ a de los dos, ó toco después, el F. JefóAÍmo Pomenech. (PaUavicinj, iib. IX, c . XVHl, n. 1 y a ; c. KX, n. 3.— Oflandiru, lib. VH, n. : ? . ) En el Concilio, trasladado en Marsn de ($47 de Trento á Bolorii&, aúetlan desde primeros de Abril kt FP. Lilnei, Saleieron, Jayo y Canislo, t«tiiendo mocha ompacíon en loe trabajui concikiar«», ]ia«u qoe Junio fae mediando; entonces, pedida la esperanfa de conciliar las opttesiss voluntades de mochas persona», Bioy apartadas unas de osas, que era menester %t concciiaaen para que ConcíXo pudiese continuar, comenzó i deshacerse, y ya por San Juan

p®do San Ignacio mandar a Florencia ol F . Lainez, qocdando en Bolonia ios C i r o « tres. Hacia en« tiempo debe caer la fecha de la presente cafu (Otlandim, HV. V H I , no. 2 4 , 2 7.— Bartoli, I lu U a , lib . I I , « . IV .)

Í * /

. , . . . .

ü »æ # . i

f e ë i

' à ^ mf/i ♦. >CÄ

r

APÉNDICES.

k

A P É N D IC E I.

I .

{C. KD, pág. 58 )

JH S.

Q u o n la m d e rebuss o o s tr is p ro lrc io re m sexm oD em fect-

m u s in líttcrís a d D o m in u o i M a rtin u m G o n z ú g a , in q u ib u s rtiam oonQuUa su n t, q u * p ro x ím e s p e c ta n t a d D o m i natío* n c m tu a iu , h a c d e c a u s a p a u c ís s im ís v e r b ís te c u m u ta r , c t

tion tanqiiaiT) n eceA sarium s it a d te s c r ib e r e , q u a m u t D c n

cxistim ftm ur t u i íra m eaio res .H a ctçn u s D e i b e D Íg n ita te s e m p e r b e n e v a lu im u s ; e s

peri m u í in d ie s m a g is a c m a g i s v e ru m U lu d , n ih il kabenU s

/I omnia possidentes; o m n ia d ic o , q u æ D o m in u a se ad iec- lu ru m re p ro io is it q u a r e n tìb u s p rim u m regnum D i i , e l »«3* Utiam eiu *. Q u o d s i o m n ia a d ü c ie n tu r its q u i p rim u m quaynint regn u m D e i , e t iu stìtia m c iu s , a n n e a liq u id d e cssc

p o te n t i is , qu i so l uni qiia?runt iu s tit ia m re g n i e t ip su m K e - gera rcg u m ? E Ìs q u o q u e l> en ed ictio , n on ta m * rcre c a l i t i d¿ p in p ted in e Ierra e s t , s e d d e s o lo ro rc ccp h ; e o s d ico ,

qui n on su n t d iv is i; e o s d ic o , q u i u tr u ip q u e o cu lo ru m in te o - duirt a d cœ le stia . H o c n o b is c o n c é d â t lU c Ipse» q u i, quum d iv e s o m n iu m e s s e t , o m n ib u s se s p o lia v it p r o p te r o o stram in rtru ctio n em ; q u i q u u m in g lo r ia O m n ip o ten tigc e sse t, et

3 8 s A P é N D t C E ! .

l a n t $ s a p ie n t i» , e t taiìtse p o te s ta tis , se ta m e n s iib ie c it , cui* T is ÌD Orm issim aj p o te s ta t i , e t iu d ic io e t v o lu n ta ti. S e d h o c

SàtiSi a d e o s m a x im e , q u o s e t C t r ìs t u s d e d n e re p ut«st In aJio g cad u ; a d te cu ir a m a g is p ro p r ie s p e c ta t co n sid e ra re , ut s i qu«c h a b e a s , a d u U ì s h a b e a ris , a auU is p o ss id e a ris te m p o ra il b u s ; o m n ia rc g c r a s in E u r a , a q u o o m n ia h a b e s - Q u i

e n im n on p o te s t e i r u i l lu d u n u m , q u o d e s t n e ce ssa riu m , to* tu s o c c u p a li , p ro x im u m est> u t c a p lu rim a , c ir c a q u a ver- s a tu r , e t so U icitu s est» o rd in a ta s in t b e n e . S e d n im iu m lon-

g e d ijffe d io r a b e o , q u o d in stitu e ra m ; re d e o a d n os.A p p r e s s o d e V ic e n z a , a u n a m ia f o r a deJIa p o rta ch e si

c h ia m a d i S a n t a C r o c e , h a v e m o tr o v a to u n lu o g o m o n astic o , i l q u a l ai d o m a n d a S a n P ie t r o in V a n e llo , d o v e nessu*

n o b a b ita ; e c o s ì l i F r a t r i d i S a n t a M a ria d e lle ( ìr a a ie di V ic e n z a s o n o cotU enti c h e m a n e a m u s in ib ì a d b cn cp la c i-

tu m o o A tru m ; id q u o d fa c im u s , e rlm u sq u o ib i p e r a liq u o t m e n ses, 6Ì D e u s p en n ise rit-

E t c o s ì n o n re s ta se n on c h e s ia m o b u o n i e jierfetti; p e r c h e D io n u n q u ara m a n c a d i s u a b o n ità , R c ^ a e rg o et t u n o b iscu m D o m in u ra , u t d e t n o b is is ta m g ra tia m perii*

c ie n d i clus> v o lu n ta te m sancCam , q u » e s t s a n c tif ìc a tio om* n iuru . E t b e n e v a le in C h r is to le s u D o m in o N o s tr o , q u i noe d ix ig a t o m n es in v ia r a p a c i* , q u ;? e s t in ip s o so lo.

E g c n u s in D o m in o F r a l e r = Ig n a tiu s .Q u a n tu m s p c c ta t a t D tjm io u m ...... e g o t e m a x im e obse-

cra tu m v o lim , u t s iq u id e m fo rte e iu s n e g o tia , q u » p e r te f ie r i p o ssu n t, n on s in t e x p e d ita , age» q u ajso t c , u t ip s e nuHo

m o d o d ic e r e p o ss it n c q u e s c ìa t r e p u ta r e o o s e sse In ca u sa q n a m o b rcn i d c t in e a tu r V e n e tiis .

j A s . = M a g n ific o D o m in o P e d r o C o n ta r iu o , fra tri m eo in C h r is to c a iis s im o .

2.(C . !u n , p i g . 6 r.)

jf is .G r a t i ï D o m in i N o s tr i l e s u C h ria ti o t p a x a l c u r a o m n i

bu s nobiSiPüStreanas l i t c e r a s t u a s a d n o s re c« p ìra u s, e t s iin u l e a s ,

cju&s ca u sa n ostríe co m m e n d a tio n is m ìtte b a s a d p a tr o n ni DominuTD C o n ta r m u iìì, p ro u t debita s g ra tia â a g ìm u s tu æ

erga nos e t h u ro a n ita tis e t b e n ig n Ita tis. In a lte r is s a o e per^>exim us q u a lem n o s tr i m e m o ria n ì h a b e a s , io a lte r is vero e sp e rii su m u s o fìic iu m tu u m . S ta tin i u t p a tr u u s tu u s legit tu a s lit te ra s , m is it un um e x s e rv is s u is a d D o m in u m (ìu b em a to rem , u ti e iu s hort& tu d ig n a re tu r a b so lv e re ca u sa m

illam n o stra le , q u s p e o e s ip su m e ra t. K o n m u ltis antera postea dxehufi res o m n in o te r ra ìo a ta e s t , c ( e o m o d o , quo niàkim e p re c a b a m u r fu tu n in i, a d D e i h o n o re m e t p lu riin a ru m Btilitatem a n ira a ru m ; la ta e s t se n te n tia d e c la r a n s , quem -

adroodam , fa c t a d ilig e n ti J n q u is itio n c , n lh il , o e q u e in v ita n ostra, n eq u c in d o c tr in a , rc p e rtu m s it , q u o d d ig n u m s it suspicione. Ip s a m an tera se n te n tla rn , p ro u t ià c e t , s ì fo rte p lacebit D o m liia tìo n i tu æ v id e r o , s c i a s ia ra ip sa n ì e s s e p e nes L e g a tu m C æ s a r is , q u i a p u d v o s e s t ; a liq u i c n ira e x

am icis nckstris earn a d ip su m m ise ru n t. S c im u s s a n e e x hoc non £actum ir* , u t n e m o n o s v itu p e re t p o sth a c ; n cq u e hoc q u x s iv im n s u n q u am ; ta n tu r a v o ln lm u s p ro s p e c tu m esse

hofìori s a n * doctrina» e t v ltie im m a cu la ta c. N u n q u a n i a n xii eriinus. D o m in o co ficfid cn te , d u m n&s d ic e m u r in d o c t i , ru de«, lo q u en d i o e sc ii; e t ite m d u m d ic e m u r p r a v i, d e cep to re s, >nitabile&; sed d o le b a m u s, q u o d d o c tr in a ìp s a , q u a m pr«edi*

Camus, n on sa n a d ic e re tu r , e t Item q u o d v ia q u a m a ra b u la-

A P fcN D IC B T.

rntis rc p u ta rc tu r m a la : q n o ru m n cu tru m e s t o o stru m , sed C h r is d e i E cc le sise e iu s . S e d d e h is sa tis .

I lli o m n e s, q u o s in l i t t c i is t u is d n is t i p e r n os saJ u ta to a

tu o n o m in e , p e r roe n u n c t e re s a lu ta n t. B e n « b a b e n t om*n e s ......* p e r le s u m C h r is lu m D o ra in u ra N o s tru m , q ui cFitp a x n o stra , q u its , s a tie ta s e t co n so la tio , e t so lu s o m n e ülud

boD um p e r q u o d f a c t i au m n s e x r c g c n c r a t is , e l a d quod ta o d e m io h o c m u n d o co n se q u a m u r.

S e d ia m v a le in ip so , e t n o s , u t fa c is , p ro seq u ere.

E x u rb e R o ro a i q u a rto N o n a s D e c e m b ria 1538.E g e o u s in D o m in o P r a te r . — Ig n a tiu s .

M a g n ific o D o m in o P e tr o C o o t a r in o , fra tri m co in C h r is to c h a riss lm o , in V e n e ria .

3 -

(C , X « , p á g . Ä4.)

JHS.

L a g r a z ia e t p a c e d i C h r is to N o s tr o S ig n o r s ìa sem pre

in n o s tr o f a v o r e t a ju to .R ic o r d a n d o m i d e lla m o lta e a r ità e l b e n e vo len ti^ deli*

S ig n o r ia v o s t r a , e t d e l s u o so lto fa v o re v e rs o d i n oi a ltri, e t n o n m a n c o ap>prcsso c l C a r d in a le C o n ta re n o , n t« tro p ad fo o

o sse rv a n d iss im o , i l q u a le , p e r a m o re e t r iv e r e n tia J c lU D iv in a M a e s tà , p e r m f.zc d e lla S ig n o r ia v o s tra c i h a p er suci s p u tig li figlioH s p ir itu a li n e l S ig n o r N o s t r o , m ì fi piacîut» a s s a i t r o v a r o c c a s io n e c o s ì b u o n a p e r s c r iv e r q u e s ta a lla

S ig n o r ia vostra> a n co rch é s ia b re v e p e r la n iia so lita ¡n d ii- ^

F *U «i ]»nea y m edia.

positione p a s s a ta . H o r a h a v c n d o m e s c r itto a lc u n i a m ic i c i i e i in i l N o s tr o S ig n o r d a B a rc e U o n a s o p r a d i c o h il, c h e potta la p re se n te p e r e sse re le t ta , c h e m o s tra in sd d iv o tio n e

e t d esid erio d i s e r v ir e &1 N o s tr o C r e a to re e t S ig n o re ; p er r am or e t riv eren ti a d e l q u a le , i c c h ie d o alla. S ig n o r ia v o e tra clic, d esid eran d o lu i p a s s a r in l l ie r u s a le m , h a b b ia k su e necessità ra c c o m a n d a te in N o s tr o S ig n o re ; p e r c h e so cco r-

f« )d o li, co ra e io iu i p e rsu a d o d i d i a s o c c o rr e a m o lti, indù- b ila n tfrh o s p e ra n z a n e l S ig n o r N o s tr o , c l ic la S ig n o r ia v o s

tra sarà sem p re v u ta e t in tu t t o fe lice .I l q u a le p er la s u a in fin ita e t s o m m a b o n tà c i v o g lia d a r

la sua g ra tia p e r fe tta , a c c io c c h é c o n o s c a m o U ^ sua s a n tis s i

m a vo lu n tà , e t c h e in tie ra m e n te l a co m p isch ia m o -

D a R o m a , a d i ......D e v o s tra S ig n o r ia p e r p e tu o s e r v o io e l S ig n o r N o s

tro. = Ig n atio ,

jis. = A 1 m o lto m a g n ific o S ig n o r M e ss e r P ie tr o C o o -

tantio, S ig n o r m io in N o s tr o S ig n o r c a r is s im o , a V c n e t ia .

4 .

( C . M i n , p i g . 9 &.)

s.L a su m m a g r a t ia e a n fr r d i C r is to N o s tro S ig n o r s ia

sem p re in n o s tro fa v o r e e t a ju to .D a p o i ch e a V - S , fe c i io ten d e re q u a lm e n te la n o stra

co fitro vefsla e r a fin ita , e l a s e n te n tia a d Uiudem D o m in i in

favo r n o stro d a ta , d e sid e ra n d o c h e q u c s la n o s tr a C o m p a g* nja fosse co n firm a ta p e r l a S e d ia A p o s t o lic a , a c c io c e b è p iù *i^ceram ente e t co n m a g g io r h u m ih tà p o te ssim o s e r v ir e et U u d arp iJ N o s tro S ig n o r e t C r e a t o r e , m e d ia n te la g r a t ia s u a , a n co ra c h e n o i s ia m o in d ig n iss im i, p a r la n d o a l la S u a

T , I . 5 5

jSfi APf.íJDICE I.

S a o t it á , e d a p o i In t u l io p e r m e zo d i M o n sig o o r R ìv e r « - d is s im o C o n ta re n o , s o d o q u ìn d ic i m e s i c h e i l P a p a a p p r o v i

e t c o n firm ò tu tt i g li c a p ita li i q u a li d o m a n d a v a m o ; e t dipoi n e lla e sp e d iz io n c d e lU c o s a , n on p a re n d o c o s ì a d a lcu n i, a b b ia m o p a s s a to m o lte c o n tr& d iz io n i; e t c o i a sp e tta n d o ' o g n i s e tt im a n a la e sp e d ix io n e , n on h o s c r itto a lia S ign o ria

v o s tra in sin o a l p re se n te - Tandem In c a p o d i u n a n n o alli 3 7 d e S fttftm b r e p a s s a to o e m a u d a ro n o c ir c a la n o stra eoa* f in n a tio n e l a B u l la p io m b a ta e t a l tu tto e s p e d ita g r a tis , in

q u e l p ro p r io m o d o c h e a b b ia m o d p m a n d a to ; la c o p ia della q u a le è in s ie m e co n q u e sta .

D a p o i c h e p e r g r a z ia d i T )io V . S . è s ta ta io eau& a che M onsigtioi* R Ìv«rendÌsftÌm o C o n ta re n o co m in c ia s s e a d ha*

v e r c u r a d i n oi e t fa v o r ir c i in o g n i c o s a d i la u d e d i D io , c i d o v e lu i è s ta to in tu t t o fa tto re d e q u e sta c o s a p e r n oi tan* to deîc^pralA, e t c o n v e n ie n te p er m e g lio s e iv ir a l N o s tro SÌJ*

n o r Id d io , v o rre m m o in tu t t o e sse rg li d e b ito r i re c o D o s e « d o intense q u a n to a l N o i f r o S ig n o r s ia m o o b lig a ti , M o n sig n o r , i l C a r d in a l ebêndü m tu t t o in stru m e n to « t m e z o v e rs o S u * S a n t i t l , e t V . S . v e rs o la s u a S ig n o r ia K ivereo d ìs^ ÌB A » -, a c c io c c h é In tu t te q u e lle c o s e c h e la s u m m a e t d iv in a M a-

g e s tà s i d ig n a rá d e fa r c i g r a t ia a n oi s ia n o in la u d e e t glo* ria su a , s ia m o p iù d e lla s u a S ig n o r ia K iv e re n d is s in ta e t di V , S . c h e d i n o i m e d esim i.

D a p o i c h e io s c r is s i U u ltim a , c b c s a r à p iìi d i u u anno s in o a l p r e s e n te , s ia se m p re la u d a to e r ín g r a tía to Iddio,

tu tte le c o s e so n o s u c c e d u te b e n e , e t in b o n a p ro sp e rità in la s u a la u d e , e t s e u z a c o m p a r a t i l e m e g lio d i e n oi a ltr i mer it ia m o , m a ssim a n te n te c h e s ia m o ta n to in u tili Instrum eob« S e p iù in p a r t ic u la r l a S . V - a v e r à In p ia c e re dt s a p e r del n o s tro a m ic o a n tic o e t fra te llo in e) S ig n o r N o s tro M artin o d e S e m o la , p o te r à m o s tra re a s s a i d e lie le tte re d c lll fratetó n o s a i d is p e r s i p e r d iv erso s regtoHes et p r o v in cù n p e r con** '

m a n d a m e n to d e S u a S a n tità .C o m e io p e r t a n t i m ie i b is o g n i p e r g r a t ia d i D io desid e

r o in g ra n d e m a n ie ra c h e m e d lsv ig H a sse c t e c c ita s s « sem*

ir'

pre nell« c o s c c h e fo sse n o a lia s u a m a g g io r la u d e e t g lo r ia , anctiOTa io ,p c r u s a re a l c u c a c a r ità , f a iò l i m e m o ria , b en ch é non sen ta n e c c e s s a r io , m a « c la m e n » co n d e s id e r io d i s a p e r

a lcu n a co s a , se q u e lla M a r ie tta c h e V . S . e t io l i p a r la m m o insiem e, s ia c o n sta n te nelU su o i b o n i d e s id c r ii d i e s s e re reli* gjosa, e t se fu d e g n a d e l f a v o r e t a ju lo d e lla S ig n o r ia vos* tra ; cred e n d o e t a v e n d o p e r c e r to c h e in q u e lle o p e re p ie et

altri s im ili è Ì1 su o o ÌE d o a c o stu m a to , e d o v e a n c o ra p o ss a p iò c o n clu d ere s c n ? a p a u r a c h e piO s ia v o c a t io n c d^l S ig n o r N o stro Id d io , e t la s u a g r a t ia , c h e in l a s u a a n im a , p o r la s u a D iv in a M a g e s tà d i lc c U , h a b it i , p e r c h è in o g n i c o s a .c h c

in la sua la u d e s ia , p o ss a sem per h ìla r i p uU u cunt om nt d ìli-

g ln tia operari,M e sse r N ic o U o M e rca n te , i l q u a le p o rta q u e s ta , b g r a n

d e am ico e fra te llo n o stro n e l S ig n o r e , e p o tr à e sse re c r e d u

to in o gn i c o s a a p p re s s o d i v o i a ltr i, co m ò se lo m ed esim o

fosse in p erson a.C e s s o p re g a n d o a Id d io N o s tr o S ig n o r p e r l a s u a infini*

t a et som m a b o n tà n e v o g lia d a ic i l a s u a g r a t ia p e r c h e la

sua vo lu n tà sen tiam o , e q u e lla in te ra m e n te la co m p ia m o .D i R o m a , a g li xR d e D e c e m b re 1540.D e V . S . o b lig a tis s im o s e r v o e n c l S ig n o r N o s t r o . *

Ignatio .L a p erso n a c h e p o r la l a p re se n te è s t a t a im p e d ita in a i

no a l p resen te p e r c e r t i im p e d im e n ti, e in q u e sto te m p o è an d ato M o n sig n o r R iv e r c n d is s im o i l C a rd e n a le C o n ta re n o per L e g a to in A ltfm a g n a; e lo o ffiz io m a n d a rá fa r e V . S -

quando 1Ì p a re rà ÌI te m p o o p p o rtu n o ,D i R o m a , 7 d e M a rz o 15 4 I .

j i l s - = A l m o lto m a g n ific o S ig n o r e l S ig n o r M e sse r P ie tro C o u ta re n o in -el S ig n o r N o s tr o fra te llo c a r is s im o , in Venetia.

{C. m i l , p&g. 1 2 5 -

JH S.

L a g r a t ia e l a p a c e d i C r is to K o s tr o S ig n o re s ia sem p re

co n n oi- ,G ià p e r a ltre v i a b b ia m o d a to a v v is o d e ll’ e sse re n ostro

d i q u à , e d i a lc u n e a ltr e c o s e , co m e d e l B r e v e c L e si è a v u to p e r l i ( i iu d e i c h e s i p o » sin o fa r e c r ìs t ia jii e ten ere la r o b a lo ro , e d e l B r e v e c h e S u a S a n t it à h a m a n d a to , acciòl i n o s tr i C o m p a g n i p o ss in o e sse re N uoÛ a n c b e in S co z ia ,

e d e ir a n d a ta d i c m q u e d e lli n o stri in P o r to g a llo , e due c o s tà d a v o i . A d e s s o v i re p lic h ia m o a n c o r a , c h e p e r la gra* z i a d e l S ig n o re ncU c c o n fe s s io n i e C oram u nÌM ii s i p ersevera tu t ta v ia , e c o s i n e lli c s s e r c iz i . A t r e e b re e fa t t e cfistiao*» u n a v e d o v a e le a ltr e d u e fitelle> s i è d a t a la d o te d a mari* *

t a r e . U n a ltr o e b re o b o lo g n e s e h a n n o m aad 2 .to in c a s a H C a r d - F a r n e s e e i l C a r d . S a n t a C r o c e co n m o lte r a c c o m e n à l^

7Ìoni, a c c iò s i is tru is c a e si b a tte z z i. E p u ^ lic a to i l B rev e

d e lli e b re i in a lc u n e c i t a d ’ Italia> c o m e B o lo g n a , R eggi» , M o d e n a , P a r m a , n e lla q u a le v i s o » o rn o ld , fu o ri p e r l i ca»*

te lii, e s i s p e ra b u o n fru tto .I n c a s a so n o a lc u n i g io v a n i , p e r la g r a z ia d e l S ignffl»

a c c o m p a g n a ti d i b u o n e q u a lità ; f r a l i q u a li v i 6 u n o d i Ares* 20, s e rv ito re d e l C a rd e n a J d i C a r p i, i l q u a le è v e n u to io c a s a in lu o g o d i M . A n d r e a , c h e c o n M . P o la j ic o è andato

a s tu d io in P a d o ^ 'a . C ì è a n c h e u n o d a M o d e n a b en .liù c a to , € d i là n e so n o p e r v e n ire d e g li a ltr i. E (in a lfn cn teJ*

le fa c ie n d c n e l S ig n o r e n o n m a n ca n o , m a s ì b e n e l i coni* p a g n i; p e r c h è p u re a d e sso s c « o r ic e r c a li d a S u a S a n t it i

d u e d a p a r te d e lla S ig n o r ia d i V e n e z ia , la q u a le h a s c r itta

Ar.

*

ca ld am en te a l su o .^ m b a sm ato re c b c s e g l i m a n d in o ; d u e anch e p er N a p o l i , eh « l i h c c r c a i l C a r d in a l S a o t a C ro ce; uno p e r a n d a re c o l V e s c o v o d i B erg:am o, c h e v a N u n z io a l

R e de P o rto g a llo , i l q u a le h a d e m a n d a to a l P a p a i l C a r d inale d e P o rto g a llo : Roígate ergo U o m in u m m essis, v i m itta i

optr^rìci vittettm saam . (M a tth . i x , 33.)D i quelli d i I b e rn ia a b b ia m o a v u to le t te r e , e la so m m a

t , ch e p e r g r a z ia e s p e c ia l p r o v id e n c ia d e l S ig n o r e essi andarono sin o a d I b e rn ia , c là s te tte ro 34 p o m i d i Q iia res- naa p aten d o a ss a i p e r a m o re del S ig n o re Id d io , e rim edian* do a ssa i a o im e , Cacendole co n fe ssa re , e d a n d o li in d u lg e n za, e d isp en san d o c « i l i p o v e r e tt i gratis» e co n l i a ltr i iiopo-

nendo a lcu n a p e n ite n z a p e c u n ia r ia , la q u a le tu tta in p r e sen za lo ro e d e l V e s c o v o d is tr ib u iro n o p e r 1* a m o re d i D io a lla p o vere p erso n e, e in a iu to p e r r ip a ia z io n e d e lle ch iese- N on d iraen o le c o s e d i là p e r l i n o s tr i p e c c a t i v^ n n o d i tal sorte ch e n on CÌ s p a v e n ta n o la n to le le tte re <ii M e m a g n a . T u tti li P r in c ip i, e c c e tto u n o , c h e « ra p e r fa re i l m ed essiro o ,

sono co n fed erati c o l R e d i I n g h ilte r r a , g iu ra n d o lo p e r c a p o Í» sfnritw U ibM e i U m poraliints. e d i a b b r u c c ia r e le le tte re

apostoliche q u e là a rr iv a ss e ro , e t s i quos tn cen issen i hu iu s v ia virns, v in c ic i fe r d tK tr e n l in A n g U a m , r e i a d eiu s i>ka- rium in H iU m ia . D i m o d o c h c n on sp e ra n d o si fru tto sono r ito rc a ti sa n i e s a lv i in S c o r ia , d o v e s i ferm eran n o , se

le n ostre le tte re g iu n g o n o là in n a n z i a l p a r t ir e , e n o n t r o van d oli, v e rra n n o q u a p e r li b is o g n i d i e a b b ia m o .• D i P o r tin a i) 0 n o n p o ss ia m o s c r iv e r e in p o c h e p a r o le i l frutto ch e si ià , p e r c h è o ltre d e l co m u n e fru tto c h e s i f i n el popolo, q u a si a n c h e tu tt i l i g e n tilu o m in i d e lla c o rte d e l R e , t le don ne s i co n fe ssa n o , co m m u n ic a n o e o d o n o il serm one

ogni ven erd ì, e M . S im o n e h a c o n v e rs a to co n g b css e rc iz i sp irituali e o n l a M a e s tà d e lla R e g in a c c o n m o lte d e lle p iù favorite d a m e su e , co n g r a n fr u tto d e lle a n im e lo ro ; c la M aestà d e l R e f i la n to a ffe z io n a to a l la C o m p a g n ia p er l'a m o *

^ del S ig n o re , ch e n on sì p o tr e b b e d ir e fa c ilm e n te , e s p e n d e e o a loro (guanto v { ^ h a n o . L i h a d a to u n m o n a s te ro con

d u cen ti) s c u d i cU e n tra ta ; e d è fa re u n ccJ leg io $«coc<3o

c b c a b b ia m o ìo tc s o p e r le tte re d i M . S im o n c e r e la tJ o n e cer« t a d i p e r so n e c h e v e n ^ a o d i l à . D a i r I n d ia a sp e ttia m o lette* r e in S e tte o ib r e . D i A r a o z . c h e è a n d a to in B a rce ilo D a eoa D . D ie g o n on a b b ia m o a n c o r a a v u to lettere .

D ì B o b a d ig lia s a p p ia m o c h e p e r g r a z ia d e l S ig n o re h a fa tto b u o n o fru tto in a lc u n e persoD « p a r t ic o la r i, d a n d o esser« c iz i a d a lc u n i c a n o n ic i e aJtrj sa c e rd o ti, co n fe ssa n d o a n co ra m o lti d e l ia c o r te d e i R e d e i R o m a n i, i l q u a le h a v o lu to che

v a d a c o l c a m p o su o , c h e a d e s s o s i f à c o n t r i l i T u r c h i, e gli h a f a t t o g ra n d i c a re z z e .

M . J a io c o l D o t t o r S c o to ai h a n n o a fe rm a re p e r com m i- s io n e d c l K u n z io e o rd in e d i S u a S a n t it à in R a tisb o a ft, ft D elle a ltr e c it tà D e lla r iv ie r a d e l D a n u b io , e s in o ad esso h a n n o fa tto b u o n fruttO/

M . F a b r o g iu n se a S p ir a aUÌ 13 d i A p r ile , e p e r i l v ia g g ioi l S ig n o r e I d d ìo l ia fa t to p e r lu i a ss a i fru tto : a d e sso tie n e Ìa e se rc iz i ì d u e ca p p u lla n i s p a g iiu o li, c h e m en ò co n &oco> e i l V ic a r io G e n e r a le d i S p ir a , e i l S ig n o r O to n e T ru ch se s ,

c h e è p era o n a n o b ile , e u n a itr o D o tto r e in u iro q tu iure.1 1 V e s c o v o a n c o r a g li p ìgU ereb b c, 6c n on fo sse u n m i^ io te d e s c o lo n ta n o d a S p ir a . H a m a n d a to i l V e s c o v o iin m e s -1 sa g j^ e ro a l C;<rdinale d i M a g o n z a , fa c e n d o g li in te n d c rt 1R'

v e n u ta d i F a b r o , p e r c h è i l C a rd e n aJ e a v e v a m a n d a to m ci- s a g g le ro p ro p rio , a c c iò q u a n d o v c u ia s e F a b r o , a u d a sse là ;.* ,, c o s i s i p e n s a c h e a n d e rà , e d h a o rd in e d i fe r m a r s i n e lle cità. c h e so n o n e lla r iv ie r a d e l l ie n o . i l a a n c o ra la m ig U a rità c o n . u n a S ig n o r a C o n te s s a , l a q u a le co n le p r in c ip a li d a m e sue

p a r k fr a n c e s e , e se n e s p e ra b u o n fru tto .N o n a ltr o se n on c h e a lle v o s tre o r a iio n i c i racom aa*

d iam o .

D i R o m a , i l d i G iu g n o 1542. = Ig n a tÌo .

5 .

(C . * « D I , p á g . J 5 I .)

j i ^ s .

L a su m m a g r a t ìa c t a m o re d e C h n s t o N o s tr o S íg a o r s ìa

sem pre ia n o stro c o n tin u o a ji ito e t fa v o re .L a S ig n o ria h a ven d o s u p p lic a to a S u a S a n tità p e r a lc u

ni d i n oi a ltr i, p « r i l s u o co m Jn aB dain en to v a a d e sso M aes*

tro Jaco m o L a y n c 7„ e t p e r c h e lu i e o g n i coâ n o s tr a , e t n on m anco d i v o s tra M a g n ific e o t ia , e v e r a c v iv a e p is to la , n on serà p e tc h t m i a llu n g h i, n è a n c h o r a p e r ra c c o m m a u d a rli, sapendo chu o o i a ltr i s ia m o tu tt i a n tic h i c t veri* se rv i à i

vo stra M a g a ific c iit ia n e l S ig n o r N o s tr o . P<*r Lo q u a le am o re e t reveren ?a m e p e rsu a d o c h e scrn p re s e d c g u e tà d i h a v e rc i in s u a c t is to d ià ,e t p ro te tio n c , e c o n ta n ta c a r ità , c o m e scn i-

pre Í a co stu m ata d i fa r e , s e n tA p e r p e n d e r e li n o s tr i in m e- riti p er la a b b o n d a n ta d e lla s u a c a r it à in i l S iffn o r N o s tro G ecu ch n ^ to , c h e s ia s e m p re in n o s tro ta v o r e c t a ju to .

D a R o m a , 3 I .u g lio 1542.D j v o stra M a g o if ic c n t ia in e l S ig n o r e N o s tr o s e r v o per*

p etuo. = Ig n atio .

j f i s . , = A l S ig n o r P ie t r o C o n ta r in i , a V e iie t ia ,

7-( C . « . i n , p i g x f i i . ì

j H s .

R e v e r e n d i s s i m o S i g n o r m ì o 0 P a d r e i n C h r i s t o o s s e r *

v f t n d i s s i n i o :

L a s o m m a g r a t ia e t a m o re e te rn o d i C h r is to N o s tro Sig* T iore a v o s tra S ig n o r ìa R c\*eren d issim a s a la te e v is ito .

A Jli 2 1 re c e v e n d o u n a d i v o s t r a S ig n o r ìa R e v e r e n d i^ *

m a d i i6 , Iiierl p a r la n d o co n c i R e v e re o d iss iru o L e g a t o s o p ra Ü faru o s se rv a re d a m e d ic i i l d e c re to d ’ lo n o c e n tìo I I I , m e d isse c h e , p e r p iù s o lid a re e co n firm a re p e r Io a v e n irc q u e s ta o b s e r v a tio n e > h a v e n d o s c r itto a lla c o r t e , f in ito Í1 a llo q u io d e lla M a g c s tà C e s a r e a c o n S u a S a o c t lt à , a s p e tt i-

v a b o n a re so lu tio n e e r is p o s ta d a l R e v e re n d is s im o F a m e dio, e sse n d o g ià S u a S a n c t ità b e n e io fo n n a ta , e m.oIto lan*

d a n d o l a o p e r a , p ia c e n d o li la o b s e r v a tio o e d c l p re fa to d e c r e to . l o , v e d e n d o la m e n te d i v o s tra S ig n o r ia U e v e m d i« ' s im a a q u e s ta s a n ta o p e ra ta n to ó p tim a m e n te a d a p ta t a , m i

è p a r s o d a r e a lc u n o a v is o d i q u e sto , p e r c h è II R everen d i» » * m o L e i^ a to , v e d e n d o u n a le tte r a d i v o s t r a S ig n o r ia U evereo*

d is s im a .e d e l R e v e re n d is s lo io F a r a e s io , d a n d o fe d e d ’ i l con* s e n s o d i la S u a B e a titu d in e , p o n e rá s u b ito m e sse cu tlo n e .

P r e g o a I d d io N o s tr o S ig n o re in o g n i c o s a v o s t r a S i|p » - r ia R e v e re n d is s im a s ia g n id a ta e g o v e r n a ta d a lla s u a D ir i* n a M a g e stà .

D i R o m a , 24 d i J u n io d c 1543.

D i v o s t r a S ig n o r ìa K e v e re n d is ^ ir ia h u tn ìllim o e p erp e tu o s e r v o n el S ig n o r N o s t r o .= I g n a t io .

j A s . = A1 R e v e re n d is s im o M o n sig n o r S ig n o re m io c P a d r e in C h r is to o sse rv a n d iss im o i l C a r d in a le S a n t a c iw e . .

8 .(C , L IT , p i g . 193.)

J Í S.

L ic e t in te r vr>s te c to s i t is , co rp o rih n sf]!ie s e iu n c t i , D i- v in a ta m e n o p e Cacile eonscquem inl> u t f r a t c m is Inter vo s

ajìim is sem p er esse , v e rs a r íq u e v ld e a m in i; q iiu m c t in v o lu n tario d isc ip lin a ru m stu d io , e t v i l * p ro p o sito , su sce p tis-

q uo r ile vertís, ta m a re lo in te r vo a n c x ii a d le s u C h r is t i g lo - riain ip si v o s ad sC riü xeritis. C u iu s v e lu t i g lu tú io c a n la l is lo lam h a n c c o n g lu tin a n fa n iilia m c t c o p u la t i p a r e s t . C ete-

niTO divúiae lu le lfc fu e r il, u l , c u iu s c a u s a is la p erfe rris , Is

aliquando d isp ersio n es c o n g r e g a i Is r a e lis .

9 «

( C . L V J , p á ^ . XS7«>

ji5s.Ig n a tiu s d e I .o y o la , P rscp o silu s S o c ie ta lis le s u .D ile cto n o b is in C h r is to le s u F e tr o F a b r o , P r e s b y te r o

GenevensLs d ice ce s is , s o c io e iu s d e a i S o c ie ta l is , sa lu tc m in

D om in o sernpiCem am .L ic e t S a n ctissim u fi D o o iin u s N o s lo r h o c n o b is s p e d a li-

ter eonces& erit, u t o m n ib u s m u n cr ib u s D o b í s in fo rm a B r e v is co n c í« s ís p o ssn n u s a b s o lu ta a u c lo n la t e , e ü a io n e c c o n

su lto , n e c a s s e n lie n tc io c i E p is c o p o a u t R e c t o r e q u o v is sp irituali, fu n g i; N o s t a m e li D e i g r a t ia c u p ie n le s , u t ta le n to nobis co n cesso s o b n e e l a d D o m in i Jaudem , iu x t a S a n c ii ssi« m i in len tio n em u ta n iu r , e t v e re n te s , o e e x a g g r e s s a v e rb i D e i e t sacro ru m a d m in is tra tio n e s in e im m e d ia ti S u p e rio ris

beuB volcntìa e l fa c ú lta t e , s c a n d a lu n i p opu U su b o ria tu r , elns ied ificatio n e im p e d it a , v o lu m u s , u t t u , c o n su lto p riu s

ioci R e cto re s p ir itu a li, illiq u e in tb n a tis fa cu U a tib u s , h o c fa* cias. u t U cen tia p e l i la p r iu s , o l o b le n ta , p o ss is c u n i o m n iu m

am ore d iv in u m m u o u s e x s e q u i a d cÌu s la u d c m .D alu jD Remi© in d o m o S o c ie la t is le s u , a p u d S . M a ria m

de S tra d a , a n n o 1545, m e n sìs lu l i i , p o n lifica -

tus S S . D . N o s tr i P a p s a n n o u n d é c im o .» I g n a t iu s .

3 'J 4 /VPÉNt>»CE T,

I O .

(C . LX V l, p i g . 226.)

j i s .Ig n a tíu s J c L o y o la ► P n e p o s itu s S o c ie fa t is Ic su .D ile c to n o b is in C h r is to F r a n c is c o X a v ie r , P a in p ib n m - i

s i , su cio c iiis d e m S o c ie ta r ia , s a lu t in i in D o m in o «¡einf«*

te m a m .Q iiu m n u p e r S a jic tis a iiiiu s in C h rie tn P a t e r e t ,

N o s t e r D o m i 11115 P a u lu s , D iv in a P r o v id c n lÌA P a p a t e r l iu s * p e r s u a s in fo rm a B r e v is líU eraA p ro te m p o re e s is te n ti P r * *

p o sito fX so c iis S o c ie ta t is h m u s. e t c u iiib e t c o fu m , q u i ad h o c id o o e u s rcperCii«, e t p e r d ictas S o c ie ta t is P r e p o s itu ra d e p u ta tu s f c r e t , ublq<JC IfK o m m c le ro c t p o p u lo vecbtuS D e i p r a d ic a n d i, in te rp re ta n d l, e t co n fessio n e« a iid íftD d i,a í

a lia s a c ra m e n ta adm inii>traodì, a d suuro e t S a iic t^ S tà ìi A pt> 9íolác* bcneplw îtuna, fa cu lt:ttctn in te r a lia c o t i c e « ^ . ' r it , iu x t a fo rm a m c t lim ita tio n em Io üsdfem U tteris p len ios c o n le n ta m , b in e e s t q u o d n o * , q u o ru m m t c a t io a d nibU

a d s p ira t, q u a m u t f id c s c a tlm lic a u b iq u u flo re a l, f t v a u ^ a t u r , e t C b r is t i Tidelium a n iin « o m o i d i l i ^ n t ia D e o ' c r ifia n t, a d in fr a s c r ip ta p e r lit te ra s ip s a f^tcultate sufTuU i,te,

P r a n c is c u fn X a v ie r , so c iu ro ü lctie S o c ie ta t is l e s u . d e cuius re lig io n e , in te g r ita t c , s c ie n t ìa , m o rlb u s e t e x p e ricn tia

rim u m in D o m in o c o n fid ìin iis , a d p rsem issa te n o re p r » s ^ * '

t io m cO D Stiluim us, e t d e p u ta in u s .I n q u o n u n fid em e a sd e m p r é s e n le s lit te ra s fier i, n o stn * ,

q u e s o lit ì s ig il l i im p ressio n « ra u n iri fe c im u s, e a sq u e cpanu

p r o p r ia su b scrip s im u s.D a tu ra Roin«^, m d o m o S o c ie ta t is Ie«u, a p u d S a n c t a * .-

M a ria m d e Strada» a n n o D o m in i N o s tr i l e s u C i i i is t i i 5 4 5 ) d ie v e ro 1 7 D e c e m b ris , p o o tific a tu s p rselib a ti Saiictis«*aA^

D o ra in i N o s tr i P ap a? a n n o d u o d e c im o .— l i^ a t iu f t .

I I.

(C. Lavili, pig- 327 )

j í s .lK n ^ u s < te L o y o la , P r a p o s it t ts S o c ie ta lis lu su .D ile cto n ü b is io C h r is to le s u F r a n c is c o X a v ie r , P r c s b y -

tero P a m p ilo n cn si, s o c io e iu sd e m S o c ie ta t is , s a lu te m in D o

mino sem piternain .L ic e t S a iic tis s im u s D o m in u s N o s te r D o m ín u s P a u lu s ,

D ivin a P r o r íd e u lia P a p a te r t iu s , h o c n o b is s p e c ia lite r co n - cesserit, u t om nib\is m u n e ríb u s D obis in fo rm a B r^ v is co n - e e s á s p ossim us a b so lu ta a u c to rita tc , c t ia m n e c c o n su lto n e c asSCTiticnte lo c i E p ìs c o p o aut R e c to r e q u o v is s p ir itu a li, fun«

Ri; rws tam en D c Í g r a t ia c u p ic n íe s . u t ta le n to n o h is c o n c e s so sobrie, e t a d D o ia io ì la u d w ii, ìu ^ ta e ìu sd em S a n ctiss im i intentionem u ta m u i, c t verentc¿>, n c e x a g g r o s s a V M hi D e i cf Sacraitiftulorom a d m in istra tio n e s in e im m e d ia ti S u p c n o - ris b ^ n tY o k n tia e t fa c ú lta te , a ca n d a iu m p o p u li su b o rla tu r,

eius »iJificatione im p e ilìta , v o lu m u s , u t tu , c o n su lto p fìu s loci R ecto re sp ir itu a li» ili iq u e in tim a tìs ia c u lt a t ib u s , h o c facías, u t, l ic e n tia p e t ìta p r iu s e t o b tc n ta , p o ss is cu m o m

nium am o re d iv in u m lo u n n s e x a c q u i a d c iu s lau d en i-D atu m H o m i i n d o m o S o c ie ta l Ìs le s u , a p iid S a n cta tn

Mftriam de S tra d a , a n n o D o m in i Nos>trÌ l e s u C h fìs t i i 5 4 5 f vero 17 m elisi» D c c c m b n s , p on tificaL u s p rse lib a li Sane*

tiM ifci N o s tr i P a p » a n n o d u o d e c im o .* I g n a r i UH.

12 .( C . L x x r . p i g . 2 3 i.)

j Ì s.

j i s .M o lto R«^'ereDdo S ig n o re :V e d e n d o U p ro n ta v o lo n tà e t a rd e n te d e sid erio ch e il

S ìg n o fc D io h a d a to a. V ,

s c o la r i d i q u e s ta n o stra C o n g re g a :

«

M o lto M a g n ific i S ig n o ri:H a v e ri a h a v u to a c a r o p o te r ’ c o m p ia c e r ’ a lle Signori«

v o s tr e m a n d a n d o ì q c c t e s t a c i t à D o n J a c o m o L a y n e z , se*

c o n d o c h e p e r u n a s u a m i d e m a n d a n o . P u r p e r ad d esao lui è o c c u p a to io le g g e r ' e t predicar* q u i in R o m a ; c t u h ra la prcseoLC o c c u p a tio a c , è r ic e r c a to d a m o lte aU re b a n d e , «t sp e c ia lm e n te d a V e n e tia d a u n a p e r s o n a m o lto principaT, c h e v u o le £ar' d o i c o lle g ii p e r l i s c h o la r i d e lla n o stra C o n * p a g n ia ; e t c o n tu tto q u e s to h a d iffe r ito 1’ a n d a ta . D i mane* ra , c h e n o n p o te rà p er ' b o r a sa tis fa r ' a l d e c id e r lo d elle Sig*

n o r ie v o s tre , e t d i tu tt i n o i, p c rc h è c o ’ c£fctto c i sentiam o sp o c ia h n e n te o b b lig a t i a lle b u o n e a n im e d i q u e sta citài et d e s id e r a n o T a u m e n to d ’ e sse n e l s e r v it io d ' I d d io ; n e l qua.

Jc i l N o s tr o S ig n o re l i m a n te n g a a la u d e su a .D i R o m a , a lli 23 d e Z cn ctro 1546.D i x 'ostre S ig n o r ie h u m illim o s e r v o n e l S ig n o r e Nostro.!®

Ig n a tio .

(C . LXKV, p é g . 240,)

lo n tà e t a rd e n te d e sid erio ch e i l Q S ., p a rtic o la rm e o te a iu ta n d o S g

>ntrreeazione seco n d o d ie fin 4UJ fi

per effetto h a b b ia m o v is to , e t sa p e n d o eh « s u a M a e s tà am a m d to la g ra titu d io e , e t l i d is p ia c e lo c o n tra r io , io e t l i fra- w B i d ella CorapiN?nia p ro fe ss i d i e q u i c i tro v ia m o , in nom e anche delli a b se n ti. u m ilm e n te p re g h ia m o V . S . p e r tu t t o i l

tem po ch e D S ig n o r e U c o n c e d e rà v i t a , l a q u a le d e sid eria m o sia l o i ^ p er U s e r v iz io d i s u a M a e s tà , se d e g n i h a v e r c u ra d ^ U d isp en salio n e , n on s o lo d e lla oaità d e lli fru tt i seco n d o che S u a S a n tità h a c o n c e s s o , m a c t ia m d e tu t t i , p o te n d o con* servare, o au m e n tar, o sm in u ire , a n c h e q u elli d e lli s c o la r i

che sono in P a d u a co n q u e lla o m a g g io re l ib e r tà c h e p rim a che facesse q u e sto s a c r i£ z io a l S ig n o re , p o te v a ; c t in q u e sto noi rep u tarem o m a g g io r g r a t ia , c r e d e n d o c h e a q u e s to m odo n w solo o fferisce l i su o i b e n i e ste rio ri, m a e t q u e llo c h e p iù im porta, ^ p e rso n a , d e g n a n d o s i p e r i l d iv in ’ a m o re h a v e r cura p atern a d i n o i , co m e fin q u i a b u n d a n tiss im a m e n te a b biam o e:cperim entato. E t in te s tim o n io d e lla s o p ra scr iz io n e

sottoscrivi q u e sto d ' i l m io n o m e, e d il sig iU o d e lla C o m p a g*

□ia de Jcsu.L . S .

In R o m a, a lli 22 F e b ra x o i 5 4 i>.l o , D o n I g n a t io ,

P r«p M Ìto d i l a C o m p a g n ia d e Je«a.

1 4 -

jC . * c a , p i g . 299.)

s.Ig n a tiu s d e L o y o la , S o c ie ta t is l e s u in a lm a u r b e R o m a

cftflonice institula:^ P r « p o s Ì tu s G e n c ra lis .D ile t to n o b is in C h r is to M a g is tr o S im o n i R o d e rie io ,

S o cie ta tis le s u so cio , sa lu te m in D o m in o s e m p ite m a m . D iJecte fili:

3 9 ^ M ' B N D l C b X .

Q u u m m in jm am h a n c S o c ie ta te m d c s u a n iiserico rd U C h r is tu s Ic s u s p r c v e h a t , a c d if iu o d a t la tiu s a d g lo r in o ao* m io is su i, p r ò ra (Ìo n e oíH cü n o s tr i in D o m in o d ccievitQ M

(q u a n d o q u id em h a n c h;<buim us e x b e n ig n ita te S e d is Apos* tcJÌCcC a u c lo r ita tc m ) P n e fe c to s P r o ^ m c ia le s cre a re , q ui par* tc m la b o ri» e t o n e ris n a stri su scip i& n t, a c le r e n t in D^^mino. T e a u te m u t a d id oneri s p rim u m a d s d s c a m u s , ìiivitaTÌt n o s e x im ia S e re n ìss im i R e g is e r g a n o stram S o c ìc ta te m pie« la s ; noti ca irn d e s in i! o m n ia o rn a m e n ta Ìo c a m conferr®,

g ra v is s tm a io s u a m a u cto n ta te m » a c rc g iu m fa v o re m a cco o h m o d a re , s u m p tu s n on m e d io cre s ia a u ip liss im u m C ollegioBi p r iB c ìp a li m uoÌficer\tia e ro g a re . D ig n ita s p r ^ ie r e a p < tso n « t U 7 n os a d m o n u it. la m en im in d e a p rim a t u a vocatiofl*» s in g u la ri fid e , c o n sta n tia , re lig io n e , i c a g r o D o m j^ ico

v e r s a tu s e s , e t u b iv is tc r r a n im fu is ti a n te a p e re g rin a tu s , st u b i n u n c a^jis in P o r lu g a llia , a tq o e a d e x a U a tlo n e m nomi* oia le s u lo to a n im o io c u b u is t i , s u m m a d c x tc r ita te c t ala* cri ta te , fru ctu m q u e co p io su m in E c c le s ia D e i O m n i p o t »

t is c u m c iu s g r a t ia co n tu li« tl. Q u a r e d e S p ir itu s S a n c ti bc* n ig n ita te e t c o n silio c o n fis i, t e in p rim u m P i-^ p o situ m Pro- v io c ia le m r e g n i P o r t u g a l l i« , a p o s to lic a a u c to r ita te , iu ü U n ostra» C o n s U tu ù o o e s c r e a m n s , a tq u c d c p u ta m u s , a c dc* r la ra m u s , io n o m in e P a t r i? , e t F i l i i , e t S p ir itu s S ancti, A m e n .

T u u m e r it in C h r is to le s u , u t p e r h u iitsm o d i ofriciutD ad am p lio rem D e i la u d e m , a c u b e rio re m fru ctu in pluritJU

a n im a ru m , q u a t ib i c o m m e n J a t* s u n t m D o m in o , a d cotfl* m un em p o p u li s e d iiic a tiv n e m , ta le n tu m ccciitu s acccpitrtB e x p e n d a s üdeH ssim e, te q u e to tu m cu m g r a t ia d iv in a , q u a a

stren u iM Ìm e p o te r is , s e m p c r e x e tc e a s in C h r is to le s u Domi* o o N o s tro .

D a tu m R o m * in íed ib u s nostrse solitse h a b ita t ìo n is , io

O c to b r is , a n n o a N a tiv ìt a t e D o m io i r 5 4 6 .* I g o a t iu 9 .

f.

I 5 ‘

(C. xcix, p i« , 3x3.)

JH S.

R e ve re n d issim o M o n sig n o r m io in C h r is to N o s tr o S ig o c r :

H a ve m o r ic e v u lo u n a d e lla S ig n o r ia v o s tra a no» m o lto gratissim a n el S ig n o re N o s t r o , c o n o s c e n d o p e r e s s a ch iara*

mcntft qu e llo c h e g ià p e r k t t c r e e d re la tio n c d ' a lt r i h a v e v a - n o in teso, cio&, la g r a o d e a iie tt io n ’ e d a m o re , e d a n c h e il buon f iv o r e . ch e la S ig n o n a v fw tra s ì d e^ ^ a m o s tra r v e rso d i q u esta n o stra m in im a C o m p a g n ia , in h o n o re e t s e r v i l o àt’ Id d io , d a l te m p o c h e 1' h a c o m in c ia to a c o n o s c e re in p a r

te a lcun a. O n d e m o lto e t hum Um enCe l a r in g ra ti a m o , h a - vendogli n on p o c o c b lig o , e t o ffe re n d o c i d i b u o n is s im a v o glia, o vu n q u e o c c o rre rà c h e s e r v ir g li p o ss ia m o , s e c o n d o le poche fo rz e c h e D io N o s tr o S ig n o r c i la rg is c e , i n s e r v it io d i sua M aestà. A n c o r a la r in g ta lia m o p a r tic o la rm e n te d i q u t l

che c i h a scritto b S ig n o r ia v o s tra , p e r c h è m o lto a prop osi* to è s U to r h a v e r c e r ta in fo rm a tio n e d e lla c o s a d i c o s tì,

com e e lla p a s s a . M a la S ig n o r ia v o s tra s a r à c o n te n ta d i perdonarci, c h e s u b ito n on h a b b ia m o r is c r it to , n è fa tto ricorso a d essa , in q q e l c h e a ccad e» p e r a lc u n b u o n ' r isp etto ,

com e p er i l p re s e n te la to r p o trà in te n d ere .O n d e p er h o ra n on m i s la rg h e rò in s c r iv e r e a lla S ig n o

ria v o s tra , a lle c u i d i v o te o ra tio n i h u m il m e n te m i racco * cnando.

D a R o m a , a lli 14 d i M a r z o 1547.D i v o stra S ig n o r ia h u jn illim o s e r v o n e l S ig n o re N o s

tro.® Ig n a tio ,

2 A l R e v e re n d is s im o M o n sig n o r n e l S ig n o r K csd ro S ign o r V e s c o v o d i P is to ja o s s e rv a n d is s im o m io , in F ir e n z a .

i 6 .

(C. c, p4g. 3 2 r.)

JH S.L a so m m a g r a z ia c a m o r d i C r is to N o stro S ^ o r sia

se m p re in o o stro c o o tin u o fa v o r e e a ju to .

U n a d i V . K . d e a 6 d e F e b r a io , S i r i u n ’ b o r a , h o rice* T u t a co n a ltro a llo g a te , a l ie < ^ u a le s i d a ià b u o n o lio a p ìlo . Q u a n to a q u e llo c h e V . R . d ic e a v e rra i scrito , e c h e io non

h o r is p o s to , i l v e ro è c h e s o n o a ss a i g io r n i e h ’ io scrlia i m a n d a n d o la le tte ra a V . R.> n o a e ss e n d o a r r iv a ta , n ostro co ra u n e S ig n o r e la v o g lia p ig lia r e aJ s u o co a to .

Q u a n to a g E b u o a i S a c e r d o ti d i S o r a a s c b a e d i Lom bftf*

d ia , d irò n e l S ig n o re N o s tr o q u a n to io sen to- P rim o ; io bo in te s o , c h e lo ro so n o c o n c e r ta t i d i uiiirb i co* l i b u o n i Sa* c e r d o t i . C a n o n ic i R e g o la r i , c h e so n o in V e u e a a e Nap®*l i , l i q u a li h a n a o o r b in e d e l K m o . C a r d in a le Teatìno» 2.* A n c o r a c h e la t a le u n io n e n on fo s s e p o sta in e ffe to , e de* s id e ra n d o l i t a l i S a c e r d o ti R e g o la r i u n irs e c o n lo r o , o e »

c o n lì t a l i S a c e r d o ti R e g o la r i, p a r e c h e , c o u fo rm c a l la ajo* d e s t ia e u in iità c h e i l S ig n o re N o s tr o v u o le d a tu U i, non a b b ia lo c o q u e llo e b e V , R - n)Ì sc r iv e - 3-* E se n o a fois®

n issu n ’ a c c o rd o in tr a lo r o , o p r a t ic a , o d e sid e r io alcundi p e c la m o lt a - d i l ic u lt à c h 'io v e d o n e lla c o s a , n on essen d o cosa p e r tr a tta r s i p e r le tte re , l a b u o n a v o lo n tà e s a n ta intcnrkm «

d i V . R . , p ig lia n d o a p iù g lo r ia d iv in a , Ìo re s to y b l ig a t i i^ m o . S e in a lc u n a c o s a la p o te rò s e rv ire , s a rò s e m p re paratifi* SÌTO.0 n e l S ig n o r N o s tr o , iJ q u a le p re g o c h e p e r la s u a infici*

t a e so m m a b o n tà c ì d ia l a s u a g r a z ia c o m p ita , a c c iò la sua s a n tìs s im a v o lo n tà se n tia m o , e q u e lla in te ra m e n te c o m p ia n » .

D i R o m a , 15 do M a r z o 1547.

■Í.%4 ..

j S s > = A F r à F r a n c e s c o d a M ed d c.

1 7 -

(C- CT,pá«. 324-)

j ís -R m o. M o n s'g n o r m io o sse rv a o tiss ín io :L a S . V . R m a . s i d e g n i n oU ficaxe a l la S a o t ità d i N o s tro

Signore c h e a lc u n i d e v o t i p re ti, c b ic r ìc t , e a lc u n i seco la ri chiam ati d elle o p e re d i S o m a s c h a c h e h a n n o c u r a d e lli or- iknelU p er d ivecs« c i t U d i L o m b a r d ia , d e sid era n o aggre* garsi e fa re g li Ire v o l i e s s e n z ia li d i p o v e rtà , c a s t ità e ubbi*

d ie o za nella c o n g re g a z io n e d e llì C h ie r ic i R ig o la i i s e c o n d o le con stituzioni d i e ssa , l a q u a le è in s t itu ía p e r l a fe lic e rico r- d u io o e d i P a p a C lc n ic n lc , e co n fe rm a ta p e r S u a S a n lità .

L a d etta co n g re g a z io n e , b e n c h é p o ss a p e r la s u a p rim a in s- Illazion e r ic ev ere q u e sti v o t i , n ie n te d i m en o p e r m a g g io re sua d ivo2Ìoae s u p p lic a a S u a S a n t it à c h e v iv a v o cis orá cu lo p o ssa r ic ev ere a p ro b a z io n e e p ro fe ss io n e g li t a l i p r e li ch ierici e a lc u n i s e c o la r i d e lle o p e re d i S o m a s c h a , c d o p o

la professione m a n d a rli a l g o v e rn o d e lla o p e ra s a n ta d e ll \ o r fa c d li p e r lo t o p r im o in c o m in c ia ta , o v e r o m a n d a n d o in suo luugo d i q u e lli p ro fe ss i c h e ssu a n n o n e lla c o n g r e g a z io

ne, seco n d o ch e a d e s s a p a r e r à e sse re p iù esp e d ien te .

I S .;= P e r i P r e t i d i L o m b a r d ia .j á í

t , 1.

I 8 .

( C . e v i , p a g . 3 6 X.)

JHS.

S e c h i d ie d e a m ía 7 la U v i t a g l ie 1 ' b a t o l t a , s ia bene* d e tto in o g n i c o s a ; p c i c h i e o a è p ijn to m e o sa o to , n è men buono» 0 m iserico rd io so c o d d o ì , n è in e n d e g n o d* esse r loda* to , e x i i ^ a z i a t o d i cu o re , o ie n tte c i p e r c u o te c h e m e n ,t« « reiâla, e t f a g r a z ie ; m e n tre c o m p a r te la m a ia t ia o la mort««

c h e m e n tre l a sa n ità e U v ita ; m a ssim a m e n te c h e ta c to , « n on p iù d e v o n s i a m a r e q u e s te , q u a iito è ìn g rad o r e p iace a l la sa p ie n tiss im a s u a e re ttiss im a v o lu n ta . N e l c h e p u r? u à lo d a to i l b e n e d e tto v o le r d i D io , p e r c h è s i c o m p ia c c ia di g lo rÌ6 .carsÌ, e o g n i g io r n o p iù e p iù v o g lia re s ta re Jiouotatft

in n o i, e io tu t te le c re a tu re .

19.

( C .c i K , p à g . 364.)

J Ä S .

G r a t ia c t p a x a D c o C o n d ito re e t R e p a r a to r e n o stro c o f d a n o stra re p lc a t a d ip s iu s D o n a to r is h o n o re m e t g lo n a »

p crp e tu a m .

R e v e re iid e in C h r is to le s u P a te r :R o d d itie m ih i $unt litte raí P a te r n íta t is vestrae, q u e n iib i

q u a m g r a t is s i in * in D o m in o fu e ru o t, e t a b u n d e testiftcat» c s s e iit . tu n i ca n d o rcm a n im i, *st p ìe ta te m P a le r n ita t « v«*'

tr » , turn ca n ta tC T i, q u a d o s p ro p te r le s u m C h rú tu n ) R e- dem ptorem n o stru m p ro se q u itu r, n isi lu cu le n tiss im u m testi*

moni urn u tr iu sq u e o p e r a i p ^ i â i n p rid cm a p u d n os p ræ sll-

tissent, si q u iilem iota in d e a b e o tem pf>re, q u o N o s tr i is tb ic versarí ccepcrun t, s a n ctu s o d o r c o n s ta o t is fid e i, re lig io n is , de* TCPtiooisque v t s t r * , a d a o i p e r v c o c r a t , q u æ , q u o ra r io r istìs in lociS) eo a m a b ilio r b o n is u n m ib u s e s s e d e b e b a t. Prac*

terea , ca r ita s e t b e n e fic ia n o str ls p ro p te r le s u m C h ris- m m irap cn sa s a tis a lio q u i c c a iu n c to s c a r i tati s vincuJo co n s- t f lx it a rc liu s , u t p a r e ra t, P a te r n ita t i ve& lræ e t d e v o to mo* nasterio su o . I llu d ta m e n p r ^ c x t e r is , u t e x s e m a iu s e t

di^tíocü.^ m a io ris c e rt ìu s in d ic iu m , n o s d e v in x it , q u o d devo* tarufri o ra tio n u m v e s tra ru m e t p io ru in o p cru m p e c u lia r i consortiu d i c a t i fu c r itis S o c ie ta te m n o s tr a m , e t e ísd cin

adiuTare n os n e cd m n d cs ín itls , qui» u t im p a re s n im iu m su* mus e x n oh is a d id , q u o d profitem ur» e x in s t itu t! n o s tr i r a

tion® obeundum , it a q u a m m a x im e o p u s h a b e n iu s o ration i* bus v e s t t is , u t o m n ia pofisim iis in J io , q u i n os c o n fo r tâ t .

R eddat Ig itu r P a te r n ita t i v e s tn e c t d c v o tis fr a tn b u s , io le s u Christo D o m in o N o s tro c a r is s im is , Id e m , p ro p te r c u ìu s am o- rem vo s o in n ia agiti^ , cu iu sq u e g lo r ìa m i io s , s iv c in ì is q u 33

agim us, 8ÌTe qua? p a tim u r, quserere d e b em u s. D lg n e tu r c t ìa m

div in a ip siu s p ie ta s , q u id q u id e s t qtiod in n o s tr ls v e l sacrifi- cii*, v e l o ra tio n ih u s, v e l o p e r ib u s e i p la c e a t, p e r le s u m

C h riitu m . q u i e s t iu s t it ia n o s tra , id , inquftm » o m n e P ater* n ìta il T estr« c t p io c o n so rtio s u o p e c u lia r i m o d o com m u ni*

e t ferre a cccp tu m .D e g r a o is llUs c o n se c ra tis a S u ro m o P o n ti lic e , don atis*

?ue e x im iis g ra tia ru m p rœ ro g a tlv ls , l ic e t a d p a u c lta te m **nt red acta , a*quum n on e s t d e e s s e ^ o s d e v o tio n i ve stræ

l 'a te m ita b s e t carissiro o ru n i fra tru m , q u a p a r te jx>ssum us, lO Y ta d r . M itto ^ t u r scp ten ) sp liasru las o b n u m e ri e lc c lio - nem, u t d on a S a n c t i S p ir itu s n o b is im p e tre tis . Q u o d p o rro ^ g c r f t so icm u s a b i is , q u ib u s a liq u a m p a rte m d o n a m iis ,

etiam a d d a m ,n im iru m , ut» si n u n q u am u n iv e rs a lite r c o n fe s s a s est, q ui e ìs u ti vu U , c o n lite a tu r , e t a d s a n c tis s ir a a s a c r a

m e n ta C o n fe s s io o is e t C o m m u n io n is s io g u lls c e r te m ensibua a c c é d â t.

N o n e s t q u o d u lte r iu s p ro g re d îa r , g ra tu m q u e v o b is certe d it» s i s tç n iâ c a v c r o a o s q u o q u e a d d ic tiss im o s vobi& in lesu Cbriîto D o m in o N o s tr o , e t q u a iu ma^^fiuc co n iu D ctÎssicu » ' f o r e . P r e c o r ig ltu r E u tn , q u i v ita m D o s d a m e t fc ü c ita te e m o rte a c c rb is s iio a p io m e r u it , u t g ra tia m u b crcm a d a^ o$ *

c e a d a m , o rn a a d a m e t e x se q u e n d a m v o lu n ta te m su a m p erpetu o P a t e m it â t i vestr® e t c a r is s im is q u o q u e f r a t n b o s â c no» b is o m n ib u s e la rg ia tu r . V a le ia D o m ia o le s u C liriâto .

R o a i s , te r t io id u s lu n ia s 1547.

• é

Ì

Ì

A P É N D IC E II.

D O C U M E N T O S É I L U S T t i A C I O N E S .

I .

R E L A C I O N

de )a rotm» que s e ta v o e n h ^ e r « ] retrato á t n o ealro S » n to P ad re Ig n a -

ó » d c L o } « la , y del w o tir o q u e p»ra e llo tu v o e l P a d re P e d ro d e R lvad « '

iteira, b cc b a p o f e l H c n n u jio Criftt6b(ü L o p e i, s o c o m p i e r ò , q u e se

h a lló á e s t e

T o m aré e s ta h is to r ia u n p o c o d e a U é s , p ú a q u e m e jo r se entien da. C o m e n z a ré p o r c l d e se o q u e lo s F a d r c s p r im e

ros de Ja C o m p a ñ ía tu v ie ro n do te o e r u n re tra to a l v iv o de Qucstro P a d r e I g o a d o , d e s a n ta m em o ria ; y c o m o q u ie n lo

' T o m a d a de a n M ». e ip a B o l ^\\e o bra e n p o i i t de lo s P P . de U

C o n p « a ía de Jeftus de T o lo s a d e F ra n cia.

m * y probable, si n o c íe fto , q a e n o n i e i e , n i sC íSO e v is ü 6 nun<a

retrato de S a n Igrtaeío anterior i au c o n v e « ío n . U n o h a y e n 1 a » a n t*

csaa de L o y o la cjoe l e represen ta m o ío robuMO y e n tra q e de gn c r.

w ro, y oerct parecido» *« e o sc ñ a n e n v a rio s m u se o s y se v e n e n a n ii.

g o a j liiB inaSi pero ¿ m a s d e q o e n a d a h a y e n e llo s q u e j u s i i ^ u e esa

an d ftied ad mno t a l v e s la a rm a d ara, e n a lg u n o » , co m o e n e l d e L o y o la ,

prop ia y <lel tiem p o, )a e d a d d e lo s {nniores, e n e q o e llo * c a y o

84 io t es con ocido, el car& cter d e l p in c e l, la a c iiio d del p erso n aje retra

tad o y d le m a d e l nom bre de Jesu» q u e D e va grabAdo a l p e c h o , e il& u

diciendo te r la p in tora d e er« m a s recien te, y q u e d a d l a h ubo inten>

d e s e a b a ta n to , tra ta b a ji e n tre s í q u é m odo te m ia a p a r a haccr* lo s in q u e n u e s tro P a d r e lo s u p le « . M a s n ín g ^ o c se a trev ía

á p e d iilo a l m ism o P a d r e , p o rq u e s a b ía n c u á n to s e d ig iis ta iU d e q u e t a l s e tra ta s e , y s i ¿1 e n te n d ie ra q u e se tra ta b a , k e n o ja r a m u c h o . A n d a n d o co n e s ta p ia d o s a c o n g o ja d ierca <ju u n b u e n m e d io a l p a r e c e r , m a s n o q u is o D io s que por

e n to n c e s sa lie se- Y fu é , q u e e s ta n d o n u estro P a d r e e n ia c a m a p o r su s a c h a q u e s , c l Card<snai d e B u r g o s , D o n F ra a-

c is c o P a c h e c o , q u is o c o m e r c o n e l P a d r e Ig n a c io u n a vea. E l P a d r e se e scu s 6 co n e s ta r e a la CAiua y p o r s u s indlspotá* c io n e s; m a s e l C a r d e n a l, q u e e r a n iu y s u d e r o to , d ijo , q u e aun«

q u e e stu v ie s e u o im p o rta b a , q u e lo q u e é l m a s e stim a b a era

c io o de re p r cse n u r, n o a ) va lte n t« so ld ad o defen sor d e P a m p lcc« , sìa«

aJ fu n d ad or glo rio so d e l a C o m p a fila d e Jc sc a .

A$1 Que e l m as a s t ig a o retrato d el S o fito d e q u e b a y a nrviJcía ea sim

raencío iud n «n la H íaioria j o ^ i t a (te ]a c iadad d e S s s a n o , d el Do<U« M ario G a!e i y « peregrina y dign a de saberse la o c u io n con qa« M

t6 . V iv ia en Im cercasifts d e aqQellA ciud»d p o r lo * ario$ de ^537»

iriadoio y c^ eb r« en n iiañ o , {V)r nom bre A n to n io , e l coaJ cuando San I ;* n a c ió y sua com pañeros se rep ajtícro n p o r djvcfAOS lu gu res d« (a 9eKo*te

d e V e n c c ia á esperar c o p in tu ra de p a sar á J eru sa len , d j¿ a lb ti^ W t t

erm ita á lo« P P . C lao d io Ja j'o j S im ón R o d rigo es. E nferm ó cace grave'

m ente, y S a n Igaacío> m ovido de sobr^ natuial im p iü so , v m o de V jc e u a á vigilarle , dándole con su v j« iia aalod c n c l co e fp o , y u m b iM en d a l

m a, porque 1« a£rmñ en Ja vo cacio n , c n 1a c u ^ , deseos d e floledsd dH*

p en ad o s c n au c o ra zo o p o r la co m p añ ía d el so liia/io A n ton io , 1« t/aísa

Tscilan te . C o n e s t à o ca u o n eJ buen erm itañ o, ao n q u e a l p n n d p io des

p rec ió Á S a n I ^ a d o n o víendo en é l » ^ a le s e»t«nore» d e eecr»cciUA«M

f« n it« n cia y u n tíd a d , lu e g o , ilu m iiu d o p o t I>o« y aun a ev e rsn K S te t^

prciid ido «n ia otm io» . m od6 d« {u recer, y le tovo por e l hom bre ^ oe era, d e a ltís im o va)or y rnerecirniento a n te s i a catam ien to divino. Ig o a l <os-

ce p to form aron dcJ estranjcro lo e re c in o a d e U aaanu, y desde aqueU*

o casio n le ven eraron com o á Sanro. Su cedió p o r en tonces qn e JacefP

dei P u n te, q u e dei nom bre d« %a p a iii« es vuliârmente co n o d d e p e í ^ iSsiaaf), píM&r fatôso y d e lo s mejoreit de aquel u g l o , tu viese qu*

c e r un cu«drt> figoran d o la ÍJa d el p u eblo áe Isra el i la (ierra de p n M *

D O CU H R N TO S t IL U ST R A C iO N B S. 4 0 7

go zar d© su p re se n c ia y c o n v c r s a d o n . C o n e sto s e o rd en o la com ida, y iûe s c p o n g a u n a m e s a ju n to Á U c a m a d e l F a d ie , de su erte q u e e stá n d o se e n la c a m a p u d ie se c o m e r e n e lla . C o m a c l P a d r e L u ís G o n z á le z , q u e e r a m in istro , v i6 e sta ocasion, p ro cu ró i io p e rd e r la . Y c o n c e rta ro n c o n u n gran

retratador q u e e s ta b a e n R o m a , y so lla m a b a M o i^ a , que ¿ lese a l l i p a r a q u e ie re tra ta s e : p ú d o se h a c e r s in d ificu lta d , p orgu e e l C a rd e n a l p e n s a b a q u e e l p in to r e r a c r ia d o d e casa, y n u estro P a d r e q u e e r a c r ia d o d e l C a r d e n a l, y con

esto e n tra b a e i p in to r e n e l d is c u r s o d e l a c o m id a la s v e c e s q u e « ra m enester. T e n ía n le e n u n a p o s e n to a p a re ja d o to d o

lo uecesario p a r a s u a r t e , d c su e rte q u e é l n o h a c ia m a s de

SMfi» y queriendo q n e e n lo » « m b l a n t w «Je M w » é * y A a ro n pareciese e l

tu b lin e eipiH iu y san tid ad propio« d e ta le s va ro rte". id e ò lo m s i p o r mo-

4t í M L Ig n a cio y A oto>iio. a co m odan d o a l roairo d d italian o a l Sum n

Sscerdote y c! <lel p c r c ^ n u esp añ o l i l d e l gran L e g isla d o r. N a d a sc

» b « del paradero pin tura, q u e d ebia d e se r, co m o d c ta le « m a*

do», cw e lc n ie .

Otro retrato b ir o p in ta r ta m b ie o . e n v id « d e l S a a in , M on M jlur A le ja n

dra Crivelli, tsü a n cs, q u e an d a n d o e l tiem p o fu é co n d e c o n id o u>n )a púr.

pura cardenalicia. co n v e n cid o d e q u e «I h u m íld íá m u va ro e n o c o n .

'•eab ria ja m s« e a q u e ao ic n ^ e n i(a ed a i« d e p o sita d a e n e l lie n z o para

coDAuelv d c lea ven id eros, >U Í6«e d c ce ta i n d o ( t r i a ; p u w á u n buen

ftiatur e e ait«0 desd e donde sin M t v is to p u d ie w T cr s i S a n t o , y efitxcic*

BicrKlo a este co n cc«i$u)uít de (¡r^ves n e g o e im . d ió tiem p o a l a r tilk c

q M bosq uejase su obra, P e ro tam bién e sta no< l a robó e l tiem po.

U i t f ii » e l S a n to , Jacop in del P o n te , d iestro p in to f. qo e h s b ia á d o ro u *

«boa a£os p e a 1 ten te su y o , h iso u n retrato, tem en d o d e la n te e l cu erp o dj.

fiittte, y c o n ig ic n d o lo q u « «n él h a b ia d esligur^do la m uerte p o r l a im á.

gea to J a via m « y fre sca q u e d e l v iv o fu & rd a b a e n su Cantaste.

D e l retrata, c u y » h isto ria cu e n ta Ja presente relación, d icv e l autor

d« e lla « n o v a o bra m a n u scn ta { V it fa d e l P . R ip * d ín f t r « . lib . I I I . c . :o ) ,

q e c i r * ta n y ta n ^ r / e c t é , q u e f l n ú n o f Í n í c r U h it o , j h i t 9

t r o * á ie t y s « í Itu g o ta ca d o s d e l i%tsmo. t o p u d » U tR u r n i co n » n c k u a l

Prim tro. C u an to k si e ste e s e í roiS"io qne h a s e m d o d c o rifp n al p u ^ e l

grib ad o d e la p c r u d a .h a y ra fo n cs , n o d d iod o c ie ñ a s , pero ú m a y plau>

e n tra r d o n d e e l C a rd e n a l y c l l 'a d r e c o m ía n , y m ira r *1 P a d r* m u y a lc n ta m e n te , y lu e g o s a l i a y p o n ia p o r o b ra lo que trsit

cn la m e m o ria . C o m e n z ó á d e liu e a r e l re tra to , y n o acertó 4

h a c e r n a d a . T o r n ó ¿ e n t r a r o tr a v e z , y p ü so se co n m as aten- c io o á m ira r le q u e la p rim e ra , y s a lió , y q u is o p o n e r e n ^ cu cio D lo q u e tr a ía , y ta m p o c o a co rtó á h a c e r c o s a d e pro?»- c h o . T o m ó o tra v e z , y s i m u c h o c u id a d o p u so la s d o s pri*

m e ra s , m u c lio m a s p ro c u r ó p o n e r e o e s ta te rce ra ; sah ó . y p o r m a s q u e lo p ro cu ró ja m á s p u d o d a r p in c e la d a q u « ftMda d e p ro v e c h o . T o m ó o tr a v e z , h i¿ 0 lo m ism o , a d m ira d o d« ú , m a s n o fu é p o s ib le h a c e r e s t a m a s q u e la s p a s a d a s ; y m edio

a b u rrid o y co m o q u ie n le f a l t a c l a r te , a rro jó e l p in c e l y difo:

&ibI«B, p a ra a s«giirario. Y e n prim er lo á o c k)6 en ten d id o» e n ei irte

q u e lo h an vig ío , e ^ u o conform e» e n q u e e l p in cel « k sin d ud 4 om pHift

d e l |>ren p in tor d e cá m ara d « P e líf« I I , A k m w S á n c h e z C n e ll» , k> c u l

u a iif ic a asim ism o o n letrero d e le tr a aniig;ua q u e h a y d e tn u d e l cha-

¿ro; e o n ftu iafnbi«n ^ ae e s t a p ln tu r» ae f u i r d 6 h a c U e l aftu CM

cflpeciüJ cu id ad o y reveren cia, co m o p n c to c a relÍqBÍa, e a e l C ^ g l « Ik>

pen aJ de k fcd ríd , quo ñ ié donde m urió e l P . R irad cn eifa; y ve « « K a m o í

S9 a ttu a ) dkspoalcion e l u n g u la r e&rvwro y d ilig e n cia q u e puflicroa

Uj?n<'« P a d re « e n con servar a lh a ja ta n precio sa p a n l a C o rsp aflia. ? o ^

qoe recoftaroa 1a cal:»«?;« d e l prim írivo r e c a t o , probablenM A M i fio d»

q u «. f«du cido & m enor«« dÍm «n«Íonet, pudi«:«e n a » & i l y «tegurameai«

con d erec, j U p egaro n á n n cartCKv o va la d o , e l c u a l f a ¿ d d ^ u e s pegaAt-’

Á n n lie n so . F in a lm e o ie , ai c o n a e r v a n n con ta n ta ven era ció n , y n«c

g2fO fl eii l a m ism a u rn a e n < u e e l H erm an o Crí»t¿1)al L o p e r l a hic«

n cr e l aA< 1 ^ 13 e ^ » a w i a í a i e la ^ u sae6 e n y e t e io h r e t ¡

tro d e S m Ign a cU i i e t f n t s d e m x e r lu , y q u e e l P . K h a d e n e r r *

r s g ra n e stim o y r e v er en cia , fia r Ut y w f k u o sa c o r m n c k o t re tra íss i t l

S a n to , êo C a á n to m a^'oc precio e«t da creer q u e te n d iia n , y c c in c o m avcv

c e lo em plearian e n co n se rva r n n rc ira io q n «, co m o «1 m ejvr de lo« h«chOf

por {vintor tAO e sc cle n te , co m o e f m a s parecid o a l origin a l j c o c o pre»-

d a del P , R iva d e n ^ ra , d ebia d« se r e n tre io d o s cl m a^ %'ener»do7

resta añad ir q u e « s a iniflma ca b « ?a d« qo e p o co h i h a b lib a s v M , h *

vidA, a l h ace r e l grab a d o , p a ra co rregir lo que la m an o d e l tj«m p v h a 4(*

tfrioT'Sdo en l a jn n ta r*.

D OCUM ENTOS É IL U S T R /tó lO N R S . 4 0 9

, E 1 arte se m e h a p erd id o ; D io s n o q u ie re q u e c s lc s u s ie r vo sea re lratado.» C o n e s lo lo d e ja io o p o t e s ta v e z , s in tra- U r m as d e ilo m ie n tra s v iv ió n u e s tro P a d r e . A d m ira d o s lo s

Padrea d e lo q u e h a b ia s u ce d id o , n o tra ta ro n d e a llí aJeJ&n* te de re tra tarle m a s . F u é N u e s tr o S e ñ o r s e rv id o l le g a r le d e e s t a v id a p re se n te á l a e te n ia d e a llí i p o c o s a ñ o s . Luegr»

q u e ee p iró , lo s h ijo s q u e s e h a lla r o n p re se n te s p ro cu raro n de h acer a lg o d e lo q u e n o a lc a n z a ro n e n v id a . T r a e n u r o h eial qu© lo e n t ie n d a , y h ic e n le q u e s o b r e e l ro stro del S a n to d ifu n to le s v a c ie d e y e s o u n m o d e lo , p a r a q u e p o r él saquen lo mas> q u e p u d ie re n d e s u s fa c c io n e s . H íz o s e a n sí,

echándole e n cim a y e s o m u y b u e n o y b ie n a m a s a d o , y en que salió m u y b ien im p re s o to d o quaD to e n e l ro s tro h a b ía . P o r este ro stro d e y e s o v a c ió d e sp u e s o tr o d e cera> e l q u a l tieue e l P a d r e P e d r o d*“ R iv a d e n e ir a ;y e s te p a tr o n d e jêso,

que se sacó d e l ro stro d e l P a d r e , e s tá cti R o m a e n la ca sa profesa, y p o r é l se h a n s a c a d o a lg u n o s re tra to s q u e a n d a n ,

y tan va r io s y d iferen tes , y a lg u n o s ta n in d e v o to s , q u e es ccm p asio n : e n e l a p o s e n to d e lo s G e n e r a le s e s tá u n o de ellos. K l a ñ o d e 1584 fu é e l P a d r e F r a n c is c o d e P o r r e s á R om a p o r P r o c u r a d o r d e la p ro v in c ia d e T o le d o , y en tre

otras cosaa q u e d e a l lá t r u jo d e d e v o c io n , fu é u n a u n retta* t o d e nuestro P a d r e Ig n a c io , d e s a n ta m em o ria . L le g a d o á M adrid com^n^ó á re p a r tir d e lo q u e tr a ía , y á m o stra r ¿ lo s P a d re s a lg u n a s c o s a s d e de^'ocion q u e e ra n p a r a su co legio, á d o n d e é l v e n ia p o r R e c to r . S a c ó e n tre e lla s un re tra to d e n u eslro P a d r e q u e tr a ía e o n g ra n d e v e n e ra c ió n . H alló*

se p resen te e l P a d rfl P e d r o d e H iv a d e n e ira á to d o e s to . F u é tan to e l dcaco n ten to y p^ n a q u e le d ió d e v e r c l re tra to , que no lo p u d o d isim u la r, y a sí d ijo : « E ste reCTato n o e s d e n u estro P ad re; m ás p a r e c e d e a lg ú n c lé r ig o m u y r e g a la d o y re* Ilefto, 6 a ^ u ti la b ra d o r, q u e n o d e n u e s tro P id re .> P id ió

a l P a d re P o rro s q u e n o p e r m itie s e s e m o stra se . E n to n c e s el P a d r e P e d r o d e R lv a d e n e Ír a propuw > d e h a c e r s a c a r u n o , y Así lo p u so p o r l a o b ra ; y p a r a q u e m e jo r se a c e r ta s e , ro g ó aJ

H erm an o E¿eltran, g ra n d e e s c u lto r , q u e to m a se t r a b a ja d o ha-

4 X 0 A P f t N D I C ? Jl.

c e r UDo d« b a rro , y eiioiondüT e n éJ lo q u e a l re tra to d e cef» q u e a r r ib a d ije le fa lta ra , q u e e s , c o m o &] tÍ«rnpo d e la niuert« lu5 ]¿bÍos se liijic liaD , s e le h a b ia e l lá b io aUo liin c b a d o , y

e l b a jo a p re ta d o c o a e l y e s o , y la s v e n ta n a s J e las» n a r ic a a p re ta d o c o n e l m ism o y e s o y to r c id o u n p o c o , y lo * o jc* ce rra d o s . P a r a e n n ie n d a r e sta s c o s a s h iz o e l I le n n a j io un m e d io c u e rp o co*\ la c a b e z a , p e r fe c c io n a n d o lo q u e digo.

H e c h a o sta c a b e z a so )íam 6 á A lo n s o S a n e h c a , rc lra ta d o t d e l R e y D o n F e lip e I I d e e ste n o m b r e , y s c le p ro p n eo t i d e se o co n q u e to d o s e s t ib a m o s d e ten er u n re tra to vcrdatieTe d e n u estro P a d r e , y c l P a d r e K iv a d c n d r a y e l P a d r e Fran* c is c o d e P o r te s le p ro p u siero n lo s m e d io s q u e te n ía n p a ra

q u e fu e se a y u d a d o , q u e e r a «1 re tra to v a c ia d o d e c e r a , y el d c b a r r o q u e h a b ia h e c h o e l H e rm a n o B e ltr a n : p id ió que lo s q u e r ía ve r; tru jé ro n se lo a , y v is to s , d ijo q u e 61 lo h a iia , p ero q u e p a r a lo s co lo re s y p a r a la s c a n a s s e r ía in en estet p ía s re la c ió n > n o t id a . E s t a le o fre c ió e l P a d ie lÜ vadeft«^

r a , y d e e sta r p re se n te a l p in ta r lo . « P u es c o m o h a^ a eso, rcs}vondi6 A lo n s o S a n c h e ¿ , y o o í t e j c o d e h a c e r d e m i p atl» lo p o s ib le , y e sp e ro e n D io s y e n l a in te rc e s ió n d c su Scinto bendito» Que m e a y u d a r á á h d c c r c o s a q u e s e a buen a.» L ié* v a s e lo a d o s re tra to s á s u c a s a p a r a e llo , a u n q u e d e l que m a c s e a y u d ó fu é d e l d c c e r a , p o r e s ta r m a s c ie r to d é la s

c u a n tid a d e s y ta m a ñ o , q u e to d o lo tie n e . C o n e sto quedó c o n c e r ta d o e l d ia q u e se c o m e iu a r ía , p a r a q u e e l P a d r e R i- v a d e n e ir a fu e s e á s u caísa á a s is t ir a lli á lo q u e se o fre d W h ! d e d ificu lta d . C o ra e n ¿ 6 A lo n s o S á n c h e z c l r e tra to d c nuestro P a d r e , q u e e s e l q u e h o y tie n e e l P a d r e R iv ad e n eír*» «4

aiô d e 15S5 i lo s p rim e ro s d e A g o s to , c o n ta n t a g^ na y d e s « d e a c e rta r , q u e d e ra to e n r a to n o h a c ia sin o d e cir: «Santo b e n d ito , a y u d a d n o s e n e s t i la b o r , p u e s e s p a r a g lo ria D io s y h o n ra vu estra;* y e s to m u y fre cu e n te m en te. D e ma»

d e e sto se Id zo e n co m e n d a r á N u e s tr o S e ñ o r , y e l P a d fe K iv a d e n e ita d ijo a q u e llo s d ia s a lg u n a s M isa s p a r a e l n ussío e fe c t o , p id ie n d o a l S e ñ o r q u e se a ce rta se . H e c h o e l prijear

bos<iuejo, fjue a sí lla m a n lo s p in to re s ¿ la p rim e ra jnaacv

EM3 C U M B S T 0 3 È IL U S T R A C IO N E S . 4 H

qtiUo e l P a d r e iü v a d e n e ir a m o stra rle á a lg u n a s p erso n a s que co n ocieron i n u estro P a d r e , p a r a q u e ai^tes q u e s e a c a ta s e d iesen su p a re ce r, y co n c l d e l P a d r e R ív a d c n e ir * s c perficiot)aê y a ca h a se , lo n tre la s p e rso n a s á q u ie o s e mos* (r6 fu é u n o a l C a rd e n a l y A r z o b is p o d e T o le d o , D o n G as*

p ar d e Q u iro g a . D í j d e e l P a d r e io q u e p re te n d ía h a c e r , y que p a ra q u e su &^7ior\a H u str ísím a i t d ije s e lo q iie le ¡la^ r w ia , co m o q u ie n ta n to le c o n o c í6 y irat6> y coi^ s u p a re c e r sc cnroendase, le t r a ia á m o stra r, 1Ì 1 C a rd u n d l le m iró , y d ijo lo que le fa lta b a à su p a r e c e r , fju e e r a q u e e s ta b a g o rd o y

a b ollad o , y o tra s c o s illa s q u e t í s e a c o r d a b a . T o m é m o s le en ca sa d e A lo n so S á n c h e z p a r a q u e se p c r f ic io n a ^ : p u s o U últim a m an o e s é l co n e i á n im o q u e le b a b ia e o m e a za d o .

A sistía e l P a d r e R ív a d e n e ir a s ie m p re ¿ e llo , e sta n d o á lu m añana tre s h o r a s y á l a ta r d e o tra s t a n t a s y e s to p o r to d o e l tiem po q u e e l re tra to d u r6 , u d v irtie o d o a l p in to r lo q u e le p a r ^ a q u e n o ib a ta n b ie n . C o n e l c u id a d o y a s is te n c ia d c l

P ad re R iv a d e n e ira , y con e l d e ^ o y t r a b a jo í ie A lo n s o S á n chez, y con, la g r a c ia d d S e ñ o r p r in c ip a lm e n te y in tercesió n de su S a n to , s a lió e l r e tra to ta l, q u e á ju ic io d e lo s q u e le Conocieron e s e l m a s a c e r ta d o q u e se h a h e ch o .

A h o ra , p u e s , q u e e s tá y a h e c h o e l r e tr a to , y t a l c u a l le desearíam os, ¿qué ce rtid u m b re y te sti m n n io te n e m o s d e q u e

ae le p a re z ca , y q u e s e a d e n u estro s a n to P a d r e c ie r to y v e r dadero, y q u e se p u e d a d e c ir lla n a m e n te ; e s te e s e l c ie rto ? Y sjn d u d a eti esto n o s h e m o s d e íia r d e la s p e rso n a s q u e m as le co n ociero n y m e jo r ju ic io p u d iero n h a c e r d é l. Y p a r a que

se en tien d a d e lo s testim o n io s y d e la c a lid a d d e la s p e r s o n as que lo s d ie ro n , d iré lo q u e p a sa .

Y a d ije c6 m o se lle v ó a l C a r d e n a l d e T o le d o á q u e le Viese y d ije s e s u p a r e c e r , c o m o q u ie n ta n to If? c o n o c ió y tratv. Y o fu i e l q u e lle v ó c l re tra to . A c a b ó s e c o m o q u e d a dicho, y a c a b a d o t o m é á lle v a r le p a r a q u e e l C a rd e n a l le v iese. E s ta b a e l C a rd e n a l s e n ta d o e n s u s illa , y e l P a d r e

R ív ad e n eira ju n to á é l e n o tra . E n tr é co n e l re tra to d e s c u bierto c n la m a n o , y c o m o e l C a r d e n a l íe v ió , le v a n tó s e d e

U s illa , q u itó s e e l b o o c te , y h í¿ o u n a g ra n d e y profundA m - c l io a d o n c o n to d o e l c u e rp o , y d ijo e s ta s p a la b r a s , q u e me a c u e rd o m u y b ie o d e lla s : «¡Ahí e ste s í, ca te sí;» a lu d ien d o jfe lo q u e p rim e ro h a b ía d ic h o a n te s q u e s e a c a b a s e . H iz o le c i P a d r e u n a ré p lic a c fito a c e s , y d ijo : « ¿P u es ta n to le co n od Av u e s tra S e ñ o r ía I lu str is im a q u e a s í s e acu erd ft d e él?_C<w

nocÜ e ta n to , q u e le d e b í d e v e r m a s d e c íe n m il vcce» a r e s ta v id a . [N o h a b la d í a q u e n o n o s v ié se m o s ó e n la C o in fs* ñ la , ó c n m i c a s a , ó c n b v iñ a ! Y m a s , ja m á s h a llé rostro h o m b ro q u e le p a r e c ie s e , y a d v e rt í e s to m u ch o ; y o tr» cosa,

ja m á s le v i m u d a d o e l s e m b la n te p o r c a s o q u e le sucedieM a d v e rs o n i p ró sp ero , s in o q u e s ie m p re e s ta b a e o n u n a p a i ta n g la n d e y ta n sÍo m u d a rse , q u e e s c o s a q u e l ia s ta h o y Od

la b e v is to e n o tro q u e e l P a d r e Ig n a cio .» E s t a s fo rm ales pa* la b r a s p a s a ro n d e la n te d e m í. S a lie n d o d e l C a rd e n a l con ú re tra to , e s ta b a n e n c l a n te c á m a ra a lg u n o s d e lo s criado« an* tig u o s , y to d o s d ijero n q u e e r a e l r e tra to d e n u estro san io P a d r e . D o n P o d r o d e U e in o s o , q u e ta m b ié n p staba oo. K o m a y v ió 1 n u e s tro P a d r e y le c o n o c ió , asi c o m o SAÜ dcl

C a rd e n a l y v ió e l retrato» m e d ijo : «N o m e d ig á is quiéa q u e y o o s lo d iré ; e s te e s e l P a d r e Ig n a c io , n o h a y d tid i n in g u n a e n e llo .* l i l a ñ o p a s a d o d e X58C lle v a m o s e l retrato

cn c a s a d e A lo n s o S á n c h e z , p a r a q u e p o r 61 h ic ie s e c tre p a r a lo s n u e stro s d e P ortu^ jal. V in o e n a q u e l tie m p o d

R e y d e la s c o rte s d e M o n s o n , y A lo n s o S á n c h e z fué s a r le la m a n o c o m o c r ia d o . D ijo le e l K e y : « T ra e d m e iM o b ra s q u e h a b é is h e c h o mientras? y o h e e sta d o fu e ra d e Cas* t i l la .* L Je\'6 sela« , y en tre e lla s a ce rtó á e sta r e l o ri^ n a l

d e l r e tra to d e l s a n to P a d r e Ig n a c io q u e , cu m o d ig o , le hí^ b la lle v a d o p a r a sac.'U“ o tro . P r e g u n tó e l K e y : '¿ Q u é rt/tTw) t o e s este?* J¿1 d ijo q u ié n e ra . •¿Pue^ d e d ó n d e le babeiá s a c a d o ? — S e ñ o r , d e u n o d e c e ra v a c ia d o p o r o tro d e yeso se s a c ó d e l m ism o ro s tro d e sp u e s d é l m u erto .— ¿ P u e s cóm o d e a q u e l m u e rto le p o d iste s v o s h a c e r a l v iv o ? — S eftor, d o p re se n te m ie n tra s y o le h a c ia u n g r a n d isc íp u lo s u y o que

e s tá aquí» q u e se lla m a l í iv a d e n e ír a , e l cu a l m e ib a dicieft»*

D0 CUM BKTO 5 K IL U ST B A C ÍO N R S. 4 1 3

d « Aqu^ ten ia e s ta co lo r, a q u í e s ta s c a n a s , a q u í e sto , a q u í estotro, y con e sto y co n la& fa cc io n e s q u e p o r e l d c c e r a yo ve ía y to m a b a lo s ta m a ñ o s, Je s a q u é c o m o v u e s tra M a je s

tad ve.* E s tú v o le e l R e y m ir a n d o u n p o c o , y d ijo : «M uy bueno está , m u ch o s e le p a re c e ; y o c o n o d a l P a d r e Ig n a c io , y este e s su r e s t io , a u n q u e cu a n d o y o le c o n o c í t r a ía m a s bacbas.4 E s t a s p a la b ra s so n la s fo rm a le s q u e d ijo e l U e y . E sto nos co n tó e l m ism o A lo n s o S á n c h e z , p a la b r a p o r pa* kcfen, s in 8ab<jr e l P a d r e R iv a d e n e ir a o í y o t a l c o s a q u e hq*

b i e « p asa d o . E s t e co n o c im ie n to d c l R e y co n n u e s tro P a dre, fu6 e n lie m p o q u e D o ñ a L e o n o r M a sc a r e ñ a s e r a s u a y a y nuestro P a d r e a c u d ía h D o ñ a L e o n o r . E n to n c e s la b u e n a

D oñ a L e o n o r le J e c ia a l P r ín c ip e : «M ire, m í R e y , q u e e ste es hom bre san to ; p ídaJe q u e n ie g u e á D io s p o r v u e s tr a A l* te?â.» Y co m o é l e ra n iñ o d e n u e v e a ñ o s , p u d o h a c e r m em o*

ría y qu ed ársele c l ro s tro d c l P a d r e ; y e n e sto d e co n o c er , sabem os h a ten id o y tu v o su M a je s ta d fe lic id a d , y a l q u e VÍ6 un a v e z , n o p e r d e r le ja m á s d e l a m em oria .

O tro testim o n io e s , y n o d c m e n o s fu e rz a , e l d e l P a d r e D iego d e G u z m a n , q u e fu é d is c íp u lo d e l M a e s tro A v i la , y e l m ism o P a d r e A v i la lo s e n v ió á d i y aJ P a d r e G a s p a r L o a rte á R o m a , p a r a q u e lo s re c ib ie s e n u estro s a n to P a d r e Ignacio e n l a C o m p a ñ ía . A e s te P a d r e re c ib ió n u e s tro P a dre, y le t u r o co n sig o e n R o m a m a s d c u n a ñ o ; d e s p u e s le

a i7 Í6 á F lo r e n c ia , á d o n d e fu é S u p e r io r d e a q u e l co leg io . V in ien do e l P a d r e d c Roina> y p a s a n d o p o r a q u í p o r M a drid, d e c a m in o p a r a S e v il la , e ste m es d e F e b r e r o <Je 87,

v ió e l re tra to d c n u estro s a n to P a d r e ; la s c o s a s q u e é l d ijo y h iso cu a n d o le v i6 , c ie r to e r a p a r a p o n e r d e v o e io n a l m a s r*5n o to d e d i a . D ijo m u c h a s v e c e s q u e n in g ú n re tra to d e cu an to s h a s ta h o y s c h a n h e c h o e s ta l, y q u e e s te e s e l m isó lo ro stro d e n u estro P a d r e . D á b a le a l P a d r e R iv a d e n e ira

* d v e ce s la s g r a c ia s p o rq u e t a l r e tra to h a b ia h e c h o h a ce r; llam ábam e ¿ m i, y d e c ía se ñ a la n d o c o n c l d e d o a l re tra to :

«H erm ano C r is tó b a l, m íre le , m írele , p o rq u e Ic c e r t if ic o que ?w» t:i4 et me, v id ei patrem .* S ín d u d a ning;una e r a ta n to e l

4 * 4 APENDICE li.

r e g a lo q u e é l to n ía e n m irati« , q u e g a s t a b a m u ch o s m tc * «3 ^ ' esto ; y un d ìa h a lla n d o íq ío e l a p o s e n to d e l P a d r e R ivade* n e ír a so enCró d e o tro , y h in ca d u d e ro d illa s d e la n te d e l r®. t r a t o p o r ra a s d e m e d ia h o ra s in p o d « rsc a p a rta r d í l , 6« ei*

t u v o d e rra m a n d o lá g r im a s d e p u to co n su elo , E s to n o s d ijo V e l n tfsm o P a d r e d e sp u é s .

N o q u ie ro c a n c a r c o n ro as te s tim o n io s d e p erso n a s que fX d e s to p u e d e n h a b la r , q u e so n m u c h a s; p a r c c e m e b á sta n te ^ tre s te stim o n io s ta n g ra n d e s y fid e d ig n o s ; q u ie ro a c a b a r c o o e l p a r e c e r d e l P a d r e R iv a d e n e ir a , y c o n a lg u n a s cosas q u e y o le h e o íd o c o n ta r a c e r c a d e l re tra to , la s c u a le s com o q u ie n s a b e lo q u e se h a h e c h o d e sd e q u e s e co m e n zó , pee

h a b e rm e c o s ta d o m is p a s o s y p a s a d o a lgu n a« diücultad«», la s te n g o m u y e n U m e m o ria . D e l p a r e c e r del P a d r e R iva* d e o e ira p a r e c e q u e p o d rá a lg u n o re p a r a r y d e c ir , q u « s i él

le h a h e c h o h a c e r , q u e e s tá c la r o q u e le h a d e a p r o b a r y dec i r q u e e s e l m ejo r. E n e s lu y o d iré lo q u e h a y co n toda, v e r d a d . A J P a d r e R iv a d e n e ira le h e c id o d e c ir m u ch as v * ' ces, q u e t ie n e ta n c n ¡a m e m o ria , y p re se n te y v iv a la figu*TA y ro stro d e n u estro s a n to P a d r e Ig n a c io , co m o s i le tu*

v ie s e h o y p re se n te y v iv o , y q u e e r a ta n to e l g u sto que 4i to m a b a e n e sta rle m ira n d o d e e n h ito e n h ito , q u e e s co m m a ra v illo s a y d e q u e é l s e m a r a v illa b a rta s v o c e s , y se en>

tre ten ia y d e le ita b a d e U m a n e ra q u e u n e n a m o ra d o suele g u sta r e n m ir a r e l ro s tro d e s u d a n j i : co n ^cte encAPed* m ie n to s e lo h e o id o d e c ir h a r ta s v e c e s . D ic e q u e e l retraM

e s e l m e jo r y m ai; a c e r ta d o q u e h a s ta a h o ra s e h a sacad<\ a u n q u e n o t ie n e t o d a aqu elL i g r a c ia y s u a v id a d y v id a qu« n u estro P a d r e te u ia , y e sto e s im p o sib le a lc a n z a r lo e l p in t o r s i D io s n o Se lo in fu n d ie se . E s le d e ta n to rvigalo a l Pa*

d re R iv a d e n e ir a e s ta r s e m ira n d o e l re tra to del P a d r t , qo * m e d ic e m u c h a s voceî: « P a ra d e sa in a in a rm e 7 d escan sar,

a le n ta rm e n o te n g o o tr o re m e d io q u e p o n erm e 6 n>if a r e l re* t ra to d e n u estro s a n to P a d r e ; y e s t o e s c u s a maravÍHo*

s a , q u e n o p a r e c e s in o q u e csstá h a b la n d o c o a la p ersc«4 c u a n d o le m«ra> y a co n se já n d o le c o n a q u d la blandun» J

D OCUM FNTOS i 1 LÜ STR A C IO N 6 8 . .1 ' 5

su avid ad , y re p reh en d ién d o le c o n a q u e lla g r a v e d a d y m o

destia.» E s t a e s lo q u e b a p a s a d o d e l re tra to d e n u estro P ad re Ip n a cio , y lo q u e se h a h e c h o p a r a s a c a r lo , y lo s les* timoDÍos q u e ten em o s d e la s m a s grav fts p e r so n a s q u e a h o ra viven ; á to d o lo c u a l, d e sd e q u e s e co m e n zó e l re tra to , be

sido y o te s tig o d e v is ta , y n o m e a la x g o e n c o s a d e la s qu<í he d ich o , a n te s h e s id o c o rto e n a lg u n a s q u e p u d ie ra d ila tar; pero h e ten id o m a s c u e n ta c o n la v e rd a d y c o n q u e e s la se entien da, q u e c o n o tra s c o s a s . A lg u n o s h a n q u e rid o p o ner fa lU e n e l re tra to lle v a d o r m a s d e s u s p a r tic u la r e s d is

cursos qu« d e o tra c ie r ta c ie o c ia , y d ic e n d é l q u e e s tá m u y fresco, y m u e stra p o c a p e n ite n c ia y m o rtifica c ió n . A e sto s me p a rece q u e se le s re sp o n d e d icié n d o le a , q u e m iren á S a n to T o m ás d e A q u ia o , q u e le p in ta n ta n g ru e so q u e e s p a r a a la b a r a l S e ñ o r. P u e s s i p o r e sto h e m o s d e ju z g a r d e s u s a n ti

dad, m u y p o c a le d a ria m o s. E l rc tr a lo d e S a n to D o m in g o h e y o v isto a q u i e n A to c h a (q u e e s e l m o n a ste r io d e M a* d iid que tien en s u s re lig io so s), y e s tá ta n h erm o so y p u lid o

que, á q u ita rle l a c a p illa y p o n e rlo co n h á b ito d e s e g la r , se* Ha de lo s h erm o so s y p u lid o s h o m b r e s q u e h u b ie s e e n la corte, y este d icen q u e e s s a c a d o m u y a l p ro p io d e s u ros* U o, y del q u e e l R e y tie n e c n e l E s c o r ia l; y d e e s U s u e rte se podrían d a r o tro s e je m p lo s , d é lo s c u a le s s i p o r c l e x te r io r se ju íg a s e su s a n tid a d y m o rtifica c ió n , le m á n tra b a jo . K 1 h u eso

que n u estro P a d r e te n ia , p o r e l re tra to d e c e r a s e c c h a b ien d e v e r q u e e r a g ru e so y d e su n a tu ra le z a fu e rte . E r a h o m bre d e b u e n a s co lo re s , y c o m o d o s a ñ o s a n te s q u e m u riese se le tp u tase e l d o lo r d e e stó m a g o y luviese m a s o c io d e negocios, e n gord ó . Y l a enJ'erroedad d e q u e m u rió n o fué

de m u ch o s d ia s , n i a l p a r e c e r g r a v e , y a sí n o s e d e sh izo , w no q u e c o n l a c a n tid a d d c l h u e s o le q u e d ó h a s ta ca rn e. C o n esto p a r e c e q u e d a s a t is fe c h a l a d if ic u lta d q u e algu* nos han lenidOi y d ic h o to d o lo q u e h a y d e l r e tra to d e nuea- tA j P a d re d e s a n ta m e m o ria . H é m e m o v id o á e s c r ib ir e s ta

relación , t a n io p o rq u e q u e d e m e m o ria d e lo q u e e n e sto se h a h ech o , c o m o p o r lo s ü ic b o s d e a lg u n o s, lo s c u a le s han

q u e rid o ju z g a r e l re tra to co n fo rm e ¿ s u s t r a z a s y d iscurso*,

s in s a b e r lo s fu n d a m en to s y m e d io q u e p a r a e sto s c to m aro n . L o s n u e stro s q u e e s ta b a n e n lio rn a , c o m o tien en otra*

m u c h a s c o s a s á q u e a te n d e r , n o se h a n d a d o á h a c e r u a v e rd a d e ro re tra to ; y co m o m e d e c ía t í P a d r e D ie g o d e G « * - m a n , ¿q u ién h a y q u e se p u e d a a c o rd a r co m o e l P a d r e R iv a d e n e ira , d e n u estro P a d r e ? P u e s d e ja n d o a p a rte su inetnofisi q u e e s g ra n d e , n in g u n o io tra tó m a s d e lo s q u e h o y v iv e n que

61 . Y o b a a si d ie « aftos q u e s o y c o m p a ñ e ro d cl P a d r e R ivad«- n e ira , y m n c h a s v e c e s le h e o id o c o n ta r c o s a s d e nuestro

Padre» y e s ta s q u e to ca n & s u r e tra to co n o c a » o n d e l misoM re tra to ; y ai « m ir a e l lib ro d e l a V i d a d c n u estro P a d r e en e l c a p ítu lo d e la e s ta tu r a y d isp o s ic ió n d e su c u e r p o , halla*

rá n le y e n d o y m ir in d o le lo q u e a llí se e sc r ib e . E s c r ib í esto e n M a d rid e l a ñ o d e 1^87, e l m e s d e M a r z o , y lo m o s tr i «1

P a d r e R iv a d e n e ira , y le p a r e c ía q u e e r a b ie n q u e s e pusie* s e , y m e a g ra d e c ió e s te tra b a jo , y n o m e n o s e l P a d r e F ra n

c is c o d e F o rr e s , V Íc e -p ro v ín cÍa l, y o tro s m u ch o s d e lo s Pa* d re s g ra v e s q u e b a y a q u í y e n T o le d o . S e a a l Seiôr la huors

y g lo r ia d e to d o . A m e n ,= C r is tó b a l L ó p e z .

2 ,

D E L NOM BRE D E JE SU S Y SE L L O S DE SAN IGNACIO.

l--. A / % •

A l ilu s tre c a u d illo d e Is r a e l y f ig u r a d e N . S , J c s u c r i* ^ J o su é , q u e p rim e ro s e lla m a b a le m u d ó M o isés án o m b re e n Y e k o sch v a h ó Y h o sch u a h , q u e G u c s e o io iu t e T « t »

cu iítí a u x iliv m a le h o v a e st , AUioH Y h o w a h es ûú>t solvtí,

y lo s ÍD térprctcs co m u n m e n te S a lv a d o r ' ( N u m .x n i, 17). Así

' No qqew m « oraitif. pof Jo 0(>table q « « i, la 8Ígfljfi«cÍ«i q « 8* 1« d«l v a lo r sim b ó lica d c l a j Iciras. sé&6« l o i]ue Be q u ie n d c e M

P o d ero so a m o r q ua l a u 6 a m ista I s n d tu r á U tfi , « s d c c ír , e l w fiv e ff ft

sa b ü iu r ia i qoe es con form e c o n lo q u e d ic« S a s PabJo [ C ( ¿ >, so)*

f ic a n i p er s s n g u in m cruH t t i t u , sÍ9 i q u a m U rr is , i iv e q t u t »« («NrnMtf*

D O C l'W F N T O a t I L U S T R A C I O N E S .

fie haUa este o o ra b rc fn lo s lib ro s d e la G ib ita e8crilt>s h a sta e l fin d e la e a u liv id a d ü e B a b ilo n ia ; lo s p o ste rio re s le p resrn - lan « b re v ia J o en Y esch u a h , y e s te e s e l p r o p io n o m b re de nuestro d iv io o R e d e n to r . L o s g r íe g u s , s ig u le itd o ¿ lo s Scten *

ta , le cacribteryn ’I»,«oc¡-% y eo p o s d e e llo s lo s la tin o s , le su s 6 Jkesuf- i V . F r a n c . L u c a s B iu g e n s is e l C o m . J a n a e o . in

L u c . II, 25 )E s te d u tó s im o y s a n lís lm o n o m b re le te n ia S a n Ig o ú c io

de L o y o la , c o m o ru h o m ó n im o e l g lo r io s o m á rtir d e A o tio * quia, g ra b a d o e n e l c o ra z o n , y co iitíQ iia m en te se le v e o la á

los láb¡o^>y sie le p o n ía d e b a jo d e la p lu m a . C o n é l q u is o re- »ueltam etite q u e se lla m a s e ia C o m p a ñ i¿ ; e sta m p ó le u o gran Dúinero d e v e e c s en Las C o n s titu c io n e s ; c n c a b « z a b a y c e r

raba c o n é l la s c a r ta s ; y c l e s la d iv is a d e su s se llo s y d e lo s de la C o m p a ñ ía . A J p rin c ip io y e n e l s o b re d e l a s c a r

tas, pot* lo <|ue se v e e n lo s o r ig ín a le s d e su m a n o y e n la s

cx>pias raas antigTjas y fie les, le p o o i¿ así: i e o lo s

sellos io d o s, c o n Is-s t r e s le tr a s J H S , ra a y ú s c u U s ó m inús*

cuJas, co ro n ad as s ie m p re d e k c n i2 , y a fo m ia d a cc íD e l p a lo

® * y o r d e la h cu a n d o e ra m in ú scu la , y a a s e n ta d a p o r lu ^***e s o b re c l t ra \ e s a ñ o d e la m is m a le t r a , s i e ra ma« yüscula .

r. L 27

E s t o s »ellos, p o r c u a o t o b e m u s p o d id o h a lU i , e ra n cu a tro , u n o m a y o r y t r e s m e n o res. A q u e l, p ro p io del 0 6 6 0 da O e n e r a l, te n ía d e b a jo d e U cifra, d e J e sú s U lu n a co n dos e stre lla s , u o a i c a d a la d u , y a lre d e d o r i a le tra 5 f^ 7 /u « P r a p o s it i S o cieta iiS le s u , c o m o s e vn e n e l g ra b a d o , co p it

d e l q u e h a y e o u n a p a te n te d e l P . E v e r a r d o M ercuríaiM « p a r a e l F . R iv a d e n e ir a , fe c h a á 15 d e J u n io d e 1 5 7 4 ,^ 0 o a d a d is c re p a d c l q u e tra e n lo s B o la n d o s (C iJ « « . P n e v ,,

§ . L X I I I , n , 644, p á g . 532), to m a d o d e u n a s le tr a s co in ea d i* t ic ia s d a d a s a l P . A r a c z e o M a d rid p o r S a n r r a n c is c o de B o r ja í 16 d e N o v ie m b r e d e 1 5 7 1 ; y í i f r m a n so br« la fe d d

P . Ig n a c io P io e , te s t ig o d e v ís ta , q u e co n é l se s e lla b a n los n o m b ra m ie n to s d e lo s F P . G e n e r a le s 6 c o n ta r d e sd e e l Pa« d r c I - a in e z . C o n v é n c e s e h a b e r le u s a d o S a n Ig n a c io p o r d tr a s u n to e x a c to d e é l q u e se v e e n u n a e sm e ra d ís im a co p U ,

q u e e l c é le b r e h is to r ia d o r P . J uan F r a o c is c o M a-sdeu m and¿ a l P . M e n c h a c a , d e u n p a p e l d e o b lig a c ió n h c e h o 6 iS d e O c tu b r e d e 1550 á C a m ilo S t a lla p o r S a n I g n a c io , sellado 3 f irm a d o d e s u m a n o ; p a p e l q u e e n to n c e s , e s to e s , á pnoei*

p i o s d c e ste s ig lo , s e g u a r d a b a c o m o re liq u ia en Ri>ina « • l a c a p i l la d e lo s S r e s . T e s t a P ic c o lo m ín l. D e e ste m ism o a r lio re c ib im o s e l a ñ o p a s a d o d e R o m a u n a m a r c a eoofoinie

e n to d o con lo s d o s d ib u jo s m e n cio n a d o s .D e lo s t r e s m e n o res, e o e l p r im fr o c a m p e a so lo eJ leiaa

d e /A i..' h á lla s e e n u n a c a r ia a l D u q u e d e F e r r a r a , escrila á 9 d e M a r z o d e 15 5 5 , l a c u a l s e g u a r d a t o d a v ía en e l A r

c h iv o P a la t in o d e M ó d e n a , y a lli , p o r m e d io d e l S r . L u (P K a p i C it ta d e lla , á In s ta o c ia d e l H . J o sé M a r ía L lz a rg a ra í%

se s a c ó d e l o r ig in a l e l a ñ o p a s a d o d e 18 73 u n c a lc o , q u e hft s e rv id o p a r a g r a b a r e l q u e a q u í a p a r e c e . E n e l Regiir»do, d«* b a jo d e l J H S h a y tre s c la v o s co n v e rg c rtte s y c r u z a d o í p«* la s p u n ta s; e s e o te ra m c n te ig u a l aJ d e lo s J e su a to s , orden

fu n d a d a p o r S a o J u a n C o lu m b in o y a b o lid a e n e l s ig lo X V lI» y v c s c e n u n a c a r t a q u e ten em o s p re se n te d e l P . D ie g o de £ g u ía a l I I . F r a n c is c o d e R o ja s , e sc r ita c n 2 d e Setiem hí»

d e 1548, c a r t a e n q u e e l a su n to (le e x h o r ta á ir á U oora). 1*

r>0 CÜM RNT0 5 É IL U R T R A C lO S E S , 4 I 9

le tra , q u e e s de! P . P o la n c o , y u n a c u e r d a q u e a ú n q u e d a p eg a d a a l p a p e l co n e l m ism o selJo, p ru e b a n q u e s c D scrihíó de o rd en d e S a n Ig n a c io , y q u e h a b ié n d o s e on e lla e n v u e lto y a U d o O t r a s , e n eJia U m b ie n im p rim ió e l P . P o la n c o , co m o

S ecretario , c l s e llo a c o stu m b ra d o . E l te rc e ro , g r a b a d o p o r e l

que se liaH a e sta m p a d o cn u n a c a r t a d e 2 d e F e b r e r o d e r55?,

e « r ¡ U p o r c l P . P o la n c o a l P . Francis>co V i l la n u e v a , so lo V! d istin gu e d e l a n te r io r e n c l a d o rn o q u e d e n tr o d e l cor* don ro d ea y o r la e l n o m b re d e Jebus.

D e o tro d ic e e l P . M e n c h a c a (p á^ . 408), y a p o y a d o cn este e l P . G e n e lli (A p . n . X I V ) , q u e d e b a jo d e l n o m b re d e

Jesús ten ia e n lu g a r d e lo s c la r o s u n a Y , in ic ia l d e Igna*CIO, p o r lo c u a l le

creen se llo p r iv a d o y p erso n a l del S a n

to. S egú n e l P .M e n * c h a ca h a llá b a se e ste íe llo en la p a rte s u p erior i m a n o d e r e ch a d e la p rim e ra

p á g in a d e u n a c a r t a d e 3 1 d e M a y o

d e 15 5 0 a l D u q u e d e F e r r a r a , d e la c u a l le o b tu v o tras*

la d o h e c h o c o n el m a y o r e sm e ro e l P , I - u c ia n o G a llís á ,

tan en ten d id o e n a rc h iv o s y b ib l io te c a s , y h o m b re d e ta n to m érito, q u e a u n q u e e sp a ñ o l, y d e l a e n to n ces e x t in g u id a

C o m p añ ía , f u i b ib lio te c a r io d e la p ú b lic a d e F e r r a r a . S in W íb arg o . exam in adH e n e l A r c h iv o P a la t in o d e M ó d e n a á *êgo n u estro p o r d il ig e n c ia d e l I I - J - iz a rg a r a te y m e d ia ción d c l m ism o S r . Cittadi^H a, la re fe r id a c a r ta , o o l ia pare* c id o en e lla ra s tro d e t a l s c lb .

D in a ro 0 9 brcvcTTieote d e l in ix lo d e e s c r ib ir s e c n latin e à tc n o m b re <lÌvino- E!> e s tr a n a l a p re s e n c ia d e la I I , y h a

d a d o o c a s io D á d e c la r a r la c i f r a I H S c o m o a b re v ia tu ra de ia s tr e s p a la b r a s le s u s l io m in u m S n lx a to r , m a s a g u d a y p ia d o s a q u e fu n d a d a m e n te . P a r a d a r r a z ó n d e e lla c ita el P . G e D clli d o s c a r t a s q u e tr a e D ’ A c h e r y {S p icileg in m , torn

i l i , p à g . 350 ) *.A l P . G e n e ll i le c o n te n ta la e s p lic a c lo n d e l A rzo b isp o ,

y d ic e c o n ù n u a iL t , q u e d e sd e lo s t ie m p o s m a s antiguo«

u sa ro n Jos c r is t ia n o s la tin o s l a H p o r l a eta d e lo s griego«. A lg u n a s o b s e r v a c io n e s se n os o fre c e n á n o s o tr o s , p e r o ni el p u n to , d e m e ra o r to g r a fía , m e re ce c l t ie m p o y tr a b a jo que

se r ia n e c e s a r io g a s t a r p a r a d ilu c id a r le c o m p le ta m e n te , y a d e m á s te m e m o s n o v a y a p a r e c ie n d o y a e s ta n o ta á lo s lee*

lo r e s d e m a s ia d o la i^ a .

* B f i s t o l a A m a ia r ii E f u e o p i H ie r fm ic t S e n « ^ n ú A r e U e p i s t ^

d é íu m ix e J t iu .

C l*ri*8¡m o P a lr i et acutiM Ím o R h eto n H íe r em í» , V a lí in n o jlr* Hie-

iU8Ale*n. A n a l a ñ u s .Sctibnnt S u lva to ris n osfri I« u nofw o per aspitatíotietrt, cui«« rWio*

n ia eupcra »um, S c io T o ía s ip io tu m n o n c r te , «i a licu iu » ra iío a ii c» »»*

poatpo n atür poat I aap irefio In nomJfi« l6 8 U ,q a *tn in « ím a w filio v c s tfo ,^

aaait. Scio, ai cat, affore in pfc»m ptuAiio meniía vc6tr», fin a l fcd ri*. A n te q u a m pcrjferrt D o m ín u íC a r o lu a Roosan» noviasíme.aodiv! aacerd©«* G a l l i * n oB U « sw iM « O isu s; qu o d ñ e q u e cn m h e b r« is n e ^ M cum Ct*®**

conreníebat. Ab iHo lempore a y d ío 7ís w , u t upÍfK>r, qood c«n*eait c*“ b ebrftis, q a o n im docia n o m en J e m : , Q u 5 le sn a pomiMp r « fíg a ra b a c noBirm n Ic» u iD ,u t S e d u lisa;

, , . l a n tn n c f u n a l a u viáebanC

S y d era v en tu n u n , j>raeims«o n o m in e , I«cuca.

N a m grscci h i» n o lis I C con actíb on t íllo d nom en e<

IH C U V C . ü o d « m ihi n d c f u t , w ta m e n » o b is n on a íía» , «»iW

3 ‘

fC C . x u i , K rv y s v , p á g . 6 1 y i ) f u í « n te 8 . )

S « o t« n c l a d e B e n e d ic to Convereício» O b is p e e l e c w ( k B e r i i n o r o , d e c U -

r a n 4o l a i n o c e n c i a á e S a n I g n a c i o y s u » c o m p a ñ e r o s .

jfis .B . C o o v c rs ín u s e le c tu s B rito n o rie r is is , V ic e -c a m c r a n n 'i ,

Almsp u rb is e iu sq u e d is tr ic tu s C ie n e ra lis G uV *em ator.

U n iversifi e t s in g u lis , a d q o o s p ræ sc n tc s n o s t r * lit te n c pCTvcncrint, sa lu te ra ío D o m in o .

C u m r e ip u b lic æ c b r Îs t iâ o æ m ulturn ín te rs it , u t e o s , q « i in agro do m in ico v i t » c x c m p lo e t d o c tr in a p lu n m o s æ d ifica n t In salu tem , e t íte m iJ lo s , q u i e c o n v e rs o p o ilu s s iip e rse m io a -

re c o n a n tiir z iza n ia m , p u b iic e n o to s e ss e , e to o n im lh rumo* res s p a js i e is c n t , e t d c U tio n e s a d d o s f a c t * d e d o g m a tib u s e t conversatir>ne v itæ e t s p ir itu a lib u s c x e r c it i is , q u æ aliis

p e r I v c ( i e l c s iv « S , q o o d le g lm u s [ k e s u t . Q u lb u s n o t i s m c m o r a t u m

Q o r x n » c r ib e re d e b ^ a m , o r o , a l m a B d tiÎB .

R c s ^ o iu i o H v e r e m i^ A r c h U f t s e o p i .

P o rj^ h j-ñ u ? phÍlo«ophn9 oomen I e s « j n a c t o s l l t h A sua latine *cri- b it hoc m o d o I H K S Ü S , qncm n o v im u » m r iu a q u e l i f t g y * pendsrimum f«*««, lu rn a vkdclicei ¡ta grj«a pro H l< vnga, quam g r * c i in l i n g u * pro* I*na p r o 1 e«mper a e n a n t ; Jatihi vero pro E fooga. Ali¿ vero i m it a n ie s h e b r a o s l e s o m p r o n u n ü a t n u * n o n f ie r a s p lr a t io n e m , s e d |>er H

g r s c a m « c r íb e n le s ,

£ 1 o r i g i n a l a u i é n i i c o d « e * t a s e n l e n c l a e ^ i á e n l a f í í s l o r i a v ú r i a .

p & g i u 5 0 , E s t m d u d a u o o d e I m r a n c h o s c j c m p U r e « M l l a d o s y

cü n ícn iJ it, vcJ icrab lliu m v iro ru in D o it iín o n u n Ig o a t ii <Jc I .o y o la e t s o c io n im , v id e lic e t , P e t r í F a b r i , C U u d ii G ia y , P a s- c b a s ii B r o e t . D id a c i L a ln c 2 , F r a n c is c í X a v ie r , A ip h o n «

S a lm e ró n is . S im o n is R o d e r ic i, L oh an n is C o d u r í c t N ico la j

d e B o b a d illa , M agisCrorurtt P a r is i ensÌuD i,presbyturoruj»ì aiec u la riu m , F a m p ìlo n e o s ìs , G e b c jin e n s is , S c g u o t io * , T o le ta

nsB. V is e e n s is , E b r c d u n c n s is e t P a le n tm îe r e s p e c tiv e diœ co s e o o , q u æ q u íd e m e oru m d o g m a ta e t o x e ic it ía a qu ibu s d a m d lc e b a o tu r e ir o o e a , s u p e r s tit io s a e t a c h r is tia n a d o c tr in a n o im ih il a b h o rre n tia , N o s , p r o o ffic ii n o stri d e b ito , ac

s p e c ia li e tia m m a n d a to S m i. D ò i . N o s t r i P a p s , c ir c a h a c d ilig e n te ! a n im a d v e rt e n tes , q u æ v is a s.unt a d pleuitjrM a c a u s » co g n ilio n e m o p p o rtu n a , in q u is iv im u s , s i fo rte J e qni> b u s p ru id ic ti c u lp a b a n tu r , v e r a e s s e d e p ie h cn ü e re m u s; quo*

c ir c a , e ia m in a t is p rim u m q u lb u s d a n i o b b q u u to r ih n s c o n tr t ipsofi, e t co n sid cra tS s p a r t iin p u b lic is testim o n ü « . p a r t í a sea* te n ta s d c H is p a jù a , P a r is ü s , V e n e tiis , V ic e n t if t , B on on U ,

F e r ra ra e t S e n is , q u æ in p r« d ic to r u fn v e n cra b iliu m viro- ru in I>. Ig n a t ii e t so c io ru tn fa v o r c m a d v e rs u s e oru m crimi* n a to re s p ro la tæ fu e ra n t, c t a d h » c e x a m in a lis lu d ic ia litc f

n oim ulU s te s t ib u s , e t m o rib u s e t d o c tr in a e t d ig n ita tc 0 0 » e x c e p tio n e m a io rib u s , ta n d e m o in n e in m urratii-atÎM ieœ M

n b lo q u n tio n cm . e t ru m o re s c o n tr a e o s s p a r s o s r u I U v e n ta te su b iiix o s fu is s e co m p e rim u s. Q u a m o b rc m ito stra m ra e%*e p a rtiu m iu d ic a v im u s p ro n u n tia re e t d e c la r a r e , s ic u t prunuB^

tia m u s e t d e c la ra m u s. |>racdictum D . Ig n a tiu m e t so cio e ex p r s d ic t l s d e la tio n ib u s c t su siirr is , n o n so lu m n iillam infa* mis3 n otarn , s iv c d e iu r c s iv e d e fa c to , in c u rr is sc , veruflï

p o liu s m aJorem v itæ a c e tia in d o c tr in æ s a n æ cl:» iilatcai

m .

T *

»' t '

ñrmados por e l G o b c n u id o c j n S e c re ta r io c e n u n a Riís^ná fe c b a . w

m a n d a ro n i E sp aA n , P i;r ta |'A Í y o tra » p a n e n . { O r la n í , , I. I I , 5 J .— B a

la n d o « , p á g , 68 ft, n . / , ) H itllA W tr a d a c id a e n l a V id a d t fia n ¡gndtio r . R i\a< leB eÍra, l ib . 1 1 , c a p . X4., c n y a tra u ju ix ío n cc^ n ó e l P . FraJic^KO

U a fc ia , lib . I I I , v a p . j 6 , y e n A fc á z a r , t í b . p n líc n ., c a p , 7 , í . 6.

n L uü sse, cu m c c r te T id erim u s a d v e rs a rio s v a n a e t p c t íu s a v e rita te a lie n a o b ie c isse , e t e c o n tr a g ra v is s im o s v ir o s op* tún um p fú ü lis e x h ib u is s e testim o n iu m . H a a c ig itu r se iitc ii- ÚAfíi p ro n u n tia tio n em n o stra m , u t p u b lic u m e ís te s tím o n iu a i s it c o o tta o m n cs a d v e rs a rio s v e r ita t is , e t in scrcn & tíon em

om nium , q u icu m q u e sin i$ tram illa m d e e is su sp ic lo u ctn p r a te x tu ta liu m d e U to ru n i c t c r im in a to ru m c o n c e p e r in t, fá cieo Ja m d u x iia u s , in o n e o te s in su p e r e t h o rta n tc s in D ñ o .,

ÈC ro g an tes u n iv e rso s c t s ln g u lo s f id è le s , u t d ic to s ven urabi- Ics v iro s D . Ig n a tiu m e t s o c io s h a b c a n t , e t te o e a n t p r o t a - libu5?. q u o s n o s css« c o m p e rim u s, e t c a tb o lic is , o m n i p ro rsu s

susp icion e c e ss a n te . l i a la m e n q u a te n u s in eo d em v it ie e t doctrinan ten o re , D e o a d iu v a iitc , q u o d s jie ra m u s, p en n a n -

seTÍnt.D a tu m K o m æ in ,æ d ib u s n o s tr is d ie X V I I I N o v e m b r is

M D X X X V n i .B . G u b e rn a to r q u i su p ra . — L . ^ S .

K u t il iu s T u tiu b ,

Secretahu&.

4 ‘( C . x n , p á g , 77.]

l^libcncion y detennùu&iOfi ds loa primeras Padie» sobre bitcer eniM •I un Cuerpo O de iûncrs que aun después que p&r cl S u m oPoniifire fue«cn enviados k dif«reaic< parce& del mundo, ninguna disran- ciade tasares, por grand« qu« fueoc, los separase; y lObrc bacer %xi(o d«

obediencia í aJgono de la CompaAla, etc. ‘

J E S U S . M A R I A .

L a C u a re s m a p a s a d a , co m o ín sta s e e l ticrripo e n q u e

co n ven ía d iv id im o s y s e p a r a m o s u n o s d e o tro s ( b c u a l

' D i ó í luz esiB docomcnto, tradocidv del latm pot « n a copla eiíis- t«Bte eo el Colegio ¡mperÍAl de Madxid, el P. Alcásai e n la C r v n o h i i i v -

ta o ib ie ii c s p e r 4 b a ra o s co n s u m o s d eseíia p a r a U egar cua&. to a s t e s a l & ü c u c te n ía m o s id e a d o y e sta b le c id o , y <;<>□

v c b e r a e n c ia d e s e a d o ), re so lv im o s te n e r jiin ta s en tre nos

o tro s p o r m u c h o s d ia s a n te s d e la se p a ra c ió n , y tra ta r de e s ta n u e s tra v o c a c ió n y fo rm a d e v iv ir . L o c u a l co m o b«> b íé se m o s h e c h o m u c h a s v e c c s , y « n o s d e n oso tre» fneseo franceses» o tro s e sp a ñ o le s , u tro s s a b o y a r d o s y o tro s cin ta* bros» ten ía m o s a c e r c a d e ste n u e s a o e s ta d o v a r ie d a d d e sen

te n c ia s y o p in io n e s , si b ien to d o s c o n u n a m is n ia i n t e n d « y v o lu n ta d d e b u s c a r la b c n c p lá c ita y p e r fe c ta vo lu n ta d de Dia'>, se g ú n e l b la n c o d e n u e s G a v o c a c io u . P e r o e n cu a n to é

lo s m e d io s m a s e x p e d íe n le s y fru c tu o so s , ta n to ¿ nosotros c u a n to á lo s d e m á s p ró jim o s n u estro s, l ia h ia a l i e n a p luralid a d d e s e n te n c ia s . Y á n in g n n o d e b e ca u s& r a d m irM io « q«e e n tre f la c o s y frá g ile s ín lerv in ieR e e«ta p lu ra lid a d d e opi

n io n e s, p u e s lo s m ism o s A p ó s to le s , P r ín c ip e s y Colum naa- d e la s a n tís im a Ig le s ia , y o tr o s m u y m u c h o s v a ro n e s per-

r ia . U t . i»reljm . c . 7 , | | . 2 y 1 . E l o h g c n a l , q a e e r a d e m a n o p m p i* i a

S a n I g r i M Í o . « e g u a r d a b a e n R u n a , y p o r « n tra e la < 1 o h e c h o p o r e J •

Are P i n e (e p u b l i c a r o n lo « B o l a n d ü » {Cam m . f r r a f . 2 7 , n n , a S o — .

p e r o c e r c e n a n d o e n v a r Í M lu g « r e » ] o t]o e l e s p a r e c i ó m e n o & I m p o r U f iU s ? ^

P o r CAO b c m o a p r e f e r id o l a trA ^ a c c íO Q c a s c e lJ a n a , q u e w a d e m é « a s y

ñ e l y b i e n h e c h a . E n e l p á r r a f o a í s l e n t e t r a e n lo e B o l a n d o s a l^ n n M

t e r m in a c ió n « » d e p u n t o e p a r n c o U r e s , q a e t r & ^ la d a d a s aJ c a n c e t la a o m o

c o m o a j g u e n .

I . Y o . e l a b a jo ñ rn ia d o . d e c la ro en p r e s e n c ia d e I>¡<m 0 m nÍp9 i« D M r^ '

d e ]a. S a n í s i m a V ir g e n U a r í a y d e io d a ) a c o n e c e le i i ia J , q u e h ab icB d a

h e c h o a n t e s o r a c io n á D io « y p «nB ado m a d o ra c n cn c e e l n e g o c io , d e fr i

p ro p io im p u ls o b e d e te n n i n a d o s e r á m i ju i c i o m a s c o n d u c e n te .

r ía d e D íu » y p e r p è tu a e < v i« efva cio n d e la C o m p a ñ ía , q o e h a y a en e il*

« o to d e o b e d ie n c ia ; y m e o fr e s c o d e lih e ra d « m e n (e , p erú s in v o to m o U i'

g a e io n a lg im si, á e n tr a r e n 1* m is m a C o m p a r ila , e i e l fâp» n u estro Se-

f io r v in ie r e e n cv n G rro a tia i t u in e m o c ia d e la c u a l d c l ib e r a c íc a , QOe reco

n o z c o te n e r d e D w s p o r d o n lib e ra l d e s v m a n o , m e a c e r c o a h o r a c o n eUs,

a u n q u e m o y in d ig n o , á l a a a c r a t is im a C o m u n io n . M a r te s q u in c e de

feclísím os ( á lo s c u a le s n o so tro s so m o s in d ig n o s d o s e r co m p arad os a u n d e le jo s ) , tu v ie ro n U l v e z e n t ie s í d iv erso

y aun a d v e rso se n tir , y n o s d e ja ro n «?n e s c r ito s u s s e n te n cias co n tra r ia s . P u e s c o m o ta m b ié n n o so tro s ju z g á se m o s variafnen tc, y a n d u v ié se m o s s o líc ito s y d e sv e la d o s p o r h a - |)Ar a lg u n a v e re d a m u y lla n a p o r d o n d e c a m in a n d o o fre

cernos to ta lm e n te e n h o lo c a u s to à N u e s tr o D io s , á c u y a

U M D X X X IX . K . C a cre s *, lo tta n n es C o du ri, Laynes» Silm crO D, ík^ba-

dilJai PéK haaiu« B rou et, FranciM U ^, F c tn is P a b « i, Sim ún Ro*

doricii C laadju s JaÍQ» *-II . Utfierminaciones d« U C o m p añ ía , M D X X X IX , I V d e M a y o , e»«ri-

i¿g J e m ajio de Pe4fO F ab ro . > J H ^ . k A cu atro de MayOr A lé Cf^ta

d« U S an ia C ru z, «c decidieron p e r (odus, »In qn« nÍnfUQodÍacritdaA«»la6

CM U mfBMnie», y laa mi»ma8 a l otro dúi, û« domingo» s c confirma*

ron. Cjoe quien quiera q u e b a y a d« en trar en la d icba C o n g re ^ c io n ú

C csp a& ia , 6ca obligado á b a c e r voto espreso de obedien cia a l Sum o

F(«ti&ce, por e l c o a l « oto l e o frezca i ir i cu alesqu iera p ro v in u a s 6

tierrab, tanto de ñelea com o d e in fíe les, « ic . Y e ste v o to s e h a d e hacer

ü Sumo P on tíáce en m anos del P relad o d« la C om pañ ía, 6 en m ano» de lod t la C o in p i^ ía , y no a n te e l m ism o S u m o P o n tífice en «ic.

Q a e K h a d« enêAar á lo s nÍAo< y i cu alesqu iera o v o s Im fiiandamien>

CM. Q ue M h a 4 e tom<ir (ín n p o eeiâlado, c o q ae ordenadam enis

y e s debida ínrm a eriseí<afse )o« dichos m andam íenioa, y Im rudim entos d« la doctrina cria iiana. <¿nc se h a n de lo m ar c u a r e s ia lü as en c l ano,

ro le» c«al«3 9c c n u fta c á n lo e ta le s ru d im en loe *.

' b e este C aere» n o se » b e sin o lr> q u e d icen )o i B o la n d o s p o r tcb- tBDonio d«l ? . P in c , q a e e n e l .vcH ivo rrnnano hAbia Una c a n a e sc rita p vr

de a« pufto á ^ a n Ig n a c io desd e F a i is , á 1 1 d « F e b re ro de 1 5 4 1 .* Hsre pa p el e s u b a escrito p o r e l P . F a b fo , m en os la » & iioas, Qoe

crsft dc m ano propia d c lo * firiLanie», AqMí, el P. Pine, habia alffUn« dcclsraciones para no dejar

Ivgar ú cecrúpuio^: aumismo, qoe ninguno pudiese n e i^ ia f cetâ del Pûfice que se le mantUie á bIkuo« parte, y otra* cows k este tenor. Cuenta Banoli [Vita. I^ , II, n. 45) qoe qneriendo todo« que bebiese

de ensefiAr la doctrina i )c4 »Íô«, solo Bobadilla ee opuse tenaz- •ente, y Iq« demás cedieror» por su rejpato, pero detefttiinando que w al- SuAe en ed«iui« svstQAñe«« so parecer contra eJ de lodos loe otru», fue- ■* su \oto leaido p « nulo,

alab& nz& , l io n o r y g lo r ia c e d ie s e o Ci:>daâ n u e s tra s cusas; c re ta jn o s pr>r ú ltim o , y e s U b le c im o s , p o r s e n te n c ia co n co f- d e , in s ta r co n mayt>r fe r v o r d e lo a c o stu m b ra d o á l a or s a c n ñ c io s y m e d ita c io n e s; y d e sp u e s d e a p lic a d a d e n u estr*

p a r te a lg u n a d ilig e n c ia , e c h a r e n lo d e m á s n u estro p en sam ie n to á lo s p ie s d c l S e ñ o r , e sp e ra n d o e n El» c o m o ta n but- n o y lib e ra l, q u e a » c o m o n o n ie g a e l b u e n e sp ír itu á nlo*

I I I . E l s á b a d o a n t e a d e l a c u a r t a D o m i n i c a d e s p u e a d o P a v a a . m

a u lv íe r o n , y e l domingo a l i m e n t e s e c .u n & im a io n im á n im e m e o t e , q s « M

e n s e ñ e i l o i m T io s p o r t ie m p o d e u n a h o r a , n o t o m a n i v l a b w n c » c r« p « .

lo & a m e n t« , n n o aJ j a k i o d is c r e t o d e l q u « c n a c ú a ; q u e lo « q o « l e r« c iW a

h a y a n d e h a c e r los c j e r c i c i m c s p i r i m s l e s y !o » otros c s p c n n e s t o e d e l a

C o m p a f t i a * , e t c .

1111, r . a 9 ) « p e r a d c l a o c t a v a d e Corpus C h fis li a e d e t e n n t n é q u « Íá -

b r á u n P r e l a d o d c t o d a l a C u m p ü í a , c l c o a ! s e r á e l e g i d o in

c » tü e s , d e p o r v i d a , s e f y n fa u í x e e ^ i o n e s g i u i i n f u 4 s u d U e t n d n é t ^

V . Q u e a c « R a d « h ace r co n stitu cio n es, «te . a« h a d c e sta r s i ja k t «

d « l a m ay o r p a n e de lo a q u e m oraren c n I ta lia , = J i l S . M a. • Cc4M

a c a c s c a , sc g o n pia d o sa m en te creem ue, p e r d itp o sício n d e CKos íofim tfr

m e n ie b u e n o y gran d e, q a e »cam us, p u r m an d a d o d e l S u m o P n o t i& h

c a b c s a d e to d a U Ig le s ia , d ivididos p o r < 1iv e m s pdrte» d e l niBAdo, y e M *

le ja n a s; con sideran d o ai>sotro« lo s que h e m o c á d o ju n ta d o « e n un c u t r ^

q u e pu ed en so breven ir m u e h a s c o t a s que pudran t o c a r ,iJ ht«n de roda U

C o m p añ ía , com o d e h a c e r co n stitu cio n es, y otra« cu alesq u iera , p

n o s á to d os lo s que en e s te tie m p o no« h a lla m o s e n K o m a, j a si lo

tcrminamLM, >* e n se ñ a l d e aer as) verdad ñ rm am o s a b a jo d e nuestra

p ia m a o u n uestros n o m bres, qu« lod aa e s ta s c o s a * s c b s y a n d« dejar a l ,

ju ic io y d e cisió n d«l m ay o r n úm ero d o ('otoe d c a q o e llo s d e nuestra

poracioA qo e, m oran d o c a I ta lia , p u d ieren se r co n v o ca d o s & |>cdíj««ics por

ca rta s lo s voto^, por lo e q u e se b a ila re n e n R o m a ; y viscos as) l a meyor

parte d e lo s v o io s d e loe q u e , co m o es d ich o , estu vieren á U sarc»o

J ta ü a , podrán determ inar a ce rc a d e l a s c o s a s sobredicha» pefien ecrfn tes

• T a m b i é n e s t a d e c l a r a c i ó n y l a s i g u i e n t e e r a n d e l e i r a d e l P ,

E n e l p a p e l Q u e c o n i c n i a l a a d e l o s n ú m e r o s z y h a b í a a ) m s p a f d o , ^

m a n o d e & a a I g n a c i o ; i> s t 6 X N I V 4 T 1 0 M B S s o c u i a i i s .

* B i t a s p a l a b r a s e s u a b i i n a « l e n c a s t e l l a n o e n e l o r i g i n a l

guvo q u e s e le p id e e o h u m ild a d y a im p lic id a d d e c o ra ro n (antea le d a á to d o s co n a flu e o c ia sÍo im p ro p e r a r á a l guno), tajD poco DOS fail& ila» s ín o q u e n o s a si:id ñ a , p o r su

beuigD iilad, c o n a b u n d a n c ia m a y o r q u e lo q u e p e d im o s 6entendem os.

i lods (a C om pem í* n u c»b £ ,ccK n o si (o d a eU a e e m v íc M p r c w n ie t porqo«

a Á í tod<jS y lo tuvieron p o r bien r a e l SeiSot. A c u a im d e M areo

d s U D X L . Iñ ig o . Jo a n n e s C o d o rí, S im ó n R o d orici, A IpbonsQ S Salm erón,

F f a j K Í » c i i s , C lau d iu s J a i u »

V I . C u a n to e l R everen d o P a d re m ío e n C rícto D . Ig n a c io d e L « y ^ R

y mia herm ano« qo« «sUu) e n I ta lia d e i e m i r u ^ n «n co sa « tCNsanies í la

C orapiñía, todo ]o n t if íc o y o o n fim o . Y «n teslim o n io d e « s to lo ürm o

de n i Dombr«, ú X V I I I d« A bril á c M D X L I I . C la u d io J a y o '.

V n , D «t«rm inacÍones v a n a s . = J H S . = A cu atro M ar^ o d e M P X I .I

nos JuaiajDos e o iodo«, ea i eaber: D . I g n a c io , 1>, C la u d io Jayo,

D tejO L & in es, D . P a s c a u o B roe t. D . A irun«o Salm eró n , y y o , J u a n Co*

duri, que ^ c n o s lo< q u e de l a C o m p a ñ ía no» b a llá b am o « e s to iK e » en

R om s, anim ism o«» nom bre de locausen ie& ^ iu e no» h ab ia n d a d o su s voios,

y determinamos q u « d o s d« noaotroi p«n«a«en ae«rca d« lo s rtegocjoR d « la

C e « |u ^ » ... . , y d esp u es Mc>e«en r«laeÍon í la m jsnta C o m p a ñ ía d e l o qu«

lea pareciere, & fio d e q u « lo prop n asio aprAhasen st le« co o ecn ta b a,

o u a co sa »entian «er raejor, la dij«aert! y eaco p a ra qo e n u e stra s e o sa s 4«

despacKíscn co n m a s breved ad , y lo s otros, fo era de aquello« d o s, m ejor

ptidksetí entretanto v a c a r á Íoa serm ones, co n fesio n es y o tro s ejcrvicios

espirituales. V lo» d o s n om brados fueron D . I g n a c io y y o , J u a n C odurí,

lo* c u a k s , según l a w lo n t a d d e U C o n ip a 'iía , e m p e sa m o s h o y d ie z de

M srso

' R i o r ig itu l era de letra del P . C o d u ri, y t e n i a p o r d efu era e scrito por Ign acio; n v T B v x ix i^ T io s o c i l t a t i b . L a u firm as er«n autógrafa».

A a iú e ta lo d e l P . Jayo,6 > to esta b a «»vríto p o r e l P . C o d u ri. S e g u ía l a relació n d« rnucbos

P^fltoi a cerca d e l a p obres» d e l a C o r a p M Ía , d e lo» im pedim en to« qoe ^ l u ^ n de e sta , q u e e l c a rg o de G e n e r a l sen v iu J ic io , del v M iir , del ense-

*'ñ o« , d« cener co íe g io s e n U s universidad«». E n s e g u id a v e m a la aprvban o n de io d o s e sto s (lunios, y p o r últim Oi la» firm a« d e lo s P a d r e s

M is a h e r ñí/ri, P a s c h s i iv s B iw i, SuSmeron, r .a ÍM , Cíaudiui 7 aiirs. /«. Cmíhpk

C o m e n z a m o s, p u e s , á e m p le a r n u estro * co n a to s huma*

nos> y ¿ p r o p o n e r e n tre n o so tro s a lgu n a« d u d a s d i ^ a s d s d ü ig e n te y m a d u ra co n sid e ra c ió n y p ro v id e n c ia , e n la s cu a le s so lía m o s p e n s a r y m e d ita r e n Iré d ia , in v c s iíg á n d filw

ta m b ié n p o r m e d io d c i x o ra c io n ; y d e n o c h e p ro p o n ia cftdli u n o á lo s d e m is lo q u e h a b ia ju z g a d o s e r m e jo r y m&s e x p e d ie n te , p a r a q u e to d o s a b ra za s e n u n ifo rm e s la scntencÍ4 m a s v e rd a d e ra , e x a m in a d a y a p r o b a d a p o r e l m a \ o r n ú o e* r o d e v o to s , y p o r la s ra z o n e s m a s e fic a c e s .

L a p rim e ra n o c h e en q u e n os ju n ta m o s , se p ro p u so oCH. d u d a : s i s e r ia m a s e x p e d ie n te , p u e s h a b ía m o s o íre c íd « y 4/h d ic a d o n u e s tra s p e rso n a s y v id a á C r is to N . S . y á su

d a d e ro y le g it im o V ic a r io e n la t ie rra , q u e é l dispongm n o so tro s , y n os e n v íe á d o n d e m a s ju z g a r e que f ru c tif ic a r , y a s e a n iu d io s , j 'a h e re je« , y a c u a le s q u ie ra fii ó in ñ eles? ó s i se r ía m a s e x p e d ie n te q u e estuv¡éaen i4s

t a l s u e rte u n id o s e n tre n o s o tro s y c o lig a d o s c n un cu< q u e n in g u n a d iv is ió n d e c u e r p o s , p o r g ra n d e q u e f u e s \ s e p a r a s e ? ó S Í quii:á n o c o n v e n d ría e slo ? L o c u a l, p a ra se h a g a m a n ifie sto p o r u n e je m p lo ; H e a q u í q u e ahora

S u m o P o n tífic e e n v ía ¿ d o s d e o o s o tr u s á l a cíud'S e n a . P r e g u n to : D e b e m o s q u e d a r lo » d e m á s c o n cuida* lo s q u e a llá fu e re n , 6 lle v a r le e llo s d e n o s o tro s y m ani

in te lig e n c ia m 6Eua? 6 n o h e m o s d e c u id a r m a s d e e llo s d e lo s o tro s q u e e stá n fu e ra d e l a C o m p a ñ ía ? D efinim oi^ n a lm e n te , l a p a r te a fir m a tiv a : e^ á s a b e r, q u e habíé:

d ig n a d o e l C lc n ie n lís im o y P ia ^ lo sis im f D io s d e un im o* c o n f* r e ^ m o s re c ip ro c a m e n te , a u n q u e so m o s ta n Ü acos

n a c id o s e n U n d iv e r s a s re g io n e s y c o stu m b re s , n o debí d e s h a c e r l a u n ió n y c o n g re g a c ió n q u e D io s h a b ia sin o a n te s c o n fir m a r la y e sta b le c e r la m a s , re d u c ié n d o o s , u n c u e rp o , te n ie n d o c u id a d o u n o s d c o tro s , y m anteniendo

in te lig e n c ia p a r a e l m a y o r fn ic t o d e la s a lm a s . P u e s t a m b i » la m ism a v ir tu d u n id a t ie n e m a y o r v ig o r y fo rta le za p a í» e je c u ta r c u a le s q u ie r e m p re sa s a rd u a s , q u e s i estuvies« v id id a e n m u c h a s p a rte s . M a s t o d a s laá c o s a s q u e y a se h a *

fr'

dicho, y q u e s c d irá n d e sp u e s , q u e re m o s s e e n tie u d a o d e t a l suerte, que n a d a a fin o e m o s p o r n u e s tro c a p r ic h o y p ro p io espíritu, s in o s o la m e n te lo q u e e l S e ñ o r in s p ira r e (sea lo

que fuese), y c o n firm a re y a p ro b a r« l a S«Ua A p o s tó lic a .D e c id id a y re s u e lta e s ta p r im e ra d u d a , s c lle g ó á o tra ,

(iigna de n o m e n o r co n sid e ra c ió n y p ro v id e n c ia . E s á s a b e r, »1 d<j$pues q u e to d o s h a b ía m o s h e c h o v o to d e c a s tid a d p e r

pètua y v o to d c p o b r e z a e n m a n o s d e l R e v e re n d ís im o L e * gad o d e S u S a n tid a d , cu a n d o e stá b a m o s e n V e n e c ia , s i se ria exp ed ien te , d igo , h a c e r o tr o te r c e r v o to , d c o b e d e c e r á ai-

gan o d e no&otros, p a r a q u e co n m a y o r s in c e rid a d , a la b a n z a y m érito, p u d iésem o s e n to d o y p o r to d o h a c e r l a v o lu n ta d

de D io s N . S . , y ju n ta m e n te l a lib re v o lu n ta d y p re c e p to de Su S a n tid a d , A q u ie n g u sto s ís íra a m e n te h a b ía m o s o fre c id o todas n u estras c o s a s , la v o lu n ta d , e l e n te n d im ie n to , e l p o

der y la h a c ie n d a .P a r a so lu cio n d e e s ta d u d a , c o m o n o s d ié se m o s p o r

m uchos d ia s á la oracion» y l a co n fir ié se m o s s in q u e n ad a ocurriese q u e lle n a se n u e stro s á n im o s , e sp e ra n d o e n e l S c-

f w , co m en zam o s á p e n s a r e n tre n o s o tro s a lg u n o ? m ed io s p a ra m e jo r d e s a ta r la . F u é e l p rim e ro : s i c o n v e n d r ia re tira rnos to d o s à a l ^ n d e s ie rto , y e s ta m o s e n é l p o r 30 6 p o r 40 d ias, em p le án d o n o s e n m e d ita c ió n , a y u n o s y p e n ite n c ia s ,

p a ra q u e e l S e ñ o r o y e r a n u e s tro s d e se o s , y se d ig n a ra d e im prim ir e n n u e s tra s m e n te s l a so lu cio n ? ( 3 s i ir ia n tr e s ó cu atro a liá , e n n o m b re d e to d o s , p a r a e l m ism o e fe c to ? O si, en c a s o d e q u e n in g u n o s h u b ie s e n d e ir a i d e s ie rto , que-

déndopio* d e n tro do R o m a , a p lic a r ía m o s la m ita d d e l d ía á este n u estro n e g o c io p r in c ip a l, p i r a q u e tu v ié s e m o s m a y o r y m as có m o d o lu g a r d e m e d ita r , p e o s a r y o ra r, y c l re sto

del d ía g a s ta r ia m o s c n n u e s tro s a c o stu m b ra d o s e je rc ic io s d e p re d ic a r y d e o ír co n fesio n es?

V e n tila d a s y e x a m in a d a s e s ta s c o s a s , e s ta b le c im o s p o r ú ltim o, q u e d a m o s to d o s e n R o m a , p a r t lc u la m ic n te p o r d o s

m otivos. E l p n m efO i p o rq u e n o h u b ie s e ru m o r n i escán d a* lo e n la c iu d a d y e n e l p u e b lo , q u e p e n s a r ia y ju z g a r ía (p or

Ia co m ú n in c lio a c ío a d e lo s h o m b re s 6 ju r g A r tem crari*-

m en te), ó q u e h a b ia m o s h e c h o fu g a , 6 q u e m aqm n ábaiaoe a lg u n a n o v e d a d . 6 q u e é ra m o s p o c o firm e s y con » a n te « en lo q u e u n a v e z h a b ía m o s co m cn zu d u . E l seg u n d o : p o rq u e no

s e m a lo g ra se , e n e l t ie m p o d e o u e s tr a a u se n c ia , e l fructo g ra n d e q u e e n to n c e s v e ía m o s con se g u irs e t n l a s confe«o,> n ea y serm o flo s, y c n lo s o try s e sp ir itu a le s e je r c ic io s , tan g r a n d e , q u e s i fu é se m o s c u a tro ta n to s e n n ú m e ro m a s de

lo s q u e é r a m o s , n o p o d r ía m o s , co m o n i a h o r a , s a U s fa c e r i to d o s.

L o s e g u n d o q u e co m e n z a m o s á c o n fe r ir p a r a h a lla r c á

namo á la re so lu c ió n , fa é p rop on er i to d o s y ¿ c a d a uno las tre s p re p a ra c io n e s d c l á n im o s ig u ie n te s . 1 . a p rim era: que c a d a c u a l d e t a l m o d o se p re p a ra s e , y d e t a l su(?rte se di&- s e á U o r a c io n , m e d ita c ió n y s a c r ific io s , q u e procura*«

c o n se g u ir e l g o z o y p a z e n e l E s p ír it u S a n t o a c e r c a d e la o b e d ie n c ia , y te n e r c u a n to fu e s e d e su p a r te m a s in clin ad a la v o lu n ta d á o b e d e c e r q u e á m a a d a r , d o n d e s e faubieift de s e g u ir Ig u a l g lo r ia y a la b a n z a d e s u M a je s ta d . L a seguDdJU

q u e n in g u n o d e lo s co m p a ñ e ro s h a b la s e d e e s te p u n to con o t r o , ^ le p id ie s e r a b o n e s , p a r a q u e p o r n in g u A a }>ersua* s io n a je n a fu e se a tr a íd o 6 in c lin a d o m a s á o b e d e c e r que

éi n o o b e d e ce r, ó c o u tr a r io , s in o q u e c a d a u n o io q a ir w s i lo q u e p u d ie s e a lc a n z a r d e la o ra c io n y n ie d íta c io B eom o

m a s e x p e d ie n te . L a te rce ra : q u e c a d a c u a l se im a g in a » c o m o e x tr a ñ o d e s ta n u e s tra C o n g r e g a c ió n , y e n q u e nun ca e s p e ra r la s e r re c ib id o ; p o rq u e c n e s ta co n sid e ra c ió n n o ae

d e ja s e lle v a r d e a £ cÍo u es a lg u n a s p a i a m a s o p in a r y jus* g a r e l u n o d e lo s e x tre m o s, s in o , co m o s i fu e s e extraho» p ro fir ie se c o n lib e rta d su s e n tir a c e r c a d e l p ro p ó sito de

o b e d e c e r 6 n o o b ed ece r; y p o r ú ltim o , co n firm a s e y aprob a s e c o n su ju ic io a q u e lla p a r t e , p o r m e d io d e la c u a l cre

y e s e h a b e r d e re s u lta r m a y o r s e r v ic io d e D io s , y h a b e r d« p e rm a n e c e r m a s s e g u r a ia co n se rv a c ió n d e la Com pañía» _

C o n e s ta s p ré v ia s d is p o s ic io n e s d e l á n im o , o rd e n a s» « ^ q u e e l d ia s ig u ie n te n o s Ju n tá sem o s to d o s , p re p a ra d o s par#

Hecir ca d a u n o 1 « iiico n v cD ie o te s q u e p u d ie se h a b e r c o n tra la o b ed ien cia , la s ta z o n e s q u e o c u r r ia n , y la s q u e c a d a n n o fie n osotros b a b ia h a lla d o á sol& s, p e n s a n d o , m e d ita n d o y

otan do. Y c a d a c u a l p o t su o rd e n d e c ía lo q u e h a b ia d iscu irid o . P o r e je m p lo , d e c ia uno: P a r e c e q u e e s te n o m b re d e R í l i g i ^ ^ o b e d ie n c ia n o e s tá t a n b ie n o p in a d o e n e l p u e blo cristia n o , p o r lo s d e m é rito s y p e c a d o s n u e s tro s , co m o

debiera. O tro d e c ia : S i q u e re m o s v iv i r d e b a jo d c o b ed ien - e i i , q u i*á n o s fo rz a r á e l S u m ro o P o n tífic e á v i v i r d e b a jo de Olra re g la y a h e c h a y e s ta b le c id a , d c q u e p ro v e n d ría que, com o no ten d ría m o s l a o p o r tu n id a d fy lu g a r d e t r a b a ja r en

ia salu d d e la s a lm a s c o m o h a s ta a q u í (c u id a d o ú n ic o núes* tro desp u es d e la p r o p ia s a lv a c ió n ) > se íru s tr a r la n to d o s nueslros d e s e o s , quo (á n u e s tro p a re c e r) so n a g r a d a b le s á

D io s N , S . D e c ia o tro : S i darríos la o b e d ie n c ia á a lg u n o , no entrarán ta n to s e n n u e s tra C o n g r e g a c ió n p a r a t r a b a ja r fiel*

m ente e n la v iñ a d c l S e fio r , e n la c u a l, s ie n d o ta n g r a n d e la rn lts, s e b a ila n t o d a v ía p o c o s o p e r a r io s v e rd a d e ro s ; y p o r

U fla q u eza y fra g ilid a d h u m a n a , so n m a s lo s q u e b u s c a n 9u s co n v e n ie n cia s y p r o p ia v o lu n ta d , q u e l a d e J e s u c r is to y una en tera a b n e g a c ió n d e s í. Y á e ste m o d o ib a n h a b la n d o loa dem ás, re firíe n d o lo s in c o n v e n ie n te s q u e o cu rría n c o n tra

la ol>ediencia.E n e l d ía in m ed ia to s ig u ie n te d is c u rr ía m o s e n co n tra r io ,

p roponiendo la s u t il id a d e s y fru to s d e l a m is m a o b e d ie n c ia que ca d a u n o h a b ía s a c a d o d e la o ra c io n y m e d ita c ió n ; y

c a d a c u a l p o r s u o rd e n p ro fe r ía lo q u e h a b ia m e d ita d o , y a d educien do a i im p o sib le , y a tr a ta n d o lla n a y a fir m a tiv a m ente. P o r e je m p lo , u n o d e d u c ia l a m a te r ia a) a b su rd o é

im ponible, d e ste m od o: SÍ e s t a n u e stra C o n g r e g a c ió n , s ín el sa a v e y u g o d e l a o b e d ie n c ia , h u b ie ra d e c u id a r d e la s co- « s a g ib le s , n in g u n o te n d r ía e x a c ta m e n te e s te c u id a d o , p o r q u e c a d a q u a l e c h a r ía l a c a r g a a l o t r o , c o m o lo h e m o s e x -

p erim cn ta d o m u c h a s v e c e s . M a s; s i e s t a C o n g r e g a c ió n esta v ie ra s in o b e d ie n c ia , n o p o d r ía p e r m a n e c e r y p e r s e v e ra r

U rg o tiem p o : lo c u a l re p u g n a c o n tra n u e s tra p rim e ra inten-

c í o n , d e ccm se rv a r j> erp étuan ien te n u e stra C o m p a ñ ía . Y co m o n in g u n a C o iig r c g a c io n s c c o n s e rv a co n o tr a eos« m as

q u e co n l a o b M ie n c ia . p a r e c e s e io o s n e c e s a r ia , p rin cip al, m en te á n o s o tro s q u e h e m o s h e c h o v o t o d e p ^ rpélua pobrer a » y a o d a m o s e n co iiU n u o s t r a b a jo s , ta n to espiritual«« c o m o te m p o ra le s , e n q u e la s o c ic d a J s c c o n s e rv a mean*.ÜCTo a fiim a tiv á m en te d e c ia a sí: L a o b ü d iia ic ia p ro d u ce a c to s y v ir tu d e s h crú ica s y con tÍD uas. P o r q u e e l q u e vi»e

c ñ v e rd a d e ra o b e d ie n c ia , e s tá p ro m p lis im o é í j ^ u l a f c u a n ta s c o s a s se le m an d oD , y a sea n diñ cilisin ias» y a de la s q u e o c a s io n a n co aíu sion » risa , y e s p e c tá c u lo d e l ioun<k.

P o r e je m p lo : s i m e m a n d a s e n á m í q u e a n d u v ie se desna* d o , ó v e s t id o co n e sC ra v a g a n te tr a g e p o r la s c a lle s y plaza»

{lo c u a l a u n q u e n u n ca s c m a n d e , c a d a u n o e s tá p ro m p to de su p a r te á e je c u ta r lo , n e g a n d o cJ p ro p io ju ic io y to d a su v o lu n la d ), s ie m p re e s ta r ía e n a c to » h e ro ico s y q u e acrecies* ta n e l m é rito - M a s; n a d a p o s tr a á to d a s o b e rb ia y. a r r c g « * c ia c o m o l a o b e d ie n c ia . P o r q u e l a s o b e rb ia s c e n g ríe para

s e g u ir a) p r o p io ju ic io y i l a p r o p ia v o lu n ta d ; á n a d íe cede, y a n d a e n g r a n d e z a s y m a r a v il la s s o b r e s í m ism a . P e r o ^ em p e ñ o d e l a o b e d ie n c ia e s d ia m e tra lm e n te c o n U a rio , por*

q u e s ie m p re s ig u e a l ju ic io a je n o , í l a v o lu n ta d d e ot«i« ce d e á to d o s , y s e a c o m p a ñ a e stre ch ís im á m en te co n la hu* m ild a d , q u e e s e n e m ig a d e la s o b e rb ia . Y a u n q u e nosotro#

b e m o s d a d o to d a l a o b e d ie n c ia , a si e n g e n e ra l com o p a rtic \ü a r, a l S u m o P o n tífic e y P a s t o r , t o d a v ía , e n cu an t o á n u e s tra s c o s a s p a r t ic u la r e s y co n tin g e n te s (q u e so n s j o

n ú m ero ), o i p o d ría , n i a u n q u e p u d ie ra , se r ía d e c e n te encar*

g a r s e d c e lla s.P a s a d o s , p u e s , m u c h o s d ia s e n q u e p o r u n a y p o r c*írt

■parte v e n tila m o s la rg a m e n te a c e r c a d e l a so lu c io n d e la d u d a , p e s a n d o y e x a m in a iid o la s ra a o n e s d e m a y o r m o m a * ' . lo y e fica c ia ; v a c a n d o á lo s e je rc ic io s a co b tu m b rü d o * d e la

o ra c ió n , m e d ita c ió n y c o n sid e ra c ió n ; fa v o re c id o s , fin id n í^ * te , d e l a u x ilio d iv in o , coT ícluim os (n o p o r p lu ra lid a d d c v o to s , s in o p o r t o ta l c o n c o rd ia d e d ic tá m e n e s) s e rn o s o ía s ex- .VJ

í i

pedieote y n e c t a r i o d a r la o b e d ie o c ia á a lc u n o d e dos

otros, p a r a m e jo r y rnz^ e x a c ta m e n te p o d e r e je c u ta r n ú es iros p rim ero s d e se o s d e c u m p lir c n to d o U v o lu n ta d d iv i n a p ara m as se g u ra m e n te c o n s e r v a r la C o m p a ñ ía , y e n fin

p ara p o d er d a r d e ce n te p r o v id e n c ia á lo s n e g o c io s p a rtíc u lares o cu rre n te s, a sí e s p ir itu a le s c o m o tem p o raJes. Y o b

servan d o e ste m ism o o rd e n d e in v e s t ig a r y p ro c e d e r c n la s dem ás c o s a s (s ie m p re e iia m in á n d o la s p o r u n a y p o r o tra p arte), ROS d e tu v im o s e n e sto y e n io d e m á s p c t c a s l tre s

m eses, d e s d e m e d ia d a C u a r e s m a h a s ta to d o e l d ia d e S a n Juan B a p t is ta , c n e l c u a l s e a c a b a ro n to d a s d e e s ta b le c e r suavem ente, y d e c o n se n tim ie n to c o n c o r d e d e lo s in im o » , no s in g r a v e s d e sv e lo s y o ra c io n e s , y tr a b a jo s d e a lm a y

cuerpo, q u e p reced ieco ri i l a d e fin ic ió n y d elib« racio D .

5 ‘

C A R T A D E L C A R D E N A L G A S P A R C O N T A R I N I

A S A N I G N A C I O

( C . x v t , p a g - 79.)

A p ro b ació n de la C ofnpañiA .

R everen d o D o n Ig n a z io r I e r ip « r M . A n to n io * v o s tro his* p an o h o r ic e v u to V e s te n s io n e d e i c a p ito li * in sie m e c o n n n a sch cd u la d e l R . M a e s tro d c l S a c r o P a la z z o O g g i so n o s ta to

' P u blicad a « ü la iín p o r l o i P P . R o ian d o e , n . 3 0 t , y e n c l o rigin al

Italiao© p o r e l P , J o « Bf»ero. ( F * ía ¿ i 3 . I p ia » io , d o e ñ f t a á a l P , R tV a-

e G í « . G u i l l o A 4 ' F e r r a f i , R o m a , 1 S 6 3 .}

* A n t«cu a 4 e A rao 2 .

' L a primara id e a 6 ( ^ m u la d e l ínseítQ lo l a C on pA ñ l.'t.

Pr. T o a ti« B a iU a , d s U orden J e Predicadoreft, q a e Il« g ú á ser

T. L a8

co n N - S iffB o re, e , o lt r a l a p e t iz io n e a h f X ' C t , o le tto a Sua

S a n tità tu t ll i c in q u e c a p ito li, i q u a li m o lto sa tis fa n o o a S u a B e a titu d in e , e b c iu g riìss iin a ia e n te g l i a a p p ro v a ti e con fer

m a ti. V e n e rd ì v e rr e m o a R o m a c o n S u a B e a t itu d in e , « l ì

c larà o rd in e c o l-R e v e r e n d is s im o G u Ìn u c c ì d i fa re i l Wreve, o v v e r o B o lla .

R a c c o m a n d a n d o m i a lle v o s tre o ra zio o J . S a lu ta te M . L a t ta n z io n ostro .

B e n e v a le in D o m in o .D i T iv o li , 3 d i S e tte m b re 1539.V e s tr i a m a n tiss im u s,

G . C a r d . C o n ta r c n u s .

6 .

I N S T R U C C I O N D A D A P O R S . I G N A C I O

X u>s

N U N C I O S Q U E F U E R O N A H I D E R N I A E L A Ñ O 15 4 1

1 0 . ü x v i , p á j . 109,)

£>«1 m odo d« n e g o c ia r ¡n Pom *j*o.

1 . E n e l n e g o c ia r co n to d o s , y m á x im e co n ig u a le s 6 eoe- nore.s, «cgim d ig n id a d ó a u c to r id a d , h a b la r p o c o y tarde,

o ir la rg o y lib e n le r *, o y e n d o la r g o h a s ta fiue a c a b e n d e ha*

* ^ u h U có « s u instrucccCKt, lomÁr^dola d e 1» co le ccío n ro m aflíi c í ? » -

d re G c B c lli on c l ap én d ic« i l a V iá a á e S a n ¡ ¿ n a t i « (n. X I H ) .

' D c buena r^na.

D O C U M R N T O S í I L Ü R T B ^ C I O S R S . . 4 3 5

War Io q u e q u ie re n ; < lcspues, re sp o n d ie n d o á la s p a r te s q u e fueren, d a f f*Q d e sp id ié n d o se ; s i re p U ca re o , c o rta n d o la s ré*

p licas c u a o to p u d ie re . L a d e sp e d id a p r e s ta y g r a c io s a .2, P a r a c o n v e rs a r y v e n ir e n a m o r d e u lg u iio s g ra n d e s 6

Tú&yoití, en m a y o r s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , m ira r

prim ero d c q u é c o o d ic io n s e a , y h a c e ro s d e lla , e s ft s a b e r, sí e s c o lé r ic o y b a b la d c p re s te y r e g o c ija d o , t w ie r a lg u n a m anera e o c o n v e rs a c ió n s u tn o d o e n b u e n a s y s a n ta s c o s a s ,

y 00 m o stra rse g r a v e , f le m á tic o 6 m e la n c ó lic o . SÍ en ten dté- r«des que a n a iu ra 6on re c a ta d o s , ta r d o s e n h a b la r , g r a v e s y pesados en s u s c o n v e rs a c io n e s , to m a r e l m o d o d e llo s co n elies, p o rq u e a q u e llo e s lo q u e lo s a d ra d a : om n ía om nibus Jsctu s sum * .

3. E s d e a d v e rtir q u e , s i u n o e s d e c o m p le x ió n c o lé r ic o y co n versa c o n a ltr o c o lé r ic o , s i n o ^ n e n to d o d e n n m ism o

espíritu, h a y g ra n d ís im o p e lig r o q u e n o d e sc o n c ie rte n en sus cw iv e rsa c io n es Sus p lá tic a s ; p o r ta n to , s i u n o c o n o sce ser d e co m p lex ió n c o lé r ic a , d e b e d e ir , elia m e n to d o s lo s p w ticu la ro s, c e rc a c o n v e r s a r co n o tro s , s í e s p o s ib le , n iu c b o

arm ado con e x é m e n 6 c o n o tro a c u e rd o d c so fr ir , y n o s e a lterar con e l o tro , m á x im e s i lo c o n o s c e u id erm o . S i c o n versare con f le m á tic o 6 m e la n c ó lic o , n o h a y ta n to p e lig ro d c d e sco n ce rta r p o r v ía s d e p a la b r a s p re c ip ita d a s .

C o n lo s q u e s in tié re m o s te n ta d o s 6 t r i s t e s , h a b e rn o s graciosam en te c o n e llo s , h a b la n d o la rg o , m o s tra n d o m u ch o p lacer y a le g r ía d e n tro y fu e ra , p o r ir a l c o n tr a r io d e lo q u e

Sienten, ad m aiorsm a d iß c a tio m m i t consoialionem *-3 > E n to d as c o n v e rs a c io n e s , m á x im e e n p o n e r p :iz , y en

p alabras sp ir itu a le s , e s ta r a d v e rtid o s , h a c ie n d o c u e n ta q u e todo Jo q u e s c h a b la p u e d e v e n ir ó v e r r à e n p ú b lico .

E n e l e sp e d ir n e g o c io s s e r lib e r a le s d e tie m p o , e s á

saber, p to m o ticn d o p a r a m a ñ a n a , h o y , si fu e r e p o s ib le , s e a hecho.

* M e h k cs t o d o í lo d w t ,

V ar* co a y w ed ificacíofl j to n su c lo ,

7 . D a d o qu« te n g á is su p e río te n d e & cia , se r ía b i c D q u e Mi* c e r F ra a c ;& co * tuvie& e c a r g o d e ia s c o s a s , p*or m e jo r tratar

y cu m p U i co n to d o s; DO to c a n d o d in e ro s n i n g i i D o d e lo s tres, m a s e n v iá n d o lo s c o n a lg u n o á U p e rso n a a b o n a d a ; ó ver«* m ente» d e s p u e s q u e e l m e sm o q u o q u ie ra d isp en sa ció n <lie*

re lo s d in e ro s ¿ U penôna a b o a a d a , y tra je re l a q u ita n za d e llo s , q u e se d ie se n l a s d ís p e n s a lo n e s ó e x p e d ic io n e s, ó p or o tra TÍ a q u e m a s e x p e d ie n te s e a , d e m a n e ra q u e c a d a uno

d e lo s tre s p u e d a d e c ir q n e n o h a to c a d o d in ero s a l a n o s d e s ta in ia io n *.

* P r a o c U c o de Z ^ p a M . <]ue i b * c o n lo s P P . S a ln e fo n y Brocu* Q i P . M en cb a cA co;vi& 4 i \ m e, fln rco iin o u n rn avi«c« q u e , c u o o »

v e co te ja n d o lo e . c o n v ie c e n e o e o sia n cia c o o loe anccríorct, s e lv o e l4 .*

que ¿Alca c n cU oe, y M n co m o kigoen:

A v is o s y r é g U i f a r o » 1 3 ^ lu g o e ia r cn C r is to c v n ¡fU g e n t il .

I . E n lo s n «go cÍo s c o a t.odoe, m ákim e C clc& Iáaiico« 6 m eaorc» se*

g u n digftiidiul ¿ a n cio H d a d , p rim era m eo ic, h a b la r p o co y tar^ e, o í c U ^ o

y l i i i " i * r a c s b e de h a b la r lo qoe qu iere; d e íp o e c , fc a p o o ^ i**

¿•y á l a s p a n e s t ^ e h cb icre , d a i fin deepidJéndcne sín implicar; eO eona>

Ias resp u esta s, c n a o io pod íere, d e m o d o q u e lo r e s p u e s ta se a p r e fU 7

^(tcioea.t . P a ra co n versar y v e n ir e n am or d e a lg u n o » gran d e« ; m a j m e , et*

M TSicio d e D io » N a e r a o Señ or, prim ero, m irar d e qo(f e o n d icií^ e e ^ j

h ace rse deJIa, e » & saber, si e s co lérico , h a b la r d e presto y regocijad o , y

te n e r CQ a lg o n a m aiw ra su m o d o e n coJ^veraaciones » a n ta s y boeoas

s a s , y n v m ostrarse g r a r e , 6 fle m ático , 6 m e la n có lico .

3 . S i en tcn d iéred es q u e son fle m á iíco s 6 m elan cólteoa, q«€ á »AÍiifé

íOB re c a la d o s y ta ra o s e n h ablar, y g r a v e s y p e w d o « e n cooveraaCTo*.

d ^ s e to m a r e l m o d o delh>s c o n e llo s, porgue a q u e llo es lo q u e 1«J

d a , sg cu u Ju m iU u d i om sÍóm í o m t ia / a e í i u í v m .

4 . 22n to d a s co n v e n a cJ o n e s qo e qu erem os g a n a r a lm a s , p a ra (r*e rá

D osoirae e a m ay o r servicio d e D io s , tcn g a co o * la m íscna ordeo ôe d

7-C A R T A D E S . F R A N C I S C O J A V I E R A S U H E R M A N O

rtcom en din du ]e á S a n Z ^ a i d o cu a n d o v in o i B apaQ a e l afto de 15 3 5 .

( C . XI. p i g - 5 * )

Señor:P o r m u c h a s p a rte * lo s d ia a p a s a d o s e scre b í á v m d . á

ca u sa d c m u c h o s re sp e cto s , y lo p r in c ip á l q u e e r a á m o v e r

ea«m igo tie n e e e u e a b o c n a atin a, «odo * d m a¡n m * , n o w tr o s to d o a d bo-

mem. e t i w b í f , «1 cn ecoigo e fitta c o o d otro y «ale co n a igcj e n tra no

coQiradícKndo)e aoa co a tu n b re a , m u « la b ia d o la « ; to m a ¿a m il^ rid ad con

e l ánJota ttayéndoJe b u e n o s y a ao to s pen sam letitoa, y a p a c ib le« ú l a b t « -

A i ahua: daspucs, p o co i p o c o . pi(x.ara de aalir c o n á g o , 6 ira yén d o le

¡ f e e ú 6c i i ' á a lg ú n in con ven ien t« de e r r a r é U u b o n .a ie o ip re a d it ta -

L m ; a ú n osotros pod«moe» a d ¿o a k m *» o b ra r 6 c o n fo n n a m o a c o n uno

a<erta de ¿Ig u n a « M a b u e n a particu lar, d isim u la n d o e a la a o b a s « o u s

que m alas tienen y g a n a d o aa a m ó f, h acem o« n e eetras c o s a s tnejor. A s i

entrando co n él, aalim os con n osotros e n D io s.

y E n todw genero d « «onTeraacionea ca ta r a d vertido , h acie n d o cu«n-

t a que lo d o l o q a e a llí se h a b la p u ed e « n i r y v e n d r i c n p u b lico . E " e s

pedir negocioa ser lib eral d e tiem p o, y lo q « e se h * d « h a«« r m aS an a

b acerlo h c y , u aer pudiere *.

‘ F i n m al.* aparien cia d « b ien .* P a r a b ié n .‘ E l P . M e n c h a c a d e jíi d e « o p i i t loa a viso « 6 .“ 7 . y 8. ; p«ro se h a

llan e s l a p a rifra sis la ü n s q u e de lodoa s a e Oclandin» Oib. I l l , n n . 421, 4 9 ), y eran c l 6 .* ig u a l a l 7 .* d e ü e n e lli , y lo s o « o e d o s e n sa sta n ciA

com o si|>u:n:C u a n d u h aya n d e b a b l a r C O " gran d es, lle v a r» la palabra e l P . F a sca sm ,

y d o ü d c q o i e t a q e e h a y a e n i « cllo 6 diversidad de parecerc«, deliberen

e n t r e w , y lo qoe d w de lo s c f c s tuTiereo por b u e n o , e so se h a g a .E scriban i R o m a <l«sde e l ca m in o com o lle g a re n A E s c o c ia , y lo c g o

a l punto q u e d esem barquen c n Ir la n d a . y d c a llí e n a d e la n l« n n a » e s a l

de lo s ss o n to s d c )a Ic g a c ia cu n K^da d ilige n cia .

m e d e e ic r e b ir ie ta o ta s v e c e s , e s la n m c h a d e u d a q u e á vm d.

d e b o , a n s í p o r s e r y o m e o o r y v m d . S c o o r m ió , co m o por la s m u c b a s m e rce d e s q u e te n g o re c e b id a s ; y p o rq u e vm d. DO m e t e o g a p o r d e sc o o o c íd o y in g ra to fie la ? mecxêdes tao e x tre m a d a s , to d a s v e c e s q u e m e n s a je ro h a lla r e n o dejaré

d e cscfcb írift; y s i m is le tra s , p o r s e r «1 ca m in u ta n lu en g o , DO la s r e c ib ie r e ta n á m e n u d o c o m o la s e s c r ib o , su p lico á v m d . e c h e l a c u lp a á L is m u c h a s tr a v ie s a s q u e b a y d e P a rís á O v a n o s , p o rq u e y o e n n o r e c ib ir su s le tr a s ta n ¿ m e

n u d o c o m o v m d . m e la s escribe» e n re sp u e sta d e la s m u c h a s q u e c s c n b o , e ch o la c u lp a a l la r g o c a m in o , e o e l cual m u c h a s le tr a s d c v m d . y m ia s se h u n d e o ; d e m a n e ra , q u e de s u p a rte o o h a y £alta d c a m o r, m a s a n te s m u y c re c id o , pue*

m is la c e r ia s y tra b a jo s d e i e stu d io , n o m e n o s la s s ie n te vmd- on s u c a s a , d o o d c t ie n e m u y á la i^ o lo q u e h a m en ester, q u e y o e n PaJís> d o itd e s ie m p re m e faU a lo n ecesario ; y e s to n o p o r o tro , s in o p o r n o e s ta r v m d . a l c a b o d e m is

tr a b a jo s : y to d o s lo s s u fr o c o n e s p e ra n z a * m u y c ie r ta que d o n d e v m d . p o r m u y a v e r ig u a d o lo s u p ie r e , c o n m u c íia libe* ra lid a d tc m 4 n fin m is m iser ia s .

S e ñ o r: lo s d ia s p a s a d o s e s tu v o e n e s ta U n iu c r s id a d el

R e v e r e n d o P a d r e F r a y V e a r , e l c u a l m e d i6 á entender c ie r ta s q u e ja s q u e v io d . d c m i te n ia , la s c u a le s m e con tó m a y i l a ^ o , y 4 s e r e llo a s í, c o m o é l m e d ió á entender» en s e n t id o v m d . ta u to , e s señ a l y a rg u m e n to m u y g ra n d e de u n a m o r y a fic ió n m u y e n tra ñ a b le q u e ra e tie n e ; y lo m u

c h o q u e yo> S e ñ o r , e o e s ta p a r te sentia> e r a co n sld e ra i' la n>ncha p e n a q u e v in d , re c ib ía p o r in fo n n acÍoiie£ d e a lgu n o s

m a lo s , i lo s c u a le s d e se o m u c h o c o n o c e r , y n o p u e d o , p orq u e a c á s e m e h a c e n to d o s m u y a m ig o s , y e sm e dificiJ sab e r q u ié n s o o ; y D io ? s a b e la p e n a q u e p a s o , y p o rq u e vm d, « l a c la r a c o n o z c a c u á n ta m e rc e d N u e s tr o S e f 'o r m e h a h e

c h o «?ri h a b e r c o n o c id o a l S e ñ o r M a e s tre Iñ ig o , p o r e sta p ro m e to m i fe e , q u e e n m i v id a p o d r ia s a t is fa c e r lo m u ch o q u e lü d e b o , a sí p o r h a b e rm e fa v o ru c id o m u c h a s v e c e * con d in e ro s y a m ig o s e o m is n e ce s id a d e s , c o m o ei» h a b e r é l sido

ca u sa qüC y o roe a p a rta s e d e m a la s co m p a ó ía s ; la s c\udes y o , p o r in i p o c a e x p e r ie n c ia , n o c o n o c ía ; y ajôra q u e e sta s

h e re g ía sh a n p a s a d o p o r P a r ts , n o q u Í s íe T fh a b c r te n id o c o m p añ ia co n e llo s p o r to d a s la s cc»sas d e l m u n d o ; y e s to s o lo no s6 cu á n d o p o d ré y o p a g a r a l S e ñ o r M a e s tro Iñ ig o , q u e c l fue causa q u e y o n o tu v ie s e c o n v e rs a c ió n tii e-^nctcimicDto con

p erson as q u e d e fu e ra m o s tra b a n s e r b u e n a s y d e d e n tro llen as d e h e re g ía s , c o m o p o r l a o b ra h a p a s a d o . P o r ta n to , su p lico á v m d . le h a g a a q u e l re c c g im ie c to q u e b a r ia á m)

n iisnia p erso n a , p u e s c o n s u s b u e n a s o b ra s e n ta n t a o b lig a ción m e h a e c h a d o . Y c r e a v fa d . q u e s i fu e ra t a l c u a l le in form aron, no fu e ra á c a s a d e v m d . á e n tre g a rs e er su s raa- Dos, p o rq u e iu n g u o m a lh e c h o r se e n tre g a un p o d e r d e a q u el i q u i e D h a o fen d id o ; y e n e sto s o lo p u e d e v m d . co n o sce r

m uy á. la c la ra s e r fa ls o c u a n to á v m d . in fo rm a ro n d e l S e ñ o r M a cslre Iñ ig o ; y s u p licó le m u y e n e a re c íd a m e n le no d e je d e com un icar y c o n v e r s a r a l S e ñ o r Iñ ig o , y c re e r le c n lo q u e le

d ijere , p o rq u e c o n s u s c«^nsejos y c o n v e rs a c io n e s cro a q u e se h a l la i i m u y b ie n , p o r s e r é l ta n to u n a p e rso n a d e D io s y de ta n b u e n a v id a , Y e s to le t o n io á p e d ir p o r m e rce d no deje de h a cerlo ; y en to d o lo q u e d e m i p a r te á v io d . d ije r e e í S e ñ o r M a e stro Iñ ig o , p o r m e h a c e r m e rce d , le d é créd ito , taotn ce m o á m i m is m a p e rso n a d a r ía . Y d é l v m d . s e p o d rá

in fo n n a r d e m is n e ce s id a d e s y t r a b a jo s m e jo r q u e d e p e r sona del m u n d o , p o r e s ta r é l a l c a b o d e m is m ise r ia s y la c e rias m as q u e h o m b re d e l m u n d o . Y s i v m d . m e q u is iere h a

cer m erced d e a le v ia r m i m u c h a p o b re z a , p o d r i dax lo que v m d . m a n d a re a l S e ñ o r Iñ ig o , d a d o r d e la presente> p o r- <5ue é l h a d e ir á A lm S ^ a n , y lle v a c ie r ta s c a r ta s d e u n e s

tu d ian te m u y a m ig o m ío , e l c u a l e stu d ia e n e s ta U n iu ersi- dad, y e s n a tu ra l d e A lm a z a n , y e s m u y b ie n p ro v e id o , y p or p a r te m u y seg u ra ; c l c u a l e s c r ib e á s u p a d r e q u e s i e l

S eñ o r Iñ ig o le d ie re a l f ^ o s d in ero s p a r a c ie r to s e stu d ia n tes d e P a r is , lo s e n v ie ju n ta m e n te c o n lo s su y o s , y e u la

n ilsrna m on eda; y p u e s se o fre c e v ia ta n s e g u ra , s u p lic o » vm d . h a y a m e m o ria d e m í.

D a c á DO sé f[aé m a s h a c e r s a b e r á v m d . m a s d e cu a m o

n u o s tio c a r o s o b rin o fu é h u id o d e s ta U n iu e rs id a d , y fu l tra* Ci b a s t a N u c s tx a S e ñ o r a d e C le r i, q u e e s U d e P a r ís ¿ 34 le g u a s ; s u p lic o á v m d . m e h a g a &aber s i lle g ó á N a v a rra , p o rq u e d é l m u c h o m e te m o q u e n u n ca se rá b ueno.

D e la s c o s a s d a c á e n q u e h a n p a r a d o a c e r c a d e sta s h«* re g ía s , e l S e ñ o r M a e s tre Iñ ig o , lle v a d o r d c l a p re se o te , dirá

c u a n to y o p o r c a r t a p u d ie ra e sc rc b ir . A jim a c a b o besan do la s m a o o s d c v m d . y d e l a S o ñ e r a p o r m il v e c e s , c u y a s vi* d a s d e v u c s a s m e rc e d e s N u e s tr o S e o o r a c re c ic íite p o r mu«

c h o s a ñ o s, c o m o p o r lo s m u y n o b le s c o ra z o n e s d e vu esas m e rc e d e s e s d e se a d o .

D e P a r ts , á v e in te y c la c o d e M a rz o .D c v m d , m u y c ie r to s e r v id o r y ra e n o f herm an o.

F r a n c é s d e X a b ie r .

Sobrescrito . = A m í S e ñ o r e l c a p íta n A fp ü c u c t a , en O v a n o s *.

' Eftta CATtB, c o y o e fc cin ign o raiR M , p e io q u e d ebem os prcboroirsoia

e l jn iim o p i? ( e n d k y csf>craba S a n F ia s c is c o Ja%nei, d ice e l P . A l-

c i t u (Crimuhisl., Ilb. p telim ., c. V } , | . i ) que la b o b o e l P . L o r e u o Fi*

^ e t o a , R e c to r ¿el C u le g io d e P a m p Io M , á e D . L e o J e Gftrro y Javier,

V iz co n d e d c Z oH n a, lo b rin o d e l S a n io A|>óaiol, y d esp ues vin o á p a n r al

a jc h iv o d e n o cstr o C o le g io d e A lc a lá . A d e m í$ d « l a co p ia del F . A lciU ar,

se h a s (e s id o p rése n le s l a p o r P , F ra n c isc o C n líD a» {C a r U i

i e San P r a K eiíc« Javier, lo m . I, e. i.* ) y la de la / / ¿ í íw i « paritf.

8.C A R T A D E S A N * F R A N C I S C O J A V I E R

A S. IGNACIO y A L P . PEDRO CODACIO

(C. xvm , pá|. 83.)

j f is .L a g r a c ia y a m o r d e C r is to N u e s tr o S e ó o r s e a siem p re

tn n u estra a y u d a y fa v o r .E l d ía d e P a s c u a re s c ib í u n a s c a r t a s v u e s tr a s co n u n

en voltorio q u e v e n ia o p a r a e l S e ñ o r E o ib a ja c J o r , y con ellas ta n to g o z o y c o n so la c ió n c u a n to N u e s tr o S e ñ o r sabe;

f p ues p o r le tr a s ta n tu m c r e o q n e e n e s ta v id a n o s vete* mos, y en la o ir z f a c ü a d / a c U m , c o n m u c h o s a b r a z o s , r e s ta que e n e ste p*oco t ie m p o q u e d e s ta v id a n o s q u e d a , p o r frecuen tes le tr a s n o s v e a m o s; y o a s i lo h a ré co m o m e lo in vi ais á m a n d a r c n a n to á lo d c l e s c r ib ir á m e n u d o , s e r v a n d o

c l o rd en d e h iju e la s . A l S e ñ o r C a rd e n a l Y u r c a h a b lé mu* ch o á m i p la c e r , p o r e l o rd e n q u e m e e « r ib is t c a ; m e re sc l- b i6 m u y h u m a o is ím a m c n te , o fre c ié n d o se m u c h o d e f a v o

re ce m o s e o to d o lo q u e é l p u d ie*e: e l b u e n v ie jo c u a n d o roe d e sp e d ía d é l, co m e n z ó m e á a b r a z a r , y o á b e s a r le la s roanos, y e n la m e ta d d e l ra z o n a m íe o to q u e le h ic e , m e

' R s Ift c o p i i q u e m h a ie a iá o pre««nl« h a y « sta n otíi «|ae io d ic a nu

p rece d e n cu ; M a y o 1 7 6 3 , tu p ia d a e l C o 2f/ io J e S a t t U L i u U i * Bolo^

n ú f c r t i P . L o r e n so R i c d , co m o C0fi»U d cl a (e » U d o e acriio e n u n a de

U t c u a b o Dana» d e d ic h a ca rta o rigin a l, q u e e sie n d ld a «n p lie g o entero

n con serva «n gran d e y b e n n o so relicario d e l a c a p illa Iniecíor de d ich o

e l e g i ó d e d ica d a í S<cn J»víer, y d« ese ocigInaJ lo c^^pié con &ii sobrei*

criio la tn a ñ a sa d e l 3 1 d « A g o s to de 1 7 9 6 . a R o q o e M en cb a ca .*

p o s e J c ro d il U s, y cti n o m b re d e to d a l a C o m p a ñ ía le besé la s m a n o s; y á lo q u e c l m e re sp (w d Í6 , é y o creo , é l está m u y b ien c o n n u e s tro ra o d o d e prc*ceder. E l S e ñ o r E m b a

ja d o r m e h a c e ta n to s re g a lo s , q u e n o p o d r ía a c a b a r d ’ cs>crl- b ir lo s , y n o se có m o p o d r ía su frir lo s s i n o p en sasp , y cu asi p o r c ie r to tu v ie s e , q u e a p ud In d o s n o c o n m e n o s d e la v id a

se h u b ie s e n d e p a g a r . E n N u e s tr a S e ñ o r a d e L o r c to e l do* m in g o d e R a m o s lo c o n fe s é y co rn u lg u é, c o u m u ch o s de c a s a , y e n l a c a p illa d e N u e s tr a S e o o r a d ije M isa , y ^ b u e n E m b a ja d o r h iz o qtiff sim u l c o n é l se com ulg;síses to

d o s lo s dü s u c a a a d e n lr o d e la C2.pílla; y d e s p u e s e l d ia de P a s c u a lo c o n fe s é y co m u lg u é o tra v a , y o tro s d e v o to s de su c a s a . E l c a p e lla n d e l S e ñ o r l¿ m b a ja d o r s e ciicom ieod A m u e h o á la s o ra c io n e s d e to d o s , e l c u a l m e tie n e d a d o la

m a n o d e i i co n n o so tro s á la s In d ia s . A M a d o n a F a u s tin a A n c o lin a d a ie is m ís e n co m ie n d a s , y d e c ild e c ó m o h e d ich o u n a M is a p o r su V in c e u c ío y m ió , y q u e d ir é n ia ñ a n a otra p o r e lla , y cjue te n g a p o r c ie r to q u e y o n u n c a lo c o Ív id a r6 , d e lla , eíiü m c u a n d o e stu v ie re e n ta s In d ia s . Y d e m i p a rte , * M ic e r P e d r o , h e rm a n o m Ío c a r ís im o , h a c e ld e m e m o ria qise

m e te n g a l a p ro m e sa q u e m e h i¿ 0 d e c o n fe s a rs e y com u n ica rse , y iju c m e h a g a s a b e r s i lo h a h c c b o , y c u á n ta s v e c e s ; y s i q u iere ÜAcer p la c e r ¿ V m c e n c io , s u y o y m ió , d ce iU e

d e m i p a r le q u e p e r d o n e á lo s q u e m a ta ro n s u h ijo , p ues p o r e llo s V in c e n c io ru e g a m u c b o e n e l c ie lo . A c á ct) B o l « j é e s t o y m a s o c u p a d o c u 0Ír c o n fe s io n e s , q u e n o e sta b a «Bii.

S a n l .u i s . E n c o m e n d a d m e m u c h o á to d o s , q u e e s v e rd a d

q u e p o r faltá , d e o lv id o o o d e jo d e p o n erlo s.D e B o lo n ia , ú lt im o du M a rz o T540-V c s t c r in C h r is to fr a te r e t se rv u s,

F r a n c is c u s .

S o b re scr ito .— j f t s . = A m is e n C f is t o N u e s tr o Seftor

h e rm a n o s M ic e r Ig n a c io é M ic c r Pedrt> C o d a c io e n R om a, e n la to r r e M e r a n g u e la , c u c a s a d e M ic e r A n to n io l^re- r^pan.

D O C U M E N T O S E I t V S T K A C l O N e s . 4 4 3

9*

C A R T A D E S A N F R A N C I S C O J A V I E R

A S . I G N A C I O Y A L P . J U A N C O D U R I

( C . XXVI, p á g . x io . i

j í s .I .a g r a c ia y a m o r d c C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a siem p re

eo n u estra a y u d a y fa v o r .B csc ib in io s v u e s tr a s le tr a s d e n o so tro s m u y deseada.«.

CüD la s cu a le s gOTAion ta n to n u estra s a lm a s c u a n to la o b li

gació n ten em os p a r a e llo , a s í e n s a b e r d e la sa lu d d e to d a la C o m p a ñ ía , c fw io d e la s o c u p a c io n e s ta n c a n ta s y p ía s en

qne to d o s o s o c u p á is , e s i s a b e r , e n e d ific a r a sí s p ir itu a le« c a s a s co m o m a te ria le s , p a r a q u e lo s p ré s e n le s y p o r v e nir tu v ie n d o m e d io s n e ce sa r io s a d Inhorandum i n vinca Dom ini, p u ed a n lle v a r a d e la n t ó lo q u e ta n to e n s e r v ic io d e D io s N u e s tro Seft^^r e s tá c o m e n z a d o . P le g u e á N u e s tr o S e ñor que á n oso tro s a b se n te s tantum corpore, lic e t p r a s fn íe s

anim o.¿ i u n q » a m q u a t n h u h c , n o s d é s u s a n ta g r a c iapara Im itaros, p u e s a s í n o a m o s trá is l a v i a p a r a s e r v ir S

C risto N u e s tro S e ñ o r , D ' a c i o s h a g o s a b e r c ó m o e l R e y , pareseién dole b íen u u cstro m o d o d c p r o c e d e r , a a p o r l a

' E l o r ifin a l d e e * ta c u t » se gU A tda « « v e n c m c io n e n e l relicsTift

^ U del Sem in ario ce n tra l d e S a la m a n c a , fto U fu o c o le g io d c )a

Comp^ftja 4 e J c iu s . E s t» b a iU n t e g a s ta d o y corroídn p o r l a hum edad;

iw ítw s «upiido su» v a c ío s c o n u t u co p la m u y a n tig u a , p c rl« n e cfe n ie aJ

»fcliiYo d e L o ju U , y co n l a q u « in eetió c l P . C a lil la s c n la » V a r U s de

P fB M iitt} y t f i i r , torn, I.

e x p e r ie n c ia q u e tie n e d e l fru to e sp ir ítu a l q u e s e h a c e , coat> e sp e ra n d o m a y o r c u a n to s m a s fu e re n , e s tá d elib erad o de h a c e r u o c o le g io y u n a c a s á d e lo s n u e s tro s , e s & saber^ de

U C o m p d ñ ia d e J e s ú s . Y p a r a e d ific a r la s q u ed an a c á Ires, M a e s tre S im ó n , M a e s tr e G o n z a lo , y o tro sa cerd o te docto en cá n o n e s , y o tro s m u e h o s s c v a n d e scu b rie n d o p a ra t r a r c n la C o m p a ñ ía . Y h a to rn ad o e l R e y d e h a c e r estas ca*

s a s m u y á p e c h o s y d e v e r a s . L a s v e ce a q u e lo habernos s ita d o n os h a h a b la d o s ie m p re e n e llo ; s in ja m á s nosotros h a b e r lo h a b la d o , nec p e r nos nec p e r ter lia s p s n o n ^ , s in o de Su m e ra y p u r a v o lu n ta d se h a m o v id o á q u e re rla s cdtñear.

E s t e v e ra n o e n l a U n iv e rs id a d d e C o im b ra e d iá e a r á e l «rie* g io , y la c a s a p ien so q u e e n la c iu d a d d e j tb o r a ; y creo que e sc r ib irá á S u S a n tid a d p a t a q u e le in v je a lg u n o s 6 a lguoo d e l a C o rap aiU a p t r a e s to s p rin c ip io s , p a r a q u e a yu d en i M a e s tre S im ó n . E l R e y e n s e r ta n a fe c io n a d o á nuestra

C o m p a ñ ía , y d e s e a r e l a u g m e n to d c e lla tanquatn unns e s nobU , y to d o p o r so lo a m o r y h o n ra d e D io s N u e s tro S e 5 or, á n o so tro s n o s h a o b lig a d o p r o fU r D eu m á serle p erp é tu o t

s ie r v o s , jia re sc ié n d o n o s q u e á n n a v o lu n ta d la n crescid a c o n o b ra s ta n cu m p lid a s , s i n o c o n o s c ié s e m o s l a oW igacton

q u e ten em o s á lo s q u e en s« rvieÍo d e D io s M u estro Scñoe a sí s c se ñ a la n , d e la n te d e l a c a ta m ie n to d iv in o c a ir ía m »

en m u c h a fa lta ; y a sí e n n u e s tra s o ra c io n e s y in d ig n o s sa* cr ific io s co n o sce m o a ta n t a o b lig a c ió n , q u e p e n s a n a m o * caer en p e c a d o d e in g ra titu d sí lo s d ia s q ü c v iv ié s e m o s no« ol*

vedásem os d e su A lte z a .M íc e r f a u l o y u n o tro p o rtu g u é s é y o , p a rtim o s e s ta se

m a n a a la s In d ia s , y s c g u n t l a m u c h a d isp o s ic ió n q u e h a y en a q u e lla s t ie r ra s p a r a c o n v e rtir á n im a s , á lo q u e n os dicen to d o s lo s q u e h a n e sta d o a llá m u ch o s a ñ o s , e sp cra jn o s en D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e h a b e m o s d e h a c e r m u c h o fn ito .

In v i a n o s e l R e y m u y fa v o r e s c id o s , y e o s h a m u ch o encom e n d a d o aJ V is o r e y q u e e ste a ñ o v a á la s In d ia s , en c u y a n a o v a m o s n o so tro s , y m u é stra n o s m u c h o a m o r, ta n to q ^ fa s ta n u e stra e m b a r c a c ió n Ü n o q u ie re q u e o tro entienda

D O CU M EN TO S B iL U S T H A C iO N B S . 4 4 5

» n o éi, y d e la s c o s a s o e c e s a r ía s p a ia e l m a r h a to m a d o c u - g o d epro^ 'ccrn os fa s ta p o n e m o s á su m e sa . C s t a s particuJa*

ríd ad es so lam e n te o s e s c iíb o p o rq u e se p á is q u e co n su fa- v o t m u ch o íru to p o d e m o s fa c c r e n tre a q u e llo s R e y e s g e n tiles, p o r e l m u c h o c r é d ito q u e u o V is o r e y tie n e e n aqueU as

partes. E l V is o re y q u e e ste a ñ o v a á la s ln d la c h a e s ta d o er\ ellas m u ch o s a ñ o s , e s h o m b re m u c h o d e b ie n , ta l fa m a t ie ne eo to d a e s ta c o r te , y a llá na la s l o d ia s m u y q u i^ o d e to* dos. É l m e d ijo e s te o tro d ia q u e e n la In d ia e n u n a is la de

solos ge n tile s , s in m ix tu r a d e m o ro s y ju d ío s , q u e h a b ía m o s d e h a ce r m u c h o fru to , y é l no p o n e d ific u lta d e n fa c e rs e cristia n o e l R e y d e a q u e lla is la co n Jos d e su re in o . C r e o que D io s N u e s tr o S e ñ o r , p o r l a m u c h a fe d e a lg u n a s p e r s o

nas q u e d e n o so tro s tien en a lg u n a o p in io n , y p o r la n ece* sidad que tten eo d e n u e stro s p e q u e ñ o s y f la c o s s e r v ic io s gen- Íes q u a D eu m ig n o r a n tft dam on Ía co lu n t, n o p o d e m o s d u b ita r , p u esta to d a n u e stra e sp e ra n z a e n D io s , s in o q u e h a b em o s

d e serv ir á C r is to N u e s tr o S e ñ o r , y a y u d a r n u estro s p ró jim o s tra y é n d o le s a l v e rd a d e ro co n o sc im ie n to d e la fe . P o r am ur y s e r v ic io d e D io s N u e s tr o S e ñ o r o s ro g a m o s q u e n os escribáis p a r a e l M a r z o q u e v ie n e , c u a n d o p a r t ir á n la s

n aos d e P o r tu g a l p a r a la I n d ia , m u y 4 la rg o d e la s c o s a s que all& os p a r e s c ie re a c e r c a d e l m o d o q u e d e b e m o s d e t e ner entre lo s in fie les . P o r q u e d a d o q u e l a e x p e r ie n c ia n os m o strará p a r te d e e l m o d o q u e d e b e m o s J e te n e r , e s p e ra m os e n D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e lo d e m á s p la c e r á á s u D iv i*

n a M a je s ta d d a m o s p o r v o s o tro s á c o n o s c e r d e l a m a n e ra que lo h a b em o s d e s e r v ir c o ra o lo h a h e c b o fa s ta a g o ra .

Y tem ién d o n o s J e lo q u e su e le se r , y á m u c b o s a c a e s c e r que, ó p o r d e sc u id o s , ó p o r no q u e re r d e m a n d a r y lo m a r J e otros, su e le D ío s N u e s tr o S e iío r n e g a r le s m u c b a s c o s a s , la s

cu a le s d a r ía s i b a ja n d o n u e s tro s e n te n d im ie n to s p id ié s e m o s a y u d a y co n se jo e n lo q u e h a b e m o s A e h a c e r , p r in c ip a lm e n te á a q u e lla s p e r so n a s p o r m e d io d e la s c u a le s h a p la c id o á

su D iv in a M a g e s U d d a m o s á s e n tir c n q u é d e n o s o tro s se m an d a se rv ir , rogam us vos, p a ire s , e t obsecrcm us Uerutn at-

q u t iterum in D o m in o , p e r itlu m nostrarH in C h risio le s a con- iu n íliss im a m a m icitia m , q u e n o s e scx ib a is lo s a v is o s y medio«

p a r a n\AS s e r v ir á D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e a llá o s par&sde> r e q u e d e b e m o s fa c c r , p u e s ta n to d e se a m o s Ja v o lu n ta d de C r is to N u e s tr o S e ñ o r p o r v o s o tro s so ra o s m a n ife sta d a . Y en v u e s tr a s o ra c io n e s uHra so liu n n m em oriam , o tra m a s paríicu* Jar o s p id itn ó s q u e te n g á is , p u e s la lo n g a n a v e g a c ió n y nueva

c o n tr a ta c iü u d e g e n tile s co n n u estro p o c o s a b e r , p k le m as y m a s f a v o r d e l a c o stu m b ra d o . D e la s In d ia s o s e s c r ib ir á in o s m a s ¿ la rg o c o n la s p r im e ra s u a o s q u o d a ilá v in ie res , d á n d o o s c u te r a in ío m a c io n d e lo d e a llá . K l U e y m e dijo

c u a o d o d é l m e d e s p id í, q u e p o r a m o r d e N u e s tr o S e ñ o r lo e sc r ib ie s e m u y ¿ la r g o d e l a d is p o s ic ió n q u e a llá b a y parg. l a co n v e rs ió n d e a q u e lla s p o b re s á n im a s , d o lié n d o se m ucho d c l a o iis c r ia e n q u e e^tán m e tid a s , y m u y d e se o so q ü e e i C r e a d o r y R e d e n to r d c ll a s n o s e a p e r p é tu a m e n te ofenduto d e la s c r e a tu r a s á s u im a g e n y s im ilitu d c r ia d a s y con tan*

to p re c io c o m p ra d a s . E s t a c t o c l z e lo q u e s u A lt e z a t íc n e d e l a h o n ra d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r y d c la s a lv a c io e d e lo s p ró jim o s , q o e e s c o s a p a r a d a r ÍA ñnJlas lo o re s y g r a c iw á D io s d e v e r u n R e y q u e ta n b ie n y p ía m e n te s iu i t e d e las c o s a s d e D io s ; y os a s i q a e s i y o n o fu e ra • te s t ig o d e todo,

c o m o b s o y , n o p u d ie ra cr<?er lo m u c h o q u e e n é i h e visto . P le g u e á D io s N u e s tr o S e ñ o r le a c re s c ic n te le s d ia s d e su v id a p o r m u c h o s a ñ o s , p u e s ta n b ie n lo s e m p ic a , y ta n u ü h s

f i n e u ss a r iu s p op ulo su o . D a c á o s h a g o s a b e r c ó m o e s ta co rte e s tá m u y re fo rm a d a , y t a n to , q u e p a r t ic ip a m a s d c re l^ io « q u e d e c o r te . S o n ta n to s lo s q u e s in f a l t a r d e o ch o á o ch o d ia s se c o n fie s a n y c o m u lg a u , q u e e s c o s a p a r a d a r g r a c iM

y lo o re s á D io s . S o m o s ta n o c u p a d o s e n co n fe s io n e s, que s i fu é se m o s d o b la d o d e lo s q u e co ra o s te m ía m o s sobrado«

' A q u i e n e l origin& l h ¿ y tn A i de m e d í* jtn ea é p er

C A u e de l a d o b le s, ; d e e U * so lo p o e d e le e rte h á c i* e l fin

la c o p ia lo tr a e co m o e»ti e s e l iez(o.

D O CC M K X Tü S i IL U S T R A C IO N E S . 4 4 7

penitftotea o cu p á n d o n o s to d o e l d ia c jife r o y p a r t e d c l a n o che, y esto d c so lo s cr>rtcsaiios, s ìa e n tra r o tr a ge n te . L o s qoe ve o ia n á n c g o c la r á la c o rte c u a jid o e stá b a m o s e n A l*

raerím , ñ stab an m a ra v illa d o s d e v e r la g e n te q n e se co m u lga b a todoí? lo s d o m in g o s y f ie s ta s , y e llo s v ie n d o c l bu en ejem plo d c lo s d e la co rte , h a c ia n ío m ism o ; d c m a n e ra que ^ fu é ra m o s m u c lio s , n o fu e ra niQjruD n e g o c ia n te q u e prime«

ro no b u s c a ra d e n e g o c ia r co n D io a tûe c o n e l R e y . P o r la s muftiias co n fe sio n e s n o h a b e m o s tu v id o esp & cio p a r a p r e d i

car, y ju z g a n d o s e r v ir m a s á N u e s tr o S e ñ o r e n o c u p a m o s cn con fesiones q u e n o e n p re d ic a c io n e s , p o r h a b e r m u ch o s p red icad ores e n e s ta co rte , h a b ern o s d e ja d o d e p re d ic a r . D a cá no h a y m a s q u e h a c e ro s s a b e r m a s d c c u a n to esta m o s

para e m b arcar. C e s a m o s ro g a n d o á C r is to N u e s tr o S e ñ o r nos d é g r a c ia d e v e m o s y ju n ta r n o s e n U o tr a v id a corpo* raím ente, p u e s c o « s ta n o sé s í m a s n o s v e re m o s , a sí p o r

la m u ch a d is ta n c ia d e R o m a á la In d ia , c o m o p o r la m u ch a messis q u e a l lá b a y s in ir la á b u s c a r á o tra p a r te , y q u i« i p r i mero fu e re á l a o tr a v id a y a l lá «ob inven^rit fr a lr e m quem in

Dom ino d ilig ii, ru e g u e ¿ C r is to N u e s tr o S e ñ o r q u e á to d o s allá cn su g lo r ia n o s ju n te .

D e I .b b o n a , á i8 d e M a r z o , a ñ o d e 1541.

F r a n c is c o d e X a b ic r .

10 .C A R T A D K L P R I O R

V D E L C A P I T U L O G E N E R A L D E L A C A R T U J A

A S A N IG > * A C IO ,

conccdiínJo í la CtìmpiBit 1» hcnaindad con su religión.

( C . c u , p á g . 364.»

F r a t e t P c tn is , h u m ü is P r io r m a io r is C a r t h u s ía , ca?lcri- quc d e fin ito r e s C a p itu li g e n e ra lis O r d in is C a rth u s ic n s ís , R e -

T e re n d o in C h r is to P a t r i a c d e v o lis v i r j s , D o in in is Ignatio , P r a p o s it o , s u is tiu c fra ti Ì b u s n o v » S o c ie ta t b o o m in is lesu ,

u b ih b e t lo co ru rn c o o s titu t id , s a lu te m , q u a m p rw p artT st D c u s d ilig e n ti b u s se.

A u d it a fa in a o d o rife ra , ñ 'a trcs in D o m in o d i le c t is s ia v d e v e s tr a e x e m p la r i c o n v e rs a tio n e , s a lu ta r i d o c tr in a e t ro -

lu n tu ÌH p a u p c r ta tc , c « le r is q u e v k t u t ib u s , q u ib u s in tene- b r is n o s tr i d e p lo ra n d i s ie cu li re fu lg e n te s p e ih ib e m in i hom in e s in v i a p e r d id o n is e rra n te s a d a r c ta m T ia m s a lu d s revo

c a r e , v a c í l la n te s s t a b il ir e , s ta n te s q u e a d p ro á cien d u ra io v ir tu t ib u s s t in iu la re , o t m a g n u m in D o m in o E c c l e ^ a C a t h o l i c s fru c tu m a fie rre , g a v i ú su m u s ín D o m in o , g r a ü u i l l i a f e c t e s , q u o d in ta n t a d e s o la t a E c c le s ís c 9 u ^ calam ita- te , q u a p re m im u r, e x c ita r e d ig n a tu s e s t e t m itte re nOTC*

o p e r a r io s Ín v iiie a m su a m , rc c o rd a tu s m is e r ic o r d ia s u a . In q u o q u id e m s a n c to o p e re c u p ie n te s v o b is p r o n o stro modo*

l o c o o p c ra r i, f r a tc m íta te m v e s tra m o b se cra m u » p e r carita* te ra E iu s , q u i p ro n o b is n on d u b ita v it a n im a m su a m portar e , n e in v a c u u m g r a t ia m D e i re c ip ia d s ; s c d in e a n cto p rop o sito p e rse v e ra n te s , io o m n ib u s e x h ib e a tis v o s s ic u t D e l m in istro s , in m u lta p a t ie n t ia , n o n d e fic ie n te s in te r labores, p e r ic u la e t p e rse cu tio n e s , q u a; o m n ib u s p ie v ig e r e volenti*

b u s o cc u rre re so len t; te m p o re e n im s u o m e te tis n on defic ie n te s . E t n o s , f r a tr c s , s ì q u id p o te r im u s a p u d D om looffl

d iv in is s a c r if ic iis , o ra tic n ib u s , a b stln e n tiis cseterisq u e piis e x e r c lt i is , quorurn o m n iu m T o b is e t su ccfcsso rib u s vcstria in v it a p a r ite r e t p o s t m o rte m s in g u la ru m co n c e d im u s partici* p a tio n e m , v e s tr is p iis c o n a tib u s U b c n ter co o p e ra b im u t in

D o m in o : p o s tu la n te s u t n os v ic is s im in o r a t ìo o e e t b o o o ru a p a rtic ip a tio D C co m m cn d a to s s n s c ip e re d ig n e m io i,

D a t is C a r t h u s i e s u b s ig illo n ostro , a n n o D o m in i 1544* fe r ia q u in ta p o s t D o m io ic a m CanttU e, s e d e n te n o stro C a p í

tu lo g e n era li.

rI I .

C A R T A D I Î A N T O N I O M U N I S

A S A N I G N A C I O

I C . i ï x v i , p t g . 242.)

j i s .M u y R e v e re n d o in C h r isto P a d r e .P a x C h risti.

SiéD tom e £an c u lp a d o , q u e n o m e b« h a lla d o d ig n o de h ablar á V , R . , á lo m e a o s e s ta p r im e ra v e z ,/ < u ie a d / a d e m , sino co fn o p e c a d o r p e r speculttm in a n ìg w a U . e s á SAbcr»

p or le tra , d á n d o le c u e n ta c ó m o s o y lle g a d o á e s ta t ie r r a , á donde b ien sé c u á n c s c u s a d o s o y , m a s u o v e n g o ta m p o c o á e lU p a ra m a s q u e p a r a d a r á V . U . la o b e d ie n c ia q u e h á tan to s <1ías q u e t e o g o u s u r p a d a , p o rq u e v ié n d o m e p o r cl

muDdo d e sa m p a ra d o y tr is te , i» nte r é te r su s, n o s a b ie n d o á dóo d c ir, h e d ic h o e n tre m i; ib o a d p a trem m enm , e tc .; a sí que V . R ., p o r a m o r d e N u e s tr o S e ñ o r , u s e c o n m ig o d e m i

sericordia , y d é m e liccD c ia p a r a q n e y o le p u e d a i r á ver, porque sin e ) la y o n o o s a r ia e n tra r a llá , q u ia tim or e t tretKor veiierunt super me, e t conle^rírunt m e tenebra; p o rq u e b ie n sé

cuán to V . R . c a s t ig a s e m e ja u te fxrcado, y c o n r « o n . D e jo lo dem ás p a r a c a s a s i a l lá voy> p o rq u e a u n e sto n o sé c<5m o sup e « a crib ii, seg im e s t o y d e sa tin a d o .

V s i h e e rra d o e n h a c e r e s to , e l g r a n te m o r q u e te n g o lo

K á lla s c a n » co p la d c c a ta c a n a « a h f i i ík > r i« p t r ia . f&t. 9 1.

T. r,

A Í É N P I C P . n .

h a ca u a a d o , p o rq u e n o b e tc o id o ¿ n im o p a r a e n tra r &id

p rtcp a ra tio n csQ u e d o e n e s te h o s p ita l d e S a n t o A n to n io esp eran do

m is e ricu rd i a .N iiesC ro S e ñ o r l a h a y d dft m î y d e to d o s lo s p e c c a d o rtt . Q u i s o » stów d ig n u i nomÌTMri m ercenarius tuus.

A n to n io M u n is .

1 2 .

N O T I C I A

D B L A V iD A V V J R T U U E S D 6 L B E A T O P E D R O F A »B O

N a c ió e l B - P e d io F a b r o e n u n a a ld e a J e! fiu ca d e de S a b o y a lla m a d a V i l la r e t o , e n la d ió c e s is d e G e n e r a , e l

a ñ o 1506. S u s p a d r e s e ra n la b r a d o r e s y d c b a ja su erte, m as h o m b r e s m n y c r is t ia n o s y d e v o to s . C r i ó « er\ c a s a riellos de t a l m a n e ra , q u e d e sd e su n m e z d a b a m u e s tra s d e l a eleceiMJ cctft q u e D io s Je h a b ia e s c o g id o p o r u n a d e la s priucip ai*» c o lu m n a s s o b r e q u e q u e ría fu n d a r l a C o m p a ñ ía . Poríûe de«*

d e la e<Lul d e s ie te a ñ o s , co m e n z ó i s e n t ir c n sí gran de« t í*

• H a b ie n d o síú o e l P. P a b to d mn% a n i 5 e f t i « lo« cocnpaRewe ¿e

S afl I f n a c b , e l m a s re«pe<ado de M o * 1 « d e m i« , y u n o d c l o i que

c<»niribuyeron á 1» fu n d ació n y c r t a m k o i o d e l a C o m p a ñ ía co o í o i>fe-

d icacio n y v ia je i , y « o b fc to d o c o n «1 o lo r su avísim o d « *ub vitr^des, qo*

tcden tefix«n ec l e h an v a lid o «I h on or d c 6«f Tcn erado p ú b l i « » e e « J

lo s aU afen, ctcecn os co n ven ien te d a r d e €i a J p in a no»itÍa, tom aBdol»

j i i V i d * d f S a n c fe r its » r»Of P - K ¡v»dcn «ira. C « f>cM»o®,

y p a ra q a e s c v e a «I e s f i m n d e e H e adm irable v A f o n y «u se m e ja o sa ^

e l d c SH «n aísiro Igna<;Ío, »nseriacem oa tres c a rta s sn y a s , c a á del

/

E M S C U M B N tO S H Í L U S t B A C I O N E S . 4 5 I

l í ip u lo s y dcsftos v iv o s d e to d a v ir tu d , y ¿ le« d o c« fu é sn c o

ra zo n ta o c n c e o d id o y a b r a s a d o d e l a m o r d e la c a s t id a d y lim p ieza, q u e bÍ20 v o to d c lla . T u v o tim g ra n d e in c lin a c ió n al

estu d io <le la s le tr a s , q u e p o r s\is im p o rtu n o s ru e g o s fu é su p o b re p ad re fo rz a d o é s a c a r le d e l o fic io d e p a s to r y d e a n d a r Iras e l g a n a d o , y p*^nerie i la e s c u e la , e n U cuaJ d ió mue^ti*as d e r a r a h a b ilid a d . H a b ie n d o a p r o v e c h a d o <jn la s

p rim eras le tr a s n ie d ia n a m e o te , á lo«; d ie z y n u e v e a ñ o s d e su e d a d fu é e n v ia d o á P a r ís , á d o n d e a c a b ó e l cu rs o d c la filosol)a, a lc a n z a n d o h o n o rífica m e n te e l g r a d o d e m a e s tro en

artes. E r a e n e s te tie m p o m u y a c o s a d o d e e sc rú p u lo s , y tan aflig ido, q u e t r a ta b a d e irse á v iv ir 4 u n d e sie rto y s u s te n t a r « d e la s y e r b a s y ra ic e s d e l c a m p o , 6 h a c e r o tra v id a m as á sp era , p a r a d e s e c h a r <Ie sí a q u e lla c o n g o ja y a flic c ió n

d e e sp irílu t a c g ra n d e q u e p a d e c ía . M a s a n d a n d o e n e s ta s tra za s s in h a lla r d e s c a n s o , tra tó c o n n u e s tro P a d r e , co n cu y a s a n ta c o n v e rs a c ió n y s a lu d a b le s c o n se jo s q u e d ó del

to d o U bre y s o s e g a d o , y fu é e l p rim e ro d e lo s co m p a ñ e ro s q u e se d e te rm in ó d u se g u ir le c im ita r le e n to d a p o b re z a y p eríee cio n . A c a b a d o s lo» e s tu d io s d e te o lo g ía , v in o con

lo s o tro s c t ^ p a ñ e r o s á I t a l ia , co m o h erríian o m a y o r y g u ia de to d o s e llo s . D e R o m a le e n v ió c l S u m o P o n tífic e á P a r- m a, y d e a llí á A le m a n ia , y d e sp u e s á U s p a n a co n e l D o c to r O r t iz , d c d o n d e d ió la v u e lt a o tra v e z á A le m a n ia , c n la

c a a l hÍ¿o m u y se ñ a la d o fru to . P o r q u e con la v id a e je m p la r , y con la a u to rid a d d e s u c s c c le n te d o c tr in a , y co n l a g r a v e d a d y p iu d e n c ia q u e t e n ia e n e l c o n v e rs a r , g a n ó la s vo lu n -

ê ic o o o c id a s , T .a p n m e n i , e s c r i ta A IvS e » tu J Í i in ie s d e F atíI, fu é publica*

da en pan« âducida dei casMlJaoo aI lacia pot el P. OHanctino cn la t í ii io r ia gtnfr>ii <fe U e l texto c.'tftelUino que publicamoessti tomiido d«l m». florentino, D« lac oira« do* poMemo* )oji oríginMics;

^ Metica al p, L¿ín«z le &]ta «in iroío b u ia o ic grande, por haben»« Conado U firma dc1 Beato p o r una devocion indiscretísima; la dirigid# ¿ S*n Lgnjicií) está entera.

ta d e s d e lo s P r in c ip e s c a tó lic o s d e a q u e lla n a c ió n . I 'u é m uy a c c e p to á A lb e r to , C a rd e n a l d e M a g u n c ia , y í^fituvo m ucho

t ie m p o c o n é l, y d e c la r ó lo s P s a lm o s f ie D a v id e n lo s e stu d io s p ú b lic o s d e M ag^ io cia . F u é g r a n d e a m ig o d e Otón» C a r d e n a l d e A i ^ s U , O b is p o cûe e n t o n e « e ra d e E s p ir a ,? d e O tros m u c h o s P r ío c ip e s y S e ñ o r e s c a tó lic o s , líe p r ir a ié

v a le ro s a m e n te e l im p e íu y fu ro r d e lo s hereje« , y d iip a t6 m u c h a s vece« co n su s m a e stro s y c a p o r a le s , y p a rticu lar- m entft c o n B u c c r o , c o n ta n t a e n id ic io o y fu e r z a , q u e s i e lio i n o t ís tu v ie ra o o b s tin a d o s e n su m a lic ia , fácil m en te p u d i e r «

co fto cer i a v e r d a d . T u v o a d m ira b le d o n y e sp ír itu J e orar p o r lo s h e rc s ia rc a s y p o r lo d a A le m a n ia , y s e n t ía y decia c la ra m e n te q u e la R e lig ió n c a tó lic a s e r ia re s titu id a á s u e n

te r e z a y a n t ig u a p u r id a d e o a q u e le s p a rte s , cu a n d o la ira d e N u e s tr o S e ñ o r se h u b ie s e a p la c a d o c o n l a s a n g re d e a l

g u n o s b u e n o s y s a n to s c a tó lic o s , d e rr a m a d a p o r s u fe. lo s a le m a n e s q u e g a n ó p a r a l a C o m p a ñ ía , e i p n m c fo ^ P . P o d r o C a n ís io , e l c u a l, m o v id o p o r la fam a q u e te n ia «i P . F a b r o , v in o d e C o lo o ia á M a g u n c ia s o la m e n te pO f verle y c o m u n ic a r le . E l h u é s p e d q u e tu v o e n M a g u n c ia , p o r su c o n v e r s a c ió n se d íó t o d o á N u e s tr o S e ñ o r y s e hxxo monj«

c a r tu jo . E n C o lo a ia p re d ic ó m u c h a s v e c e s e n la tm en 1« m o n a ster io s d e re lig io s o s y e n la u n iv e rs id a d , c o n gran d e e s p ír itu , g r a v e d a d y d o c tr in a . E n a q u e lla c ju d a d p a r t í « - la rm e n te r e v e re n c ia b a la s re liq u ia s d e la s s a n ta s v ir g e ft«

U r s u la y su s c o m p a ñ e ra s , y e s ta b a m u c b a s v e c e s y grao r a lo s p o s tr a d o d e la n te d e la c a p illa d o n d e e stá n s u s h u e ^

sa g ra d o s , la c u a l a llí lla m a n l a C á m a r a A u r e a c o n m u cM l a zo n , p o r e l te so ro p re c io s o é in e s tim a b le q u e h a y e n ella. D ic ie n d o M is a e n a q u e l s a n to lu g a r tu v o g r a n d e s ilu stra

c io n e s y re v e la c io n e s d e N u e s tr o S e ñ o r , c o m o ta m b ié n e

o tra s p a rte s . T u v o g r a n p e c h o y fo r ta le z a p a r a no d e la s c a lu m n ia s d e lo s h e re je s , n i d e la s a m e n a » * ^ h o m b re s fu r io s o s y a tr e v id o s , n i d e la s m u rm u ra ció n W y

c h o s d e lo s q u e p o c o s a b e n , á tru e q u e d e s e r v ir á N u e s lro ftor, y d e fe n d e r siem p re la v e rd a d c a tó lic a y re p rim ir e l tu r c í

d e lo s h e r q e s . Y c o n e l b u e n o lo r q u e d e n u e s tra C o m p a ñ ía d erram ó p o r t o d a s p a n e s , le a b ri6 l a p u e r ta p a r a q u e e lla e n tra se e n a q u e lla s p r o v in c ia s , U s c u a le s e n otxo t ie m p o

fueron ta n re lig io s a s c o m o a l p re s e n te so n m isera b le m e n te ioficionadas» y n e c e s ita d a s d e s o c o rr o . S e m b ró e l P . P a b r o e n »quel c a m p o co n lá g r im a s e l fru to q u e a g o ra lo s n u estro s

c o jc n co n a le g r ía . M o v ía ta n to l a v id a y e je m p lo d c e ste buen P a d re , q u e p o r s u re s p e to lo s m o n je s c a r tu jo s q u e se h a b ían ju n ta d o á c a p ítu lo , q u is ie ro n te n e r u n a s a n ia her* m an d ad y a lia n z a co n n u e s tra C o m p a ñ ía , p o r l a c u a l n os h iciero n p a rtic io n e ro s de to d a s bus b u e n a s o b ra s y m e r e c im ientos. D e s p u e s fu e e l P . K a b r o á P o r t u g a l y á C a s t il la y p e r io d a E s p a ñ a , E n lo s c u a le s re in o s fu é s in g u la rm e n te

a m ad o y re T eren cia d o de to d o s c u a n to s co n é l tra ta b a ii- P in a lm eu fe , v in ie n d o d e E s p a ñ a p o r m a n d a d o d e l S u m o P o n tíU ce p a r a h a lla r s e e n e l s a c r o C o n c ilio d e T r e n to , y

en tran do e n R o m a e n lo r e c io d e l e s t ío , c a y A m a lo d<? u n a en ít;n ü cd ad q u e e n p o c o s d ia s le a c a b ó l a v id a . S u p lie ro n bien ta fa lta q u e 1 ‘ a b r o h iz o e o e l C o n c ilio lo s P P . T .a in ez

y S a lm eró n , q u e y a e n to n ces e s ta b a n en é l c o m o te ó lo g o s dc

la S e d e A p o s tò lic a .F u é F a b r o v a r ó n d e g ra n d e v ir tu d y d o c tr in a . T u v o a d

m irable d o n d e co n o c e r y d is c e rn ir e sp ír itu s , y g r a c ia d e s a

n ar en ferm o s. P u é h o m b re m u y e je rc ita d o e n la co n tin u a ccacio n y c o n te m p la c ió n , y d c ta n ta a b s t in e n c ia , q u e Ueg6 a lgu n .i v e z á n o c o m e r b o c a d o n i b e b e r g o ta c n s e is d ía s en teros. E r a o b cd ie n tís im o y g r a n d e s p r c c ia d o r d e u m ism o .

C e la b a siem p re la g lo r ía d e D io s y la s a lu d d c lo s p ró jim o s. E n e l ra z o n a r d e la s c o s a s d t r D io s p a r e c ía q u e te n ia e n su len gu a la K a v e d e lo s c o ra z o n e s: ta n to lo s m o v ía y a fic io n a

b a *; y n o era m e n o r ! a re v e re n c ia q u e to d o s le te n ía n p o r la

* E ra u l Ja d iü s u f* y g n c t o t » « fa b ilid a d eon que ck P . F a b r y r a -

1a» volun(ai1e s de a q o tU o s con n a jen b a b U b a . q u e d ic« d P . Sim ón

K o d c i ^ s 00 b a b c r v ía lo ig u a l e n c u a n m huntbres h a b U tr a U d o { D e ori~

e t f fo g T e s s n S o c U ta U s , R im it ,

?

s u a v e grax-edad y s ó lid a v ir tu d q u e rc sp Ia D fk c ia e u su s p * . la b ra s , q u e e l a m o r c o a q u e lo s to o ia g a n a d o s . C o m u n icá . b a s f lp D io s N u e s tr o S e ñ o r y r e g a la b a su a lm a co n m ar^ vi. l lo s a s ilu s tra c io n e s y re v e la c io n e s d iv in a s» co m o s c vee, p a r te e n u n lib ro q u e é l e sc r ib ió c o m o m e m o ria l d c lo que

p a s a b a p o r e lla , lle n o d e e s p ír itu y d e v o c io o , p a rte e o un a c a r t a q u e é l e s c r ib ió d e sd e A le m a n ia a l P . L a in e z e l afio

1 5 4 2 . E s c r ib ía K a h ro á L a in e z y t r a ta b a c o d é l c o n tan ta llan e?A y h e rm a n d a d , c o m o con s u p r o p ia a lm a; p o rq u e era g ra n d ís im a U s e m e ja n z a ([\jc c n esto s d o s P a d r e s h a b ia de cs jÁ ritu y c c b , y m u y e n tra ñ a b le c a tr e e llo s Ja unión de

a m o r y c a r id a d . Y p a r a q u e e sto m e jo r s e v e a , q u ie ro )>oner a q u í Á la le tr a u n c a p ítu lo s a c a d o d e aqucU a c a i t a q o e á L a in e z envió» e o l a c u a l F a b r o le d a c u e n ta d e s i. d ic ie n

d o , a u n q u e e ra s a b o y a n o , e s ta s fo n n a le s p a la b r a s e n cas* tellanO/

H a s t a aquJ c l P . P e d r o d e R iv a d e n e ir a , e l c u a l co p ia

se g u id a m e n te p a r te d e l a c a r t a d c l P . F a h ro » q u e m a s a b a j o p u b lic a m o s en tera .

I N

C A R T A D B L r , P E D R O P A B R O

P A R A L O S H E R M A N O S Ü F . L A C O M P A Ñ I A P E J E S U S

>rSTUDlAJ<'l'K6 e:« PARI5 .

(C . x a v j , p á g . 1 0 7 .)

L a g r a c ia y p a z d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a siem p re e n n u e s tra s á n im a s.

U n a v u e s tr a , h e c h a en P a r is e l 5 d e A b r il, re c ib í i 3 del p re se n te , e n l a c u a l m e d a is m a te r ia p a r a re fe r ir (s i o txo no

r>0 C ü M B N T 08 B I L U 8 T 4 5 5

p u ed o ) i D io s K u e r tr o S e ñ o r g r a c ia s , no s o la m e n te p u r T u estra p ro s p e ra U egad a, p ero ta m b ié n p o r la s a lu d q u o m e

anunoiaí^ d e to d o s lo s o U o s H e rm a n o s q u e a l lá está n . N u e stro R e d e m p to r J e s u c r is to o s d é á tCKjos o u m p iid a « ta- ci8 p a r a q u e d e t a l m a n e r a p o d á is U e r a r v u e s tro s e stu d io s a l p rcco n ee p to s c o p o v u e s tr o , s ín a flo ja r e l a t e o d e las

in ten cio n es, q u e a l c a b o o s p o d a ii g o z a r e n c l S e ñ o r del triuQÍo q n e re p o rta re is , s i c o n e l e s p ír itu dfti sa b o r n o a p a- g á re is e l e sp ír itu d e l s a n to se n tir . E s t e m í d e s e o y d e to d a la C o m p a ñ ía fá c ilm e n te , C h risto d u u . s e cu rü p iírá , áummo- do e l su m o P r e c e p t o r y e l ú lt im o Im p r e s o r d e la s le tr a s

siem p re fu e re v u e s tro R e p e t id o r : e s te e s e l E s p ír itu S a u to , e n e l c u a l to d o c u a n to se s a b e , b ie u s e sa b e ; s in e l c u a l 5« ís^ u« a liq u id i c i t , non dum n ovU . quom odo oporteat ip su m

scire. D e m a n e ra q u e etiam la s p ro p ia s p a la b r a s d e C r is to , a ltís im o M a e s tro , d ic h a s p o r su p ro p ia b o c a , lia n m en ester

d e ste re p e tid o r iu x t» U lu d : S p ir itu s S u h cIu s suggerU vobis omHM, q u acu m q u t d ix e ro v o b ù . Y no soL-unente d ic e sugger ii, s in o q u e p rim e ra m e n te docebit. S i i ^ t u r C k r istu s , M a -

g istcr »ùster, l u x nostra e t p a x , q u i est v ia , v eriia s e t v ita nostra, q u ie re q u e te n g a m o s e sp ír itu n o s o la m e n te p a r a e l sen tir d e la v o lu n ta d y c o ra z ó n , m a s etiam p a r a e l s a b e r d c l

e n ten d im ie n to , ¿ c u á n to m a s e sto se rá n e c e s a r io p a r a la s otras d is c ip lin a s d ic ta d a s p o r b o c a d e p re c e p to re s in fe rio re s i C r is to N u e s tr o Señ o r? E je m p lo y a s a b é is d«^to q u e J ig o p o r S w ito T o m á s , c l c u a l n o s o la m e n te in o ru lio n c s o lía r e

p etir s u s le c c io ú e s d e c u a lq u ie r s c ie n c ia ó d o c tr iiia In esen , imo e iU m d e p a s a r la s co n e l m ism o m a s t r o a n te s d e ir i o ír la s d e o tro s p re ce p to re s . P o r c o n c lu s ió n , io q u e os ru ego in D o m iw e s q u e , p o r v ia d e u n ta n to m a e stro , s ie m

p re p re v e á is v u e s ir a s le c c io n e s , y d e sp u e s c o n e l m ism o la s re p itá is . I lu é lg o m e m u cb o e n e l S e ñ o r e ii q u e v o s o tro s ta n t a v e n ta ja n os l le v á is á n o s o tro s (d ig o á lo n»enos d e m í cn

esto ), e s 4 s a b e r, q u e vosotros» a n te s d e i r a l e s ta d io , y a sab é is e l e sco p o d e te rm in a d o d o n d e e n d e re z á is vu cb tro s e s t u d io s ,/ i r lin eam reUant ordinatarum in ien iio n u m ; d e m a n e

r a q u e te n ie n d o y a c l p r in c ip io d« d o n d e p en d en to d s s la s sa b id u r ía s , d c t a l m a n e ra q u e p o r É l s o lo h a b é is encom eti* z a d u e l e s tu d io , te n ie n d o elía m l a v e rd a d d c lo s m e d io s, sa« b e is d6ndft v a is á p a r a r fin a lm e n te d e sp u e s d c vuestro«

e s lu d io s . Y p o r ta n to , d o e s p o s ib le s in o q u e d escan sar p o d á is , n o Solam en te cu a n d o llcgá recles a l c a b o d e vuestro« e s tu d io s , p e r o ta m b ié n (a u n q u e a lio m odo) in ipso n u d io de

lo s e stu d io s , a s í c o m o y a re p o sa d a m e n te l le g é s te is á ello«. L a c a u s a d e to d o e s te bi^ n v u e s tr o e s que» p u e s d e re ch o t i rá is , y C k r is iu s , <jai ¿ s i v il^ , t» qua tandem p fr fecte q u ia -

£»íú, y habeos y a v e n id o á c o m e n z a r p e r reclam vUutí, j«» e s l C U risfus, n e c e s a r io es> q u e í t ia m in rNedii veriial4 , i d est, c n v u e s tro s e stu d io s ta m b ié n o s re p o sé is , tra b a ja n d o in Ule ipso eodcm m ediatore M s lr o , q u i est v er ita t q u a a P a ir e ex i- v it , et <td P a trem r e d iil, p e r lin ea m reetifiiim am . A s í q o e voé* <»(fOS le n e is c a u s a s d c d a r g r a c ia s á D io s N u e s tr o S e ñ o r , y

n o s o tro s n o m en o s, a u n q u e (co m o y a h e c o m e n z a d o ft d e c ir ) n o h a y a m o s tu v id o la le s o c a s io n e s d e l v e rd a d e ro e stu d ia r, y e s p o rq u e p e n s á b a m o s q u e l a s le tr a s n o s hobioran s u fic ie i)tem e n te d c e n se ñ a r su p r in c ip io y fin , y ju n ta r o a s té q u e m e d io s o n e n si; a a q u e n o llc% 'ando p rim e ro la v e rd a

d e ra in te b 'g en cia d e lo q u e e s p r in c ip io p a r a b ien ro m e n z tr , n i lo q u e e s v e rd a d e ro fin d o n d e s e d e b e firm a r la áncor» d c n u e s tra s in tcn e io n e s, n o e s p o s ib le m e n o s s in o e n lo s me* d io s a n d a r s in o rd e n y s in q u ie tu d , n o su b ie n d o p o r l a ver*

d a d d e la s l e l r i s to m a r lo b u e o o q u e e n se ñ a n , a n ie s to m ar p o r fin lo q u e e r a m e d io , y e l ú n p o r m e d io . T e n ía m « etiani o tr o in c o n v e n ie n te m u y g ra n d e (d ig o á lo m e n o * de

m í), y e ra q u e l a c r u z n o n p e n s á b a m o s q u e m e re c ía ten er lu g a r n i en c l p r in c ip io , n i e n e l m e d io , n i e n e l c a b o . V o s o tr o s S a b éis q u e s u lu g a r p r in c ip a l e s c n e l m ed io , co fo o

v ic a r ia d e l M e d ia d o r n n e s iro J e s u c r is to . P u e s e sto n o e* p o c o a v a n ta je q u e te n e is s o b re n o so tro s e l e s ta r b ien co n U cruz» u ltra d e l c o n o c e r y s e n t ir la o rd e n d e p ro c e d e r d e l S e ñ o r N u e s tr o J e s u c r is to c ru c ific a d o , a l c u a l ta n io d e b em o s, Iv s u n o s, jío rq u e n o )es d e ja e n tra r cn c l m a r d e m ucho«

D O C U M E N T O S É IL U S T flA C IO N E S . 4 ^ 7

tro p iezo s, y lo s o tro s , p o r sacarle« fu e ra d e llo s co n g r a d a y m is ^ ic o id ia p a r a re d im ir, no s o la m e n te e l t ie m p o , m a s eliam j>ara co m p en d ictaam eate a p r e n d e r lo q u e p o r via» o b licu a s n u n c a a lc a n z a ra n , e s to e s , J e su cris to c ru c íñ c a d o ,

quem p ra d U a m u s, p ro p o n ié n d o le p a r a s e r Im ita d o e n e sta v id a , n o c o m o g lo r io s o y p o d e ro so c n r e in a r d e s ta v id a cor* poraJ, u d eo m odo quo v id eri p otest, a p u d {¡entes et tiventen t lu lí ii ia , et a p u d ju d a o s scandalum , a p ud bonos auleftt D e i

v ir iv i c l D e i •¡apientin.V u e s tr a c a r ta d i á M o n se ñ o r R e x 'eren d ís im o C o n ta re n o ,

e l e u a l lu e g o p o r la p atern a, m e m o ria q u e t ie n e d e v o so tro s

la quí&o le e r , a u n q u e no le fa lta sc ii o tro s n e g o c io s n i escri* turas, y se h o lg ó c o n e lla . D e m is n e g o c io s supra vires rruas, que e s la v e z m e b a ilo , n o q u ie ro e scr ib iro s a l p re se n te ni

tam p o co c r e o q u e s e a n e c e s a r io , p o r s e r a s i q u e m is le tr a s p a ra K o m a fá c ilm e n te o s p o d rá n v e n ir á la s m a n o s. E l n e go cio d e la fe v a m u y a m b ig u a m e n te , y d e m o d o q u e e ii so lo

Üiofi im m ediate n o s c o n fia m o s; q u ie ro d c e ir , q u e lo s m ed io s q u e se to m a n y I r a l l l t n o so n n a d a a p u d hu m an um iu d i- ctitm; e s to ¿ a w K v e o m u y á la c la r a , q u e cu a rito in aá v a n

fa llecien d o lo s m e d io s p a r a r e d u c ir lo s q u e y e r ra n e n l a fe, tan to m a s se n o s o fre ce m a te r ia d e p e rso n a s q u e tV* Jiá e sua quieren to r n a r a d opera p r io r a , i d est, a d m eliorem v ita m , ne et ab tpsis a u fera tu r can d /la hn n n sa u m . U lin ftm p a r a esto

eisent m u lti o p era riif Utifiara tandem f ia t , u i i l l i , q u i lanium ttdi/ienre in U n d u n t fid e m catkuU eam , etia m in e ip ia n t verbis rt tt ia n u ir u iH structuram rta d ifica re e t a d ific a r e ì j m à xim e

a h o ra q u e y a c o n tr a lo s l ic je jc s , co n la s s o la s le tr a s lamjx>- co p u ed en ; e s p o rq u e e l m u n d o e s y a v e n id o h ta l e s ta d o d c l no cre e r, q u e e s m e n e ste r a rg u m e n to s d e o b ra s y s a n g r i; o tram en te, la c o s a v a m u y a d e la n te c re c ie n d o e n lo s erro*

Y a p a la b ra s n o b a sta n n i ra z o n e s p a r a c o n d u ir è ios de a c á y s e m e ja n te s h e re je s . P o r t a n to , b ien p o d é is e x h o r t a r a q u ello s le tra d o s d e P a r ís á q u e p ro cu re n b u s c a r e l E s

p íritu v iv ífic o d e la s le tr a s p o r v ia d e v id a m u y s e ñ a la d a á C ristu , p a t a p o d e r p e r s u a d ir la f e & lo s ca íd o s.

N o <jjgo m a s a l p r e s e n te , ro g à u d o o s l i a ^ i s m is eneo» m ic n d a s p a r a e o o to d o s , e sp e c ia lm e n te d e sp u e s d e v o s u tr » jr C à c e r e s , y M a e s tro Mlon^^ á n u e stro s M a e s tre s , d e G o-

’/ea, e t cu tero s a ìio s , à ly s c u a le a co n o c e ré is q u e h o lg a r ía c o n m is cn c o in ic a d a s .

K 1 S e ñ a r N u e s tr o d c l n o h is sentire de eo in charitate D ei e l p a lie n iia C k r is iù V a le .

D e U a tis b o n a k lo s 12 d e M a y o 15 4 1 .V u e s tr o e n C r is to cari& im o licrm a u o ,

P e d r o F a b r o -

1 4 .

C A R T A D E L B . F A B R O A L P . L A I N E Z .

{ C C . XKXii y x x x T ii, p p . 1 2 5 y 1 j : .)

J H S .

C a r ís im o H e r m a n o e u J esu cristo ;L a g r a c ia y la p a z d e C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a siem p re

en n u e s tra s alm as» fortificán dolas» é e n se ñ a n d o á co n o cer,

se n tir y o b r a r su s a n ta v o lu n ta d .N o p o d ría d e s c r e e r . H e rm a n o m ío e n C r is to N u e stro

S e fio r . c l c s p c c ia l e s p ír itu q u e s o b r e v u e s t io b ien p a rtic u la r re c e b í e l d ia q u e m e fu e d a d a a q u e lla le tr illa d e v u e s tr» m a

n o , h e c h a e n K o m a e l p r im e r d ia d e J u n io ; p o r e so so lo me p a r e c e q u e 05 d p b o m a s d e c u a n to y o p o d r ia ex p lica r. L o q u e d c c ís a c e r c a d e v u e s tro s p a d r e s y n a tu r a l s a n g re de A lm a z á n , c r e e d q u e n o h a s id o n a d a , s e ^ n e ra «J amf>r y e l d e se o q u e m e d a b a N u e s lr o S e ñ o r , m u c b o maym" y m a s lim p io d e l v ie jo A dán» q u e n o fu e ra s i e llo s fiw raa

mis p a d re s seeundnm ca m em : y a s í m e p a r e s c e quo y o Ics qoedo m u y o b lig a d o , p o r l a t a o b u m ìld e y A m o ro sa au d ien -

d a y o b e d ic u d a q u e m e d ie ro n e n lo d o c u a n to y o m e p u d c ic o r d a r se e r le s n e c e s a r io ó c o n v cn ré iite , p a r a su s a lu d CRpi* n tu a l y d e sc a n so d e s u s b e n d ita s alm as» !a s c u a le s n u n ca podro o lv id a r h a s ta l a vista» e n l a c u a l e sp e ra m o s.

Y a h e r e c ib id o c a r t a s d e l m es p re se n te d e A g o s to d e R o m a, d o n d e h a b ía u n a o o p ia d e v u e s tro re c e h im ie n lo d e e&a c iu d a d , d o n d e y o h a llo m a te r ia p a c a a la b a r á C r ís lo

N u estro S e ñ c r , y m e go^ o e n él s o b re v u e s tra v o c a c io n p a ia CSC d o m in io ; y a s í m e sm o lo b a c e e l S e ñ o r O b is p o de C a serta , a l p re se n te N u n c io A p o s tó lic o c e r c a d e l R e y de lo s R o m a n o s, q u i est H ieronym us V era ilu s, quondam Le~ gatus Á postoU cus a p ud V t m t o s , quem tu probe n o sti. S u

Señ oría, c o m o s iem p re , d e se o so d e l b ien d e a lU , re sp o n diéndom e á u n a c a r t a n d a , en tre o tro s , m e e s c r ib e e ste ca* pitulo, e s á sab e r:

A ss a i m i p ia c e , c h e M a e s tr o I .a y n e z sift d e stin a to p er an d ar a V e n e z ia , p e r c h e Ò p e rsó n a d is c re ta , e t d i sa n cta vita , c t dotta., c b e sp e ro n e l S ig n o r c h e fa x à g r a n fru tto , p e i- ehe Ir o v a rà l a m a te r ia d o v e lo p ro c u r a r á d e f a r b e n d is p o s

ta» ch e s a r à p iù fa c ile a d lu i i l la v o r a r in q u e lle p a rte d e lla v ig n a del S ig n o r , c h e a d V . S . n e lla p a rte d is p e n s a ta a d le i, e t lo D o tto r S c o t t o , e t M a e s tro C la u d io , e t i l B o v a d il la ae*

He portioni loro; I l quaH p e r ò non c e ss a n o d e a ffa t ig a ia i p er C h risto e t m a x im e In R a t is b o n a , q u a p ron a erat p o iiv s ad dtftiîioKem quam a d bonam a d iJU u lion tm , e ie . H a c Ule K du s. Dom inuK.

Y o c i e r t a m c n t G m u c b o lie sn p o b a b ia q u e d e s e a b a que a lgun o d e la C o m p a ñ ía fu é s e a llá a n t e s q u e so b re v e n g a n m a yo res d iso lu c io n e s y e rro re s .................. le e s e n co m e n d a d o cne sp e c ia l a l n a e s tr o ...................................................... M ic e r G a s p a -

^ S e ñ o r C ó n s u l d e lo s ........................c ie r ta S e ñ o r a , la c u a l

Conosca M ic e r G a s p a r o ..................................... q u e to d o s y to d a »q u e su p iéred cs h o lg a r á n ......................... m e m o ria d e la s co sa sd e a c á e n s u s .................................................................N u e s tr o S e ñ o r,

A n l N D l C B I L

q u e s i c o ttig e r ii te d iu r e ................................. P a u lo y o tra cd losio c u T ib le s o s a c o rd é is , y u c s p e c ia l k .................e s to s é. lo rae-n o s u n a VC2 i D io s N u e s tr o S e ñ o r, d e se a n d o q u e se me a p liq u e e l f a v o r d iv in o d e lo s ta ie s l u c r e s .

T a in b le o d e s e o siem p re o s a c o rd é is d c D uestras necesi* d a d e s q u e h a y p>or a c á c u a n d o to p a rd e s p e rso n a s f>b^diff i»

te s y p o d e r o sa s c n e l o r a r . Mi<; p a r tic u la r e s neceftidsdat, a u n q u e n o la s p o d ré is o lv id a r fá c ilm e n te , n i d e ja r d e acor* d a ro s d e m is e n fe rm e d a d e s q u e y o t u v e e n P a n n á , y n o » •

lainíi'nte d e la s in ferm cd ad e^ , m a ß elia m d e ra is m u e rt« , p o r ta n to o s p id o , o lv id a n d o lo q u e no ed íftcíi, q u e nom© o lv id é is , d a n d o <íúim g r a c ia s á C r is to N u e s tr o S e ñ o r, e l cual p o r su in fin ita p ie d a d h a s a c a d o ta n t a s a lu d d c e so s mis

m a le s , m a s c ie rta m e n te d e c u a n to ja m á s s a b r é re c o n o s e « b a s t a q u e y o le n g a u n a m e n te y u n c o ra z o n c e le s t ld , d» m a n e ra q u e y o p u e d a d e c ir c o n m u c h a v e r d a d , q u e dichos® fu e la e n fe rm e d a d q u e íam m u H ism od is n o s ii, ^ o /tta m ócmkm cooperata est, s in e q u a .u t f ie r i p otest, nunquam & u p i« a cocos-

c c r , n i h a lla r , n i b u s c a r ca n to s re m e d io s c u a n to s e ra n nec«* s a n o s p a r a c o n v a le s c e r d e la a m a la s d is p o s ic io n e s q u e y o te* n ía a n te s d e c a e r m a lo , p o rq u e b ie n s a b c is q u e u n m bifcto atioq u in ta n b ie n d is p u e s to , n u n c a p u d ie ra c a e r e n la tal

in fc im e d a d si p rim e ra m en te n o fu e ra a lte ra d o y in c lin a d o * l a t a l m a la d is p o s ic ió n . L a s s a n g r ía s b ien s ig o ifíc a b a n qu« y a la s a n g re d e sd e m ucl»o a n te s e s ta b a n ia l d is p u e s ta . Plu* g u ie s e à la M a d r e d e D io s N u e s tr o S e ñ o r q u e y o p u d iess

d a ro s n o t ic ia d e c u a n to b ie n h a e n tra d o e n m i a in ía y que* d a d o d^ sd e q u e y o o s d e jé e n P la s c n c ia h a s ta e ste d ia p r e sen te , a sí e n c o n o c im ie n to c o m o e n sen cir s o b re la s cosas d e D io s N u e s tr o S e ñ o r , d e su M a d re , d e su s siantosángele*» y s a n ta s a lm a s d e l c ie lo y d é l p u rg a to r io , y d e la s co sa s que

so n p a r a m í in e s m o ; s o b ro n d s a lto s y b a jo s ; m is e iilrare* en m í m e sm o y sa l Ires; m u iid a r e l c u e f p o , y e l á n im a , y «I e sp íritu ; p u n lic a r e l c o ra z ó n y d e se m b a ra z a rlo p s r a re ce b if lo s d iv in o s liq u o re s , y re te n e r lo s y m a n te n e rlo s; pídiesd©

p a r a tüdc,> g r a c ia s d iv e r s a s , b u s c á n d o la s y p u ls a n d o po**

^ D O C üM Ü U fO S È IL l/S T P A C tO N E S . 4 6 1

i l la s ; a si m e sm o c u a n to t o c a ¡ü p ró jim o , d a n d o N u e s tro S eñ o r m o d o s y v ia s , y v e r d fü c s y v id a s p a r a c o n o sce rle , y

sen tir s u s b íe o e s y s u s m a le s e n C r is t o j p a r a s o p o r ta r le , y p ad ecerle , y c o m p a d e ce rle ; p a r a h a c e r g r a c ia s p o r é l, y pe dirías; p a r a b u s c a r p e rd o n e s p o r é l , y e x c u s a c io n e s , h a b lan d o b ien p o r é l d e la n te d e s u d iv in a M a je s ta d y sus

Santos-E n s u m a d ig o , H e rm a n o m Ío, M a e s tro L a in c z . q u e y o

no s a b r é Jam ás r e c o n o s c ít , n o d ig o p o r o b r a s , m a s n i aun }K>r p e n sa m ie n to y s im p lic e a p r e h e n sió n , U s m e rc e d e s quo N u e stro S e ñ o r m e h a h e c h o , y h a c e , y e s tá p ro m p tísim o para h a ce rm e ; a lig a n d o to d a s m is c o n lr ic io n e s , s a n a n d o to*

das m is e n ferm e d a d e s , y m o s trá n d o s e ta n p r o p ic io á to d a s m is in iq u id a d e s . J p si g lo r ia . A m e n , É l s e a b e n d ito p o r to d o

^ d e to d a s la s c r ia tu r a s p o r eJlo. A m e n . E l s e a siem p re hon rado e n s í y e n su M a d re , y e n s u s á n g e le s , y e n s u s

S an to s y S a n ta s . A m e n . É l s e a m a ^ if ie a d o y s o b r e to d o en sa lza d o p o r v ia d e to d a s s u s c r ia tu r a s . A m e n . Y o d ig o

amen d e m i paxtt?, y o s ru e g o q u e le a la b é is s o b re e s te v u e s tro H e rm a n o , q u é y o a s í lo b a g o s o b r e to d a U C o m p a ñ ía . E l S e ñ o r O tto T r u c b s s c s B a r o , a l p re s e n te N u n c io A p o stó - h co , q u e f u i in v ia d o p o r a c á á in tim a r e l C o n c ilio , se v u e l

v e á R o m a , y m e A4 d ic h o q u e h a b ía d e p a s a r p o r a h í, y Ti<3 s in h a c e ro s s a b id o r d e s u v ia g^ . P o r t a n t o , o s s u p lic o le v is ité is y Ic c o jn u n iq u d s e n la s c o s a s q u e s a b é is q n e son

p a r a su e d ific a c ió n ; p o rq u e a^í lo d e s e a s u S e ñ o r ía d e su p a rte . Y n o d e je ís d e e sc r ib irm e e n p a r t ic u la r p o r su m a n o , p o rq u e su S e ñ o r ía n o fa lta rá e n ín v ia m ie v u e s tra s

ca rta s.D e n o so tro s y o n o d ig o n a d a , re m itién d o m e á la s n o t i

c ia s q u e p o d ré is re c e b ir d e lo s d t R o m a . E s t o s d o s capella* n « v a n e d ifica n d o c o n s u s p e re g rin a c io n e s q u e h a c e n m p»ra m enduiltilg , no» »hslantibus lem p cribn s, hom in tbus. ha~

resibus, ca U risqu e qutbincít*»que co n lra riis , e tc . Y o c o m o te n go ird a n t ig u a c o n d ic io n d e a b r a z a r m u c b o y a p r e ta r p o co , ■roy h a c ie n d o o tr o p e d a z o ín / á í , e l spe, e i ¡ongantrniiate,

4ÓS AJ'LhDICP. IT,

qu aM d a t D o m in u s; g u a rd á n d o m e a lg o d e la. im p o itu n id e d , y d e la s in c re p a c io n e s y re d a ra u c i< ^ e * , l r « t a firm arm e tn

68tc p u e b lo : Jst de h is s a í ís . C r is to N u e s tr o Sîáor p *ra s ie m p re ja m á s s e a e o o u e stro coQ Ü nuo f a ? o r y a n ip a io .

P e d r o F a b r o .

D e S p ir a , á lo s 30 d c A g o s to d e 1542.S fh r is c r ilo . = X m i e n C r is to N u e s tr o S e ñ o r H e rm a n o e l

M a e stro l^ a u ie « , t e ó lf^ o y s a c e rd o te d e J e s u c r is to ; sa* b rá n d é l e n e l m o n a ste r io d e Sar\ S a lv a d o r , ó o o ca sa de! K rn o . L e g a d o d e V e n e c ia , e n V e n e c ia .

1 5 *

C A R T A D E L P . P E D R O F A B R O A S . I G N A C I O .

( C C . u , L V , LVT, L V tí . u x , p p , x8 * » X94» x ç j . 19R y 2 0 0 ,)

jfis.M u y R e v e re n d o e n J e s u c r is to P a d r e :L a g r a c ia y p a z d e N u e s tr o R e d e m p to r s e a siem p re cn

n u e s tro f a v o r y a y u d a .M u c h o d e se o te n e m o s d e b a b e r e a r ta s d e V . R . . porqu#

á ir»e p a r c s c e y a c o s a e s tr a ñ a n o h a b e r v lç to d e V - K . p a la b r a n in g u n a p a r a m í d e sd e J u lio p a s a d o ; ic y e o d o así,

q u e c a d a d ia b ^ r i a m e n e s te r a lg u n o s a v is o s y d o cu m en te* , a lle n d e d e s a b e r e n to d o la v o lu n ta d y p a r e s c e r d e V . R«, J m á x im e e s ta n d o e n e s ta s p a r te s d e E s p a ñ a , d« d o n d e han s a lid o tu d o s lo s v ie n to s d e c u a n ta s c o n tr a d ic c io n e s h a p a

s a d o la C o m p a ñ ía ^ a s t a a g o r a . E l O b is p o d c C a la l io r fa t v

cHb< á V . R . , c o m o q u ie n d e s e a m u c tiü cn q u e n n so tro s ó otro« d e la C o m p a ñ ía fu é se m o s á s u o b is p a d o , p a r a d e s c á r e d e s u c o n s c ie n c ia . N o s o tr o s n o o&am os ta n á la c la ra resistirle, n i ¿ o tro s , c o m o se r ía n e c e s a r io ; a u n q u e e n ningu*

n a tn a jie ra n os p a r e z c a , q u e h a y a m o s d e e s ta r e n tra m b o s fuera d e s ta c o r te . H a s t a a g o r a n o s e n o s o fre sc« n in g u n a conCradiccion, p o r n o h a b e r o b ra á la c u a i s e d e b a co n tra* J ic c io o , auníûe y a h a h a b id o p re d ic a d o r q o « h a d ic h o en

p ù lp ito a v is a n d o , q u e s e g u a r d e n d e aJgoD os q u e s e c u d a n p o r la s c a s a s c a r g a n d o l a s m u je r e s d c e scrú p u k > s; te m o

que lo d ig a p o r n o so tro s . P e o r s e ñ a l e s e n q u e a lg u n o s p o r vitu p erio d íg a n q u e so m o s P a p is ta s . V , R . ru e g a « á J e s u cristo p o r m i, q u e c ie r to m i»chc lo h e m e n e s te r e n p articu *

)ar. L a s m a y o r e s te n ta c io n e s q u e a l p re se n te s ie n to , so n en e l im a g in a r d e s fa v o r e s p o s ib le s in -sp ir itu /alsitatis^ N u e s tr o S eñ o r q\iiera c a ie n t a r m is e n tra ñ a s c n s í y lo q u e e s im* p erm u table . O tr a s v e c e s e s t a o t a l a a b u n d a n c ia d e l e sp ír itu d e e sp e ra n za c o n tr a r ia , q u e e s ta c h a y o tra te n ta c ió n : a sí

a o d o in le r spem e l m elum , p o r d o « btar firm e e o io q u e n o so rauda jam ásr. V . R . n o s e s c r ib a a lg u n a s c o s a s e n p a r t ic u la r sobre d e có m o n o s h a b e m o s d e h a b e r p o r a c á c n e s to s p r in

c ip ie s , q u e h a s ta a g o ra n o h e m o s c o m e n z a d o á m e n d ica r . M on señ or P o g g io s e n o s o fre sc e e n to d o , y y a h e m o s com en* zado ¿ to m a r d e su S e ñ o r ía á ra z ó n d c u n d u c a d o p o r c a d a sem an a, d o v e y e n d o e o o tr a p e r & o D a n in g u n a ta n e n te ra y

tan p ro m p ta v o lu n ta d . D e l d e C a la h o r r a ta m b ié n tom are* n ios a lg u n a c o s a e l t ie m p o q u fts n S c o r i a e stu v ie s e a q u í. E n e ste m e d io to rn a re m o s á v is it a r a l P r ín c ip e y l a P r in c e s a .

M on señ or P o g g io d e se a m u c h o s e e r e n co m e n d a d o á to d a la C o m p a ñ ía , y a s im ism o M o n se ñ o r M o n te P o lic ia n o . P o c o s d ia s h ¿ q u e e s c r ib í la s o tra s c a rc a s q u e v a n c o n e ste co rreo . B s n tm d e lo s masu>s d e M o n se ñ o r P o g g io p o d ré is a d ie z z a r

v u estra s c a r t a s k s u S e ñ o r ia e n e s ta c o rte d e i P r ín c ip e . Y a h e d ich o e n la s o tr a s d e c ó m o se r ía p o s ib le q u e y e n d o M . S im ó n á R o m a , e l R e y m a n d a se i l la m a r a lg u n o d e lo s

d o s p o r ru an ten er Id d e P o r tu g a l. V , R . n o e s c r ib e q u id iu -

ris . y q u é se h a b r ia d e rcsp u D d er e n t a l c a s o & su A U eza.

E l P . P o n c io s e fu é a l)á c o n ü a c] p a r e s c e r y v o lu n ta d d e

M . Sim oD ; p e r o su ton tacioD b a s id o ta n p ro b a b le , q u e me* r e s c e e n tero p e rd ó n y a c o g im ie n to . E s t o ra e a tre v o á decir

i V . R . e o D o n ib r e d e M . S im ó n , d e m o d o q u e e n rccib íéo - d o lo s e h a g a c u e u ta q u e M . S im ó n lo b a ro g a d o . S u v u e lu s e r á co n fo m jo a l p are& cer d e V . R . , p u e s su e s ta r c n Coim * b r a e s t a o t o p r o v e c h o s o . A q u í u o m e a la r g o m a s e o d e cir

e s tr e c h u ra s y p o q u e d a d e s ¿ V . R . , Ia cuaJ n u n ca se suele e s tr e c h a r p o r f la q u e z a s q u e s e le c a c n te o .

D e V a lla d o lid , á 1 4 d e A b r i l 15 4 5 . = H ijo m ín im o de V u e s tr a R e v e r e n d a . = P e d r o F a b r o .

S o b u s e r ilo : — jás • = P a r a e í P . M a e s tro Iñ ig o .

16.

C A R T A D E D O Ñ A J U A N A D E C A R D O N A

P A R A E L P . I G N A C I O D E L O Y O L A ,

Prcptiaiio O e n e ra l de la Curnpam ja de J e m s *.

{ C . LXX)!II, p i g , 2 6 6 .)

j í s .M u y R e^ 'eren do S e ñ o r y P a d r e e n C r is to J esú s:C o m o c l S e ñ o r n o s i n v ía s e cn e s ta t ie r ra á e sto s s iervo *

s u y o s y d is d p u lo s d e v in d . p n ra l a sa lu d d e n u e s tra s alm as,

y o c o m o a q u e lla q u e m a s u e c e s id a d q u e n in g u n a o lr a tenia»

saciidA de otra ccrpia d «l mi. flonfitiüo.

l l e ^ á p o n e r la m ia «n m a n o s J c m i P . M a e s tro M i-

ro a ; y a u a q u c n o le c o a o c í luc€^> c o m o d e sp u e s d e la pri* m e ra h o ra le v a n tó e l S e ñ o r e a m í u n a a fic ió n n iu y g ra n d e con m u y c r e c id a fe , U n to q u e e m p e c é á d e s e a r q u e to d a s m is o p e ra c io n e s fu esen o rd e n a d a s y g u ia d a s p o r 61; y s a b ien d o q u e d a b a n u n o s e je r c ic io s , q u e c o n v e n ía n m u c b o p a r a

la sa lu d d e l á n im a , su p liq u é m e lo s d ie s e . N o m e lo s otor* g ó , a n te s ra e lo s h iz o d e s e a r m u c h o tie m p o , h a s ta q u e víen* do m is lá g r im a s y d c la m a n e ra q u e D io s m e lo d a b a k ten* tir , co n stririé n d o le l a c a r id a d o to rg v in e lo s , y m e lo s dtó la seraan a d e P a s io a , d o n d e m e d ió e l S e ñ o r á s e n tir l a s q u e

en m í á n im a h a b la e n o fe n sa s u y a , y d e s e a r c u r a r la s . A b r íó m i e n ten d im ie n to y m o stró m e e l v e r d a d e r o c a m ia o q u e h a b ia d e to m a r; s in tie n d o q u e e s te m e h a b ia in v ia d o e l S e ñ o r en su lu g a r , p u e s n o so m o s d ig n o s d e t r a t a r c o n su d iv in a M a je sta d s in o p o r m e d io d e te r c e r o s q u e m a s s ie rv o s s u y o s sean> c o m o p o d e m o s v e r p o r c l b ie n a v e n tu r a d o S a n P a b lo ,

q u e le d ió a l P r o fe t a A n a n ía s . Y e n l a o b e d ie n c ia e n lo m as recio , a u n q u e fu e ra d e s a c r if ic a r m is h ijo s , l a fe g ra n d e q u e cn e lla m e h a díw3 o e l S e ñ o r e s fo rz a ría m i f la q u e a a , y ven ce* r ia e l a m o r m a tc r a a l p a r a b a c e r lo m u y lib re m e n te , ten ien d o

todo a q u e llo q u e p o r )a s a n ta o b e d ie n c ia m e fu e re m a n d a d o p o r v e rd a d e ro s e r v ic io d e la n te d c l S e ñ o r ; p u e s É l o b e d e c ió b a sta la m u e rte , y m u e rte d e c r u z , n o p a r a r b a s t a m o rir co n É l to m a n d o la c r u z , y c o m o l a q u e n o s o tro s p o d em o s to m a r s e a e s ta a b n e g a c ió n d e n o so tro s m e sm o s, y re s t itu ir n u estra vo lu n ta 'd en la d e q u ie n n o s l a d ió lib re p o r te rce ro

s ie rv o suyo> ju s t o e s p o n e r to d a s s u s fu e rz a s h a s ta a lean * ¿ ario , y n o te m e r a l e n e m ig o n i s u s ten tacion es» a u n q u e e l m u n d o y e s ta s u v a n id a d y f la q u e z a n u e stra le a y u d a s e n ,

p erm itién d o lo e l S e ñ o r p o r p ro b a rm e . C o n fio ta n to d c su D iv in a B o n d a d , q u e s e r á to d o p a r a se rv ir le , y v is to m i P a d r e d e la m an era, q n e e l S e ñ o r m e d a b a á s e n tir l a p e r fe c

ció n d c la o b e d ie n c ia , a c o m p a ñ a d a d e lo s o tro s d o s v o to s p o b re za y c a s tid a d , y v íe n d o la a b u n d a n c ia d e m is lá g r im a s, p o rq u e se m e d e tu v ie s e e n tra r cn s e r v ir a l S e ñ o r co n

i. 30

lo q u e ra a s p o d ía , re c o n o c ie n d o m í v id a p a s a d a cu á n to le h a b ia o fen d id o c a d a h o ra; y v íe n d o q u e e n la q u e m e queda n o p o d ía d a r a lg u n a re c o m p e n s a a l S e ñ o r , n o co in o debía,

m a s c o ra o m a s p o d ía , p u e s le d a b a to d o lo q u e te n ía , cooce* d ió m e lo , re s e rv á o d o se la v o lu n ta d d e v o id . s í s e lo co n ced ía c o o d isp en sa cío Q d e l P a d r e S a n to . Tvsta fá c il se rá d e haber, y U v o lu n ta d d e v m d . te n g o y o m u y g r a n co n á a n z# í*n d S ü ñ tjr y e o la c a r id a d d e v m d . q u e n o ra e s e r á n e g a d a ; y

a s í s u p lic o á v m d . q u e . a c a b a d a d e le e r e s ta , m e v e a och ad a

á s u s p íe s c o n to d a la h u m ild a d y lá g r im a s q u e te n g o y p u ed o , p id ié n d o le e sto J<3laote d e l S e ñ o r p o r c a r id a d , p a r a m as s e r v ir a l S e ñ o r h a s ta la rau erte; y p u e s e s ta n u n c a faltó

e n v m d . p a r a n a d ie , n o f a l la r á p a r a m í, Y a s í m ism o le su* p lic o y p id o m e re c íb a e n e s ta s a n ta C o m p a ñ ia y religioD d c l S a o tíb ijn ü y d u lc e n o ra b re ^ e J e s ú s , p o rq u e d e sd e m i o iñ e z q u e c o m e n c é á re co n o c e r, se im p rim ió e s te SanCísíZBO D orabre d e J e sú s e n ral co ra 2 o n y ^ o trah a s; y n u n ca su* p ^ l la m a r a l S e ñ o r e n ra e d lo d e m ís tr ib u la c io n e s , s ío o eoA

e s te d id c ís lm o n o m b re d e J e s ú s , y á su S a c r a t ís íf lia M adre p o r su s a n ta C o n c e p c ío n . Y s ie m p r e p o r e s to s m e d io s al*

c a n z a r g ra n d e s m e rc e d e s ; y a s í lo m u e s tra s u S a jit ís im a M a je s t a d , p u e s h a s ta a h o r a q u e h a y s ie rv o s y re lig io s o s d e su S a o to n o m b re , n o m e h a d a d o i s e o t ir có m o le h a b ia d e ser

v i r y n o o fen d eile ; h a b ie n d o m u c h o tie m p o q u e m e d a rauy g r a n d e s a fe c to s to d o p a r a b a , h a s ta q u e l le g ó m í P . M aestro M iró n e n e s ta t ie r r a , s ie n d o d e la s a n ta C o m p a ñ ía d e m i S e ñ o r J esú s; y n o h a b la d o s m e ses q u e y o e ra v u e lta 4 esta

tie rra , q u e h a b ía s e is a ñ o s q u e e s ta b a fu e ra s ig u ié n d o la co r

t e e o n p le ito s , y h ijo s p e q u e ñ o s , y t r a b a jo s g ra n d e s , q u e na* b i a e n e llo s p a r a m a s q u e m u je r. Y e n tre lo s o tro s e l q u e m^s d e s a t in a d a m e lle v a b a y m a s a p a r t a d a d e l s e r v ic io d e l S e

ñ or, e r a e l d e m í v iu d e z y la c a u s a d e e l l a , p o rq u e m e m a. ta r o n á m i m a r id o un wsta c iu d a d d e V a le n c ia , d o o d e é l é

y o é ra m o s n a tu ra le s ; y c o n e s ta p a s ió n sa lí d e e lla p a r a pe* d ir ju s t ic ia , y co n e s ta m ism a p a s ió n v o lv í á e lla p a r a ven

d e r to d o lo q u e te n ía , y Im ie , y n u o c a m a s v o lv e r á e lla . V

ÜOCÜSÍBNTOS í IL U ST B A C IO N B S. 4 6 7

c o n la v e n id a d e m i P a d r e m u d ó lo e l S e ñ o r d e t a l m a n e ra , q u e a g o r a llo r o p o rq u e llo ré , y llo ro p o r q u e n o s u p e llo ra r.

A s í q u e, p u es s u v o lu n ta d d e b e n s u s o b ra s e n m í, y la s d e s u s s ie rv o s d e v m d . c o m o m a s s ie r v o s s u y o s , y S e ñ o r, y P a dre, y C a b e z a , y P r e p ó s ito d e e s ta s a n ta C o m p a ñ U y d e to< d o s fo s q u e d e e lla d e se a m o s se r , e& fu ctzc la m ía p a r a r e s t i

tu ir la c n la d e l S e ñ o r p o r m e d io d e m i l ’ . M . M itu n , esta n d o la s u y a y l a m ía d e b a jo l a o b e d ie n c ia d e v m d ., y d e ja n d o y o h ijo s, d e u d o s y a m ig o s , y e l m u n d o , a u n q u e d é l m e viebe

señ o ra , y n e g a n d o 4 m í m e em a y to d o p o r e l to d o , y d a rm e p o f m u e rta , y r e s u c ita r e n s e r v ic io d e l S e ñ o r . Y no

te m a v m d . f la q u e z a d e m u je r , p o rq u e d o u d e e l S c ñ o t pone la m a n o , d e lo f la c o h a c e fu e rte , y c u a n d o la a lz a , lo fu e rte se h a c e f la c o . C o n fio e n e l S e ñ o r q u e c r ia r á e n m í n u e v o y lim p io c o ra z o n , y e s p ír itu re c to d e n tr o d e m is e n tra ñ a s; y q u e a u n q u e se e sc o n d a d e m í e l S e ñ o r , 0 0 e sc o n d e rá á m í

d e s í, n i s u s s a n ta s iaspiracioH O S n o se la s d e te m á , a n te s n os la s t o m a r á con g r a c ia y g o z o d c l E s p ír it u S a o to á to d o s Sus s ie rv o s . T o m á n d o m e i re p re se n ta r d e la n te d e v m d . d e ro d illa s y p o n ie n d o m is lá g r im a s e n s u co n sp e c to , le su p lico

cu a n to h u m ild e m e n te p u e d o m e o to rg u e e sto y m e d é su b e n d ic ió n , y n ie g u e a l S e ñ o r p o r m í, y q u e s e h a g a su Ran« ta v o lu n ta d e n m i, p u e s d e h o y m a s tie n e v m d . o b lig a c ió n p a ra e llo , p u e s le to m o p o r v e rd a d e ro P a d r e y S e ñ o r e n la tierra . Y p o r n o d a r p e s a d u m b re á v m d . co n m a s la r g a c a r ta , a c a b a ré c o n l a m a n o lo q u e e l d e se o n o a c a b a r á h a s ta la m uerte; y s u p lic a r é s ie m p re a l S e ñ o r p o r su s a n ta v id a ,

p a r a q u e c o n eÜ a lle v e m u c lio s á la e te rn a . A b í p le g u e a l

d u lc ís im o J esú s.T)e V a le n c ia .D e la b u m ílim a s e r v id o r a d c vm d ..

D o ñ a J o a n a d e C a rd o n a .

1 7 -

C A R T A D E D O Ñ A J O A N A D E C A R D O K A

A L P . I G N A C I O D E L O Y O L A ,

gtn craJ d t i a C o m p a A la de JesQS ^

( C . L x x u i , p4.g . 2 6 6 .)

jfts .M u y R c v c r e o d o y m í c a H s im o P a d r e e n C r is to .L a g r a c ia y p í z d e l E s jÁ r ilu S a n to s e a e n n ucslxaS aJ-

m a s . A m e n .K l q u e c o n v e rd a d e ra fe p id e , a u n q u e le n ie g u e n , n o por

e s o c e s a su p e tic ió n ; y a s í l ia r é y o , c a rís im o P a d r e m ío y

S e ñ o r , q u e a u n q u e m u c h a s v e c e s h a y a e scr ito ¿ v m d . y agora h e h a b id o s u rc sp u e sü L ,n o p o r e so b e d e sc o n fia d o d e su c a

r id a d . a n te s s e b a e n ce n d id o m a s m i d e s e o y c r e c id o tan to m i fe , q u e m e h a c e s e n tir e n m í q u e a si c o m o e l S e ñ o r , apretá n d o le m u c h o s e n la tu r b a , s in tió q u ie n to c a b a la fim bria d e s u ro p a , a w , c a r ís im o P a d r e m i o y S e ñ o r , s u it ir e is de

m í q u e U ego á to c a r l a v u e stra ; e n f ia n z a d c s la su p liq u é & m i P . M a e s tr o M iró n m e a c a b a s e d e d a r lo a e je rc ie io e , y

a s í lo e lo s d ió co n m u c h a c a r id a d ; y e n e llo s n i fu e ra de e llo s , e n te n ta c ió n n i d e s c o n s o la c ió n , n i cn d e so la c ic o m

e sc u rid a d , n o b e se n tid o n i s ien to e n e l S e ñ o r q u e m e llam e á O tro c a b o sin o d e b a jo d e sta b a n d e ra y , a m p a ro d e la C o m p a ñ ía d e l n o m b re d e J esú s. Y a sí está a p a r e ja d o tn i cora-

' S a c a d a <l«l m s . f lo M n im o .

d c k ; u m b n t o s i i l u s t r a c i o n b s . 4 6 9

20Ü, c a iís im o P a d r e m ió y S e ñ o r; a p a re ja d o e€tá m i cora* z e a , h u m ilia d o y e c h a d o á v u e s tro s p ie s , d o n d e n u n c a se

U cva n ta rá , d a n d o v o c e s c o m o la C a o a j i e j , h a s ta 1 11« m e s a a o to rg a d a ia s a lu d p a r a m í aJraa, q u e e s ta e s la v e r d a d e ra liija , j>ues n o c o a m e n o s n e ce s id a d p id o , n i c o d m e n o s íe e sp e ro . P o r e s ta i lo s o tr o s h ijo s h e d<5 «4 o lo s b ie n e s, de to d o d e sp o s e íd a , p a r ie o te s y a m ig o s , a p a rtá n d o m e d e e llos,

y a u n m a s lo q u e rr ía e s t a r , p u e s n o so n s in o a m ig o s d e la ca rn e y e n e m ig o s d e l á n im a , R cc< ^ id a e s to y s irv ie n d o lo s p o b re s d e C r is to , em j> ezando á p o se e r e l te so ro d e l a p o b re za , e sta n d o in d ife re n te e n to d o p a r a qu« i a v o lu n ta d d e l

S e ñ o r se c u m p la e n m í p o r m e d io d e v m d . Y s i e n Ronâ m e qu iere , & llá m e t e m á ; y s i n o s o y d lg o a d e v e rm e e n su p re se n c ia y r e c ib ir su b e n d ic ió n , y á la s I n d ia s m e m a n d e ir ó q u e d a r a q u í, ó d o n d e q u ie ra q u e v m d . m e m a n d a re , lo o b ed ece ré b a s t a \» m u e rte : q u e q u ien id o m a s d e m il le

g u a s co n p a s ió n d e so r d e n a d a p id ie n d o ju s t ic ia , n o s e e s p a n ta rá d e ir o tr a s ta n ta s , y a u n to d o lo q u e m e q u e d a d e la v id a , cxi p e r e g r in a c ió n , b u s c a n d o la m is e r ic o rd ia , c o n a jn o r

y p o r a m o r d e A q u e l q u e e s p o se e d o r d e e lla y d e to d o , y p o r to d o lo d e jó to d o , Y p u e s e s a s e n tra ñ a s lle n a s d e ca n * d a d se h a n a b ie r to p a r a r e c ib ir i o tr a s , ca r ís im o P a d r e m ió y S e fto r. n o la s c ie r r e v m d . p a r a r e c ib ir á m i, a u n q u e in d ig n a s ie r v a d e lo s s ie r v o s d e J esú s; y e n c o n fia n z a d e ste d u lc ís im o S e ñ o r y d e v u e s tr a p ie d a d , e sp e ra ré l a re sp u e sta d e vm d . L a c u a l le s u p lic o , c u a n h u in ilm e n te p u e d o , s e a lo

ro as p re sto q u e fu e r e p o s ib le . Y p o r n o d a r m a s p e s a d u m b re , a c a b a r é s u p lic a n d o ¿ N u e s tr o S e b o r lo g u a r d e c o n ío* d o s lo s d e l a C o m p a ñ ía , y e n s a lc e e n s u s a o t o s e r v ic io .

D e V a le n c ia .I n d ig n a s ie r v a d e lo s s ie rv o s d e D io s ,

L a p o b re viud&D o ñ a J o a n a d e C a rd o n a .

TI1 8 .

D O N A C I O N D E L A R O S E R A L D R . T O R R E S '.

(C. UOÍXIJÍ, pág. *91.)

j í s .A 24 rtft D ic ie m b r e d e 1545.L a m n y n o b le S e ñ o r a I s a b e l R o s e r , m u je r q u e fu e de

M o se n P e r J o a n R o s e l d e B a r c e lo n a , re n u n o ia o d o p rim ero y a n te tcx la s c o s a s , m e d io ju ra m e n to , to d a s Ia s le y e s , fue*

ru s y o rd e n a m ie n to s e n f a v o r d e la s in u jero s h e c h o s , n o forz a d a n i e n g a n a d a , sinr> d e su p ro p ia v o lu n ta d , e n l a m e jo r m a n e ra y fo rm a q u e p u d o , y d e d e re c h o m a s p u e d e y d eb e v a le r , h iz o d o n a c ió n , c e sió n y tra s la c ió n , q u e se d ic e e a tre v iv o s , a l R d o . S e ñ o r D tíc to r M ig u e l d e T o r r e s , c lé r ig o d c la d ió c e s is d e Z a r a g o z a , q n e e s ta b a p r é s e n le , y a ce p ta n te ,

c o n v ie n e á s a b e r, d e to d o s lo s b ie n e s, c e a s o s y re n ta s c o t - te n id o s en u n a c é d u la q u e a llí p re se n tó y y o 1 « a lta v o z , d e la n le d e lo s Icstig o a d e su so e sc r ito s , c u y o te n o r e s este. S o b r e la c iu d a d d e B a r c e lo n a y d e to d o s y cu a lesq u ie ra

Otros, a » m u e b le s c o m o ra ic e s , h a b id o s y p o r h a b e r , q u e en c u a lq u ie r m a n e ra le p e r te n e z c a n y d o n d e q u ie ra q u e estu* v ie re n , co n to d a s la s c lá iu u la s d e d o n a c io n a c o stu m b ra d a s , la c u a l d o n acio Q d i jo q u e h a c ia , y h iz o a l d ic h o S e ñ o r D o c-

lo f , p o r c l m u c h o a m o r y b u e n a v o lu n ta d q u e Ic tien e , y por* q u e a n s í le p la c e h a c e r d e s u s c o s a s p ro p r ia s , co n t a l co n d i

c ió n y DO d e o tra m a n e ra , q u e e l d ic lio S e ñ o r D o c to r T o r-

De )a coleccion iviquib.

res h a dft d is p o n e r y d is p o n g a , y h a g a d e lo s d ic h o s b io ie s co n fo rm e ¿ la v o lu n ta d d e l d ic h o M o s« n P e r J o a n s u m a rido, co m o c n s u te s ta m e n to s e co n lie n e , y m a s lo q u e la di* c h a S e ñ o ra Is a b e l R o s e l d e c la r a r e cûo fu é v o lu n ta d d e l di*

c b o su m a rid o , l a c u a l v o h in ta d 61 le d e c la rñ á e lla a n te s que m u riese , y to d o e sto se g ú n y co m o , y c a d a y cu a n d o qne e l R d o . S e ñ o r Ig n a c io d e L o y o la , P r e p ó s ito d c la vene* r a b ie C o m p a ñ ía d e J e s ú s , a u P e r la d o , y S u p e r io r d c l a d ic h a S e ñ o ra Is a b e l, co n fo rm e & lo s o b re d ic h o m a n d a r e y ordena«

r e s in n in g u n a ta r d a n z a ; y e s to p o rq u e su c o n c ie n c ia y la d el d ic h o M o se n P e r J o a n R o s e l, s u m a rid o , s e d e sc a rg u e n , y la v o lu n ta d d e l d ic h o a u m a rid o y e l testan^ ento q u e h izo se cu m p la n ; s o b r e lo c u a l to d o o to rg ó c a r t a d e d o n a c ío n con la s re n u n c ia c io n e s y c lá u s u la s a c o s tu m b ra d a s , á d ictá - m en d e sá b io s , n o m u d a d a la s u s ta jic ia d e l h e c h o , q u e fué h ech o e n R o m a e n la c a s a d e m o ra d a y h a b ita c ió n d e l a di*

ch a S e ñ o r a R os^ I, e sta n d o p re se n te s lo s S e ñ o re s I ñ ig o L o - pc2, D o c to r e» m e d ic in a , y E s t e b a n d c E g u ia , c lc r ig o s d c T o le d o y d e la d ió c c w s d e P a m p lo n a re s p e c tiv a m e n te , t e s

t ig o s p a c a e llo h a b id o s y ro g a d o s .

R E N U N C I A D E L A A N T E R I O R D O N A C I O N '.

j í s .E l R e v e re n d o S e ñ o r Ig n a c io d e L o y o la , P r e p ó s ito d é l a

v e c c r a b le C o m p a ñ ía d e J e s ú s , P e r la d o , y S u p e r io r d e l a d i ch a S e ñ o r a Isá b cU a , y e o cu iu s fHanibtts c lia hlô p ro fesió n ,

Dc la colecciun roraaiu.

f iü ic o d o n o tic ia d e l a d ic h a J o n a d o a a rr ib a c o n te n id a , can

t o d a s la s c lá u s u la s y c o n d ic io o e s d c e lla , d ijo : q u e aten to q u e é i c o n ñ a m u c h o d e la re c titu d y s a o a e o s c ie o c ia d e la d ic h a S e ñ o r a T sa b e lla R o s c I, y q u e e l te s ta m e n to y vi>lun* t a d d e l d ic h o M o se n P e r J o a n s u m a iid o p o r e lla serán b ie n c u m p lid o s y e fe c tu a d o s, d e t a l m a c e r a q u e s u Conden* d a y l a d e s u m a rid o q tied en lin ip ia s y d e s c a lc a d a s , decía*

r6 y d ijo , q u e e l S e ñ o r D o c to r M ig u e l d c T o r r e s , q u e p re s e n te esU .b a , s in n in g u n a d í la d o n n i o b s tá c u lo retrocedie* s c y re n u n c ia s e y r e fu ta s e la d ic h a d o n a c io n á é l hech a en la d ic h a S e ñ o r a Is a b e lla , p o rq u e a n sí c u m p lía a l s e r v id a

d e D io s y d e s c a r g o d e é l y d e l a S e ñ o ra Is a b e lla , y que co m o s u P e r la d o y S u p e r io r d is p e n s a b a c o n e lla p a r a que p u e d a te n e r y p o se e r lo s d ic h o s b ien e s a n s í y d e la m anera y c o n lo s v ín c u lo s y c o n d ic io n e s q u e b s te n ia a ijte s d e la d ic h a d o n a c io n , co m o s i n u n c a la h o b i« ra h e c h o n i q u e lo6 h o b ic r a d e ja d o , p a r a q u e c u m p la l a v o lu n ta d y testam en to so b re d ic h o s , c o m o v ie r e c o n v e n ir á su c o n c ie n c ia y d e su m a rid o ; y lu e g o c l d ic h o S e ñ o r D o c to r T o r r e s d ijo que, e n c u m p lim ie n to d e lo sobredicho» re n u n c ia b a y c e d ía , y re* nuDCÍ6 y ce d ió á l a d ic h a S e ñ o ra Is a h e lla to d o s lo s d ichos

b ien e s d e q u e le h iz o d o n a c io n , y d ijo q u e d e s is t i* y se a p a r ta b a d e e llo s co m o s i la d ie b a d o n a c io n n o le fu e se he* c h a , la C ual q u ie re q u e d o v a lg a , d í se a d e a lg ú n val^ * c i e fe c to , y c o n s in tió q u e s e c a s a s e y a o n la s e p a r a siem p re

ja n iá s , e s ta n d o á e s to p re se n te s p o r te s t ig o s e l d ic h o S e ííor D o c to r L o p e ? , y J u a n d c A Jm a rá z, c lé r ig o do la d ió ce sis de P la s e n c ia .

A lo s 2 5 d e D ic ie m b re d e 1546

' E o u é n d a a c d o M g o n e l ciio e c e ia n q a e e tn p ie ss ¿ c o n ta i el

a ñ o , 0 0 e l dÍA d c i N a c lm ic s c o del tin o e l |vn fM ro d e Eoeroi

2 0 .M E M O R I A L

P B & S E K T A D O

A L S U M O P O N T I F I C E P A U L O I I I ,

»ABA

se q u ü M e i loa de la C o m p a ñ ía e l ca rg o de m o o ja a y lo u je ie » *.

( C . L m ¡ n y p á g . 2 7 0 y 292.)

P e a tís s im e P a te r :D e v o t i S a n c t ít a t is V e s t r ? O ra to r e s , P rs e p o s itu s e t Pres*

b y te ñ S o c ie ta t is l e s u ín E c c le s ia S a o c ts e M a r i * d e S tr a la , in a lm a U r b e , a S a n c t it a te V e s t r a e i e c t s , inbtitutac e t app ru b atss, n on d c s in u n t, p r o v i i ib u s e t te n u i ip s c r u m fa* cu íta te , e:cereere s e in q u o tid ia n is o b s e q u ü s E c c l e s i a D e í

' 9« M p ia d o este m em orial d«l ira»lado q u e p u blicaro n lo s

dre» B o lin e o # (Á eta S a n c t . l u í . . í o tn . V I I , | . * 1 3 , 4 1 4 . 4 1 5 ) , to m a d o à t ì

o n gin a l e iia te n te efl e l A r c h iv o d e l a uiSA p ro tesa d e R o m a . E l A n a l de

la co p ia b í^ a n d ía o a m an ifie sta q u e e l a u tó gra fo rom an o 'donde lo sa*

cafo n n o se ría m a l q u e n n a m inu ta d e l que se p rese n té a l S u m o P o n tífi

c e , pn es a d e m á s ¿ e l a im perfección üe e a u d o ce m e n to . la c lá o s o la 6hi- o»a c o a te n ja m u ch a * p a la b ra s e n a b rcv ía io ra <jue co a tó b a stan te descj*

fraxloe. S o a u reapaldo e s ta b a eicritr^ de IctrA de S a n Ig n a cio : (Sobre

n iQ je m profeaas.» L o B B olan d o e (n n . 4 rfr— ao) traen Oft la rgo breve

del P a p » en <jue d e i c a ^ á l a C o m p a fiía d e l cuidado y gobiern o d e Isa -

b ri RcrScr y n criad a I'rancÍE«;» C ru O lss, y á eD ^s la a d isp en sa d e lo»

> o iM de o b ed ien cia y po bre2 a <]ue i l a m ism a C o m p añ ía te n ía n hech os*

e l D o m in i N o s t r i le s u C h r is t i , c t c c n s e q u e o te r SanctitA úa V e s tn e , e iu sd e m io t e ir is V ic a r i i . Q u u m a u tem P ccsb yL tri su p ra d ic li ’ a n on n ulU s m a g n is v ir is , p r e c ìp u e io p artib u a H is p a n ia ru m , so U iciteo tu x a d su a c ip ie n d a m cu x a m mona*

c h a ju m e t rau U en jm fie r o t« D e o s e r v ir é cu p íen tiu m ) e * h in c ip s i o ra to re s , a n iiu a d v erten teR h o c u n u m e ss e m a g o u m im p e d i m efltu m csteriss ü íH ciís in o b s e q u iu in D e i s ib i ìn c u n *

b e o t ib u s , e x ip s o p r io c ip a li S a j ic t it a t is V e str® io s titu to , e t q u u o i a d h u c h a :c .c u r a e iio rd iri in c ip ia t a tq u e ìm pedxri p o s e e v id e a tu r , e t p a r v u m im p ed i ni e n tu m in p rin c ip io d e in c c p s m a iu s fier i, a d b eatìsa im o a S a n c U ta tis V«stra? pe* d ea h u m ilitc r rc c u rru n t, s u p p h c a jite s d c g r a t ia s p e c ia li, ut in eoru in io s titu t iu n c a c S o c ie ta t is c o n h n o a tìo n e , q u e p ro

c x p rc a s a h a b e a tu r d e v e r b o a d v e rb u m a c e x p r im i p osait. d ig n u tu r d e c la r a r c a c d e c e rn e re m a g o u n t e s s e im pedim «s« tu m c ^ te iiS ofH eiis e to b fie q u iis D e i s ib i in c u m b e n u b u * e x ip a o S a n ctita tis* V e s t t * p r in c ip a li in a títu tü , cu raro aliqiia* ru m m o n ia liu m v e l s o ro ru m , s e u q u a n im c u n a q u c m ulìeru m s u sc ip d re , a u t ip s a ru io v o tu o i aJ iq u o d , v e l o b ed ien ciam re*

cipere> ip so s q u e a d h u iu sm o d i c iira m m u U en im suacipieo- d a m n u lio m o d o te n e r i d c b e re , n e c e oru m lo s t it u t o e t So*

c ie ta t i e x p e d iré .N o n o b fttao tib u s, e tc . *E t cu m (a h ro fja tìo n e) *, e ie ., e t d e c re to e t prohib iU o-

n e , e tc ., e t q u o d p r e s e n te s p e r B r e v e seu p e r lit te ra a ( f « *

ira d u io r ia s) * S a n c tÌ ta t i VcsLrse p o ss in t e x p c d ir i.

* E l orìgin « l tenift p n .

Lii» palabra» puesta» entre paréntesis e»»ban «n abreviatura.* Mo M podo ver bies ei decia eonlriuíict^rUrnm 6 cmiruáuUridS-

2 1 .

INSTRUCCIONRAnn •

P O R S . I G N A C I O A L O S P P . L A I N E Z Y S A L M E R O N

A » n M . C< H « C l U U D & T B C N t O ^

( C . L X X K .p ig . 2 56.)

j i s .C o m o e s m M e stftr, <]ue D io s n o s a y u d e y fa v o re z c a

p a ra Ir a la r co n lo s p rójim oB , á g lo r ia s u y a y p ro v e c h o de Jas a lm as, a « e s m c o c s t c f q u e n o so tro s n o s a y u d e m o s y sea io o s c u id a d o s o s c a D u c n ro s n iijiis tcrío s , p o r q u e d e o tra m an era h a re m o s m a s d a ñ o q u e p ra \ 'e c b o á a q u e llo s c o d

quien tr a ta tnos, y e llo s ta m b ie u n o s le h a rá o á n oso tro s. P u es p o r n u estro I n s t itu to d o p o d e m o s h u ir e l t r a t a r c o d lo s b<VDbtes, e s D icn cstcr q u e v a m o s m u y p re v w iid o s y a d

v e r t i o s , p a r a q u e le s A p ro ve ch e m o s á e llo s y n o d o s des* ap ro véch em e« á n oso tro s; p a r a e sto t r e s c o s a s h a b é is d e m ira r gen era lm e n te , q u e soD tr e s a v is o s , e n q u e s c co n tie n e n f>ttos m u c h o s . E n e l C o n c ilio b a b e ís d e b u s c a r s o la m e n te

1»! g lo n a d e D io s y b ie n d e la Ig le s U ; fu e ra d e l C o n c ilio ha* b e is d e p ro c u r a r a p r o v e c h a r á to d o s, s e ^ i^ c l I n s t itu to q u e profesáis; e n casa> y e n tre v o s o tro s , h a b é is d e te n e r m u ch u

* T o n u d a de Ia V id « d e S a n t r a c i o , l 'o r «I P . F ra n cisco Q a r.

c U , lib. I V , ca p , 8.

47^ a p ì n d i c r h .

c u id a d o d e n o o lv íd a lo s d e U p r o p ia p e r fe cc ió n y a p ro v e ch am ien to » s a b ie n d o q u e e s ta p a r te e s n e c e s a r ia p a r a cum* p lír la s d o s p r im e ra s , y q u e e l d ia q u e o s o lv id á ie is d e vos*

o tro s, n i lu s e a r c is a l p r o v e c h o d e la s a lm a s , n i e lh ie n d e la I g le s ia , n i la gIo ri:i d e D io s , s in o v u e s tr a h o n ra y ínteré» p ro p io -

Y em jSezandü p o r e s ta te r c e r a p a r te , q u e o s dispcm e p a r a la s o tr a s , h a y a e n tre v o s o tro s s u m a p a z y c o n íó r m id ^ d e v o lu n ta d e s , y c n eu&Jito fu e re p o s ib le d e p a re ce re s y scq- te n e ia s . N in g u n o s e fie d e su p ro p io ju ic io , n i se p a g u e d e m a

n era d e sn se n tir , q u e d e s p r e c íe e l d e lo s d em ás; a n te s te a g a s u ju ic io p o r s o s p e c h o s o , y c x a m ia c le lo u y b ie n , p csáu d ole co n 1& n iz o u y p ru d e n c ia . P u e s se e s p e ra c a d a d ia q u e ven g a C la u d io j a y o a l C o a c i l io , e n v ia d o d e l C a rd e n a l d e A u g u s ta , to d o s e s ta re is ju n to s , y e sco je re is d e n o c h e alguna

h o r a ]>ar& c o n fe r ir la s c o s a s q u e s e h a n tra ta d o e a e l C u aci- Ho y U s q u e se h a n d e t r a t a r e l d ia s ig u ie n te . P a r a co aset- v a r o s m e jo r e n h u m ild a d y c a r id a d , ro g a r á u n o alternativa* m e n te to d a s la s n o c h e s á lo s o tro s d o s co m p a ñ e ro s , q u e ccc r ija n y r e p re a d a a lib re m e n te s u s fa lta s p a r a q u e la s enm iend e , y n o se e sc u sa rá ní d a r ¿ ra z ó n d e lo Que h a h e d ió siao

e s q u e se l a p id a n y m a n d e n q u e la d é . P o r la s m añan as d e lib e ra r e is ju a t o s lo q u e h a b é is d e h a e c r e n d d ía , y dos v e c e s a l d ía s e p e d ir á c a d a u n o á s í m ism o c u e n ta d e sus

a cc io n e s .l i n e l C o n c ilio c o n v ie n e q jic s e á is ta r d o s y co n síd e rx d s*

en e l h a b la r , e s p e c ia lm e n te e a la s c o s a s q u e s e h a n d e h a c e r 6 d e te rm in a r, e n o ir á ^ s o tro s , a te n to s y sosegado«, y s a g a c e s p a r a e n te n d e r la s e n te n c ia y p a r e c e r d e lo s q u e h a b la n , p a r a to m a r d e a lli o c a s io n d e re sp ca id e r cu a n d o fuere n e c e s a r io , ó d e c o n se n tir e n e llo y a p r o b a r lo cu a n d o c o im - n iere . E n l a s d is p u ta s q u e s e o fre c ie re n , tra ire is la s raroi»«^

q u e h a y p o r u n a y o tra p a r te , p o rq u e n o p a r e z c a is m uy a d ic to s á v u e s tr a se n te n c ia ; y p r o c u r a d c o n to d a s v u estra s fuerzai» q u e n in g u n o d e v u e s tr a s p a la b r a s s a l g a sen tid o 6

d e sa z o n a d o . D v la s c o s a s q u e tr a jé r e is , n o d a ré is p o r a u lo f

á níD guno d e lo s t í t o s , e s p e c ia lm e n te d e lo s p rím e ro s y n o

b le s , s in o e s h a b ie n d o irüradn y tr a ta d o la s e o s a s m u y dcs- paeif>, s ien d o ig u a le s c o n to d o s y d a ñ o s o s á n in g u o o . S i la s

c o sa s q u e s e tra e n á d is p iiU p id e n q u e d e is v u e s tr o v o to , d iré is c o n g r a n p a z , se re n id a d y m o d e stia v u e s tra seoten - d a , c o n c iiiy e n d o c o n e s ta s 6 s e m e ja n te s p a la b r a s : salvo U cri iudiH o- N o s e g u iré is o p in io n e s n u e v a s q u e p a r e c e se in d m a n á la s d e lo s h e re je s , 6 d e a q u e llo s q u e s ig u e n oove*

dad es. Y m ie n tra s la I g le s ia n o d e fm ie ie a lg u n a d c la s p a r tes, p ro c u r a r e is n o a s e n tir n i u fin u a r n ^ ^ n n d e e lla s c o n ad h esión , a u n q u e o s p a r e z c a m u y pjt> bable. D e u n a co sa

h a b ^ s d e e s ta r p e r s u a d id o s , q u e e n la s d o c tr in a s . 6 sea n a d q u irid a s c o n e s tu d io y d ilig e n c ia h u m a n a , 6 e n sen a d a s d e D io s , im p o rta m u c h o tr a ta r la s d e s p a d o , co ra o quien está s e n ta d o d e s c a n s a n d o , y n o d e p rie sa , c o m o q u ien co rre y v a d c c a m in o c o n d e s e o d e l le g a r a l térm in o ; y a s í, e n e l d is p u ta r n o m iré is v u e s tr a c o m o d id a d y c o n v e n ie n c ia , s in o

la d e a q u e l co n q u ie n h a b c ls d e d isp u ta r .F u e r a d c l C o n c ilio n o p e rd e ré is o c a s io n d c a p r o v e c h a r

i to d o s e n c u a n to p u d ie re is , a n te s b u s c a re is la s o ca sio n es d e c o n fe s a r á lo s q u e q u is ie re n , d e p r e d ic a r a l p u e b lo , d e e n señ a r á lo s n iñ o s l a d o c tr in a c r is t ia n a , d e m ftve r á lo s

h o m b res á la p e r le c c io u p o r m e d io d e lo s e je r d c io s e s p ir itu a le s , y fin a lm en te, d e v is it a r lo s h i> spitalcs y c o n s o la r y a y u d a r ¿ lo s e n fe m io s c o n grai^de c a r id a d , p a r a q u e d E s- ^ r it u S a n to b a je ta n to m a s a flu en te m e n te s o b re e l C o n c ilio , c u a n to c o n m a s f e r r o r s c h u b ie re n d a d o a n te s m u c h o s ejem * p ie s d e h u m ild a d y c a r id a d . E n lo s serm o n e s n o to c a r e is

n in g ú n l i^ a r d e q\\<i h a y a c o n tr o v e r s ia en tre lo s c a tó lic o s y p ro ttístan tes, s in o io á fi v u e s tro se rm ó n se o rd e n a rá á m u d ar la s co stu m b re s y p e r su a d ir la o b e d ie n c ia á la s a n ta Ig le s ia

c a tó lic a . E n lo s s e rm o n e s p e d ir c is a l p u e b lo fre cu e n te m en te q u e ru eg u e á D io s p o t lo s a d e r t o s d e l C o n c ilio . E n e l o ír co n fcsio n e« c o n sid e ra d b ie n lo q u e d e d s á lo s p e n ite n te s , y 00 le s a c o n s e jé is n a d a s in g ra n d e c a u te la y p iu d e n c ia , per*

su a d id o s q u e lo q u e d ijé r e is a l p e n ite n te á l a o n g a se h a de

publicar despues. P o r penitencia tes daréis algunas oracio* nes por e l fcli¿ suceso del Concilio. E o esplícar y dar ra¿on de los ejercicios «spiritiutlcs, y generaliDente cn todas U s conversaciones, no coasidcreis que habíais en secreto sitio cn público, para m edir vuestras palabras, y no decir nada que no queráis «epa alguoo. K n dar estos mismos ejercicws fa r d a r e is estas reglas, que no darcls otras mediCaci(>ne« b.no las de la primera sumaua, sluv es á m uy pocos que tra* tan de )iacer eleccioo de vid a por las reglas de las elcccío> nes. N o permitiréis flue se oWigueo con votos, ni los pon* dreis eo aposentos mtiy estrechos. L a s leyes y preceptos de los ejercicios los m iti^ reU cuando bubiere necesidad, y pri hcl pálmente con aquellos que los ban de hacer entera* ment«-

Hn el m odo de ensenar la doctrina crístinna ¿ los niños, os acomodareis á la edad, paru iiio s instruyendo suavemca- te en los misterios de la £e, esplicáadolos segnn la eapaci* dad y condicion de los oyentes; y estas doctrinas ucaüa* reís, exhortando brevemente á los oyentes á que procureo con oracion lia c c r á D ios propicio al santo Concilio. Cad* cuarto dia visitareis alternativamente los boapltaJes pi'ibü* eos, en horas que no sean desacomodadas para los cnfer* mos; y fuera de confesarlos, procurareis consolarlos y mili* gar su dolor, no solo con buenas palabras sino con al|^D regalillo, segTin vuestra posibilidad; y también Ies amonestareis que se acuerden en sus oraciones de rogar á D ios por eí Concilio que se ha empezado i celebrar. E n cualquier conversación 6 coloquio que tuviéreis con los hombres ha* beis de buscar ocasion de lo que mas importa, que es ex* hortarlos ¿ la penitencia y á toda, virtud; y siempre habeia d c tener delante dc los ojos procurar, no solamente el provecho de uno, sino de todo el orbe cristiano. A sí como en las cuestiones y argumentos es bueno hablar poco, asi para cscitar á los hombres í seguir la virtud y hnir los vicios ha d c ser b oracion larga, llena d c caridad y afecto.

22.C A R T A D E L O S P P . L A I N E Z , S A L M E R O N Y JA Y O

A SAN IGNACIO

(CC. LÜÜS y LKV7iD,p¿g. ¿56 y *89,)

J E S U S . M A R IA .

La, gracia y p az de Cristo Nuestro Señof sea siempre en nuestro contínuo faTor y ayuda. Amen.

H oy hemos cecebído las d« V . R . y U s otras que con ellas venían, y de las buenas nuevas de la gloria d e N ueslro Se* ñor y salud de las alm as que de todas parte» vienen, mucho en el Señor nos ¿ « n o s holgado, y así pensamos harán los Señores y a m í^ s á quien pensamos comunicárselas. N osotros, despues que cscrebímos, nos oeupanios parte en estudiar iac materias que se tratan* en el Concilio, porque siempre se ofrece, 6 ¿ boca ó en escrito, decir lo que sentí* mos i diversos Prelados, allende que por mandamiento de los Rm os. nos haJlamos en las congregaciones que se hacen de teólogos; parte tam bién en confesar diversas personas^ y entre ellos algunos Prelados; parte en visitar algunos en* fermos, y tam bién muc)ios, ó los m as de estos Señores P relados, y siempre, com o esperamos, con alguna edifieacíoo y provecho. Tam bién en esta tierra han recogido ios pobres y los tienen en un lugar fuera de la ciudad, donde son proveí* dos de los Rm os. Legados principalmente, y también de las líraosnajs que para ellos se cogen, y allí nos íraos cada

* B m * c t r t a y l a flíguienle la» e¡ P. U cm ch a ca de lofi CK(({lna*

I m que ctistiAo en Nápulcs bácía «I de 1804.

4 3 o A i ’ b N D l C B 11.

uao su ve z á decir M isa á los pobres, y ensenArles la vía del Señor, y exhortarlos á cam ioar por ella con consolackm y edificación nuestra y de ellos. E l leer y predicar pública* m eóte y A es deseado de diversas personas de varias nacío* nes, y aun han hecho que un Arzobispo hable á los Lcâdoe» y en ellos se ba visto Toluntad buena á cualquiera obra Que sea «n servicio de N uestro Señor, y especialmente el Reverendísimo de San ta C ruz ha mostrado el deseo y prometido que lo concluirá con los otros Rm os. Y así specamM cada, d ía la resclucioo aparejados para haecr en todo la obedieii' c ia . P le ^ e á N uestro Señor guiarlo Codo cotno m as sabe ser serricio suyo, y en este m edio que sc concluye nof? oen- pamos, como arriba habemos dicho, juntamente con el cui* dado de baeer oracíoo por el Concilio, y con los ejercidas á algunos sacerdotes, y en otras cosa^ grandes no nos inje* timos, n i entremetemos sino en cuanto somos mandados; y en esto y en lo demás de guardar en parte lo que V . K . nos ordenó, y para cada dia de m ejcc tinta cumplillo, desea* m os mucho la ventda del M aestro Pedro F a b ro , y aeria m ucha ecnsoladon de lodos que se viniese poi' B olo5a y Ferrara, Padua, y Venecia, y Basan, porque cn todas estas partes, aunque de pasada, speram os cn Nuestro Señor que se consolará, y él consolará y edificará muchas abnas. N o ocurre por agora otra cosa síno que pues aun por ia car* ta, podré eo parte ver nuestro frió y nuestra necesidad, por amor de N uestro Señor nos encomiende á K1 en sus ora* ciones y en las d c todos los Hermanos de la casa, á ¡os cuales, coo todos los otros Señores y amíg:os de fuera, mu* cho deseamos ser encomendados en d Señor N ucitro, ei cual á todos conserve y aumente en su santa g rad a.

D e Trento, á 4 de Junio de 1546.D e V . R . hij os y siervos en Cristo. L a in ez.= Salm crmi.

C laudio Jayo.Sobreseriin. A l Rdo. P . mió en Cristo M « e r D . Ignatio

de L oyo la , Prepósito de la Com pañía de Jesu in Sancta M aria della Strada, appresso di Sao M arco, in Roma.

2 3 ‘

C A R T A D E L P . S A L M E R O N

E N K O M B I S

de iM <3U« «subas en el Concilio, qoe eran el F . LÚRez, Jayo y él,

l San I|pacío.

J E S U S . M A R I A .

L a g rá c ú t y p a z rfe C r is to N u e s tr o S e ñ o r s e a siem p re

e n Duestxo c o n tin u o fa v o r y a y u d a .Lí> q g e p o r ^ o r a h a y q u e h a c « r s a b e r e s , q u e t o d a v ía

n os o c u p a m o s e n a q u e lla s c o s a s m e n u d a s p a r a la s c u a le s fuim os ia v la d o s , e s á s a b e r a lle n d e d e a ^ u a s con fesio* n es co n tin u a m o s « a e n s e ñ a r y d e c ir M is s a á lo s p o b r e s y h a cién d o le s h a c e r o ra c io n v o c a l, y h a c ié n d o la ju u t o co n e llo s p o r e l s a c r o C o o cÜ ío . Y p o rq u e te n ía n m u c h a o e c e s s i-

dad d e l v e s t ir , b a b e m o s p ro c u ra d o q u e e a a lg u n a m a c e r a fue&ec e n e sto a y u d a d o s ; y e s p c r u n e c ta c d o q u e e l vestir* k>s d e to d o p u c t o n o le s h a c ia p r o v e c h o , p o r q u e se ib a n é lo ju g a b a n , c o m o d o s d e llo s q u e s e v ís l ie r o c h ic ie ro n , h abe*

m o s to m a d o p o r e s p e d ie n te d e b a c e r a lg u n a s c a m is a s qo« p a r a v e ra n o le s sirv-en d e to d o ; y a s í, c o o a lg u n a s lim o sn a s ûe alg;unos P r e la d o s h a n d a d o se b a n h e c h o m a s d e trein*

t a ca m is a s , c o n la s c u a le s se h a n co n so la d o t a n t o co m o O tr o s h a r ía n co n se n d o s m a y o r a z g o s 6 g ra n d e s b e n e fic io s ; y

a iu iq u e e s to e r a o fic io b a s ta n te y c o n v e n ie n te p a r a n oso tro s,

h a n q u e rid o iam en lo s R m o s . L e g a d o s q u e n o s h a lle m o s e n

la s c o n g re g a c io n e s , d o n d e d e la n te d e s u s Srâs. K m a s . y d e lo s o tro s S e ñ o r e s P r e la d o s , lo s te ó lo g o s U icen b u p a r c c c r

so b ro lo s d o g m a s q u e g e b a n d e d e fin ir p o r c i d e c re to , y

T . I , 3 »

entre ello» también nos(?trus hemos dicho, y por pracia de N u ístro Señor con mucha satisfacción de los oyente®, axi Prelados com o teólogos, y tanto que diversos Prelados ban querido que les demos en scripto nuestro parecer; otros que tam bién p o r m al¿ información no mostraban tenemos tanta 9ÜcÍon» agora la muestran, tanto, que es poco m^noé de otro estrem o, y esto no para en palabras, ni en caricias, ní en decir bien en absenda, sino viene también i obras, como es ayudar ¿ los pobres y querer tambtcn iiifurm adon sobre las m aterias que se han de hablar en congregaciones. Una persona m uy principal entre otras, que es pariente de Po* lanco, nos vio o á decir que en Spaña cuando oyó decir de aquel su pariente que teoia aficioo 6 nosotros, que le habia lástim a y pensaba que hubiese perdido el seso, y que aôra detpues de haberse irôrmado de la Compaí^ía, le tiene invi> día. y ve que todo es vanidad sino servir á D io s , y le parece que cuanto mas mira nuestra profesion, m as le parece cosa acert&da; y de símiles personas y casos, no es monee* ter hablar cn partíciUar, porque serta U ^ o proceso. Nos* otros fuim os á besar las manos eu nombre d e V . R- al Reverendísimo Cardenal Pacheco y a l Señor D . Francisco de Toledo; y del Señor D . Francisco 00 es menester babl^ , sino que siempre crece la afición que tantos años h i que h a mostrado, y asi agora una parte dcl tiempo que estuví* mofi coo su Señoria se ga*t<S en quejar porque no le visiti* bam os, y se holgó mucho de saber de V . K ., á la cual mu* ch ü se encomienda. E l Rm o. Pacheco se holgó lambíea m ucho y se la in via á encomendar, y dice que tiene mucbo deseo de velle, y que quería m ucho verle aquí en el Concj* Uo, pero sí no, piensa de verle en Rom a y hotgarse coo éL A nosotros nos muestra m ucha vcduntad y amor, y nos ruega que muchas veces le visitemos; tiene eo su con'pañía diêr* sas persooas doctas eo teoIoâ, com o son Alonso de Cas* tro y V ega, los cuales nos tienen m ucha afición; y el Castro, que primero es*taba ma! informado, demandando par* ticularroonte y proponiendo sus esccópuJos, quedó muy sa*

r •

D O C U M E N T O S È I L U S T S A C I C N E S . 4 8 3

tisfcch f) y co n te n to , p o r g r a d a d e N u e s tr o S e fto r. E l c u a i á

Indos n o s d é su g ì a c i a ciin ^ p H d ap ara q u e le p o d a m o s s iem p r e s e n 'ir .

D e T r e n to , á 10 d e J u lio d e 1546.N o m in e om nium ,

D e V . R . B Ìe rw e a C r is to ,S a lm e r ó n .

24.

C A R T A D E L C A R D E N A L C E R V I N I

A S A N I G N A C I O *,

(C.cit, pig. 386.)

j A s ,

M u y R e v e re n d o P a d r e Ig n a c io :P o r v e n tu ra s e b a b r á m a r a v illa d o V . P . d i q u e y o h a y a

d eten id o a l P , L a J n c2 ra a s d e lo q u e V . P . y é l d e se a b a n . M a s y o lo b e h e c h o á b u e n fio» p o rq u e h a b ié n d o le y o d a d o

ca rg o do r e c o g e r to d o s lo s e rro re s d e lo s h e re je s , a » tocan* te s á lo s S a c ra m e n to s c o m o á lu s o tro s d o g m a ;;, q u e se han d e c o n d e n a r e n c l C o n c ilio ; y s ie n d o e s te t r a b a jo la r g o y d c

m u ch o s d ia s , n o m e h a p a r c c ld o d e ja r le p a r t ir h a s ta q u e le a c a h c ó le p o n g a e n térm in o s q u e o tr o le p u e d a acabai^ para, lo c u a l h a b r á a á n m e n e ste r a lg u n o s d ía s m a s. A s í que p id o y ru eg o á V . P . q u e te n g a p o r b ie n e s ta co i» fia n « , q u e

y o h a g o d e s u v o lu n ta d y d e l a del P . L a in e z ; y s i t o d a v ía I c p a r e d e r e o tra co s a , y q u is iere q u e e s t a o b ra q u e d e im p e r

fecta , e n d in d u m e a v is o se h a rá lu e g o lf> q u e m e e scr ib ie re . N u e stro S e ñ o r le co n se rv e e n s u g r a c ia .

D e T r e n to , fi lo s 5 d e F e b r e r o d e 1547.

' E s traducción i i i P. AlcÍ2!ir.

2 5 .

L O S P A D R E S D E L A C O M P A Ñ L ^

E N E L C O N C I L I O D E T R E N T O .

( C . L c n , p i g . ¿ jC .)

E l C o n c ilio d e T r e n t o s e re u n ió t r e s v e c e s e n tre s p o n tif ic a d o s d is t in to s . L a p r im e ra , b a jo P a u lo I I I , d u r ó desde

13 d e D ic ie m b r e d c 1545 h a s ta 14 d e S e tie m b re d e 1547, c e le b r á n d o s e d ie z sesicjoes, o c h o e n T r e n t o y J o s c n B o - ly i i ia . á d o n d e s e tra s la d ó e l C o n c ilio c l d ía i x d e M a rzo d c X547; la s ^ u o d a re n n ic n fu é e o t ie m p o d c J u lio I I I , d e s d e 1.* d e M a y o d e 1552 h a s ta 38 d e A b r i l J o 1552 > c o n seis sesio n es; y l a te r c e r a e n e í p o n tific a d o d e P Í o I V , coroenza* d a á x8 d e E n e r o d e 1562, te rm in ó c o n e l fe liz re m a te d»J

C o n c ilio , d e sp u e s d e xiu eve sesiones» e l 4 d e D íc le m l« » d e 1563. F lo r e c ía n e n a q u e lla s a z ó n m u c h o s h o m b re s íns^ * n e s e n s a b id u r ía y p ru d e n c ia , y lo m a s e s c o g id o d e ellos

T in o a) C o n c ilio , 6 c u a n d o m e n o s, a u n q u e d e le jo s , tuTO g ra n d e p a r te en é l; m a n d a ro n la s p r o v in c ia s d e h . críatiaji- d a d p re la d o s e m in e n te s; la s c o rte s , h a b iU sim o s d ip lo m tó * e o s; lac re lig io n e s y u n iv e rs id a d e s , i a f lo r d c s u s doctor«*» filó so fo s y teó lo g o s s a p ie n tís im o s , in sig n e s ju risco n su lto » ,

d o c tís im o s in té rp re te s , y b a s ta m u y p u lid o s hu m an isU » . G ra N lsim a s c a u s a s m o v ie ro n £ c o n v o c a rle ; h e re je s q u e con d e n a r . a tr e v id o s y d e sa lm a d o s c o m o n o se h a b ía n v is to h a s ta e n to n c e s ; m ale« q u e re m e d ia r , p ro fu n d o s é in v e te ra d o s; g r a v e s y a rra ig a d o s a b u s o s q u e re fo rm a r- C u a n to 6 lo* a su n to s q u e s c tra ta r o n , a p e n a s ca b e n m a s in ip o rta n te s: de

l a E s c r it u r a y tra d ic ió n , fu e n te s d e to d a la s a g r a d a doctri-

l i t ; d« 1* c a id a d e i h o m b re p e r e l p c c a J o o r ig in a l, y d« s u s c o o s e c ú e n c ia s ; J y l a s a lu d o b ra d a p o r e l R e d e o to r , a p lic a d a

e n ia ju s t if ic a c ió n m e d ia n te s u gracJá i co<ipcrftndo «1 lib re a lb e d río d t l h o m b r e , a u m e n ta d a c o o c l m é r ito d e l a s bue*

fiés o b ra s , c o n su m a d a co n e l d o n d é l a p e r s e v e ra n c ia , y c o ro n a d a co n la s re co m p e n sa s d e l a g lo r ia ; to d a l a d o c tr in a d e lo s S a c ra m e n to s y d e l s a c r ific io ; la io v o c a c iu n y c l C ü lto de

le s S a n to » , d e s u s im á g e n e s y re liq u ia s; e l p u rg a to rio ; la s in d u lg e n c ia s; y p o r lo to c a n te i l a d is c ip lin a , a p e n a s qu ed ó c n la s p e rso n a s, e n la s c o s a s , c n lo s e s ta d o s y ju ic io s d e ia Ig le s ia , y e n e lcu lto » p u o to s o b r e e l c u a l n o s e le g is la s e , y en

q u e n o se re fo rm a s e a lg o , ó p o r lo m e n o s n o s e d e ja s e orde* n a d a y p r e p a r a d a la re fo rm a . E x a m in á r o n s e e s to s a su n to s co n d ilig e n te y p ro lo n g a d o e s tu d io ; d is c u tié ro n s e c o n s u m a a m p litu d , d e te n c ió n y lib e r ta d ; d e c re tó s e e n e llo s , d e fin ie n d o ó le g is la n d o , c o n la s a b id u r ía e n e l fo n d o , e l p u ls o y

a c i o t o c n l a fo n n a , y h a s la la p e r fe c c ió n e o e l e stilo , q u e a d m ira o to d o s lo s ju s to s a p re c ia d o re s e n lo s d c c r c lo s dog* m á t i c « y d is c ip lin a re s d e l C o n c ilio d e T r e n to , y q u e dan c la r o te s lim o n io d e l a a s is te n c ia d c l E s p ír it u S a n to . L o s fru to s fu e r o n c u á le s d e t a l ¿ r b o l d e b ia n e sp e ra rse : co n te n e r lo s a so la d S re s estrapjos d e \x h e r e j ía , p o n ie n d o e o c la r o lo s

ó rro res y m a la fe d e lo s h e r e je s , y l a n in g u n a s a t is fa c c ió n y c o n fia n z a q u e e llo s m ism o s te m a n d e s u d o ctrin a ; a firm ar á lo s f ie k s e n la f e . d á n d o le s c la r a , lim p ia y s in c e ra la v e r d a d e r a e s p lic a e io n d e lo s d o g m a s d e l a fc ; y u n a re fo rm a v is ib le y p e rm a n e n te , q u e fu e ra u n iv e rs a l, s i la v io le n c ia d e lo s h e re je s y lo s a m a ñ o s d e m a lo s c a tó lic o s h u b ie ra n c o n

s e n tid o q u e e n to d a s p a r te s s e p u s ie se n c n e je c u c ió n lo s d e c r e to s d e re fo rm a . B ie n c a r o p a g a r o n a n o s y o tro s su

p e c a d o .P u e s e n e s te ta n a u g u s to C o n s e jo d e to d a la c r is t ia n d a d ,

q u is o . D io s q u e a p a re c ie s e , n o s in g lo r ia , la C o m p a ñ ía d e J e s ú s , a p e n a s s a lid a e n to n c e s d e la c u n a , y q u e cj» é l, aun*

q u e U n n iñ a , d ic s e i l a I g le s ia fru to s q u e fu e ro n m u y estí* Q iados, y lo s re co g ie se ta m b ié n p a r a sí c o p io s o s y s a lu d a

bles. A l convocarle por primera vez Paulo ITI, maod6 & San Ignacio escoger tres d c sus compañeros que fuesen allá dc teólogos pontificios, y el Santo designó i los P P . Pedro F abro, D iego Lainez y Alonso SalmMoo; pero i F abro le salteó la muerte en K om a antes que hubiese tenido tiempo de ir á Trento, y á njng:uno se puso en su lugar. L o s P a dres L ain ez y Salmerón se presentaron en el Concilio ft iS de M ayo de 1546, y encontraron en él al P . D r. Claudio Jayo, procurador del Cardenal Obispo de Augsburgo, Otón Truchses, llegado cn Diciem bre del año anterior, y al P a dre Juan Covillon, belga, escclente en la lengua griega y no menos cn la filosofía y teología, que enseñaba en ta universidad de Ingolstadt, el cual solo los habia precedido unos diez y ocho di as, mandado por Guillerm o, D uque dc lia* viera. A principio del año siguiente vino tam bién á Trento, poco antes üe la traslación á DoIodíq, e3 gran D r, 13. P . P edro Canisio, teólogo dc Adolfo, O bispo d c Colonia, según Pallavicin i, ó del Obispo de Augshurgo, como quiere Bar- toH, y asistió al Concilio hasta su primera suspensión. V ivían los cuatro juntos en una pobre casa, habiendo rehusado cortcsmcnte las posadas mas espléndidas que se Ies ofrecían, y tratándose con ía pobreza que ú la humildad qne profesaban con venia. Comenzaron^ seguía la orden que tenían de San Ignacio, por ejercicios de humildad y propí* abnegación, disponiéndose con ellos á recibir las ilu s tra d a nes dft Dios, sín las cuales poco vale el natural ingenio» por aventajado que sea, para penetrar en las oscuridades dc la íe; visitaban á ios enfermos en los hospitales y á los pobres en sus albetûcs, sirviendo á unos y á otros en ofidoe bajos y repugnantes á la carne, mendigando para socorrejlos, y añadiendo la limosna espiritual d e la doctrina que les enseñaban y predicaban, y del remedio de sus alm as que le» conferían cn el sacramento de la penitencia. Preparados así á red b ir las divinas influencias, ponian ellos de su parte cl ingenio, que era grande cn todos, y en L ain ez un poitento, la doctrina adquirida con incesante trabajo de muchos años

6D Jas mejores unÍTersidades d« E uropa, como P ails, Alca* l i , L ovain a y CoÍonÍa, y continuado despues aun en medio dfi tas tareas apostólicas, y cl estudio profundo d? las ma* tenas puestas á deliberacioa en el Concilio. Prem editaban con todo esmero lo f]ue habiau de decir, y lo conferían en tre sí; y la últíia« preparación era la humildad y c&ridad practicada con ios eafcm ioa cn el hospital la vísp>era ó la niañaoa del mismo dia en que babian de hablar. E í F . Jayo tenia v o z definitiva como procurador; los otros daban su parecer entre los teólogos. A l hacerlo, escogían siempre las doctrinas mas securas y raas comunmente seguidas de los doctores, huyendo d e novedades, peligrosas cuando menos cn m aterias de íu; apoyaban sus dictámenes en razones to* raadas de la Sagrada Escritura y de los Padres y Doctores, siendo los cuatro, y mas señaladamente los P P . L ain ez y Siüroeron, versadísimos y riquísimos en toda la erudición’ eclesiástica; en la sustancia de las cosas usaban de suma entereza y libertad, exentos de todo tem or humano lo mis* mo que d c esperanza, com o quienes tenían puesto c l cow - zon en solo D ios y á É l solo querían p or recompensa, des* arraigada enteramente del pecho la codicia y ambición; pero en las palabras y modo dc decir, siendo los cuatro elo* cuentes, guardaban mucha modestia» mirando A fio ofender á nadie, y teniendo siempre el freno tirante Silas pasiones que cn toda junta de hombre«, aunque sean buenos y pruden* tes, con el continuo ludir d c opiniones y afectos encnntra* dos, fácilmente se encienden y promueven tenjpestades. H ablaba en la primera reunión del Concilio e l P . Salmerón c l primero de los teóltôs, entablando la discusión y po* niéndola desde el principio en buen cam ino; razonaba el último I.ainez, i petición suya, por modestia y prudencia, pues lo correspondía el primer lugar. Y había desventaja grande en tom ar despues de todos la palabra, siendo esto como cosechar cn cam po espigado; pero redundó cn raucha gloria suya y provecho universal. Porque con fidelísima memoria retenía cuaoto los dem ás, con ser en tan grao nú*

m«ro, liabian dicho; y llegada su vez, despues de plantear clara y dístíjitamente la cuestión, segregando lo ajeno é íjn* pertinente, la partia conveoientem ente, 8Í era necesario, y sobre cada punto esponja ordenada y fielmente las d iversu opinioues maitifestadas, con sus propios argumento«; exa* minábalas despues una por una, desechando y con»enci«i. d o con solidísimas razones lo que en ellas hallaba de faUo 6 peligroso; y e*te era el m ayor fm lo , porque habia en el Concilio teólogos católicos que, cn eí mcxio de sentir de Us cosaa de la fe, frisaban con los herejes; por áltím o. daba su dictám en, apoyándole en sólidos fundamentos de autoridad y raôn, P ero hacia todo esto con tanta gravedad y mode«* lia , con tan agudo ingenio y tan adecuada elocueBcía, con tanta inteligencia de lae sagradas Escrituras y tan profundo conocimiento de la filosofía y teología, demostrando tan vasta lectura y tan pasm osa memoria; hallaba, en puntos al parecer agotados, tanto y tan bueno y tan nuevo que decir, que aquellos gravísim os varones que le escuchaban» gran* des ellos mismos la m ayor p arte, muclios antiguos proíe&o* res en las m as fam osas universidadeSi hablando t i dos y tros horas arreo» no se cansaban de cAslc ní se hartaban de alabarle. L le g ó á decir el célebre Ambrosio C atenno, domi* nico, que andando el tiempo fué A rzobispo de Con$a» que cl voto dcl P . L ain cz era el primero del Concilio; y Egídio l 'csca ra ri, dominico tam bién, laacstro dcl Sacro Palacio antes» y entonces O bispo de M ódena, escribía de Trento á Kom a, que se ju zgab a dichoso de v iv ir en una era que tenia dos varones tan doctos y santos com o los P P . D ícgo L a incz y Alonso Salmerón. Especialm ente fué m uy celebrado en esta primera asistencia el voto del P> L ain e z sobre Ja justiñcacion, y sirvió eficazmente para disipar muchaa dudas y allanar fuertes obstácidos para la definición Je esta espinousim a materia, punto capital y propío de los errores luteranos, en el cual, p o r ser tan àrduo y delicado, como que ia verdad cn 61 cam ina entre contrapuestos y m uy veci l o s escollos, y por no haberse hasta entonces tratado cn

8U conjunto, sino liallarse su doctiina esparcida por laa Sa* g ru ías E scriíuras y la«; obras dft los Padres, se cían cn el CoDcilio gran variedad de dictámenes y algunos erróneos, otros cuando meaos peligrosos. D el voto d d P- Salmerón acerca dcl mismo asunto dice B artolÍ, habiéudole leído, q u f en nada desdecid del de su compañero, y ambos fue« ron transcritos íntegros en las artas del Concilio: honra que, seguo el mismo autor que las había visto originales, se hizo á otros muchos razonamientos de ambos Padres, T u vo tam* bien el Pv l .í in e z , ayudado de sus compañeros, c l cargo, cnccm eodado p o r los Cardenales Presidentes, de recoger en los libros de los herejes de aquel tiempo los errores contra la fe que habían de cotidftnarse en el Concilio, y las verdad^ contrarías con sus fundamentos en los Santos Padres y en los teólogos; tarea p o r demás difícil y laboriosa, que se do* bló con otra no menor de repasar los Concilios y Decretales de los Papas, buscando y ordenando lo dispuesto acerca de los puntos sobre que había d e versar la reforma. A estos trabajos y a tan grandes &e anadian las continuar consultas de los L egad os que, á nombre del P a p a , presidian el Concilio, a ce rcA de los gravísim os y á 1k par varios é intrinca« dos negocios que cada dia ocurrían, y a interiores ya esteriores; y las no menos frecuentes d c los Prelados, que una vez conocidos los Padres, y desengañados d c ios juicios an* ticipados que contra ellos y toda la Com pañía les habian hecho coQcebir las calum nias esparcidas por los malévolos, no solo conferian con ellos y aun les Hevabao escrito lo que habían dc decir en las congregaciones, sino que los consultaban en la s cosas tocantes á su« alm as y al remedio de sus espirituales ovejas, llegando algunos hasta hacer allí mismo los ejercicios espirituales de San Ignacio. O tra distinción muy honrosa se hizo á peti cion de varios Prelados pof los Cardenales Presidentes á ios P P . T-ainez y Salmerón, y fué que habiéndose prohibido por buenas razones á todos los teólogos dcl Concilio predicar en Trento m ientras aquel durase, les mandaron hacerlo los dias de fiesta, los dos al

mismo tiempo en distintas iglesias, 6 alternativamente uno un dia y otro otro, y ellos lo hicieron ambos juntam eott con gran concurso y fruto, y lo continuaron despues de la trasUeioD á Bolonia.

Cuaodo por segunda vez co n g r^ ó el Concillo od Trente Julio III , que siendo Cardenal y Uamándose Juao M afia del Monte, habla tenido en la primera el primer l u ^ r entre los Presidentes, y conocido á fondo à los P P . L a in e i y Sal* m eron, é l mismo los nombró teólogos su yo s, y t in dar oídos á las demandas que de Florencia para retener á Lai* nez, y <le Nápoles para conservar ¿ Salm crc», se le baciao, los mandó á Trento, i duiide llegaron el 27 de Julio de 1551- E o esta segunda reunión procedieron por el mismo ordcfi que en la primera, salvo que, habiendo con los añob, la apii- eacion y la gracia de D ios, crecido cu ellos la ciencia y la virtud, y perfcccíonádose con la m ayor esperiencia y trato de negocios la prudencia, dieron de sí la? mas cU ra, y sirvieron con m as eficacia y provecho al bien universal <lo la Iglesia, com batida entonces dc poderosos enemigos y azo* tada de grandes tem pestades. Especialm ente fueron admi* raüos al tratar del sacramento de ta E ucaristía. Entone«» dió el P . L a in ez, en la primera congregacioi» 4 que asistiói y cf dia 8 dc Setiem bre, fiesta d c la N atividad de la Virgen Nuestra Señora, aquella pasm osa muestra d e erudición y m em oria, cuando despues de sentar por principio qne la interpreUcÍoi> de la Sagrada Escritura no se lía de baci*f pot cl capricho ó espíritu privado dc cada uno, sino según la in te l^ en áa de In Iglesia, la cual se ha de sacar de los Santos P adres é intérpretes, ofreció seguir esta regla en su razonamiento, y que para no errar en el vf^rdadero sentido de los autores, no citaría ninguno cuyas obras enteras lio hubiese leido de un cabo á otro, cotejando los hij^res diversos en fûe hablaba de un mismo asunto 6 comentaba el mismo lugar d c la Eacritura; y cn seguida alegó hasta treinta y cinco ó treinta y seis, entre ellos á San Agustín, San Juan Crisòstomo, San A m brosio, San Jerónimo» cu*

y as obra& llenan tanlos v<^ûmefies en fòlio, y al Tostado» que escribió tanto, que a jan as parccc Id v id a de un hum* hre bastante p a ia leerlo; y sic em bargo, e} P . Lain ez, que no babia curapUdo los cubren U âî\ûfi, habiâ. k id o y sumado todos estOR libros, y penetrado á fondo y grabado en la memoria Su dcx^trioa» basta con las propias palabras de los au* tores. Tam bién en eRta vt?- Ic asaltaron unas cuartanas, en Agosto de 2551, qne no le dâron hasta mas allá de A bril del año siguiente, despues de la. suspensión d cl Concilio, y no obstante, continuó soportando todas las tareas de este como si estuviese sano, de tal manera que. intentando San Ignacio sacarle de Trento para quü se curase« m andando en su liigiT ai P . Jerónimo N adal, ie escribió c l P a dre Salmerón que dos sujetos sanos d e los mas aventajados no harían ni con m ucho lo que el P - L aln ez enfermo; dì tam poco los Legados del P ap a consintieron eu que so óu> sentare sino por pocos dias á una quinta sobre el lago Salo, del Cardenal M adrucci, de donde volvió para asistir á la &CSÍOQ X IV , cuyo testo, tanto en k parte doctrina) y dogmática de los sacramentos de la Penitencia y de la Estrc- mauncíon como cn el cïp itu lo de Reformations, es obra suya. E n esta ocasion le dió el Concillo aquella prueba de altísima estima« de ûe s^ tuviese atención de señalar para las congTcg&cioncs los dias en que él estuviese Ubre d é la cuartana, aunque en uno, ó porque la sufriese d e prcsentf, ó porque hubiese quedado de ella muy flaco, dijo al com enmarque habria de ser m uy corto porque le faltaban las fuerzas, mas luego, reanimándose con el calor del discurso, pro* siguió hablando tres horas con gran vigor, y al acabar se sintió m as fuerte que al principio. D ice el P . Rivadenei- ra {Vida del P~ D itgo Lainet, hb. 111, cap. r?), que le su* cedió esto hablando d e la Inm aculada Concepción de la Virgen Santísima; pero se equivocó, porque la enfermedad de cuartanas fué en la segunda reunión del Concilio, de *55* â 1553, en la cual se trató de los Sacramentos, y la de- únicion deí pecado o rg in al. que dió ocasion i disputar de

4 ‘p Á f Í N D I C t l i .

U Inro aculada Concepción, se hizo en la &esÌOQ V , celebra« da á 17 d c Junio de 1546-

K o la tercera reunión asistió e l P , L a ío ez por derecho propio y ron v o z definitiva, c o d io G eneral que yft era de la Comparita; pero además qufso P ío I V que íue&e como tPÓlogo suyo con el P . Salmerón y otros varones doctos. Dc la Com pañía concurrieron ad<*niás com o teólogos de clU los P P , Jerónimo N adal y Juan Polanco; enviado p « cl Duque d e B aviera c l P . Juan C o v íU o d ; 5' U uiiado por c l Cardenal Estanislao Osio, Legado pontificio, el P . P edro Canisio, pero poco m as de un mes, porque luego le reclam ó el C a r*

denal Augustano Otón, en cuya diócesis defendía la fe católica contra Jos asaltos de los herejes- L o particular mas digno de contarse es una contienda d c preeminencia en el asiento, que dió ocasion al P - L a ín « de demostrar su humiJ- dad, y á los Padres del Concilio el agrado estraordinario con que le escuchaban; y tres razonamientos sobre tres cuestiones doctrinales muy reñidas, en los cuales con suma doctrina y elocuencia juntó suma libertad y sum a pmd«i* c ia . ilab ion d o llegado i Trento á 13 de Agosto de 156a desde Fran cia, á donde le Iiabia mandado el Pontífice, le señaló asiento el M aestro de ceiem onias del C<mcÍIÍo antes de los Generales d e las órdenes monásticas, por ser la Com pañía religión de Clérigos Regulares, y acostumbrarse euJa Iglcbia que los cléngos precedan á los monjes 6 simple» re* liffiosos. Reclam aron vivam ente Jos oíros Generales, fundándose en Ja m ayor antigüedad de sus reJigi^wes i-espccto de la Com pañía; los Legados pontificios sostenían la ra-soo del M aestro de ceremonias, pero el P . L ain ez les pidió que no sft turbase la paz p o r esta com petencia, que él tom aría el último lugar, siem pre que fuese declarada Ja Com pañía religión de clérígusi la resolución fué dejar indecisa ía cuestión d c derecho, y ordenar que el P . L ain ez se sentase aparte de los otros Generales después de los Obispos. Es* tab a alli m uy distante de los Presidentes, y la primera vez que habló, como no Jc oyesen, le mandaron acercarse fi

ellos y hablar desde allí; y quqánJosc entonces los Obispos de que no le oían, ordenaron traer el pùlpito de los teólogos en las coogregaciones privadas, para que su voz, so* oaiido de mas alto, fuese de todos percibida. D íó á algunos en rostro esta distinción, y los Presidentes le hicieron p onerse, mientras peroraba, cn medio de los Obispos. T am bién de esto hubo queja, y le d q iro n en su sirio; pero en* tonces llegó t lo sumo la honra, porque ansiosos todos de o iric, se levantaron de sus sitios los que estaban lejos, y sc colocaron en toroo suyo de pié ó mal sentados, y así permanecieron tres horas suspensos de sus U bios. B e las cuestiones fué la primera sobre cl uso del cáliz en la Comunión de los legos, d cual pedian para algunos pueblos d e Alem ania el Em perador y el D uque de B aviera, esperando con esta concesión traerlos al gr«nio dc la Iglesia. Sostenían con grandísima vehem encia la petidon los Pre* lados alem anes y otros dc otras nadónos. S u intención y la de los Príncipes buena era, poro oo miraban que y a el Con* cilio de B asiíea primero, y despucs P au lo IH , habiao otor* gado 4 aquellos pueblos c l uso d d c á liz , y que esta beoig* nidad, sin hacerlos m as dóciles y sumisos, había servido para que se engriesen y confintiasen eo sus errores y rebcl* día, y para dar ocasion á tantas y tales irreverencias y sacrilegios, que am bas veces habia sido necesario re\*ocarla concesion. L a negunda fué acerca d e la potestad de jurisdicción y de la reîdenda dc los Obispos. H aciao con todas sus fuerzas hincapié los de E spañ a y Portugal porque el Concilio definiese como dogma dc fe, que esa potestad la tienen los O bispos de Jesucristo iom cdiataioeote, no mediatamente por mano d d Sumo Pontífice» y que la obliga* cion de residir en &us diócesis es de derecho divino. E l resultado práctico de tal definición y d ed arad o n hubiera sido exim irse de hecho los Prelados de la jurisdicdon d d Papa, y ser cada cu al (com o uno de ellos lo decía) Sum o Pontífice en su diócesis. AJ mismo fin por distinto camino iban los Prelados franceses al solidtar» bajo los espc*

cíosos nombres d e reforma, que comien?« por ia cabo2á, y restablecim iento de la antigua disciplina, que el poder del Sum o Pontífice se cercenasie en tales tcnnínos y su in* tervcncion en cl gobierno general d é la Iglesia se reduje»« de m odo que, á haberlo alcanzado, el primado de jurisdic* cion que todos los caC6Iicos reconocen en él« so pena de de* ja r de serlo, quedara reducido d e hcclio á un título vano; y !a suprem acía de la cabeza de la Iglesia consistiría real* m ente en una preeminencia de bonor, que los miemos protestantes menos apasionados le otorgarían faclbueotc. Es> taa ccnsccueneias no las vcian entonces m achos, y sin duda los insignes Prelados españoles, portugueses y franceses que asistían al Concilio no las querían; pero los hechos han demostrado que eran, dada la condicion de los tiempos y la naturaJ p rop ^ sion de loe hombres á sacudir el yugo de la autoridad, irremediables. £ c las tres cuestiones estuvo el P . L a in e z al frente de los que combatieron ¿ loe tres parti* dos nacionales, sin que le arredrase el tem or de enajenar, lio solo de si, sino de la Com pafiía, cuya cabeza era» ¿ tantos y tan poderosos Prelados, ni de incurrir en c l coojo de casi todos los Príncipes católicos, la m ayor p arte de ellos Insignes bienhechores de la Com pañía p o r lo pasado, y de quienes podia tem er ó esperar tanto para lo porvenir. Pero combatió por una parte con t&cta eficacia de razones y tanto caudal de ciencia y elocuencia, que ganó las tres causas, y í é l prineipalmcftte atribuyen, amigos y enemigos, que el uso del cáliz se negase, y sobre el origen inmediato de la jurisdicí^íon de los O bispos guardase el Concilio silencio, y no se declarase la residencia de derecho divino, ni se diese lugar en los decretos de reforma á lo que solicitaban los franceses; pero, por otra parte» lo hizo con tanta sinceridad, mostrándose tan exento de pasión, tan ajeno á todo interés que n o fuese de la verdad, que si bien por de pronto no fallaron qu<âs y resentimientos» p«ro al fin, a i los Prtn* dpcd se dieron por ofendidos, ní se menoscabó en nada su benevolencia hácia la Compai^ía; y los mismos Prelados

caudillos de los ban Jos coutrarlos, quedaron y fueron slem* pre en lo sucesivo no menos insignes favorecedores de ella que ¡Dtimos amigos d d P . Lainez.

L o s frutos que la Com pañía cogió de esta asistencia de Io9 Padres al Concillo, fueron muchos» grandes y luiíversa* les. CayeroD p o r sí mistnas las calum nias esparcidas de mu* chos años atrás con indecible tesón y perseverancia contra San Ignacio y sus hijos, y creídas en muchas partes hasta de Prelados y otros grandes personajes, especialmente cn España; ocupó el lugar de esta mala fam a destruida un eré* ditü no menos general de virtud, modestia y sabídurta; dió* se á conocer com o es eo sì el Insdtuto ideado por Sao Igiia* cío & los varones insignes reunidos en el C ood lío , y ellos eslcndieroo la verdadera noticia de é l , comprobáodole con Su autoridad por todas las naciones católicas; llamóle y santo en un decreto el mismo sacrosanto Concilio, realzando este favor tan insigne haberse hecho á solicitud y por intervención del gran San C arlos Borromeo; apenas quedó eotre tantos y tan msignes Prelados, tantos y tao doctos teólogos y doctores, grandes políticos y embajadores, a ^ n o que otro muy raro que no solo 00 depusiese sus prevenciones contra la Compañía, ni solo recibiese ensu ínunaa am istad y favor á los P P . L a ín c j y Salmerón y se hiciese su panegirista, sino que por ellos no declarase amigo y bienhechor de la reli* gioc que tan dignamente representaban. D e aquí, por últl* mo, oació el fundarse eo Italia, E spaña, Portugal, Francia y Alem ania muchos colegios, no sieodo m^s por oo haber sujetos para la m itad de los que se p ediao, porque casi to* dos los Padres d^l Concilio desearon plantearla en sus d iócesis. As^ D ios, agradado de aquel ardentísimo deseo en qirc Ignacio se abrasaba de glorificarle, íe disponía con su providencia singulares ocasiones de satisfacerle; y crecien* do con la satisfacción el ardor, de los mismos servicios prftqtados sacaba y le pooia en la mano nuevos medios de procurar su m ayor gloria.

2 6 ,

D E L A IN Q U I S I C I O N D E P O R T U G A L .

(C . n x i , p á g . z z x r v , p á g . 1 3 2 ; x x x r» 1 3 6 ; u s v t , p á g , <39;

X K iv iu .p á g . :4 5 i 2 5 5 ; x l v i , p á g . 2 2 2 .)

E l ftsublecim iento de la Intûisíclon de P o n u g a l, de qu« habla San Ignacio en e s ta y otras cartas, fué negocio m uy largo y dificultoso, el cual, por su im portancia, y por la p arte, aunque secuodaría, qu« en é l tuvo e l Santo, e x ig e que dciDOS d c é l alguoa noticia, que será m uy sucinta pani lo que pide la m ateria, aunque tal vez sobradu larga para lo que sufre una nota- H asta fines d e l s ig lo X V habían loe judíos gozado en Portugal á e la protección de las leyes, y al amparo de ellas héchose tnuy ricos y poderosos; pero creciendo á com pás de su engrandecimieoto su soberbia y soltura en m al obrar, habíanse á la par granjeado e l odio universal del pueblo. Creíble es que e n parte fuese envidia, que despierta siempre e n los menesterosos la abundancia ajetâ, y en parte celo injusto y mal entendido; maa el carácter bajo y abyecto de a q u e lla naeion in te lig e o te y labo* ríosa, pero ruin y solapada, su obstinación, cl odio profundo, iü\*eterado 6 inestinguible que profesa á cuanto l le v a el nombre de A quel á quien crucificó, y de cuya sangre divina siente todavía sobre su cabeza e l peso incomportable; su insaciable y sórdida avaricia, y los medios, 6 v ile s , ó per

versos, ó inicuos que emplean casi constantemente para sa* tisfacerla; sus escarnios á la religión; las estorsiones y a g ra vios al menudo pueblo; las escandalosas defraudaciones dc la hacienda pública, eran causa mas que sufícieote para engendrar aborrecimiento, y hacer que este pasase con fr©»

cuencia la raya de lo justo. E l oá\n común, sin embargo, no excluía t i valimiento. T an grande le tenían cerca del R ey D . Juan II y su Consejo, que 6 pesar de las quejas públicas y de las representaciones repetidas de las Cortes dcl Reino, no qtiis« tomar providencia alguna contra ellos. Y es que hay tráficos y traficantes que, con s^r detestados y muy detestables, soo siem pre patrocioados, porque el vicio, ül lujo, el desarreglo püblico j privada, y á Tcces basta la misma honradez conipelida por la dura ley de la nooesidad, no pueden pasar sin ellos. M uerto U . Juan y en sacad o al trono su primo d D uque de B c j a . D . M anueí. ó porque se convenciese de la verdad de loa crímenes imputados & los judíos. 6 eroye^ que con ellos no era poeible d sosiego de su reino, sobre todo juntándose 4 los qoe y a en cl h abia lo«» qiie en gtan muchedumbre iban entrando de Castilla; 6 por celo de la religión, estimulado de su mujer D oña Isabel, á quien mucho am aba, y del ejemplo y consejos de sus suegros los K eyes Católicos, D . Fem ando y D oñ a Isabel; A porque todas cslas causas juntas le m oviesen, mandó txi 1496 á todos los judies que no quisiesen coorertirse, salir de sus estados. E l año siguiente, doliéndole p r iv a rá sus iierras de tantos nioradon.'S tan ricos é industrioso^;» para inducirlos á crislianafse, contra cl dictámen de parte de su Constío, y señaladamente del O bispo de Silves D . F ernando Coutinho, insigne jurisconsulto, les hizo tom ar y bautiza r todos los hijos menores de catorce afios, y al fin a e a ^ por v ío l« itar á un gran numere de ellos, reunidos en L isboa para espatriarst, á recibir el agua sacrosanta y d ca r á c t e r iiiddeble del bautismo, lisonjeándose acaso con que á cabo de tiempo acabaría la convicción lo que la fucr/a comenzaba. L a intención fué buena; d hecho injusto, iin- prudenle, y contrario ¿ l¿i doctrina y leyes de la Iglesia. L o s así convertidos, á quienes, eorao ¿ todos los de sn na- d o n cristianizados, se dió el nombre ck fO Bfí«os, ne^Jiíos y de cristianos m u ro s, se quciiaron mas empedernidos que antes en sus yerros, y si en la calle y cn la iglesia se habían

T-

cumo Cristianos, en lo escondido de sus casas judaizaban. E l R e y D . Manuel, arrepentido quizá del desafuero grao- de que coo ellos cometiera, usó de gran (oícrancia, y dió variu i decretos que por veinte años (pl«zo que dcspue© alargó por otros diez y seis) los exim ían de acusaeiones y pesquisas p o r causa de religión, y los equiparaban eo todo con los demás vasallos. PcnsO en 1525 estab lecerla Inquisición, y hasta entabló la ne^gociacion cn Kom a por medio de D . M iguel de Silva, su Embajador^ m as no pasó adelan* te ni tuvo efecto alguno-

Fuora bien que los conversos aprovecliarao este tiem po dc p az que I>lo3 lea daba para añan¿arse en su nueva religión, ó irse, y a que siguiesen aferrados ¿ l a antigua, k donde las leyes les perm itiesen observarla; y obÜgadon tenia el gobierno y c l clero de trabajar en doctrinarios y acabar sn convcreion; m as p o r una y otra parte parece que hubo falta: ellos por interés y p o r obstinación, vicios capitales suyos, se quedaron siendo judíos y cris- tilmos juntam ente, y en ol otro lado no hubo todo el celo, que debiera por sacarlo» de su engaño. E n 1522 subió a) trono, p o r muerte de su padre D . Manuel, D . Jnan III, Príncipe ni fanático ni cruel, antes justo, prudente, amante de sus súbditos y celoso de bi religión, si bien , corao hom bre, no exento en la mocedad de pasiones y flaqucsas, y m uy tenaz, si no queremos decir constante, cn llevar adelante sus propósitos. Desde el príncipio de su reinado (como él lo escribió mas adelante á P au lo III) tuvo inform ación de ios pecados de los cristianos nuevos; que practicaban eo secreto los ritos judaicos, añadiendo adivuiac»- iies, falsas profecías, hechicerías, y otras siipersticidbes vedadas tam bieo en la ley de M oisés; blasfernabaii el santísimo Nom bre dc Jesús; ultrajaban los misterios y cosas Sagradas del cristianismo; se aprovechaban de la entrada que en las casas de los cnstianus v iq o s les daban las profesiones y oficios que ejercian, y del predominio de sus riquezas, paia pervtriirios, seduciéndolos, atrayéudolos á sus

conventículos, haciéndoles renegar d e la fe y blasfem ar, y usando con ellos ccrcm om as con que presiunian quíUrles el óleo del hautism o y el erisn u de la oonfitmacioo; impu- tábaaseles eavcncuam ientos, crueles venganzas; en fin, gente dc malas entrañas y juntam ente muy avisad;^ m uy h ed ía á la disiam iacion y al secreto, mancomunado* todos para el mal, h ad an mucho, io encubríai> hábilmente, y sí algo se rcium aha, saH ao m uy bien con dinero ó con el miedo ta par la boca ú los <jue pudieran denunciarlo, ó recabar de los Jueces la impunidad, aun siendo denunciados. elR ey para corregirlos (así lo aseguraba ai menos) de medios suaves dc am onestadones y consejos; aguardólos muchos años; pero viendo que el mal crecia, que cundía entre los cristianos y se agrandaba con cl aumento d e la s nuevas herejías, estando y a cerca de espirar el plazo de tolerancia señalado por D . M an ud, determinóse á pedir al P ap a la Inquisición, igual en todo á la de Castilla. Contra lo que vul* ganaente se y ien sa del fanatism o 6 intolerancia Je la Iglesia romana, esta pretcnsión del K e y halló en Rom a gran re* slstencia. D iez y .seis años duró la negociación, y fué necesa* ria toda la constancia del K ey, toda la activ i Jad d c sus agen* tes y em bajadores, y toda la fuerza de los resortes podero* Asimos qtie puso en movimiento, para traerla al término apetecido. Conveníase por am bas partes en los principios, peto en la aplicación d e ellos se discordaba, por la multitud de circu ^ tan cias y los distintos modos de apreciarlas- N o deb« compelerse p or la fuer?ji, á los in fie l« á entrar en la Iglesia, ni esta tiene jurisdicción sobre ellos; todos lo admitían, bien que en L isboa, como era natural, tratasen de co* ho;>e»tar el hecho de D- Manuel. E n un cristiano, la herejía esteriormente m anifestada, la práctica d e una falsa rdi- gion, la blasfem ia, y toda suerte de lieclúcerías y trato con ios espíritus maligrtos, son gravísimos delitos, crímenes de lesa M ajestad divina, que la opinion general de católicos y herejes, y aun de ios mismos judío«, las leyea civiles y eclesiásticas penaban entonces con los ma» rigorosos suplicios:

j o o A P í ^ s n i c E u .

t a m p o c o e n e sto h a b la c iic s tk in . P e r o c n R o m a n iira b a o la fu e rz a l i ^ h a á io s ju d ío s ; e l d e s c u id o e c d o ctrin a rlo s ; ios

in c o o v e n iv n te s y p e lig ro s d * u n tr ib u n a l in v e s tíf lo d e iliroi- la d o s p o d e re s , p u e s to e n la m a n o d c l R e y p o r c l nom bra* m ie n to d c lo s In q u is id o re s, y p o r lo m ism o n o fá c i l d e ser

m o d e ra d o p o r la s o b e r a jia in te rv e n c ió n d e l su p re m o ( íe ra r- c a ; re c e la b a n q u e la a b s o lu ta ÍD Com uoÍcacion d c Jos reos, c l o c u lta r le s lo s n o m b re s d c lf>s a c u s a d o r e s y te s tig o s , c e r

c e n a r le s la l ib e r ta d e n la e le c c ió n d c p ro c u ra d o ra s , ahoga* d o s y d e íc n s o te s , a d m it ir lo s te s t im o n io s d e to d a cJdse de p e r so n a s c o n tr a cU os, p r iv á n d o lo s d e lo s m e d io s n e ce sa r io s

p a r a l a d e fe n sa , n o fu e s e o c a s ió n d e c o n d e n a r á m u clio s in o c e n te ? ; te m ia n q u e l a co n fitica c io n d e Jos b ie n e s d e lo s con den ad os» e n c e n d ie n d o la c o d ic ia , n o d e sp e rta s e e l d e se o

d e h a lla r c u lp a b le s . E n P o r t u g a l re p re se n ta b a n e l la rg o t ie m p o tra s c u rr id o debdo l a v io le n c ia ; q u e e s ta se h a b la h e c h o á s o lo u n a p e q u e ñ a p a r te d e la nación« y d e lo s quo l a h a b ía n s u fr id o , m u e rto s 6 s a lid o s d e l re in o c a s i to d o s, q u e d a b a n y a m u y p o co s; lo s d e m á s se h a b ía n b a u t iz a d o p or Su vo lu D tad , 6, s ie n d o niños^ p o r l a d e s u s p a d re s , p rofesan*

d o e l c r is t ia u is in o e n lo c x tc r ío f c o r ta n ta J iip o cresía , que n o fa lta b a n e n tr a lo s m a s o b s tin a d o s ju d a if a n t e s q u ien es h u b iesen re c ib id o la s s a g r a d a s ó rd e n e s ;to d o s h a b ía n te n id o t ie m p o y m e d io s b a s ta n te s , y o b lig a c ió n d e in stru irso y co o -

f im ia r s e e n la r e l ig ió n ; n o h a b e r lo h o clio e r a o b s tin a c ió n , fin g im ie n to crIm in aJ, y v o lu n ta d d e te rm in a d a d# p a rece r

c r is t ia n o s p o r Íoteré$, y s e r ju d ío s p o r p e r tin a c ia ; p o n d e ra b a n s u s c r im e n e !, e l e s c á n d a lo d e l p u e b lo , c l m e n o s ca b o de U re lig ió n ; y s o b r e to d o , e r a g;eneral e l co n v e n c im ie n to de q u e d a d a l a ín d o le d e a q u e lla g e n te , s u r iq u e z a , su a stu c ia ,

su un io n , e l f a v o r q u e u n o s á o tro s se p re s ta b a n , c l te rro r q u e Ifisp ira b an á ju e c e s , a c u s a d o r e s y te s t ig o s , so lo u n tn * b u n a lc o m o l a In q u is ic ió n , c o n su s á tn p U a s fa c u h a d e « > su m a n e ra p ro p ia d e e n ju ic ia r , p o d ia a v e r ig u a r , c o n v c n c e t y

c a s t ig a r á Jos re o s , a rra n c a n d o d e r a iz a q u e lla s u p e rs íic io o t a n n o c iv a a lH s ta d o c o m o á la I g le s ia , y d a n d o c o n elsu pU *

c ío d« p o c o s re m e d io á to d a Li n a c ió n ; q u e p e r m it ir k Jos

e n c a u s a d o s co n fa b u la rs e c o n lo s s u y o s , a m e d n m ta r á lo s te s t ig o s , v a le r s e d c Cudlcs^ûicra a g e n te s , a u n lo * m a s c o r ro m p id o s y co rru p to re s , e ra in ip o s ib íliU r l a ju s t ic ia y íia c e r

in ú til to d o p ro ce d im ie n to c o n tr a e llo s ; q u e J e o t r o d e lo s trá m ite s d e l a In q id s ic io n ca b iA m u y L ien p a te n t iz a r lo s acu* s a d o s s u in o c e n c ia , s í re a lm e n te la te m a n , n i h a b ia pAfA e llo s

ju e c e s m a s c o n v e n ie n te s q u e lo s n a c io n a le s , y c o n tr a lo s a b u s o s d e p o d e r d c l trib u u aJ o ra n f ia n z a s u á c ie n te l a j u s t i fic a c ió n d e l R e y , q u e m a s q u e n a d ie a m a b a ¿ su * v a s a llo s y

e s ta b a in te re s a d o e n su c o n s e rv a c ió n , y la e n te r e z a é id o n e id a d d e lo s in q u is id o re s cûe c l c « co g cría . E n ta b ló , p u es, D . J u a n I I I c o n g r a n s e c re to e l n e g o c io e l a ñ o 2 5 3 1. p o r

m e d io d e s u E m b a ja d o r B la ^ N ie to , a iU e C lem cnLp V I I , y M P a p a o to r f^ e n 1 7 d e D ic íe u ib r e d c l m ism o a ñ o la In q u is ic ió n , a u n q u e n o d e l to d o c o m o s e p e d ia , n o m b ra n d o in q u is id o r a l q u e e l R e y b a b ia d e s ig n a d o , q u e e ra s u cu u fe so r,

F r . D ie g o d e S ü v a , re lig io so m ín im o , e) c u a l declÍn<S e l c a r . g o . E n tr e ta n to a c u d e n lo s c o iiv e rs o s á R o m a , recla m an a n te e l P o n tíO ce , y e ste , d e sp u e s d e h a c e r e x a m in a r e l n e

g o c io p o r v a r io s C a rd e n a le s , d e te rm in a d o á r e v o c a r l a I n q u is ic ió n . m a n d ó á L is b o a d e N u n c io á M a r c o V íg c r l o d e l a R o v c r e , O b is p o d e S in ig d g lia , rn 15 3 2 , y c n O c tu b r e del m ism o a ñ o e n v ió á e s te u n B r e v e b u sp cn d icn d i' la B u la d e

17 d c D ic ie m b r e d e l a ñ o a n te r io r . N o c o n te n to c o n e) e x a m en h c c h o e n lio rn a , o rderió q u e se v e n tila s e la cu e stió n en la U n iv e r s id a d d e i io lo n ia , y d ie se n s u d ic ta m e n lo s in* s ig n e s p ro fe so re s d e d e re c h o e n e lla . D e P a r is i is (q u e m as

a d e la n te fu é C a rd e n a l) y V e r o y , y b ie n m a d u r a d a a sí su re s o lu c ió n d ic tó , á 7 d e A b r il J e 1 3 3 3 , l a B u la Sem p iler- fio R e g i , q u e d ir ig ió ta m b ié n a l O b is p o J e S ín lg a g lia . C o n

c e d ía e n e lla á l o s co n vcrso b a m p lís im o p e rd ó n d e to d o lo p a s a d o e n lo lo c a n te ¿ l a re lig ió n , s in e s c e p c io n a lg ú n ci dc

d e lito s n i p e r s o n a s , y c o n so lo e l re q u is ito d c co n fe sa rse s a c ra m c n ta lm e n te a l N u n c io ó á lo s s a c e rd o te s q u e él

s íg n a s e , y s e r - iü s o n to s lo s p e n ite n te s e n re g is tro s quü so

Ucvdrian» y le s s e r v ir ía n d e c a u c ió n p a r a n o s e r p ersegu í*

d o s . E je c u ta d a l a B u la , o fr e c ía e l P a p a e s ta b le c e r la In qui* s ic io n , P e r o la IJ u la d e s a g r a d ó m u c h o á la c o r te d e L is b o a ; n o q u e se n e g a r e e l x 'c rd o n , m a s p o n ía n s e a lg u n a s restn c* c io n e s , y se q u e ría q u e le d is p e n s a s e n lo s ín q u is id o re« e n c l

fu e ro e s te ra o p o r v i a d e re c o n c ilia c ió n . 1 -a d iferü Q cia con* s is t is c n q u e c l re c o n c ilia d o , re in c id ie n d o , e ra re la p s o , y n o

le q u e d a b a m e d io d e € v a d ir l a ú ltim a p e n a , m ie n tra s q\je a l p«írdonado e n e i fu e ro io te " n o d e la c o n fe s ió n , s i ro c a is , le q u e d a b a e l re m e d io d e l a r e c o n c ilia c ió n . H a b ia e l R e y

m a n d a d o á R o m a , á fin ca d e *532 . d e E m b a ja d o r , p a r a d a r n ía s C A l o r a l n e g o c io , á s u s o b rin o D . M a rtin d e i'o r ta g a J . h e c h o p o r e n to n c e s A r z o b is p o d e l F u n c h a l, y k p rin cip io » de 15 3 4 le a g re g ó á D . E n r iq u e d e M e n e ses; a p o y a b a su p r e

te n sió n e l C a r d e n a l A n to n io P u c c i ( P u c io le l la m a S a n I g n a c io ), d c l t ítu lo d e lo s S a n to s -C u a tro * C o r o n a d os» c o n o c id o p o r e l C a r d e n a l S a n t ic u a tr o , c o m o p r o te c to r q « e ftié de

P o r t u g a l c n la C u r ia R w n a n a d e s d e 15 3 1 h a s ta s u n iu erte , a c a e c id a y n 1544. C r u z á r o n s e m u c b a s c o m u n ic a c io n e s de p a rte ¿ p a rte ; h u b o ró p lic a s y c o n tr a r é p lie a s ; c l P a p a h iz o v e r d e n u e v o e l a su n to e n u n a ju n t a d e te ó lo g o s y c a n o n is

ta s , p re sid id o s p o r lo s C a r d e n a le s d e C e s i ls y C a m p e g g io ; y c l r e s u lta d o ftié a p o y a r to d o s la s d isi>osicÍoDes d e la l iu ia d e p e r d ó n , in tim a r la e l P a p a d e n u e v o , y o rd e n a r p o r re*

p e t id o s B r e v e s s u cu m p lim ie n to , n i4 n ten Í6 n d o se firm e en e s t a d e c is ió n h a s ta $u fa lle c im ie n to , o cu rrid o á 25 d e S e

t ie m b r e d e 1534. A s o c n d ld o a l so lio p o n tific io cn 13 d e O c* t u b r e d e l m ism o a ñ o e l C a id cn a J A le ja n d r o I 'a m o s io , q u e s e lla m ó P a u lo I I I , t r e c e a ñ o s e n te r o s se g a s U r o n e n re c ib ir in fo rm a c io n e s , a d io ít ír s ú p lic a s , o ir ra z o n e s , p e s a r in c o n v e

n ie n te s , c o n fe r ir d ic h o s y c o n tr a p o n e r a le g a c io n e s . E n c a r* g ó c l P a p a c l d e s p a c h o d e la c a u s a á le s lio m b rc e m a s e m i

n e n te s e n d o c tr in a , in te g r id a d y e s p e r ie n c ia n eg ocio » q u e h a b ia e n R o m a : J e ró n im o G h in u ccí> J a c o b o S im o n c tta , C r is tó b a l J a c o b a c c io , J u a n M a r ía d e l M o n te , M a r c e lo do C r e s c e n tiis 6 C r e s c e n c io y J u a n F r a n c is c o S fro n d a ti, co n

O t r o s n o ta n fa m o so s, c o m o e l S a n tíc u a tr o y N ic o lá s A rd in - g h d o . to d o s C a id e o a lc s - T u v o c l R e y E m b a ja d o r e s m u y d ie str o s y d ilig e n te s ; D . M a r t in d e P o r t u g a l {1552— 1 5 3 5 ) ’

ü . E n r iq u e d c M e n e s e s (153 4 — 1536). D . P e d r c M ascare« ñ a s (15 3 6 — 1540 ), D . C r is tó b a l dft S o u s a (154 0 -15 4 2 ); y a g e n te s n o m ftoos h á b ile s ; F ie r o D o m in io o (e l quft S a n I g n a c io lla m a P e d r o D o m e n e e h ) , s e c r e ta r io d e M a s c a te ñ a s y

d e S o u s a ; e l D r . B a lta s a r d e F a ria , qxic o cu p ó e l lu g a r de E n íb a ja d o f (154 2 — 15 4 7 ) s in se r lo , d ftsp u es d c l a s a lid a r u id o s a d e S o u s a c o n o e a s ío n d e D . M ig iie l d e S i lv a , y S im ó n

d e V e g a (1544— 1546), c o m p a ñ e ro d e F a r ia y m a s a u to r iz a d o q u e é ] , y o tro s q u e n e g o c ia ro n n o ta n d e a sie n to , c o m o F r a n c is c o B o tc ll io (X542); F r . J e ró n im o P a d i l la , d o m in ico e sp a ñ o l; F r , J o r g e d e S a n t ia g o , q u e fu é te ó lo g o dc J u a n l i l e n e l C o n c ilio ; y D - F r . 13a lta s a r L im p o . O b isp o

d e O p o r to , c u y a e n e rg ía y e lo c u e n c ia , a c a b a n d o d e co n ven * c e r i P a u lo I I I , te rm in ó e l n e g o c io . In terv e n ia ri ta m b ié n c l

C a r d e n a l A le jaJ id ro F a m e s ío . n ie to d c P a u J o , p o r s u h ijo P e d r o L u i s , c o m o m in istro y p r in c ip a l in stru m e n to d e su a b u e lo en e l g o b ie rn o d é l a Ig le s ia ; M a r c e lo C c r v in i , O b isp o d e N e o e a s tr o y C a r d e n a l S a n tA C r u z , a y o y p r in c ip a l co n se

je r o d e F a m c s io ; y G u id o A s c a n io S f o r w , C a rd e n a l d e S a n - ta ñ o r a , h ijo d e C o s t a n z a , h ija d e P a u lo , q u e s u p lia e n la s a u s e n c ia s á s u p r im o A le ja n d r o , y p o d ia , a u n q u e n o tan to c o m o é l. N i fa lta b a n á lo s c o n v e rs o s n e g o c ia d o r e s h á b iles , b ie n q u e n a d a h o n ra d o s n i lea les: a u d a z e r a y a stu tís im o E h ia jte d e P a z , q u e lle g ó á c o n tr a b a la n c e a r l a iiífliie n c ia

d é l o s m ism o s E m b a ja d o r e s ; y D ie g o P ir e s . D ie g o y H e c

t o r A n to n io , D ie g o F e r n a n d e z N ie to , A y r e s V a z y o tro s t a le s , q u e h a s ta a l m ism o S u m o P o n tífic e su p iero n a b rirs e e n tra d a - S ie m p r e h a lla r o n aco gijn S en tó su s m e m o ria le s é

in fo rm acio n es; a p o y á ro n lo s c a s i c o n sta n te m e n te C ih in u cci y S im o n e tta , y lo s C a rd e n a le s P a v is io ó P a r is iis y d e S i lv a h ic ie ro n a b ie r ta m e n te su c a u s a . F a u J o 1 1 1 e sp id ió eti i í d e

O c-tubre d e 1535» y p ro m u lg ó so le m n e m e n te e n R o :n a á 2 d c N o v ie m b r e d e l m ism o a ñ o , u n a B u la d e p erd ó n m u y sem e*

ja i i( c ¿ l a d e C lc m c n le ,y q u e d a b a í lo s c u lp a d o s m a y o r f a c il id a d d e o b te n e rle ; p o ro s e b íz o e n P o r t u g a l ig u a l resisten* c ia , in sis tie n d o y re p re se n ta n d o la s m ism a s ra ro n e s . E n *3

d e M a y o d e 1536, m e d ia n d o é in te rp o n ie n d o p e rso n a lm en te 8\i in llu< 'ncia e l E m p e r a d o r y R e y d e E s p a ñ a C a r lo s , cu ñ a d o y p r im o h e rm a n o d e l R e y d e P o r tu g a l, c o n c e d ió p o r o tra B u U la lo q u is ie io n c o a m e n o s a m p lio s p o d e re s (]ue la d e E spañ a» p u e s s e r e s e r r a b a H re c u rs o a l N u n c io , y d e s ig n a b a p a r a In-

(j\iisÍdorfts á lo s O b is p o s d e C e u ta » L a m e g o y C o im b r a , f a c u lta n d o a l R e y p a ro n o m b ra r o tro . E n tr ó e a e l c a r g o d e In* q u is id o r m a y o r T ). F r . IH e g o d e SÍH*a> O b is p o d e C ^ u ta , el m ism o q n e e n X532 le h a b ia re h u sa d o , y le e je rc ió c o n gran b la n d u ra y m o d e ra c ió n h a s ta 15 3 S q u e le re n u n c ió , suce-

d ié n d o lo c l In fa n te D . E n r iq u e , n>o7<o d e v e in tis ie te a ñ o s, p o r n o m b ra m ie n to d e ru h e rm a n o e l R e y . A q u í c o m e n z ó t i t ie m p o m a s b o rr a s c o s o d e l a n e g o c ia c ió n . E l P a p a n o qui*

su r a l i f ic a r e l a o n ib ra n iic n to d e l In fan tes s in e m b a ig « , 1 I n q u is ic ió n s ig u e a c tu a n d o y d e s p lie g a m a s r ig o r ; lo s p e r

s e g u id o s a c u d ía n a l N u n c io , y é l lo s a m p a ra b a 4 v^ ces a v o c a n d o á sí la s c a u s a s ; a c u d ía n ¿ Ri*una, o b le u íc n d o B r e v e s d e in ld b ic io n á fo * la q u is id o r c s , 6 rcn u sio n d e la s |>cnas p o r e llo s im p u e s ta * , B r e v e s q u e a o s ie m p re lo s In tju ís id o res o b e d o c ia a j s o b r e r i i io la h u id a d e D . M ig u e l , s u p ro in o cio n

a l c a rd e n a la to , l a ia d ig n ic io n del R ^ y , l a s a lid a e stru en d o s a d e su E m b a ja d o r ; c o g ié ro n s e c a r ta s , \ e r d a d e r a s ó s u p u e s ta s , d e lo e p ro cu ra d o re s d e lo s c o n v e rs o s ci> R o m a , de

la s c u a le s re s u lta b a n g r a v e s c a rg a s y fe ís im a s im p u tacicm cs a l N u n c io y á la C u r ia ; c n e s ta s e p re se n ta b a n m e m o ria les á n vsn b re d e lo s c r is t ia n o s n u e v o s , d o n d e e ra n p in ta d o s lo s In q u is id o re s , á c o m e n z a r d e sd e e i M a y o r , n o c o m o m a n so s ju eces» s in o co m o fe r o c íñ in o s v e rd u g o s y b e s t ia s fiera s sc-

d ic n U s d e s a n g r e h u m a n a ; to d o s e s ta b a n ir r íu d o s , to d o s se q u ejaban » d e to d a s p a r te s s a l íu i a c e r b a s a c u s a c io n e s , la s c u a le s , p o r e x o r b ita n te s C in v e ro e ím ile s q u e fu e se n , la p a s ió n h a c ia q u e s e le s d ie s e ó s e f in g ie se d a r le s c r é d ito . E n

to n c e s in te rv in o S a n I g n a c io , y lo h l;50 c o m o c l s o lía , oran*

<lo m u rh n . o y e n d o á u n o s y k o tro s y b u s c a n d o la v c id a d , c a lm a n d o lo s áriim ns e n c o n a d o s , h a b la n d o á lo s c]iie te n ía n

e n la s m a n o s e l R c g o c io , a b rie n d o c a m in o pat*a qu« Uftfía« s^n é e llo s la s io fo n n a c io n e s , p ro c u r a n d o , c n f in , q u e )'% v e rd a d s e h ic ie r e lîgar, t r iu n f a s e is ju s t ic ia , s e re s ta b le c ie re

la p a z / A s is t ía á lo s « n v ia d o s d e l R e y p o rq u e le o s la b a obli* g a d o , p e r o e n to n d i* s e r ju s t o q u e e l P a p a d ie s e o id o s 6 lo d o s . C r e ía q u e e ra n c ic r tü s lo s y e r ro s d c lo s c o n v e r s o s ; e n t e n d ía q u e la In q u is ic ió n ju s t a y m o d e ra d a ra e n te e je rc id a

e r a la ú n ic a dí* c o rr e g ir lo s ; p ero re p re se n ta n d o q u e e l P a p a e ra p a d r e d y to d o s , q u e era m u y ^ a n d c c l n ù m e ro dc lo« p e c a d o re s , in s in u a b a c o n s u a v id a d q\ie d e b ia u s a r s e co n clIi.'S la rg a m e n te la c le m e n c ia . Y a e n 15 4 5 s e h a b ía c a s i se*

ru ñ a d o la b o trd s c a . p e r o a ú n n o Sf* c o n v e n ía e n l a fo rm a e n q n e s e h a b ia d e in s t itu ir d s a g ra d o tr ib u n a !. P o r fia b a s ie m p re e l R e y e o su p r io ie r e m p e ñ o , q u e fu e s e l is a y Ua* n a m e n te c o m o fa d e C a s t il la ; ín sís tia e l P a p a e n p o n erle

c o r ta p is a s fa v o r a b le s á lo s re o s , y a p id ien d o q u e s e p em il* lieq e á e«itos s a l ir d e l r e io o lle v á n d o s e s u s h a c ie n d a s , y a q u e se le s d e ja s e e l re c n rs o o rd in a rio á K o m a , q u e n o h u b ie se c o o f is c a c io n e s , q u e lo s I r ín i lte s d e lo s p ro c e ro s fu e se n

c o m o e n lo s d e lito s c o m u n e s. J e ró n im o K ic e n a t i C a p o *d i- F c r r o , q u e e n 15 3 7 h a b ia s u c e d id o en la n u n c ia tu r a d e P o r tu g a l a l O b is p o d e S io ig a g Ü a , d a n d o ía v o r k lo s co n v e rso s , c o h ib ie n d o a l In fa n te lo q u is id o r e n e l e je rc ic io d e $u ju r is d ic c ió n , y e je c u ta n d o lo s B r e v e s d e l P a p a é p e s a r d e l K e y , h a b ía in c u rr id o e n su in d ig n a c ió n . A c u s á b a n le d e c o b e c h o

y s im o n ía , o p ro b io s q u e n o s c e s c a s e a b a n á la C u r ia , á lo s C a r d e n a le s n i a u n al m ism o P a p a . P e r o m m e re ce n c.rédito d ic h o s d e E m b a ja d o r e s d e s p e c h a d o s , h a b la d u ría s d e co rte ,

y a firm a c io n e s d e a g e n te s c o n o c id a m e n te in fie les , q u e pí* d ie n d o m u c h o d in e ro á s u s co m ite n te s y g u a r d iu d o s e la m a y o r p a r te , p o r f u e r ia h a l)ia n d e fin g ir g a s to s s e c r e to s y

a b u lta r lo s p a r a ig u a la r L is c u e n ta s ; n i lo s q u e d o m in a n en lo s p a la c io s s a b e n , y m u c h o m e n o s ra t if ic a n , c v a n to s» p a c ta

e n su s a n te c á m a ra s ; n í e s so bo n » o n i s im o n ía c o b r a r dere*

c h o s c s ta b io c id o s , 6 to m a r e l p a g o d e s u tr a b a jo q u ien v i v e y t ie n e d e re c h o á v ív ir d e é l; y e ra c o to n e e s p r á c

t ic a c o m u a j la c u a l e c s í m is m a a i d a te n ia d e rep ren sib le , s e ñ a la r lo s g^>bÍcrnos c a tó lic o s p e n sio n e s á lo s C a rd e n a le s q u e , e n c a lid a d d e p r o t e c t o r « , a te n d ía n en R o m a al b u e n d e s p a c h o d e lo s n e g o c io s q u e a lli s e le s o ftc c ia n de c o n tin u o , s in q u e p re te n d ie s e n p o r e s to co m p ra rle s la s e f i

c ie n c ia s ; n i h a y , p o r fin , c o s a m a s p u e s ta e n ra z ó n q y e e l q u e e l P a p a , g o b e rn a n d o u n a s u c ie d a d ta n d ila ta d a eom o l a Ig le s ia , y e sp e n d ie n d o p o r fu e r z a e n e l g o b ie rn o d e e i l a y

p a r a s u b v e n ir á s u s n e c e s id a d e s e n o rm es s u m a s , c o te* n i fn d o o tra p a r te d e d o n d e s a c a r la s , a c u d a á su s sú b d ito s y h a g a lo q u e to d o s lo s g o b ie rn o s , b u s c a r la s c o y u n tu ra s en

q u e a l c o n tr ib u y e n te le h a d e r e p u g n a r m e n o s s a c a r e l di* ñ e ro d e la b o ls a , e s ta b le c ie n d o t a s a s p o r d e sp a c h o s d e gra« c ia s , ó d is p e n s a s , v a c a n te s , e sp o lio s , a n n a ta s , p e n s io n e s, y o tra s c o s a s d e e sto g é n e r o , q u e n o so n n i m e n o s ra z o n a b le s

o i m e c o s ju s t a s q u e la s c o n tr ib u c io n e s im p u e s ta s p o r lo s d e m á s g o b ie rn o s. S a lid o , pues» C a p o - d Í-F c r r o y n o qu^ riec* d o e l R e y q u e h u b ie se N u n c io c n su C o rte » n o o b s ta n te , m a n d ó e l P a p a e n c a lid a d d e t a l , e n 1 5 4 2 , 4 L u is L ip o m a - n o , O b is p o M e to c c n s c y C o a d ju to r d e B é rga m o » q u e lo fu e

d e s p u é s d e V e r o n a , y ú lt im a m e n te O b is p o d e e s t a c iu d a d ,

v a r ó n d o c to , n o b le y pÍo, á c u y a e n tr a d a e c e l re in o h iz o m u c h a re s is te n c ia la C o r te d e L is ia o s , p e r o q u e . e n tra d o , se g a n ó su b e n e v o le n c ia p o r la ro o d ex acio n d in te g r id a d con

q u e se c o n d u jo . E l ú lt im o N u n c io d u r a n te e ste n e g o c io fu e J u a n d e R ÍccÍ, d ic h o co m u n m e n te d e M o n te P o l ic ia n o , p o r

s e r n a tu r a l d e e s t a c iu d a d , e l c u a l ta m b ié n tu v o d lñ c u k a * d e s p jt ta q u e se le p e rm itie s e s a lv a r la fro n te ra d e P o r tu g a l. P o r re m a te d e to d o , a p u ra d o c u a n to p o d ía d e c irs e ú p r o p o n e rse e n e l n e g o c io , d e se á n d o s e p o r to d o s v e n ir a l ca b o ,

ra a s q u e d a n d o p u n to « e n q u e c o e r a ta n fá c i l l a a v e n e n c ia , D - B a lt a s a r L S m p o , O b is p o d c O p o r to , re lig io s o ca rm e lita , a u s te ro , d e g e c io a c re y v ig o r o s a e lo c u e n c ia , fu é d e BolonÍA(

d o n d e a s is t ia a l C o n c ilio , i K o m a , y ta n to su p o d e c ir a l

P a p d , y taD a l v iv o le p in tó lo s m a lo s q u e se s e m in a n de no d a r tó rm in o a l D e g o c io c o m o e l R e y d e s e a b a , q u e P a u *

lo I I I 5C r in d ió y rfe ter« » a ó c o n c lu ir . D iú n u e v a m e n te p er- doQ d e to d o lo p a s a d o ; dutercn in6 q u e p o r u o a ñ o o o se o ü >

trejâsen a l b r a z o s e c u la r lo s reo s c o o d e n a d fts , lo q u e equi*

v a l ia k lib ra r lo s d e la hreguera; reco m e n d ó a l R e y q u e p r o c e d ie s e c u s m u c h a b la n d u ra y m o d e r a c it» , s o b re to d o á lo s

p rin cip io s; y p o r la l ix i l í i f e d i la t ío to rd i^ .h e c h fi á i 6 d e JuU o d e 1547, deje» e s ta b le c id o d e fin itiv a m e n te c n P o r tu g a l c l fa- m o u s io iu tr ib u n a l d e l a In q u is ic io o .

C o n n e g ro s y b ie n re c a rg a d o s c o lo re s le p in ta n en

g e n e r a l lo s c& crito rcs m o d e rn o s. H o m b re s le co m p o n ia u S u je to s a l e rro r , c a p a c e s d e p a s ió n , y a u o t a l v e z a lg u n o s

a c c e s ib le s a l e n g a ñ o y a l s o b o rn o ; in c o n v e n ie n te s ten ia s u c o n stitu c ió n , p e lig ro s s u m o d o d e e n ju ic iá is c r e ib lc e s q u e c o m e tie se in ju s t ic ia s y c a u s a s e d a ñ o s ; e n o ca sio n e s p a r e c e h a b e r s id o e w ie s iv o su rífior, P e r o q u ie n le con si*

d e re ím p a r c ia lm c n tc y c o m o d e b en c o n sid e ra rs e lo s g r a n d e s h e c lio s h is tó r ic o s , e n su c o n ju o to y d e n tro d e l c u a

d r o g e n e ra l d e lo s siglf^s e n q u e e x is t ie r o n , le h a lla r é sin d u d a le ^ t im o c n su fu n d a c ió n , s a lu d a b le en sn s fru to s . I n s t itu y é r o n la la s d o s suprem cts p o te s ta d e s , p u e s ta s d e a c u e r d o d e s p u e s d e ro u y la r g a y m a d u ra d e lib e r a c lo o , p a r a p e n a r e n s ú b d ito s d e u n a y o tr a a c to s e s te m o s q u e , o fe n d ie n

d o d ire c ta m e n te a l v e rd a d e ro R ^ y, e te rn o y u n iv e rs a l S e ñ o r d e to d a s la s c o s a s , o s c u r e c ie n d o e n la s a lm a s su v e r d a d , y e c h a n d o d e e lla s su te m o r y r e v e re n c ia , \ io la b a n ju o ta m e o *

t e la s le y e s fu n d a m e n ta le s d e la s o c ie d a d e sp ír itu a), y t a m b ién d e la te m p o ra l y c i v i l , so g n n e n to n c e s e s ta b a c o n s t i

tu id a , E n U s cu e s tio n e s d e lo s re o s , c n lo s s u p lic io s , n o i n n o v ó la Iiiq u is ic io n : to m ó lo s q u e h a ll6 estab lecid o s» s in rc-

f in a r l a c r u e ld a d co n in v e n c io n e s e s q u is ita s , co m o h ic ie ro n lo s h e re je s . J u s t ic ia s h u b o rigurosas» y A v e c e s lo s in o c e n t e s fu e ro n j>ers<*îÍdos. P e r o ¿qué tr ib u n a l h u b o ja m á s

c u a l n o fo rz a s e n a lg u n a ve?; la ejk vid ia y la pu&ion con s u s m a la s a rte s á m a ltr a ta r a l ju s t o &Íü qu ererlo ? F u e r a de

«Sto l a In q u is ic io D c o n s c rv ó in ta c t a la v e rd a d e ra f c . p u ra

l a v e rd a d e ra religión » b ie n e s lüC btim ables, c o n lo s q u e o íd - g u n o d e l a t ie r r a d e b e c o m p a r a r s e . A le ja n d o lo s errores y h e re jin s » m a n tu T o la p a z In terio r d e l a p e n in s u ia , uoieii* d o lo s c o ra z o n e s co n e l v ín c u lo n ía s fu e rte d e to d o s , m ien

tra s d iv id id o s e n I ‘ raucia> e n I n g la te r r a , c n t o d a s la s n ac io n e s G c m á n i c a s p o r lu c h a s r e l ig io s a s , d e la& lucidas n a c ie n d o lo s o d ío s p ro fu n d o s , iusft>ia.ble$, d e lo s o d ie» la s

g u e r r a s in te s tin a s c r u d is in ia s , co rr iero n d ilu v io s d*e san gre y c a y e ro n p O f c ie n to s d e m illa re s la s v íc t im a s , h a rto m as inc*ceQtes la s m a s d c e lla s , y c o n m a s b á rb a ro s turraeutos

in m o la d a s q u e lo s re o s d e l a In q u is ic ió n . L a v iv a fe y s in c e r a r e lig io s id a d q u e to d a v ía d is t in g u e i lo s p u eb lo s d e lee* g u a e s p a ñ o la , y d a á s\i c a r á c t e r ta u ( a h id a lg u ía y n o b le ,

z a , á l a In q u is ic ió n s c d e b e ; d e e sa fe y r e lig io s id a d s ln g y * la r e s n a d o c l c e lo in c o m p a ra b le y lo s p ro d ig io s o b ra d o s yArs. p la n ta r c o n t a u lo s su d o res y r e g a r co n U n t a sa n g re , y h a c e r flo re c e r c o n t a n la p o m p a y lo z a n ía c l c r istia n ism o in co n ta ro in a d o y p u r o , y l a s 61id a y v e rd a d e ra c iv iliz a c ió n ,

e n la s v a s U s ín ia s y d o m cn o e s a lv a je s re g io n e s d c O r ie n te y P o n ie n te , d e s c u b ie r ta s p o r c i tu ism o c e lo d e p r o p a g a r la v e rd a d e ra re lig ió n . Q u ie n lo m ir a r e b ie n , h a lla r á s e r obr» d e la In q u is ic ió n q u e en tre lo s sá L io s d e E s p a ñ a , ta n a tre

v id o s a lg u n o s d e e llo s y d e ta n g e n e ro s o v d c lo e n s u s e s p e c u la c io n e s , n o s c e n c u e n tre n iiig a n o q u e , s a lv a n d o to d o s lo s lin d e s y a tro p e lla n d o to d o s lo s re s p e to s , h a y a t a la d o e l

c a m p o y d e v a s ta d o lo s d o m in io s d e la s a b id u r ía . M u y ena* B io ra d o s a n d a n lo s h o m b re s d e l a lib e r ta d , y d a m a e s e lla b ie n h e rm o s a y d ig n a d e s e r a m a d a ; p e r o d e sd e q u e se l la m ó se rv id u m b re á l a o b lig a c ió n e s tr e c h a d c s e g u ir so lo la v e r d a d y d e o b r a r n a d a m a s q u e lo b u e n o , y se en ten d ió

p o r l lb e it a d la l ic e n c ia d a d a á to d o h o m b re , n o so lo d e p e n

s a r c o m o q u ie r a (q u e e s t a l a t ie n e d e D io s , a u n q u e co n la a m e n a z a d e q u e si p ie n s a m a l, n i p o d rá e s c o n d e rs e n i e v a d ir la p e n a ) , s in o d c h a b la r y e s c r ib ir d e to d o y s o b re to d o

c o m o s e le antoja’ , d e p ro fe s a r la re lig ió n q u e le a co m o d e.

6 1)0 p ro fe s a r n in g u n a , v ú a s e c ó m o , re la ja d o s to d o s loa v ín c u lo s y r o to s to d o s lo s d iq u e s , n o h a b ie n d o y a n ad a

d e c ie rto , n a d a c n q u e to<los c o n v e n g a n , n a d a q u e to d o s a c& tcn , n a d a á q u e Jas c o o c ie D c ia s d e to d o s se so m e ta n , v iv im o s e n tre tu in a s y e s c o m b r o s , v a g a m o s á la v e n tu ra ,

d e s u n id o s , e o e m ís la d o s , d e te stá n d o n o s y m a ld lc ié n d o n o - u n o s á o tro s, c n tro o i¿ a ila Ja a n a rq u ía e n la s c ie n c ia s , tn Jas a r te s , e o l a s o c ie d a d , h e la d o s lo s c o ra z o n e s c o n e l es-

cf»ptlcism o y Ja in diferen cia^ y n u e stro s m a le s h a o lle g a d o á t a l cstru iu o q u e , se g ú n Ja e n é r g ic a e sp rc sio n d c T i t o L i*

v io , n i p o d e m o s s o b re lle v a r lo s o i s o p o rta r e l re m e d io .

2 7 .

M I S I O N D E L O S P A D R E S D E L A C O M P A Í ^ Í A

E N E T I O P I A .

E l títu lo d e P r ís U de la s In d ia s , ta n fa m o s o cn

E u r o p a d e sd e e l s ig lo X ! 6 X I I b a s t a b ie n e n tra d a la t d a d m o d e n ia , p a r e c e h a b e r s e d a d o p rim e ro á lo s K a n e s d e un a tr íh u d e tá r ta r o s ó m o g o le s , lla m a d a eJ K r i t ó d e lo s K tr a i-

in s , y f)o r Jos c h in o s lo s K e U s. M o ra b a o e n l a p a r te o r ie n t a l d o l a gran T a r t a r ia ó M « n g o lia , aJ N o r t e d e i C a t a y ó

C h in a b o re a l, e n tre lo s reos O rc u n , K e r u b n y T u la , < n la p ro v in c ia d e T e n d u c h , q u e b o y d ic e n n o m b ra rs e t ie r ra de lo s K h a lk h a s , y e s tá d e n tro d e lo s co n fin e s a c tu a le s d c C h in a , l 'u é e s ta tr ib u en lo s s íg lo » X I y X I I Ja m a s pude-

r o s a d e to d a s Jas d e T a r t a r ia , á c u y o s K a n e s p a g a b a n U s o tra s e n tr ib u to cJ d ie z m o d e s u s re b a ñ o s; a b ra z ó e l c r is t ia n is m o , n o p u r o s in o c o n ta m in a d o co n lo s e rro re s d e N e s to r io , h á c ia e i a ñ o d e lo o o , y ftié b a u tiz a d a p o r m o n je s q u e m a n d ó E b e d y e a u , A r z o b is p o d e M a ru a , c n f»l K h o r a -

s a n , d e c u y a s e d e fu e ro n c n ad<^Jante s u fra g á n e o s lo s O bis*

p o s n e s to r ia n o s d« T a r U r Í a , re c o n o c ie n d o e llo s y e l metro*

p o U u n o , p o r c a b c a a , a l t itu la d o P a t r ia r c a C a tó lic o d e Selen - c ia y C te s ifo ü t e , q u e lo e ra d e to d o s lo s n e s to r ia n o s . H u b o en tre e s lo s ca u d illc^ K era itA S u n o á p r in c ip io s d c l s ig lo X I I , á q u ie n lo s h is to r ia d o re s cr istía D o s , s ir io s y á r a b e s , llam an

K ey 'J u a n , y le p in ta n g r a n c o n q u is ta d o r, q u « h a b ie n d o Jo* n ia J o l i l m a y o r p a r le d e A s ia , lle g ó c o n s u s tr iu n fa o te s

b a n d e ra s b a s ta e l T ig r is , c o n á a im o y fu e rz a s p a r a p a s a r m a s a d e la n te y r e c o b ra r J e lo s m ahom êtanos la c iu d a d san*

t a d e J e r u s a lc n ,s i l a c o rr ie n te ra p id ís im a d e a gu H rio , p a ra c l in v a d e a b le , n o a ta ja r a la c a r r e r a d e s u s c o n q u is ta s . E n h e c h o d e v e rd a d p a r e c e q u e tu v o u n v a s t o im p e r io e n la s

c o m a rc a s c e n tra le s d e A s i a , y d e é l c u e n ta e n s u cró n ic a e l m o n je A lb e r ic o q u e c l a ñ o 11 6 5 e n v ió E m b a ja d o r e s i loa E m p eradf^ res g r ie g o y ro m a n o , M a n u el C o m n e n o y F e d e r i

c o B a r b a r o ja . E l O b is p o d e G a b ii l , le g a d o J e lo s A rm e n io s i Eugc-Dio I I I e l a o o 1 1 4 5 , c o n ta b a , r e f ir i ín d o s e in J u J a b le - m e n ic á e s t c P r ín c ip e , q u e h a b ia e n A s ia u n m o n a r c a sacer* J o te lla m a d o J u a n , q u e re in a b a m a s a l l i d e U P e r s ia y d e la A rm e n ia , e n e l e stre m o o rie o te . A l q u e le s u c e d ió le llam an l a s h is to r ia s c r is t ia n a s D a v id , T o l i la s c h in e s c a s , y la s á ra

b e s T o g r u l , y é l , ju n ta n d o á s u d Íe ta J o J e K a n e l c h in e s c o d e W a n g (R e y ) , q u e le J Ícro n lo s E m p e r a d o r e s J e C h in a J e l a diti a s t ia K in p o r h a b e r le s d e fe n d id o la s fro n te ra s p o r la

b a n J a d e l N o r t e , to m ó e l t ítu lo d e W a n g - k a n ó l^ n kan , q u e M a r c o P o lo c r e y ó n o m b re p r o p io s u y o , y o tro s a u to res If* su p u siero n a p e llid o e o m u o á to d o s lo s P r ín c ip e s d e a q u e l la d in a s t ía . E s t e D a v id aJ fm d e s u s d i a s , c n i i S y ó e n 1202, fu é v e n c id o y d e str o n a d o p o r e l fa m o s o T e m u e lu n ,

q u e d e sp u e s d e e s t a v ic to r ia s e lla m ó C h in g u is -k a n , ó c o m o

v u lg a rm e n te se d ic e , G eikglscao^ p e r o n o s e e s t in g u i6 su r a z a , a o te s e n tre s u s d e sc e n d ie n te s h u b o q u ie n e s fueron R e y e s fe u d a ta r io s J e lo s G r a n d e K a n e s lieredetx>s d e a q u el c e le b r e c o n q u is ta d o r, y e s to s m ism o s g ra n d e s K a o e s so lian

c a s a r s e c o n P r in c e s a s d e la s a n g r e J e l P r e s t e J u a n , y d ar á n ie to s J e e sto su s h ija s e n m atrinDonio. T o d a s e s ta s n o ti-

ría«!, a b u lta d a s c o o o iu c h a s fá b u la s , o y e r o n á lo s s ir io s ncs- to r ía n o s lo s c r is t ia n o s d e O c c id e n te q u e , e n c fttíd ad d e cru* z a d o s 6 d e p e re g rin o s , ib a n á P a le s t in a ; la s c « if ir m a r o n lo s

v ia je r o s , m ls ío n e io s y e m b a ja d o re s q u e e n lo s s ig lo s X I I y X I I I fu e ro n d e E u r o p a á T a r t a r ia , ó d e a l lá v in ie ro n á n u e s tra s tie rra s ; y <Je e s te m o d o o a c ió y se p ro p a g ó e l nom •

b r e y fa m a d e l P r e s te J u a n d c la s In d ia s . (V . J o se p h S iiiio - n iu s A s s e m a n u s , B ill io lh e e a o r ifn ta lis , t . I I I , P . D e Sy- r is N e iío r ia n U , c . I X , § . 5 .— J I M ilio n e d i M esser M arco

P o lo , i llu s lrn to e com m entato d a l C o n te G io v . B a t t . U alde* Ui B o o i , F ir e n z e , 1827, t. Ì . p ág s- 44, 45, 46; t . I I , p á g . n o , n o ta 1 1 9 .— fíio g ra p h te ttn iverseíU d e D id o t , t . X L , v .* P r « -

tre J e a n , p a r G . F a u tb ie r .— A o t o n io P a g i , C r itic a in A n n o i. B a ró n ., o d a o n . 1 1 7 7 , n , I I I .)

A f io e s d e l s ig lo X V D . J u a n I I , R e y d e P o r tu g a l, d e s e a n d o p r o p a g a r e l c r is t ia n is m o y e s te n d e r e l c o m e rc io de P o r tu g a l p o r to d a e l A s ia , p e n s ó e n h a c e r a )ia n ¿ a c o n e l

P r e s te J u a n , y m a n d ó á d o s c a b a lle ro * d c s u c o r t e , P e d r o C o v ilJ a n y A lo n s o d e P a iv a , q u e fu esen á b u s c a r le e n c a l i d a d d e e m b a ja d o re s s u y o s . P e r o p o r m a s q u e re co rr iero o t o d i e l A s ia n o le e n c o n tr a r o n , s in d u d a p o r q u e e u la s f r e c u e n te s re v o lu c io n e s y g u e r ra s a tro c i s itn a s q u e tra sto rn a ro n en lo s s ig lo s m e d io s la M o n g o lia y re g io n e s c o m a rc a n a s , la d in a s t ia d e lo s C ie n g íscá o id a s , a l c a e r , e n v o lv ió e u su ru in a á l a p o ste r id a d d e lo s c a u d illo s K e r a ita s .

P a i v a y C o v ílla n , c o m o h u b ie s e n v e n id o á p a r a r a l CaJ* ro , t iiv íe m n a llí n o t ic ia d e l im p e r io d e lo s A b is in io s , p u e b lo d c la r a z a d e C a j o , n e g ro d e co lo r, d e le n g u a semí*

t ic a a ú n d e !a h e b re a , c r is t ia n o d e sd e lo s p r im e ro s tiem * p o s d e la I g le s ia , e a id o e n la h e re jía y c is m a d e lo s Ja* c o h ita s d e sd e e l s ig lo y q u e h a b ie n d o d o m in a d o e n Jas d o s E t io p ia s A l t a y B a ja , e s deuir^ e n toda, l a e ste n s ío n del

A fr ic a c o m p re n d id a e n tre e l m a r B e r m e jo y e l O c é a n o At* lá o t ic o d e O rie n te á P o n ie n te , y d e sd e eJ E g ip to , L ib i a y M a u rita n ia h a s ta e l c a b o d e H u e o a * E s p e r a n z a d e N o r te á

S u d , c o n s e rv a b a n t o d a v ía e l s e ik ^ o d e Ja E t io p ía A l t a , re*

f 'k w m on tu osa., p e r o abtin dsn te» q u e d e sd e ma^ a tr íb a dc

Ík» c a ta r á t a s d c l N i lo se U e n d c á lo la rg o d c l m a r H o jo . y - d e sd e e s t e , tu rn a n d o b á c ia P la c ie n te , U ega ü a s ta ta p a r le

c c n lr a l p lo ra d a d e A fr ic a , P a r e c e q u e á f i n ^ d<“l sí* g lo X I I le rn a e l c e tr o d e e s t a n a c ió n u n P r ín c ip e virtuctso

y s a b io lla m a d o J u a n , a l c u a l ju z g a n g r a v e s a u to re s dirigi- á A u n a fa m o s a c a i t a d e l P a p a A le ja n d r o I I I , ft'Cha en 1177, Pr<sÍ>yUro lo a n n i U lu síri et ma^HiJico Jn don tm R e g i. q u e tra e

Uarunio(<^RXA/., t. X I I , aftn. X177, n n . X X I I - X X V , ed ició n d e V e n e c ia , im p re sa e u A u g s b u r g o , 1740), b ic t i qií€ o tro s la cre e n e n d e re z a d a a l P r ín c ip e tá r ta r o J u a n , d e q u ie n s e ha* b ló a r r ib a . D ic e e n e lla P o n tífic e a l m o n a r c a q u e reeíblA

su c a r t a d e m a n o do M a e s tre F e lip e , su m é d ic o , y confur* m e 4 su d e se o le m a n d a a l ra ísm o M a e o trc F cH p c p s r i que le e n te re d e la v e rd a d q u e p ro fe s a l a I g le s ia ru m a n a en

a q u e llo s p u n tu s c n q u e c l y su g e n te d is c o rd a b a n d e la te c a tó lifA , y le o fre c e p a r a s u n a c ió n u n a b a s íl ic a y u n a lta r cn Is ig le s ia d e lo s S a n to s A p ó s to le s S a n P e d r o y NSan P a* b lo e n R o m a , y o tro a l ta r e n l a d e l S a n to S e p u lc r o e n Je* n isa lé n ; i lo c u a l a ñ a d e B a r o o io q u e se d ió ¿ lo s A b isín io s ,

ú p o r A le ja n d r o 6 p o r a lgu cto d e s u s s u c e s o re s , i a h a s ilie a d e S a n K s té b a n , d e tr á s d c l 4 b s id c d e la d e S a n P e d ro , y q u e l a h a b ía n se g u id o p o se y e n d o h a s ta su tie m p o . P u cá co m o lo s c r is t ia n o s d c O c c id e n te o y e s e n e n P a le s t in a á

lo s p c re g n n o s d e A b is in ia , y o n E u r o p a á I0& m o n je s d e la m is m a n a c ió n , q u e d e v e z e n cu a n d o v e n ia n p o r e«tas p a rte s , y la re la c ió n q u e d c l a c r is t ia n d a d d e su g e n te y d c su s E m p e r a d o r e s h a c ia n , c o n v in ie s e e n m u c h o s p u n to s

c o n lo q u e se c o n ta b a d e l P r e s te J u a n d e T a r t a r ia , afle« g á n d o se q u e los an tig u o « c r e ia n l a E t io p ía , ó co n fjn an te ó n o m u y re m o ta d e l a I n d ia O r ie n ta !, y la lla m a b a n ta m b ié n I n d ia , p a r e c e quü h u b ie ro n d e c o n fu n d ir los d o s impe* r ío s cn u n o , y q u e y a d o s d c c l s ig lo X I I 6 X I I I $e d ió i lo s

s o b e r a jio s d c A b is in ia e l t í tu lo d c P r e s te J u a n d e l a s In« d ia s . O tr o s , s in e m b a r g o , o p in a n q u e e s t a co n fu sió n íu é o b ra d e lo s P o r tu g u e s e s , y tu v o p r in c ip io c o la» re lac io n e*

d e C o v il ia u y P a ìv a . ( V . A ^ sen ja n i, B a r o n io , P a g i , B a ld e lli B o n i, II. c c ., O rla m lin i, I. X I V . n o . 1 0 3 - 114 ; C a s a n i, A/i*

« 0 « E lio p ia .)C o m o q u ie ra q u e s e a , e s to s d o s a n ttn o scs p o rtu g u o sc s

h a lla r o n re in a n d o e n E t io p ta á A le ja n d r o , P r io c ip e esce*

len te , q u e r e tu v o c o n s ig o á C o v iU a n . P a iv a , v o lv ie n d o á P o r tu g a l, m u rió e n e l c a m in o . E r a n lo s a b is in to s m u y a d ic to s á la re lig ió n c n s t ia n a , q u e s e g lo r ia b a n d e hal>er r e c ib id o d e l e u n u c o d e la R e in a C a a d a c e y d e l a p ó s to l y e v a n g e

l is ta S a n M a te o , d c l c u a l e< c ie r to q u e S a n A m b r o s io i /h P s . SLv) y S a ü P a u lii io d e Ñ o la (C arm , 26), co n Ia.s MeKca<¡ griegas ( 1 6 N o v e io b , ) , a firm a n q u e p re d icó c n E tio p ía ; c o n s e rv a b a n l a c r c e u c ía e n c a s i to d o s lo s d o g m a s c a tó l ico s ; l a M is a , )os s a c ra m e n to s , la d e v o c io n y c u lt o d e la

V irg e n y d e lo s s a n to s ; y l a g e r a r q u ia e c le s iá s t ic a , c u y a c a b e z a e r a e l A b u n a ó P a t r ia r c a n o m b ra d o y co n sa gra* d o p o r ftl P a tr ia r c a ja c o b it a c ís jn íitic o d e .A le ja n d ría , de c u y a s e d e d e p e n d ía la I g le s ia d e E t io p ía d e sd e q u e c n el s ig lo I V , a n te s d e l c la m a , fiié c o n s a g r a d o O b is p o d e e lla

S a n F ru ro e n c io p o r <?1 g r a n S a n A ta n a s io . F e r o s o b r e e l c is m a y h e re jía á q u e lo s h a b ia n a r r a s tr a d o lo s P a t r ia r c a s d e A le ja n d r ía , h a b ía n s e co n c l tra to d e lo s ju d ío s y ma* h o m e ta u o R .y d e o tro s p u e b lo s g e n tile s c o n ta m in a d o co n jn u c h o s e rro re s y su p e rs tic io n e s ; se c ir c u n c id a b a n , g u a r d a b a n e l s á b a d o , se r e b a u tiz a b a n , ro m p ía n e l v ín c u lo d e l m a tr im o n io o v á n d o s e y d e sc a s á n d o s e co n m u c h a fa c ilid a d , u s a b a n l a p o lig a m ia , te n ia n d e p r a v a d o s lo s h b r o s litú tg i*

e o s , a lte ra b a n fá c il m en te a u n e n lo s u s ta n c ia l la s m a te r ia s

y fo rm a s d e lo s s a c ra m e jito s , y p ra c tic a b a n h e c h ic e r ía s y o tr a s su p e rstic io n e s . (C uéntase q u e e n 1442 su E m p e r a d o r Z a r a J a c o b m a n d ó e m b a ja d o re s a l C o n c ilio d e P io r e n c ía co n c a n a s p a r a o l S u m o P o n t íá c e E u g e n io I V , y e sc r ib ió á lo s p re sb íte ro s d e s u n a c ió n q u e e sta b a n e n J eru sa le n ,

lo s c u a le s v in ie n d o e n p e reg rírta c io n á U o m a , y s ien d o m u y b ie n re c ib id o s d e l re fe r id o P a p a , le d iero n obedien *

c ía y ab ju raro D sixs e rro re s en n o m b re d e su g e n te ; m as T . I . Ì 2

5 t 4 A P Í N m c B i t .

c s U re u n ió n , s i e s q u e lle g ó á r e a liz a rs e , d u r ó p o e o •. V o l v ie n d o á U n a r r a c ió n , & A le ja n d r o s u c e d ió N a h o l , y á e ste s u h ijo L e b n a D e o ^ i l , p o r o tr o n o m b re D a v id , n iñ o de p fK o s a ñ o s , b a jo l a tu te la d e su m a d re M a g ü e n t a y d e o tra

E n ip e fa t r iz v iu d a E le n a , s e ñ o ra d c g r a n d e á n im o , v ir tu d y p ru d e n c ia . T r a ía n c o t o n c c s m u y a p r e ta d o s & io s A b is io io s co n g u e r ra s y c o n tio u a s in c u r s io n e s lo s tu r c o s p o r la« C05* ta s d e l m a r R o jo y p o r e i in te r io r lo s g a l a s , n a c ió n d e c a fre s , g e n til y m u y b á r b a r a y f e r o z , y lo s m o ro s; y llen a n d o e n to n c e s e l O r ie n te la fa m a d e l a s h a z a ñ a s y Iic r6 ica s em* p re sa s d e lo s p o rtu g u e s e s , d e s e a ro n la s d o s P r in c e s a s te* n e r lo s p o r a m ig o s , m o s trá n d o s e d is p u e s ta s á a b a n d o n a r el c is m a y la h e re jía , y r e c ib ir e l P a t r ia r c a q u e e l P a p a les

m a n d a s e , o p o rq u e t a l e ra s u c o n v ic c ió n , ó p o r c o n g ra c ia rs e c o o lo s K e y ^ d e P o r tu g a l, q u e s a b ía n s e r m u y ce lo so s p ro p a g a d o r e s d e l a re lig ió n c a tó lic a . K l n iñ o D a v id h a b ía

s u b id o al tro n o e l a ñ o 15 0 7, c u a n d o y a re in a b a e n P o r tu g a l D . M a n u e l, y s u s tu to ra s m a n d a ro n i é é ic e l a ñ o d e 1 5 1 6 i u n a rm e n io lla m a d o M a te o , c o n c a r t a s d e P e d r o C o v iU a ji y u n g r a n L ig n u m C ru cis d e r e g a lo . R e s p o n d ió D . M a n u e l e n v ia n d o á D u a r tc G a lb a n , n o b ilís im o c a b a lle r o , e l c u a l m u c río e n e l ca m in o , D . D ie g o L ó p e z d e S c q u e ir a , V ír e y d e la I n d ia , p u s o e n su lu g a r á R o d r ig o A c u n a d e L im a ,

q u e c o n e l c a p c ila n d c l R e y , F r a n c is c o A lv a r e z ó A lv re s ,

' En CMÍinnACiOfl á « «sie ciia Moronl loE (]oi ¿)siíc<n sj*gu ÍB D K i, M haU an sobre l a s p u e rta s d e l a b a sílica va iíca n a.

U t G r s ;c i, A im e o i, £ t k Í o f i s , h ic M p íc e , m i f aa

R o m a n a m a m p le u i e»t gen» la c o b iA a ñdeoi.

S u n t h>ec S u g e n ü m o n u m e n u U Juii^ a Q u a iti,

E x c e U i a n im i a o n t m o n u m en ta aui.

(M nrom > D u ío n i i r U d i e n d h i o m it9 r i< o -e u le íi< n tiitt, V cn ea ia ,

f. I. V » O tlaJídm l, X I V , n. t x f Ju T en cio », H ‘ S t. S ix~

/ « ! . , p . V , I. X X I I , | , V C l.)

co m p a ñ e ro d e C ía lb a o , d e se m p eñ ó l a e m b a ja d a . R e in a b a y a D a y id , y e n 1526 r o n te s ló co n o tr a c o m p u e s ta d e l m is

m o L im a , A lv a r c z , y d e u n m o n je lU inad'> Z ííg a ^ a , io s c u a le s á n o m b re s u y o y p o r s u m a n d a d o , d e P o r tu g a l p a sa ro n á I ta l ia , y e n B o lo o ía e l a h o d e 1530, a l c e le b r a r s e a llí c o n so le m n ís im a pon»pa l a c o m n a c io n d e l K m p e r a d o r C a r lo s V .

r e c o a o c ie r o u i C lc n ie n íe V I I c o m o á cab«Ma s u p r im a d c l a I g le s ia u n iv e r s a l, y le p id ie ro n m a n d a s e à E t io p ía un

P a t r ia r c a d e su t o m u n io n , d e c la r a n d o ^ iie D a v id se hd.b<á s e p a r a d o d e l P a t r ia r c a c is m á tic o d e A le j a n d r ía , y r e h u s a d o r e c ib ir a l A b u n a q u e le m a n d a b a . E r a n e n to n c e s ta n diticU e« e s to s \*iajes, s u je to s i ta n to s ro d e o s , a z a r e s y con*

t in g e n c ia s , q u e c n e s ta s le g a c ía s se g a s U b a n m u c h o s a ñ o s, y e l m o n a r c a a b is ín io , p u e s to p o r lo s e n e m ig o s c n g ra n d e a p r ie to , s in e s p e r a r l a v u e ita d e s u s le g a d o s onTÍÓ c o n n u e v a s c a r t a s á u n p o rtu g u é s lla m a d o M a e s tr e J u a n B w m ii* d c 2 , y á u n m o n je e tio p e c u y o n o m b re e r a M a r c o s . L l e g a r o n à R o m a d e s p u c s d r o c h o a ñ o s d e v ia je p o r tierra

e n 15 3» . y P a u io I I I , h a b ie n d o ltccl)0 c o n s a g r a r P a t r ia r c a d e A le ja n d r ía a l m ism o J u a n JJerm u dez, lo s e n v ió á P o r* iii(^ l, desdft d o n d e D . J n a n I I I le » d e s p a c h ó á C ioa con c a r t a s p a t a e l V ir c y d c la I n d ia , c n q u e a p r e ta d a m e n te le o rd e n a b a s o c o r r e r a l e m p e ra d o r d e A b is in ia . M n e r to V I-

r e y D . ( la r c ía d e N o ro ñ a , q u e re cib ii3 l a o rd en , c u a n d o s e a p r e s ta b a ¿ c u m p lir la , s u s u c e s o r E s t e b a n <ic G a m a fu 6 en p e rso n a c o n e l so co rro lle v a n d o a l P a t r ia r c a B e r m u d e z ,

A p o r tó á la s c o s ta s d^ K t io p ía e n 1542. c u a n d o y a D a v id , p e rd id o s c a s i e n te ra m e n te su s e s ta d o s y re d u c id o ¿ d e fe n d e rs e d c lo s m o ro s e n u n a a lta m o n ta ñ a , h a b ia m u e rto d e

p e s a r , d e ja n d o p o r h e re d e r o á s u h ijo A s n a f S e g u e d ó C la u d io , Prínci¡> e d e e sce le n te s p re n d a s , p e r o m u y a fe r r a d o i lo s e rro re s d e su n a c ió n . C u a tro c ie n to s p o rtu g u e s e s s o la m e n te le d i6 G a rn a , a l m a n d o d e su h e rm a n o C r is tó b a l,

p a r a q u e le d e fe n d iesen ; p e r o ta n h e ro ic a m e n te ae p o rtaro n , q u e á p e s a r d e l a m u c h e d u m b re <le lo s e n e m ig o s a p o d e ra d o s

y a d e la t ie r r a , y d e e s ta r e s t a c r u 7 a d a d e m o n te s a ít is im o s y

x p f . N D l C l à l i .

surcA<â <lc p ro A jo d o s r io s , s in c a m in o s n i p u en tes , d e sc o n o c id a p a r a e ìlo s , m u y fr ía è n b s a lto s y c a le n tís im a oii lo s v a lle s , e n u n a ca m p a fift de. la s m a s h a z a ñ o s a s d e q u e h a y a m e* m o n a , d e rro ta ro n e n c u a n to s e n cu e n tro s tu v í^ ro o á lo s m o

to» , in a ta ro n k su c a u d illo G ra n h e , q u e e r a valííJH isim o y I iif ita o m o n c e s m u y a fo r tu n a d o , y re s ta b le c ie ro n á C la u d io cn l a p o se s ió n d e lo s d o m in io » q u e h a b ia n s id o d e s u p a d w ,

d a n 3 o la v id a e n l a d e m a n d a la m iía d d e a q u e l p u ñ a d o de h é ro e s c o n s u c a p ita o C r is tó b a l fie C ia m a , q u e s a lte a d o p o r lo s m o ro s c u a n d o k ic a u to se h a b ia s e p a ra d o d e s u s so ld a d o s , m u rió á n\anos d e eU os co n e sq u is ito s to rm e n to s, q u e s o b re lle v ó c o n fe y p a c ie n c ia d e m á rh r . M a l p a g ó ta n to s

s e r v ic io s e l in g r a to R e y e tio p e . N i d ió á lo a p o r t u g u c í« la? re c o m p e n s a s p a c ta d a s , n i c a m p lió su p a la b r a d e re c ib ir a l P a t r ia r c a y a y u d a r a l re s ta b le c im ie n to d e l a v e r d a d e r a fe , y á la r # * d u c c i o D d e s u g e n te á la I g le s ia católi*

c a . E l R e y d e P o r lu g a l r e c ib ió c a r t a s d e C la u d io , e s c r ifa s « ¡n d u d a e n lo s a n g u s tio s o s p r in c ip io s d e s u r e in a d o , e n la« c u a je s ^ d e c la r a b a d is p u e s to i re n u n c ia r a l c is m a y la h e re jía y co m eterse a l P a p a , y p e d ia u n P a t r ia r c a y s a c e r dote« c a tó lic o s . L u e g o p en só e l m o n a rca p o rtu g u é s e n e n c o m e n d a r e s ta e m p re s a à l a C o m p a ñ ía , y e s c r ib ió 4 B a lt a s a r d e F a r ia , su a c « t e un R o m a , q u e tra ta s e e l a su n to con S a n I g n a c io y c e r c a d e l P a p a , m a n d á n d o le q u e p a r a P a

t r ia r c a p id ie s e e sp rc sa m e n te a i P . P e d r o F a b r o . E s c r ih la s e e s to a lre d e tlo r d e l 14 d e A g o s to d e 134(1, J u sta m e n te cu a n d o r l P . F a b r o , re c io n lle g a d o á R o m a , a c a b a b a d e tro c a r la

v id a p re s e n te p o r la e te rn a bíer> aven tu rada. L a e m p resa p a r e c ió á S a n I g n a c io desdi? e i p r in c ip io m u y p r o p ia d e la

C o m p a ñ ía ; sedo u n a c o s a le d e tu v o a lg o , y fu é e l t í t a l o y d ig n id a d d e l P d tr la r c a d o . P o r q u e s ie m p re tu v o ta n asen ta* d o e n d e n ten d im ie n to q u e a d m itir h o n o re s y d ig n id a d e i

s e r ía la ru in a c ie r t a d e s u re h g ío n , y ta n firm e m e n te r e s u e lto e n l a v o lu n ta d n o c o n s e n tir d e s u p a i t e e n o s te pun* t o e s c c p c io n a lg u n a , a u n q u e P r ín c ip e » m u y p o d ero so « y

b cn cm ó rito i; d e la C o n jp a ñ ia c o n to d o e m p e ñ o lo so lic ita

1 J O C . Ü J 1 Ü K T 0 S É l L L ' S m \ C J y N f c S . 5 1 7

sen , q u e l a d ilig e n c ia q n e p o n ía e n d e fe n d e r l a fa m a y buen

n o m b re d e s u s b j jü s , con $er ta n g r a n d e , e r a n a d a c n c o m p a r a c ió n d e a u a fa jj cn p re se rv a rlo s d c o b is p a d o s , ca p e lo s y p re la c ia s , s ie m p re q u e s c la s o lre c ia n ; q u e e l c a s o d e pre« te n d e rla s e llo s , n i in d ire c ta m e n te , n o s a b e m o s q u e o c u rr ie

s e e n v id a d e l S a n to P a t r ia r c a , y a u n d e .sp u e* . jw>r la in ei- c e d d e D io s , b a s id o rarís im o , y c a s llg a d o s te m p rc co m o ro e rcc ia . P e r o e l P a t r ia r c a d o d e E t io p ía , .c u re g ió n ta n le ja n a , d c g e n te ta n h á i b a i a , s iji lu n t a , a n lu s tre n í n in g u n a

d e la s v e n ta ja s q u e la m u n d a n a a m b ic ió n c o d ic ia , a n te s p ro m e tie n d o e n v ia je s la rg o s , m o le sto s y jxÛgrygos, e n p e r s e cu c io n e s , la t ig a s 'y a b a jo s d c to d o g é n e ro , a b u n d a n tís im a c o s e d la d c c u a n to e l m u n d o a b o m m a , la c a rn e teh u a a y c o n s t itu y e la c r u z d c C r is to ; s in b r in d a r p a r a e s ta v id a

co n m a s p re m io q u e u ü m a rtir io cru e l 6 u n a o s c u r a y p e n o s a m u e rte , b ien v ió d e sd e c l p r in c ip io s e r t a l l in a je d e p re e m in e n cia q u e i n in g ú n a m b ic io s o t e n t a r ía , y q u e p e d ia sin n e * g o la C o m p a n ía a c e p ta r la . A d e m á s e l P a p a , s o lic ita d o

p o r e l E m b a ja d o r y o tro s jie j'so n a je s d e s u c o r te , e s ta b a d is p u e s to á ?5an jarla d í£ c u lta d in te rp o n ie n d o s u m a n d a to , c o m o lo hÍ20 c u a n d o 1 1 ^ 6 e l c a s o d e n o m b ra r e l P a tr ia r c a y c o a d ju to r e s . A s í q u e, fa lta n d o F a b r o , p re se n to S a n I g n a

c io a l R e y , p a r a c a lie z a d e la m isió n , a l P , P a s c a s io Ü ro et c o m o e l m a s íd ó M O e n tre su s co m p a ñ e ro s p o r to d a s sus c ir c u n s ta n c ia s , y a u ii ¿ s í m ism o se o fre c ió p a r a l a e m p r e s a . SI la C o m p a ftía , c u y o c o n se n tim ie n to e ra n e c e s a r io , v e n ia en e llo . E n M a rz o d e 15 4 7 e s c r ib ía e l S a n to a l P . M i

g u e l d e T o rr e s : R l P . P a ic a s io este a ñ o se p A rtírá para E tio p ia a l Preítte y u a n . P e r o n o íu é a « ; e l R e y n o a c e p tó a l p re se n ta d o p o r s e r e strd iije ro , c o m o d ic e i ia r t o l i {Ita- l ia . Iib , I , c . 17 , p u e s a u n q u e n o n o m b ra a llí a l P . B r o c t ,

á é í s in d u d a se refiere), ó lo q u e p a r e c e m a s c ie r to y se in fiere J e la s c a r t a s d e S a n I g n a c io , d ió p o r e n to n c e s d e m a n o á e s te n e g o c io , t a l v e z p o r h a b e r s id o in fo rm a d o d e la

c o n d u c ta in g r a ta y d e s le a l d e l a b ís in io .E n tr e ta n to e sta b a e n R o m a d e sd e T540. y d e sp u e s d e

rijftfiian aroen te a p re n d id o c l la tín y c l itallaDO s e K a b ia in s in u a d o cn la g r a c ia d e a lg u n e s C a rJ c u a J e s y l i i s t a d e l m is-

ra o P a p a , u ji m o n je d e A b is in ia U am aflo P H r o , c l cu a l, e sp e ra n d o a c a s o lle g a r á co n » cgu Ír e l P a t r ia r c a d o c a tó lic o d c Su p a tr ia , n e g o c ió p o r s u c u u n ta y o b tu v o se d is p u s ie K

e l n o ra b ra m icrito d e c in c o O b is p o s p a r a E t io p ia , e n tre lo s c u a le s d e sií» o a se « l s o b e ra n o d e a q u e lla t ie r ra c l T’a tr ia rc « . O p ú s o s e e l R e y D , J u a n , y c l a b is in iu q u is o p o n e r d e su p a r to á S a n I g n a c io . P e r o e l S a n to , c u y a ra á iü m a e n la s

e m p r « a s d e l a g lo r ia d e D io s e ra e n jp le a r to d o s lo s m ed io s h u m a n o s h o n e s to s a s e q u ib le s , c o m o s í D io s n o h u b ie s e dc a y u d a r , y e sp e ra r d e so lo D io s e l b u e n é id to , c o m o s i n a d a

v a lie s e n lo s m e d io s h u ^ n an o s. e n te n d ie n d o c u á n to a y u d a x ia e n E t io p ía a i P a t r ia r c a q u e a llá fu e s e y á s u s s u ce so re s p a r a l a co n v e rs ió n á l a ú n ic a I g le s ia v e rd a d e ra d e a q u e lla g e n te e is m i l íc a y h e re je e l n o m b re y f a v o r d e lo s R e y e s d c P o r tu g » !, SÍi> e l c u a l a u n eJ l le g a r a l lá e ra e n to n c e s p u n to m o n os q u e im p o sib le , x*i6 s e r m u y im p o rta n te q u e lo * di« c h o s R e y e s to m ase n e s ta e m p re s a c o m o s u y a , y q u e e sto s u c e d e r ía s i e llo s p re s e nt a lia n ai P a t r ia r c a y s e co n sid e ra b a n

c o m o p a tro n o s d e la m is ió n . A s í q u e n o jii i itó s u s e sfu e rzo s c o o io s d e l m o n je P e d r o , a n te s s o lic itó c e r c a d c l P a p a q u e el n e g o c io s e d e ja s e a l c e lo d e l K e y d e P o r tu g a l, y n o se ca n só

d e in sta r p o r m e d io d c s u s h ijo s c e r c a d e e ste p a r a q u e le to m a s e c o n c a lo r . H Jzo lo a sí a l c a b o e l a ñ o 15 5 4 , y p o r a c u e rd o e n tre é l y S a o Ig n a c io fu e ro n presen ladr> s a l P a p a , q u e lo e r a y a J u lio I I I , e l P . J u a n N u ñ ü z B a r r o to p a r a P a

tr ia rc a , y lo s P P . A n d r é s d c O v ie d o y M e lc h o r C a jo e r o p a r a O b is p o s c o a d ju to re s , co n d e re c h o d e su c e s ió n , t itu la re s a q u e l d e I l ie r á p o lis y e s te d e N ic e a ; y h a b ie n d o p re ce d id o m a n d a to d e l S u m o P o n tífic e c o n q u e , b a jo p e c a d o m o rta l,

lo s o b lig a b a á a c e p ta r e s to s n o m b ra m ie n to s, p r e c o n i^ d o s á p r in c ip io s d e l a ñ o s ig u ie n te , y d e s ig n a d o s o tro s d ie z d e la ( 'o m p a ñ ia , o ch o s a c e rd o te s y d o s c o a d ju to re s , q u e h a b ía n

d e ir co n e llo s , q u e d ó c o n s t itu id a la m isió n d e E t io p ía , co fn o se v e rá e o l a s c a r t a s d e lo s a ñ o s r_554 y 1553, d on de

D O C U M EN T O S t IL U ST R A C IO N R S . 5 x 9

(a m b len 5<írá lu g a r ro a s o p o rtu n o p a r a h a b la r d e lo s p r o g re so s J c e lla , y d e s u s t r a b a jo s , ír u lo s y p ersecu ció n fts ,

( P . F ie r r e d u J a r r ie , L ‘ H i s t o i n des ¡n d e s O rteniaU s.l iv . I , c k . 6 . —J u v e a d u S , H is to r ia So^~ h s n , P . V ,

l i h . X X J f , 5. V I I I . - - P . J o s c C a s a n i, M isió n de E t io p ía , cn e l t . I X d e lo s Varones tim íre s de la C o m p a ñ ía de J esu s.)

A . M . I ) . G .

V

'-f,

INDICE.

S#“

iMTROOVt-ClOS..........................C d iU t I . A Ifiée P a a c u id ..........................

I I . A lt ié f» P â fc u a l........................l i r . A M artin G a r c ia dcI V . A Iftsbcl R o « e f........................V A In è s P.%SCQ8 ................V I , A Ja im e C asâd ü T ...................V U , A S o r T e r e » B ajad eU a. V I I I . A Sf>r T e r e s a R a ja d e lla ...

X . A i M a e stro M a n u e l M io n a ..........X I . A i P . M « M r o V e r d o l» y ...........X I I . A M ice r F e d rv C o o ia n n l . . .

X I V . A la a b e l R o te r.

X V I . A B eîtraft d c L o y o la .

X V I I I . A BeJtrao d c L o y o U .................X I X . A M it e r P e d ro C w ila n n i. . .X X . A l A rzobÍ9(fO de H eoa........................X X I . A l a v ü la de A i p e it i a ....................X X I I . A D ?ltra n G a r c ia de L o y o la .,X X I I I . A M ic e r P e d ro Con«an'ni .X X I V . A M a g d a J c D i de L o y o U .,X X V ..A l a Kf7ipArTda«l2 ete S a 1ar'ian<a

5i X V h A l P , P td r o F a b r o : ......................X X V I I . AJ P . S im o n R r4 r iç « c z . . . .X X V I I I . A I » a b e lR o e < r ...........................X X I X ...A l P . A m o n io d e A r a O î..............X X X . A B e ltra n d c L o y o l a . ....................X X X I . A 1 V . S im o u R o d r ip a e s...............

X X X l i l . A M icer Pedro C o n ia rin i. , ,X X X I V . A> P , Simwn R o d rigu e*.X X X V . A t V . Sim oft R o d rigu e*............X X X V I . A l P . SJm on K o d r ig o c i. , ,

X X X V I I . A l P . D ie g o L a in e s ............X X X V I I I . A l H. Sjtcnim R o d rig u es, .

l tD ie. 6 . 1

3. 4r s j a Ju n . 715 3 2 iJov. 10 . x6

. » 5 3 3 Jun. * 3 > S 3

. » 5 5 ^ Kebr. 1 3 . i t

Jun. :8 . 34S et. I I . 4 *

. ï S 3<f O c t, 4 6

1 5 3 6 N o « . 1&. 49

» 5 3 7 Jul. ¿ 4 5 ^

. * 5.'^7 A ifto. 5 «

. «538 D ic- 2. dx

X5 j 8 D ic : i g . 6 3

. » 5 3 9 F e b r. ¿ . 735-^t, 2 . 7 3

t . T5 3 9 S c i . 25« So

. »5+0 M a r ;. 1 6 . 83

»5 * 0 M a r t. 8 4»540 A g io .15 4 0 3 9

O c t. 4. ç 6» 5 * 0 D ie. iZ . 98

. »34» M ay. M 'l o z

. » 5 4 » J«l. 2 4 - « Ü 4» 5 4 Í Set. 20. r o ?

, »5 4 »X I X

. 1 5 4 * F e h r. I . X X 4

. »54a F ebr. « « ♦

. » 5 4 2 F ebr, u à

M ars j 8. 1 1 9

. . « 5 4 2 Jun. X . T2 5

. »542 Jol. 3 > 13 »

. 1 5 4 * J » ' 2 i . 13 J

. * 5 4 2 J o L 2IS. ! » 1 6

. « 34 * A g t o »7 - 1 » 3 9

«54a A g to ¡ 7 - 1 4 4

. . »543 N o v , 1 . J4 5

C i f U X X X I X , A I P . P e d ro F » b r o ___ ( 5 4 s D ie. 20, 14 7X L . A D , J u t n I I I , R c y d c P w l u g - I . . . 1 5 4 3 M .v s . *5 3X L I . A l P . D ic g u L a i n e z ........................... i.*S4 3 M a rf. t8 . *5 7X L I I . A l S r. A s c a n io C o lo n n « .................. 1 5 4 3 Abr. 2 5 - * 5yX L I I I . A l C a rd e n a l d e S s n u C m . J5 4 3 Jo n . 24. 162

¿ . X L I V . A S i B F r a a c iK O X a v ie r . . . » 5 4 5 J«l. 24. *63X I . V A Ifla de l a C om p añ ía;...................... * 5 4 3 J “ "« ü > 1 , 168X L V j . A l>oña M a r g a n ta d« A o « lr ia .. . 1 5 4 J A g to . *.'î« J72X L V l l . A l P . Joîw» B a u t i t u V i o l a . . . , 1 5 4 3 A « , 6 StfL * 7 SX L V I I I . A S o r T e r« « a R aja d cU a ........... 1 5 4 } N o v . 1 5 * « 7 7X L I X . A M ice r D<«ga C rce c e n c io . . . • 5 4 4 J«n* r#* id oI< A u n N o n c in d e l a C o o p u i a ............ » 5 4 4 N o s . 28. I$ 21 .1 . A u n a u jito d e sco n o cid o ...................... * 5 4 4 » « 4L i l , A D . ju a n I I I , R e y d e P o r t u g a l . . . * 5 4 5 U a r z , «5 > rS6L I I I , A l C a rd e n a l de S a n ca C r o 2 ............ X545 Abr. * 5 * ig oL I V . A lo * de la C o m p a h ia c n C o Jo ftia . * 5 4 5 > 93L V , A l P . S im o n Rr^drigoee....................... > 5 4 5 M *y> 6 . * 9 4I ,V 1 . A l P . P e d ro F a b r o ............................ * 5 4 5 :6 , *9 7L V I I, AJ ? . A n to n io A r a o i........................ *S 4 S Jyi« 34. 291^

L V I I l , AJ P . S im o n R o d riga e « .................L I X . DeJ P . R iv*d «fieira á ! « • P P , Pabr

2 5 4 5 A g » . 3 2 .

y A r » o ¿ ..........................................................L X , A Iftft SfC6. P u er to C a n e t o y H u s »

T5 4 5 A g io , 29- 200

rrmuCe de llerrerî....................................... * 1 4 5 Set, 3 . *0 3L X I . A D o ñ a I^ û n o r M a » c w ñ ;t » .......... « 5 4 5 S e t 34. 203T .X II . A D , J u a n I I I , F e y d e P o r tu g a l.. 2^43 N n v. 4 - 20?L X I I I , D e l P . J a to tw Q u id o a l P . J'abro 2 5 4 5 N o v . 2 1 , 309

L X I V . A S a n FrxiAciaco de B o rja . . . . «54 5 3 1 1L X V . A l P , C la u d jo J a y o ........................... » 5 4 5 22. 2 r?

L X V I , A l P . S im o n RodriRUe»5 ............ 1 5 4 5 D ie . *4. 222

^ L X V i r , A S a n F ta n c U c o X a v ie r., > 5 4 5 17« 336

H L X V I I I . A Han P n n c ik c O X a v ie r, 1 5 4 5 D ie. * ? - 2 2 ?

I .X I X . AJ P . S im o n R o J ^ f u c * . . » 5 4 5 D ie. 20. 220

L X X . A D f d a L « o n o r M a s ca ie ñ a » ......... 254ft F,ner. * g . 23 1

L X X I . A Ja ciurtad d e P a r m a .................... 15 4 6 E n er. » 3 * 353

L X X I T . A ) P tin c ip e d e Eapafta P . K clipe 2 5 4 6 F ebr, *? • 2 5 3L X X n i . AJ l>r. P e d ro O r t i* ................. 1 5 4 6 Pebr. 17 . i 5L X X I V , A o n R eIlgiu »o g f a v c . . 15 4 6 F e b r. 3 0 . 2.16

Inform acinn d c u n d e sa fío SA A ie rn a n ia ............ 154& F e b f. 20. 3.19C a r ta L X X V . A Andr^» I<ip om an o.. . . 1 5 4 6 F e h f. 22. 34V

L X X V I . A S a n F r a n c iK o d« B o f/ a , . . . *5 4 6

L X X V I I . A S a n H a « i » c o de B n rja ------L X X V I I I . AJ P . P o liin co 6 a l P . U o m c

*5 4 6 * 4 4

n e c h ................................................................. » 546 Ju l. 20. 248

L X X I X . A unA p e f*o n a d esco n o cid a . 1 5 4 6 A g io . 20. 3 5 1

I ,X X X . A ) P . Sim oQ R o ilr ig u « » ................ 1 5 4 6 A g io . 29. * 5 3L X X X Î . A DrtÛa L e o u O f M aa ca rcR ae.. . 1 5 4 6 Sc«* 10 . « 5 7t X X X I I . A l D x. M ig u e l d c T o r r e s......... 2 * 4 6 A « , 6 S e t, 3 59

L X X X m . AJ d« P o r te ç a l ............ 15 4 6 375

C « U I .X X X l V . A l R e y de P o r tu g a l.................... »54Î .X X X V . A l r . Siiiton F o - l n g u e í ...............L X X X M . A l t t M R M * r .............................. >546 Ov».L X X X V Í I . A S » n F fa n ci« « o d c Ü o fjs . 1546 L X X X V I I I . A l D r, M ig c c l d e T o fT íB . , 15 4 6 O e t.

L X X X I X . A l D r. M ig u e l d c T o r r e s .. . . I J 4 6 O ciX C . AJ D t. M ig u e l de T o r r e s ....................... »5+6 ü « i.X C I . A l S e c fcia rio d e Jrtun <le V e g a , . X546X C I I . A l P . Sifoo n R o d n g a « » ............ 15 4 6 O c l.

X C l i l . A l D r. M igu el T r > r r « *...............C546 O c t.X C I V . A D . F e n u n d o de A u ílf ia .............. 1 5 4 6 K c .

X C V . A l D r. M ig u e l d e T o rre« .................... 1 5 4 6 I>ic.X C V l . A l P f.f ic ip c d c t í 'p a fta D . F s lip e .. 1 5 4 6 T)ic.

X C V n . A 1 P . SimtMi R o d rig u e ;...................«546X C V n i . A l D r, P ed ro O n í? ....................Í 5 4 6

X C I X . A l ü b iapo de P is to y a ........................ i 3 « 7 M ar?.C . A l y . F r . F r a iK is co He M í d - 1 « ............ 1 5 4 7 M a r/.

C I . A u n C a r d e n n l* ..................................... 154 7C i l . A l P . Juan P < Jaiíco................................r ^ 7 M ars.

C U I . A l P r . M ig u e l d c T o m :» .................... 1 5 4 ? U a r z ,C r V . A nt* F a d rc de la C o ro p a íiia , . 1 5 4 7

C V , A un « j c i o de#conu«;Ído....................... \ s^ ^ M a y .

C V l . A 1m l lc n o a n o » Â tudianfes á c l C o -k f k » de C üiin l««*.. . . . ............... J5 4 7 M a y .

C V J l . A l P . A -itO «io A racK ........................... X 547 M a y ,C V I I I . A P . M a n u e l S a t i c h e - , O b i*p o dc

B r a g a ......................................................... * 5 4 7 M “ y<C 1 X .* A 1 Priftf d c la C * n u j a d c C o Iodw». . 1 5 4 7 Jun.

e x . A l P . N ic o lá s B o b a d illa ........................C X I . A «f» P a d r? de la C o m p a M a ............ x s *7

A P É N P l C b . I.__T e s M de la b i ^ a s l a i i n i s é í ia l ia n a » .. .j . A M ic e r P e d ro CfVQCarím (la tid a é U allatía )...........................2 , A M ic e r Ped ro C «it»;rin \ (laiitiat3 , A M ic e r P«dro C o n can m îtaliana). . . .4 , A M ic e í Ped ro C o o ta rím (i«aliana)......................¡ . A lo s d e l a C o m p a ñ ía «t I ta lia (iia1tan«k.6. A P e d ro Cortlarirtl (U a lia n a )....................7 . A l C a rd e n a l d c S - f t ia C r u ? (italiaftai.....................................8. A 1<w de U C o m p A ^ ia re sid e n te s e n C o lo n ia (la tin a )------

9. A l P . Ped ro F a b r o (iaiin a)........................................................« xo. A S a n F ra fciftc o X n víe r llatin a)* i x . A S a n F fa n c ¡* c o X a v ie r (la tin a ).

1 2 . A 1* c iu d *d de P a rm a < i«ili*fla )..........................................i j . A A n d r é i L i p o « a n o ( it a lia n a ) ... . . .

r , . A l P . S im «« R o d riK fif' platina)..............................................1 5 , A l O b isp o de F is lo y a (iia lla n a ).................. , . .x 6 . A F r. F ra n cia co d * U c d d c (ita lia a a i . . .

1 7 . A a n C a rd e n a l ( ita lia n a )........................................................18 . A l P . AnconjO d c A r a o * (italia n a ).........................................

•i»9

10l?

2 i

26

»4*5

276

¿ 7 72?g:Sx28«j y l* 9 52973 9 92913063 tOj r zJ »43x73 »y32c

3243263 3 «3 3 55 3 7

7 . 340

18 . 3 ^ ^

iS, 3 fis

3 6 t3 6 Í

376381381

.1*43 « 5388

3 0 ^3 9 X3923 9 3 3 9 f3 9 53963 9 *3 9 73 9 94 0 0 4 0 c<02

52^ iS D ic r .

¡O- A l Prior la C u tu s a d c C o lo m a ( la i io a ) . . 40 2A P E N D I C E II ,— D o cu m en to « é ilu fttfa c io n cs ......................................... 40 5

i . R e lación d e la form a qiMs s « tu v o c n b « c c i e l retrato d« SaÎ g n a c io ................................................................................................................ 4^5

3. D e) nom bre d« J e so s . y m U m d e S a o l ^ M i O .................................3. S c p fe n u a <lt B d u ed K io C on versin o (U t ío a l .............................. . . . 4»x

DeliUeracioA y d « tc n d n a c io ii de lu s ftrifnemíi P»d r«v w b re h a cer an ire un cu erp o ó Com]>ai)Ía.............................................................................. 42 {

$ . C a n a d c l C ardenal G a»par C oncanni i S a n ig n a c io ................... | 4336 . InstcQ ccion dada p v t S ^ n I g n a c io á lo « N u rtc ío s q o e fa e to a i

H ib ern ia e l « fio ......................................................................... 4)47 . C arta d« S a n F ia n c ia c o X avier i fu h « r « a n o .................................. 4378 . C a n » ^ S a n F ra n c isc o X a v ier á S an Ig n a c io y a l P . Pe<<ro

...................................................................................................... *4 «9 . C arta de San FrancÍ8c.o X a v w i S a n ip n a ^ iv y a l P . Jnan

C odori......................................................... ............................................... H 3x u . C a n a d e l P i í w y deJ C aplrolo R eneral <le !a C a n u }a á San

Ignac.io (la t in a )...................................................* ..................................... ¡ 447t t . C arta d e A n io u io H n n is á S a n I g n a c io ............................................... 449t í . N o tic ia <>e l& v id i y v in u ü e « dcl B , P edro F ab ro ............................... 42o: j . C a n a deJ P . Pedn> F a h ro á lo« H erm anv« d« U Con*fia?i*a .

de Jesufl catu d ian tes c n P a r í » ............................................................ 434C4. CartA del P . a l P . L a ln e s .......................................................... 45 815 . C a n a d e l P . P ed ro l 'a b to A S a n I g n a c io ................. 46 2{<j. C arta de D o ñ a Jiia"A de C ardona á S an lgn*ci<^. . . 4^4«7 . C a n a de D o ñ ^ J u a n a dc C ardona á S in I f i ia e ío , , , 46 8iS . Pona»,Íün d e R oaer a l D r -T o rre » . . ^ . 47 02 9 . Renuri^ÍA d e la an ter ior d o n a c io n ......................................................... 471a o . MenwKial á P an lo U I para q u e q u i t íw k la C cropaflla e l car

g o de m oniaa y m ujerv* ( la i in j ............................................................ 473J ' . In s tn ic c io n dada p w S a n Ig n a c io 4 loa P P . L a lnex y S a lm e

rón a l i r *1 C o n t' lio d c 'i'fcn ty ............. ................................. 4752 2 . C arta de lofc P P . L a io e a , Saloie»n>n y J a y o á S an J sn * c Ío . , 4? y» 3 , C arta del P . SA lm ccon á S a r Ig n a c io .................................................... 4S12 4 . C arta d«l C ardenal C erv in i k S an I g n a c io .........................................2 ? . L o e Padrea dc 1» C o m p a cta e n c l C o n c ilio d f T re n to ,, . +S4sC D c ta In q u jsic ion dc P o n u ^ a l .............................................. 49*2 7 , M isión dc loa P a d re i d e la Comp.'u'ta c n L ito p ia ------ 5 0 9

F E D E E R R A T A S .

- —

P ú g . L f» . D i i t . D e h t i t e i r .

! 3 TO F o t w p e l « 'i n a i " ^ ¡ F o r e a o o i in im fo f ía n ,

aJgunn »•

10 $ cscial

1 1 7 6 P a rís d u c e ). Irá

{60 3 0 D e V u e s tr a E ( « « 1c n c ia N . C .

hu"iHifiK;

276 tfi que p«rdÍAffiO

2?J í5 ani>eníM2

3 4 Í 2T

4 1 5 3 1 h a í i a c v n «

especial

P a rís, D e o d u « u i

D e V u e stra E x c e le n c ia hu

jnUimo

ch e pefd iam a

»Ul «n X541

b a r ta ca ro c

: ;v 2 . ,

«

i

f i

«

Ü v

>S •..« i ' V -* • w »

%

A l ’.- ,* '

F

r » .

- ;'5 * . i-H.«*-*. • 'W *r ' • " T v i s i - v -

i ' . ‘I jÿ '---------- a.

. ■ *

• ?

•r ' .' -

9 . # . 7 " ' . • .♦;M ' ^ ' . I l

»

m : .

* . t :

CARTAS - Memoria Digital Vasca

Documents