j ę zyk polski liceum i technikum zakres podstawowy i rozszerzon y cz ęść 3 3 LUSTRA Ś WIATA j ę zyk polski liceum i technikum zakres podstawowy i rozszerzon y zakres podstawowy i rozszerzony PODR Ę CZNIK cz ęść 3 Ś 3 Język polski w ćwiczeniach online Oferta: sklep.wsip.pl
11
Embed
Bzyk polski LUSTRA WIATA - WSiP.plsklep.wsip.pl/uploads/litb/2068_litb.pdf · José Ortega y Gasset Bunt mas (fragmenty) W LUSTRZE WSPÓ CZESNOCI AnetaKyzio Tango w fajnym wiecie
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
język polski
l iceum i technikum z a k r e s p o d s t a w o w y i r o z s z e r z o n y
część 3
3
LUSTRA ŚWIATAjęzyk polski
l iceum i technikum z a k r e s p o d s t a w o w y i r o z s z e r z o n yz a k r e s p o d s t a w o w y i r o z s z e r z o n y
PODRĘCZNIK część 3
Ś3
Język polskiw ćwiczeniachonlineOferta:sklep.wsip.pl
Autorzy: Witold Bobiński, Anna Janus-Sitarz, Maciej Pabisek Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania języka polskiego, na podstawie opinii rzeczoznawców:dr hab. Anny Cegieły, dr hab. Małgorzaty Święcickiej, dr. hab. Piotra Zbróga.
Zakres kształcenia: podstawowy i rozszerzony.
Etap edukacyjny: IV.
Typ szkoły: szkoły ponadgimnazjalne.
Rok dopuszczenia: 2013
Numer ewidencyjny w wykazie dla wersji tradycyjnej i elektronicznej podręcznika: 541/3/2013
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Agnieszka Fedorowicz (redaktor koordynator), Anna Rossa (redaktor merytoryczny), Renata Faron-Radzka (współpraca redakcyjna)Redakcja językowa: Anna WlaźnikRedakcja techniczna: Iwona BiałkowskaProjekt okładki: Katarzyna TrzeszczkowskaProjekt grafi czny i opracowanie grafi czne: Katarzyna TrzeszczkowskaFotoedycja: Natalia MarszałekSkład i łamanie: Iwona Białkowska
Zalecane wymagania systemowe i sprzętowePodręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Apple iOS wymaga zainstalowania bezpłatnego programu iBooks (do pobrania ze sklepu App Store); otwierany na tabletach i tele-fonach z systemem Android wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play).
Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą być przedmiotem dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody.
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96Tel.: 22 576 25 00Infolinia: 801 220 555www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
S p i s t r e ś c i | 3
Jak korzystać z podręcznika 8
ROMANTYZM 10PIERWSZE SPOJRZENIE Oś czasu 12Idee programowe romantyków 14DZIEŁA I ARCYDZIEŁA – ZWIERCIADŁA R Z EC Z YWI STOŚC I
Johann Wolfgang Goethe Faust (fragmenty) 18LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTU K
Johann Spiess Dzieje doktora Johanna Fausta, słynnego czarnoksiężnika i mistrza czarnej magii (fragment) 26Christopher Marlowe Tragiczna historia doktora Faustusa (fragmenty) 26
Friedrich Schlegel Athenäum (fragmenty) 33Adam Mickiewicz 34Johann Wolfgang Goethe Król olch 36Caspar David Friedrich Kobieta ze świecznikiem 38W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jan Lechoń Romantyczność 39
Adam Mickiewicz Dziady, cz��� IV 40 Bohater romantyczny 45LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTU K
Tadeusz Miciński *** [Bądź zdrowa!...] 46Adam Mickiewicz Do*** Na Alpach w Splügen 1829 47Georg Friedrich Kersting Przed lustrem 48W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Halina Poświatowska poprzez uśmiech 49
Adam Mickiewicz Sonety krymskie 50Stepy akermańskie 50Bakczysaraj w nocy 51Pielgrzym 51Ajudah 52
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTU K
Antoni Malczewski Maria (fragmenty) 55Caspar David Friedrich Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc 56W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Andrzej Stasiuk Jadąc do Babadag (fragment) 57Sztuka interpretacji – liryka i malarstwo 58
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
spis treści
4 | S p i s t r e ś c i
spis treściAdam Mickiewicz Dziady, cz III 60
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Karl Blechen Mnisi nad Zatoką Neapolitańską 66Antoni Libera Liryki lozańskie (fragmenty) 67W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Olga Tokarczuk Bieguni (fragment) 68Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk (fragmenty) 69
Adam Mickiewicz Pan Tadeusz 70LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Juliusz Słowacki Jeżeli kiedy w tej mojej krainie... 78Tomasz Różycki Dwanaście stacji (fragmenty) 79W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Jarosław Marek Rymkiewicz Rozmowy polskie latem roku 1983 (fragmenty) 80
Adam Mickiewicz Liryki loza skie 82[Polały się łzy me czyste, rzęsiste…] 82[Nad wodą wielką i czystą…] 83
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Bolesław Prus Lalka (fragmenty ) 84W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Czesław Miłosz Do leszczyny 85
Juliusz S owacki Wybór poezji 86Sonet 86 [Gdy noc głęboka…] 86 Rozłączenie 87
Juliusz Słowacki 90LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
S awomir Mro ek Tango 134LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
José Ortega y Gasset Bunt mas (fragmenty) 138W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Aneta Kyzioł „Tango” w fajnym świecie (fragmenty) 140
JĘZYK LUSTREM KULTURY
Uważne czytanie 142Marian Bizan Rękawiczki Chopina i Słowackiego (fragmenty) 142
Adiustacja tekstu 145Synkretyzm rodzajowy 146Językowy obraz świata 151
NIE TYLKO DO MATURY
Głosy o epoce 156Maria Janion Romantyzm a początek światanowożytnego (fragment) 156Maria Janion Zmierzch paradygmatu (fragment) 157Polska nie jest kobietą (rozmowa z prof. Marią Janion; fragment) 158Bogusław Dopart Prozopoizm w romantyzmie polskim (fragmenty) 158
Romantyzm (mapa myśli) 160Mój projekt 162Umiem – poznaję więcej 163Warto poznać 167Antologia wybranych tekstów 168
lektura do przeczytania w całości
S p i s t r e ś c
lektura do przeczytania w całości
lektura do przeczytania w całości
6 | S p i s t r e ś c i
spis treściPOZYTYWIZM 172P IERWSZE SPOJRZENIE :
Oś czasu 174Wiek przemysłu, wiek nauki 176Program polskich pozytywistów 180
DZIEŁA I ARCYDZIEŁA – ZWIERCIADŁA RZEC Z YWI STOŚC I
Gustave Flaubert Pani Bovary 182LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Maria Dąbrowska Noce i dnie (fragmenty) 188Denis de Rougemont Mity o miłości (fragmenty) 190W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Krzysztof Maria Sieniawski Pani Bovary 191Realizm i naturalizm 192
Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara 194LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Zbrodnia i kara, reż. Piotr Dumała 200W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Krzysztof Żeromski (Karcer) Zbrodnia i kara 201
Fiodor Dostojewski �agodna 202LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Eliza Orzeszkowa Kilka słów o kobietach (fragmenty) 206W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Łagodna na scenie i ekranie 207Sylwia Chutnik Kieszonkowy atlas kobiet (fragmenty) 208
Maria Konopnicka Mendel Gda�ski 210Mistrzowie małej formy 213
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Eliza Orzeszkowa O Żydach i kwestii żydowskiej (fragmenty) 214W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Michał Okoński Antysemityzm? Czas na głos piłkarzy (fragmenty) 216Tadeusz Różewicz recycling (fragmenty) 217
Boles�aw Prus Kroniki tygodniowe (fragmenty) 218
LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Henryk Sienkiewicz O naturalizmie w powieści (fragmenty) 223Émile Zola Germinal (fragmenty) 224Andrzej Bursa Sylogizm prostacki 225W LUSTRZE WSPÓŁCZESNOŚCI
Kicz – daleki krewny idealizmu? 226Jan Klata Dziewczyna z Kentucky pyta, jak żyć 227
Boles�aw Prus Lalka 228LUSTRZANE ODBIC IA – D IALOGI SZTUK
Erich Fromm O sztuce miłości (fragmenty) 238Charles Baudelaire Kwiaty z�a (fragmenty) 240
Uważne czytanie 246Stanisław Witkiewicz Kto naprawdę jest realistą? (fragmenty) 246
Odmiany publicystyki 249Odmiany polszczyzny 253
NIE TYLKO DO MATURY
Głosy o epoce 256Teresa Walas Przedwczesny pogrzeb pozytywizmu (fragmenty) 256Jan Tomkowski Żadnych szans na pozytywizm? fragmenty) 257
Pozytywizm (mapa myśli) 259Mój projekt 260Umiem – poznaję więcej 262Warto poznać 265Antologia wybranych tekstów 266Słownik pojęć i terminów 274Indeks pojęć i terminów 283Indeks autorów oraz utworów, dzieł plastycznych i fi lmowych 284
S pp i s t r e ś c i | 7
ą?
mu
?
8 | J a k k o r z y s t a ć z p o d r ę c z n i k a
Jak korzystać z podręcznikaPodręcznik został podzielony na rozdziały według epok literackich. W każdym rozdziale znajdują się trzy bloki:
Informacje ułatwiające i pogłębiające interpretację tekstu
Zanim przeczytasz…, czyli informacje wprowadzające w tematykę dzieła i zadania zachęcające do lektury
Teksty z epoki będące punktem wyjścia do analizy różnorodnych kontekstów, w tym dialogu sztuk
Atrakcyjne infografi ki przybliżające wybrane zagadnienia
Pytania, polecenia i konteksty dotyczące tekstów z epoki
lektura do przeczytania w całości
Różnorodne konteksty, które pozwalają ukazać sposób wykorzystania danego motywu w kulturze
Pytania i polecenia do analizowanych tekstów kultury
Biogramy zawierające informacje na temat autorów analizowanych dzieł
C ZŁOWIEK I EPOKA W LUSTRZE L ITERATURY
Treści zakresu rozszerzonego pozwalające przygotować się do egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym
R
Odniesienia do treści z nauki o języku
a s. xx
Defi nicje ważnych pojęć i terminów
Odesłanie do elektronicznego zeszytu ćwiczeń (w przygotowaniu) na WSiPnet.pl
ROMAW wi�kszo�ci krajów Europy romantyzm przypada na pierwsz� po�ow� XIX w. Okres ten charakteryzuje si� w polityce zmaganiami mi�dzy obro�cami dawnego feudalnego porz�dku, pragn�cymi zachowa� wp�ywy gospodarcze, a or�downikami zmian, którzy dostrzegali potrzeb� demokratyzacji. Pocz�tkowo wydawa�o si�, �e to w�a�nie nowatorzy osi�gn� przewag� – wojny napoleo�skie zmieni�y oblicze kontynentu. Z czasem jednak tendencje rewolucyjne i niepodleg�o�ciowe zosta�y poskromione, a hegemonom Europy: Rosji, Prusom, Austrii i Anglii, uda�o si� obroni� w�asne przywileje na kongresie wiede�skim. Tak�e w literaturze zasz�y rewolucyjne zmiany. Jeszcze w latach 70. XVIII w. niemieccy pisarze i my�liciele zacz�li g�osi� potrzeb� odmiennego spojrzenia na zadania artysty. D��enie do dydaktyzmu oraz g�oszenie dobrego smaku opartego na klasycystycznych wzorcach mia�o zosta� zast�pione wyzwalaniem ducha. Wolno�� rozumiano jako prawo cz�owieka do nieskr�powanego wyra�ania indywidualnej wra�liwo�ci. Pozwala�a ona na wyj�cie poza rzeczywisto�� rz�dzon� przez rozum oraz otwarcie si� na sfery, w których prym wiod�: uczucia, intuicja i mistyczna wiara.Romantycy szukali inspiracji w tradycji ludowej w�asnych narodów, dawnych podaniach i legendach, kulturze �redniowiecznej i orientalnej, czyli w tym, co dotychczas oceniano
nisko albo czemu w ogóle odmawiano miana sztuki. Wyj�tek na tle odrzuconej tradycji stanowi�a twórczo�� Williama Szekspira, do której arty�ci romantyczni cz�sto nawi�zywali. Podwa�enie spójnej, ale przez to ograniczaj�cej wizji �wiata objawi�o si� w literaturze tworzeniem form synkretycznych (niejednorodnych) i fragmentarycznych. Przed polskimi poetami romantycznymi stan��o w tej epoce tak�e inne zadanie: unikni�cie pogr��enia si� w narodowej apatii i zw�tpieniu po kl�sce powstania listopadowego. Zadanie to zosta�o zrealizowane w sposób przekraczaj�cy wyobra�enia romantyków: stworzone przez nich wzory �ycia moralnego i wspólnotowego przetrwa�y prawie dwa stulecia i dopiero ostatnio zaczynaj� powoli traci� na popularno�ci.
2.
SPOJRZENIEPIERWSZE
3.
M1.
NTYZM4.
3. Piotr Michałowski, Seńko. Studium do obrazu „Don Kichot i Sanczo Pansa”, ok. 1846, Muzeum Narodowe, Kraków
2. Order Virtuti Militari
1. Caspar David Friedrich (czytaj: kaspar dawid fridriś), Krzyż w górach, 1808, Galerie Neue Meister (czytaj: galeri noje majster), Drezno