Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Stal szlachetna nierdzewna w / przy basenach

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej

Nierdzewnej (ISER) jest wspólną organizacją

firm i instytucji, reprezentujących następujące

branże

- produkcja stali szlachetnej,

- produkcja dodatków stopowych,

- handel i obróbka wstępna stali szlachetnej,

- przerób stali szlachetnej,

- uszlachetnianie powierzchniowe stali i

- badania rynku stali nierdzewnych.

Zadania ISER obejmują neutralne dla firm

informacje o właściwościach i zastosowaniu

nierdzewnej stali szlachetnej. Do głównych

działań należą: - publikacje dotyczące praktycznych

zastosowań, skierowane do konkretnych

grupo docelowych,

- współpraca z prasą specjalistyczną i

publiczną,

- udział w targach,

- organizacja imprez szkoleniowych,

- Informacje o możliwościach nabycia

produktów z nierdzewnej stali szlachetnej,

- indywidualne opracowanie zapytań

technicznych.

Aktualny wykaz publikacji prześlemy chętnie

na życzenie.

Stopka redakcyjna Instrukcja 831

Stal szlachetna nierdzewna

w / przy basenach

2. zmodyfikowane wydanie 2000 r.

Autorzy drugiego wydania:

dr inż. Ulrich Heubner, Nickel Development

Institute, Werdohl

mgr inż. Heinz Koch,

Krupp Thyssen Nirosta GmbH,

Krefeld

Wydawca:

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej

Nierdzewnej Postfach [skr. poczt.] 10 22 05

40013 Düsseldorf tel.: 0211/67 0 7 - 8 52

faks: 0211/67 0 7 - 3 44 Strona internetowa:

www.edelstahl-rostfrei.de e-mail:

[email protected]

Redakcja:

Sabine Heinzel M.A., Biuro Informacyjne ds.

Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf

Zdj ęcia:

Urząd ds. Gospodarki Budowlanej, miasto

Düsseldorf Berndorf Metall- und Bäderbau

GmbH & Co. KG, A-Berndorf HSB Hinke

Schwimmbad Österreich GmbH,

A-Vöcklamarkt Biuro Informacyjne ds. Stali

Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf

POLIGRAT Inox-Color GmbH, Walldürn

Roigk GmbH & Co., Gevelsberg Viersener

Bäder GmbH, Viersen

Spis treści

Strona 1 Zastosowanie stali szlachetnej

nierdzewnej w / przy basenach krytych i odkrytych 1

2 Rodzaje stali nierdzewnej 3

3 Dopuszczenie nadzoru budowlanego 3

4 Wskazówki konstrukcyjne ................... 4

5 Czyszczenie........................................... 5

6 Utrzymanie jakości powierzchni ......... 6

7 Wybór materiałów ................................ 7

7.1 Elementy konstrukcyjne w wodzie

basenowej ............................................ 7

7.2 Elementy konstrukcyjne w otoczeniu

basenu krytego ...................................... 9

8 Literatura ............................................... 12

Informacje zawarte w niniejszej broszurce

stanowią orientacyjną formę pomocy. Nie

można na ich podstawie opierać żądań

gwarancyjnych. Przedruk, również we

fragmentach, wyłącznie za zezwoleniem

wydawcy.

1 Zastosowanie nierdzewnej stali szlachetnej w basenach krytych i odkrytych Do materiałów budowlanych, które przy obciążeniu występującym w środowisku basenów krytych i odkrytych charakteryzują się dużą odpornością na korozję, należy przede wszystkim stal, która oferowana jest pod popularnym w handlu określeniem „stal szlachetna

nierdzewna". W konstrukcji i wyposażeniu obiektów basenowych wykorzystywana jest stal pod i nad wodą oraz w strefie przejściowej woda/powietrze w postaci blachy, profilów i rur. Preferowane obszary zastosowań: -zbiorniki ze stali szlachetnej (wraz z wierzchołkiem zbiornika i rynną przelewową), - podwójne podłogi, - elementy podziału zbiornika, - drabiny, - schody, - siatki plecione zwijane, - poręcze,

- stopnie spoczynkowe w basenie, - trampoliny, - słupki startowe, - mocowania, - uchwyty, - przepusty rurowe, - kratki osłonowe, - reflektory i okna podwodne, - atrakcje basenowe, - elementy instalacji wodnej, cieplnej i powietrznej oraz -kotwy, mocowania i elementy połączeniowe m.in. do drewnianych i betonowych konstrukcji z elementów prefabrykowanych

Doskonały przegląd wszechstronnych możliwości zastosowania surowca - stali szlachetnej nierdzewnej: basen rekreacyjny o różnych poziomach, z drabinkami i fontannami.

2

1. Uwzględniając nowe i rozszerzone

możliwości korzystania z basenu

należy założyć, że w kąpieliskach

wyposażonych w nowoczesne

atrakcje wodne występuje

zwiększone obciążenie sprzyjające

korozji na skutek rozpryskiwanej i

rozpylanej wody oraz tworzącej się

mgły wodnej. Przy takich

zwiększonych wymaganiach

sprawdza się w szczególności

odporna na korozję stal nierdzewna.

Zwiększona potrzeba stosowania stali

szlachetnej nierdzewnej w obiektach

basenowych wynika z doskonałych walorów

higienicznych tej grupy surowców, a w ślad za

tym z łatwego utrzymania w czystości

całkowicie gładkiej powierzchni i stosunkowo

niskich nakładów na konserwację.

Ponadto elementy ze stali nierdzewnej są

szczególnie zalecane do basenów odkrytych ze

względu na ich odporność na działanie mrozu

w zimnych porach roku. Montaż powłoki

basenu jest możliwy przez cały rok, niezależnie

od sezonu. Stal szlachetna nierdzewna jest preferowanym

surowcem podczas modernizacji basenów

rekreacyjnych. Szczególnie w przypadku

basenów wymagających remontu zaleca się

niskokosztowe wbudowanie niecki ze stali,

która przykryje w sposób szczelny i odporny na

korozję stare, uszkodzone kafle bez

konieczności ich usuwania.

Bezpieczne korzystanie z basenu: konstrukcja wieży do skoków wykonana jest w całości ze

stali szlachetnej nierdzewnej.

Słupek startowy wykonany całkowicie ze stali szlachetnej nierdzewnej spełnia

najsurowsze wymogi bezpieczeństwa i wzornictwa.

3

2 Rodzaje stali nierdzewnej

Stal nierdzewna – na rynku znana jako stal

szlachetna nierdzewna – jest dużo bardziej

odporna na korozję niż większość innych

metalowych surowców konstrukcyjnych.

Przyczyną tej właściwości jest tworzenie się

bardzo cienkiej warstwy ochronnej na

powierzchni zwanej "warstwą pasywną", co

jest uwarunkowane chemicznym składem stali.

Również w razie uszkodzenia w postaci np.

zadrapań warstwa pasywna ponownie się

odbudowuje dzięki reakcjom tlenowym, dzięki

czemu surowiec posiada własny mechanizm

samoregeneracji. Stal nierdzewna dzieli się na grupy według

posiadanej struktury krystalicznej. Stosowane

rodzaje stali w konstrukcjach basenowych

należą do stali austenitycznych (stale

chromowo-niklowe i

chromowo-nikolowo-molibdenowe) oraz do

tzw. „stali duplex“ ze strukturą

austenityczno-ferrytyczną - wyszczególniono je

w tabeli 1. Ich właściwości

mechaniczno-technologiczne opisano w normie

europejskiej DIN EN 10088.

3 Dopuszczenie nadzoru budowlanego

Stal nierdzewna wykorzystywana jest również

do budowy konstrukcyjnych elementów

nośnych w basenach rekreacyjnych i krytych.

Instytucje, takie jak Deutsche Gesellschaft für

das Badewesen e.V. [Niemieckie Towarzystwo

Pływackie] oraz Bundesfachverband öffentliche

Bäder e.V. [Federalny Związek Kąpielisk

Publicznych] przy współpracy z Deutsches

Institut für Bautechnik (DIBt – Niemieckim

Instytutem Techniki Budowlanej) oraz Biurem

Informacyjnym ds. Stali Szlachetnej

Nierdzewnej (ISER) opracowały techniczne

zagadnienia projektowe i wykonawcze z

zakresu możliwości zastosowania stali

nierdzewnej w basenach.

W porównaniu ze wcześniejszym

dopuszczeniem Z-30.3-3 na podstawie nowych

wyników badań określono i rozszerzono zakres

zastosowań stali szlachetnej nierdzewnej w

konstrukcjach obciążanych statycznie. Nowe

Ogólne Dopuszczenie Nadzoru Budowlanego

Z-30.3-6„Elementy konstrukcyjne i łączące ze

stali nierdzewnej" z dn. 03.08.1999 r. reguluje

zastosowanie stali nierdzewnej w konstrukcjach

nośnych szczególnie w atmosferze hali

basenowej w następujący sposób (por.

Załącznik 7, tabela 10 Dopuszczenia Z-30.3-6):

• W przypadku wody zgodnej z

Rozporządzeniem o wodzie pitnej (Cl ≤ 250

mg/l) można używać stali o numerze

materiałowym 1.4539.

• Przy wodzie zawierającej sole chlorkowe

(np. woda słona) dopuszcza sie stosowanie

stali o numerach materiałowych 1.4565,

1.4529 i 1.4547.

Pełny tekst dopuszczenia można otrzymać

nieodpłatnie w Biurze Informacyjnym ds. Stali

Szlachetnej Nierdzewnej.

Stal nierdzewna jest odporna na mróz, dlatego preferowana jest przy budowie basenów odkrytych.

4

Wiersz Rodzaj stali Skład chemiczny w masie w %

Numer Skrócona nazwa C Cr Ni Mo

materiałowy 1 1.4301 X5CrNi18-10 ≤ 0,07 17,0 - 19,5 8,0 - 10,5 2 1.4306 X2CrNi19-11 ≤ 0,03 18,0 - 20,0 10,0 - 12,0 3 1.4307 X2CrNi18-9 ≤ 0,03 17,5 - 19,5 8,0 - 10,0 4 1.4541 X6CrNiTi18-10 ≤ 0,08 17,0 - 19,0 9,0 - 12,0 5 1.4571 X6CrNiMoTi17-12-2 ≤ 0,08 16,5 - 18,5 10,5 - 13,5 2,0 - 2,5 6 1.4401 X5CrNiMo17-12-2 ≤ 0,07 16,5 - 18,5 10,0 - 13,0 2,0 - 2,5 7 1.4404 X2CrNiMo17-12-2 ≤ 0,03 16,5 - 18,5 10,0 - 13,0 2,0 - 2,5 8 1.4462 X2CrNiMoN22-5-3 ≤ 0,03 21,0 - 23,0 4,5 - 6,5 2,5 - 3,5 9 1.4439 X2CrNiMoN17-13-5 ≤ 0,03 16,5 - 18,5 12,5 - 14,5 4,0 - 5,0 10 1.4539 X1NiCrMoCu25-20-5 ≤ 0,02 19,0 - 21,0 24,0 - 26,0 4,0 - 5,0 11 1.4529 X1NiCrMoCuN25-20-7 ≤ 0,02 19,0 - 21,0 24,0 - 26,0 6,0 - 7,0 12 1.4565 X2CrNiMnMoNbN25-18-5-4 ≤ 0,03 23,0 - 26,0 16,0 - 19,0 3,5 - 5,0 13 1.4547 X1CrNiMoCuN20-18-7 ≤ 0,02 19,5 - 20,5 17,5 - 18,5 6,0 - 7,0

Tabela 1: Stal nierdzewna w basenach – skład chemic zny (wg DIN EN 10 088 lub SEW 400 przy stali 1.4565 )

W rozdziale 7.2 zamieszczono informację o

nieograniczonym zastosowaniu wysokiej jakości

stali nierdzewnej.

4 Wskazówki konstrukcyjne

Podczas budowy konstrukcji należy pamiętać,

aby obszary wystawione na rozpryskującą się

wodę lub aerosole były dostępne w celu ich

wyczyszczenia.

Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie może

zapobiec odkładaniu się sprzyjających korozji

osadów na stalowej powierzchni oraz

umożliwi ć bezproblemowy dostęp do

powierzchni wymagających czyszczenia. W

szczególności należy uwzględnić tu

zastosowanie zamkniętych i łatwo dostępnych

profilów. Należy unikać tworzenia się szczelin np. pod

zachodzącymi na siebie połączeniami

zaciskowymi i wtykanymi, ponieważ mogą one

stanowić potencjalne miejsca narażenia na

korozję szczelinową. Do lin stalowych

występujących przy basenie należy wybrać

materiał zgodnie z dopuszczeniem nadzoru

budowlanego Z-30.3-6. Przy ustalaniu

wymiarów elementów konstrukcyjnych można

bazować na stanach utwardzonych zgniotem

zgodnie z dopuszczeniem nadzoru budowlanego

Z-30.3-6, gdy nie występuje podwyższone

niebezpieczeństwo narażenia na korozję

naprężeniową.

Remont basenu przy u życiu stali szlachetnej nierdzewnej mo żna przeprowadzi ć równie ż zimą – i to bez konieczno ści usuwania starej powłoki wierzchniej.

5

Ten mostek wykonany w całości ze stali szlachetnej nierdzewnej jest dobrym przykładem zalecanej konstrukcji w obszarze rozpryskiwanej wody.

Podwyższone wartości granic plastyczności

prowadzą do zastosowania elementów

konstrukcyjnych o znacznie zredukowanej

masie.

Przykłady prawidłowego i nieprawidłowego

wykonania konstrukcji pokazano w Tabeli 2.

5 Czyszczenie

Obciążenie korozją zależy w praktyce od

narażenia ze strony występujących mediów i

intensywności obciążenia. W wyniku

zastosowania środków do czyszczenia

podstawowego i konserwacyjnego w basenach

może wystąpić agresywne obciążenie części

konstrukcji i wyposażenia. W żadnym razie nie

stosować środków czyszczących zawierających

kwas solny na stal lub w pobliżu konstrukcji ze

stali szlachetnej nierdzewnej.

Na elementach konstrukcyjnych ze stali

szlachetnej nierdzewnej, które nie mają stałego

kontaktu z wodą, np. rynny przelewowe, kratki

rynny, zjeżdżalnie, i przy powtarzającym się

wysychaniu wody basenowej może dochodzić

do znacznego miejscowego nagromadzenia się

chlorków. Jeżeli stan ten nie będzie podlegał

dostatecznemu czyszczeniu, może dojść

ostatecznie do korozji wżerowej, która

widoczna jest jako rdza np. w postaci

brązowych plam lub złuszczeń.

N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 Ti 5xC do 0,70 Ti 5xC do 0,70 N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 N 0,10-0,22 N 0,12-0,22 Cu 1,20 - 2,00, N ≤ 0,15 Cu 0,50 - 1,50, N 0,15 – 0,25 N 0,30 - 0,60, Nb ≤ 0,15 Cu 0,50 - 1,00, N 0,18 - 0,25

Inne informacje

6

Dlatego przy starannym czyszczeniu

konserwacyjnym obiektu basenowego należy

uwzględnić części konstrukcyjne ze stali

szlachetnej nierdzewnej. Osady można spłukać

wodą z publicznej sieci wodociągowej.

Korzystny przepływ wody pozwala uniknąć

osadów i zjawisk korozyjnych, np. w rynnie

przelewowej i w basenie.

Wraz z czyszczeniem istotną rolę odgrywa

wybór odpowiedniego wykonania powierzchni.

Obowiązuje powszechna zasada: Im gładsza

powierzchnia, tym łatwiejsze czyszczenie.

Dlatego wiele zaawansowanych części

konstrukcyjnych w basenach poddawanych

jest polerowaniu elektrolitycznemu.

Estetyczne wykonanie tej poręczy ze stali szlachetnej nierdzewnej wynika zarówno z dobrych

właściwości plastycznych materiału jak i doskonałego procesu obróbki.

6 Utrzymanie jakości powierzchni

Na skutek błędów technologicznych, błędów w

eksploatacji basenu czy czyszczeniu może

dojść do pogorszenia jakości w widocznej

formie brązowych przebarwień. Przyczyną tego

może być w szczególności - zastosowanie gatunku stali szlachetnej

nieodpowiedniej do lokalnych warunków

obciążenia,

- nieprawidłowe wykonanie spawów lub

nieodpowiednia końcowa obróbka spawów

(por. Instrukcja 822 „Spawanie stali

szlachetnej nierdzewnej" Biura

Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej

Nierdzewnej),

- nieprawidłowa obróbka powierzchni,

- osadzanie się obcej rdzy,

- nieodpowiednie czyszczenie lub

zastosowanie niewłaściwych środków

czyszczących (w szczególności

zawierających kwas solny) oraz

- tworzenie się skroplin i gromadzenie się

chlorków na powierzchni.

Nieskończone piękno i doskonała harmonia: zbiornik basenu i schody oraz poręcze ze stali

szlachetnej nierdzewnej w odrestaurowanym basenie krytym w stylu secesyjnym.

7

7 Wybór materiału

Przy wyborze materiału ważne jest, - czy elementy konstrukcyjne są stale lub

często obmywane przez wodę lub - czy elementy konstrukcyjne są okazyjnie

obmywane lub mają kontakt z wodą basenową lub

- czy są to elementy konstrukcyjne znajdujące się w hali basenowej.

Na wybór materiału ma wpływ zawartość chlorków, dane warunki eksploatacji (np. analiza wody, uzdatnianie wody, wentylacja, ogrzewanie, czyszczenie) oraz warunki konstrukcyjne i technologiczne.

7.1 Elementy konstrukcyjne w

wodzie w zbiornikach basenów pływackich i rekreacyjnych

Z przyczyn higienicznych należy uzdatniać

wodę w publicznych basenach pływackich i

rekreacyjnych. Zgodnie z normami DIN

19643-1, -2, -3, wydanie 1997-04 oraz DIN

19643-4, wydanie 1999-02, i DIN 19643-5,

projektem normy 1999-04 uzdatnianie wody

następuje m.in. poprzez chlorowanie. Woda w

zbiornikach basenowych może wykazywać

podobnie niską zawartość jonów chlorków jak

woda pitna. Im bardziej jednak przy

wprowadzaniu wody do obiegu kierujemy się jej

oszczędnością, tym bardziej wzrasta w niej

zawartość jonów chlorków. Obecnie wynoszą

one ok. 200 do 500 mg/l i tendencja jest

wzrostowa. W kąpieliskach z wodą słoną zawartość jonów

chlorków może osiągnąć również znacznie

wyższe wartości sięgające ponad 10000 mg/l. W

zależności od rodzaju kąpieliska temperatura

wody wynosi średnio od 26 do 32°C. W

porównaniu z wodą pitną zwiększenie

temperatury powoduje nasilenie chemicznej

agresywności wody.

Ze względu na łączne wzrostowe obciążenie

korozją w basenach pływackich i kąpielowych

bardzo rozpowszechnione jest zastosowanie

materiału o nr 1.4401/1.4404 i 1.4571.

Z doświadczenia wynika, że stal nie

zawierająca molibdenu 1.4301, 1.4306, 1.4307

i 1.4541 nadaje się tylko do elementów

konstrukcyjnych o gładkich powierzchniach

bez szczelin, jeśli stężenie jonów chlorków nie

przekracza 200 mg/l.

Elementy konstrukcyjne ze szczelinami i mające

kontakt z wodą o podwyższonej zawartości

jonów chlorków do ok. 500 mg/powinny być

wykonywane głównie ze stali stopowej

molibdenowej.

Elegancja jeszcze przed przypływem: okrągły zbiornik wanny z masażem ze stali

szlachetnej nierdzewnej, wbudowany z podwyższeniem w płytki basen rekreacyjny

oraz wygięta poręcz pokazują różne oddziaływanie powierzchniowe danego materiału.

Przyjemna atmosfera po przypływie: stal szlachetna nierdzewna daje aktrakcyjnuy efekt

wizualny, tutaj w połączeniu z granitem, i jest odporna na korozję, szczególnie przy mocno

nagrzewanej wodzie i co za tym idzie - przy powietrzu o dużej zawartości chlorków.

8

Przy jeszcze wyższym stężeniu jonów chlorków

z punktu widzenia materiałoznawstwa

należałoby zastosować w zależności od

konkretnie występujących warunków stal

wymienioną w Tabeli 1, wiersze 8 do 13.

Podane wartości graniczne są wielkościami

orientacyjnymi. Oprócz zawartości jonów

chlorków należy uwzględnić przy wyborze

materiału również Zawartość pozostałych

składników wody oraz ogólnych warunków

eksploatacji. (Por. w tym celu: Instrukcja

830 „Stal szlachetna nierdzewna w wodzie

zawierającej chlorki" Biura Informacyjnego

ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej;

„Applications for Stainless Steel in the

Water Industry", Water Industry Information &

Guidance Note IGN 4-25-02). Dokumentację przetargową pod tytułem „Basen

ze stali szlachetnej nierdzewnej – wykaz robót

budowlanych do przetargu na basen i związane

z nim bezpośrednio wyposażenie" w aktualnej

wersji można uzyskać od:

Internationale Vereinigung Sport- und

Freizeiteinrichtungen e.V. Carl-Diem-Weg 3

50993 Kolonia

tel. 0049-2 21 / 4 91 29 91

faks 0049-2 21 / 4 9 7 1 2 8 0

Tropikalne temperatury powietrza i wody oraz ciągłe ruchy wody, fontanny i wodospady w

nowoczesnych centrach rozrywki i aquaparkach podwyższają dramatycznie stopień

rozpylania i zawartości chlorków w atmosferze hali basenowej. Nowe dopuszczone rodzaje

stali szlachetnej nierdzewnej sprostają tym wymaganiom.

Podświetlony basen ze stali szlachetnej nierdzewnej zapewnia niezwykły nastrój podczas kąpieli. Pasy znajdujące się w dnie zbiornika są

pomalowane metodą elektrolityczną.

9

7.2 Elementy konstrukcyjne w otoczeniu basenu krytego

W nienośnych elementach konstrukcyjnych w

atmosferze hali basenowej stosuje się

najczęściej następujące rodzaje stali:

1.4401/1.4404 i 1.4571. Można spotkać

również 1.4301, 1.4306 i 1.4307. Elementami nienośnymi są:

- elementy konstrukcyjne znajdujące się w

pobliżu wody, które regularnie całkowicie obmywane są wodą, np. poręcz przy krawędzi zbiornika,

- elementy konstrukcyjne znajdujące się w hali basenowej, np. dekoracyjne obudowy lub elementy okuć w przebieralniach.

We wszystkich wyżej wymienionych

zastosowaniach preferowane są stale ze

stopów molibdenowych 1.4401/1.4404 i 1.4571

ze względu na ich dużą odporność na

miejscową korozję.

Schody kr ęcone ze stali szlachetnej nierdzewnej s ą zawsze higieniczne i niezmiennie wytrzymałe. Stale nierdzewne,

które nale ży zastosowa ć zgodnie z nowym dopuszczeniem Z-30.3-6 dla element ów no śnych i ł ączących w atmosferze

hali basenowej, są odporne na korozj ę napr ężeniow ą.

10

Jeżeli w pobliżu wody występują części konstrukcyjne, które jedynie sporadycznie są opływane lub mają kontakt z wodą basenową, np. rynny przelewowe, kratki rynny, zjeżdżalnie, i które nie są regularnie dokładnie czyszczone, przy powtarzającym się wysychaniu wody basenowej może dochodzić m.in. do znacznego nagromadzenia się chlorków, na które wyżej wymienione rodzaje stali nie są odporne. W minionych kilku latach dochodziło czasami w nowoczesnych ośrodkach rekreacyjno-kąpielowych z wieloma atrakcjami, odpowiednio dużym ruchem wody, silnym rozpylaniem i wysokimi temperaturami powietrza do tworzenia się rdzy pogarszającej walory wizualne i estetyczne obiektu. Zgodnie z przeprowadzonymi do tej pory badaniami można w znacznym stopniu uniknąć takich uszczerbków wizualnych w wyniku zastosowania stali wysokostopowej, np. 1.4439, 1.4539 lub 1.4462. Elementy konstrukcji nośnej w hali

basenowej, które są bardzo rzadko lub w ogóle

nie są obmywane przez wodę lub czyszczone,

są wystawione na działanie czynników, przy

których może wystąpić zjawisko korozji

naprężeniowej.

Z wyników licznych badań wynika, że korozja

naprężeniowa w basenach krytych może

wystąpić tylko wtedy, gdy jednocześnie

występują następujące czynniki:

a) materiały wrażliwe na korozję

naprężeniową,

b) obciążenie konstrukcji naprężeniem

rozciągającym (w wyniku funkcji nośnej

lub naprężeń własnych, np. wynikający z

obróbki - ukosowania lub gięcia),

c) agresywne czynniki w otoczeniu.

Związki chlorkowe, które m.in. pochodzą od

środków chemicznych do uzdatniania wody

basenowej, mogą przemieszczać się w

atmosferze hali basenowej i oddziaływać

również na powierzchnie położone w znacznej

odległości od basenu. Związki te mogą tworzyć

bardzo korozyjne naloty o wysokim stężeniu.

Elementy konstrukcji nośnej, które nie są

obmywane przez wodę lub regularnie

czyszczone, muszą być wykonane z takiego

rodzaju stali, który w takich warunkach będzie

odporny na korozję naprężeniową.

Standardowe rodzaje stali nierdzewnej (Tabela

1, wiersze 1 do 7) oraz stale wymienione w

wierszach 8 i 9 nie mogą być wykorzystywane

do takich konstrukcji, których awaria mogłaby

prowadzić do szkód osobowych. Należą do

nich przykładowo - oprawy wiszącego oświetlenia i głośników,

- elementy mocowania sufitów

podwieszanych,

- pręty i liny stalowe do mocowania kanałów

powietrznych, zjeżdżalni wodnych lub

innych elementów konstrukcyjnych.

Przeprowadzono szczegółowe badania

laboratoryjne w celu określenia odporności na

korozję naprężeniową w tych szczególnie

agresywnych warunkach otoczenia

zawierającego chlorki. Ostatecznie

zakwalifikowano materiały 1.4539, 1.4529,

1.4565 i 1.4547 (Tabela 1, wiersze 10-13) do

konstrukcji nośnych w środowisku hali

basenowej bez regularnego czyszczenia

zgodnie z Tabelą 10 Dopuszczenia Nadzoru

Budowlanego Z-30.3-6.

W zależności od stężenia jonów chlorków i

tworzenia się gazów również w otoczeniu

basenów odkrytych może być konieczne

zastosowanie wysokostopowych stali

nierdzewnych do konstrukcji nośnych. Takie

przypadki zostały uregulowane w Tabeli 1

Dopuszczenia Nadzoru Budowlanego

Z-30.3-6.

Ze względu na gładką powierzchnię materiału oraz zamkniętą konstrukcj ę czyszczenie

prysznica ze stali szlachetnej nierdzewnej jest bardzo łatwe. Stal szlachetna nierdzewna jest

odporna na chlorki znajdujące się również w otoczeniu basenów odkrytych, dzięki czemu

instalacja nie wymaga nadmiernej konserwacji, a jej okres użytkowania jest bardzo długi.

11

Decyzja o zastosowaniu stali szlachetnej nierdzewnej w nie mniejszym stopniu zależy również od kalkulacji ekonomicznych: Okres między

zaprojektowaniem a uruchomieniem tego basenu odkrytego (z podłączonym basenem krytym) wynosił zaledwie kilka miesięcy. Dzięki dostępnej

dokumentacji przetargowej, wyspecjalizowanym firmom wykonawczym i krótkim okresom prac budowlanych również w sezonie zimowym, niskim

kosztom późniejszego utrzymania i pielęgnacji oraz długiej żywotności elementów konstrukcyjnych nastąpiło znaczne obniżenie łącznych kosztów.

12

8 Literatura

Applications for stainless steel in the water

industry (Water industry Information &

Guidance Note IGN 4-25-02), wydaw. The

Steel Construction Institute, Ascot 1999

N.Arnold i inni.: Chloridinduzierte

Korrosion von nichtrostenden Stählen in

Schwimmhallen-Atmosphären, Teil 1:

Elektrolyt Magnesiumchlorid (30%), w:

Materials and Corrosion 48 (1997), str.

679-686, Teil 2: Einfluß von Hypo-chloriten,

w: Materials and Corrosi-

on 49 (1998), str. 482-488

N. Arlt I inni: Corrosion behaviour of

stainless steels in the atmo-sphere of indoor

swimming pools, w: Processes and materials

innovation stainless steel, First european

stainless steel conference, Florencja, 11-14

paźdz. 1993, tom 3

Edelstahl Rostfrei im Bauwesen:

Normenübersicht, dokumentacja 877 Biura


Nierdzewnej, Düsseldorf 2000

Edelstahl Rostfrei im Bauwesen:

Technischer Leitfaden, Instrukcja 875 Biura



Edelstahl Rostfrei -Eigenschaften, Instrukcja

821 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej


Edelstahl Rostfrei in chlorid-haltigen

Wässern, Instrukcja 830 Biura Informacyjnego

ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf

1997

Erläuterungen zur europäischen Norm DIN

EN 10088, „Nichtrostende Stähle", Instrukcja



Hygiene, Reinigung und Desinfektion in

Bädern (Merkblatt 94,4), Hg. Deutsche

Gesellschaft für das Badewesen e.V., Essen o.J.

KOK-Richtlinien für den Bäderbau, 3.

wydanie 1996, punkt 68.30 „Bauchemie", o.O.

o.J.

Korrosionsbeständigkeit nichtrostender

Stähle an der Atmosphäre, Instrukcja 828

Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej


Liste geprüfter Reinigungsmittel für

keramische Beläge in Schwimmbädern (Liste

RK, B 41), Hg. Deutsche Gesellschaft für das

Badewesen e.V., Essen o.J.

Die Reinigung von Edelstahl Rostfrei,

Instrukcja 824 Biura Informacyjnego ds. Stali

Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 1995

Schweißen von Edelstahl Rostfrei, Instrukcja



Stainless steel in swimming pool buildings,

NiDI Publication No. 12010, wydaw. Nickel

Development Institute, London 1995

N. Arlt i inni: Stress corrosion cracking

behaviour of stainless steels with respect to

their use in architecture, Part 2: Corrosion in

the passive state, w: Steel Research 64 (1993)

nr 10

J. Mietz i inni: Untersuchungen zur

Spannungsrisskorrosionsbeständigkeit

nichtrostender Stähle mit unterschiedlichem

Verformungsgrad, w: Materials and

Cor-rosion 50 (1999), str. 273-281

Allgemeine bauaufsichtliche Zulassung

Z-30.3-6 vom 3. August 1999 „Bauteile und

Verbindungselemente aus nichtrostenden

Stählen" des Deutschen Instituts für

Bautechnik, Berlin (Instrukcja 862 Biura


Nierdzewnej, Düsseldorf

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Documents