Barış Eğitiminde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı

8/18/2019 Barış Eğitiminde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı

1/20

NK R

UNIVERSITESI

ÇOCUK

KUL

TURU

A R A Ş T I R M A ve UYGUL M MERKEZi

Y a y ı n l a n

No: 20

@ ~ D I 1

~

VII ULUSAL

ÇOCUK

KÜLTÜRÜ KONGRESi BiLDiRiLERi

17 19

Ekim 2012

Yayma H a z ı r l a y a n

Yrd

Doç

Dr Tülin Ş N R


2/20

R I Ş

EGiT

iMiN

DE

ÇO U

K V

E

E D

E B iY

A T I

Ca nan ASLAN*

ğ l a m

bir

u ş t u r

m a k

i m i n

ş i d i r

T

üm

t i k a c

l a r , b

izi

a ş ı n ı ş ı n

tutab

ilir/e

r

(M a

ria

t e s s o

r i , . E ğ

i t i m v

e

194

9).

B a r ı ş

E ğ i t i

i n i n

ve l e ş e

Özlem

ini

i m i z

iç v

e

ş ı n

ğ l n

i l m e s

i

çin

do

lu bir

e l l i ğ

ina

nan v

e a r ı ş

t a m ı

içi

n çab

a

gö

steren

n l a r ı

y e t i ş t

r i l m e s

gerek

mek te

dir. Bu

da a

ncak

ğ i t i

ile

ğ l a n a

i l i r .

ğ i t i

n i n

temel

a m a c

ı ş a

gid en yolda in

san

b

ilincin

de bir

so rum

luluk

y arat

mak

Karam

an-Ke

penek

çi, 20

10); b

u ko nu

da

n c i l e

t i r m

ve

n l a r ı

n c e l e

i n d e

b a r ı ş a

i ş k i

bir kav

ram

o l u ş t

r m a k t

Brigit

te Labb

e ve M

ichel P

uech,

ve B a r ı ş

200

7, s.3.

S

emih

M e

mleket

im den

Karika

tü rcü

r a / a

(M

us tafa

Uykusu

z 'un

ı ş m a s ı ) 200

3, s 3

02

A

nkara

Ü niver

sitesi

ğ i t i m Biliml

eri Fak

ültesi

D oç.D

r.

38

1


3/20

Alan

yaz m

a

ı n d a

ç e ş i

s a d ı

gö rü

lm ek

tedi r

.

H

arris

( 20

04) e

gö r

e

l e ş e

Bun

lar;

•

s l a r

t i m

e t i

dur

du rm

ak,

ulu s

al

a r l a r k

oru m

ak,

z a r a r

l a r ı n

o

rtad

an

l a r ı

v

e

i n i

•

İ n s a

l a r ı

e ğ i t

(insa

n on

uru n

a

gü ç

len d

irme

k, in

san l

ar

a r ı ve

a l ı p y a r g

l a r ı

az a

ltma

k ü z

ere ç

okk ü

ltürl

ü

ş t i r

e k ) ,

•

t i m i

v

e d

ün ya

k a y n

l d a r

ı n ı n

e

tk in

ve de

mok

ratik

a t a n

b

ilinc

in i

i ş t i

m e k )

•

Çe

vre

i t i m i (d

üny

ad ak

i to p

lums

al ve

çe v

rese

l [ek

oloj i

k]

s o r u

a n l a m a y ı ve çe vr ey e yön elik b ir

k ı n d a l ı k

çö

zm e

i t i m (

gü ve

nl i b

ir o k

ul

l u ş t

u r m a k

r ı ş ı

rol l

er in i

h a t ı

r l a t m

a k ,

a r ı

i ş b i

l i ğ i

iç

inde

yö

nlen d

irm e

k) o

lm ak

ü ze

re

bö

lü md

en

O

pot

ow , G

er s

on ve

W o

ods i

de (2

005

) e gö

re

i t i m

•

Bir

likt e

i t i m

•

l a r ı

i m i

•

Cin

siye

t

i t l i

t i m i ve

•

Çe v

re

t i m i ol m

ak

üz ere

dö r

t

a m a k

t a d ı

Gün ü

müz

de

ı ş ı

ve

r ı ş ç ı

b

ir dü

nya d

a

te

hdi t

e de

n bi r

ço k

o

lay

a ş a n

m a k t

bu

da

dah

a fa

zla

öne

m v

erilm

esi

r e k l

l i ğ i

or tay

a

Dah

a g

üzel

ve

huz u

rlu

bir

dü ny

ada

i

çin ç

ocu

kl ard

a

küç

ük

ş t u r m

a k ,

ve

bun

un

e k l i

i ğ i n i

gere

kme

kted

ir.

a l ı k

has t

a

bi r

d ün

yad a

ı ğ ı m

ı z ı

He

rma

nn

Hes

se (

Yazk

o Ç

ev iri

, 198

2) e

g öre

istey

enle

r, on

u

a n l a

ve

biz i

g el e

cek t

ek i b

ir

ı ş a

l a n ı

v

aa tle

rle o

yala

ya ra k

ya

da

t a n

ge lec

ek

l d ı r

l a d a

ko rk

utara

k

o

rta k

etm

ey e

ş a n l a

v

e h

er t

ür lü

n y a y

ile ri

gö

türm

ez; b

ir

l e r i

erte

ler.

a r ı ş

veril

mes i

nde

en ö

ne m

li gö

rev,

t ı ş m

a s ı z

t i m

u r u m

l a r ı

n a ,

ve

en

öne m

li

i ş k e

olan

d ü ş m

e k t e

a n l a y

der

s

de

rs

o l a y

ı s ı y

n s ı y

a c a ğ

pr og

ra ml

ar da

oku

lö nc e

sin d

en

l a y a

r a k

ye

terin

ce v

e i ş l e

s e l

ola r

ak ye

r v e

ri lm e

si ge

rek m

ekte

dir.

38 2


4/20

E ğ i t i m

İ ç i n

Y a p ı l a

l ı ş m a l a

2000-20

1 O

döne

mi,

B i r l e ş m i ş

M

illetler t a r a

f ı n d a n "D ünya

c u k l a r ı

İ ç i n

B a r ı ş

ve

Ş i d d e t

Çözüm Kültü rü On

Y ı l ı

ol ar ak ilan

e d i l m i ş t i r

A n l a ş m a

z l ı k l a r ı n ş i d d e t s i z yoll

ar dan çözülmesi,

a r ı ş ve insan

haldan

kültürünün

y a y g ı n l a ş m a s ı a m a c ı

Türkiye'de,

18

l ı k 2007

ta

rihinde

B o ğ a z

i ç i Üniversitesi

B a r ı

E ğ i t i m i

Uy

gulama ve A r a ş t ı

Merkezi

a ç ı l m

ı ş t ı r . Bu merkezin

akademisyenler

, a r a ş t ı r m

a c ı l a r , s a n a t ç ı l a r ve

ö ğ r e n c i l e r i i ş b i r

l i ğ i y e ğ i t i m i n her

dü zeyi için

e t i m r o g r a ve e ğ i t i m

ara

ç gereçleri h a z ı r l

a k ; ö ğ r e n c i

l e r ,

t m e n l e r

ve siv

il toplum örgütle

ri

için b a r ı ş

e ğ i t i m l e r i düzenlem

ek , ç e ş i t l i a r a ş

t ı r m a ve y a y ı n l a r

r l a m a k

gibi hedefler

i b u l u n m a k t a d ı r

( Ç o b a n l

2007 . Yine Ha

ce ttepe

Üniversitesi 'n

de sürecine

bi limsel bir

b a k ı ş ge tirmesi a m a c

ı y l a B a r ı ş

ve

Ç a t ı ş m Ç a l ı ş m a l

a r ı

Yük sek Lisans

P r o g r a d ı a l

t ı n d a

lisansüstü bir

program

ı l m ı ş t ı r .

D ü n y a n ı n alandaki önem

li a d l a r ı n ı n da

ğ i t i m v e r e c e ğ i

bu

program, y a l n ı

z c a Türkiye'nin

d e ğ i l r t a d o ğ

u ' n u n

d

a ilk b a r ı ş

p r o g r a m ı

n i t e l i ğ i n d e d i r

ç ı k g ö z

2012 .

Turhan

Se lçuk İ n s a n

H a k l a r ı , 1995 s.71

B a r ı ş , ç e ş i t l i sanatsal

etkinliklerin de

konusu olarak

ön plana

m a k t a d ı r .

Ö r n e ğ i n 3 Malatya

U l u s l a r a

r a s ı

Film F

es tivali'nin ana

z l e ğ

( t e m a s ı ) O r t a d o ğ u ve

r ı ş olarak

b e l i r l e n m i ş

t i r .

Yin

e, K a p ı l a r ı n

a d l ı s a v a ş

k a r ş ı oyunu ve

II D ünya

S a v a ş ı s ı r a s ı n kaleme

a l d ı ğ ı

a y ı r De " b a ş l ı k

bildirgesiyle

(manifestosuyla)

n ı n a n Alman y

azar

Wolfgang B orchert ' in

a ş a m ı

ve

y a p ı t l a r ı n ı

konu alan bir belgesel

h a z ı r

a n m ı ş

ve tele

vi zyonda izleyic

ile rle

u l u ş t u r o l m u ş t u r (Cumhuriy

et

Gazetesi,

s ı m 20

12 . ğ ı d a , Borcher

t' in

i n s a n l ı ğ a

v

as iyeti

ni te

n d e k i bu önemli

b ildirgeden bir bö

lü m

n u l m u ş t u r :

S V Ş

H Y l R DE

..

. Sen Makinenin

n d a k i adam, atö

lyedeki adam

Y a r ı n sa n

a su b o r u l a r ı ve y

em ek

k a p l a r ı y a p m a

r a k ı p ğ f e r l ve

mitralyözl

er y a p m

a n ı e n ı r e d e r l e r s e , y a p a c a ğ ı

bi r tek

ş e y

var: HA

Y lR de

383


5/20

Sen

a s ı n d a k

sa

na ş a r k ı l

r ı n ı

bir yan a

k ı p n

efret

ş a r k ı l a r ı s

öylemen i

ernrederl

erse,

y a p a c a ğ ı bi

r tek ş e y v

ar: H A Y

lR de

Se

n

h ı n

d ı n d a k i k ı z v

e büroda

ç a l ı

ş a n

k ı z

Y a r ı n

sa na el

b a l a

r ı n ı

d o l d u a n ı

ve keskin

ş a n c ı

tü feklerine

dü

rbün t a k ı n a n ı

ernr

ederlerse,

y a p a

a ğ ı n bir te k

var: H

AY IR

de

Sen

N epal 'd

eki, H am

burg' dak

i, K ahire

'deki ve

Oslo 'dak

i ana

Yeryüzü

nü n dö r

t bir

ı n d a k an

alar

n y a n t

üm n a l a r ı

a r ı n

size

askeri ha

stanelerd

e m ş i r e l

ya p

acak, ye

ni

a ş l a r d a

a v a ş a c

ço cukla

r u r m a n ı z

ern

rederlers

e,

bi

r tek ş e y

var: H

Y IR

deyin

An

alar, H A

Y IR deyi

n "

Çünkü

h a y ı r de m

ezseniz,

analar, e ğ e r

a y ı r

de mezsen

iz,

ş t e

o

za man:

( ... )

d e ş i l m i ş

b a ğ ı r s a l a r ı

ve

z e h i r l e

e r l e r i y

son insan,

l d a y

g ü n e ş

ve

sö nen

y ı l d ı z l

ı n ı n

a l t ı

bir b a ş ı n a

d o l a n ı p

durac

ak; bir d

eri bir ke

mik k a l m ı

ı n a n m ü ş

so n insa

n, uçsuz

b u c a

mez arlar

, dev beto

n o k l a r

u t l a v

e ı s s ı ke

ntler

a s ı n d a

n ı z b a ş ı n a

bir küf

ür gibi

r k e n ,

korku

nç soruy

u soracak

: N eden?

W

ol fgang

B ORCH

E RT

Çevir

en: Celal

Ü STE R

Brig

itte Labbe

ve M iche

l Puech S a v a

ve

B a r ı ş , 2007

s I ve

35

h r a m

(2

012) 'na g

öre,

z g ü r l ü

y a l n ı

kendisiyle

t ı ğ ı

s ı n d

bir olgu

olarak g

ören s a n a t ç ı ,

gider

ek bir

l a ş m sü

recine gir

er ve

y a r a t ı c ı l

e t e n e ğ

yitirir. Y

etenek,

y a l n ı z b

ir iç dü n

ya olgus

u olarak.

ğ i l , bu iç

a n ı n

dü n

ya ile

için

de besle

nmesinin

, onunla

·

diyalektik

e t i ş i m

içind

e l m s ı

so

nucunda

l ı ğ ı n ı

e l i ş e r e k

384


6/20

sü

rdüre

bilir.

n ı n

zu

lmün,

o t l u ğ

r a n l ı ğ

eg em

en

d u ğ u

bir

ü

lkede

ve dün

yada

gerçek

s a n a

t ç ı ; se

sini ce

saretl

e yüks

eltm e

k, n a t ı y l

da

in sa

n ve

i l i ğ i

de

b

u

zulm

ün h

er tür

üne,

her g

örünüm

ün e,

i ş l e

her

suça

on u

ma h

kUm

etmek

ü m l ü

d i r .

K ı s a c

sanat,

r l ü ğ

hizm e

tinde

B

u

l a m d

bir gü

zel sa

nat

ol an

ed e b

iyat d

a e t i c i

kaçma

dan

san

atsal

l i ğ i n

ödün

verm

eden

he r

türlü

zulme

ı ç ı k

m a l ı

ö

zgür ve

r ı ş ç ı l

b

ir

y a n ı

y a n ı

n d a

ye r

bu

k

onuda

üstü n

e

e n i

Pabl

o Picas

so Gu

ernica

1937.

i t i m

Çocuk ve

Gençlik

e b i y a

ı n ı n

Yeri

Ede

biyat

p ı t l

i ğ i n

ge l

en ço

k

l ı k l a

y l a k i ş i y i

d u y a

i t i m

n d e n g

eçirir.

Duy u

rusam

a

i m i n d

i ş i l

u m s a n

a n ı

a r ı r v

e so n

uç o

larak

insan

ve

s e v e r

i ğ i n

i t l i

du y

gusun

un

n l a m ı

ka v

rar (

Binya

zar, 1

996).

B u

nitelik

teki k

itapla

r

o

kurun

a, insa

nlar

ve kül

türler

f a r k l ı

ı k l a r ı

sezinl

etir, i n s a n

a r ı n

du y

gu ve

ü ş ü n

örn

eklerin

i, t ı ş m a l

r ı n ı

ve

ç a t ı

ş m a l a r

çözm e

biçim

lerini

n s a l

bir ku

rgu iç

erisin

de sun

ar. Bö

ylece

okur d

a sevg

i,

g ö r ü v

e r ı ş

d u y g

u l a r ı

ş u m u

ı ş ç ı l

bir y a ş a m

e l l i

du y

umsat

maya

l a r .

Ço

cuk ve

ge n ç

lik

e b i y a

da e d e b

y a t ı n

b

irer a r ç a s ı

d ı r

ve y e t i ş

k i n

ed eb

iyatm

a

e l i ğ i n

e d i r .

Ç o c u

u / g e

t i ş k i

e d e b

y a t ı n

anlar

a r ı o

ku m a

kültü r

ü i n m i

b

ireyle

r olar

ak t i ş t i r

gi bi

önem

li

l e r i

l u n m a

t a d ı

Sev

er (2

008) e

gö re

ilk

çocukl

uk dö

ne m i

nden

a y a r a

ço cu

klara

insan

ve

a ş a m

e r ç e

i ğ i n

i l i ş

bir

eysel

l u ş t u

m a l a r

n d a

ço c

uk

e b i y a

ı t l a

ön em

li ş l e v

v a r d

Asla

n

(

2008)

a gö r

e

bu

ş l e v

ye

rine

getireb

ilmes

i ve

ge rç

ek

ş a m a

iç

in ço

cuklar

la l u ş t

o l a n

a p l a r ı n

3

85


7/20


8/20


9/20

l e r a

a r k l ı

k l a n

özü

mse m e

ye ,

a r k l ı in

an çla

n gö rü

p kab u

lle nm

ey e,

d

uy gu s

un u o l u ş

t u r m a

dem

ok rat i

k

r l e r

küçü

k a ş l a r

iti ba r

en

a ş l a y

c a k t ı

Bin ya

za r (1

996)' a

göre

, bu

e ğ i t

o r t a m

l a r ı n d

ya za r ve

ç ı l a

a p ı t

ve

a l ı ş l a r a

yer

ver

m ek ,

d o l a

y l ı bir

i t i m i

ve

re bilir

. Ana

di li

i m i

ı s ı n d a n

yaz

arlarla

, o l a y ı s

y l a

e ğ i ş

bi

çe m le

rle

( b e ğ e n

i l e r l e ,

ğ i ş i

ı n s a

tü r

le rle

bu y

ön de

n öne

mlidi r

.

ş i n i n b

u

y n ı n l

m a s ı n

a n ı

ve

y a y ı

in

celikl i

v r a m a

ı n ı ,

d u y a r l

t i m i y

k a z a

n ı l a n

du

yu msa

ma

y e t e n e

ürk v

e D ü n

y a Ço

uk

y a t ı Y a p ı

a r ı n

Ö

rnekle

r

Ö

ner 'i n

Gül

ibik

(2012

)

b a n ı n v

e

l a r so

nr a

ç o c u

l d u ğ

m a n

a n ı m l

diklcat

çekic

idir:

-

ne dem

ek ?

B

ab am,

b ir sü

re

so

nra:

-

D ü ş m

temb

el , am

a ob u

r bir

a n d ı

dedi. K

en di

iç in h

iç

yo kk

en

öt

eki c a n l

a r a

za rar

ve rir.

Tem b

eldir,

am a so

frada

n en b

üy ük

p a y ı d

a o

(

..

)

-

Öyley

se

biz i

m

ş m a n

ı z d ı

de dim

. Çün

kü on

la r he

m tem

be l

he

m de

ob urd

urlar.

- Hi

ç de

e ğ i l F

iller

ş k a n

a y v a

a r d ı

di

ye k a r ş ı

v

erdi b

ab am

.

Son ra da bir sü re

d ü ş ü

ü p :

- A

m a iç

lerind

e te m b

elleri

de ol m

az

e ğ i l di

ye biti

rdi

Öyle

ys e o

bu r

ve te m

bel

a n ı m

ı ş k a n

de

do stu

m uzd

ur, diy

e

ü ş ü n

d ü m

l a r son

ra kas a

ba ok

ulund a

, bir t

arih de

rsind e

:

- Te

m bel

ve

ob ur

a n l ı l

ş m a n ı

ı z ,

ç a l ı

ve

yo ksu l

n a n l ı

do stum

uz du

r,

tim.

Tar i

h ğ r e t

n i m i

bi

r sü re

b

ir

e y l e r sö y

le mek

t e m i

ta m

ğ z ı n ı

aça

ca kke

n pa yd

os zili

m ı ş t ı

(s .

31 -32

)

Ilg az ,

c a k s ı

Tat il K

öyün

de (2

00 0)

a d l ı

bir

bi çim in i,

a r k l ı

bir be sle nme

a l ı ş k a n l ı ğ ı n

k l ı

bi r dili;

s a c a

a r k l

bir

kü ltü r

ü sun

arak

ins

an a

a r k l

t u r m

t u r . B

u da

c u ğ u

k i ş i l i v

e top

lu msa

l l i ş i

d

em ok r

atik

d e ğ e r

l e r i i

r m e s

ve

on da

da ha

kü çük

ş l a r d

l a y a r

g ö r ü

duy

gu sun

un

e l i ş

b a k ı m

n d a n ön

em lid

ir. Sü

mer,

r a l ı Ser

çe

( A k l

m d a Ka

lan M

as alla

r,

20 02)

ş i i r

bi r d

ille

a z d ı

a l ı n d

l i ğ i

a r d e ş

i ğ i n ,

se vm

en in ;

s a v a

s ı z

bir dü

ny ad a

a m a n

u m s a t

M

u t T e

yze' n

in Bah

çe si

(2000

)

k i t a

ı n a r o

l u , kur

gu sun

a uy gu

n

38 8


10/20

ülk

e

l a r ı

l a ;

yo k

u ş u n

ğ a n ı

ki rl

en me

sin i

,

ne ler

e ma

l

öz n

el ü n y a

s ı n d

biç

im de

a t m ı

t ı r :

ut

T e

y ze

'nin

Bah ç

es i

e ş i l l

he

p bi r

likte

ydile

r m d i ,

Ü

zg ü

n,

r g ı n

ı l a r

Küs k

ün d

üler

yeryü

zü ne

.

H

ele V

ur an

ya Ü

lk es

i' nin

üstü

nd e

n ge ç

er ke

n

tüm

de n

yitir

diler

.

V

uran

ya'

d

a.

bi

rbirle

rini

y a s ı

M

ak i

ne li

tüfek

ler d

ur m

ad an

i y o r

Sü

rekli

bom

ba la

r

uç

ak la

rdan

.

r t a l

ka

na ve

kar

a du m

an a

u ş t u

Y

i l l e

b

ur ad

a da

yer

yo kt

u.

Bi

r sür

e da

ha ile

rled

ikten

son

ra du

rdul

ar,

G

ideb

ilece

kl er

i bir

ye r k a l m

a m ı ş

t ı .

G ü

le r'i

n

d u ğ u

ki ta

ptaki

G

eldi

d l ı

ö

yk üd

e

(

Yed i

Ren

kl i

Dün

ya

19

99),

2

3

Nisa

n U

lusal

Eg

em en

lik ve

Ç

oc u

k

a c ı l

ğ ı y l

Tür

kiy e

'y e

gelen

v

e

Tür

k bir

aile

nin

ı n d a

ka l

an H

ans a d l ı

Türk

iy e'

den

y r ı l

ko

nu e d i l m

i ş t i r

O T

ürk i

ye' y

e

ge

lirke

n d

uy ula

n o

rtak

ş k u ,

or

tak

bir h

üz n

e

arka üz ere ye di rengin

dü

ny a

d a ş l

do s

tlu k

ve

ı l a r

v a r d

b

u öy

kü nü

n

iç

inde

.

Ura

l 2 0 l l

Ş a f a

k t a Y

an an

Mu

m la r

a b ı d

a

ço c

uk la

r

üz

erind

ek i

etkis

ini,

ş m a n

ne

ka da

r ol

um su

z b

ir du

yg u

g

özler

önü

ne

seren

bir

gen

çlik

Y

ine

Türk

ve

Yun

an

ya

za r

Lia

ve

T

ür kç

ey e

çevir

ip

Kö

pr ü

Olan

De

niz

(1 99

8) a d l ı

k

itap

da

Osm

an i

le M

anos

ik

i

öy

kü s

ün ü

a n l a

ı r .

e ğ i y

bu

kitap

, l u s l a

r ı n a

r a l a

r ı n d a

do

stluk

l a y ı ş

ı n ı n

kü çü

k

l i ş e c

e ğ i

yo la

Tum

an o

v 'u n

H

ar ita

da

Kay b

ol m

ak

(201

2)

ço cu

klara

v

e f

antas

tik

bir k

ur gu

iç

erisin

de

bi lg

isini

v

e

ders

ini

se vd

irece

k ni

telik

tedir

. B u

kita

p

ı ğ ı y

ço

cu kla

r,

b

ir ku

rg u

için

de

bu gü

nk ü

ül ke

lerin

ç m i ş

e r i /

a r i h

e r i ,

m ü r g e

c i l i

ğ i n

n

e d

em ek

fik

ir s

ahib

i ola

bilir

;

k s ı z

ve n

ed en

siz

ye re

a ş l a

c ı l ı

üz

erine

Tu

m an

ov'u

n

Kra l

içeyi

K

ur ta

rm ak

(2

01 2)

da

ı n d a

ço

k ze n

gin

ve m

utlu

bir

389


11/20


12/20


13/20


14/20

a r ı ş

a r ı ş ,

a y m ı ş

etekler

ini ye

ryüzün

e

G e l m

o t u r

r ı ş

an n

emiz

l m u ş

U n u t m

u ş u z

g e ç m

l e r i

S a v a

l a r

a n b a

i n m i

ı t l a

a n , be

tiklerd

en, be

llekler

de n.

a r ı ş a ö

zlem

yüklü

dizele

r

Tar

ih önc

esi fos

iller g

ibi kit

aplard

a

ı ş .

He

rkes d

ost, h

erkes

mutlu

ne güz

el. .. d

erken

Okul

a geç

k a l d

bu gü

n

yü zü

nden.

Ann

em

g ö r d ü

ğ ü m

m ı ş o l m a l

(s.35)

Yine

a r o ğ u ' n u

c ı k i i r i

de

Gemisi, 1999)

a ş ı

ç o c u

g

öz ünd

en a

nlatm

akta;

b ı n

ş m a k

u ğ u n

sezin

letme

ktedir

:

b

ir

söyles

em

a b a m

k ı z a r

k ı z a

Am

a

mi

a p t ı ğ

n ı z

Siz koskoca a mca lar

tüfekle

r, tab

ancala

r, bom

balar.

..

s. 32)

20. y ü z y

Yun an

bü

yük

a r ı n

Yann

is Ri

tsos (

1909-

199

0) u n

y a z d

ı ğ ı ,

o a n n a

K

uç ura

di ve

Özd em

ir n c e n

Türkç

eye ç e v i r d

i ğ i

B a r ı

de

bura

da

n ı l m a

ğ e r d i

S a n a

bu ş i i r

i n d e b

r ı ş ı

an ne

nin ve

u ğ u n

an ne

nin

ü l ü m s

e y i ş i n

sevd

a sözl

erine,

el in

de

d

olu se

petle g

elen

babaya

,

ye m

eklerd

en tü

ten ko

kulara

,

gö kyü

zü nün

içe ri

ye

l m a s ı

süte

,

ok un

acak

ki tab

a, gec

eleyin

k a p ı

o l a ş

türkü

ye, ya

z

l a r ı

a k i ı ş ı n

de m

etine,

yen

i bir

d ü n y

tür

külerle

l m a s ı

s a n l a

birbi

rine

z a t t ı ğ

s ı m s

e t l e

ell er

ine,

ve g

üllerle

yü kl

ü tren

e

e t m i

ok u

runu,

b a r ı

a m d a

tü m

olum

lu du

yg u

ve d

urum l

arla

ö z d e ş

e ş t i r

etk

ilerne

ye a l ı ş m ı

t ı r :

a r ı ş

d ü ğ ü

d ü ş t ü

b a r ı ş .

a ç l a r

sö yle

nen se

vda sö

zlerid

ir r ı ş .

9


15/20

394

k ş a m a l a c a

ı n d a ,

gözlerinde ferah b

ir

g ü l ü

m s e y i ş dö

ner ya baba

elinde y e m i ş

dolu bir sepet;

ve seriniesin diy

e su, pencere önü

ne

k o n m

to prak t

esti gibi

ter

d a m l a

l a r ı y l a a l n ı n

...

B a r ı ş budur

i ş t e .

Evrenin

yüzündeki yara iz

leri k p n d ı ğ za m

an

a ğ a ç l a r d i k i l d i ğ i n d e

top mennilerin

in

a ç t ı ğ ı

çukurlara,

g ı n ı n eritip ü k e t t i ğ i

yüreklerde

il k t o m u r c u k l a r ı

b e l i r d i ğ i

zaman umudun,

ö

lüler rahatça uyuya

bildiklerinde, k y g ı

m a k s ı z

a r t ı k ,

b o ş a

a k m a d ı ğ ı n ı bilerek

a n l a r ı n ı n ,

a r ı ş budur i ş t e .

B a r ı ş s ı c a k yemeklerden tüten k okudur

ş a m d a

y ü r e ğ i korku

yla ü r p e r t m e d i ğ i n d e

sokaktaki ani fr

en sesi

ve ç a l ı n a n k a p ı ,

a d a ş l a r demek

u ğ u n d a sadece.

B a r ı ş a ç ı l a n

bir pencereden,

ne zaman olursa o

lsun

gö

kyüzünün l m a s ı d ı r

içeriye;

gökyü

zünün, renklerinde

n u z a k l a ş m ı ş

ç a n l a r ı y l a

bayram gü

nlerini çalan gözle

rimizde.

B a r ı ş budur ş t e .

Bir tas c a k sü

ttür b a r ı ş ve uyana

n bir ç o c u ğ u

g

özlerinin önüne tu

tulan

k i t a p t

B a ş a k l a r

u z a n ı p , ı ş ı k I ş ı k

diye s ı l d a r l a r k e

birbirlerine

I ş ı k

t a ş a r k ufk

:un y a l a ğ ı n d a

budur

K i t a p l ı k

p ı l d ı ğ ı zaman hapisha

neler

Geceleyin p ı k a p ı d o l a ş

t ı ğ ı za man

bir türkü

ve

dolunay, taptaze y

üzünü

g ö s t e

i ğ i z

aman bir bulu tun r k s ı n d

cumartesi a k ş a m ı

herherden

ı l p ı r ı l

ç ı k a n

b ir i ş ç i ;

r ı ş budur

Geçen her g

ün y i t i r i l m i ş bir g

ün d e ğ i l de

bi r kök

d u ğ u

zaman

gecede se

vincin y a p r a k l a r ı n ı

l a n d ı r m a

Geçen her gün

k z n ı l

m ı ş bir gü

n

o l d u ğ u

za m an

dürüst bir insanni

deliksiz uykusunu

n

a r d ı

V e sonund

a,

h i s s e t t i ğ i

zam

an yeniden

z a m a n ı n

tüm k ö ş e b u c a ğ ı

a c ı l a r ı

kovmak için

k t a n ç

izmelerini k t i ğ i

g ü n e ş i n .

B a r ı ş budur

i ş t e .


16/20

B a r ı ş , ı ş ı n demetleridir yaz

a r l a l a r ı n d a ,

iyilik alfabesidir o dizlerinde

ş a f a ğ ı n .

Herkesin k a r d e ş i m demesidir birbirine y a r ı n yeni bir dünya

k u r a c a ğ ı z

demesidir ve

k u r ı n a m ı z d ı r

bu

ü n y a y ı

türküler e.

B a r ı ş

budur

ş t e .

B a r ı ş s ı m s ı k ı k e n e t l e n m i ş

elleridir

i n s a n l a r ı n

s ı c a c ı k

bir

ekmektir o m a s a s ı üstünde d ü n y a n ı n

B a r ı ş , bir annenin g ü l ü m s e y i ş i n d e n

b a ş k a

bir

ş e y

d e ğ i l d i r .

V e toprakta derin izler açan

s a h a n l a r ı n

tek bir sözcüktür a z d ı k l a r ı :

B a r ı ş

V e

bir

tren il erler g e l e c e ğ e d o ğ r u

kayarak benim dizelerimin

a y l a r ı

üzerinden

b u ğ d a y

la ve güller e yüklü

bir

tren.

u

tren b a r ı ş t ı r i ş t e .

K a r d e ş l e r , b a r ı ş

içinde ancak

derin derin soluk

l ı r

evren.

Tüm

evren

t a ş ı y a r a k

tüm d ü ş l e r i n i .

K a r d e ş l e r ,

u z a t ı n ellerinizi.

B a r ı ş budur ş t e .

Yannis Ritsos

SO UÇ

İ n s a n ,

anadilinin s ö z v a r l ı ğ ı y l a k a v r a m l a r ı y l a duyumsar d ü ş l e r ve

d ü ş ü n ü r . Ancak anadilinde yetkin olan

k i ş i l e r ,

kültürünün

bir

p a r ç a s ı ve

y a n s ı t ı c ı s ı olan edebiyat y a p ı t l a r ı n ı yetkin bir biçimde anlar iletilerini

duyumsar

ve bu

iletiler a r a c ı l ı ğ ı y l a d ü ş ü n c e l e r i n i

o l u ş t u r u p

g e l i ş t i r m e y e

b a ş l a y a b i l i r . Edebiyat

y a p ı t l a r ı n ı

okuma a l ı ş k a n l ı ğ ı ve kültürü her

ş e y d e n

önce

k i ş i n i n

dilinin tüm özelliklerini olanak

ve

inceliklerini

t a n ı m a s ı n ı

ve

dilini k u l l a n ı n a d a

y e t k i n l e ş m e s i n i s a ğ l a r . ir

yandan da

d u y u m s a t t ı k l a r ı y l a

i n s a n l a r ı n

k i ş i l i ğ i n i n biçimlenmesinde etkili olur. Çocuklara seslenen

edebiyat

y a p ı t l a r ı ,

onlarla

i l e t i ş i m e

girebilmek için günümüz

s o r u n l a r ı n ı ,

insan ve

y a ş a m

g e r ç e k l i ğ i n i de ele a l m a l ı , y a ş ve g e l i ş i m düzeyleri göz

önünde bulundurularak

ç o c u k l a r ı bu

s o r u n l a r ı n

v a r l ı ğ ı n d a n

haberdar

etmelidir.

a v a ş

ve s a v a ş ı n

o l u m s u z l u k l a r ı

da

ç o c u k l a r ı n

y a z ı n s a l kitaplarda

b u l u ş m a s ı ü z l e ş m e s i gereken

y a ş a m

gerçeklerinden biridir.

S a n a t ç ı n ı n duygu ve d ü ş ü n c e l e r i n d e var olan çok y a n l d ı k ve çok

boyutluluk y a p ı t l a r ı n ı

da

çok

y a n l ı

ve

çok

boyutlu

k ı l m a k t a ; bu da

d o ğ a l

olarak okura

y a n s ı m a k t a d ı r .

Okur f a r k l ı

k i ş i l e r i ,

f a r k l ı kültürleri f a r k l ı olay

395


17/20


18/20

K a r d

ş l i k

Bir

birimize

K a r d e ş

derken

Neden

Su

içiyor gi

biyiz?

Bir biri

mize

r d e ş i m de

rken

N

eden

Türk ü

söylüyor

gibiyiz?

Bir b

irimize

K a r d e ş d

erken

N ede

n

D oy

uyor gi b

iyiz?

Ayak, s.59

K YN

KL R

A ç ı k g

S (2 012)

Cumhur i

yet Gaz e

tesi Paza

r Eki, 2 E

ylül20 12

:2.

A sl a

n,

C

(2 0

12),

z ı n s a l Ni

telikli Ço

cuk i t a p l

Ç o c u ğ

Sürec i

ndeki

Yeri

. II. U l

usal Ço

cuk ve

Gençlik

E d e b i

a t ı

Sem

pozyum u

ş m e l e r

So ru n

lar ve

Çözüm

Ö nerile

ri)

(Y

ay. Haz. :

S Sev e

r) Ankar

a Üniver

sitesi E ğ i t i m

Bilim

leri Fak

ültesi

Y a y ı n

No: 203, ss.189-20 0.

A sl

an, C ve

Karama

n-Kepen e

kci,

Y.

(

2008), H

u m a n R

ights Edu

cation : A

Comp

arison

of M oth e

r Tongue

Textb o

oks in T

urkey a

nd Fran c

e .

M ed

iterra nea

n Journ a

l

of

Edu

cational

Studies,

13 (1), ss .

101-124 .

Asl an ,

C

(2 00

8), a ş a m

r ç e k l i ğ i

Çocukla

ra iletil m

esi

m ı n d a

' 100 T

emel E

ser 'de k i

Öykü le r

Üzeri n

e B ir

Çözüm le

me . 4.

s l a r a r a s ı Ço

cuk ve

t i ş i m

K on gre

si

&

4. U l u s l

r a r a s ı

Çoc

uk

Filmleri F

estivali v

e Kongre

si R is k

l t ı n

a k i

Çoc

uklar .

(4 th

In

ternatio n

al Childre

nand C o

mmunic a

tion Cong

ress

&

4

th Intern a

tional

Children Films Festival Congre ss 'Chil dren U nder Risk' .

İ s t a n b

Ünive r

sitesi

i ş i m Fak ü

ltesi, (I)

, ss.85-9 8

. Edited

by N. P e m b e

o ğ l u

Öcel.

Asl an, C

(20

10

),

A n A

nalysis of

the Pre s

entation of

W om e

n in 100

Basic

L

iterary

Works in

Turke y

.

i t i m ş t ı r m a

D

ergisi (E

urasian

Jou

rnal of E

ducationa

l Resear c

h), 38, ss

.19-36.

c ı o ğ l u ,

S

(

2003), M

emleket

imden K

arikatürc

ü M anza

ralan, İ s t a

n b u l :

Can

ı n l a r ı .

397


19/20

A.

San

at

z g ü r

ü ğ ü n H

iz me

tinde

. Cum

hu riy

et

G

az et e

si Paz

ar Eki

, Paz a

r

y l e ş i l

r i .

B

inyaza

r, A

. ( ı 9 9 6

Ana

dili

Kit ap

lannda

Y a z ı n

M et

inlerd

en

Y a r a

a n ı l

a r l ı

E

i m i n

e ş t i

(A lm anya' da

Ana di

li

t a p l a

r ı n d a n Ö

rnekl

er). T

ür kiy e

ve A

lm an

ya'da

k ö ğ r e

Ders

a p l a r ı

(

Ed itö r

ler:

H. o ş k u

Kay

a, J.

Kug lin

)

Ank

ara: T

ürk -A

lm an K

ül tü r

İ ş l e

Kuru

lu a y ı n

Diz

isi:

98-1

04 .

o b a n l

K. (2

00 7),

Ü

nive r

sitesi

Ve

riyor

Bian e

t

( B a ğ

ı m s ı z

ğ ı )

(B u

bi lg i

, 07

.04.2

00 8

ta rih

in de

h

ttp:/ w

ww. b

anet. o

rg lbi a

ne t/k a

te gor i

/biane

t/ 03 7

4

a

dr esi n

de n

ı n m ı ş t

r . )

Harris

,

I.

M

. (2 00

4), P

ea ce E

du cat i

on Th

eo ry .

Jour n

al ofPea

ce

Edu ca

tion,

l),ss.5-20.

Ka

ra m an

-K epe

ne kci ,

Y.

Ü

ni ver s

ite

ğ r e n

l e r i

Ulu

sal v

e

U l u s l

r a r a s

B a r ı ş

k i n

ö r ü ş

A

nk ar a

Üni

ve rsite

si,

E ğ i t i

B

il iml

eri Fak

ül tes i

Derg i

si, 43 (

2), ss.

27-49

.

P

olat,

D. ve

Aslan

, C. (2

00 8) ,

An

Ana ly

sis on

t he Ex

is ten c

e of '

P eace

' in

P

rim ar y

Tur k

ish C

ur ricu

lu m .

Pro c

ee din

gs for

WC

CI

13

h

W

orld

Conf e

re nce

in Ed

uc atio

n 2nd

Bien

ni al W

or ld

Con fe

rence .

Crea

ting a

G lo

ba l C

ulture

o

f

Pe

ac e: S

trate g

ie s fo

r Cur r

ic ulu m

Dev

el opm

en t an

d

Im

pl em e

ntatio n

,

Ed

ited by

H.

Mirici

, B.

A

Ataç,

M.M

.

Ars lan ,

I.

Kova lcikov a.

Se ba n

,

D. (2 008

), Pr

om ot i

ng Pe

ac e E

du cat i

on Th

ro ugh

Liter

ac y .

13th

W orld

Conf

er enc e

in Ed

uc atio

no n C

re atin

g a G

lo bal

Cul tu r

e

o

f P

eace:

Stra

tegies

for

Cur ric

ul um

Deve

lo pm e

nt an

d Im

pleme

ntatio

n. 2-7

Sep

tem be

r, Ant

alya, T

urkey

, 52 9-

54 0.

Se

lçu k,

T. (1 9

95 ),

a r ı ,

Ank

ara: K

ül tü r

a n l ı ğ

Y a y ı

n l a r ı ,

N

o:

ı 7 6 3

Se ver

,

S. (2007

), T

ür kçe

r e t i m

i n d e

Sa

natsal

B ir

U yar a

n O l

ar ak

A nad

olu Ü

niver

sitesi,

VI.

Ulu sa l

n ı f

i ğ i E ğ i t

Sem

po zyu

m u, B

ild iri

ler.

E s k i ş

h i r : A

na dolu

Ün

ivers i

te si

Y a y ı n

l a r ı .

S

ever,

S. (20

08 ), Ç

oc uk v

e Ede

biyat ,

T ude

m a y ı n c

l ı k .

S

ev er,

S. (

20 11)

, Tür

kç e

Ö ğ r e

ve

Tam

ğ r e n m

Ank

ara:

ı n c ı

398


20/20

Gazete ve Dergiler

Cumhuriyet Gazetesi

l l

K a s ı m 2012), ' K a p ı l a r ı n D ı ş ı n d a k i Yazar:

BORCHERT .

Cumhuriyet Gazetesi

l l K a s ı m

2012), 3. Malaty a

Film

Festivali B a ş l a d ı .

H a b a b a m l ı A ç ı l ı ş .

Yazko Çeviri VIII, B a r ı ş İ ç i n Çeviriler (Eylül- Ekim 1982), S a v a ş ve B a r ı ş

ÜstüneNotlar .

http s:/ ocs.google.corn/viewer?a=v&q=cache: W3ibk4QqAygJ: exdergi.

corn/s/8+Hermann+Hesse ..

Göndermede Bulunulan Çocuk d e b i y a t ı Y a p ı t l a n n ı n A d l a r ı ve Kimlik

Bilgileri

Ç ı n a r o ğ l u , A. ( ı 9 9 9 ) , Ş i i r Gemisi, İ s t a n b u l : U ç a n b a l ı k Y a y ı n c ı l ı k .

Ç ı n a r o ğ l u ,

A. (2000),

Mut Teyze'nin

Bahçesi, İ s t a n b u l : U ç a n b a l ı k

Y a y ı n c ı l ı k .

D a ğ l a r c a , F. H.

( 2 0 ı 2 ) , K u ş

Ayak,

İ s t a n b u l :

YKY.

Güler, M. ( ı 9 9 9 ) , Yedi Renkli Dünya Ç o c u k l a r ı , İ s t a n b u l : Bu a y ı n e v i .

Ilgaz, R. (2004),

B a c a k s ı z

Okulda, İ s t a n b u l :

Ç ı n a r

Y a y ı n c ı l ı k .

Labbe, B. ve Puech, M. (2007), S a v a ş ve B a r ı ş (Çeviren: Azade Aslan),

İ s t a n b u l :

G ü n ı ş ı ğ ı

K i t a p l ı ğ ı .

Sepuulveda, L. ( 2 0 ı 2 ) ,

M a r t ı y a

U ç m a y ı Ö ğ r e t e n Kedi, İ s t a n b u l : Can

y a y ı n c ı l ı k .

Nöstlinger, C. (2003),

Susi'nin

ve Paul'ün Gizli Günlükleri, Resimleyen:

Nöstlinger, C. (Çev.: Mine K a z m a o ğ l u )

İ s t a n b u l : G ü n ı ş ı ğ ı


Öner, Ç. ( 2 0 ı 2 ) , Gülibik, İ s t a n b u l : Can Çocuk a y ı n c ı l ı k .

Sümer, D. (2002),

A k l ı m d a

Kalan Masallar, Ankara: Bilgi Y a y ı n e v i .

Tumanov, V. ( 2 0 ı 2 ) , Kraliçeyi Kurtarmak, İ s t a n b u l :



Tumanov, V. ( 2 0 ı 2 ) , Haritada Kaybolmak, İ s t a n b u l :



Ural, S (20

Ş a f a k t a Y a n a n

Mumlar, Ankara: Bilgi a y ı n evi.

Ural, S. (1998), Köprü Olan Deniz, Ankara: Kök a y ı n e v i .

399

Barış Eğitiminde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı

Documents