Banka menaxhimi

8/13/2019 Banka menaxhimi

1/35

Prmbledhje e shkurtr nga lnda Menaxhmenti i Bankave

1.Banka- eshte nje institucion i posam financiar i sistemit monetar-kreditorqe merret me marrjen dhe dhnjen e kredive ne menyre profesionale si dheme ndermjetesimin ne qarkullimin e pagesave te komuniteteve.

2.Bankat jane paraqitur per her te par para 3 vjetesh ne Ba!iloni nekuader te pallateve m!retrore ne te cilat jane kryer punet depo"itare dhe janedhene hua.

#e"aurt-kan qene shtepi private te cilat kane grum!ulluar ushqimin$ parat etj$te cilat ia kan dhene hua me kamate.

#e"aurimi-do te thot terheqja e ndonje malli apo te parave nga qarkullimi.

3.Banka perfshin dy veprimtari kryesore%&unet e krijimit te parave dhe punet endermjetesimit financiar.

'.(unksioni i krijimit te parave- nenekupton emitimin e kartmonedhave dhekrijimin e depo"itave !ankare gjithashtu perfshihet krijimi i parave nga ana e!ankes qendrore$dmth. krijimi i !a"es monetare apo paras primare.

).(unksioni i ndermjetesimit financiar-konsiston ne ndermjetesimin ne mes tesektoreve te ndryshem*ekonomia$shteti$popullsia+$te cilt disponojn me sufiqitfinanciar$dmth$akumulimi ose kursimi i te cilve eshte me i madhe se

investimet e tyre reale dhe te sektoreve$ te cilet kane defiqit te mjetevefinanciare$ dmth kursimi i te cileve eshte me i vogel se investimet e tyre reale.

,.(unksioni i ndermjetesimit perm!an kater komponenete te pavarura%a) Grumbullimi i mjeteve disponuese ne kuader te nje ekonomie kombetare,b) Transformimi i struktures se afatit te depozitave,c) Krijimi i metodave sa me efikase dhe racionale te grumbullimit e te lejimit temjeteve monetare.d) Sigurimi i koncentrimit optimal te rrjedhave monetare me qellim te tejkalimit tekufizimeve territoriale,kohore dhe kufizimeve te destinimit.

.olet kryesore te !ankave te sotme jane%a) roli i intermediatorit qe konsiston ne shndrrimin e kursimeve te popullsis nekredi per firma dhe institucione tjera, ne men!re qe te investohet ne ndertesa,pajime,

etj.b) roli i kr!esit te pagesave qe nenkupton kr!erjen e pagesave per klientet e vet,

c) roli i garantuesit qe konsiston ne garantimin per klientet e vet dhe pagimin ebor"heve te t!re nese ata vet nuk jan ne gjendje ti paguajn,

1


2/35

d) roli i agjensisqe konsiston ne kujdesin per pasurin e klienteve te vet

e) roli politikqe konsiston ne ate qe bankat sherbejn si kanal per politiken e qeverisene perpjekjet e saj qe te rregullohet rritja ekonomike,si dhe te realizohen qellimetshoqerore.

/.0e te kaluaren !ankat ofronin keto sher!ime% km!imi ikartmonedhave$marrja e depo"itave te kursimit$ruajtaja e gjerave teqmuara$perkrahja e aktiviteteve te qeverise me ane te kredive$hapja ellogarive rrjedhese$kryerja e sher!imeve te !esueshme$ etj.

em!imi i kartmonedhave-kem!imi i nje lloji te kartmonedhes per nje tjeterduke perfituar nje shper!lim per sher!imin e kryer.

arrja e depo"itave te kursimit-dhenja e kredive ne !a"e te depo"itave$pagimi i kamates per te terhequr depo"itat.

uajtja e gjerave te qmuara-ruajtja e arit$letrave me vlere ne arka tesigurta.jo gje !ehet edhe sot.

&erkrahja e aktiviteteve te qeverise me ane te kredive-sigurimi i mjeteve tenevojshme per qellimet e qeverise per "hvillimin e vendit.

apja e llogarive rrjedhese- jane sher!ime qe sher!ejn per kryerjen e

pagesave ne menyre efikase dhe te shpjet.

ryerja e sher!imeve te !esueshme-qeverisja e puneve financiare si dhepasurin e individeve dhe te firmave per nje shper!lim ne vleren e pasurise osemjeteve qe duheshin qeverisur.

4.5her!imet qe ofrojne !ankat e sotme jane% dhenja e kredivekonsumuese$dhenja e keshillave financiare$mena6himi i parave tegatshme$dhenja e pajimeve me qira$financimi i kompanive te reja$sigurimi dheruajtja$ofrimi i polisave te sigurimit$ofrimi i planeve per pensionim$kryerja esher!imeve te !rokereve$kryerja e sher!imeve lidhur me investimet dhe punettregtare$etj.

7henja e kredive konsumuese-eshte !urimi kryesor i mjeteve dhenjekohesisht !urimi me i rendesishem i te ardhurave te !ankes.

2


3/35

7henja e keshilave financiare-dhenja e keshillave lidhur me shfryt"imin ekredive dhe investimin ne mjete monetare$etj.

ena6himi i parave te gatshme-mena6himi i parave per firmat dhe individeveqe parat e tyre ti investojn ne pune me profita!ile.

7henja e pajimeve me qira-dhenja me qira e mjeteve transportuese$temakinave te renda$ne disa raste edhe vetura permes kompanive holding tetyre.

(inancimi i kompanive te reja-financimi i shpen"imeve fillestare te kompanivete reja$ te cilat merren me prodhimin e teknologjis me te re$ku per shkak terre"ikut te shtuar per keto kredi !anka !ene financimin ne !ashkpunim mekompanin ne menyre qe rre"ikun ta ndajn !ashkarisht.

5igurimi dhe ruajta-aplikimi i sistemeve te sigurimit per te ruajtur parane egatshme$letrat me vlere dhe instrumentat tjere financiar.eto sher!ime mundte jene dy lloje%dhenja e sejfave me qira*kutia metalike per vendosjen egjerave te qmuara+ dhe sigurimi*ruajtja+.

8frimi i polisave te sigurimit-shitja e polises se sigurimit klienteve me rastin edhenjes se kredis ne menyre qe te sigurohen qe kredia do te kthehet edhenese klienti vdes ose lendohet rende.Bankat !ashkkohore shpresojn te japinpolisa te sigurimit edhe per pasuri$automo!ila dhe per shtepit.

8frimi i planeve per pensionim-hartimi i planeve te pensionimit duke ukujdesur per pagimin e shumave te caktuara ne fondet e pensionimit.

ryerja e sher!imeve te !rokereve-ofrimi i sher!imeve te !rokereve per timundesuar klienteve te vet per te !lere fleto!ligacione$aksione dhe letra mevlere pa shkuar fare te !rokeret e dileret.

ryerja e sher!imeve lidhur me investimet dhe punet tregtare-keto sher!imeperfshijn identifikimin e caqeve te mundshme te !ashkimit me kompanittjera$financimin e !ashkimit te kompanive tjera$shit!lerjen e letrave me vlereper klientet e vet$ofrimin e sher!imeve nga lemia e marketingut$si dhesher!imet qe kan te !ejne me m!rojtjen e klienteve nga fluktimi i vleres sevalutave te huaja dhe ndryshimi i normes se kamatave.

5her!imet tjera-qe ofron !anka jane%kredit karta$ee te vertetuar dhe ee teudhetareve$e-!anking etj.

3


4/35

1.#rendet me te reja te afari"mit !ankar jane% ekspansioni i sher!imeve$rritjae konkurrences$derregullimi$rritja e shpen"imeve te depo"itave$revolucioniteknologjik ndaj aplikimit te shtuar te automati"imit$konsolidimi dheekspansioni gjeografik$glo!ali"imi i afari"mit !ankar$ rre"iku i shtuar ngadeshtimi.

9kspansioni i sher!imeve-ka te !eje me "gjerimin e sher!imeve !ankare pershkak te presionit te konkurrences.0der sher!imet me te reja jane%sher!imet e!rokereve$planifikimi udhetimeve$keshillat tatimore$ofrimi i kredive locale per"hvillim etj.

ritja e konkurrences-me rritjen e konkurrences !ankat lokale dhe !akat tjerate cilat ofrojne sher!ime te njejta do te fillojn "gjerimin e sher!imeve nemenyre qe tu sjellin atyre fitim dhe treg me te madh.0e kete situate !ankatmarrin rre"ik plotesues per te ruajtur fitimin qe kan.

7erregullimi-paraqet rrethin afarist ne te cilin konkurrentet e tregut jan tekontrolluar me teper nga forcat e tregut sesa nga rreguallat e qeverise$meqellim qe te krijohet tregu sa me efikas.

ritja e shpen"imeve te depo"itave-derregullimi ne kom!inim mekonkurrencen e rritur ne menyre dramatike$i rriti edhe shpen"imet perdepo"ita qe paraqet !urimin kryesor te mjeteve te !ankes$keshtu !ankat udetyruan te paguajn kamatat me qmimin qe m!i"otronte ne treg$kjo gje ushkaktonte !akave shpen"ime te teperta.&er tu tejkaluar kjo gjendje !ankat

filluan "voglimin e shpen"imeve duke reduktuar numrin e punetoreve$aplikimine kompjutereve dhe sher!imeve me sisteme moderne elektronike.

evolucioni teknologjik ndaj aplikimit te shtuar te automati"imit-per shkak teshpen"imeve te larta te punes !ankat u orjentuan kah automati"imi kusistemet e !a"uara ne punen e njeriut i "evendesuan me makina elektronikeduke perfituar nga arritjet teknologjike.

onsolidimi dhe ekspansioni gjeografik-shfryte"imi i inovacioneve te rejateknologjike i shtyne !ankat ta "gjerojne tregun e tyre !renda dhe jasht kufijveshtetror ne menyr qe te "gjerojn vellimin e llogarive te tyre.&sh. dege"imi i!ankave afariste dhe formimi i kompanive holding te cilat i !lejen !ankat me tevogla dhe i fusin ne institucionet !ankare me te medha.

:lo!ali"imi i afari"mit !ankar-ekspansioni i shpejt gjeografik i njesive !ankare!eri qe ato te perhapen dhe te perfshijn tere glo!in tokesore ne njekonkurrenc glo!ale.

4


5/35

re"iku i shtuar nga deshtimi-megjithese konsolidimi dhe ekspansionigjeografik ndihmoj qe !ankat te mos jete te varura vetem nga treguvendor$rritja e konkurrences ne mes !ankave dhe institucioneve tjera

jo!ankare !eri qe numri i deshtimve te rritet dita dites.

11.0dikimi i politikes dhe i rregullave te qeverise ne afari"min !ankar-qdo

!anke !ashkohore eshte nen ndikimin e politikes dhe te rregullave teqeverise sipas te cilave ajo duhet te punoj.Bankat ne qdo vend duhet tepajtohen me rregullimin e ashper$rregulla te caktuara nga shteti me te cilatrregullohen operacionet e tyre$ sher!imet e ofruara$kualiteti dhe kuantiteti ikredive $normat e kamatave$ "gjerimi i kapitalit$menyra e raportimit si dhe meshum kujdes per kualitetin e kredive.

12.;fari"mi !ankar nderkom!etar- !ankat qe ne fillim kan ofruar sher!imeedhe jashta kufijve shtetror te cilat jane te koncentruara ne tregjet me terendeshime nderkom!etare duke ndihmuar ne financimin e transporit telendeve te para e te mallrave per shitje$duke !ere kem!imin e valutes se njevendi me ato te nje vendi tjeter.(orma me e shpesht e afari"mit !ankarnderkom!etare eshte themelimi i filialeve te shumta neper qendrat merendesishme ne !ote.

13.#rendet kryesore ne afari"min !ankar te sotem nderkom!etare jane% tregjetfinanciare te cilat "gjerohen ne menyre rapide ne institucione !otrore dheshumica e ketyre tregjeve*siq jane tregjet e depo"itave te eurovalutave$ tekem!imit nderkom!etare dhe te letrave me vlere+ jane !ere tregje qe e lidhin

!oten ne nje "in6hir te tregtise kontinuele.:jdo !anke kerkon te gjeje !urimetme te lira te mjeteve financiare$ kudo qe eshte e mundur te gjenden ne m!arerru"ullin tokesor.

1'.


6/35


7/35

a) ne dobi te organizates tjeter, e cila ka gjirollogari te banka e njejt,

b) ne dobi te organizates tjeter e cila ka "hirollogari ne nje banke tjeter,

c) pagesat ne para te gatshme per punetoret,d) depozitimi i parave te bankave afariste ne llogarit e klienteve te bankes

qendrore,e) konversioni i parave te vendit ne mjete devizore dhe

f) depozitimi i parave ne trajta te ndr!shme jo likuide.

2.&arate e !ankes qendrore paraqiten ne dy forma %

a) si depozita te bankave afariste te banka qendrore dhe

b) si para te gatshme ne qarkullim.

21.&rocesi i multiplikimit fillon posa !ankat afariste te marrin nga !ankaqendrore impulsin fillestar prej 1 njesish dhe procesi va"hdon derisa shumae impulsit fillestar prej 1 njesish te ndahet ne re"reva.

22.(aktoret kufi"ues te multiplikimit-

a) konversioni i parave depozitare ne para te gatshme dhe mbajtja e parave neduart e popullsise,

b) derdhja e parave nga klientet e bankes ne llogari te klienteve te bankesqendrore,

c) perqindja e monetizimit te depozitave

d) perqindja e potencialit te pashfr!tezuar,

e) koha qe perfshin sht!erjen e veprimit te faktoreve te caktuar.

23.ultiplikatori monetar-tregon aftesin e sistemit !ankar qe ne !a"e teparase primare dhe shtese te krijoj masen me te madhe apo me te vogel teparase depo"itare. m$ %&' %(

2'.0e formimin e multiplikatorit monetare ndikojne keta faktore %

a) baza monetareb) formimi i parase depozitare,c) rritja apo zvoglimi i parave te gatshme,d) rezervat te banka qendrore,e) pjesemarrja e parave te gatshme ne parate depozitare dhef) perqindja dhe masa e depozitave te kufizuara ne krahasim me depozitat me te

pare.

7


8/35

2).Bankat afariste kryejne keto funksione %

a) krijimi i parave,b) mbajtja e depozitave dhec) kr!erja e pagesave dhe transferi i mjeteve financiare.

rijimi i parave-nenkuptone aftesine e !ankes per te krijuar para sepse!ankat kur japin kredi$ ato krijojn depo"ita qe re"ultojne ne rritjen e ofertes separave.etu rol te veqant ka !anka qendrore ne mirem!ajtjen e politikesmonetare qe !a"ohet ne qmime sta!ile$rritje ekonomike dhe papunesiminimale.

&agesat dhe transferi i mjeteve financiare-si funksion me rendesi qe !ankatafariste kane eshte edhe provisioni per mekani"imin e pagesave dhetransferin e mjeteve financiare.ena6hmenti financiar i !ankave kerkon

m!ajtjen e parave aq sa i nevojiten per shpen"imet rrjedhese dhe perm!ajtjen e likuditetit$ne menyre qe !anka tu pergjigjet ne gjdo kohe kerkesavete saj.ol te veqant ne kryerjen e pagesave dhe transferin e mjetevefinanciare ne menyre efikase ka "hvillimi i hovshem i teknologjisekompjuterike$ psh$ futja e makinave auotmatike per terheqjen e parave dhesher!imet !ankare 2' ore permes sistemeve te kompjuteri"uara.

7henia e kredive-paraqet aktivitetin qendror te !ankes afariste sepse kreditejane !urimi kryesor i te ardhuarve te !ankes. &ermes kredive mund tefinancohen te gjitha aktivitetet prodhuese ne tere ekonomine.

2,.ena6hmenti financiar i nje !anke afariste eshte nje proces ne te cilinmena6heri financiar i nje !anke percjelle tregjet e kapitalit dhe operacionetfinanciare te !ankes duke !lere dhe shitur pasuri dhe aktiv me qellim territjes se vleres se pasurise se !ankes.

2.=do vendim financiar perm!an ne vete tre faktor te rendesishem%

a+ parat

!+ kohen dhec+ rre"ikun

2/.ena6heri financiar duhet te marre tri vendime me rendesi%

8


9/35

a+ >endimi investiv- i cili ka te !eje me vendimin sesa duhet te investohetdhe ne cilat mjete specifike$ keto vendime percaktohen ne !a"e temadhesis dhe struktures se mjeteve

!+ >endimi financiar-ka te !eje me vendimet qe sigurojn parat e nevojshmeper investime$

c+ >endimi i dividentes-ka te !eje me vendimet per shperndarjen e

dividentes apo te investimit te saj ne operacionet e firmes.ena6hmentikerkon ta investoj ate per te siguruar fitim me te madhe$ kurseaksionaret kerkojn ta marrin si re"ultat i investimeve te !era ne aksione.

24.?@sht mena6heri financiar A ena6heri financiar eshte nje person i cilimerr vendime investive ose financiare me qellim te rritjes se vleres se firmes.

3.Banka afariste ka ne dispo"icion tri !urime te mjeteve financiare%kapitalin$depo"itat dhe kredit.

31.


10/35

Kostoja e depozitave-Burimin kryesor te mjeteve te !ankes e sajojnedepo"itat.7epo"itat klasifikohen ne%

a+ depo"ita me te pare$!+ dep"ita te afati"uara dhe

c+ depo"ita kursimi

ostoja e kapitalit te hua"uar-eshte e !ara!art me normen e kthimit te fituarnga investuesit ne instrumentet e jashtme te huase$ te cilen !anka duhet tapaguaj per ti shitur letrat e tilla me vlere.

(*% metoda-kjo metode !a"ohet ne konceptin e rre"ikut te kthimit te huas.

33.(unksionet e kapitalit te !ankes afariste klasifikohen ne kater grupe%

a+ ti siguroj mundesit fi"ike$ nepermjet te cilave !anka do te !ehet e afte teveproj$

!+ te m!roj kreditoret$c+ te krijoj nje norme konkurrente te kthimit per aksionaret$ dhed+ ti plotesoj kerkesat e agjensive*organeve+m!ikqyrese.

Sigurimi i mjeteve financiare per fillimin e punes-para se te filloj punen!anka afariste duhet ti shese aksionet ne menyre qe ta rrise kapitalin$ qe inevojitet per investime fikse$ siq jan toka$ ndertesa etj$ dhe mjete plotesuese

siq jane aplikimi i teknologjise !ashkohore si dhe financimi i mjeteve fikse perte ndihmuar rritjen.

%brojtja e kreditoreve-te !ankata e sotme pjesa me e madhe e mjeteve efinancohet nga huate*rreth 4' C+$ kurse nje pjese e vogel nga kapitaliaksionar*,C+.jo pjesemarrje kaq e madhe e huave ne mjetet e !ankes e rriteedhe me teper rendesine e m!rojtejs se interesave te kreditorve te !ankes.olte rendesishem ne m!rojtejen e intresave te kreditoreve ka kaptali i !ankesnepermjet te cilit deponuesit dhe kreditoret sigurohen ne rastlikuidimi.:jithashtu kapitali ofron nje lloj garancie dhe sigurie te mjeteve ngahum!jet qe mund te shkaktohen nga aktivitetet qe i kryen !anka.

Krijimi i normes konkurrenete te kthimit per aksionaret-furni"uesit e!ankes me mjete financiare te cilet jan te motivuar nga deshira per te !ereinvestime te mira jan te interesuar ta m!rojne investimin e tyre dhe te kenenorme te kthimit te njejte me ate qe do ta kishin sikur ate kapital ta investonindiku tjeter.;ksionaret kerkojne te sigurojne kthim konkurrent te mjeteve te tyreduke shpresuar ne rritjene e vleres se aksioneve te tyre.&randaj nese nje

10


11/35

!anke nuk siguron te ardhura dhe kthim te mjaftueshem per aksionaret atanuk kan arsye te va"hdojne ta furni"ojne !anken me kapital.

*ermbushja e rregullave dhe ligjeve-aktiviteti i !ankave afariste unenshtrohet ligjeve dhe rregullave te caktuara$ne menyre qe te sigurohetkryerja me rregull dhe e sigurt e operacioneve !ankare.&sh% percaktohet qfare

kapitali duhet te disponoj !anka qe te mund te themelohet$ limitet e kreditimitetj.

3'.%jaftueshmeria e kapitalit-nenkupton kur !anka !ene percaktimin enormave dhe rregullave te posaqme ne menyre qe kapitali i !ankes te m!ahet!renda kufijve normal ne te cilen !anka mund te kryej afari"min e saj.&ra nukduhet te ket munges dhe as teprice te kapitalit sepse rre"ikohet likuiditeti i!i"nesit.%atja e mjaftueshmeris sekapialit- !ehet ne shum forma psh%raporti ne mes te kapialit dhe te dep"itave te tersishme$ raporti i kapitalit ndajmjeteve te tersishme te !ankes afariste etj.

3).Trendet kr!esore ne rregullimin e kapitalit bankes afariste-janmarrveshja e Ba"elit e arritur me 11 korrik 14// nga 12 shtete teindustriali"uara te cilat u pajtuan qe norma unike prej / C per kerkesat ekapitalit me rre"ik te caktuar per !ankat te aplikohet deri ne vitin 1443.&raqellimi themelor i kesaj marrveshje ishte unifikimi i rregullave qe m!ulojnfushen e mjaftueshmerise se kapitalit.arrveshja e Ba"elit u ofroj vendevenenshkruese nje fleksi!ilitet te dukshem ne fushen e aplikimit te standardevete reja te kaptalit.&er shkak te varietetit me te cilin !ankat afariste i

ekspo"ohen rre"ikut sipas udhe"imeve te reja te gjitha mjetet ndahen ne )grupe kryesore$varesisht nga shkalla e rre"ikut% &mjetet me pak te rre"ikuarasiq jan parate e gatshme dhe letrat me vlere afatshkurtera.+-mjetet me rre"ik minimal siq jan letrat me vlere afatgjate te =everise dhe teagjesive te saj$o!ligimet e pergjithshme te shtetit$ -fleto!ligacionet dhekredite ne !a"e te hipotekes, ketu hyjne mjetet te cilat e kan shkallen erre"ikut me te larte$ siq jane kredite e ekonomise$kredite konsumuese$kreditee jashtme$letrat me vlere te korporatave dhe mjetet fikse.

3,.?@ka duhet te ndermarre !anka afariste nese nuk ka kapital te mjaftueshemA 0e kete rast !anka duhet te ndermarre keto aksione%

a+ te !eje ristrukturimin e mjeteve per te minimi"uar rre"ikun$ pra per te"vogluar edhe kapitalin e kerkuar$

!+ te ristrukturoj !urimet e mjeteve per ti plotesuar kerkesat e reja$c+ ti shes mjetet$d+ te shkrihet me ndonje !anke tjeter apo te marre ndonje !anke per ti

plotesuar kerkesat dhe

11


12/35

e+ te krijoj kapital te ri

3.e likuiditet kuptojme aftesin e !ankes per te siguruar mjete temjaftueshme financiare per ti kryer o!ligimet me nje qmim te arsyeshem ne@do kohe.

3/.(unksionet kryesore te likuiditetit jane%

a+ siguria dhe !esimi i kreditoreve$!+ aftesia per pagimin e !orgjeve$c+ sigurimi i aftesis per te dhene hua dhed+ shmangia nga shitja e detyruar e mjeteve

Siguria dhe besimi i kreditoreve-ka te !eje kur !anka ofron kushte ne tecilat kreditoret do te jene plotesisht te sigurt se depo"itat apo parate e tyre qeia kan dhene !ankes do tu kthehen.

ftesisa per pagimin e borgjeve-eshte nje funksion i likuiditetit ne te cilin!anka duhet te jete e afte dhe ne gjendje ti paguaj te gjitha !orgjet e saj pakerkuar shtyerjen e afatit te pageses.

Sigurimi i aftesise per te dhene hua me qellim te kr!erjes se obligimevefinanciare prioritare!anka duhet te jete e gatshme te te jap kredi per klientete saj edhe ne rast te rritjes se papritur te kerkesave per kredi.qe te jete egatshme per nje gje te tille ajo duhet te kete likuiditetin adekuat.

Shmangia nga shitja e det!ruar e mjeteve-0ese !anka !ie ne po"itejolikuide dhe nuk eshte ne gjendje ti kryej o!ligimet me kohe ateher !ankaeshte e detyruar te shes nje pjese te pasurise se saj.&er te mos ardhe deri tekjo gjendje !anka duhet te hartoj politika dhe te orjentohet ne sigurimin e teardhurave plotesuese ne portofoloin e !ankes per ti m!ulluar shpen"imet eveprimtarise.:jithashtu !anka duhet te !eje strukturimin e mjeteve te !ankesper te siguruar nje !araspeshe delikate midis likuiditetit$ solventitetit dhe teardhurave.

34.:jate kategori"imit te mjeteve financiare ne grupe te ndryshme mjetesh$ naparaqiten tri qasje te ndryshme%

a+ grum!ullimi i mjeteve$!+ alokacioni i mjeteve$c+ shkenca e mena6hmentit

12


13/35

:rum!ullimi i mjeteve-nenkupton alokacionin e mjeteve ne grupe te ndryshmete mjeteve financiare ne !a"e te disa prioriteteve te caktuara.&ramena6hmenti i !ankes duhet te krijoj rregulla te caktuara m!i prioritetet perperdorimin e mjeteve te !ankes.jo do te thote se nese !anka afaristedeshiron qe ti kryej o!ligimet e saj ndaj !ashkesise ne menyre te kenaqshmedhe va"hdimisht ateher mjetet financiare ne disponim duhet te alokohen ne

!a"e te kerkesave anticipative te shkalleve te ndryshme te urgjences.


14/35

duke eleminuar likuiditetin e tepert te llojeve te ndryshme te mjeteve. 1 metakryesore e kesaj metode qendron ne ate se eshte jofleksi!ile dhe nuk i merrparasysh levi"jet se"onale ne derdhjen e depo"itave dhe kerkesat per kredi.

5hkenca e mena6hmentit-paraqet nje qasje te nderlikuar duke perdor modelematematikore dhe teknika statistikore per te !ere anali"a me ndihmen e

kompjutereve dhe ndervartesine e komplikuar te komponenteve te !ilancit te!ankes.%etodat e tilla aplikohen ne tri raste2

a+ per te percaktuar numrin optimal te arketareve ne sportele dheperdorimin e teoris se radhitjes$

!+ per te treguar !ilancin e !ankes dhe operacionet e saj si dhe per tepercaktuar numrin e qendrave kompjuterike me perdorimin e simulimitdhe

c+ per te "gjedhur pro!lemin e alokacionit te mjeteve ne mena6hmentin emjeteve me perdorimin e programit linear.

&er ti perdorur teknikat dhe shkencen m!i mena6hmentin duhet te ek"istojpikesynimi i qarte$identifikimi i vartesise ne mes elementeve te pro!lemit dhevaria!lave qe jane apo nuk jan te kontrolluara nga ana emena6hmentit$vleresimi i sjelljes se varia!lave te pakontrolluara si dheidentifikimi i detyrave te mena6hmentit.1 meta serioze e perdorimit te shkences se mena"hmentit sidomosmodeli i programimit linear eshte se ai nuk aplikohet ne !anka te vogla sepseketyre !ankave kompjuteret dhe personeli i ushtruar mire do tu kushtoninshum shtrenjte ne krahasim me !enificionet qe priten.

'1.Ddentifikimi i nevojave per mjete likuide dhe percaktimi i kerkesave perlikuiditetin e depo"itave dhe te kredive-&er te siguruar alokacionin optimal te mjeteve mena6hmenti konfrontohetperher me qeshtjen e sigurimit te sasise adekuate te mjeteve likuide pe teplotesuar kerkesat e klienteve per mjete.Banka afariste duhet te jete a afte qete siguroj nje shume te mjaftueshme te mjeteve tejet likuide ose qe ato ti rriseshpejte nga tregu i parave ne rast te terheqjes se depo"itave$ si dhe perkerkesa ligjore te kredive.

(aktoret qe ndikojne ne punen e ekonomise ndikojne edhe ne kerkesat ekomitentve per mjete financiare$ gj qe ushtron ndikim ne menyre direkte nepo"iten likuide te !ankes afarsite.Keto forca jane%

a+ te jashte"akonshem$!+ se"onal$c+ ciklik$d+ sekular

14


15/35

(aktoret e jashte"akonshem-jane te papritur dhe te paparashikueshem qendikojne ne ekonomine e nje vendi.;to perfshijn katastrofat natyrore * siq

jane% termetet dhe fortunat+ dhe aksionet njere"ore te paparashikueshme* siqjane% grevat e punetoreve apo rre"iku i papritur nga lufta +.ta faktore eshteshum veshtire te llogariten dhe te futen ne planifikimin e likuiditetit.

(aktoret se"onal-shfaqen ne nje kohe te caktuar per @do vit$prandaj ata mundte parashihen dhe jan te determinuar nga "hvillimet e tilla si m!jellja dhe korrjae drithrave$ shitja me pakice gjat pushimeve etj.&ra keta faktore jane mjafte teparashikueshem dhe mund te perdoren ne menyre efektive gjate planifikimitte likuiditetit te tyre.


16/35

do te jene maksimale nese kredite e !ankes jane me te uleta kurse depo"itatme te larta.&ra me rastin e rritjes se kredive dhe "voglimit te depo"itave$likuiditeti duhet te jete maksimal ne menyre qe te perdoret per rritjen e kredivedhe "voglimin e depo"itave.0ga ana tjeter kerkesa do te jete ne minimumnese po"ita e kredive dhe e depo"itave eshte e kundert.

&asurimi i statistikes me vleresim te arsyeshem-edhe pse studimi i pervojavenga e kaluara jep pasqyren themelore te kerkesave agregate te likuiditetit te!ankes$ jan te mundur pasurimet e konsiderushme te kesajpasqyre.>eshtrimi i afert i rrethanave ekonomike dhe marrja ne konsiderim etrendeve glo!ale mund te sigurojne !a"en per parashikimin me te mire tenevojave likuide sesa ate qe !ene statistika.Banka mund te n6jerre informatate vlefshme permes marredhenjeve me klientet e vet si dhe !ashkesin e gjere.

'2.ena6hmenti i po"ites likuide-nevojat e !ankes per mjete likuide mund teklasifikohen si% te shpejta$ per afari"min e perditshem$ sezonaleper perterheqjet e depo"itave dhe kerkesat kreditore qe parashihen ne te ardhmen$ciklike ose te paparashikueshme$ per ndryshimet afatgjate te depo"itavedhe kerkesat kreditore te shoqeruara me ciklet afariste dhe "hvillimet e

jasht"akonshme.


17/35

ena6hmenti i solventitetit-ka per qellim sigurimin se vlera e mjeteve do tejete e mjaftueshme per ti m!uluar o!ligimet ne afat te gjate.:jate kryerjes se afari"mit te tyre $ !ankat u ekspo"ohen rre"iqeve tendryshme siq jane%

a+ rre"ikun nga hum!jet$

!+ rre"ikun nga terheqjet e depo"itave$c+ rre"ikun e normes se kamates dhed+ fluktuimet e pavolitshme te kurseve devi"ore te jashtme.

re"iku nga hum!jet-rre"iku me i shpeshte ne afari"min !ankar eshtemundesia qe mjetet e hua"uara apo te investuara te mos kthehen$kjo gj dotu shkaktonte hu!je te caktuara !ankes.&shE ndodhite e papritura perhuamarresin*vershimet$termetet+ mund te pengojne huamarresin qe ti kryejo!ligimet$ faktore tjeter eshte edhe ndryshimi i shijes se konsumatoreve etj.=ete parandalohen dhe kontrollohen hum!jet per shkak te moskthimit te mjetevete hua"uara dhe te investuara !anka duhet te ket standarde te larta perdhenien e kredive$ te njohe mire huamarresin dhe afari"min e tij si dhe te ketpolitike aktive per kthimin e mjeteve te saj.

re"iku nga terheqjet e depo"itave-vjen kryesisht gjate periudhave te reniesse aktivitetit ekonomik* reqesionit+ keshtu deponuesit do te kerkojne terheqjene depo"itave te tyre$ nese !anka nuk do te jete ne gjendje tu pergjigjetkerkesave te tyre ateher rre"ikohet ek"istenca e !ankes.

re"iku i normes se kamates-sa here qe !anka detyrohet te shese letrat mevlere afategjate ne periudhat e rritjes se aktivitetit ekonomik ajo i ekspo"ohetrre"ikut te normave te kamates$ gj qe paraqet rre"ikun se shitja e ketyreletrave me vlere do te reali"ohet vetem me "!ritjen nga vlera e tyrenominale.0iveli i normave te kamates qe m!i"otron ne treg ne kohen eshitjes$ eshte faktor kritik qe ndikon ne hum!jet e !ankes.

5trategjite me te rendesishme per mena6hmentin e mjeteve dhe te !urimevete mjeteve jane%

a+ mena6hmenti i distances*largesise+$!+ harmoni"imi i rrjedhes se mjeteve$c+ mena6hmenti i ndryshimit$d+ "gjatja kohore dhee+ kem!imi i normave te kamates

17


18/35

ena6hmenti i distances-paraqet nje qasje te rendesishme ne i"olimin e njeinstitucioni nga rre"iku i normes se kamates dhe perqendrimin neshperndarjen e !ruto fitimit.

armoni"imi i rrjedhes se mjeteve-kjo strategji sher!en per m!rojtejen e!ankes nga rre"iku i normes se kamates dhe perqendrimin e saj ne !ara"imin

e skadimit te mjeteve dhe te !urimeve te mjeteve.

ena6hmenti i ndryshimit-kjo eshte nje strategji relativisht e re e cila perfshinnje koleksion analitik qe i v ne raport kamatat dhe karakteristikat e skadimitte mjeteve dhe te !urimeve.&ra mena6hmenti i ndryshimit paraqet korni"enper rregullimin e ketyre raporteve.oheve te fundit jane "hvilluar teknika te ndryshme qe kan per qellim tandihmojn !anken ne mena6hmentin e diferences$ nder te cilat jane%

a+ m!ajtja e diferences m!i ciklin e normes se kamates$!+ arritja e o!jketivave te diferences me perdorimin e kontratave financiare$c+ arritja e o!jektivave te diferences me ane te opcioneve.

!ajtja e diferences m!i ciklin e normes se kamates-kjo strategji nenkuptonruajtjen e diferences po"itive dhe madhesis se kesaj diference qe eshte elidhur me manipulimet ndaj ciklit te normave te kamates.ryesisht aplikohet te!ankat e medha afarsiste.

ontratat financiare dhe mena6hmenti i ndryshimit-Bleresit dhe shitesit lidhin

kontrata per tu m!rojtur nga levi"jet e normave te kamatave dhe qmimeve neafate te caktuara.Bankat do ti m!rojne normat e kamates duke transferuarpjesen me te madhe te rre"ikut ne qmimet e letrave me vlere ne njepjesmarres tjeter ne tregun e puneve me afat i cili eshte i gatshem qe tapranoj kete rre"ik.

8pcionet dhe mena6hmenti i ndryshimit-opcionet paraqesin nje strategji tjeterte rendesishme per mena6hmentin e rre"ikut te cilat i japin te drejt pronarit ti!leje ose ti shes letrat me vlere me nje qmim te caktuar ose para dates secaktuar.9k"istojn dy lloje te opcioneve%1. opcioni i !lerjes dhe 2. opcioni i shitjes

8pcioni i !lerjes-eshte opcion per !lerjen e letrave me vlere$ kurse8pcioni i shitjes eshte opcion per shitjen e letrave me vlere.

em!imi i normave te kamates-eshte nje nga mjetet me te reja te mena6himitte mjeteve e te !urimeve me ane te cilit institucionet financiare me

18


19/35

joperputhshmeri te afatit te skadimit te mjeteve dhe te !urimeve te tyre mundte hyjne ne kem!imin e normave te kamates per te i"oluar operacionet e tyrenga fluktuimet e normave te kamates.

re"iku nga kurset devi"ore te jashtme-!ankat te cilat kryejn transaksionejashta kufijve shtetror u nevojitet te !ejne kem!imin e parave.&er te kryer

sher!imet e kem!imit te huaj !ankat afariste duhet te kene re"erva temjaftuesjme te valutave te huaja.0dersa per te ruajtur po"icionin e tyre nevaluta te veqanta !ankat i anga"hojne !okeret e pavarur qe ti kryejn punet ekem!imit nderkom!etrar.urset devi"ore levi"in varesisht nga oferta dhekerkesa ne treg.>lera e valutes se nje vendi varet nga shum faktore si psh%kushtet ekonomike financiare te nje vendi$ jo sta!iliteti politik si dhe aktiviteti i!ankave qendrore te cilat intervenojne per te sta!ili"uar vleren e valutave tevendeve te tyre.Bankat afariste do te kene hum!je te konsiderueshme nesem!ajne shuma te medha te valutave qmimet e te cilave !ien dukshem.Bankatper tu m!rojtur nga hum!jet ne afari"min devi"or reali"ojne diferencen midisqmimit te !lerjes dhe shitjes se valutave.

5hperdorimi dhe vjedhja-shperdorimi ka te !eje me pervetesimin e mjetevefinanciare te !ankes nga te punsuarit kurse vjedhja u referohet akteve te tillasiq jane% falsifikimi$ vjedhja dhe plaqkita e armatosur e cila !ehet nga te huajt.

ena6hmenti i te ardhurave-perveq mirem!ajtjes se likuiditetit dhe tesolventitetit !anka duhet te reali"oj te ardhura plotesuese per ti paguarshpen"imet e afari"mit dhe per te siguruar kthim profita!il te kapitalit te

investuar ne ndonje ndermarrje.5hfrute"imi i mjteve financiare te !ankesduhet te jete konsistent me nevojat likuide te !ankes dhe te jete !renda kufijvete rre"ikut.ena6hmenti vendos sesi do te kerkohen te ardhurat dhe si do teperdoren fitimet.

'3.&rofita!iliteti i nje !anke afariste-(aktoret qe ndikojne ne profita!ilitetin e !ankes-ne !a"e te disa studiuesve$shkalla e profita!ilitetit te !ankes varet prej ketyre faktoreve%madhesia$pronsia$koncentrimi i tregut$struktura e !ankes$shpen"imet epropagandes$ si dhe karakteristikat e mena6hmentit.0ga te gjitha rastethulumtuesit kan ardhe ne perfundim se faktori primar i cili i dallon !ankat esukseshme nga !ankat tjera eshte mena6hmenti efektiv.

>leresimi i suksesit*efikasitetit+ te !ankes-efikasiteti i tanishem i nje !ankevleresohet duke !ere krahasimin e saj me efikasitetin e kaluar te !ankes oseme shenimet e !ankave te tjera te cilat kane madhesi dhe fushe te ngjashmeaktiviteti.

19


20/35


21/35

d+ teoria e qeverisjes te !urimeve te mjeteve

#eoria e kredive komerciale-kjo teori ndryshe njihet edhe si F doktrinekam!ialesh te verteta F e formuluar nga ;dam 5mithi.5ipas kesaj teorie$mjetet fitimprurese te !ankave duhet te jene ne form te kredive afatshkurtervetlikuiduese$ qe u lejohen ndermarrjeve per financimin e nevojave te

tyre.Gane quajtur kredi vetelikuiduese ngase ato i kan krijuar mjetet perkthimin e tyre $ qe do te thot mallrat e prodhuara me kredi $ kur jan shitur $ kansiguruar mjete financiare per pagimin e kredise.jo teori ka tri do!si kryesore%se pari- ajo injoron nevojat e tjera kreditore siq jan kredit per financimin e!lerjes se paisjeve dhe makinave ose !lerjes se pasurise se patundshe$ sed!ti-kjo teori supo"on se te gjitha depo"itat me te pare do te terhiqen ne tenjejten kohe $ ndersa praktika tregon se depo"itat me te pare kan shkall me telarte sta!iliteti sesa qe supo"on teoria$ se treti- ne periudhat e reqesionitkredite nuk do te jen vetelikuiduese ngase shum de!itore do te kene veshtiresiqe ti kthejn ato.

#eoria e transferimit-kjo teori supo"on se derisa mjetet e !ankes do te jen tetransferueshme$ likuiditeti i saj duhet te ruhet.&sh% letrat me vlere mund ten6irren ne treg dhe te shndrrohen ne para te gatshme$ prandaj kan nje shkallte lart likuiditeti.

#eoria e te ardhurave te planifikuara-kjo teori pohon se !anka mund ta ruajlikuiditetin e saj nese kthimi i kredive eshte parashikiar ne !a"e te teardhurave te planifikuara te huamarresit.&randaj per krijimin e kredive te ketij

lloji$ kjo teori sugjeron qe !ankat te m!eshtetn ne te ardhurat e de!itoreve dhem!ulesen nga keto te ardhura te kerkesave per kthimin e kredive.

#eoria e qeverisjes se !urimeve te mjteve-sipas kesaj teorie nuk eshte enevojshme qe !anka afariste tu perm!ahet standardeve tradicionale perlikuiditetin qe kan te !ejen me kredite vetlikuiduese$ pasi ajo mund te dal netreg dhe te furni"ohet me mjetet e nevojshme sa her qe !alafaqohet memungesen e likuiditetit.

9k"istojn !urime te shumta ne te cilat !ankat mund te m!eshteten gjatesigurimit te likuiditetit te tyre%

a+ sigurimi i depo"itave te paafati"uara$!+ shitja e qertifikatave te afati"uara te depo"ites$c+ hua"imi i mjeteve nga !anka qendrore dhed+ shitja e letrave me vlere afatshkurter.

21


22/35


23/35

redit me afat-jane kredi te cilat u jepen firmave per nje periudhe me te gjatese nje vit.eto kredi lejohen per te financuar rritjen e kapitalit qarkullues apoper !lerjen ose perparimin e mjeteve fikse*fa!rika$ makina+ etj.

redite per financimin e projekteve te medha-jane kredi me profita!ile per!anken te cilat "akonisht financojn projektet me rre"ik te madh dhe shpen"ime

te larta qe tejkalojn kapacitetin financiar te nje kreditori te vetem.&shE projektete tilla qe mund te kushtojn miliarda euro !ie fjala ndertimi i rafinerive$naftsjellseve etj.


24/35

redite tjera-jane faktoringu$ forfetimi etj.

(aktoringu-eshte form e financimit afatshkurter ne tregtine e jashtmenepermjet institucioneve te posaqme-kompanite faktoring.

(orfetimi-ka te !eje me !lerjen e kerkesave afatshkurter nga eksportuese dheeshte e lidhur me kerkesat afatshkurter ndaj !otes se jashtme gjithashtuforfetimi ka te !eje me !lerjen e kerkesave afatgjate ndaj personit te trete.

arta kreditore-eshte nje instrument i pagesave me te cilin mundesohetkreditimi afatshkurter i !lerjes me pakice.7allojm tri kategori kartash kreditore%kartat kreditore universale$ kartat kreditore speciale dhe karata si garance perqekat e leshuar.

5igurimi i kredise-sigurimi ka te !eje me transferimin e mjeteve financiare neletra me vlere te cilat mund te kem!ehen ne treg.5igurimi pershine gjashtefunksione% krijimi i kredise$sevisimi i kredise$krijimi i potencialit kreditor$garantimi i rrjedhes se parave nga keto letra me vlere$shitja e letrave me vlereinvestuesve$mirem!ajtja e trgut sekondar te ketyre letrave me vlere.

rijimi i kredise-ka te !eje me krijimin fillestar te kredise dmth% me hapat qe indermerr !anka derisa kredia te regjistrohet ne li!rat e saj.

5ervisimi i kredise-perfshine arketimin e pagesave te huamarresit ashtu si

arrijne per pagese.

rijimi i potencialit kreditor-kredite individuale m!lidhen per te formuarpotencialin kreditor perkundrejt te cilit emitohen letrat me vlere.

:arantimi i rrjedhes se parave nga keto letra me vlere-ka te !eje megarantimin nga pale te treta* kompanit e sigurimit apo !anka te medha+ qe teva"hdojne pagimin investues nese huamarresi origjinal deshton.

5hitja e letrave me vlere investuesve-letrat me vlere shperndahen ose ushiten investuesve me ndihmen e !ankave investive.

irem!ajtja e tregut sekondar te ketyre letrave me vlere-ky eshte nje funksiontradicional i dilerit i cili siguron likuiditetin e ketyre instrumenteve.5ado aktive qe te jete !anka ne treg kredia e siguruar eshte superiore nekrahasim me kredite tradicionale per keto shkaqe%

a+ ajo ka me pak shpen"ime$

24


25/35

!+ siguron likuiditetin me te lart te mjeteve$c+ krijon shumllojshmerin e roleve per pjesemarresit e tregut$d+ eshte shperndaresi me i mire i rre"ikut kreditor dhee+ ajo transferon rre"ikun e normes se kamates tek investuesit

&rocedurat per "!atimin e politikes kreditore-mena6hmenti i do !anke

afariste mundohet te percaktoj korni"at per kreditim te sigurt$ te shendosh dhefitimprures.?eshtjet me te rendesishme qe percaktohen me ane te kesajpolitike jane %

a+ madhesia e llogarise kreditore$!+ afatet e deshiruara te skadimit$c+ llojet e kredive dhed+ kushtet sipas te cilave do te lejohen kredite.

adhesia e llogarise kreditore-!ankat va"hdimisht !allafaqohen me qeshtjense ne fare madhesie duhet ta kene potencialin kreditor te tyre$eshtie kjo qeka rendesi specifike pasi kredite paraqesin aktivitetin me fitimprures te!ankes.Bankat mund ta rrisin potencialin kreditor$ mirepo kreditimi tejet li!eralmund te qoj drejt hum!jeve per shkak te moskthimit te kredive.riteret qe vleresojne "otimet e teresishme kreditore ne krahasim mekapacitetin kreditor jane% raporti i kredive ndaj depozitave dhe raporti ikredive ndaj kapitalit.

;fatet e skadimit-pasi afatet e skadimit kane implikime si ne likuiditetin e!ankes afariste ashtu edhe ne rre"ikun te cilit i ekspo"ohet eshte me rendesiqe te formulohet nje politike e qart qe do te percaktonte shperndarjen e

pranueshme te afteve te skadimit te kredive te !ankes.5ipas afatit te skadimitkredite e !ankes klasifikohen ne%

a+ kredi afatshkurter$!+ kredi afatmesem dhec+ kredi afatgjate

redite afatshkurter-konsiderohen ato kredi afati i skadimit tet te cilave eshtenje vit apo me pak.;to mund te jene dy tipesh%sipas kerkeses dhe sipaskohes.5ipas kerkeses jane ato te cilat huamarresi mund ti kthej apo kreditorimund te kerkoj pagimin ne qdo kohe.5ipas kohes kredite jepen per nje periudhe te percaktuar deri ne nje vit.

redite afatmesem-jane kredi qe e kan afatin e skadimit prej / deri ne 1vjet.0je nga llojet e kredive te tilla jan kredite konsumuese.

redite afatgjate-jane ato qe kane afat skadimi m!i 1 vjet.


26/35


27/35


28/35

apaciteti-ka te !eje me ate se a ka huamarresi te drejt ligjore dhe aftesine enevojshme per te kthyer kredine.

apitali-aftesia e huamarresit per te marre kredi varet nga shuma dhe kualitetii kapitalit te cilin e posedon.

&engu-ka te !eje me nje garance nga ana e huamarresit per te terhequrkredine.

ushtet-kane te !ejen me vleresimin e kushteve ekonomike m!i veprimtarin ehuamarresit.&shE informatat m!i strukturen e tregut$ndikimin e teknologjise nekerkesen per produkte te industrise se caktuar$metodat e distri!uimit etj.

Burimet e informatave kreditore-!anka duhet te m!ledhe informata te cilatperdoren per te vleresuar karakterin e huamarresit$kapacitetin$garancen dhekarakteristikat e industrise.(ormat kryesore per !urimin e informatave jane%dokumentacionet kreditore$ intervistat dhe shenimet e !ankes$raportetfinanciare te kerkesit te kredise etj.

ontrolli i kredive-ka te !eje me m!ikqyrejen e va"hdueshme te kredive tedhena duke m!ajtur kontakte te ngushta me huamarresin.

ilet jane shkaktaret me te shpeshte te pro!lemeve me krediteA5hkaktaret me te shpesht jane%

a+ katastrofat natyrore * termetet$vershimet +$

!+ kushtet ekonomike$c+ rrjedhat ne politikat dhe praktiken kreditore te !ankave afariste$d+ veshtiresite e huamarresit te cilat re"ultojne nga paaftesia e kthimit te

kredise sipas marrveshjes dhee+ malver"imet e huamarresit apo te kreditorit.

0ese huamarresi nuk u perm!ahet afateve te parashtruara ne kontrate$ !ankaka dy alternativa te ndryshme%

a+ "gjidhja e pro!lemit dhe!+ likuidimi

Hgjidhja e pro!lemit -eshte nje proces i punes me huamarresin per temundesuar kthimin e nje pjese te kredise apo te shumen e saj.


29/35

#eknikat e anali"es-paraqesin metodat te cilat perdoren nga anali"a financiaresiq janeE rrjedha e parave$raportet$metoda e trendit*perqindjes+$ !urimet dheperdorimi i mjeteve dhe anali"a e madhesise se "akonshme.e perdorimin eketyre metodave nenpunesi i !ankes do te verej shpejt dhe qarte situatat eveqanta si dhe do te kerkoj informata plotesuese nga huamarresi.

;nali"a e madhesise se "akonshme-paraqet njeren nga metodat me tethjeshta qe mund te perdoren per anali"en e raporteve financiare$ ne te cilente gjitha "erat shprehen si perqindie e manjitudes themelore.

etoda e trendit-shitjes-kjo metode merr si vit !a"e vitin me te hershem per tecilin eshte dor"uar raporti financiar dhe do "eri ia cakton vleren 1 C.

Burimet dhe perdorimi i mjeteve-kjo metode !a"ohet ne llogaritjen endryshimeve neto te mjeteve$!urimeve dhe te llogarive te vleres neto ne!ilancet e datave te ndryshme.

rjedha e parase-eshte nje teknike e vlefshme per anali"en kreditore e cila!a"ohet ne te ardhurat e planifikuara.

;nali"a e raporteve-qellimi i kesaj anali"e eshte qe te ndriqoj marrdhenjet e!rendshme ne mes te shifrave te pre"antuara ne raportet financiare.

>. 0dertimi i sistemit informativ per mena6hmentin e !ankes afariste

Dnformata si !urim-informata eshte nje !urim i pa"evendesueshem neafari"min e !ankave.0dryshimet teknologjike ne komunikacion$ne mjetet ekomunikimit dhe ne sistemet informative kan ndikuar dukshem ne per!allimine konkurrences.e rendesi te madhe ne afari"min !ankar eshte qe ta kemiinformaten e duhur$ ne formen e duhur dhe ne kohen e duhur.

9poka e informatave-periudha ne te cilen ndodhemi shpeshher ne menyre tepopullari"uar quhet epoke e informatave.Dnformatat m!i klientet$konkurrentet$si dhe faktoret e jashtem ekonomik dhe politik se !ashku me te dhenat ehollsishme m!i shpen"imet e afari"mit jane !ere te domosdoshme perafari"min e sukseshem.0e revolucionin e informatave ka ndikuar dukshemafrimi i teknologjise se kompjutereve me tekonologjine e komunikimit.

0evojat e mena6hmentit per informata-ne procesin e marrjes se vendimiteshte me rendesi qe te kemi informaten e duhur ne kohen e

29


30/35

duhur.ena6hmenti duhet ta konsideroj informaten si !urim te rendesishem teafari"mit dhe asaj ti kushtoj kujdes paresor.

5ipas disa autoreve mjetet me te cilat drejtohet nje organi"ate !ehen ne keteforme%

a+ Strategjia-duhet siguruar qe organi"ata ndermerr hapat e duhur.

!+ Struktura- organi"imi i afari"mit eshte menyra me efikase perperm!ushjen e qellimeve.

c+ Sistemetmekani"mat me te cilat oragani"ata i kryen operacionet e vetajane qeshtje me rendesi.

d+ Shkathtesia-me to organi"ata punon si duhet.e+ Sjellja-menyra se si sillet mena6hmenti.f+ *ersoneli-paraqet njere"it me ane te te cileve nje organi"t perm!ush

qellimet.g+ Kultura-paraqet !esimin dhe ndjenjat e thella te cilat sqarojne kuturen e

organi"ates.

Dnformatat qe jane te nevojshme per afari"min e sukseshem te nje !ankeafariste mund te kategori"ohen ne grupe%

a+ 3nformatat mbi afarizmin e pergjithshem-paraqesin te dhenat m!iafari"min dhe "hvillimet ekonomike kom!etare e nderkom!etare.

!+ 3nformatat financiare-informatat m!i "hvillimet ne fushen e she!imevefinanciare.

c+ 3nformatat afariste lokale-informatat m!i afari"min ne pergjithesi dheafari"min e firmave te veqanta ne hapsiren ku vepron !anka.

d+ 3nformatat mbi klientet-informatat e detaji"uara m!i transaksionet mesecilin klient te !ankes si dhe te dhenat analitike m!i segmentet endryshme te afari"mit te klienteve.

e+ 3nformatat mbi afarizmin e brendshem-te dhenat financiare dhestatistikore m!i te gjitha aspektet e operacioneve te !ankes.

f+ 3nformatat mbi konkurrentet-informatat komperative m!i afari"min ekonkurrenteve te !ankes.

g+ 3nformatat per distribuim-ekstern-nganjeher autoritetet regullatorekerkojne qe per to te pergaditen informata specifike.

0dertimi i !a"es informative te mena6hmentit-sistemi informativ imena6hmentit qe do te pershkruhet$ nuk eshte ndonje sistem i thjeshte porai eshte para se gjithash nje proces i cili kerkon qasje te planifikuar dhe tekoordinuar drejt ndertimit dhe shfryte"imit te !urimeve informative.

5truktura e informatave-Burimet themelore te informatave te nje institucionifinanciar mund te klasifikohen ne disa grupe %a+ shenimet m!i klientet individual dhe grupet e klienteve te ngjashem$

30


31/35

!+ shenimet lidhur me produktet dhe sher!imet e ndryshme te cilat i ofron!anka sikurse jane% llogarite e transaksioneve$instrumentet ekursimit$kredite e llojve te ndryshme etj. 7he

c+ shenimet lidhur me deget dhe njesite afariste te !ankes.

&erdorimi i kopjuterit per nevojat e mena6hmentit-sot pothuajse te gjitha

!ankat i perdorin kompjuteret per perpunimin e te dhenave dhe m!ajtjen ellogarive konta!ile m!i depo"itat$ kredite.etj.

?@eshte afari"mi !ankar me vlere te larte kualitative Arijimi i kualitetit ne !anka varet nga struktura organi"ative.8rgani"imieshte kusht i nevojshem por jo edhe i mjaftueshem per sher!ime$ produktedhe procese kualitative.ualiteti i afari"mit !ankar per!ehet nga 3komponente% persosmeria e !rendshme$ efektiviteti dhe efikasiteti$ sher!imisuperior dhe struktura organi"ative per orjentim drejt kualitetit.

Bankat dhe strategjia e kualitetit- per !ankat strategjia me e sukseshmeeshte kualiteti.7uke i dhene prioritet kesaj strategjie automatikisht do tesigurohet se shpen"imet do te "voglohen dhe do te krijohen sher!ime tjera.

?@eshte =>9 qasja A=>9 I eshte nje qasje sistematike drejt mena6hmentiti kualitativ. &ra =>9eshte nje program i plote i kualitetit dhe perfshin ne vete te gjithaoperacionet e !ankes si dhe metodologjine per "gjidhjen e pro!lemeve.

9k"istojne 3 komponente kryesore te =>9-s %a+ kostoja e kualitetit$!+ organi"imi i kualitetit dhec+ kualiteti i sher!imeve per klientet.

ostoja e kualitetit-ek"istojne dy lloje te kostos se kualitetitEkostoja Fe mireJdhe kostoja Fe keqeJ.Kostoja e keqeka te !eje me kryerjen e puneve nemenyre te ga!ueshme dhe te serishme$ inspektimi dhe korrigjimi idefekteve etj.Shpenzimete mira paraqesin shumen qe eshte shpen"uarper tu siguruar se shpen"imet e ofruara jane ne pajtim me kerkesat eklienteve.

8rgani"imi per kualitet-gjate organi"imit per kualitet duhet pasur parasysh3 nivele te organi"imit%a+ strukturen organi"ative te !ankes$!+ infrastrukturen e programit te kualitetit dhec+ strukturen e kualitetit.

31


32/35

5truktura organi"ative-ka te !eje me menyren se si eshte e organi"uar nje!anke$ pra a ka ajo strukture vertikale apo hori"ontale.

Dnfrastruktura e =>9 Iperfshine formimin e ekipeve te speciali"uara temena6hereve per te krijuar kualitet dhe satisfaksion per klientet.

5truktura e kualitetit- perfshine tere !anken dhe ne te inkuadrohen te gjitheper te hartuar programin per perparimin e kualitetit dhe sher!imit perklientet.

ualiteti i sher!imeve per klientet-perfishne kujdesin e va"hdueshem dhete tersishem per permiresimin e produkteve dhe sher!imeve kualitative perklientet.

5trategjia e sher!imeve-nevojitet per dy arsye%a+ per ti parashikuar ndryshimet ne treg dhe!+ per t@iu pershtatur kri"es.

5trategjine e sher!imeve e per!ejneEa+ hulumtimi i tregut$!+ qellimi afarist dhec+ vlerat e !ankes- qe kan te !jene me kuturen e te punsuarve dhe

gadishmerin e tyre per te "!atuar kualitetin.

5ipas >alerie Heithamt jane pese karakteristka te sher!imeve kualitative%

a+ besueshmeria-m!ajtja e premtimeve te dhena per sher!ime$!+ pergjegjesia-parapergaditja dhe deshura per ti kryer sher!imet ne

menyre te shpejte dhe efikase$c+ siguria-kompetenca e miresjelljes$d+ kujdesi-interesimi per klientet dhee+ persht!pja-siq jane mjetet ndihmese$ miresjellja e personelit.

&er tu arritur kualiteti ne afari"min !ankar duhet te plotesohen keto kushte%a+ pranimi i palekunder i orjentimit drejt kualitetit nga ana e te gjithe te

punesuarve$!+ perqendrimi ne klient$c+ rialokacioni i resurseve$d+ percjellja e perhershme e kerkesave te klienteve $e+ gadishmeria per te pranuar efektet e ndryshimet dhef+ sistemi per veshtrimin e efikasitetit dhe shper!limin e personelit

;rritja e afari"mit me vlere kualitative mund te !ehet me 1 hapa%organi"imi$pergaditja$te m!ledhurit e shenimeve$anali"a$ekipet per krijim e

32


33/35

vleres$planet e aksioneve$"!atimi$veshtrimi$shper!limet dhe mirenjohjetdhe va"hdimi i proqesit.

>DD. arketingu financiar dhe mena6hmenti i financave te !ankave afariste

arketingu financiar-duhet te niset nga funksioni i parase dhe i kapitalit

duke u !ere pjese integrale e funksionit te teresishem financiar dhepolitikes "hvillimore ne sistemin !ankar$moderni"imit dhe efikasitetit.

arketingu !ankar- paraqet nje qasje moderne ndaj afari"mit te !ankessipas modelit te tregut$si institucion financiar per financimin e "hvillimitekonomik dhe rritjes se ndermarrjeve.=ellimi kryesor i marketingut !ankareshte perparimi i va"hdueshem i funksionit depo"itar te !ankes me qellimte rritjes se potencialit kreditor.

(ormulimi i strategjise se marketingut sipas struktures organi"ativeperfshine keto segmente%

a+ grum!ullimi i mjeteve te ekonomise*funksioni depo"itar+!+ plasmani i mjeteve ne ekonomi*funksioni kreditor+$c+ afari"mi me !oten e jashtme*funksioni devi"or+ dhed+ afari"mi me popullsine* funksioni depo"itar dhe kreditor+

=ellimet e marketingut te !ankes jane%a+ rritja e fitimit te !ankes afariste$

!+ investimi ne rritjen e !ankes$c+ rritja e kvantumit te depo"itave te !ankes afariste$d+ racionali"imi i plasmaneve kreditore$e+ ngritja e ima"hit te !ankes$f+ "gjerimi i tregut te !ankes afariste$g+ pre"antimi nderkom!etar i !ankes afariste$h+ ekspansioni i asortimentit te produkteve dhe sher!imeve !ankare$i+ "gjerimi i rrjetit te filialave$

j+ ndertimi i qendrave te reja te fitimit te !ankes ne krahasim mekonkurrencen.

(orcat e ndryshimit-me perparimin e telekomunikacionit$te informimit dhe teteknologjise$ me shfaqjen e marketingut te drejtperdrejte dhe teknikave perhulumtimin e tregut$derregullimi$normave fluktuive te kamates$tregjeve mete nderlikuara financiare u shfaq nevoja per kryerjen e sher!imeve nemenyre efikase dhe me qmim me te ulet.

&orteri thekson se ek"istojne ) forca kryesore te cilat e percaktojne fitimin enje veprimtarie%

33


34/35

a+ rre"iku nga hyrjet e reja ne ate veprimtari$!+ rre"iku nga "evendesimi i produkteve$c+ forca negociatore e furni"uesve$d+ forca negociatore e !leresve dhee+ inten"iteti i rivalitetit.

:jashte hapat kyqe ne procesin e ndrrimeve strategjike jane%

a+ krijimi i mendimit te ri dinamik$inovativ$te orjentuar drejt ndryshimeve$!+ duhet te krijohet vi"ioni strategjik me ane te udheheqjes se drejt$c+ duhet arritur marrveshja e pergjithshme m!i ate se ne qfare afari"mi

eshte !anka aktualisht dhe si duhet definuar ate afari"em$d+ planifikimi strategjik vjetor duhet te ngritet ne nje shkalle me te larte$e+ fokusi strategjik duhet te orjentohet drejt udheheqjes ne te gjitha nivelet$f+ kultura ek"istuese e !ankes duhet ti nenshtrohet nje anali"e te thelle.

&lanifikimi strategjik-eles per eksistence-planifikimi strategjik eshte qelesper ek"istence ngase ndihmon te planifikohet e ardhmja ne menyre qe!anka te m!ijetoj si organi"at e pavarur.

=ellimi i planifikimit strategjik- eshte inkuadrimi i plote i udheheqjes dhe ikeshillit drejtues ne planifikimin e ardhmerise se !ankes afariste.

omponentet me te rendesishem ne planifikimin strategjik te !akave

afariste jane%

a+ anali"a e situates$!+ perpilimi i projektiti te misionit te !ankes afariste$c+ percaktimi i synimeve dhe i o!jektivave organi"ative$d+ propo"imi i strategjive per arritjen e synimeve dhe te o!jektivave te

percaktuara me pare$e+ identifikimi i aksioneve dhe i hapave per ek"ekutimin e strategjive te

ndryshme$f+ emrimi i individeve te cilet do ti "!atojne planet e aksioneve$g+ caktimi i afateve te fundit per komletim te planeve te ndryshme te

aksioneve dheh+ veshtrimi dhe revi"ionimi i komponenteve te planit.

&ercaktimi i o!jektivave dhe synimeve-duhet te orjentohemi ne ato synimedhe o!jektiva qe jane me prioritare.5ynimet dhe o!jektivat ndahen ne 3kategori%a+ financiare$

34


35/35

!+ mena6heriale dhec+ te tregut.

;nali"a e situates-eshte nje hulumtim i thuket i tere veprimtarise se !ankesafariste dhe te karakteristikave te saj$te pro!lemeve si dhe temundesive.;nali"a e situates paraqetkomponentin me te rendesishem ne

procesin e planifikimit strategjik.

ritja e rendesise se tregut per !ankat afariste eshte re"ultat i ndikimit teforcave te ndryshme si% konkurrenca$tekonologjia$legjislacioni et.

#eknologjia-ndikon ne rritjen e gjasave te !ankave afariste per te m!ijetuar.

0dikimi rregullator-forca e fundit qe ndikon ne !ankat afariste eshtepro!lemi i rregullimit nga ana e qeverise dhe legjislacionit.

aktimi i qmimeve per produkte dhe sher!ime-strategjia per percaktimin eqmimeve varet nga perceptimet e klienteve per produktet dhe sher!imet ecaktuara.:jithashtu aftesia per ti paguar provi"ionet dhe shpen"imet ndikongjithmon ne strategjin e qmimeve.

&romovimi dhe ima"hi pu!lik-!ankat "akonisht perdorin televi"ionin dhemediumet tjera per promovimin e tyre ne pu!lik.

Banka menaxhimi

Documents