This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
٢٠٠٩
/٥/٢
٢ ری
ايای ئ
(١١٨
ە (ار
ژمدی
ور ك
٢ی٧٠
٩ نی
ردازە
جۆ
1
ھفتنامیكی رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە
دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات
ژمارە (١١٨) ھینی ٢٠٠٩/٥/٢٢ زایینیبرانبر ب جۆزەردانی ٢٧٠٩ی كوردی
سای نۆیم
www.bedirxan.netبدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش[email protected]
كمال محیدین: كۆمـــاری توركیـــا بـــ نیشان ســـ بردك
كدەپ
ل٨
ھبژاردن پرۆسیكی !دیموكراتیی
بدرخان ،كی دیموكراتیییبژاردن پرۆسھنیشـــتیمانپروەرك ھمـــوو ســـتكردن بی ھروانگ ت لدەبلپرســـراویتی پشوازی ل بكات ك لسگا بدات ھیچ كت رو نابســـنووری یاسای كۆمسیۆنی بای ھبژاردنكان دەربچت، چونك ھر ركالمكان لكاتی پشلكارییك ئم ئزموونـــ دیموكراتیی برەو دەبـــات و زیان ب كـــی دیكئاقار
ئا: حسۆ* بدرخان زانیویتی دەزگای چاپ و پخشـــی حمدی پاش ھنانی ئامری چاپ و تجلیدی كتب ك ب شوەیكی ھونری كتب برگ دەكات و سیمایكی جـــوان دەدات كتـــب، ل پاڵ حمـــدی دەزگای ئوەشـــدا ئامری چاپی نوی ئۆفســـت ناوەتھایدلـــر ج ٢٠٠٨"ی ھ" ی بتوانو ھیوایمانی، بسلخزمتكـــی زۆر بـــ بـــواری
رووناكبیری كوردی بكات.* بدرخان لگڵ سید مجید
گردعازەبانی پـــاش ھوكی چند ســـای توانی ل رگای سید شۆڕشی كوڕیوە قناعت بارەت بك سدیدار بكات كژیان و خباتی ئنجام بدات، درخان لمید بوەحر ئبل دوو جار چوونی بۆ ســـوید كمبستی سرەكی ئنجامدانی دیدارـــك بوو، بم ســـید مجید ل ســـوید بـــ حمید بدرخانـــی گوتبـــوو "ئگر ئـــاو و نان و پارەو شـــونت ئگریش مـــاڵ، وەرە "نییبۆ دیـــداری رۆژنامنووســـی
دـــی من نخۆشـــم كانوولم ل دەســـت دای، بۆی نكراو پاش چندین ھوڵ كاك سید رەزامندی دەرببی، بھیواین مام سید پاش چارەسری و تندروستییكی باش ل ئوردن بگڕتـــوەو میوانی بدرخان
كردووە ؟رز نگرتن ل ســـروەرانی خۆمان، ب داخوە، ھمیشـــ ب نناســـینی ئو ســـروەرانوە بســـتراوەتوە . ئو ســـنگرەی خود ك ل دەسپكی م وتـــارەوە ئاماژەم بـــۆ كرد، بئـــبۆچوونی من، سرچاوەی راستقینی ھوڵ ندانمان بۆ خۆ ب ناسینی ئو ســـروەرانوە خریك كردن . ك بم شوەیش بیر بكینوە چۆن دەتوانین ل ئمۆی جیھانی بنیات نراو لسر شــــۆڕشـــی گورەی زانیاریدا خۆمان مئ و لئ نین، كبناس و جیھانبشارەزاترە ل مژوومان؟ چۆن دەتوانین پی ب زمانی كارا و ھاوبشی گفتوگۆ
لك گیشتن ببین ؟لـــم روانگیوە و، لم ســـكۆیوە رووی بانگوازم ئاراســـتی دسۆزانی گلكمان دەكم بوەی، ل ئستاوە، ـــت و زەمینكی جیـــددی بدروھســـاز بكرت بۆ ئـــوەی كاری گورە و پویســـت بۆ بووژاندنـــوەی ناو و سرلنوێ ناساندنوەی سحددینی ك لزڕش وەكو بمـــییوبی، ئئكاتكدا رایگیاند، ك ئم بیرۆكیم ورەیكی زۆر گبۆ باس كـــرد : " كارو پویستیی ب بشداریی ھموو كورد
." یھ
كی ئاوڕ ل خۆمان دەدەینوە ؟ پویستیی الكردنوە ل كمردانمان
سحددینی ئیوبی لچند دكدا(١١٣٧-١١٩٣)ز
چند درك لبارەی سحددینوە ١- سای (٥٣٢ كۆچی) لشاری "تكریت"
عبدو پشدەریئمش وەكو ئو خك زۆر وەستاوین ھیـــچ رگیكمـــان ندۆزییـــوە تا ل دەرگاكـــش نزیك ببیـــن، ھتا ھنگاوك دەڕۆیشـــتین پشوە دوو دواوە، ئویش دەیانخستین ھنگاو لبر پا پستۆی خك، ئینجا ھر لشانی ئم (حاجی ئحمد ئاغای) كوڕی ئیمام خومینی بالی ئمداھات ككژوورەوە، خ واتو دەیویست برگایان بۆ كردەوە، ھر ل خۆیانوە دەیان وت (فیدایت شووم) وات قوربانت بم این فرزند امام بزرگدارست، ئمش كـــوا بۆمان دەركوت، كـــوا كوڕی ئیمام خومینییـــ ھرچی ب پلو پاپستۆ خۆمان گیاندە نزیكی، ھر لگڵ سالمكردن خۆم پناساند وتم: ئم بناوی سرۆك بارزانی ھموو نونرەكانی و ھموو پناھندەكانی كوردی عـــراق ھاتوویـــن، وادەمان ھی الی (ئاغای كڕوبی) ســـكرتری ئیمام ب مبســـتی زیارەتی جنابی (ئیمام)ەوە، ئویش زۆر بخرھاتنی گرمـــی لكردین و یكســـر ئمی خست ژوورەوە، یككی لگڵ ناردین بـــۆ ژووری (چاوەڕوانـــی)، وات ئو شـــونی كوا خك ب چاوەڕوانی دیداری (ئیمام) لی دادەنیشتن، لوێ ئاغای (كڕوبـــی) پی وتین، ك ھر ئســـتا (ئیمام) تشـــریف دەفرموێ و ھر لســـر شۆســـتكوە چند
قسیك بۆ ئو خك و حشیمتی دەرەوە دەكات و پاشان دتالی ئوە و دادەنیشـــت، منیش وتیكی زۆر جوانم ئامادە كردبوو، كوا ل خزمتی ناوەڕۆكی ئیمامـــدا بیخونمـــوە و وتكشم بریتیبوو لو چند خانی
خوارەوە:١- بخرھاتنوە لو سفرە دوورو درـــژەی، دوركوتنـــوەت لگل و نیشتیمان، ھروەھا پیرۆزبایی كردن لـــو ســـركوتن گورەیـــی كوا لسایی ھیمت و برەكتی ئیماموە ھاتۆت كایوە و ھموو موسمانانی
باری ئاوارە و دەربدەرییوە.٥-داوامـــان ل (ئیمامـــی گورەمان) ئوەیـــ كـــوا ب چاوكـــی لوتف و كشـــی ســـیری میھرەبانییـــوە ئم بـــكات و چارەســـری گونجا و دادپروەران بۆ كشكمان، (كشی)
كوردی عراق بدۆزتوە.٦-ئمی كوردی موسمان ئامادەین، ك وەكو سربازكی فیداكار ھر لژر فرمانی ئیمامدا ب ئركی سرشانی
ئم ھرگیز نمان دەویست ڕاوەدونان ب نین. بۆیكاربھو توندوتیــــژی بنھنی چاومان كوت ب بڕز (علی ل ی كۆیندامی ناوچــــــــز) ئوحبای مكتبی سیاسی ل حمامۆك كۆبوونوەمان لگڵ سازداو دنیامان كرد، كوا ھردووال بھمنی و ئارامی كارەكانمــــان جبجــــ بكین و ئو بــــاردۆخ و ڕووداوانی، ك خزمتی دوژمن دەكات كم بكینوە. ئویش ھوســــتی ئمی زۆر پ باش بوو دنیاشی كردین ل ھاوكاری كردنمان. دوا جار گڕاینوە ناوچكانی خۆمان زۆر ناودار و ك یوەندیمان بو پپیــــاوی ناوچكوە كــــرد یككیش لوان: حاجــــی كاكول پیرەری بوو، ك بپــــدا ھگوتن نرخی ئو پیاوە
كۆتایــــی نایــــت، كوخــــا عبدەی گوندی سماقولی ســــروچاوە، كوا پیاوەتییكی جی سرسوڕمان بوو، ئو پیاوە ئوەنــــدە زیرەك و زانا و بتجروببوو ل ســــماقولی نوان ھردوو شاخی ســــفین و باواجیدا ژیــــاوە. روومان كــــردە مای كوخا (حمرەزی) كــــوڕی كوخا (حوزی) (رەحیمی) كوخــــا و پیســــكشاخگوندی گۆپتپ. ل درژەی ســــردان و بسركردنوە و پیوەندی بستن ڕوومــــان ل ناوچی منتكایتی كرد و سردانی (ئسعد ئاغا)ی منتك-مان كرد و چووین الی خزمانی بانی مارانی و گوندی (بایز ئاغا). ل ھموو ئو ســــردان و بســــركردنواندا توانیمان پیوەندی توندو تۆأل و بھز لگڵ ھموو ئو كسایتی و پیاوە گورە و ناودارانــــدا ل ھموو ئو گوندو ناوچان ببســــتین و دسۆزی خۆمانیان نیشان بدەین و ئوانیش
حوت. ل گڕانوەماندا گیشــــتین گوندی (بۆگد ) بینیمــــان ھزەكی مكتبی سیاسی گیشتن سر زی گۆپتپ و دوو بریندارمان بینی، ك بسواری وغ دەیان ھنا. ئمش دوو بریندارەكمان ل (زیاد حمود كاكم) ك بۆینام بخلكان نارد، كوا ھاوكارییان بكات ل كی ل .تواتناردنیان بــــۆ بببریندارەكانم پرســــی ئو شڕە چۆن
ڕووی دا؟گووتــــی:- ئمــــ خریكی شــــایی و ھپڕك بووین ل عسكر كاتكمان زانی دەســــتژی گوللیان ل كردین و ئم ھــــردوو برینــــدار بووین و چكدارەكانی ترمان ھھاتن و بای مكتبی سیاسیش چون ناو گوندی عســــكر و ڕۆژی دوای چوونــــ ناو گۆپتپ دواجــــار ل زێ پڕینوە بۆ
.ری كۆیب گوتم ژمارەیان چندە؟
گوتی:- نزیكی سد كس دەبن. پشــــمرگی ســــوری) (عزیــــزە (فرھــــادی برایم) فنــــدی ك كاتی خۆی مفوز بوو ل ھولر و لالین ئاغاكانی پشــــدەر كوژرا و ھر لبر خاتری ئویش فرھــــاد كرا ب ئامر بتالیۆنی دووی سفین، ك ئویش برینــــدار بوو گوتــــی جماعتی(مام جــــالل) پڕیونتــــوە قزلوو. ئیتر ئوە بوو پشــــمرگكانی (فرھاد)و (بورھان ئاغا) برەو چیا ھدەكشان. من و ھڤاڵ (مال عومر)یش گوتمان بۆ ھدن خــــۆ ئوانیش وەك ئوە نیی ریان پو كۆپت وان خۆ دەبابب ژمارەش ھر بقــــد ئوە دەبن، بگرە كمتریش. بۆ ئوارە گڕاینوە گوندی شــــوگ زۆر ماندوو شكت كردبووەوە، كوە نبووین بیرمان لھزی مكتبی سیاسی بو گونداندا ن. لدەك شاری كۆی ن و ڕوو لدكاتژمر یكی شــــودا بانگیان كردین گوندەك خۆمان، ك وتینك لپ ب ڵ دوو برادەردا،كگین و لبھ جتا نزیكی (٢كــــم) بڕیان كردین و خۆیــــان گڕانوە. ل گڕانوەیان دا دەوری گوندەكیان گیرابوو، شھید عوســــمان بكر، ك دۆستی من بوو ھرچندە ك زۆر ڕقی ل جماعتی بارزانی دەبووەوە ھردوو برادەرەكی ن لیان دەگا دەگرن و پڕل مئكــــوێ بوون و ئوە كــــن؟ ئوانیش دەن ئم لپرسراوی گوندەكین و (علی حسن)و (مال عومر) میوان ئوانیش كردنــــوە، بڕمان بوون دەن ئی ئستا ل كون، ئوانیش دەن ئستا گیشــــتوونت جادەی
قیری كۆی- تق تق. بشی نۆزدەھم
علی حسن مستفا: ھرگیز نمان دەویست ڕاوەدونان و توندوتیژی بكاربھنین
علی حسن مستفا
كی كورد كدارتمونم بینیوە، سیاســــخ یدایست سارووی شسنی لمستا تئخــــودا منداكــــی دەدات و نــــاوێ دەنت "پرلمان". ندەبــــوا ھبژاردن ل مانگی تمــــووز بكرت، چونكــــ گرمای و كس تاقتــــی دەنگدانی نیی. پدەچت لیســــتی 15 ككوردستانی 75 كورسی و چوارحزبكورســــی، 8 بۆ یكگرتــــوو و 7 بۆ كۆمڵ بت دوو كورسیش ل بشی خۆیان ب قرز دەدەن كاك قادر و كاك حم. جگ لمش 7 گۆڕان دەیبــــا و باقیكشــــی بۆ برەی یھ ت. قســــنج و پیرەكان دەبپ و گچ"مالیكی" سرۆك وەزیرانی ئستای عراق ب ھۆی مقۆ مقۆی لســــر چمكی توافق و دیموكراسیتی راســــتقین، پش وادەی تواو بوونی پۆستكی بانگشی ئمریكا بكرت. دەن ئیسرائیل و فستینیكان، ی دیكن تا 5 ســــاك ئیمزا دەكوتنككرشڕ نكنوە. پموای گلی ئران جاركی دیكــــ، ئحمدی نژاد بۆ ســــرۆك كۆمار ھدەبژرتوە. رۆژنامیكی ناوخۆ بوی كردەوە مۆری ھبژاردن ل ھیندســــتانوە دت، منیش دەم نخر ل سینوە دەیھنن. كار وابــــوات ل چند ســــای داھاتوودا، نوت و غاز ب بۆڕی دت مانوە. لشاری ھولر نمایشی جل و برگی ژنان پیاوانی سرســــامكرد، ئمجارەیان ھی پیاوان ژنان شــــت و ھاردەكات. ئمــــ و مانان وای بۆ دەچین لــــ كۆنگرەی یكتی نیشــــتیمانی كوردســــتاندا زیاد ل ســــدان ســــرۆك و كســــایتی و حزب و گروپــــی جیا جیای وتانی دنیا ئامادەی ببن. تا ئســــتا چند كســــك خۆیان پاوتووە بۆ سرۆكایتی ھرمی كوردســــتان، بم دنیام كسیان ت. لس نایانناســــك دەرناچــــن، چونكبشی دووەمی برنامی من جیاوازم دكتۆرە بقیس و نزار بشــــداریناكن، ل شونی ئواندا دكتۆر فرھاد پیرباڵ و گزیزە خان دەبن ئندامی لیژنی ھسنگاندن. بیارە ی كتیییكۆم وتنشكو پھۆی ئ بلــــ شــــاری ھولر نگئاھ روویــــداوە، ھۆ تایبتییكانی داخراوەكانــــی ھوتل شــــیراتۆن و چوارچرا ل راستخۆ ھتد و.. كوردییكان ــــناكبوام پشكشبكرت. ھیــــ كــــ مالیكی، ناتوانت سیســــتمی عــــراق سیاســــی بگۆڕــــت. ئوە چند جارك دیموكراسیت بــــم دەكوژرــــت، پرسكی نمانزانی و لۆك ت دەشــــندەچپ .یندەركو لو باخــــان، ببــــن ب ئكتری ســــینمایی. ئیسالمییكانی كوردستان مال كركار ب زۆر ب وان بمیش ئر دەزانن، ئكو فش بكلك و مشخۆر دەزانت. منیش قشمریم ب ھردووالین دت. رەنگــــ پتای براز بت كوردستان و ل جیاتی سردانی مای برا مسیحییكان بكات، ئوە سرەتا مای چند برا موســــمانك بســــر دەكاتوە. 400 م، تا چوار مانگی دیكشــــبینیدەكپ رگیری لق و 600 ھاوســــتی تــــحاشــــاری ھولر رووبدات. ھر لم ســــادا موفتی مككــــ فتوایدا پویســــت مالكان ل جیاتی كافر وشــــی ئــــوی دیك بكار پانتۆی لبركردنی تایبانیــــش بھنن، پیاوانی ل شون گشتییكان قدەغكرد، مالیكی ھولریــــش داوا ل خودا دەكات ئوەی دژایتی دیندەكات ئوە بایعیكی ببدرت و ئاردەكشی پ ل ئسپ ببت. رۆژنام ھی لســــر ھواڵ و بابتكانی بقت تمنی خۆی پۆزش و روونكردنوەی برامبر بوكردۆتوە، لسر ھیكی خۆی نیی رمیشــــی بو ش ھ دەیكاتو رۆژنامكــــش ھردەردەكات. وەرە تكو فكــــ، ئم شــــیعاری تازەتریــــن حزبی كوردیی. رۆژك دادت "سگ ساحبی خۆی یو لیستبۆچوونی ئ موە" ئتناناســــ ت. "برا برایكان دەدۆڕبژاردنــــھ ل ك ك ییرانو حش ئمئ "مان جیایكیسگۆرانیبژ دوای دۆلكیك ماســــتاوخواردن
مســـتفا بارزانـــی، مســـعود محمد، مال گورەو ســـدانی دیكو چندانی تر
ھكوتوون...ھتد ھندكیان بیروباوەڕی ئایینی لنو ھزرو كایكانـــی حوكمانیاندا ل پلی یكمی برنامـــی كاریاندابـــووە. ھندكیـــان مســـلی كوردایتی و كوردبوون، ھیچ مبســـتك و ئاســـواركی ئرنـــ و نرنی نبووە، تنیا مبســـتیان بووە حوكمانی ھندكیشـــیان لـــ زانایی و دانایی ھكوتوویی لنو ئو ژینگیی تنیا تنیـــاو پروەردەببـــوون، لـــی ل بووە ك كو خیاندنی ئگریكی پخدەوروبریدا ژیاوە، ئینجا ل خوندنگی ئایینی بووب، یا بھۆی تریقتوە یا ھر رگایكی دیك، ل قاھیرە زۆرجار گفتوگۆ ســـبارەت ب"محمد علي الكبیر" دەكرێ و ئوە"ئلبانی"ی، بم لڕاستیدا دەن شكری عوسمانلی دەبری لفسباوكی ئو ئركی لـــ وتی ئلبانیا دەب نوەكو خكی ئلبانیای، چونك مژوو ئوەی سلماندووە محمد علی پاشای گورە كوردەو خكی قولی دەوروبری زاخۆیو
دایك و باوكیشی كورد بوون. عرەب بزۆر ل ھندك شون دەن"شیخ موالنا خالد النقشـــبندی البغدادي" كچی موالنا خكی كوردســـتانو ل دەڤری
شارەزووی سلمانی لدایكبووە. سحددینی ئیوبی١١٣٧-١١٩٣ ز"ل دایك و باوككی كوردو سركردەیكی بتوانای سردەمی خۆی و بچندین ناوو ناتۆرەو بگی شـــاخدار كردوویانـــ بفارس و
عرەب و ھندێ جاریش تورك. ل ســـوریا لكاتی ســـردانی ئارامگی ل ئیوبی" ســـحددینی "حزرەتـــی مزگوتی ئموی تابلۆیك ھواسراوەو تیایدا نووســـراوە"ھذا قبـــر صالح الدین االیوبي من بطن الكردی.." ئوە توانینی عرەب شـــۆڤنییكانو ھویاندا مژوو یانتوانی، لم نوە بـــنئاوەژوو بكھشتاكانیش ل زانكۆی تكریت ل عراق ھویاندا ســـحددین بكن ب عرەب
بم ب سوود بوو.. سر ســـختترین دوژمنی ســـحددین ب االســـد"ی "نازناوی"قلـــب "ریچـــارد
سحددین بخشی.دەبا نووسیار و لكۆیار و زمانزانكانی كورد لھوـــی ئوەدابن ھرچی دەتوانن كاری و قســـواشـــو چو دەكـــرێ ئـــھبســـتراوان بدرۆ بخنـــوەو قۆی ل ھبكن و لجیاتی قســـی نشیاوو نخواز بیكتر بن، با ھفتیكیش بۆ ئوە ترخان بكن، مـــن دنیام دەتوانن لم تاقیكردنـــوە گورەی بپلی نایاب دەردەچـــن و ئـــوكات ئوە بـــۆ دوژمن دەسلمنین ك كورد چییو چی كردووە ســـبارەت ب"مژوومـــان، كلتورمـــان،
ئابوریمان..."ئوكات دەتوانین ھموو ئو شاكارانی ســـبارەت بـــ ناودارانمان نووســـراون كۆبكرتـــوەو لدوو توی ســـدان كتب چـــاپ و بوبكرتوە، ب شـــانازییوە .بۆژەیو پنمان بۆ ئمی تبا"١٠"سابھیوام لمۆ بدواوە بپاپشتی ھموو دەزگا رووناكبیرییكان و چاپمنییكان و
مژوونووسان ئنجام بدرت.
مــرۆ (١٠٩)
یتان
دسور
ك
حمید ئبوبكر بدرخان
! كۆی یرە لس
شخ شربست برزنجیشخی تریقت و تكیی شخ جعفر ( شـــخ جعفری كوڕی شخ حسنی شـــخ محدین ) دوای نخۆشـــییكی درژخاین ل برەبیانی رۆژی شممی ركوتی ٣/٢٦/ ٢٠٠٩ زایینی مائاوایی لخانوادە و كســـوكار و دۆســـت و ئحبابانی كردو و گڕایوە دەرگانی پروەردگاری عالم، ل مراســـیمكی نزۆرترینی الی تییسایو كب شایستسیاسییكان و شخانی نقشی و قادری لكوردســـتان و شونكانی تر ڕوویان كردە پایتختی كوردستان و بشداریان یداكرد، ككوڕسمی ناشتن و پرسرلل مزگوتی سواف بڕوەچوو، بووە بنمای كسوكارو سبووری مایی ،( رەجو ھ كۆی) رزنجیخانی بشخـــوای گورە پاداش وجـــزای چاكی
فراوان ب رەزامندی ھموو ئامادەبووان و برەبابكان كاك ( شخ عبدولخالق شـــخ جعفر ) ب مورشید ناسنراو خرقی شـــخایتی كردەبـــر، ئو بۆشاییی دوای لدنیا دەرچوونی شخ نجگ تییسایو كری باوك بعفجخۆنویســـت پكرایوە بو ئومدەی (تكی ) وەك چۆن لسردەمانی زوودا جی حوانوەو كانی ئدەب ومعریفت بوو لسردەمی تازەشدا ھمان رچكو ربـــاز بگرتبـــرو گشـــی پبدا، پتوكردنی پیوەندییكانی لسرجم بوارەكانـــی كۆمیتـــی، سیاســـی، ئایینـــی، فرھنگـــی و رۆشـــنبیریدا لگڵ ســـرجم الین سیاســـییكان و تۆژەكانـــی كۆمـــی كـــوردەواری بكات بنمای كارو بو ئاســـت برزە
چاالكییكان ئنجامدات.
مورشیدی تریقت و رابری تكیی شخ جعفر
ۆیی ك
شاركی
ندیم
شخ عبدولخالق شخ جعفر
باوكی داباننازەنین یككــــ ل جوانترین گوندە دفن و قشــــنگكانی كوردستان. ســــفین، شــــاخی بناری تودەكخاوەنی باغ و كانی جوان ل گرنگترین میوەو برھمكانی. ھنار و ترێ و گوز و كرۆسك و ســــوو ھوژە و
سركو دۆشاوە.جوانییكــــی سروشــــتی ھی، خودا بم شــــونی داوە. ئم گوندە سر بقزای كۆیی. لسرەتای شۆڕشی كۆن و نودا ھمیشــــ پشت و پناو النكی شــــۆڕ بووە. جماوەرەكشی زۆر كوردپروەر بوون، ھاوشــــوەی شــــونكانی دیكی كوردستان. لم پناوەش شھیدكی زۆریان ب گل و تخشیوە. حكومخاكی كوردستان بیــــك لــــدوای یككانــــی عــــراق بردەوام ھرشــــی ئاسمانی و زەویان
ھناوەت سر ئم شــــون. یكك بووە لم گوندانی ك بر شــــاوی راگواســــتن و ورانكــــردن كوتووەو لگڵ خاك یكسان كراوەو جماوەرە تكۆشرەكشــــی ئاوارە و دەربدەر
بوون بۆ شاری كۆی و ھولر. دوای راپڕینــــ مزنكــــی بھاری ١٩٩١ جمــــاوەرە كوردپروەرەكانــــی دروســــتكردەوە لخوێ گوندەكیان و ژیانیــــان گڕانــــدەوە. حكومتــــی ھرمی كوردســــتانیش ھاوشــــوەی دیكی ورانكراوەكانی ھموو گوندە ئاوەندانكردنوە دەســــتی كوردستان .یم دیاندە ئتگــــوزاری گو خزمقوتابخان و نخۆشخان و مزگوت
و رگای قیرتاوی بۆ دروستكردن. ئســــتا زیاتر ل ٨٠ مــــاڵ لم گوندە ژمــــارەی ھاوینــــان ،نجنیشــــتحكومتی دەبــــن، زیاتر خزانكان
پۆژەی ویستپ كوردستان ھرمی گشتیاری لم گوندە دروست بكات، بۆئوەی گشتیاران رووی تبكن و
ببت سرچاوەیكی گرنگی دەرامت بــــۆ حكومــــت و جمــــاوەری ئــــم
بیاسای سزادانی عراقی ببست؟- ھرمی كوردســـتان ناكرت بۆ پاراســـتنی ئاسایشـــی نتوەیی خۆی پشـــت ببســـت ب یاسای سزادانی عراقی، چونك یاسایكی ،و گۆڕانكاریڵ ئگو لزۆر كۆنسیاســـی و یاســـایانی ئستای عـــراق و ھرمـــی كوردســـتان ناگونجت، نك ھر ئم بكو ئم یاســـای نیتوانی ئاسایشی عـــراق بپارزـــت ئو ئســـتا راق بئاسایشـــی ع دەبینین، كشوەیكی رەھا داروخاو داگیركرا، جگ لمش ئم یاسای چندین مـــاددەی تدای، كـــ دژ بگی كورد و ئامانج رەواكیتی، ھر بۆی پشنیار دەكین، یاسایكی سربرخۆ و ركخراو ل پرلمانی ت بتایب ت، ككوردستان دەربچ م و برپاراستنی ئاسایشی ھ ب دەبن ك و كردارانتاواندانانی ئ
ھڕەش بۆ ئاسایشی ھرم.* یاســـای برەنـــگار بوونـــوەی تیـــرۆر بمبستی پاراستنی ئاسایشی نتوەیی ھرمی كوردستان تا چند سوودی ھبووە،
بۆ ئاسایشی نتوەیی كوردستان؟- یاسای برەنگار بوونوەی تیرۆ، ھرچندە باس ل تاوانكی دیاری كـــراو دەكات، بـــم ب یكمین یاسا دادەندرت، ك بشوەیكی ركخـــراو داندراوە بۆ پاراســـتنی ئاسایشی ھرم، چونك ھرمی كوردستان لم سانی دوایدا روو برووی چندین كاری توند و تیژ و تیرۆرستی بۆوە، ك ئم جۆرە
ب ویست دەكرا كوا پ تاوانبارانتوندترین شوە سزا بدرن، ھر ل م یاســـایدەرچوونی ئ بۆیكاتی خۆی بـــوو تا رادەیكی زۆر كنكـــی چۆی پكردەوە لنو
یاساكانی تری ھرم.ئـــو تاچنـــد یاســـاییوە روی لـــ *دەزگایانی ل ھرمی كوردستان ل بواری ئاســـایش خزمت ب ئاسایشـــی نتوەیی ھرمـــی كوردســـتان دەكـــن (زانیـــاری و
پاراستن)؟- ھرمـــی كوردســـتان ل رووی رێ و شـــونكان خاوەنی چند دەزگایكی ئاسایشی تایبتمندە، ل ھموویان گرنگتر و یاسایی تر یاسای "دەستی گشتی ئاسایشی ھرمی كوردستان-عراق" ژمارە (٤٦)ی ســـای (٢٠٠٤) كـــ ب پی یاسا ھودەدات، چندین ئامانج بھنت دی وەك پاراستنی ژیان و مای ھاوتیانی ھرم و پاراستنی كان، جگتییتایب ئازادی و مافل برەنگار بوونوەی تاوانكانی ماددە بھۆشكرەكان و تیرۆرستی و جاسوسی، كۆكردنوەی زانیاری تایبت ب ھر ھڕەشـــیك دژ می كوردســـتان جا جگرھ بـــلـــم دەزگای ك بپی یاســـاوە دامـــزراوە، ھـــر دەزگایكی تر تـــن بدەزگای حیزبـــی و تایبالینـــك و خزمـــت بـــ حیزب دەكات، نك خزمت ب ئاسایشی
و دزییوەی خۆشی لرەڕای ئرە ســـوەبڕو بئشـــریك بوو و راپۆرتكی دەدات ســـروو، دوای پكھنانی لیژنی لكۆینوە و ھدانوەی الپڕەكانی چوار ســـاڵ بر ل ئمۆ و رووبڕووكردنوەی ئو بڕوەبـــرە و رامـــان و نتوانینـــی وەمدانوە و جكردنوەی ئو ھموو وەسو، فرمانی دەركردنی
.دەردەچ و پۆستلتمنم ھشتا شش سان بوو، رۆژكیان ل كۆنی گڕەك یاریم دەكرد، ل دروســـتبوونی ناكۆكییكی سادەو ساكار پك ھقژاین، وای جنودان بیك و دەست لیك راســـتكردنوە، سرەنجام كار بوە گیشت ب مست و شق و پلق وەرگڕاین سر یك و ك دەمیم بخون ھنا ئویش ھر روو بووە بردك و تیگرتم، چاوی راســـتی كور كردم، لو رۆژەوە ھاوڕكانـــم بۆ گاتو گپ پمدەن: تۆ ھموو دنیا ســـتم بی. ھس ناككرق بك دەبینی و فچاوب كی زۆر دەكرد. دوای مردنی دایك و باوكم كرانیینیگھردووكیان چوار سعاتیان بین بوو، بھۆی ئوەی تاقانی ماوە بووم خانووبرە و حاڵ و ماكی باشم بۆ بجما، كوتم كاسبی تا تمنم گیشت سی و پنج ساڵ زۆر دەومند بووم ب تماعی ھبوویی و دەومندی ئافرەتكم ھنا، ل جوانی ب ونبوو، ھموو گنجك ئاھی بۆ ھدەكشـــا. من ك ھموو او پی پالگنج عدەست و دیاری و چوار پ رۆژێ بل خواردن دەگڕاموە، خۆشویست بووم، زۆری رز دەگرتم و بپیرموە دەھات. دنیا ھوراز و نشـــوە، ل مامكردنكـــدا، زەرەركی زۆرم كرد و ھاتموە سر ساجی علی، بم ئو دەست و دیاریی نما و دەھاتم گۆڕا و نكژن ممبۆوە، بك یالگو عئپشـــوازیم و ن ئو رزەی جارانم ما. ك لم پرسی: بۆچـــی ھتا گندۆر گندۆر بـــوو خزممان گلك زۆر بوو، ك گندۆر نما خزممان ق بوو. من تا بدەســـت و دیاری و چوار پنج عالگوە دەھاتموە بپیرموە دەھاتی و پشوازیت دەكردم و رزت لمدەنا، كچی ئســـتا وا نماوی؟. ئویش ھۆپكـــی لخۆی كرد و بچاوكی ئبقوە پی وتم:" ئوە تۆ چما كوری و نمزانیوە". ك وتم:"بۆ ھموو رۆژێ لپش چاوت نیم یان خۆت لختی گلی دەدەی". وتی:"من چاوم تنھا كمادام ،ی دەستی تۆی دەبینالگندی و عمدەوكوری من لالت دانانیشـــم و دەب تقمبدەی" زۆرم لگی رست دایكت چا، باوكت چا، واناب ناكرێ. دەتووت گوـــزی بۆ دەژمرم. بناچـــاری تقمدا، ھفتیكی نبرد ژنكی دیكم ل نۆژەندا ھنایوە، ئـــو پش وەخت پم وتبوو من چاوكم كورە و حاڵ و مایشـــم ھر ئوەندە ھی، ئگر پم ڕازی لت ممنوون دەبم، ئگینا تۆ لمای خۆت و منیش لمای خۆم. ب ھموو شـــتك رازی بوو، پم نای ژیانكی تـــازە و زۆر لبری مورتاح بـــووم و وردە وردە خوا دەرگیكی تازەی لكردموە و خۆم گرتوە، ئستا بوومت خاوەنی ماڵ و موككی زۆر و س مندام لی ھی و بخۆشی دەژین، ئوەی حسودیشم پ دەبا،
ھـــر لـــم ژمارەیـــدا ریكالمی رۆژنامیكی دیكی ھمان حیزبی كاژیك ب ســـرناوی (كوردستان كـــ كـــردوە، ئینفۆرماســـیۆن) ئمـــش دەقـــی ریكالمكیتی: كوردستان رۆژنامی (٩)ی ژمارە ئینفۆرماسیۆن دەرچوو. ھروەك جاران پ بـــوو ل حال و ھوای كوردســـتان و شـــۆرش وباس و كوردستان كوردایتی. خواســـی كـــیرۆژنام ئینفۆرماســـیۆن ل الیـــن یكتـــی ی نتوەیی ندكارانـــی كـــوردەوە لـــی خوئروپا ب زمانـــی ئلمانی چاپ ئكـــرێ و بـــ خۆڕایی بســـر حیزب و بناوبانگكان رۆژنامسیاســـییكان و كسانی ناوداری بوئكرتـــوە. ئورووپـــادا پیرۆزبایی ل یكتی ی نتوەیی ی خوندكارانی كـــورد ئكین و ھر بردەوام ب تكۆشـــانیان،
لژر ئای نتوەیی دا(بانگی كاژیك)
ل كۆتایی دوا الپڕەی رۆژنامی بانگی كاژیكدا، پوختی ناوەڕۆكی كورتكراوەیی و بی بم ژمارەیئ
زمانی ئلمانی بوكردۆتوە.رۆژنامی دەنگی كاژیك تا ئستا ب تـــواوی بۆم روون نبۆتوە، ك چند ژمارەی ل دەرچووە، من تن ژمارەی (١)ی ئۆرگینالكم چند ســـاك دەبت بدەســـت خستووە و ئستاك بیارم دا بۆ جـــاری یكم بـــوی بكموە و ل ئایندەشدا ئگر تمن مودا زدەتر بـــۆ ھولـــدەدەم بدات، زانیاری و بدواداچوونی لســـر ئایینیكی لـــ ببكوو بكم، نزیكدا ژمارەكانی دیكش بدەست
تسك و خۆ بزل زانین. پداگرتنی و ویســـت لســـر كمال ئتاتورك و برژەوەندی ل زۆر بشـــكی زلھـــزەكان نتوەكانـــی و نیشـــتیمان كـــورد و عـــرەب و ئرمـــن و ئـــازەر و... بـــزۆر خران ژر دەســـتی حكومتكی كمال رەزامندی بـــب ئتاتورك، ئو نتوانـــو دوور لھموو یاساو بیارەكانی"عصب االم"ی وانتم نستاش ئوكات تا ئئ شخوراون لند و بگیرۆدەو بئنجامی ئو پیـــالن و بیار و
.نامرۆیان وتنككرواتـــا باكـــوور كوردســـتانی ستراو بزۆر بكوردســـتانی بتوركیـــا ك ٢٥ بیســـت و پنج ملیـــۆن كـــوردی تـــدا دەژیت یكك لـــم وتانی ك بزۆر زەكان خرایو زەبرو زەنگی زلھژـــر دەســـتی حكومتكی بشی ئم ئتاتورك، كمال كوردســـتان لگڵ بشـــكانی باشوور و رۆژھت و رۆژئاوای كوردســـتان ویالیتكی جیاواز و دیارو ســـنوور چسپاو بوون ل دەوتی عوسمانی لھموو كاروباری ناوخۆیی ســـربخۆ
بوون و خۆیان دەستدار بوون، بۆ راپڕاندنـــی كاروبارەكانیان ئیمپراتۆرییتی لچوارچوەی
عوسمانی پش رووخانی. پاش شـــڕی یكمـــی جیھان و روخانـــی عوســـمانییكان و دروســـتبوونی توركیـــاو بزۆر بستنوەی باكووری كوردستان بـــ توركیای نتوە پرســـتی زلـــزان كنی و خـــۆ بشـــۆڤھمیش دژایتی كوردیان دەكرد و ل بچووكترین مافی نتوایتی كورد ببشیان كردن لو مافانی ئیمپراتۆرییتی لكاتـــی كـــعوسمانی ھیانبوو، ھموویان ل ســـندنوەو ناویان لكورد نا توركی شـــاخاوی. ئستاش سرۆك وەزیرانی توركیا دەت: ئوەی خۆی بتورك نازانت با
لتوركیا دەرچت!!! ناڕەزایی خۆی میشـــكورد ھ تسیاســـ برامبر دەربیوە چـــوت و رەفتـــارە خراپكانی ر برامبتی توركیـــا بحكومزۆرجار كوردســـتان، كـــوردو كـــورد ناچاركراوە بـــۆ برگری پاراســـتنی و لخۆكـــردن چسپاندنی و خۆی ناسنامی ھموو بـــۆ دەســـت مافكانی جۆرەكانی خبـــات درژ بكات ب خباتی چكداریشوە ھوڵ و تقالكانی بدرخانییكان و شۆڕش یك لدوای یككانی نموونی توركیا كوردســـتانی باتمجۆرە خی ئقینراســـتسیاســـی و چكدارانی كوردە، ســـركوتنیان ھرچنـــدە ب نگیشتن نھناو بدەست ئامانجكانیـــان، ھۆیكشـــی ربازی برنامـــو نبوونـــی وتووانشكرن و پباتی مۆدخلڕووی سیاســـی و كۆمیتی و پیوەندییكانـــی دەرەكـــی و كرەســـتو پداویســـتییكانی
خباتی درژخاین بوو. بۆیـــ رۆ نبز و خون گرم كورد دسۆزەكانی رۆشنبیرە و لـــ رۆژی ١٩٧٨/١١/٢٧ پارتـــی كركارانی كوردستانیان دروستكرد تی لباتـــی كوردایبـــووە خ ستراو بزۆر بكوردســـتانی بتوركیا بپی برنامو ربازكی پشـــكوتووانو و زانســـتی مۆدرن، رۆژانش ھویانداوە، داخوازییكانیان ھمـــوو كـــگونجـــاو بت لگـــڵ بارودۆخ و برژەوەندییكانـــی كـــورد و
سیاستی نودەوتی.
پككــــ لمــــاوەی تمنــــی ب ســــدەھا داســــتانی گورەو مردانــــوە و خونــــاوی توركیا حكومتی برەنــــگاری بوونتــــوەو برگریان كردووە لخۆیان و كورد و كوردستان، دڕندەییكانــــی رشــــھ دژی توركیا ك ب تــــۆپ و تانك و فۆكی جنگی كوردســــتانیان وران كــــردووەو تــــا ئمۆش ل ردەوامــــن، بــــۆ نموونــــبرۆژی ٢٠٠٨/٥/٢ ب"٥٠"فۆكی پیمانی ناتۆ شاخی سركش و پشت ئستوورەكی كورد"شاخی قندیل"یــــان بۆردومــــان كرد، تدەو ك لســــوەی كئبناڕەزاییــــك ئیســــالمییكان دەرببــــن، ك ســــدەھا منداڵ و پیــــرو نخۆش و شــــھید و برینــــداری لكوتــــوەو زیاتر رانكــــرا. لــــ١٥ گونــــد و لــــكارەساتكی ھكاری ك زیاتر ل ٧٠٠ پشــــمرگو سركردەی كــــورد كــــوژران بــــ پیالنــــی رۆژی لــــ توركیا حكومتــــی پیالن ھروەھــــا ،١٩٧٦/٧/١٥گوو نامردەكی توركیا لگڵ حوت دەوت بۆ بدیل گرتنی و ئۆجالن" ــــبدوع" بڕز بندكردنی ل دوورگی ئیمرالی و ئشكنجدانی، زۆر رووداوی گایڕل خراپتــــر لمانــــش لالین حكومتی توركیا و خوا
نناسكان. پاش ئـــوەی ب ھمـــوو ئو كوشتن و گرتن و راگوزانی كورد و بۆردومانی كوردستان ب تۆپ و تیارەو چكی كیمیاوی حكومتی جونوەی نیتوانـــی توركیا ئازادیخوازانو ئاشتیانی كورد فكوردســـتانی توركیـــا خلبكات، بۆی ناچار ھانای بردە بر پیـــالن گانی سیاســـی و ھختاندنی و نودەوتی ھندێ الینی كورد ب بیانووی چونكـــ ،كـــكپ دژایتـــی كی تیرۆریســـتكخراون ردەك لڕاســـتیدا بـــۆ ھموو دنیا دەركوت و توركیاش زۆر باش دەزان كـــ ئمۆ پكك بووە ب رابـــڕی خباتی كوردایتی و باكـــوور لكوردســـتانی
.تیرۆریستیش نییپاش رووخانی رژمی دیكتاتۆری ســـدام و دامزراندنی كۆماری فیدراڵ و دیموكـــرات عراقـــی و ســـربخۆ لگـــڵ دانانـــی دەستووری ھمیشیی و ئیعتراف
ب حكومتی ھرمی كوردستان، و باوەڕە، كئ یشتتوركیا گكۆماری گشـــكردنی مانوەو عـــراق دەبت ھـــۆی مانوەو ھرمی حكومتی گشكردنی تدەب ئمـــش كوردســـتان، ھـــۆی برزبوونوەی ھســـتی كردنی لشـــتـــی و گكوردایھموو كوردستان ب كوردستانی توركیاشـــوە ئمـــش لگڵ توركیا خوناوییكانی ونخبیری توركیا بۆی ناگونجت، تكشـــكانی بۆ كـــردەوە لوە كۆماری عراق و دوای رووخانی و كوردستان ھرمی حكومتی جونوەی خفكردنی پاشان توركیـــاو لـــ كوردایتـــی
.ككناوبردنی پلگوەی ســـتبم ئـــو بـــۆ دەســـتی كرد ب ناردنی وەفد و ئمریكاو بۆ دیبلۆماسییكانی ئران و عراق و سوریا بۆ دانانی پیالنی گورەترو ژەھراوی تر و ھم الین دژی كۆماری عراقی فیدراڵ وكورد وتیـــان ل رۆژی وەفدكی ٢٠٠٨/١١/١٩ چوارشم گورەی توركیا گیشـــت بغدا لگڵ وەفدی عراقی رككوتن لسر چۆنییتی بر برەكانی جونوەی كورد ل كوردستانی لدانی بیانـــووی بـــ توركیا پكك لم دانیشـــتن وەزیری ئمنـــی قومی عراق و وەزیری ناوخۆی ھرمی كوردســـتان و نونـــری وەزارەتـــی ناوخۆی ئامادەبوون برگـــری عـــراق
بسرپرشتی ئمریكا. رۆژی لـــ دووبارە بیســـتوم٢٠٠٩/٤/١١ وەفدكـــی گـــورەی توركیا گیشـــت بغداو لگڵ وەفدی حكومتی عراق و ئمریكاو ھرمی كوردســـتان كۆبوونوە و بیاریاندا لســـر پناسینی پكك بـــ ركخراوكی تكدەر وات"تیـــرۆر"و دژایتیكردنی و دەســـتگیركردنی و لناوبردنی پككو ســـرۆككانی كادرو تســـلیم كردنوەیان ب توركیا و عـــراق لالیـــن حكومتی سربازخانی دوو دامزراندنی گورە لـــ كوردســـتان بۆ ئو رەوە، لـــی ســـســـتانبمرۆژی ٢٠٠٩/٥/١٤ عبدو گول یشترۆك كۆماری توركیا گسمبست. ھمان بۆ دیمشـــق دروستكردن لچۆنییتی ئگر و رابـــردووی حكومتی توركیا و دژایتـــی برامبر حكومتی
سیاستی دەولی رەش بت. ٣- مبستی ســـیمی توركیا لم پیالن چوار الینی"توركیا و عـــراق و كـــورد و ئمریكا" ئوەیـــ كـــ توركیا بشـــك خاكی كوردستان داگیربكات بل كدەم ك ربازخانبیانووی سخون بمجۆرە دەستكوتانوە دەبینـــ، لكاتـــی گرمبوونی شـــڕو پكدادان ھموو كارك ئاســـاییی دەبت بـــ بیانووی
برژەوەندی سركوتن. وە كیندووبـــارەی دەك بۆیلگڵ توركیا رككوتنی ئم ك لندمریكاو ھـــراق و ئع ككتی پنـــاوی دژایكورد بس ئامانجی زۆر گورە بدەست دنـــت، بۆیـــ زۆر بپرۆش و دســـۆزان داوا ل حكومتی عراق و بڕز سرۆك كۆمار و ئنجومنی نونرانی عراق و كوردســـتان و وەزارەتی برگری عراق و پشمرگی كوردستان دەكم، ك بھیچ جۆرك نھن پشمرگی و عراق ســـوپای كوردستان ب نونرایتی توركیا لگڵ پككـــو كوردی توركیا شڕ بكن، چونك ئنجامكی كارەســـاتكی گورەیو نمانی ھمـــوو الیكمانـــ، وا دەزانم توركیاو لـــ كورد جونوەی پككش ســـرمایی گورەن بۆ عراق و كوردستانی عراق و ئران و سوریا، با شڕیان لگڵ پاوانكانی باشـــ نكین، ئم پیالنان بیر لوە ناكنوە رۆژـــك لـــڕۆژان لـــ گرمی تۆپ و تیارە لنـــاو دوكڵ و بۆن كروزی گۆشـــتی شھید و برینداران لنـــاو دەربدەری و برسییتی پیرو مندان شیتان زەفر ب پككـــ برت وەك زەفـــری ب ئادەم و حوا برد و لناو كۆمگای مدەنی كوردی و بیخات نو توركی دەڕی بھناو ســـوپای و تیرۆر و ئمش وەك ئفغانستان و پاكستانمان قورە عخوای گـــ ربســـب
و درژ.ھـــر ھندـــك ل الیـــك، (م.س) شـــوێ دنیا كبوو، شو زرینگاوە، ھســـا پنا دزەی كرد و چووە الی ژن گچكك، ب ئاگای ھناو خۆیان ئامادەكرد و چووە ناو القی و دەستی
كرد ب ئیشی خۆی.وایانزانی دنیا كش و ماتـــ و كـــس
.ری نییبخ ورەكگ ز ژنتومساید بوو، ئاگادار
بوو.ھرستا ل ئاگردان ســـر ســـرەكی پشكۆی ل پكرد
ئاگر.ل كاتـــی خریكی وان و ئیشكردنیان، ژنتیو ناوی خوای لپشـــتا لھناو سرسرە ئاگرەكی
لنوان ھردووكیان بتاكرد.جا لكاتی خۆشی و شادی لیان بووە
ناخۆشی و ماتم و سووتان.(م.س) كمی زیان پگیشـــت، بم ژنك ھـــر ل ســـنگ و ممكی را، زگیشی لگڵ ل تقۆ ھات دەرێ و
لھۆش خۆی چوو.ئوی گـــورەش زەڕی خـــۆی كرد و ھت، بو شـــوە بـــووە ھاوار و چـــوار مانگ ب یھاو، تاكو ســـھھـــزار ناری (نالـــی) علی و تبیب و شـــت ژن چاك بـــۆوە، بم چی؟ خك بزی ندەھات تماشای بكات. ناچار (م.س) ژن گورەكی دەركرد و
تراقی داو برەی كرد.جنابی شـــخ رەشـــید خۆی ئمی گاوە، ل مجلیسك ك من لوێ
ئامادەبووم.
ھۆپ حمد ئوە چ بوو؟كابرایـــك لـــم دەشـــتی ھولرە د بوو، بمـــبوو نـــاوی مام حھسادا چووبوو، ژنكی ھبوو ناوی گوستان. ھموو جارێ ئگر گوستان حزی ل ئیشك بای دەیگۆت: حمد ناتقنـــی؟ حمدیش فیشـــككی
دەیگۆت: دەی. وتكدا و ئئی فگوســـتان دەرپسرپشـــت و خـــۆی ھردەمـــاری،
حمدیش دەكوت سری.تا جارك گوستان وای گۆت و حمد وتی دەی، گوستان خۆی ئامادەكرد، حمد چووە ســـر قوزی گوستان و قونی لســـر دانا، ھتا قونی گرتی
شین تەكی گورەی كرد.گوســـتان گۆتی: ھۆپ حمد ئوە چ
بووە؟حمد وتی: فیشـــك خالس ئوجا
كوت كاری گولل تۆپ.دایككـــت بگم ئوە ســـری چند ســـا ھر تم نایی و پ نبووی، شرتب لرە بدواوە ب تۆپان لبن
و بۆتكوەت ببم.جا كردیان پكنین و ئو قسیش
بوبۆوە.
ئا: د. عبدول علیاوەیی
ل قس خۆشكانیمال محمدی علیاوەیی
مال عبدول علیاوەیی
چۆن ماسی بگرین؟!
زانایكی ئوســـترالی ك پشتر ڤایرۆسكان زانستی مامۆستای بـــووە ل زانكـــۆی نیشـــتمانی ئوسترالیا، بۆ چند دەزگایكی نیی دوور گوتـــی: راگیانـــدن كـــ (H1-N1) ڤایرۆســـی ڤایرۆسی توشبوون ب نخۆشی ئنفلۆنزای براز، بئنقســـت وە لكنـــد زاناین چالیـــلبرھم ڤایـــرۆس كگكانـــی ھاتبت، بمبســـتی دۆزینوە و تاقیكردنـــوەی چارەســـری نـــوێ . ئـــو زانای سرســـامی خۆی نیشـــاندا بوەی ك دەن: كگرتنی سی ل و ڤایرۆســـئڤایرۆسی جیاوازەوە پكھاتووە و
گوتی: شتی وانابت.قســـی ئـــم زانای نیشـــانی ئوەی، زاناكانی جیھان زۆرجار كاری وا دەكـــن كـــ لـــ پناو دۆزینوەیكی نوێ و زانســـتی، ندیـــن قوربانـــی بچ رەنگـــگیانـــی خـــك و گیانی خۆیان (چونكـــ زۆرجار لـــ ئنجامی زانســـتی، نوی دۆزینوەیكی زاناك خۆشـــی لناو دەچت!!) و دارایی زۆریش ســـرف بكن، بۆ ئـــوەی بگن دەرئنجامكی زانســـتی و رەنگـــ دوای ئـــو نگن قوربانییـــش ھمـــوو ھیـــچ ئنجامـــك و كارەكیان ســـرنكوت، بم ئوان ھر گوی پنادەن و ی كـــ ە ر كادەكن خۆیان نـــدەگ تـــا ئی دنیایی. كارەك ئگر بت سوود بو ھیچ زیانكی نبـــت ئاخۆ ھوكـــی چ زیاتـــری بـــۆ دەدەن و چند قوربانی دیكی دەدەن؟! بـــۆ زاناكانی واتا دنیا ئامـــادەن قوربانی ب گیانی خۆیـــان و رژەیكـــی خكیش بدەن بۆ ئـــوەی رژەیكی زۆر
زیاتری خك سوود وەرگرن. وەی كرەڕای ئكوردستان س للماوەی چند ســـای رابردوودا كـــی زۆر پـــارە ھاتۆتـــژەیردەست، چ ل بودجی حكومتی عراقی و چ ل مرزەكانی سنووری كوردســـتان و.. پیوەندییكانی كوردستانیش چ وەك ھرم، چ الین ئھلییكانی وەك بازرگان و كۆمپانیاكان و تنانت لسر ئاســـتی تاك تاكی خكیش، لگـــڵ وتانـــی دەوروبـــر و زۆر بشوەیكی دنیا، وتانی و باش برفراوان بـــووە، بم ب بـــراورد لگڵ ئـــو ھموو ،یوەندییپـــارە و پـــوول و پكوردســـتان كمتـــر توانیویتی ســـوود لو توانایان وەربگرێ، مئ ك وە نییسوودوەرگرتن ئدوا مۆدلی كلوپلكان ل دەرەوە بھنین و لرە بكاریان بھنین، نك تنھا كلوپـــل و ئامرە تكنلۆژییكان، بكو ھرچی ئو خـــواردن و ســـوزە و میوە و تنانت ئـــاوی خواردنوەش لـــدەرەوە دەھنـــرێ، ئمش ،نیك ســـوودی زۆر ناگنـــ كردۆت ئمی كۆمگای بكو
.(سویسرا)یرووی باشــــی ئم ئزمووندەنگــــدەر بپی رێ بدەبژیــــوراوان ھئارەزووی خۆی پائازادی و دەســــتكراوە، نارۆاستوخۆ ل ژر كاریگری چاوبستكی حزبك یان رەنگك یان لیســــتك نامینتوە، گیانی ھاوكاری لنوان حزبــــكان لناو پرلمان جگیرتر دەكات، حزب و الین و لیست بچووككانیش دەرفتی بشــــداریان دەبت لــــ پرلمان، بشداری كردنكشی رەواو دروست و بپی ژمــــارەی دەنگدان دەبــــت، رووی خراپی ئم ویســــتی بدەنگدەر پ ،وەیئ مسیســــتھبژاردنــــی ژمارەیكی زۆر لــــ پاوراوان ھی، بۆ ئم مبست دەبت كارتكی زۆرو فراوان بكاربت، ك سرەنجام تچوونكی دەنگــــدەر ب یــــــــت و بــــۆی ھزۆری دەووردی ســــری لم ژمــــارە زۆرەی پاوراوان دەرنچــــت، ســــرەنجام كاری جیاكردنوە و بشــــداركردن و ژماردن زۆری بخاینت و
ھی تبكوت.
دیدكی خرا بۆ ھبژاردن
ئا: مسعودی مال ھمزەگوی كوی مائاوایی لكردین
دوای ئـــوەی لـــ ٢٠٠٨/٦/٢ نووســـرو رووناكبیر و ئكادیمیســـت د. ئیحســـان فوئـــاد كۆچـــی دوایی كـــرد، لـــ چند چند بدرخان ھفتنامـــی ژمارەیكی دیـــدارو ژیانـــی زانســـتی و ھمـــوو ئو نووســـرانی ك نووسینیان بوكردەوە، دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخان لـــ دەسپشـــخرییكدا توانـــی كتبك بناوی "گوـــی كوی مائاوایی لكردین" ل ت، كنیچاپـــی بگوەو بكۆبكاتـــبدرخانو ئبوبكر حمید ئامادەكردنی بریتییـــ لـــ ٢٥٠ الپـــڕە، ســـرەڕای ئلبوومكی ونیی ك ون دەگمنكانی خوالخۆشبوو لخۆدەگرت. ئم كتب بۆ رە چاپ كردووە، كم نووسیادی ئســـاتیدا ســـرجم ئو بروسك و بابتانی تدا كۆكراوەتوە ك ســـبارەت ب كۆچی دوایی ئو ك نووســـرە نووســـراون و ئاراســـتی د. كمال فوئـــاد و بنمای
خوالخۆشبوویان كردووە.شایانی باســـ، ئو كتب ل چاپخانی دەزگای حمدی ل سلمانی ب تیراژی ١٠٠٠ دان لســـر ئركی د. كمال فوئاد چاپ
كراوە.دیوانی شخ ئنوەر برزنجی
ل درـــژەی چاالكییكانی خۆیدا، دەزگای درخـــان دیوانوەی بوكردنچـــاپ و ب رزنجی لنـــوەری بخ ئشـــیعری شـــ
ئامادەكردن و پداچوونوەی شخ سربست برزنجـــی بچاپ گیانـــد، لمبارەیوە ئامادەكاری كتبك ل لدوانكی تایبت
ب بدرخان گوتی:بم زووان دیوانی شخ ئنوەری برزنجی برچاوی شیدایانی شـــیعر و خونران و ئـــدەب دۆســـتان رۆشـــن دەكاتـــوە، رزنجـــی دیواننـــوەر بخ ئدیوانی شـــشـــیعركی كوردیی ل ئدەبـــی كوردیدا نیـــو كالســـیزم" دەزانـــرێ، چونك" بھموو شیعرەكانی لســـر شوازی ورد داڕژراون. شـــاعیری خوالخۆشبوو شخ ك لشیعرەیدا كۆم و دیواننوەر لئشیعر و قســـیدەكانی ل بواری ئایینی، ر لتی، نیشتمانی و سیاسی ھیكۆمســـانی چلكانوە تا سرەتای چرخی بیســـت و یك دەكات دیاری و پشكشی
نتوەكی دەكات.بشكی تری برچاوی قسیدە ئایینییكانی و دیوانزمانی كوردی نووسیونی ل ب كبچاپ نگیون، ھروەھا دیوانكی تری شـــیعری ب زمانی "عرەبـــی" ھی، بو ھیوایی ل ئایندەیكـــی نزیكدا لالین شـــارەزایانی زمانـــوە پداچوونوەی بۆ بكرێ و ل برگكی تری قشـــنگ وەك
دیوان كوردییكی چاپ بكرێ.دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخان بـــ سوپاســـوە ئركـــی ل چاپـــدان و بوكردنوەكی گرت ئستۆ بو ئومدەی ئـــو دیوانش لـــ كتبخانـــی كوردی كلنك پ بكاتوە، ئدیب و شاعیران و
پیاوانی ئایینی و سیاسی ب بھرەی شاعیر ،ئاشنا بن و رۆحی شاعیریش ئاسوودە ببنما و نوەكانیشی ب ئومدكی زۆرەوە
كوتك و تسلیم بووندال دوو توی ١٢٨ الپڕەدا و ل ئامادەكردنی نوزاد علی ئحمد دوو بگی دیكۆمنتی ر پارتی دیموكراتی كوردســـتان لســـلســـانی ١٩٦١- ١٩٦٢دا ل الیـــن دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخان بچاپ گینـــرا، ئـــو دوو دیكۆمنتـــی پارتی دیموكراتی كوردستان ل سانی ١٩٦١-١٩٦٢ ل الین مكتبی سیاسی پارتی دیموكراتی و پارتوروپای ئكخراوی ئكوردستان و رب زمانی عرەبی و كوردی نووســـراون و باس ل رەوشی ئوكات و دەرەبگ دەكا، نوزاد علی ئحمدیش ل لكۆینوەیكی كورتدا باســـی لو دیكۆمنتان و شوازی نامگو ب بخانـــكت وەیـــان لدۆزیننھنییكانـــی ســـوید دەكا، لـــ كۆتایی كتبكشـــدا نوســـخ ئۆرجیناكانـــی بیاننامكان ل كتبكدا بوكراوەتوە و ھمان دەقیشـــی ب رنووســـی ئســـتا
ده نگدان بۆ ھه بژاردنی په رله مانیپرۆســــه ی ده نگدان بــــۆ ھه بژاردنی په رله مــــان و دیموکرا تیزه کردنی سیستمی به روه بردنی والته ،بۆ باشترکردنی ئاستی ژیان وگوزه رانی خه لک و بنیاتنانی کۆمه لگه یه کی ته ندروست، ئه وه ش به پراکتیزه کردنی دته به رھه م، ئامانج پره نسیپه کانی دیموکراسیه ت له ھه بژاردن گۆڕینی واقیعکی بــــاوه بۆ واقیعکی تر، که له گه ل خواســــت و داخوازییه کانی جه ماوه ر بته وه ،ھه بژاردن بۆ گۆران و ریفۆرم و نه ھشتنی گه نده لی و ده ستاوده ســــتپکردنی ده سه الته له الیه ن ئه و پارت و الیه نانه ی کبه رکیانه بۆ وه ده ستھنانی زۆرترینی کورســــی په رله مان، مه به ســــت گۆرینی ده ســــه الته بۆ درژ نه بوونه وه ی به ره و ده ســــه التی تۆتالیتاری و دیکتاتۆری، به پی ئه و به رنامه یه ی، که له کاتی ھه لمه ته کانی ھه بژاردن بانگه شــــه ی بۆ ده که ن گرنگه دوای وه ده ست خستنی ده سه الت ته نفیزی بکه ن، له کۆمه لگای ھۆشیار و مه ده نی پیشکه وتنخواز و کــــراوه ده نــــگ ده درێ به به رنامه ی به یانکــــراو و ئه نجامه که ی قبــــول ده کرێ، به الم له کۆمه لگــــه ی داخراو و ناھۆشیار و پابه ند به کۆمه لک عه قائید و دابونه ریتی بــــاو ده نگ ده درێ به پارت و که سایه تی، ئاسته مه ئه نجامی ھه بژاردن قبولبکرێ، جبه جکردنی واده و به لنه کانی کاتــــی ھه لمه تــــی ھه بــــژاردن پابه نده به ره وشــــی سیاســــی و لپرســــراوان، و پارت میزاجی لــــه جبه جنه کردنــــدا جۆره ھا پاساوی ب بنه ماوبه لگه ی الواز مندالیش کــــه ده ھنریتــــه وه،
قه ناعه تی پناکات .وه ک له پشتر ئاماژه مانکرد، که له کۆمه لگه ی رۆژئاواییدا ده نگ ده درێ به به رنامه ی ئه وپارته ی بانگه شــــه ی ھه بــــژاردن ده کات، ئه گه ر له ماوه ی چوار ســــالی فه رمانره واییدا، که موکوری ھه بوو له ئاستی خزمه تگوزاری و ج به جنه کردنی به رنامه ی به یانکراو، ئه وا له ھه بژاردنی داھاتوودا ئه و پارته ده نگی پویســــت ناھن و ئه و باوه ره ی له ده ست ده دات، که پشتر جه ماوه ر پیان دابوو، بۆیه له ھه بژاردنی داھاتوودا،ده نگ ده ده ن به پارتکی تر مه رج نییه ده نگده رانیش ھه موو حزبی بن، زۆرترینی ده نگده ران حزبی نین، به الم له کۆمه لگه ی رۆژھه التی به رنامه ی باش یا خــــراپ بت واده و به لنــــه کان جبه ج بکات یان نا، له ھه بژاردنی داھاتوودا ھه ر ئه وان ده ســــه الت ده گرنه وه ده ست و ده نگی پویست
ده ھنن.بۆپرۆســــه ی ھه بژاردنــــی داھاتووی کوردســــتان، ئه زموونی پرۆســــه ی ھه بژاردنی والتانی سیستمی فیدرالی دیموکراتی بۆ ئیمرۆی کوردســــتان گرنگه ، بۆ به رچاوروونی چه ند زانیارییه ک له مه ر پرۆسه ی ھه بــــژاردن له ئه لمانیــــای فیدرالدا ده خه مــــه روو: ئه لمانیا له شانزه ھه رم پکھاتووه ، پایته خته که ی به رلینه ،ژماره ی دانیشــــتوانی 82ملیۆن و دووسه د ھه زارمرۆڤــــه ، ئه لمانیا والتکی سیســــتم فیدرالی دیموکراتی په رله مانيیه ، به یاســــاکانی ھه بژاردن والت رکده خــــرێ و به روه ده برێ، ســــه رۆک کۆمار له په رله مــــان دیاری ده کرت؟، ھه ر ئه ویــــش رۆژی ھه بژاردن دیــــاری ده کات، رۆژی ھه بــــژاردن دوو مانــــگ به ر لــــه ته واوبوونی خولی چوار ســــاله که دیــــاری ده کرت، پارته کان ده توانــــن دوومانگ به ر له ھه بــــژاردن پروپاگه نده ی خۆیان بکــــه ن، رۆژی ھه بژاردن ده ب رۆژکی پشوو یا رۆژی یه ک شه مه بت بۆ ده نگدانی گشتی له ئه لمانیا، ھه بژاردن ئازاد و گشتی و راسته وخۆیه و به نھنی به روه ده چت ، له ســــه ر ئاســــتی ھه رمــــه کان و فیدرال ده نــــگ بۆ په رله مــــان ده درێ، یاســــای ھه بژاردنــــی والت له ماده ی ده ســــتووری 41/38 ئه لمانیــــای یه کگرتوو ئاماژه ی پکراوه ، له ھه بژاردنه کانــــی په رله مانی فیدرالیدا، که نونه رایه تی ھه مــــوو ئه لمانیاده کات له سه رتاسه ری والت ده نگی بۆ ده درێ، بۆ ھه بژاردنی په رله مانی ھه رمه کان، ئه وا دانیشتوانی ھه رمه که ده نگ بۆ په رله مانی ھه رمه که ی ده دات، ده زگاکانی ھه بژاردن بــــ الیه نانه ھه موو جۆره چاالکيیه کانی ھه بــــژاردن ده کــــه ن، بۆ مه ســــاریفی ھه بــــژاردن پارته کان مه ســــروفاتکی ره مزی وه رده گرن، به الم به پی پویست نییه، به روه به رایه تی کۆمسیۆنی ھه بژاردن چاودری پرۆسه ی ھه بژاردنه کان ده کات، ھه بژاردنه کان یاســــایی رکخراون بــــه پی ماده ی ده ســــتوری 38/ 41 ی ئه لمانی ھه ر الیــــه ن و پارت و که سانک سه رپچی بکه ن ســــزاده درن، ده نگده ر و پالوراو ده ب ته مه نی18 ســــال بت، پالوراوان له الیــــه ن پارته کان له کۆبونه وه ی خۆیــــان به پی په یره و پرۆگرامی پارته که یان دیاری ده کرت، دوای ئاماده کارییه کانی ھه بژاردن له الیه ن کۆمســــیۆنی ھه بژاردنه کانه وه ، کارتی داوه تنامه بۆ ھاووالتیان ده نردرتــــه ماله کانیــــان کات و رۆژی ھه بژاردن بژاردندا ده نگــــده ر ده ب دیاریکراوه ، لــــه رۆژی ھهناســــنامه که ی خۆی پ بت، ئینجا فۆرمی ده نگدان وه رده گرێ، دوو ده نگ ده دات له سه رئاستی بازنه یی
و رژه یی.دوو جــــۆر ده نگدان ھه یه : یه کــــه م ده نگدانی بازنه یی ده بت له سه ر ئاستی بازنه که ده نگ ده درێ به که سک، دووه م ده نگدان به شوه ی رژه یی ده بت ده نگ ده درێ به لیســــتی پارته کان له ســــه ر ئاســــتی ئه لمانیای یه کگرتوو، له رگای کۆمسیۆنه کانی ھه بژاردنه وه ده نگــــه کان کۆده کرنه وه و ئه نجامه که ی له الیــــه ن به روه به رایه تــــی کۆمســــیۆنی بــــاالی ھه بژاردنی ئه لمانیا راده گه یه نرێ، ســــه ر جه م الیه نه کانیش به ئه نجامه کــــه ی رازی ده بن. ھیوادارم ھه بژاردنه کانی داھاتووی باشــــوورى کوردستانی سه رکه وتووبت و ده نگ بدرێ به به رنامه و خزمه تگوزاری باش و که س و الیه نی قوربانیده ر و پارزه ری ئاسایشی نه ته وه یی کوردســــتان ھه لبژردرن، ســــه روه ری شــــه ھیدان
پاریزراوبت.
ل تاراوگوە
یچاالك
یوسف منتک - ئه لمانیا
موحسین ئاوارە* ل ئـــوارەی ٢٠٠٩/٤/٨، ل كاتژمر (٧) ئوارە ل برلین، شانۆگری دیوار لتنیشـــت دیواری برلین، لالین نج بۆ شـــانۆ نمایشكرا، كگروپی گبھاوكاری ناوەندی رۆشنبیری كوردی ئمانیا ل مانھایم ركخرابوو، ئو گروپ توانیان ئوپڕی ســـركوتن بینران ســـرنجی بنن، بدەســـت رابكشـــن، بدەستی بتاڵ رەوانیان جماوەرەكش زۆربـــی نكنوە، پكھاتبـــوون لـــ رەوەندی كـــورد و دانیشـــتوانی برلین، ھر لم ھۆدا پشنگای كتب چاپكراوەكانی دەزگای "بدرخـــان" ل ھۆكـــدا كرایوە، ھرچندە لپشدا ئاماژەم پكردووە، ناكرێ ئو رەوشـــت كوردان جوانی رۆشنبیر و نووسرانی كوردانی برلین فرامۆش كین، ك بشو و برۆژ ئو ماوەی لوێ بووین، ل خزمتگوزاری ـــوارە لروا بوون، ئپـــ دا بمئكافتریا و ریســـتوران و شوانی لباڕ و چشـــتخانكاندا ب (٢٠-٣٠) نفر و زیاتر لمـــان كۆدەبوونوە، خوانی مزەكانیان دەڕازانـــدەوە، بتایبتی برایان (عبدولموئمین دەشتی و حاكم پشرەو سید برایم و كرمانج ھركی و عبدولغنی كاكۆ و زاھیر خۆشناو ئنوەر تۆڤی و ئیحســـان عوسمان و سالمی جاســـم و موحسین عوسمان، چند ھڤالكـــی تر داوای لبوردنیان لبیر ناوەكانیانم ئگـــر لدەكم،
نماوە.* ل ٢٠٠٩/٤/٩ من و كاك خالید جووتیار ب فرۆك گڕاینوە بۆ ســـتۆكھۆم/سوید، كاك حمید ئبوبكر بۆ یۆنان سفری كرد، ھندك لو برادەرانی وەفدەك چوون ھۆندا، ھندكیش بۆ ســـوید، من و كاك خالید ل سوید لالین بڕـــزان كاك نوزاد عومر ئاغا ل فرۆكخان پشوازیمان لكرا، من ل ئۆپسا لالیان بڕز سنوور زاھیر ھناری ماموە، كاك خالیدیش چـــووە الی كاك نـــوزاد عومر ئاغا
ناوی شارەكیم لبیر نماوە.* من، ك ل ئۆپسا بووم، ل مای كاك ســـنوور ل رۆژانـــی ٩ و ١٠ و ١١ و ٢٠٠٩/٤/١٢، برایكانی سنوور (كاك رەوەز و برزۆ) بردەوام سفرو خوان و داوەتیان دەرەخســـاند، ناكرێ ئو جوامر و دەستوایی خزمتی خۆیان و خوشـــكان و ھاوسرانیان فرامۆش بكـــم، كـــ وەك مای خـــۆم بوون
ماكانیان.* لـــ ٢٠٠٩/٤/١٣ لـــ فۆكخانـــی ستۆكھۆم برەو فۆكخانی ئۆسۆ/نرویج، برێ كوتم، كاك ســـنوور خۆی و ماڵ و منداكانی ب ئوتۆمبلی خۆی ھاتن فۆكخانو بری كردم، ل نرویج كاك شماڵ حاجی ئحمد ل خوشـــكم كچ ی، ككزانو خپشوازیمدا بوون، ئیتر ل نرویج تا ٢٠٠٩/٤/٢١ ھشـــت رۆژ ماموە، ئو شـــتر ئاماژەم بی پخزم و برادەرانناوەكانیان كـــرد، زۆر خزمتیانكردم گ لشار و شارۆچك و شونوارە گشـــتوگوزارییكان و مژووییكان كردم، بگای جـــوان جوانیان پو جســـیارەكانی خۆیان و ب مسرەفی خۆیان، ھر ل پاركی ڤیگالند/ئۆسۆ، ك بدەیان پیكری لبرد تاشراوی گورە و بچووكی ســـرنج راكشـــی ســـیری تیای، لگـــڵ منارەیكی برز بـــ پیكری مرۆڤـــی بیكوە نووساو ھچوو برەو ئاسمان، لو پیكرانی ئو پارك، ھر پیكرك جـــۆرە دەربینكی ھونریانی خۆی
شـــاریش، ك شـــاركی گشتیاری و مژوویی و درینی، شـــاری فردیك ستات، بناوی (گملبی) لسر دەریا و پ ل دارو درەخت و كشتی و پاپۆڕ و بلـــم و خانوو و تـــالری كۆن و شونگی درین، بۆنی درین و ئسپ و ئارەبان و كلتـــوور و كلپووری ل رز دەبووەوە، جگب نی لرەســـسارپسۆرگ، ك دوو شوی تیا ماموە، ل ھمـــوو بلزەتتر ل باشـــووری نرویج ل نوان نرویج و ســـوید، رووبارك جیـــای دەكردنوە، پردك لنوانیانـــدا ھبوو، بـــ ئوتۆمبل بۆ گشـــت كردن و پڕینوە بۆ سوید لوید�ا نازانم ناوی شارەك چی بوو، شـــاركی گورە بوو، نانمان لخوارد و ل ســـوپرماركتكی سوڕاینوە، لنـــوان ئو دوو وتـــ ل چوون و گڕانـــوەدا بازگیـــك رایانگرتین، كارمندك ریشوەیكی لوەرنگرتین، پۆلیســـكمان ندی، كسك تاخیری نكردیـــن، لبر ئوەی سیســـتمی ئســـكندەنافیو وتانی زۆربـــی وتانی ئوروپـــا و دەوروبری، زۆر لك نزیكن ل زۆربی بوارەكانی ژیاری و ژیان و ھسوكوت و داب و نریت، بۆی چۆنم بیست و چۆنم خوندەوە، ئو تبینی و ســـرنج و بۆچوونانم لـــال گل بـــوو، بتایبتی منكی ل كوردســـتانی كوردكی رۆژھتی عراقدا، ك ئـــم وتانی ناوم ھنا لو ســـفرەدا، دۆخ و بـــاخ و ناخ و چاخ و ژینگو سیســـتم و گوزەران و ژیان و سربردە وسركردە و دەست و الینی ژیاری و گشتیاری و كلتوور و داب و نریت و زانست و تكنلۆژیا و پشكوتنكانیان، ب براورد لگڵ
كانی الی خۆمان لت و ئینســـانوزۆر رووەوە، ل زۆر بوارەوە، ئاسمان و رســـمانمان جیـــاوازە، بۆی چند خاـــك بتایبتی الینـــی ئرنی (ئیجابی) ئو وتان دەخمڕوو، بۆ ئوەی ســـوود ل بابت ئرنییكان وەربگرین، لـــ ئایندە وتكمان بۆ پشـــكوتنی و برەوپشـــوەچوون الســـاییان بكینوە، پیـــرەوی ئو كاران بكین و عقلیتمان گۆڕانكاری بســـردا بـــت، بـــرەو عقیتی شارستانی و ژیاری و سیاسی و ھوری و ئازادی و خۆشگوزەرانی و ھروەھا
:وە بۆ نمونخۆماندا بچینب١- ئوەی تبینیم كرد، ل ســـوید و نرویج، كباســـیان بۆكردم و خۆشم ھســـتم پكرد، ك میوانیـــان دت، تلفزیۆن دەكوژننـــوە، بۆ ئوەی كتری بگرن و قســـی یقســـگوێ لبكن، نك وەك الی خۆمان، خاوەن مـــاڵ و خانخوـــی خریكی گۆڕینی كناـــكان بـــ و زۆر قســـ و باس لبین بچ و گڕەالوژەیك دروست
.ب٢- لـــم دواییانـــدا خریك لالی خۆمانیـــش بایخ ب گۆڕســـتانكان دەدرێ، شـــورەی جوانی بۆ دروســـت دەكـــرێ، دار و درەختی ل دەڕونن، ل وتانی ئوروپی گۆرستانكانیان ھندە پیرۆزمنـــدی ھی، ب گوڵ و گوزار و دارو درەخت و بردی مڕمڕ و جامخانـــی جـــوان و مۆمدانكان رازایتوە، ببۆنی گوو پشواز كراو، ناحقی نبـــوو كوردكی الی خۆمان لنو گۆڕســـتانكی ئوێ وەســـتا و تزی دەچرەدا مرۆڤ حتی:(لوتووی
مردن). ،دایك دەبك لمندا وێ، ك٣- لقورســـكی بازنیی زیوین، ركوتی لدایك بوونی منداك ب رۆژ و سعات و مانگ ب ھكندراوی لگڵ ناوی منداك و رۆژی داواكردنی ل ھژدە
سایدا بۆ سربازی ل ھكندراوە، ھروەھـــا ونیكی منداك و چند دیاریك دەنرن مای باوك و دایكی م لو دیارییمن خۆم ئـــ ،كمندا ركووكی للمان كـــی كاك ســـمانرویج بینی، كچی كات ئم چووین بۆ ســـفارەتی ئمانیا لـــ ئنقرە ڤیزە دەربھنین، سیریان پھاتبوو، زۆربمـــان رۆژی لدایكبوونمان ٧/١ مووان لوەی ھنووســـراوە، وەك ئیـــك رۆژ و مانـــگ لدایك بووبین، من خـــۆم یككم لوانی تا ئســـتا رۆژی بۆ دانگیرســـاندووە، مۆمكم لدایكبوونم، چونك تا ئستا نازانم چ رۆژ و مانگك، ئگر پرسیاریش بكم رەنگ پم بن: سای بفرەك بوو یان
سای گرانییك یان و یان......ھتد.٤- لـــ رگاو بان ئگـــر رووداوكی ئۆتۆمبلی لكوتوە، ئو سیارەی دوای ئو، ئگـــر رانگرێ و فریای نكوێ، ئوە ترومبلی پاش ئویش ،ی قورسدەكات و سزاكشـــكاتی لچونكـــ كاتـــ مۆتـــی لخوڕینی ویســـتپ دەردەھنـــن، ئۆتۆمبـــل رییوتـــن و چارەســـدەورەی فریاكناكاوەكان رووداوە ســـرەتاییكانی شارەزابن، ئگر رووداوك ھات رێ بۆئوەی تا ترومبل و تیمی فریاكوتن نجامدابو كاری خۆی ئئ ،ج ندەگ
.كرەتاییرە سوەك چارەس٥- منداڵ تمنی ل (١٢) سای كمتر بت، قدەغی ل پشوەی ئۆتۆمبل سوار بكرێ، سرپچیكر سزا دەدرێ، ھتا نابت ل پشتوەش ل ناوەڕاست دابنرت، بكو لپشـــت ئاژوەر یان نفری تنیشـــت ئـــاژوەر، ئویش دەبسترتوە، كورســـییك لسر
جگ لوانی تر، ك دەب ھموویان خۆیـــان بـــ قایـــش ببســـتنوە، لناو شـــارو لدەرەوەی شـــاریش، كچی لالی ئمدا ســـالیتی سیارە دەكرتوە، منداڵ ب پوە دەوەستت، یان سریان ل جامی سیارە دەردنن
یان و یان....ھتد. شـــتخانی كافتریا و چزۆرب ٦- لو باڕو رســـتورانت و شـــونگكانی حســـانوە و رابـــواردن و مۆمدانی بچووك گورە دەبینرێ، ك لســـر دادەگیرسنن، بۆت دادەنیشی مزك جوانـــی دیارییكـــی وەك یكـــم بخرھاتنـــ، دووەم بۆ پاكردنوەی ھناس و دوكڵ و بۆنی ناخۆش، بۆ
سرووی سر مزەك برز دەكاتوە.٧- زۆربی رگاكان ب كامرا چاودری دەكرێ، لسر ھلی سپی راكشراوی سر شقامكان، نمرەی ئاژوان دیاری كراوە، بۆ شـــوفرەكان (٥٠كم، ٨٠كم، ١٢٠كم) ئگـــر ئاژورك لو پیەوە دەرچوو، ئوە سزاكی بپی خرایی و ســـرپچییكی بۆی دەنووسرێ، ئگر ئاژوریش گللیـــی و ناڕەزایی سرپچینكی ونی ئوە ھبت،
گیراوە، ب ڤیدیۆ بۆی لدەدەرتوە. لـــ خۆشـــبوو، كاتـــ٨- زۆرم پئۆســـۆ بووم، بینیم ل كناكانی وای كوردســـتان تلفزیۆنكانـــی پایسكیل كرنڤاكی ب نیشاندەدا، ئاژوان سازداوە، ك وەزیری خوندنی بـــا و چند لپســـراوكی حكومی و حزبـــی لگڵ خونـــكاران، یكمین ئزموونی لـــو بابت پیەو بكن، ك سوودمند دەبن ل كم كردنوەی ھاتووچۆی ترومبـــل و قباغی و پیس كردنـــی ژینگ، بم بداخوە، ك لئوروپـــا زۆر ب فراوانی، ھتا ســـرۆك وەزیرانیان سواری پایسكیل كی بچووك لقاموێ شـــل ،دەبتنیش شـــقام گشـــتییكاندا، بۆ ،یەوان ھـــســـوار پایســـكیل و پ
لسردەمی نۆزدەییكان بایخ بم شارە دراوە، چی ل رووی ئیدارییوە وە، بۆیرووی جوگرافیی چی لـــكۆنترین نوزییكان لســـردەمی نخشـــی دۆزراوەتوە، ك شاری كراوە، نـــو لســـر كركووك ش لینم وردەمی خوریش ئسلمۆزەخانی "بنسلفانیای"، شونی ركووك وایكردووە، كجوگرافیای كئم شارە بكوت سر گورەترین كگی نوتی ل ناوچی عراقدا و دەومندی ناوچك وای كردووە، تردەوامی ببربم شـــارە بئ كسرچاوەیك بۆ ئوەی داگیركران ئاپۆڕەترین ســـری، نـــچاوببكوردستان باشـــووری ل شـــون س ل(٥٣) ك ركووكســـتانی كئدەگڕتوە (١) كچك ھۆیكانیشی بۆ دەومندی ناوچك ب سامانی ژـــر زەوی، بتایبتی نوت وەك لـــ چاوگكانـــی باباگوڕگـــوڕ، زەنبوور، بای حسن، نك تنیا ل كوردســـتان، بكـــو ل ھموو وتانی تـــری رۆژھت و گشـــت جیھان، ل یكم ئینســـكلۆپیدیای كركووك شارژوودا كم توركی ل ل شـــارەزوورە لیـــوای ناوەندی و كوردستان (موســـ)ی ویالیتی (١٦٠)كـــم ل باشـــووری رۆژھتی شاری موس، ل ژر ریزە گردكدا لـــ رۆخـــی دەشـــتكی بردیندا، ،(ی خاسز) مدھی ئر زســـل(٣٠٠٠٠٠) ھزار كســـی دانیشتوانی كركووك نـــاوی ھروەھا ،یھلچندیـــن ســـرچاوەی درین و ئنسكلۆپیدیای جیھانی باسكراوە، ل تازەترین ئنسكلۆپیدیای تازەی دانیمارك پناسی شاری كركووك وا كراوە، كركووك شاری كگی نوتییكان، ك دەكوت باكووری ل كشـــوە براقتـــی عرۆژھكوردســـتان و (٢٥٠)كم ل باكووری
.غداوەیببپی ھلكانی پانـــی و باكووری تودەك یم ناوچگـــۆی زەوی ئنـــوان بازنی پانی (٣٤) پل لالی باشوورەوە (٣٥)ی باكوور بو پیش ر، كســـرمی گناوچ تودەكزستانی سارد و باراناویی و پلی گرمی نزم دەبتـــوە، ل ھاویندا زۆر گرمـــ و پلـــی گرمی برز وە كشـــتوكاڵ زیاتر پشت بتدەب ســـتو ئاوی بچووك دەب جۆگدەریاو دەریاچی ل نیی، ب زۆری گنم و جۆ ل دەشتكانی كركووك دەكرت و پشـــت ب بارانی وەرزی
دەبستت.ل مژوودا كشـــتوكاڵ و بازرگانی ئابوورییكان بزاوت پشوەی لبوونـــ، كركـــووك وەك شـــارو و ناوچـــ گرنگ ســـ الینكی ناوچیكی رابردوودا ل ھبووە، كشتوكای، ســـر ری بازرگانی،
بورھان ئه مین / ئه مانیائه رکه کانی ڕاگه یاندنی ھاوچه رخ گه لـــ زۆرن ،له گرنگترینیـــان و کۆمـــه ڵ وشـــیارکردنه وه ی پشخســـتنی باری ڕۆشبنیری و کولتوری فه رھه نگیه تی،ھه روه ھا و گشـــتی ڕای دروســـتکردنی و ھه واڵ له ئاگادارکردنه وه یان ڕووداو و ...ھتد به ســـه ربردنی کاتکی خۆش بۆ وه رگر ( خونه ر یان گوگر یان بینه ر )یه ککه له و ئه رکه گرنگانه و دروســـتکردنی چه ند ساتکی خۆش و کامه رانی و حه ساندنه وه ی ھه ســـته کانی وه رگـــر زۆر گرنگـــن و ده بـــڕاگه یاندن بیانخاتـــه ھه وه ین پالنه کانی خۆی، به م به داخه وه تا ئستا له ڕاگه یاندنی کوردیدا ئـــه م الیه نـــه وه ک پویســـت بایه خی پنـــه دراوه ، به حزبی وای کردووه ده زگاکان بوونـــی که وتار ، سیاسه ت ،گفتوگۆ، دیداره سیاســـیيه کان، ھه واڵ، شرۆڤه کردنی ڕووداوه کان به شی شریان به ربکه وێ، خۆ ئه مانه ش ئه رکه گرنگه کان جبه جده که ن، به م به شـــکن و ناکرێ ئه وانی
دی فه رامۆش بکرن.که سانی ئاسایی ،چینی گه نجان و الوان، ژنان به گشتی، به شکی زۆری پیاوانیش که وه ک وه رگری ئاســـایی دوورن لـــه نوه نده
سیاسيیه کان حه ز به به رنامه ی جۆراو جـــۆر ده که ن، که که مک له کـــه ژی سیاســـی و ڕووداوه جه رگبه کان و مشتوم دووریان بخاته وه که مک به دیار به رنامه بحه ســـنه وه، ھه مه ڕه نگه کان به رنامـــه ی ( من جیـــاوازم ) له که نای ته له فزیۆنـــی زاگرۆس یه ککه لـــه و به رنامانه ی کـــه کاتکی فه راھه مکردنی ڕچکه ی خۆش و به سه لیقه ی بۆ بینه رانی گرتووه ، ئه م به رنامه یه یه ککه له پۆژه کانـــی ھونه رمه نـــد ( ئارامۆ ) و کچه بـــژه ر (ئه ڤین ) پشکه شـــی ده کات، بیرۆکه ی پۆژانه ئه و جۆره ئه نجامدانی بۆ ڕاگه یاندنی کوردی له وانه یه بـــه م تازه بـــت، شـــتکی به ڕاگه یاندنه کانی ڕۆژئاوا نامۆ نیيه و له و جـــۆره که نانـــه دا ده یـــان به رنامه ی له و جـــۆره ھه یه و ستاندارتکی جیھانیيه، ده قـــاوده ق له (من جیـــاوازم) به رنامه یه کی ســـانه ی که نای ته له فزیۆنی ئه مانی ( ئار تی ئل ) به ناوی (سوپه ر تالنت ) یان وه رگیراوه، ئه و ھاوشوه کانی به م به شوه یه کی ســـاده تر، سوپه ر ستار یه ککه له به رنامه ھه ره بریقه دار و سه رکه وتوه کانی ئه و که ناه و ملیۆنه ھا بینه ری تایبه تـــی خـــۆی ھه یه، لـــه ئاســـتکی ھه ره بـــه رزی دیکۆر ئاماده کـــردن، پشکه شـــکردن، ده رھنـــان، ڕوناکی...ھتد دایه و بیرۆکه ی سه ره کی به رنامه که له وه وه ھاتووه، که ده ب که سی به شداربوو داھنانکی تایبه تی بدات، نیشانی جه ماوه ی خۆی کـــه له وه وپش لـــه به رنامه که نه کراب و جی سه رســـوڕمان بت، جا ئـــه و داھنانه ده کرێ ھونـــه ری یـــان ھـــه ر بوارکی تربت، که خه کانی ئاســـایی نه توانـــن ئه نجامـــی بـــده ن، به شـــداربوو به چه ند قۆناغکدا
ده ڕوات تاده گاتـــه کۆتایی و له ڕی لیژنه یه ک کـــه پکھاتووه له خه کانی دیارو شـــاره زا له بـــواری ڕاگه یانـــدن و خه تی کۆتاییش بریتیيه له ١٠٠ ھه زار یۆڕۆو له گه ڵ پشکه شکردنی ھه ر ئه لقه یه کیشدا ڕۆژنامه کان باسی لده که ن، ھه یده ســـه نگنن و الیه نـــه خه راپه کانی بۆ خونه ر له ئقـــه ی ڕوونده که نـــه وه، کۆتایی ســـای پـــاردا پیاوکی بکاری ھه ژار و گه ڕۆک به ھۆی ئه وه ی بـــه ئامرکی بچکۆله ی فوداری ســـاده و ســـاکار توانی کی زۆر خۆش بژه نبه ده م ئاوازو ببته جی سه رسامی جه ماوه ر و لیژنه و ئاماده بووان، خه تی کۆتایی برده وه، کـــه ١٠٠ ھه زار یـــۆرۆ بوو، ئـــه و کابرایـــه له دائیره ی سۆسیال بیمه ی بکاری وه رده گـــرت، که الیه نـــی که می مســـۆگه رده کات، ژیان بژوی ھه رکـــه خه ته کـــه ی بـــرده وه حکومـــه ت بـــه بیارکـــی یارمه تیيه که یـــان بـــی، ئه مه بوو به سه ره مانشـــتی زۆربه ی به تایبه تیـــش ڕۆژنامـــه کان، ئه مانی به ناوبانگی ڕۆژنامه ی ( بیـــد ) تا ده دوانـــزه ڕۆژش دوای ئـــه وه ھـــه ر له ســـه ریان ده نووسی، مشتومکی زۆری له نوه نده کانی حکومه ت نایه وه، که ھه ندکیان پیان وابوو نابت ھاوکاريیه کانی ئه وه وه به ھۆی ببن، به کو ئه و پیاوه داھنه وه ده بت ده ستی بگیرت، به مجۆره ئه م به رنامه یه بووه وروژاندنی مه ســـه له یه کی تایبه تی، کـــه په یوه ندی به ٤- ٥ ملیۆن بکاری
ئه مانیاوه ھه یه.وـــرای ده ستخۆشـــیمان لـــه و ھونه رمه نـــد ئارامـــۆی ســـتافه که ی، کـــه توانیویه تی تـــازه کردنه وه یه کی الســـایی بھنته ناو ڕاگه یاندنی کوردی و جه ماوه رکی زۆر بۆ ئه و به رنامه په یدابکات، ھاوشـــوه کانی و به م (من جیـــاوازم) کۆپیيه کی جیھانیيه کانه، که ناه کتومتی بـــه م به شـــوه یه کی الوازتر و ئـــه وه ی ئاماژه شـــی پ به ب
بکرت په خشـــوبوده کرته وه ، السایی کردنه وه خۆی له خۆیدا ھونه رکه بـــۆ خۆی به مه رجک بتوانرـــت ئه گه ر به رھه مه کـــه باشـــتریش نه بت ھـــه ر ھیچ نه ب خۆی له قه ره ی ڕه سه نه که بـــدات، به م لـــه وه ی خۆماندا کی گه لبه شـــداران له ئاســـتنزمـــدان ،زۆربه ی به شـــداران، ھه ده پـــه ڕن، گۆرانـــی ده ن، السایی که سی تر ده که نه وه، که ئه مانه کاری ئاســـایین و ئه گه ر شـــه رم له دابونه ریت و که لتوور نه بـــت ده کرێ ھه ریه کـــک له ھاوته مه نی ئه وان ئه نجامی بدات، لیژنه ی ھه سه نگاندنیش به پی ئاستی به شـــداران ھه سوکه وت ده کات به بـــ ئـــه وه ی بتوانن به قه ناعه تـــه وه بیار بده ن، که ئه و که ســـه توانیو یه تی شتکی تازه پشکه ش بکات، ئه گه ر به وردی باســـی ئاستی به شداربوو بکه ین ده ب ئـــه وه بزانین، که ئه وه ی ھاتـــه ته له فزیۆنه کـــه و په یوه نـــدی کرد و وتـــی من به ھره یه کی تازه یان داھنانکی تازه م ھنـــاوه ، ئـــه وه نابت به رنامه که وه ، بخرته یه کسه ر به کـــو ده بـــ ھه وه ین جـــار لیژنه یه کـــی پســـپۆڕ بژنگیان بکات و چـــاک و خه راپـــه کان لک جیـــا بکاته وه ئینجا بیار له وه بده ن، که ئه و که ســـه له شاشه که نیشان بدرت، که ئه و قۆناغه پی ده ـــن (ئه زموونی ســـه ره تایی) یـــان (قۆناغـــی ســـه ره تایی) ده که وته پـــش قۆناغی یه که م، که ســـی به شدار کاتک ئه م قۆناغه ده بت ته نھا مافی به شداربوونی به رنامه که ی ده رتـــ و ھیچی تـــر، ئینجا توانـــاو داھنانه کانی ده خرته بـــه ر دیدی بینـــه ر و لیژنـــه ی داھاتوو ھه یده ســـه نگنن، که ده چتـــه قۆناغه کانـــی تریش ده بت سیسته مک ھه بت لیژنه کاری له سه ربکات، نه ک به شدار بۆی ھه بت به ئاره زووی خۆی الیه کی به رنامه کـــه داگیربکات، به كو ده بت کاتکی دیاریکراوی بدرتی تا له و ماوه یه دا که چه ند
ده قیقه یه بتوانت به رھه می خۆی پشـــکه ش بکات، جگه له وه ش گه ل جـــاران ســـۆز و عاتیفه کارده کاته سه ر بیاری لیژنه، بۆ نموونه کاتک له به شدارک ده پرســـن ئه گه ر خه ته که ت بۆ ده کـــه ی دهده رچوو چـــی لبۆ فنه شـــت به کاری ده ھنم، ھه نـــدێ جـــار ئـــه و قســـه یه کارده کاته ســـه ر بیاره کـــه و له به ر خاتری وه می به شداره که ده یبـــه ن بۆ قۆناغکـــی دواتر، ھه روه ھا ســـه رنجی ئـــه وه ش ده درێ، کـــه ئه و جه مـــاوه ره ی که داشنیشـــتوون به شوه یه کی نه رنـــی کارده که نـــه ســـه ر ھاتووه به شدار بیاره کانیان، گۆرانيیه کی زۆر ناخۆشی وتووه قۆناغکی بۆ بردوویانه که چی تـــر، پم وایـــه ئه گـــه ر لیژنه ئاستی به شداران به ھزتر بکات، ئه وا به رنامه کـــه زیاتر له الیه ن وه رده گیرـــت، بینه رانـــه وه الیه نکی گرنگـــی تریش ئه وه یه که لیژنـــه ی بیـــارده ر نابت ئه وه نده بـــوار به خۆیان بده ن، که قســـه بکه ن، چونکـــه بینه ر بزارده ب و به تایبه تیش ھه ست ده کرێ ئه و قسانه ی که ده یکه ن دووباره ن و ھیچ شـــتی تازه یان تدا نيیه، بۆیه کورتی و پوختی بیار و قسه کانیان له خزمه تی به رنامه که دا ده بت، کاک نزاری ئه کته ر له بیاره کانیدا ھه ندک درژدادڕی ده کات، که له تام و له زه تی به رنامه که که مده کاته وه ، خاکـــی تریـــش که بـــۆ ئه و به رنامه یه و ھه موو به رنامه کانی تر پویسته ئه وه یه، پشکه شکار ده ب خه ککی پسپۆڕ بت له و ،نـــبواره ی کـــه به رھه می دئه ڤین پشکه شکارکی به توانایه و جه مـــاوه ری تایبه تـــی خۆی ھه یه، به م س به شی شاشه ی ته له فزیۆنـــی زاگرۆســـی بـــۆ خـــۆی داگیرکردووه، کـــه پم وایه ئه وه ش کشـــه یه که بـــۆ بینه ر، چونکه ئـــه وه ی زیاتر و ناشـــیرین ده رده که وێ، زیاتر ده ب و خه کی خۆشی ناوت، ئه و بـــژه ره چه ندین به رنامه ی
تری جۆراو جـــۆری ھه یه جگه له به رنامه تایبه تيیـــه کان، بۆ بۆنه نیشـــتیمانی و نه ته وه یی و کـــبک و کشـــبپ و ڕاگه یانـــدن و پوپاگه نده و....ھتد، که ئه مه له پســـپۆڕیه تی بـــژه ر که مده کاته وه، ئه گـــه ر سه یری که ناه پۆفیشیناه کان بکه ین ده بینین بـــژه ری ھه واڵ و وتـــار و به رنامه و ڕاگه یاندن و پوپاگه نـــده کان جیـــان و ھه ریه که یان کاری خۆی ده کات، که ســـ نیيه له ھه فته یه کـــدا چه ندین به رنامه پشکه ش بکات، وه ک چۆن به رنامه که شتی تازه و داھنانـــی ده وێ، بینه ریـــش ده موچاوی تازه و ھونه ری تازه و شوه ی تازه ی ده وت، ئه وانه ی دووباره و ســـباره و چه ندباره ده بنه وه ده چنه قابی سواوه کان و بینه ر چژیـــان ل نابینت، بۆیه ھه رھیچ نه بت ده کرێ ئه و پشکه شکردنی ئه رکی خاتوونه بگرته ھه مه ڕه نگه کان به رنامه ئه ســـتۆ و ئیدی واز له وانه ی تر بن، بۆ به رنامه کـــه ش باش نیيه ، که جاروبـــار ته ده خولی سه ر بیاری ئارامۆ و ئه ندامانی لیژنـــه ده کات، که ھه ق وایـــه ته نھا پشکه شکارب و ئیداره ی به رنامه که ھه ســـوڕن، نه ک ڕای خـــۆی بـــدات و کاربکاته
سه رئه وانی تریش.له شـــوه ی دیکۆر و ئکسسوار و ونه گرتـــن و ده رھنایشـــدا به رنامه که له ئاستکی به رزدایه و به زه وق و سه لیقه یه کی باشه وه کاره که به رھـــه م ده ھندرت و له وه ده چت بوودجه یه کی باشی بۆته رخـــان کرابت، ئه گه ر ئه م سه رنجانه به وردی وه ربگیرن و خاوه نی پۆژه بیه وت به رنامه که به ڕاســـتی بکاته (من جیاوازم) ده بت دان بـــه و که موکورتیانه دابن و ئه و تبینیانه به سنگکی فراوانـــه وه وه ربگرت، ئه گه رنا تا ئستا به شدران جیاوازیيه کی ئه وتۆیان نه بـــووه و له جیاتی ئه وه ی به ره به ره ئاسته کان به رز ببنه وه وا خه ریکـــه داده به زن و
زیندوویتی كلتوور بپارزن؟ - بمانوت و نمانوت ھونر زمانكی تایبت بۆ تگیشتن و بیكتری. گالن ئاوتبوونی بتایبتــــی لڕوانگی ئاكار و زۆرجار .راســــتگۆیان نرتی ــــدەكات كر وامــــان لھونــــزیاتر لیك نزیك بكوینوە مژووەكانی كــــ رادەیی بو یكتریش بھی خۆمان بزانین. قۆناغ لھمــــوو ئادەمیــــزاد ژیانیدا یككانی لدوای یك ر و بــــھونــــبــــرەوی داوە بچمككی گرنگی داناوە لژیانی تــــا وای لھاتووە رۆژانیــــدا ھونــــر بووە بــــ زمانحای و ل دەروازەی ھونرەوە قســــی لگڵ نوەكانی داھاتووی خۆی
كردووە.. لرەوە دەبینین ك پشـــكوتن لسردەستی داھنانكانیش و
قینراســـت ھونرمندانـــی و برھـــم تـــھاتوونسومبوولی بۆت ھونرمندیش
مرۆڤایتی. مـــن لـــرەدا ناموـــت بـــاس لمژووی ســـرھدانی ھونر بكـــم. بـــم بۆ راســـتگۆیی و وەیئ راستییكم سلماندنی ك"دروستكردن و سرپ خستنی تیپكـــی گـــورەی وەك"تیپـــی نتوەیـــی میللـــی ھونـــری سلمانی" ل بارودۆخكی ناسكی وا كـــ لـــ ١٩٩٧/٨/١ لالین چند ھونرمندكی ب ئزموون و خمخـــۆری بـــواری ھونری میللـــی و پشـــتگیری و كۆمكی حكومتی ھرمی كوردســـتان و لخۆبردوویی و ب گودان ھیچ مبســـتكی الوەكی و تایبتی ئو گروپـــ جوانـــ. راھنرە "١٩٩٨/٤/١٨"تواناكانـــی لـــببكۆمك تابلۆی قشـــنگ و جوان ھاتن سر تختی شانۆ زیندووكردنوەی و ناساندن بۆ
بشـــك ل كلتووركی رەسنی دوور رابـــردووی نتوەیـــی ل كـــی تـــازەی پوەین بـــتكنلۆژیـــای ســـردەم. دیارە ئم ســـركوتن خۆی لخۆیدا داھنانكـــی مزن بوو ل ھونر و برەودانكیش بـــوو، ك دوای نھامتییـــكان جاركـــی تـــر ھونر كوتوە سر قاچكانی، میللـــی بتایبتی"ھونـــری "شـــاكاركی مزنـــی لمژووی
ھونری كوردی تۆماركرد. ھشـــتا دەنگـــۆی ئم شـــاكارە لگوچكی عاشقانی رییھونكلتـــوور و نریتـــی كۆمیتی ھر دەزرنگایوە و كپ نببوو، جاركی تر"تیپی ھونری میللی كی تر و لرەنگ وەیـــی" بتن ٢٠٠٠/٩/١٣ كی تردا لـــنانداھب"٥"تابلۆی قشنگ و رازاوە، ك پـــ ل نریتكـــی كوردانی ســـرجم ناوچ جیا جیاكانی كوردســـتان بوو ھاتوە ســـر تختی شانۆ و چرایكی دیكی
ل شـــوەزەنگی لبیرچوونوە پشـــتگوێ خســـتنی ھونری و رەســـنی میللـــی داگیرســـاند، لرەدا"تابلۆ"قشنگكانی تیپی جوور لری میللی ھـــھونـــتككان و موزیـــك و ئاوازی ئاڵ و وا ن و چ لكوردی رەسرەنگینكانی بوون جی باســـی ھونرپروەران. و ھونرمندان ب ســـمینوە و دوودی كوڕان و كچانی تیپ ببـــش نبوون ل ئاھنگ و سما كوردییكان لســـرجم بۆنـــ نتوایتی میشـــكان، ھو نیشـــتیمانییپشـــنگ و ســـرقافل بوون. تا وای لھـــات راھنران زیاتر و زیاتـــر بوون جـــی متمان و بـــاوەڕ بخۆبـــوون و بگوڕ و تینكی تـــر لـــ ٢٠٠٢/٥/١٢ بۆ جـــاری ســـیم وەرزكی تازەی پ لئومد و ھیوایان خســـتوە بر دیـــدەی تامزرۆیانی بواری كوردەواری. نریتكی و كلتوور تا وای لھات تیپی ھونری میللی یكمین"فیستیفای ھپڕك و ســـلمانی، ل میللی" ھونری لـــ ركوتـــی ٢-٢٠٠٤/٩/٥ بۆ چندین تیپی میللی لناوەوە و كوردســـتان، ھرمی دەرەوەی ك بووە مایی سرنجاكشانی
ستاف: سعدول نووری، جوھر شخانیب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ھیمداد حوسن
ژمارە ٥٠ - ١١٨، ھینی ٢٠٠٩/٥/٢٢ی زایینی
٢٧٠٩ی كوردیجۆزەردانی
14
دروود بۆ ئحمد ئاتانھمیش كورد بدەست شۆڤنییتی ئــــو بادەســــتكانی نتــــوە زۆر و بكوردیان ب ی، كتانوویستی خۆی بسردا دابشكراوە، تای و ئازاركی زۆری چشتووە، نموونی زەق و كسایتی دیاری نو الپڕەكانی مژوو و نو گۆڕەپانی بگی حاشاھنگرن سیاســــی و لھــــر ســــردەم و شــــونكدا تا ب وەشر ئون. ھرچاودەكبئمۆ ئو نتوە توژاڵ و توژاڵ چند قاشكراو و لت و پتكراوە، بدەســــت ب ئایی و ب دەوتی و نبوونــــی كیــــان و ســــنوورەوە دەنانت، ب دیوكی دیكی ئم قسانم دەموێ بم فینی گچی ل وای ،وەكانتن شۆڤینییتی نتــــوەی كورد كــــردووە لخۆوە ر گوللب دان و سینگدانرھسو شــــۆڕش و راپڕیــــن بــــكات و ئدەبی برگری وەبرھم بنت، تنگتاوكراوە بچت شاخ، ناچار ژوان كــــراوە تفنگ لگــــڵ و ئارپچــــی و گرێ تقمنی كوردیش بدات، حزدەكات لنو و ئارمــــووش پخفی و پمۆ بخوت، گرم بردی نــــوەك بــــت ســــرین بفر لنــــو و و زریــــان و گردەلوولــــدا وەكوتكــــخ و كروشــــكخو بیباتوە، كسك ھی حزبكات تمنــــی گوڵ و الوتــــی و جوانی خۆی بھدەر و ب خۆشی و ئارامی بســــربرت، بوان شــــاعیری ناســــكی و جوانی و رۆمانســــی و شۆڕش "ھمنی موكریانی" دەت: كی خۆشــــم لنیــــا بیرەوەرییتزەمانــــی مندایم ھیــــ، ئویش ئوەی دەچووم ژوورێ و ســــرم وەســــر رانی دای مــــرۆت دەكرد و ئویش حیكایتــــی بۆ دەكردم، تا خو دەیبردموە. خۆ ھمووشمان ئوە باش سختی ژیانی گنجتی شــــاعیر دەزانین: ھشــــتا مانگك بسر شوی زاوایتیمدا رانبردبوو و ب قسی ئوڕۆ مانگی ھنگوینم تــــواو نكردبوو، كــــ بداخوە ئوەی نمدەویســــت رووبدا رووی دا و ئوی پم خــــۆش بوو بمرم و مان لكی بینم دیتم. ریســــنــــ ل ھالنكمان خــــوری. بــــووە شواو كۆمارەكمان رووخاو دوژمن
بسرمان زاڵ بۆوە. ھمــــن نموونیك لــــو دەیان و ســــدان و ھزاران نموونی تاكی كوردی، ك بم شــــوەی ژیانیان ین ھگوزەراند و "خۆشــــی دە
بم نمدیوە!". وەیــــم، ئوێ بیوەی دەمــــئجاروبار لــــرەو لوێ و تاكو ترا رۆشنبیر و نووســــر و شاعیرانی ئم نتوانی كوردستانیان داگیر كردووە، ویژدانی خۆیان ئاسوودە دەكن و ئاقــــ و ئاوەزیان دتوە م ژیانتاڵ و ئ م واقیعر و ئسسختی كورد دەگنوە بۆ فاكتری ندەخ نجرەكی خۆی و پســــســــر برینكان و بر ل "ئحمد ئاتان"ی رووناكبیر و رۆماننووسی بناوودەنگی توركیش كســــانكی وەك "ئیسماعیل بشكچی، ئۆرھان پامۆك، ئحمدی شــــاملۆ، مونیر ئلفزل، ھــــادی علوی.. ھتد"، تروســــكاییك دەخنوە ھناوی كوردان و رۆشناییك دەخنوە بر دیدەی ئم نتوە ئازارچشتووە.. قســــكانی ئاتان لــــوەدا كورت دەكموە: دەوتك ك ل ئاست خكی دەڤرك ئوەندە خاوەن رق و كین ب، چۆن چۆنی ئوندەرێ بڕوە دەبــــات؟ بجگ لم چما بڕوەی ببــــات؟ بۆچی توركیا بۆ بڕوەبردنی گلك ك ھندەی رق لیان، خۆی ب ئاو و ئاگردا دەدا؟
دروود بۆ "ئحمد ئاتان"، سو و حورمتی كوردانت ل بت.
دەخــــوازم ئم ســــرەتایك ئو زنییكاروانی ویژدان زیندوویی و م
بم داخكم ل ئاگرو مرگھیچ مودای ندای كفنیان كردە برگ
خواحا فیزت ب ڕۆی ببختمل بیرم ناچی كزەی دڵ و جرگ
( كزەی دڵ و جرگ ل چلی سروەی جوانمرگ) دا
میر ئمگیوون
ئه وه ڕاست نییه که باوکم کورد و
دایکم ئه رمه ن بوو.دایکم جوو بوو، باوکم عه ره ب.
باوکمم ده ناسیبه م ک ده توان دایکی خۆی
.بناسزیندانه وانک – پی گوتم
باوکی ئه م وه زیره دارکه ر بوو.به من چی ئه و کوڕی کیه
به و چی من کوڕی کمئه و پوه ستی ده سه ته - به سه ر
کلیلکدامن پوه ستی ئه وینم و
به رگه ی ئه شقم بگرمتا له باوه شی کچمدا بمرم.
میر ئمگیوون، میرکی کوردی سنوورپارزی ئیمپراتۆری بزه نتی بوو. سنووری ناوچه ی گۆلی وانی له ھرش و په الماری عه ره ب و تورک ده پاراست. پاشان دژی ده سه تی بزه نتییه کان ڕاپه ڕی. بزه نتییه کان ده ستگیریانکرد و چه ند ساک له کۆشکه کانی قوسته نتین به ندکرا. که
ھه ردوو چاویان ھه کۆی، ئه وسا ئازادیانکرد بگه ڕته وه ناوچه ی گۆلی وان.ئه م شیعره ، ڕه شنووسی شیعره کانی دیوانه و دوای مردنی بوکرایه وه . له م شیعره یشدا دیاره ، که گوننار چه ند دوودڵ بووه له ھه بژاردنی شووناسی میردا. به م که سای ١٩٦٥ دیوانه که ی
چاپکرد، تیدا دیاره که به سه رھاتی میرکی کورد ده گته وه .
ئا: مسته فا رابه ر - له نده نھه ندی نووسه ری به شـــمه ینه ت به ره خنه ی دورو درژ باسی كه م وكورتیيه كانـــی ڕژمـــی كوردی و كۆمه گا ده كـــه ن، ھه ندكیان له دســـۆزی خۆیانه وه بۆ گه ل و نیشـــتمان ، ھه ندكیـــش بـــه مه به ستی ده سكه وتكی گیرفان بۆ نموونه كه سایه تيیه كی تكۆشه ری له نازو ببـــه ش په راوزخراوی نیعمه تـــی دوای ڕوخانی رژمی ئوجـــاغ رۆن یان رۆشـــنبیركی له بیركراو ناوه نـــاوه لدوانك بۆ رۆژنامـــه ، رادیۆ، یـــان بۆ ته له فزیۆنك ده ده ن به مه زه نده ی خۆیان بوومه له رزه یه ك له ژر پی كه سایه تيیه كی ناوزڕاوی گه نده ڵ دروســـت ده كه ن، كه چی ره خنه ل گیراو ئه وه نـــده له خۆبایيه نه گوی پ ده بزوت نه پشـــی ھه راسان ده بت بگره ھه ندكیان له ناوخۆیان شانازی پوه ده كه ن، كـــه له ســـه ریان نووســـراوه ، له چاكترین بـــاردا ده م چه فتكی نـــاو ركخراوه كه ی یـــان كۆكه نووسه رك راده ســـپرن به چه ند دكـــی زبرو درشـــت وه المیان ده ده نه وه ، بگومان فه رامۆشكردن و وه م نه دانـــه وه ی ره خنـــه و پشـــنیازی به جـــ و خه كـــی دسۆزی كوردســـتان كاركی نا شارســـتانییه و به شكه له داب و نه ریتی دیكتاتۆره مھـــوره كان. پنكی كاتیشدا له ھه مان به م ســـه ركه وتووه بۆ ده م كوتكردنی ئه وكه سانه ی بیرۆكه و ره خنه و
پشنیاز پشكه ش ده كه ن! له ھه نـــدی گۆڤـــارو ماپـــه ری بیانیدا ڕێ و شـــونی زانســـتی ده ست نیشان كراوه ، پالنی توكمه داڕژاوه بۆ شـــواندن و كوشتنی
بیرۆكه و پۆژه و پشنیاز. ئه و به رزانه ی ھه میشه شه م كورم ڕه خنـــه بو ده كه نـــه وه كه ســـیش گويان لـــ ناگرت! خنكاندنی پیویســـته رگه كانی بیرۆكه و پیشـــنیازه كان بزانن، ھه به ت مه به ست ساردكردنه وه ی نووسه ری ئازاد و راستگۆ نيیه، چونكه بوكردنـــه وه ی ره خنه و بیرۆكه ی به سوود كه م تا زۆر بۆ گه شه پدانی كۆمه لگا كاریگه ريی خۆی ھه یه ، ئه گـــه ر ره خنه گری دوره ده ســـتی ده سه الت، توانا و شاره زایی ھه بت و ھه ندكیش بور بت چاكتر وایه نووسینه كانی به به گه و دیكۆمنت به ناونیشانی ڕوون و ئاشكرا نیشانه له مرۆڤه ده ست ڕۆیشـــتووه گه نده ه كانی بۆینباغی كۆمه ڵ بگرـــت، ناو گه نده ـــكار ڕاكشـــت، نـــه ك ـــودان و ســـووكایه تی پبه جنكـــردن، چونكه جنـــودان وه كوو گریان وایه له مرۆڤی ب ده سه تی ھیوا باو ده وه شـــته وه له ڕووی یاساییشه وه، ئه گه ر رووبه رووی دادگا بكرته وه سه رئشـــه ی بۆ ساز ده كات، جگه له مه ش ره خنه ی جنوئامز كـــه م وایه گیروگرفت به تایبه تـــی چاره ســـه ربكات، ئه گه ر به ناوی خوازراوةوه بت ، ڕه نگه جنودان جۆڕه نه خۆشيیه كی
ده روونی بت، ئه وانه ی په نای بۆ ده كه نه وه، به تاڵ ده به ن خۆیان باری ده روونيیان سووك ده كه ن. ئه وةی ڕاســـتیش بت نووسینی جنوئامز كاریگه ریيه كی ئه و تۆی نیيه له سه ر گۆڕینی خوڕه وشتی مرۆڤی به دكار، زۆریش ناخایه نی جنوفرۆش خۆشـــی په شـــيمان
ده بته وه. وه كـــی تریـــش ھه ندی كـــه س پیان باشه سه كۆی ئازاد ھه یت بۆ قـــاوو قیژو ھـــات و ھاواری پوپـــوچ، ماپـــه رو گۆڤـــاری تایبه تـــی ھه بت ( وه كـــو چۆن ســـه به ته بـــۆ زبـــو خاشـــاك داده نرـــت ) بـــۆ كۆكردنـــه وه ی به ر ھه مـــی نووســـه ری قه ـــه م ژه ھراوی و فره وژ و زمانشـــو بۆ ڕیگه چاره یه ك كۆله وار وه ك چاســـه ركردنی ئه و نه خۆشانه ی گرفتی ده روونی لـــه م بابه ته یان ھه یه تاكو ده رفه تی ئه وه یان ھه بی گرێ كۆره ی ناخیان له وێ به تاڵ
بكه نه وه. . چه ند ڕگایه ك بۆ كوشـــتنی
بیرۆكه كان به ناوبانگی گۆرانیبـــژی وه كو ســـیمۆن پـــاول ئه مریكـــی له گۆرانيیه كیـــدا ده ـــ: چـــل رـــگا ھه یـــه بـــۆ وازھنـــان یه كه یه كه له خۆشه ویسته كه ت. باسیان ده كات. ھه روه ھا ره نگه سه دان رگاش ھه بت بۆ كوشتنی بیرۆكه و پشنیاز، ئه م خاالنه ی خواره وه به ده ست كاریيه وه كراوه به كـــوردی ده ربـــاره ی چۆنیه تی
زینده به چاكردنی بیرۆكه كان: ١ - فه رامۆشـــی بكه: واته باسی بیرۆكه كه مه كـــه وای دانی گوت لی نه بـــووه با له بـــ ده نگیدا بخه نكت ئه گه ر ھه ر پویســـتی كرد سووكه ئاماژه یه كی بۆ بكه بل شتك ھه یه ، كه پویست
به باس كردنی نيیه.٢ - ڕه خنه ی ل بگره: ب بیرۆكه بســـه روبه ره پشـــنیازكی و بیرۆكه ی كه ســـكی نه شـــاره زاو بوده ه یه ئمه خۆمان بیرۆكه ی له وه باشترمان الیه ھه ر باسمان
نه كردووه. ٣ - له نـــرخ و به ھاكـــه ی كه م بكـــه وه: له عنه تی لی بكـــه بجبه جی كردنی ئه م پشـــنیازه زۆر زه حمه ته. ئاســـتی زۆر نزمه
كه كی نيیه ٤ - پـــی پ بكه نه و لوت ی ھه قرتنه، به گاتـــه وه گۆرانی به ســـه ردا بچه بی زۆر خۆشه بگومان ئه گه ر كه ســـك ھه بی ھه ندك به چاكی بزانی لی دور
ده كه ویته وه. ٥ - شـــی بكه وه: پرســـیار له خاوه نی بیرۆكه بكـــه له ھه موو الیه نه كانه كانی بكۆلـــه وه ئه و كه ســـه ناتوانی ھه موو سوچكی شى بكاته وه، ئه گه ر تۆ به پان و به رینی ل بكۆیته وه كلك و گوی داپاچـــی، بیكه یته گرێ كۆره و وازی لبنی، ده ق وه كو ئه و پارزه ره ی لدـــت له باتی تاوانبـــار شـــایه تمان له خـــاچ
ده دات. ٦ - تاقیكراوه تـــه وه : خـــاوه ن بیرۆكه كه ته نگاو بكه و ب پشتر بیرۆكه كه ت تاقی كراوه ته وه زۆر ی بكه لك بووه پنه زۆك و ب
بیروكه ت پوچه ه پشنیازه كانت بســـه رو به ره ، وه كوو كای كۆن
به باكه یت وایه . ٧ - پشبكی له گه ل بكه: الی خۆته وه بیرۆكه ی شیاوتر نیشان بده وای دانـــ پشـــنیازه كه ی ئه و له و باشـــانه نيیه كاری پبكرت، بیرۆكه یه كی ھه مشوه ی ئه و پشـــنیاز بكـــه و بیرۆكه ی ئه ویش وه الوه بن، چونكه كارت
پی نه ما.بكـــه: تیـــا گۆڕانـــكاری - ٨بیرۆكه یان پشنیازه كه به حه ماس و خۆش باوه ڕی وه رگره پاشـــان به ئاره زووی خۆت گۆرانكاری تیا بكه، بۆئه وه ی نه ناسرته وه
بیكه به مای خۆت. ٩ - پرســـیار باران و ســـه ر لشواندن: له جیاتی ئه وه ی ھرش بكه یته سه ر بیرۆكه و پشنیازه كه په الماری ئه و كه ســـه بـــده، كه بیرۆكه ی بۆ ھناوی پی ب ئه و كه سه ی ئه و بیرۆكه ی داناوه خۆی چيیه چ ده زانی ھه تا ئامۆژگاری ئمه بكات؟ ئیتر ئه مه به سه ئه گه ر كه سكی تر به ته مابیت سوودی
لوه رگرت. ١٠ - لیژنه یه كی بۆ ســـاز بكه: ئه مه یـــان ماچی ســـه ره مه رگی پشنیازكه ، بیرۆكه و ھه موو لیژنه یه ك له چه ند كه سك پك بینه بۆئه وه ی لی بكۆلنه وه له ســـه ر خۆیانی مشـــتومی بكـــه ن، ئه وانیش چه ند جارك كۆبونـــه وه ده كـــه ن و چه نـــد جاركیش كۆبوونه وه كانیان دوا ده خه ن سه ره نجام مردارده بته وه و به ھیچ كۆتايی دت. ئیتر ئاوێ
سونن پشكوتووترە. ی، ككراست ھ ی مامۆســـتا لئ *ئم ســـوودمان ل ئاییـــن نبینیوە، بۆ نموون عوســـمانی و تورككان، بۆئوەی ت بریعدەســـت و شـــ ت بگرنالفخفرمانەوایـــی بـــدەن، مزھبی خۆیان گـــۆڕی بۆئوەی ئـــو بۆچوونی، بپی ردەبھ بـــی شـــافیعی و ســـوننزھمخالفت بدەســـت قوڕەیشوە، فارسیش سوودی ل شیعگرایی بینیوە، بڕزتان
دەن چی؟ - من لگڵ شخكی عرەب"ابو جمال" ل سردەمی دوورخرانوەم بۆ حویج، باسی ئو كشیم رگشـــمكـــرد، دەیزانی من پ وە. بتبووم و تـــازە ھاتووممنی دەگوت: "صالە الكردی عادە موعبادە"تـــۆ ١٠٠ حج بكیت و نوژ بكیـــت و رۆژوو بگریت، ئوان ھروا دەزانن تۆ"مدیت"یت و ھیـــچ نازانیـــت. ئمـــ دینی بۆی وەرنگرتووە، حقیقیمان كشـــی بۆ دروستكردووین. من وـــای ئوە ئگر"ســـۆناتای وە، كنیتـــرۆح"ی مـــن بخو
دوو جارم چاپكردووەو زۆریشی ھمووی ل نووسراوە، لسر باشتریش، عتا قرەداغیی، من لو نۆڤلت"رۆژب"م نیشان داوە، .لمانی فارسییستم سبم ككاتـــی خـــۆی زەردەشـــتییكی ،ھانییســـفن ئك دەندھھندكیش دەن: میركی كوردی رۆژبیانیی، ئم پیاوە پیاوكی ھزرمند بووە، بۆی ناویان ناوە رۆژب، چونك رووی جوان بووەو ،رست بووینزەردەشتی و خۆرپكاتك زانستكی تواو دەبت، دەچـــت بۆ"مدائن"، لوێ الی قشیك دەخونت، تا زانستی دەبینت ،ربف مســـیحییت قشك دزی لخك دەكات، لو خت و دیارییانی بۆ كلسای دنن، لبن دارك دەیشارتوە، ئویـــش خبری لـــ دەدات و دەیكوژن. ســـرەنجام دەترست رۆژب بكوژن، دەچت"نسیبین" بـــۆ الی مترانـــك بخونت، لوش پی دەـــت من توانای
ماوە، چونكدەرس دانی تۆم نرۆژب یكجار زیـــرەك دەبت. ئویـــش ئامـــۆژگاری دەكات و پی دەت بۆ بۆ شام، ئویش دەچت و ل شـــونك دەســـت بخوندن دەكات، لوكاتدابوو پغمبری ئیسالم ئایینی ئیسالم رادەگینـــت، ئویش دەیوێ بچـــت بزانت ئـــم پغمبرە باســـی چـــی دەكات و چی پی؟ ھـــاوار دەكات و لمـــالو لوال دەپرست: ك لگڵ خۆی دەمبا بـــۆ مدین،"بنوكیالب" لوێ دەبن و بـــۆ بازرگانی ھاتبووندەن: پـــی ئوانیش شـــام، ئم لگڵ خۆمـــان دەتبین، دەتفرۆشـــین، لـــوێ بـــم و مانایـــت: بـــویـــش دەئعرەبییكی:"فی ســـبیل العلم یھون كل شىء"لگیان دەڕوات و دەیفرۆشن جوولكیك، ئیدی ســـرەنجام دەگات پغمبر و دوایی رزگاری دەبت و تا دوایی، شوو رۆژ پكوە دەبن، پغمبر ئشـــكوتی"حراء"خۆ دەچووە ئو ندەچووە پغمبـــر ھر كوە. رۆژ بش و ئحنافكانیش
دەچوون ئوێ. ئـــو دوو شـــتی فـــرە عرەب كـــرد، جاھیلییـــت و یكمیـــان خنـــدەق، ك ئوە بھیچ ئوان شارســـتانییتو شوەیك خندەقیان ندەزانی، دووەمیش ك ل شارستانییتی ساســـانیدا قاڵ ببـــوو، ئویش جمال د. بیناكردنی"قوس"ە، رەشیدیش پشتگیری كردم و گوتی: راست قوس ساسانییو عرەب كابرای ئـــم نزانیوە. ئمی خوندەوار بووە، رۆشـــنبیركی
ســـردەمی خۆی بـــووە. وەكو علی كوڕی ئبو تایب ك"نھج البالغـــ"ی ھمووی زانســـت و زانیاری و رووناكبیریی. دەت: "لـــو كان العلـــم مـــن الثریا، مبســـتی الرجل" ھذا لوصله العلم یعلـــم .یـــرۆژب لـــو االولین واالخرین. كوان قســـو بۆیش ھـــر نووســـینكانی؟ كس ناودارەكان گورەو پیاوە كچی خۆی نادات، ســـرەنجام .ی خۆی داوەتكك كچژارھسردەمی رۆشنبیری پیاوە ئم خۆی بووە، شارەزایی ل ھموو
ئایینكان ھبووە. خدیجـــی كوبـــرا قســـیكی ھی دەت: ئـــم پیاوە لگڵ پغمبردا ھتا بیانی باســـی فلســـفی یۆنـــان و گریك و مزدەكی و مانی و زەردەشـــتی دیكیان ئایینكانـــی و ھموو كاتك گوتوویتـــی: كردووە، ئم دوو پیـــاوە كۆ دەبوونوە، پغمبر ئو شوە ندەھات الی ئم، مبستی ل خزانكانی پغمبرە. پغمبر ناوی ناوە سلمان: "سمیتك سلمانا"تنیا تبوو بچوەی ھقی ئھ رۆژبپغمبـــرەوەو حرەمـــی ناو ئبوبكـــر نیدەتوانی ك كچی ر لگـــی، مخۆی دابـــوو پدەرگای بدابوایـــ. عومریـــش نیدەتوانی، ھروەھا عوسمان. پغمبر(د. ،یـــھ فرموودە خ) گوتوویتی "ســـلمان منا اھل البیت"، نیگوتووە عومر ئھل و بیتـــ یان عوســـمان ئھل و بیت، كـــ ب دوو كـــچ زاوای زانا ئـــو ســـلمان خۆیتی. و لرەب نییعـــ ك ،ورەیگسردەمی ئیمامی عومر ئم پیاوە پشتگوێ دەخرێ و كاروانسراو ی دەپ ،ك نانی دەدەنختۆ فرموودە مگەوە: "ال تروی الحدیث" ئویش دەت: دەیكم: راوییكانـــی دیكـــ دەن: عن فالن عن فالن، ئو راستوخۆ دەیگوت: سمعت رسول الله قال: سیر دەكا لم لھقی نایت، بۆی رەوانی مدائینی دەكات، ل بخنوە دووری بۆئـــوەی ریوایتكردنی فرموودە، ناچار ئیســـالم خلیفی فرمانی ب
دەڕوات.دارخورما لبـــن لـــوێ ئیدی دەخوـــت، لبن پنـــا دیوار بشوازو لكاتكدا دەخوت، ئمۆقائیمقامـــی سیســـتمی راپۆرت دیســـانوە مدائینـــا. نووســـكان دەن: ســـلمانی فارســـی ھیبتـــی ئیســـالمی لیفوە خرئبشـــكاندووە. ل ـــت، كرری بـــۆ دەنبـــخقسرك بۆخۆی دروست بكات، ،یدییـــت: چ قویـــش دەئمنیش خلیفیـــو فرمانـــی ھاوەی پغمبرم، ل فرمانی ئو تبھ دەرناچم. لیفخدەم عوســـمان فرمانەوایتی دەكرد. ســـلمان بانگی وەستاو ئھلـــی كار دەكات و دەت: دە وەرن قسركم بۆ دروست بكن. ئوانیش پی دەن: باش چند قات بـــت، چۆن بـــت، چند دەرگاو پنجـــرەو...؟! ئویش دەموت دەت:نـــا. لوەمدا دەست و پام درژ بكم لو دیوار و لو دیوا بكوت، ھبستموە ســـرم لدیوار بدات. ئوانیش پی دەن: ئمـــ گۆڕە نوەك قســـر. ئویش دەت: جا من گـــۆڕم دەوت"لكـــي أذكر الموت النـــاس"، بۆئوەی وأعدل بین ھمیشـــ قبرم لبر چاو بت و لنو خكدا دادپروەرانبم. نووســـكان راپۆرت لیفـــخدەـــن: ئم چـــاری ناكرت. ناشتوانن الی بدەن. بم ئوە نعرەو بیركردنوەی سلمانو ل برامبریشدا گورەیی عرەب و فزلـــی نتوەیـــی خۆیـــان
دەردەخن. دوو مانگ ل دیمشـــق گڕام، ســـلمانم كتبـــی دووســـدۆزییوە، ھیچیان ئم قســـو بوو. من لدا نیان تباســـانپنای كتبـــكان و ل مالكان و كتب زەردەكان ئم قســـانم
عبدو ســـراج قمكی تژی جوانـــی و ئیســـتاتیكا و داھنان، چندە تمنی ھدەكشت ئوەندە برھم و دەقی گورەتر دەنووست، رووی ل نووكھ تی كتایب بـــرۆمان نووسین و ب دەگمن چیرۆك دەنووســـت، تا ئستا "١٠" رۆمان و "٦" كۆمـــ چیـــرۆك و "٤" كتبی
تیۆری ب چاپ گیاندووە. ڵ فلچگـــی للیقروەھا ســـھو رەنگیـــش ھیو "٥" پشـــانگای كیشـــی لـــكنـــدا و یفینلل لـــكوردستان كردۆتوە، یكم و دووەم دەبی كوردیدا بئ مۆنۆدراماش لقمی ســـراج نووسراوە، سراج جگـــ لـــ زمانی كوردی بـــ زمانی
ئیسماعیل خالید رەحمانپرستگای ماھابوودی ل بوداگایا وتوە ككنیك دا ھشـــو و لســـیدارتا گائۆتامـــا، ناســـراو ب بـــوودا، بوو بـــ پغمبری ھربناوی دواتـــر ك ئایینك
ئوەوە ب ئایینی بوودا ناسرا.بوداگایا ب دووری ٩٦ كیلۆمیتر ی ناوچی پانتا ل پارزگای بیھار ل وتی ھیندستاندا ھكوتوە. پرستگاكی ئستای ماھابوودی كـــ مژوەكـــی دەگرتوە بۆ ك لكدەی ٥و٦ی زایینی یســـ ك رستگاكانی بوودایمین پكیب تواوی ل خشتی سور دروست كراوە. ئم پرستگای ل سای ٢٠٠٢ وە خراوەتـــ ناو لیســـتی
میرات جیھانییكانوە. كان، لژووییرچاوە می سپبسای ٣٥٠ی پش زایین دا سیدارتا گائۆتاما ك كاھینكی سرگردان و گڕۆك بوو گیشـــت كناراوە پ دارودرەختكانی چۆمی فاگۆ ل نزیكی شـــاری گایـــا. ب پی بووداییكان،سیدارتا سرچاوە
گائۆتاما لم شون گریسایوە ل ژر داركی ھنجیرەوە دەستی كرد ب بیركردنوە ل چۆنیتی جیھان و سرووشـــت . بودا دوای س رۆژ و س شو بیركردنوە گیشـــت ئاســـتكی تواو برز یشـــتزانیاری دەروونی و گ لئوپریســـیارانی ئـــو ومی ك ســـایانكی زۆر ب شونیدا
بۆنیوە ھربو دواتر دەگڕا. و بیادی ئم رۆژە،پرســـتگای ماھابوودی لم شـــون دروست
كرا. ر لی تـــری ھفتبـــوودا ٧ ھھمان جیاوازەكانـــی نشـــو دا، دەســـتی كـــردەوە بناوچبیركردنـــوە ل چۆنیتی ژیانی مرۆڤ و ھروەھا ئزموونكانی خۆی.ل پرســـتگای ماھابوودی
ك یكی جیاواز ھنند شوچھاوپیوەندە ل گڵ رووداوەكانی ئـــم ھفت ھفتی ك بســـر م رووداوانبـــوودا ھاتوە و ئـــ
: بریتین ل١- ھفتی یكم، بوودا ل ژر دەســـتی كرد ب نجیرەكدارە ھ
بیركردنوە ل سروشتی جیھان. ی دووەمدا بفتی ھمیان ٢- ل
پسانوە ل سر پی راوەستاوە لـــ حاكدا كـــ دەیوانی دارە شـــوندا لـــم .نجیرەكـــھگومبزی ئانیمشلوكا،ل باكوری رۆژھتی پرستگای ماھابوودی ل یادی ئـــم رۆژەدا دروســـت شـــوندا ھرلم كرا.ھروەھا بودا ل ســـرپی ھیكلكـــی دروست كراوە ك دەروانت دارە
.نجیرەكھ
٣- ل میانی ھفتكانی تر دا دەستی كرد ب پیاسكردن ل ناو شوینی گونبزەكی ئانیمشلوكا ك.بپـــی پیـــرۆزە داری و دا كیگم ركان لـــفســـانئبوودا پیاســـی كردبوو و ئستا ك ك بـــ ریگای گوھر نودر
واتـــا ٢٥٠ ســـاڵ دوای ئـــوەی كـــ بوودا تبلیـــغ ورنمایكانی دەست پكرد، ئیمپراتۆر ئاشوكا ردانی بوداگایـــای كرد و بســـئیمپراتۆرە ئم دەســـتوری پی پرستگایك لم شون دروست كـــرا ك بـــوودا بۆ یكـــم جار ئیلھامی غیبی پگیشت. ئاشوكا ھروەھا ئمری كـــرد ب دانانی تختكی زین و ئماس نیشان
بودا دەستی ب ی كنو شـــولرازو نیـــاز كرد بوو.بـــم جۆرە ئیمپراتۆر ئاشـــوكا كسك بوو ك پرستگای ماھابودی بونیات نا.ئم پرستگای ل سدەكانی دواتر وران بوو بم ل سدەی ٥و٦ی زایینی سرلنوێ دروست كرایوە و چاكسازی تدا ئنجام درا.ھاوكات ل گڵ لناوچوونی ی كەوایانرمانف مام بنئپشـــتیوانی ئایینی بوودا بوون و ھروەھا دەســـتپكردنی ھرشی بۆ سر موســـمانكان رەبعھیندســـتان بـــ ســـرۆكایتی موحمدی كوری قاسم و ھروەھا ھرشی عشـــیرەت كۆچرەكان ناســـراو ب ھۆنی ســـپی ئایینی بوودا و لگیاشـــا پرستگای ماھابـــوودی ھات ناو قوناغكی تاریكـــوە ل مـــژووی درینی خۆی.بـــم لگڵ ھاتن كایی ل ەوایی پارمانی فـــمابنباكووری رۆژھتی ھیندستان،بۆ جاركی تر ل میانی سدەكانی ٨ تا ١٢ی زایینـــی ئایینی بوودا زیندوو بۆە و توانی پرەبستنت.بـــم ھر لـــ دوای ســـدەی ١٢ ھمـــوەو و ھـــاوكات لگڵ مزھبكان ھیندو سركوتنی بســـر فرمانەوایانـــی پاو ھروەھـــا ھرشـــكانی دواتری بـــۆ ســـر خاكی موســـمانان كی یی ر كت ر كا ، ن ســـتا ھیندخراپی ل سر ئایینی بوودا دانا و تا رادەیكـــی زۆر بوو بھۆی لناوچوونی ئایینی بوودا ل ھیند رستگای ماھابودی كت پنانتشونكی ھرەســـرەكی وپیرۆز بوو لم ئاییندا وران وچۆلكرا.
ل ســـای ١٨٨٠دا ئینگلیسیكان ك ھیندستانیان ل ژر چاودری دا بوو ب سرپرشـــتیاری سر دەستیان كانینگھام ئلكساندر ب ســـرلنوێ بونیات نانوەی پرســـتگای ماھابـــودی كردەوە و ماوەیـــك دواتـــر ل ســـای بووداییكانی ربـــری دا ١٨٩١
ســـیریالنكا ھستا ب دەستپكی خباتـــك بـــۆ وەرگرتنـــوەی رستگا پیرۆزە كم پی ئكۆنترۆھیندوو چاوەدری ژر خرابووە رەنجام لكان و ســـبـــزھم رستگاكی پی ١٩٤٩كۆنترۆسال ربـــرە ناوچیكی ھیندو كان وەرگیراوە و دراببـــزھمحكومتـــی ناوچـــی بیھـــار و ئمیش كۆمیتیكی ٩ كسی دانا
بۆ ئیدارە و راپراندنی كارەكانی پرســـتگایك ب م ئیســـتاش زۆرینی ئم كۆمیتش تنانت ســـرۆككی ھینـــدو مزھبن و دەبت ئـــم شـــوین بپی
یاساكانی ھیندو ئیدارەبكرت.پرســـتگای بیناكـــی گشـــت ماھابودی ل خشتی سووركراوە دروســـت كراوە و كۆنترین بینای بینای ھیندە. رۆژھتی خشتی ئم پرســـتگای ونیكی ھرە جوان و ب ونی ھونری خشت لدان و چینبندی بیناســـازی زۆر كاریگریكـــی و ھیندیـــبرچاوی لپرەسندنی شیوازی میعماری ناوچك ل سدەكانی تر دا داناوە بپی بگی رەسمی یونســـكۆ "پرســـتگای ئیستای كۆنترین لـــ یكك ماھابودی ل بینای دروست كراوی خشتیناوچك و شوازی میعماریكی دواتر بۆت سرمشق ل دروست كردنی بیناكانی ھیندو مژوەكشی دەمی ســـر بـــۆ دەگرتـــوە فرمانەواییانی كۆتاییكانـــی
گۆپتا ل ھیندستان.پرســـتگای ناوەندی بورجـــی ینـــدە و لماھابـــودی ٥٥متر بســـدەی ١٩یم دا چاكسازی تدا كراوە.ھر ل چوارگۆشـــی ئم بورجدا چـــوار بورجی چوك تر دروســـت كراوە ك لـــ روانگی فۆرم و شواز ل بورجی ناوەندی
دەچن.ئیســـتا ك ررەوكی زۆر جوانی مرمرین بدەوری پرستگایك دا دروست كراوە و شوان ب المپای رەنگاورەنگ ودرخشان دەرازتوە دی دەكات كك بنو وەھا دیممرۆڤ دەخات سرســـورمانوە.ئم ئیستاك بشی ســـرەوەی بینای تایبت بـــ رازو نیازی لـــ بدەنگـــی دا و ھموو كس دەتوان بت ئم شـــون.زەوی ناو پرستگاكش ب تاشبردی تایبت ب عیبادەت داپۆشـــراوە و بوودایـــ ئوروپی،تبتی و ئاسیاییكان ئرك ئایینیكانی ج دەنگـــی دا بب خۆیـــان لدنن.بووداییـــكان ب قومیتی جۆراوجۆرەوە و ل س ررەوی رســـتگاكدەوری پ جیاواز دا ب وەی كن ویا ئواف دەكـــدا تلژـــر دار ودرختكانـــی دەورو بـــری پرســـتگاك دەچن ناو ئایینیوە.پرســـتگای زكریاتی ماھابودی جیا لوەی ك جیكی ســـرنجراكیش و جوان و دیدەنیبۆ خكانی ئایینكانی ترە، بۆ بوداییكانیش شونك ك ئمان تیدا ھســـت ب حســـانوە و ك بۆ سوككردنی قورسایییج
دەرونییكانیان دەكن.
پرســـــتگای ماھابوودی ... كۆنترین بینای خشـــتی ل رۆژھتی ھیندســـتان
كازم دەباغل دوای پرۆســـی ئازادی عراق چندیـــن جـــار بـــ بیانـــووی
پژاك چكدارانی راوەدوونانـــی كركارانی كوردســـتان پارتی و كۆماری ئیسالمی ئران و توركیا ھرشـــی ئاســـمانی و سربازی
دەھنن سر ناوچ سنوورییكانی ھرمی كوردستان و جماوەری ئم ناوچ كوردنشینان ئاوارەو دەربدەر دەكن، ل زدی باوك
ھرشـــكانیان باپیرانیـــان و بـــ رشـــھ ھاوشـــوەی بزەییكانی رژمی لناوچووی بعســـ. شـــلم و كـــۆرم ھیچ
. كانیشتییدەوحكومتی ھرمی كوردستان وەك ب كناوچكی نوێ لزموونئئم ویستویتی دیالۆگ زمانی یھاوس ئیســـالمیی تدوو وباوەڕ پـــ بھنـــت، بۆئوەی دەست ل ھرش ناڕەوایكانیان پشـــنیان وەك بم ھگرن، گوتوویان پت دەورم راناوەستم باش حكومتی ھرمی كوردستان فیدرالی عراقی چوارچوەی لدای دەبوو لپرســـراوانی بای بغدا كاردانوەیان لســـر ئم تم دوو وی ئزاندنســـنور ب
. بووایھھمیش لپرسراوانی عراق باس ل وتی یاساو یكیتی خاكی عراق و ســـروەرییكی دەكن ئگر ئوان تۆسقاك بتنگ بوونای تـــم وروەری ئســـیاداشـــتكی لـــ رۆژان رۆژك رشـــھ ئم دژی ناڕەزاییـــان
نارەویانـــ بـــۆ ئنجوومنـــی ئاسایش و (un) برزدەكردەوە، بۆئوەی خونـــی ژن و مندای كوردی عراق ب ناھق بدەست دوو وتی ئیسالمییوە نڕژت .
(٢٠٠٩/٥/١) و (٢٠٠٩/٥/٣) رۆژی چندین جار ناوچ سنورییكانی پنجویـــن و حاجـــی ئومـــران و ناوچـــی ســـیدەكان لالین و ئـــران ئیســـالمی كۆمـــاری توركیاوە كوتونت بر ھرشی
ھاوشوەكاندا. وانیمانی پپ ك لشـــند بخوارەوە چ وا ل رمییژە فبوەیی گوتتی نكانی كۆمئاكاریی
میرییكانی ئمریكاتان بۆ دەخین روو: رمییژە فبوەیی گوتتی نندامانی كۆمئ "میرییكانی ئمریكا پیمان دەدەن و ب دسۆزییوە دان ب ئامانج راگینییكان و ب تگیشـــتن و
ھرەوەزی باشتر ل نوان گشت خكدا". كیلسراستی پیرۆزەو م ك ،وامان وایب مئ "ناب پشل بكرێ. پشكشكردنی زانیاری گشتیش خزمتگوزاریكی شارســـتانی بنڕەتیی و گشت خك و ھر ھاووتییك لم شوندا ب یكسانی و بتواوی و ب تگشـــتوویی و ھاوكات، مافی .یوە ھكانیان دەربارەی میرییوەرگرتنی راستی
ئندامانیش بمانی خوارەوە ھدەستن: ن، دەست گرتوو بیی رەفتار دەكی پیشوانپ ب *راستی، وردی، دەستپاكی، ھستی برپرسیارتی، لپچانـــوە برامبر جماوەر و پابندبوون بو
پوان دروستانی چژ، ك باوە.* ژیانی پیشـــییان ب پی برژەوەندی گشـــتی بڕوە دەبن و دانیش بوەدا بنن، ك ھر یكك
ل ئم بوای گل دەپارزێ".* راســـتی بـــۆ بڕوەبرایتی ئاژانســـكانیان دەگوازنوە و ل ھـــر كردارك دوور دەكونوە، ك پاكی كناكانی راگنی یان پرۆسكانی میری
ندكار تادەگاتخو رانییی نیگمایشـــارەزاییكی ئامادەییش قۆناغی ئوتۆی ل ناســـینوە و شـــوازی رواندن و چاندنی گوڵ و دارودرەخت نب، ناوی ئو ھموو گوڵ و گیاو دارو دەوەنانی ل كوردســـتانكی جیاوازی توانن ،زانن خۆمانلنوانیانـــدا بـــكات، داری گوز و وشلووك و دەوەن و بنوژ و بگو كنر، قزوان و ترش و سنوبرو ســـروو، زۆری تریش نناســـ و
لیكیان جیانكاتوە .گرنـــگ ئوەیـــ پداچوونوەیك فربوون، بپرۆگرامكانـــی بھلچۆنیتی ركخستنوەی باخچی ســـتبم مكان، بۆ ئقوتابخانـــوەزارەتی كشـــتوكاڵ و دارستانكان ن لكـــردووە و نایكغیـــان ندرپشكشـــكردنی نمام و تۆوی گوڵ رنمایـــی و پداویســـتییكانی و كردن بـــۆ چۆنیتی رواندن و ئاودان و خۆشـــكردنی زەوی و ... ھتـــد. بڕوەبرایتی دارستانكان لماوەی ئم سای خۆندن نزیكی دووسد ھزار نمامیان لنمامگی ناوەندی ھولر پشـــكش بشارەوانی كرد دابشكرا، رواندنیان بمبستی و تاســـیمای شـــاری پـــ جوانكرێ، ئـــوەی زۆرگرنگـــ ئوەی خكی ھست بلپرسراویتی سرشانیان بكن و ئركی خۆیان ل پاراستن و پگیاندنی درەخت و گوڵ و گوزاری بتایبتـــی ببینـــن، باخچـــكان لبردەمـــی و لقوتابخانكانـــدا
ماكانیان .
لســـانی حفتاكان دوای بیانی شـــاری كۆیـــیـــازدەی ئـــازار لخوالخۆشبوو شارە ئو قایمقامی (علی بھـــاری ) خكی ئامدی، لكۆی بیـــاری دارچاندنی دا، ھر لدەروازەی كۆیـــ تا نزیكی یانی دار فرمانبران ژمارەیكـــی زۆری كقامری شـــوبرو ئوبرواند لو ھلی ناوەڕاســـتیش، بۆپاراستنی درەختكان سزای مادی و بندكردنی دادەنا، ك ســـانو كر ئـــســـلبكاری شـــكاندن یـــا ھكندن یا گیكی لكردنـــوەی تنانـــت ك بوەی ھدەستان، درەختكان دەبـــوو مبلغـــی دینارك تا پنج دینار بۆ ھـــر نمامك بدەن و بو پارەیش نمامی تـــری دەڕواندەوە یـــا گۆپی نیۆنی پدەكـــی وكۆن وشقامكانی پ رووناك دەكردەوە
.(علی برنامیـــی ئـــو خۆزگبھاری ) قایمقامی سای حفتاكانی كۆی جاركیتر زینـــدوو دەكرایوە و لھولـــر پدەكـــرا كاری و ھموو شـــارەكانی تری كوردستان، ئو كســـانش ك ھیـــچ نرخك بـــۆ جوانـــی درەخـــت و رازانوەی باخچـــكان و شونگشـــتییكان و بخۆیاندادەچوونوە دانانـــن، ژینگ پاراســـتنی نرخی دەیانزانی نـــن راگرتنی شـــوپاكوخاو لـــگشتیاری و باخچكان، باخچی قوتابخانكانیـــش بشـــكن لـــو برنامیی ئاوەدانی و جوانكردن و
.یمی كوردستان ھرھدوو ئــــم شــــرۆڤكردنی بۆ كــــ ،موایــــپ یئاریشــــ ،یان خۆشبچوان پســــابیــــا ناخــــۆش بــــ، گنجان خۆیان بیانوێ و نیانوێ، گنج ل ئاییندەدا سركردە و بڕوەبر و ھســــوڕنری كاروبــــاری سیاســــی وتن و دەستكوتانی ئم پاراستنی شــــھیدی ھزاران بخونی بزاڤی رزگاریخــــوازی كورد و كوردســــتان بدەست ھاتوون دەكوت ئســــتۆی گنجان،
بم كام گنج؟! لڕاستیدا من ك باسی گنجان نجانو گستم لبم، مدەكنیی، ك ھموو كاتكی خۆیان ترخانكردووە بۆ چاولكری و یاریكــــردن بــــ مۆبایــــل و وە و خۆیان بالســــاییكردنمۆدلی پۆشاكی بیانی و شوە وە بو زولــــف و خۆرازاندن و گوارە و بازنۆك ناوكــــخ
و ھیتوھــــووت و تیف تیفی ئبرۆ و رووھگرتن و سۆراو و ســــپیاو و عاجیباتی ردن و
سر"سفر"كردن و. "پشــــان ل ریزی سوپا ھر ســــربازك كاركــــی خراپی لھمبــــردا ،بكردبووایــــسزاكی سر سفركردن بوو،
زەحمت پشی ل بگیرێ. بابتدا، لم من بھرحاڵ ك ینجانو گســــتم لبمھونری، و چاالكی لبواری و رۆشــــنبیری وەرزش، ئم بگشــــتی كۆمیتــــی وەو چاالكییكــــۆڕ و كۆبوونجماوەرییانی ك ل دەرەوەی ســــنووری ھرمی كوردستان سازدەكرت، گنجانی كوردی نیشــــتیمانپروەر و دســــۆز ب گــــل و نیشــــتیمانكیان ل كــــورد میللتی بنــــاوی تیایدا كوردســــتان، ھرمی گورەترین دەكن، بشداری
و مزنتریــــن و جوانتریــــن و نیشتیمانی ئركی پیرۆزترین ن،بدەك جبرشانیان جسی ئــــا " ی ە و ن د كر ز ر بكوردستان"و ناساندنی كورد و كوردستان و كشی نتوەیی
میللتی كورد بجیھان. ئوە خــــۆی لخۆیدا كاركی گنجانــــی پیــــرۆزی ھــــرە ئرككی وەكــــو رۆشــــنبیرە ب شانیان لسر نتوەیی جورئتوە جبجی دەكن. لجم نجانــــگ ئــــو بۆیبساچووانی ئمۆ و كوڕانی رۆژانی زەحمتی شاخ و چك و شۆڕش و سنگر و برگری قوربانیدان رەقــــو نانــــ و و گل بختــــوەری لپناو ســــروەری و ســــربخۆیی ھیواو بچاوی نیشــــتیمان، و فخــــر بــــ گشــــبین، شــــانازییان شــــانازییوە، پوە دەكیــــن، بگومان ئم گنجانن لداھاتوودا، دەبن بســــركردە و لسر دەستی پشكوتن برەو وت ئوان و شارســــتانییتی ســــردەم گشدەكات و ھاونیشتیمانیان شــــاد و شــــنگۆل و ل ژیان
لـــ رگی ونـــی فۆتۆگرافی و ھندـــك كارتـــی خوندنی منداكانیـــان و ھندكـــی دی دەفتـــر و قم و ھندك ئو كاتی ل دۆستانیان شمكانی ئیشوكاریاندا بكارییان ھناون و كســـانكیش ئـــو گـــوڵ و
تنكســـازی و چخماخسازی و چكســـازی و بۆڕی سازی و كارەباچییتی و دروســـتكردنی ســـردەمی كلوپلی ھندك كۆنـــی وەك مقـــارەو ســـۆپاو كندوخان دن و شوژن و قیناغ و مووكـــش و پرمزو تندوور و ســـری نان و چاككردنوەی
ھموو كلوپلك. ئاماژەی پ رەدا گرنگوەی لئ ی كرەستانو كموو ئین ھبك النلوپم كم ئبۆ سازكردنی ئبكاری دەھنا خۆ جیو یك تاكـــ بســـماری بیانـــی بكار ناھنت. پرچ و سمبی ئاسن و قم و چكووش بكاردنت
لكاتی كاركردنیدا. لكاتی كاركردنیدا قسی خۆش بۆ ئم دۆست و برادەران دەكات، ك ل دەوروپشتی دادەنیشن. ھیچ دەزگایكی دەوروپشتی كاتك
دەربینیت. دەی ھســــوە چاوــــك ب ناو پاســــكدا بگە، سیری دەم و چاویان بك، دەشــــت ھندكیان نناســــیت و نزانیت چ كارەن، ئاستی ھۆشــــیاری چۆن، خۆت شــــلوو مك ، با چاوت رە شك و نب كات ناوی خوای لن شكپ وە ش بزان ەوە ئك بگینوكت نوكت گۆتن ھ ندك وە ســــتایی دە وێ: تبینی ئ وە بك ئافرە تتان لگ خ كی بیروباوە ڕ جیاتان لگ ھندێ كس ھ ســــتیان ب رامب ر ئاییــــن ناوچگری زۆر س رو وام ناسك نوكتیكی دی خ كك بگریت ب گ ش بینی نوكتك ت بگەوە، ھــــ وڵ بدە ب نوكت كــــی خۆت پنكنیت، قسكانیشــــت تكــــڵ و پكــــڵ مك، ئگر ل كاتی گانوەیدا غبغبــــك روویــــدا كمك بوە ست ھ تا گوگرەكانت ھ ستت م نوكت ئ وە بۆ نموونبۆ رادە گرنئمریكیی ھندك ساردە، بم ل بۆنیكی گوتراوە و كسیش ك لبــــووە: پیاو ــــی تووڕە نپرۆخی دەریای كالیفۆرنیا رێ و رێ دە ڕۆیشت و ل ب ر خۆیوە ناوی پوە، لنــــا و دە پاڕایخوای ددوعایكی كــــرد خوای گیان یك مرازم ھی ب گورەیی خۆت بۆم ب دی بن پــــاش كمك لناكاو گواــــ ھورەكی بان ســــ ری گرم یــــك ھات و دە نگــــك پی گوت ل ب ر ئ وە ی تۆ ب ندە یكی ب راســــتی خواپ رســــتی پاك و ت ب مرازەك ســــۆزی، بۆیــــدھ تا جب جی بكــــ م پیاوەكش
گوتــــی: خوایــــ پردك ل ســــ ر دروســــت بك رین ب م دە ریای ئ ھ تا ھ ر كاتك بم وێ یكس ر ب ئۆتۆمبل ب ســــ ریدا بۆم بۆ ھــــاوای، دە نگك وە مــــی داوە ف رمووی تۆ دە زانی ئــــ م پردەی تۆ دەتوێ كرەســــتیكی زۆری وە دەببكــــ دەوێ بیــــری لــــپایكانی ئو پــــردە ل قوویی دەریای پاســــفیك جگیر بكرن، ھرخــــۆم دەزانم چند شــــیش و چیمنتۆ و كرەســــتی تدەچت ت حاس م ناتوانم مرازەكمن نابك م، بم پم باش مرازكی تر داوا بكیت كمكی تر بیر بكوە ب نم پ داویت دە ب شتكت بۆ بك م پیاوەكــــ زۆر بیری كردە وە دواجار گوتی باشــــ خوای گیان من ل ئافرە ت ســــ رم ســــوڕماوە م نازانم لی ناگم ت رچی دە ك ھ ناخیدا چۆن بیر دە كاتوە بیر لچ دەك نوە بۆ دە گرین، مبستیان چیی كاتی دەن ھیۆ نیی، بۆچی ل خۆڕایی تووڕە دەبن، ھ روەھا چۆن بتوانم ب ڕاستی دی ژنكم كك دە نگم پاش تاو خۆش بك ختســــ زۆر ئمیان فرمووی وازی ل بنــــ! جب ج كردنی ئاسانترە، پشــــووت مرازە كی ر پردەكوێ جادەی س ستا دە تئ
دوو ساید بت یان چوار ساید !كتی باسباب
ك، كوەی وتارندنــــبــــۆ خوجی متمانــــ و بوای گوگرەكان بت و بتوانــــی راوبۆچوونكانت بسلمنیت و ق ناع تیان پ بنیت و پویست ب راستگۆییوە خاكت (باب تك) الی خۆت دە ست نیشان كردبت راھنانی پویستت كردبت لســــر چۆنیتی پكشكردنی، راھاتن ل س ر خوندن وە زۆر زۆر پویســــت بۆ نموون تۆ دەتوانی بارك كتب لســــر فلووتژەنین چۆن فلووت ل وە، كنیتبخوفووی ناتوانیت بــــم دە درت، ئاوازكــــی نۆتیی پــــدا بكیت بب ئــــوەی ماوەیك راھنانت ل ســــ ر كردب ب ھمان شــــوە لخوڕین، پایسكل تنس، یاری وتاردان. نووســــین، ونگرتن، تۆ پرۆڤكردن، واتــــ راھنان، دەتوانــــی وەك زەمانی زوو لبر خۆت پرۆڤی "نــــینۆك"ئاونبكیت یان ریكۆردەر بكاربنن، پاشــــان گوێ ل وتارەكت بگری تــــكــــوێ دەنگــــت تبزانــــی لدەكات ھروەھــــا دەتوانی ڤیدیۆ بكاربنی، داوا ل كس و كارت بك گوت ل بگرن خوندنوەكت
ھسنگنن.لكاتی وتاردان ئگر بۆن یكی
ئایینی بوو ناوی خوای ب خش ندە رنا بل گ ئ ،و میھرە بان بینــــخوشــــك و برایانی ب ڕــــز یان ئامادە بــــوان ئ گــــ ر ھ ندــــك دواك وتی بــــ داوای لبوردن وە بیانویكی ب ج بن وە سوپاسی ك بك ن والی خوێ یــــان ئ خان ئ م دە رف ت ی بۆ رە خساندوویت ئ گادارب ل ھندێ وتاری ســــۆز ئامزدا ك سانك خۆیان پ ناگیرێ یان راسپدراون تكبیر ل دە دە ن تی ك تایب شن بیان ھوتاف دەك ناوی ك سای تییكی م زن دنین پویست تۆش الی خۆت وە تاوك بوە ستی لكاتی وتاردان ت نیا روو لیك ال مك ب دە م ئاخاوتن وە سیركی ئ مالو ئ والت بك ئ گ ر ك راگریت رە نگس ر ك س چاو ل ھۆشــــت بدات و گوت ل دە گری وابزانی ل گ ڵ ئ وت، وتارخونی شــــارە زا و لزان دە ب پشــــكی بزان وتارەك ی لكوێ و بۆچی پشــــكش دەكات ئ م پرســــیارە ســــادان ل خۆی بكات بۆچی ئ م
وتارە پشك ش دە كات و رابــــواردن و خۆشــــی بــــۆ *بۆئــــ وە ی * خۆدە رخســــتن زانیارییكی نوێ و شاراوە ئاشكرا بكات ٭ ل الی نكی سیا سی تایب ت راســــپدراوە ٭ وەكوو ب ڕوە ب ر اشكی كۆمپانیا بانند یان كارم بــــۆ ب رھ م كانــــی دە كات ٭ یان وە كــــو ف رمانبــــ ری دە زگایكی میری ئ ركی خۆی بــــ ج دنی ٭ یان وە كوو رۆشنبیرك ئ ركی نیشــــتمانی خۆی ب ج دنت ٭ بۆئ وە ی وتاركــــی تۆكردنوە و گرەشــــونی و ناوزڕانــــدن و روشــــاندن پشــــك ش بكات * بۆ بانگاشكردن بۆ حیزبك ی ٭ یان بۆ ب رگریكردن لــــ بیروباوە ڕی
خۆی ٭ ك میكرە فۆن دە گرت دە ســــت وە یــــت بروا دە ســــت دەك یــــان ھ ئاخاوتــــن ل ســــ رە تادا چاوك بگە دە موچاوی ئامادە بووەكان ب ســــ ر بك وە بزان ك ھاتووە ل بگــــری دوور نیی ت لــــگو پشــــوە ب رچــــاوت كمك لل بــــن دە ســــت كانت ئارە ق بــــكات ئژنۆت بل رزیت مشــــ وە ش بیت ك مك دە نگــــت بنووســــت یان دە مت وشــــك بیت پاشــــان وردە وردە متمانــــ ت ب خــــۆت ب ھز ھاتووە (ل راپرســــییكدا دە بت وتاردان و قســــ كردن بۆ ج ماوە ر زە حم تــــ ل پل ی روحكشــــان گومان وتاری رۆتینی و پب (دایھگۆتن و چ واشــــاكاری گوگر زوو ھ راسان دەكات جگ ل م ش پویست ھ ر مل ل خوندن وە ی
وتارە ك ت ن نیت وا ن زانی ئ و خكی ب ردەمــــت ل گوی گادا نووســــتون ھ تا دە توانی پشــــت ب راســــتییكان بب ستی باشترە ك بكیســــتو ناوە نــــاوە ھ بزانــــ گوگرەكان لــــ گت دان كوتوونت داغلدان یان ل ناو خۆیان خ ریكی پست پستن چاو راگرتن ل س ر تبینییكانت زۆر پ سند نیی نوكتیك پك نینك ل ھــــ زار نوچ وان گــــرژ كردن و بــــرۆ لكدان باشــــترە جاروبار ی خۆی بوو ئاماژە بج ر ل گ ئناودار ك سایتییكی گۆتیكی بك ھ وبدە ھ ندك جۆش و سۆز ب قســــكانت بدەیت ئاخر ئ گ ر تۆ ح ماست ن ب گوگرەكانت بۆ ھیان بت! ل ھندێ كموكوڕی ترســــ وە م ندنی خو ــــ و ھقابیل ب یك دوو ھ ختی
نۆبل ل دە ست دە دەیت!! بۆ ختوك دانی ھ ستی گوگرەكانت پویست ب وە دەكات ھندێ ترش و خوێ ب گان وە ی سر بردەكان دابكیت. ھندێ كسی مین تبار ھ ن ب ن ختك ھ ست جوندن ناخیان دەھژت. شخكی بلیم تی ل مزگ وتكدا تپشوولیی ریش كی كۆنی بۆ كۆمرەتای ســــ ب خكك دە گاوە بینی كســــك ت كژســــكان دەڕكــــوڵ فرمب
ج نابی شخ ل وتارەك ی بووە رووی ل كابرا كرد و گوتی: دیارە كردی بم زۆر كاری توتارەكــــكوڵ دە گریای دە روشــــ ك گوتی: قوربان لت ناشارم وە ماوەیك ل م وبــــ ر چ نــــد ك ســــانكی خوان ناس بزن نریی ك ی منیان دزی چ ندی گڕام و سوڕام دە ستم نك وت وە كاتی ب ڕزتان س رت دە ل قانــــد و ریشــــی موبارەكتان دە جوالوە منیش ردنی نرییكی خۆم بیر دە ك وت وە، ك ن رم با ن بوو دە یجوالند، ب دە ست خۆم
خ ریك بوو ئاگرم تب ر بت.بۆچی خك ئامادە دە بن؟
بــــ زۆری ئۆرگانكانــــی حیزب یان دە زگاكانــــی حكوم ت خك پلكش دەك ن ب دوایاندا دە نرن ئامادەیــــان دەكــــ ن بۆ كــــۆڕ و كۆبوونوەكانیان بۆ ئ وە ی گوێ ل كادیركی پشك وتوویان بگرن ل كۆڕی ئــــاوادا ئامادە بوان خوا بن كورت وتــــارەكان خوای تیان زوو ن جاتیان بت و بۆن وە س ر ئیش وكاری خۆیان.. ل م بۆنان دا وای موســــیقایكی ھمن باشتر و خۆش ب ر ل وتــــار خوندن وە ب ریكــــۆردە ر ل بدرت ھ روەھا ل كاتی پشــــوودا ئ گــــ ر میوە و
ساردیش ھ بت باشترە.
دووە م: ھ ندــــك جــــار ل الی ن ركخراوك بانگ واز بودە كرت وە بــــۆ ئامادە بــــوون لــــ كــــۆڕی ك ســــای تییكی ناودار و بلیم ت وەكوو كۆڕەكانــــی ب ڕزان دكتۆر بك س، ك مال م زھ ر، شكۆ مامۆستا ج مال ن ب ز، مح م دی م ال ك ریم، ف رید ئ س ســــ رد، بدو دكتۆر رە فیق ســــابیر، ع ك بن خ س زاد حو، شش پ ئــــارە زووی خۆیان دەچن چاكیش زیان لن ر یان بۆ شــــل دەكگودە گرن ھــــ وڵ دە دە ن بۆ یــــادگار
ون یان ل گڵ بگرن. ھندێ جار كۆڕەكان ب پرسیار و وەم كۆتایی دت، لرەدا گوگر دەتوانت قامك بــــ رز كات وە و داوای ب شــــداربوون بكات ئگر رگی پــــدرا تبینی و بۆچوونی خۆی ل ســــ ر وتارەك ت بــــاس دە كات ل ھ ندێ ھۆڵ میكرە فۆنی یگر ھردە می گو ب ســــپاو ل چیان میكرە فۆنی گ رۆك دنن یان بانگت دەك ن بۆســــ ر ســــ كۆی دان ب گــــگومــــان روتــــاردان ب كی باشت م دە رف پرســــیار و وە بۆ تكدان و ئاژاوە نان وە گرژكردن كش و ھــــ وای گردبوون وە كان، بۆی ش ب دەگم ن رگی خكی گرە شون و جنوفرۆش دە درت ب شداری بكات زۆر جاریش خ كی ج رب زە ی بۆ ئامادە دە ك ن ئ گ ر ك ســــك ســــنووری خۆی ب زاند
ب پاڵ دە ری دە ك ن دە رە وە. وتاری گشتی ھ تا سادە بت باشترە
بھشتی مامۆســــتا ع الئ ددین ن جم ددین (ع الئ دین س جادی ١٩٠٧ ســــای عیســــام ددین ل دایكبووە ســــای ١٩٨٤ ل ب غدا كۆچی دوایی كردووە ل گۆڕستانی شــــخ ع بدولقــــادری گیالنــــی ب خاك ســــپدراوە) كات خۆی ل ســــای ١٩٧٤ ئ مینداری گشتی ئ وقــــاف بوو ل ھولــــر ب دە م نوكت گانــــوەی ئامــــۆژگاری وتارخونــــی مزگ وتكــــی دەكرد پی دە گوت دە ب ھ وڵ بدە ی ئ م خك ب ست زمان تت بگات تا دە توانی ب سادەیی بدوێ ف رمووی ك لگوند ك لالی كیان مجار بۆنیكــــدا ب دە نگكی ســــازگار قورئانی پیرۆزی دە خوند، پاشان بیتكی ب جۆش و خرۆشی غ زای بھن ســــای بۆ گوتن گوندییكان ل یان قــــووت كردە وە ، كــــگوب ندە ك ی ت واوكــــرد حاجیی كی ت نیشت خۆی ن زانی كڕەوای یتم ب ی گوت مامۆستا مادام ئپ خۆشان ت دە زانی ل بیانییوە
چما ئ و ق وچ ق وچ ت دەكرد. بشی یكم
چۆن ل كۆر و كۆبوونوەی گشتیدا وتاركی ب گرێ و گاڵ پشكش دەكیت؟
شخ محمود برزنجیشخ محمد كوڕی شخ محدین ەحمان لبدولخ عكــــوڕی شــــ ،میرەكانی"ی علی نوەی"شخ سر"شخ دەگڕتوە زنجیرە بكــــوڕە ولیانــــی" ئیســــماعیل گورەی"شــــخ محمــــدی نۆدێ" شــــخی ولیانی و شخی گلزەردە و شــــخی غزای ھر ســــ زاتی گورە برا بــــوون و ب قوتبكانی بنمای برزنجیان دەژمردرن، ك ب ســــدان شــــخ و كسایتی گورەیان ل كوردســــتان و عراق و ئران و ئوردن و ســــعودی تدا
.١٩٦٣ –و ١٩٣٠ ســــاكانی لنــــوان لنوان روویــــدا شــــڕك ١٩٣٥پادشــــایتی و علی حكومتــــی ب حمود ئاغــــای دزەیــــی، كمئو شڕی"میرەكان"تۆماركراوە، تكھچوونی نوان كاربدەستانی ئوێ رۆژی ھولر و علی ئاغای دزەیی لوەوە ھاتووە كات"علی محمود ئاغای دزەیی" لالین"شخ محمــــدی میرەكانی"یوە داوەت دەكرێ، سیخوڕانی حوكمانی ئو ھوا دەگینن دەســــتداران، ھزك ل پۆلیس و سوارە پالماری گوندی"میرەكان"دەدەن، چكدارانی علــــی ئاغــــای دزەیــــی و شــــخ محمــــدی میرەكانی ل ھزەكی پۆلیس رادەپــــڕن و تقو لكدان
ڕەكشــــ ،یدا دەبوانیان پنلنزیكــــی دوو كاتژمر بــــردەوام دەبــــت، ل ئنجامــــدا ھزەكی حكومت شــــپرزە دەبــــن و برەو پاشكشدەكن، ھولر شــــاری پۆلیســــك دەكوژرێ، ئوشــــڕە دەبتــــ مایی ئــــوەی حكومت ھزكــــی زۆرتر بنرتوە ســــر دەكن دەســــت گوندی"میرەكان"و ب رەشــــبگیری، دوای لكۆینوە ئازادیــــان دەكــــن، تنھا"شــــخ ك ،بدی میــــرەكان"ی نممحماوەی"٤٠"رۆژ بنددەكرێ، چندی ھوڵ و ئازاردانی لگدا دەكن تا شونی شاردنوەی"علی محمود ئاغا"ی ل وەرگرن، بم بسوود دەب، پاشان ناچار دەبن ل زیندان
ئازادی بكن. شخ محمدی میرەكانی تا سای ١٩٥٩ لگوندی میرەكان دەمنتوە، پاشــــان روو دەكاتــــ ھولــــر و جیداوە"نیشــــتڕەكی"سگلپــــاش ماوەیكــــی كم دەبــــ و ب"سرپرشتیاری بیری ئاوەكانی ھولر" ل فرمانگــــ دادەمزرێ ل رۆژی ١٩٧٥/٩/٢٠ بۆ یكجاری د گورەكی لــــ لدان دەكوێ و مائاوایــــی ل خزم و دۆســــت و برادەرانی دەكا، ل گۆڕستانی"شخ بخــــاك معروف"لھولــــر
دەسپردرێ. شخ محمدی میرەكانی س برای
ھبووە بناوەكانی:
١- شــــخ ئنوەر- ل نوەكانی شخ ئیسماعیل برزنجی نووسر
.شكری كوردستانلشخ محمدی میرەكانی لرووی كۆمیتییــــوە پیوەندییكــــی فراوانــــی ھبوو لگڵ ســــرجم شخان و ئاغاكانی منتك و خدری پاشا و ئحمد حمدەمینی دزەیی و زۆری تریش، لپاش خۆی دوو كوڕ و كچكی بۆ گل و نیشتیمان
بجھشت ب ناوەكانی: ١- شخ موحســــین ل كوڕەكانی پایدار شــــخ وەك كســــایتی و ئندازیار كــــ ھكوتــــووە،
.توانایكی بندرمھون٢- شــــخ محمود لــــ كوڕەكانی شخ علیی ل كۆمپانیای كۆڕەك
تیلیكۆم. ٣- قدریخان ك ھاوسری شخ لتیف"لطفی شاعیر"ە ل كوڕەكانی ھوری شــــاعیر و شــــخ عومری
نووسر و رۆشنبیرە. * مبســــت لــــ پشــــت رێ ئو گوندانی، ك ل ھولرەوە برەو الی دەســــت ونۆی دەكپــــردێ بچپی رگا تا دەگات بناری چیای
ھبت لدوای راپڕین دنیای نووســـین و كتبیش، وەك تواوی بوار و بابتكانی دیكی ژیان ئاۆزی و گۆڕان و ئاراستی جیاو دنیابینی تازەی بخۆوە بینی، نوەی تازە لدایكبوو، ئازادی بیـــروڕاو نمانـــی سانســـۆر و پش پگرتن و تاســـ خنكاندن تا رادەیك ســـریان ھداو ب لشـــاو رۆژنامو كتـــب و بوكراوە چاپ و بوكرانوە.. تنانت ئستا سر شۆستو بن دیوارەكانیش دەڕۆستیان ناین و باوەشیان بۆ ناكنوە.. خریك كتب و نووسین قودسیتی خۆیان لدەست بدەن، كس كس ناخونتوە. تاك و ترا ون بدوای رووداوو بابت و كتبی باش و خمی نووســـین و رۆشـــنبیرییوە. ژیانی خۆی لم پناوەدا پ بخشـــیوە! ھست ب برپرســـیارتی نووسین و ئركی پیرۆزی كتب و وش دەكات.. ئم دیاردەو كشـــو پتای رەنگ لرەو لوێ زۆرجار و چندین كس باســـی لوە كردبت، بم پموای ئستا دیاردەك زۆر زەق بۆتوەو گیشتۆت ئوپڕی، بۆی ئمش، ل مینبری كلچری بدرخانـــوە، پمان باشـــ چند دەنگـــك و كۆمك قمی بتواناو ب سلیقو خاوەن بۆچوونی جیاواز بدوای یك بدونین
و بزانین خوندنوەو ھسنگاندن و لكدانوەیان چیی؟ ئا: عبدولەحمان معروف
٢٠٠٩
/٥/٢
٢ ری
ايای ئ
(١١٨
ە (ار
ژمدی
ور ك
٢ی٧٠
٩ نی
ردازە
جۆ
21
مژووی فۆلكلۆر
دكتۆر مولود ئیبراھیم حسنلـــ ســـرەتاوە كـــ (زمـــان) پیدابـــوو، برە بـــرە لگڵ دروســـت (فۆلكلۆر)یش زمـــان بووە، لـــدوای داھنانی ئلف وردە وردە نووســـین بـــی و (ئدەب)ی نووســـراویش سری ھدا، ئمان ھمووی برھمی گۆڕانكارییكانـــی و كۆمـــڵ كۆمـــی مرۆڤایتیـــن. ئگر ئم ســـرەتای گشـــتیی و بۆ ،كك وەك یگایموو كۆمھئوا زمـــان و فۆلكلۆر و ئدەبی !دەر نییب م یاسایكوردیش لئمان ھمووی برھمی مرۆڤ و كۆمگای مرۆڤایتین. (مرۆڤ) و (كۆمگا)یكشـــی برھمی (زەمـــن) و (گۆڕانكاریی)كانن. گشكردن تیۆر بپی زاناكان و خوندنـــوەی مژووی مرۆڤ زەمن و رۆژگاركی دوور و درژ بـــۆ گۆڕانكارییـــكان دادەنن، ویستمان بنیا پرە تل مئ ،ییدابوونی زمان ھژووی پمكـــ لدواو لنـــو پیدابوونی مژووی تریش ئوانی (زمان)
خۆیان دەدەن دەست.زاناكان زۆربیان لســـر ئوە كۆكـــن ك ســـرەتاو مـــاوەی پیدابوونـــی زمـــان لـــ نوان (١٥٠,٠٠٠) ســـد و پنجا ھزار ســـاڵ تـــا (٣٠,٠٠٠) ســـی ھزار ساڵ پش زایین دروست بووە، ئم زەمنـــش زەمنی مرۆڤی زەمنشدا لو (نیاندەرتاڵ)ە، مرۆڤ ل ئشكوتی (شاندەر) ژیاوە و پاشماوەی بج ماوە، كوات زمان برھمی سردەمی ژیانی نو ئشكوت و ھر ئو زەمن و شـــونش وات نوان (١٥٠,٠٠٠- ٣٠,٠٠٠) ســـاڵ پـــش زایین و ئشـــكوتی شـــاندەر زەمن و شـــونی سرھدانی فۆلكلـــۆر و ھموو بشـــكانی فۆلكلۆرە، ھروەھا چۆن زەمن و شـــونی زمـــان و فۆلكلۆرە، ئاواش زەمن و شونی سرەتاو فلسدانی ئایین و فرھســـ
و نتوەی خۆیان زمانكشیان ھر بـــم ناوانـــ ناودەنرن، فۆلكلۆر ك برھمی بیركردنوە و زمان بكارھنان و كاركردنی سردەمكانی خۆیتی، دەربی جـــۆری ژیـــان و بیركردنوە و رەستنانی ككارھكاركردن و ب ر بۆیھ .یاكراوی ختو ئاولنو ئم پكھاتیی فۆلكلۆردا ون و مانای زەمن و شـــونی وە، بۆ نموونتژیـــان دەدۆزر وە لینكۆوردی لر بـــگئكۆكـــراوەی تواو فۆلكلـــۆری خۆمانـــدا بكیـــن، دەتوانیـــن برھمی سردەمی ژیانی (راو) و
(ئشـــكوت) و (گوند) و (شار)، (برھمی دارستان) و (مڕداری) و (جووتیاری) و (پیشســـازی) زەمنـــ جیـــا جیـــاكان لنو فۆلكلـــۆری كوردیـــدا لك جیا كدا نابكات و لموە. ئینبك
ئوە لبیر بكین ك ئشكوتی شـــاندەر و زنجیـــرە چیاكانی زاگـــرۆس و وتی كوردســـتان كۆزی سرھدان و پگیشتنی میللتی كـــوردن. میللتی كورد ئگـــر بشـــوەیكی گشـــتی ئو ژیانی بردەوامی برھمی مرۆڤانی ك ل شـــاندەرەوە ئم ئوا پكھناوە، كۆمیان برھم ھمجۆر و ھمڕەنگی تكوتووە و ھۆز و نتوەكان زمانـــی تایبـــت بخۆیـــان و فۆلكلـــۆری تایبـــت بخۆیان زمان ئم بم برھمھناوە، و فۆلكلـــۆرە تایبت لك دوور و لـــك دابـــاو نبوون، ھر ئستا زاناكانی زمان پیوەندی جـــۆراو جۆر و زۆر و كم لنو ئم زمانانـــدا دەدۆزنوە، ئو زمانانی كـــ ھندەیان بخت ھبووە بـــر رۆژگاری داھاتنی نووســـین بكون و دەقی جۆراو مت. ئتۆمار بكر جۆریان ل ،یو زمانانستمان ئبرە ملك دواجار دنوە نو زنجیرەی ر زمانژووی زمانی كوردی و ھمو ونی ئقیك ئو زنجیرە پكدەبستتوە! درژە و دوور زایین پش ئقكانـــی ئگر بزمانـــی مردوو دەناســـرن و زانستی زمانناسی زمان كۆنكان وا لمردوویان ناودەبات، ئبئقكانـــی دوای زایین ب(زار) بۆی ھر ناودەبردرن. ھجلزمانی ئستای كوردی برھمی ئـــو زمان مردووان و ئم زارە زیندووانی ك ئستا لناوچی شـــاندەر و زنجیـــرە چیاكانی وتـــی تـــواوی و زاگـــرۆس كوردستان قســـی پ دەكرێ و بزمانكـــی گرنـــگ و زیندووی
كوات دواجـــار ئگر لڕووی یندەگ بـــت تیۆرییـــوەش فۆلكلۆری كـــ ،تناعق ئو زمانـــی لســـردەمی مـــئدەســـت شـــاندەرییكانوە پدەكات و لســـردەمی زمانی زاگرۆسییكان بردەوام دەبت و دواجار دت نو و زمانی ھۆز و نتوەكانی وەكو سۆمرییكان و خورییكان و ســـۆبارییكان و لولوییـــكان و گوتییكان و كاشییكان و میتانییكان و نا و ئورارتییكان و ئیرییـــكان میدییـــكان و كاردۆخییكان و ساســـانییكان دواجـــار لگڵ ھاتنی ئیســـالم قۆناغكی تری زمانی كوردی دەست پدەكات و لم قۆناغشـــدا فۆلكلۆر لزار و بنزارە جیـــا جیاكانی زمانی كوردی بـــردەوام بپی جۆری ژیانـــی ناوچـــكان و ئایین و
كلتوورەكان برھم دت. ژ و قۆناغدر نمم تئ نابجیا جیایانی فۆلكلۆری كوردی ب شتكی خیای بزانین، ئگر لكۆینـــوەی زۆر ورد لنـــو دەق كۆن و جـــۆراو جۆرەكانی فۆلكلـــۆری خۆمانـــدا بكین و ســـردەمكان ژیانی شارەزای بیـــن، كـــم و زۆر برھمـــی جیاكانمـــان جیـــا ردەمســـبـــۆ روون دەبتـــوە. ئگـــر ناسینوەی برھمی (مڕداری و جووتیاری و پیشسازی) ئاسان بـــت، ئوا ناســـینی برھمی ســـردەمی (راو و ئشـــكوت و !ت نییگوند و شار)یش زەحمفۆلكلۆردا، لنـــو ھروەھـــا برھمی تـــام و بۆگرتووەكانی ئایین جیاجیـــاكان، ئوانیش لنو دەق فۆلكلۆرییكان دەست
دەكون.مژووی دەركـــوت ســـتاكئفۆلكلۆر لگڵ مژووی دروست بوونی زمان، ئـــوا فۆلكلۆری .یژووەی ھو مر ئكوردیش ھفۆلكلۆری برھمی بیركردنوە و كاركردنی مرۆڤ. ك مرۆڤیش بـــردەوام ژیانی لـــ (گۆڕان)دا بووە، فۆلكلۆریش بگشتی بر :نموون بـــۆ كوتووە، گۆڕان ئو (گۆتـــ) و (پند)ەی مرۆڤ (راو)دایھنـــاوە، لســـردەمی ب (وتشـــكو ئن) پاشتر لشوەیكی تر دەری بیوە، ھر ئو پندە لسردەمی (گوند)دا وتوو و ككـــی تر كر گۆڕانبھاتۆت (شـــار)یش خۆی لگڵ م یاسایشاردا گونجاندووە، ئكـــم و زۆر ھموو بشـــكانی یوە ھوە. ئفۆلكلۆری گرتۆت م گۆڕانكارییڵ ئگفۆلكلۆر ل ل دەستی بگشتی بردەوامدا ھندێ بنماو پكھات كۆنكانی خۆی برنـــداوە. ئگر گۆتی (دەی: پیرژنی دۆ لرژای) بۆ زۆر ب نین ككاربك بسك یو گۆتئ گـــۆت ب گۆتو بھی سردەمی مڕداری بت، ئوا دواتر لشار و دوای پشكوتنی زانســـت و تكنلۆجیا ھر ئو گۆتی برگكی تر لبر خۆی دەكات و ھمان ماناو مبست ب شوەیكی تازەتر دەردەبێ، ئویـــش ئوەیـــ ك ل شـــار كســـك زۆر قســـبكات و زۆر ب بت، پی دەن: (تسجیلی قـــووت داوە) یان ئوەت دەن: سیر نووســـیوە) بۆی (دكتۆر دەكین ئو گۆتی لسردەمی مڕداری ب كرەست و ئاوھوای ژیانـــی مـــڕداری دەربـــاوە، ئویـــش رژان و خســـاربوون (دۆ)ی، دۆش برھمكی گرنگ و ماندووبوونكی زۆری كسانی مـــڕدارە، لنـــو مڕدارانیش پیرەژن ل ھمـــووان پتر پیوە ماندوو بووە و برپرسی پاراستن تی، بۆینانییدەســـت ھو بلكاتی رژانیدا ئو ل ھمووان پتر ســـوویتی ئو ســـووەش بزۆر گوتن دەردەبێ و ھر لو ســـردەمش كورد گوتوویتی:
"زۆر گۆتن، ل زگ سۆتن". ،زۆری گوتب سر كگئ بۆیئوا بو پیرەژن دۆی رژاوەیان دەكین بم سیر چواندووە، لشار ئو زۆر بی ب كسكی وەیویش ئنـــن، ئتر دەچو داوەت كۆمیدیان ونیكی ك
و دەن: تسجیلی قووت داوە. وات تســـجیلكی بكارخراوی دەست خۆی نییقووت داوە و ب ر قســـوە و ھتبـــۆی ناكوژتردا، دەربینكی ل دەكات، بشـــوەیكی ترە ئویش بو تدەچ ندراوە، كچو خۆشنبۆ چارەســـری پزیشـــك الی و پزیشـــك و نخۆشـــییك چارەسری بۆ دەنووس و ئویش زۆر بتواوی ئامۆژگارییكانی پزیشك جبج دەكات و گوێ
نادا. وات ســـی دیكھیچ كب خۆشو نك و ئركئ بووە ب ر بۆیبكات. ھ جبج دەبزۆر بییـــش لزۆر گوتنكیدا دەچوونـــن خۆشـــن بـــو كـــ پزیشـــك چارەســـری بۆ نووسیوە. سیر دەكین لنوان زەمنی مڕداری و زەمنی شار چندین ھزار ساڵ ھی، كچی ئو مبست خۆی پاراستووە و لھر سردەمكدا ب كرەستی ئو سردەم خۆی دەرخستووە. ئم خۆگۆڕین ل دەرخســـتنی مبســـتدا تنیا ئم گۆتیو و فۆلكلۆر بگشتی ناگرتوە، بك ھموو الینكانی ژیانی ئگر :نموون بۆ گرتووتوە، نلك پناو لسرەتا مرۆڤ وتی كردووتشـــكشـــاخ و ئمـــاڵ، ئمۆ لمـــاڵ و خانوو دروستكرندا گیشتووەت ھونری
سر سوڕھنر.مرۆڤ ھر خۆی عقی داھنر و كاركری دەســـتەنگینی ئم فۆلكلۆریش .ینانداھ ھموو سرەتایترین و تمندرژترین برھمـــی دەومندتریـــن و مرۆڤ! ك سیری مژووی دوور و درژی ژیانـــی مرۆڤ دەكین ل كوردستان و ل فۆلكلۆر ورد برامبر لـــ دەبینوە خۆمان دەریایكی ب بن و بســـنووردا دەبینین، ئمش دەمانخات ژر برپرسیارییتكی گران و پیرۆز. ئگر تا ئســـتا شتكی كم بۆ كراوە، تییرپرســـیاریب ئم ئوا دەب بۆ داھاتوو بزانایی و دسۆزی و گرنگییكی زۆرتر مل
لرەش قســـ لسر فۆلكلۆری لنـــو ھولـــرە شـــاری ھولـــر، (ئینســـكلۆپیدیا)ی ك !نیی و مانایوە بدەنا ئـــئشكوتكانی تری كوردستان و ئوانی جیھان ئشكوتكانی ھر ل زووەوە مبندی ژیانی مرۆڤ بوون رۆیان نبووە لو برھم ھنانـــ، برھمكانی
ژیان.ئم مـــژووە درژەی فۆلكلۆر و فۆلكلۆر دەومندییـــی ئم ھشتا ب لكۆینوەی زانستی بـــوردی پۆلیـــن نكـــراوە و و مـــرج جیاجیاكانی شـــبتایبمندییكانیان دەستنیشان نكراوە و پناسی دروستیان بۆ دانندراوە، ھر چندە دسۆزان بپشت بستن بكاری میللتانی تر خانگیرییكیان بۆ كردوون و ھندك لو بش و بابتانیان جیاكردۆتـــوە، ئمـــش لرە م پۆلین كردنر ئســـر لھھندك ل فۆلكلۆری ھولرمان م كارە، كو ئـــن خســـتووتبریتین ل: پند و گۆت و قسی نســـتق و بســـت و بند و حیـــران و الوك و حكایت و فسانتی گیانداران و ئكایح
و خرافو وڕن و گۆرانی. ك لینـــد نموونســـتا چئپند و گۆتی نـــو كوردەواری دنینوە، كـــ ھریكیان بۆ زەمنكی دیـــاری كراوی كۆنی مژووی كوردستان دەگڕتوە. ئم نموون ھنانوە دەكرێ بۆ ھموو بشكانی تری فۆلكلۆر بكرێ، حكایت و ئفســـانو الوك و حیران و بند و گۆرانی
ساڵ پش زایین دەگڕتوە.- كابرا وجاغی رۆشن! ل كوردەواری ئم گۆتی ب كسك دەگوترێ كـــ منداڵ بـــ تایبـــت كوڕی لھاتوو و لوەشاوەی ھب و كوڕە بـــ كار و ناو و ناوبانگی ردەوام بخۆی نـــاوی باوكی ب
زیندوویی بھتوە.ئگر ب وردی سیری ونكانی ســـتدارەكبم پشـــتی وشـــبكین، ئوا بۆمان دەردەكوێ، ریتو داب و نل ینم وئ ك
ل ك ھاتـــووە، ئایینییـــوە ســـردەمی ئایینی زەردەشتیدا، فرمانكـــی و ئـــرك وەك رســـتگا، واتپ ئایینی دەبوایئاتشـــگدە، بردەوام بیســـت و چوار ســـعاتی شو و رۆژ و ســـی رۆژەی مانـــگ و دوازدە ردەوام ئاگر لی ساڵ و بمانگ زەردەشتیدا بسووت پرستگای و نكوژتوە و ب رووناكی ئاگر وەك ھمای خر لدژی تاریكی وەك ھمای شڕ و ئم دووانش
خوداوەند ئاھورامزدای ھمای و ئھریمنـــی شـــڕ بـــوون، ھر بـــۆ ئـــم بردەوامی ئاگر سووتان و رووناكیی، پرستگا تی بۆ دانابوو، كسی تایبكبردەوام ئاگرەك ب گشییوە رابگـــرن و بۆ ئم كســـانش پویستییكانی ئاگر دەوت و دەســـت ئامادەی دەكرد. ھر رســـتگای زەردەشتی بپ بۆی"ئاتشگوە" ك دەتوانین بلین: دەكات "ئاگـــردار" وات جگای بردەوامـــی ئاگـــر ناودەبـــرا، ك ئوەبـــوو مانـــای ئمش رستگایم پم ئاگرە لتا ئھبسووت، وات ئایینی زەردەشت بردەوام و پایدارەو زیندووە و
شـــتا لھ ك یســـانو كلخمی خانوو دروستكردن نین و گڕان و ھوارگۆڕی ب شوەی سروشـــتی و رەمكـــی و وەك رابردوو چاو لـــ دەكن، بم خاوەن گۆتك پی دە: ژیان وەیم شر بگۆڕاوە و ناكرێ ھبژی و پویســـتت بـــ گۆڕان و گۆڕانكش دەخوازی خانوو ماڵ دروســـت بكی و كار بكی، تۆ مانگ و ب كی زۆر بماوەی كساڵ ل ھوارەكانت دەمنیتوە، ،بت ھخانوو ما ویســـتپژیـــان بب خانـــوو و ماڵ چی
تر بڕوەناچ، نابینی ئوەتا ،زمانستكی بئاژە بزن" ك"جگایك لـــ كـــ شـــوك دەمنتوە، شو جگای خۆی بۆ مانوەی ئم تنیا یك شوە خۆش دەكات و دەیوێ جگای مانوەی ئم شوەی جگایك ب بتوانی ب ئاسوودەیی تیدا بحوتوە! باشـــ بزن بۆ یك ی تۆ كدەكات، ئ مو ئشـــ ك بوارر ھھـــمرۆڤـــی و لچندان مانگ و ب ســـاڵ تیدا دەمنیتـــوە، ئی تـــۆ بۆچی جگای خۆت بـــۆ مانوەی ئو ماوەیت ك زۆر لـــ مانوەی شوكی بزنك درژترە، جگای خۆت خۆش ناكیت و چاو لم
بزن ناكیت؟! ل گۆتكدا دیارە، ئو كسی كـــ خاوەنی گۆتـــی "بزن بۆ شـــوك جگای خـــۆی خۆش لوە، قسكی رووی دەكات"ە ھشتا ل سروشـــتی رابردووی خۆی –كـــ ژیانـــی رەمكی و بـــ دەســـكاریی- دانباوە و نھاتووەت ســـر ئو رایی، ك پویســـت بگۆڕێ و كاربكات و خانووماڵ دروست بكات و زۆر پابندی ئو رابردووەی خۆیتی. كچـــی بـــ پچوانـــی ئو خاوەنی "گۆت"ك زۆر گۆڕاوە و .ویســـت دەزانپ گۆڕان زۆر بوەك ئوەی پشتر زۆری لگڵ ھوداب و نیتوانیب بیگۆڕێ. دواجار وەك تووڕەیی و جۆرك بزاری ب حیكمتكیوە دیارە! نا بۆ "بزن" دەبات و دەیكات بپنموونیكی گونجاو و برچاو ك ئوەتا ئـــم بزن ب ھموو بزنییتـــی خۆی و بـــ ھموو بستزمانیتكوە بۆ شوك جگای خـــۆی خـــۆش دەكات. كچی تـــۆ مرۆڤـــی و خاوەنی ـــز و ئاوەزەی كموو ھم ھئزۆر ل ھی بـــزن زیاترە! كچی ناتـــوێ جـــگای ژیانی خۆت خۆش بكیـــت، ك مانوەی تۆ ل جگایكانی مانـــوەت زۆر
درژتـــرە ل مانـــوەی كورتی مانوەی شوكی بزنك.
ئـــم گۆتیـــ، جگ لـــ مانا ی، لكوخۆیرچاو و راستبپشتی وشـــكان ونی رۆژانی رەتای گۆڕانی مرۆڤ و ھاتنسدەرەوەی ل ئشكوت و ل پنا لندراوەكان دەســـت سروشت و رۆژانئ رچاو، كب دەخات كیـــان چ بـــندكان ھمرۆڤـــزەحمـــت تكی گۆڕان دەبن و چ توند دەســـتیان ب سروشتی رابردوویانوە گیر كردووە و كار
ناكن.
ئم گۆتی، ھموو پكھاتكی "مڕداری"یـــوە ژیانـــی لـــوەرگیراوە و تواو لم ژیانوە ھاتۆت برھم، بم ل پشتی وشـــكان چندین ونی ترمان
دەخات برچاو ك نگوتراون.ئم گۆتی، ھموو پكھاتكی "مڕداری"یـــوە ژیانـــی لـــوەرگیراوە و تواو لم ژیانوە ھاتۆت برھم، بم ل پشتی وشـــكان چندین ونی ترمان
كگۆت كورتبـــی، خاوەنـــی مبستكی خۆی گیاندووە، وشـــی ھندێ ئـــوەی ببپویست ھی گوتبتی: ك ئویش وشی "جووتیار" و "جووتكردن" و "كم" و "بردەوام" و "زۆر"ی ئمانش كـــ .نابـــكارھبلنو كرۆكی مبستكدا ھن. وەك دیـــارە ھموو وشـــكان، گوتوویتـــی، كـــ ئوانـــی یگوتـــووە: لن ی كـــوانئوەرگرتوون "جووتیاری" ژیانی و بـــۆ مبســـتی "جووتكاری" كگۆت نـــاون. واتكاری ھبتواو ل ژیانـــی جووتیاری و
جووتكارییوە وەرگیراوە.ئم دوو گۆتیـــ، ھر یكی باســـی ژیانـــی "مـــڕداری" و "جووتیاری"یان دەكرد، ئستاش گۆتیك ب نموون دەھنینوە، كـــ باســـی ژیانی مـــڕداری و
جووتیاری پكوە دەكات:ل كوردەواری دەن: "ئگر مڕمان زێ، كشـــپلمان دیوە لرپ ل دیبـــنھوزێ" ئـــم گۆتی ل كاتكدا دەگوترێ، ئگر یكك خك ل كاركدا ب نشارەزایی بزانن ،شارەزا ب ویش خۆی پو ئئوا ل وەمیاندا دە: ئگر مڕمـــان ندیب لـــ پرزێ، كشپلمان دیوە ل ھوزێ" لم ژیانی باسی وشكان گۆتیدا مـــڕداری و جووتیاری دەكن، ك "مڕ" و "كشـــپل" و "ھوز" تایبتـــن ب ژیانی مـــڕداری، ب تز"یش تایبری "پوشـــژیانی جووتیـــاری، ھرچندە ب ژمارە وشـــكانی مـــڕداری زۆرترن! بم وشـــی "پرز" دەگرێ، ككـــی زۆر ھمانایجووتیاری كارەكانـــی زۆربی پرز، :ـــدە ك دەگرتوە. وات ئـــو شـــونی دروونی ،ش كرابدروون كـــراوە، كلدیارە پشتر تۆدراوە و جووتیار جووتی تدا كردووە. جگ لوەی دەكرێ، وات دروونـــ ك كاتسپان دروون دەكات و گیشكر
سوارەكان كۆدەكاتوە و گیشكر گیشـــ دەكات و ل پرزەوە بۆ ســـر جۆخینان. ك ھموو ئم وشـــانی وەكـــو "دروونكر و گیشكر و ســـوارەو گیشك و كشـــو جۆخین و جووتیار و تن بتۆدان و جووتكردن" تایب
ژیانی جووتیاری.دیســـان لرەش لـــ گۆتیكی كورتبژ و ســـروادار مانایكی زۆری ل ژیانی جووتیاری باس كـــردووە. ھروەھاش ل ژیانی مڕداری. ك ئم گۆتی دەربی ئو ماناییو دەرخری ونی ھـــردوو ك ،ینزەم ئـــو پیشی "مڕداری و جووتیاری" پكـــوە ھاوشـــان و ھاوزەمن بوونـــ، یـــان الی كم باســـی كســـانك دەكات، كـــ لنو ھردوو پیشدا ژیاوە و شارەزای
كار و كرەستكانییتی.ژیـــان بردەوام و پیشـــكان پیشـــی تـــر رادەكشـــن. لم باســـی خـــوارەوە گۆتیـــی "پیشســـازی" ســـرەتای
مڕداریمان بۆ دەكات.ژنم دەوێ ژنان :دە كگۆت -
مبانھ ی بكاتكستپل كوردەواری و ژیانی مڕداری كو جووتیـــاری، ژن و پیاو پكاریان كـــردووە، چۆن ھندێ كار زیاتر تایبت بوون ب پیاو، ت بوونندێ كار تایبئاواش ھب ژن. ژنیش الی مـــڕدار ئو ژنی، ك ل پستیكی توكن و تڕو چورو نرم و ئستوور و گـــران ھمبانیكی تنك و وشك و ســـووك دروست بكات. دیارە گۆڕینی ئم پستی بم ،مبانھ شوەی بۆ ،وەیشھم زانایی و ھم پشوو درژی ەنگینی دەوێ، كم دەستو ھ .ك نییموو ژنش كاری ھمئھربۆی خاوەنـــی پند ژنكی دەوێ كارابـــ و دەرچووبـــ و پسپۆڕب ل پیشسازی دەستی و مبانھ دروســـتكردنی بـــۆ ئگرچی بكارھنانی. دواجار لبرچاو گۆتك باسی ژنكی م دیـــارە ككارا دەكات، بـــپیشســـازی ل كاراییكـــی ك ،یـــمباندروســـتكردنی ھئاســـان كاركـــی ئمشـــیان نییـــ و كاری ھمـــوو ژنـــك نیی، وات لـــرە لنو ژیانی "ستی "پوشـــ ڕداریدا، كمبدەر دەكوێ داوای پیشسازی دروســـتكردنی ھمبان دەكات، چونكـــ ھمبانـــ برھمكی ل و جگ ســـازی دەستییپیش ویســـتی بكاركردن و زانایی پچند بكارھنانی شـــارەزایی ماددەیكـــی تریشـــ، كـــ بۆ ویستپ كستخۆشـــكردنی پھرچنـــدە بكاربھنـــدرێ، كرەســـتكان زیاتـــر گیایی و رووەكـــی و سروشـــتین، بم تی كیمیایی وەردەگرن، كسیف ش شـــارەزایی و زانایی لمئھاوكشكدا پویست بۆ ئوەی ل ئنجامی كار ھمبانك جوان و قایم و باش دەرچ و ب ترس ناندا بكارھبو ل كاربـــب
زیان بت.ئگر ب وردی سیر بكین و لم گۆت كوردییان وردبینوە، ئوا بۆمان دەردەكوێ، لگڵ كان جیان و لگۆت وەی كئشونی جیا جیاو ل سردەمی جیا جیاو بۆ مبســـتی جیا جیا گوتراون، بم یك خاڵ كۆدەبتوە، ھموویانـــدا ل داگرتنــــــی پویـــش خائكاركردن "كاركردن". لســـر ب زانایـــی و بـــ بردەوامی وەختی خۆیـــدا، چونك و لكاركردن ب پی گۆتیكی تری "شـــمی لرھكوردەواری "م ب كاركردن زاناكانیـــش ئوا جوھری "ژیـــان" و "گۆڕان" دەزانـــن و ب باوكـــی ھموو
راوژكاری مژوو: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن
راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیارراوژكاری ھونری: محمد زادە
بشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر
ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،
باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦
مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی
مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +
بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات