This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ھفتنامیكی رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە
دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات
ژمارە (١١٤) یك شمم ٢٠٠٩/٣/٢٢ زایینیبرانبر ب نورۆزی ٢٧٠٩ی كوردی
سای نۆیم
بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش
سردری"ئو شو و رۆژانی لبیرم ناچنـــوە" بوكـــردەوە بـــۆ چندان مبســـتی خزمتكـــردن بگانوەو تكۆشانی و بسركردنوەی خبات شرەفمندانی خباتی شار و شاخ، ئو كۆم رۆ قارەمان و سربازە نناســـراوانی، ك ل رۆژە سخت جوامرانیـــان رۆـــی دژوارەكان و
ھبووە...
حاجی ممۆ لسر داوای خونران درژە ب نووسینی یادەوەرییكانی دەدا
ئوە بۆ ســـیم ســـا لسریك ھـــاوكاری ب پارـــزگای ھولـــر ركخـــراوی ھولـــری ناوەنـــدی ھونرمندانـــی كوردســـتان لرۆژی فســـتیڤاكی ھولـــردا ئـــازادی قشنگ ســـازدەكا و تیدا چندین و نمایشـــدەكرێ جۆراوجۆر چاالكی جی دخۆشی ھمووان و لمسایش وانندیش چاالكی نمایشـــكران لچ
سرلبیانی رۆژی یكم كرنڤای كژاوەكان بڕوەچوو و ل ئوارەی ھمـــان رۆژدا ئۆپرای مـــم و زین مانی نمایـــش كرا كزمانـــی ئبلـــ دەرھنانی ئیحســـان عوســـمان دووەمیش رۆژی سرلبیانی بوو، ھونرمندانی شوەكاری پشانگای ھولر ل گلری شـــاندەر لناو پاركی شاندەر كرایوە و ئوارەكشی
دیســـان ئۆپرای مـــم و زین نمایش میشـــدا لیرۆژی س وە و لكرایبردەم پاركی شـــاندەر كۆنسرتك بۆ ھونرمندان "ئیوب علی، ماھیر محمد ئمین، چۆپی فتاح" سازكرا و تیدا چندین گۆرانیان پشـــكش كـــرد، بم ئمســـاڵ جیـــا ل دوو ســـای رابردوو ھونرمندانی شاری ھولـــر گلییان ھی ل چۆنییتی
،كســـتیڤاف بڕوەچوونـــی ئمســـاڵ لبرئـــوەی ئویـــش ھونرمندانی چاالكییكانـــدا لـــو بشـــداربوون ھولـــر دەرەوەی ب ھولریش شاری ھونرمندانی برھم بـــوون، بـــۆ بدواداچوونی ئو بابت ب پویســـتمانزانی چند ھونرمندك و لیژنی ئامادەكاری ئو فســـتیڤا بدونین، دەشموێ
وە نییمكردنك و راپۆرتـــم ئبل فستیڤا قشنگ و جوانكی ھولری پایتخت و شاری شاران و شاری غریبان، چونك پارساڵ ھر لو یادەدا و ھر لو ھفتنامیی
ھمـــووان راپۆرتكـــی دوور و درژ لســـر چۆنیتـــی بڕوەچوون و فســـتیڤای دووەمین چاالكییكانی وە لم بارەیوە. لوكرایر بولھ
ل٢٠ راپۆرتك بخونرەوە.
وە نییمكردنك و راپۆرتـــم ئب
ل سیمین فستیڤای ھولر ئۆپرای مم و زین نمایش كرا
لیادی ئازادكردنی ھولر سركوت رەسوڵ و عیسا حوسن بھاوبشی بشك ل قسیدەی
قنفیك بۆ ھولر بودەكنوەھولر...بیانیان پنھانترە ل نھنیكانی داھاتوو
بیانیان سبركی سیحراوی پخش دەكاتتا چاوی بكات...دەڕوات...دەڕوات ھر ل سراب دەچتتا چاوی بكات...دەڕوات...دەڕوات ھر ل سراب دەچت
ل١٧
دەروش و ساالرو مینال رۆژانی ١٥ و ٣/١٦ ل ھۆی "توار"ی شاری سلمانی، تیپی شانۆی ســـاالر، مۆنۆدرامای "مینا" ل نووسین و نواندنی دەرھنانی ســـاالرو ئحمد نمایش دەروش ئرســـالن و مۆنۆدرامایئـــ كـــرد، كماوەكی زیاتر ل سعاتك ك لكیوەش ببـــوو. ئـــدرژترین مۆنۆدراماكانی كورد
ل١٥دادەنرت.
میسری و موكری و ھاروون ری ھاروون كوەی شانۆگدوای ئل دەقی ھاروون رەشیدی موكری وەرگیرابـــوو ل شـــاری ھولر و سلمانی و چند شارۆچكیكی تر نمایشكرا و بیاریش ل چندین شونی دیك نمایش بكرێ،حوسن میســـری باس ل كاركـــردن لو دەقو ھاروون و قاروونكانی ئو سردەمو بئاگایی رۆژنامنووسان
شاری ھه ه بجه یه ككه له شاره درینه كانی باشووری كوردستان، ده كه وته نوان ھی درــــژی (٤٦) پله ی ڕۆژھه ت و ھه ر دوو بازنه ی پانــــی (٣٥-٣٦) پله ی باكوور ،(٨٣) كیلۆمه تر له باشووری ڕۆژھه تی شاری ســــلمانیيه وه دوره ڕووبه ره كه ی (١٥٩٩) كیلۆمه تری چوارگۆشه یه، به درژایی (٧٥) كیلۆمه تریش ھاوسنووره له گه ڵ ئراندا، له كاتژمر ١١.٢٠ خوله كی ســــه رله به یانی رۆژی چوارشه ممه ی ركه وتی
ل١٩٨٦/٣/١٦٢٣ كیمیا بارانكراوه.
ل٧
وە لم بارەیوە. لوكرایر بولل٢٠ھ
ژمارە (١١٤)ی ئاداری ٢٠٠٩/٣/٢٢نورۆزی ٢٧٠٩ی كوردی
2
قاسم محمد مستفاوتكـــی عاجیباتی…حكومتین و دەوت نین، الفی دەوت لدەدەین و حكومتایتیش نازانین، باش ئم وت بۆ عاجباتی نیی؟ حكومتین و برھمی ،یھ پرلمانی خۆمان ئم ســـردەم نویی جیھانین و ،وەیئ حكومتایتییكشـــمان كـــ دەیبینیـــن!! ب راســـتی كاكی گۆشـــنووس گۆشـــی (ئاراستی سیم)ی ئم رۆژنامی ل ژمارەی رابـــردوودا چاك بیری لكردۆتوە، ك تنیا عاجیباتی ھر ئم متڵ
مانوە و پرسیارە ب لۆكسو منیی ل بابت، ھلكو جیقنكردنی مریشك، تیر بوونی قالۆچ! بكو ل ن ك ،یھ نتیكشـــتی زۆر ع ل كانی جیھان و نخانكنتیععنتیكخانكی لمر ھرمكی
چونك ،زراندنی (خـــاس) نییداملوەتی دنیا دروســـت بووە، ئو خاس و ماســـ ھر ھبووە، بخوا كاكی گۆشـــنووس راستی پكاوە، ئی ئوەتا خـــودان ئم تنووس و پنووس خۆی شاھید حا!!!، كاك سمكۆ ل گۆشـــكی دەت: ئوەی لخۆی رادەبینت و ناترســـت با وەمی پرسیارەكانم بداتوە، دیارە ممنوونی ئگرچی ،منوونیشمناوێ، دنیای ئمۆ دنیای پرسیارە، بم پرسیاری ب وەم، ئگرچی ،یمی ھك وەمـــوو پرســـیارھســـاردی و گرمیمان دیوە، عیســـا سیری ئوانی كرد، ك ل خاچیان یان خۆشـــبل دا، وتـــی: باوكـــلبرئـــوەی نازانن چـــی دەكن،
جا تخـــوا دوای ئم ئازارانش چۆن داوای گۆشنووس ك ،فافانشـــخۆیتی، وەم ندەینوە، دنیاش ترســـی و تدیموكراســـیی دنیای
ناوێ:وەمی پرســـیاری یكـــم: ئم دوو ھـــژارەی ئامـــاژەت بۆكـــردووە، ھژاركیان ل جماعتی ئشھدووە و ھژارەكی دیك لـــ جماعتی
.فارییبازەڕی غئوەمی پرسیاری دووەم: دۆستی نانی كت، نانی خۆشمان بزیزە و قسب خوی و بـــای ئوەندەش پیاو
.ت باشبن دبئوموەمی پرسیاری سیم: دیارە شڕی دنیا لسر دۆالرە و دۆالریش وزەو بازاڕەكـــی نوتـــ و كركووكیش
سترین چاكندترین و بمدەونوتی جیھان و ل دوای رووخانی ســـدامیش كابانكانی ئم شـــارە لزان نبوون و رۆژگاریش دەوران دەوران و ئافرین بۆ ئوەی سوی گینـــا پاپۆرەكـــدەدات، ئباش ل
ھموومان نقوم دەكات.وەمی پرســـیاری چـــوارەم: دیارە دام" لش رووخانی "سوســـا پئدەستووری عراقی لدەرەوەی یاسا الســـایی ھرمكمان ل بووین، ســـتاش لتمان دەكردەوە، ئدەودەستووری عراقیدا فیدراین، بم بغدا ب دامودەزگا و خودان لژنی نزاھ و ئمش خاوەنی "٤٢" وەزیر و "٣" وەزارەتكشـــی خاوەن دوو
سرباز و پۆلیس و دەرگاین.
وەمی پرسیاری پنجم: ھی یكم دوور ل یاسا و ب پی حز و داوای برپرس ھیدەسووڕن و مووچی بســـردا دەبارنـــ، ھـــی دووەم دامزراوی یاســـایی و تا ســـری ت، كســـپی دەكات خۆشـــی نازان
حواس:دوو رۆژ دواترو ل رۆژی ١٤ی شوباتی زاھی حواس)سكرتری (د. ٢٠٠٩دا، گشتی ئنجومنی بای شونواری میســــری، ل ماپــــڕی (المصری
الیوم)دا، دەت:
((دۆزینــــوەی پیكری توت عنخ ئامون ل باكووری عراق شــــتكی ئاســــایی، چونك ئیمپراتۆرییتی میسری ل سردەمی ئیمبراتۆڕی دا حوكمی ھموو ناوچكانی رۆژھتی دەكرد، فستین و سوریا و عراق پش ٣٠٠٠ســــاڵ بتواوەتی ل بن دەســــتی ئیمپراتۆرییتی میسری دا بوون))، پاشان زاھی حواس دەت:(حــــور ســــربازی ســــركردەی كردووەتوە ھرشی محب)چندین ســــر ناوچكانــــی رۆژھــــت و ھموو ئوناوچان ل بن دەســــتی میسرییكاندا بوو، ئوان(وات كورد و عراقییكان) نایانوت ئیعتراف بوە بك ك میســــر حوكمی ھموو ئو ناوچانی دەكرد(وات عراق و
ك لرەدا دەیانخینڕوو: ١- ئوان ل میسر باش شونوار و پیكری فیرعونــــكان دەناســــن و دەبوایــــ جــــوان ل ك وانیاییــــان برەكیكی پنــــولماپڕەكان بوكراوەتوە پش ئوەی باس
ل ھیچ شتك بكن.٢- د. زاھــــی حــــواس : كوتۆت ھیكی
مژوویــــی گــــورەوە ك دەت میســــر ھموو ســــوریا و عراق و كوردســــتانی حوكم كردووە ردەمی ئیمپراتۆری میسری دا، چونكســــ لالی ھمووان ئاشــــكرای ك ئیمپراتۆرییتی میســــری تــــا رووبــــاری فــــورات ھاتــــووە ل یشــــتووەتگك نوەیھیچ شــــســــوریا و ب یشتووەتگت ننانراق و كوردستان تعكوردســــتانی رۆژئاواش، ئم ھیكی زۆر گورەیــــ و قت ندەبوو ئو بناوی ھموو شونوارناسانی میسرەوە ئو ھی بكات.
٣- پاشان د. زاھی حواس: دەت سركردەی سوپای میسر(حورمحب) ھرشی كردووەت ئو ناوچان و داگیری كردوون، (د. زاھی حواس) ل كتبكی ك ل سای ٢٠٠٧ دا چاپكراوە ل قاھیــــرە ب ناونیشــــانی((الملك الذھبي عالم توت عنــــخ آمون))،القاھرة – ٢٠٠٧.) بــــاس ل توت عنخ ئامون و دەســــتكی دەكات و پچوانی ئم وتانی ئستایتی:دكتــــۆر زاھی لــــ الپڕەكانی ئــــم كتبدا
دیكــــ ســــربازی ھرشــــكی تنانــــت بسرپرشــــتی ســــركردەی ســــوپای میسری حورمحب بۆ ئــــوەی كــــ قادش(ناوچكانی ھیــــچ بگڕنتــــوە ســــنووری قــــودس)ی ئنجامكــــی نبــــوو...))، كواتــــ د. زاھی خۆی باس لوە دەكات ك لســــردەمی توت عنخ ئامون دا دەستیان ھتا ناوچكانی قــــادش بووە و حیپیییكان ل ھرشــــكردندا بردەوام بوون كوات سوپای میسری و توت عنخ ئامون بســــركردایتی حورمحب چۆن مانو وەراق و كوردستان؟!! ئع یشتنگ وە، چونكواس بیداتــــــــت د. زاھی حدەبشارستانیتی میسر ئاشكرای و كس نكۆی ت، كنۆوژوو دەشناكات ئیتر بۆچی م ل
ب ئویش ناشوت.دەربــــارەی دۆزینــــوەی چند مۆركی میتانی
ل دھۆك:بڕوەبرایتــــی ٢٠٠٩ ١٥-٢ی رۆژی لــــشــــونواری دھۆك رایگیاند ك چوار (مۆری وتی چوارستون لشكنزیك ئ میتانی)یان ل
دھۆك دۆزریوەتوە : SEAL چاپی مۆرن (گبعات االختام وانئ ك مــــۆر چونكــــنــــ ( IMPRESIONئوان ل سر قور چاپ كراون و شوەكیان
دەرچووە.دەربارەی سردەمكیان بۆ سردەمی میتانی
دەگڕتوە.ل راستیدا میتانییكان ل ناوەڕاستی ھزارەی دووەمــــی پــــش زاییــــن حوكمــــی ناوچكانی كوردســــتانیان كــــردووە لــــ كركوكــــوە تا كناری دەریای ناوەڕاست. ب ھیچ شوەیك مۆری رووتخت و ئو جۆرە گبعی مۆران لو سردەمدا نبووە، بكو ئگر بت و راست بت ئوا ئو قوڕە مۆركراوان بۆ ســــردەمی یۆنانی و رۆمانی دەگڕنوە و نموونی لو جۆرەش ل ناوچكانی دیكی میســــۆپۆتامیا
دۆزراونتوە.سندیكای شونوارناسانی كوردستانبشی دیراسات و توژینوەی زانستی ١٢-٣- ٢٠٠٩
ئاراستی سیم ب گۆترە
زۆرجـــار پیاو ئوەی بـــ گۆترە لۆی دەچیت ســـر ب برنام و پالن پی ناكـــرێ، دەن كاتی خۆی زۆر شـــت ھبوو ب گۆترە دەكدرا و دەكرا، پیاو ھبوو ھر ب گۆترە ئاقارەكی دادەبی و ھـــر ب گۆترەش دەیفرۆشـــتوە، ئگر دیقت بدەی خكانك ھن ھر ب گۆترە بوونت خاوەنی توڕمبل و
قسرو قسور.جیاوازییـــك ل نوان گۆترەی ئوێ ســـردەمی و ئو ســـردەمی تنیا ك بموو شـــتو كاتی ھئ ،وەیئ ندەكی بستا ھم ئگۆترە بوو، بگۆترەی و ھندەكیشـــی ب برنامو
. پالنكابرای تماتـــ و ئارو فرۆش و میوە فـــرۆش بۆ ئـــوەی زەرەر نكات یان ھـــر ھیچ نبـــت زەرەر لـــ نیوەی بگڕتوە، ئو میوەیی بســـریدا مابۆوە بۆ رۆژی پاشی ب سواری كرو عاڕبانكی ب كۆناندا دەسوڕایوە، رچووەی بســـب موو شـــتو ھئگۆترە بســـر ئو خكـــ رەش و
رووتیدا ساغدەكردەوە. قســـ ـــدە یـــك ھیلســـم م بوتـــبـــ ،شـــی رادەكقســـبوتی راناكشـــ، رەنگ ئگر ئو مسلیی لۆ خۆنری شینكیتوە قیشـــی نییگات، ناحنتھیچی للتنـــگات، چونك لم مملكتی ئمدا ئوەندە شتی لو جۆرە و جۆری دیك ھی ك پیاو ھیچی لتناگات، ئو مســـلی ھر ھیـــچ نیی، خۆ ئگر شتكیشی لھكن دوور سراوقون نییلتبگات و ھر ســـراو قونیش ھوادارانی لـــۆ بكات، شـــرح ە نـــد چ ر ھھندجاریـــش ســــــــراوقون ی ە و نـــ د كر ندێ شت باشھ ،و خـــراپ نییچونك زۆرجاران نان ل سراوقون
. وەیدایكردنبتوێ ئگـــر ھموو دوای بئـــو شـــتانی ك رۆژن بگۆتـــرە دەكرن دابچی، ئوە دەبت ئتـــوش ھر ب گۆترە وەی لوی، وەك ئـــنـــاو كـــ بدەبیندرێ، بوكراوەكاندا رۆژنامو ،گۆترەی ستا زۆر شت بئ چونكئگـــر دیقتـــی مانیشـــت و ئو ل ش بـــدەی كواڵ و راپۆرتانھـــرۆژنامـــو گۆڤارەكانـــی الی خۆمان رۆژان دەزانی ئوجا بودەكرنوە چند قسی ل گۆترە دەكرێ، ھر ئمجارە ل گۆترە دەتوانـــی بل لسدا نوت نۆی ھاوتیان ئمجارە بشداری ھبژاردن ناكن، بۆی پم وای مادام ئم ھموومان ل گۆترە قسان دەكین و دەنووسین و جوینان وەش رازی بین ببـــ دەدەین، دەبگۆترە دادگایی بكرین و بخرن زیندان
و غرامش بكرن .دەتوانـــی بیانی حزبك دامزرنی و ھر ل خۆتوە و ب گۆترە بی لو ر لك ھكانخ ی كـــبژاردنھگۆترە دەلن ناكـــرێ و خكانكیش ی لـــن دەكرێ بلگۆترە دەر بھســـدا بیســـت و پنجی كورسییكان دنـــم، دەتوانـــی بیانی بی ســـر شاشـــی تلفزیون و ھر ب گۆترە بی یكتی و پارتی لم ھبژاردنیدا ك قرارە بكرێ و نكرێ كس دەنگیان
پنادات .ئوەتا ركخـــراو ھی ھر ل گۆترە لســـر ھر شـــتك بیـــوێ ئگر پیوەندیشـــی پوە نبت ب دەرزەن
دا چاپكراوە ل قاھیــــرە ب ناونیشــــانی((الملك الذھبي دا چاپكراوە ل قاھیــــرە ب ناونیشــــانی((الملك الذھبي دا چاپكراوە
(.بــــاس ل توت عنخ ئامون و دەســــتكی بــــاس ل توت عنخ ئامون و دەســــتكی دەكات و پچوانی ئم وتانی ئستایتی:دكتــــۆر زاھی لــــ الپڕەكانی ئــــم كتبدا
انســــو كۆنفدوای ئ مــــئ - وێ راســــپاردەكان بــــدەمانــــپراكتیكی جبجبكین، ئویش ھــــاوكاری و پشــــتیوانی ھموو الیكــــی دەوێ، لــــ میدیاكان. لــــ حكومــــت.. لــــ خك.. مامۆســــتایانی ئایینی.. ل لــــپیوەندیمان لگڵ ناوەندەكانی مــــئ دەرەوە، لــــ ئایینــــی پیوەندی باشــــمان ھی لگڵ میسر، سعودیا، لگڵ دەرەوە ئران، موســــمانكانی كنداو مانئ نی دیكــــزۆر شــــو لھموو وەبردنین بۆ پرۆســــی ،راسپاردان ئو جبجكردنی ئمــــش بپی توانــــا. دووەم: خوندنــــی مســــلی مــــئئایینیمان ھی ل كوردستاندا، چوارچــــوەی تخســــتووماندەمانوێ ئوقافوە، وەزارەتی باشــــتری و بخیــــن ركــــی نوەیك ھوبدەیــــن بكین، وتاربــــژی مامۆســــتای لــــ و گیروگرفتاننین، ئــــیبگپ مانكانــــدا ھوتمزگ لــــ ككمیــــان بكینــــوە، وردە وردە لماوەی چند ساكدا كۆمك وتاربــــژی شــــارەزای زمانزانی ھاوچرخ بتوانن وتــــار بدەن و پیوەندییكی ل لگڵ خك ھاوچرخ بتوانن وتــــار بدەن و پیوەندییكی ل لگڵ خك ھاوچرخ بتوانن وتــــار بدەن و
بشی سیم و كۆتایی
وەزارەتـــی ســـو.. تندروستی
سو.. خستخانی رزگاریھشــــتاكان لبیرم ك ئو كۆمپانیا رزگاری نخۆشــــخانی بیانییــــی بنیاتناو بر لوەی تسلیمی ئیدارەی ئوســــای ھولری بــــكات، رۆژكیان لگــــڵ برادەركــــی ھونرمنــــدم بۆ ســــردانی نخۆشــــك ل ســــرەتای كردنوەكیدا بوو رگامان كوت ئوێ، لگڵ كردنوەی دەرگای ســــرەكی و ئاودیو بوونی یكم ھنگاومان برەو ژوورەوەو نزیك بوونوەمان لو بینا مۆدرن ھر لالی خۆمانوە شعوری دنیابوون لالمان بــــۆ چاكبوونوەی ھمــــوو نخۆشــــكان دروســــتبوو و جۆرك ل دخۆشی و دنوایی ئوتۆ ل توانینكانمان خۆی وەدەرخست، كــــ ھرگیز لمــــودوا پویســــتیمان ب ھیچ نخۆشــــخانیكی "بغدا" و
بۆ ناب "موس"چارەسرییكان.
تــــر ھندكــــی ھنگاوەكانمــــان تیــــن نگر یا ھبرەو ئو ژوورەی نخۆشكی كتدابوو، ئمی یشــــــــــــتینگبردەمی پرسگ و كركاری كۆمبینی بیانیمــــان و ھریـــــكــــو كــــــــــاری خۆی
ئنجام دەدا، ل ھمووی ســـــــرنج ئـــــوەبوو ك ھركسی ڕاكشــــتر بنو كۆنۆكی ناو خستخانكدا كارانــــو كرلــــ كــــدەڕۆیشــــت یبــــۆ "موراقب"، بم بدواوەی بوو نــــك "موراقبــــی ئمنــــی"، بكو بۆ ســــینوەی پیســــایی ژر پوی ھریكك لــــ ئم مانان.... ئاوڕكم دایــــوە و بو برادەرەی خۆم گوت: (تۆ یخۆشــــخانو نر ئتا ســــی ھبسروەری پاك و خاونی بپارزێ....)؟ خانستســــاڵ ھات و ساڵ چوو... ختسلیمی ئیدارەی ھولری ئوسا كراو ھــــر ھفتی یكم، بــــوو ب ئوتلی ســــفری، ھر نخۆشو مورافیقكی ب كۆم بتانییك و چاپســــت و تباخكــــی بچــــووك و دوو منجڵ و گــــی نایلۆنی پالیكی چاو عكتلیشكر و چاو دوو، س عالگی دیكی
تماتو خیار و بامیو.. ھتد. ھندكــــی تری پچوو لــــ ممڕەكان پاشــــماوەی پوی بقوڕ و چۆڕاوگی تماتی رزیو و ئینجا ل ھندێ پناو پسارەكانیشــــدا پیسایی مندان بدی
دەكرا...دیسانوە چند ساكی دیكی پ چوو، خوا كردی "راپڕین" كراو میللت رزگار بــــوو و بووە مایی دخۆشــــی ھموو الیك و دامودەزگا ھموو وران بوو، خستخانی "رزگاری"یش كوت سر ســــاجی علی و قرەولكانی لسر جادە رادەكشراو زۆر ب رقوە دەشكنرا، چونك خك و خــــوا وایاندەزانی ئم قرەون گنجی كوردیان گوللباران كــــردووە و كیمیابارانی "ھبج"یان كردووە و ب ســــدان كسیان ب سر و شــــون كردووە، ئــــاوا رقی خۆیان
پھدەڕشت.دەســــتكی پیا ھنرایوە و بھرچی حاك بــــوو بدســــۆزی دكتۆرەكان شــــتك بــــ شــــتك كرایــــوە و ئم كوتوە ھندۆكك یخانســــتخسرپ، ئمجارەیان لھموو جارك خراپتر ئم خستخانیش بشداری شڕی ناوخۆی كردو بوو ب "سنگركی پۆیین"ی ئم شڕەو ل جیاتی بردنی گولل یخانستم خداو و دەرمان بۆ ئ دەگرت و لئاربیجیان ت تۆپ و گولل میشھ مخۆرەكان كنی دكتۆرە خشوپرۆشــــی چاككردنوەی خك بوون، شــــڕكرەكان یكتریان دەكوشــــت... تا نم دیمیری ئئینجا وەرە تۆ سبك ل ھموو دنیادا خستخان شونی ،كانســــوەی كنیایی و چاكبووندكچی ئمسا خستخانی "رزگاری"
ببووە شڕگی خك كوشتن....؟ تییانــــھامن ئــــم بھرحــــاڵ بســــرچوون و حكومــــت دامــــزراو ئاسایش برقرار بوو، خك ئاھكی ھاتوە بر و لپرسراوەكان گیرفانیان پ بوو و ئوتــــل و بازاڕی ھاوچرخی بنجان بدروستكران و گ (خسیش)ئیش و كار ل سووڕانوەدان و كارەبا لــــ "٢٤" ســــعات چند ســــعاتكی "محدود" كوتوە كار و ... زۆری تر، دابگل ئستاشی ئفسووس بم نگڕایوە "رزگاری" خســــتخانی ســــر ئو ســــات وەختی ك ھشتا ئیدارەی تسلیمی كبیانیی كۆمپانیا
ھولری ئوسای نكردبوو...
نازم دبند
ینیڤ
پڤ
ھ
ئا: تیمی بدرخان - سلمانی لـــ ٢٠٠٩/٣/١٦ رۆژی ئـــوارەی ل نیشـــتمانی مۆزەخانی ھۆـــی بڕوەبرایتـــی ســـوورەكمنئ مانی بوەكاری ســـلری شـــھونـــبرچاو جماوەركی ئامادەبوونـــی لـــ ھونرمنـــدان و رۆشـــنبیرانی كـــورد و كســـوكاری قوربانیانـــی كیمیابارانی ھبج، ل ســـایادی
كیمیابارانی ھبجدا پشانگایكی بۆ ھونرمندان (ئیســـماعیل عومر و فرەیـــدون كریم) بـــ میوانداری ھونرمند ســـامان جـــالل) كردەوە و تیدا چندین تابلۆی شـــوەكاری جوان نمایشـــكرا، ك ھونرمندانی توانیبوویان شانگاكپ بشداربووی ل رگای تابلۆكانـــوە تا راددەیك باس ل ئش و ئـــازار و موعانات و
كازم عومر دەباغچند رۆژك لرە و لوێ لسر الپڕەی رۆژنامكان، بتایبتی رۆژنامی ھاوتـــی ژمارە (٤٩٩) و ئاون ژمـــارە (١٦٠) و كنای یرانق بـــاس لـــ "الشـــرقی"چاوەروان نكراوەكی ناو یكیتی نیشتمانی كوردستان كرا بدەست ـــك لندوەی ھشـــانكاركلئندامانی مكتبی سیاسی. لم بارودۆخ نا ھستیارە لكاتك حكومتی ناوەندی بغدا بھموو شـــوەیك دەیوت كشـــ بۆ
حكومتـــی ھرمی كوردســـتان دروســـت بكات و ماددەی (١٤٠) و
(٢٣) ج ب ج نكات.لچند مانگی داھاتوو ھبژاردنی راق و كوردستان لمانی عرلپپشـــماندای و قیرانی سنووری نوان ھرمی كوردستان و ئران و توركیا ل ئارادای، ندەبوو رگا بدرت ئم كشـــی دزە بكات و بكوت سر الپرەی رۆژنامكان وەیم شوانیش بو میدیاكان ئزل و زەبالحی بكن و دوژمنانی
ناوچانو برەبرە زمانی خۆیان بیر چۆتوە(14). شـــایانی باســـ لپاڵ ئوەی ك ل ئاكامی لكۆینوە نویكاندا دەركوتووە، ئم بۆچوون ھیچ پیوەندییكی بڕاســـتیوە نیی. ئم ڕای بۆت شون ڕەخنو توانجی زۆر ل مژوونووس و توژەران و ڕۆژھتناسان بھموو شوەیك برپرچ دراوەتوە. لم بارەیوە مژوونووسی ئیسالمی القلقشندی ل كتبی ( صبح االعشی) دا ئاماژەی ك ھاتووە و لز پزۆر ڕەگكورد لـــ وە كردووە، كبـــعرەب نین(15) . بھمان شـــوە ڕۆژھتناس ھارۆلد المب لـــم بارەیوە دەت: ( كـــوردەكان ل زۆر ڕووەوە لعرەب دەچـــن، بم لوان نیـــن(16). ھروەھا ئو لیژنیی ك لسای (1925) دا لالین كۆمی گالن نردرا ســـبارەت ب كشی موسل بم جۆرە باسی كورد دەكات: " كـــوردەكان نعرەبن و نتوركن و نفارســـن، وە نزیكـــن، زۆر جیاوازن لكانفورســـ م زیاتر لبتوركـــكان، زۆر دوورن لعرەبكان و زۆرجیاوازیشـــن
لیان"(17).زۆر دەمك زانا ڕۆژئاواییكان دەستیان ب لكۆینوەی چـــرو پ كردووە ل ســـر مژوو و ڕەچلـــك و زمانی گالنـــی ڕۆژھت، بۆ ئم مبســـتش كۆمك زاناو پسپۆری بناوبانگ ل بواری ڕۆژھتناسیدا دەركوتن دواداچوونی ب وەو بینكۆك لرمانم بوارەشدا خو ل
پزیان ئنجامداوە .گلـــی كوردیش یككـــ ل گلـــ درینكانی ناوچی رۆژھـــت و شـــونكی برچـــاوی ھیـــ لـــ ڕەوتی برەوپشـــچوونی مژووی ناوچكـــ، بۆی پانتاییكی فراوانـــی لـــم لكۆینوانـــ داگیركردووە، ســـرجم بوارەكانـــی (مژوویـــی و شارســـتانی و كۆمیتی و زمانوانی و نژادی). ئم گل كوتۆت ژر تیشكی ئم تبابك لكژادی كوردیش، یی نو ڕیشوانینكۆلگرنگكانی ڕۆژھتناسان بووە و چندین بیروبۆچوون و بیرۆكو بیردۆزی جیاجیای ل كوتۆتوە، ك لرەدا
بكورتی ئاماژە ب ھندكیان دەكین. و كاردۆخیانوەی ئن تناسان كورد بڕۆژھ ك لندھدەزانن، ك (كســـنفون) لســـای (401 پ.ز) لكتبی (( ئناباسیســـد1 ) باســـی كردوون، لوان( كوردۆلیڤ) پی وای، ك كاردۆخییكان باب و باپیرانی ســـرەكی و ڕاســـتوخۆی كوردە ھاوچرخكانن و خودی كاردۆخیش ناونانكی نتوەیی و زمانوانیی لیك كاتداو مانایكی
.(18)یكنیكی ھتلالیكی ترەوە (ن.یا.مار) پی وای ك سروشتی ئرانی زمانی كـــوردە ھاوچرخكان ب پلـــی یكم ناین بۆ دیاریكردنی نژادی كورد، بكو لو باوەڕەدای، ك ھیندۆ ئوروپییكان زمانی خۆیان بســـر گل ڕەسنكانی ناوچكدا سپاندووە و دەت: ل مژوودا رووداوی لم جۆرە زۆرە، ك میللتك زمانی خۆی بسر میللتكی تردا بســـپنت(19)، ھروەھا مـــاد دەت:(كوردەكان لڕووی پیوەندییـــ كۆمیتییكانوە دەب خكی رەسنی ئاســـیای بچووك بووبن، دواتر زمانكی ئرانی بســـریاندا زابووب)، بۆ پشـــت ڕاســـتكردنوەی ئم بۆچوونش چنـــد دیاردەیكی كۆمیتی و كلتووری و نزیكن ل وە، كتندەھ گبناو كـــورددا بئایینی لھی دانیشتوانی رەسنی ئاسیای بچووك و پشتی قوقاز. بم پیـــش ماد دەت: كوردەكان نوەی ڕاســـتوخۆی كاردۆخییكانن، یان روونتر، كوردەكان ترادیسیای میللی ئم خیان بردەوام كردووە(20) بم ھندكی تر پیان وای ك ھیچ پیوەندییك ل نوان كوردە ھاوچخكان و كاردۆخییكاندا نیی، بكو ئم كاردۆخیان بابوباپیرانی جۆرجییكان و كریتڤاییكانن، ك دانیشتووی ئمۆی
یارمتیدەری ئوەی و چیتان بۆ دەكات لوێ؟- حكومت تا ئستا ھیچ یارمتییكی نداوین، بم من دەب بم ســــوپاس بۆ خوا زۆر باشــــم، چونكــــ من خۆم فرمانبــــرم ل زانكۆی ســــالحددین – كۆلژی زمــــان، مۆتی خوندنیان بۆم كردووە ب نیوەی مووچی خۆم، بم قوتابیمــــان لگڵ دای ك تنھا مۆتــــی ب مووچیان بــــۆ كردووە و ت، كش وەرناگرك عانــــواو، یت دەبینین دەب ندێ بــــرادەری دیكــــھ ر باشــــو برادەرەش ھین ھــــی ئبك مۆتی ب مووچیان بۆ كردووە، ك ڵ دایگكی ترمان لقوتابیی چونكمۆتی ب مووچشیان بۆ نكردووە و ھر ب تواوی ل كارەكی فســــیان ئامادەب ك ككردووە، ئایا قوتابیی نبخو كی دیكتو پارەی خۆی ل بو تنھــــا داوای مۆت بكات رەوای تۆ فســــی بكی؟! یان پویست یارمتی لكدا گكاتبدەی و ھانی بــــدەی، لقوتابی دیك ھن كــــ حكومت خۆی ئوانــــی ناردووە و پارەی زۆریشــــیان بۆ ســــرف دەكات، رەنگ ئاستیشیان وەكو ئو قوتابییــــ نب و وەكو ئو
سركوتوو نبن؟!* خوندن ل ھیندستان ل چ ئاستكدای؟
- ل ڕوانگی منوە ئاســــتی خوندن لم وت زۆر پشــــكوتووە و خوندن تیایدا ب زمانی ئینگلیزیی، بم كاك سنگر، من با ئو پرسیارە ئاراستی جنابت بكموە، ئگر ئاستی خوندن تیایدا پشــــكوتوو نب چۆن قوتابی ل وتانــــی وەك ئمریكا و ئلمانیا و بریتانیا و ژاپــــۆن ڕوو دەكن ئم وت؟ حتمن ئاستی خوندنیان زۆر
پشكوتووە.* ئاستی لكنزیكی و لكدووری كلتووری ئمی كــــورد و ھیندییــــكان چندە، تــــا چند لیك
دەچین؟- دەتوانــــم بــــم كلتــــوور و داب و ك دەچی ك لریتمان تــــا ڕاددەینو تا ڕاددەیكیــــش جیاوازە، ڕۆژكیان كیان سازكرد كستیڤازانكۆ ف ر لھتیایدا كلتووری خۆیان نیشاندا، لم نمایشــــان ھندێ دیمن، ب تواوی كلتووری كوردیان بیرخستموە و زۆر سرنجی ڕاكشام، چند ونیكیشیانم گرتــــن، دیمنكیان دیمنــــی نانكردن بــــوو، یككی تریــــان دیمنی كوب و كفت دروستكردن بوو، ك ئم شتانیان ســــتم دەكرد كدەچوو، ھ مھی ئ لكوبب و كفتی ھیندی عینن كوبب و كفتی كوردیی، ل ڕووی زمانیشوە وشــــی ھاوبش ل نــــوان كوردی و
ھیندیدا زۆرە.بم جیاوازیشــــمان ھی، تا ئستا زۆربی كچان و ئافرەتانی ھیندستان، دەتوانــــم بم بڕــــژەی ٨٠٪ ب جلی ھیندی خۆیان ل قوتابخان و زانكۆ و دام و دەزگا حكومییكان دەوام دەكن، كچــــی الی خۆمان مۆدیل و مۆدیلكاری ڕۆژان گۆڕانكاری بســــردادت، جلی كــــوردی ئافرەتان تنھا لــــ بۆنكان لبردەكرت، ســــرەڕای ئوەش لم ل كی نــــد ڕۆژەی ڕابــــردوو لــــچكناكانی خۆمان ڕپوانی قوتابیانی رم بینی كولكنیكی ھیمانــــگای تپناڕەزایی خۆیان دەردەبی برامبر بو قوتابی ب دەیگووت ناب یــــارەی كبجلی كوردی باب و باپیران دەوام بكات.
كافی رەزاق، قوتابی ماستر ل زانكۆی پونا ل ھیندستانی كوردیین كوببینی ھیندی عكوبب
كافی عبدولەزاق - ھند
ۆنا، پ
ند - ھ
دا كان
یییند
ە ھكار
ند خو
نول
زاقلە
بدوع
افیك
ژمارە (١١٤)ی ئاداری ٢٠٠٩/٣/٢٢نورۆزی ٢٧٠٩ی كوردی
6
ریكالم
٢٠٠٩
/٣/٢
٢ ری
ادای ئ
(١١٤
ە (ار
ژمدی
ور ك
٢ی٧٠
٩ زی
رۆو
ن
7
عیب نبی...بیال معنا...حاشـــا حـــازری و ببت پرژینكی قایم، ئم ھر یكمان بۆ ئوانی ئیشمان پیان دەكوێ...بۆ ئوانـــی ل پل و پای لخۆمان برزترن یان زیرەكترن كاتك دەیانگین، جا ل ترسابت یاخود بۆ زیاتر خۆ خۆشویستكردن ب، بایی ھندە ماســـتاویان بۆ سارددەكینوە و س ب چوار
بۆیان پاندەكینوە.كاتك بـــ لـــ دەرگا دان و پانكردنوە...ب ئـــاگا لبردەم رمانیـــان بۆ دەركـــردم ببم بدا فكـــی كت و پـــگۆڕانكارییبڕوەبری ئو دایرەی...لگڵ دەســـت بكاربوونمدا، ھموو فرمانبرەكانـــم كۆكـــردەوە، كۆبوونوەیكم لمڕ برنامی خۆم بۆ پشـــكوتنی ئو دایرە خســـتڕوو...دوای تواوبوونی كۆبوونوەكـــ و چوونوەی ھر فرمانبرە بۆ ســـر ئیشـــی خۆی، دە دەقی نبرد بڕوەبری دارایی و ئوی دیك كارگی بیكوە، لم بژووركوتن، سرەتا وای دەربینی ھست و سۆزی خۆیان و پیرۆزباییان، ك دانیشتن كوتن پانكردنوە، من لجوە ب قسكانیان بووم دۆپ ئاو و چاو ئبق بووم.
بڕوەبری دارایی كاتك زمانی وشكبووی تڕكرد، پداھات:(روحكی من، وای لو بۆینباغی بستووت، براستی جوان ،لۆك داندراوە...ماشتك ی بت دەكڵ قاتگت دێ و لل
خۆم دووبارە نكموە.ھونرمند ئاماژەی جی ئـــو كارانـــی لـــ دوو پشانگای جیاواز ل شاری
ھولر و سلمانی نمایشكرد و لگـــڵ پشـــانگاكش موو كارەكانی لی ھنوكوراســـكدا كۆكردۆتوە و چاپی كـــردووە، ل ھمان نـــد برمكاتیشـــدا ھون زمانـــی ئینگلیزی باس لخۆی ژیانی كورتیكـــی ھونرییكانی و چاالكیی مكردووە. دكتۆر ئازاد حنووسینانی ئو شریف بۆ وەرگاوەت سر زمانی
ئینگلیزی.
داھنانكی دیكی نامیق علی قادر
حاجی ممۆھموو جارك دایكم (یادی بخر) ل رۆژە ناخۆشـــكانی ژیانماندا، ب تایبت ئو رۆژانی ل نزیكوە ب خباتی ژرزەمینی من ئاشـــنا بوو، وەكو پشت و پنایكی پۆین ھـــاوكاری دەكردم بـــۆ بردەوامی و كۆنـــدان و بـــرەو پشـــوە ھنگاونان، بـــۆی دەگاموە، من لبن رەشماك و ل بنگی ھت و پتكانی گوندی (عوالخان)ی (سربشاخی) سرگوندی ئاقاری ئودیـــوی زورگـــزراوی دەشـــتی ھولـــر، لـــ رۆژكـــی بباران و تـــڕی بھـــار چاوم بـــ دنیا كردۆتـــوە، بم ھرگیز ســـاڵ و رۆژەكـــی ب تواوی لـــال تۆمار نبوو، ب گورەی دەفترنفووسی ـــت، من لی (١٩٥٧)بكۆنی ســـادایكبـــووی ســـای (١٩٥١) بووم و دواتـــر بۆ چوونـــ قوتابخان دوو نووكورە كـــراوم و ھن گســـابندە لدایكبووی سای (١٩٤٩م)...ئوێ رۆژان ماـــی باپیرم یكك لـــو بنماـــ پڕاگندەبووانی تـــی كۆیگوندی شیواشـــۆكی وبوون، ك لـــ رووبڕووبوونوەی ئاغـــای كۆی مـــم زۆری حزوبـــوون، ك ب گوندەكانی دەشـــتی ھولر و كندناوە و قراج پرت و بوببوونوە، ك بۆ خۆی یك چیرۆكی لبیرچووی پ كورەوەری زیاتر خریكی باوكم بووە...مای مڕداری و جووتیاری كردن بوون، لم بوارەدا تا رادەیك دەست رەنگین و زەنگین بوون، لالیان ئاغایكانی لگیراوە، رزیان دزەیی دەشـــتی بتایبتی (خدری پاشا)ی شخانان، وەی لوانـــنی حزەوی و شـــوگوندی شـــخانانی نزیك پردێ بۆ دابینكردوون، ھتا ســـای (١٩٥٧) لوێ نیشتج بوون، ھر دایكم بۆمی گاوەتـــوە، لپاش وەرزی بھاری ســـای دووەمـــی تمنم، ك ل بنگ گڕاوینتوە گوندی، من تۆزك ل كوتنســـر پیان دواكوتووم و ھر ب گاگۆكردن ژوورەوە و دەرەوەم كـــردووە، زۆر بزو و عجول بووم، ل شونك ئۆقرەم نگرتووە، داپیركم (دایكی باوكم) ھمیشـــ بدواموە بووە، بردەوام كلۆكـــم دایك چونكسرقای كاركردن بووە و زۆر كم بواری ھبووە بدیار منوە بت، رۆژكیان دیـــارە داپیرم ئاگای لم باوە و قمترەی (دەرگای گورەی حوش) كراوە بووە و ؟؟؟؟؟دەرفتم یاندۆتخۆم گ گاگۆل ناوە و بھدەرەوە و ھتا سر لواری دەركی بیری ئاوێ گیرنبووم، ئو بیرەی كـــ بالینی كم چل گـــز قووڵ بووە، لســـر دەمی بیرەك سرم واق) توتووموە و كشپ بردۆتواق) و لناو بیرەكش دەنگی خۆم ب بازنیی دەنگـــی داوەتوە، ئو رۆژە كۆچكم لســـر و مل دابووە و داپیرەكـــم ك منی ل بزربووە، ب پتاوی و تنـــگاوی بۆ دەرەوە ھاتووە و لـــدەرەوە چاوی ب من كوتووە لســـر دەمی بیرەك چی دەكـــم، ب ھزار و یـــك دوعا و خـــۆم بۆ ناو بیرەك وە، كپاڕان ســـپایی لئ دەم، زۆر بنـــھپشـــتوە كۆچككی گرتووم و بۆ باوەشی خۆی برزی كردوومتوە وتۆتخۆشییان ك دەمی لب و پقیژاندن و ھموو ماوەی سرسام كردووە، ب قوڕگكی پ ل گریان و پكنیناوی ئو دیمنی بۆ دایك و باوكم گاوەتوە، بۆ یكم جار
بدات و ئۆتۆمبلــــی بخات خزمت یان پویست لكۆمپانیای تایبت ب بكرگرتنی ئۆتۆمبل، داواكاری پشــــكش بكات تاكو بو قبارە و جۆرەی ك خۆی دەیوت ئۆتۆمبل
.كی بدەنرو شوف قامنانی شكارھباجی بل جگ ویستكانی شارەكان، پناوخۆییھر خاوەن ئۆتۆمبلك ك شقامی نوان شارك بۆ شــــاركی دیكی بكاردەھنت، ئفریقا باشووری بك پارە بدات و پارەكش بپی درژی ماوەی شقامك دیاریكراوە، ســــر شقامكان پشكنینی خای بۆ ئوە نییــــ خكی گومانلكراو دەســــتگیر بكن و داوای ناسنام و پاســــپۆرت لخكی بكن، بكو بۆ وەرگرتنی باجــــی ھاتوچۆكردن و كانقامشــــ بكارھنانــــی و لسرتاسری باشووری ئفریقاش یك شقام نیی، ك حكومت پارەی بۆ دروســــتكردنی خــــرج كردبت، بكو ھمــــووی لالین كۆمپانیا تایبتكانوە دروستكراوە و باج و یاساكانی بكارھنانی شقامكان و ھموو شونگشتیكانی دیكش ھر لالیــــن ئــــو كۆمپانیایوە دادەنرــــت و كاری حكومت تنھا دنیابوون لســــرچاوەی داھاتی خاوەن كۆمپانیــــاكان و جۆری ئو كرەســــتانی، ك لدروستكردنی نو شوو ئ خانقام و باشــــبكاردەھنرــــت، گشــــتیاندا نموون وەك شــــقامكانم لرەدا بزانین ئــــوەی بــــۆ ھنایــــوە، كــــ ھموو شــــون گشــــتییكان لباشووری ئفریقا لالین خك و كۆمپانیاكانوە دروســــت دەكرت م شــــتانت بۆ ئی حكومو بوجبكارناھنرــــت، بكو زیاتر بۆ و تندروســــتی بواری پرەپدانی پروەردە و فركردن و رۆشــــنبیری و یكترقبووكردن و ئاشــــتوایی ئازادی شخســــی و دیموكراســــی و رووبرووبوونــــوەی نخۆشــــی ئایــــدز و ھاوكاریكردنی ئو خاوەن میســــداقیتیان ك كۆمپانیانی، لنــــاو خك و لــــالی حكومت دەســــتووری بپی و پیداكردووە بھیچ رــــگا ئفریقا باشــــووری خزمكی برپرســــانی وت نادرت لملمالنی وەرگرتنــــی پرۆژەكاندا بشــــداری بكات و زۆرترین ژمارەی لســــر دەوــــت برپرســــانی پیوەندیان بسرمایدار و خاوەن كۆمپانیاكنوە سزادراون و ئستا لباشــــووری ئفریقا دروشمكانی یكســــانی و بنبكردنــــی گندەی لزۆربی شــــون گشــــتییكان و دامودەزگاكانی حكومتدا دەبینرت، ئاشتبوونوەی لیژنی ســــرۆكی نیشتمانی، ك سای ١٩٩٤لسرداوای نیلســــۆن ماندــــال دامــــزراوە بۆ كۆتاییھنان بكش ناوخۆییكان و رەگزپرستی، لكۆبونوەیكیدا لگڵ شــــاندی ھرمی كوردستان بــــۆ باشــــووری ئفریقا بشــــخ محمد شــــاكلی وەزیری ئوقافی حكومتــــی ھرمی كوردســــتان و می گوت: ئرۆكی شــــاندەكســــرگای یاساییمان بۆ چارەسركردنی رەگزپرســــتی و ناوخۆ شــــڕی گرتبــــر، بدەیان ھــــزار كس لســــرتۆماركرابوو داوایــــان كھنران بــــردەم دادگا و كاتكیش زانیان لیژنكی ئم و حكومتی ئفریقای باشوور لدادگاییكردن و ناوخۆ تاوانبارانی شری سزادانی جدیی ژمارەیكی زۆر لتاوانباران یان ســــزاكانیان، سووككردنی بۆ بۆ داوای لبووردن ھاتن بردەمی
لیژنی ئاشتوایی و دادگای تایبت بم دۆسی،ئم پرۆسی ١٠سای ویســــت بــــوو تــــا كۆتاییمان بپرەگزی دەمارگیری و دۆسییكانی ھنا و گوتیشــــی بشی ھرەزۆری لزیندان ئســــتا كســــانی ئو بســــردەبن، حوكمكانیــــان پۆلیســــی و ئاســــایش لپیاوانی ســــردەمی رژمی رەگزپرســــتی بــــوون، ئوەشــــی راگیانــــد كوا و ئاشــــتبوونوە قۆناغكانــــی پكوەژیان لو وتدا زۆر بوردی و لالیــــن خكانــــی دســــۆز و پسپۆر بڕوەچوون و ھنگاوەكان بجۆركــــن، كــــ چیتــــر بــــواری گڕانــــوەی توندڕۆیی رەگزی یان فریقا نییباشــــووری ئئایینی لو ھموان خۆیــــان بخاوەنی وت
دەزانن.لنھنییكانی سركوتنی یكك باشــــووری ئابــــوری و سیاســــی سســــتمی و ئفریقا،دەســــتوور حكومانی شــــوازی و دیموكراتی لباشــــووری ،یــــكتونــــك ھر نتــــوەكان، ئفریقا بكــــو عشــــیرەتكانیش مافــــی خۆبڕوەبردن و حوكمانی خۆیان ھیــــ، ســــربخۆیی (ھرمــــی بۆتســــوانا)لباكووری رۆژئــــاوای مرم ھقامگیری ئو س كتوفاكتركــــی ســــربخۆیی، دوای ئیجابــــی بــــوو بــــۆ بیركردنوەی سیاستوانانی باشووری ئفریقا، تواوی تو ئم گوندنشینكانی ئــــازادی ئایینــــی و كۆمیتی و سیاســــیان ھی و بشــــكی زۆر شــــیرەت و ئاییــــن و گروپــــعل ندانئارەزووم كتكانی وئیتنییلگڵ حكومتی پریتۆریا (پایتختی سیاسی باشووری ئفریقا)ماونتوە ی كتوانانو سیاســــك لكو ی
لكنیســــیكی گورەی وتكدا لجوھانسبرگ(پایتختی ئابووری باشووری ئفریقا)تعاروفم لگڵ كرد، الی سیربوو، ك گوتم كورد نتوەیكــــی ٤٠ملیۆن كســــیی و ھشتا دەوتی سربخۆمان نیی و ئوەشی ال سیرتربوو كاتك گوتم ھیــــچ كام لدەوت و نتوەكانی ماف و ئازادییمان، دان بدراوســــسیاسی و گشتییكانی كورد نانن و ژمارەی شــــھیدانی كوردستان و ئنفــــال و كیمیابارانیش ئوەندەی
تر سرسامی كرد.شخ محمد شاكلی لبردەم ٣٥٠٠ كسی بشــــداربوی كۆبونوەیكی ئــــو وتــــدا، كــــ ژمارەیكــــی و وەزیــــر و لپرلمانتــــار زۆر سرمایدار و رۆشنبیر و برپرسانی ركخراوەكانــــی كۆمگای مدەنی
باشــــووری ئفریقــــای تدابــــوو، وەك وەزیركــــی حكومتی ھرمی كوردســــتان داوای لكــــرا وتارك پشــــكش بكات و ئویش لچند دركی پــــ مانادا،پیامی كورد و و بدانیشتوان كوردستانی خكی برپرسانی ئو وت گیاند و گوتی:گلی كورد ھرگیز تمننای ئوەی نكــــردووە لشــــاخكانوە داوای میشــــی بكات، ھكلئازادی گخیاری ئاشــــتی لپش چاو بووە و پشمرگایتی و ھبژاردنی شڕ دژی رژمكان بسریدا سپنراوە و بینیتــــان دوای ئازادی بشــــك ھرمــــی لكوردستان(مبســــتی كوردســــتان بوو)چــــۆن پرۆســــی ھنگاوەكانــــی و بونیادنانــــوە
دیموكراسی دەستیپكرد.بــــۆ ســــردانكمان لرۆژانــــی باشووری ئفریقا ھستمانكرد،كورد پویستی بدروســــتكردنی لۆبیكی و لــــدەرەوە یــــھ رۆشــــنبیری ئیعجابــــی زۆر و ھاوســــۆزی بــــۆ نتوەی كورد ئاسانكارییكی باشی بۆ ھر ھنگاوكی حكومتی ھرمی كوردســــتان و سركردایتی سیاسی كورد لم رگایدا كردووە، ھرگیز ندەھاتــــ خیاــــم ك شــــاندكی كورد لــــدەرەوە بو رەســــمیات و دبلۆماســــیدا برزەی ئاســــت لو پشــــوازی لبكرت، راست داوەتی ئم بۆ باشــــووری ئفریقا لالین گورە كنیســــكانی ئو وت و بۆ مبستی سوودوەرگرتن لئزموونی پكوەژیان و یكترقبووكردن بوو، بم لبرئوەی وەزارەتی دەرەوەی می ئردانی شاندەكســــراق لعبایۆزخانی عراقی لباشــــووری ئاگاداركردبۆوە،گرنگیدانی ئفریقا بایۆزانی و دبلۆماسییكان شاندە بعــــراق پیوەندیــــدار وتانــــی
پشبركیان بوو بۆ دیداری وەزیركی ل١٤كاتژمری زیاتــــر كــــ كورد، بفۆك بیوە بۆ ئاوگۆری پیوەندی ئایینی و سیاسی لگڵ دەوتك، رژمــــوە لخوناویتریــــن كــــلســــقامگیرترین یكك بــــرەو و بھزتریــــن دەوتی سیاســــی و ئابووری لجیھانــــدا ھنگاوی ناوە و تیایدا زیاتر ل٢٠٠ئایین و نتوە و مزھبی جیاجیا بب كشــــ و بئاشــــتی پكوە دەژین و ھموان لبونیادنانــــی باشــــووری ئفریقا
بشدارن.وەزیــــر ئفریقــــا لباشــــووری ســــركردەی و پرلمانتــــار و حزبكان خكی زۆر ئاســــایین و بدا بتو وكی ئنر شــــوھلپاســــوان و ئۆتۆمبلی جام تاریك دەیانبینیــــت، ئــــوان لخوایــــان
دەوت لســــر شــــقامكی گشتی یان لسرەی بازاڕكدا یان بنزین وەرگرتنــــدا نكون بــــر جنو و رەشــــورووت، خكی ناڕەزایــــی لوەزیركــــی پرســــیارم كاتــــك تو وشــــاوەی ئكاركدەســــت لكرد، گوتی: لباشــــووری ئفریقا خك تامزرۆی برپرســــیاریتی ،مانــــی نییرلحكومــــی یــــان پچونك لالیــــك ئیمتیازاتی مادی و معنویــــان نییــــ، لالیكــــی رەحمتی لبــــر میشــــھ دیكرەخنــــی رۆژنامــــ و كناكانی دەبینین بۆی دەبــــن، راگیاندندا زۆربی پرلمانتار و وەزیرەكانی ئو وت یان پــــش كۆتاییھاتنی كارەكیان دەست لكار دەكشنوە یان دەستیان پ لكار دەكشرتوە و لباشــــترین حاتیشدا دادگایی دەكرن و سروەت و سامانكیان
مزگوتی( نــــوور) ك قرەباغترین و ناســــراوترین مزگوتی باشووری ئفریقای و دەكوت ناوەڕاســــتی پریتۆریای پایتخت، گوتی: رژەی موسمان لچاو ئایینكانی دیكدا لــــم وتــــ كم، بم ئیســــالم ،ردەوامدایــــب لگشــــكردنكی ئوەی من وەك رۆژنامنووســــك لســــفری باشــــووری ئفریقــــا وەبــــوو، كــــكــــرد ئســــتم پھپچوانی وتانی دنیا ك بردەوام یھاجســــی توندڕۆیی ئایینیان ھ تو تاندا (بــــی وزۆربــــو لئیسالمییكانیشوە) ترسی ئینتیمای ئایینی قــــووڵ و الدان لموداكانی عیبادەت و ئیجتیھادەكانی ئایینیان ھی، بم لباشــــووری ئفریقا ئم حاتم بدی نكرد و ھستم ك) تو ومانانی ئــــكرد موســــتسوف ربازی لسر زۆربیان لوتــــی و تریقتكانــــن و ئفریقا تھاتوون ھندســــتانوە و بوونتــــ ھاووتی باشــــووری ئفریقا)ئجگار ئینتیمای نیشتمانیان لمســــیحییكان زیاترە و بھیچ شــــوەیك بوایــــان بتوندڕۆیی نیی، لكاتكدا ك حكومت بھیچ جۆرك دەست لكاروبار و منھجی خوندن لقوتابخان ئایینییكانیان وەرنــــادات و ھیچ ئاســــتنگكیش تم ومانانی ئبۆ چاالكی موســــبدی ناكرت، بم موسمانكانی ئینتیمــــای ئفریقــــا باشــــووری سیاســــیان زۆر كمــــ و تنانت نمتوانی دنیا ببم، ك ئایا حزبی یفریقا ھباشووری ئئیسالمی ل
یان نا؟!.موسمانكانی باشــــووری ئفریقا متمانیكی زۆریان بدیموكراسیتی وتكیان ھیــــ، لكاتكدا لو وتــــدا بســــرۆكایتی كۆمار و پرلمــــان و حكومــــت، ھمــــوو مســــیحییكان تیایدا بادەستن، بدەر لوەش موسمان و مسیحی و یھودی و بوزییكانی باشووری و لبیروبــــاوەڕ رــــز ئفریقــــا رۆشــــنبیریی و كلتــــووری یكتری دەگــــرن و ھســــت ناكیــــت ھیچ حساسیتك ھبت لنوانیاندا، بــــۆ بانگشــــكردن مســــلی ئایینــــكان ك لــــالی خۆمان پی دەن(تبشیر)،لباشووری ئفریقا گیشتۆت لوتك و لو پرۆسیشدا ھیــــچ دەمارگیریــــی و ئیغرائاتكی نامرۆڤان یان ئیــــزالل كردن بدی ناكرت،سرۆكی مونتدای زەكریا ك مونتدایكی گورەی رۆشنبیری و تبشیریی ئیسالمیی ل باشووری باســــی بشــــانازییوە ئفریقا، لــــ بانگشــــی مونتداكــــی بۆ بئیســــالمكردنی دانیشــــتوانی ئو وت كرد و گوتی: ئم ســــوودمان توندڕۆیــــی تاــــی لئزموونــــی ئیسالمی وەرگرتووە و ئو نوەیی ئم لباشووری ئفریقا پروەردەی شرعی بنمایكی دەكین،لسر ــــت، كــــورە دەبو زانســــتی گــــلگــــڵ گۆڕانكاری و پشــــھات و واقیعی باشــــووری ئفریقا و یاسا و دەســــتووردا خۆی دەگونجنت و خۆگونجاندنكشی لسر حسابی ئحكامكانــــی شــــرعی ئیســــالم نیی، بكو بوەرگرتنی تفسیری راســــتقینی قورئانی پیــــرۆزە و ئوەش بۆت ھۆی ئوەی ئســــتا ل(مكك و مدین و لبریتانیا و ئمریكا و چین و روســــیا و لوبنان و ئــــران و ئمریكای باشــــوور و ھمــــوو ناوچكانــــی رۆژھتــــی ناوەڕاست و جیھانوە، موسمانان دن لباشووری ئفریقا خوندن و پروەردە و رۆشــــنبیری و زانستی ئیسالمی وەردەگرن. دەموێ كۆتایی ئم بابت بدیاردەی بازاڕكردن و پارەخرجكردن لباشووری ئفریقا بنم، لوێ پارە بدەست كسوە نابینی لبازاڕدا، ڤیزەكارتی بانك و كۆمپانیاكان ھموو شــــتكت بۆ رایی دەكن، وات تۆ ترسی ئوەت نیی لكاتــــی بازاڕكردندا پارەكت لبیرچووبت، پارەت یان لبدزن ترسی ئوەشت نیی ڤیزەكارتكت ل بزر بووبت، چونك لو وتدا نبازاڕ و شــــوت لدەزگای تایبگشتی و سوپرماكت و مۆكاندا ھی كــــ تنھا بــــ پنجمۆری دەكرتوە كــــڤیزەكارت خاوەنی واتــــ دەدات، خرجییــــكان و كســــكی دیك ناتوانت لجیاتی خرج لبانــــك رەســــیدەكت تۆ بكات و ببــــ پنجمۆری خۆت، ك لسر كارتك و لسرھموو تــــو ئــــو كۆمپیوترەكانــــی تۆماركــــراوە، ھیچ كس ناتوانت كارتی كســــكی دیك بكاربنت، دیســــانوە سســــتمش ئــــم ئھلییكانوە كۆمپانیــــا لالین بڕوەدەچت و حكومت دوورونزیك
.ی نییدا رۆیلسم مل
!!ئیش یدا بت تفریقا،حكومتی ئزترین دەوھب
نس
ال حم
مانادو
و شدی
بنقش
ن وان
ریو م
ف وقا
ئ ری
ەزیو
قیفری
ئ كی
كچ و
دیبن
قشن
وانری
م
بدرخان ل ئفریقیا
٢٠٠٩
/٣/٢
٢ ری
ادای ئ
(١١٤
ە (ار
ژمدی
ور ك
٢ی٧٠
٩ زی
رۆو
ن
9
پارزەر: كمال محدینو راقـــختـــی عپایت بغـــدا یـــھ خـــۆی تایبتمندیـــی لـــڕووی سیاســـی و ئایینـــی و نتوایتـــی و ئابـــووری و دانیشـــتوانی ژمارەی مژوویی. س زیاترە، ك(٧) ملیـــۆن ك ل كھاتووە لرەزۆری پشـــی ھب(مدین الثورة وكاظمیة وشـــعلة وشـــرطة ورابعة وخامسة وبیاع و بشـــك لـــ كرادەو شـــارع فلســـطین و فضیلیة...)، ك ئم شونان مبندی برا شیعكانن و ژمارەیـــان دەگاتـــ ٣ ملیۆن ی بریتییكی دیكشـــس، بكل (ناوچی باب الشـــیخ وفضل وشـــارع جمھوري وشـــارع كفاح وشارع شیخ عمر ونھضة وشارع فلســـطین و ئعظمیـــةو زیونة وبغداد الجدیدة) و بشـــی ھرە زۆری بـــری كرخ بـــ عالوی حلـــو فالحـــات و ســـاحیو
شواكو منسوڕ و نفق پۆلیسی و عامری و پۆلیسی یك و پۆلیسی ب ببو غردوو تا كۆتایـــی ئیرموك و مئمون و قادسییوە. م ناوچانژمارەی دانیشتوانی ئنزیكی س ملیۆن كس دەبت، ك بشی ھرە زۆریان موسمانی
سوننن.بشـــكی دیكی بغـــدا ك برا كلدانی و ئاشـــووری و سریانی تیا دادەنیشن بریتیی ل شاری (دۆرە و تـــل محمدو مشـــتل بشك ل شقامی فستین و بتاوین و شقامی ٥٢ و منسوڕ و شقامی تكنلۆجی...ژمارەی دانیشـــتوایان دەگات ٢٠٠ ھزار
كس. كانیش بریتییكوردنشین ناوچل: (عگد االكراد لـــ رۆژھتی درییـــدان و ســـی مســـاحو طاھـــران و ئبـــو ســـیفین و دەستڕاســـت و دەســـت چپی شـــقامی رەشـــید و شـــقامی
جمھوری لگڵ شقامی كفاح و شقامی شـــخ عومر و بشك ستین و زەیونلقامی فش لو بغدا الجدیدە و مشـــتل و تل محمد و حی االكراد ل مدینی ل و كوردانپورە.. ژمـــارەی ئ
٥٠٠ ھزار كس زیاترە. ســـیش لزار كی ١٠٠ ھنزیكتوركمان و صابئـــ ب پرش و بوی ل بغدا دەژین، نزیكی ١٥٠ ھزار كســـیش ل فارس و ھیندی و ئفغانی و فستینی ل كربـــال و نجـــف و باب
الشیخ و گڕەكی جیھاد دەژین.* لڕووی نتوایتی و دینی و كھاتانم پغدا لوە بسیاسیی
پكھاتووە:یكم: لڕووی نتوایتییوە:
١- نتوەی عرەب ب شیع و ٪٧٥ سونن
٢- نتوەی كورد ب شـــیع و ٪٢٠ سونن
٣- كلدانی و ئاشووری و سریانی ٪٣،٥
٤- توركمان و فارس و ســـائب٪١،٥
دووەم: لڕووی ئایینی:١- ئیسالم ب شیع و سونن و
كوردەوە ٩٦٪٢- مســـیحی بـــ كلدانـــی و
ئاشووری و سریانی ٣،٥٪٣- سابئ و بھائی و ... ١،٥٪سیم: لڕووی سیاسی و فكری
عرەب پرستكانی نتوە -١ب میانەو و شۆڤنییكان ١٥٪
٢- چپەوەكان ب حزبی شیوعی و سۆشیالیستكان ١٠٪٣- دیموكراتكان ١٥٪
٤- خوندەوارە ســـربخۆكان/ مامۆستا و خوندكار ٢٠٪
٥- كاسبكار و كركار و جووتیاری ب ھوست ٤٠٪
ب كورد لناو ئو چوارچوە پـــان و برینی شـــاری بغدا بـــ ھموو كۆســـپ و ھـــوراز و نشـــوەكانی ژیان و دەســـت و دوور وتانـــی توەردانـــی نزیك لـــكار و بارەكانمان. تا ئســـتا كورد ســـرقای دەست نیشانكردنی دۆستی راستقین و نیارەكانییتی، بۆی ل ھموو ئزموون و رووداوەكانی ناوەوە و بۆچـــوون وت دەرەوەی و ھوستكانی ھمیش ب پلو فریك و كاتی بووە، ھرچندە ل ســـایی یكیتی نیشتمانی كوردســـتان و پارتی دیموكراتی
كوردستان ب ڕابرایتی ژیرانی جنابی مام جالل و كاك مسعود بارزانـــی، بـــ تایبتـــی پاش رككوتن ستراتیجییكیان (خوا بیانپارزی) زۆر ل ھوست و بۆچوونی كورد، بتایبتی لناو پرلمانـــی عـــراق و برامبر وەزیرانی سرۆك ھنگاوەكانی و ل (نابـــی مالیكیج) ـــراقعپیوەندییكانـــی دەرەوە زیاتر
لجاران دخۆشكرن. ت كبیر بچوەشمان لئ نابئزموونی و لزۆر ھوســـت گرنگ شكســـتمان ھناوە و وەك كوردمان ئامانجكانی پویست نپكاوە. وەك نچســـپاندنی فیدرالیتـــی علیمی و نتوەیی بۆ كوردستان و جبج نكردنی ماددەی ١٤٠ و كشی پشمرگی چارەنووســـی و كوردســـتان رگشمزی پرەكانی ھفســـئلپرسراویتی دابشـــكردنی و ناو كركووك لنـــوان كورد و توركمان و عرەب بیك رژە و رگا نگرتن ل حكومتی ناوەندی لـــ ھودانكانی بـــۆ تعریب كردنـــی كركـــووك و خانقین و شـــارەكانی موســـ لرگای دروســـتكردنی ھزی ئیســـناد و ناردنی فرمانبر و ســـرباز و پۆلیسی عرەب... دوا شكستیش بوو، ك خراپـــ نجامو ئئـــلـــ ھبژاردنـــی ئنجوومنی پارزگای بغدا تووشـــمان ھات و نمانتوانـــی تنانـــت یك
نین لدەســـت بھكورســـیش ب٥٧ كورسی بغدا، ئمش بووە بگیكی ترســـناك و دتزن لسر رژەو ھزو دەنگ و رەنگ و ســـنگی كورد لنـــاو بغدا، كـــ ناوەنـــدی ھمـــوو بیارە سیاسییكانی عراق، بتایبتی یكگرتووەكان نتوە الین لو ئمریـــكا و ئوروپا و وتانی ئیسالمی و عرەبی دوور و نزیك
ل كوردستان و عراق.ناوچیكـــی بغـــدا ـــب میشم ھب ،كوردستانی نییكـــورد رۆـــی تایبتـــی خۆی ھبووە لـــ بغدا لـــ رۆژانی تأسیسی مجلیسی دامزراندنی ست وەرگرتن لوراق و ھعملیك خوالخۆشـــبوو دانانی فیســـڵ ب پادشـــای عراق و پۆست گرنگكانی خوالخۆشبوو (جعفـــر عســـكری و ماجید مستفا و كاك مسعود محمد
و مامۆستا رەفیق حیلمی و كاكزیا ئاغای كۆی و فائق ھۆشیار و مال جمیل رۆژبیانی و مامۆستا ر دەبابد و عومحمئیبراھیم ئو پارزەر محمد بابان و كاك فوئاد عـــارف و تھـــا محدین وانمـــال موفتـــی و ... ئو كھموویان لگڵ چاالكیی گورە و قووڵ و فراوانكانی ھمیشی مام جالل ل بغدا رۆی گرنگ و تایبتیـــان ھبـــوو ل بغدا بۆ ناســـاندن و داكۆكی كردن لھرگیز بگومـــان كورد، گلی دیموكراتی پارتی چاالكییكانی كوردستان و یكیتی قوتابیانی كوردســـتان و رۆـــی رۆژنامی خبات و تاخی و گۆڤاری ھیواو رزگاری و یانی االرتقاء الكردی و یانی سحدین و مكتبی فكر الجدید و دوكانكی بشیر موشـــیر و لدوانكانی مسعود محمـــد و كاكـــ زیـــاد ئاغای عراق پرلمانی لنـــاو كۆیوەك پاشایتی حوكمی لكاتی ئۆپۆزسیۆن گورەترین پناسی نیشتمانپروەری كوردی نیشانی كان دا، بـــراقییـــمـــوو عھ
تایبتی لناو بغدا.ناب شـــونواری ئـــم ھموو ون پیاوانـــك و چاالكـــی بكیـــن و بفـــل لخوكردن و موجامل و كورســـی پرستی و گندەی چاوپۆشـــی بكین لو شكســـت گورەی تووشمان ھات ل ھبژاردن دەبـــ ب جدی و
علمیان دوور ل سۆز و ب باكی ینبخ م شكستییكانی ئھۆیبرچـــاو و چارەیـــان بكیـــن، بۆئوەی ل ھبژاردنی داھاتوو ك زۆر چارەنووســـازە بۆ كورد و كوردســـتان و عراق دووبارە
بریتی بوو ل پارتی و یكیتی و حزبـــی االخـــاء التركمانی و حـــزب الدیمقراطـــی االشـــوری (یونادم كن) و زەحمتكشان و ئیشتراكی كوردســـتان زۆر باش دیار و ئاشكرای، ك ھموو ئو حزبانـــی ك پارتـــی و یكتی لگیان رككوتن ل توانایان نبوو ٥٠٠ پنج سد ھزار دەنگ بكن، مسۆگر لیستكیان بۆ جگ لوە كـــ زۆر الینی كلد و ئاشووری و سریانی و توركمانی دژمان وەســـتان، چونك لگڵ ریككاك یونادم و كاك وەلید ش
ھه میشــــه كشــــه گــــه وره كان، گرفتــــه زلــــه كان بتانه و ێ یــــا نه تانه وێ ھه رچه ند وه ستایانه ش شاردرابیته وه خۆیان ده كه ونه روو و ده رده كه ون، بۆ ئه و كه سانه ی ده یشارنه وه ده ره نجامه كانی زۆر خراپ ده بیــــت. بگومان ئه وانه ی فیله كه ش ده دۆزنه وه ھه میشه ب
زیان ده رده چن. به رپرســــی ركخراو پویســــته ھه ر كات ھه ســــتیكرد كشه یه ك یان ھه ه یه كی گه مژانــــه له نو ركخراوه كه ی ھه یــــه یان كارك به ب نه خشه و پالن به روه ده چت. گرنگه به ھــــاوكاری زۆر ئیتــــر كه ســــه نزیكه كانی خۆی مشوری بخــــوات، چاره ســــه ركردنی به شــــاردنه وه ی چونكه درژه دان كیشه ی گه وره مه ترسی ده ركه وتن
و ته قینه وه ی پتر ده بت، ده توانی زل كشــــه ی چاره ســــه ركردنی بكه یته ده رفه تك بۆ پشــــكه وتن و دره وشــــانه وه ی خۆت. مه ترسه له سه ره تاوه پناســــه ی كشه كه بكــــه به شــــنه یی شــــی بكــــه وه چه ند خاك وه كــــو ڕگه چاره ی گونجاو ده ست نیشان بكه داوای بكــــه زۆریــــش گرنگه ھاوكاری خۆت له پوی كه سكی بالیه ن دانی و باس له چاره سه ر بكه یت وای دانــــ پشــــتر به شــــك و الیه نیك نه بووبت له كشــــه كه دا گركوره كه شــــ بكه وه ، نھنی ،(١) ۆترگه یــــت ســــكاندالی جه نگی ڤتنام (٢) لــــه كۆمه نی خه ك شــــاردرابوونه وه بینیتان
ئه نجامه كه ی چه ند خراپ بوو.ســــه رۆكی ھه ســــوكه وتی ئه مریكا جۆن كه نه دی شــــواز ی ته نگــــژه ی چاره ســــه ركردنی
رۆكیته كانــــی كوبا لــــه ( دورگه ی ،( ١٩٦١ له ســــای بــــه رازه كان كــــه به ھۆی ھه وی ئه مریــــكا بۆ داگیركردنــــی روویــــدا به كاركی بلیمه تانه ی ئــــه و داده نرت. بۆ پشگرتن له كاره ساتی ھه یسانی جه نگی ئه تۆمی، ســــه رۆك جۆن كه نه دی له ســــه ر ته له فزیۆن پی له فه شه لی خۆی ناو به راشكاوی وتی من ھه ه بــــووم ده رفه ته كه م له ده ســــتدا ك پرســــیاری ھه یه بــــا بیكات! ئــــه وه بۆ كشــــه كه به ئاشتی چاره سه ركرا، بگومان پــــاش ئه وه جۆن كه نــــه دی وه كو ســــه رۆككی لھاتوو بــــ زیان لــــه ته نگوچه ه مه كــــه رزگاری بوو بگــــره له جارانیــــش به ھز گیروگرفتی ھاته به رچــــاوان. تر شاردنه وه ی كشــــه فیله ته نه كان وه كوو ھه وی ئه و مندانه وایه، كه خانووچكه كانیان له (لم) له سه ر
لواری ده ریا دروستیان ده كه ن له ھه كشان و داكشانی شه پۆله كانی ده ریــــا بیانشــــارنه وه ، بــــم
سه ره نجام ئاو ھه رده یانبات.ۆترگیت(١)
نــــاوی ئابووچوونكی گه وره ی سیاسییه له مژووی فه رمانه وایی ئه مریكادا له ســــه رده می سه رۆك ریچارد نیكســــۆن، كه له سای ئه مریــــكا به ســــه رۆكی ١٩٦٨ھه بژردرا سه ركه وتنه كه ی ته نیا به ڕژه ی ٤٣.٥٪ به رامبه ر ڕژه ی ٤٢٪ به سه ر ڕكابه ره كه ی ھه مفری له حزبــــی دیموكرات ســــه باره ت بــــه وه ی رژه كه یــــان زۆر لــــك نزیك بوو، نیكســــۆن مه ترســــی ھه بــــوو له ھه بژاردنی داھاتوودا ده رنه چیته وه، كه له سای ١٩٧٢ ئه نجــــام ده درا، بۆیــــه په نــــای برده به ر كاركی ناڕه وا به دانانی ده زگای گوگرتنی نھنی له سه ر
پوه ندییــــه ته له فۆنییه كانی ناو باره گای حزبی دیموكرات ئه وه بوو (٥) كه سی گۆمانلكراو به ده زگای تۆماركردنــــه وه ده ســــگیركران، تاوانه كه ش درایه پاڵ نیكســــۆن، سه باره ت به و سكانداله ناچاركرا پاشان له كاربكشیته وه ، ده ست دادگایــــی كــــرا، بم ســــه رۆك جیراــــد بریاری لخۆشــــبوونی
بۆده ركرد.جه نگی ڤتنام(٢ )
له ســــای ١٩٥٠ به دواوه ئیداره ی ئه مریــــكا لــــه دووری ھــــه زاران به مه به ســــتی كیلۆمه تــــره وه داگیركردنی ده ستی كرد به ناردنی ھزی ســــه ربازی بۆ ڤتنام، كه خۆی له "٣" ملیۆن و نیو سه رباز ده دا. رومله ھه ردوو ره گه زی نئه وشه ڕه نه گریسه له ١٩٥٩/٩/١٣ ده ســــتی پكرد و له ٣٠/٤ /١٩٧٥ به ســــه ركه و تنی ڤیتكۆنگ به سه ر ئه مریكادا كۆتایی ھات، سوپای ھــــه ردوو قوربانیانی ژمــــاره ی الی شــــه ڕه كه به دوو ملیۆن و نیو
مه زه نده كراوه .
Don't Hide an Elephant !فیل مه شاره وه
ژمارە (١١٤)ی ئاداری ٢٠٠٩/٣/٢٢نورۆزی ٢٧٠٩ی كوردی
10
نورۆزی ٢٧٠٩ی كوردی
نامه کانی کاک کۆسره ت زیندان و کوشــــتن و زینده به چالکــــردن، ته عریب و ته بعیســــکردن، راگوزان و روخاندن و چۆکردنی دھات و شارۆچکه کانی کوردستان، کاره ساته کانی کیمیابارانکردنی ھه له بجه و بالیسان و شخ وه سانان و ناوچه کانی تری کوردستان، ئه نفال و جینۆسایدو کۆمه کــــوژی کــــورد و خه کی ســــڤیل و مه ده نــــی چه وســــاندنه وه ی که مه نه ته وه کانی دیكه، شــــه ڕی ئــــران و عراق و داگیرکردنی کوه یت، به تانبردنی ســــه روه ت و سامانی کوردســــتان و عراق، ھه موو ئه م نه ھامه تییانه رژمــــی به عس له ماوه ی حوکمی قه ره قوشییانه ییدا به ســــه ر خه کی عراقی داھنا، بوونه چه مکی ھه ونی راپڕین و خه باتی چه کداری و رووبڕووبوونه وه ی رژم و وه ده رنانی له زۆربه ی
شاره کانی کوردستان و خوارووی عراق. چه ند رۆژک به ر له راپڕین، نامه کانی کاک کۆسره ت گه یشتن به چه ندین سه رۆک ھۆزو که سایه تی دیارو ناسراوی کۆمه یه تی و سه رۆک جاش پیاوماقوون و دۆســــت و الیه نگرانی یه کتی نیشتمانی له شارو شــــارۆچکه کانی کوردستان، له م الشــــه وه چه ندین که ســــایه تی و گروپی چه پ لــــه خۆئاماده باشــــی
دابوون.ئمه گروپک که پکھاتبووین، له به نده ، ئیسماعیل سه رســــپی،ئیوب، فرھــــاد مولود، ھۆشــــیاری مه ال عوی کاموســــه کی، به ختیاری برای، شره ی مولودی سناره ی و لوقمان و بارزانی برای، دشاد قه شــــقه یی، چه ند ھه ڤالکی تر، به ر لــــه راپڕین چه ندین جار له مای ئیسماعیل سه رسپی دانیشتین، ھه موو ئه وانه چاوه ری ســــه عاتی ســــفر بووین بۆ
راپڕین.رۆژی به ر له راپڕین دیار بوو نامه ی کاک کۆسره ت گه یشــــتبوو به ئیبراھیم ئاغای مه نتــــک له گڕەكی مه نتکاوه ، ئــــه و رۆژه چه کداره کانی کۆکردبــــۆوه و ماه کــــه ی چۆلکردبــــوو، له گــــڵ چه کداره کانــــی چووبوونه ده وروبه ری قوشته په و دووشــــیوان گونده کانــــی و کانی بزره ، خکــــی ده ڤه ره که منیش ده کرد، ھه ستی شتکیان بۆ راســــتی ھه واه، کــــه چووم بــــۆ الی ماله که یــــان، راســــت ده رچوو که ســــی ل نه مابوو! له عه سره که یدا یه که م که س که به که رته که رپوچان ھرشی بۆ سه ر شورتان نه جده ی ئوتومبیله کی کرد له ھه ولرو گڕه کی مه نتکاوه محمــــدی حاجــــی ره حمانــــی بایزاغای به قــــال بوو ،به م تا ده ھات رھوشه که ده خرۆشا و خک له ده وری یه کتر کۆده بوونه وه ، حکومه تیش لــــه ده وروبه ری ھه ولیر سه ربازی دانابوو، کاتی مه غریب من چووم بۆ مالی خالۆکانم له گڕەكی نۆوه د و دوو له ته نیشت کۆلیژی ھه نده سه ، ســــه ربازه کان له ناو کۆلیژ دیار بوون، من و خالم عبدۆ و عوزر گرده ســــۆری، به ناوی نان بۆ بردن گوتمان با بچین چه که کانیان لوه رگرین، کاتک چووین سه ربازه کان زۆر ده ترسان، ئمه ش باسی راپڕینمان بۆ کردن، که پشمه رگه ھاتوونه ته خوارو ئه وه رانیه و ئه و شــــونانه گیراون، گوتیان ئیستا ناتوانین چه که کانتان بده ین ئامره که مان له و خواره وه یه، به ھه رحال ، له گه لیــــان رکه وتین، که ھه ر رەوشه که ته قییه وه نه ترسن ته قه نه که ن چه که کان بــــده ن به ئمه و خک، گیانتــــان پارزراوه ، له گــــه ل زه رده په ری به یــــان و ده نگی یه که م ته قــــه خۆمان گه یانده الیان و یه که م که س ئمه و مزه فه ری برازای شه ھید خاله مامند، پشمه رگه ی یه کتی، میرۆ شخانی و برازاکانی چه که کانمان لوه رگرتن، ئه وانه ی که ئیواره قسه مان له گه ل کردبوون خۆیان به ئیمه داشــــۆرکردبۆوه، که نه یانکوژن، یه ککیان چه که که ی نه ده دا تا ئمــــه ھاوارمان لکرد، مزه فه ر ته قه ی لیکرد و برینداری کرد، ئامره که یان له خواره وه ھات ته قه ی له ئمه کرد، ئمــــه ش بالوبووینه وه ، مــــن به ته نھا به ره و قریه ی زانکۆ دابرام و زه وییه که کلدرابــــوو قوربوو، رکردن تیایــــدا زه حمه ت بوو، براده ره کانم به ره و ناو بینایه ی کۆلیژی ھه نده ســــه چوون، چه ندین گولله به المدا تپه ری به حال له مردن رزگارم بوو، له ته واوی شــــار ته قه بوو، له گڕەكی نۆھه دو دوو کۆپته ر ره می کردبوو، دوو کچی ئۆمه ر ئاوده لی شه ھید کردبوو، منیش گه رامه وه بۆگڕەكی منتکاوه بۆالی مه نزومه ی ئیســــتخبارات، ھه رچی چه کدارو خکی ئه و ده وروبــــه رە ھه بوو روویان له مه نزومه ی ئیســــتیخبارات کردبــــوو، چه کداره کانی مای برایماغا به سه رپه رشــــتی سه دیقی ئسعداغا له ھرشــــبردن بــــوون بــــۆ ســــه ر مه نزومه ،منیش براده ره کانی خــــۆم بینیه وه ،چوینه نــــاو کۆلیژی ئاداب، له مه نزومه وه ئاربیجییــــه کان له نادیه که ی کۆلیژی ئاداب دا، به الم خۆشبه ختانه به ر نه که وتم له وش له مردن رزگارم بــــوو، دواجگا له ھه ولر مه نزومه بوو، ئه ویش کات دووی پاش نیوه رۆ گیرا، ھه ندێ له و ره فیق حزبییه کوردانه م بینی، که چه ند رۆژک بــــه ر له راپڕین خکیان ھه راســــانکردبوو له ده ســــتی خک بوون به شــــه ق و پله قه لیــــان ده دان، ئه وه ی کوژرا کوژرا باقی ســــه رجه م دیله کان به رده ستی چه کداره کانی عه شیره تی منتک که وتن، له قوتابخانه ی فریشــــته ی کچان تــــا ئواره یه کی دره نگ زیندانی کران،شه و دره نگان، ھه موومان بردن ته سلیمی به ره ی کوردستانیمان کردن له جی ئستای وه زاره تی رۆشنبیری، سه ر په رشتیاری راپڕین کاک کۆسره ت له وێ بوو به گه رمی پشــــوازی لکردین، خککی زۆر شــــه ھید بوو له مه نزومه ، من سیانم ناسی، مام ره حمانی بستانه ی گه وره ، مام سه لیم، ساالر سه عید منتک. خککی زۆریش ترسنۆکانه له ماله وه خۆیان حه شــــاردا و به شــــداری راپڕینان نه کرد، به الم ئه نجام وه زعه که به الی ئه وان شکایه وه
و بوون به خاوه ن مال.
ل تاراوگوە
تی سربس
را
یوسف منتک - ئه لمانیا
بجرگی ھرگز و مری نشانۆگل نووســــین و دەرھنانی قادرۆك و ھونرمندان لــــ ھریك نواندنی (ئاریان عومــــر، حم علی خان، مریوان ئیبراھیــــم، ھیوا رەئووف، كاسۆ ساالر، ئاكۆ سدیق، ساالر ماھر، ئحمــــد ئیبراھیم، ســــازگار تھا، ئحمد، رەوەند حســــن، عومر ،بدورزان شــــاكار، شــــیالن عبئكرەمی حم گو، ئاری محمد
د) لمال محد ممھرۆ محقادر، نرۆژانی (١٦و١٧و١٨)ی ٢٠٠٩/٣ ل ھۆی رۆشنبیری شاری سلمانی نمایشكرا و رییو شــــانۆگبۆ رۆژی دواتریش ئ
ل شاری ھبج نمایشكرا. دا باسی لرییو شانۆگچیرۆك لكارەساتی ھبج و كیمیابارانكردنی كوردستان دەكرد، لھمان كاتدا لو شــــانۆگرییدا باس ل مرۆڤ دز و جردە و تاوانبارەكان كرا، ھروەھا
ت بكــــی تایبدوانل ر لندەرھبدرخان گوتی: ئو دەقم ل ســــای ی ١٩٩١ لسا ١٩٨٩ نووســــیوە و لســــن كارم تداكرد و نمایشــــم كرد ھونرمند چندیــــن منیش لدوای و خوندكار ل ئران كاریان لســــر ســــتاش بكردووە، بۆ ئ و دەقئــــپویستمزانی نمایشی بكموە و ئو پیامی ھمــــ بیگینم ل خزمت نكردنی خكــــی ھبج و ھموو ئــــو زوــــم و زۆرییانی لــــ كورد
دەكرێ.لــــ ژمارەكانی داھاتــــوو دەقی چند
دیدارك بخوننوە لگڵ ستافی ئو كارە شانۆییدا.
نرگز و مرگی ھبج ل سلمانی و ھبج نمایشكرا
مسعود ئیبراھیم مال ھمزەئگــــر ب وردی ســــیری رابــــردوو و مــــژووی ھونــــری كــــوردی بكیــــن، ئــــوا دەبینین كــــورد خاوەنی كلتوور و ،نمی رەسرھك بفۆلكلۆر و كۆمك ئوان ھموویان جگای شــــانازی گلی كوردن و دەكــــرێ ئمی كورد تا ئوپڕی دخۆشــــی شــــانازییان پوە بكین و خمیان ل بخۆین و لفوتان رزگاریان بكین، نكۆیش لوە ناكرێ ئــــو ھونرمندانــــی خزمتی ناوی ئــــاوی ز یــــان كــــردووە بــــبوارەك تایوە و تا ھتژوو دەنووســــرمللبیــــر ناچنــــوە، ئگــــر وردتریش ین بری كوردی بكیری ھونوە سلتایبتی برھمكانی سانی شست بۆ كۆتایی نــــوەدەكان و ھندێ برھمی ئستاش ك ئو گۆرانیان ب ھستكی نیشــــتمانییان و بــــۆ ھاندانی كورد بۆ شۆڕش و برگری لخۆكردن ل زومی داگیركــــران گوتراون، دەبینین مژووی ھونری كوردی پیتی لو برھمانی تی وەك كورد شانازییان پی خۆیجبكین، ب تایبتی ك ل ســــردەمكدا گوتراون ب ھموو شــــوەیك ھوی تلوعامی كوردان دراوە، لناوبردن و قلپاڵ ئوەشدا قۆناغكی دیك ل ھونری ویستپ ك یكوردی و ژیانی كوردان ھھمووان تفی ل بكین و بر نفرەتی وەبكمــــان بۆ ئوموو ھدەین و ھجاركی دیك ئو كارەســــاتان دووبارە ،ڕی براكوژییویش شــــوە، ئتبنلگڵ ئوەشدا ھندێ نا ھونرمندیش ھن زۆر و كم لو پرۆسی بشداربوون و بھموو شوەیك ھویاندەدا ئو ئاگرەی براكوژی گرمتر بكن بۆ قازانجی شخسی خۆیان، ب ھیچ جۆرك بیریان لو میللت رەش و رووت ندەكردەوە و نیاندەزانی یــــان خۆیان ل ب ئاگا و جۆرە كارانب تو میللئ دەكرد، كچ زیانكی پ دەگا، لوانی خۆشم و ین دەبوە بكیی لسۆزان گلی دزۆربلم وتدا ھونرمند ھونر و سیاست بیكوە بكا، بم بداخوە كسانك ھن خۆیان حزدەكن ھونر و سیاست تكــــی یك بكن و بــــۆ برژەوەندی خۆیان بكاری بنن، ھاوتا ئســــعد یكك لوانی لو پرۆســــیدا ناوی ھی و ب ھموو جۆرك شــــرمزاری مــــژووە لــــو رووەوە، لبرئــــوەی "ھونرمندە!؟" كابرایــــ ئو مژووی ھاندەرەكانی گۆرانییــــ بــــ ئاودراوە مئ ل یھ ڕی براكوژی، كبۆ شــــئــــوەی لبیرچ، ك ل ســــای ١٩٩٦ ھاوتا ئســــعد گۆرانی "باركن بۆن، ھۆیھــــا ھۆیھا، ئوەی ســــرانی ٦٦"ی پ ب دەنگی دەگــــوت و وایدەزانی ئوە گۆرانی بۆ شۆڕشــــی ئیلوول و شــــخ
محمود و قازی محمد و مال مستفای بارزانی و ھاندان بۆ ســــركوتنكانی شــــۆڕە ســــوارانی كورد دەگوت، نازانم بۆچــــی وای دەكرد؟ دەمی چور كرابوو، یا قازانجی لوەدابوو كوردان بدەستی
یكتر خونیان بژێ. دەمــــك بوو دەمویســــت لســــر ئو ھوســــت پیس و نگریســــی ھاوتا ئســــعد و ھموو ھاوبیرانی بنووسم، بم نمدەویست و حزمندەكرد جاركی دیك ئــــو رۆژان بنمــــوە یاد، بم ئوەی وای لكردم ئو بابت بنووسم، ھگڕانوە سیرەكی ھاوتا ئسعدە ل لووتكی ھونر بۆ شڕی براكوژی بۆ لووتكی ھونری ئایینی و خزمتكردنی ندە لرمو ھونرچی ئگت، ئعروبسرەتادا ب ســــتایل و ئاوازكی نوی
كوردان و رەســــنان دەســــتی پكرد و یكك بوو لو گۆرانیبژانی لوكات ب پشــــنگی ھونری كــــوردی ھژمار دەكرا، بــــم بداخوە ناوەڕاســــت و كۆتایی ھونرەكی برەو ھدر برد و
تووشی ئاقاركی خراپی كرد.ســــیرە ھونرمندكی كــــورد بناوی ئینســــانییت و گونــــاه دێ گۆرانی بۆ دەوتكــــی عرەبــــی دەــــ، ك ئو دەوت پاپشــــت و ھاندەری یكمی ب ناوچووە بــــوون، كل مو رژئــــســــدان ھزار خكی كوردی ب تاوانی كوشت تنھا لبر ئوەی كورد بوون، دەوتــــ عرەبییكانیــــش ھموویان خوتبوون و ئوەی ب ئاشكرا و ئوەی خدەدا و شــــیان بۆ لپنی چنھ بنامردەكانیشــــیان دەھاتن كچ كوردە كانیان دەبرد و لییجوان و فریشــــتملھ و دیســــكۆكان كاریان پدەكردن، ك سدامی گۆڕبگۆڕ چووش ل سدارە درا، برا و خوشك موسمانكانی غزە تازییان بۆ دانا و شــــینیان بۆ دەكرد،
ئگر ھاوتا ئســــعد گۆرانیبژەكی گرمكری شــــڕی ناوخــــۆش بیانووی ئــــی بۆچی ھســــتی ،تئینســــانی ،جوون سانو كی بۆ ئئینسانییانك ب زیندوویــــی لژرخاك نران و تا ئســــتاش زۆربیان ب سر و شونن دەزانــــن ماون و ن ســــوكاریان نو كدەشزانن گۆڕەكانیان ل كوی یان بۆچی دا خۆی بمی حی خكتلوعامق لئاگاكردو ھیچ ھوستكی ئینسانی و موسمانانی ننواند، یان قتوعامی ی لو كوردانموو ئــــقامیشــــلۆ و ھپارچ دەستكرد و داباوەكانی كوردستان
و ھر حزبایتی دەكن.ك ئو بابت دەنووســــم خمی ھاوتا ئسعدم نیی، چونك تواو تازە ئو مشــــكی بو جۆرە ھونرە! ئاودراوە و زەحمت بتوانــــ خۆی ل دەرباز بكا، بم دم ب دوو مندا فریشت ئاساكی دەسووت(د ھاوتامژێ ھاوتا و محك)و تدەگم دەیوێ ل پنای ئوان چ بكا
و مرامكانی چین. و گۆرانییئــــاگام لــــ زانن بواشــــم د بســــعی ھاوتــــا ئنیشــــتمانییانكۆرس یان ب كۆپیك بۆ كوردستانی گوتووە، ئو گۆرانییشی لو دواییدا بۆ ھبجــــی گوت، نخــــر دەزانم یرەكم ســــو باشــــیش ئاگادارم، ب یرەبی ھتــــی ع(٢٢) دەو وەدایللســــر نبوو ئوەیــــان جورئتــــی ھاونتوەی خۆیان بن وەم، كچی كــــوردی بدبختــــی بدەســــت عرەب چوســــنراوە، تازە ب تازە لرگای
ھاوتا ئســــعد و علی قرەداغییوە دەیوێ خۆی الی عرەب شــــیرین بكا، ،و سروودە چیینازانم سوودی گوتنی ئ كی زۆر لشســــتاش بكدا تا ئكات لعرەبــــكان كورد ب جوولك دەزانن و كوشتنیشیان ب كاركی حل دەزانن، ئــــوە جگ لــــوەی رگــــرن لبردەم ھموو ویســــت و خواســــتكانی گلی كورد و ھموو ھوكیان بۆ لباربردنی ئاواتكانی كوردە، ك ھقكی شرعی
خۆیتی.ئگر ھاوتا ئســــعد بو ســــروود و وێ خۆی الی حزبشی دەیگۆرانییانعرەبییكان تدەو و ئیسالمییكان شیرین بكا، بگومانم لوەی پتكی كورت و زوو دەپس، وەك چۆن لبر بوختانكانی نیتوانی درژە ب خباتی سیاســــی خۆی بدا لو حزبی (باركن بۆن و ھۆ ھۆ و ئوەی ســــرانی ٦٦)ی
بۆ دەگوتن.ئیتر خــــون و ئاواتم رۆژك ل رۆژان ئاشــــكرا دان ب د بــــســــعھاوتــــا ئھكانی خۆیدا بن و ئامانجی گوتنی ڕوو، چونكشــــی بخاتو سروودانئشوكر بۆ خوا ئمش موسمانین (اشھد ان ال ال اال الل، واشھد ان محمد رسول الل)، بم مانای وانیی بۆ رازیكردنی دــــی ئوان خۆمــــان فرامۆش بكین و دەست ل ئاواتكانمان ھگرین و زوم و زۆری عرەبكانیش برامبر كوردان
ئـــم جۆرەیـــان مژوویك، زۆر كم ب نووسراو بگوە ھی و باس ل واقیع مژووییك دەكات و "كس" و "ســـاڵ" و "شـــون" لنـــاو "رووداو"ەكاندا ناســـراون و ھر لســـردەمی رووداوەكاندا
نورۆز رۆژی "١"ی مانگی نورۆزی سای كوردی (٢١)ی ئاداری سای زایینـــی، كـــ ئمســـاڵ (٢٠٠٩)ی (٢٧٠٩) كوردی. ل دەكات" زاینییرووی مژووەكوە بۆ ســـردەمی بو و گڕاوەتـــوە میدییـــكان پیی، ك وەكو تا ئستا زانراوە مژووی میدییـــكان ل ھزارەی یكمی پش زاین دەستپدەكات!!" كـــ ئســـتا ئـــو مـــژووە بۆ ریككان خدانی میدییرھســـجی لق دەب و ســـرچاوەی تر ھن، ك مـــژووی میدییكان بۆ "ھزارەی چوارەمی پش زایین"ی دەگڕننـــوە، لو مژووەشـــدا وات ل ھـــزارەی چوارەمی پش زاینییوە بدواوە میدییكان زۆر رووداوی گرنگیـــان ھیـــ و پش رووداوی حوت ســـتی پش زاین دەكوێ و دەكرێ بكرن (ب رۆژی مژوویی) جگ ل میدییكان زۆر ن، كوەی تر ھـــتـــھـــۆز و نمدییكان ھنـــدەی پیوەندیان ل ،یكـــوردەوە ھ و پتریش بماوەی شـــش ھزار ســـاڵ پش كۆتایی ساسانییكان تا زاینوە و لـــ نوانیانـــدا "رۆژ و مانگ و ســـاڵ"ی زانراوھن، ك ناسراون و گرنگـــن دەكرێ لنـــو ئواندا رۆژكی مژوویی و نتوەیی دیار و رووداوانك لندت، جا ھبكردیســـان لگـــڵ رۆژی نـــورۆز یك دەگرنـــوە. ھروەھا ل زۆر سرچاوەوە بتایبتی سرچاوەی كوردی و ئرانی و عرەبییكان، و (كاوە) بـــ نـــورۆز رووداوی (زوحاك)ەوە دەبستنوە و (كاوە)
یكی ئاسنگر و مرۆڤ و برچاو و واقعی لبرامبر (زوحاك)كی ئفسانیی رادەگرن و لم دووەوە مژوویك دروست دەكن و دواجار دەبـــن بزانیارییكـــی مژووی و نتوەیـــی و بـــاو و دەقگرتوو، ل قـــژووە لم مدواجار ئ كـــو خزمتكراوە ھنـــدە ئدەبیات دووبارە كراوەتـــوە، پیرۆزیكی و كـــردووە پیـــدا نتـــوەی دەســـتلدانی دەچت خانی تاپۆ شكاندن، وات ئگر كسك بت و ب: لـــ ڕووی مژووییوە ئم مژووە ٢٧٠٩/١/١ كوردی لســـر چ بنمایك دانـــراوە و چۆن ئم "ســـاڵ"ە.."رۆژ و مانـــگ" نـــا.. ،وە وایدەستنیشانكراوە؟ وەك ئك گومان ل ڕاستییكی برچاوی مژوویی بكی و لت قبوڵ ناكرێ! ك من ھیوادارم ئم نووسین و رایی ئمـــش ئگر قبویـــش نكرا، ئوا قبونكردنك ب نووســـین راگۆڕینوەبت، و لكۆینوە و چاوەڕی ب دەنگوە ھاتنی شارەز
او پسپۆرانی دسۆز و بڕزم.پیرەمردی شـــاعیر ل شـــیعری دەنووســـ:(جژنكی (نورۆز)دا كۆنی كوردە)* و لم رســـتیدا و رد پدا پیرەمواوی شیعرەكتل
لسر دوو شت دادەگرێ: یكم: جژنـــی نورۆز جژنكی لشـــیعرەكدا ھرچندە ،كۆنباسی ساڵ و سدە و ھزارەیكی م لكـــراوە، بدیـــاری كراو نوشی (كۆن)دا مژوویكی كۆنمان مدەكرێ ئ بۆ دیاری دەكات، كئو (كۆن)ەزۆر لسدەی حوتمی پش زاین ب كۆنتر بزانین! بم، م كۆنییبۆ ئ گوڵ دەدەین بھ
بھنینوە.(جژنكی نورۆز جژنی دووەم: كۆنی كوردە) لرەو بم شیعرەی پیرە مرد دواجار كرا ب ســـروود ر زاران و دەیان ساس وتو كمیللتی كورد دەیی و دەیتوە م رستب (كی كۆنی كوردەژنج)كورتـــ پیرەمـــرد مۆركی نوی لم نورۆزی جژنی كوردبوونی
جژن كۆنیدایوەو ل جژنكی كۆنوە بردییوە "نو سیاســـت و شـــۆڕش و خباتی كوردایتی ھاوچرخوە" دیسان ھودەدەین ورۆز، لژنی نكوردیبوونـــی جســـدەی میدییكانی كوردبوونی
حماستوە یادی دەكاتوە". ئمش بـــو مانایـــ نیی ھیچ نورۆز جژنـــی تر میللتكـــی كۆن ژنم جئـــ ،ناكات! بل كوردســـتانوە چۆت نو زۆر وت و میللتی تریش، بم ئو میللتی دروســـتی كردووە ئوە میللتـــی كوردە، ئـــو وتش، كـــ لـــی دروســـتكراوە وتـــی مش ئمل جگ ،كوردســـتانھـــر كوردســـتانییكانن جژنی نورۆزیان ب دنیادا بو كردۆتوە، ھر لـــ ســـۆمرییكانوە بگرە و دەگات ساســـانییكان ھتـــا گیاندویتیان زۆر وتی دوور و
میللتی جیا جیا.نورۆز دوای ھاتنی ئایینی ئیسالم
ســـرەتای ھاتنی ئاینی ئیسالم، سرەتای رووخانی ئیمپراتۆریتی ساســـانییكان بـــوو، كـــ ئو سرەتاوە ل ھر تئیمپراتۆریئردەشـــری دەســـتی لســـر بابـــكان دامزرا و بـــ كورد بوون دامزرا، ئوەتا بقســـی چند ئـــردەوان، مژوونووســـك پاشای فارس ك وەمی داخوازی ئردەشری تازە ئا ھكردووی دایوەو بـــ تووڕەیی و جونوە ل نامیكدا رووی ل ئردەشـــر كرد و وتی:(كوردی لنو رەشمای كوردان گورە بووی، ل سنووری خـــۆت چوویتـــ دەرەوە، مردنی خۆت نزیك كردۆتوە، ك رگای بتۆدا تاجی شاھی بكیت سر و یتك بكیت و خت داگیر بكو
ژر دەستی خۆت).ھر ئم نامیو كورد بوونش وا ل (طبری) دەكات بنووســـ: دەبی كورد پاشایكی زنجیرە حیسابی بۆ بنمای ساسان بكین، ئم بنمایش، ك ل ھۆزی گورەو (شوانكارە_ كورد كۆنی ناسراوی شـــبانكارە)ن و لـــ بنماـــی ناســـراوی ساســـانن، نزیكـــی چوار ســـدو سی ســـاڵ تمنی ئـــم ئیمپراتۆریتی ساســـانیان ك بوو لكراگرت و ی ر پسلگورەترین دەســـتانی جیھان، كـــ زۆر جار دەســـتیان بســـر شاری یۆناندا گرتووە و سنووری یـــان زۆر لـــكتییئیمپراتۆریسنووری ئران و عراق گورەتر و فراوانتر كردووە، چوار سد و سی ،یتو ئیمپراتۆرینی ئمساڵ تپیتی ل پاشـــای لھاتوو، داد پـــروەر و زۆردار و بـــ كك، ل رووی مژووییـــوە، مژووی ئگرچی تـــئیمپراتۆری ئـــم جیھانیی، بـــم كورد ل ھموو نتوەیك زیاتر میراتگری رەوای ئـــو مژووەی، كاركی ئاســـان نیی، ئـــم مژووە لـــ مژووی میللتی خۆمان بكین دەروە یان
ئاگارداری نبین و نیناسین.رووخانی ئم ئیمپراتۆریت لگڵ سرەتای (فتوحاتی) ئیسالم دەستی ،كی ئاساییش كارمكرد، ئپھمـــوو ھزك ســـر ھدەداو ،و دواجار دەروخ ستوور دەبئئیمپراتۆریتی رووخانی قدەری ساســـانیش ل ســـردەمی ھزی وێ لر بمانگفتوحات بوو، ئرووی مژووییوە ھۆی رووخانی و نمتب تـــئیمپراتۆری ئم زە ئیسالمییم ھوتنی ئركســـتازەی بزانین، ئوا دەتوانین لم دوو رســـتیدا كـــۆی بكینوە، كـــ "ئیمپراتۆریتـــی ساســـانی لـــ كۆتایـــی ســـردەمی پیری و نخۆشی خۆیدا بوو" كچی دیارە "ئیسالمیش لسرەتای گنجی و
بھزی دابوو" ھر ل سۆمرەوە، ســـۆمری پش چوون خوارەوە "جژنی ٢١/ی ئادار" سری ھداو تا كۆتایی ساســـانیكانیش ھر بردەوام بوو، ھموو ئو دەوت و دەستی گشـــتگیر بوون یان
ناوچی لـــ ئران و میزۆپۆتامیا و بـــ كـــریری ھو دەوروبـــجۆرـــك و ب شـــوەی خۆی ئم جژنیان یادكردۆتوە، بتایبت كان كردبوویـــان بـــساســـانییجژنكی دەوتی لـــم رۆژەدا،
جگ ل ئاھنگ گانی میللت، میرو حاكم رمیـــش دەبوایف ببۆ خۆیان پیمانی ناوچییكان پاشای ساسانییكان نوێ بكنوە و دیـــاری پشـــكش ب پاشـــا و نوەندە ئاینییكان بكن جا ھر لكۆنوە ھر دەستك حوكمی ،ئایینی بووب ،كوردستانی كردب ،سیاسی بووب ،وەیی بووبتن ،گانیـــان ب ـــی بووبـــخۆماچونك جژنی نـــورۆز جژنكی كۆن و پیـــرۆزی خـــك بووە، رزیان دەســـتكانیش ئـــوا لو جژن گرتـــووە، خۆ ئگر ،بووب خۆماـــی كتدەســـئوا ئـــو جژن زۆرتر بڕزەوە ئاھنگـــی بـــۆ گیـــراوە، جا ئم جژن میللـــی و حكومتیی پاش تی ساسانیان لرووخانی دەس لیفوەتا خوت، ئكـــژن نجئیســـالم (ئیمامی علی) "خوا لی رازی بت"، ك خواردنی تایبتی نـــورۆزی بدیـــاری بـــۆی دنن پاش ئوەی خواردن تایبتكی نورۆز دەخوات لـــ زاری خۆش دێ، (ل خوای خۆی دەپاڕتوە، كیان بكات بموو رۆژخودا ھ ك
نورۆزە).لرە دەبـــ ئوە بزانیـــن، ئوا شـــادی و و خۆشـــی ھیبـــت گورەیی جژنی نـــورۆزە، وای ل ســـۆفییكی ئیماندار كردووە، ك گیشتنی خۆی ب "یار" (خودا) ،نورۆز بچوخۆشی رۆژی نب وەش بۆمـــان دەردەخات، كئـــ ردەمی بابا تاھیریش، كســـلدەكات كۆتایی سدەی چوارەم و سرەتای سدەی پنجمی كۆچی، ھشتا نورۆز ھر رۆژكی خۆش و ،وە دەشكی پیرۆزە و بۆ ئژنجك موسمانك خۆشـــی ب خودا گیشـــتنی خۆی ب خۆشی رۆژی جژنی نـــورۆز بچون، ك ئم پچواندن بۆ كســـكی موسلمان ،یو ئیمانـــدار گرنگی خـــۆی ھ ،نلمبۆ دەس ئمش ئوەمان ك، كبابـــا تاھیر وەك كورد كخۆی لـــ منداییوە ھاوبشـــی لـــ جژنكانی نـــورۆز كردووە و یادەوەری پـــە لدیمن جوان و لبیر نچـــووەكان، ب ھموو ھستكانییوە ھستی ب جوانی و خۆشی و لزەتی نورۆز كردووە و ھمووی ال جوان و پیرۆز بووە، وەك بینینـــی دیمنـــ جوانكان و بیســـتنی ئاوازە خۆشـــكان و بتامكان خواردنـــ خواردنـــی و ھمژینـــی بۆن خۆشـــكان و گیانییكانی بمانا ھســـتكردن
جژنی نورۆز، نك وەكو ئیمام ھـــر تنیا لری تامی خۆشـــی نـــورۆزەوە، تایبتی خواردنی دەكـــرێ نموون ل شـــیعری زۆر ب وە، كنینشـــاعیری كورد بھگورەیی و خۆشی پیرۆزی ئاھنگی ھگوتووە، نورۆزیاندا جژنی بم ل نو نورۆزی شـــاعیراندا كۆتایی ب شیعری داستانی "مم و زین"ی (ئحمدی خانی) دەھنین و شـــاعیرانی نـــورۆز ب خودای
نورۆز دەسپرین.تمووز و عشتار
مم و زینئحمدی خانی شاعیری گورەی كورد، لـــ مم و زینـــدا ل زۆر رووەوە لگڵ تمووز و عشتار پـــك دەچن. ھر ل ســـرەتاوە چیرۆك ل "رۆژی نورۆز ٢١/ئادار" مووز لر تگدەكات، ئدەست پنـــورۆزدا زیندوودەبتوە، ئوا مم و زین لورۆژەدا ئركی ژین و دین تواو دەكن و ھریك بدوای رەگزی برامبردا دەگڕن و ئم ژن خواستن و شووكردنی مم و زین زۆر لپكگیشتنی پیرۆز (زواج مقـــدس) دەچ، ئگـــر ل رۆژی نورۆزدا پاشـــاكان و كاھینكان و ژن پاكیـــزەكان خۆیان دەگۆڕی
و ب ئدای ئركی پكگیشـــتنی پیرۆزەوە خریـــك دەبوون، ئوا (مم و زین)یـــش ب خۆ گۆڕین و بدوای یكتردا گڕان ئم دەكن، مم برگی كچان دەپۆشـــی و زین برگی كـــوڕان، ئم خۆگۆڕینش
زۆر ل خۆ گۆڕینی پاشا و كاھین و ژن ئیماندارەكان دەچ، ك دواتر چیرۆكی (عشـــتار و تمووز)یان برجســـت دەكرد، جگ لوەش ژیانـــی مم دوای ناســـینی زین، ئـــازار و بندكردن و تـــا دواجار ژیانـــی پ مردنیـــش، زۆر لـــ و چوون مووز دەچكارەساتی تخوارەوەی تمووزیش وەك ژیانی نو بندیخانـــ و زیندانی كردنی
.م وایم واوە، كن و تـــرەســـ لم ھئلســـرەتای ھردوو بسرھاتی (تمووز و عشتار) و بسرھاتی (مم و زین)دا دەســـت پدەكات و بسرھات ھردوو كۆتایی ھتا بـــردەوام دەبـــت، ئمـــ ھر ركـــوت نییـــ! كـــ (ئحمدی ،نابكاری ھخانی) شـــاعیر ببك ئم ئنجامی ئو مژووە دوور و درژ و پیرۆزەی عشـــتار ورۆزە، كژنی نمـــووز و جو ت تم وكی ئر تاكیادەوەری ھ ل یوە ھم ئب ،یئامادەیی ھھموو تاكك شاعیر نیی، ھموو خانی) (ئحمدی شـــاعیركیش نیی، خۆ ئگر لـــوەش زیاتر ئحمـــدی خانی بـــ لكدانوەو ھبـــژاردن، ئمی كردب، ئوا خاكـــی تـــری گرنگ و گشـــی داھنانـــی خانیی، ك چیرۆككی كـــۆن و پیـــرۆز و پ كارەســـاتی ھبژاردووە و ل رۆژكی جژن و
:دە داھنانی خۆم. جاركیش ھرچی ھی وەرم گرتووە و كۆم كردۆتوە، لراستیدا ھردووكیانی كـــردووە، واتـــ ھـــم داھنانی خۆیتی و ھم وەریشی گرتووە، بم ھندە ھی ل ھردوو باراندا
خانی ھر داھنرە.لوەی ك لرۆژی جژنی نورۆز
:دەكات دەنووسدەستپدەورا فلك ژ بخت فیرۆز
دیسا كو نوما ژ نوڤا نورۆزلرە خانـــی جژنی نورۆز تنیا ،ژوودا نابینی منامو سان ل كشو بورۆز الی ئرۆژی ن كبل پكھاتی فلكی، ئوە مژوو دروستكردووە، (نورۆز)ی ،نییبك ئوە نورۆزە، ك بشكی دانباوو بردەوام ل پكھاتی فلكیدا، چونك خول و سوڕانی فلك ئوەت ل نووە نورۆزی خســـت برچـــاو و دن، ھـــر و عادەتمای ئر بنســـل بۆی ،كـــی كۆنعادەت كـــ پیرۆزە، خانـــی ئمـــۆژە، رۆژی جژنی نـــورۆز لـــ (شـــھری) خكی مدەنییـــكان ھروەھا و شـــار و لشكری وات (ســـوپاھیان)، عسكریان پكوە پیرۆز دەكات، ب مانایكی تـــر، خانی جژنی
نورۆز ل حكومت و خك پیرۆز ،موانژنی ھج دەكات، چونكئم جژن و سری سا، جژنی منـــداڵ و جوان و پیر و كان لم جژن و سرە ساش كوڕی تازە پگیشتوو و كچی تازە خۆ ناسیو،
كی تر داستانی پنانداھ ترو بكارەسات و تراجیدیای (تمووز و عشـــتار) لبرگی (مم و زین)دا جژنی ئگـــر دەنووســـتوە، نورۆز ھموو ســـاك ل رۆژی ٣/٢١ دا پیرۆز دەكرتوە، كچی خانی پاش ھزاران ساڵ جاركی تر داســـتانی (تمووز و عشتار) ســـترجدا ب(م و زینمـــ) لـــ م داســـتانكی تر ئدەكات و جارپیـــرۆز دەكاتوە، بـــ: ئگر ل (شتارمووز و عت) داســـتانینـــو ســـۆمرییكان و ل وتی سۆمرستان"سۆمرســـتانی پش سرھدەدات، خوارەوە" چوونئوا داستانی مم و زین ب داھنانی تی كوردستان و لو خانی و لھمـــان جوگرافیـــادا جاركی تر داستانی (تمووز و عشتار) نوێ
دەكاتوە.نورۆز و كاوەو ئژیدەھاك.
(شـــاھنام) بیھۆی كتورۆز بنو (فیـــردۆس)ی شـــاعیر رووداو و سترجكی دەقگرتوو و بژوویم بووە ب م چیرۆكـــكراوە و ئـــراستییك!! دەیان و سدان شیعر و چیـــرۆك و نووســـین و وتاری و دامزراوە لســـر سیاســـی، بردەوامیـــش دادەمـــزرێ! ئرێ لنو مـــژوودا ٢١/ی ئادار /٧٠٠ پـــش زاین ل چییـــوە ھاتووە؟ كاوە چ كســـك؟ ئژیدەھاك چ پادشـــایك؟ ئمان چۆن یكیان گرتووە و ئم جژن و ئم مژووە و ئـــم شـــانازیییان پكھناوە؟ ھرچنـــدە زۆر لكدانـــوە بـــۆ كاوە و ئژیدەھـــاك كراوە، بم ھیچیان ئوەندی دەقی (فیردۆس)ی بـــو نبوونتـــوە و ناوبانگی و وەرنگرتـــووە جماوەریـــان براســـت نزانراون، ئگر ٢١/ی ئادار وەكو ل پشتر باسمانكرد، مژووەكـــی بۆ ســـۆمرییكانی پش چوون خوارەوە دەگڕتوە. لســـرەتای ســـدەی حوتمی پش زاین جاركی تـــر دەمزەرد كراوەتوە، ئـــی (كاوە) چ كس و پاوانك؟ لوەی ك تا ئستا پادشای ب ئستیاگ ئژیدەھاك ماد بندكراوە، ئوە سركوتنی ل ئژیدەھاك بســـر (كورش) سای (٥٥٠) پش زاین بووە، نك (٧٠٠) پش زاین، (٧٠٠)ی پش زاین دەب مژووی سرەتای دامزرانی ئیمپراتۆریتی "مادااب" لســـر وەش، كدەســـتی "دیاكۆ"، بۆ ئئژیدەھاك چۆن پادشایك بووە؟ (حبیبو تابانی) ل كتبی (وحدە ل):قومی كرد و ماد): دا دەنووسھموو ئوەی ك نووسر مبستی خۆیتی خوندوویتییوە زۆرتر یشـــتووە، كگ نجامو ئئ بئژیدەھـــاك پیاوكـــی دپاك و ك بووە) "ل١٨٣" جگنگری خالیمژوونووسان ل ھندێ لوەش ك لھیچ پادشای دەنووسن، كمـــژوودا ئوەندەی "ئســـتیاك" ئژیدەھاك، غـــدری ل نكراوە و راستی لبارەیدا نشوندراوە، ئـــو ئســـتیاگ كورتـــی بـــئژیدەھاك شان سر بمار و زام و خون خۆرە نیی، ك تا ئستا پی ناســـراوە، وات ئســـتیاك پاشـــایكی خۆشویستی (ماد)ەو لـــ رەگزكی تر نیی، ســـای (كورش) بدەســـتی شكانكشی سای (٥٥٠)ی پش زاینیی، نك (٧٠٠) پش زایینی، شـــكانكش
مزنا
رۆو
ن
داستانی مم و زین ب داھنانی خانی و ل وتی كوردستان و ل ھمان جوگرافیادا جاركی تر داستانی (تمووز و عشتار) نوێ دەكاتوە
مژوونووسان، ن ل مژووی ماد و كورش ن ل پشتر و ن لدواتر باسی كســـك ناكن، ك ناوی
"كاوە" بت!! ل (مسلشـــئ بدماجیـــد ع)زۆر مئ):دەنووســـ كتبكیدا دەبینیـــن، ك باســـی پاوانكی كورد دەكن ب "كاوە" ناســـراوە، ئوەی ك ئاســـنگر بوو، كاتك بسر ھزی شڕدا سردەكوێ، ئاھنگـــی بھـــار ســـاز دەكات) "ل٧٣"، ئوە "كاوە"ی ئاسنگرە، ھنـــدەی لنـــو زەینـــی عامی خكدا ھی و بووە ب حقیقت، كچـــی لنو مژووی ناوچك و وێ، جگدەستناك گكوردیشدا بلوەی لنو مژوودا "كاوە"یك نیی! ناب كوردیش شـــانازی بو كســـش بكات، ك (ئســـتیاگ) پاشای مادی رووخاندووە، چونكئگر ئم ماد ب كورد دەزانین، نابـــ رووخانكـــی و كســـی رووخنرەك جگای شـــانازیمان وێ شانازی بر بشمانگبن، ئپاشا و سركردەی رابردوومانوە بكین، ئوا كســـانی مژوویی و راستقین ھن، شانازییكشیان بشكی گرنگ، ل شانازییكانی مژووی كورد، بۆ "كاوە"ش ئگر كاوە ئو كســـ ب، ك پاشای ،و بردبنتی مادی لماد دەس كوردە و ن ن و "كاوە"یوا ئئـــ ژوو بم مب ،گای شانازییجشوەیكی تر رگای ئوەمان بۆ خۆشدەكات، ك "كاوەی ئاسنگر"
.دروست بب ل (مسلشـــئ بدماجیـــد ع) دەق ل):یـــدا دەنووســـكبكت كـــ ھاتـــووە، بزمارییكانـــدا خوداوەندكـــی ئاســـن توانوە و ئاگر بناوی (كیبیـــل) ھبووە و ب ئكدی (كیـــرو)ی پدەگوترا، رووناكی دەخســـت وەی، كئـــجگای تاریكـــی و داوی دزەكانی معدەنكانی و ھدەوەشاندەوە (٤٣٥٠) وا لـــدەتوانـــدەوە، ئـــساڵ پش ئمۆ بووە، با ئستا بپرســـین، ك ئگر ئم "كاوە" بۆخۆی (كیبیل)بت، ك زۆر جار ناوی ب شوەی (كابی) و (كابیان)
ھاتووە، "ل٧٨".سیردەكین جگ ل پك چوونی نـــاوی "كاوە" و "كیبیل" كابیل - كابـــی - كافی - كاوی - كاوە لپیشكیدا ھاو پیشـــن "كاوە"ی پاوان ئاســـنگرە، ئاسنگریش ئاگری گش و ل گە!، "كیبیلی"ش خواوەندی ئاسن و توانوەو ئاگرە، ئاســـن توانوە و ئاســـنگریش ھـــر یـــك پیشـــی، ئاگریش جگ ،یـــھ ھردووكیاندا لـــلوەی، ك "كیبیل"ی خوداوەند، خواوەندی ئاگریشـــ ئـــو ناوی خوداوەند بووە، ب ناوی كسك وەی، كنـــاوی "كاوە" وەك ئ بناوی (ناھید، ناھیدە)ش ل ناوی خوداوەند (ئناھنا) كوتووتوە و ئستاش خك ھن بو ناوەوە، وەك ئـــوەش خكانكیش ھن ناویان "كاوە"ی، جگ ل ھموو ئمان ھر ئســـتا ل كوردستان یورە و دیار ھكی گشـــیرەتع
بـــ نـــاوی (كاوانی) كـــ دەكرێ پیوەندیك ل نوان ئم ناواندا ھبـــ و بگڕنوە ســـر یك، ئم وا چاكـــ دان بوە دابنین، ك چیرۆكـــی "كاوە"و ئژیدەھاك چیرۆككی ئفسانی: ئفسانش خاوەنـــی ھزكـــ ب ئاســـانی دەتوان جگۆڕك ب كســـایتی كان بكات، زۆر ئاسایینو زەم تپاشـــا و بب تخوداوەنـــد بب بتوان فســـانر ئگوان. ئپاب ئاسانی كسایتی خۆشویست
و پیاو چاككی وەك ئســـتیاگی پاشای (ماد)ەكان بكات پاشایكی ز، بـــژ و ناحنـــم و خوزائاســـانیش دەتوانـــ خوداوەندی كیبیل خوداوەندی ئاســـن توانوە و ئاگر بكات "كاوە"ی ئاسنگری پاوان و بھنت نو مژوویكی ر دروســـتكراو، چونكبر لسئفســـان لـــ گۆڕینـــی كس و شـــون و نتوە و چین و زەمان و رەگز و ناو و شـــوە و ئاییندا لـــ یركســـ ،دەســـتكراوەیئفســـانی "كاوە"و ئژیدەھاكدا
چند گۆڕینكی كردووە.* گۆڕانی ئستیاگ:
- ئستیاگی ل پاشایكی (ماد)ەوە كردووە ب رەگزكی تر.
- ل پاشـــایكی خۆشویستوە كردوویتی ب زام.
- لـــ مرۆڤكـــی ئاســـاییوە، نخۆشی خســـتووە و دوو ماری
ئاگاداری گۆڕانكان بین.خوندنـــوەی لـــ دواجـــار مژوو، كســـایتییكان و ھۆی دروستبوونی نورۆز دەگین چند ئنجامك، ھرچندە ھبژاردنی ،نیی و مانایب نجامانم ئئئیتر ئم بابت دادەخرێ و گفتوگۆ ھناگرێ، تـــر لكۆینوەی و نا، نخر! بابتكی گرنگی وەكو نورۆز بو پیـــرۆزەی و مژووە دوورو درژ و ئاۆزەی، ك ھیتی زۆر راو بۆچـــوون و لكۆینوە و ئنجامـــی جیا جیا ھدەگرێ، لـــرەوە روو ل پســـپۆڕ و زاناو دســـۆز لكۆلرانی و شـــارەزا دەكم، رای خۆیان چ ب ھاوڕایی و چ ب ھر شوەیكی تر دەرببن و ئم بابت گرنگ و ناسك برەو
ساڵ پش ئستا دەگڕتوە.- ٢١/ی ئـــادار رۆژی ژیانـــوەی ئایینـــی جژنكـــی تمـــووز سرووشتیی، ك تمنكی بۆ پش مژوو و پـــش چوون خوارەوەی سۆمرییكان دەگڕتوە، وات بۆ ئو رۆژگارەی، ك سۆمرییكان كوردســـتان بوون و ل شتا لھئشـــكوت نھاتبوون دەرەوە و
گوندیان دروست نكردبوو.٢١/ی ئادار و ١/ی نورۆز، وەك جژنكی كـــۆن لگـــڵ مژوودا ناو شـــوەی رو رەسمی گۆڕانی بسردا ھاتووە، ك ل جژنكی وە بووە بییفســـانئایینـــی ئنتوەی و واقیعـــی جژنكـــی كورد، لگڵ ئوەشدا لنو زۆر ژنم جوەی تریش ئتت و نوبشوەی جیا جیا یاد دەكرتوە، ئمش ئاسایی چ سۆمرییكان لسدەی خۆیان ك وتكی فراوان و دەســـتكی زۆریـــان ھبوو، جژنی خۆیان بـــۆ زۆر نتوە و وتی تر بردووە، چ میراتگرەكانیان ب ئوانیش جژنـــی نورۆزیان
دنیادا بوكردۆتوە.- نورۆز جژنك لســـردەمی ســـۆمرییكان یكم جار سری ھـــداوە و ل وتی ســـۆمردا وات تم میللبووە، دواجار ئـــسۆمرییكان بشكن ل پكھاتی كورد و ھر میللتی كوردیش وەك نتوە و ل ھمان وت درژەیان
بـــم جژنـــ داوە و ل جژنكی ئاینی سرووشـــتی كشتوكاییوە كردوویان ب جژنكی نتوەیی.
- ئستا نورۆز جژنكی حلی نتـــوەی كـــوردە و ھـــر خۆی خاوەنییتـــی، لگڵ ئمشـــدا لبر زۆر ھۆ ئستا زۆر نتوەی تریش ئم جژن یاد دەكنوە و ب ھی خۆیانـــی دەزانن، ئمش كاركی ئاســـایی، بم ل رووی مژووییـــوە كورد لـــ ھمووان
زیاتر خاوەنییتی.- ١/ی نـــورۆزی (٧٠٠)ی پـــش ئـــم مـــژووە، مژووی زایین، ژنم جدانی ئرھرەتای سسنیی، بك لم مژووەدا جاركی تر پیرۆز كراوە و تكڵ رووداوكی گرنگـــی نتوەیی كـــراوە، بم دەكرێ لـــ نو مـــژووی كورددا بـــدوای بۆنـــ و رووداوی كۆنتر
و گرنكتردا بگڕیـــن، بۆ ئوەی مـــژووی كـــورد لووە دەســـت پبكات، چونك میللتی كورد لو مژووە كۆنترە، ك بۆی داندراوە.
رۆژی نـــورۆز ١/ی -تمـــووز، زیندووبوونـــوەی ك دەكاتـــ ٢١/ی ئـــادار، رۆژی سری ســـای كوردە و ئم رۆژە سرووشتیی، وەك ئحمدی خانی ب بشـــك ل پكھاتی فلك و زەمانـــی دەزان، لســـردەمی كشتوكای و ل سرووشتوە زۆر ب وردی دەســـت نیشـــان كراوە، (ساڵ و سدە و ھزارە)كی دەكرێ بگـــۆردرێ، بـــم ١/ی نورۆز، ٢١/ی ئادار ھرگیز قابیلی گۆڕان
.نییدواجـــار دەكـــرێ مژوونـــووس و كۆلـــران ســـاڵ و ســـدەو بۆنیكی تر ل مژوودا بدۆزنوە و زانســـتیان بیكن بـــ رووداو و مـــژووی كـــورد، بـــم زۆر ییفسانئ م چیرۆكئ تزەحم زاران ســـاھ وە، كتبســـخـــۆی خزاندۆت نـــو یادەوەری مژووی ھندەی چونك خك، ئفسانیی ل نو رەش خكدا كو خئ ،یرەواجی خۆی ھ و نرخبـــ قینژووی راســـتم ئاسایی كاركی ئمش ناكن، و میللتـــان ھمووی ھـــر بم ت نییش تایبمن و ئوەیش
تنیا ب میللتی كورد.جاركی تر ل كۆتایدا دەگڕموە سر شیعرە نمرەكی پیرەمردی شـــاعیر و دەم: نورۆز رووداوی ھر ســـاك بت و ل ھر جۆرە چیرۆككوە سری ھداب و زۆر وت و میللتـــی تر بھی خۆیانی بزانن و سان ئاھنگی بۆ بگن، ئوا ل راســـتیدا ھیچیـــان ھند میللتی كـــورد بگی مژووییان بدەســـتوە نیی، بۆ سلماندنی بۆی ھـــر ،كـــتییخاوەنداری
ئمی كورد ھموو ســـاكی تازە و ل شـــوی نـــورۆز ھموومان پكوە شیعرە مزنكی شاعیری ـــرد" بورەی كـــورد "پیرەمگـــدەنگ و ئاوازی رەســـن و زواللی نمر كورد، گورەی ھونرمندی (حســـن زیرەك) لسر لوتكی ب و دەشـــتن رزەكان و لچیا بپیتكان و لسر شقام و گۆڕەپانی
كوردستان ھموو ل شـــارەكان، دەنگ ھدەبین و دەین:
ئمرۆژە سای تازەی نورۆزە ھاتوەجژنكی كۆنی كوردە بخۆشی و بھاتوە
توانیویتــــی و جیــــاوازە ھاوتابوونكــــی زۆری الینكان بــــكات، مبســــتم لــــ الینی چژ بخشــــین، چ وەكوو فیكر ،یدیك الینكانــــی وەكوو چ رۆژنامگری وەك ھواكان و ،یدیك الینكانــــی وەكوو چ رۆژنامگری وەك ھواكان و ،یدیك الینكانــــی وەكوو چ
ئدەب و ھونرو...جگ لوەش ھتا شوازی دەرھنانی یاخود چاپدەكرت، پی كرەستكانی
دوای ئوەی شانۆگری ھاروون ك ل دەقی ھاروون رەشیدی موكری وەرگیرابوو ل شاری ھولر و ســـلمانی و چند شارۆچكیكی تر نمایشكرا و بیاریش ل چندین شونی دیك نمایـــش بكرێ، ب پویســـتمانزانی
سبارەت بو كارە میسری بدونین..ئا: تیمی بدرخان - سلمانی
* بۆچی ھاروونكی موكری؟- بگومان زۆر دەمك ئو ھاڕونم الی ھر ل سرەتای چاپكردنی، دەیخونیتوە، تۆ ھر وەنییئھستدەكی ســــرەتا ل یعنی ئگر ئــــو جیھانــــ وەكو خۆی مۆی ئمی بۆ ئی بكــــجبجل كوردستان زۆر قورس، ئوەی راســــتیش ب لــــو ماوەی خۆم حزم كرد كاركی شانۆیی بكم، و دەقاننیش الی ئــــدەگم بــــدەوەســــتم، من حزم ل دنیایكی
ئســــتا ل مزگوتكانی سعودیا و مغریــــب و تونس و جزائیر و تا دەگات ئوروپا و الی خۆشمان ھی، كۆمك شت دەردەكن و دەیكن كتبك و بوی دەكنوە ،ینی بوە وتــــاری ھئــــ دەب یك شــــتی جوان ھم كۆمب ل رە نــــادا، چونكقــــخۆی ل
.رژەوەندیان نییب* دوای ئوەی رۆی قارونت ب ھونرمند وە گوایوكرایخشی، وا بلیل" بھا خت"تۆ بۆ ئوەت لــــ كۆتایی تمنیدا تھا
* چیتر لسر ھارون دەی؟- لگــــڵ رز و خۆشویســــتیم بــــۆ ھمــــوو ئــــو رۆژنامان و سرنووسرەكانیان، تكام وای ئو پیامنرانی ك دن چاوپكوتن دەكــــن وریا لگــــڵ ئممانان بن، نچن ل خۆیانوە در بن ھــــم بۆ خۆیان خــــراپ ب، ھم ،مر ئوە ستوخراپیش بكبیانی ئمــــ زەرورە، ئســــتا من تناگم كــــ یك دیدارك لگڵ ،كوە رۆژناممن دەكا و دەیبات ری نییرنووسس یم رۆژنامئبیخونتوە، پی ب دادە گیان لم درە چــــۆن وادەی، یا ئم ،ب تی، دەی خۆیرە دد ،یو ھژمارەی من الی ئ باشــــ رەوە، بمن بكك لئكیدت كاكتۆ ئم دەت وتووە، بالسر من ،من وتووم م بوێ، دەكنیانی تۆزێ ب خۆیــــان بچنوە، نام تۆزــــك خونــــدەوار بن، بم تۆزك بچنــــوە بخۆیان، ڕوومان بش لمــــوەی ئبۆئــــ ین، كاكنسا نرووی كدەست ببم رۆژگارە خك تلفۆن دەكا دەین ئیشمان ھی، ھر لبر ئو كشان، قاروون و ھاروونیش جــــارێ بردەوامــــن، كركووك و رواندزمــــان ماوە، ھر چ شــــار و م كوردســــتانك لیشــــارۆچكئامادەب پانتاییكمان پ پیشاندا، ئم ئامادەین بچین لوێ نمایشی
بكین بۆیان.* رات لسر بدرخان..
- من ســــم ل بدرخان ئمۆ و دون نیی، سم ل بدرخان لو كاتی ل سلمانی بوون برامبر وەزارەتی رۆشنبیری ل شوقیكی بچــــووك بــــوون، یانی مــــن لو كاتوە تا ئستا ھاوتباین لگڵ بدرخانــــدا، بدرخــــان ھنگاوی زۆر گورەی ناوە، یانی تماشــــا ل پل ،قاھیرەی ل پی لدەكلندەن، لپ ل ئمانیای، یانی كۆدەكاتوە، بۆ جوانت رووداوی ،تی تیایرپرسیاریكانی بتبابشــــت نا بیانی گلو كشی رەكاندا كموو دھ ل ،ربسلدەیخونیوە دە ئوە لســــر برپرســــیاریتی خــــۆی بومان كردۆتوە، با رۆژنامكانی تریش ھیچی ت ،دەچ ن، چی توابكناچ، بكــــو جوانكارییك بۆ رۆژنامك، ھندێ شــــت ھی با
وەكو ئوە بكن قی چییكا.
ھاڕون رەشید ل دید و نووسینی موكری بۆ ئامادەكردن و دەرھنانی حوسن میسری
حوسن میسری: قاروون و ھاروونیش جارێ بردەوامن
حوسین میسری
دیمنك ل شانۆگری ھاروون رەشید
٢٠٠٩
/٣/٢
٢ ری
ادای ئ
(١١٤
ە (ار
ژمدی
ور ك
٢ی٧٠
٩ زی
رۆو
ن
17
ھولر...بیانیان پنھانترە ل نھنیكانی داھاتووبیانیان سبركی سیحراوی پخش دەكات
تا چاوی بكات...دەڕوات...دەڕواتھر ل سراب دەچت
دەنیش كی لونمیانیان...شبدۆپكانی ل دان دانی مرواریملی حۆریكانی فیردەوس دەكا
ك دەپۆشرگر...نیوەڕۆیان بولھبویقار...
وەكو بۆینباغكی ھادی چاوشلی...نك دەپرژترع
ئی شش ھزار ساڵ لموبرەل بھشت بۆیان دزیوە
ھولر...ئواران پیاسیكبنو كۆنكانی رابردووەی خۆیدا دەكات و
ئكادیمی و زانستییكانیش بخۆكوتنچاپ و بوكردنوی كتب بسر چندین توەر دەكرت، پۆلن جیاجیادا بابتی و بوار و تبكانن، ھكادیمییرە ئش نووسوانلل ھموو دنیاش، نووسرە ئكادیمییكان، رۆشنبیری ناوەندی و بــوار ل بتایبتی نووسرانن ئــو زانكۆكاندا، زانستی و ل و خۆیان بازنكی ل ھر زۆربــیــان بواری ئكادیمی رووت كار و نووسینكانیان بوكردۆتوە، وەك پیش و ناوكی ناوەندی و برھمیان رۆشنبیری و گشتی نناسراون پویستییكی ل ھندكیان تنانت ،نییزانستی و خواستی زانكۆ زیاتر كاركی دیكیان روئیای و دنیابینی و ئیزاف و نكردووە ناكوت، وەبرچاو دانریش و نووسر نووسرانی سر ل قسم من زیاتر لرەدا كوردە، بم ئمش بسر گشت نووسرە زۆر ئگرچی ناسپت، ئكادیمییكاندا بزەقی ل پانتاییكی برھدا و ناتندروست و شۆك تووشی مرۆڤ و پدەكرت ھستی پچوانوە ب بم دەكــات، سرسوڕمان ھندكی دیكیان قمك و كسكی چاالك ئــودا، بــوارەكــی ل ئگر بتوانان، و ل ئــوی بابتكانی و نووسین و كتب كموكورییكی و بۆشایی رەنگ وەالنین، زۆر كوردی كتبخانی و پشوە تب زۆر
ك بت، ــر ھــژارت ــوە لگلك ــ ل ئستاش ــا تو سرچاوە بابت و بوار نیی و خونری ژدەرمان ــا بۆ ــن كــــورد دەبــــــت پ دیك زمانانی كتبخانی پاڵ ل ھرچندە ببات، چكرەكردنی ئو ناوانش ــ ــران_ب ــ ــــاردەی وەرگ دیكمو و ناساغلمی گشت كورییكانییوە_ ئگرچی و فراوان زۆر بشوەیكی ل ئاستی پویستدا نبت، كگۆم ریــكــخــ ـــم ب
ب ژیاندا الینكانی و بــوار تــواوی لئم رواشھ و بشلقت زانستییكانیشوە ۆپد گلكۆمكی ھر برفراوانش دەریا ئاوەكانوە پیدابووە، دەشن برینی ھزار میل ل یكم میلوە دەست پدەكات، بگومان براییكی و ھنگاوەكانی سرەتاش سخت قوربانیدانی و ماندووبوون و ــرن دژوارت و ب زۆر وانئ دیــارە وا ،رەكگ زیاتری دگرمی و رۆحی ھستكردن ب برپرسیارتی و بناغدانر دەبن و بر داوەتــ شانیان
داھنان و ئفراندن.مـــن دەمـــوێ بم: ئـــو كتبی پیامكـــی پی و ب شـــوازكی ساغلم و وەســـتایان داڕژراوە، واتـــ نووســـرك زا بســـر زمان و بســـر ھستی نووسیندا و بســـر زۆر الینی رۆشنبیری و كۆمیتی كۆمگادا، ئو كاتی تنانت نك ل نووســـینی خۆی ل وەرگانیشدا ئفراندن دەكات، وەك ئوە وای ئم كتب ب زمانی زگماك و خۆت نووسرابت، بم ئایا ئم چنـــد برھمی ئاوامان ھی؟! ھبت نیمان دواتر ئوە خونرە شتكانی تۆ بداتوە بناو چاوی تـــۆدا و رەخنت لبگرت، ھندك جار زۆر كس ب تلفۆن و ب ئمل و ب نام، نووسرك بسر دەكنوە، یان دەستخۆشی یاخوود لدەكـــن. پشـــتگیری و لدەگرن، تووندوتیـــژی رەخنی و ب وە زۆر خراپالمانب مئ كالمانوە ھزم ناكرت، ئوە ئیشی خونرە...ئـــوە وات خونركی وریا ھی و ئو كۆمگای وشیار و بـــ ئاگایـــ و گـــورج برۆكی نووســـرەك دەگرـــت، یان ھانی دەدات ب درـــژەدان ب ئفراندن و داھنانكی یان پشـــی پدەگرت
ل ئیش خراپكانی. تانی دەرو دراوسوەندەی ئاگاداری وئ *بیـــن، بڕزیشـــتان لـــ ئران ژیـــاون، تۆ ئگر بابتكت ســـبارەت ب دەســـت و كاربدەســـتان نووســـی، ھر كاتژمر (٨)ی بیانی لگڵ رۆژنامك، الینی برپرس دەگن سر نووســـرەك، ئم بو سرەی ئگر نبوونی سانســـۆر و دەمبســـتن بت، بم ئم ئـــوە دەگینت، كوا حكومت و دامـــودەزگاكان و دەســـتیش وریـــان و دەتخوننـــوە، رەنگـــ ئم كارە لـــرە زۆر درەنـــگ بكوتوە، یـــان تلفۆن بۆ خودی برپرسك بكرت، ك نووسینك سبارەت بتۆ نووســـراوە، ل وەمدا دە: ل كوێ؟
لكام رۆژنام...؟- مـــن ھمیشـــ وتووم شـــتكم كنووسین كاتی ل دەنووســـی،
بوو.* دیكارت و كانت و نووسرانی ئم كۆمگا و نتوان دەخونرانوە، من لرەدا قسم لســـر ئوەی كـــس كـــس ناخونتوە و بایخـــی خوندنـــوە لـــ كورتـــی داوە و قودسیتی كتب و خوندنوە ل ناو كورددا
نماوە؟- مسلی نخوندنوە، كاتك تۆ باســـكت لســـر نوخبی ئدەبی بت، یان نوخبی فیكری و ئـــو دەســـتبژرەی خۆیـــان بدەماست و یان نونری وشی راســـتقین و داھنران دەزانن، ئگر باســـكت لوە بت، ئوا دەكرت بشـــوەیكی دیك باس لو مســـلی بكیـــن، ئویش ئوەیـــ كاتك نوخبـــ، ئوەی لم بـــوارەدا كار دەكات حاتك و دیاردەیك ھیـــ، پی دەن "نوخب" لـــ ئدەبـــدا و رۆكی باشیشی لم بوارەدا گاوە، بم مئ ك، كوەشـــدا كاتڵ ئگلخۆمان خۆمان نخونینوە، تاكی نوخب تاكی نوخب نخونتوە، ئی چۆن گلیی لـــ خونركی مـــئ كـــ بكیـــن، ئاســـایی بخونتوە؟ لبرئوەی دەبینین چـــۆن ئو دەقانـــی، ك لدایك بئیفلیجی و ب دەبن، ئاواش بئوەی نشـــونما بكن ل شونی وە، یاخود دەچننخۆیان دەپوكناو ئرشیف ببئوەی ئاوڕكیان ھبت رەخنگرك و لبدرتوە بیانخونتـــوە، كاتك شـــتك نخوندرتوە رەخنشی نابت، ك رەخنت نبـــوو چۆن خونر بۆالی خۆت رادەكشیت، چۆن داوا دەكیت، ك خونـــرت ھبت، خونـــر دەب لالی مـــن و ئو ل ـــن، كوە ھان بدرســـانكناوەنـــدی نوخب و ل ســـرووی
سۆفی ناسیوە و رگچارەی بۆ داناوە. ھروەھا بھۆی تكنیكی پشخراو پشبینی دەكات، ك چۆن بو رگایدا بوات لگڵ رەوەندەكان لنـــاو دواتر كاروانچییكان، چـــۆن ھســـوكوتی ئوان فربـــ و بیر لو شـــون نكاتـــوە ك لـــی ھاتووە. لم چیرۆكدا ســـوود لـــ دووبارەكردنوە وەرگیراوە ك چند جارك دەیوێ دایك و باوك و براكانی بخبر بن و ل ئامزیان
بگرێ و ماچیان بكات.ئم ئوە دەگین ك ئو سرھگرتنی ناچارییـــ و ب ئومدیی لـــ ژیان لگڵ خزانكیدا، ھروەھا چند جارك باسی دمكی ئاو دەكات، ك ل رگادا بنیازە ئاو وەك ئاوی لگای، نكانی رھاوە داتن ك وات ،ترســـی مردنش لمئ ێ، كبب و ك ترسی كوشتن ر لدەڕوا ھ نم شوللرگادا دەڕوا ئاو نادات كسكان ئوەشی
ھر ل ترسی خنكان ل تینوتیدا.ھروەھا وشی بوخچ ك لناو چیرۆككدا برچـــاو دەكـــوێ، كـــ لنـــاو كۆمی ل وتنرەمـــزی رەدوك مكوردەواریـــدا ئ م چیرۆكوەی لوو چوون. ئنجامی ئابئتبینـــی دەكرێ كۆتاییكـــی نیمچ كراوەی ھی، ك لدوا درەكانی بیاری رۆیشـــتن دەدات، بم وردەكاری رگاك و گیشـــتن بمای محۆ ب نادیاری دەمنتوە، وات بۆ خونر روون نبۆتوە ك ئایا رۆیشـــتووە
یان نڕۆیشتووە؟* بشی یكم
پكھات و رەگزەكانی چیرۆك:ل نووســـینی چیرۆك و رۆمـــان و نۆڤلتدا ت، كز دەبك رەگكۆم ویســـتمان بپرۆی سرەكی دەبینن ل پرۆسی نووسیندا ،یوەستوە پكیمان كاتدا بوونیان بھلجا ھندێ لو رەگز و پكھاتانی چیرۆك
ب شوەیكی گشتی دەخینڕوو:١- كسایتی:
كســـایتی توخمكی ســـرەكی رۆمان و رووداوەكان باســـی ژیانـــی ئـــو دەكن و ھسوكوت و ھوستكانی پیشان دەدەن و بیروباوەڕی ئـــو دەردەبـــن، ھروەھا كسایتی (زیندەوەرك ل وش پكھاتووە و ژیانیشی تنیا لڕووی الپڕەكاندا بسر
دەبـــات) (١٢:٣٢) وات كســـایتی لخودی ك كزیندەوەر لـــ بریتیی كناو رۆمانوشـــ گیانی دەخات بر، بوونی كسایتی ل چیـــرۆك و رۆمان و شـــانۆدا ناتوانرێ لـــو جیھان خیاییی كـــ چیرۆكنووس دروســـتی كردووە جیابكرتوە، ك ئینتمای بۆ دەكات و رۆی تیـــادا دەگێ، بمجۆرە (ئركی كسایتی لرۆمان و چیرۆكدا وەك نركی جۆراو جۆر بنوئ شانۆدا دەتوان للو جیھان خیاییـــی، ك رۆماننووس بجی د، یان دەكرێ بنۆرە بت، یان ئو رەگزەی ك ب رووداوەك ھدەست و زمان حای نووسریش یان مرۆڤكی خیایی و بشوەیكی تایبت لھست و دەرككردنی خكانی تر ئامادەی). (٥:١٤٣) وات نووسر ل دەقكیدا ئرك ب كسكانی دەسپرێ و زمانحاـــی نووســـرن، یـــان مرۆڤك و رۆماننـــووس بـــ وشـــ خوقاندویتی و ھســـوكوتان بج دنن ك رۆماننووس
ویستوویتی.رەگزی كســـایتی ل چیـــرۆك و رۆماندا
بسر دوو جۆر كسایتی دابش دەكرت:ا- كسایتی سرەكی:
ئم جۆرەی كســـایتی لـــ چیرۆكدا رۆی ســـرەكی دەبینـــ و كســـایتییكانی تر ل دەوری گشـــكردنی ئم دەســـووڕنوە و بـــ فاكتـــری ســـرەكی دادەنرـــت بۆ برەو پشـــچوونی رەوتـــی رووداوەكان و گشـــكردنیان، ك ل ھنـــدێ چیرۆك و رۆماندا ئركی گەرەوەی پ دەســـپردرت لھمانكاتدا یكك لـــ پاوانكانی ناو ل ككین (یدەتوانین ب كـــ ،كچیرۆككســـایتییكان و ھیچ جیـــاوازی لگڵ كســـایتییكانی تـــردا نیی، بـــم ئو كسایتیی سرەكیی توەرك پكدەھنت، ك كسایتییكان ل دەوریدا دەسووڕنوە و رۆی سرەكی دەگت) (١٠:٦٤) بمجۆرە كســـایتی ســـرەكی دەبت ھگری ئو بیرانی نووسر ھیتی و لرگی ئموە رەكی دەبوانی سپا ڕوو، بۆیدەیخاتھموو توانای خـــۆی بخاتگڕ، بۆ ئوەی نی و بتوانكاربكراو بكـــی باوەڕپیگرسرنجی خونر لكاتی گانوەدا بۆ خۆی
ل كوستانان دەژی.كسایتیی الوەكییكانیش ئمانن:- باوك و دایكی پاوانی سرەكی.
- نازی كچزای مام سۆفی.- مستفا و علی برای پاوانی سرەكی.
- ئو كوڕەی ك ئابووی بردووە.٢- كات:
كات ل چیرۆكدا پویستییكی ترە ك دەتوانین بین كۆگیك و كاریگری بسر رووداو و كسایتییكاندا ھی، (كاتی رۆمان ئو كاتـــ رژەییی ك چۆنیتـــی گانوەی كسایتییكان جوونوەی و رووداوەكان ل ئســـتا و رابردوو و ئاینـــدەدا بگورەی شـــوازی گانوەی تكستك ركدەخات و گوزارشـــت ل باری ئابووری و كۆمیتی ســـتوھ وان لو دەروونـــی و فیكری ئجیاوازەكانـــدا دەكات)(١١:٢٣). وات رەگزی كات ل چیرۆكدا لگڵ رووداو و كسایتی بوونی دەبت و ل كاتكانی ئستا و رابردوو و دوارۆژدا ك چیرۆكنووس بو توانینی كـــ ھیتی بۆ گانـــوەی چیرۆكك ئم
كاتان بكاردنی و جوویان پدەكات.ھوســـتی و ھبـــوون لـــڕووی كات
كسایتییكان دەكرت دوو جۆر:ا- كاتی دەرەكی (فیزیكی):
ئم جـــۆرەی كات پیوەندییكـــی بناخ و وات ،وە نییكانتییســـایدەروونـــی ك(ئـــوە جكاتی رژەییـــ و بجوونوەی
ندێ لبۆ ھ ردەمانسئفسانكان و ھقایت ئو خاســـمن بكین ھقایت و ئفسانانی پاوانكان گیاندارن زمانیان ل چۆن و دەگیـــن و چـــۆن دەنگـــی گورگ و گیانلبرەكانی دیكـــــــــــــــن، بیستر ە دیان كسك، كـــ زمانی و ر ا ند گیای ە ژ ئاە نیو ا ز
د خـــوو یاقســـانو ئـــو
ونش دەكزارانی دیكھقابی پاراسایكۆلۆژییوە.
كان باس لتقایو ھ فسانی ئزۆربدەست و ب دەستی دەكن، باس ل زوم ر رەمزە بۆ گن، شـــو زۆرداری دەك كانفسانكی ئزمیان رەگكشـــت، یو دووەمیان ھمای ھـــز و توانای، جا ببـــۆكاری چاك مایو رەمزو ھچ ئـــیا بۆكاری خراپـــ، دەكرێ مرۆڤ خۆی لپنا ھمای شـــر شاردبتوە، ئگر دیقت بدەی بردەركی زۆربی كۆشـــك و معبدەكان پیكری شر، ك رەمزی
ھزە دەبیندرێ.شرك ل دارستان دەغزرێ و ناھ كس لدارستان ســـوود وەربگرێ، پاوانك بزۆری ك ل عوامـــی خككی ئم تلیسم دەشكن شرك سراوی كانی گرتووە و ھفتان یان رۆژان قوربانییكی دەوێ، شر رەمزی خراپی، ھمان شر دەكوت داوی راوچییكوە و مشـــككی یری بت دەربازی دەكات، سدەس ب رەكی شتاشك بتی و مدالزو ناعھدەكین، ك دەكوت بردەستی مرۆڤ، (عق)ی مرۆڤ چۆن ئفســـان و ھزی
.نك دەشكر تشســـو ل ئفســـانكاندا ھمـــای پیت و یان پیاوچاكك بزۆریـــش ،ترەكبكراس گۆڕك ل شـــوەی دەروشـــك یاخود ھزكی دەرەكییوە لدار دەبتوە ی، كســـو كدەســـت ئ تـــوو دەكخوازیارتی، ســـوك دەدرت پاشـــاو شـــاژن، یك و لتی ل دەخۆن، ساڵ دەسوڕتوە مندایان دەبت، پاشا ھموو ئازای بدەنی گوێ بووە، ئاو و زرزرەی لدێ، ك ســـوەك دەخوا ھست دەكات
.یفسانكی ئزوە، رەگتچاك دەب ن لمـــای خراپزڕدایـــك و زڕبـــاب ھ تـــی دنكقایھ كانـــدا، لـــتقایھھنارە و گولیزار و ئســـپی سپی، ئم ت، كودیـــار دەكجوانی بب مایھچـــۆن زڕدایك منداكانـــی خۆی لگڵ مندازڕەكانی ھاور دەكات و ئو خۆشی و سركوتنی بۆ مندای خۆی دەیوێ،
بۆ زڕمنداكانی نایوت.لـــ الپڕە "٣١" ل ھقایتی (راســـت و خوارە)دا، جۆرە تكییك دەبینرت و ھستی پدەكرت، راست و خوارە باس ل ھردوو الینی ژیـــان دەكن، خر و قرەدا عموواری، لی و ناھخۆشی و تاو تماع دوو چمكی ھســـت پنكراون، راست و خوارە ھردووكیان تماعی مای دنیایان ھی، ھـــر یك و ب جۆرك كاول تدەچ ك ،ت، راســـتبۆی دەچئاشك گوبیستی ســـربردەی (شر و گورگ و روی) دەبت، پاشـــان دەچت ھموو شـــونكان بســـر دەكاتوە و تخسودی خۆی و دەبرام و مم دەگاتپاوانی یكمی ھقایتك، پاشـــان ب تماع و مای دنیا راســـتش دەگۆڕێ و ھموو شتكی بۆخۆی دەوێ، ئگرنا بۆچـــی، ك خـــوارەی بـــرای دت الی و دەیناســـتوە رگای راســـتی پ نیشان
نادات.حزیا یـــان ئژدیھا، رەمـــزی خراپ و تكدان، بم ل ئفسانی (پاشایكی ،یردوو رووی ھزیا ھمنداڵ)دا، ح بك ئحمد تووشی حزیای یكم دەبت، حزیایكـــ رەمزی خراپـــ و تكدان و ئحمد لگـــی دەجنگ و دەیكوژێ، ل بناری چیایك تووشی حزیای دووەم یمـــای چاكھ ژدیھایم ئئـــ ،دەبو ئحمـــد بـــ رنمایی ئـــو دەڕوات و
.نڕكارەكانی خۆی رادەپھقایتی (لتۆ ئازاتر ھی) ل گانوەدا تی لتایب بـــ ،دایم و كورتی تكـــچوونـــ ژوورەوەی ئامۆزاكی بۆ چۆنیتی و ككۆشك ناو تككردنی دەست ڵ گـــ ل
سوارەكان، ســـت ھدەكرت جۆرە نـــك ا د ز باھی و شـــتك زۆر ل پڕیوە، دیكش شـــونی ل دەكرێ، ھست ھقایت و ئفسانی ئوھادا ئو چل سوارە دون و كوڕە پاشا یان دوان شـــڕی پاوان
دەكات.لسرەتادا باسی سومان كـــرد و ب ھمـــای خوان و ت، كت و خۆشی درەكبپاشا ســـوك دەكات خت ل ھقایتی (زۆرزانترین درۆزن) لرەدا ســـو ھمای ســـركوتن و دۆستایتی و جوانیی، ھروەھـــا ھقایتی (چند ب (یزتـــر ھھتـــۆ ب ـــز بی لھبچنـــد جۆرك گردراوەتوە، شـــونی رووداوو دەشـــت و چیای، ل كۆمگی كوردەواری ئم جۆرە بسرھاتان زۆرن و روویانداوە، زۆربیان ناكون قابی ھقایتوە، ھروەھا ھقایتی (ئگر خوا ناردی پاردەوە) ب زۆر جۆر گوتراوە و لرە تكڵ ب ئفســـانكراوە، دیسان بـــن ھاللیان) (ئبوزەیدی ھقایتـــی ئمـــش كوردی نییـــ، بـــم ك زۆر گوتراوە و گدراوەتوە تكڵ ب ئدەبی
فۆلكلۆری كوردیمان بووە.ھقایتی (نۆنان نۆنان) ل كوردەواریدا بزۆر جـــۆر گوتراوە، خۆی ھقایتكی بیركاریی و بیری تیژی دەوێ، ھروەھا ل الیكی دیكـــش رەمزی چاوچنۆكی و تماع كاریی، ئم ســـربردەی زۆرجار
بـــ شـــیعریش گوتـــراوە، پاوانیش دەگوترێ، ك ،كـــی كوردەوارییئافرەتدایك بتماعك داخوازی كچكی دێ، ،كـــی زۆری دەببیاتلداخـــوازی و تپاشان، ك كچك رازی دەب شووبكات، دایكك بـــۆی دەگری و دەیالونتوە و
:دەداكت مری كریشان
نانی نخوارد بردیشیان.ھقایتی لالف، پتر ل ســـربردەیكی كوردەواری دەچـــ نوەك ل ھقایت، چونكـــ ھقایـــت رەگـــز و بنمـــای تایبتی دەوێ و پاوان و شون دوورن و ناناسرن، ئم ســـربردەی ھمووی دیار و ئاشـــكرای، بۆی ناكوت قابی
ھقایت.ھروەھا ھقایتی (جووج)، لبرئوەی رەگزەكانی دو و ســـیحر و بنماكانی فســـانئ ل رەنگ ،دایی تفســـانئنزیكتر بت نك ل ھقایت، ھروەھا چیرۆكی (خالید ئاغا)، ك لالپڕە "٨٨" بوكراوەتـــوە، ئویش ســـربردەی و پاوان و كســـكان و زەمن و شـــون دیارن، پتر ل داســـتان و قارەمانییتی دەچ، ھمان چیرۆك بناوی (حسنان
و حیدەران) ل كوردەواریدا زۆر بوە.ھقایتی ســـ برا، ك ل كوردەواریدا زۆر بوە و دووبرای گورە غدر ل برای ،نزیك فسانئ ن، پتریش لدەك گچك مان لجار گو لكوردەواری گ ل چونكبووە، ك مار ئاشقی كچ یان كوڕ بووە، ،ر و مزی نردوو رەگـــتی ھتایببكاتی خۆی مامۆستا مولود ھمان بابتی ب شـــوەیكی دیك لـــ كورت رۆمانی بردەژن ورووژاند و مارەكی كردە ئاشقی كیژە ئینگلیزەك، رەنگ مامۆســـتا ئم مســـلیی بۆ ئوە ورووژاندب تاكو ب بیانیانیش ب ئمـــش وەكو ئوان
.یتی خۆمان ھقایو ھ فسانئئفسانی ئحمدی گاوان، ك ل الپڕە ئفســـانیكی بوكراوەتـــوە، "٩٩"تواوەو ھموو رەگزەكانی تدای، بم زۆر ب سروبر گدراوەتوە و بسر یكوە نیی، پویست بوو پداچوونوەی بۆ بكرابوای، چونك پاش چند ساكی دیك ھســـت دەكرێ، ك بـــ خۆمان چ
.یكمان ھیفسانئھقایت و سربردەی باوكك و س كچ و زڕدایكك، ل كوردەواری زۆر رووی داوە، كیژەكان ب نجامـــی كۆتایی، كم ئبمندان باوكی خۆیان بردباران دەكن، ،بووبی كورداندا نشیم ل رەنگ مئھروەھـــا ھقایتكـــ زۆر كورتكراوە و ب ســـروبری پوەدیارە، ھروەھا ھقایتـــی دنك ھنارە بـــ زۆر جۆر و زۆر شوە گدراوەتوە، ھنارە ھمای
.جوانی و پاكیی ربردەی پیـــاوە پیرەكت و ســـقایھو ســـ گومبت خۆك، بـــزۆر ترز گدراوتوە، جارك باس ل ســـوتان محموود و ھیاســـی دوڕنـــاس دەكات، جاركی دیك دەدرت پاڵ (ھاروون رەشید و بالوورە شـــتی) گل جاریش ھمان ھقایـــت دەدرت پـــاڵ پیاوچاكك و لشـــوەی پیرەمردك دەبت، ئویش پاشـــان ك بدیـــار دەكوـــت (خدری زیندەی) و ئقل دەفرۆشی و رنیشاندەر كتقایھ رە، گرنـــگ لنماییكو رئوەی مرۆڤ دەب عیبرەت ل رابردووی خـــۆی وەربگـــرێ و قســـی پشـــینان
وەربگرێ.كـــوڕی گچك ل زۆربی ئفســـانكاندا پاوان، ل الین دوو برایكی دیكی توشـــی ھیالكتی دەكرێ، بم پاوان ســـوارچاك و ئازایـــ و بزۆریش ناوی ئحمـــدە دیـــارە زۆربـــی ھقایت و ئفسانكان بۆ دوای ھاتنی ئایینی ئیسالم
دەگڕنوە.تیـــری ھزار تیـــر ل الپـــڕە "١٤٢" بوكراوەتـــوە، ئم ھقایت باســـی
چاكو خراپی مرۆڤ دەكات.كۆشك ســـیحراوییكانی تمن، خۆی ل قابی ئفساندا دەدۆزتوە، ھندێ رەگزی ئفســـانی تدای، بم لبر ب ســـروبری گانوەكدا، خست و بنما ئفســـانییكانی لدەستداوە، پاش و پشـــكردن ل گانوەدا ب زەقی دیارە، جۆرە تكوییك ھی ل نوان
ئفسان و ھقایتی مندان.ترنخۆرە بری رەنجی چندین سای مامۆســـتا مولـــود، ماندووبوونی پوە مامۆستا دەستخۆشـــیی دیارە، جگای توانیویتـــی چند ناوك دەستنیشـــان راســـتی ناوی ناوازەن و لب بكات، كھقایت و ئفســـاناندا نبـــ برچاو (داودانگ، رســـت، ھـــروەك ناكون، رەعبـــووم، كـــڕۆ، خاكمـــار و زۆرانی
" ئدەب كوژی " ! یككی تر لنگبتییكانی بوكردنوە شــــواندنی ناونیشــــان بــــ ھــــردوو ناونیشــــانی " ســــرەكی " و " الوەكــــی " یــــوە، ل كاتكدا بنــــووس بوپڕی ڕژدییــــوە ل قوویی نووســــراوەكیدا ھنجاوە، مبستداری ناونیشانكی كچــــی كاراكتری پشــــت بوكــــراوە، كــــ ب زەوقی خۆی ناونیشــــانك وەك خوازراو دیاریدەكات، كرناتیڤی نلتئھندك جار ئوەندە نادروست و دزوە ھم ڕایی بــــ ناوەڕۆكی بابتكوە میش وەھا ســــادە و ساكارە لو ھنییسردی داڕشــــتنی خوندكاركی پۆلی
حوتمی بنڕەتی دەچت ! جۆركــــی تــــر لــــ گرفتــــ گورەكانی بوكردنوە سانســــۆركردنی " وشــــ و ك ،و نووسراوەكانواژەكان " ی ندەستئمش جگ ل بتاكردنوەی داتاكانی نونووسینك ل ویستی بنووس، ھیچ برەنجامكی تری ل ناكوتوە، لرەدا خۆپارزی ڕەھا لئاســــت وت گلكی مبستدار " ل ڕوانگی كاراكترەكانی وە " و وەالنانیان لوكراوەكانپشت بكردەی سانســــۆری پش بوكردنوەدا، وكراوە لمــــی برھب وا دەكات، كــــڕەشــــكردنوەی ڕووپڕی ڕۆژنامك یا
گۆڤارەك زیاتر ئامانج نپكت . ك بمبســــت، تــــری سانســــۆركی لدەرەوەی وت بڤ و ن خوازراوەكانوە ڕوودەدات، بریتــــی یــــ لــــ پچاندن و لكوەشاندنوەی بگكانی نووسینك، ك ھندك جار ب بیانووی كمی جگا یــــا جگیركردنی مۆتیڤكــــی ھونری یا نخشكشانی الپڕە بگیكی نووسین وەالدەنرــــت، بب ئــــوەی حق بوە بدرت، ك بگشتی لكردەی نووسیندا " ویســــت و ئامانج " دەكوت كۆتایی نووســــراو و لــــرەدا وەالنانــــی بگی كۆتایی ب بیانووە كۆمیدییكان، واتای " ب ئامانجبوونی نووسین " دەگینت، جگ لوەش زۆر جار ئوكردەی پچاندن و وەالنانــــ وەھا دزــــو ئنجامدراوە، بنووس برھمی خۆی نناسیوەتوە .
خوشكی تری بوكراوەكان ك پدەچت
ب ھمــــان تقلیدی ھندێ ل دامودەزگا كارگییكان پیەوی لبكن، ونكردنی بابت و نووســــراوەكان، كــــ وادەكات تا ئوپڕی نیشــــانی پرسیار و گومان لسر كاراكترەكانی پشت بوكراوەكان دروســــت بكات، ك دەشت ئو پرسیار و گومان بوە لكبدرتــــوە یا ئوەتا پاش گردانی پشت پردەی بوكراوەكان وەھا گــــورە و برفراوان كس بكس نیی، یاخود بمبســــت نووسراوەكان وندەكرــــن و دەشــــاردرنوە تاكو ھم لشڕی بوكردنوە ی ڕزگارییان ببت رێ " یانوەی " نمدانگرفتی وەم لھبنووســــراوەكان ڕزگاریان بت . لپاأل ئوانشــــدا گومانكی دی دروست بووە، ك بشت بشك ل بابت بزركراوەكان لپاش موودەتكــــی دیاریكراو بھمان نــــاوەڕۆك و ئایدیــــاوە، بســــتایل و شوازكی دی ئامادە بكرنوەو لالین كسانكی تری نزیك ل كاراكترەكانی
پشت بوكراوەكانوە بوبكرنوە. سیرە ل كاتكدا گۆڤار و ڕۆژنامكانی عیامــــك لموبــــر ك لــــدەرەوەی كوردســــتان و لالین كارمندی غیرە كــــوردەوە ئركی پیتچنیــــن و چاپكردنی بابتكانیــــان جبجــــ دەكرا، كچی ھم دەســــتكاری بابت بــــڕادەی ئمۆ مایی پرسیار نبوو، ھمیش ل بیاری بوكردنوەدا ڕاستوخۆ یا ناڕاستوخۆ ب وە، بم دەدرایر وەخیان ن ب بئوەی دەستكاری لۆگۆ و ناونیشان بكرت . بم كارەكترە دەستۆیشتوەكانی پشت بوكراوەكانی ئمۆ بــــ پچوانوە، وەك ئوەی گدیاتۆری ئدەب و داھنان مرھب ب مئارەزووی خۆیان گ بن بنرراوەكان دەكن، وەك ئوەی خاوەنی برھم نرراوەكان لسرەتای گوگای
نووسیندا بن . ك ،وەدایل ورەكــــم تراژیدیا گبزۆر لوانــــی لپشــــت بوكراوەكانی ئمۆدا خۆیان مســــداوە و سرەداوی داھناندا ل ،وەیدەستیاردانیان ببخاوەن نووسراوكی چندتی وەھا نین، قیقین، جگكی حمت قنلمبیس كلمش زۆریان لڕی پانرە ئایدۆلۆژی و سیاســــییكانوە ئو كورســــیانیان دەســــگیر بووە . لبرامبریشــــدا زۆر لوانی ل پراوزدا كوتوون و بھزار ورد و تكا بابتكانیان ڕەوان دەكن، ئایدیای خۆپارزی ل خلیسكانی سیاسی رژەوەندی تاكیی بقوو چوون لو ڕۆن رزەكارانبوونی ھن ستسی و وابك كــــردوون لوەوە، وای لم و ئــــئ بپراوزدا بمننوە و نتوانن ب ئاسانی
وەك ئوانی دی كورســــی فرمانەوایی پشــــت مزی گۆڤارك یان رۆژنامیك یــــان دەزگایكی ھونری و ئدەبی داگیر
بكن . خودی خۆم لم چند سای دواییدا وەھا بدەســــت ئم گرفت و دەردەسرییانوە گیرۆدە بووم، ك ناچار بووم بشــــكی جارــــك لپــــاش بابتكانــــم زۆری سرلنوێ بوكردنوە، و ڕەوانكردن وە، چونكموبككــــی دی دا بیجلشــــواندنی نــــوەڕۆك و ھی چاپ و تكدانی ناونیشــــان و ونكردنی بشك لداتا و مبستكانیان بۆت ھۆی ئوەی زانگومان ئام م ھكی دوور ئسانكبكــــردەی بنووس تبگــــن و لالیكی لناواخنی بسرســــامییوە تریشوە
رابه ر - لندەنشــــاری ھه ه بجه یه ككه له شــــاره درینه كانی باشــــووری كوردستان، ده كه وته نــــوان ھی درــــژی (٤٦) پله ی ڕۆژھه ت و ھــــه ر دوو بازنه ی پانی (٣٥-٣٦) پلــــه ی باكوور ،(٨٣) له باشــــووری ڕۆژھه تی كیلۆمه تر شاری سلمانیيه وه دوره ڕووبه ره كه ی كیلۆمه تری چوارگۆشــــه یه، (١٥٩٩)كیلۆمه تریــــش به درژایــــی (٧٥) ھاوسنووره له گه ڵ ئراندا، له كاتژمر رۆژی ١١.٢٠ خوله كی سه رله به یانی چوارشه ممه ی ركه وتی ١٩٨٦/٣/١٦
كیمیا بارانكراوه.ھه له بجــــه وه كــــو شــــاره ده ســــته باشــــووری تــــری خوشــــكه كانی كوردســــتان، شاره كانی خانه قین، كۆیــــه ، دوزخورماتــــو، كفــــری، مه خمــــور، شــــه قالوه، روانــــدوز، ئاكری، ئامیدی، زاخۆ ، ســــنجار، سیماو خه سله تی شاریتی پوه دیاره وه ك ھه بوونی مزگــــه وت و ته كیه و خانه قا و كۆشك و ســــه را و یانه و ســــینه ما و دوكان بازار و قه یسه ری و خان و كاره با و گه رماوی گشــــتی و كتبخانه و پۆســــت و ته له گراف و قوتابخانھو جاده ی ئسفلت و وه ستاو پیشه گه ر و كاســــبی و داب ونه ریتی
تایبه ت مه ندی شاره كه ی خۆیان له ئاخرو ئۆخــــری جه نگی كاوكاری ھه شــــت ســــاه ی عیراق - ئیــــران ٢٠/١١ كاتژمــــر دا ١٩٨٠-١٩٨٦خوله كــــی رۆژی چــــوار شــــه ممه ی ركه وتی ١٩٨٨/٣/١٦ رژمى به عسی عه ره بی عیراق در نده ترین كاره ساتی به رامبه ر خه لكی بی تاوان و سڤیلی ھه له بجه تۆماركرد. ئه و كاره ساته ی ٢١ سال له مه وبه ر ویژدانی مرۆڤایه تی ھه ژاند ، بووه ھۆی شه ھیدكردنی ٥٠٠٠ ھه زار مرۆڤی بتاوان و برینداركردنی زیاتر له ده ھه زار كه س و ده ربه ده ری و مالورانی تكای خه لكی شاره كه. به كاربردنــــی چه كی كیمیــــاوی دژی ھاووالتیانی والتــــی ھه له بجه ھه تا ھه تایه په له ی شــــه رمه زاریيه بــــه ته ولی ناسیۆنالی عه ره ب، خالكی زه قیشه له مژووی چه وساندنه وه و
مه زلومیه تی كورد.چه كــــی به كارھنانــــی تاوانــــی قه ده غه كــــراوى كیمیاوی، چه كــــى نیوده وه تى (خه رده ل, گازى سیانید, گازى ئه عســــاب) كوشتن و قكردنی خه لكی مه ده نی و ب دیفاع، به كۆمه ڵ خنكاندنیــــان ھــــه ر له ســــۆپایه كی دڕه نده ی نــــازی ره فتــــاری عه ره بی دواكه وتــــوو ده وه شــــاوه ، به پــــى ھه ندك سه رژمرى زیاتر له(سیی) فرۆكه له و كیمیا بارانه به شدارییان كردووه، كــــه ھه ندكیــــان تایبه ت
بوون به ھه لگــــری بۆمبی كیمیاوى، له ئه نجامدا (٥٠٠٠)كــــه س له خه كى و ھه ه بجه شــــه ھیدكروان بتاوانى برینداربون ، ژماره یه كى زۆرتریش ئه و رۆژه ی ئه و كاره ســــاته به سه ر شاری ھه له بجھدا ھات دانیشتوانه كه ی
خۆی ٨٠/٠٠٠ كه س ده دا. ھه ر لــــه و ســــه روبه نده دا رژمــــی خوینرژ جگه له شاری ھه له بجه ٢٤ گوندی تریــــش كیمیا بــــاران كرد، خۆش به ختانه ئه مۆ تاوانباره كانی كیمیابارانكردنی شــــاری ھه له بجه و گونده كانی كوردســــتان جگه له وه ی له دنیادا رووڕیان ره ش بووھو ته خت و تاراجیان تكشكاوه خه ریكه به ره، به ره به ســــزای خۆیــــان ده گــــه ن،
سه ره زله كه یان ســــه دامی دیكتاتۆر تاوانباری ســــه ره کی جینۆســــایدی ئه نفال له سالی ٢٠٠٧ له سه ر تاوانی كوشتنی چه ند ھاوالتییه كی شیعه ی خه لكی دوجه یــــل له الیــــه ن دادگای بای تاوانی عراق ســــزای مه رگی به سه ردا دراو كرایه په ندی زه مانه، ھه رچه نــــد ده بوایه له ســــه ر تاوانی ئه نفال و قكردنی خه لكی ھه له بجه له قه ناره بدرایــــه، به الم شــــیعه كان ده ستیان گه رم تر بوو. سه ركردایه تی
كوردیش خه مساردتر. مه ســــه له ی جینۆســــایدی کــــورد، له الیه ن حكومه تی ئیســــتای عراق به فه رمــــی دانــــی پنراوه ســــزادانی تاوانباره كانی تــــر به روه یه ، به الم ده بی سه رانی كورد له وه ھۆشیارتر بن ھه ست و نیازی گالوی ھه میشه ی زه وتكردنی مافه ره واكانی گه لی كورد له الیه ن "عه ره ب"ى گه لی عیراق ھه ر زیندووھو ھه ركاتی ده ســــتیان بوات ریز له به لن و په یمانه كانی خۆیان
ناگرن. بینیــــن، به وه نــــده واز نابــــی پویسته ھه وڵ و كۆش شه كان به رده وام بن، بۆئه وه ی له سه ر تاســــةر ی دنیا كاره ســــاتی ھه له بجــــه و ئه نفــــال بناسرت، چونكه دان به جنیوساید پیانانی فه رمی له ال یــــه ن ده وه تی عیراقــــی به رپرســــیاری تاوانه كه و گرنگه به گه نامه یه كی ئه نجامده ری بۆ كاركردن له سه ر ناساندنی ئه نفال له ئاستی جیھانیدا وه ك جینۆساید ناســــاندنی ئه نفــــال و کیمیابارانی کوردســــتان وه کــــوو جینۆســــاید و ته رخانکردنــــی بودجه یه کی تایبه ت بۆ قوربانییه کانی ئه رككی نیشتمانی و مرۆڤانه یه پویسته ھه ر كوردك
له ھه موو پارچه كانی تری كوردستان تاوانی ھه له بجه و ئه نفال به كشه ی خۆی بزانی و به پی توانای خۆی كاری بۆبكات و به خه لكی دنیای بناسنی، بكرته كارتــــك بۆ چاره ســــه كردنی كشــــه ی كورد له ھه موو به شه كانی كوردستان ھه ر وةھا بۆئه وه ی ببیته ده رس و عیبــــره ت و جاركــــی تــــر داگیركــــه ران تاوانباره دره نــــده كان
پكشی دووپات كردنه وه ی نه كه ن.لــــره دا جگــــه ی خۆیه تــــی بلین پویسته له سه ر ھه موو ئه و كه سانه ی ھه میشه گله یی و گازانده یانه و باسى كه موكورتیيه كانی ده سه التی كوردی ده كه ن، ھاوكات ھه ولی ئه وه ش بده ن ئه و كاره ساته مه زنه به خه لكی دنیا بناسنن. ره خنه ھه ر ئه وه نیيه خاڵ له ســــه ر ســــه ركرده كان كۆكه یته وه بژمری كه موكورتیيه كانیانیــــان و گۆڕه پانةكة شــــیان بۆ چــــۆل كه یت، ره خنه گری راستگۆی دلسۆز به تاقی ته نیاش بیت یان سه ر به ھه ر گروپ و
الیه نكی سیاسی بیت، بايةخى خۆی ھه یه جگه له مه ش ھه ندی كه س ھه ن ره خنه یان تووند و به پز و به ھزةو و ئه وه نده شاره زان و ده توانن ته قه به سوار ئه ســــپ لبدن، به الم كاتی ده ستیان به كلكی كه وچكی ھه ریسه كه میزدان خاوده بنه وه وه كو ڕاده گات و قــــرو قه پی لده كه ن. ئســــتا ھه ر گۆڤــــار و رۆژنامــــه و ماپه رــــك ته ماشاده كه یت لواو لوه له ره خنه و گله یی و گازانده له ســــه ركرده كان، ته نانه ت وای لھاتوه ئه و كه سانه ی خۆشیان به شك بوونه له گه نده لی و داڕمان، ئه وانیش ره خنه ده گرن یان ھیچ نه ب به ره خنه ســــه خله ت نابن یان وه كوو خه لكی ھه ولــــر ده لن
فشــــه یان به ره خنه و مه خنه دــــت. به داخه وه ھه ولــــه كان بۆ بنه بكردن و چاره ســــه كردنی نه خۆشــــیه كانی مشه خۆری و گه نده لی له كوردستان سه ر تاسه ری نیيه، بۆیه ھه موو كه س زاتی ئه وه نا كات به چاكه باسی كاره باشه كانی ده ســــته التدارانی ئه مۆی كورد بكات، به واتایه كــــی تر كاره خراپه كانیان، شته باشه كانیشــــیان داپۆشيوه، ده نا وه نه بی ھه ر ھیچی
باش نه كرابیت. دیاره پــــاش ده ریایــــه ك له خون و فرمســــكی خه لكی به شــــمه ینه ت و خه بات و تكۆشــــانی ده یان ساڵ، به شك له ئامانجه نه ته وه ییه كانی كورد له باشووری كوردستان وه ده ست ھاتووه ، كه دروســــتكردنی كیانكی نه ته وه ییه له چوارچــــوه ی عراقى نودا ھه موو الیه ك له سه ر گرانه وه ی كه ركــــووك و ناوچــــه دابــــاوه كان كۆكن، ریگه و بان و ئاوه دانكردنه وه به شوه یه كی به ربالو گه شه ی كردووه
كشه ی ره وای كورد له قاوغی جارانی به رچاو ده رھاويشتووه پیشكه وتنی له زۆر بواردا ســــاز بووه تاراده یه كی باش ئازادی راده ربین ھه یه له گه ل ئه وه شدا به داخه وه ئه مۆ كوردایه تی و نیشتیمانپه روه ری گوڕو تینی جاری له ده ســــتداوه، حیزبایه تی جارانی مه یدانه یان رۆژانه ی كركاری وه كو ھه موو سیاســــیه ، مووچه خۆركی الیه كیش چاك ده زانن سه قامگیركردنی و خۆراگــــری و ســــه ربه خۆیی به رگریكــــردن له ده ســــكه وته كان و خاك و نه ته وه به خه كی ب وه فاو
كاسه لس ناكرت. ھه له مژوويیه كان بۆ رزگاری خاك و نه تــــه وه به دگمه ن ھه لده كــــه ون، بۆیه به ھه ند وه رگرتنی ئــــه م ھه له مژوويیــــه ی دوای روخاندنی رژمی ره گه ز په رســــتی سه ددام له ســــای ٢٠٠٣دا، كه بۆ كورد ره خساوه ھه لكی زینــــه و له ده ســــتدانی تاوانكی گــــه وره ی نیشــــتمان فرۆشــــانه یه، ئۆباله كــــه ی زۆر گرانــــه و ھه مــــوو الیه كیــــش تیایــــدا زه ره رمه ندده بن ھه ر كه ســــك به شــــداری بــــكات له به فیرۆدانی ئه و فرســــه ته رووره شی دینــــا و قیامه ت ده بیــــت رۆژگاریش وه كوو جاری جاران نیيه خیانه ته كان به ده رخونه بكرن دیزه به ئاســــانی به ھۆی میدیای ئازاد و ته كنه لۆجیای سه رده م ده ركه وتنی راستیيه كان خرا
ئاشكرا ده بن .پویسته ئیمه ش ھه موومان وه كوو چۆن دنیادا، له سه رتاسه ری جووله كه كان مه ردانه كشـــه ی ھۆلۆكۆســـتیان به دنیا ناساند، ھیچ كه سكیش ناتوانی به قه ده ر تۆزقالك گومان بخاته سه ر ده بوایه ئمه ش كشه كه یان، ره وایی باشتر ســـوودمان له ئه زموونی ئه وان وه ربگرتایـــه، ده بوایـــه ھه ه بجـــو ئه وه نده كوردســـتانمان ھیرۆشیمای به رزو پیرۆز ڕاگرتایه كه س نه یتوانیایه لة بايـــةخ و گرنگـــی كه مكاته وه یان
بازرگانی پوه بكات. با ناوی ھه بجه و ئه نفال زه نگیكی
ترسناك بیت. بۆ ئــــه وه ی ھه تــــا ھه تایه جاركی تر تاوانباره كانی دنیــــا و ھه روه ھا زاتی داگیركه رانــــی كوردســــتانيش ئه وه نه كه ن بیر له به كارھینانی چه كی كاوكاری و قكردنی به كۆمه ل له ھیچ شونكی دنیا دژی خه لكی مه ده نی و
ب دیفاع به كاربینن. ( *) Mnemonic
ئینگلیزیدا: وشــــیه ك، له زمانــــی ھیمایه كــــی یــــان رســــته یه ك یارمه تیده ره ھه تا بابه تكی گرینگ فه رامــــۆش نه كرت ، یه كــــه م پیتی
وشه كه گۆناكرت.
بدنیاییوە دەیم (٤٠)ــی ــردەم * لــ ســایــی ئــم سپشچوونكی زانست ئستاماندا، كۆمپیتر دیــوە، بخۆ برچاوی داھنانی ستالیت و مۆبایل و ستبم ئـــوەی ھــاوچــرخــی، ئو بكین، بۆ ئاماژەی لرەدا بسر كبای ،ئازادەی بــازاڕە كشاندووە، جیھاندا ــابــووری ئبــپــــی ئـــــوەی جــیــھــان وەك ــوە ــك ــی ــوك ب ــچ گــونــدــكــی ب ھاتن ل رگرتن بستراوەتوە، ژووری برھمكان كاركی دروست تان پتر بم داھاتی وب ،نییكارگوزارییكان"الخدمات" داھاتبستراوەتوە، بۆ نمون تۆڕەكانی مــۆبــایــل، كــ لــــرە (كــــۆڕەك و ئاسیاسل)ە، سرچاوەیكی داھاتی زۆر فراوانی لخۆ گرتووە، ل وتان باجكی گورەی لسر دادەنرت، مۆبایالنمان، تۆڕە ئم بی تۆ كــ داھــاتــكــی لــ ژمــارنــایــت باجكی چندبت، ب دنیاییوە
كۆمنی خكی كوردستان. * بر پتر ل چارەگ سدەیك پش ئمۆ لشاری كۆی، قایمقامكی (علی ســــلمان بھــــار) نزیكی _گای كۆیر رســــ(١٠٠٠) داری لھولر چاند، ك ئســــتا ربواران ل ســــبرەكی دەحســــنوە و سیمای شــــاری كۆیی جوانكردوە و ژینگكــــی پاكتر كردووە، بم ل سرووی شقامك دوو كۆشكی ،ۆپی تیایی (١٠٠٠) گرازاوە نزیكئایا كامیان جوانتــــرە (١٠٠٠) دارە سوزەك یان (١٠٠٠) گلۆپكی ناو دوو خانووە داخراوەك. ل ھمان كاتدا ئمساڵ نزیكی (١٠٠٠٠) نمام و شــــتل ل ســــنووری شــــارەوانی ئایــــا ھكنــــدراون، شــــارەكشارەوانی ئوسا كاراتر بوو، یان شــــارەوانیكی ئستای ئم شارە
.شارستانیی ریند* یك لــــ بیارەكانی پرلمان ئوەبوو، تمنی ئندام پرلمان بۆ "٢٥" ســــای شــــیاند، لگڵ دەستخۆشــــی بــــۆ ئــــم ھنگاوە ســــردەمیی، ك الوان و گنجان لم قۆناغ ب ئاگاتر و كاراترن، بــــم گومــــان و كشــــك لوە دای، ئم بیــــارە ل برژەوەندی دەســــتزانی كاربا و خكوڕ و بپلــــ گورەكاندا قتیــــس بت و خر و بــــر و دەومندی ئوان و بگرتــــوە پرلمانكشــــمان خۆیانی بخزنن ناوی ئوە ئگر ھاتوو شیاوی ئم پگی نبوون.
* ب پی ھواكان حكومتی ھرمی ی "٢٠١٠" رۆژانسا كوردستان ل"٤٥٠" ھزار برمیل نوتی ئامادە دەبت، لگڵ ئو پڕی دلشــــادی بم داتای بای، ك برژەوەندی بم پوەبنــــدە، گلكمانــــی مرجی سردەمی و پاكی و دروستی ب وەداینــــگاوە پیرۆزی لم ھئروونی (شفافی) ژمارەكان و داھات و خرجیــــكان ئاشــــكرابكرت و ھاوتی ل ھموو ژمارەكان، وەك وتانی پشــــكوتوو، ل داھات و
خرجیكان ب ئاگابن.
قاسم محمد مستفا
ارـــ
وتـ
كاره ساتی ھه له بجه ھماو نیمانیكی دڕه نده یی داگیركه رانی كوردستانه(٭)
شۆڕشــــی دوای نســــكۆ لوەدابــــوو دوژمنان پیتا پیتا رایاندەگیاند، ك تازە بۆ ھتا ھتای یاخیبوونی كوردە تكدەرەكانیان كۆتایی پھنا و جاركی دیك ئگر لسری ھر یككیــــان دارخورما بوێ نابینرێ چوار پنج كســــانكیان كۆببنوە و شتك دروســــتكنوە ناوی بنن شــــۆڕش، بپچوانی ویســــت و ئیرادەی ناحزان، دووبارە شۆڕشكی نوێ دەســــتی پكردەوە و ئوە نك سیاســــیی نر الیی ھو مانایببموــــك و تاپــــۆی خــــۆی دان و ز و گروپكانی ھروەرییموو سھكانی دیك لــــ گۆڕەپانی كوردایتی وەدەرن، لو ڕووەوە زۆر ھودرا ســــوودی لبرامبردا دوژمنیش و گورەی لــــو لكترازان وەرگرت و شڕو گچی زۆری بۆ بزووتنوەی نایــــوە، كــــورد رزگاریخــــوازی سرەنجام بووە مایی ھگیرسانی گورەترین شــــڕی نویســــتراو و قــــزەون، ب دەســــت لپشــــتدانی چندین كس و الین بۆ فیتنگی و خۆشكردنی ئاگری شڕی ناوخۆ، یدا بسوێ بوو تندە بدەرەنجامی ھھزاران خانوادە سروماڵ و حایان بووە سووتمنی و برینكی قووی زۆر سختی لجستی كوردەواری جھشت، ك چارەسری برینكان وا زوو ناكرێ و ئاسواری دوای شڕ و پاشلقی پویستی بماوەیكی زەمنی باش ھی بۆســــینوەی، ھلومرجــــی مرجــــی بــــو دووبارەنبوونوەی بۆ نرەخسنرێ و ئــــو قتماغیــــی برینكانــــی وە و كۆنتنركنداپۆشــــیوە ھقینكان زیندوونكرنوە، ھروەك میدیاكان، رۆژناموێ لرەو لــــلو گۆڤار و ســــایتكانی ئنترنت ھــــواڵ و چاوپكوتــــن و لدوانی
نامسئووالن بودەكرنوە.وا دیارە كورد تری خواردووە لئاشتی و دەومند بووە ئینجا نۆرەی شڕە یك ھینــــاو كوردانیش قســــ لدە: (ئگركورد دەومندبوو یا پیاوی دەكــــوژێ یا ژن ھدەگرێ.) پدەچی ئوانــــی لبرژەوەندییان ئاشــــتییی رجلومھ لو دراوە واشــــنتۆن، ركوتننامــــی دوای دیسانوە دەومندبوونییان پاش خونی لسرحیســــابی دەیانوێ كیدیكــــجار كــــورد رۆكانــــی بنــــوە میدانــــی ملمالنــــ و ئو بارودۆخــــ پكوە ژیانــــی نوان پكھات سیاســــییكان لباربرن و نھامتییكان ب زیندووكردنوەی ئامادەباشــــی بــــۆ ناكۆكییــــكان دووبارەكنوە، تــــر فیتنیكــــی و تۆمــــت ئــــو سرەتاكشــــی تۆمتباریانی لنوان پكھاتكان و تگرەخســــتنبری گۆڕینوە و جگۆڕكی پۆستكانی فرمانبرانی حكومتــــی ھرمــــ لدامــــودەزگا متمان نبوونی جۆربجۆرەكاندا، ،كردنر قبــــووڵ نرامبــــو ڕای ب وانــــوەی قدانــــوە و لجوینــــسواوەكان، ك ل سردەمی شڕی لوەردەگیــــرا، ســــوودی ناوخــــۆ كردنی ناشــــیرین و لكداركــــردن دەســــكوتكانی و ســــركردەكان ھپــــی ،ڕینــــڕاپ و شــــۆڕش مادییكان وتدەســــك بۆ كندھكورســــی بــــ وەیســــتنخۆب و دەســــت، وەك ئــــوەی موك و تاپۆی تایبتــــی خۆی و حیزبكی بت، بھندوەرنگرتنی خمكانی رۆژانی ھاووتیان، زۆری تریش ك ھندكیان وابستن بسیاستی ھندكیشــــیان و حیزبییــــوە پیوەستن ب كش كۆمیتییكان لسرئاســــتی تاك وكۆی كۆمی
كوردەواریدا.ملمالنی سیاسی و جیاوازی بیروڕا لھموو و ندروســــتت كاركــــی و حیزبــــ پشــــكوتوو وتانــــی فرمانەوكان و ئۆپۆزوســــیۆنكان
و جۆرە بۆچوونن، ئدەككاری پخزمتكردنی بمبستی جیاوازان ســــوودوەرگرتن و كییــــخكموكوڕییانــــی و ــــھ لــــو حیزبــــی دەســــتدار لئنجامــــی مومارەســــی رۆژانی حوكمدا لی تــــا لھبژاردنــــی دەردەكوــــت داھاتوودا وەك برنامی چاكسازی ھزەسیاسییكانی دەرەوەی دەست موكوڕییانو ك و ھبۆ ئاییندە ئ ل دووبارەنكنوە، ل حوكمــــدا جیاوازەكان بیــــروڕا ئمش وتی كسیاســــیی یم ملمالنن، بھنگیوەت ئــــوەی بو رۆحیتوە رووداوەكانــــی لگــــڵ تعامــــول كۆمگادا بكن، ھر رەخنگرتنكی الینــــی برامبــــر بئیھانكــــردن حیســــاب دەكرت، رەنگ ھڕەش و چاوسووركردنوەشی ل بتئاراوە ندان و رفاندن و شــــوری لگو ئونكردنیش بزمكــــی دیكی لگڵ چاوەڕوانكردنــــی زۆر كاری نامــــۆی
.دیكچمككــــی دیموكراتیــــت ئــــازادی كاركردنی و كانسیاســــیی بیروڕا حیــــزب و گروپكانــــ لمــــودای كاری سیاســــییان و ركخراوەكانی پیوەندیدار بــــ كۆمگای مدەنی تا ئــــو پــــردی پیوەندییی نوان جماوەر و دەســــت تۆكمتركا و لو رگیوە ملمالنكان ب ئاقاری ئاســــایی گوزەربكن و نكون ناو
١٩٤٣ تا ١٩٧٨. ییان لو راھنر "٣٧" ئستا تاكو -٥ ستۆ گرتووە، لئ تیان لراینركی راھئیكم خولی دەست پكردنی ئسپانیا ل سای ماوە زۆرترین ك راھنرەی ئو ،(١٩٣٢)(لمیجل بووە مدرید ریال یانی راھنری مونیوس). ل سانی ١٩٦٠ تا ١٩٧٤. بۆ ماوەی
(١٤) ساڵ لسر یك. .(KOOORA) ریپرچاوە: ماس
راوژكاری مژوو: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن
راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیارراوژكاری ھونری: محمد زادە
بشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر
ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،
باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦
مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی
مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +
بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات