Deloitte Türkiye CFO Serisi 2017 / 1 Avrupa CFO Anketi Türkiye sonuçlarının analizi
Deloitte Türkiye CFO Serisi 2017 / 1
Avrupa CFO AnketiTürkiye sonuçlarının analizi
Giriş
3
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Önsöz
Avrupa CFO Anketi ve Türkiye’nin CFO’ları…
Değerli Okurlar;
Deloitte Avrupa CFO Anketi’nin bir özelliği var: Düzenli olarak yapılan bu anket, hem yakın geleceğe ilişkin öngörü ve stratejiler hakkında bizlere fikir veriyor, hem de dönemler arasında öncelikler ve beklentilerin nasıl değişimler gösterdiğine dair bir trend analizini mümkün kılıyor. Ankete katılan ülke sayısı da, yanıtlayan CFO sayısı da hızla artıyor. Bu yönleri ile benzer çalışmalardan ayrışıyor.
2016 yılının ilk çeyreğinde Türkiye ve İsveç, ankete ilk kez dahil olmuşlardı. Son anketimizle birlikte artık komşumuz Yunanistan’ın CFO’ları da ankette yer buldular. Araştırmamızda katılımcı profili olarak oldukça heterojen bir yapı söz konusu. Birçok farklı ülke, onlarca değişik sektör ve dünyanın dev şirketlerinden KOBİ’lere uzanan geniş bir ölçek yelpazesi… İşte bu çeşitlilik, sonuçları daha anlamlı ve güvenilir kılıyor.
Ne mutlu bizlere ki, ülkemizdeki CFO’lar bu ankete şu ana kadar fazlasıyla sahip çıktılar. Türkiye katılım açısından hep önde gelen ülkeler arasında. Biz de artık üçüncü kez dahil olduğumuz bu anketin sonuçlarını, bu kez karşılaştırmalı olarak analiz edip paylaşmak istedik. Ne de olsa artık bizler için "geleneksel" Deloitte Avrupa CFO Anketi.
Bir sonraki anketimize kadar keyifli okumalar diliyoruz…
Cem SezginCFO Hizmetleri LideriDeloitte Türkiye
CFO’ların ÖngörüleriSon 3 anketin karşılaştırması
5
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Finansal gelecek hakkında beklentiler
CFO’larımızın verdiği yanıtlar gösteriyor ki, şirketlerinin finansal geleceği hakkında daha olumsuz bakış açısına sahip olanlar artış trendinde… Bu araştırmanın geri kalan bölümünde yer alan sorular ve aldığımız yanıtlarla ilgili analizlerde bunun sebeplerini irdeliyor olacağız…
33,5%
29,7% 29,7%
42,7%
45,9%
30,2%
23,6% 24,3%
40,1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
3 ay öncesiyle kıyaslandığında, şirketinizin finansal geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
İyimserim Yaklaşık olarak aynı şekilde düşünüyorum Kötümserim
6
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Gelir artışı bekleyen CFO’ların oranında belirgin düşüş…
Gelirlerde artış bekleyen CFO’larımızın oranı her anketimizde azalıyor. Şirketlerinin gelirlerinin düşeceğini düşünen CFO’larımızın oranı ise gittikçe artıyor (son anketimizde her dört CFO’dan biri). Kuşkusuz bunda Türkiye ekonomisine ilişkin büyüme oranı beklentileri ve yakın dönemdeki mütevazi performansın etkisi var. Buna rağmen gelir artışı bekleyen CFO’lar halen çoğunlukta. Özellikle ihracatta olan dönemsel kıpırdanmalar ve Rusya ile olan ilişkilerin düzelmesi sonucu turizm gelirlerinde olası bir iyileşme, yurtdışı operasyonların toplam faaliyetler içinde artan payı ile oluşan risk dengesi gibi faktörler etkili. Olağandışı gelişmeler olmadığı taktirde, bir sonraki anketimizde gelir artışı beklentilerine ilişkin daha olumlu sonuçlar şaşırtıcı olmayacaktır.
71,4%68,6%
53,1%
17,7% 17,1%19,6%
10,9%14,3%
27,1%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Size göre gelecek 12 ay içinde şirketinizin gelirleri nasıl değişecek?
Artacak Aynı Kalacak Azalacak
7
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Karlılığa dair beklenti, gelirlere ilişkin olanlardan pek farklı değil
Gelirlerle ilgili beklentilerin benzeri bir trend, karlılık konusunda karşımıza çıkıyor. Aslında daha kritik olduğunu düşündüğümüz tablo bu. Üçüncüsünü gerçekleştirdiğimiz anketimizde ilk kez bu dönem karlılığın olumlu yönde değişeceğini bekleyen CFO’lar katılımcıların yarısını dahi oluşturmuyor. Üstelik oran %41 civarına yani oldukça düşük bir seviyeye geriledi. Araştırmamızdaki diğer sorularımızdan biri de şirketlerin öncelikleri ile ilgili idi ve ilk iki sırayı maliyetlerin azaltılması ve kontrol edilmesi alıyor. Şirketler belli ki durumu kabullenmişler ve defansa çekilmişler. Böyle bir refleks oluşmasının olağan olduğunu ve alınacak tedbirlerin sürdürülebilirlik açısından faydalı olabileceğini düşünüyoruz.
60,3%
54,3%
40,7%
22,6%
28,6%
21,5%
17,1% 17,1%
37,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Size göre gelecek 12 ay içinde şirketinizle ilgili faaliyet karı nasıl değişecek?
Artacak Aynı Kalacak Azalacak
8
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Yatırımlara "devam" diyenler de var, "şimdilik yeter, tamam" diyenler de…
Kimi zaman içinde bulunduğumuz döneme benzer makroekonomik koşullarda yatırım yapmanın aslında daha cazipleşebileceği ve özellikle oluşabilecek çeşitli avantajlardan yararlanılarak orta ve uzun vadede şirketlerin kazançlı çıkılabilecekleri vurgulanır. Bu, bazı kurumlar için doğru olmakla birlikte (söz konusu firmaların mali gücü ve uzun vadeli stratejik hedefleri burada belirleyici oluyor) bunu genellemek pek doğru olmaz.Nitekim anketimizin bize sunduğu genel tabloya göre sıcak para daha değerli hale gelirken şirketlerimizin de yatırım harcaması yapma iştahı azalıyor. Yatırım harcamalarının önümüzdeki döneme ilişkin eksenine dair son derece dengeli bir tablo ile karşılaşıyoruz…
40,4% 40,0%
33,5%
39,7%
22,9%
31,8%
19,9%
37,1%
34,7%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Size göre gelecek 12 ay içinde şirketinizle ilgili Yatırım Harcamaları/CAPEX
nasıl değişecek?
Artacak Aynı Kalacak Azalacak
9
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
CFO’lar istihdamda bir kıpırdanma beklemiyor
Gerçekleştirdiğimiz son üç araştırmayı kıyasladığımızda istihdama yönelik bir önceki anketimizdeki olumlu yöndeki kıpırdanma ne yazık ki son araştırmamızda durağanlığa işaret eden bir beklentiye yönelmiş durumda. Azalma ve artış bekleyen CFO’ların oranı neredeyse eşit. Nitekim PERYÖN ile gerçekleştirdiğimiz ortak araştırmalarda da benzer sonuçlar ile karşılaşmaktayız. Türkiye’deki işsizlik oranı yavaş yavaş bir artış trendi yakaladı ve Nisan ayında açıklanan son rakamlara göre %13 seviyesine ulaştı.
36,3%
45,7%
30,8%
45,2%
34,3%
40,1%
18,5%20,0%
29,1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Size göre gelecek 12 ay içinde şirketinizle ilgili Çalışan Sayısı nasıl değişecek?
Artacak Aynı Kalacak Azalacak
10
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
CFO’ların dörtte üçü piyasalardaki belirsizliğe işaret ediyor…
CFO’ların (ve belki de hepimizin) son dönemlerde en çok şikayet ettikleri konuların başında hiç şüphe yok ki, finansal ve ekonomik piyasalara hakim olan belirsizlik havası geliyor. Son anketimize göre CFO’ların dörtte üçü geleceğin neler getireceğini kestiremiyor ve belirsizliklerin oldukça fazla olduğunu düşünüyorlar. Dünyamız, bölgemiz ve ülkemizdeki sert ve sık iniş – çıkışlar onları daha temkinli olmaya, şirketleri ise riskten kaçınmaya itiyor. Aslında bu çalışmada verilen yanıtlar bunu oldukça net bir şekilde destekler nitelikte.
66,9% 68,6%
76,6%
29,0%25,7%
19,9%
4,1% 5,7% 3,5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Şirketinizin karşılaştığı dış finansal ve ekonomik belirsizliklerin ne seviyede olduğunu
düşünmektesiniz?
Yüksek Normal Düşük
11
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Pardon, risk mi dediniz? Sağ olun, biz daha fazla almayalım.
CFO’larımız uzun bir süredir daha fazla bilanço riski alma konusunda oldukça temkinliler. Nitekim son 3 dönemdir anketlerimiz bizlere hep bu yaklaşımı destekleyen sonuçlar sunuyor. (Söz konusu dönemde risk almaktan kaçınan CFO’ların oranının ortalaması %90) CFO’lar ile gerçekleştirdiğimiz etkinlikler ve birebir görüşmelerde de benzer görüşler dile getiriliyor. Türk CFO’lar, Avrupa’nın riskten kaçınan CFO’ları arasında en üst sıralarda yer alıyor. Bir grup CFO, bu anketi yanıtladıkları dönemde Nisan ayındaki referandumun "atlatılmasını" beklerken, bazı meslektaşları ise 2017’nin geneli için durağan bir sene olacağına dair bir ön kabul zaten yapmışlardı.
6,2%
14,3%10,6%
93,8%
85,7%89,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Bilançonuz üzerinde daha fazla risk almanız için iyi bir zaman mı?
Evet Hayır
12
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
"Risk" denildiğinde CFO’lar için neler ön plana çıkıyor?
CFO’larımız için Jeopolitik riskler, TL’nin değer kaybı ve nakit akışındaki muhtemel aksamalar tartışmasız en önemli ilk 3 risk olarak karşımıza çıkıyor. Son dönemlerde istikrarlı bir şekilde dikkat çekmeye başlayan risk kalemi ise girdi fiyatlarındaki artış. Enerji ve emtia fiyatlarındaki bahar havasının bitmesi ile gelen artış trendi, döviz bazlı maliyetlerdeki kur farklı artış sonucu, bunun hiç de şaşırtıcı olmayan bir gelişme olduğunu söylemeliyiz.
70,1%74,3%
55,9%
65,3%68,6%
82,4%
47,9%
54,3%51,2%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
80,0%
90,0%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Gelecek 12 ay içinde aşağıdaki faktörlerden hangileri şirketiniz açısından
önemli ölçüde risk teşkil edecek?
Jeopolitik riskler Kur dalgalanmalarıNakit akışında oluşabilecek olumsuzluklar İç talebin azalmasıİş gücü maliyetlerinin artması Girdi maliyetlerinin artmasıDış talebin azalması Sermaye yetersizliğiYetkin insan kaynağı açığı Other
13
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Risk algısındaki değişimlerin arka planında yatan faktörler neler?
Sizler için CFO’ların risk algısına etki edebileceğini düşündüğümüz bir dizi iç ve dış gelişmeyi derledik ve anket dönemlerimiz ile ortak bir takvime yerleştirdik. Bakalım bir sonraki ankette hangi gelişmeler belirleyici olacak ve nasıl bir etki yaratacaklar…
Anket Dönemi İlk İkinci Üçüncü
Türk
CFO
'ları
nR
isk
Sıra
lam
ası
1 Jeopolitik Riskler TL'de Değer Kaybı/K.D.
2 TL'de Değer Kaybı/Kurlarda Dalgalanma Jeopolitik Riskler
3 Nakit Akışında Bozulma
4 İç Talepte Daralma Artan Girdi Maliyetleri
5 Artan İşçilik Maliyetleri Artan Girdi Maliyetleri İç Talepte Daralma
6 Artan Girdi Maliyetleri Yetişmiş Personel Eksiği
7 Zayıf Dış Talep Sermaye Yetersizliği Zayıf Dış Talep
8 Sermaye Yetersizliği Zayıf Dış Talep Sermaye Yetersizliği
9 Yetişmiş Personel Eksiği Artan İşçilik Maliyetleri
10 Diğer Riskler
2015 2016 2017
Ka
sım
Ara
lık
Oca
k
Şub
at
Mar
t
Nis
an
May
ıs
Haz
ira
n
Tem
mu
z
Ağu
sto
s
Eylü
l
Ekim
Ka
sım
Ara
lık
Oca
k
Şub
at
Mar
t
Nis
an
May
ıs
Haz
iran
1 K
asım
-Gen
el S
eçim
24 K
asım
-Ru
s Sa
vaş
Uça
ğı D
ş.
Asg
ari Ü
cret
te %
30 A
rtış
23 H
azir
an-B
REX
IT R
efer
.
15 T
emm
uz-
Kal
kışm
a21
Tem
mu
z-O
HA
L 20 T
em
muz
–Sta
ndard
&Poor’s
Türk
iye’n
in K
redi notu
nu B
-’ye d
üşürd
ü
26 A
ğust
os-
Fıra
tK
alka
nıH
r.
Moody’s
Türk
iye’n
inKre
di notu
nu B
-
’ye d
üşürd
ü
8 K
asım
-AB
D B
aşka
nlık
S.
Asg
ariÜ
cret
te%
8 A
rtış
S&
P T
ürk
iye’n
in k
redi notu
nu
düşürd
üD
ola
r 4 T
L’y
e y
ükselirk
en E
uro
4TL’y
i geçti
Ref
eran
du
m
14
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Şirketler için varsa yoksa maliyetleri dizginlemek
Daha önce değindiğimiz ekonomik iklim ve belirsizliklerden dolayı CFO’lar defansta. Maliyetlerin kontrolü ve azaltılması stratejilerin bel kemiği. Bunun dışında sadece Türkiye pazarına umut bağlamama yönünde bir irade dikkat çekiyor. Koşullar, yeni pazarlara açılarak büyüme seçeneğini ön plana çıkarıyor. Anket sonuçlarımıza göre yeni ürün geliştirmek ve Ar-ge yatırımı yaparak Türkiye pazarında yeni ürünlerle pastadan alınılan payı arttırmak ise biraz daha geri plana düşüyor.
5,80
5,23 5,295,53
5,195,014,94 4,87
4,65
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Lütfen gelecek 12 ay içinde aşağıdaki stratejileri şirketiniz açısından öncelik sırasına koyunuz.
Maliyetlerin kontrol altında tutulması Maliyet azaltımı
Organik büyüme Yeni pazarlarda büyüme
Satın alma ile büyüme (İnorganik) Yeni ürün ve hizmetlerin çıkarılması
Sermaye harcamalarının artırılması (CAPEX) Faaliyet harcamalarının artırılması (OPEX)
15
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Şirketlerin değişen önceliklerine etki eden faktörler neler?
Sizler için şirketlerin öncelik sıralamasına etki edebileceğini düşündüğümüz bir dizi iç ve dış gelişmeyi derledik ve anket dönemlerimiz ile ortak bir takvime yerleştirdik. Bakalım bir sonraki ankette hangi gelişmeler belirleyici olacak ve nasıl bir etki yaratacaklar. İnorganik büyüme tekrar eski popülaritesine kavuşacak mı? CAPEX ve OPEX (Yatırım ve Faaliyet Harcamaları) kıpırdanmaya sahne olacaklar mı?
Anket Dönemi İlk İkinci Üçüncü
Türk
CFO
'ları
nöncelik
sır
ala
ması
1Maliyetlerin Kontrol Altında Tutulması
2 Maliyet Azaltımı
3
Yeni Ürün ve Hizmetlerin Çıkarılması
Yeni Pazarlarda Büyüme
4 Yeni Pazarlarda Büyüme Organik Büyüme
5 Organik Büyüme Yeni Ürün ve Hizmetlerin Çıkarılması
6
Sermaye harcamalarının artırılması (CAPEX)
Satın alma ile büyüme (İnorganik)
Sermaye harcamalarının artırılması (CAPEX)
7
Faaliyet harcamalarının artırılması (OPEX)
Sermaye harcamalarının artırılması (CAPEX)
Faaliyet harcamalarının artırılması (OPEX)
8
Satın alma ile büyüme (İnorganik)
Faaliyet harcamalarının artırılması (OPEX)
Satın alma ile büyüme (İnorganik)
2015 2016 2017
Kasım
Ara
lık
Ocak
Şu
bat
Mart
Nis
an
Mayıs
Hazir
an
Tem
mu
z
Ağ
usto
s
Eylü
l
Ekim
Kasım
Ara
lık
Ocak
Şu
bat
Mart
Nis
an
Mayıs
Hazir
an
1 K
asım
-Genel Seçim
24 K
asım
-Rus S
avaş U
çağı
Dş.
Asgari Ü
cre
tte %
30 A
rtış
23 H
aziran-B
REXIT
Refe
r.
15 T
em
muz-K
alk
ışm
a -
21
Tem
muz-O
HAL
20 T
em
muz
–Sta
ndard
&Poor’s
Türk
iye’n
in K
redi notu
nu B
-’ye
düşürd
ü
26 A
ğusto
s-F
ırat
Kalk
anı
Hr.
Moody’s
Türk
iye’n
inKre
di
notu
nu B
-’ye d
üşürd
ü
8 K
asım
-ABD
Başkanlık S
.
Asgari Ü
cre
tte %
8 A
rtış
S&
P T
ürk
iye’n
in k
redi notu
nu
düşürü
dü
Dola
r 4 T
L’y
e y
ükselir
ken E
uro
4TL’y
i geçti
Refe
randum
16
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Bankalara kötü haber: CFO’lar kredilere sıcak bakmıyor
CFO’lara içlerinde bulundukları koşulları dikkate aldıklarında kurumları için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye, iç finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirdiklerini sorduk. Banka kredisi ile ilgili ortaya çıkan tablo, CFO’ların büyük bir kısmının (%40) daha fazla banka kredisi kullanmaya sıcak bakmadığını gösteriyor. Bunun altında yatan sebepler şirketlerdeki borç yükünün seviyesi ile artan finansal maliyetler, yatırım ve operasyonel harcamalara gelen fren, dövizdeki dalgalanmalar ve genel anlamı ile risk algısı olarak gösterilebilir. Mevcut durumda her dört CFO’dan yalnızca biri kredi kullanmayı cazip buluyor.
37,6%
25,7% 25,8%27,2%
42,9%
34,6%35,2%
31,4%
39,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Mevcut durumda şirketiniz için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye,
iç finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirmektesiniz?
(Banka Kredisi için verilen yanıtlar)
Cazip Ne cazip ne cazip değil Cazip değil
17
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
"Borçlanacak isek Türk Lirası borçlanalım"
Kurlardaki (genelde yukarı yönlü) seyrin beklenen sonuçlarının başında yabancı para yükümlülüklerden uzak durmak geliyor. Aslında şirketler genel olarak borçlanmaya fazla sıcak bakmıyorlar. Ancak «mecbur kalarak borçlanacak isek, bari en azından Türk Lirası borçlanalım» görüşü son dönemlerde şirketlerde ağır basmaya başladı. CFO’ların yanıtları gösteriyor ki, TL bazında borçlanmaya geçmişe göre az da olsa daha fazla olumlu yaklaşılmaya başlanmış durumda…
21,2% 20,6%
23,7%
38,2%
44,1%
37,8%
40,6%
35,3%
38,5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Mevcut durumda şirketiniz için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye,
iç finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirmektesiniz?
(Kurumsal Borçlanma – TL için verilen yanıtlar)
Cazip Ne cazip ne cazip değil Cazip değil
18
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
CFO’ların sadece %12’si yabancı para borçlanmaya sıcak bakıyor
CFO’lar arasında yabancı para cinsinden fazla yükümlülük taşımama düşüncesi her ankette daha fazla ağır basmaya başladı. Kuşkusuz bunda son dönemlerde ekonomi kulislerinde mütemadiyen üretilen dövizdeki yükseliş beklentilerine dair olumsuz senaryoların payı büyük. Referandum da artık geride kaldığına göre kurların bir dönem stabil gittiği, hatta bir nebze düşüş gösterdiği bir dönem yaşandığı takdirde bu tablonun farklı yönde değişim göstermesini bekleyebiliriz. Gene de bir sonraki ankette de CFO’ların benzer yanıtlar vermesi şaşırtıcı olmayacaktır.
17,1%
23,5%
11,5%
30,9%
23,5%25,6%
52,0% 52,9%
62,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Mevcut durumda şirketiniz için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye,
iç finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirmektesiniz?
(Kurumsal Borçlanma - Yabancı Para Birimi için verilen yanıtlar)
Cazip Ne cazip ne cazip değil Cazip değil
19
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
CFO'lar sermaye artırımı konusunda daha ılımlı düşünüyorlar
Anketimizin sonuçları özsermayede arttırma gitmeye sıcak bakan CFO’ların, sıcak bakmayan CFO’lara göre ağır bastığını gösteriyor. Sağlıklı bir bilanço yapısı açısından bakıldığında da, bu tarz bir tercihin ortaya konulması beklenen bir sonuç. Gene de tam bir sene önceki ilk anketimizle mukayese ettiğimizde sermaye artışının da cazibesini kaybettiğini gösteren bir sonuçla karşılaşmaktayız.
49,2%
36,3%
41,5%
32,5%
36,4%
30,2%
18,3%
27,3% 28,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Mevcut durumda şirketiniz için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye,
iç finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirmektesiniz?
(Özsermaye için verilen yanıtlar)
Cazip Ne cazip ne cazip değil Cazip değil
20
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
İç finansman kaynaklarına bakışta yatay bir seyir söz konusu
Son üç anketimizin ortaya koyduğu sonuçlara göre, şirketlerin iç finansmana bakış açılarında radikal bir değişiklik olmadığını gözlemliyoruz. Dış finansman kaynaklarına göre daha çok tercih edildiği aşikar. Bununla birlikte CFO’ların şirketlerinin bu konuda zorlanabileceklerine dair bazı kaygılar taşıdıklarına dair ufak ipuçları da anket sonuçlarımızdan çıkarabileceğimiz bir sonuç…
44,1%
41,2%
44,8%42,5%
41,2%
35,1%
13,4%
17,6%
20,1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Mevcut durumda şirketiniz için (banka kredisi, kurumsal borçlanma, özsermaye, iç
finansman) gibi fon kaynaklarını nasıl değerlendirmektesiniz?
(İç finansman için verilen yanıtlar)
Cazip Ne cazip ne cazip değil Cazip değil
CFO’ların öncelikleriSon 3 anketin karşılaştırması
22
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Son 3 anketin ortalaması
CFO’lar ve mali işler fonksiyonunun önümüzdeki dönem için öncelikleri
12,1%
24,4%
24,3%
9,0%
30,2%
Önümüzdeki 2 sene içerisinde mali işler fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi bir
numaralı öncelik olacaktır?
Yetenekleri bulmak ve elde tutmak Finansta dijital dönüşüm
Diğer departmanlar ile stratejik iş ortaklığı Finans organizasyonunun yeniden yapılandırılması
Daha verimli bir yapı ve işleyişe geçiş
23
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
2016 2017
CFO’lar ve mali işler fonksiyonu için öncelikli alanların dönemler bazında değişimi
5,6%
20,0%
10,7%
22,4%
20,0%
30,7%
33,6%
20,0% 19,3%
7,2%8,6%
11,3%
31,2% 31,4%
28,0%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Önümüzdeki 2 sene içerisinde mali işler fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi bir numaralı
öncelik olacaktır?
Yetenekleri bulmak ve elde tutmak Finansta dijital dönüşüm
Diğer departmanlar ile stratejik iş ortaklığı Finans organizasyonunun yeniden yapılandırılması
Daha verimli bir yapı ve işleyişe geçiş
24
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Son 3 anketin ortalaması
Mali işler fonksiyonunun en zorlandığı alanlar
20,3%
14,7%
11,4%
30,8%
22,8%
Diğer departmanlar ile birlikte çalışırken mali işler fonksiyonu olarak en çok
zorlandığınız alan aşağıdakilerden hangisidir?
Bütçe Süreci Yatırımların Fizibilitesi Karlılık Analizi
Net İşletme Sermayesi Yönetimi Giderlerin Kontrolü
25
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
2016 2017
Mali işler fonksiyonunun en zorlandığı alanların dönemler bazında değişimi
18,4%
20,0%
22,4%
17,6%
14,3%
12,2%12,8%
8,6%
12,9%
29,6%
31,4% 31,3%
21,6%
25,7%
21,1%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Diğer departmanlar ile birlikte çalışırken mali işler fonksiyonu olarak en çok zorlandığınız alan
aşağıdakilerden hangisidir?
Bütçe Süreci Yatırımların Fizibilitesi Karlılık Analizi Net İşletme Sermayesi Yönetimi Giderlerin Kontrolü
26
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Dijital dönüşüm ve yeni teknolojiler CFO’ların en öncelikli gelişim alanıSon 3 anketin ortalaması
19,3%
24,3%
39,1%
1,7%
15,5%
Bir CFO olarak aşağıdaki alanlardan hangisinde kendinizi daha fazla geliştirmek istersiniz?
Liderlik Becerileri Kurumsal Risk Yönetimi
Dijital Dönüşüm ve Yeni Teknolojiler İş Hukuku
Finansal Modelleme
27
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
23,6%
20,0%
14,4%
22,0%
25,7% 25,3%
37,8%
34,3%
45,2%
3,1%
0,0%
2,1%
13,4%
20,0%
13,0%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
50,0%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Bir CFO olarak aşağıdaki alanlardan hangisinde kendinizi daha fazla geliştirmek istersiniz?
Liderlik Becerileri Kurumsal Risk Yönetimi Dijital Dönüşüm ve Yeni Teknolojiler İş Hukuku Finansal Modelleme
CFO’ların gelişim alanlarının dönemler bazında değişimi
2016 2017
28
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Finans fonksiyonunda ekiplerin kariyer beklentileri en kritik İK başlığı olarak dikkat çekiyorSon 3 anketin ortalaması
19,2%
15,5%
28,3%
18,2%
18,8%
Şu anda İnsan Kaynakları konusunda en çok zorlandığınız alan aşağıdakilerden hangisidir?
Kendimi ve ekibimi yedekleyebilmek
Ekibimin performansını somut kriterlerle ölçmek ve değerlendirmek
Ekibimin kariyer yoluna ilişkin beklentilerini yönetebilmek
Farklı alanlarda aynı anda yetkinlikler geliştirmiş bir ekip kurabilmek
Mali işlerden beklenen hizmet seviyesini eldeki kaynaklar ve bütçe ile karşılayabilmek
29
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Finans fonksiyonunda İK temelli önceliklerin dönemler bazında değişimi 2016 2017
16,7%
26,5%
14,4%
9,5%11,8%
25,3%
22,2%
17,6%
45,2%
23,0%
29,4%
2,1%
28,6%
14,7%13,0%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
50,0%
Q1 2016 Q3 2016 Q1 2017
Şu anda İnsan Kaynakları konusunda en çok zorlandığınız alan aşağıdakilerden hangisidir?
Kendimi ve ekibimi yedekleyebilmek
Ekibimin performansını somut kriterlerle ölçmek ve değerlendirmek
Ekibimin kariyer yoluna ilişkin beklentilerini yönetebilmek
Farklı alanlarda aynı anda yetkinlikler geliştirmiş bir ekip kurabilmek
Mali işlerden beklenen hizmet seviyesini eldeki kaynaklar ve bütçe ile karşılayabilmek
CFO gündemini Deloitte ile takip edin!
31
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Deloitte Türkiye CFO Serisi’nin önceki yayınları
32
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Türk CFO’lar için Türkiye’ye özel içerik
33
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
Türkiye’nin CFO’ları
Türkiye’de CFO’larla ilgili ve CFO’lar için yazılmış ilk eser…
CFO’lar… Kurumsal hayatın son dönemlerdeki yükselen değerleri. Milyarlarca doları onlara emanet ediyoruz, hayati stratejik kararlarımızda onlara danışıyoruz. Peki yaptıklarından, başardıklarından ne kadar haberdarız? Büyüme, kriz, stratejik ortaklıklar, satın alma ve birleşmeler, küreselleşme, kurumsallaşma, halka arz, yatırımlar, markalaşma, risk yönetimi denildiğinde CFO nasıl katkı sağlar? Neden gittikçe daha fazla şirket CEO olarak CFO’larını atıyor? İK ve teknoloji CFO için ne ölçüde önem taşıyor? Gelecekte CFO’ları neler bekliyor?
20 senelik kariyerinde 200’ün üzerinde firmayla işbirliği yapmış ve farklı CFO’lar ile bir araya gelmiş Deloitte CFO Hizmetleri Lideri Cem Sezgin, kitabında bu soruları yanıtlıyor. Üstelik bunu yaparken yalnız da değil! Türkiye’nin önde gelen ve başarılı projelerde yolunun kesiştiği 40 farklı CFO da, farklı alanlardaki deneyim ve vizyonlarını paylaşarak ona eşlik ediyor. Türkiye'nin CFO’larıyönetime, karar vermeye, geleceği şekillendirmeye dair önemli bir başucu kitabı.
‘Türkiye’nin CFO’ları kitabını, D&R, Remzi Kitapevlerinin merkezi şubelerinde ve online kitap satış sitelerinde bulabilirsiniz.
Desteğe ihtiyacınız olduğunda
35
Deloitte Türkiye CFO Serisi: 2017 / 1
CFO’lar için sunduğumuz hizmetler hakkında bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İletişim
Gökay ÖzdemirDirektör, Finansal Dönüşüm Hizmetleri LideriDeloitte Türkiye
Cem SezginOrtak, CFO HizmetleriLideriDeloitte Türkiye
www.deloitte.com.trTel: 0212 366 6000
http://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/finance-transformation/topics/financetransformation.htmlİletişim
CFO’lara özel global ve yerel yayınlarımızı takip edebilirsiniz:
Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited (“DTTL”) şirketini, üye firma ağındaki
şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve üye firmalarının her biri ayrı ve
bağımsız birer tüzel kişiliktir. DTTL (“Deloitte Global” olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. Global üye
firma ağımızla ilgili daha fazla bilgi almak için www.deloitte.com/about adresini ziyaret ediniz.
Deloitte, denetim, danışmanlık, finansal danışmanlık, risk danışmanlığı, vergi ve ilgili alanlarda, birçok farklı endüstride faaliyet
gösteren özel ve kamu sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Deloitte her beş Fortune Global 500® şirketinden dördüne
hizmet verirken, dünya çapında farklı bölgelerde 150’den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile, müşterilerinin iş
dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla dünya standartlarında
yüksek kalitede hizmetler sunmaktadır. Deloitte’un 245.000’i aşan uzman kadrosunun iz bırakan bir etkiyi nasıl yarattığı
konusunda daha fazla bilgi almak için Facebook, LinkedIn ya da Twitter sayfalarımızı takip ediniz.
Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya
ilişkili kuruluşları (birlikte, “Deloitte Network” olarak anılacaktır) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya
hizmet sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketinizi, işinizi, finansmanınızı ya da mali durumunuzu etkileyecek herhangi bir karar
ya da aksiyon almadan, yetkin bir profesyonel uzmana danışın. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu
belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu
değildir.
© 2017. Daha fazla bilgi için Deloitte Türkiye (Deloitte Touche Tohmatsu Limited üye şirketi) ile iletişime geçiniz.