Audyt piekarysl

mgr inż. Piotr Rościszewski

Audyt tras rowerowych w Piekarach Śląskich w dniu 2017-05-28

Audyt ma charakter wyrywkowy. Jego celem jest stwierdzenie, jaki poziom reprezentują oznakowane blisko rok temu piekarskie trasy rowerowe.

Trasy rowerowe powinny stanowić jednolity system obejmujący całe województwo śląskie i tereny

przyległe. Ten warunek spełnia koncepcja Śląskiej Sieci Tras Rowerowych, tymczasem

oznakowane trasy ignorują istnienie tej koncepcji, a więc w przyszłości nie będzie możliwe

włączenie ich do tego systemu.

W Piekarach Śląskich zostały oznakowane 4 trasy rowerowe, które skrzętnie omijają najciekawszy

obiekt, jakim jest Bazylika z pobliską Kalwarią. Na trasach brak jest jakiejkolwiek mapy

lub schematu, którędy i dokąd prowadzą, a więc poniżej została zamieszczona mapka uzyskana

w Urzędzie Miasta przed ich oznakowaniem.

2

Na stronie internetowej http://www.piekary.pl/news,article,1127,szlaki_rowerowe_oznakowane

zapowiadana jest odrębna strona o trasach rowerowych, ale jak dotąd jedynym oficjalnym

materiałem jest zamieszczony na niej mały schemacik, a na stronie

http://www.piekary.pl/contents,48,szlaki_turystyczne po upływie roku nadal brakuje aktualnej

informacji o tych trasach. Wygląda na to, że trasy rowerowe są dostępne tylko dla wtajemniczonych.

3

Jak dotąd jedyną w miarę rzetelną mapą, na której znalazły się piekarskie trasy rowerowe jest

III wydanie mapy Wydawnictwa „Compass” z Krakowa pt. „Trasy rowerowe. Metropolia Silesia

i okolice”, która ukazała się drukiem jesienią 2016 r. jako bezpłatna publikacja Śląskiej Organizacji

Turystycznej, dostępna w punktach „it” województwa śląskiego. Poniżej fragment tej mapy

W lutym 2016 r. PPU „Inkom” w Katowicach wykonało dla Miasta koncepcję tras rowerowych

związanych z zdaniem pn: „Budowa węzła przesiadkowego – ścieżki rowerowe“ w Piekarach

Śląskich, w której zaproponowano oznakowanie zupełnie innych tras rowerowych.

4

Na powyższej mapie zaznaczone zostały grubszymi liniami trasy, które warto oznakować w pierwszej kolejności, a cienkimi liniami zaznaczono te, które wymagają uprzednich nakładów

na remonty lub modernizacje dróg. Widać, że zaproponowane zostały dwie trasy wybiegające

spod Bazyliki w kolorach żółtym (nr 401) i czarnym (nr 412). Trasa zielona powinna była zostać oznakowana w kolorze czarnym (nr 411), a część trasy niebieskiej (nr 427) jako trasa zielona nr

419. Nie ma na niej trasy czerwonej, która ma głównie charakter lokalnej trasy rekreacyjnej i

częściowo prowadzi drogami, które wymagają uprzedniego remontu – patrz zdjęcie 1.

Szkoda, że propozycja „Inkom”-u nie została zrealizowana, chociaż stanowiła integralną część koncepcji wykonanej na zamówienie Urzędu Miejskiego w Piekarach Śląskich.

Piekarskie trasy rowerowe prowadzą częściowo istniejącymi ciągami pieszo-rowerowymi, które

mają sporo mankamentów. Podstawą ich wadą jest nawierzchnia z fazowanej kostki betonowej,

bardzo nielubianej przez rowerzystów. Należy żywić nadzieję, że przy najbliższej okazji wada ta

zostanie usunięta.

5

1. Droga z Kozłowej Góry do Orzecha, którą prowadzi czerwona trasa rowerowa,

obecnie nie nadaje się do jazdy rowerem

Niebezpiecznym miejscem jest

skrzyżowanie z obwodnicą koło Księżej

Góry, gdzie przejazd dla rowerzystów trafia

prosto w słup sygnalizacji świetlnej (zdjęcie

2).

Od ul. Jana Pawła II odgałęzia się ciąg

pieszo-rowerowy prowadzący do Kopca

Wyzwolenia (zdjęcie 3), z dobrze wykonaną nawierzchnią asfaltową.

Kolejnym niebezpiecznym miejscem jest

skrzyżowanie ul. Bytomskiej z ul. Jana

Pawła II. Rowerzyści poruszający się jezdnią ul. Jana Pawła II nie znajdą znaków,

w którą stronę jechać na tym skrzyżowaniu,

chociaż teoretycznie znaki te znajdują się w

zasięgu wzroku (zdjęcia 4÷6).

2. skrzyżowanie z obwodnicą koło Księżej

Góry. Przejazd dla rowerzystów trafia prosto

w słup sygnalizacji świetlnej

6

3. Dojazd na Kopiec Wyzwolenia. Właściwie wykonany ciąg pieszo-rowerowy

4. Piekary Śląskie – Dwór. Skrzyżowanie ul. Bytomskiej z ul. Jana Pawła II.

Rowerzyści poruszający się jezdnią ul. Jana Pawła II nie znajdą znaków, w którą stronę jechać na tym skrzyżowaniu, chociaż teoretycznie znaki te znajdują się w zasięgu wzroku

7

5 i 6. Wszystkie znaki zostały niefrasobliwie umieszczone na jednym słupku

w miejscu trudnym do zauważenia przez rowerzystów.

7 i 8. Zapora Jeziora Świerklaniec.

Tutaj spotykają się dwa zupełnie niekompatybilne ze sobą systemy oznakowania – lokalne

oznakowanie tras rowerowych w Piekarach Śląskich z lokalnym oznakowaniem systemu tras

rowerowych zwanym „Leśno Rajza”.

8

Przy zaporze Jeziora Świerklaniec spotykają się dwa niekompatybilne ze sobą systemy

oznakowania tras rowerowych – lokalne oznakowanie tras rowerowych w Piekarach Śląskich

(zdjęcie 7) z lokalnym oznakowaniem systemu tras rowerowych zwanym „Leśno Rajza” (zdjęcie 8).

Porównanie wychodzi na korzyść oznakowania piekarskiego. To drugie trudno byłoby wykonać bardziej tandetnie – brak jest nie tylko tablicy informacyjnej, ale nawet jakiegokolwiek

drogowskazu.

Trasa czarna prowadzi drogą leśną, przecinając ul. Józefską. Zgodnie ze standardami w tym miejscu

powinien znajdować się przejazd dla rowerzystów. Zamiast tego jest … przejście dla pieszych,

po którym nie wolno jeździć na rowerze! Odrębną sprawą jest oznakowanie tras rowerowych,

opisane poniżej.

9. Skrzyżowanie drogi leśnej z ul. Józefską.

Po lewej schemat prawidłowego oznakowania

takiego skrzyżowania pod kątem ruchu

rowerowego. Zamiast znaków C-13a

oznaczających koniec drogi dla rowerów

powinny być znaki A-7 „ustąp pierwszeństwa”

lub B-20 „stop”.

9

Prawidłowe oznakowanie tras rowerowych składa się z trzech rodzajów oznakowania:

− znaków typu R-1, które określają przebieg trasy rowerowej,

− drogowskazów typu R-3, które podają dokąd te trasy prowadzą i jaka jest odległość do tych

miejsc,

− tablic informacyjnych z mapami lub schematami sieci tras rowerowych w okolicy.

Oznakowanie tras rowerowych w Piekarach Śląskich w ogóle jest pozbawione tablic

informacyjnych, a więc niewtajemniczony rowerzysta w ogóle nie dowie się, czy może gdzieś zboczyć z trasy rowerowej, którą napotkał, a także nie dowie się, przez jakie miejsca trasa

prowadzi, jeżeli nie zostały wymienione na drogowskazach.

Napotkane drogowskazy zawierają na ogół właściwe informacje, ale nie wszystkie. Na Księżej

Górze drogowskaz nie wskazuje na ośrodek rekreacyjny, lecz kieruje na drogę prowadzącą do ogrodu botanicznego. Sam drogowskaz nie wiadomo dlaczego nie zawiera obligatoryjnego

symbolu roweru, co może zmylić rowerzystów, że nie da się tam dojechać rowerem.

Drogowskazów jest dość sporo, ale powinno ich być nieco więcej. Brakuje ich koło MOSiR-u,

w Brzozowicach i na skraju Bobrownik. Rowerzyści, którzy w tych miejscach natrafia na trasę rowerową, nie będą mogli z niej skorzystać, ponieważ nie będą wiedzieli, dokąd nią zajadą. Drogowskazy są nieco większe, niż standardowe, ale za to są lepiej widoczne.

Podstawowe oznakowanie składające się ze znaków typu R-1 jest dość prymitywne. Zgodnie

ze standardami oznakowania za każdym skrzyżowaniem dróg powinny znajdować sie znaki R-1,

a przed skrzyżowaniami w miarę potrzeby znaki ze strzałkami, w tym znaki R-1b. Na początku

i zarazem końcu trasy powinny znajdować się znaki R-1a.

Jak wiadomo znaki R-1a nie określają kierunku, a więc początek trasy wymaga uzupełniającego go

znaku R-1. Na piekarskich trasach rowerowych nie ma ani jednego znaku R-1 potwierdzającego

dalszy kierunek jazdy, a więc rowerzyści nie dowiedzą się, w którą stronę powinni jechać rozpoczynającą się tu trasą. W Kamieniu zamiast znaku R-1 występuje mimowolnie znak R-1b

z uwagi na znajdujące się tam skrzyżowanie.

10. Księża Góra. Początek trasy rowerowej

bez drogowskazu w kierunku końca trasy i brak

znaku potwierdzającego kierunek jazdy trasą

Poniżej schemat prawidłowego oznakowania

takiego miejsca.

10

Znaki R-1 występują tylko sporadycznie na nielicznych skrzyżowaniach, gdzie trasa prowadzi dalej

prosto. Wiele podrzędnych skrzyżowań w ogóle nie ma oznakowania, a uspokajające znaki

odstępowe między odległymi od siebie skrzyżowaniami w ogóle nie występują. Skutkiem tego

rowerzyści, którzy dojeżdżają z boku praktycznie nie mogą zauważyć, że znaleźli się na trasie

rowerowej i mogą się tylko domyślać, jak z niej skorzystać.

Znaki ze strzałkami, zazwyczaj znaki R-1b, są praktycznie na wszystkich zakrętach, ale ich

lokalizacja często uniemożliwia przygotowanie się do wykonania odpowiedniego manewru

na skrzyżowaniu, ponieważ są zlokalizowane … za skrzyżowaniem, a za skrzyżowaniem nie ma

za to potwierdzających kierunek jazdy znaków R-1.

Taki drastyczny przykład został przedstawiony

na zdjęciu 4 – znak R-1b został umieszczony

po lewej stronie za zakrętem w miejscu

niewidocznym z jezdni. Pytanie do autora tej

bzdury: jak rowerzysta ma przygotować się do manewru skrętu w lewo, kierując się uprzednio przed skrzyżowaniem na środkowy

pas jezdni?


skrzyżowania ul. Bytomskiej z ul. Jana Pawła II

pod kątem trasy rowerowej. Znaki R-1b

powinny znajdować się pod znakami F-10

„kierunki na pasach

ruchu”.


zakrętu na podrzędnym skrzyżowaniu dróg.

Jak widać znaki R-1b znajdują się zawsze przed

zakrętem, a znaki R-1 zawsze za zakrętem.

Na piekarskich trasach rowerowych ani jedno

skrzyżowani nie zostało oznakowane tak, jak to

przedstawiono na prezentowanych tu

schematach. Sporadycznie w sposób

niezamierzony rolę znaku R-1 pełni kolejny

znak R-1b na pobliskim skrzyżowaniu.

W wielu przypadkach oba znaki R-1b

umieszczone są w niedopuszczalny sposób

na jedynym słupku (zdjęcie 11)!

Na dwóch krótkich odcinkach trasy rowerowe biegną parami razem: trasy czerwona i niebieska

koło Dworu oraz trasy niebieska i czarna koło zapory Jeziora Świerklanieckiego. W takich

przypadkach standardem jest umieszczanie na tych odcinkach wyłącznie wspólnych znaków.

W Piekarach Śląskich reguła ta nie jest stosowana, a tylko w jednym przypadku koło zapory Jeziora

Świerklanieckiego znaki początku/końca dwóch tras zostały umieszczone na tym samym słupku

(zdjęcie12).

11

11. Znaki R-1b umieszczone nieprawidłowo

na jednym słupku

12. Zamiast wspólnego znaku dla obu tras

rowerowych zastosowano znaki odrębne

Po lewej przykłady prawidłowo wykonanych wspólnych

znaków dla dwóch tras rowerowych.

Na rozwidleniach standardem jest zapowiadanie ich wspólnymi znakami obu tras, zawierającymi

komplet informacji o rozwidlających się trasach lub kompletami znaków pojedynczych każdej

z rozwidlających się tras na jednym słupku. W Piekarach Śląskich ani jedno rozwidlenie nie zostało

oznakowane w sposób jednoznaczny i przejrzysty. Znaki dwóch tras rowerowych umieszczone

razem na rozwidleniu znajdują się tylko koło Dworu. Wadliwie zostały oznakowane miejsca, gdzie

znajduje się początek/koniec trasy czerwonej koło Dworu (zdjęcia 5 i 6) oraz rozwidlenie tras

niebieskiej i czarnej koło zapory Jeziora Świerklanieckiego (zdjęcie 13).

Po lewej przykłady wspólnych znaków

dla zmian przebiegu dwóch tras

rowerowych.

12


rozwidleń tras rowerowych

Na rozwidleniu koło Dworu (brak zdjęcia)

zamiast znaku R-1c ze strzałką wskazującą jazdę na wprost zastosowano nieprawidłowo znak R-

1, który powinien znaleźć się dopiero

za skrzyżowaniem.

Koło zapory Jeziora Świerklaniec sytuacja jest

bardziej skomplikowana. Przy znaku R-1b nie

ma ani znaku R-1, ani znaku R-1c (zdjęcie 13).

Sam zakręt trasy czarnej wymaga

dokładniejszego oznakowania.

13. Zapora Jeziora Świerklaniec.

Rozwidlenie dwóch tras rowerowych

– niebieskiej i czarnej. Brak znaku rozwidlenia

i dwóch znaków R-1, a zamiast znaków R-1b

powinny tu być znaki R-1e


zakrętu w sytuacji, gdy kąt skrzyżowania

odbiega znacznie od kąta prostego. Jak widać znaki R-1e znajdują się zawsze przed zakrętem,

a znaki R-1 zawsze za zakrętem.

Na zakręcie trasy czarnej koło zapory Jeziora

Świerklanieckiego zamiast znaków R-1e zostały

zastosowane znaki R-1b.

13

Zgodnie z rozporządzeniami o znakach

drogowych nie wolno umieszczać znaków tras

rowerowych pod znakami zakazu i nakazu,

z wyjątkiem tych, które dotyczą ruchu

rowerowego (zdjęcie 14).

Na szczęście jest to odosobniony przypadek.

Standardowo nie umieszcza się na tych samych

słupkach znaków typu R-1 i R-3, ponieważ znaki typu R-1 powinny występować przed

i za skrzyżowaniami, a znaki typu R-3 w obrębie

skrzyżowań. Wyjątkiem jest umieszczanie

znaków R-1a pod znakami R-3 na początku

trasy lub inne sytuacje wymuszone warunkami

lokalnymi. Na terenie Piekar Śląskich

na oznakowanych trasach rowerowych sytuacje

nietypowe nie występują, a więc wszystkie znaki

powinny zostać umieszczone zgodnie

ze standardami. Zdjęcia 15÷17 pokazują przykładowo trzy niewłaściwie oznakowane

miejsca.

14. Zapora Jeziora Świerklaniec.

Znak trasy rowerowej pod znakiem zakazu

Nonsensem jest wieszanie na tym samym słupku

drogowskazu i znaku R-1b. Znak R-1b powinien

zostać umieszczony przed skrzyżowaniem, żeby

zapowiedzieć manewr, a znak R-3 powinien

zostać umieszczony na skrzyżowaniu, żeby znak

był widoczny również dla rowerzystów

dojeżdżających do trasy rowerowej z boku

(zdjęcie 15).

Nonsensem jest podobna sytuacja przedstawiona

na zdjęciu 16, na którym dodatkowo

drogowskaz R-3 i znak R-1b pokazują różne

kierunki jazdy!

Nonsensem jest wieszanie na tym samym słupku

drogowskazu i znaku R-1. Znak R-1 powinien

potwierdzać kierunek jazdy wskazany

na drogowskazie, a umieszczony pod drogo-

wskazem R-3 nie spełnia tego zadania

(zdjęcie 17).

15. Namiarki.

Drogowskaz i znak R-1b na tym samym słupku

14

16. Kolonia Wesoła, bunkier.

Drogowskaz i znak R-1b na tym samym słupku

skierowane w różnych kierunkach!

17. Las Dioblina.

Drogowskazy i znaki R-1 na tym samym słupku,

brak znaków R-1a.

Z jednej strony cieszy, że z parkingów

dla samochodów wydzielane są miejsca

do zaparkowania rowerów, a z drugiej

zastanawia, dlaczego miejsca te nie odpowiadają standardom. Zamiast bezpiecznych stojaków

typu odwróconej litery „U” ustawiono

tradycyjny stojak zwany żartobliwie

„wyrwikółkiem”.

Parking w Kamieniu przy kościele został

oznakowany niestandardowo. Na znaku P-18

„stanowisko postojowe” powinien znaleźć się symbol roweru, a pod znakiem tabliczka

z napisem „6 stanowisk”. Treść obecnej

tabliczki jest kuriozalna, ponieważ dotyczy

braku miejsca dla samochodów..

18. Kamień, parking przy kościele.

Stojak na rowery

15

Podsumowanie.

Piekarskie trasy rowerowe prowadzą wyłącznie istniejącymi dotychczas drogami. Oznakowanie tras

nie zostało powiązane z żadnymi niezbędnymi pracami modernizacyjnymi.

Oznakowanie tych tras nie jest zgodne ani z koncepcją Śląskiej Sieci Tras Rowerowych,

ani ze standardami PTTK, a tym samym nie jest zgodne ze standardami opracowanymi

dla Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i zalecanymi do stosowania przez Urząd

Marszałkowski Województwa Śląskiego.

Uwagi szczegółowe:

1. Cel oznakowania tras rowerowych. Ponieważ żadna z tras nie przebiega przez centrum

miasta, należy przypuszczać, że są to głównie trasy rekreacyjne ułatwiające mieszkańcom

Piekar Śląskich dojazd do terenów rekreacyjnych. Niektóre fragmenty tras mogą być wykorzystywane do celów turystycznych, ale wymagałoby to ich przedłużenia poza miasto.

2. Przebiegi tras rowerowych. Powiązanie ze sobą wszystkich 4 tras jest zupełnie przypadkowe.

Nie tworzą żadnego systemu, w szczególności w kontekście braku powiązania z centrum

miasta, a zwłaszcza z Bazyliką i Kalwarią oraz braku dojazdu do bramy Śląskiego Ogrodu

Botanicznego i centrum Orzecha.

3. Śląska Sieć Tras Rowerowych. Zgodnie ze standardami trasy rowerowe powinny tworzyć jednolitą sieć, obejmującą obszar co najmniej województwa śląskiego. Piekarskie trasy

powstały jako lokalne w oderwaniu od koncepcji Śląskiej Sieci Tras Rowerowych i nie są z nią kompatybilne, głównie pod względem przyjętych kolorów poszczególnych tras.

4. Utrudnienia i ich likwidacja. Piekarskie trasy rowerowe zostały oznakowane bez wykonania

niezbędnych prac drogowych, przemyślenia przebiegu pod kątem bezpieczeństwa ruchu

drogowego i wprowadzenia niezbędnych zmian w organizacji tego ruchu. Mankamenty te

powodują, że przejazd rowerem w niektórych miejscach jest niebezpieczny lub niewygodny,

co może zniechęcić jego potencjalnych użytkowników do ponownego ich odwiedzenia.

a/ Na trasie czerwonej niezbędny jest remont drogi Kozłowa Góra – Orzech, która w obecnym

stanie nie nadaje się do jazdy rowerem. Być może jest to tylko kwestia oczyszczenia jej

nawierzchni z gruntu naniesionego przez maszyny rolnicze.

b/ Na trasie niebieskiej niezbędne jest wykonanie prawidłowych obniżeń krawężników

na ciągach pieszo-rowerowych i usunięcie słupa sygnalizacji świetlnej poza wylot przejazdu

dla rowerzystów przez obwodnicę. c/ Na trasie czarnej niezbędna jest poprawa organizacji ruchu drogowego poprzez wykonanie

przejazdu dla rowerzystów przez ul. Józefską, a na trasie niebieskiej dopuszczenie ruchu

rowerowego na chodnikach na odcinkach, na których nie ma ciągów pieszo-rowerowych.

5. Oznakowanie tras rowerowych. Standardowe oznakowanie tras powinno składać się z trzech

grup znaków: znaków typu R-1 i R-3 oraz tablic informacyjnych.

6. Brak tablic informacyjnych. Cała sieć piekarskich tras rowerowych jest pozbawiona tablic

informacyjnych z mapami turystycznymi lub schematami tych tras w mieście i najbliższej

okolicy, co powoduje, że ich potencjalni użytkownicy nie mają możliwości uzyskania pełnej

informacji, dokąd i którędy można nimi dojechać. 7. Drogowskazy. Treść znaków typu R-3 i ich rozmieszczenie są prawidłowe, ale zdarzają się

drobne usterki. Są też miejsca, w których brakuje drogowskazów, np. koło MOSiR-u,

w Brzozowicach i na skraju Bobrownik.

8. Gama znaków typu R-1. Rozporządzenia o znakach drogowych pokazują tylko 4 podstawowe

wzory znaków pojedynczych tras rowerowych: R-1, R-1a i R-1b (zakręty w lewo i w prawo). W

Piekarach Śląskich brak jest standardowych znaków R-1c i R-1e wskazujących inne kierunki

jazdy, znaków wspólnych dla dwóch tras rowerowych i znaków rozwidleń tych tras. Braki te

powodują, że rowerzyści mogą niewłaściwie zinterpretować zastosowane znaki i zabłądzić lub stracić zaufanie do takiego oznakowania.

16

9. Częstotliwość znaków typu R-1. Część skrzyżowań jest w ogóle pozbawiona znaków,

a na zakrętach są tylko znaki R-1b i brak jest znaków R-1 potwierdzających dalszy kierunek

jazdy. Brak jest znaków odstępowych pomiędzy odległymi od siebie skrzyżowaniami. Te liczne

braki powodują, że rowerzyści dojeżdżający z boku do trasy rowerowej nie mają możliwości jej

zauważenia i ustalenia jej przebiegu.

10. Usytuowanie znaków typu R-1 względem skrzyżowań. W wielu miejscach znaki zostały

ustawione nieprawidłowo, m.in. znaki podstawowe znajdują się przed skrzyżowaniami, zamiast

na początkach odchodzących od nich odcinków dróg, a znaki zakrętu zamiast uprzedzać o potrzebie wykonania manewru, znajdują się za skrzyżowaniami, niekiedy w miejscach

trudnych do zauważenia. W skrajnych przypadkach zbyt późne zauważenie znaku może

skutkować nagłymi manewrami, nieoczekiwanymi przez innych użytkowników drogi,

a w konsekwencji wypadkami.

11. Usytuowanie znaków typu R-1 względem innych znaków. W dwóch miejscach znaki

typu R-1 zostały nieprawidłowo podwieszone pod znakami drogowymi zakazu lub znakami

określającymi skrzyżowania i pierwszeństwo na skrzyżowaniach. Brak jest uzasadnienia

zastosowania odstępstwa od tego przepisu. W kilku miejscach znaki R-1 i R-1b zostały

nieprawidłowo podwieszone pod drogowskazami, co powoduje, że znaki te nie zawierają żadnej sensownej informacji dla rowerzystów korzystających z tras rowerowych.

12. Popularyzacja tras rowerowych. Piekarskie trasy rowerowe cechuje brak tablic

informacyjnych i brak rzetelnej informacji o nich w Internecie. Jedyną jaskółką jest zaznaczenie

tych tras na III wydaniu mapy Wydawnictwa „Compass” z Krakowa pt. „Trasy rowerowe.

Metropolia Silesia i okolice”, która ukazała się drukiem jesienią 2016 r. jako bezpłatna

publikacja Śląskiej Organizacji Turystycznej, dostępna w punktach „it” województwa

śląskiego.

Uwaga. Audyt nie zawiera kompletnego wykazu mankamentów dotyczących przebiegu, stanu dróg

i oznakowania piekarskich tras rowerowych. Rozwiązania wszystkich problemów powinny znaleźć się w dokumentacji ich modernizacji.

Gliwice, 2017-05-31

Audyt piekarysl

Engineering