1 กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 2561 เมื่อได้ยินคาว่า “ทุ่งกุลาร้องไห้ ” ภาพของทุ่งหญ้าแห้งแล้ง แดดเผาเป็นเปลวระยิบเหนือดิน แตกระแหงอาจวาบขึ้นมาในความรู้สึกนึกคิดของคนจานวนมาก ทุ่งกุลา เป็นนิยามของความแห้งแล้ง กันดาร แผ่นดินแตกระแหง ผู้คนเผชิญกับความยากจนข้นแค้น จากตานานเก่าแก่ของทุ่งราบยาวไกลสุด ลูกหูลูกตา ที่แม้แต่พ่อค้าชาวแขกกุลาทั้งอึดทั้งอดทนขนาดไหนก็ต้องยอมทิ้งสินค้าของตนเพื่อเอาตัวรอด จนร้องไห้ ภาพจาความแห้งแล้งในยุคก่อนๆ เล่าขานสืบต่อกันมาทั้งในวรรณกรรมและภาพยนตร์ เรื่องลูก อีสาน หรือทุ่งกุลาร้องไห้ นายฮ้อยทมิฬ หรือกวีของสหายไฟ หรือนายผีที่คุ้นหูกันว่า “บนฟ้าบ่มีน้า ในดิน ซ้ามีแต่ทราย น้าตา ที่ตกราย ก็รีบซาบบ่รอซึม.....” หรือผญาที่ว่า "ตกกลางท่งแล้วล้าเดินฝ่าเทิงหัว เห็น แต่ท่งเป็นทิวมือกุมควันกุ้ม เหลียวไปไสฟ้าหุ้งงุมลงคือสักสุ่ม มือกลางเวนจุ้มกุ้มคงไม้กะบ่มี คักละนอบาด นี่หลงท่งคนเดียวถิ่มฮอดถง กะเทียวย่ามของสินค้า เหลียวทางหลังทางหน้ากุลายั้งบ่อยู่ ....." ในบันทึก ความทรงจาเมื่อเป็นเลขานุการมณฑลอีสาน (อุบล) ของพระยาสุนทรพิพิธ เชย สุนทรพิพิธ ได้เขียนไว้ว่า “ขณะเขียนบันทึกนี้ ปรากฏว่ารัฐบาลได้ทาทางรถยนต์จากร้อยเอ็ดไปถึงเมืองสุรินทร์แล้ว แต่ระหว่าง อาเภอสุวรรณภูมิถึงอาเภอท่าตูมยังไม่เรียบร้อยขาดตอนอยู่ แต่อย่างไรก็คงสาเร็จได้ แม้กระนั้นถนนนี้ก็ยัง ไม่เป็นเครื่องป้องกันทุ่งสุวรรณภูมิ มิให้เป็นทะเลได้อยู่เช่นเดิม จึงมีข่าวว่าทางการราชการกาลังพิจารณาที่ จะทาคันกั้น และทาทางระบายน้า เพื่อให้ใช้ที่ดินทาประโยชน์ในการเพาะปลูกได้ต่อไป ซึ่งถ้าเป็น ผลสาเร็จตามแผนการแล้ว ทุ่งกุลาร้องไห้ก็จะไม่ทาให้ทุ่งกุลาต้องร้องไห้อีกต่อไป แต่จะทาให้ชาวภาค อีสานปรีดาปราโมทย์ไชโยโห่ร้อง ด้วยหน้าตาอันเบิกบานตลอดกัน” รูปที่ 1 ภาพใบปิด หรือ โปสเตอร์ ภาพยนตร์เรื่องทุ่งกุลาร้องไห้ ผลสำเร็จของงำน “ โครงกำรพัฒนำทุ ่งกุลำร้องไห้ ”
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
เมอไดยนค าวา “ทงกลารองไห” ภาพของทงหญาแหงแลง แดดเผาเปนเปลวระยบเหนอดนแตกระแหงอาจวาบขนมาในความรสกนกคดของคนจ านวนมาก ทงกลา เปนนยามของความแหงแลงกนดาร แผนดนแตกระแหง ผคนเผชญกบความยากจนขนแคน จากต านานเกาแกของทงราบยาวไกลสดลกหลกตา ทแมแตพอคาชาวแขกกลาทงอดทงอดทนขนาดไหนกตองยอมทงสนคาของตนเพอเอาตวรอดจนรองไห ภาพจ าความแหงแลงในยคกอนๆ เลาขานสบตอกนมาทงในวรรณกรรมและภาพยนตร เรองลกอสาน หรอทงกลารองไห นายฮอยทมฬ หรอกวของสหายไฟ หรอนายผทคนหกนวา “บนฟาบมน า ในดนซ ามแตทราย น าตา ทตกราย กรบซาบบรอซม.....” หรอผญาทวา "ตกกลางทงแลวลาเดนฝาเทงหว เหนแตทงเปนทวมอกมควนกม เหลยวไปไสฟาหงงมลงคอสกสม มอกลางเวนจมกมคงไมกะบม คกละนอบาดนหลงทงคนเดยวถมฮอดถง กะเทยวยามของสนคา เหลยวทางหลงทางหนากลายงบอย ....." ในบนทกความทรงจ าเมอเปนเลขานการมณฑลอสาน (อบล) ของพระยาสนทรพพธ เชย สนทรพพธ ไดเขยนไววา “ขณะเขยนบนทกน ปรากฏวารฐบาลไดท าทางรถยนตจากรอยเอดไปถงเมองสรนทรแลว แตระหวางอ าเภอสวรรณภมถงอ าเภอทาตมยงไมเรยบรอยขาดตอนอย แตอยางไรกคงส าเรจได แมกระนนถนนนกยงไมเปนเครองปองกนทงสวรรณภม มใหเปนทะเลไดอยเชนเดม จงมขาววาทางการราชการก าลงพจารณาทจะท าคนกน และท าทางระบายน า เพอใหใชทดนท าประโยชนในการเพาะปลกไดตอไป ซงถาเปนผลส าเรจตามแผนการแลว ทงกลารองไหกจะไมท าใหทงกลาตองรองไหอกตอไป แตจะท าใหชาวภาคอสานปรดาปราโมทยไชโยโหรอง ดวยหนาตาอนเบกบานตลอดกน”
รปท 1 ภาพใบปด หรอ โปสเตอร ภาพยนตรเรองทงกลารองไห
ผลส ำ เ รจของงำน “โครงกำรพฒนำท ง กลำรองไห”
2
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
ทงกลารองไหเปนพนทราบน าทวมถงกนพนท 5 จงหวด คอ รอยเอด มหาสารคาม สรนทร ยโสธร ศรสะเกษ มพนทรวมราว 2.1 ลานไร กวาง 50 กโลเมตร ยาว 150 กโลเมตร มปญหาดาน ดนเคม แหลงน าตนทน การระบายน า ซงพนทเกอบครงหนงอยทจงหวดรอยเอด โดยมล าน าหลกในเขตทงกลารองไห ประกอบดวย ล าเสยวใหญ ล าเสยวนอย ล าเตา ล าพลบพลา ล าพงช ทไหลลงสแมน ามลซงเปนขอบทางดานทศใต เนองจากเปนทราบลมต าจงท าใหน าขงเปนเวลานานท าใหเกดความเสยหายตอนาขาว จนกระทง พ.ศ. 2514 กรมพฒนาทดนไดเขามาวางแผนพฒนาการใชประโยชนในทดน ทงกลารองไห โดยขดเสนก าหนดเขตชดเจน พนทสวนใหญอยในอ าเภอเกษตรวสย อ าเภอสวรรณภม จงหวดรอยเอด และอ าเภอทาตม อ าเภอชมพลบร จงหวดสรนทร การพฒนาตามโครงการทงกลารองไหรวมกบประเทศออสเตรเลย นบตงแตปพ.ศ. 2518 ตอเนองมการสรางโครงสรางพนฐานตาง ๆ เพอใชในงานปรบปรงพนทนา (Land remodeling) เพอจดรปแปลงนา เชน ถนนและทางล าเลยงในไรนา (Farm road) ซงท าหนาทเปนคนเบนน า โครงการขด ล าคลองเกบกกและระบายน า และพฒนาแหลงน าตนทน การจดรปแปลงนารวมทงการปรบปรงบ ารงดน ดวยปยอนทรย และพชปยสด รวมถงทงกลารองไหเปนทงราบกวางใหญสามารถใชเครองจกรกลทางการเกษตรเขาสนบสนนปฏบตการไดเตมท ท าใหในปจจบน ทงกลารองไหไดกลายเปนพนทปลกขาวหอมมะลคณภาพสงขนาดใหญทสดในประเทศ
รปท 2 แผนทขอบเขตของพนททงกลารองไห
สภาพดนทรายและมความเคม เมอรวมกบการเกดสภาวะแลงในบางชวง ท าใหเกดความเครยดของขาว ท าใหมความเหมาะกบพนธขาวขาวดอกมะล 105 ใหผลผลตขาวทหอม หงขนหมอ กนอรอย เปนสงบงชทางภมศาสตรทพนทอนไมมสภาพเชนน ขาวหอมมะลทงกลาจงเปนทรจกกนในหมผมรสนยมทางการกน ท าใหขายไดราคาสง อปสรรคหนงกคอ การเขาไปด าเนนการพฒนาพนท จ าเปนตองไดรบความยนยอมจากเจาของพนทเนองจากการปรบโครงสรางพนฐาน การสรางคลองหรอสระเกบกกน าตองเสยพนท ถาเกษตรกร ไมยนยอมกไมสามารถด าเนนการได โดยปญหาหลกทพบขณะนคอทดนมราคาสงขนเกษตรกรบางรายอาจไมตองการเสยพนทไป หรอไมกไมใชทดนของตนเองเกษตรกรเปนเพยงผเชาเทานน ซงราคาทดนในป 2523 อยทไรละ 800 - 1,000 บาท ปจจบนเพมสงขนเปนประมาณไรละ 50,000 บาท ท าใหการ
3
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
ด าเนนการอาจจะลาชาไปบาง แตกรมพฒนาทดนกยงตองเดนหนาตอไป โดยเฉพาะการสรางความเขาใจเกษตรกรวาโครงการดงกลาวเกษตรกรจะไดรบประโยชนอยางไรบาง โครงการพฒนาพนททงกลารองไห นอกจากเพอการพฒนาคณภาพขาวหอมมะลแลว สงทส าคญทสดคอการใหเกษตรกรมทดนท ากนอยางมประสทธภาพ สามารถปลกขาวหอมมะลทมคณภาพอยางยงยน ซงผลการประเมนโครงการทกรมพฒนาทดนใหผเชยวชาญจากประเทศออสเตรเลยเขามาประเมนผล พบวาผลตอบแทนทเกษตรกรในพนทไดรบนนเพมสงขนประมาณ 26% หลงจากมโครงการพฒนาพนททงกลารองไห เนองจากพนทเดมมปญหาหลายดานเปนอปสรรคตอการเพาะปลก เมอไดรบการพฒนากสามารถน าพนทไปใชประโยชนมากขน อยางไรกตาม กรมพฒนาทดนรวมถงหนวยงานตางๆ ทไดรวมกนบรณาการใหพนททงกลารองไหกลบมามความอดมสมบรณเปนแหลงผลตขาวหอมมะลคณภาพดของประเทศ ทกฝายไดทมทงงบประมาณ ทมเทแรงกาย แรงใจ เพอเกษตรกร ดงนน อยากใหเกษตรกรเหนถงคณคา ควรเกบรกษาทรพยากรผนนใหเปนแหลงปลกขาวชนด และสามารถสงตอใหกบลกหลานไดใชประโยชนตอไป
ความเปนมาของโครงการ
รฐบาลไดเขามาพฒนาทงกลารองไห ตงแตป 2514 โดยในขนแรกกรมพฒนาทดน ไดเขาด าเนนการส ารวจดนและวางแผนการใชทดน เพอการพฒนาเกษตรกรรม ในพนท 2.1 ลานไร และผลจากการส ารวจน กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดน าเสนอคณะรฐมนตรมมตรบหลกการตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณเสนอ เมอวนท 24 กนยายน 2519
รปท 3 เอกสารการศกษาความเหมาะสมเบองตนโครงการพฒนาทงกลารองไห
4
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
วนท 17 มนาคม 2520 คณะรฐมนตรมมตใหกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมพฒนาทดน ด าเนนการจดตงศนยพฒนาทงกลารองไห ภายในวงเงน 1 ลานบาท
วนท 15 สงหาคม 2521 คณะรฐมนตร อนมตใหแตงตงคณะกรรมการบรหาร โครงการพฒนาทงกลารองไห โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนประธาน
วนท 9 ตลาคม 2521 กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดแตงตง คณะอนกรรมการจดท าแผนพฒนาทงกลารองไห เพอท าหนาทยกรางแผนแมบทโครงการพฒนาทงกลารองไห
วนท 9 ตลาคม 2522 คณะรฐมนตรมมตรบหลกการแผนแมบทโครงการพฒนา ทงกลารองไห
รปท 4 เอกสารแผนแมบทโครงการพฒนาทงกลารองไห
ปงบประมาณ 2524 โครงการพฒนาทงกลารองไห เรมด าเนนการพฒนาอยาง จรงจง โดยมงบประมาณเปนของตนเอง
โครงการผลตขาวหอมมะลมาตรฐานเพอการสงออกในทงกลารองไห ไดมการด าเนนงานใน ระยะท 1 ระหวางป 2548 - 2551
โครงการผลตขาวหอมมะลมาตรฐานเพอการสงออกในทงกลารองไห ระยะท 2 ระหวางป 2552 - 2556
เนองจากยงมพนททยงไมไดรบการปรบปรงระบบเหลออกเปนจ านวนมากดงนนกรมพฒนาทดนจงยงคงจดสรรงบประมาณในการด าเนนโครงการพฒนาทงกลารองไหอยางตอเนองจนถงปจจบน (ปงบประมาณ 2561)
5
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
ปญหาของพนท
ชาวทงกลารองไหสวนใหญเปนชาวนา และท านาเพยงอยางเดยว โดยทการท านาในพนท ทงกลารองไหนนอาศยน าฝนเปนหลกโดยการรอฝนตกในชวงตนฤดกาล ในระยะนเกษตรกรมความตองการน าเพอใชในการแปลงตกกลา และแปลงนาบางปฝนชวงนมาลาชาแตบางปกมาเรวซงไมแนนอนเสมอไป ท าใหเกดปญหาการขาดแคลนน าในชวงเวลาเรมตนของฤดเพาะปลกน า สวนในปลายฤดฝนฝนทตกจะมปรมาณมากท าใหเกดน าทวมในพนทน าทวมในลกษณะเชนนเรยกวา สภาวะน าทวมอนเกดจากฝนทตกหนกในพนททไมมทางระบายออกไดทงนกเนองจากสภาพภมประเทศของทงกลารองไหมลกษณะราบเรยบ มความลาดชนต า ดงนนจงมปญหาในการระบายน าออกจากพนทน าทวมขงระหวางชวงการเพาะปลก และ ลกษณะของชนดนนนจะมโดมเกลออยดวยดงนนชนน าใตดนทลกกวา 2 เมตร มแนวโนมวาจะมความเคมเปนสวนใหญ ดวยสภาพของพนททเปนปญหาในการประกอบอาชพท าใหประชากรในพนทกอนมโครงการนน มสภาพยากจนมรายไดเฉลยตอบคคลต านอกจากนรายไดทไดรบในแตละทองทภายในทงกลารองไหเองยงมความแตกตางกนอกดวย ซงเปนผลท าใหชองวางระหวางรายไดของประชากรโดยทวไปแตกตางกนมากขน จากตวเลขเมอป พ.ศ.2520 รายไดเฉลยตอบคคลในเขตทงกลารองไหเพยง 1,100 บาทตอป เมอเปรยบเทยบกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอประมาณ 3,499 บาทตอป และของประเทศประมาณ 8,912 บาทตอป จงไมมทนทจะปรบปรงบ ารงดนใหอดมสมบรณ โอกาสทจะเพมผลผลตเปนสงทเปนไปไดยากดงนนจงตองมการสนบสนนจากภาครฐ
การพฒนาโครงการทงกลารองไห
ทงกลารองไหพฒนาโดยเรมตนจากดน โดยมการเรมตนส ารวจดนตงแตป 2514 ในการพฒนาไดมงเนนใหเกดความอดมสมบรณของทรพยากรดนทใหผลทางเศรษฐกจ และเปนทยอมรบของประชาชนในพนท มงเนนในการปรบสภาพของทดนใหเหมาะสมกบการปลกขาว และปศสตว
รปท 5 รายงานการส ารวจดนทงกลารองไห
6
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
1. ผลส าเรจดานโครงสรางพนฐาน ดานการกอสรางโครงสรางพนฐานใน งานปรบปรงพนทนา (LAND REMODELLING)กรมพฒนาทดนไดมอบหมายส านกวศวกรรมเพอการพฒนาทดน หรอกองชางในขณะนน เขาไปศกษาหาวธแกไขปญหาทางกายภาพของพนททงเรองปญหาน าทวม ปญหาความแหงแลงในฤดกาลเพาะปลก ปญหาถนนในไรนามนอย และปญหาสงแวดลอมตางๆ ทยงไมเหมาะสมกบการท านา ส านกวศวกรรมเพอการพฒนาทดน ไดเขาไปศกษารวมกบโครงการความรวมมอ ไทย-ออสเตรเลย ไดขอสรปวาควรท าโครงสรางพนฐานเปนระบบคลองควบคมน า ซงมองคประกอบทงคลองระบายน า คลองกกเกบน า เชอมโยงตอเนองเปนโครงขายชวยกระจายน า พนงปองกนน าทวมรมล าน า สระเกบน าประจ าไรนา ถนนในไรนาตามแนวคลองและระหวางหมบานกบไรนาหรอทางสาธารณะอน และการปรบระดบทนา โดยเรยกกจกรรมนวางานปรบปรงพนทนาจนถงปจจบนไดด าเนนการครอบคลมพนทไปแลวกวา 900,00 ไร แตกยงมพนททจ าเปนตองด าเนนการ อกถง 400,00 ไรเศษ อกทงยงตองดแลบ ารงรกษางานทไดกอสรางไปกอนหนาแลวทช ารดทรดโทรมตามอายและสภาพการใชงาน
รปท 6 รายการการศกษาการบรรเทาผลกระทบจากน าทวมของพนททงกลารองไห
7
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
สรปผลการกอสรางโครงสรางพนฐาน งานปรบปรงพนทนา โครงการพฒนาทงกลารองไห ( ตงแตป พ.ศ. 2526 - ป พ.ศ. 2561 )
1. จงหวดรอยเอด ครอบคลมพนท 499,953 ไร
2. จงหวดสรนทร ครอบคลมพนท 359,640 ไร
3. จงหวดมหาสารคาม ครอบคลมพนท 87,900 ไร
4. จงหวดยโสธร ครอบคลมพนท 11,040 ไร
รวมเปนจ านวนทงสน 958,533 ไร
รปท 7 ภาพแสดงโครงสรางพนฐาน (คลองและทางล าเลยงในไรนา;แนวเสนสแดง) ทไดรบการพฒนา
รปท 8 การปรบปรงพนทนา
8
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
2. ผลส าเรจดานการเพมผลผลต และรายได ตวชวดความส าเรจของโครงการพฒนาทงกลารองไหจากพนทแหงแลงและดนเสอมโทรมจด ทไมสามารถปลกพชอนไดเลย พนททงกลารองไหสามารถพฒนาพนทท าใหเกดสนคาเพมขนทง ขาว ไมยนตนส าหรบปอนโรงงานอตสาหกรรม ปลา การเพมขนของปศสตวมการเพมขนอยางเหนไดชด และมการเพมขนของการปลกพชหลงนา การปลกขาวขาวดอกมะล 105 จากเดมทผลผลตมคาเฉลยอยท 15 ถงตอไร แตเมอไดรบการปรบปรงพฒนาดนและโครงสรางพนฐานตางๆ กสามารถเพมผลผลตเปน 30-40 ถงตอไร การปลก ยคาลปตสบนคนนานนสรางรายไดใหเกษตรกรนอกจากการท านา และสงทส าคญคอชวยท าหนาทเปนแนวกนลม (wind beark) ลดความเรวของการระเหยของน าจากผวดนไดเปนอยางด เพราะวาบรเวณพนทโลง จะมอตราการระเหยสง ท าใหน าใตดนเคมระดบตน ระเหยออกไปพรอมๆ กบการน าเกลอขนมาสะสมบนผวดน
รปท 9 การปลกยคาลปตสบนคนนา
ท าใหรายไดของเกษตรกรในพนททงกลารองไห ลดความแตกตางจากพนทนอกโครงการลงไดเปนอยางมาก โดยรายไดเฉลย ของพนทเพมจาก 1,100 บาทในป 2524 เปน 26,124 บาท ในป 2559 สดสวนของรายไดครวเรอน เพมจาก 1:3 เปน 1:1.4 เมอเทยบกบไดครวเรอนของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ จากสดสวนประมาณ 1:8 เปน 1:2.2 เทานนเมอเทยบกบรายไดครวเรอนของทงประเทศ ท าใหประชาชนมความมนคงในการประกอบอาชพ มการพฒนาอยางตอเนอง ทงกลารองไหจากพนททงรางยากแกการท ามาหากน ตองชกจงผคนมาอยอาศย สพนททปลกขาวหอมทดทสด ไดรบการคมครองสงบงชทางภมศาสตร (Protection of Geographical Indication) หรอทรจกกนในนามจไอ (GI) จากสหภาพยโรป (อย) ราคาทดนเพมมลคาทดเทยมกบพนทอนๆ ดงนนงานพฒนาทดน การอนรกษดนและน า จงเปนสงส าคญทตองด าเนนการตอไป เพอใหเกดความคมคา มการใชผนดนนไดอยางถกตองตามหลกวชาการ อยางยงยนไมเสอมโทรมไป
9
กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
2561
กตตกรรมประกาศ
ในงานความส าเรจของโครงการพฒนาทงกลารองไหน น าความรทรนพๆ ทถายทอดองคความรตางๆ ซงยงมอกมากทไมไดน ามาเขยนในทน เชน ทานอรรถ สมราง ทานฉลอง เทพวทกษกจ ทานพสทธ ศาลากจ ทานทรงศกด วงศภมวฒน และทานสนท ทงทอง ทางผจดท าจงขอขอบคณทกทานเปนอยางสง
Related Documents
