Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________ 1 ẨM THỰC CUNG ĐÌNH HÀN QUỐC Giáo viên hướng dẫn: Th.s Đào Vũ Vũ Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thuý An 1H09 Nguyễn Hà Linh 1H09 Nguyễn Thảo Ly 1H09 Bùi Phương Oanh 1H09 Vũ Mai Phương 1H09 Phần I : Mở đầu I, Lý do chọn đề tài : Mối bang giao giữa Việt Nam và Hàn Quốc đã không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Ngày càng có nhiều công ty Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam và số lượng tu nghiệp sinh học tập, lao động tại Hàn Quốc cũng ngày một tăng nhanh. Vì thế nhu cầu học tiếng Hàn, tìm hiểu về đất nước, con người và nền văn hóa Hàn Quốc là nhu cầu chính đáng của nhiều người Việt Nam hiện nay. Chúng ta biết đến đất nước Hàn Quốc với một nền văn hóa truyền thống lâu đời, phong phú về di sản, đậm đà về bản sắc và mang đúng chất Hàn Quốc. Một trong những nét văn hóa truyền thống đặc sắc luôn được người Hàn Quốc tự hào mỗi khi quảng bá hình ảnh của mình là nét đẹp trong văn hóa ẩm thực, đặc biệt là ẩm thực cung đình. Ẩm thực cung đình là tinh hoa của ẩm thực Hàn Quốc nên chắc chắn có nhiều điểm công phu và tinh tế hơn so với ẩm thực đời thường. Những gì nổi bật, mới lạ luôn thu hút sự quan tâm đặc biệt của con người. Đây cũng chính là lý do chúng tôi chọn đề tài này để nghiên cứu. II, Phạm vi nghiên cứu : Trong bài nghiên cứu này chúng tôi để cập đến những nét chung nhất về ẩm thực cung đình Hàn Quốc bao gồm: tên gọi, nguồn gốc của tên gọi, các bữa ăn trong ngày, vị trí và cách ngồi ăn, cách sắp xếp bàn ăn, nơi chuẩn bị và bộ phận phụ trách ẩm thực cung đình, tiệc hoàng gia trong những dịp đặc biệt và các món ăn trong cung đình. III. Mục đích nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu : Chúng tôi mong rằng đề tài nghiên cứu này sẽ giúp ích phần nào cho những ai quan tâm đến văn hóa Hàn Quốc, đặc biệt là các bạn sinh viên khoa tiếng Hàn trong
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
1
ẨM THỰC CUNG ĐÌNH HÀN QUỐC
Giáo viên hướng dẫn: Th.s Đào Vũ Vũ
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thuý An 1H09
Nguyễn Hà Linh 1H09
Nguyễn Thảo Ly 1H09
Bùi Phương Oanh 1H09
Vũ Mai Phương 1H09
Phần I : Mở đầu
I, Lý do chọn đề tài :
Mối bang giao giữa Việt Nam và Hàn Quốc đã không ngừng phát triển trên nhiều
lĩnh vực kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Ngày càng có
nhiều công ty Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam và số lượng tu nghiệp sinh học tập, lao
động tại Hàn Quốc cũng ngày một tăng nhanh. Vì thế nhu cầu học tiếng Hàn, tìm hiểu
về đất nước, con người và nền văn hóa Hàn Quốc là nhu cầu chính đáng của nhiều
người Việt Nam hiện nay.
Chúng ta biết đến đất nước Hàn Quốc với một nền văn hóa truyền thống lâu đời,
phong phú về di sản, đậm đà về bản sắc và mang đúng chất Hàn Quốc. Một trong
những nét văn hóa truyền thống đặc sắc luôn được người Hàn Quốc tự hào mỗi khi
quảng bá hình ảnh của mình là nét đẹp trong văn hóa ẩm thực, đặc biệt là ẩm thực
cung đình. Ẩm thực cung đình là tinh hoa của ẩm thực Hàn Quốc nên chắc chắn có
nhiều điểm công phu và tinh tế hơn so với ẩm thực đời thường. Những gì nổi bật, mới
lạ luôn thu hút sự quan tâm đặc biệt của con người. Đây cũng chính là lý do chúng tôi
chọn đề tài này để nghiên cứu.
II, Phạm vi nghiên cứu :
Trong bài nghiên cứu này chúng tôi để cập đến những nét chung nhất về ẩm thực
cung đình Hàn Quốc bao gồm: tên gọi, nguồn gốc của tên gọi, các bữa ăn trong ngày,
vị trí và cách ngồi ăn, cách sắp xếp bàn ăn, nơi chuẩn bị và bộ phận phụ trách ẩm thực
cung đình, tiệc hoàng gia trong những dịp đặc biệt và các món ăn trong cung đình.
III. Mục đích nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu :
Chúng tôi mong rằng đề tài nghiên cứu này sẽ giúp ích phần nào cho những ai
quan tâm đến văn hóa Hàn Quốc, đặc biệt là các bạn sinh viên khoa tiếng Hàn trong
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
2
việc tìm hiểu những nét đặc trưng nhất của ẩm thực cung đình Hàn Quốc và bước đầu
tiếp cận nét đặc sắc trong văn hoá Hàn Quốc. Chúng tôi thực hiện bài nghiên cứu này
dưới hình thức: thu thập, thống kê, phân tích thông tin và kết luận có sử dụng tài liệu
sách, báo, tạp chí và internet…
Là sinh viên năm thứ nhất nên sự hiểu biết còn hạn chế, chúng tôi mong rằng bài
nghiên cứu này sẽ nhận được nhiều sự đóng góp của các thầy cô và các bạn.
Nội dung chúng tôi đề cập tới trong bài bao gồm :I. Khái quát ẩm thực cung đình Hàn Quốc
II. Tìm hiểu về ẩm thực cung đình Hàn Quốc
A. Các bữa ăn trong ngày
B. Vị trí, cách ngồi ăn
C. Cách sắp xếp bàn ăn
D. Nơi chuẩn bị và bộ phận phụ trách chế biến ẩm thực cung đình
E. Tiệc hoàng gia trong những dịp đặc biệt
III. Các món chủ yếu trong ẩm thực cung đình Hàn Quốc
A.주식류 - Món chính
B.찬품류- Món phụ
D.후식류 - Các món tráng miệng
C.저장발효음식- Các món ăn lên men
E.차와화채- Trà và Chè
Phần II : Nội Dung
I. Khái quát ẩm thực cung đình Hàn Quốc :
* Ẩm thực cung đình Hàn Quốc trong tiếng Hàn được gọi là kungjung umsik trong
suốt thời kì cận đại, ẩm thực trong hoàng cung đã phản ánh sự giàu có sang trọng của
người trị vì bán đảo Triều Tiên. Sự giàu có của hoàng tộc được chứng minh qua ví dụ
từ tận thời vương triều Silla, nơi mà một cái hồ nhân tạo (hồ Anapji ở Gyeongju), được
tạo nên với nhiều nhà lều và đại sảnh ở giữa với mục đích chính là tổ chức tiệc tùng -
giao lưu hay tăng mối hòa hảo với các thế lực địa phương và là con kênh bắc qua hồ
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
3
nhân tạo, Poseokjeong, được xây dựng nên với mục đích duy nhất là để các cốc rượu
trôi nổi trong khi làm thơ.
Hồ Anapji
Poseokjong
* Món ăn cung đình là sự kết tinh nghệ thuật nấu nướng của người Hàn Quốc, bao
gồm những nét đặc trưng từ những nơi hẻo lánh xa xôi nhất của đất nước. Sử dụng
những nguyên liệu tốt nhất của mỗi vùng, những món ăn đã phản ánh tính đa dạng của
Hàn Quốc. Vị Hoàng đế có 5 bữa ăn trong 1 ngày, trong đó 2 bữa chính gọi là
Surasang. Surasang được phục vụ với 12 món ăn khác nhau cùng với cơm, kimchi và
vài loại cháo.
Đã có một sự cân bằng về “âm” và “dương” trong những món ăn kèm được bày
theo một sự sắp xếp riêng biệt tùy theo hình dáng và màu sắc của các nguyên liệu. Các
món ăn được đựng trong những chiếc bát bằng bạc, màu của nó sẽ biến đổi nếu đồ ăn
bên trong có chứa bất cứ chất độc nào. Dưới đây là 2 món ăn phổ biến của ẩm thực
cung đình truyền thống:
- “Gujeolpan” (món gồm 9 phần) gồm 9 loại thức ăn từ thịt, rau, được thay đổi theo
mùa. Món ăn đựng trong 9 ngăn nhỏ của một cái khay, ăn chung với bánh tráng mỏng
được đặt ở trung tâm. Món ăn đẹp mắt này thường dùng để khai vị các bữa ăn chính.
Gujeolpan
- “Sam saek” món bánh gạo nếp là một thức quà truyền thống phổ biến của người
Hàn Quốc. Được làm từ những quả chà là của xứ Trung Hoa, hạt thông, mật ong và
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
4
bột gạo nếp; món tráng miệng dẻo dính này được yêu thích bởi vẻ ngoài cầu kì và còn
thường được dùng trong các ngày lễ.
Samsaek
Các món ăn cung đình Hàn Quốc luôn được chuẩn bị một cách công phu, với sự
chú trọng lớn tới từng chi tiết nhỏ. Những đầu bếp khéo léo đã làm nên những món ăn
đó từ những sản phẩm nông nghiệp và hải sản có chất lượng tốt nhất được mang đến từ
khắp mọi miền đất nước.
* Thức ăn trong cung đình không khác nhiều so với thức ăn ở ngoài cung bởi vì
chúng. Điểm khác biệt chính là các món ăn hoàng cung thì ít muối và gia vị hơn. Các
bữa ăn được nấu cho hoàng tộc cũng không thay đổi theo mùa giống như một bữa ăn
của người dân thường. Mỗi tháng, những vị quan đứng đầu của 8 tỉnh lần lượt được
diện kiến trong cung để giới thiệu những nguyên liệu đặc biệt của địa phương mình.
Điều này đã mang lại cho người làm bếp sự phân loại kĩ lưỡng các nguyên liệu để sử
dụng cho bữa ăn hoàng tộc.
* Đằng sau một bữa ăn được chuẩn bị cho một vị vua có những ý nghĩa đặc biệt.
Người dân thu hoạch vụ mùa, đánh bắt cá hay săn bắn thú và chỉ dâng lên vị vua của
họ những thứ tốt nhất mà họ thu hoạch được.
Thực phẩm được dâng lên đã phản ánh những nỗ lực lớn của người dân cũng như
những điều kiện sống của họ ở thời điểm đó. Bởi vậy, khi những thực phẩm đó được
chế biến và dâng lên vị vua, ông ta có thể thấu hiểu được cuộc sống của người dân và
những điều kiện thay đổi theo mùa mà không cần phải đi vi hành khắp cả đất nước.
II. Tìm hiểu về ẩm thực cung đình Hàn Quốc.
A. Các bữa ăn trong ngày
Ở thời Joseon thường có 5 bữa ăn được phục vụ trong cung trong 1 ngày, và những
tài liệu ghi chép chỉ ra rằng hình mẫu này đã tồn tại từ cổ xưa. Bữa chính là bữa với
đầy đủ các món, trong khi đó bữa ăn chiều và ăn đêm gồm những món ăn nhẹ hơn.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
5
Bữa ăn đầu tiên, mieumsang, được phục vụ vào lúc mặt trời mọc những ngày vua và
hoàng hậu không dùng thảo dược. Bữa ăn gồm có cháo (juk) được làm từ các nguyên
liệu như bào ngư (jeonbokjuk), gạo trắng (huinjuk), các loại nấm (beoseotjuk), hạt
thông (jatjuk) và vừng (kkaejuk). Các món ăn kèm thường có kimchi, nabak kimchi,
sò, tương đậu nành và nhiều thứ khác. Người ta nghĩ rằng cháo mang lại cho vua và
hoàng hậu sinh khí cho cả ngày.
Surasang là tên bữa chính trong ngày: Bữa trưa được phục vụ lúc 10h sáng và các
bữa tối vào khoảng từ 6 đến 7h. Bộ 3 bàn ăn (Surasang) thường được bày với 2 loại
cơm, 2 loại súp, 2 loại món hầm, một món thịt hấp, một nồi rau lẩu, 3 loại kimchi, 3
loại jang và 12 món ăn kèm, hay còn gọi là 12 cheop. Bữa ăn diễn ra ở trong suragan,
một phòng chỉ chuyên để dùng bữa, chỗ ngồi của vua hướng phía đông và hoàng hậu
hướng phía tây. Cách ngồi này cũng thể hiện sự hài hoà giữa “âm” và “dương”. Thuyết
âm dương ngũ hành của phương Đông cho rằng hướng Đông là đại diện cho tính
“dương” và hướng Tây là đại diện cho tính “âm”. Mỗi bữa ăn đều có cách bày bàn
riêng và được giám sát bởi người nữ hầu là sura sanggung. Những người này sẽ mở
nắp đậy của món ăn rồi dâng đến vua và hoàng hậu sau khi đã đảm bảo món ăn không
có độc.
Sơ đồ bày bàn ăn Surasang
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
6
Natgeotsang là tên bữa ăn nhẹ được phục vụ vào khoảng 2h chiều. Sáng sớm, một
tô cháo được dâng lên và nó được gọi là chojoban (bữa sáng sớm).
Ngoài bữa chính thì vào bữa ăn đêm, mì, thức ăn bổ dưỡng và các loại cháo
cũng được dâng lên. Các tài liệu ghi chép về bữa ăn hàng ngày trong cung thì hiếm
thấy hơn các tài liệu liên quan đến bữa tiệc trong cung đình. Tài liệu duy nhất còn sót
lại mà chúng ta có thể dùng để tìm hiểu về bữa ăn hàng ngày trong cung là ‘영조실록’.
B. Vị trí, cách ngồi ăn
Các thành viên trong gia đình hoàng tộc không ăn chung ở 1 bàn. Nếu có 2 người
cùng ăn trưa, họ ngồi ở những chiếc bàn riêng và chúng được đặt cạnh nhau. 3 chiếc
bàn được chuẩn bị cho mỗi người với tên gọi là : wonban, sowanban và chaeksangban.
C. Cách sắp xếp bàn ăn.
Surasang được phục vụ với 3 chiếc bàn và 1 nồi lẩu. Chiếc bàn tròn lớn nhất ở giữa
cao nhất là chiếc bàn chính để đặt các món chính: súp, hầm, các món ăn kèm và các
món ăn lên men. Chiếc bàn nhỏ ở góc trái cao hơn để đặt cơm đậu đỏ, canh bò ninh,
món tráng miệng, trà, bát và đĩa không. Nắp đậy các bát đĩa đựng món ăn cũng được
đặt ở bàn này. Chiếc bàn hình chữ nhật ở góc phải thấp hơn có trứng, dầu vừng, nhiều
loại rau sống và vài loại sốt. Nồi lẩu ở góc trái thấp hơn được làm nóng bằng than và
thường là món jeongol (lẩu) như sinseollo.
Surasang
Ở một bữa ăn dành cho vua, 12 món ăn kèm khác nhau được dọn ra. Tuy nhiên, số
đĩa món ăn đặt trên bàn thực tế lại nhiều hơn thế. Các đĩa thêm vào bao gồm 2 loại
cơm (cơm trắng không và cơm nấu độn với đậu đỏ), 2 loại súp, 3 loại kimchi (kimchi
cải thảo, kimchi củ cải và kimchi nước), 2 loại hầm (đậu xay hầm và cá muối hầm), 3
loại jang (tương đậu nành, tương khô, tương ớt) và một món hấp. Về nguyên tắc, các
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
7
nguyên liệu và phương thức nấu ăn không được chồng chéo lên nhau giữa các món ăn
được chuẩn bị cho surasang.
12 món ăn kèm đựng trong những chiếc đĩa nhỏ, gồm có 9 món khác nhau (rau đã
chế biến, rau tươi, cá hay thịt nướng, rau giấm, thịt cá khô, cá muối, rau chiên áp chảo
và những lát thịt bò luộc) và 3 món ăn kèm đặc biệt (trứng chần, sashimi, cá thịt bỏ lò
còn ấm). Surasang của ngày nay được truyền miệng lại từ những người hầu hạ trong
cung và những hậu duệ cuối triều đại Joseon, bởi vậy nó có thể không đại diện cho
toàn bộ thời kì Joseon.
D. Nơi chuẩn bị và bộ phận phụ trách chế biến ẩm thực cung đình.
Có rất nhiều cung nữ ở trong cung. Ở Hàn Quốc, một cung nữ được gọi là
gungnyeo, là từ viết tắt của gungjung yeogwan (người nữ quan trong cung). Thứ bậc
của các cung nữ rất đa dạng, từ một sanggung ở hạng thứ 5 đến một em gái naein 4-5
tuổi. Các cung nữ thì được phân chia thành sanggung và naein (còn gọi là nain). Khi
một nain bình thường phục vụ trên 15 năm, cô ấy sẽ được ban cho chiếc kẹp tóc trang
sức dành cho sanggung. Người ta thường gắn liền sanggung với sự cẩn thận và lão
luyện. Điều này có thể được lý giải bởi nhiều năm kinh nghiệm trong cung của họ.
Một cung nữ ở hạng sanggung được đối đãi đủ tốt để sống trong ngôi nhà riêng của cô
ấy với kẻ hầu người hạ. Tên gọi cho các cung nữ rất đa dạng tùy thuộc vào tuổi, thứ
hạng và vị trí. Các công việc và trách nhiệm được giao cho các cung nữ cũng có thứ
bậc. Các cung nữ làm công việc thêu thùa may vá và những cung nữ làm công việc
nấu ăn xếp hạng sau Jimil naein.
Cũng như các cung nữ khác, một sanggung nấu nướng thường ở độ tuổi trên 40 khi
mà cô ấy được tiến cử lên hạng sanggung. Khi đó, cô ấy đã là một đầu bếp tay nghề
cao với kinh nghiệm hơn 30 năm nấu ăn. Ở những dịp bình thường, họ sẽ chuẩn bị
thức ăn cho vua và hoàng hậu mỗi sang mỗi tối. Ở cuối triều đại Joseon, naein được
gửi tới khu bếp mặc chiếc áo choàng màu ngọc bích và váy màu xanh dương giống
như các cung nữ khác. Khi làm việc, họ sẽ xắn tay áo lên, mặc một chiếc áo choàng
nữa, chiếc này màu tím và không có đường viền, đeo chiếc tạp dề màu trắng.
Ở những cung điện riêng của vua và hoàng hậu, Sura được phục vụ. Nơi mà sura
được dọn ra gọi là suragan hay sojubang, nằm ở cách xa cung của họ. Bàn ăn và thức
ăn được chuẩn bị và rửa dọn ở toeseongan, một phòng để sắp xếp món ăn. Ở
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
8
sanggwabang (bếp làm đồ tráng miệng), rất nhiều loại món tráng miệng như trái cây
tươi, trái cây được chế biến, bánh, trà và cháo được chuẩn bị.
Trang phục của naein và sanggung
Cung đình ở cuối triều đại Joseon, trong những dịp bình thường, sura sẽ do các
sanggung được bổ nhiệm tới khu bếp chuẩn bị. Tuy nhiên, với những bữa tiệc đặc biệt,
các đầu bếp nam gọi là daeryeong suksu chuẩn bị thức ăn ở sukseolso, bếp được xây
dựng trong một gian bếp tạm. Do thức ăn cho bữa tiệc phải giết mổ cả một con bò và
nấu nó trong một chiếc nồi lớn, mà việc này thì quá sức đối với phụ nữ. Daeryeong
suksu, một đầu bếp đặc biệt cho những bữa tiệc, theo nghĩa đen là “những bàn tay tài
hoa đang chờ được hoàng cung trọng dụng”. Để trở thành một suksu, một người đã
phải theo dõi và học từ một suksu lão luyện trong vòng 10 năm. Có thể dễ dàng đoán
được họ trở nên tài giỏi và thành thạo đến mức nào.
E. Tiệc hoàng gia trong những dịp đặc biệt
Khi có những sự kiện trọng đại, phải huy động một nguồn nhân lực rất lớn để
chuẩn bị cho những bữa tiệc hoàng gia.
Những bữa tiệc như vậy thường được tổ chức vào những dịp như: sinh nhật lần thứ
16, 40, 50, 41 và 51 của vua, hoàng hậu hoặc hoàng thái hậu; khi phong một tước vị
mới; khi chỉ định chính thức hoàng thái tử; hôn lễ hay tiếp đón sứ giả nước ngoài…
Tiệc được chia làm các loại: jinyeon (yến tiệc đại sự), jinchan (yến tiệc trong nội
cung, nhỏ hơn jinyeon), jinjak (tiệc rượu dâng vua) và sujak (tiệc rượu ăn mừng). Khi
nhận được sự phê chuẩn của triều đình, một bộ phận được gọi là jinyeondogam sẽ
được thành lập. Đây là một bộ phận lâm thời có trách nhiệm chuẩn bị cho bữa tiệc
hoàng gia. Bộ phận này sẽ thảo luận cách thức tiến hành, mua những nguyên liệu cần
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
9
thiết và chuẩn bị nhiều hoạt động như nhảy múa, ca hát … Sự chuẩn bị này mất tới
nhiều tháng. Daeryeongsuksu, một đầu bếp nam chuyên về các món tiệc sẽ được mời
tới để chuẩn bị cho các món ăn.
Ở chính giữa của chiếc bàn được đặt trước nhà vua, thức ăn được xếp thành nhiều
chồng cao và ở đỉnh của mỗi chồng được trang trí cầu kì với nhiều loại hoa làm bằng
giấy, được gọi là sanghwa. Trong bữa ăn cung đình, thực đơn được gọi là changan
hoặc chanpumdanja. Chanpumdanja là một cuộn giấy có ghi tên các món có trong bữa,
được dùng cả ở trong những bữa tiệc và bữa ăn thường ngày trong cung đình.
Chanpumdanja
III. Các món chủ yếu trong ẩm thực cung đình Hàn Quốc
A. Món chính -주식류
(1) Sura (Cơm):
► Cơm trắng, cơm đậu đỏ:
Trong cung, loại cơm mà vua và hoàng hậu ăn được gọi là Sura. Thông thường có
hai loại cơm là cơm trắng và cơm đậu đỏ được dâng lên trong bữa ăn. Loại gạo dùng
để nấu Sura là loại gạo nhất phẩm được tuyển chọn từ các vùng của quốc gia và chỉ
dành để nấu cơm dâng lên cho vua và hoàng hậu. Cơm trắng chỉ được nấu từ gạo trắng
đơn thuần. Còn cơm đậu đỏ không phải là lấy gạo trộn với đậu đỏ rồi nấu lên mà
người ta luộc đậu đỏ lên rồi đổ nước vào nấu cùng cơm. Vì cơm đậu đỏ có màu như
ráng chiều nên còn được gọi là Hongban.
Cơm đậu đỏ Cơm ngũ
cốc
► Ogok Sura (Cơm ngũ cốc):
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
10
Gạo nếp, gạo dẻo, Chajo, đậu xanh và đậu đỏ trộn lẫn với nhau để nấu cơm ngũ cốc.
Theo quan niệm cũ thì ngày rằm tháng giêng là ngày ăn chay nên sẽ ăn cơm ngũ cốc
cùng với rau.
►Goldongban (Cơm trộn):
Bibimbap còn được gọi tên là bibim. Món cơm trộn trong cung được chế biến từ
nhiều loại rau củ và thịt đã được rang, trộn đều với cơm trong một cái bát lớn, ở trên
mặt đặt một quả trứng tráng, vài lát cá và rong biển chiên. Theo một nguồn tài liệu
khác thì trong cung, vào ngày cuối cùng của tháng Chạp, người ta phải ăn Bibimbap
trong bữa ăn cuối cùng của năm và món ăn đầu tiên được ăn trong năm mới là
Tteokguk. Điều này có ý nghĩa là không để những thức ăn thừa còn sót lại của năm cũ
sang năm mới. Người ta sẽ sử dụng những thức ăn còn thừa đó để làm Bibimbap.
Cơm trộn
(2) Juk, Mieum, Eungi (Các loại cháo) :
Juk, Mieum, Eungi được nấu hoàn toàn từ ngũ cốc và là loại thức ăn dạng cháo.
Trong cung Juk hay Eungi thường được dâng lên vào bữa sớm hoặc bữa sáng. Có rất
nhiều loại Juk, Mieum, Eungi khác nhau, dựa vào loại ngũ cốc và những nguyên liệu
đặc biệt nấu thành mà có tên khác nhau.
► Omija Eungi :
Nước quả Omija bỏ thêm mật ong rồi đun sôi, sau đó thêm bột đậu xanh vào.
Omija
►Sok Mieum:
Gạo nếp, táo ta, nhân sâm, hwangyul cho vào nước, đun kĩ rồi đổ vào bát. Có thể
cho thêm các loại dược thảo khác, là món ăn vừa giúp cho hoàng thể nhanh hồi phục
vừa giúp cho cơ thể khoẻ mạnh hơn.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
11
► Jat Juk (Cháo hạt thông):
Nghiền nát gạo đã được ngâm trước đó rồi cho vào nồi đun kĩ với hạt quả thông.
Cháo hạt
thôngCháo vừng
đen
► Haengin Juk (Cháo hạnh nhân):
Hạnh nhân bỏ vỏ, nghiền nát rồi nấu chung với gạo đã giã nhỏ.
► Heukimja Juk (Cháo vừng đen):
Vừng đen giã giập rồi nấu cùng với gạo đã giã nhỏ. Cháo vừng không chỉ được nấu
từ mỗi vừng đen mà người ta còn sử dụng cả vừng trắng. Từ ngày xưa, vừng đen đã
được biết đến với tác dụng giúp cho tóc đen và giữ độ ẩm cho tóc nên trong dân gian
cũng được sử dụng rộng rãi.
► Tarak Juk:
Là loại cháo nấu từ gạo ngâm nghiền nhỏ và sữa.
► Jangguk Juk:
Cháo trắng được đun sôi, sau đó thêm thịt bò, nấm thái sợi, gia vị thích hợp đã viên
thành những viên nhỏ, trộn đều và đun sôi.
Tarak
Juk
Jangguk Juk
(3) Guksu (Các loại mì)
Trong cung, Guksu thường có trên bàn tiệc hoặc trong bữa ăn thường ngày, vào
bữa trưa khi có khách đến, Guksu cũng được chuẩn bị một cách đơn giản để dâng lên.
Loại mì làm từ bột kiều mạch được sử dụng nhiều hơn loại mì làm từ bột mì.
► Jangguk Naengmyeon : (Mỳ lạnh với nước dùng từ tương)
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
12
Nước dùng đun sôi với thịt bò, sau đó thả mì vào trần, được thì đổ ra bát, xếp lên
trên thịt luộc cắt lát, gỏi, thịt viên, nấm, rau củ và trứng thái chỉ.
► Kimchiguk Naengmyeon: (Mỳ lạnh với nước kimchi muối)
Sườn bò ninh nhừ rồi cho củ cải vào đun vừa tới, chần mì rồi cho vào bát, trên đặt
thịt nguội, lê và kimchi.
► Guksu Bibim ( Mì trộn):
Đây là món ăn thường ăn vào mùa xuân, người ta trộn mì với thịt bò sống, thịt
nguội cắt lát, rau cần và nước sốt, sau đó xếp thịt viên, trứng thái rối và lê lên trên.
Jangguk Naengmyeon Mì trộn
► Myeon Sinseollo : (Nồi lẩu mỳ)
Thịt bắp bò, cải thảo, tôm, cuống rau cần, măng, trứng chiên thái chỉ xếp vào nồi
đun lẩu theo hình vòng cung rồi đổ nước luộc thịt vào đun sôi. Luộc mì và để riêng ra
một cái bát to, khi các nguyên liệu trong Sinseollo đã chín thì gắp vào bát và ăn cùng
với mì. Có vị mát trong.
Myeon Sinseollo On Myeon
► On Myeon : (Mỳ ấm nóng)
Nước ninh sườn bò nêm gia vị phù hợp, mì luộc chín rồi cho vào bát, trên đặt thịt
nướng hoặc thịt viên, trứng thái chỉ và một số nguyên liệu khác.
► Nan Myeon : (Mỳ trứng)
Nan Myeon được làm từ bột mì trộn với trứng và nước nên mềm và có màu vàng
nhạt. Vì là mì nước nên có thể trực tiếp cho vào nước dùng đun lên hoặc luộc rồi để
riêng ra bát như On Myeon, khi ăn thì thêm nước dùng vào.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
13
Nan Myeon Tomi Myeon
► Tomi Myeon: (Mỳ cá diêu hồng)
Chuẩn bị cá hấp hoặc các loại cá khác cùng với nước ninh xương bò và trang trí
bằng các nguyên liệu cắt lát hoặc thái chỉ giống như Sinseollo. Xếp xương bò ở dưới
nồi hầm, sau đó xếp cá nguyên con lên trên, viền xung quanh xếp các nguyên liệu đã
được thái chỉ theo hình vòng cung, trên mặt trang trí bằng hạt thông, quả óc chó và
bạch quả, sau đó cho nước dùng vào đun lên. Đun sôi một lúc rồi cho thêm rau cải cúc
và miến vào trần qua. Khi đun, thỉnh thoảng dùng dao rạch mình cá rồi rắc thêm muối
và hạt tiêu.
(4) Mandu, Tteokguk: (Há cảo và canh bánh tteok)
Mandu có thể dùng bằng cách cho vào nước dùng rồi đun sôi hoặc hầm nhừ. Vỏ
Mandu chủ yếu được làm từ bột mì, cũng có khi được làm từ bột kiều mạch.
►Jangguk Mandu: (Há cảo với nước dùng từ tương)
Kim chi cải bắp, thịt lợn, đậu phụ và một số nguyên liệu khác vừa đủ cho vào một
bánh bao nặn thành hình tròn.병시(餠匙) nặn thành hình bán nguyệt, nhẵn.
(조폭마누라), “Sóng thần ở Haeundae” (해운대),...đều có sức cạnh tranh mạnh mẽ với
phim Hollywood, phim Trung Quốc... và làm mưa làm gió tại các rạp chiếu phim trong
và ngoài Hàn Quốc.
Tất cả những kết quả đó đã góp phần tạo nên Hallyu (làn sóng Hàn Quốc) – một dấu
ấn của văn hóa Hàn Quốc thời kì hội nhập và phát triển. Thuật ngữ Hallyu còn bao gồm
một số lĩnh vực khác như: âm nhạc, thời trang, ẩm thực, du lịch...Hallyu đã giúp thương
hiệu “Hàn Quốc” nổi tiếng khắp thế giới, từ đó gián tiếp góp phần thúc đẩy nền kinh tế
Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ. Vậy Hallyu thực chất là gì? Sức ảnh hưởng của nó như
thế nào, tại sao nó lại có được sức mạnh lớn đến như vậy? Và điện ảnh đã có đóng góp gì
đối với thành công của Hallyu? Những câu hỏi đó thật khó đối với những sinh viên năm
thứ nhất như chúng tôi. Nhưng bằng chính tình yêu với điện ảnh Hàn Quốc, với đất nước
xinh đẹp này đã thôi thúc chúng tôi đi tìm lời giải đáp cho những câu hỏi ấy. Chính vì thế
chúng tôi đã quyết định chọn đề tài cho bài báo cáo khoa học là điện ảnh thời Hallyu.
Chúng tôi mong rằng bài báo cáo khoa học này không những giúp giải đáp thắc mắc của
chính bản thân mà còn giúp tăng cường thêm những kiến thức bổ ích về điện ảnh nói
chung và nền điện ảnh Hàn Quốc nói riêng – mối quan tâm của chúng tôi nói tiêng cũng
như của nhiều bạn trẻ nói chung.
Bài báo cáo không chỉ trả lời các câu hỏi đặt ra ở trên mà còn tập trung tìm hiểu về
điện ảnh Hàn Quốc qua một số giai đoạn phát triển, những đề tài trong điện ảnh Hàn
Quốc và giới thiệu sơ qua một vài bộ phim tiêu biểu để người đọc có được những hiểu
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
116
biết sâu hơn về nền điện ảnh Hàn Quốc – vốn ít được biết đến hơn so với các bộ phim
truyền hình. Trên cơ sở đó, chúng tôi muốn đưa ra một vài nhận xét cá nhân về những thế
mạnh cũng như những mặt hạn chế của điện ảnh Hàn Quốc, đồng thời tìm ra một số bài
học kinh nghiệm cho nền điện ảnh nước nhà.
Phần II: Giải quyết vấn đề
CHƯƠNG 1: Tìm hiểu chung về khái niệm Hallyu (한류_ KOREAN WAVE)
Năm 1997, phim truyền hình Hàn Quốc lần đầu tiên được trình chiếu tại Trung Quốc.
Giống như ở Việt Nam, phim ảnh cũng như âm nhạc, thời trang,…Hàn Quốc đã gây nên
một cơn sốt mạnh mẽ trong xã hội Trung Quốc, cuốn khán giả Trung Quốc vào “trào lưu
chuộng Hàn Quốc”. Họ hâm mộ các diễn viên, ca sĩ Hàn Quốc; thích dùng đồ Hàn Quốc;
bắt chước các kiểu trang phục, trang điểm theo phong cách Hàn Quốc, hứng thú với văn
hóa truyền thống Hàn Quốc,...Trước sức ảnh hưởng mạnh mẽ ấy, các nhà báo, nhà nghiên
cứu văn hóa Trung Quốc đã quan tâm tìm hiểu và gọi tên trào lưu xuất hiện từ cuối
những năm 1990 này bằng một thuật ngữ là Hàn Lưu, hay trong tiếng Hàn Quốc là
Hallyu (Hangeul: 한류, Hanja: 韓流, English: Korean Wave). Nếu hiểu theo nghĩa đen,
Hallyu có nghĩa là “Làn sóng Hàn Quốc”. “Làn sóng”có lẽ là hình ảnh phản ánh chính
xác nhất tầm ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Hàn Quốc đến các quốc gia, khu vực
khác: Đi đến đâu cuốn trôi đến đấy. Không chỉ gói gọn trong phim ảnh hay âm nhạc, khái
niệm Hallyu còn dần mở rộng trong rất nhiều lĩnh vực văn hóa, giải trí khác, ví dụ như
thời trang, du lịch, thể thao, ẩm thực, sản phẩm công nghệ cao, trò chơi điện tử... Làn
sóng này đã tấn công trước tiên vào khu vực châu Á, nơi người dân có thể tiếp nhận
những sản phẩm văn hóa Hàn Quốc dễ dàng hơn do có những nét tương đồng về lịch sử,
nhận thức, quan niệm văn hoá.
Không chỉ vậy, Hallyu đang dần lan toả tầm ảnh hưởng sang các châu lục khác.
Phim truyền hình “Nàng Dae Jang Geum” (대장금) không chỉ gây nên sốt trên toàn châu
Á mà còn rất thành công tại các nước châu Phi cũng như châu Âu. Một bộ phim truyền
hình khác là "Nấc thang lên thiên đường" (천국의계단) cũng đã thu được thắng lợi lớn
tại Hawaii khi được trình chiếu tại đây. Nền âm nhạc trẻ của Hàn Quốc cũng gây được sự
chú ý tại Mĩ và các nước châu Âu. Điển hình là ca sĩ Bi Rain được tạp chí “Time” danh
tiếng bình chọn là một trong 100 nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất thế giới trong năm 2006.
Nhóm nhạc thần tượng DBSG được ghi vào sách kỉ lục Guinness vì có số lượng fan đông
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
117
nhất thế giới. Được biết Ai Cập của Châu Phi và Uzbekistan của Trung Á sẽ là những địa
điểm mới nhất mà Hallyu dậy sóng.
Tuy nhiên, không phải ngẫu nhiên mà trào lưu này lại được phổ biến rộng rãi đến
như vậy. Hallyu thành công được như hiện nay trước hết là do sự đầu tư sáng suốt của
Chính phủ Hàn Quốc dành cho lĩnh vực văn hóa – giải trí. Từ năm 1971, để truyền bá và
nâng cao hình ảnh Hàn Quốc ở các nước khác, chính phủ đã thành lập “Viện Thông tin
hải ngoại”. “Mấy chục năm trước, các nước xâm lược bằng kinh tế, quân sự nhưng ngày
nay, cạnh tranh bằng văn hoá mới là quan trọng” - ngài viện trưởng Viện Thông tin hải
ngoại đã phát biểu như vậy trên báo “Lao Động Việt Nam” năm 2007. Bên cạnh đó, còn
là cả một quá trình chọn lọc, đầu tư, chăm chút cho hình ảnh Hàn Quốc trước khi đem
quảng bá đến các nước ban. Ví dụ như trong phim truyền hình, nhà sản xuất đầu tư kĩ
lưỡng về nội dung, hình thức để các tác phẩm có thể đến được với mọi đối tượng và phù
hợp với thị hiếu của khán giả.
Nhưng trong thời gian gần đây, Hallyu cũng đã bắt đầu có dấu ấn thoái trào. Đó là sự
thiếu sáng tạo về mặt ý tưởng, đi theo những lối mòn, quá chú trọng về hình thức, số
lượng, chiều theo thị hiếu của số đông khán giả mà làm suy giảm chất lượng các tác
phẩm nghệ thuật,…Nếu không kịp thời sửa đổi thì có lẽ cơn sóng Hallyu sẽ không còn
tồn tại được lâu nữa. Tuy nhiên chúng ta vẫn không thể phủ nhận những thành quả lớn
lao mà Hallyu đã đạt được trong thời gian qua. Hallyu đã tạo được một dấu ấn riêng
quảng bá thương hiệu Hàn Quốc năng động hiệu quả, trở thành hình mẫu cho các quốc
gia khác trong khu vực học tập và noi theo. Và Việt Nam hoàn toàn có thể làm nên một
trào lưu của riêng mình, dựa trên những kinh nghiệm học tập được từ Hàn Quốc, đồng
thời vẫn có thể giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. Đó là điều mà không chỉ những nhà làm
phim Việt Nam mong muốn mà đó cũng là mong muốn chung của toàn bộ đất nước Việt
Nam.
CHƯƠNG 2. Điện ảnh Hàn Quốc trước thời kỳ đổi mới (từ trước→1980)
Lịch sử điện ảnh Hàn Quốc trước kỳ thời đổi mới thể hiện qua các giai đoạn:
Thời
gianBối cảnh lịch sử Sự phát triển của điện ảnh
Trướ- Năm 1910 Nhật Bản
- Các hãng phim của Triều Tiên chủ yếu do
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
118
c- 1926 người Nhật điều hành. Phần lớn các bộ phim
trình chiếu được nhập từ châu Âu hoặc Mỹ.
- Điện ảnh nôi địa Triều Tiên gắn với ông chủ
của rạp “Dansung-sa” Park Sung-pil, người đã bỏ
tiền thực hiện phim Triều Tiên đầu tiên. Bộ phim
đó có lẽ là một chuyển thể của Xuân Hương
truyện (춘향전) được thực hiện vào năm 1921.
→ Điện ảnh chưa có nhiều khởi sắc.
1926
-1930
hoàn toàn thôn tính Triều
Tiên bằng “Hiệp ước sáp
nhập Nhật Bản - Triều Tiên”.
Dù vị Hoàng đế Triều Tiên
không ký kết vào văn bản này
nhưng trên thực tế Nhật vẫn
xâm lược và thôn tính Triều
Tiên.
1 thương gia người Nhật tên là Orajo Yodo đã
thành lập hãng phim Choson Kinema
Productions_hãng phim tiên phong của Hàn
Quốc thời kì này. Chính hãng phim này đã làm
phim “Arirang”(아리랑_1926)_bộphim đánh dấu
kỉ nguyên vàng của các bộ phim câm Triều Tiên.
Từ sau Arirang mà có tới 70 phim câm khác ra
đời.
→ Thời kỳ này được gọi là “Kỷ nguyên phim
câm”
1930
-1945
- Sự kiểm duyệt và đàn áp
ngày một ngặt nghèo của
Nhật khiến phim câm không
còn chỗ đứng.
- 1942, sau khi Thế chiến
thứ hai bùng nổ, việc sử dụng
tiếng Triều Tiên bị cấm tuyệt
đối trong điện ảnh.
- Số lượng phim ra đời trong thời gian này
giảm xuống còn 2 hay 3 phim/1 năm.
→ Nhiều tài năng của Triều Tiên rời sang làm
việc tại Thượng Hải_trung tâm điện ảnh của châu
Á thời đó.
- Bộ phim có tiếng đầu tiên của điện ảnh
Triều Tiên được sản xuất năm 1935, là một
chuyển thể khác của Xuân Hương truyện do Lee
Myeong Woo đạo diễn.
- Từ 1938, toàn bộ các phim sản xuất tại Triều
Tiên đều do người Nhật thực hiện.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
119
1945
-1955
- Sự đầu hàng vô điều
kiện của Nhật Bản.
- Sự sụp đổ của Đức- Phát
xít
→ sự phân chia Triều
Tiên thành hai vùng chiếm
đóng bắt đầu từ ngày 8 tháng
9 năm 1945.
+Hoa Kỳ chiếm phần
phía nam bán đảo (Hàn
Quốc).
+Liên Bang Xô viết
chiếm phía bắc vĩ tuyến
38(Triều Tiên).
- Chiến tranh Triều Tiên
bùng nổ(1950-1953).
- Công nghiệp điện ảnh Hàn Quốc phát triển
khá chậm chạp do chịu ảnh hưởng nặng nề của
chiến tranh, từ năm 1950 đến năm 1953 mỗi năm
chỉ có chừng 5 hoặc 6 bộ phim được sản xuất.
- Những bộ phim được lưu trữ thời gian trước
đó cũng lại bị chiến tranh phá hủy nhiều.
→ Đây là thời kỳ khá ảm đạm của điện ảnh
Triều Tiên.
1955
-1962
- Sau khi hiệp định đình
chiến được kí kết năm 1953,
tổng thống đầu tiên của Hàn
QuốcLeeSungMan(이승만)lê
n nhận chức và đã góp phần
khôi phục nền điện ảnh nước
này bằng việc miễn thuế cho
mọi bộ phim sản xuất trong
nước.
- Quá trình hồi phục và phát triển được đánh
dấu bằng một chuyển thể khác của Xuân Hương
truyện do Lee Kyu-hwan đạo diễn(이규환
감독_ 1955).
Bộ phim trong vòng 2 tháng nó đã thu hút
10% dân số Seoul đến xem (trên 200.000 người).
-1956 bộ phim Sijibganeun nal (시집가는날)
của Lee Byeong-il đã đem về cho Hàn quốc
những giải thưởng quốc tế đầu tiên
- 1959 sản lượng phim của nền điện ảnh Hàn
Quốc đã tăng gấp hơn 20 lần sản lượng trung
bình 10 năm trước đó.
-1961,“Hanyeo”(하녀)và“Obaltan”(오발탄)
ra đời và được đánh giá là 2 trong số những bộ
phim hay nhất trong lịch sử điện ảnh Hàn Quốc.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
120
→ Đây có thể coi là thời hoàng kim trong lịch
sử điện ảnh Hàn Quốc.
1962
-1979
- 1962,Bak Jeonghui lên
nắm chính quyền.
- Theo Luật điện ảnh năm
1963, một loạt các biện pháp
kiểm duyệt khắc nghiệt được
áp dụng đối với số lượng và
nội dung các phim sản xuất
trong nước.
- Điện ảnh cũng phải chịu sự cạnh tranh quyết
liệt với một loại hình giải trí mới_truyền hình.
- Năm 1979, lượng khán giả đến rạp phim
giảm chỉ còn 1/3 so với 10 năm trước đó (65 triệu
lượt người xem năm 1979 so với 173 triệu lượt
người xem năm 1969).
(Bảng được tổng kết từ “ Điện ảnh Triều Tiên” - http://www.wikipedia.org)
Qua một số giai đoạn điện ảnh Hàn Quốc nêu trên, chúng ta có thể thấy rõ sự phát
triển không đồng đều ở các giai đoạn, phát triển rồi sau đó lại gián đoạn. Các thành tựu
đạt được cũng chưa có gì đáng kể. Điện ảnh Hàn Quốc dường như vẫn còn rất xa lạ với
Thế giới. Một lí do lớn đã khiến nền điện ảnh này chưa thể phát triển mạnh mẽ chính là
chiến tranh. Nhưng đây mới là những bước khởi đầu và khởi đầu bao giờ cũng khó khăn.
Điện ảnh Hàn Quốc hứa hẹn còn nhiều đổi mới trong thời gian tiếp theo.
CHƯƠNG 3. Điện ảnh Hàn Quốc thời kỳ đổi mới (1980→ NAY)
A. Định nghĩa điện ảnh thời đổi mới
Để hiểu được những bước phát triển tiếp theo của điện ảnh Hàn Quốc thì đầu tiên ta
phải hiểu thế nào là điện ảnh thời đổi mới. Điện ảnh thời đổi mới đúng như tên gọi là thời
kỳ điện ảnh bắt đầu những bước chuyển mình lớn lao, đổi mới trên nhiều phương diện.
Đầu tiên là sự đổi mới về đề tài. Các đề tài trong phim đa dạng, phong phú hơn. Sau đó là
sự đổi mới về cách thức làm phim với nhiều kĩ xảo, kĩ thuật quay tiên tiến, hiện đại hơn.
Phim thời kì đổi mới được quảng bá một cách chuyên nghiệp hơn. Góp mặt vào bộ phim
không chỉ có những diễn viên chuyên nghiệp mà có cả những diễn viên nghiệp dư đến từ
các ngành nghề, lĩnh vực khác nhau…
Còn rất nhiều sự đổi mới trong nền điện ảnh Hàn Quốc nữa để nó có được bước
nhảy vọt kì diệu khiến cả thế giới phải ngưỡng mộ như ngày hôm nay. Bây giờ chúng ta
hãy cùng đi vào chi tiết từng thời kì, giai đoạn để thấy rõ sự đổi mới trong đó.
B. Điện ảnh Hàn Quốc giai đoạn 1980-1999
I. Bối cảnh lịch sử
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
121
Sau những biến động liên tiếp đầu những năm 1980 gồm vụ ám sát Tổng thống Bak
Jeong Hui, cuộc Đảo chính ngày 12 /12 và vụ thảm sát Gwangju, Hàn Quốc bắt đầu quá
trình dân chủ hóa đời sống chính trị và xã hội, trong đó có nền công nghiệp điện ảnh.
Năm 1988, có hai biến cố lớn ảnh hưởng đến điện ảnh Hàn Quốc:
Tổng thống Roh Tae Woo ban hành hiến pháp mới cho phép bãi bỏ luật kiểm
duyệt chính trị cho điện ảnh.Điều này giúp các đạo diễn bắt đầu có cơ hội khai thác
những đề tài gai góc trong xã hội và gần gũi với cuộc sống hơn.
Quyết định ngừng áp dụng hạn chế nhập phim nước ngoài. Điều này dẫn tới
sự cạnh tranh gay gắt giữa phim nội địa và phim Hollywood, phim Hồng Kông vốn
đang thống trị nền điện ảnh khu vực thời bấy giờ.
Ngoài ra, Thế Vận hội mùa hè 1988 tổ chức tại Seoul là bước ngoặt trong thời kỳ bắt
đầu hội nhập, thúc đẩy Hàn Quốc mở cửa. Khi đó, người ta dễ dàng đi học và du lịch
nước ngoài hơn. Các nghiên cứu sinh bắt đầu trở về nước và mang theo những ý tưởng
mới. Trong thập niên 1990, Hàn Quốc đón nhận nhiều đổi mới và du nhập văn hoá khá
đa dạng trên nhiều lĩnh vực như điện ảnh, âm nhạc, thời trang,…
Năm 1997, khủng hoảng tài chính châu Á bùng nổ và ảnh hưởng trực tiếp đến nền
kinh tế Hàn Quốc. Không chỉ là tiền tệ, chứng khoán, cuộc khủng hoảng còn ảnh hưởng
lớn đến các lĩnh vực khác như chính trị, văn hoá và đặc biệt là giải trí. Và dĩ nhiên điện
ảnh không nằm ngoài ảnh hưởng đó.
II. Sự phát triển điện ảnh
Sự đổi mới về chính trị khi Hàn Quốc hoàn toàn tự chủ đã thúc
đẩy điện ảnh Hàn Quốc phát triển rất nhiều.Thập niên 1980 chứng
kiến sự trở lại rạp chiếu phim của công chúng và sự công nhận của
quốc tế đối với điện ảnh Hàn Quốc mà cao điểm là giải thưởng
“Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất” dành cho Kang Su Yeon tại Liên
hoan phim Venice 1987. Đa số các nhà phê bình phim đều cho
rằng tên tuổi xuất sắc nhất trong thời kỳ này là đạo diễn Im Kwon
Taek. Ông được xem là đạo diễn nổi tiếng nhất Hàn Quốc khi phim Mandala ra đời
(만다라_1981). Bộ phim đã giành Giải thưởng lớn tại Liên hoan phim Hawaii. Đây cũng
là bộ phim Hàn Quốc đầu tiên tham gia các liên hoan phim lớn ở châu Âu. Bộ phim
Sopyonje (서편제_1993) của ông đã làm sống lại nghệ thuật nhạc kịch truyền thống Hàn
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
122
Quốc được gọi là Pansori. Đến nay Im Kwok Teak đã làm đạo diễn cho khoảng 100 phim
và vẫn giữ vị trí nhất định trong nền điện ảnh Hàn Quốc.
Mặc dù đã có được những thành công bước đầu nhưng điện ảnh Hàn Quốc lại phải
đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt đến từ phim Hollywood và phim Hông Kông hiện
đang trong điện ảnh khu vực thời bấy giờ. Phim Hollywood khi đó chiếm tới 75% doanh
thu các rạp chiếu phim trong cả nước. Năm 1993, phim Hàn Quốc chỉ chiếm 16% số
phim chiếu ở rạp. Để cứu vãn tình thế, chính phủ buộc các rạp hát phải chiếu phim nội
địa 106 ngày trong một năm nhưng tình hình vẫn không sáng sủa hơn. Đây có lẽ là một
điểm quyết định cứu vãn nền điện ảnh nội địa. Để thúc đẩy phim nội địa phát triển thì
chính phủ ban hành chính sách quy định về số ngày bắt buộc phải chiếu phim nội địa
trong 1 năm. Nếu như không thực hiện được đủ số ngày quy định thì rạp đó sẽ bị phạt.
Đứng trước tình hình đó, các rạp chiếu phim phải không ngừng quảng cáo, giảm giá vé
xem phim,…để thu hút được khán giả đến với các bộ phim nội địa. Trên lý thuyết là vậy
nhưng ở thời điểm hiện tại phim Hàn Quốc vẫn chưa đủ sức cạnh tranh với phim Mỹ thời
bấy giờ nên mặc dù quy định đó đã được ban hành nhưng dường như cũng không thu
được kết quả như mong đợi.
Vậy chúng ta tự đặt ra một câu hỏi: Liệu việc mở cửa cho Hollywood vào Hàn Quốc
có khiến điện ảnh Hàn Quốc bị ảnh hưởng và thụt lùi hay không? Vì trên thực tế phim
Hollywood đa dạng, hấp dẫn hơn, hợp với thị hiếu mới của người dân Hàn Quốc hơn.
Dĩ nhiên trước một đối thủ đáng gờm như vậy thì những ảnh hưởng, thiệt hại sẽ là
rất lớn nhưng điều đó chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn mà thôi. Các đạo diễn Hàn
Quốc nhờ các bộ phim của Hollywood đã rút ra được nhiều bài học.
- Thứ nhất: Nó cho các nhà làm phim và nhà đầu tư ở Hàn Quốc thấy được nguồn lợi
từ điện ảnh là lớn đến mức nào. Và đây chính là chìa khoá giúp điện ảnh Hàn Quốc phát
triển.
- Thứ hai: Trong quá trình tiếp xúc với nhiều phim Hollywood, các đạo diễn nhận ra
được nhiều thiếu sót trong vấn đề kĩ thuât làm phim, diễn xuất của diễn viên. Từ những
trải nghiêm đó, họ rút ra bài học quý giá cho bản thân để làm phim tốt hơn. Chính phủ
cũng nhận thức rõ điều đó nên đã có những đãi ngộ với điện ảnh như viện trợ nhiều tiền
trợ cấp hơn, đầu tư cho đạo diễn, diễn viên đi học tại Mỹ nhằm trau dồi kinh nghiêm, tạo
cơ hội học tập, tiếp thu nền văn minh của kinh đô điện ảnh Thế giới
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
123
- Thứ ba: Nó giúp phim Hàn Quốc không chỉ được trình chiếu tại thị truờng nội địa
mà còn xuất khẩu đi các nước khác trong khu vực và trên khắp thế giới. Không những ở
việc phân phối phim mà trong lĩnh vực quảng bá, pr cho phim, Hàn Quốc cũng đã học
được từ Hollywood rất nhiều.
Tóm lại việc phim Hollywood tràn vào Hàn Quốc là một điều tích cực, là một yếu tố
quan trọng làm nên thành công cho điện ảnh Hàn Quốc như ngày nay. Hollywood nói
một cách thân thương theo tiếng Hàn là Tiền bối “선배” của điện ảnh Hàn Quốc. Tuy
thời kì này điện ảnh Hàn Quốc chưa có sự khơi sắc đặc biệt nhưng có thể nói nó là một
bước đệm vững chắc, bước khởi đầu cho sự phát triển rực rỡ sau này của điện ảnh Hàn
Quốc thời kỳ đổi mới.
C.Giai đoạn 1999 đến nay_Sự nở rộ của điện ảnh Hàn Quốc
Sau một thời gian trưởng thành, đây là giai đoạn thích hợp nhất để điện ảnh Hàn Quốc
bùng nổ. Thời điểm cuối thế kỷ 20, điện ảnh thế giới đã phải nhìn Hàn Quốc với một con
mắt khác. Một thời gian không quá dài_ chỉ hơn 11 năm nhưng cũng đã đủ để tạo nên
một thương hiệu cho điện ảnh Hàn Quốc. Chúng ta hãy cùng nhau đi vào từng đề tài
trong phim điện ảnh Hàn Quốc để thấy rõ sự đổi mới trong đó.
Vào nửa những năm 90, các đạo diễn mới tích cực hoạt động trên kịch trường, tạo
nên một sự chuyển giao thế hệ trong nền điện ảnh Hàn Quốc. Các đạo diễn đã thành danh
những năm 70-80 lui về khâu chế tác, sản xuất hoặc thậm chí là rút khỏi kịch trường do
không bắt kịp không khí thời đại.
I. Thể loại
1. Phim chiến tranh
Tại sao chúng tôi lại đưa ra đề tài chiến tranh trong phim điện ảnh Hàn Quốc đầu
tiên? Như chúng ta đã biết Hàn Quốc và Triều Tiên trước đây là một nước thống nhất
nằm trên bán đảo Triều Tiên. Nhưng cuộc nội chiến Nam-Bắc Hàn đã chia cắt một đất
nước độc lập thành hai miền, hai nhà nước với hai chế độ khác nhau. Hàn Quốc chịu sự
quản lý của quân đội Mỹ và đi theo chế độ tư bản. Triều Tiên nằm dưới sự quản lý của
Nga và theo chế độ xã hội chủ nghĩa. Hai đất nước với hai chế độ khác nhau đã dẫn đến
rất nhiều mâu thuẫn và đỉnh điểm là chiến tranh Triều Tiên(1950-1953) đã gây nên
những tổn thất đau thương đến tận bây giờ vẫn chưa thể hàn gắn được.
Chính mâu thuẫn về chính trị sâu sắc đó đã khiến chiến tranh Nam-Bắc trở thành
một đề tài nhạy cảm trong điện ảnh cả hai nước. Nhưng thời đại đã thay đổi. Đất nước
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
124
dân chủ hơn, con người tụ do hơn. Hàn Quốc chấp nhận nhìn vào sự thật khắc nghiệt,
dám đương đầu với nhũng vấn đề nổi cộm của xã hội. Và minh chứng cho điều này là
hàng loạt những phim có đề tài chiến tranh ra đời và đã gặt hái được nhiều thành công.
“Shiri” (쉬리_1999)
Năm 1999 có thể nói là năm đột phá của nền điện ảnh Hàn Quốc với sự ra đời của
“Shiri”. Kinh phí làm “Shiri” lên tới 8,5 triệu USD, lớn nhất trong lịch sử điện ảnh Hàn
Quốc cho đến thời điểm đó, được hỗ trợ hầu hết bởi hãng Samsung.
Đạo diễn: Kang Je Kyu
Diễn viên: Han Suk Kyu, Choi Min Sik, Kim Yoon Jin và Song Kang Ho.
Nội dung: Một nữ điệp viên Bắc Hàn được đưa sang Seoul để tìm hiểu nội tình cơ
quan tình báo Hàn Quốc, chuẩn bị cho một kế hoạch bí mật gây
ra cuộc chiến giữa hai miền Nam Bắc nhằm thống nhất đất nước.
Nhưng rồi cô lại có tình cảm với một nhân viên tình báo của
Nam Hàn và dẫn đến nhiều sự kiện rắc rối diễn ra khi anh ta
điều tra về âm mưu mà cô gái đang thực hiện.
Doanh thu: “Shiri” đã thành công vang dội về mặt thương
mại khi bán được tới 2 triệu vé chỉ tính riêng ở Seoul và trở
thành bộ phim ăn khách nhất lịch sử điện ảnh Hàn Quốc thời bấy giờ, vượt qua các bộ
phim bom tấn nổi tiếng của Hollywood cùng thời như “Titanic” hay “Ma trận”. “Shiri”
được gọi với cái tên: "Con cá nhỏ đánh chìm tàu Titanic”.
Vậy tại sao “Shiri” lại thành công đến vậy, tại sao lại coi “Shiri” như 1 cột mốc cho
điện ảnh thời kỳ đổi mới?
- Thứ nhất: Nội dung hấp dẫn.
Nội dung phim nói về đề tài chiến tranh Nam-Bắc Triều Tiên_một đề tài mới mẻ
trong lịch sử điện ảnh Hàn Quốc. Phim đi theo thể loại hành động gay cấn của Mỹ với
những cảnh đấu súng ở Yeo-eui Do (Seoul) hay những cuộc rượt đuổi trên cánh đồng
Daeun chỉ có thể thấy trong phim Hollywood. Người xem ngạc nhiên, ngỡ như mình
đang xem 1 bộ phim hành động của Hollywood vậy. Tuy nhiên ẩn chứa sâu xa trong đó
là tình yêu sâu nặng mang đậm chất Hàn Quốc. Những cảnh hành động của bộ phim có
phần ít ỏi nhưng những trường đoạn tình cảm lại khiến vô cùng xúc động. Tình yêu được
mô tả trong phim không đơn thuần là tình yêu nam nữ mà là tình yêu giữa các điệp viên
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
125
của Nam và Bắc Triều Tiên, là tình yêu giữa những người Nam và Bắc Triều Tiên_
những người yêu nhau sâu nặng nhưng vì hoàn cảnh xã hội mà không đến được với nhau..
- Thứ hai: Quảng bá cho phim.
“Shiri” tạo được tiếng vang lớn một phần cũng nhờ điều này. “Shiri” thời bấy giờ đã
được trình chiếu ở khá nhiều rạp và đã sử dụng các chiêu quảng cáo rầm rộ. Đây cũng là
một lý do khiến người dân kéo đến rạp xem nhiều hơn. Điều này cho đến tận bây giờ nó
vẫn là nguyên tắc được áp dụng cho hầu hết các bộ phim, chính là bí quyết của thành
công của một bộ phim.
“The Brotherhood of War”(태극기휘날리며_2004)
Đạo diễn: Kang Je-gyu _cũng là đạo diễn của “Shiri”.
Diễn viên : Jang Dong Gun, Won Bin, Lee Eun Joo.
Nội dung: Hai anh em ruột Jin Tae và Jin Suk hết mực yêu thương đùm bọc lẫn nhau.
Khi Jin Suk bị quân cảnh bắt đi lính, Jin Tae cũng tham gia quân
đội Hàn Quốc chống quân Bắc Hàn .Jin Tae luôn xung phong đi
đầu và lập được nhiều chiến công nhằm xin chỉ huy cho em trai
được trở về nhà... Và cuối cùng anh cũng cũng làm được điều đó.
Yong Shin, người yêu của Jin Tae bị nhân dân quy kết là thân
Cộng sản. Yong Shin bị xử bắn. Jin Tae rất bất mãn và đã gia
nhập quân đội Bắc Hàn, trở thành 1 anh hùng của họ. Jin Suk sau
đó đã tình nguyện ra mặt trận để thức tỉnh anh trai. Trong một
trận đánh, hai anh em gặp lại nhau. Họ muốn cùng nhau chạy về nhà, nhưng cả hai lúc
này đã bị thương rất nặng, không thể cùng chạy trốn được. Jin Tae quyết định ở lại cản
đường quân Bắc Hàn cho em mình được sống.
Câu chuyện vô cùng ý nghĩa về tình anh em khiến người xem phải rơi nước mắt.
Người anh sẵn sàng hy sinh tất cả, kể cả tính mạng vì người em.Tình cảm đó thật sâu sắc
và đáng quý biết nhường nào. Hơn thế nữa, xem phim, khán giả còn thấy rõ được sự khốc
liệt chiến tranh, thấy những gì mà chiến tranh đã gây ra và đồng cảm, thấm thía nỗi đau
với những người đi trước.
Doanh thu: 11.011.482 lượt người xem. Bộ phim chỉ với vốn đầu tư 13 triệu USD
nhưng có thể đóng góp cho nền kinh tế Hàn Quốc giá trị ước đoán khoảng 423 triệu USD
(từ tiền vé bán và những hệ quả tích cực khác). Bộ phim hiện nay vẫn được coi là 1 trong
những bộ phim ăn khách nhất, hay nhất Hàn Quốc trong mọi thời đại.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
126
Giải thưởng:- "Phim hay nhất" và "Đạo diễn xuất sắc nhất" tại Liên hoan phim Châu
Á-Thái Bình Dương 2005 tổ chức tại thủ đô Kuala Lumpur-Malaysia đầu tháng 10/2005.
- Jang Dong Gun đã giành được giải “Nam diễn viên chính xuất sắc” tại LHP Rồng
Xanh (Hàn Quốc) năm 2004.
Ngoài ra còn có một số bộ phim nổi tiếng khác có thể kể đến như:
“Silmido”(실미도_2003) của đạo diễn Kang Woo Suk hé lộ những âm mưu chính
trị đen tối giữa Triều Tiên và Hàn Quốc.
“Joint Security Area” (공동경비구역_2000) của đạo diễn Chan Wook Park đề
cao tình bạn đẹp giữa hai người lính ở hai chí tuyến khác nhau Nam- Bắc Triều Tiên.
“Những con người thời ấy”(그때 그사람들_2005) của đạo diễn Lim Sang Soo
thể hiện chân thật những vụ Scandal của tổng thống Park Chung Hee…
Để kỉ niệm 60 năm chiến tranh Triều Tiên vào năm nay 2010 thì đang có rất nhiều
phim được bấm máy, không chỉ có điện ảnh mà truyền hình cũng sẽ tham gia tích cực
vào đề tài này.
* Điện ảnh: - Into the gunfire(포화속으로) của đạo diễn Lee Jae Han. Bộ phim là
cuộc chiến giữa một đội quân gồm 71 sinh viên Hàn Quốc và quân đội chính quy của Bắc
Triều Tiên.
* Truyền hình:- Road no.1(로드 넘버원_16 tập) của đạo diễn Lee Jang Soo. Phim
xoay quanh chủ đề tình bạn và tình yêu trong cuộc chiến tranh Triều Tiên.
- Chiến hữu(전우_ 20 tập) được làm lại từ phim truyền hình phát sóng trên KBS
những năm 1975-1977 kể câu chuyện tình bạn xảy ra trong cuộc chiến.
Các nhà điện ảnh dự đoán 2010 là năm của phim chiến tranh và cổ trang.
2. Phim tâm lí xã hội hài tình cảm
Cuộc sống của con người ngày càng bận rộn. Để xua tan những mệt mỏi hàng ngày,
họ cần nhiều sinh hoạt giải trí hơn. Đối với điện ảnh, những bộ phim với đề tài chiến
tranh căng thẳng không còn thích hợp nữa. Khán giả muốn được xem những bộ phim
mang tính giải trí nhiều hơn, nhẹ nhàng hơn, mang tính hài hước, thực tế hơn. Nắm bắt
nhanh chóng thị hiếu khán giả mà các nhà làm phim bằng tài năng,sự sáng tạo của mình
đã thực hiện ngay những bộ phim với đề tài tình cảm hài và đã tạo được những tác phẩm
tên tuổi.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
127
Cô nàng ngổ ngáo (엽기적인그녀_2001)
Đây là bộ phim mở đầu cho trào lưu phim tâm lý xã hội vốn là thế mạnh của điện ảnh
Hàn Quốc sau này.
Đạo diễn: Kwak Jae Yong.
Diễn viên: Chun Ji Huyn, Jun Ji Hyun.
Nôi dung: Gyun Woo là một sinh viên đại học vô vọng, sở thích của cậu là trêu trọc
các bạn gái, uống rượu cùng bạn bè và tránh xa mẹ mình càng
nhiều càng tốt. Sau đó cậu ta gặp một cô gái say rượu trên tầu điện
ngầm, người cứ luôn miệng gọi cậu là “honey”, ói trên đầu một
hành khách và bỏ đi, Gyun Woo bị kẹt trong một mối quan hệ mà
chưa bao giờ muốn có và cũng là mối quan hệ lạ lùng nhất trong
cuộc đời cậu. Tuy nhiên, cậu đã rơi vào mối quan hệ tình cảm với
cô gái bí ẩn này.
Phim được giới trẻ yêu thích bởi nó phản ánh rõ nét cuộc
sống giới trẻ ẩn chứa những điều vô cùng thú vị mà điện ảnh Hàn Quốc chưa hề đề cập
đến trước đây. Chính nội dung nhẹ nhàng, hài hước rất mới đã giúp “Cô nàng ngổ
ngáo”đạt được những thành công.
Doanh thu: thu hút 4,852,845 người xem_ 1 con số cũng khá ấn tượng trong thời điểm
bấy giờ. Phim được yêu thích không chỉ ở Hàn Quốc mà lan ra cả các nước Đông Á và
Đông Nam Á. Theo kết quả điều tra tại Trung Quốc thì “Cô nàng ngổ ngáo” đã đứng đầu
bảng xếp hạng những biểu tượng văn hóa ăn khách nhất của “xứ sở kim chi”. Hơn thế
nữa, phim còn được Mỹ và Nhật mua bản quyền và phiên bản Cô nàng ngổ ngáo của Mỹ
và Nhật đều mang tên nguyên tác “My Sassy Girl”.
Từ đó ta có thể thấy mức độ thành công lớn đến chừng nào của Cô nàng ngổ ngáo.Sự
ra đời của bộ phim được coi như bước đột phá, cột mốc quan trọng của điện ảnh Hàn
Quốc trong thể loại tình cảm hài.
Friends(친구_2001)
Đạo diễn: Kwak Kyung-taek .
Diễn viên: Yu Oh Sung ,Jang Dong Gun, Seo Tae Wha, Jung
Wo Hyun, Kim Bo Kyeong.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
128
Nội dung: Phim nói về 4 cuộc sống của 4 người bạn thân chơi với nhau từ thuở bé rồi
lớn lên mỗi người 1 hoàn cảnh nhưng họ vẫn luôn là những người bạn tốt của nhau.
Bộ phim không chỉ nêu lên tình bạn đẹp giũa 4 nhân vật trong phim và dường như
còn chứa một cái gì đó mong muốn và ý thức về một xã hội độc lập, tự chủ hơn của
những người dân Hàn Quốc trong thời kỳ loạn lạc. Sự thành công của bộ phim không chỉ
nằm ở nội dung nhân văn mà còn ở chính chất giọng địa phương Kyeongsang được sử
dụng trong phim. Nó làm cho các nhân vật chân thật hơn, gần gũi với khán giả hơn. Chất
giọng địa phương Kyeongsang chính là nét đặc trưng, sức lôi cuốn riêng của bộ phim.
Doanh thu: Bộ phim đã kéo được 8,134,500 khán giả đến rạp.
Giải thưởng: Tại LHP Châu Á-Thái Bình Dương 46,Yu Oh Sung và Jang Dong Gun
đoạt giải thưởng "Nam diễn viên xuất sắc nhất" và "Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất" .
Ngoài ra còn có một số phim khác khá nổi tiếng, thu hút được đông đảo lượng khán
giả tới rạp, có thể kể đến như:
My wife is Gangster(조폭마누라_2001) của đạo diễn Cho Jin Gyu nói về cô gái
giang hồ phải đứng giữa sự lựa chọn giữa một bên là hạnh phúc gia đình, một bên là tình
nghĩa với đàn em để chiến đấu với thế lực thù địch.
200 Pounds Beauty(미녀는 괴로워_2006) của đạo diễn Kim Yong Hwa là câu
chuyện của 1 cô gái có tài năng nhưng thân hình quá khổ, đem lòng yêu 1 chàng trai hào
hoa.
Speed Scandal(과속스캔들_2008) của đạo diễn Kang Hyung Cheol nói về câu
chuyện nghịch lý của một người đàn ông 30 tuổi phát hiện ra mình có cả con cả cháu.
3. Phim cổ trang
Những năm 1990 chứng kiến một sự đổi thay lớn trong đề tài phim của Hàn Quốc.
Bên cạnh những đề tài tâm lý xã hội làm mưa làm gió trong các bộ phim thì đề tài cổ
trang tuy xuất hiện sau nhưng cũng đã để lại những ấn tượng vô cùng sâu sắc trong lòng
khán giả. Bộ phim truyền hình : Nàng Dae Chang Kum (대장금_2003) chính là phát
súng đầu tiên thành công mở đầu cho sự phát triển của dòng phim này. Đối với làn sóng
Hallyu thì phim truyền hình cổ trang dường như đóng góp công sức lớn hơn rất nhiều so
với phim điện ảnh. Tuy nhiên chúng ta cũng không thể phủ định rằng phim điện ảnh cổ
trang cũng đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển chung đó.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
129
Vậy chúng ta đặt ra câu hỏi tại sao mà phim cổ trang Hàn Quốc lại phát triển và được
yêu thích không chỉ bởi người lớn mà cả những trẻ em, thanh thiếu niên đến như vậy?
Như ta đã biết phim cổ trang theo nguyên tắc là phải dựa theo những sự kiện có thật trong
lịch sử. Chính vì thế đôi khi thể loại phim này khá cứng nhắc gây nhàm chán cho người
xem. Nắm bắt được điều này các nhà làm phim đã chọn con đường “bình dân hoá” các
nhân vật chính trong phim, họ đều xuất thân dân dã, không phải “con vua cháu quan” nên
các câu chuyện xung quanh họ sẽ phong phú, nhiều màu sắc hơn.Và thực tế đã chứng
minh được kết quả.
King And The Clown (왕의남자_2005)
Đây có thể nói là bộ phim gây được nhiều tiếng vang nhất trong thể loại cổ trang của
điện ảnh Hàn Quốc. Nói là phim cổ trang nhưng “King And The Clown” lại chỉ lấy bối
cảnh xưa để nói về một đề tài khá nhạy cảm, khá thời đại không chỉ ở Hàn Quốc mà trên
Thế giới, đó là vấn đề đồng tính. Đây có lẽ là nét phá cách, lôi kéo được sự chú ý của
khán giả.
Đạo diễn: Lee Joon ik.
Diễn viên: Gam Wu Seong, Jeong Jin Yeong, Kang Seong
Yeon, Lee Jun Ki.
Nội dung: Bộ phim xoay quanh mối tình tay ba giữa nhà vua
Yonsan- vị vua nổi tiếng tàn bạo trong lịch sử phong kiến Triều
Tiên, chàng hề Gong Gil có thân hình mảnh mai và chàng hề
Jang Saeng. Hai anh chuyên làm trò vui để kiếm tiền. Họ nghĩ ra cách mang chuyện cung
cấm dâm đãng của nhà vua Yonsan và sủng hậu Nok Su ra làm trò cười. Vì thế, họ bị bắt
vào cung và chuẩn bị mang đi xử trảm, song với tài trí thông minh, chàng hề Jang Saeng
đã giúp cả hai thoát khỏi tội chết. Jang Saeng xin với quan quân cho họ được diễn trò cho
vua xem. Không ngờ, khi xem những trò dung tục đó, vua và hoàng hậu lại rất vui..Cũng
từ đây, nảy sinh mối tình cảm đặc biệt giữa nhà vua và chàng hề Gong Gil. Những cuộc
tranh giành quyền lực đẫm máu trong cung, những đêm vui thác loạn, sự bạo ngược độc
đoán của vị vua đã khiến hai anh hề nhận ra cung điện không phải là nơi giành cho họ,
nhưng tất cả đã quá muộn.
Bộ phim hấp dẫn ở chỗ nó đề cập đến một vấn đề khá nhạy cảm trong xã hội, đó là
vấn đề đồng tính. Bên cạnh tiếng cười sảng khoái với những trò vui của hai anh hề thì lại
là một sự đau xót về một xã hội dưới sự cai trị của nhà vua đồi bại.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
130
Doanh thu: phim có kinh phí chỉ 5 triệu USD nhưng đã thu về hơn 70 triệu USD.
Theo thống kê, trong vòng một tháng sau khi công chiếu ,cứ bốn người sống ở Hàn Quốc
thì có một người đã vào rạp để thưởng thức bộ phim này.
Giải thưởng: “King And The Clown” nhận được rất nhiều giải thưởng từ liên hoan
phim trong nước: LHP Daejong lần 43, LHP Giải thưởng nghệ thuật Baeksang năm 2006,
LHP Chunsa 2006, Giải thưởng Điện ảnh Hàn Quốc năm 2006, Giải thưởng Rồng Xanh
năm 2006 ,Điện ảnh thế giới Cape Town Festival (CTWCF) năm 2006, LH Du Film
Asiatique De Deauville năm 2007 tại Pháp ở rất nhiều hạng mục.
4. Phim hành động
Nói đến phim Hàn Quốc thì thật là thiếu sót nếu không nói đến thể loại phim hành
động. Tuy không đuợc nổi bật như phim chiến tranh, tâm lý xã hội hay cổ trang nhưng
hành động Hàn Quốc cũng đang dần đổi mới,chứng tỏ ưu thế của nó trong nền điện ảnh
nước nhà.
Memories of Murder (살인의추억_2003)
Có thể nói đây là bộ phim hành động hiếm hoi không những nhận được sự yêu thích
nồng nhiệt từ phía khán giả mà còn được đánh gía cao về mặt nội dung từ giới phê bình
điện ảnh.
Đạo diễn: Bong Joon-ho.
Diễn viên:Song Kang Ho, Kim Sang Kyung, Kim Roe Ha, Park Hae Il, Byeon Hee
Bong.
Nội dung: Năm 1986, hai xác người phụ nữ được phát hiện ở thị trấn Gyunggi. Cả hai
đều bị cưỡng hiếp rồi bị bóp cổ cho đến chết với những hiện
trường và cách thức gây án giống hệt nhau. Đây là lần đầu tiên
trong lịch sử, cảnh sát Hàn Quốc phải đối mặt với một vụ án giết
người hàng loạt. Thám tử Park Doo Man được giao nhiệm vụ phải
tìm ra thủ phạm song cùng với người phụ tá thích dùng tay chân
hơn là đầu óc. Sau đó có khi Seo Tae Yoon, một cảnh sát chuyên
nghiệp từ Seoul xung phong chuyển về vùng quê này để gỡ rối cho
vụ án nhưng mọi việc lại càng trở lên tồi tề…
“Memories of Murder” không đơn giản là một bộ phim hình sự thuần túy. Nó không
tập trung vào câu hỏi “Ai là kẻ sát nhân?” mà muốn miêu tả quá trình điều tra vụ án,
những buồn vui mà những người tham gia điều tra vụ án phải trải qua trong quãng thời
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
131
gian ấy. Và trên hết bộ phim đã lột tả được hình ảnh của một vùng đồng quê Hàn Quốc
còn lạc hậu với cảm giác sợ hãi bao trùm lên khắp ngôi làng khi vụ án diễn ra.
Doanh thu: bộ phim đã thu hút đuợc 5.101.645 lượt người xem, cũng là bộ phim
đứng trong hàng top những phim ăn khách nhất Hàn Quốc.
Giải thuởng:. - Tại LHP Grand Bell Award năm 2003 ở Hàn Quốc, bộ phim giành
được giải bộ phim xuất sắc nhất, Bong Joon Ho và Song Kang Ho được nhận giải “Đạo
diễn xuất sắc nhất”và “Diễn viên chính xuất sắc nhất:
- Tại LHP quốc tế San Sebastian, đạo diễn Bong Joon Ho giành giải “Đạo diễn xuất
sắc nhất”.
- Bộ phim cũng được trình chiếu ở nhiều liên hoan phim quốc tế: LHP Cannes, LHP
quốc tế Hawaii, LHP quốc tế London, LHP quốc tế Tokyo.
Ngoài ra nhắc đến phim hành động ta không thể không nhắc đến các bộ phim:
Public Enemy 1-1 (강철중:공공의적 _ 2008) của đạo diễn Kang Woo Suk. Bộ
phim xoay quanh sự chiến đấu của một cảnh sát nghèo_ một cảnh sát đã chán nghề khi
những người tôi phạm anh bắt giờ đây đều làm ăn khấm khá và đặc biệt là tên trùm khét
tiếng chuyên đào tạo các cậu bé làm việc để làm việc phi pháp cho hắn. Anh quyết tâm
bắt giữ tên trùm này bằng được.
Gangster High (폭력써클 _ 2006) – đạo diễn Park Ki-hyeong. Bộ phim nói về
Sang-ho và các bạn của mình, Jae Gu và Chang Bae, thành lập một CLB bóng đá nam tên
là “Tigers”. Sang Ho gặp được Su Hee là người hoàn toàn trái ngược với mình. Sự khác
biệt giữa hai người lại kéo họ lại với nhau. Nhưng Su-hee lại thuộc về Jong-suk, thủ lĩnh
của một nhóm găngstơ tự gọi mình là “T&T”. Nhanh chóng sau đó, "Tigers" rơi vào ẩu
đả với T&T. Khi bạn bè của Sang-ho bị thương trầm trọng, Sang-ho đã đưa ra một quyết
định mà anh không thể sửa chữa.
5.Phim khoa học viễn tưởng
Những bộ phim viễn tưởng thường được biết đến ở những nền điện ảnh giàu có và
phát triển như Mỹ, Anh,…Để làm được thể loại phim viễn tưởng đòi hỏi vốn đầu tư rất
lớn, kĩ xảo điện ảnh chuyên nghiệp, có trường quay riêng. Chính vì vậy mà Hàn Quốc
chưa đủ sức làm những bộ phim hoành tráng như thế này ở thời kì trước. Nhưng khi xã
hội phát triển, nền điện ảnh đã có những bước tiến nhất định thì Hàn Quốc đã bắt đầu làm
phim viễn tưởng. Và những thử nghiệm mới mẻ trong thể loại phim viễn tưởng đã một
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
132
lần nữa giúp điện ảnh Hàn Quốc củng cố được vị trí đối với khán giả trong nước cũng
như quốc tế.
The Host (괴물_2006)
Đây là bộ phim viễn tưởng hiếm hoi không những nhận
được sự yêu thích của khán giả mà còn được các nhà phê bình
đánh giá cao về mặt nội dung.
Đạodiễn: BongJoon-Ho
Diễn viên : Song Kang-ho, Byeon Hee-bong, Park Hae-il, Bae
Doo-na, Ko Ah-sung
Nội dung: Năm 2000, một cơ sở nghiên cứu hóa chất của
Mỹ đặt tại Hàn Quốc đã tiến hành thải một số lượng hóa chất xuống cống, bất chấp việc
những chất thải này sẽ chảy ra sông Hàn. Sáu năm sau đó, người dân Hàn Quốc vẫn ung
dung sống bên dòng sông Hàn êm đềm mà không hề biết rằng một “Thảm hoạ biết đi”
sắp ập đến. Một con quái vật đang âm thầm sinh trưởng trong lòng sông và khi trưởng
thành, nó bắt đầu tìm kiếm thức ăn.
The Host không chỉ hấp dẫn người xem bởi kỹ xảo tuyệt vời mà ý chí, sự quyết tâm
và tình yêu thương của những thành viên trong một gia đình nghèo của Hàn Quốc trong
cuộc chiến với con quái vật để tìm lại đứa cháu yêu cũng khiến cho khán giả phải xúc
động. Bộ phim còn đặt ra 1 vấn đề cấp thiết hiện nay là việc phải bảo vệ môi trường. Nếu
không, trong tương lai, con người trên Trái đất sẽ phải đối mặt với những thảm hoạ khôn
lường, có thể sẽ còn ghê gớm hơn cả con quái vật này rất rất nhiều lần.
Doanh thu: Sau 3 tuần trình chiếu tại Mỹ đã thu về 1 triệu đô la. Phim có tới
13,019,740 người xem đứng vị trí đầu tiên trong top những bộ phim ăn khách nhất Hàn
Quốc.
Giải thưởng: Bộ phim nhận tổng cộng 18 giải thưởng tại các liên hoan phim: Giải
thưởng điện ảnh châu Á lần 1, LHP châu Á- Thái Bình dương, Giải thưởng Nghệ thuật
PaekSang, Giải thưởng Rồng Xanh, Fantasporto (Giải thưởng Điện ảnh Quốc tế Fantasy),
Grand Bell Award _Hàn Quốc, LHP quốc tế Sitges – Catalonian.
D-War (디워_2007)
D-War được xây dựng dựa trên một truyền thuyết của Hàn Quốc về loài rắn Buraki,
nhưng lại được quay hoàn toàn tại Los Angeles cùng sự góp mặt của các diễn viên Mỹ.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
133
Đạodiễn:ShimHyungRae.
Diễn viên :Jason Behr, Amanda Brooks, Robert Forster.
Nội dung : Nhân vật trung tâm của câu chuyện là phóng viên Ethan Kendrick (Jason
Behr), anh có nhiệm vụ phải điều tra một vụ thảm sát ở Los Angeles và phát hiện ra rằng,
cứ 500 năm, con rồng huyền thoại Buraki lại sống dậy và
đe dọa thế giới. Nhiệm vụ của Ethan chính là giải cứu
Sarah (Amanda Brooks), người có vai trò quan trọng trọng
việc giữ quả trứng rồng Buraki.
Bộ phim tuy không được đánh giá cao về nội dung từ
các nhà phê bình điện ảnh nhưng kĩ xảo tuyệt vời, hành
động gay cấn không thua kém gì một siêu phẩm Mỹ cũng đã thu hút được tới 8,420,000
khán giả tới rạp. Đây cũng là một con số mà nhiều bộ phim mong muốn.
6. Phim kinh dị
Chưa được nhắc tới nhiều nhưng phim kinh dị Hàn Quốc cũng được điện ảnh nước
này chú trọng phát triển. Theo thời gian số lượng cũng như chất lượng phim kinh dị Hàn
Quốc ngày càng cải thiện, thu hút được sự quan tâm của khán giả.
A Tale of Two Sisters(장화,홍련_2003)
Kịch bản dựa trên 1 truyền thuyết từ thời Joseon với tựa là
“Rose and Lotus” và đã từng được chuyển thể thành phim vào các
năm 1956, 1962, 1972.
Đạo diễn : Kim Jee Woon.
Diễn viên: Im Soo Jung, Moon Geun Yong, Yeom Jeong Ah,
Kim Kap Su.
Nội dung: Sau một thời gian dài vắng mặt, hai chị Su Mi và Su Yeon quay trở về ngôi
nhà lớn của gia đình ở quê hương. Tại đây, họ gặp lại người mẹ kế, một phụ nữ với thái
độ cư xử lạ lùng khiến cho cô em sợ chết khiếp, một ông bố yếu đuối và một bóng ma bí
ẩn…
Doanh thu: Bộ phim thu hút 2 triệu lượt khán giả tới rạp, một kỷ lục khó tin đối với
một bộ phim kinh dị gắn mác Hàn Quốc. Đây là phim kinh dị Hàn Quốc đầu tiên được
công chiếu ở Mỹ và đã đạt được doanh thu 72,541$. Hãng sản xuất Dreamworks cũng đã
mua bản quyền để dựng lại phim với giá 1 triệu đôla .
Giải thưởng:
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
134
- Tại International Fantasy Film Award (Fantasporto) năm 2004, bộ phim giành được
Giải phim hay nhất.
- Tại LHP Daejong lần thứ 41 năm 2004, Moon Geun Young đã giành được giải
thưởng Nữ diễn viên trẻ triển vọng.
- Tại LHP Quốc tế Pusan 2003, Im Soo Jung giành được giải nữ diễn viên mới xuất
sắc nhất.
Theo Korea.net, “A Tale of Two Sisters” là 1 trong những phim kinh dị thành công
nhất cho đến nay.Bộ phim đã mở đường cho trào lưu phim kinh dị Hàn Quốc và đã từng
được đánh giá là tác phẩm kinh dị Châu Á “kinh điển”. Nối tiếp thành công của phim,
các nhà sản xuất không ngừng khai thác đề tài hấp dẫn này và đã cho ra đời nhiều tác
phẩm mang đến nỗi ám ảnh cho khán giả.
Một số bộ phim kinh dị khác cũng rất đáng xem: Phone (폰_2002), Wising stairs
(여우계단_2003), The red shoes (홍분신_2005)…
II. Đánh giá chung
Dưới đây là Top 15 phim điện ảnh ăn khách nhất Hàn Quốc tính đến tháng 2/2009
(nguồn iuphimhan.com).
S
TTTên phim
Năm
ra đờiĐề tài Đạo diễn
Lượng
người xem
1The Host
(괴물)2006
Khoa
học viễn
tưởng
Bong Joon Ho13,019,7
40
2
The King
and The Clown
(왕의남자)
2005 Cổ trang Lee Joon Ik12,302,8
31
3
The
brotherhood of
War (태극기
휘날리며)
2004Chiến
tranhKang Je Gyu
11,746,1
35
4Silmido
(실미도)2004
Chiến
tranh
Kang
WooSeok
11,074,0
00
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
135
5 D-War(디워) 2007
Khoa
học viễn
tưởng
Shim Hyung
Rae
8,420,00
0
6
Speed
Scandal
(과속스캔들
)
2008Tâm lỹ
xã hội
Kang Hyung
Heo
8,156,07
2
7Friends(친구
)2001
Tâm lỹ
xã hội
Kwak Kyung
Taek
8,134,50
0
8
Welcome To
Dongmakgol
(웰컴투동막
골)
2005Chiến
tranh - Hài
Park Kwang
Hyun
8,008,62
2
9
May 18
(화려한
휴가)
2007Tâm lỹ
xã hộiKim Ji Hoon
7,280,00
0
1
0
The Good,
The Bad, The
Weird
(좋은놈,
나쁜놈,이상한
놈)
2008Hành
độngKim Ji Woon
7,038,64
2
1
1
Tazza: The
High Rollers
(타짜)
2006Tâm lỹ
xã hội
Choi Dong
Hoon
6,847,77
7
1
2
200 Pounds
Beauty
(미녀는괴로워)
2006Tâm lỹ
xã hộiKim Jong Wa
6,619,49
8
1
3Shiri (쉬리) 1999
Chiến
tranhKang Je Gyu
6,210,00
0
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
136
1
4
My Boss, My
Teacher
(투사부일체
)
2006Tâm lỹ
xã hội hài
Kim Dong
Won
6,105,43
1
1
5
Joint
Security Area
(공동경비구역)
2000Chiến
tranh
Park Chan
Wook
5,830,00
0
Nhìn vào bảng xếp loại này cũng như những phân tích ở trên chúng ta có được một số
nhận xét như sau.
Trong thời kỳ điện ảnh đổi mới đã có rất nhiều thể loại phim ra đời. Những đề tài của
các bộ phim cũng rất mới lạ, đột phá. Đây là thời kì nở rộ của phim Hàn Quốc không chỉ
là điện ảnh mà cả truyền hình, đóng góp cho làn sóng Hallyu đang phát triển ngày càng
mạnh mẽ trên toàn thế giới.
Đề tài tâm lý tình cảm xã hội có lẽ là đề tài chính nắm giữ điện ảnh Hàn Quốc thời kì
này và cho đến tận bây giờ. Hàng năm có rất nhiều bộ phim khai thác đề tài này ra đời
nhưng vẫn luôn nhận được sự đón nhận của khán giả.
Cuộc sống ngày càng phát triển. Con người ta giờ đây không chỉ muốn xem những bộ
phim giải trí thông mà dường như khẩu vị của người xem có vẻ khắt khe hơn. Những bộ
phim hấp dẫn, thu hút được nhiều khán giả thì chắc chắn phải có nội dung hay, nhân văn,
ý nghĩa chứ không đơn thuần là sự giải trí, xem rồi có thể quên ngay. Điều này được
minh chứng rõ ràng bằng bảng thống kê ở trên. Những bộ phim đứng ở top đầu đều là
những phim kinh điển, có thể có hoặc không được đầu tư nhiều về kinh phí nhưng lại có
nội dung nhân văn sâu sắc, ý nghĩa, được đánh giá cao từ phía các nhà phê bình và đều
giành được những giải thưởng rất cao tại các liên hoan phim trong và ngoài nước.
Nhìn vào bảng thống kê ta cũng có thể thấy sự cạnh tranh ác liệt giữa phim chiến
tranh và phim tâm lý xã hội. Trong top 15 phim ăn khách nhất, phim chiến tranh chiếm 5
phim và tâm lỹ xã hội chiếm 6. Từ đó cho thấy tình cảm của khán giả giành cho phim
chiến tranh vẫn là rất lớn. Phim chiến tranh tuy ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay nhưng lại
được đầu tư kĩ lưỡng và rất chất lượng. Xem phim, khán giả biết được nhiều hơn về
những sự kiện trong lịch sử mà không được tận mắt chứng kiến, thấm thía nỗi đau của
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
137
những người dân thời bấy giờ, thêm khâm phục những người đi trước về sự dũng cảm,
lạc quan, tình yêu cao cả của họ với gia đinh, bạn bè, đất nước.
Trong thời gian tới, chắc chắn chúng ta sẽ tiếp tục được chứng kiến những bước nhảy
vọt của điện ảnh Hàn Quốc.
III. Nguyên nhân thành công của điện ảnh Hàn Quốc
Nền điện ảnh Hàn Quốc ra đời từ những năm đầu thế kỉ 19 nhưng chỉ mới thực sự
tạo được tên tuổi trong những năm trở lại đây. Đạo diễn Kim Sang Wook, giám đốc trung
tâm văn hoá Hàn Quốc tại Việt Nam đã nói “Chúng tôi đã phải vất vả bò từ đáy giếng lên
miệng giếng” để diễn tả quá trình phát triển của điện ảnh Hàn Quốc. Vậy nguyên nhân
nào đã giúp điện ảnh Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ và có những thành quả rực rỡ đến
vậy?
1. Yếu tố chủ quan
Nguồn kịch bản phong phú
Kịch bản là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành bại của 1 bộ phim. Dù bộ
phim có đạo diễn, diễn viên nổi tiếng đến đâu, tiền đầu tư nhiều và ngoại cảnh đẹp đến
đâu mà kịch bản không hấp dẫn thì bộ phim đó cũng bị coi là không thành công. Và điện
ảnh Hàn Quốc đã từng bước khắc phục được điều đó. Thực tế, các biên kịch Hàn Quốc
dường như không bao giờ cạn nguồn sáng tạo vì họ biết khai thác triệt để mọi ngóc ngách
của cuộc sống, của diễn biến tâm lý và sự dằn vặt trong suy nghĩ của nhân vật, khiến
người xem phải suy ngẫm, dõi theo từng cảnh đời trên phim.
Phim Hàn Quốc không chỉ hấp dẫn ở thể loại phim tâm lý tình cảm lãng mạn mà còn
lôi cuốn khán giả ở nhiều thể loại phim khác nhau. Thể loại phim Hàn Quốc khá đa dạng
và không đi sâu vào bất cứ một lĩnh vực nào. Họ nhanh nhạy trong việc đi theo điện ảnh
Mỹ làm phim đa thể loại để tránh tâm lý nhàm chán cho khán giả. Hành động, tâm lý,
lãng mạn, hài hước, học đường, giả tưởng, lịch sử, kinh dị, hình sự, găng tơ… hầu như
đều được các nhà làm phim thể nghiệm khá thành công.
Kỹ thuật làm phim
Kỹ thuật quay phim cẩn thận, trau chuốt. Phải thừa nhận phim Hàn rất biết tận dụng
cảnh đẹp thiên nhiên, làm tăng hiệu quả truyền tải của phim. Những cảnh thể hiện diễn
biến tâm lý phức tạp bao giờ cũng được lồng ghép trong nền nhạc du dương. Lời thoại
luôn dừng ở mức độ vừa phải, nhường chỗ cho khoảng lặng để thiên nhiên lên tiếng. Một
tác phẩm điện ảnh Hàn Quốc có thể hội tụ được tất cả các lĩnh vực văn hoá khác trong
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
138
Hallyu, quảng bá hình ảnh đất nước Hàn Quốc đến với thế giới. Điện ảnh Hàn Quốc luôn
tận dụng để quảng bá hình ảnh đất nước: trang phục truyền thống Hanbok, các món ăn
truyền thống: kimbap, kimchi,…ngoại cảnh đều là những cảnh đẹp trên đất nước. Có lẽ
những ấn tượng về điện ảnh Hàn Quốc sẽ không sâu đậm đến vậy nếu không có sự hoà
hợp giữa các thành phần sáng tạo, hỗ trợ cho nhau để cùng toả sáng. Những khuôn hình
đẹp, trau chuốt có chọn lọc, diễn viên đẹp, trang điểm đẹp… ngôn ngữ điện ảnh phù hợp,
âm nhạc… thể hiện được chủ đề tư tưởng phim.
Diễn viên
Không thể không nhắc đến một yếu tố quan trọng quyết định thành bại của một bộ
phim, đó chính là diễn viên. Có thể nói các diễn viên Hàn Quốc thực sự rất tài năng trong
việc thể hiện đời sống nội tâm nhân vật. Họ thể hiện không chỉ qua lời nói, hành động mà
bằng cả những cử chỉ tinh tế nhất, một ánh mắt, một sự im lặng ngập ngừng... Ai cũng
hiểu truyền hình chỉ là bệ phóng, còn đích cuối cùng vẫn là điện ảnh, chỉ ở điện ảnh diễn
viên mới có thể thể hiện được tài năng thực sự và được đánh giá chính xác.
Diễn viên Hàn Quốc có sự hội tụ cả về sắc đẹp và tài năng. Đẹp mà không phải là
những “búp bê biết đi”, không phải chỉ diễn bằng vẻ đẹp ngoại hình mà biết sử dụng vẻ
đẹp hình thể để hỗ trợ cho việc biểu hiện nội tâm nhân vật. Ngày nay không chỉ có diễn
viên chuyên nghiệp mà còn có rất nhiều người nổi tiếng từ các lĩnh vực khác cũng tham
gia và thu hút được sự quan tâm của nhiều nguời.
Những tên tuổi lớn đã làm nên làn sóng hâm mộ rộng khắp mà chúng ta không thể
nào quên (tính từ bên trái sang, từ trên xuống): Ahn Sung Ki, Choi Min Sik, Song Kang
Ho, Jung Jae Young, Choi Jin Sil, Shin Ha Kyun, Jeon Do Yeon, Lee Byung Hun, Jang
Dong Gun, Jun Ji Hyun, Lee Mi Yeon, Cha Tae Hyun,…
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
139
Quảng bá cho phim
Thiết kế poster, quảng cáo quy mô trên các phương tiện thông tin đại chúng: tivi, báo
chí, đài, internet, tờ rơi… Tất cả các hoạt động quảng bá ấy cũng đóng góp không nhỏ
làm tăng doanh thu của bộ phim.
2. Yếu tố khách quan - Sự giúp đỡ từ chính phủ Hàn quốc
Ngoài ra, sự thành công của điện ảnh cũng không thể không kể đến sự quan tâm hỗ
trợ và giúp đỡ từ phía chính phủ Hàn Quốc. Từ việc áp dụng hệ thống hạn ngạch điện ảnh,
theo đó từ năm 1993 các rạp trên toàn quốc phải dành từ 106 đến 146 ngày trong một
năm chiếu phim nội địa đã giúp cho quá trình hồi sinh của nền điện ảnh Hàn Quốc.
“Từ năm 1998, hệ thống luật pháp của HQ có sự thay đổi, ví dụ như bãi bỏ hoàn toàn
việc cấp phép nhà nước đối với các tác phẩm văn học nghệ thuật. Ngoài thái độ tôn trọng,
chính quyền HQ còn tin tưởng vào tâm huyết và khả năng sáng tạo của văn nghệ sĩ, đề
cao trách nhiệm công dân của họ” ông Ryoo Jae Ky - Giám đốc Quỹ Trao đổi Văn hoá
Quốc tế Hàn Quốc (KOFICE) cho biết.
Vào giữa thập niên 90 thế kỉ trước, các nhà lãnh đạo của Hàn Quốc còn chọn mô hình
phát triển của điện ảnh Mỹ để hướng tới. Họ lựa chọn những người có năng khiếu và tố
chất để gửi sang Mỹ đào tạo. Hơn 300 người đã được chọn với tiêu chí còn trẻ (từ 18 đến
25 tuổi) và có chút căn bản tiếng Anh. Tất cả kinh phí do chính phủ Hàn Quốc tài trợ.
Chính phủ đầu tư với số tiền lớn, thành lập các uỷ ban phim nhằm phát triển điện ảnh,
có các chế tài nhằm khuyến khích, động viên, giúp đỡ diễn viên.
Đáng nói hơn cả là sự tham gia của các tập đoàn lớn đã làm nên những nền tảng căn
cơ cho ngành công nghiệp điện ảnh xứ Hàn. Các tập đoàn hay các nhóm công ty gia đình
Hàn Quốc háo hức hưởng ứng lời kêu gọi của quốc gia về “trách nhiệm đưa phim Hàn
Quốc ra nước ngoài”. Samsung, Hyundai và Daewoo, những “đại gia” trong ngành công
nghiệp sản xuất chế tạo, cũng bỏ tiền vào các dự án làm phim.
Ngoài ra, việc các đạo diễn, nhà sản xuất đứng ra thành lập các công ty phim tư nhân
đã tạo ra sự tự chủ, độc lập trong sản xuất phim điện ảnh.
IV. Ảnh hưởng
Điện ảnh đã góp phần không nhỏ vào sức ảnh hưởng của Hallyu, phổ biến hình ảnh
Hàn Quốc không chỉ trong phạm vi châu Á mà còn vươn ra toàn thế giới. Đất nước Hàn
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
140
Quốc hiện lên trên màn ảnh rộng thật tươi đẹp và năng động, với những nét văn hóa độc
đáo cùng những mặt trái, những nỗi niềm còn nhức nhối trong xã hội. Tất cả đã được thể
hiện sinh động và rõ nét qua nhiều góc độ khác nhau, gây ấn tượng mạnh mẽ đối với
người xem. Thông qua đó, thời trang, âm nhạc, các địa điểm thăm quan du lịch, ẩm thực,
lễ hội, ngôn ngữ, các sản phẩm công nghệ cao... của Hàn Quốc cũng được lăng-xê, gây
sốt theo thành công của bộ phim. Doanh thu từ điện ảnh cũng đóng góp không nhỏ cho
kinh tế Hàn Quốc. Không chỉ doanh thu phòng vé đơn thuần mà còn từ các lĩnh vực văn
hóa hóa (du lịch, âm nhạc, thời trang …) như đã đề cập đến ở trên. Nếu xét về mặt hiệu
quả kinh tế của làn sóng Hàn Quốc mà điện ảnh cũng đã góp một phần trong quá trình đó
thì hiệu quả tới sản xuất đạt 4.933,6 tỷ won; hiệu quả giá trị gia tăng đạt 1.713,9 tỷ won.
Năm 2009, xuất khẩu game của Hàn Quốc tăng từ 781 triệu USD (2007) lên 1 tỷ 93,86
triệu USD. Trong số các hiệu quả giá trị gia tăng thì du lịch được hưởng hiệu quả 338,5
tỷ won; game đạt 326,2 tỷ won. Đối với hiệu quả xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp
nội dung văn hóa và sản phẩm phát sinh thì game đạt 402,7 tỷ; công nghiệp xe hơi đạt
474 tỷ won. Đặc biệt đối với du lịch phát triển một cách mạnh mẽ. Khách du lịch thường
rất thích đến những nơi xuất hiện trong phim. Ví dụ điển hình như: sau “cơn sốt” phim
“Winter Sonata” lượng khách đến thành phố Joon Jeon_ nơi đóng phim tăng lên 16%.
Nắm bắt được tình hình này, chính quyền thành phố Seoul đã thiết kế “Bản đồ Hallyu
Seoul” như một phần trong chiến lược quảng bá du lịch Hallyu.
Một số địa điểm du lịch nổi tiếng trong phim( từ trái sang) : Đảo Cheju(체주도)
trong nhiều bộ phim tình cảm, Đảo Nami trong phim “Winter Sonata”, Cung
Changdeok(창덕궁) trong các bộ phim cổ trang, Suối Cheonggyecheon(청계천)…
Nhưng trên hết, từ một nền điện ảnh non trẻ, ít được biết đến, Hàn Quốc đã chuyển
mình mạnh mẽ trong thời kì hội nhập, trở thành một trong những cường quốc điện ảnh
của châu Á, ngày càng được những nhà phê bình phim cũng như khán giả trên thế giới
đánh giá cao. Năm 2002, bộ phim Oasis (오아시스) của đạo diễn Lee Chang Dong đã
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
141
giành giải hai tại Liên hoan phim Venezia. Năm 2004 bộ phim “Old Boy” (올드보이)
giành giải thưởng lớn tại Liên hoan phim Cannes, được bán cho nhiều nước và được tờ
nhật báo “ The Guardian” của Anh bình chọn là một trong 100 phim hay nhất của thập kỷ
qua, từ năm 2000 đến 2009. Đạo diễn nổi tiếng người Mĩ Quentin Tarantino đã phát biểu:
"Những bộ phim hấp dẫn nhất thế giới hiện đến từ Nhật Bản và Hàn Quốc".
Không chỉ gặt hái thành công tại những liên hoan phim quốc tế tổ chức tại nước ngoài,
Hàn Quốc còn tự tổ chức được những liên hoan phim quốc tế tại đất nước mình. Điều này
vừa chứng tỏ vị thế của điện ảnh Hàn Quốc với thế giới, cũng vừa là cơ hội học hỏi kinh
nghiệm với điện ảnh các nước khác. Tổ chức lần đầu tiên vào năm 1996, liên hoan phim
quốc tế Pusan dần trở thành liên hoan phim lớn nhất tại châu Á, với khoảng 200 đến hơn
300 phim từ số lượng quốc gia ngày một tăng (từ 31 quốc gia năm 1996 đến 73 quốc gia
năm 2005) tham dự. Bên cạnh đó còn có Liên hoan phim quốc tế Jeonju được tổ chức từ
năm 2000, chủ yếu dành cho các phim kỹ thuật số, phim độc lập và phim nghệ thuật.
Vào tháng 6 năm 2006, bộ phim Hollywood "The Lake House" với sự tham gia của
hai siêu sao Sandra Bullock và Keanu Reeves đã ra mắt trong sự mong đợi của nhiều
người. Kịch bản nguyên gốc của "The Lake House" chính là bộ phim nổi tiếng từng đạt
nhiều giải thưởng trong nước của điện ảnh Hàn Quốc "Il Mare" (시월애 - 2000). Được
biết, "The Lake House" chỉ là phim đầu tiên trong một loạt các bộ phim
“Made-in-Hollywood” với kịch bản được viết lại từ một bộ phim Hàn Quốc ăn khách.
Các phim tiếp theo sau là "My Sassy Girl" (엽기적인그녀), "My Wife is mafia" (조폭
마누라), "JSA" (공독경비구역 JSA) , "The Tale of Two Sisters" (장화,홍련) và "Old
Boy” (올드보이).
Một số sách viết về điện ảnh Hàn Quốc đã được xuất bản tại các nước khác như:
“New Korean Cinema” (Điện ảnh Hàn Quốc đổi mới) (2005), Traces of Korean cinema
from 1945-1959 (Chặng đường của phim điện ảnh Hàn Quốc từ 1945-1959, Korean
Film Archive (KOFA) – 2003), Korean Cinema: The new Hongkong (Điện ảnh Hàn
Quốc: Một Hồng Kông mới, Anthony C. Y. Leong, 2002)... Với những thành công gặt
hái được đó, điện ảnh Hàn Quốc đã trở thành hình mẫu cho những nền điện ảnh trẻ như
Việt Nam phải học tập.
V. Hạn chế của điện ảnh Hàn Quốc
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
142
Đối với nền điện ảnh của bất kì một quốc gia nào, sự xuất hiện của dòng phim thương
mại là không thể tránh khỏi. Trong sự phát triển của mình, điện ảnh Hàn Quốc cũng phải
chấp nhận cả sự góp mặt của dòng phim thương mại. Có năm đã có đến 180 bộ phim
thương mại nội dung na ná nhau ra đời, làm bão hoà giá trị nghệ thuật chung của nền điện
ảnh. Chúng ta biết rõ một quy luật rằng: “Có cung thì tất có cầu”. Số lượng khán giả thích
xem các dòng phim thương mại cũng không là ít. Những bộ phim thương mại có nội
dung nhẹ nhàng, cốt chuyện không có gì nổi bật, đặc sắc nhưng mang lại sự giải trí cao,
đem đến tiếng cười cho người xem. Những yếu tố đó hoàn toàn phù hợp với đại đa số
người dân trong xã hội ngày nay muốn xem những phim thị trường với mục đích giải trí
là chính. Nói như thế không có nghĩa là các phim có nội dung sâu sắc, mang tính nghệ
thuật cao không được khán giả đón nhận mà việc đón nhận là ít hơn so với dòng phim thị
trường. Chính vì thế Hàn Quốc cũng cần quan tâm và khắc phục vấn đề này nếu muốn
tiếp tục phát triển và đi lên chuyên nghiệp. Sự phát triển ở đây không chỉ đơn thuần là số
lượng mà quan trọng hơn là chất lượng.
Phim điện ảnh Hàn Quốc giờ đây bị phụ thuộc quá nhiều vào quảng cáo. Nếu không
quảng cáo thì doanh số của phim sẽ giảm hẳn. Nhiều bộ phim thực chất không hay nhưng
được quảng cáo rầm rộ nên thu hút được nhiều khách đến xem. Thực chất thì doanh thu
chủ yếu chỉ dựa vào môt phần của quảng cáo. Những bộ phim thực sự chất lượng dù là
không được quảng cáo rầm rộ nhưng nó vẫn thu hút được nhiều người xem. Tuy nhiên
việc quảng cáo quá sai thực tế cũng là điều mà điện ảnh Hàn Quốc cần lưu tâm và sửa đổi.
Thêm vào đó, việc diễn viên nổi tiếng đòi cát sê cao cũng dẫn đến việc nền điện ảnh
gặp khó khăn, chi phí sản xuất phim ngày càng tăng, một phần bởi mức tăng cát sê mà
diễn viên ngôi sao liên tục yêu cầu leo thang. Theo số liệu, chi phí sản xuất một bộ phim
(trong đó có quảng cáo) đã tăng từ 952.000 USD năm 1998; 3,5 triệu USD năm 2003; lên
khoảng 4 triệu USD năm 2004. Trong khi đó, trong 71 phim phát hành năm 2004, chỉ có
25 phim là đạt lợi nhuận. So với năm 2003, tỉ lệ phim đạt lợi nhuận đã giảm 32% trong
khi chi phí sản xuất tăng 13% và tiếp thị tăng 17%. Lối suy nghĩ quen thuộc rằng phim có
ngôi sao dễ đạt doanh thu cao đã làm vấn đề thêm phần phức tạp. Trước khi bỏ tiền vào
dự án sản xuất, giới đầu tư thường yêu cầu công ty sản xuất mời kéo ngôi sao. Trong khi
đó, số ngôi sao hàng top của điện ảnh Hàn Quốc thật ra không nhiều. Cho nên, nhà sản
xuất buộc phải giành giật ngôi sao bằng cách đề nghị cát sê cao hơn (so với công ty đối
thủ).
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
143
Những câu chuyện trên thật đáng buồn đã cho thấy thật ra điện ảnh Hàn Quốc vẫn còn
ở giai đoạn phát triển chứ chưa thật sự ở mức chuyên nghiệp toàn diện như Hollywood,
trong đó có hệ thống chia tỉ lệ doanh thu cũng như thang mức đánh giá giá trị thị trường
của diễn viên. Để theo kịp điện ảnh thế giới trong đó có kinh đô điện ảnh Hollywood thì
Hàn Quốc sẽ phải nỗ lực thật nhiều để có thể tạo ra một thị truờng điện ảnh chất lượng,
sạch sẽ và chuyên nghiệp hơn.
VI.Điện ảnh Hàn Quốc và bài học cho điện ảnh Việt Nam
Tuy có một số hạn chế nhất định nhưng phải thừa nhận điện ảnh Hàn Quốc chỉ trong
khoảng hơn 10 năm qua đã làm nên một điều kì diệu, đã tạo được một thương hiệu nhất
định trên kịch trường thế giới. Đã có thời điểm Hàn Quốc và Việt Nam ở cùng một xuất
phát điểm nhưng tại sao sau đó điện ảnh Hàn quốc lại vượt xa Việt Nam đến vậy? Chính
sự đổi mới, dám nghĩ dám làm đã khiến điện ảnh Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ. Điện
ảnh Việt Nam nếu muốn phát triển, trước tiên là ở trong khu vưc có lẽ nên lấy điện ảnh
Hàn quốc là tấm gương học tập.
Điều cần làm trước tiên là củng cố hệ thống đào tạo những người làm điện ảnh trong
nước, đồng thời nên gửi những cán bộ trẻ tuổi đi du học để sau đó quay về nước làm việc.
Hiện nay vấn đề đào tạo trong ngành điện ảnh vẫn rất lạc hâu. Chính vì thế nên gửi diễn
viên, đạo diễn sang nước ngoài học tập và học hỏi , tiếp cận với nền văn minh điện ảnh
Thế giới. Từ những kiến thức được học, tích luỹ trong quá trình sinh sống mà họ trở về
giúp cho điện ảnh nước ngoài.
Nên tận dụng những nhà làm phim đến từ cộng đồng hải ngoại. Việt Nam, giống như
Hàn Quốc, có hàng triệu công dân đang sống khắp thế giới, đặc biệt nhiều người đang
làm trong ngành giải trí Mỹ. Chính vì thế phải tạo những đãi ngộ đặc biệt để họ quay trở
về, công hiến cho đất nước.
Trong các bộ phim phải sáng tạo, đổi mới về nội dung, tránh gây nhàm chán cho
người xem. Các nhà làm phim phải chấp nhận các yếu tố cởi mở, minh bạch, chấp nhận
rủi ro và có hứng thú, đam mê. Phải biết tận dụng “khả năng đại chúng và tính quốc tế”
của mình để đi trước một bước trên con đường hội nhập. Nhưng hoà nhập không có nghĩa
là hoà tan. Để không hoà tan cái của mình thì tự thân mình phải có nét dáng và bản lĩnh
riêng nên giải pháp đầu tiên phải giữ gìn, tôn vinh bản sắc của nền điện ảnh nước nhà.
Một bộ phim chạy theo “mốt” thời thượng, học đòi theo cách nghĩ, cách dàn dựng của
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
144
một số tác giả điện ảnh nước ngoài một cách dập khuôn, lười biếng thì đều không tìm
được được thiện cảm từ phía người xem cũng như giới phê bình.
Một điều đáng quí ở làn sóng Hàn là nó thể hiện cao độ lòng tự hào dân tộc của
người dân Hàn Quốc. Vậy chẳng lẽ lòng tự tôn dân tộc của ta lại không bằng họ hay sao?
Dĩ nhiên là không phải như vậy. Chỉ có điều chúng ta không biết cách thể hiện nó mà thôi.
Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao xem qua một bộ phim, có thể chỉ là xem qua vài cảnh quay
cũng biết đấy là phim Hàn Quốc chưa? Đó là bởi vì trong những bộ phim Hàn Quốc luôn
có những yếu tố Hàn Quốc trong đó: từ những cảnh quay cho đến các vật dụng của diễn
viên như điện thoại, xe hơi, mỹ phẩm, đồ hộp,…Tất cả đều là của Hàn Quốc bởi họ muốn
tôn vinh đất nước mình như một cường quốc trên tất cả các lĩnh vực. Điều này hòan tòan
ngược lại với tâm lý chuộng hàng ngọai của người dân Việt Nam ta. Chỉ là một yếu tố
nhỏ nhưng chính vì biết kết hợp những yếu tố nhỏ này mà nứơc Đại Hàn đã tạo nên hiện
tượng Hallyu có sức ảnh hưởng mạnh mẽ như hiện nay. Ở Việt Nam không thiếu gì
những cảnh đẹp, những món ăn đặc trưng, âm nhạc của chúng ta cũng không thiếu những
tác giả nổi tiếng, chúng ta cần phải biết khai thác và tận dụng để tạo nên 1 bộ phim hay.
Điện ảnh Việt Nam cần những nhà hoạch định chính sách biết nhìn xa trông rộng.
Cần phải có những mục tiêu dài hơn, sau 5 năm, 10 năm, 20 năm. Và để thực hiện được
những mục tiêu đó thì cần phải làm những gì và làm như thế nào? Ở tầm vĩ mô như vậy
nếu không phải Nhà nước thì không có cá nhân hay tổ chức nào làm nổi.
Cần có một chiến lược nghiên cứu thị hiếu khán giả và quảng bá các tác phẩm điện
ảnh. Để có một chỗ đứng cho sản phẩm (dù là sản phẩm văn hoá) thì yếu tố quảng cáo là
điều không thể thiếu. Và cách quảng bá thế nào cho hiệu quả thì Việt Nam sẽ phải học từ
Hàn Quốc nhiều.
Chúng ta cũng cần phải đầu tư máy móc, thiết bị, trường quay hiện đại nhằm tạo ra
được những bộ phim không chỉ có nội dung hay mà còn có hình thức bắt mắt. Đây cũng
là một vấn đề nhức nhối trong điện ảnh Việt Nam. Hãng phim truyện Việt Nam là hãng
phim lớn nhất nước ta nhưng lại trực thuộc quyền quản lý của nhà nước. Nhà nước thì
không dám tài trợ nhiều kinh phí cho hãng ví thực chất điện ảnh Việt Nam vẫn chưa phát
triển. Các đoàn làm phim tư nhân thì lại có quy mô nhỏ, chưa đủ sức có nhiều vốn đầu tư.
Tất cả điều này dẫn tới việc máy móc, thiết bị phục vụ cho điện ảnh nước nhà rất lạc hậu
và thiếu thốn.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
145
Phát triển thị trường điện ảnh, có nghĩa là khuyến khích đầu tư xây dựng phát triển
hệ thống rạp. Rạp Việt Nam còn nhỏ, ít phòng chiếu, kém hiện đại. Hiện đại nhất Việt
Nam là rạp Mega Star với nhiều phòng chiếu hiện đại xem được những bộ phim 3D. Tuy
vậy đây cũng là rạp của nước ngoài đầu tư nên giá vé rất đắt, không phù hợp với mức
sống của người Viêt Nam.
Những bài học trên từ điện ảnh Hàn Quốc chúng ta hoàn toàn có thể làm được, để
giúp cho nền điện ảnh Việt Nam ngày càng phát triển, vì suy cho cùng, con người ở mọi
nơi muốn xem những bộ phim có chất lượng, hấp dẫn, bằng ngôn ngữ mẹ đẻ.
Phần III: Kết thúc vấn đề
Tuy còn tồn tại một số mặt hạn chế, nhưng không thể phủ nhận điện ảnh Hàn Quốc
dưới ảnh hưởng của Hallyu đã có những bước phát triển vượt bậc. Chỉ trong một khoảng
thời gian ngắn, khoảng hơn 10 năm trở lại đây, điện ảnh Hàn Quốc đã có được những
thành công trong nhiều thể loại, đề tài khác nhau; phục vụ, chiều lòng nhiều đối tượng
khán giả từ thanh thiếu niên, các bà nội trợ,... cho đến cả những nhà phê bình phim khó
tính. Văn hóa Hàn Quốc trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Cùng với nền kinh tế phát
triển, đứng thứ ba ở châu Á và đứng thứ 10 trên thế giới (theo thống kê GDP năm 2006),
văn hóa – giải trí nếu tiếp tục phát triển theo đà này sẽ giúp Hàn Quốc dần trở thành một
cường quốc trên thế giới. Điện ảnh Hàn Quốc ngày nay có thể nói là không còn thua kém
gì nhiều khi đem so sánh với điện ảnh Hollywood, châu Âu hay nền điện ảnh trong khu
vưc. Một sự thật đáng buồn rằng, phim Hàn Quốc cùng với phim Trung Quốc và phim
Hollywood đang lấn át vị trí của phim điện ảnh Việt Nam tại các phòng vé: suất chiếu,
phòng chiếu nhiều hơn, vé bán chạy, đem lại doanh thu cao hơn,…Khán giả Việt Nam
dần dần chuộng phim nước ngoài hơn phim nước mình, không hẳn là vì “sính ngoại”,
chạy theo trào lưu, mà thực sự phim Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thưởng
thức điện ảnh của khán giả trong nước, chưa kể đến bắt chước phim ảnh nước ngoài,
quảng bá phim rầm rộ, gây sốc trong khi nội dung, ý tưởng không có gì nổi trội. Đây là
một thực trạng đáng buồn của điện ảnh Việt Nam…Nếu biết nhìn ra và sửa đổi sớm thì
biết đâu vào một ngày nào đó trong tương lai, điện ảnh Việt Nam có thể hãnh diện sánh
vai cùng điện ảnh Hàn Quốc trong khu vực và trên Thế giới.
Bài nghiên cứu của chúng tôi có lẽ chưa đủ chuyên sâu, còn nhiều điểm hạn chế
nhưng cũng phần nào cho mọi người một cái nhìn tổng quan về điện ảnh Hàn Quốc thời
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
146
kì Hallyu. Chúng tôi rất mong nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ, đóng góp ý kiến từ phía
thầy cô, những người có kiến thức sâu về điện ảnh cũng như điện ảnh Hàn Quốc, bạn bè
để bài nghiên cứu khoa học này được hoàn thiện hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách: “Hàn Quốc đất nước con người”
Trang web: http://www.hanquocngaynay.com
http://www.vietnam.korean-culture.org
http://www.wikipedia.org
http:// www.hancinema.net
http://www.dienanh.net
http://www.krfilm.net
http://www.iuphimhan.com.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
140
HWANG JIN YI
Giáo viên hướng dẫn: ThS. Bùi Thị Bạch Dương
Sinh viên thực hiện :Nguyễn Thị Mến 2H-07
Lý Thị Kim Dung 2H-07
I. Mở đầu
Hwang Jin Yi – hay còn được gọi với cái tên của gisaeng (kỹ nữ) là Myeongwol
(tạm dịch là Minh Nguyệt) là một trong những kỹ nữ nổi tiếng nhất triều đại Joseon
thế kỉ XVI với một nhan sắc vẹn toàn và một tài năng xuất chúng. Cuộc đời đầy trắc
trở và bí ẩn của nàng luôn là đề tài rộng lớn và hấp dẫn đối với các nhà văn, nhà thơ và
các nhà nghiên cứu hậu thế. Cuộc đời thực của nàng Hwang Jin Yi đã trở thành chủ đề
của rất nhiều tiểu thuyết nổi tiếng, nhiều bộ phim và nhạc kịch đương đại xứ Hàn, là
đại diện cho quyền bình đẳng nam nữ ở Hàn Quốc cho đến tận ngày nay. Qua bài báo
cáo này chúng tôi hy vọng có thể giúp bạn đọc hiểu rõ nét hơn về cuộc đời cũng như
tài năng của Hwang Jin Yi để thấy được phần nào về con người và xã hội phong kiến
Hàn Quốc xưa.
Bài báo cáo của chúng tôi bước đầu giới thiệu về cuộc đời Hwang Jin Yi, tập trung
đi sâu phân tích tài năng và sự nghiệp của người kỹ nữ bậc nhất Joseon này.
II. Nội dung
1. Hoàn cảnh xã hội và đôi nét về gisaeng (kỹ nữ)
Triều đại Joseon (1392-1905), xã hội Hàn Quốc chịu ảnh hưởng nặng nề của chế độ
phong kiến. Từ lối sống, phong tục, tập quán cho đến cách suy nghĩ của con người đều
mang nặng tư tưởng phong kiến mà trong đó nổi bật nhất là “tính lý học”.
“Tính lý học” được tiếp nhận từ cuối thời Goryeo, đã trở thành ý niệm thống trị ở
thời Joseon. “Tính lý học” coi trọng nam giới, ngược lại vị trí của người phụ nữ dần
mất đi. Điển hình tiêu biểu là tư tưởng trọng nam khinh nữ, tam tòng (tại gia tòng phụ,
xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử) tứ đức (công, dung, ngôn, hạnh). Khi nhìn vào
những luật lệ hà khắc trong xã hội Joseon xưa, ta có thể thấy được nỗi thống khổ,
những thiệt thòi mà người phụ nữ phải âm thầm chịu đựng. Người phụ nữ từ khi sinh
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
141
ra đã bị phân biệt đối xử, không được học hành như nam giới, chỉ được học thêu thùa,
khâu vá... Hơn nữa, người phụ nữ kết hôn rồi phải sống cuộc sống đầy vất vả, nhọc
nhằn, phục dịch chồng, gia đình nhà chồng như nô lệ. Đàn ông có thể năm thê bảy
thiếp, còn người phụ nữ ngay cả việc ghen tuông với các thê thiếp của chồng cũng là
điều cấm kỵ. Nếu đã kết hôn thì người phụ nữ luôn luôn phải phục tùng theo lời của
chồng, nhiều khi còn phải sống một mình đơn độc. Không những thể xác và tâm hồn
bị giày vò mà thậm chí còn phải chịu gánh nặng về kinh tế. Vì thế nên ở thời Joseon
xưa, có rất nhiều người phụ nữ đã tự tìm cho mình lối thoát bằng con đường tự sát
hoặc trở thành kỹ nữ.
Ở Hàn Quốc, cũng như những geisha của Nhật, gisaeng là những người có vị trí
thấp trong xã hội và phải chịu những đạo luật rất hà khắc. Trong khi gisaeng luôn phải
coi mình là một nghệ sĩ thực thụ thì xã hội chỉ đơn giản coi họ là những kỹ nữ mua vui.
Chính vì lẽ đó, một cuộc đấu tranh khắc nghiệt đã nổ ra – âm thầm nhưng dai dẳng –
giữa những người kỹ nữ tài sắc và định kiến của xã hội. Do vậy, mỗi gisaeng đều phải
khổ luyện để có thể trở thành một kỹ nữ tài năng. Bởi không chỉ cần có sắc đẹp, họ cần
phải có tài thì mới mong tồn tại được trong xã hội Hàn Quốc khi xưa. Vì thế họ là bậc
thầy về việc giữ gìn sức khỏe, chăm sóc sắc đẹp và kiên trì trong luyện tập đến mức
khó tin.
2. Cuộc đời nàng Hwang Jin Yi
Cuộc đời của Hwang Jin Yi là một chuỗi những thành công và cũng lắm cay đắng.
Câu chuyện về Hwang Jin Yi cũng là một bài học về sự cố gắng vươn lên và đạt tới
thành công của một người phụ nữ, giống như Dea Jang Geum. Hwang Jin Yi là con
của Hyeon Geum, một gisaeng mù. Cha của cô là một quý tộc thượng lưu. Vì bà
Hyeon Geum vốn là một gisaeng nên không được phép gả vào nhà quý tộc, phải sinh
con trong bí mật và sống rất khổ sở. Nhìn vào hoàn cảnh của mình, bà lo sợ, sau này
con gái mình sinh ra cũng sẽ gặp phải điều tương tự. Vì trong giới gisaeng có một điều
luật “con gái của gisaeng cũng fải trở thành gisaeng” nên bà đã nói dối rằng con mình
đã chết rồi đưa con lên một ngôi chùa ẩn cư, mong rằng không ai biết đến. Thế nhưng,
với dòng máu nghệ thuật của mẹ chảy trong huyết mạch, Hwang Jin Yi đã sớm bộc lộ
tài năng của mình, tự mình xin vào học trường đào tạo kỹ nữ. Chính từ đây, cuộc đời
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
142
cô đã rẽ sang một bước ngoặt mới – tiến đến con đường trở thành một gisaeng chân
chính.
Tình yêu đầu tiên của Hwang Jin Yi là Kim Eun Ho, một công tử con nhà quí tộc.
Dĩ nhiên, xã hội phong kiến thời đó không thể nào chấp nhận mối quan hệ này. Eun
Ho đã làm tất cả để bảo vệ tình yêu của mình nhưng không được và chàng đã ra đi khi
còn rất trẻ. Vì cái chết của người yêu, Jin Yi nuôi lòng căm thù. Nàng khổ luyện để trở
thành một gisaeng tài năng, bằng khả năng của mình trả thù giới quí tộc. Nàng không
ngại đi khắp nơi khắp chốn để học các điệu múa dân gian, chịu khổ cực để học hỏi
kinh nghiệm của các nghệ sĩ khác, thậm chí học từ chính kẻ thù của mình. Với cá tính
và sự sắc sảo của mình, Jin Yi đã trở thành một kỳ nữ và nổi danh khắp xứ Triều Tiên
vì tài năng và sắc đẹp của mình. Cả cuộc đời của nàng đã cống hiến trọn vẹn cho tình
yêu và niềm đam mê nghệ thuật.
Hwang Jin Yi bằng sắc đẹp tuyệt vời và sự thông minh, sắc sảo và tài năng nghệ
thuật vượt trội đã giành được tình cảm của nhiều người có vai vế trong xã hội.
Giữa một xã hội đầy những định kiến hà khắc và bất công với người kỹ nữ, bằng
tình yêu trong sáng, chân thành và mãnh liệt, chàng công tử Kim Eun Ho đã mang đến
cho Hwang Jin Yi cuộc sống thực sự có ý nghĩa, cảm giác được tôn trọng, là một con
người, một nghệ sĩ chân chính. Kim Eun Ho là chàng công tử con nhà giàu, bị vẻ đẹp
Kim Eun Ho (?-?) là con một gia đình quí tộc, bố là quan lại trong triều, mẹ là mẫu hình phụ nữ phong kiếnquí tộc điển hình
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
143
và tài năng của Jin Yi cuốn hút. Chàng cảm mến người con gái ấy bằng tình yêu trong
sáng của chàng trai trẻ mới bước vào đời. Chàng không khuất phục trước bất kỳ một
định kiến xã hội nào. Tiếc thay người ngăn cản chàng đến với Jin Yi lại chính là người
mẹ mà chàng tôn kính. Chữ hiếu và chữ tình không thể trọn vẹn đôi đường, chàng
không đủ sức lực để vượt qua, và đã ra đi quá sớm trong nỗi đau tình yêu dang dở.
Rời xa tình yêu đầu đời đầy mơ mộng với những xúc cảm ngây thơ trong sáng,
Hwang Jin Yi đã tìm thấy tình yêu ở Kim Jeong Han và Byeok Gye Soo bằng sự
kính trọng và cảm phục.
Trải qua nhiều mối tình nhưng Seo Kyung Deok mới là người mà Hwang Jin Yi
thực sự yêu. Seo Kyung Deok là một học giả có học vấn uyên thâm, không lung lay
trước sự mê hoặc của Hwang Jin Yi. Vì thế Hwang Jin Yi đã thực sự cảm phục,
ngưỡng mộ và xin làm học trò của vị hiền triết này. Hai người đã trở thành tri kỷ, cùng
nhau đàm đạo về thơ văn, về nghệ thuật và giành cho nhau những bài thơ đã trở thành
tuyệt tác.
3. Tài năng, sự nghiệp
Hwang Jin Yi không chỉ có nhan sắc tuyệt vời mà còn là một người rất đa tài, đã để
lại cho đời những kiệt tác nghệ thuật ở nhiều lĩnh vực như hội họa, ca hát, đàn, múa....
3.1 - Tài năng hội họa
Kim Jeong Han (?-?) là vị quan am đảm đương về âm nhạc trong triều, am hiểu về âm luật, có vốn kiến thứcsâu rộng về các bộ môn nghệ thuật như đàn, hát, múa...Ồng được coi là người giữ gìn âm nhạc truyền thống củaJoseon. Byeok Gye Soo (?-?) là nhà thơ – nhà văn, khanh tước quý tộc, tự nhận mình là “jeon ha jeong nam”(천하정남) có nghĩa là thiên hạ đệ nhất quân tử. Seo Kyung Deok (1489-1546) là một học giả có tiếng thời Joseon được nhiều người kính trọng và tôn sùng. Theo cuốn “High Top Gojeon siga” (High Top고전시가) của NXB Deuk San Dong Ah (득산동아).
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
144
Tuy hội họa không phải tài năng nổi bật nhất của Hwang Jin Yi nhưng nàng cũng
rất am hiểu về hội họa, thư pháp. Những tác phẩm của nàng không chỉ nổi bật bởi
những đường nét mềm mại mà còn toát lên được sự mạnh mẽ, cứng cỏi. Qua đó cũng
phần nào nói lên tính cách của nàng, vừa dịu dàng, nữ tính, vừa sắc sảo, kiên cường.
Trong cái xã hội ấy, tài năng của Hwang Jin Yi quả là một kỳ tích hiếm có.
3.2 - Tài năng đàn hát
Từ nhỏ, Hwang Jin Yi đã bộc lộ những năng khiếu về ca múa. Jin Yi có giọng hát
đẹp và trong trẻo. Khi nàng cất tiếng hát, giọng hát âm vang, du dương lay động đến
cả trời xanh, làm xao xuyến lòng người. Tiếng hát mượt mà của nàng khiến cho người
nghe bị cuốn hút, chìm đắm vào thế giới tình cảm của riêng nàng. Những âm vực cao
thấp, trầm bổng rõ ràng, tách bạch mà vẫn cho người nghe sự linh hoạt, hoà quyện,
gắn kết trong đó. Giọng hát của Jin Yi không chỉ dừng lại ở những âm thanh sáng, đẹp
đơn thuần mà còn mang đến cho người nghe cảm giác như được thoát khỏi chốn phàm
tục tầm thường, lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Để có được giọng hát đó, Jin Yi cũng
đã phải khổ luyện rất nhiều, phải nín thở ngâm mình dưới nước thật lâu để giữ hơi và
độ trong của giọng hát.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
145
Jin Yi được thừa hưởng năng khiếu đánh đàn và sự chỉ bảo tận tình của mẹ - một
kỳ nữ bậc thầy về đàn gayageum (một loại đàn 6 dây của Hàn Quốc). Khi nàng đánh
đàn, đó không phải là động tác dùng tay để gảy nên âm thanh mà là sự đánh thức linh
hồn cây đàn, truyền cảm hứng vào từng dây đàn, dùng tiếng đàn nói hộ lòng mình.
3.3 - Tài năng múa
Tài năng nghệ thuật của Hwang Jin Yi không chỉ dừng lại ở tiếng đàn du dương,
giọng hát mê đắm lòng người mà còn được thể hiện rõ nét qua từng điệu múa xuất
thần. Nàng múa mềm mại, uyển chuyển như cánh hoa bay trong gió. Khi nàng múa,
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
146
người xem như bị cuốn theo từng động tác xoay người, nhún chân nhẹ nhàng, khéo léo.
Những điệu múa đòi hỏi tài năng nghệ thuật bậc thầy như múa sếu, múa dao hay múa
trống đều được Jin Yi thể hiện rất thành công. Chẳng hạn như điệu múa dao, đòi hỏi
tinh thần tập thể rất cao, làm sao phối hợp được nhịp múa với bạn diễn của mình, làm
sao “dao múa” không bị rối vào nhau, bản thân mỗi “cây dao” mà kỹ nữ cầm cũng là
một nhạc cụ, hoà nhịp với bước chân của họ khi biểu diễn. Trong khi đó, múa sếu là
một điệu múa đơn, người múa phải học được dáng bay của chim sếu, khi múa, chân
nhảy lên thật cao khỏi mặt đất nhưng không được phép để cho người xem nhìn thấy
chân của mình… Khi ấy, người vũ nữ thực sự như đang bay…Quá trình luyện tập
cũng không hề dễ dàng. Để giữ lưng thẳng và dáng đẹp, nàng phải học đi dây trên
không, để học tư thế của một con chim khi đang bay, nàng phải treo mình trên dây, lơ
lửng trên không, cứ như thế từ sáng đến tối, cho đến khi nào không chịu được nữa thì
thả tay ra và rơi xuống đất.
Hwang Jin Yi là một nghệ sĩ thực thụ, luôn biểu diễn bằng cả tâm hồn và trái tim.
Có lẽ chính vì thế mà mỗi lời ca, điệu múa, bản nhạc của nàng đều là kết tinh nghệ
thuật chân chính, làm lay động tâm hồn con người suốt nhiều thế kỷ qua. Qua đó,
Hwang Jin Yi đã bộc lộ sự khao khát yêu thương của một trái tim chung thuỷ, mong
muốn được tôn trọng, thoát khỏi thân phận bị khinh rẻ trong một xã hội hà khắc. Đồng
thời cũng cho thấy niềm đam mê nghệ thuật cháy bỏng, ước muốn vươn tới đỉnh cao
của cái đẹp.
3.4 - Tài năng văn thơ
Trong xã hội phong kiến Joseon cổ khi “tính lý học” trở thành ý niệm thống trị thì
số phận người phụ nữ càng trở nên đau khổ, họ bị phân biệt đối xử, không được học
hành. Thế nhưng giữa cái xã hội hà khắc và đầy rẫy bất công ấy vẫn xuất hiện những
kỳ nữ am hiểu kinh thư, cho ra đời những tuyệt tác thơ văn không thua kém bất kỳ một
vị học giả quý tộc nào. Đó chính là Hwang Jin Yi. Nàng không những là bậc thầy về
nghệ thuật thi ca, tiếng thơ của nàng mang hơi thở mới cho thể loại Sijo. Thơ của nàng
tràn trề nữ tính, là tiếng lòng khao khát yêu thương, thuỷ chung son sắt của người phụ
nữ trong xã hội phong kiến. Có lẽ chính vì thế mà sức sống mãnh liệt trong mỗi tác
phẩm của nàng vẫn âm ỉ cháy cùng thời gian và trong tâm hồn mỗi người đọc.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
147
Sijo là thể thơ cổ của Hàn Quốc được hình thành trong quá trình phát triển một
hình thức thể hiện mới để truyền đạt những ý niệm nho giáo mà không thể biểu hiện
bằng những hình thức văn học cơ bản. Đây là thể thơ rất khó nên chỉ có tầng lớp quý
tộc và trí thức trong xã hội cũ mới có thể sáng tác được. Cũng giống như thể Đường
luật, Sijo đòi hỏi người sáng tác phải nắm vững và vận dụng tốt âm luật chặt chẽ của
nó. Một nhà thơ có tài năng thực sự là nhà thơ mà dù bị trói buộc trong cái âm luật
chặt chẽ ấy vẫn phải thể hiện được cái tôi, cá tính riêng, đồng thời thể hiện được cả nội
dung, tình cảm mà mình muốn gửi gắm. Hwang Jin Yi là một nhà thơ như thế. Vẫn với
những âm luật chặt chẽ nhưng Hwang Jin Yi không những bày tỏ được tâm sự, nỗi
lòng thầm kín, những tình cảm chất chứa trong sâu thẳm tâm hồn mà còn giành được
sự cảm thông, xót thương của biết bao thế hệ người đọc.
Thơ của Hwang Jin Yi hầu hết là tâm sự, là tình cảm của những người phụ nữ trong
xã hội xưa. Dường như màu sắc chủ đạo trong thơ của Hwang Jin Yi là màu của tình
yêu tha thiết, của ly biệt, màu của nỗi nhớ nhung cồn cào, da diết. Nếu như trong thơ
văn thời Goryeo, giây phút ly biệt nhanh chóng qua đi thì trong thơ của Hwang Jin Yi
(thơ trữ tình) những giây phút ấy cứ trải ra mãi, nhân vật trữ tình thường tự suy ngẫm
một mình, độc thoại nội tâm. Hình như nỗi buồn cứ nhẹ nhàng lan thấm... Khi trải qua
giây phút chia xa, hai người có thể thấu hiểu cho nhau cũng có thể oán hận nhau, đó
cũng chỉ là những thay đổi tình cảm hết sức tự nhiên của con người. Ta cũng có thể dễ
dàng bắt gặp trong thơ Hwang Jin Yi sự cảm thông, chia sẻ, nhưng cũng có thể thấy cả
sự trách móc, hờn dỗi được diễn tả khéo léo, tinh tế và rất tự nhiên của con người.
Dù màu sắc chủ đạo trong thơ của Hwang Jin Yi là màu ly biệt nhưng ở mỗi bài lại
thấy được cách thể hiện rất khác biệt, độc đáo và ấn tượng. Đôi khi là nỗi oán hận khi
phải chia xa, đôi khi là tình yêu dạt dào, tha thiết, đôi khi là sự thấu hiểu, cảm thông
khi phải xa cách nhau, nhưng đôi khi còn là sự hững hờ, lạnh nhạt với người yêu... Với
những chất liệu độc đáo và hình tượng như “mây, gió, núi, nước, trăng, cây, lá....”
Hwang Jin Yi đã điều khiển ngôn từ như một nghệ sĩ làm xiếc điêu luyện, thành thục,
khéo léo để cho chúng ta mỗi khi đọc những tác phẩm của nàng không hề cảm thấy sự
gượng gạo, khô cứng của từ ngữ do những quy tắc, âm luật gò bó của thơ cổ mà luôn
Sijo là thể thơ cổ chính thống của Hàn Quốc thời Joseon với âm luật rất chặt chẽ: 3 câu, 6 cụm, 12 âm bộ(3구, 6장, 12음보). Theo http://naver.com
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
148
thấy những hình ảnh mà nàng xây dựng lên vô cùng sống động, gợi tả, theo đó nội
dung thơ cũng rất dễ hiểu, tự nhiên và hàm xúc
Chúng ta hãy cùng phân tích một số tác phẩm tiêu biểu để thấy được nét độc đáo
riêng và tài năng văn thơ xuất chúng của Hwang Jin Yi.
a. ‘어져내일이야’ (Là chuyện của em mà)
아이고,내일인데그리워할줄을몰랐겠느냐?
있으라하면가겠냐만은제구태어
보내고나서그리워하는마음을나도모르겠구나.
Tác phẩm được viết bằng hình thức độc thoại nội tâm, diễn tả nỗi than phiền, trách
móc, sự hối hận, ăn năn sau khi người yêu ra đi. Thông qua những lời thơ đơn giản,
bài thơ đã vẽ nên một cách khéo léo, tinh tế những giằng xé, mâu thuẫn sâu bên trong
nội tâm người phụ nữ. Bên ngoài thì giả vờ mạnh mẽ, kiên cường nhưng bên trong lại
rất yếu đuối và cô đơn. Bằng những ngôn từ đơn giản nhưng nữ nhà thơ đã làm toát
lên được tấm chân tình mộc mạc mà cảm động của mình đối với người yêu.
b. ‘내언제무신하여’ (Sao anh lại không tin em)
내언제무신하여님을언제속였관대
월침삼경에온뜻이전혀없네.
추풍에지는잎소리야난들어이하리오
Tác phẩm đã thể hiện sự trách móc đầy chất thơ của cô gái đối với người mình yêu
thương. Sự hờn giận của cô gái được thể hiện qua bút pháp tinh tế và tràn đầy cảm
xúc. Ngoài việc giữ đúng luật cách của thể loại Sijo, bài thơ còn được lồng vào những
hình ảnh thiên nhiên rất sống động: đêm trăng tĩnh lặng nhưng lòng những người yêu
nhau lại xao động không yên, nghe tiếng lá rơi trong gió mà ngỡ như tiếng bước chân
người yêu quay về… Cách sử dụng hình ảnh tinh tế ấy cho chúng ta thấy nỗi nhớ
người yêu tha thiết, sâu sắc đến nhường nào.
Bằng tâm hồn nhạy cảm và bút pháp tinh tế, tác giả như truyền được cảm hứng cho
người đọc, trái tim người đọc như hoà cùng nhịp đập với trái tim thổn thức nhớ nhung
của người chờ đợi.
Đây là bài thơ đối đáp với bài thơ ‘마음이 어린 후이니’-(Trái tim dại khờ) của
Seo Kyung Deok gửi cho nàng.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
149
‘마음이어린후이니’ (Trái tim dại khờ)
마음이어린후이니하는일이다어리다
만중운산에어느님오랴마는
지는잎부는바람에행여긴가하노라.
Seo Kyung Deok đã lấy Hwang Jin Yi làm đối tượng sáng tác bài thơ này. Hình
ảnh núi phủ đầy mây là hình tượng khắc họa rõ nét nỗi nhớ nhung, sự chờ đợi, đồng
thời là nỗi buồn khi bị ngăn cản, chia cách, không được gặp người yêu. Bằng những
hình tượng rào cản như “mây cao”, “núi sâu”, ảo giác ở câu thơ cuối đã nhấn mạnh
mâu thuẫn trong nội tâm của nhân vật trữ tình, lý giải cho sự ngốc nghếch, dại khờ ở
câu thơ đầu.
c. ‘동짓달기다긴밤을’ (Đêm đông chí)
동짓달기다긴밤을한허리를버혀내어,
춘풍이불아래서리서리너엏다가,
어론님오신날밤이여든구뷔구뷔펴리라.
Hwang Jin Yi đã lấy bối cảnh sáng tác bài thơ là đêm đông chí, phải chăng tác giả
ngụ ý cho chúng ta thấy được nỗi cô đơn khi xa vắng, nỗi nhớ người yêu trải dài vô tận
trong đêm đông. Theo thiên văn học thì đêm đông chí là đêm dài nhất trong năm,
dường như bối cảnh đêm đông chí lại làm cho nỗi nhớ người yêu của người con gái
như mạch nguồn chảy mãi không ngừng. Đặc biệt các cụm từ như “서리서리
너헛다가”- “seo ri seo ri neo heos da ga”(cuộn lại) và “구뷔구뷔펴리라”- “goo buy
goo buy pyeo ri ra”(mở cong cong) ở phần giữa và cuối tác phẩm được gieo vần hiệu
quả và điêu luyện trong việc lột tả tâm trạng của người con gái tinh tế, nhạy cảm. Với
nghệ thuật miêu tả đậm tính hình tượng thậm chí là đối lập (đêm đông và chăn ấm) tác
giả đã diễn tả khéo léo, tinh tế tình yêu và nỗi nhớ da diết. Hơn nữa thủ pháp hình
tượng hoá thời gian trừu tượng bằng sự vật cụ thể đã đem đến cho độc giả ấn tượng
mới lạ và độc đáo. Đây chính là nét nổi bật, đặc biệt mà ta không thể tìm thấy ở bất kỳ
nhà thơ nào ngoài Hwang Jin Yi.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
150
Bằng những bộc bạch thầm kín, chân thành thốt lên từ tận đáy lòng, nhân vật trữ
tình thấy đêm đông đợi chờ sao dài thế mà những đêm gió xuân ở cạnh người yêu lại
ngắn ngủi đến vậy. Có lẽ chính vì vậy mà nàng đã ao ước cắt được đêm đông dài dằng
dặc này, để dành cho những đêm gặp gỡ sau này. Qua cái ước nguyện tưởng chừng
như ngây ngô, ngốc nghếch đó, độc giả lại cảm nhận được ẩn chứa bên trong đó là sự
chân thành tha thiết của một trái tim đang yêu, thổn thức vì nhớ mong, chờ đợi. Người
con gái trong bài thơ muốn phá vỡ khoảng thời gian chết lặng trong đêm đông chờ đợi,
quay trở lại những giây phút hạnh phúc khi ở cạnh người yêu.
d. ‘산은녯산이로되’ (Núi vẫn là núi xưa)
산은녯산이로되물은녯물이안이로되
주야에흘은이녯물이이실쏜
인걸도물가갓하야가고안이오노매라
Nhận thức thế giới mang tính lưỡng diện của Hwang Jin Yi được thể hiện qua
những từ ngữ lôi cuốn, hình tượng đã cho chúng ta thấy được phương diện đối lập mâu
thuẫn nhưng lại hoà hợp với nhau. Cấu trúc thơ “심층구조” (sim chueng goo jo) - đối
lập và hoà hợp giữa chủ thể và đối tượng mà những tác phẩm của Hwang Jin Yi thể
hiện đã so sánh người ra đi (đối tượng) là nước và cái tôi (chủ thể) khiêm nhường ở lại
là núi. Núi thể hiện cái tôi bất biến, ngụ ý về một tình cảm thụ động, đợi chờ, thuỷ
chung và trái lại hình tượng nước thể hiện tính biến hoá, bản chất hay thay đổi.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
151
Hwang Jin Yi làm xuất hiện hai hình ảnh đối lập; một là núi thụ động, thầm lặng,
một là nước luôn lay động, thay đổi. Núi là hình tượng thiên nhiên cố định, lặng lẽ và
bất biến. Đó là biểu tượng cho cái tôi của tác giả không bao giờ thay đổi. Trái lại
“nước” là biểu tượng cho trái tim của người con trai hay thay đổi, không bao giờ bình
lặng. Ngọn núi của bây giờ vẫn mãi là ngọn núi của ngày xưa nhưng nước của bây giờ
thì không phải là nước của ngày xưa nữa. Dòng nước thì ngày ngày đêm đêm chảy trôi
chẳng khi nào dừng lại nên khó có thể nào vương lại những giọt nước của ngày xưa.
Tác phẩm của Hwang Jin Yi không chỉ là những tuyệt tác nghệ thụât đặc sắc mà nội
dung những bài thơ của nàng còn ẩn chứa những lý luận triết học bậc thầy. Ở bài thơ
này tác giả dường như đã thoát khỏi tình cảm mang tính cá nhân để thể hiện cái nhìn
mang tầm rộng lớn về vụ trụ, về con người, dũng cảm thể hiện bản chất thực sự của
thơ và bày tỏ chân lý về cuộc sống. Sự am hiểu và việc thể hiện rất tự nhiên, khéo léo
cách nhìn thế giới, cuộc đời đầy tính triết học qua những bài thơ cổ với những quy tắc,
âm luật gò bó của Hwang Jin Yi là một điều hiếm thấy và là một điều đáng ngưỡng mộ
trong xã hội ngăn cản, kìm hãm sự phát triển tri thức của người phụ nữ.
Nàng Hwang Jin Yi đã được miêu tả trong nhiều tác phẩm văn chương đương đại
như tiểu thuyết của Hong Seok Jeong, Jeon Gyeong Rin hay “Na, Hwang Jin Yi” của
Kim Tak Hwan ( , _ ). Tiểu thuyết của Hong Seok Jeong là tiểu thuyết
Bắc Triều Tiên được giải thưởng của Nam Triều Tiên vào năm 2002. Còn bộ tiểu
thuyết 2 tập của Jeon Gyeong Rin thì đã trở thành Bestseller vào năm 2004.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
152
Trong mảng nghệ thuật thứ bảy, cuộc đời Hwang Jin Yi cũng được khai thác khá rõ
nét thông qua hai bộ phim. Bộ phim truyền hình 24 tập “Hwang Jin Yi” được hãng
KBS thực hiện năm với sự tham gia của diễn viên Ha Ji Won đã gây được tiếng vang
khá lớn, tỉ suất người xem cũng rất cao.
Đến năm 2007, bộ phim điện ảnh về Hwang Jin Yi do Song Hye Kyo thủ vai chính,
lại được ra mắt khán giả. Tuy không đạt được thành công vang dội như bộ phim truyền
hình nhưng cũng để lại trong lòng khán giả những ấn tượng sâu sắc về hình ảnh người
kỹ nữ tài hoa.
Cuộc đời của Hwang Jin Yi đã phá vỡ rào cản giai cấp cứng nhắc trong xã hội Hàn
Quốc xưa. Là biểu tượng của nghệ thuật và cá nhân, là chủ đề của vô số tiểu thuyết,
phim và nhạc kịch, Hwang Jin Yi vẫn là đại diện cho quyền bình đẳng nam nữ ở Hàn
Quốc cho đến ngày nay.
III. Lời kết
Bằng vẻ đẹp ngoại hình và tài năng tuyệt vời, Hwang Jin Yi đã rũ bỏ thân phận của
một kỹ nữ bị khinh rẻ để trở thành một kỳ nữ thực thụ, được tôn trọng và ngưỡng mộ
với những tác phẩm tuyệt vời.
Qua việc tìm hiểu cuộc đời thăng trầm, đau khổ nhưng cũng đầy vinh quang của
Hwang Jin Yi, chúng ta càng thêm cảm thông và thương xót cho số phận người phụ nữ
tài hoa bạc mệnh trong xã hội cũ với những định kiến hà khắc.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
153
Bài báo cáo của chúng tôi không đi sâu phân tích cuộc đời Hwang Jin Yi mà tập
trung chủ yếu để làm nổi bật rõ tài năng và sự nghiệp của nàng. Do vốn hiểu biết còn
hạn chế nên trong quá trình làm báo cáo chắc chắn còn nhiều thiếu sót về nội dung
cũng như phương pháp trình bày. Vì vậy, chúng tôi mong nhận được sự đánh giá và
đóng góp để bài báo cáo được hoàn thiện hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- http://www.naver.com
- Cuốn “Na, Hwang Jin Yi” của Kim Tak Hwan (나,황진이_김탁환)
- Cuốn “ High Top Go jeon si ga” của NXB Deuk San Dong Ah (High Top
고전시가_득산동아)
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
154
NHỮNG ĐIỀU CẤM KỊ TRONG VĂN HÓA HÀN QUỐC
Giáo viên hướng dẫn : Đặng Hồng Vân
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Phương Thảo 3H08
Nguyễn Thị Thúy Ngà 3H08
Nguyễn Thị Hiền 3H08
Nguyễn Thị Lan 3H08
Nguyễn Thị Lâm 3H08
Lưu Thị Anh 3H08
A. Đặt vấn đề
Có nhiều người hỏi chúng tôi rằng : “Tại sao bạn lại chọn ngành học ngoại ngữ mà
sao không học kinh tế hay tài chính ngân hàng- một ngành học đang thu hút rất nhiều
sự quan tâm của đông đảo giới trẻ?” Từ lâu chúng tôi vẫn luôn ao ước mình có vốn
hiểu biết rộng rãi về các nền văn hoá, đặc biệt là về văn hoá phương Đông. Và chúng
tôi bắt đầu quan tâm đến đất nước Hàn Quốc. Chúng tôi nuôi ước mơ được tìm hiểu về
nền văn hoá của xứ sở kimchi. Với chúng tôi học ngoại ngữ không hẳn chỉ là việc sử
dụng thành thạo những mẫu câu, hay phải có giọng điệu giống người Hàn mà điều
quan trọng là bạn phải hiểu được văn hoá ứng xử của họ, những phong tục tập quán
của họ. Người ta nói rằng, một người khi đi từ nước mình đến một đất nước khác
thường bị sốc văn hóa(culture shock). Đó là khi có những điều mà người ta nghĩ rằng
ở nước mình thì lại không đương nhiên ở nước ngoài, hoặc những điều mà người ta
cho là lạ lùng ở đất nước mình thì lại hoàn toàn không lạ lùng ở đất nước khác. Chính
vì thế mà chúng tôi chọn đề tài những điều cấm kị trong văn hoá của họ.
Chúng tôi làm bài báo cáo này với nội dung tìm hiểu về những điều cấm kị trong
nền văn hoá Hàn Quốc với phương pháp tìm hiểu, thống kê và phân tích. Vì chủ đề
khá rộng mà thời gian không nhiều và hiểu biết về nền văn hoá cũng như tài liệu tham
khảo hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót. Cùng với sự hướng dẫn nhiệt tình
của giáo viên hướng dẫn, chúng tôi mong rằng bài báo cáo này sẽ góp phần tạo thêm
niềm yêu thích cho các bạn đã, đang và sẽ học tiếng Hàn, trở thành một phương tiện
hữu ích trong việc nghiên cứu văn hoá Hàn Quốc.
B. Giải quyết vấn đề
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
155
I. Giải thích những khái niệm có liên quan
1. Khái niệm văn hóa.
Văn hóa là sản phẩm của con người, là hệ quả của sự tiến hóa nhân loại. Nhờ có
văn hóa mà con người trở nên độc đáo trong thế giới sinh vật và khác biệt so với
những con vật khác trong thế giới động vật
Năm 1871, E.B. Tylor đưa ra định nghĩa “Văn hóa hay văn minh, theo nghĩa rộng
về tộc người học, nói chung gồm có tri thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật
pháp, tập quán và một số năng lực và thói quen khác được con người chiếm lĩnh với tư
cách một thành viên của xã hội”. F. Boas định nghĩa “Văn hóa là tổng thể các phản
ứng tinh thần, thể chất và những hoạt động định hình nên hành vi của cá nhân cấu
thành nên một nhóm người vừa có tính tập thể vừa có tính cá nhân trong mối quan hệ
với môi trường tự nhiên của họ, với những nhóm người khác, với những thành viên
trong nhóm và của chính các thành viên này với nhau”.
Theo nghĩa rộng thì “Văn hóa là một phức hệ- tổng hợp các đặc trưng diện mạo về
tinh thần, vật chất, tri thức và tình cảm… khắc họa nên bản sắc của một cộng đồng gia
đình, xóm làng, vùng, miền, quốc gia, xã hội… Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ
thuật, văn chương mà còn cả lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ
thống giá trị, những truyền thống, tín ngưỡng…”.
Theo nghĩa hẹp thì “Văn hóa là tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký hiệu) chi
phối cách ứng xử và giao tiếp trong cộng đồng, khiến cộng đồng đó có đặc nhằm , văn
hóa là sản phẩm của con người được tạo ra trong quá trình lao động (từ lao động trí óc
đến lao động chân tay), được chi phối bởi môi trường(môi tự nhiên và xã hội) xung
quanh và tính cách của từng tộc người. Nhờ có văn hóa mà con người trở nên khác biệt
so với các loài động vật khác; và do được chi phối bởi môi trường xung quanh và tính
cách tộc người nên văn hóa ở mỗi tộc người sẽ có những đặc trưng riêng.
Với cách hiểu này cùng với những định nghĩa đã nêu thì văn hóa chính là nấc thang
đưa con người vượt lên trên những loài động vật khác; và văn hóa là sản phẩm do con
người tạo ra trong quá trình lao động nhằm mục đích sinh tồn.
2. Khái niệm cấm kỵ.
“Cấm” là cấm chỉ, không cho phép làm bất kì việc gì. “Kỵ” là trạng thái tâm lý né
tránh do cảm thấy sợ hãi hay căm ghét của con người. Cấm kỵ ra đời từ rất sớm do
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
156
hiểu biết của con người về các hiện tượng thiên nhiên còn có những hạn chế mà con
người dễ nảy sinh tâm lý sợ hãi. Và muốn hưởng “phúc”, tránh “họa” con người phải
quan sát kĩ những hiện tượng thiên nhiên và dã quyết định được hành vi của mình:
việc nào có thể làm và việc nào không được phép làm vào những hoàn cảnh nào cho
phù hợp. Việc đó chính là nguồn gốc ra đời của “cấm kỵ”. Có thể nói: Cấm kỵ lá việc
có thể điều chỉnh những hành vi không văn minh, những hành vi không phù hợp với
phong tục, tập quán, thân phận, địa vị xã hội của người nói và người nghe.
Cấm kỵ khác với kiêng kỵ. Nếu như kiêng kỵ là những điều mà cá nhân chủ động
kiêng tránh thì cấm kỵ là những thúc ước, quy định của cộng đồng nhằm kiểm soát
hành vi cá nhân.
II. Những điều cấm kỵ
1. Những điều cấm kị trong giao tiếp.
Giao tiếp là hoạt động thường xuyên của con người, không chỉ giữa những người
cùng quốc tịch với nhau mà còn giữa những mọi người trên thế giới. Không chỉ riêng
Hàn Quốc mà với tất cả mọi nơi trên thế giới, ấn tượng ban đầu rất quan trọng. Khi
đến Hàn Quốc, để tạo ấn tượng tốt với đối phương, không nhất thiết bạn phải nói tiếng
Hàn như người bản địa, cũng không nhất thiết bạn phải hiểu cặn kẽ mọi sắc thái văn
hóa của dân tộc họ nhưng họ sẽ hài lòng nếu bạn có thể nói câu “an nhoong ha se yo”
hay “kam sa ham ni ta”, nếu bạn tỏ ra quan tâm đến những vấn đề quan trọng đối với
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
157
họ. Vì vâỵ, để có được hiệu quả giao tiếp tốt nhất khi giao tiếp với người Hàn quốc,
chúng ta nên lưu ý những điều cấm kị sau:
1.1Cấm kị trong lời nói
1.1.1Cấm kỵ dùng những lời nói hung họa (không tốt lành)
Ngạn ngữ Trung Quốc có câu “nói hung gặp hung, nói họa gặp họa”, Hàn Quốc
cũng chịu ảnh hưởng nhiều bởi Trung Quốc chính vì vậy họ xem nếu nói về những
điều rủi ro là không tốt, và coi đó là một điềm báo về một tai họa. Do đó, người Hàn
Quốc kỵ nhắc đến những từ ngữ không tốt lành: cái chết, điều này cũng tương tự như ở
Việt Nam. Ở Việt Nam(..dùng từ ngữ đương : mất, hi sinh, qua đời, từ trần…); không
lấy chuyện chết chóc ra đùa, những vật, hình tượng liên quan đến cái chết cũng bị kỵ :
quan tài (thọ khí ),bên cạnh đó người ta cũng tránh những từ nói liên quan trực tiếp
đến tai họa: họa, hại, chìm…
1.1.2 Cấm kỵ trong những từ ngữ không lịch sự
- Cấm những lời nói dung tục, cấm chửi bậy.
- Bộ phận sinh dục con người không được nhắc đến trực tiếp, quan hệ nam
nữ…hành vi đại tiểu tiện, những từ ngữ con vật dùng để mắng chửi cũng bị kỵ không
nhắc đến.
1.1.3. Cấm kị khi giao tiếp với người mới gặp.
Không giống với người Việt Nam, khi nói chuyện với người mới gặp, chúng ta
thường hỏi những câu cho rằng là rất bình thường, thể hiện sự quan tâm ví dụ như:
“ Bạn bao nhiêu tuổi?”, “bạn đã kết hôn chưa?”, “gia đình bạn có mấy
người?”…Nhưng thực ra, đối với người Hàn Quốc, họ cho rằng như thế là bất lịch sự.
Hiện nay, người Hàn quốc thường có quan điểm kết hôn muộn. Họ thường không
thích kể về những vấn đề tế nhị, riêng tư đó.
1.2. Cấm kỵ trong xưng hô.
Hàn Quốc vốn là một đất nước coi trọng lễ nghĩa, có phân biệt tôn ti trật tự rất rõ
ràng giữa những người lớn tuổi và người ít tuổi, giữa những người bề trên và người bề
dưới, điều này được thể hiện rõ ở cách xưng hô trong giao tiếp.
- Cấm gọi thẳng tên gọi trống không người lớn tuổi, người bề trên, những người lần
đầu tiên mới gặp.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
158
- Trong một gia đình,con cái, cháu chắt khi nhắc đến ông bà sẽ không bao giờ được
phép gọi thẳng tên cũng giống như người Việt Nam không bao giờ nhắc trực tiếp đến
tên người lớn tuổi, người bề trên khi xưng hô. Họ quan niềm rằng đấy là những tên tục
của người bề trên và nếu gọi trực tiếp là không tôn trọng người bề trên, không giữ
đúng lễ nghi của người bề dưới.
- Cấm dùng những lời nói không kính ngữ với người bề trên :
Chắc hẳn ai học tiếng Hàn đều biết một đặc điểm của ngôn ngữ Hàn Quốc là có sự
phân chia rất rõ ràng về hai dạng lời nói: lối nói kính ngữ và lối nói không kính ngữ.
Lối nói kính ngữ này được hình thành một cách có trật tự với những quy định về cả
mặt ngữ pháp và từ vựng rất nghiêm ngặt. Việc bạn sử dụng lời nói phù hợp với người
lớn tuổi, những người có địa vị cao hơn mình hoặc những lời nói lịch sự trong những
buổi giao tiếp lần đầu cũng là một yếu tố rất tốt để người khác nhìn nhận bạn là một
người lịch sự và biết giữ phép tắc.
Trong các sách dạy tiếng Hàn cho người nước ngoài họ cũng rất chú trọng người
học về lối nói kính ngữ nhằm giúp các bạn có cách giao tiếp đúng mực khi tiếp xúc với
người bản địa.
Có rất nhiều trường hợp bạn trẻ Hàn Quốc ngày nay sử dụng một cách bừa bãi lối
nói không kính ngữ mà vốn chỉ sử dụng cho bạn bè và người dưới nhưng với người
nước ngoài tuyệt đối bạn không nên làm theo họ. sử dụng lối nói than mật không kính
ngữ nhằm tạo mối quan hệ giữa những người giao tiếp trở nên gần gũi hơn cũng là một
điều tốt nhưng nếu bạn sử dụng không đúng mực nhất là khi bạn là người nước ngoài
học tiếng Hàn thì sẽ thể hiện sự không tôn trọng với người bạn đang giao tiếp cùng
mà còn với cả một nền văn hóa mà bạn đang nghiên cứu và học tập.
1.3. Cấm kỵ trong hành vi
1.3.1. Cấm kỵ trong cách cư xử
Không chỉ lời nói, cách cư xử cũng phản ánh rất nhiều việc bạn là một con người
có biết phép tắc lễ nghi hay không. Đặc biệt đối với một đất nước coi trọng lễ nghi như
Hàn Quốc, có rất nhiều hành động được người Hàn nhận thức rõ ràng và coi trọng như
những quy tắc mà những người biết cư xử đều tất yếu phải làm theo.
- Không hút thuốc trước mặt người lớn tuổi.
- Rót rượu cho người trên bằng một tay.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
159
- Không cởi tất trước mặt người khác.
- Người Hàn Quốc rất coi trọng danh dự. Nếu bạn lăng mạ hoặc chỉ trích ai đó
trước mặt người khác, cũng có nghĩa bạn đang làm mất danh dự của người đó. Đừng
bao giờ đối xử với họ như cấp dưới của bạn. Đối với những vấn đề nhạy cảm nên gián
tiếp đề cập đến và thông qua một người trung gian.
- Không nên có những hành động đụng chạm vào người khác, trừ khi đó là mối
quan hệ bạn bè hoặc ngang hàng, đặc biệt đối với người già, người khác giới và những
người bạn không thân thiết và không có họ hàng với mình. Tuy nhiên, tại Hàn Quốc,
những người bạn cùng giới tính cũng thường khoác tay nhau khi đi dạo.
- Không nên cười, nói to.
- Không nên chỉ trích người khác khi không có mặt họ.
- Tại Hàn Quốc, họ quan niệm bàn chân là một bộ phận không sạch sẽ vì vậy không
nên vô ý đụng chạm bàn chân vào người đối diện. Khi ngồi ở những chỗ đông người,
đàn ông nên chú ý đặt mũi giầy của mình chúc xuống và không nên vắt hai chân lên
nhau trước mặt người khác.
- Hành động xịt mũi nơi cộng cộng được xem là thiếu tế nhị.
- Không được chỉ ngón tay trỏ vào người đối diện. Bạn có thể vẫy tay ra hiệu với
một người ngang hàng hoặc nhỏ tuổi hơn mình, nhưng không nên đung đưa ngón tay
cái hướng về phía mình, người Hàn coi đây là hành động thô lỗ.
- Không được sờ lên đầu người khác.
- Khi lạy người lớn thì chỉ lạy bằng một tay vì lạy hai tay là lạy người chết.
- Ban đêm không được huýt sáo vì họ cho rằng sẽ có ma hiện lên.
1.3.2. Cấm kỵ trong bữa ăn
Cũng giống như người Việt Nam, bữa ăn của người Hàn Quốc là thời gian quây
quần đủ mọi thành viên trong gia đình và ở Hàn các gia đình nhiều thế hệ như ông bà
cha mẹ cùng chung sống với nhau là điều rất dễ gặp. chính vì thế sự phân biệt về lễ
nghi theo tuổi cũng được thể hiện khá rõ qua các quy tắc của một bữa ăn:
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
160
- Không được phép bắt đầu bữa ăn khi chưa có đầy đủ của người lớn tuổi (ông, bà,
cha mẹ…)
- Không đứng dậy trước người lớn khi ăn xong.
Bên cạnh đó, cũng có một số quy tắc được qui định trong bữa ăn như:
- Không bưng bát khi ăn cơm.
- Không ăn cơm cùng canh.
- Không ăn cơm bằng đũa.
Khi uống rượu với người lớn tuổi hay người mới gặp, chúng ta cũng cần phải chú ý
đến những hành động cử chỉ của mình. Lúc rót rượu cho người khác, chúng ta rót bằng
hay tay, tay phải nâng chai rượu, tay trái đỡ lấy tay kia; không được rót tràn, cũng
không vơi. Nếu chén của mình đã hết, mà chúng ta muốn uống tiếp, phải chú ý đến
chén của người khác có còn rượu hay không, rót cho người khác rồi mới rót cho mình.
Khi uống rượu, chúng ta không được uống thẳng mặt mà phải xoay người qua bên. Đó
là những điều tối thiểu chúng ta nên biết không chỉ trong văn hóa uống rượu mà rất
nhiều mặt của văn hóa giao tiếp.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
161
3.1.3 Cấm kỵ trong văn hóa quà tặng
Văn hóa quà tặng tồn tại từ cách đây lâu, có lẽ đã trở thành thông lệ ở mỗi quốc gia.
Gần đây, văn hóa quà tặng mang nhiều màu sắc hơn vì vậy chọn quà gì, trao và nhận
quà như thế nào, không phải là điều mà ai cũng biết. Đặc biệt là khi hai bên đang tạo
dựng quan hệ thì việc tặng quà hay nhận quà cần đậc biệt lưu ý. Về cơ bản cần chú ý
những việc sau:
- Trao và nhận quà bằng hai tay.
- Quà tặng bằng tiền có thể để trong phong bì. Quà tặng bằng tiền mặt rất phổ biến
trong các đám cưới, ngày lễ (dành cho trẻ em), sinh nhật, đám tang...
- Tránh tặng những món quà quá đắt tiền, vì điều này sẽ khiến người nhận phải chuẩn
bị một món quà giá trị tương đương để đáp trả bạn.
- Khi bạn được tặng quà, lúc đầu tốt nhất hãy nên từ chối, chỉ sau khi người tặng cứ
nhất định tặng quà cho bạn, lúc này bạn mới nên nhận, đây cũng chính là một nét trong
văn hóa tặng quà của người Hàn
- Không nên mở món quà ngay trước mặt người tặng. Tuy nhiên bạn cũng nên hỏi
xem liệu họ có muốn bạn mở quà ngay không.
2. Những điều cấm kỵ trong ngày lễ, sự kiện
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
162
2.1 Tết Nguyên Đán:
- Kiêng mặc quần áo màu trắng, đen. Năm mới là thời điểm mà mọi người mong
muốn những điều tốt lành nhất đến với bản thân, gia đình. Theo quan niệm của người
xưa, màu trắng và đen là màu của tang lễ, chết chóc, vì vậy những ngày đầu năm thì
phải mặc trang phục với những màu sắc sặc sỡ và thu hút sự chú ý, tạo nên sự phấn
khởi và vui vẻ để đón chào năm mới, như: màu hồng, đỏ, vàng, xanh…
- Kiêng khóc lóc, buồn tủi, nói những điều không vui. Điều này thật dễ hiểu, vì đây là
những hành động không hay mà bất cứ ai cũng không muốn làm vào dịp Tết. Nhưng
nếu bất đắc dĩ phải rơi vào hoàn cảnh không vui, chúng ta nên cố gắng kiềm chế để
hưởng thụ một năm mới trọn niềm vui bên người thân, bạn bè. Kiêng nói những điều
không vui vì khi nói nghĩa là chia sẻ với mọi người, làm họ chia sẻ và lo lắng với mình,
buồn theo mình, không tốt trong những ngày đầu năm.
- Kiêng nói to, cãi nhau, nói xấu hay mắng người khác. Đây là những việc tạo ra sự ồn
ào hỗn loạn và đem lại nỗi buồn cho người khác. Một điều nữa cần nói đến là trong
ngày Tết mọi người đặc biệt quan tâm đến cách ứng xử với hàng xóm láng giềng, bạn
bè và những người trong gia đình. Ai cũng tỏ ra vui vẻ, hồ hởi, thân tình trong không
khí ấm áp của mùa Xuân. Ai cũng ngại và sợ to tiếng hoặc xô xát thì quanh năm sẽ bị
xui xẻo. Do đó, khi Tết đến, mọi người trò chuyện và chơi đùa với nhau trong không
gian thân mật, hòa nhã, cùng chia sẻ niềm vui và chúc nhau một năm mới an khang
thịnh vượng, may mắn.
- Kiêng làm vỡ các đồ vật. Ông bà ta quan niệm, từ vỡ, bể là những từ tạo nên sự chia
cắt, đứt lìa, đó có thể là vật dụng trong nhà hoặc thậm chí là các mối quan hệ trong gia
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
163
đình và xã hội. Đó thật sự là những điều không tốt và không ai mong muốn xảy ra
trong đầu năm mới. Do đó, người già thường khuyên con cháu trong những ngày này
không được đánh vỡ bát đĩa, ấm chén.
- Kiêng vay mượn tiền bạc, đồ đạc. Chỉ trong hoàn cảnh túng thiếu hoặc cấp bách,
người ta mới nghĩ đến chuyện vay mượn tiền bạc hoặc đồ dùng của người khác. Và
đây là vấn đề khá tế nhị mà người Việt luôn quan tâm, chú ý để tránh làm mất lòng
nhau. Vì vậy mà người xưa quan niệm không nên vay tiền hoặc đồ đạc vào những
ngày đầu năm mới, điều đó có thể làm chúng ta rơi vào cảnh túng thiếu cả năm, không
may mắn.
- Là người Hàn Quốc, không ai ngủ vào đêm ba mươi.Vì có truyền thuyết nói rằng
đêm giao thừa ai mà không thức được thì đến sáng hôm sau lông mày sẽ bị bạc trắng.
Do vậy, việc đầu tiên bọn trẻ làm vào lúc thức dậy là đi soi gương.Và người ta còn nói
rằng nếu không cẩn thận thì đêm giao thừa sẽ bị con quỷ Ya kwangi (Có nơi gọi là
Ang koengi) đến nhà và xỏ giày đi mất. Nếu vậy thì năm đó người bị mất giày sẽ gặp
nhiều xui xẻo.
2.2 Hôn lễ
- Anh em họ hàng thân thích không được kết hôn với nhau (trong vòng 8 đời là
không được phép). Người cùng họ, cùng gốc gia đình cũng không được kết hôn với
nhau. Điều đó thực chất đã được khoa học chứng minh, vì nếu làm như vậy sẽ ảnh
hưởng đến thế hệ con cháu sau này.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
164
- Nếu như cùng là anh em một nhà, khi người em lấy chồng hoặc cưới vợ trước
người anh (chị) thì vào ngày cưới, người anh, chị đó không được đến dự đám cưới.
- Nếu như ngày cưới của mình đã được định rồi thì sẽ không được đi đám cưới của
người khác vì họ cho rằng phúc lộc của mình sẽ đến với người đó, sẽ không có việc
tốt đến với mình, mình sẽ không sống hạnh phúc.
- Luật pháp xưa cấm nhà trai và nhà gái khi có tang, kể từ tang cơ niên không được
làm lễ cưới gả .Tục cưới chạy tang thường được sử dụng trong trường hợp vạn bất đắc
dĩ. Vì một lí do nào đấy, hai họ có thể tổ chức cưới chạy tang. Khi đó, cô dâu và chú rể
không được “quan hệ” với nhau trong vòng 100 ngày.
2.3 Tang lễ:
- Trang phục trong tang lễ của người Hàn quốc chỉ cho phép mặc quần đen, nếu mà
không có thì phải mặc quần áo tối màu. Tuy nhiên người làm chủ tang lễ thì phải mặc
đỏ màu trắng.
- Đám tang trong ngày Tết : Ngày Tết Nguyên Đán là ngày vui của toàn dân tộc,
ngày mở đầu cho vận hội hanh thông của cả một năm, có ý nghĩa rất thiêng liêng. Gia
đình phải tạm gác mối sầu riêng để hoà chung với niềm vui toàn dân tộc. Vì vậy có tục
lệ cất khăn tang trong ba ngày Tết. Nhà có đại tang kiêng không đi chúc tết, mừng tuổi
bà con, xóm giềng, ngược lại bà con xóm giềng lại cần đến chúc Tết và an ủi gia đình
bất hạnh. Trường hợp gia đình có người chết vào ngày 30 hoặc mùng một Tết thì hiếm
nhưng không phải không có. Nếu ngày 30 tháng chạp mà gia đình có thể định liệu
được thì nên chôn cất cho kịp trong ngày đó, nếu để sang năm mới thì có nhiều điều
bất tiện. Đa số các gia đình kiêng để sang ngày mùng một đầu năm. trường hợp chết
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
165
đúng ngày mùng một Tết thì chưa phát tang vội nhưng phải chuẩn bị mọi thứ để sáng
mùng hai làm lễ phát tang.
3. Những điều cấm kỵ trong việc sử dụng màu sắc. con số
3.1. Con số .
Quan niệm về con số may mắn và con số không may đã hình thành trong suy nghĩ
của con người, qua nhiều thế hệ trở thành nét văn hóa trong đời sống của nhiều quốc
gia trên thế giới.... Nếu người phương Tây coi số 7 là bình an may mắn thì với người
Hàn Quốc, số 7 và số 3 là hai con số đầu bảng trong loạt dãy số may mắn. Một điều tra
xã hội học do một công ty Hàn Quốc cho biết, người ta kiêng con số 4 vì cách phát âm
chữ số 4 gần giống như phát âm chữ "tử". Với họ, các số 6, 8 và 9 tượng trưng cho sự
may mắn, an lành.
3.2. Màu sắc.
Màu sắc có ngôn ngữ riêng của nó mà chúng ta phải tự cảm nhận. Màu sắc có sức
mạnh làm tâm hồn chúng ta rung động. Màu sắc ngoài cái đẹp trời cho còn có một
chiều sâu kín đáo, chính cái điều kỳ diệu ấy làm rung động lòng người. Và trong từng
trường hợp, hoàn cảnh thì mỗi màu sắc lại có những điều cấm kỵ riêng.
3.2.1. Màu trắng
Đây là màu gợi lên sự thanh khiết, an toàn và mát dịu. Màu trắng còn được xem là
màu của sự vĩnh hằng, dài lâu và có thể được sử dụng trong cách bài trí nội thất để hy
vọng một sự trường tồn.
Nhưng vẫn có ý kiến cho rằng bản thân màu trắng vốn đã mang nhiều ý nghĩa trái
ngược nhau, tuỳ theo bối cảnh mà nó được sử dụng. Ví dụ như đối với người châu Á,
màu trắng lại là màu của tang tóc.
3.2.2. Màu đen
Đây là một màu của sự quý phái lẫn xa xỉ, và khởi thuỷ đây là một màu của giới tu
sĩ, biểu hiện sự khổ hạnh. Nhưng ngày nay, màu đen được dùng để nâng giá trị cho sản
phẩm. Màu đen cũng còn giúp bộc lộ ra cảm giác trang trọng . Nhưng trong một số
trường hợp máu đen biểu thị sự không may mắn.
3.2.3.Màu đỏ
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
166
Đây là màu của “một tín hiệu” vì theo lịch sử cho thấy, màu đỏ là màu của chiến
tranh và của quyền lực, từng được dành cho các vị hoàng đế ngày trước và cũng được
gán cho những người có thế lực.
Từ quan điểm đó mà ngày nay, màu đỏ đã được ưu tiên dành cho các nhãn hiệu
hàng hoá cao cấp, cả cho xe hơi thể thao.
Màu đỏ cũng biểu tượng cho tốc độ cao, sự năng động, lòng ham muốn và tình yêu.
Tuy nhiên, ở một góc độ khác, màu đỏ còn được xem là màu của sự dị biệt.
3.2.4. Màu xanh lá
Một thời gian dài trong quá khứ, màu xanh lá được xem như “cấm kỵ” vì đó từng là
màu của ma quỷ vào thời Trung cổ. Nhưng nay, màu này đã được chọn khá phổ biến
cho các sản phẩm tiêu dùng. Nhưng ngày nay, màu xanh lá còn là mùa xuân, mùa của
sự đổi mới và mang lại sức khoẻ dồi dào.
4. Những điều cấm kỵ trong phong thủy địa lý
4.1 Sơ lược về phong thủy:
Phong Thuỷ là một hiện tượng văn hoá, một loại thuật số chọn lành tránh dữ, một
dân tộc lưu truyền rộng rãi, một loại học vấn về hoàn cảnh và liên quan đến con người,
một tổng hợp về lý luận và thực tiễn. Theo từ điển Hán Việt, “phong” là gió, “thủy” là
nước. Phong thủy không phải là yếu tố đơn lẻ, mà là tổng hợp toàn bộ yếu tố về địa
hình địa thế xung quanh nhà ở, thôn xóm, thành phố hoặc mồ mả, hướng gió, dòng
nước, cùng tọa hướng, hình dáng, bố cục mặt bằng không gian xây dựng. Thuật phong
thủy hình thành rất sớm, có thể nói gần như cùng với sự ra đời của loài người. Ngay từ
thời thượng cổ con người đã chú ý đến ảnh hưởng của hoàn cảnh tự nhiên đối với nơi
cư trú của loài người, nên đã tiến hành lựa chọn một cách có chủ đích. Nguyên sơ của
phong thủy là những kinh nghiệm về sinh họat như khoét đá, đào hang, làm nhà... Từ
cuộc sống thực tế, phải chống chọi với thú dữ, chống lại cả sự tấn công của đồng lọai,
phải chống chọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên, con người đã biết chọn những vị
trí cư trú có núi non che chở bao bọc, lại gần sông ngòi, nguồn nước.. Phong Thuỷ có
thể chia làm hai phần lớn: âm trạch và dương trạch. Dương trạch là nơi người sống
hoạt động, âm trạch là mộ huyệt của người chết. Lí luận về phong Thuỷ, có hai trường
phái hình thể và trường phái lí khí. Phái hình thể nặng về hình thể sông núi mà luận
lành dữ. Phái lí khí lại nặng về âm dương, quái lí để luận lành dữ. Hạt nhân của Phong
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
167
Thuỷ là "sinh khí". Khái niệm của nó vô cùng phức tạp, đề cập đến long mạch, minh
đường, huyệt vị, dòng chảy, phương hướng v.v…
Hai chữ "địa lí" là danh từ áp dụng chung cho cả hai môn: địa mạch và địa dư
1-Địa mạch: Là môn địa lí phong thủy thuộc về địa linh, dùng vào việc đặt mồ mả
và nhà cửa; tức thuộc về tinh thần.
2-Địa dư: Là môn địa lí điền thổ, thuộc về địa lợi; thuộc về vấn đề vật chất.
Phong thủy ở Hàn Quốc xuất hiện từ thời tam quốc nhưng chỉ được phát triển từ
thời kì đầu triều đại choseon. Lúc bấy giờ, dương trạch phát triển và được ứng dụng
trong việc xây dựng nhà cửa, thủ phủ, cung điện vua chúa….Tuy nhiên sau trung kì
triều đại choseon, do sự du nhập của văn hóa Trung Hoa, dương trạch dần bị lấn át bởi
âm trạch.
Song, ngày nay, phong thủy đã nhanh chóng phát triển nghiêng về dương trạch, và
cũng đã thu hút sự quan tâm của các nước phương Tây. Dù ở phương Tây hay phương
Đông, nông thôn hay thành thị, người ta cũng quan tâm đặc biệt đến phương vị, hình
thái, cấu trúc nhà ở. Âm trạch tuy phát triển chậm hơn dương trạch nhưng được cho là
có ảnh hưởng lâu dài đến các đời con cháu, còn dương trạch thì ảnh hưởng đến những
người sinh ra hoặc sống một thời gian dài hay cư trú tại ngôi nhà đó.
4.2 Những điều cấm kỵ chủ yếu
Do sự du nhập của văn hóa Trung Hoa như đã nói ở trên, phong thủy Hàn Quốc
cũng tuân theo những quy tắc nhất định (tính tổng hợp, tính linh hoạt, tính quân bình,
tính ổn định, tính tâm linh) nhưng bên cạnh đó cũng có các nguyên tắc phong thủy
riêng, mang màu sắc địa phương. Do hạn chế về khuôn khổ bài thảo luận cũng như
giới hạn về tài liệu, và hiểu biết về lĩnh vực này…chúng tôi chỉ xin trình bày một số
điều cấm kỵ cơ bản:
4.2.1. Dương trạch:
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
168
4.2.1.1 Những điều kiêng kị khi xây nhà
Cũng giống như người Việt Nam, khi xây dựng nhà cửa, văn phòng,…người Hàn
quốc cũng cân nhắc kỹ lưỡng, xem xét cẩn thận. Họ xem tuổi tác có hợp không, tránh
những năm có vận xấu số. Tròn gia đình sẽ xem tuổi của tất cả mọi người. Tuổi người
cha là quan trọng nhất, nếu xấu thì cấm kị không làm. Nếu có tuổi của một trong
những người con không tốt, thì họ cũng vẫn làm vì cho rằng “vận con theo vận cha
mẹ”, nhưng họ vẫn tránh trường hợp này.
Khi chuyển nhà đi đâu cũng vậy, họ xem trước hướng đi của họ sẽ đi có những
điềm gì không tốt thì họ sẽ tránh. Và họ còn xem ngày nữa, ngày nào là ngày tốt, ngày
nào là ngày xấu.
- Không xây nhà có cửa ra vào nhìn ra đồi núi hoặc thung lũng là hung
- Tránh ngõ cụt
- Trước cửa chính không nên có cây cao hoặc cây to
- Trong nhà có cây cao hơn mái nhà thì không tốt
- Xung quanh nhà có nhà cao tầng là có hại, khí của chủ nhà sẽ bị áp đảo
- Không nên xây nhà trên mảnh đất hình tam giác
- Không nên sống trong ngôi nhà đã quá cũ nát và xuống cấp
- Đất có ao đầm không phải đất tốt
- Không nên ở trên tầng cao của chung cư
- Chung cư có không gian quá lớn và rộng không phải là tốt
- Không nên dựng hàng dào quây 2 nhà thành 1 nhà
4.2.1.2 Kiêng kị trong văn phòng, phòng học
-.Bàn làm việc không nên kê ngay phía dưới xà ngang
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
169
- Bàn làm việc không nên kê sát đối diện với cửa sổ
- Bàn làm việc không nên kê đối diện với gian bếp, gian vệ sinh, không đối diện
hoặc tựa lưng vào tường phòng ngủ gia chủ hoặc tường gian vệ sinh
- Bàn làm việc không kê ngay sát cửa phòng
…
4.2.1.3 Phòng ngủ: Giường kê phải hợp phong thủy để tránh gặp phải “tử khí” ảnh
hưởng đến sức khỏe và thậm chí cả tính mạng. Với người Hàn, có những điều cấm kị
cơ bản về cách bố trí giường ngủ sau:
- Phòng ngủ hình vuông là tốt nhất, tránh hình tam giác hoặc đa giác, dễ gây cảm
giác bất an.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
170
- Phòng ngủ nhất định phải có cửa sổ. Như vậy, ban ngày, có thể nhận được ánh
sáng và gió, tinh thần sẽ thoải mái, ban đêm, ngủ nhất định phải buông rèm, không cho
ánh sáng bên ngoài lọt vào để có giấc ngủ sâu.
- Thiết kế toàn bộ công trình không thể tách rời thiết kế phòng tắm. Không nên
thiết kế phòng ngủ ngay bên dưới phòng tắm của tầng trên . Nếu phòng ngủ quá gần
phòng tắm, hơi ẩm và khí từ phòng tắm được coi là không trong sạch và gây ảnh
hưởng không tốt đến cơ thể con người. Hơn nữa tiếng động của hệ thống thoát nước dễ
gây mất ngủ.
- Không gian phòng ngủ cần sự yên tĩnh và thoải mái vậy nên cần tránh xa cửa ra
vào và nơi nhiều người ra vào.
- Cửa phòng vệ sinh không được đối diện với cửa phòng ngủ, sẽ gây hại đến sức
khỏe.
- Khói và khí tỏa ra khi nấu ăn dễ gây ảnh hưởng không tốt đến những phòng chịu
ảnh hưởng. Điều này gây ảnh hưởng không tốt đến công việc trong phòng và cơ thể
người ở trong phòng đó. Bếp là nơi nấu nướng nên chắc chắn là nơi tỏa nhiệt. Tóm lại,
phòng ngủ đặc biệt là giường ngủ cần tránh kê sát tường bếp.
- Gương, với tính chất phản ánh sự vật, theo phong thủy được coi là có khả năng
chống hung sự và tránh tâm trạng xấu. Nhưng nếu treo gương ở đối diện của phòng
ngủ sẽ khiến cho vận khí trong phòng trở thành ác khí
-.Không nên đặt gương lớn đối diện giường ngủ. Vì khi vừa ngủ dậy, con người ở
trạng thái mông lung, dễ bị ảo giác và bị giật mình.
- Không kê gường ngủ ngay cạnh cửa ra vào vì làm mất cảm giác yên tĩnh, an toàn
- Không nên kê đầu giường gần cửa sổ, nơi mà các dòng khí lưu chuyển, vì như
vậy dễ xuất hiện các dòng khí xung đột. Hơn nữa khi ngủ, người nằm trên giường mà
không nhìn thấy cửa sổ ở phía trên thì sẽ gây mất cảm giác an toàn và bị căng thẳng.
- Trần nhà phải bằng phẳng và không có xà ngang. Nếu có xà ngang trên trần nhà
thì người nhìn dễ rơi vào cảm giác bất an vì lo lắng không biết trên đó có vật nặng gì
không.Đặc biệt phải tránh xà ngang phía trên đầu giường.
- Giường ngủ cách sàn nhà 50cm là phù hợp nhất. Phải giữ vệ sinh, không vứt
những đồ linh tinh dưới gầm giường. Phải giữ cho gầm giường sạch sẽ thì dòng không
khí mới có thể lưu chuyển tốt, hơi ẩm không ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
171
- Quá nhiều hoa và cây cảnh trong phòng sẽ khiến phòng nhiều âm khí. Hơn nữa,
vào ban đêm, cây thải khí CO2 và hấp thụ O2 nên không tốt cho sức khỏe.
4.2.1.4 Phòng bếp: Theo quan niệm của người phương Đông, khu vực đặt bếp
quyết định đến sự thành bại của gia chủ chứ không chỉ đơn thuần là một nơi để nấu
nướng.
- Không để thuốc lên bàn ăn vì như vậy thì sẽ phải uống thuốc thường xuyên
- Phải lau dọn bếp nấu hàng ngày. Người ta quan niệm lửa có nghĩa là tiền vậy nên
muốn kiếm được nhiều tiền thì nơi nấu nướng cần sạch sẽ. Đặc biệt, nếu để thức ăn
còn thừa dính trên bếp thì sẽ gặp vận xấu.
- Kiêng làm rơi bát ăn. Việc này đồng nghĩa với gia chủ bị hao tài
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
172
- Sử dụng bát cao cấp để đựng cơm và canh. Chiếc bát có ý nghĩa là thành công của
một người. Vì vậy ăn bằng một chiếc bát quá rẻ sẽ gây cảm giác hạ thấp thành công
của người đó và là hành vi phản cảm. Bát đựng thức ăn kèm thì chỉ cần sạch sẽ là được
nhưng bát đựng cơm và canh thì đơn giản và không có hoa văn được coi là loại cao
cấp
- Không để hàng hóa trên bàn ăn và bồn rửa bát. Vì bồn rửa bát là nơi nấu nướng
nên nếu đặt hàng hóa ở đó dễ gây mất tập trung cho người nấu khiến không thể toàn
tâm toàn ý nấu nướng, món ăn sẽ không được ngon còn nếu để đồ trên bàn ăn thì
người ăn không thể tập trung ăn sẽ có hại cho việc hấp thụ thức ăn.
- Dụng cụ bếp bằng thép không tốt vì chúng gây cảm giác lạnh, nghĩa là nó khiến
cho mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình lạnh nhạt đi
- Không để sàn bếp lạnh. Nên dùng một tấm thảm lớn trải trên sàn bếp. Màu đỏ
thẫm là tốt nhất.
- Hãy sắp xếp ghế ăn hợp lý. Nếu chỗ ngồi của các thành viên trong gia đình không
được sắp xếp một cách hợp lí có thể gây chia rẽ trong nhà. Người lớn thì nên ngồi ở
phía tây hoặc phía bắc còn người nhỏ tuổi nên ngồi phía nam
4.2.1.5 Cửa chính, cửa sổ
Nếu một người về nhà hàng ngày mà chung quanh toàn các bức vách bao vây sẽ
làm dội khí.
- Nếu cánh cửa mở ra nghịch chiều sẽ kềm chặt khí và vận may của người cư ngụ.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
173
- Một lối vào hẹp và tối dẫn vào nhà cũng cản sự vận khí và cản trở may mắn của
người cư ngụ.
4.2.2 Âm trạch: chọn vị trí, địa hình, địa vật xây cất mộ tổ tiên
Về cơ bản, người Hàn có xu hướng chọn vị trí thuận lợi để xây cất mộ tổ tiên và
không di rời nhưng một số trường hợp người ta lại di chuyển phần mộ tổ tiên đến
những nơi mà thầy địa lý nói là thuận lợi để con cháu hưởng nhiều phúc và thành đạt.
Việc xây cất mộ cho người chết cũng giống như việc xây nhà cho người sống, cũng
phải tránh những ngày xấu, giờ xấu, sao xấu…tránh nơi đất xấu…Tất nhiên cũng có
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
174
những tiêu chuẩn khác nhau và phức tạp nên thông thường người ta mời thầy phong
thủy về xem để có sự lựa chọn tốt nhất.
5. Những điều cấm kỵ trong văn hóa đặt tên
Khi đứa trẻ ra đời, việc đầu tiên và rất quan trọng đó là chọn cho bé một cái tên.
Bất cứ ông bố bà mẹ nào cũng muốn con mình có những tên đẹp, hay, ý nghĩa. Cái tên
ấy theo bé đi suốt cuộc đời. Tuy nhiên, việc đặt tên không phải là việc dễ. Trong văn
hoá của Hàn quốc, khi chọn một cái tên cho con, người ta thường chú ý đến những vấn
đề sau:
- Với suy nghĩ của người phương Đông, nếu như trong lịch sử, việc phạm uý tên
của vua hay hoàng tộc bị coi là tội thì cho đến bây giờ, người ta nên tránh đặt tên trùng
tên với người trên, tổ tiên. Cái tên là phương tiện để gọi một ai đó, để tiện cho việc
giao tiếp và xưng hô. Vì vậy, nếu đặt tên trùng với ông bà tổ tiên thì khi gọi tên cũng
đồng nghĩa với việc gọi trực tiếp tên của người bề trên.
- Đối với người Hàn quốc, việc giữ phép tắc lịch sự, lễ nghĩa, thái độ tôn trọng với
đối phương rất được coi trọng. Trong giao tiếp, chúng ta không được gọi thẳng tên, với
người lớn tuổi thì càng nên tránh.
- Bên cạnh đó, tên người Hàn quốc có ba chữ: đầu tiên là họ- kế thừa họ của bố,
hai chữ còn lại là tên. Dù Việt Nam hay Hàn quốc thì nên tránh đặt những cái tên khó
phân biệt nam, nữ. Trong hệ thống tên gọi của Hàn quốc, có những tên dành riêng cho
từng giới. Ví dụ như : Mi, suk, jong,…dành cho con gái; “Chol, Ung, Hyok,…”dành
cho con trai.
Điều quan trọng là việc xét đến nghĩa của cái tên. Bố mẹ nào cũng muốn con
mình có một cái tên ý nghĩa, mang một niềm hi vọng muốn con trở thành những người
thành đạt, có cuộc sống tốt như những người đã từng mang tên đó. Người Hàn quốc
thường dùng chữ Hán để đặt tên. Họ 100% là chữ Hán, tên đại đa số cũng là chữ Hán.
Nói chung, khi đặt tên, chúng ta nên chú ý đến văn hoá của đất nước mình. Việc
đặt tên cho con cái cũng thuộc vào phạm trù văn hoá. Ngày xưa, có thể người Hàn
quốc tuân thủ rất nghiêm ngặt những quy định khi đặt tên. Nhưng trong thời kỳ “xã hội
mở” này, những “ luật” đặt tên như họ và tên gồm ba chữ dần dần mất đi, có những
người rút ngắn bớt tên chỉ còn một chữ.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
175
III. Ảnh hưởng, tác dụng của những điều cấm kỵ trong văn hoá
1. Những điều cấm kị ảnh hưởng giúp ổn đinh tâm lý xã hội.
Người Việt Nam thường có câu: “Nhập gia thì tuỳ tục”. Khi con người tiếp xúc với
một môi trường mới tức là tiếp xúc với một nền văn hoá hoàn toàn khác hoặc chỉ một
số nét tương tự với văn hoá đất nước mình, chúng ta nên tôn trọng những tập tục mới
đó. Giả sử bạn đến nhà của người Hàn Quốc chơi, bạn có lung túng không biết phải
làm gì vì sợ mắc một số những điều không nên làm trong văn hoá, cuộc sống của họ.
Như vậy, cuộc trò chuyện diễn ra không tự nhiên, và có thể vô tình làm phật lòng chủ
nhà. Gia đình Hàn quốc là một ví dụ mang tính phạm vi hẹp để chúng tôi nói đến
phạm vi trong một xã hội. Khi chúng ta biết những điều cấm kị của trong văn hoá của
đất nước mình và đất nước khác, chúng ta có thể hoà nhập vào môi trường mới dễ
dàng hơn. Những điều cấm kị cho chúng ta biết nên làm gì và không nên làm gì, giúp
chúng ta ổn định tâm lý giải quyết những việc gặp phải trong sinh hoạt hằng ngày, nơi
công sở, nhà riêng,... một số lĩnh vực khác như trong xây dựng, văn hoá đặt tên cho
con cái, văn hoá trong các ngày lễ…Công việc sẽ suôn sẻ và tốt đẹp hơn.
2. Những điều cấm kị điều chỉnh hành vi giao tiếp.
Có câu nói :“Suy nghĩ tạo ra hành động”. Chính vì thế, khi nắm vững được những
điều cấm kị trong giao tiếp, chúng ta có thể tạo ra thái độ phù hợp với hoàn cảnh, đối
tượng và từ đó điều chỉnh hành vi giao tiếp, những hành vi không phù hợp với tập
quán, than phận , địa vị xã hội của người nói với người nghe. Như thế chúng ta mới
gây được ấn tượng ban đầu cho đối phương, giúp mọi việc tốt đẹp hơn.
3. Những điều cấm kị củng cố quần thể giao tiếp xã hội.
Cấm kị tạo ra các hệ thống yêu cầu biểu hiện những mặt như: môi trường giao tiếp,
điều kiện quần thể giao tiếp, và tố chất của người tiến hành giao tiếp trong quần thể đó.
Cấm kị điều chỉnh tâm lý, hành vi giao tiếp của cá nhân khiến cho tính cách, tâm
trạng thái độ, ngôn ngữ điều chỉnh quan niệm,…của cá nhân phù hợp hơn với tiêu
chuẩn bình thường cảu quần thể giao tiếp đó, chỉ những cá nhân đạt yêu cầu mới có
thể hoà nhập với quần thể giao tiếp và nhờ đó quần thể giao tiếp ngày càng được củng
cố phát triển.
4. Những điều cấm kị còn ảnh hưởng tới môi trường sống, con người.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
176
Cũng giống như Việt Nam, trong cuộc sống, con người rất tin vào những điều đi
ngược với quy luật của tự nhiên, những điều sẽ có thể ảnh hưởng tới cuộc sống. Trong
xây dựng chẳng hạn, do thời tiết lạnh nên hầu hết người Hàn xây nhà thấp, cửa hẹp
hơn. Hay những con số mang lại may mắn hay mang lại vận đen. Nếu biết những điều
cấm kị, con người có thể tránh được những điều không tốt cho mình, cho môi trường
sống của mình có tính ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp.
C. Phần mở rộng
Cùng với sự phát triển không ngừng của xã hội, văn hóa cũng liên tục biến đổi. Sự
khác biệt về thời đại, hoàn cảnh, môi trường sống… tạo nên những thay đổi về cách
suy nghĩ, nhìn nhận vấn đề… của con người. Trong quá trình truyền đạt từ thế hệ này
sang thế hệ khác mà hiện nay có những phong tục và những quan niệm đã bị mất đi
hay được thay đổi theo chiều hướng để phù hợp với hoàn cảnh hiện tại hoặc cũng có
thể theo chiều hướng để có lợi cho một số đối tượng nhất định… Ngoài ra thì trên
cùng một đất nước nhưng phong tục văn hóa biến đổi vô cùng đa dạng. Có những
phong tục chung trên toàn quốc và mỗi vùng, mỗi nơi cũng có bản sắc riêng, đôi khi
chỉ sai khác chút ít nhưng cũng có khi hoàn toàn khác thậm chí là trái ngược nhau.
Cũng do hạn chế về thời gian và tài liệu, bài nghiên cứu của chúng tôi chưa thể
phân tích một cách chi tiết, cụ thể nhất, và còn nhiều mảng chưa thể đề cập tới như:
các điều cấm kỵ trong lễ về nhà mới, lễ thôi nôi, lễ mừng thọ, nghi lễ thờ cúng tổ tiên,
trong cách đi lại (xuất hành), trong thi cử, cách ăn mặc, …Nếu có thể mở rộng thêm
phạm vi thời gian cũng như nguồn tài liệu, chúng tôi hy vọng có thể nghiên cứu sâu
rộng hơn về những mảng đề tài tày, hơn nữa là có thể so sánh, đối chiếu với văn hóa
Việt Nam.
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu, chúng tôi đã cũng đã tranh luận khá nhiều về
một câu hỏi. Đó là: Một xã hội mà muốn phát triển, muốn vươn xa thì phải hội nhập,
phải mở cửa, vậy thì liệu chúng ta có nên lưu giữ và phát triển những điều cấm kị hay
không? Liệu rằng chúng có cản đường hội nhập, phát triển của đất nước?
Câu hỏi này không đặt riêng cho một quốc gia, một dân tộc nào mà là câu hỏi
chung cho mọi quốc gia.
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
177
Xét cho cùng thì mọi điều cấm kỵ hay kiêng kỵ đều hướng đến một cuộc sống tốt
đẹp, dễ chịu cho con người. Vì thế cho nên, chúng tôi đã thống nhất đi đến một kết
luận chung: Không nhất thiết phải tuân theo chúng một cách máy móc mà có thể cải
biến, sửa chữa cho phù hợp, miễn là không trái với luân lí, thuần phong mĩ tục, phản
khoa học, ảnh hưởng đến lợi ích chung và quyền lợi chính đáng của người khác. Như
thế không có nghĩa là khuyến khích xóa bỏ hay sửa chữa cả những gì được cho là
thuần phong mỹ tục- những phong phục chứa đựng màu sắc văn hóa đặc trưng của đất
nước. Những phong tục này không nên xóa bỏ mà nên giới thiệu với bạn bè quốc tế để
thông qua đó quảng bá văn hóa dân tộc.
Dù còn hay mất thì những điều cấm kỵ cũng phần nào phản ảnh đời sống văn hóa,
tinh thần của người xưa. Vì thế việc nghiên cứu, tìm hiểu về những điều cấm kỵ trong
văn hóa Hàn Quốc cũng là yếu tố quan trọng giúp hiểu rõ hơn về văn hóa con người
xứ sở kim chi. Nhìn từ góc độ của một người ngoại quốc, khi thâm nhập vào một nền
văn hóa khác, vấp phải sự giao thoa giữa hai nền văn hóa của hai quốc gia khác nhau
thì chúng ta cũng nên tôn trọng và tuân theo những chuẩn mực văn hóa của quốc gia
đó.
Thêm nữa, có những điều người ta không cho là cấm kỵ nhưng là những quy tắc
lịch sự tối thiểu hoặc không nên làm do trái với đạo đức, gây ảnh hưởng không tốt đến
người khác thì ta cũng nên tránh
D. Kết luận
Chúng ta đều biết rằng, để hiểu một nền văn hóa của nước mình không phải là điều
dễ nói gì đến một nền văn hóa mới. Để hòa nhập được vào môi trường mới, không chỉ
bằng ngôn ngữ- phương tiện giao tiếp cơ bản, mà còn cần đến yếu tố thứ hai là hiểu
biết về văn hóa, biết cách dùng ngôn ngữ làm công cụ và sử dụng nó một cách linh
hoạt, chính xác trong hoàn cảnh nào, với đối tượng nào cho phù hợp, mang lại tính
hiệu quả trong giao tiếp, mọi việc trong đời sống hằng ngày mà chúng ta gặp phải.
Không chỉ ở Việt Nam hay Hàn quốc có những điều cấm kị, mà tất cả các quốc gia
trên toàn thế giới đều có một hệ thống những điều cấm kỵ được dùng như chuẩn mực
ứng xử trong xã hội. Có những điều chung nhưng cũng có những điều riêng, là đặc
trưng của quốc gia, dân tộc, góp phần làm nên bản sắc văn hóa, dân tộc độc đáo. Qua
Kỷ yếu khoa học sinh viên khoa Tiếng Hàn Năm học 2009-2010 ___________________________________________________________________________
178
những hiểu biết về những điều cấm kị trong văn hóa Hàn quốc trong các lĩnh vực như:
giao tiếp, xây dựng, cách đặt tên, sử dụng con số, màu sắc, các ngày lễ, sự kiện diễn ra
trong mười hai tháng…, chúng tôi mong muốn đưa đến cho các bạn những kiến thức
cơ bản về văn hóa cần thiết khi bạn tiếp xúc với con người, môi trường mới- Hàn
Quốc. Nếu như chúng ta quan tâm đúng mực và nắm bắt được những điều cấm kị dù
là nhỏ nhặt đó, chúng ta có thể nhanh chóng hòa nhập vào với môi trường sinh hoạt và
những tập quán của người bản địa, xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp, lâu dài giữa
hai bên. Hơn nữa, chúng tôi cũng hy vọng rằng bài nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo
hữu ích cho những ai quan tâm, muốn tìm hiều về đất nước Hàn Quốc,và được góp
phần dù vô cùng nhỏ bé vào việc thúc đẩy quan hệ hai nước Việt- Hàn. Bởi chúng tôi
tin rằng: Khi thực sự hiểu nhau thì chúng ta có thể trở thành những người bạn đồng
hành tuyệt vời cùng bước trên con đường phát triển đất nước.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Kỷ yếu khoa học sinh viên lần thứ hai 2008- khoa Hàn quốc Đại học Hà Nội
2. Bách khoa những điều cấm kị- tác giả Phạm Minh Thảo- NXB Văn hóa thông
tin
3. SGK trung cấp hai trường Kyung Hee
4. Xã hội Hàn Quốc hiện đại- NXB Đại học Quốc gia Hà Nội- Việt Nam