Top Banner
508

A.B. Ippolitova - Russkie Rukopisnye Travniki X

Oct 22, 2015

Download

Documents

Perkan Prunovic

Русские рукописные травники
XVII-XVIII веков:
Исследование фольклора и этноботаники
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 80 80/82 76

    ( -04-)

    -

    IXVIII 8. 512 ;

    ISBN 978-5-85759-465-0

    XVIIXVIII

    XVIIXVIII

    !

    -"

    # "

    IXVIII

    . ., 2008 ISBN 978-5-85759-465-0 8

  • 5

    ........................................................................................................ 7

    1.

    ....................................... 23 ............................... 50 ..... 67 XVIII ....... 88 ......93

    2.

    ......................................... 129 2. .................................................................... 169 - ......................................................... 207 4. ............................. 261

    3.

    1. .............................. 287 ..................................................... 300 ................................... 314 ........................................................ 326 ........... 345 .................................................. 365 7.

    .......................................................................... 381

    ............................................................................................... 395

    .............................................................................. 399 ! - .............................. 405 " ................................................................. 410

  • 6

    6

    ................................................................................ 417

    ........................................................ 421

    ............................ 448

    ............................................................................. 491

    ................................................... 491

    ................................................ 496

    ................ 500

    ........................................................................................ 505

  • 7

    IXVIII 1.

    -

    2

    ! "

    3. 1588

    ! "#

    4, $ #

    #

    5 %

    1

    2

    14. 3 Johann von Cube. Gart der Gesundheit (Hortus

    Sanitatis). L !

    "

    #

    $ %

    &

    7385; // !

    "

    # 89). 4 $ %

    Spicziski Hier. O zioach tutecznich i zamorskich. Krakw, 1542 (

    http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=31223&from=&dirids=1. 5 ! "# // $ %&'

    (

  • 8

    8

    --

    6.

    XVIIXVIII

    -

    XVIII !" !" !Syrennius S.

    : http://www.zielnik- ! " Briuchin W., Zemanek A. #! !

    $% &' (w Petersburgu // Kwartalnik Nauki i Techniki. 1996. R. 41. 34. S. 189195).

    !

    ( " XVII # 1970. 206). XVIIXVIII $ De secretis mulierum, ! !% & # 464;

    1359 III XVIII ! " #$ %! & '

    (

    "

    " ) * "

    ) !

    1670- XVII De materia medica, !" # $XVII 458, 462).

    6

    9394; 26.

  • 9

    9

    7

    8.

    !

    "

    # $

    !

    %

    9

    10.

    %

    !

    & # '!

    ! '!

    !

    ( '

    IXVIII

    ' ! ('

    7 521.

    8 - -4281/2;

    9 ! "# $ %&$ !

    # ! '(# !!!( %#)! #! $#$# ) !

    !(* !%!(* %#!+

    ,!!!!( !!$

    ##-+ % #) !

    Thomson M. H. Textes grecs indits relatifs aux plantes. Paris, 1955.

    10

    // ! 5657.

  • 10

    10

    !

    -

    11

    -

    " #

    $

    %-

    &

    ',

    11

    1940-

    !

    !

    !

    ! "

    ! !

    " !"

    ! "

    ! ! !

    !

    "" "

    " # $

    %

    ! & ' 8).

  • 11

    11

    12.

    ! -

    !

    "

    # $

    %

    &

    '

    (

    (

    -

    13 %

    14.

    )

    (

    ( (

    15 ! - .

    12

    7. 13 [ -

    !" 351. 14

    #$ $

    ] 357).

    15

    !

    % "

    1995. C. & '& &

  • 12

    12

    -

    ! "

    #

    !

    Gubernatis A. de. La mythologie des plantes ou les lgendes du regne vgtal. Paris, 1878. T. 1. 1882. T. Rantasalo A. V. Einige Zaubersteine und Zauberpflanzen im Volksaberglauben der Finnen. Helsinki, 1959; Sbillot P. La flore. Paris, 1985; Sobotka P. Rostlinstvo a jeho vznam v nrodnch psnch, povstech, bajch, obadech a povrch slovanskch. Praha, 1879; ! "#

    $ #

    % - &

    ' 34; 89;

    4256; ! " # $ % " &

    '

    ( ' 254266; )

    $ #

    ! " #

    $ $% $

    & ' 102103; ( & ' 368371; L. // Studia slavica / -

    9299;

    // 140142;

    547548;

    131133; !

    2. 294296; "#

    $ 583588; "

    $ 595598; "#

    $ 643647; "

    3. 3136; %

    $ 9196; %

    $ 140143;

    $ 170174;

    $ 301302;

    $ 489493; &

    $ 495500).

  • 13

    13

    !

    16 "

    #

    $

    17

    %

    #

    #

    18). &

    % #

    $

    !

    19 '

    !

    20.

    "

    %

    (

    '

    &

    '

    &

    16

    -

    2829. 17

    31118. 18

    722. 19

    19, 21. 20 15.

  • 14

    14

    21

    22.

    ! " # $

    % (2000) & - IXVII '

    !

    --

    (

    &

    # )

    &

    !

    XVIII ( &

    1. *

    21

    ... 254266; . 7.

    22

    63137; . ! ""! # $%

    #

    & 211220; ' % #$% #

    & 288302; ( ) % "# & 6272; * & +2001. , - , 1720; #% 2. 1432; Ivan-da-marja // Pro Ethnologia. 2004. 18. Tartu. P. 8795; 263286.

  • 15

    15

    2. IXVIII

    3.

    IXVIII

    4.

    !

    "

    # $

    ,

    2) % & %

    - '

    %

    , IXVIII

    23.

    ( XVIIXVIII %

    ) % )!

    !

    # #

    $ IXVIII - ! -

    23

    5.

  • 16

    16

    XVIII

    24

    !!

    "

    #

    " "

    $

    IXVIII % &'% &( &)*) + (),

    ,( * '-' ), + -

    ." "

    # IXVIII

    "

    + /

    25, XVIII 47 4 26, XIX 16 27 28);

    29, XVIII 30);

    24

    1740 25

    ! "

    "

    26 #$ % &

    27 ' ( ( ( (

    VI.16 VI.11, VI.13, VI.15. 28 - -

    29

    !

    "#

    30

    IV. $ 357; Q. VI.44.

  • 17

    17

    XIX

    31

    32.

    !

    "

    !

    33 ! #

    $ !

    ! %

    & '

    '

    ( '

    )

    *

    -

    XXI

    !"

    #

    $"

    34 %

    "& "' ! "

    " % "

    % " " " " %

    ! ' " "

    & &"

    (" " "&!

    ) " %

    ! " "" " %

    ,

    " ! %

    " %"

    "& & '

    "& ' %%

    31 2841; 7683; . C. 7577; 315; ;

    32

    !

    " #$

    %

    % ! 361364. 33 #$

    #

    " & !

    34 31, !& ' (- // 420 XVIII

    441464.

  • 18

    18

    -

    XVIII

    ;

    - XIX

    !" #

    $ %& ' ' (

    XIXIV

    $ ) ( XVIII

    ); "-"

    ,

    #

    %

    $

    "

    *

    ) "

    " + "

    $

    " ). ,

    - " $

    " &

    ,

    -

  • 19

    19

    -

    -!

    " !

    XVIII # # $ %

    & !

    - &

    #

    ' & #

    -

    ***

    ! "

    # $ ! "

    # % "&'( )#

    "*" &+& +

    % ,

    % -

    $

    .

    /

    % # %

    35).

    35

  • 20

    20

    , i = , = ); ! "

    #

    # ! $

    %

    !& '

    !

    $ # (

    $

    !

    " #

    $

    %

    &

    %

    '

    $

    (

    )

    * +

    $

    ,-

    -

    .

    $

    /

    *

    -

    0

    %

    )

    0 $

    &

    * +

    %

    *

    '

    $

    %

    .

    $

    )

    /

    $

    /-

    %

    /

    $

    - /

    ' #

    %

    %

    '

    #

    $

    !

    '

    $

    , '

    ""

    "

    1

    2

    0

    2

    /

    + %

    & &! . ' % -

    % !

    2! 2 3 ' 2006

  • 21

    1

    : ,,

  • 23

    1.

    !

    " #

    $

    "#

    #

    " %

    &

    '

    '

    1.

    1 Rostafiski J. Porwnanie tak zwanych zielnikow: Falimirza, Spiczyskiego i Siennika // Pamitnik Akademii umiejtnoci w Krakowie. Wydzia matematycz-no-przykodniczy. T. 14. Krakw, 1888. S. 116151; Rostafiski J. Nasza literatura botaniczna XVI w. oraz jej autorowie lub tomacze // Pamitnik Akademii umiejtnoci w Krakowie. Wydzia matematyczno-przykodniczy. T. 14. Krakw, 1888. S. 152207; Rostafiski J. Zielnik czarodziejski to jest zbir przesadw o roslinach // ZWAK. 1895. T. 18. S. 1191 (2- Arber A. Herbals: their origin and evolution: a chapter in the history of botany, 14701670. Cambridge, 1986. 3rd ed. (1st ed. Marzell H. Volkskundliches aus den Kruterbchern des 16. Jahrhunderts // Zeitschrift des Vereins fr Volkskunde. Berlin. 1914. Jhg. 24. S. 119; Singer Ch. The Herbal in antiquity and its transmission to later ages // The journal of Hellenic studies. London, 1927. Vol. 47. Part 1. P. 150; Delatte A. Herbarius. Recherches sur le crmonial usit chez les anciens pour la cueillette des simples et des plantes magiques. 3e ed. Bruxelles, 1961; Thomson M. H. Textes grecs indits relatifs aux plantes. Paris, 1955.

  • 1. 1

    24

    24

    XIX 2) 19402000- .

    !

    "

    #

    $

    %

    %

    -

    -

    ! ! "# $#

    %! " # # "

    & !'( $# "$ !)*

    !

    $ ( $#(

    $ " $ # +#

    , ! - !( + %,

    $ $ .* $ +#

    + - + $ $

    . !( $" "$

    $"(* $!$' + - + #

    ! !# !' +

    +

    2.

    "+ !, $ / +

    # ! $ ! / (

    !,# / . +# $# "!

    + !# $!# 0# #

    ! "' "( "-!,

    & $ $ * / $

    # # !( ! !( !- +( $"! ,

    ! !( ! !" . "

    +# $ !!# # !' $

    # $! !# "( "

    $!( $ "

    2

    7278.

  • 25

    25

    3

    4.

    !

    1848

    "

    #

    $ % &'

    &'

    - (

    $ ) )

    - ( $

    '

    $-

    & (

    5. * !

    & & +& (

    &'

    !

    6.

    1852 ! " # $ % !

    !

    & ' XVXVII ! # $ !

    " !

    3 9192.

    4 186.

    5 !

    " " #" $

    %

    $

    1. 6

    %& "

    412, 415, 417, 418.

  • 1. 1

    26

    26

    -

    !

    " -

    !

    !

    -

    7.

    #$

    ! %

    & ' (

    & ) !

    &

    ! & " ' (

    $ &

    " *

    8. %$

    ' (

    + , (!

    " $ )

    &

    !

    ) 9.

    ! "

    !

    10.

    7 []

    71.

    8

    //

    61. 9 62.

    10

  • 27

    27

    -

    !

    " "# $

    "

    %" " & '

    11. "

    ( & ' %"

    "

    &

    "

    12 )

    " * '

    !

    +

    "

    !

    '

    "

    ! ,

    --

    .

    13

    ,

    -

    - 31 ! " #$

    ! % &

    '

    ()

    11 * +

    ," 361364. 12 - 361.

    13 .

  • 1. 1

    28

    28

    14.

    ! "

    "! #

    1861 !

    15

    !

    "

    16 #

    $ %

    17.

    18

    14

    ! 234

    ! 262 ! 291

    ! 313314).

    15 "# !$ %

    "

    %&

    #

    ' ( ! 7274. 16

    . ) '

    45. 17 412418.

    18

  • 29

    29

    19

    XVI

    20

    -

    !!.

    21.

    ! "

    #

    $

    " !

    IIXVIII ! %

    22.

    ! !

    23.

    ! & % %

    "

    ! !

    24

    25

    19

    XVIXVII. 20 IIII, IX.

    21

    XVI XVII ! 1987. 611 4 "# 1. $ XVI / %

    !

    ! ! 183186

    "#

    22 . 261268. & ' (-

    23

    24 ) 385.

    25 ) 385.

  • 1. 1

    30

    30

    -

    -

    !

    " -

    26.

    -

    ! "

    # $ "

    #

    %

    $

    &

    27.

    '

    & ( &

    & & & &

    28.

    26 .

    27

    28 .

    -

    - ! // " # " # 2 " # 1). $

    120 ! " #

    $

    ) (

  • 31

    31

    ! " #

    $

    %-

    29 & ! " '

    (

    - IXVIII

    2224). .

    -

    ! ! ! "

    !

    # $ %!

    96 & !! !

    ! "#

    . 92 116 124. 148

    ! "# "

    "# "$

    2 % ! &!

    ) (

    1214).

    29 ! "

    #

    $

  • 1. 1

    32

    32

    30

    31.

    !

    ,

    "

    #$ %

    &

    '(-

    32 )*

    & ! '

    )

    ' '

    #

    '

    '

    ! '

    (

    ! "

    '

    30

    31

    112. ! ! ! " #

    $ % &

    '-'

    (

    )

    * Djamo- Un text slavon de farmacoterapie populara din seculul al XVI-lea // Romanoslavica. Vol. 14. 1967. P. 377409; i XVI // 43 .

    ! 108113). 32 2830, 34 " 47, 50, 5255.

  • 33

    33

    33

    !

    ! "

    # !

    !#

    #

    !

    !

    $ -

    $ 1878 %#

    ! "

    #

    $ #

    $%

    $

    34. & "

    $% $

    35. '

    !

    " # $ $

    $

    33

    9293. 34 VIVII.

    35 642643.

  • 1. 1

    34

    34

    36

    37.

    ! "

    #

    $

    %

    & &

    %

    38 "

    #

    $

    IXIX

    39 "

    #

    $

    &

    40.

    ' &&

    !

    41. ( &

    )

    *

    +

    42

    36

    18. 37 2122.

    38

    !

    39 " # $ %

    XVIII

    & 25, 132; XVIII & 42, 43, 133, 135, 137139, 141, 143, 144, 146; XIX & #

    $

    % '

    40

    230. 41 ,

    279283. 42 1. II. 4245. ! " "#"

  • 35

    35

    43.

    ! "

    "

    # ! $ %" "

    -

    44 & ' ( "

    " "

    45.

    !

    "

    46 #

    $

    % !

    ! "

    " # $ 7. ! 362369, 371. 43 % &

    "

    ' - 1848 268273; 1989 1880 426438; 624629.

    44

    245. 45

    !-

    " #

    "

    #

    $

    %&

    $ 346. 46 [

    , 1882. 2529.

    171174.

  • 1. 1

    36

    36

    - -

    -, , , ,

    , -

    !

    ! " #

    47.

    $

    ! % %

    ! &

    '

    (

    )

    *

    & !

    48.

    1.

    !"#$ -

    49

    2. %& ' &

    47

    1 2548. -

    48

    !

    " #

    $ 8493. 49 % &$ &$ &$ 367.

  • 37

    37

    !

    "

    # $ !

    %

    50

    !

    !

    ! " #

    $

    . %

    !

    - -

    51

    50

    602603. 51

    31;

  • 1. 1

    38

    38

    -

    -

    -

    !

    -

    -

    "

    #

    $

    % "

    52

    &

    '

    53

    #

    $

    % (

    54 # # $ %

    ) #-

    55

    1801

    4.

    52

    !

    53 " 4, 33.

    54 " 16.

    55 -

    # !

    $

    %

    #

    &

    %.

    #

    & &' # 46.

  • 39

    39

    10; XIX

    56.

    VIIXVIII !

    57 -

    ! "

    IXIX " ! 1954 # $% % % &% %% '

    !

    58.

    1960- % # ! ( # % $

    # ! " " % ! -

    "% $% !

    -

    !" #!$%$ !&

    '

    59. ( )

    *

    !" &

    60.

    !

    XVII "

    56

    // 345 814.

    57

    XVIII ! " " "

    -# " " " "

    $" % &' ( 1123). 58

    XIX 1954 - 59

    [ ! 168173.

    60

    "

    " 136175.

  • 1. 1

    40

    40

    61.

    -

    -

    62

    !

    63 "

    #

    64

    - -

    #

    $

    $

    %

    #

    & '

    (

    65 ' )

    66

    # -

    61

    XVII

    62

    XVIII 63

    64

    -

    65

    !

    " #$

    VI.5; O. VI.6; O. VI.11; O. VI.13; O. VI.15; O. VI.19; O. 218,

    ! "#$ % &

    $ &'

    #

    '

    35). 66

    XVIIXVIII 6670; ! "#

    $ %

    &' % ( (

    8693; )

    '*& * % # & 255

  • 41

    41

    IXVIII

    67

    -

    !

    "

    #

    # $

    $

    68

    %

    $

    69 & $

    ' ( (

    IXVIII 70.

    67

    68

    ! 31, 35. 69 " ! # $

    % 608. 70 Chodurska H.

    XVIII wieku. Krakw, 2003.

    Chodurska H. W // Rocznik naukowo-didak-tyczny WSP w Krakowie. Zeszyt 177. Prace rusystyczne IX. Krakw, 1995. S. 7380; Chodurska H. -zielarskie w bibliotekach Rosji (prba klasyfikacji) y ! "##$S. 161168.

  • 1. 1

    42

    42

    -

    ! !"

    (144 # # $

    $ %

    71.

    #

    #

    %

    & %

    %%

    $ %

    %

    %

    % $ ' % #

    #-

    % %

    -

    %

    ( %

    %

    72 )

    #

    # %

    #

    #

    %

    $ %

    73.

    ) % %

    %

    - *

    % % # # %

    71 Chodurska H. Ze studiw nad fitonimami S. 13. 72 Ibid. S. 313314, 317. 73

    // 5657; ! " #

    32

  • 43

    43

    !

    !

    !

    "

    74.

    -

    ,

    75

    !

    76.

    74 Chodurska H. Ze studiw nad fitonimami... S.

    214218, 136; ! " # $ % #" ! &

    '

    "

    (

    (

    % !

    & (

    $ & & (

    &

    75

    )

    ( (& *

    & + # 4042. 76

  • 1. 1

    44

    44

    -

    - --

    -,

    -

    77

    -

    -

    78. !"

    "

    #

    $

    %

    &

    '

    79). (

    )

    (

    *

    +

    !"+

    5557. 77

    ! 3233; . " 155160; #- $ %

    ! 362368; & '( ) ! 8791; )- ! 104106;

    . -( // * 1998. ! 3. 911; .

    -' ' + $

    & 2637; +-%- ' - %

    112121;

    !" #

    $"

    %" &' ( 5162; $ #

    " "

    &' ( 4862

    78

    ) ! #

    187317. 79

    ! 3236.

  • 45

    45

    80

    !

    "

    81

    !

    #

    82.

    IXVIII 83.

    $

    % "

    & '

    & "

    (

    %

    )

    ( *

    )

    + ,

    84.

    ("

    -

    " "

    *

    -

    XVI &

    85.

    80

    1. 95103;

    ! " 99110; # $! 872.

    81

    % &

    33 ' ( $! 367375). 82

    ) !

    )

    *

    + *

    *

    ) " 5159. 83

    XIX

    84

    384401. 85

    i XVI 43 - (1883), - (1967, ! "

  • 1. 1

    46

    46

    86

    87

    XVII ! 649 88, " 1990 # 1788 89, $ XVII % &

    90, '

    & $

    ( XVII %$

    '

    ") 1534 91, " * +

    )

    ,- $

    92,

    "

    *

    " $

    86 .

    87

    XVIII ! 2 -89; "#

    $

    %! 240). 88 &' " () *

    + XVI XVII , 1987. $ 502527, 612613 ""

    // /

    240259, 297

    89

    ! "

    #" $ 75 % 11907/20 (1)).

    90

    &

    " XVII 173 & " '$ ( ') )%

    91

    92 XVII /

    ! "#

    / $ %#

    &- "# ' % #

    # #

    # '( )

    ' #

    # )

  • 47

    47

    93

    94.

    !

    !

    "

    # IXIX

    95

    96

    !"

    #" VI.16 97

    IX 14 $# %# #&% ' # " ' !

    ! -

    " # " $-

    %

    % &

    $

    98 &

    $

    99

    100 '

    % %

    "

    93

    94

    95

    492501, 607 96 ! "

    "

    "

    "

    # "

    "

    "

    226239, 294 97 # $ ! VI.16 % %

    $

    98 . & 16.

    99 '! ! ! .

    100 & ( !(

    20).

  • 1. 1

    48

    48

    101) XVIII ( 14159/173, 101 102. !

    " ! #$ $

    % " %

    % &!

    ! ! %

    '!

    %! " $ % "

    !"

    103.

    IXVIII

    XVIIXVIII

    !

    "

    " #

    #

    104. $

    %&

    105 '

    &

    (

    #

    106. )

    107

    101

    102

    ! 315319. 103

    "

    104 #".

    105 $ XVIII % // 420

    440; XVIII 441464.

    106 -

    !

    156. 107

    " #

    $

    $

    292296.

  • 49

    49

    --

    108

    109

    -

    XVII

    110.

    !

    "

    #

    111.

    $

    %

    $ $

    $

    108

    109 !

    "

    110

    # " $ .

    % 34. 111

    & '

    (

    372378.

  • 50

    2. .

    !

    "

    # $

    %

    &

    % $

    $ ' $

    " !

    $ . % !

  • .

    51

    51

    !

    ,

    -

    ).

    ! -

  • 1. 2

    52

    52

    "

    #

    !

    1 $

    %

    &

    2). ' (

    '

    3 !

    "

    #

    $ -

    %

    XX $

    4

    XVIIXVIII $

    2 5

    1

    230. 2

    40. 3

    XIVXIX 42.

    4 .

    5 45.8. .

    IV. ! 23. " . IV. ! 23.

  • .

    53

    53

    .

    !

    " #

    .

    XVIII

    ! "

    # $

    6 "

    %%

    7. &

    8

    !

    " #$# P. IV. % 23. & 121 (, , , ,

    , , ,

    , , , ), 15, 218. 181. 476/956 (, ,

    ,

    , , , ). .

    23; 1072; O. VI.6; Q. VI.39 (1); ; .

    6

    7

    8 1516, 1833: , 164 ; 97 ) 722.

    14 ! ! . " 2224, 26 1112, 1415, 2333, 35 " # ! $ ( " 6162).

    AlhipNote. 54-56 . (483-485)

  • 1

    XVII

    521

    . P. IV. 23. 121 38, 1014) 218. 8083, 8586) 8083, 8586) 181. 8083,

    8586, 91, 94)

    XVIII

    Q.

    33.15.192 O. VI.19

    45.9.21 141) O. VI.13

    . P. IV 2029) 133, 64) Q. 142) 45. 2930, 3245, 4751, 56

    61, 7073, 8086) (1) 130) O. 139) 7497) O. 82100)

    XIX

    !

    ! !

    !

    "#

    # 177) $ 218. 785.2 177) Q. VI.39 (2)

    3463) O. 5061)

    XIX

    AlhipNote 54

  • 178) Q. VI.18

    ! 181. 476/956 177) 173) "# 489 O. VI.15 $

    Q. VI.33 O. 181) 127) XVIII

    XIX

    F. VI.19

    410)

    XVIII

    AlhipNote 55

  • XVIII

    45.8.175

    33.14.11

    1043/54

    XIX

    !" -4281/1 !" -4281/2 !" -4261/25

    #

    $%

    F. VI.16 #

    1 & '

    AlhipNote 56

  • .

    57

    57

    9

    19

    ; O. VI.13; 45.9.21; Q. 35 VI.19; 33.15.192; ),

    , , , , ,

    , , , , , , ,

    , , , , , , , ,

    1, , , , , , , , , , , , , ,

    2, , , , , . -

    .

    , ,

    , , , , , , ,

    , , , , , ,

    , , , , , ,

    -

    181. ! " # " 218. ! " $

    % & '

    ( "

    57 48 (Q. 10.

    9 .

    10 57 Q. VI

  • 1. 2

    58

    58

    . VI.33

    (83 11 1 1

    VI.33; 45.8.168).

    , , , , ,

    , , , , , ).

    .

    ! !

    12 !

    !

    ! !

    " !

    !

    -

    --

    11

    12

    --

    (. 42, 43, 45, 4749, 51, 52, 6166, 68, 71, 72, 86, 97, 99).

  • .

    59

    59

    VI.19

    XVIII ! " "

    !

    .

    13

    , , , -

    14,

    --

    .

    XVIII ! "

    # # #

    #

    ! #

    1) ! 2) ,

    );

    3)

    15

    , , , , , ,

    , ,

    13 [ ].

    14 . 26, 3234.

    15 - -

  • 1. 2

    60

    60

    , ,

    4) , , ,

    );

    5) ( 16).

    .

    17

    101

    ! "

    146 (31 --

    1) ! " # $

    , , , , , ,

    , , ); 2)

    , ,

    , 1 , );

    3)

    16

    - O. XVI.6 ( XVIXVII 149).

    17 40. 385.

  • .

    61

    61

    , ,

    ,

    , , , 18

    , , ).

    .

    XIX 19.

    !

    "

    1) #

    (, , , , , ,

    , , , , ,

    , --,

    , , , , , ); 2) 36 54, 64

    3) 63, 67 ,

    , ,

    .

    18

    . 481482, 1). 19

    !

    " #

    #

    372376).

  • 1. 2

    62

    62

    -

    20). -

    -

    21

    -4261/25 1911

    -

    22-

    !

    " #

    - !

    $ %

    ! "

    , ,

    , , , , , ,

    , , -

    , ,

    , , , , , ,

    , , ,

    , , , ,

    ) 23.

    .

    24

    20

    --

    // . 237. 21

    22 ! "

    #

    $

    %-

    / ! / # & ' !

    23 ( ! )#*#

    + 187. * . 31, 33, 53, 6465). 24 F. VI

  • .

    63

    63

    -

    , , , , ,

    , ,

    ,

    -

    SAL PARIL 25,

    26, POPUISAI 27, 28, ERR

    29,

    30

    TREZWOST 31 USKOP 32 33

    34).

    !

    " !

    " #

    --

    #

    "

    25 , 254.

    26 230.

    27 211.

    28 , 187.

    29 186.

    30 136.

    31 154.

    32 155.

    33 . 4. 511.

    34 F. VI , 167.

  • AlhipNote 64

  • .

    65

    65

    35

    1674 !

    " XVII

    # $

    XVIIXVIII % $ $

    $

    15 40 ! 100

    IXIX III 36). "

    .). #

    $

    1) % & '

    2)

    3)

    35

    36

  • 1. 2

    66

    66

    XVII

    1674

    XVII

    XVIII

    XVIII

    XVIII

    XVIII

    XIX

    -

    ! "

    !

  • 67

    3.

    .

    4

    1; 28 -

    2, 5 -

    3

    ,

    , ,

    4.

    5

    6

    7

    8

    9

    ! -

    1

    2 722. 521.

    3

    VI 53.

    4 XXVII !" ! 251.

    5

    # # $

    %& 23. '' 181. "()

    " " * + +

    +

    VI.18; Q. VI.31; Q. VI.33; Q. VI.39. 6 #

    7 "() # #

    VI. 33; +

    8 + 285/292; Q. VI.39.

    9 # " +

    '' 181 476/956.

  • 1. 3

    68

    68

    10,

    11

    12

    13

    14

    15

    16

    17

    18

    19.

    20

    21).

    22 !

    23

    24.

    " # -

    25

    26.

    -

    10

    11

    12

    13

    14

    15

    16

    17 2.

    18 181 476/956.

    19

    20

    . 481 (). 21 . 481.

    22 !" , , ,

    23

    , 28 29.

    24

    17 , 2629. 25 -. 2122, 115118.

    26 . 414.

  • 69

    69

    27.

    28.

    XVIII

    .

    29 722.

    ! "

    #

    ! $%

    30.

    - - -

    11249 21 39,6 15099 20 37,7 100156 11 20,8 199 11 11,9

    27 . 2841.

    28 [ ].

    29 6

    30 3 XVIII

    ! "#

    ! $ $ % & -

    $ ! -. 2122, 115

    [ ' (

    ]

  • 1. 3

    70

    70

    31 !

    " #

    32,

    "

    33 "

    #

    34

    35 $ %

    " $

    "

    36

    & '

    37

    38). .

    XVII

    39

    40

    41).

    . ! "

    , ).

    - -

    14 23 45,0 18 15 29,4 12 19 17,6 16 13 15,9 16 11 12,0

    31

    .

    32

    33 33.14.11; 45.8.175; 34 -4281/1.

    35

    36 .

    37

    38 F. VI.16. 39 ! !

    " 181# 476/956; ; . 40 .

    41 ! ! " 181# 476/956.

  • 71

    71

    42

    43.

    !

    "

    #

    $%&& '$# ( 722. ) * !

    +

    "

    44

    .

    45 !

    42 7.

    43 181 218. 785.2; F. VI.19; ; -.

    44 181. 476/956.

    45

    Q. VI 181 476/956.

  • 1. 3

    72

    72

    -

    46 XIX

    XVIII 47 XIX .

    48

    49.

    ! "#$ %

    &

    &

    &

    50 ' (

    ! "

    # $ %

    #

    ! $$

    51.

    & #

    $

    46

    1534

    ! " # 78. 47 "$% &

    48 "$ %

    VI.16; O. VI.13. ' ( " XVIII ) * ( 60). XX

    49 . 414, 416

    !" # . 415416, 420, 423.

    50 $ # ; )

    [ " 170171. 51 %

  • 73

    73

    helenium L. 52

    53

    54.

    !

    VI.13, F. 3898

    55 -

    56

    57

    58.

    XVIII !

    " #

    $

    "

    % XIVXVI &

    ' "

    59.

    .

    60 -

    52 11; 15 , 30.

    53

    54 3.

    55 F. VI 56

    57

    58

    59 . 416417.

    60

  • 1. 3

    74

    74

    61

    62),

    63).

    61

    62

    63 1639,

    ! "!#

    $

    %& ''# & ''

    #

    #

    (

    %# !

    % '' )

    & %

    ( %

    *

    ( & %

    %# $ %& %!

    * %& +

    ''

    )

    ,

    ,

    // !"# $ $ %

    ! %

    &

    #'( ) *

    (), ()

    !

    " # (

    !" #

    XIX ().

  • 75

    75

    6 29

    1) -

    64

    65

    66,

    67,

    68

    69,

    70

    71

    72 ! "

    73 !#

    $

    74

    75

    "

    76); 2) # %

    77

    78

    #

    79 & "

    80); 3) " #

    # &

    $ & #

    64 O. VI ( 30).

    65 . 76.

    66

    67 . 414, 427.

    68

    69

    70

    71 Q. VI.31, . 95. 72 Q. VI.33, . 1. 73 O. VI.13, . 1. 74

    75 Q.

    76

    !"! # 181$

    77 273.

    78

    79

    80 40. 385.

  • 1. 3

    76

    76

    81

    82);

    83

    84 !

    85 "

    86 # $

    %

    87 &

    88

    %

    % 89); 4) $ '

    90). .

    -

    81 F. VI 82

    1). 83 !" # -

    84 $% &

    85 '

    ( 23. 86 Q. VI 87

    88 Q. 89

    90 . C. 75.

  • 77

    77

    I .

    91

    92

    93

    94

    95

    96 ! "

    " #$ %

    & ' " " (

    97

    & '

    ) %

    98 *

    + & ,

    99 # "

    !

    *

    100

    -

    101

    ! ! " !

    # $

    % &% !

    ' ! !

    $

    " % &

    102 ( %

    91

    Q. VI 92

    93

    94

    95 Q. VI 96

    97

    I, 19 , 23 , 24.

    98 , 28, 28

    99

    100

    101

    102

  • 1. 3

    78

    78

    , XIX !

    103 "

    #

    $ % &

    104. ' "

    '

    105 "

    ( - #

    ) ' %

    106.

    !

    " #

    107. !

    $

    %

    & &

    108

    ' ( "

    % &

    109.

    XVIII

    110

    103

    104 Q. 105

    106 , 28 , 40

    107

    2. C. 78.

    108 . 40. 386.

    109

    110 ! " # ! !

    !

    "

  • 79

    79

    6 111. X .

    XIX

    ! "

    # $ %& '

    112; (

    113; ) * 10 114;

    115

    116).

    1809

    ! "# $ %

    " &

    # ! '( ) *

    117,

    118.

    "

    ! " #

    - -

    # $

    119.

    % F. &

    '

    120.

    /

    86). 111 !

    " #

    112

    113 $ , 38

    114 %&

    115 ' (

    116 ' (

    117 )

    118

    119 *%+

    120 F. VI

  • 1. 3

    80

    80

    121.

    !" #$ #$

    122. #

    %& ' % ( '

    123.

    % ) *(+

    !

    124.

    "

    VI.39), "" # $

    % & '

    %

    125 ! ( "

    "

    126.

    127.

    121

    122

    123 14 - XVI XX -

    682683. 124 !"# $

    125 Q. VI $ %&

    & % '

    ( ) )

    - & &

    ) )

    *-

    sp/spb1867.html). 126 Q. VI.39,

    1813 -

    vkalo/kl/spbgdovdmsobor.html).

    127 ! 11

  • 81

    81

    -

    ! ! "

    !

    128.

    !

    " #

    ! "

    129.

    $% # #

    -

    & % $ "

    XIX 130,

    % '% %

    131, %

    (% , #% #

    XIX 132. ) -

    133. !

    " # # $ (1807 134; -% & # !

    135.

    128 13, 17

    129

    - -

    -

    -

    -

    - ! -

    ! " 233240; ! ! ! - / #$% # ! % &

    " # "

    " 310317. 130 23.

    131 12.

    132

    / 3. 120. 133 29.

    134 . 60.

    135 -. 4.

  • 1. 3

    82

    82

    XIX

    X

    !

    "

    # $ "

    #

    % "

    &

    '

    "

    136.

    XIX

    137 (

    138). & # -

    . &

    # !

    139

    -

    136

    / 190.

    137

    138

    ! 116. 139 " I.

  • 83

    83

    140

    141

    !"# $

    %

    " &

    142.

    143 ! "

    #

    $ % &'

    144

    " -

    " (

    )

    ! #

    145

    * "

    146

    147 + " ,-!

    148 149

    150

    !" # ! $

    $%& '

    140

    141

    142

    143

    144 . -

    145

    !

    146 " .

    147 #$%

    148 " .

    149 #$%

    150

  • 1. 3

    84

    84

    151.

    !

    152.

    !

    " # ! $

    $ % $ %&

    " & "

    && &

    & && %

    &

    .

    XX 153

    !

    1072, 1762, 1819 45.8.175, 1746 382, 1761, 1774 10927, 1840- 154

    (F. ! "! ! (10) # $ % $&! (Q. VI.31, 1770, 1782 ' (Q. VI.33, ' (45.8.168, 18081809 ( 3665, 1770 &

    155 (1767 )& " *+%" -4281/1; - -

    151

    374. 152

    153

    XIX ! " 154 #

    $ %& ' (

    ) ) #

    &

    *% +

    & & $ %&,

    , & -

    155 . 40. 385.

  • 85

    85

    156, XIX -

    ,

    Q. VI.39 ( 157.

    158.

    ! "

    # $

    %

    ! !

    159 $

    &"'(

    160.

    '

    ) " *

    !

    " # $ %

    161,

    156

    !

    " #

    !

    $

    % & '

    (

    ( - XVI XX 682683).

    157 ) ( )

    (Q.VI # )* + , (# #

    kalo/kl/ spblposolodino.html).

    158

    372378; ; -.

    159

    . 419.

    160

    161

  • 1. 3

    86

    86

    !

    " # ,

    , , [] , , ,

    162.

    163

    164;

    165

    !

    !

    166.

    " #

    $% $ $

    # ! &

    $%

    (

    167),

    !

    162 -

    -

    -

    ! " #

    163 $%&'

    164 ! ( 290 ) 34.

    165 ! 417.

    166 21

    167 !$*% ( ! ( ! 175.

  • 87

    87

    XX - -

    -

    168

    XVII

    !

    " # $

    169.

    XXX

    !

    "

    "

    170. # XX $

    171 %

    172 &

    173

    174,

    &

    175 $ '( )

    *

    176 + ,

    177 &

    178.

    168

    51; / 4. 120; 125.

    169 12. 92.

    170 / 1. 149.

    171 ! " " #$

    !

    172 4046; $% ! !

    !& ' IV ! 245; ( 173 -

    174

    121124. 175

    176

    !

    1914. 236238. 177 " # ! 889.

    178 " # 512 $ % -

  • 88

    4. XVIII .

    ,

    !

    "

    #

    $

    1.

    " -

    % &-

    $' ( )

    &

    $ ! *

    *

    & +

    )

    & $' ( ,

    ) &

    '

    $'

    ) &

    ) *

    * #

    1

    1801 15.

  • XVIII

    89

    89

    2

    ! "

    # $ %#

    & ' $

    %# (

    $ # $

    ) ( $ %#, )

    ) $ %#

    & %#

    3.

    *#

    )

    + , )-

    4 $ , -

    &

    ,

    !

    "

    # " $

    !

    ! !

    5.

    6. !

    2 2. C. 7280.

    3 90101.

    4 -

    155157. !"" # 372. $%

    5 156.

    6 156.

  • 1. 4

    90

    90

    7

    !

    8.

    "

    #

    # $

    !

    " -

    #

    " $ %

    "

    9.

    &

    ' (

    $

    ) (

    -

    % $

    ) 1735 *

    + " "

    7 156.

    8 157.

    9 157.

  • XVIII

    91

    91

    10

    .

    !

    11 "

    ! . #

    $ % % $

    & $ %

    $ '% %

    ( #$ )

    $ #

    $

    12.

    .

    !

    "

    # ! !

    13.

    $ % & #

    #

    10

    -

    XVIIXVIII

    36 !"! # $ 11 % & 37.

    12 ' -

    () *

    1753

    ! !

    "

    122). 13 # -

    ! $

    167 % &'() * 197. ) + %

  • 1. 4

    92

    92

    -

    !- "

    14

    1770 ! " #" " "

    15.

    #

    "" $" % &

    "

    '

    (

    ) "

    " " *

    $ ! " #"

    " +

    " #

    #

    ,

    % &

    * ' &

    -

    !

    !

    16.

    14

    1801

    15 6.

    16

    ! " //

    ! # $ 63.

  • 93

    5.

    .

    1

    ! "

    "

    2). #

    .

    $ #

    %

    !

    & &

    '

    (

    1 Q. VI 2

  • 1. 5

    94

    94

    3.

    !

    " !

    #

    $

    % -

    & -

    ' -

    4.

    $ . $

    ).

    ) 5. ! "

    , ,

    3

    4

    3940; ! "

    / #$" $$

    % 7081. 5 & !"! "

    ' ! "

    $

  • 95

    95

    ,

    , ).

    ( ).

    6

    7

    8

    (Polygonum convolvulus), 9

    -

    (!),

    6

    75. 7

    249250, 261). 8 . 82.

    9 . 4. 554.

  • 1. 5

    96

    96

    --

    10

    11.

    12 !

    13.

    ,

    14

    15; 16.

    10 39, 308309.

    11 Q. VI 12

    39). 13 . 5.

    14 63.

    15 , 70.

    16 9.

  • 97

    97

    .

    -

    - ! !

    "- "

    ;

    -

    (

    17.

    .

    !

    !

    18.

    17

    3940. 18

    XVXVII ! " #

    $ %

    XV XVI . $ ! $

    $ & $ ' %

    $ #$ "$

    % $ Arber A. Herbals: their origin and evo-lution. P. 146, 162).

  • 1. 5

    98

    98

    19

    20

    21.

    !

    --

    ""

    #

    22

    23

    24

    #

    25 26

    27), ! $

    # #

    28). % -

    29

    30

    31).

    19 , 50.

    20

    21 82.

    22

    23

    24

    Equisetum L. 347). 25

    Equisetum L.) (. 134). 26

    27 . 80, 17.

    28 65.

    29

    30

    , 76.

    31

  • 99

    99

    .

    ! "# ""

    $

    "

    1015% -

    32

    -

    , --

    -

    33),

    !

    " #! !

    32

    33 . 9.

  • 1. 5

    100

    100

    34

    35.

    !

    "

    !

    !

    # 36.

    ,

    37.

    -

    -

    adrifolia

    --

    ! "

    #

    38 $

    %

    %

    %

    -

    %

    , -

    39

    34

    35 27

    36

    37

    38

    //

    - 317332.

    39 317.

  • 101

    101

    40 ! "

    "

    " "

    "

    41.

    #$

    $ "$

    : %

    42; ):

    43;

    44.

    !

    45

    !

    46 "

    #

    47 "

    40 320.

    41 327.

    42

    43 Q. VI.33, 44

    45

    46

    47

    .

  • 1. 5

    102

    102

    ).

    .

    .

    !

    " -

    #

    $

    %

    &

    5)

    -

    48

    .

    1)

    !

    " "

    #

    48 11

  • 103

    103

    , , ,

    , .

    --

    49.

    -

    50.

    !

    51);

    52); " "

    53;

    54); " "

    55

    56

    57); "

    58). 2) # ! #

    $ - ,

    49 55

    50

    51

    52 27.

    53

    54 Q.

    55

    56 .

    57 Q.

    58 6

  • 1. 5

    104

    104

    , , ,

    , );

    59

    60);

    61;

    62);

    63

    64

    65);

    66

    67);

    68

    59 , 12.

    60

    61 , 91.

    62 Q. , 56. 63 Q. 9. 64 Q. , 54.

    ! 90). 65 "#"

    $ . 65, 12. 66

    67 % &

    68 84.

  • 105

    105

    69

    70).

    -

    !

    "

    71

  • 1. 5

    106

    106

    80.

    -

    -

    -

    .

    ! " #

    $

    % # -

    ! & !

    !

    % '

    !

    - ! !

    81

    - % !

    82.

    " (

    )

    *

    !

    ! !

    83. "

    !

    * )

    +

    *-

    ! !

    80 Q. 17, 85. 81

    kwt

    1987. 163). 82

    9091; ! 254266.

    83

    / 7.

  • 107

    107

    17, 12;

    25 84.

    !

    "

    85,

    86

    87,

    88

    89.

    !

    "##

    $

    , ,

    84

    -

    ! ; " # 2224;

    #

    35). 85 $ 22.

    86 % .

    87 F. VI 2. 88 . 437, 442.

    89 438.

    AlhipNote. 108-111 . (486-489)

  • 3.

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    1

    7

    9

    2

    X

    V

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    3

    3

    .

    1

    4

    .

    1

    1

    -

    4

    2

    8

    1

    /

    1

    !

    .

    P

    .

    I

    V

    "

    2

    3

    .

    #

    1

    2

    1

    Q

    .

    V

    I

    .

    3

    3

    4

    5

    .

    9

    .

    2

    1

    $

    29+1 31 31 37 30 19 8 7 5 19 8 4 2 2 17 17 19 19 15 12 5 6 3 18 1 1 2 5 13+1 16 20 22 15+1 7 2 1+1 1+1 5+2 1+1 1 1+3 1 17 23+1 12+1 19+1 11+3 7 13 7 5 13 4 3

    AlhipNote 108-111

  • 10+4 15+4 12+3 15+4 8+5 4+5 3+2 5+3 8+4 9 1+2 2 2+2 1 6 13 2 6 6 6 4 4 3 5 3 8 10+1 2 8 4+1 1+1 4 2 2

    3 6 3 2 2 1 2 2 2 3 2

    3 2 3 5 5 2 2 1 3 2 1 3 3 4+1 2+1 3+1 2 1 2 1 0+1 2 3 3 1 2 1 4 6 1 3 3 1 1 1 5 2 1 3 2 1 2 1 1 4 3 1 4 6 0+2 1+2 3 3+1 0+2 3 2+1 2 5 1 1 1 1 1 4 3 2 1 2 1

    1

    2 1 2 1

    1 1 1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1

    2

    1 1 1 1

    1

    1 1

  • 3.

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    1

    7

    9

    2

    X

    V

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    X

    V

    I

    I

    I

    3

    3

    .

    1

    4

    .

    1

    1

    -

    4

    2

    8

    1

    /

    1

    !

    "

    P

    .

    I

    V

    .

    #

    2

    3

    .

    $

    1

    2

    1

    Q

    .

    V

    I

    .

    3

    3

    4

    5

    .

    9

    .

    2

    1

    %

    1

    3

    1

    1

  • 130+8 155+8 123+5 156+7 108+13 72+6 50+3 42+4 37+5 89+2 23+4 14 11+5 10

    -

    91 96 87 125 92 63 41 33 27 80 25 12 28 13

    21 20 20 20 17 15 14 13 12 11 11 7 7 5

    -

    1,5 1,7 1,47 1,3 1,3 1,23 1,3 1,4 1,55 1,13 1,08 1,16 0,57 0,77

    1 XIXVII 3233).

    2

    3 - brunatny .

    , , ,

    !

    "

    , # #

    $

    % & #

    &

    "

    $

    "

  • 1. 5

    112

    112

    P. IV. . 23.

    -

    !"

    #

    $

    "

    #

    %

    &$ " "

    " $ $ " "

    """

    90

    $"

    5

    , , 91

    ,

    ,

    , , ,

    , ; , ,

    , , , , ; , ; ; ; ;

    , .

    90

    49. 91

    !

  • 113

    113

    95%

    75%

    , , ,

    ,

    ,

    , ), , , , ;

    , ; ; ; ; , , .

    (

    );

    ).

    92.

    !

    -

    93.

    !

    !

    92

    4748. 93 4546.

  • 1. 5

    114

    114

    :

    ,

    ( : ).

    , , ,

    , ,

    ,

    (

    , ,

    , ).

    94; 95

    96

    97 98

    99

    100).

    94 3, 8.

    95 60.

    96 1.

    97 , 58.

    98 - 45.

    99 F. 293 100 - 12.

  • 115

    115

    101.

    , , , ,

    - - -

    , ,

    -

    ).

    102

    103 104

    105 106),

    107 ,

    108

    109

    110).

    101 ,

    Linaria vulgaris L.

    ! "

    #"

    - $% & 352). 102 Q. 30. 103 . 13. 55.

    104 ' , 66.

    105 - , 39.

    106

    107

    53.

    108

    . 6. 109 68, 24.

    110 70.

  • 1. 5

    116

    116

    , , 111 ( 112 113 ().

    -

    114.

    ! "

    #

    !

    $

    %

    115 &

    '

    116 ).

    .

    111

    112 13.

    113 10.

    114 Q. VI.31, . 96, 8. 115 Sobotka P. Rostlinstvo a jeho vznam v nrodnch psnch. S. 4649;

    1. 1911. 122; HDA. Bd. VI. Lief. 12. Sp. 1712; 4256; !"#$ 254 % "# "& &$ '

    (

    ) * -

    * "#

    "# "

    & 261). 116 "& & #*& " "

    & &

    122148;

    -

    301337; ! 339376.

  • 117

    117

    ! " !

    " # "

    !

    $

    % &!

    !

    117 ' (

    )!-

    *

    118

    119

    ! "

    ! #$

    #$

    120

    % & ' % &-

    "

    ! " $

    121

    !( "

    122.

    )

    #$

    ! " )

    "! "

    -

    -

    -

    117 . VII, 642643.

    118

    119 . 6166, 6871.

    120

    196 / 611 /

    294297.

    121

    . 474478.

    122

    59108.

  • 1. 5

    118

    118

    123. !

    "!

    #

    $

    %

    "!

    "! &

    1) '

    !"

    '

    (

    ntago L.),

    ula helenium L.), L.), L.), -- Tussilago farfara L.).

    ). -

    , -,

    -) 124 ! " 125 #"

    123 Chodurska H. Ze studiw nad fitonimami rkopimiennych zielnikw wschodniosowiaskich XVIIXVIII wieku. Krakw, 2003.

    124 . 132, 133, 161, 172, 178, 205, 206, 212, 318, 404, 406

    125 7778.

  • 119

    119

    - Epilobium angustifolium salicaria Hypericum Ascyron L. ,

    ,

    -

    2)

    !

    -

    "

    !

    , , , , ,

    2, ,

    ,

    .

    ! " ! ! #

    !

    $ %

    & !

    126

    126

  • 1. 5

    120

    120

    ! "

    127

    #

    128

    $

    129

    %

    %

    ! &

    % % %

    %

    F. VI.5 ;

    -

    Wybr i Czas zbierania ); -

    rodzenie / );

    / ).

    2024. 127

    /

    5766. 128 160.

    129 ! 157, 159.

  • 121

    121

    4).

    !

    ! "

    !

    #

    $ %

    !

    .

    ! "

    ! #

    "

    $

    $

    "

    % %

    &

    '

    # -

    # ""

    " "

    130 %

    &

    '

    130

    108.

    AlhipNote. 122 . (490)

  • 4

    XVII

    1.

    2.

    3.

    ,

    1.

    !

    "-

    "

    2

    3.

    !

    "

    #

    4.

    -

    -

    5.

    1 162.

    2 - - 175).

    3 10.

    4 Q. 23. 5

    70.

    AlhipNote 122

  • 123

    123

    131

    !

    132.

    "

    133 !

    #

    #

    $

    # !

    # #

    %

    !-

    134

    131 117.

    132

    133 ;

    !

    " #

    $

    " ( 12, 7). %

    " #

    &

    "

    134 '-

    #

    # #

    %

    #

  • 1. 5

    124

    124

    1)

    135.

    136.

    !

    137.

    "

    #

    138.

    - ! $

    139.

    % #

    $-

    140.

    &

    141.

    '

    142.

    143.

    ! # # ! #

    144.

    (

    )

    145.

    135 39 , 9.

    136 Q. , 60. 137 16 , 22.

    138

    186.

    139 111.

    140 207.

    141 50.

    142 75.

    143 162.

    144 !! "

    #"" $

    %

    & '

    "' ('' -

    ('

    '

    145

  • 125

    125

    -- --

    ! " -

    # $% " &

    >

    146.

    ! "

    "

    "! "! ! #

    !

    " $ % "

    "! "

    "! "

    " "

    &! !

    # ! ' "!

    ,

    147

    148.

    146

    .

    -

    147

    ! 78. 148

    "

    # $# % & %

    % ! 7.

  • 1. 5

    126

    126

    149

    --

    IXVII

    150

    !

    149 7.

    150

    folk taxonomy 8, 1016.

  • 127

    2

  • 129

    1.

    III, 18; IV, 4; VII, ! III " # "

    ! $%

    ! -

    1931 ) 1 & % ' (

    2 )

    % $%

    !

    3 "

    4.

    * "

    + ,

    $ $

    !

    $%

    5 - $

    .

    -

    1 Delatte A. Herbarius. Recherches sur le crmonial usit chez les anciens pour la cueillette des simples et des plantes magiques. 3e ed. Bruxelles, 1961.

    2 ., , Marzell H. Krutersegen // HDA. Bd. 5. Lief. 4. Berlin;

    Leipzig, 1932. Sp. 437440; Marzell H. Volkskundliches aus den Kruterbchern des 16. Jahrhunderts; Marzell H. Zauberpflanzen. Hexentrnke. Brauchtum und Aberglaube. Stuttgart, 1963 (Kosmos-Bibliothek. Bd. 241).

    3

    42. 4 . 421422.

    5

    // -

    5. 67.

  • 2. 1

    130

    130

    6

    7 - !

    8

    9

    " #

    12%).

    .

    -

    .

    .

    .

    , .

    -

    6 . Q. VI.31.

    7

    -

    Q. VI

    (7,3%; 3

    O. VI !

    8 F. VI.16.

    9 .

  • 131

    131

    10 ; 11; , 9 10

    ), ,

    ,

    12

    ) 13

    !

    14

    10

    -

    5, ! 31); (F. VI , ! "

    #

    )).

    11

    9). 12

    13 38 7; 40, 11.

    14

    XVIII , , , , , , , , , ,

    , , , , , ,

    15, 127; 705, 4 16; 64), 99, 40),

    , 78 , 7 293, 38 39, , , , , , ,

    4040 , 59), - (F. VI ,

  • 2. 1

    132

    132

    .

    , 15

    ,

    ,

    ,

    ( , ,

    ), ,

    16 ), ).

    2

    17

    18

    19

    20.

    21

    .

    -

    22.

    15 73.

    16 F. VI 145. 17

    9, 32. 18 F. VI , 118. 19 O. 2. 3).

    20 175 159.

    21 . 264.

    22 . 428, 430, 434, 435.

  • 133

    133

    .

    , .

    23.

    ,

    24 !

    25 (

    26 (

    .

    27.

    -

    !

    ,

    , , ,

    28.

    23

    ; !

    " # ! !

    $!

    8592). 24 Q. VI . 72, 1310 200. 25 , 253 254, 898.

    26 99 46.

    27 399

    28

    --

    !-! ! ! ", "

  • 2. 1

    134

    134

    -

    .

    ( , , , 1 29, 1; XIX 30) () ( , 1 31 () 32

    -

    33 (

    34

    35).

    - 1978. 2526, 4950, 59, 77, 97, 110 !- 2 541542;

    " # 288 $ # # " XII Delatte A. Herbarius. P % #

    # & ' Delatte A. Herbarius. P. 3972). 29

    ( " ( 270.

    30 )# 73.

    31

    42. 32

    1). 33

    34 82.

    35

    243248.

  • 135

    135

    ,

    36

    37

    38

    39.

    , ,

    40.

    ,

    41

    !

    !

    42;

    36 270; -

    42.

    37

    , 44). 38

    39

    72

    !

    431). 40 -

    (F. VI 147). 41 Q. VI 9. 42 F. VI , 152.

  • 2. 1

    136

    136

    :

    43; :

    44).

    , , ,

    45

    46 ( 1);

    47 (

    48 ( !

    49 ().

    50

    --

    -

    !

    51

    43 15.

    44 89.

    45 , 19.

    46 429.

    47

    55, , 24.

    48 . 262.

    49

    Q. VI 1.

    50 . 263.

    51 F. VI 9.

  • 137

    137

    52,

    53

    54

    55

    -

    !

    56.

    , 57

    ,

    ,

    52 - 51.

    53

    54 , , 70.

    55

    56 434.

    57 430.

  • 2. 1

    138

    138

    58).

    ,

    59);

    !

    "

    #

    60

    :

    selago

    XXIV ! " -# V

    $ $

    $

    % &

    61.

    62

    58

    3.

    59

    60 F. VI , 97. 61 i i i i-i // i ii i i i!i ! " ii # 16.

    62 Delatte A. Herbarius. P. 75.

  • 139

    139

    63

    i i ! -

    64 "

    # !$

    65.

    $

    (herbe dor),

    en tat de grce) 66. %

    &

    '

    !

    !

    !

    #

    #

    67.

    (

    68

    ii i i i i

    69.

    63 i i i i-i 16.

    64 . 16.

    65 Delatte A. Herbarius. P. 75. 66 Ibid. P. 75. 67 Ibid. P. 7886. 68

    / VII C. 89.

    69 i !i i i-i 16.

  • 2. 1

    140

    140

    .

    70,

    71

    72 73;

    8 74 75.

    ,

    76

    77

    !

    !

    " # $

    %

    $ IXVIII

    70

    XIX F. VI 71

    72 , 84.

    73 F. VI , 118. 74 , 34.

    75 !

    76 279 " 14; F. VI #

    $

    77

    % & & % ' # 3.

  • 141

    141

    78,

    79,

    80,

    81,

    82,

    83

    -

    , , , , , ,

    , , ,

    84,

    85,

    86,

    ( 87

    ~ 450

    1. ,

    88

    89

    90 !

    91);

    92). -

    78 - 115116.

    79 , 68.

    80 . 73, 783.

    81 34.

    82

    83

    84 . 73, 783.

    85 .

    175 , 159.

    86

    87 . 481482, 1.

    88 , 84;

    79; . 41. 395.

    89 ).

    90 , 34.

    91

    92 Q.

    27 , 7.

  • 2. 1

    142

    142

    93

    94.

    2.

    , , , ,

    95 ( , , ),

    , , , ,

    ,

    () 96.

    ).

    97 ,

    ), ), ).

    )

    93 38 , 84; 79; . 41. 395.

    94 . 481482, 1.

    95

    ! "

    96 #$ $

    % - +

    , ,

    . 427, 428, 436, 437). 97

  • 143

    143

    , , , , , ,

    ).

    :

    98.

    99 ,

    !

    "

    !

    100

    !

    "" ! !

    101.

    3. #"" $ " -

    ! ""! % & !

    '" " "' & "

    "! " !

    "

    ( ! ! "

    5) ) ' " 102

    98

    42

    99

    - 115116.

    100

    -

    !

    " # " $ %

    ] ! " # " # "

    "&

    6, 8). 101 # . 410.

    102

    AlhipNote. 144-145 . (491-492)

  • 5

    XVIII XVIII XIX

    521, 2 3

    279

    , . 14

    10

    F.VI.16, 1

    !

    "

    !

    "

    #

    #

    $

    %

    &

    -

    ,

    ,

    $

    .

    ,

    ! -

    '# -

    # -

    $

    $

    AlhipNote. 144-145

  • /

    -

    -

    -

    ,

    1,

    .

    -

    --

    -

    -

    .

    2-

    2.

    --

    -,

    .

    ! -

    "

    #

    $

    % $

    1

    2

    ! -

    " # "

    $

    ! % $ "

    ! &

  • 2. 1

    146

    146

    --

    - !-- "

    # !

    #-- $

    !

    103 !-

    104 $ #

    % &

    $ %

    ' $

    $

    $ % &$

    ( ( )*!

    105.

    %

    -- '

    , / --, / / /

    106

    107.

    103 14.

    104 3.

    105 14.

    106

    ! "

    " #

    4). 107 # $%

    & , ,

  • 147

    147

    --

    108

    .

    --

    109

    -

    Trifolium repens L. -

    -

    - !

    110 "

    # $

    !

    %

    # !

    6). (XVIIXVIII , 7 12 XVII , (XVIII

    (, )

    !

    ! !

    108 . 73,

    .

    109 !. 65 44

    110 ! 6, 32.

  • 2. 1

    148

    148

    !

    111.

    112.

    113.

    111 3

    112 . 481, 1.

    113 28

    !" #-4281/1, 25, $ %

    & ' ' (!

    1043/54 & & '

    )* # ( 375).

  • 149

    149

    -

    114 (). !"

    )

    -

    !

    " #$

    %

    "

    #$ 115 ();

    116

    (). ! XVIIXVIII ""

    #

    $

    114

    / 176. 115 . 116.

    116

    IV 245.

  • 2. 1

    150

    150

    12

    117

    (XIX

    ! "# "$ "#

    " %

    118&

    ' & (

    &

    ,

    ,

    ! "

    . ! !

    119 "

    # $ %

    - ! & "

    ' ( ' $ "

    ! )-*

    120

    ' " ) &

    -

    121 ! "

    117 16. 117.

    118 40 -

    119 5, 8.

    120

    - IX ! 75).

    121 . 656 88 , 15.

  • 151

    151

    VI

    Credo Pater noster 122. !

    " # $

    123.

    "

    # % & -

    # $ & %

    124 &$

    '

    50- (

    )

    125

    ! "

    XXX

    126

    -

    - parens Tellus

    Precatio omnium herbarum

    122 Delatte A. Herbarius. P. 144145; Marzell H. Krutersegen. Sp. 438. 123

    , , , ,

    ). 124

    / 278. 125 . 278.

    126

    -

  • 2. 1

    152

    152

    cod. Vossiani, Q VI VIIVIII 127:

    Nunc vos potentes omnis herbas deprecor exoro maiestatemque vestram, vos quas parens Tellus generavit, et cunctis gentibus dono dedit.

    128.

    - Precatio Terrae Matris

    129.

    XIVXV 130. --

    -,

    131

    - !

    ). 2.

    - XX

    127 Nock A. D. Some Latin Spells // Folklore. 1925. Vol. 36, No. 1. P. 93. 128

    449). 129

    ., 1982. 448449. 130 Yale Medical Library. Ms. 18. Fol. 5v [Herbarium Apuleii and other works, ca.

    1400] (http://digital.library.ucla.edu/immi/librarian?ITEMID=YM18F5V&SIZE=Medium). 131

    1993 / ! - " # #

    .

  • 153

    153

    132

    - -

    133 -

    -

    !" "

    # "

    134.

    3. ! - $ $$ $ $

    " "# "

    135,

    wyrta modor "

    The nine herbs charm, XI ) 136 # # % IX XI "# # # # && ' "

    ( )

    137.

    '

    .

    132 / -

    52.

    !

    !"

    # $ - " %

    133

    $&' ' '

    ' & (( )% 44. "' % ) - * #

    134 )

    !

    - -

    1931 !"# $ 9531993 % % & ' 2031.

    135 Delatte A. Herbarius. P () *

    136

    + " #

    &

    $ ) ,

    ,-

    (Marzell H. Krutersegen. Sp. 437;

    + " # & 116). 137

    44. - !

  • 2. 1

    154

    154

    - 2,

    .

    , , ,

    , , , , 1, , ,

    , ,

    , ,

    ,

    , ,

    138

    139 ( ).

    140 ( ).

    141 ( ).

    142

    143 ( , , ).

    144 ( ).

    138 . 428, 430, 434, 437.

    139 , 68.

    140 . 73.

    141 , 78.

    142 XIXVII 4. - !

    " ! ## $ 144). 143 % 1.

    144 & , 79.

  • 155

    155

    145 ().

    146 (). ,

    147 ( ). -

    148 ().

    149 ( ).

    150 ( ).

    151 (

    152

    145 13 , 84.

    146

    147

    148 - 90 ! "# $! # $ % &

    & # ' # & # () XIXVII. *% ( (+ *% ( 144).

    149 5 6, 32.

    150 - ( 51.

    151 434.

    152

    XVIII IX : , 49; F. VI :

    : 453).

  • 2. 1

    156

    156

    153 -

    );

    154

    )

    )

    -

    -

    153

    : F. VI 1, 1: - :

    -

    : F. VI 10 92). 154 434.

  • 157

    157

    XIX

    !

    " #

    155 $ %

    # ! -

    &

    %

    ' # ()*-

    +), circumscribere IX

    156 (III

    ! "

    "

    #

    " $

    #

    157. % "

    155

    2002. 2742; / 1112. 156 IX

    ! " Singer Ch. The Herbal in antiquity and its transmission to later ages. P. 23)

    157 # $ %

  • 2. 1

    158

    158

    158

    159

    160.

    ! -"

    (V # $

    $

    161.

    XIII -

    Verbena officinalis L.): Der diselben wurz [verbena] graben wil, der sol sie umberizen [ringsum ein-ritzen, d. h. einen Kreis um die Pflanze ziehen] mit golde unde mit silber Desselben nahtes [in derselben Nacht] solt du lazen ligen bi der wurz silber und golt unz [bis] des morgens, e din sonne auf ge, so grab die wurzen, das du sie mit dem isen nine ruerst 162.

    158 circumscribere ferro Delatte A. Herbarius. P. 92).

    159 Ibid. P. 93. 160 Ibid. 161 Ibid -

    !

    "! #. $

    .

    %

    %

    Corpus Medicorum Lati-norum. Vol. 4. Leipzig, Berlin & ! ' (

    162 ). : Marzell H. Zauberpflanzen. Hexentrnke. Brauchtum und Aber-

    glaube. S. 77.

  • 159

    159

    ].

    Unsere Teutschen zauberer umbressens auff S. Johans-abent mit golt und sylber beschwerens verzauberns und grabens auff S. Jo-hannstag vor der Sonnen auffgang 163

    ! Gentiana cruciata "

    164.

    165.

    -

    166

    herbe dor

    167.

    ! "

    "

    #

    $ %

    &

    168 #

    &

    169

    170.

    163 Marzell H. Volkskundliches aus den Kruterbchern des 16. Jahrhunderts. S. 18. 164 Delatte A. Herbarius. P. 94. [Cod. Norembergensis 3015 a. F. 518a]. 165 . :

    Delatte A. Herbarius. P. 92105. 166 Ibid. P. 97. 167 Ibid. 168 j 271.

    169

    / 36. 170

    !-" # 547.

  • 2. 1

    160

    160

    -

    171

    172.

    !

    173 "

    #

    174 $

    -

    175 % &'

    176.

    ! (

    . %

    $ ' '

    j $

    .) 177 " '

    178.

    )

    "

    171

    / 564. 172 564.

    173

    174

    175

    / 439. 176

    / 564565. 177 564.

    178

    / 440.

  • 161

    161

    .

    ! " #

    $

    XVII

    ,

    % $

    XIX &

    , , , ,

    ( ), (), () ( ) 179

    ,

    ;

    .

    180),

    179 . 428, 430, 434, 437.

    180 Q. 2.

  • 2. 1

    162

    162

    181.

    182.

    !

    !

    " #

    "

    $

    183.

    184 !

    "

    #

    185

    "#

    181 454.

    182 5, 8; . 5 , 9.

    183 Delatte A. Herbarius. P. 150. 184 Ibid. P. 148163. 185 Ibid. P. 163.

  • 163

    163

    IV

    186

    187.

    ! " #

    $ $ #

    188 %

    # # #

    #

    189 & % $- '

    # #

    #

    # #

    190 ! ()

    #

    191 *

    +

    --

    192

    193 ! "# - $

    % #

    194

    195.

    186 Ibid. P. 154. 187 Ibid. P. 153 (cod. Parisinus 2419, f. 199). 188 003

    - -

    !" ##$

    189

    / %& % 140. 190 % 141.

    191 ' i ()i i i*-i % 16.

    192 j

    ) ( ( + , % 302.

    193

    415. 194

    94. 308309.

    195

    . 483, 5.

  • 2. 1

    164

    164

    , ,

    , ,

    .

    .

    ! "

    196

    197

    )

    198 ,

    !,

    "

    !

    # "

    $

    199

    196 73.

    197 38 12.

    198

    / 629631. 199 7274.

  • 165

    165

    .) 200 .

    )

    ,

    201.

    202.

    ( , , 203

    204).

    !" " sine ferro

    200 F. VI.16 89. 201

    202 / ii i i i 112

    !" 15

    203 265.

    204 #$%&' ( - 101, " 143.

  • 2. 1

    166

    166

    205

    XIII 206 XVI Ver-bena officinalis L. Agrimonia eupatoria L. Gentiana cruciata L.

    207.

    !

    "

    208 #

    209 # $

    210 %

    211.

    #

    !

    212.

    .

    213

    205 Marzell H. Zauberpflanzen. Hexentrnke. Brauchtum und Aberglaube. S. 66. 206 Ibid. S. 77. 207 Ibid. S. 66. 208

    Cambridge (Mass 31. 209 32.

    210

    i i i i-i 16.

    211

    !

    81. " 1. 212 161. " 214.

    213 # $%! & &'- " 75;

  • 167

    167

    214

    215

    216

    ! "

    # ,

    217.

    ***

    $

    - %

    218

    ). XVIIXVIII

    !

    ,

    214 - 75.

    215 ,

    216 F. VI , 96. 217 , 23.

    218

    /

    149190.

  • 2. 1

    168

    168

    ).

  • 169

    2. ,

    --

    1 2). XVIIXIX ,

    , , ,

    , , ,

    , , , , , ,

    , , , , ,

    , , , , , - 3.

    (,

    ,

    XIX 7 ( 4492, F. VI.16

    , ,

    , , ).

    , ,

    ( , ,

    4

    1