ศูนย์อนามัยที่ 4 ราชบุรี กรม ...doh.hpc.go.th/data/jan2014/bestPracticeSriMuang.pdf · 2014-03-05 · นายแพทย์ชลทิศ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

สงเสรมใหคนไทยสขภาพด

ค าน า

เอกสารความส าเรจการด าเนนงานดานอาหารปลอดภย ของตลาดกลางผกและผลไม จงหวดราชบร (ตลาดศรเมอง) จดท าขนโดยมวตถประสงคเพอใหเจาของตลาด

เจาหนาทปฏบตงานในหนวยงานทเกยวของไดรบทราบปจจยแหงความส าเรจในการด าเนนงานดานอาหารปลอดภย ตลอดจนน าไปเปนแนวทางในการด าเนนงานดานอาหารปลอดภยตงแตตนทาง กลางทาง และปลายทาง

ศนยอนามยท 4 ราชบร หวงเปนอยางยงวา เอกสารเลมนจะชวยใหเจาของตลาด

อน ๆ เจาหนาทผปฏบตงานทงสวนภมภาคและสวนทองถนไดสามารถน าไปปรบ ดดแปลงกระบวนการบรหารงานตลาดใหเหมาะสมกบบรบทพนทของตนเอง อนจะสงผลดตอสขภาพอนามยของประชาชนผบรโภคตอไป

ศนยอนามยท 4 ราชบร

พฤศจกายน 2556

ทปรกษา

นายแพทยชลทศ อไรฤกษกล ผอ านวยการศนยอนามยท 4 ราชบร

ผจดท า

ดร. พชรนทร สมบรณ นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

ขอขอบคณ

สส.นภนทร ศรสรรพางค กรรมการผจดการบรษทแอกโกรคอมเมอรส กรป จ ากด (ตลาดศรเมอง)

นายธนภณ พฒนา ผจดการฝายพฒนาการผลต บรษทแอกโกร

คอมเมอรส กรป จ ากด (ตลาดศรเมอง)

นางสาวจารวรรณ ลมสจจะสกล ผอ านวยการศนยวทยาศาสตรการแพทยท 5 สมทรสงคราม

นางสภาภรณ หลกรอด นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ศนยอนามยท 4 ราชบร

40

บนทก

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

ความส าเรจการด าเนนงานดานอาหารปลอดภย ของตลาดกลางผกและผลไม จงหวดราชบร (ตลาดศรเมอง)

ตลาดกลางผกและผลไมจงหวดราชบร (ตลาดศรเมอง) ตงอยท เลขท 533 ถนน ศรสรยวงศ ต าบลหนาเมอง อ าเภอเมอง จงหวดราชบร เปนตลาดทมการด าเนนการบรหารเพอตองการใหเกษตรกรมรายไดมนคงและยงยน ผประกอบการเขาสมออาชพ ผบรโภคไดรบอาหารทปลอดภยและมงเนนการรกษาสภาพสงแวดลอมตลอดจนสภาพทางสงคม จงไดรบการยกยองจากหนวยงานภายนอกมากมาย ดงน

พ.ศ. รางวลทไดรบ หนวยงานทมอบ

2546 รางวล “ ตลาดสดนาซอตนแบบ ” ระดบ 5 ดาว

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

2547 รางวลตลาดสดนาซอ ระดบดมาก กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

รางวลชนะเลศตลาดขนาดใหญ ทใหความเปนธรรมแกประชาชน

กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย

รางวลตลาดกลางตนแบบ กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย

รางวลท 1 ภาคกลาง “ ตลาดดมมาตรฐาน ” กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย

2550 รา ง ว ล ท 1 ป ระ เ ภท ตลา ดข นาด ให ญ ภาคกลาง “ ตลาดดมมาตรฐาน ”

กระทรวงมหาดไทย

รางวลตลาดทไดมาตรฐานตลาดสดนาซอระดบดมาก 3 ป ซอน

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

รางวลชนะเลศ ตลาดดมมาตรฐาน ตลาดขนาดใหญ ระดบจงหวด

กรมสงเสรมการปกครองทองถนกระทรวงมหาดไทย

2552 รางวล ศนยการเรยนร ตลาดสดนาซอตนแบบ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

รางวล ตลาดทไดมาตรฐาน ตลาดสดนาซอระดบดมาก( 5 ดาว ) 5 ปตดตอกน

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

2

การด าเนนงานของตลาดกลางผกและผลไมจงหวดราชบร (ตลาดศรเมอง) มการบรหารงานโดย บรษทแอกโกรคอมเมอรส กรป จ ากด โดย สส.นภนทร ศรสรรพางค ทมวสยทศนในการด าเนนงาน คอ “ตลาดศรเมองเปนตลาดกลางในการจดการ และสงเสรมการคา การผลตอาหารทมคณภาพปลอดภยจากสารพษ ผบรโภคมสขภาพแขงแรง สมบรณ โดยตระหนกถงสงคม และสงแวดลอม” จากแนวคดทวา จงหวดราชบรซงมพนทสวนใหญเปนพนทเกษตรกรรม ประชาชนสวนมากประกอบอาชพทางการเกษตร จงไดพฒนาพนทใหกลายมาเปนตลาดกลางผกและผลไมของจงหวดราชบรประมาณปลายป พ.ศ.2537 โดยไดรบการสงเสรมจากจงหวดราชบร ส านกการคาภายในกระทรวงพาณชย จดตงเปนตลาดกลางผกและผลไมแหงท 6 ของประเทศไทยซงมนโยบายชดเจนวา “ตลาดกลาง”นน ไมใชพอคาคนกลางแตเปนคนกลางในการจดระบบสาธารณปโภคเพออ านวยความสะดวกใหแกผมาใชบรการ และเปนคนกลางในการจดระบบการซอขายใหเกดความเปนธรรมแกทกฝาย ภายใตนโยบาย “การคาเสร” ดวยนโยบายทแนวแนและชดเจน ตลาดศรเมองจงมการพฒนา ปรบปรง ทงในดานพนทและการใหบรการ ซงรปโฉมใหมจงอยในใจพนองเกษตรกร และผบรโภคมากขน

พ.ศ. รางวลทไดรบ หนวยงานทมอบ

2554 ร า ง ว ล ค ว า ม เ ป น เ ล ศ ด า น ค ณ ภ า พหองปฏบตการทางการแพทยและสาธารณสข “ ระดบเพชร ”

กรมวทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณสข

2555 รางวลท 1 “ ตลาดนยมไทย ” ประเภทตลาดกลาง

กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย

รา งว ลส ดยอดตลาดทพฒนาและ รกษาม า ต ร ฐ า น ต ล า ด ส ด น า ซ อ 1 ทศวรรษ ( Healthy Market Gold Awards )

กรมวทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณสข

2556 รางวลหนวยงานทเปนเครอขายการด าเนนงานอาหารปลอดภย

กรมวทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณสข

39

บนทก

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

38

บนทก

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

บนทก

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

3

4

ทาน สส.นภนทร ศรสรรพางค ไดกลาวถงความเปนมาในการจดตงตลาดศรเมองวา “เรมตนไดซอทดนมา 27 ไร เมอป พ.ศ. 2533 ซงไมไดมแนวคดทจะท าตลาด แตความตงใจเดมจะท าหางสรรพสนคา โรงแรม แตเมอพจารณาแลวหางสรรพสนคา โรงแรมท าตรงไหนกได แตจงหวดราชบรเปนพนทเกษตรกรรมนาจะมความเหมาะสมทจะเปนตลาดกลางผกและผลไมเพราะผลผลตจากเกษตรกรตอปไดเกดขนเปนจ านวนมากจงยกเลกแนวคดทจะสรางหางสรรพสนคาและโรงแรมทงไป เนองจากพฤตกรรมของพอคาคนกลางไดไปซอสนคาทเกษตรกรขายทปากคลองตลาดโดยเกษตรกรไมมสทธในการก าหนดราคา จงตองการทจะมตลาดกลางในการใหโอกาสเกษตรกรสก 1 แหงและใหเกษตรกรไดมสวนรวมก าหนดราคา ซงทงหมดกคอแรงบนดาลใจในการท าตลาด โดยมาเรมด าเนนการจรงจงในป พ.ศ. 2537 และตลาดกไดเตบโตมาอยางรวดเรวจนในปจจบนไดท าการขยายพนทของตลาดจาก 27 ไร เปน 220 ไร”

นอกจากน ทาน สส.นภนทร ศรสรรพางค ยงไดถายทอดแนวคดการด าเนนงานเพอจดท าตลาดศรเมองใหไดมาตรฐานและปลอดภยวาตองมการจดพนทใหเปนสดสวน เนนสขลกษณะดานอนามยสงแวดลอม และเนนความปลอดภยของอาหาร ดงบทการใหสมภาษณ “เรมจากการสรางทมงานบรหารฝายพนท เพอจดพนทตลาดใหเปนสดสวนเนองจากกอนป พ.ศ. 2537 พนทของตลาดไมถกสขลกษณะ จงไดมการจดท าพนทใหม โดยก าหนดวาทกตารางนวตองไมมฝนโดยท าเปนคอนกรต มน าประปา และภายใน 3 ชวโมงตองมการน าขยะออกไป และมการน าไปก าจดทกวน ตลอดจนมสงอ านวยความสะดวกใหพรอม โดยใหเกษตรกรไดมโอกาสในการคาขายเพอแกไขการเอารดเอาเปรยบจากพอคาคนกลางทกดราคาสนคาของเกษตรกร และเพอใหผบรโภคไดบรโภคสนคาในราคาทเปนธรรม โดยเรมดวยการทไปซอผลผลตเองจากเกษตรกรท าใหเกษตรกรไดราคาทเปนธรรมและผบรโภคไดซอสนคาทไมแพงท ามาเรอย ๆ ท าใหตลาดกมการพฒนาขนใชเวลาประมาณ 3 ป การเอาเปรยบเกษตรกรกหายไป และมการเพมปรมาณผคามากขน จากนนกมาจบงานอาหารปลอดภยวา การท าตลาดนนในพนฐานทตองม เกษตรกร พอคา ตลาด และผบรโภคยอมรบในดานราคา สนคา อาหารตองมความปลอดภยดวย จงไดมการจดสรางหองปฏบตการทางวทยาศาสตรขนในป พ.ศ. 2540 ซงไดรบการ

37

เหนไดอยางชดเจนวา ความส าเรจของการด าเนนงานดานอาหารปลอดภยของตลาดศรเมองนนส าเรจลงได ดวยองคประกอบทส าคญดงน 1. มนโยบายการบรหารงานทชดเจนของผบรหารในการจดตงตลาดใหเปนตลาดกลางในการจดการและสงเสรมการคา การผลตอาหารทมคณภาพปลอดภยจากสารพษ ทใหโอกาสเกษตรกรไดน าผลตผล ผลผลตการเกษตร และปจจยการผลตมาจ าหนายไดโดยตรงโดยไมผานพอคาคนกลาง และน านโยบายดงกลาวถายทอดลงสการปฏบตอยางเปนระบบ ตลอดจนมการควบคมการด าเนนงานอยางตอเนอง 2. มการจดตงหองปฏบตการตรวจสอบคณภาพผลผลต ผลตผลการเกษตรและปจจยการผลตในตลาดเพอเปนฟนเฟองในการเฝาระวงความปลอดภยดานอาหารและเปนตวสะทอนในการกลบไปแกไขการผลตพช ผกทตวเกษตรกรเปนหลก (ตนทางการผลต) 3. มการวางระบบความปลอดภยดานอาหาร ตงแต ตนทาง กลางทาง และปลายทางทเชอมโยงกนอยางชดเจน

36

อาคารศรเมองอาเซยนคาสง

เปนอาคารชนเดยว มรปแบบการคาในอาคารเปนลกษณะคาสง ขายสนคา

อปโภคทกชนด เชน เสอผา กระเปา รองเทา ของใช เบดเตลด เค รองประดบ เครองส าอาง โทรศพท ฯลฯ ภายในอาคารมพนทส าหรบจดกจกรรม Event ของตลาด ซงทางตลาดก าลงพฒนาไปสการคาสงสนคาจากตางประเทศ และน าสนคาจากตลาด โรงเกลอ ส าเพง โบเบมาจ าหนายเตมรปแบบ

5

รบรองมาตรฐานจากกรมวทยาศาสตรการแพทย และเรมแรกไดมการสมตรวจสนคาทเขาสตลาดพบสารเคมตกคางเกนปรมาณทก าหนด 40 เปอรเซนต จงน ากลบมาคดวาตองท าอะไรสกอยาง และจดท าโครงการอาหารปลอดภยเพอชวตทยนยาว โดยสรางทมพฒนาฝายผลตขนมา ดงผชวยเกษตรจงหวดราชบรมาเปนผจดการฝายพฒนาการผลต สรางนกวชาการฝายลงใหความรเกษตรกรถงบาน ใชเวลาการอบรมใหความรกบเกษตรกรเกยวกบการใชสารเคมทงจงหวดราชบรเปนเวลา 6 เดอน ตลอดจนมการตรวจรางกายเกษตรกรดวย จากนนมการสมตรวจอยางตอเนอง ผลของการด าเนนการท าใหรทมาของแหลงผลต และหากพบสารปนเปอนจะด าเนนการแกไขเปนรายบคคล ซงไดมการด าเนนงานอยางนมาอยางตอเนองตงแตป พ.ศ.2540 ถงปจจบน สารเคมตกคางเกนปรมาณทก าหนด 40 เปอรเซนตลดลงเหลอไมเกน 2 เปอรเซนตในป พ.ศ. 2555 และปจจบนไดมการสมตรวจผกและผลไมอยางตอเนองมาตลอดเพอตรวจสารฆาแมลงในกลม CABAMATE และ ORGANOPHOSPHASE ซงพบวามสารฆาแมลงตกคางคงเหลอเพยง 0.56 เปอรเซนตเทานน”

6

จากการถายทอดแนวคดการด าเนนงานดานอาหารปลอดภยของตลาดศรเมอง โดยทาน สส.นภนทร ศรสรรพางค จะเหนไดอยางชดเจนวา การด าเนนงานดานอาหารปลอดภยของตลาดศรเมองมกระบวนการด าเนนงานทเปนระบบสอดคลองกบระบบการผลตผลตผลการเกษตรทปลอดภย (Good Agricultural Practice : GAP) ตงแตการผลตจนกระท งถงผบรโภค (From Farm to Table/ FFT) ท เนนใหผลตภณฑสะอาด ปลอดภย ใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ลดความเสยงตอพษของสารเคมเกษตร การปนเปอนของสารพษและจลนทรยทเปนอนตรายตอสขภาพ

ส าหรบการด าเนนงานความปลอดภยดานอาหารตงแตตนทางถงปลายทาง ตลาดศรเมองไดมการด าเนนงานลดความเสยงตอพษของสารเคมเกษตร การปนเปอนของสารพษและจลนทรยทเปนอนตรายตอสขภาพ ตลอดจนอนรกษสภาพแวดลอม ดงน

ตนทางการผลต

ตลาดศรเมองมความมงหวงทตองการใหสนคาภายในตลาดมคณภาพ สด สะอาด ปลอดภย และไดมาตรฐาน จงมงเนนในการพฒนาจากแหลงผลต ซงถอเปนตนทางของสนคาทจะเขามาจ าหนายยงตลาด โดยเฉพาะทตวเกษตรกร การด าเนนงานตามความมงหวงดงกลาวทางบรษทแอกโกรคอมเมอรส กรป จ ากด (ตลาดศรเมอง) จงได

จดตงฝายพฒนาการผลตโดยจดบคลากรท มความร ความช านาญการทางดานเกษตรกรรมในต าแหนงนกวชาการเกษตร ท าหนาทในการประสานงานกบหนวยงานภาครฐ พรอมท าหนาทเปนผใหองคความรทางดานการผลตพช การวางแผนการผลต การ

ปองกนก าจดศตรพช เพอใหเกษตรกรผลตพชใหมความปลอดภยไดคณภาพและมมาตรฐานเขาสระบบการผลตทด (GAP) นอกจากนยงด าเนนการรวมกบภาครฐในการจดตงศนยบรการเกษตรกรเบองตน โดยมความรวมมอของส านกเกษตรจงหวดราชบร ส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวดราชบร ส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ส านกงาน

พฒนาทดนเขต 10 ศนยวจยและพฒนาดานการเกษตรจงหวดราชบร ศนยวจยขาวราชบร วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยราชบร ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร และบรษท แอกโกรคอมเมอรส กรป จ ากด (ตลาดศรเมอง) เพอใหความรแก

35

อาคารปลาสวยงาม

มการคาขายทงปลกและสง เปนแหลงรวบรวมปลาสวยงามนานาชนดจากผผลต

ปลาสวยงามพนธด มคณภาพ เชน ปลาลกเลยด า ปลาลกเลยแพนดา ปลาฮอลนดายกษ ปลาหวสงห ปลาทองวน ปลาทอง 5 ส ปลาคราฟญปน ปลาชโร ปลาหมอส ปลาบอลลน ปลาสอด ปลามาลาย ปลาหางนกยง ปลากด ปลาสอด ปลาดโม ปลาบลแทงก ปลาเยลโลแทงก ปลาบลเมาท ฯลฯ และจ าหนายปลาปลอย เชน ปลาจาระเมด ปลา

ทบทม ปลาตะเพยน ปลาสวาย ปลาดก ปลาสลด ปลาหมอไทย ปลาแรด ปลากราย ปลาชอน ปลาชะโด ปลานล ฯลฯ และจ าหนาย อปกรณ อาหารและยา รบบรการจดตปลา

34

อาคารคาสงดอกไม

เปนอาคารชนเดยวส าหรบผประกอบการ มสนคาทจ าหนาย เชน อปกรณจด

ดอกไม ดอกไมน าเขาจากตางประเทศ ดอกไมทจดแลว ดอกไมประเภทเครองมาลย มมเชยงไหม มมมาเลเซย กหลาบภาคเหนอ กลวยไม ฯลฯ

7

1) การตดสนใจวาจะเลอกปลกพชอะไรจงเหมาะสมและจ าหนายไดราคา

2) การเตรยมความพรอมกอนการเพาะปลก เชน การตรวจสอบสภาพของดน

และน า

3) ปญหาทางดานการเจรญเตบโตของพช การเกดโรคและแมลง รวมถงการใชยาปราบศตรพชในขณะท าการเพาะปลก

4) การตดสนใจน าผลผลตไปจ าหนายยงตลาดตาง ๆ

ส าหรบเกษตรกรในพนทจงหวดราชบรนนไดมการรวมกลมจากการเรมตนโดย การคดเลอกประธานกลมทเปนบคคลในหนวยงานภาครฐ เชน นายกอบต. ก านน ผใหญบานทประกอบอาชพเกยวกบการเกษตรดานการปลกพชเปนแกนน าในพนทเพอสรางการยอมรบเทคโนโลยการผลตทปลอดภย จากนนทางบรษทจะท าการประสานงานกบประธานกลมใหคดเลอกเกษตรกรทสนใจปลกผกและผลไม และสนใจเรองการผลตผกทปลอดภยโดยมความตงใจจรง เสยสละในการท ากจกรรมกลม และนดชแจงวตถประสงคการตงกลมและจดกจกรรมใหสอดคลองกบวตถประสงคของกลมทจดตงขน ตลอดจนสอดคลองกบวตถประสงคการด าเนนงานของตลาด และหนวยงานราชการทเกยวของ และด าเนนการจดกจกรรมทสนองตอนโยบายของตลาด

ซงตลาดศรเมองไดมนโยบายการด าเนนงานก าหนดไว 3 ขอ คอ

1) สงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรมรายไดทมนคงและยงยน

2) สนบสนนผประกอบการคาสงเขาสมออาชพ

3) คมครองผบรโภคใหไดสนคาทปลอดภยและราคาเปนธรรม

8

บรษทไดด าเนนการตามนโยบายมาอยางตอเนองแลวตงแตป 2548 โดยด าเนนการครอบคลมทง 3 นโยบาย แตนโยบายทบรษทใหความส าคญในล าดบตน ๆ

และเรงดวน คอ สงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรมรายไดทมนคงและยงยน และการคมครองผบรโภคใหไดสนคาทปลอดภยและราคาเปนธรรม ซงทางบรษทไดท ากจกรรมการสงเสรมใหความรกบกลมเกษตรกร มทงการใหความรเปนรายบคคลในกรณทผลการตรวจผกพบไมปลอดภยและผลการตรวจรางกายของเกษตรกรดวยการตรวจระดบ

เอนไซมคลอรนเอสเตอเรสอยในระดบทไมปลอดภย และมการใหความรเปนรายกลมกบเกษตรกรในเรอง

1) การใชจลนทรยทดแทนสารเคม

2) การใชปยหมกชวภาพทดแทนปยเคม

3) การปรบปรงดนเพอใหพชเจรญเตบโตแขงแรงตานทานโรคและแมลงศตรพช

ซงผลการด าเนนงานทง 3 ประเดนท าใหเกษตรกรสามารถลดตนทนการผลตไดถง 1,200 บาท/ไร และสามารถใชดนในการปลกพชไดอยางยงยนท าใหไดผลผลตทปลอดภย

และตนทนต า ซงงบประมาณในการด าเนนงานอบรมใหความรแกเกษตรกรประกอบไปดวยงบประมาณของบรษทเอง และงบประมาณของหนวยงานราชการทมเปาหมายการด าเนนงานสอดคลองกบเปาหมายของบรษท คอ “ผลตผกปลอดภยเขามาจ าหนายใน

ตลาด ผบรโภคไดบรโภคผกปลอดภย”

33

อาคารอาหาร

ภายในตลาดศรเมอง มการจ าหนายอาหารปลอดภยภายใตเครองหมายรบรอง

อาหารสะอาดรสชาตอรอย (Clean Food Good Taste) อ านวยความสะดวกใหกบเกษตรกรและผประกอบการคาในตลาดไดเลอกรบประทานอาหารทมคณภาพ สะอาด รสชาตอรอย ราคาเปนธรรม

32

ศนยอาหารปลอดภย (อาคารคาปลก)

9

10

กลางทางการผลต

การด าเนนงานความปลอดภยดานอาหารกลางทางการผลตนน ตลาดศรเมองด าเนนงานโดยยดนโยบายเพอคมครองผบรโภคใหไดสนคาทปลอดภยและราคาเปนธรรม โดยมการด าเนนงานโครงการอาหารปลอดภย ทมกจกรรมประกอบดวย

1. พฒนามาตรฐานตลาด ใหไดมาตรฐานตลาดสดนาซอตามเกณฑดานสขาภบาล

ส ง แ วดล อม (Environmental Health) และเกณฑด านการค มครองผ บ ร โภค (Consumer Protection) ตามค าแนะน าของส านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร และศนยอนามยท 4 ราชบร ใหเปนไปตามกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะตลาด พ.ศ. 2551

ของกระทรวงสาธารณสข จงท าใหตลาดศรเมองไดรบการพจารณาเปนตลาดสดนาซอระดบดมาก (ระดบ 5 ดาว) ตงแตป 2548-ปจจบน และไดรบการคดเลอกเปนศนยการเรยนรตลาดสดนาซอ และไดรบการประเมนรบรองเปนตลาดดมมาตรฐานตามเกณฑของกระทรวงมหาดไทยป 2549-ปจจบน ตลาดดมมาตรฐานชนะเลศภาคกลาง ตลาดกลาง

ตนแบบประจ าป 2547-2548 และไดรบการคดเลอกจากกระทรวงพาณชยใหเปนศนยจดชนคณภาพสนคาเกษตร (AGQC) แหงแรกในประเทศไทย

31

ศนยอาหารปลอดภย (อาคารคาปลก) มสนคาอปโภค บรโภค และสนคาตางๆ ใหเลอกซอครบครน ท มจอดรถกวางขวาง ราคาเปนธรรม เครองชงเทยงตรง

30

อาคารส ารองควรถขาย

เปนพนททจดไวใหเกษตรกรโดยเฉพาะเพอท าการรอควขายสนคา

11

2. ใหค าแนะน าและท าการตรวจสอบมาตรฐานเครองชง การตดปายราคาโดยความรวมมอกบส านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร และศนยอนามยท 4 ราชบร

เพอใหผบรโภคไดซอสนคาในราคาทเปนธรรม

12

3. จดตงหองปฏบตการตรวจสอบคณภาพผลผลต ผลตผลการเกษตรและปจจยการผลต เพอเปนฟนเฟองในการเฝาระวงความปลอดภยดานอาหาร ตงแตปพ.ศ. 2540 โดยจะมการตรวจสอบคณภาพผลผลต ผลตผลการเกษตรและปจจยการผลตโดยเจาหนาทวทยาศาสตรท าการสมตรวจผลผลตสนคาเกษตรในอาคารคาสง และอาคารคาปลก เพอหาสารพษปนเปอนขนตน (ตามมาตรฐานกรมวทยาศาสตรการแพทย)

29

อาคารจอดรถรอซอ

เปนอาคารพนทใหบรการในการจอดรถเพอซอสนคาไปภาคใตและพนทไกลเคยง

28

อาคารคาสงพชไร

13

หองปฏบตการตรวจสอบคณภาพผลผลต ผลตผลการเกษตรและปจจยการผล ต ของ ตลาดศ ร เ ม อง ได ด า เ นนการตามมาตรฐ านห องว ทย าศาสต รของ

กรมวทยาศาสตรการแพทย ส าหรบคาใชจายในการจดตงหองปฏบตการนนเปนคาใชจายคอนขางสง ซงปกตคาใชจายแบงเปน 2 สวน คอ

1. คาใชจายคงท (Fixed cost) ซงโดยปกตแลวจะเปนคาใชจายเรองสถานท อาคาร เครองมอ และอปกรณวทยาศาสตรทจ าเปนตอการปฏบตงาน ซงจะ

แตกตางกนไปตามขนาดและวตถประสงคของหองปฏบตการทจะจดตง

2. คาใชจายผนแปร (Variable cost) เปนคาใชจายทขนอยกบปรมาณงานและชนดของงานของหองปฏบตการนน ซงปกตแลวคาใชจายทส าคญในสวนน ไดแก

2.1) คาใชจายเรองบคลากร ซงหองปฏบตการสามารถก าหนดจ านวนและคณวฒใหเหมาะสมกบภาวะงานได

2.2) คาใชจายเรองสารเคมและสารมาตรฐาน ซงจะผนแปรตามจ านวนตวอยางทท าการทดสอบ

2.3) คาใชจายเรองความปลอดภย โดยเฉพาะเรองอปกรณความปลอดภย เชนอปกรณปองกนสวนบคคล เชน หนากาก ถงมอ เสอกาวนและรองเทา นบเปนอปกรณทจ าเปนอยางยงส าหรบหองปฏบตการ รวมทงคาใชจายเรองการก าจด

ของเสยจากหองปฏบตการ ระบบบ าบดน าเสย เปนตน

ซงตลาดศรเมองมคาใชจายในการจดตงหองปฏบตการตรวจสอบคณภาพผลผลต ผลตผลการเกษตรและปจจยการผลต ดงน

1. เครองมอและอปกรณ (ไดแก ตดดควน อางน าควบคมอณหภม Blowerและทอดดสารเคมพรอมคาตดตง ปมลมออกซเจน (ตปลา) ขนาด 5 W ชดเปาอากาศ Micropipette Pipette Tip หลอด Test Tube Pasture Pipette Rack เครองชง เขยงพลาสตกอยางหนา มดสแตนเลส และแปงลางหลอดแกวขนาดเลก) ทยงไมรวม

14

วสดสนเปลอง คาน ายาชดทดสอบ GT-Test Kit น ายาท าความสะอาดอปกรณ ถงมอยางส าหรบใชในการแพทย และเสอกราวนใสในหองปฏบตการ อยท 89,220 บาท

2. ครภณฑตาง ๆ ในหอง Lab (ไดแก โตะเต รยมตวอยางพรอมซงค ตลอกเกอรเกบอปกรณและเอกสาร ตเยน เกาอนวมมทวางแขน มลอหมน ปรบความสงได เกาอบนวมหวกลมขาสแตนเลส กระดานไวทบอรด โตะวางเครองชง และตโชว)

อยท 138,960 บาท

3. ครภณฑส านกงาน (ไดแก โตะท างานแบบโลหะพรอมเกาอ โตะคอมพวเตอรและคอมพวเตอร ตเหลกบานเลอนทบและบานเลอนกระจกเกบแฟมเอกสาร ตเหลก

เกบเอกสารพรอมรายงาน เครองพรนเตอร และเครองปรบอากาศ อยท 161,740 บาท

ซงคาใชจายดงกลาว ยงไมรวมคาใชจายดานสถานท อาคาร คาใชจายดานบคลากร คาใชจายดานการก าจดของเสยจากหองปฏบตการ และคาใชจายเรองระบบ

บ าบดน าเสย

ส าหรบการตรวจสอบคณภาพสนคาจะด าเนนการตรวจสอบในพนท 2 ประเภทคอ

1. อาคารคาปลก จะท าการตรวจสอบยาฆาแมลงในผกกลม CABAMATE และ

ORGANOPHOSPHASE ในอาหารและผลตภณฑกลมอาหารเพอตรวจหาสารบอแรกซ ฟอรมาลน โคลฟอรม สารฟอกขาว สารกนรา สสงเคราะห กรดแรอสระ กรดน ามน

ปรงอาหาร

2. อาคารคาสง จะท าการสมเกบตวอยางผกทน ามาจ าหนาย วนละ 30 -60 ตวอยาง และแจงผลการตรวจสอบคณภาพใหกบส านกงานเกษตรกรจงหวดราชบร

ส านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร และโรงพยาบาลราชบรเปนรายเดอน

จากผลการตรวจสอบคณภาพสนคา จงน ามาสการวเคราะหขอมลเชงลกและ

สะทอนผลการตรวจสอบใหเกษตรกรไดทราบ รวมทงวเคราะหหาจดเสยงทเปนสาเหต

27

อาคารคาสงพชไร

เปนอาคารลานกวางชนเดยวส าหรบผประกอบการ จ าหนายสนคาพชไร เชน

แหว มนแกว กระเทยม ถวลนเตา พรก ฟกทอง เหดขาว ฯลฯ ภายในอาคารมทง ลอคประจ าและเปดขายทายรถ มพนทลานเกษตรหมนเวยนเพอใหเกษตรกรน าสนคามาลงขายเองไดโดยไมผานพอคาคนกลาง อาคารมทงหมด 4 ซอย ใหรถเกษตรกรน าสนคาเขามาจ าหนาย

26

อาคารคาสงผก

เปนผกชนดตางๆ ในพนท จ.ราชบร และจงหวดไกลเคยงเขามาจ าหนาย ภายใน

อาคารมทงลอคประจ าและเปดขายทายรถ มพนทลานเกษตรซงเปนพนทหมนเวยนเพอใหเกษตรกรน าสนคามาลงขายเองไดโดยไมผานพอคาคนกลาง อาคารมทงหมด 4 ซอย ใหรถเกษตรกรน าสนคาเขามาจ าหนาย

15

ของความไมปลอดภยในผลผลตการเกษตรรวมกนกบเกษตรกรถงขนตอน วธการเพาะปลก วธการใชสารเคม ระยะเวลาการเกบเกยวผลผลต และสภาพแวดลอม เชน พนทเพาะปลก สภาพภมอากาศ จากนนจะท าการใหค าแนะน าในการปรบเปลยนกระบวนการผลตพชใหมใหมความปลอดภยควบคกบการตามไปดในพนทเพอเชอมโยงไปสตนทางการผลตตอไป

16

25

อาคารผลไมด าเนน

24

อาคารผลไมเมองหนาว

17

4. ประชาสมพนธการจ าหนายผกปลอดสารพษ โดยจดจ าหนายถงบรรจผกปลอดสารพษใหกบกลมเกษตรกรทไดขนทะเบยนไวกบทางบรษท การขอซอถงบรรจผกปลอดสารพษเกษตรกรตองแสดงบตรททางบรษทจดท าให ซงบรษทจดพนทจ าหนายไวทอาคารคาสงผก เวลา 06.00 น.- 13.00 น. เพอเปนการเปดโอกาสใหประชาชนไดสงเสรมเกษตรกรทผลตผกปลอดสารพษ และไดเลอกซอผกไดอยางมนใจในคณภาพ ความปลอดภย อนเปนการสงเสรมการตลาดใหแกผผลตอกทางหนง

18

เหนไดอยางชดเจนวา การด าเนนงานของตลาดศรเมองกลางทางการผลตมกระบวนการด าเนนงานเชอมโยงทเนนใหผลตผลการเกษตรและปจจยการผลตทจะออกส

ผบรโภคไดมความปลอดภยและไดมาตรฐาน และทส าคญอยางยงคอ มกระบวนการด าเนนงานทเชอมโยงไปสตนทางการผลตอยางชดเจนเมอผลการตรวจผลตผลการเกษตรและปจจยการผลตอยในเกณฑทไมปลอดภย

ปลายทางการผลต

เมอสนคาจะออกสผบรโภค สงททางตลาดศรเมองไดเนนเปนพเศษเพอใหสนคา

ทออกไปมความสะอาด ปลอดภย คอ การรณรงคสรางสขนสยใหแมคามการลางมอใหสะอาด ทงกอนรบประทานอาหาร กอนจ าหนายอาหาร หลงออกจากหองน า หลงจากหยบจบของทไมสะอาด โดยมการจดกจกรรมรณรงควนลางมอโลกรวมกบหนวยงานศนยอนามยท 4 ราชบร และส านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร อกทงยงมการเผยแพร

ความรดานอาหารปลอดภย และพฤตกรรมอนามยในการบรโภคอาหารทเหมาะสมส าหรบผบรโภคผานทางวารสารและรายการวทยของตลาดศรเมอง เพอใหสามารถลดอนตรายในอาหารลงไดทปลายทางดวยตนเอง

23

อาคารคาแตงโม สบปะรด มะมวง สมโอ

22

ส าหรบการใหบรการของตลาดศรเมอง มจดใหบรการ ดงน

อาคารคาสงผลไม

มอาคารหลายชนดประกอบดวย

อาคารคาแตงโม สบปะรด มะมวง สมโอ

อาคารผลไมเมองหนาว

อาคารผลไมด าเนน (ขายฝรง ชมพ องน มะพราว มะละกอ)

ในอาคารมทงลอคประจ า ลานเกษตรหมนเวยนอยระหวางกลางอาคาร เพอใหเกษตรกรน าสนคาลงขายเองไดโดยไมตองผานพอคาคนกลาง และมลานจอดรถส าหรบการเปดขายทายรถ มการซอ-ขาย ตลอด 24 ชวโมง

อาคารคาแตงโม สปปะรด มะมวง สมโอ

19

20

และในขณะนก าลงมการสงเสรมการลางผกทบรเวณรานของตนเองกอนทจะจ าหนาย เพอใหผลตภณฑทจะถงมอผบรโภคมความปลอดภยสงทสด โดยเฉพาะผกทยงมการปนเปอนสารเคมอยมากกวาผกชนดอน คอ ผกกวางตง

จากการด าเนนงานอยางตอเนองภายใตนโยบายการด าเนนงานของตลาดศรเมอง

สงผลใหตลาดศรเมองไดรบความนยมจากตลาดขนาดเลกกลายเปนศนยรวมผลผลตทางการเกษตรจากทวทกภมภาค และเปนศนยกลางในการกระจายสนคาสจงหวดตาง ๆ ในภมภาค เกดการสรางงาน สรางรายได มเงนทนหมนเวยนเกดขนในจงหวดหลายสบ

ลานบาทตอวน

จงสรปเปนรปแบบการด าเนนงานดานอาหารปลอดภยของตลาดกลางผกและผลไมจงหวดราชบร (ตลาดศรเมอง) ไดดงน

21

ตนทางการผลต

(เกษตรกร)

ตรวจสขภาพเกษตรกร

ใหความรดานวชาการแก

เกษตรกรเรองการปลกพชทปลอดภย ลด

ตนทนการผลต

กลางทางการผลต (ตลาด)

พฒนามาตรฐานตลาด

รวมมอกบหนวยงาน

สาธารณสขในการตรวจเครองชง

และตดปายราคา

ตรวจสอบคณภาพผลตผล ผลตผลการเกษตรและปจจยการผลต

ตดสน

ประชาสมพนธการจ าหนายผกปลอดสารพษ

ปลายทางการผลต (แมคา)

ปลายทางการผลต (แมคา/ผบรโภค)

สรางสขนสยการลางมอทถกตองแก

แมคา

สงเสรมใหแมคาลางผกกอนจ าหนาย

ผาน

ไมผาน

ใหความรแกผบรโภค