ยุทธศาสตร์การวิจัย ยุทธศาสตร์การวิจัย ( ( พ พ . . ศ ศ . . 25 25 5 5 5 5 - - 255 255 9 9 ) ) : : ภาค ภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือ สานักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ 19 เมษายน 2554
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ยทธศาสตรการวจยยทธศาสตรการวจย ((พพ..ศศ. . 25255555--25525599))
:: ภาคภาคตะวนออกเฉยงเหนอตะวนออกเฉยงเหนอ
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต
19 เมษายน 2554
ก
ค าน า
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) เปนองคกรกลางทมหนาทตามพระราชบญญตสภาวจยแหงชาตในการเสนอแนะแนวนโยบายทางการวจยของประเทศ และ รวมทงใหมหนาทพจารณาโครงการและแผนงานการวจยใหเปนไปตามนโยบายและแผนงานวจยโดยรวม ปจจบน วช.ไดใชนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2554) เปนกรอบการพจารณาซงสนสดในปงบประมาณ พ.ศ.2554 ดงนน วช. ไดพจารณาเหนควรมการจดท านโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2555-2559) ทเกดจากการมสวนรวมจากภาคเครอขายการวจยทกภาคสวนในทกภาคทวประเทศ วช.ไดมอบหมายใหมหาวทยาลยขอนแกนในฐานะทปรกษาและแกนน าในการด าเนนงานรวมกน ทงภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอในการจดประชมระดมความคดเหนในเวทตางๆตามกลมจงหวดของภาคจ านวน 5 ครงและภาพรวมอก 1 ครง รวมทงการจดประชมประชาพจารณอก 1 ครงรวมทงสน 7 ครง เพอใหยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอเกดจากการมสวนรวมของทกภาคสวนและใหบรรลวตถประสงคทกประการทจะใชเปนขอมลส าหรบการจดท านโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตภาพรวมตอไปพรอมทงทตอบสนองความตองการของพนท สอดคลองและทนกบปญหาและสถานการณทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและการเมองทไดมการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศรวมทงมความสอดรบกบแผนพฒนาเศรษฐกจสงคมแหงชาต มความเชอมโยงกบนโยบายของรฐบาลในชดปจจบน และนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) บนพนฐานบรบทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะกอใหเกดการวจยและผลงานวจยทสามารถน าไปใชประโยชนอยางคมคาและเกดองคความรทเปนฐานของสงคมแหงปญญาในการพฒนาประเทศทสมดลและยงยนตอไป วช. ขอขอบคณมหาวทยาลยขอนแกน ในฐานะทปรกษาในการด าเนนงานและภาค
เครอขายการวจย ตลอดจนผทรงคณวฒผบรหารระดบสงของจงหวดและผมสวนรวมทกทานทกรณาให
ความรวมมออยางดยง วช. หวงเปนอยางยงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชนตอหนวยงานทเกยวของ
ทงในระดบนโยบาย นกวจย ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดยเฉพาะอยางยงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ในการน าไปใชเปนแนวทางการพฒนาแผนงานวจยหรอโครงการวจยทจะน าไปสบรรลวส ยทศนของ
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทระบวา “มองคความรจากการ
วจยทมคณภาพเพอการเรยนรและใชประโยชนอยางแทจรงตอการพฒนาคณภาพชวตและภาค
อยางสมดลและยงยน” ใหเปนรปธรรมตอไป
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต
ข
สารบญ หนา
ค าน า บทสรปผบรหาร i บทท 1 สาระส าคญของนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 1 (พ.ศ. 2555-2559)
บทท 2 สภาพทวไปของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4
บทท 3 บรบทและศกยภาพการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 12
บทท 4 หลกการ แนวคด และกระบวนการพฒนายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) 16 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
บทท 5 ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19 ยทธศาสตรการวจยท 1 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนา 19 ดานสงคม ยทธศาสตรการวจยท 2 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนา 23 ดานเศรษฐกจ ยทธศาสตรการวจยท 3 การอนรกษ เสรมสราง และพฒนาทนทรพยากรธรรมชาต 29 และสงแวดลอม ยทธศาสตรการวจยท 4 การสรางศกยภาพและความสามารถ 32 เพอการพฒนานวตกรรมและบคลากรทางการวจย ยทธศาสตรการวจยท 5 การบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม 33 สงประดษฐ ทรพยากรและภมปญญาของประเทศสการใชประโยชนเชงพาณชย และสาธารณะดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลาย
บทท 6 กลมเรองวจยทควรมงเนน (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 35
บทท 7 การบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) 42 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
บทท 8 บทสรปยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 46
ภาคผนวก 55 - บทสรปผบรหารนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 56 (พ.ศ. 2555-2559) - บทสรปส าหรบผบรหาร ยทธศาสตรการวจยระดบภมภาค 61
- บทสรปส าหรบผบรหาร ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคเหนอ 62 บทสรปส าหรบผบรหาร ยทธศาสตรการวจย - (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคกลาง 68
- บทสรปส าหรบผบรหาร ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคใต 74
ค
สารบญภาพ หนา ภาพท 1 ความเชอมโยงของการพฒนานโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต 3 ภาพท 2 หลกการและแนวคดการจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) 16 : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แบบมสวนรวม ภาพท 3 กระบวนการการจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) 18 : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แบบมสวนรวม
i
บทสรปส าหรบผบรหาร
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ประ เทศไทยมการตด ตอและสมพนธกบนานาประ เทศทว โลก (Globalization) การเปลยนแปลงใดๆทเกดขนในโลกยอมสงผลกระทบตอประเทศไทยและภาคตะวนออก เฉยงเหนอดวยเชนเดยวกน ตวอยางในเชงประจกษ คอ ภาวะโลกรอนและภมอากาศแปรปรวน ตลอดจนปญหาราคาน ามนซงเปนพลงงานฟอสซลมราคาสงขน นอกจากนการเปลยนแปลงภายในประเทศไทยและในภาคยอมสงผลกระทบตอการด ารงชวตของชมชนและสภาพสงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได ดงน นจงจ าเปนอยางยงทประชาชนและชมชนตองปรบตวกบการเปลยนแปลงเหลานนอยางมความสขในการพฒนาคณภาพชวตทดข นและสงคมทมภมคมกนพรอมทงการอนรกษและการใชประโยชนอยางชาญฉลาดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยองคความรจากการวจย ดงน นการจดท ายทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555 -2559) ของ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอจงไดมการท าการศกษาบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศทมผลกระทบตอการด ารงชวตและคณภาพชวตของประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอกจากนยงศกษาสภาพทวไปและศกยภาพตลอดจนยทธศาสตรการพฒนาของภาค แลวน าขอมลดงกลาวมาประมวลและวเคราะหสถานภาพในอนาคต (Scenario) จากนนน าไปผนวกกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตระยะสน (พ.ศ. 2551-2554) และนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) และปฏรประบบการวจยในการจดท ารางฉบบท 1 ยทธศาสตรวจย (พ.ศ.2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอแลวน าไปสรางการมสวนรวม โดยการจดประชมระดมความคดจ านวน 5 ครง กระจายไปตามกลมจงหวดและจดประชมระดมความคดภาพรวมของภาคอกหนงครง จากนนไดจดท ารางฉบบท 2 ยทธศาสตรการวจยแลว จดประชมประชาพจารณ จงกลาวไดวายทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาค ตะวนออกเฉยงเหนอ ฉบบนเกดจากการมสวนรวมในการประชมระดมความคดและประชาพจารณจ านวน 7 ครงและเชอมโยงกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตรวมทงทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาจงหวด/กลมจงหวด พรอมทงนโยบายรฐบาลและบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศรวมทงการปรบตวบนพนฐานหลกการปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะกอใหเกดการพฒนาทรพยากรมนษยดวยการวจย การสรางผลงานวจยทเปนองคความรและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตและเปนฐานของสงคมแหงปญญา(Wisdom Based Society) บนบรบทของภาคในการพฒนาชมชนและประเทศอยางสมดลและยงยนตอไป
ii
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ.2555-25559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ วสยทศน : มองคความรจากการวจยทมคณภาพเพอการเรยนรและ ใชประโยชนอยางแทจรงตอการพฒนาคณภาพชวตและภาคอยางสมดลและยงยน พนธกจ ประกอบดวย 1) สรางและพฒนาองคความร เพอพฒนาคณภาพชวตในการ คงความสขของประชาชนและเม องนาอย 2) พฒนาทรพยากรมนษยและสงคมทมภมคมกนควบคมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสมดล 3) พฒนาขดความสามารถของจงหวด/กลมจงหวดดวยกระบวนการวจยแบบมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวน โดยเฉพาะภาคประชาชน 4) การบรหารจดการงานวจยและผลงานการวจยแบบธรรมาภบาล
ยทธศาสตรการวจย ประกอบดวย 5 ยทธศาสตรดงน
ยทธศาสตรการวจยท 1 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทาง สงคม
ยทธศาสตรการวจยนเปนการมงเนนใหประชาชนมความรและทกษะควบคคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะเพอความมนคงในชวตและอาชพ รวมทงเกดการคงความสขในสงคมและชมชนหรอเมองนาอยบนบรบทของภาคทมประชากรมากทสดแตขาดโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา ตลอดจนการเปลยนแปลงคานยมและปญหาดานสขภาพ พรอมทงมประชากรสงวยมากขน อนมผลใหแนวโนมเปนสงคมแหงการพงพงและสงคมของผดอยโอกาสมากขน รวมทงสถาบนครอบครวออนแอและมการกระจายอ านาจสทองถนท าใหเกดความขดแยงมากขน อยางไรกตามยงมการรวมกลมทเปนเอกลกษณและมความโดดเดนดานศาสนาและวฒนธรรมทหลากหลาย จงไดก าหนดเปน 13 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะ การอนรกษและพฒนาศลปวฒนธรรม สงเสรมสขภาพอนามยและสวสดการเพอความมนคงและคณภาพของชวต ตลอดจนการบรหารกจการบานเมองนาอยควบคการสงเสรมความเขมแขงและการสรางภมคมกนของทองถนและสงคม ตลอดจนการเสรมสรางศกยภาพของชมชนดวยศาสนาและเนนกระบวนการมสวนรวมในการแกไขปญหา นอกจากน ยงมงเนนการพฒนาศกยภาพเยาวชน ผดอยโอกาส ผพการ และผสงอาย เพอการเสรมสรางความสนตสขและความมนคงของประเทศ และความมนคงของมนษย ยทธศาสตรการวจยท 2 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทาง เศรษฐกจ
ยทธศาสตรการวจ ยน เ ปนการมงพฒนาศกยภาพดานเศรษฐกจทประกอบดวย ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรมและดานการบรการบนบรบทของภาคทตงอยกลางกลมประเทศอนภมภาคลมแมน าโขงทมความพรอมดานระบบสาธารณปโภค และสงอ านวยความสะดวก รวมทงเปนฐานการผลตอาหารและพลงงานทดแทน ตลอดจนการเปนแหลงทมขาวหอมมะลทด
iii
ทสดของประเทศและมภมปญญาทองถนทโดดเดนและไดรบการพฒนาและสบทอดกนมาเปนเวลายาวนานจงไดก าหนดเปน 18 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเพอพฒนาประสทธภาพการผลตและการแปรรปทางการเกษตรและประมง ซงครอบคลมการเพมศกยภาพขาวหอมมะลและสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรเพออาหารและพลงงาน รวมทงการพฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถน เพอเปนพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชน โดยเชอมโยงกบประชาชน ท าการวจยเพอขยายผล นอกจากนยงมงเนนการวจยเพอการพฒนาประสทธภาพการผลตทางอตสาหกรรมและการบรการ ซงครอบคลมถงการทองเทยว การพฒนาดานพลงงาน โลจสตกส และเทคโนโลยโดยด าเนนการบนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงสมพนธภาพกบประเทศเพอนบาน
ยทธศาสตรการวจยท 3 การอนรกษ เสรมสราง และพฒนาทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
ยทธศาสตรนมงเนนการฟนฟและพฒนาตลอดจนการใชประโยชนทนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมทสนบสนนการพฒนาศกยภาพดานสงคม และเศรษฐกจอยางสมดลและยงยนบนบรบทของภาคทสภาวะอากาศโลกรอนขน ทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรมลงและพนทดนเคมขยายจ านวนมากขน การขยายตวของชมชนเมองมากขนอนมผลใหเกดมลพษ แตภาคนเปนแหลงทมความหลากหลายดานทรพยากรธรรมชาตและมทรพยากรแรจ านวนมากทยงไมไดน ามาใชประโยชนรวมทงความโดดเดนซากดกด าบรรพ จงไดก าหนดเปน 10 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเกยวกบการฟนฟดนและปาไม การบรหารจดการทรพยากรน ารวมทงน าเสยจากชมชนและอตสาหกรรม การอนรกษและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางชาญฉลาด โดยการมสวนรวมของประชาชนและสงคมอยางแทจรง(Meaningful Public Participation) เพอปองกนและลดความขดแยง รวมทงการสรางองคความรและใชประโยชนเกยวกบการลดภาวะโลกรอน
ยทธศาสตรการวจยท 4 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนานวตกรรม และบคลากรทางการวจย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนพฒนาและการน าความรวทยาการและเทคโนโลยมาใชในการพฒนาศกยภาพดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ควบคการพฒนาทรพยากรบคคล จงไดก าหนดเปน 3 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยทใชวทยาการและเทคโนโลยเพอสรางองคความรและตอยอดภมปญญาในการเพมประสทธภาพการผลตและแปรรปดานการเกษตร การสงเสรมสขภาพและการปองกนรกษาโรค การอนรกษและสงเสรมความภมใจความเปนไทย รวมทง การพฒนาทรพยากรธรรมชาตสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ตลอดจนเสรมสรางศกยภาพการวจยดวยการพฒนาบคลากร
iv
ยทธศาสตรการวจยท 5 การบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ สการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลาย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนการวจยเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการวจยและผลงานวจยดวยการบรหารจดการดานการวจยใหเปนฐานความรในการพฒนาคณภาพชวตและพฒนาเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคมของภาคบนบรบทของภาคทการวจยมทนสนบสนนไมเพยงพอ การวจ ยมความซ าซอนและขาดการตอยอดจากภมปญญาทองถน รวมทงการใชประโยชนจากผลงานวจยไมเตมทและมนกวจยไมเพยงพอจงไดก าหนดเปน 3 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยในการพฒนาระบบบรหารงานวจย การบรหารจดการองคความรผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากรการวจ ยและภมปญญา เพอใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
ยทธศาสตรทง 5 ยทธศาสตรเมอน ามาพจารณาจดความส าคญเปนกลมเรองทควรมงเนนโดยค านงถงการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงแวดลอม สงคมและการเม อง ความตองการผลงานวจยและความรจากการวจยเพอเรงแกไขปญหาและน าไปสการเสรมสรางพรอมกบการพฒนาภาคและประเทศใหทนกบเหตการณ สามารถก าหนดกลมเรองวจยทควรมงเนนตามบรบทของภาคจ านวน 8 กลมเรอง คอ 1) การพฒนาทรพยากรมนษยและชมชนเขมแขง 2) การปองกนโรคและการดแลรกษาสขภาพ 3) การจดการทรพยากรน า 4) การจดการทรพยากรดนและปาไม 5) การพฒนาดานการเกษตร และอตสาหกรรมอาหาร 6) ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก 7) ระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง 8) การบรหารจดการการทองเทยว จากกลมเรองทควรมงเนนตามบรบทของภาคจ านวน 8 กลมเรองนสามารถเชอมโยงกบกลมเรองวจยทควรมงเนนตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตภาพรวมจ านวน 13 กลมเรองทประกอบดวย 1) การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง 2) ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล 3) การปฏรปการศกษาและสรางสรรคการเรยนร 4) การจดการทรพยากรน า 5) ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก 6) การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา 7) การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ 8) การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาทรพยากรธรรมชาต 9) เทคโนโลยใหม และเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม 10) การบรหารจดการการทองเทยว 11) สงคมผสงอาย 12) ระบบโลจสตกส 13) การปฏรประบบวจย
การแปลงยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอสการปฏบตใหเกดเปนรปธรรมระดบทองถนและระดบภาคนนจ าเปนตองสรางกลไกความเชอมโยงระหวางหนวยงานทมหนาท (Function) ตางๆรวมถงหนวยงานดานนโยบาย หนวยงานการสนบสนน
v
ทนวจย หนวยงานปฏบตการวจยและหนวยงานการใชผลงานวจยมารวมด าเนนการวจยอยาง ธรรมาธบาลในระดบทองถน จงหวดหรอกลมจงหวด (Area) ทางดานยทธศาสตร (Agenda) นอกจากนยงตองมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลเปนประจ าทกปเพอการแกไขปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง และใหสอดคลองกบแผนการปฏบตราชการของหนวยงาน ตลอดจนแผนการด าเนนงานของภาคเอกชนและรฐวสาหกจ รวมทงการทบทวนและปรบปรงขององคกรวจยในภาคเครอขายวจยของภาคและของประเทศตอไป
ในการบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ก าหนดใหม “ระบบการบรหารการวจยภาคเครอขายในระดบภมภาค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ” (เครอขายวจยภมภาค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ขน เพอท าหนาทประสานงานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต โดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงน ก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหบรรลผลส าเรจ
บททบทท 11 สาระส าคญของนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท สาระส าคญของนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 88
((พพ..ศศ.. 25552555--25592559))
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตไดจดท า “นโยบายและยทธศาสตรการวจย ของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559)” เพอมงเนนใหเปนแนวทางในการด าเนนการวจยของหนวยงานวจยตางๆ และใชเปนกรอบทศทางในการวเคราะหตรวจสอบขอเสนอการวจยของหนวยงานภาครฐทเสนอของบประมาณประจ าปตามมตคณะรฐมนตร โดยสอดคลองกบสถานการณของประเทศบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและยทธศาสตรการวจยระดบภมภาค รวมทงความตองการของพนท และสอดคลองกบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)
นโยบายการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) ซงคณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบเมอวนท 1 มนาคม พ.ศ. 2554 นน เนนการบรณาการดานการวจยทสอดคลองกบแนวนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ควบคกบการวจยเพอความเปนเลศทางวชาการ เพอน าไปสการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยน โดยใหทกภาคสวนมสวนรวม ทงน กรอบการด าเนนงานวจยจะเนนงานวจยทสอดคลองกบยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) โดยมการจดล าดบความส าคญและความจ าเปนของการวจยทสอดรบกบแนวทางการพฒนาประเทศ บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และมจดเนนทสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงและภาวะความเสยงในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต ในขณะทงบประมาณการวจยจะกระจายไปยงหนวยงานตางๆ รวมทงในภมภาค และมกลไกกระตนใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานวจยในสวนกลางและในสวนภมภาค อนจะน าไปสการสรางเครอขายการวจยและพฒนา การพฒนาศนยกลางการวจยเฉพาะทาง และการพฒนาบคลากรการวจยรวมกน ซงการด าเนนยทธศาสตรการวจยของชาตฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) จะมความเปนเอกภาพและมประสทธภาพ โดยมการตดตามประเมนผลอยางตอเนองและเปนระบบ ดงนน นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) จะเปนพนฐานเชงนโยบายทเชอมโยงกบการปฏรประบบวจยของประเทศ และนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572)
นโยบายการวจยของชาต ฉบบท 8 ระหวาง พ.ศ. 2555-2559 ไดก าหนดไวบนพนฐานความตอเนองจากนโยบายการวจยของชาต พ.ศ. 2551-2554 ดงน
1. เนนการบรณาการดานการวจยทสอดคลองกบแนวนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ สามารถเชอมโยงกบแนวทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
2
ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ความตอเนองของนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2554) การปฏรประบบวจยของประเทศ รวมทงนโยบายการวจยของชาต ระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) โดยการวจยจะตอบสนองความตองการของชมชนและปญหาทส าคญเรงดวนเพอการพฒนาประเทศ พรอมกบด าเนนการควบคกบการวจยเพอความเปนเลศทางวชาการ อนเปนรากฐานอนส าคญของการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยน ทงนมงใหเกดการมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของกบการวจย ทงจากหนวยงานทมภารกจประจ าตามหนาท (Function) ภารกจตามนโยบายและยทธศาสตรของชาตหรอรฐบาล (Agenda) และภารกจในพนท (Area) ซงจะสงผลใหการด าเนนการตามยทธศาสตรการวจยในระดบหนวยงานและภมภาคเกดประสทธภาพในการบรหารจดการงานวจยและการบรหารงบประมาณเพอการพฒนาภมภาคตางๆ อนจะท าใหเกดประสทธผลตอการพฒนาประเทศโดยรวม
2. ใหทกภาคสวนทเกยวกบการวจย ตลอดจนในพนทไดมสวนรวมกนเสนอแนะ ปฏบต และตดตามผล เพอใหเกดการพฒนางานวจยในทกภาคสวนและทกระดบของประเทศ อกทงเพอสงเสรมใหเกดงานวจยทมการตอยอดภมปญญาทองถนและตอบสนองการพฒนาประเทศมากขน
3. เนนงานวจยทสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) ซงมการก าหนดกลยทธการวจยทสอดรบกบแนวทางการพฒนาประเทศ บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยมจดเนนทสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงและภาวะความเสยงในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต โดยใหสามารถน าผลการวจยทไดรบไปใชประโยชนในเชงเศรษฐกจ สงคม และสาธารณะ ในระดบชมชนและระดบประเทศ ตลอดจนเชอมโยงสการน าผลการวจยไปสการลงทนในเชงพาณชยใหมากยงขน
4. จดสรรงบประมาณการวจยใหกระจายไปยงหนวยงานตาง ๆ รวมทงในภมภาค โดยมกระบวนการบรหารจดการงบประมาณเพอการวจยอยางมประสทธภาพ และมกลไกกระตนใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานวจยในสวนกลางและในสวนภมภาค อนจะน าไปสการสรางเครอขายการวจยและพฒนา การพฒนาศนยกลางการวจยเฉพาะทาง และการพฒนาบคลากรการวจยรวมกน
5. ขบเคลอนยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2555-2559) อยางเปนเอกภาพและมประสทธภาพ โดยมการด าเนนการวจยและตดตามประเมนผลอยางตอเนองและเปนระบบ โดยก าหนดแนวทางในการตดตามและประเมนผลการวจย รวมทงตดตามผลการใชจายงบประมาณเพอการวจยใหเปนไปตามระยะเวลาและเปาหมายทก าหนดไว
6. ใหนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) เปนพนฐานเชงนโยบายทเชอมโยงกบการปฏรประบบวจยของประเทศ นโยบายและยทธศาสตรการวจ ยของหนวยงานตาง ๆ รวมทงนโยบายการวจยของชาตระยะยาว
3
(พ.ศ.2553-2572) ซงจะน าไปสการพฒนางานวจยทมคณภาพ เพอการพฒนาทสมดลและยงยนของประเทศ
2553-2572
2551-2554
2555-2559
:
11
ภาพท 1 ความเชอมโยงของการพฒนานโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต นโยบายการวจยของชาตดงกลาวรองรบวสยทศนการวจยของชาต คอ “ประเทศ
ไทยมและใชงานวจยทมคณภาพ เพอการพฒนาทสมดลและยงยน” โดยมพนธกจการวจยของชาต คอ “พฒนาศกยภาพและขดความสามารถในการวจยของประเทศใหสงขน และสรางฐานความรทมคณคา สามารถประยกตและพฒนาวทยาการทเหมาะสมและแพรหลาย รวมทงใหเกดการเรยนรและตอยอดภมปญญาทองถน เพอใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ตลอดจนเกดการพฒนาคณภาพชวต โดยใชทรพยากรและเครอขายวจยอยางมประสทธภาพ ททกฝายมสวนรวม”
4
บทท 2 สภาพทวไปของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) เปนองคกรกลางทมหนาทตามพระราชบญญตสภาวจยแหงชาตในการเสนอแนะแนวนโยบายทางการวจยของประเทศ และคณะรฐมนตร ในคราวประชมปรกษาหารอ เมอวนท 25 กรกฎาคม พ.ศ.2521 ไดมมตมอบหมายให วช. มบทบาทส าคญในเรองการวางนโยบายและแผนวจยสวนรวม รวมทงใหมหนาทพจารณาโครงการและแผนงานการวจยใหเปนไปตามนโยบายและแผนงานวจยโดยรวม ซง วช.ไดจดท า “นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ.2551-2553)”ซงเปนฉบบท 7 ขน เพอใหหนวยงานวจยตาง ๆ ใชเปนแนวทางในการปฏบตการวจย บนพนฐานหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบ ท 10 (พ.ศ.2550-2554) และจดท าขนจากการททกภาคสวนมสวนรวมทวภมภาคและประเทศ ซงคณะรฐมนตรในการประชมปรกษาเมอวนท 8 พฤษภาคม พ.ศ.2550 ไดมมตเหนชอบ และใหกระทรวงและกรมตาง ๆ แตงตงคณะท างานในระดบกระทรวงและระดบกรม ทงในสวนกลางและสวนภมภาค เพอใหมการจดท าแผนการวจยของหนวยงานทสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตท วช. จดท าขน รวมทงปจจบนคณะรฐมนตรในการประชมปรกษาเมอวนท 22 กนยายน 2552 ไดมมตอนมต นโยบายและยทธศาสตรการวจ ยของชาต (พ.ศ. 2551-2554) ทไดปรบและขอขยายนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2553) ใหถงป 2554 เพอใหสอดคลองและเกดการบรณาการการวจยกบการพฒนาอยางเปนรปธรรมกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ขณะเดยวกน วช. ไดพจารณาเหนควรมการจดท านโยบายและแผนแมบท การวจยของชาต : นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2555-2559) ทเกดจากการมสวนรวมจากภาคเครอขายการวจยทกภาคสวนในทกภาคเพอใหไดกรอบและประเดนวจยส าหรบการจดท าเน อหาสาระของยทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555 -2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และใชเปนขอมลส าหรบการจดท านโยบายและยทธศาสตรการวจย ของชาตภาพรวมตอไปทตอบสนองความตองการของพนท สอดคลองและทนกบปญหาและสถานการณทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและการเมองทไดมการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศรวมทงมความสอดรบกบแผนพฒนาเศรษฐกจสงคมแหงชาต และมความเชอมโยงกบนโยบายของรฐบาลในชดปจจบน รวมทงครอบคลมกรอบประเดนวจยตามนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2552-2571) บนพนฐานบรบทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะกอใหเกดการวจยและผลงานวจยทสามารถน าไปใชประโยชนอยางคมคาและเกดองคความรทเปนฐานของสงคมแหงปญญาในการพฒนาประเทศทสมดลและยงยนตอไป
5
2.1 ขอมลพนฐานทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม และ ประเดนปญหา 2.1.1 ทตง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยมพนทประมาณ 105.5 ลานไร หรอประมาณ 1 ใน 3 ของประเทศมอาณาเขตทศเหนอและทศตะวนออกจดประเทศสาธารณประชาธปไตยประชาชนลาว ทศใตจดประเทศกมพชา ทศตะวนตกจดภาคเหนอ และภาคกลางของประเทศไทย 2.1.2 สภาพดานทรพยากรธรรมชาต ดน : สภาพดนสวนใหญเปนดนรวนปนทราย มพนทถอครองท าการเกษตร 57.9 ลานไร เปนพนทดนเคมประมาณ 17.8 ลานไร หรอรอยละ 30.7 ของพนทท าการเกษตรของภาค โดยเปนดนเคมจดทไมสามารถเพาะปลกไดจ านวน 1.5 ลานไร เคมปานกลาง 3.7 ลานไร และเคมนอย 12.6 ลานไร นอกจากนยงมพนททมโอกาสจะเปนดนเคมอกประมาณ 19.6 ลานไร ดนเคมบรเวณใตพนดนของภาค เปนแหลงเกลอหนทมปรมาณส ารองประมาณ 18 ลานลานตนและเปนแหลงโปแตส ทมปรมาณส ารองกวา 2,500 ลานตน ทบรเวณ 2 อ าเภอบ าเหนจณรงค จงหวดชยภม ประมาณ 500 ลานตน และบรเวณจงหวดอดรธานประมาณ 2,000 ลานตน ทสามารถพฒนาเปนอตสาหกรรมตอเนองไดอก ซงทรพยากรแรหลายชนด (โปแตส เหลก ทองแดง) เหลานยงไมถกน ามาใชใหเกดประโยชนแกประชาชนและเศรษฐกจของภาคเทาทควร นอกจากนปจจบนทรพยากรดนเสอมโทรมจากการเพาะปลก ใชป ยเคมเพมขน การถกชะลาง และเผาตอซงหลงเกบเกยว น า : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมลมน าประธาน 3 ลมน า ไดแก (1) ลมน าโขง (2) ลมน าช และ (3) ลมน ามล และมเขอนหรออางเกบน าขนาดใหญ 11 แหง ไดแก อบลรตน สรนธร ล าปาว น าอน ล าตะคอง จฬาภรณ น าพง มลบน ล านางรอง หวยหลวงและล าพระเพลง ปรมาณน าฝนในภาค เฉลยอยทระดบ 1,474 มลลเมตรตอป ยกเวนบรเวณตอนในดานตะวนตกของภาคซงไดแก ชยภม ขอนแกน นครราชสมา กาฬสนธ จะมปรมาณน าฝนเฉลยนอยกวาเกณฑเฉลยโดยอย ทระดบประมาณ 1,123 มลลเมตรตอป สวนจงหวดในบรเวณรมแมน าโขง เชน หนองคาย นครพนม มกดาหาร จะมปรมาณน าฝนมากโดยอยในทระดบประมาณ 2,000 มลลเมตรตอป ดงนนในภาพรวมแลวทรพยากรน ามปรมาณเพยงพอกบความตองการแตกกเกบไดเพยงรอยละ 17.0 สงผลใหขาดแคลนน าเพอการเกษตรในฤดแลง และน าทวมในชวงฤดฝนเปนประจ า ทผานมามการพฒนาระบบชลประทานไดเพยง 8.1 ลานไร คดเปนเพยง รอยละ 14.1 ของพนทการเกษตร ซงยงมศกยภาพทจะพฒนาระบบชลประทานไดอก 7.1 ลานไร สวนระบบประปาหมบานยงขาดแคลนอกกวา 9 พนแหง
6
ปาไม : พนทปาไมในภาคปจจบนมจ านวนเพยง 13.1 ลานไร คดเปนรอยละ 12.4 ของพนทภาค ปจจบนทรพยากรปาไมเพมขนเนองจากมการปลกปา ทงในพนทอนรกษ ปาเศรษฐกจ และปาชมชน แตยงคงมพนทเสอมโทรมกวา 17 ลานไร จากการเขาครอบครองท าการเกษตร และมพนทชมน าหลายแหงเรมเสอมสภาพจากการเขาใชประโยชนโดยขาดการดแลรกษา 2.1.3 สภาพดานเศรษฐกจ ขนาดเศรษฐกจของภาคมขนาดเลกและมการขยายตวต ากวาคาเฉลยของประเทศอยางตอเนอง สงผลใหเกดชองวางของรายไดระหวางภาคมากขน สวนหนงเนองจากผลตสนคาทมมลคาเพมต าและโครงสรางเศรษฐกจยงพงพงสาขาการเกษตรเปนหลก โดยมกสกรรมสดสวนรอยละ 82.0 ของสาขาเกษตร ประกอบดวย ขาว มนส าปะหลง ออย และยางพารา เปนพชหลก แมปจจบนและสามารถผลตขาวไดมากทสดของประเทศ แตแนวโนมสดสวนการผลตขาวเรมลดลง ขณะทไมยนตน เชน มนส าปะหลง และยางพารามการผลต มากขน นอกจากนอตสาหกรรมแปรรปเกษตรจ าพวกอาหารและเครองดม ยงเปนอตสาหกรรมหลกของภาค รองลงมาคอ เครองแตงกาย เครองใชไฟฟาอเลกทรอนกส และสงทอ แตอตสาหกรรมอาหาร เครองดม และสงทอมแนวโนมบทบาทลดลง ขณะทอเลคทรอนคส ชนสวนยานยนต และพลงงานทดแทนมสดสวน เพมขน การคาชายแดนไทยลาวและไทยกมพชามความส าคญมากมการขยายตวสงและเกนดลตอเนอง โดยเฉพาะการคาผานดานจงหวดมกดาหาร สาขาบรการมสดสวนการผลตสง แตรอยละ 80 มาจากสาขาการศกษาและสาธารณสข ขณะทโรงแรมและภตตาคารมสดสวนเพยง รอยละ 11.9 รายไดเฉลยตอหว (Per capita GRP) ของประชากรของภาคเพมขนไมทนกบระดบเฉลยของประเทศขณะทสดสวนรายจายเพมขน เปนผลใหการออมภาคครวเรอนลดลง และมขนาดหนสนเพมขน โดยภาพรวมจ านวนคนยากจนลดลงทงในเมองและชนบทแตยงคงมจ านวนสงถง 3.6 ลานคนและมสดสวนสงกวาคาเฉลยของประเทศเกอบ 1 เทา และสงกวาของ คาเฉลยของกทม. กวา 10 เทา 2.1.4 สภาพดานสงคม ประชากรของภาคมจ านวนมากกวาภาคอนๆของประเทศ ปจจบนประชากรมปการศกษาเฉลยเพมขน แตโอกาสและผลสมฤทธทางการศกษาต ากวาทกภาคของประเทศ คณภาพสถานศกษาสวนใหญไมไดมาตรฐาน แมไดร บงบประมาณเฉลยตอหวสงกวาระดบประเทศ และยงมเดก 6-14 ป ไมไดรบการศกษาในระบบ 2.2 แสนคน สดสวนประชากรวยแรงงานยงสงแตจะเรมลดลงในป 2555 ซงจะสงผลใหอตราพงพงสงขน ขณะทรายไดตอครวเรอนต าสด แรงงานสวนใหญมความรระดบประถมศกษา และเปนแรงงานนอกระบบทไมม
7
หลกประกน สวนแรงงานระดบอาชวศกษามสดสวนนอยมาก นอกจากนยงมการอพยพแรงงานสง สขภาวะของประชากรดขนและเขาถงบรการสาธารณสขมมากขนถงอาจเปนเหตใหรอยละ 97.8 อายขยเฉลยเพมขนและอตราการเจบปวยต ากวาระดบประเทศ แตยงมปญหาสขภาวะถงรอยละ 15.6 ขณะทอตราการตายของทารกกลบเพมขน และ รอยละ 38.5 ของประชากรมพฤตกรรมการบรโภคทเปนอนตรายตอสขภาพนอกจากนประชากรเปนโรคธาลสซเมยเพมขนจาก 49.0 รายตอแสนคนในป 2545 เปน 62 รายตอแสนคนสงผลใหคณภาพประชากรและแรงงานลดลงนอกจากนประชากรแพทยในภาคนยงมนอยและกระจกตวอยในเมองหลกของภาค สถาบนครอบครวออนแอลงมการหยารางและแยกกนอยเพมขน 2 เทา พรอมทงมเดกและผดอยโอกาสในชนบทถกทอดทงเพมขนกวา 5 หมนคน ชมชนมการรวมกลมทางสงคมมากวาภาคอน การไดรบรขอมลขาวสารและไดรบความเปนธรรมทางสงคมมากขน แตยงมความขดแยงทเกดจากการปฏบตของเจาหนาทรฐในสดสวนสงกวาภาคอนและมสวนรวมทางการเมองนอย 2.2 บรบทการเปลยนแปลง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตองเผชญกบบรบทการเปลยนแปลงของโลกและภายในประเทศในหลายดานซงกระทบทงทเปนโอกาสและขอจ ากดในการพฒนาอยางมาก ดงนนการเตรยมความพรอมและรจกน าศกยภาพทมอยมาปรบใชประโยชนในการด ารงชวตและประกอบอาชพโดยผานกระบวนการวจยจงเปนสงจ าเปนตวอยางบรบทการเปลยนแปลงทส าคญมดงนคอ 1. สภาวะโลกรอนและสภาพภมอากาศทปรวนแปรสงผลใหเกดฝนแลง และน าทวมบอยครงขน ซงไดสรางความไมแนนอนใหกบการผลตการเกษตรในภาคซงสวนใหญของประเทศ ประกอบกบการสรางเขอนในแมน าโขงของจน ไดสงผลใหเกดภาวะขาดแคลนน าในแมน าโขงในบางชวงเวลา 2. ปญหาดานพลงงานจากฟอสซลมแนวโนมลดลง มผลใหราคาน ามนทสงขนตอเนอง และรฐบาลมนโยบายชดเจนในการสนบสนนการผลตพลงงานจากพชเพอทดแทนการน าเขาน ามนสงผลใหมการลงทนผลตเอทานอล(ethanol) จากพชหลกของภาค เชน ออยและมนส าปะหลงมากขนอาจกระทบความมนคงดานอาหาร 3. การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรของรฐบาลไทยกบจน ออสเตรเลย ญปน และความรวมมอกบเพอนบานภายใตปฏญญา ACMECS ไดกาวหนาอยางตอเนอง จะสงผลใหการคาการลงทนและการทองเทยวของภาคเชอมโยงกบประเทศดงกลาวและกลมอนภาคลมน าโขงขยายตวมากขนการเคลอนยายคนและแรงงานในกลมอนภาคลมน าโขงมมากขนสงผลใหเกดการแพรระบาดของโรค อาท เอดส วณโรค และยาเสพตด
8
4. ความกาวหนาดานเทคโนโลยตลอดระยะเวลาทผานมาไดมการพฒนาเทคโนโลยดานขอมลสารสนเทศ (Information and Communication Technology ) เทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology) นาโนเทคโนโลย และวสดศาสตร (Nanotechnology and material science) ทมผลกระทบอยางมากตอการด ารงชวตและอาชพของประชาชนตลอดจนการแขงขนดานเศรษฐกจของประเทศ 5. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทเขาสส งคมผสงอาย ขณะทว ยแรงงานมแนวโนมลดลง ท าใหอตราการพงพงสงขน 6. แรงงานคนหนมสาวออกจากภาคเกษตรเขาสภาคอตสาหกรรมและ ภาคบรการในเมองใหญมากขน สงผลใหภาคเกษตรขาดแรงงาน การผลตหนมาพงเครองจกรมากขน และลดการผลตลง ซงอาจเกดความไมมนคงดานอาหารในอนาคต และกอใหเกดปญหาดานสงคมเพมมากขน 7. ความไมมนคงทางการเมองภายในประเทศอนมผลตอการคา การลงทน และการบรการตลอดจนคณภาพชวตของประชาชน 2.3 ยทธศาสตรการพฒนาภมภาค ภาคตะวนออกเฉยงเหนอประกอบดวย 19 จงหวด และแบงกลมจงหวดออก เปน 5 กลม โดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดจดตงหนวยงานตวแทนในภาคท าหนาทรวมกบจงหวดและกลมจงหวดในการจดท าแผนพฒนาของภาคในระดบกลมจงหวดและจงหวดขน ซงมรายละเอยดโดยสงเขปตามดงน 2.3.1 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1 (อดรธาน หนองคาย หนองบวล าภ เลย) (ก) มศกยภาพดานการทองเทยวเชงนเวศนและการทองเทยวเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน เพราะมอทยานแหงชาตหลายแหง อาท ภหลวง ภเรอ ภกระดง และมแหลงอารยธรรมบานเชยง ดงนนการพฒนาจงใหความส าคญกบการฟนฟระบบนเวศนเพอรกษาสมดลธรรมชาตควบคกบการใชประโยชนเพอการทองเทยว ทไดมาตรฐาน สะดวก และความปลอดภย (ข) มศกยภาพดานการผลตและแปรรปสนคาเกษตรทงออย ขาว มนส าปะหลงและยางพารา เนองจากมโรงงานแปรรปสนคาเกษตรขนาดใหญอยจ านวนมาก อาท โรงสขาว โรงงานน าตาล โรงงานแปงมน และเปนพนททมการปลกยางพารามากทสดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอการพฒนาควรเนนการเพมประสทธภาพ และการปรบโครงสรางการผลตดานการเกษตรสสนคาทใหผลตอบแทนสง อาท ยางพารา การยกมาตรฐานการผลตส GAP และการบรหารจดการลมน าเพอแกปญหาน าทวมและการขาดแคลนน า
9
(ค) มศกยภาพดานการคาและการลงทนรวมกบประเทศเพอนบาน เนองจากมดานทเปนชองทางการคาหลายแหง เชน ดานทาล เปนจดสามารถน าสนคาภายใตโครงการ Contract Farming ทรวมมอกบ สปป.ลาว ไดโดยไมเสยภาษ และดานหนองคาย ยงเปนดานทมมลคาการคามากทสดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงควรมการพฒนาเกยวกบการสงเสรมการคา การลงทนและการทองเทยวเชอมโยงกบสปป.ลาว โดยการลดปญหาอปสรรคการขามแดนของทง คน รถยนต และสนคา ควบคไปกบการเรงพฒนาสงอ านวยความสะดวกของเมองและดานชายแดน 2.3.2 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2 (สกลนคร นครพนม มกดาหาร) (ก) มศกยภาพการเปนประตการคา และการทองเทยวเชอมโยงลาว เวยดนาม โดยเปนศนยกระจายสนคา(Distribution Center) เชอมโยงกบเพอนบานได เนองจากมสะพานขามแมน าโขงทมกดาหาร และสะพานทก าลงกอสรางทจงหวดนครพนม ซงจะท าใหสามารถเชอมสทาเรอสนคาทเมองวนด และดานง ในประเทศเวยดนาม ตามเสนทางหมายเลข 8 และ 9 สะดวกมากขน ดงนนการพฒนาจงควรใหความส าคญกบความรวมมอทางเศรษฐกจดานการคาการทองเทยวและการลงทนกบประเทศเพอนบาน ควบคไปกบพฒนาโครงสรางพนฐาน และสงอ านวยความสะดวกในเมองและดานชายแดน (ข) มศกยภาพดานการผลตการเกษตรเนองจากมพนทชลประทานมาก และปรมาณน าฝนด และยงสามารถรวมมอกบประเทศเพอนบานท าการเกษตรในรป Contract Farming ทงขาวโพด ออย ยคาลปตส พชพลงงานทดแทน และปศสตว เพออตสาหกรรมแปรรปการเกษตร จงมทศทางการพฒนาควรเนนการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร และเนนสงเสรมใหพนทชลประทานเปนพนทเกษตรกาวหนา ผลตสนคามลคาเพมสง ควบคกบการสนบสนนการท าปศสตวโดยเฉพาะโคเนอ 2.3.3 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง (ขอนแกน กาฬสนธ มหาสารคาม รอยเอด) (ก) มศกยภาพดานอตสาหกรรม การคา และบรการ เนองจากตงอยกงกลางภาค และมบรการพนฐานและสงอ านวยความสะดวกทด โดยเฉพาะดาน Logistics ซงมถนนสายหลกคอสายมตรภาพและสาย E-W Economic Corridor พาดผาน รวมทงมสถานการศกษาระดบสงและศนยราชการจ านวนมาก ตลอดจนเปน ICT City ดงนนการพฒนาจงควรใหความส าคญกบการพฒนาโครงสรางพนฐานของเมองรองรบการเปนศนยกลางการคาบรการ และการลงทนของภาค อาท เขตอตสาหกรรม ศนยบรการแบบเบดเสรจ (One Stop Services) Container Yard หรอ Inland Container Depot และระบบ Logistic ทมประสทธภาพ (ข) มศกยภาพดานการผลตการเกษตรโดยเฉพาะขาวหอมมะล เนองจากพนทสวนใหญของทงกลารองไหอยในกลมน และยงมพนทชลประทานขนาดกลาง และใหญหลายแหง อาท ชลประทานล าปาวทกาฬสนธ หนองหวายทขอนแกน และชลประทานรอยเอด นอกจากน
10
ยงมศกยภาพดานอตสาหกรรมพลงงานทดแทน (Ethanol) เนองจากเปนแหลงผลตวตถดบทส าคญ คอ ออย และมนส าปะหลง และมโรงงานผลต Ethanol ขอตงในพนทนจ านวนมาก ดงนนการพฒนาจงควรเพมประสทธภาพการบรหารจดการน าเพอลดปญหาอทกภย และใชพนทชลประทานใหเกดประโยชนมากทสด ดวยการท าเกษตรกาวหนาทผลตสนคามลคาสง อาท เมลดพนธพช พนธปลา ไมดอก พชผก และใหความส าคญกบการเพมประสทธภาพและเพมคณคา (Value Creation) ในการผลตขาวหอมมะล ดวยการยกมาตรฐานการผลตสสนคาปลอดภย ม Brand ส าหรบขาวหอมมะลพรอมทงควรเตรยมการรองรบอตสาหกรรมพลงงานทดแทน (Ethanol) อาท การจดระบบ Contract Farming ทเปนธรรมแกเกษตรกรและเจาของโรงงาน และการจด Zoning ส าหรบมนส าปะหลงและออยโรงงาน ควบคกบการเพมประสทธภาพการผลต เพอสรางความมนคงดานอาหาร (ค) มศกยภาพดานทรพยากรมนษยเนองจากมสถาบนการศกษาระดบสงระดบมหาวทยาลย มสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน และสถานประกอบการหรอโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญอยเปนจ านวนมาก สามารถสงเสรมใหเปนศนยกลางการพฒนาทรพยากรมนษยของภาคได (ง) มศกยภาพดานการทองเทยวเพราะมแหลงโบราณคดยคกอนประวตศาสตร ทนาสนใจ จงควรม ทศทางการพฒนาลกษณะการปกครองและการพฒนา 2.3.4 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 1 (นครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร) (ก) มศกยภาพดานการทองเทยวเชงนเวศนและอารยธรรมขอม เนองจากมอทยานแหงชาตทส าคญหลายแหง อาท เขาใหญ ผาหนงาม ฯลฯ และมแหลงทองเทยว อารยธรรมขอมทส าคญอาท ปราสาทหนพมาย ปราสาทเขาพนมรง ปราสาทเมองต า และปราสาทตาเมอนธม ทสามารถเชอมโยงเรองราวกบแหลงทองเทยวนครวตของกมพชา ดงนนการพฒนาควรสนบสนนการพฒนาการทองเทยวทงการทองเทยวเชงนเวศน และอารยธรรมขอม ดวยการสรางคณคาเพม (Value Creation) จากการจดท าเรองราว ความเปนมา ความส าคญ และความยงใหญของแหลงทองเทยว (Story) ถายทอดใหนกทองเทยว และพฒนาเสนทาง (Loop) เชอมโยงกบแหลงทองเทยวของประเทศเพอนบานเพอเพมศกยภาพของสนคาและบรการ (ข) มศกยภาพดานเกษตรอนทรยและเกษตรปลอดภยโดยเฉพาะขาว หอมมะล รวมทงอตสาหกรรมเกษตรแปรรปอาหารและพลงงานทดแทน (Ethanol) เนองจากเปนแหลงผลตสนคาเกษตรจ าพวก ขาว ออย มนส าปะหลง ไก นอกจากนอตสาหกรรมไหมและสงทอ อตสาหกรรมชนสวนยานยนตและอเลกทรอนกส จงเปนฐานการผลตอตสาหกรรม ของภาค ดงนนทศทางการพฒนา ควรใหความส าคญกบการพฒนาระบบรองรบการผลตการเกษตรทเนนการเพมประสทธภาพการผลต และการสรางคณคาเพม (Value Creation) โดยเฉพาะขาวหอมมะลใหเปนสนคามาตรฐาน GAP และมาตรฐานเกษตรอนทรย ควบคกบ
11
การพฒนาคณภาพผลตภณฑไหมตลอดจนเตรยมการรองรบอตสาหกรรมพลงงานทดแทน (Ethanol) ควบคกบการเพมประสทธภาพการผลต เพอสรางความมนคงดานอาหารและใหความส าคญกบการลดตนทนดาน Logistics ดวยการพฒนาการขนสงระบบรางใหสะดวก รวดเรวขน 2.3.5 กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 (อบลราชธาน ศรสะเกษ ยโสธร อ านาจเจรญ) (ก) มศกยภาพดานการเกษตร ทงการผลตขาวหอมมะลปลอดสารพษ ไมผล ไมยนตน การผลตและแปรรปปศสตว จ าพวกอาหารแปรรป การพฒนาใหความส าคญกบการพฒนาแหลงน า และระบบบรหารจดการเพอแกปญหาน าทวมและขาดแคลนน า และควรเนนการเพมประสทธภาพการผลตพรอมปรบระบบสมาตรฐาน GAP โดยเฉพาะขาวหอมมะล (ข) ศกยภาพเปนประตการคาและการทองเทยว เชอมโยงกบประเทศเพอนบานทงสปป.ลาวและกมพชาในลกษณะหนสวนทางธรกจ และเปนศนยผลตและกระจายสนคาของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลางเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน ดงนนควรมทศทางการพฒนาทสนบสนนใหกลมเปนประตการคา (Gate Way) การลงทน และการทองเทยวตอนลางของภาค เชอมโยงกบประเทศเพอนบาน ดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน และสงอ านวยความสะดวก โดยเฉพาะศนยบรการดานการคา การลงทน และการทองเทยวแบบเบดเสรจ (One Stop Service) ทเมองชายแดน ดานชายแดน พรอมกบการสรางงานและสรางรายไดจากการทองเทยวใหมากขน โดยการปรบปรงสภาพแหลงทองเทยวในกลมจงหวดใหอยในสภาพสมบรณ มสงอ านวยความสะดวกไดมาตรฐาน สะดวก สะอาด ปลอดภย และจด Loop เชอมโยงกบแหลงทองเทยวของเพอนบาน
12
บทท 3 บรบทและศกยภาพการวจยในภมภาค
บรบทและศกยภาพการวจยในภมภาคมมากมายหลากหลายรปแบบซงโดยมากเปน
ภาคเครอขายทประกอบดวยหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนและประชาชนเพอใหมความเขาใจตรงกน จงขอใชค าจ ากดความของภาคเครอขายการวจย หมายถง หนวยงานตางๆ ทเกยวของกบการวจยทมเปาหมายรวมกน แตมบทบาทหนาทและความรบผดชอบแตกตางกนไปภายใตเงอนไขใดเงอนไขหนง กลาวคอบางหนวยงานบางครงหรอบางสถานการณกท าหนาทและความรบผดชอบเปนหนวยงานหลก แตในบางครงหรอบางสถานการณกท าหนาทและความรบผดชอบเปนหนวยงานรองหรอหนวยงานสนบสนน ดงนนอาจกลาวไดวาทกหนวยงานจงเปนหนวยงานทมศกยภาพเปนภาคเครอขายการวจย ซงอาจมหนาทเปนผก าหนดนโยบายหรอก าหนดกรอบการวจย และ/หรอเปนผปฏบตการวจยและ/หรอเปนผสนบสนน และ/หรอเปนผใชประโยชนจากผลงานวจย 3.1 หนวยงานทมศกยภาพเปนภาคเครอขายการวจย จากขอมลดงกลาวในขอท 1) สถานะภาพทวไปของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ชใหเหนวาภาคนมทต งตดตอเขตกบประเทศเพอนบาน 2 ประเทศคอ สปป.ลาวและกมพชาและมพนทพรอมท งประชากรมากทส ดของประ เทศ นอกจากน ย งมความหลากหลายดานทรพยากรธรรมชาต ความแตกตางทางดานเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนยทธศาสตรการพฒนาของภาค ซงการพฒนาเหลานนจะไปในแนวทางทถกตองมประสทธภาพและยงยนนนตองเปนการพฒนาบนพนฐานขอมลจากการศกษาและวจยของหนวยงานทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชนและประชาชน แบบการมสวนรวมในทกขนตอนการศกษาและวจย โดยเรมตงแตขนตอนการก าหนดนโยบาย ขนตอนการน านโยบายไปสการปฏบต และขนตอนการใชประโยชนจากผลการวจย ดงนนสามารถจดแบงหนวยงานทเกยวของทมศกยภาพตอการเปนภาคเครอขายวจ ยเปน 2 กลม คอ กลมท 1 หนวยงานภาครฐ และกลมท 2 หนวยงานภาคเอกชนและภาคประชาชน โดยแตละกลมประกอบดวยหนวยงานตางๆ และมรปแบบการบรหารจดการแตกตางกนไปดงน กลมท 1 หนวยงานภาครฐทมศกยภาพเปนภาคเครอขายการวจย ปจจบนภาคตะวนออกเฉยงเหนอมหนวยงาน/สถาบนวจยและพฒนามากมายทข นตรงตอจงหวดและกระทรวงตาง ๆ ซงมลกษณะการด าเนนงานในรปแบบหนวยงานหรอสถาบน และด าเนนงานในรปแบบเครอขายการวจยและพฒนา ดงตวอยางตอไปน 1.1 ภาคเครอขายรปแบบหนวยงาน/สถาบนวจยและพฒนาในภาคของกระทรวงตาง ๆ กระจายครอบคลมทกจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทการด าเนนทกขนตอนการวจยเอง
13
ตลอดจนมงบประมาณ บคลากร และสงสนบสนนเปนของหนวยงานเอง เพอตอบสนองภารกจของ กรม / กระทรวง เชน ส านกงานสาธารณสขจงหวดตาง ๆ จ านวน 15 แหง โรงพยาบาลศนยจ านวน 12 แหงภายใตกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ศนยวจ ยตาง ๆ และศนยบรการดานพชและปจจยการผลตภายใตกรมวชาการเกษตร ส านกงานปศสตวจงหวดตาง ๆ และศนยวจยและสถานตาง ๆ ภายใตกรมปศสตว นอกจากนยงมหนวยงานตาง ๆ ภายใตกรมพฒนาทดน กรมการขาว กรมประมง และกรมสงเสรมสหกรณของกระทรวง เกษตรและสหกรณ เปนตน 1.2 ภาคเครอขายรปแบบภารกจสนบสนนการวจยและพฒนา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมภาคเครอขายสนบสนนการวจยและพฒนาจากหนวยงานภาครฐมากมายในรปแบบตาง ๆ ซงโดยมากเปนการสงเสรมใหนกวจ ยทอยในสถาบน การศกษาภาครฐ หนวยงานรฐและภาคเอกชนในพนทรวมกนด าเนนการวจยตามความตองการของพนทและศกยภาพของนกวจย การบรหารจดการในรปของเครอขายทครอบคลมพนทท งภาค โดยมส านกงานกลางคอยประสานงาน และหนวยงานยอย (Node) กระจายไปทวภมภาค และแตละส านกงานกลางหรอหนวยงานยอย กจะมการบรหารในลกษณะของคณะกรรมการ นอกจากนในสวนรายละเอยดของรปแบบการบรหาร และการด าเนนงานยอยแตกตางกนไปตามวตถประสงคของแหลงทนนน ๆ เนองจากแตละแหลงทนยอมมพนธกจทแตกตางกนไป ดงตวอยาง ดงน 1.2.1 เครอขายบรหารการวจยและถายทอดเทคโนโลยสชมชน ภายใตการสนบสนนของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการทมนโยบายเพอรวมพฒนาและสรางงานวจยใหสอดคลองกบการสรางความเขมแขงของชมชนและเศรษฐกจฐานราก เรมด าเนนการตงแตปพ.ศ. 2545 จนกระทงปจจบน โดยใชกลยทธการบรหารจดการในรปเครอขายของสถาบนอดมศกษาในภาค มการจดตงส านกงานบรหารเครอขายกลางทประสานงานกบศนยเครอขาย ทแบงความรบผดชอบตามภารกจและพนทจงหวด และมการบรหารในรปของคณะกรรมการ โดยไดก าหนดประเดนวจยทสอดคลองและเชอม โยงกบยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดและจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ อนประกอบดวย 1) เครอขายอดมศกษาภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนทมสมาชก จ านวน 27 แหง โดยมส านกบรหารเครอขายกลางตงอยทมหาวทยาลยขอนแกน ประกอบดวยสถาบนอดมศกษาหลกจ านวน 15 แหง และเปนสถาบนอดมศกษาทเปนวทยาเขตจ านวน 12 แหง ในจ านวนนรวมวทยาเขตของมหาวทยาลยสงฆจ านวน 7 แหงดวย 2) เครอขายอดมศกษาภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนลางทมสมาชก จ านวน 17 แหง โดยมส านกบรหารเครอขายกลางตงอยทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ประกอบดวยมหาวทยาลยจ านวน 11 แหง และ วทยาลย 6 แหง
14
1.2.2 เครอขายการวจยระบบสขภาพ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภายใตการสนบสนนจากสถาบนวจยระบบสาธารณสข กระทรวงสาธารณสขทมพนธกจในการบรหารจดการและสนบสนนการวจยระบบสขภาพระดบทองถนทสามารถใชกระบวนการทางวชาการและงานวจยเปนเครองมอระดมความรวมมอจากนกวชาการในสาขาวชาตาง ๆ จากสถาบนการศกษาตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน องคกรชมชน ทเปนหนวยงานดานสขภาพ และภมปญญาทองถนมาเรยนรรวมกนในการจดการกบประเดนปญหาและโอกาสสขภาพเรมด าเนนการตงแตป2546โดยมการจดตงประสานงานกลางแหงเดยวและมเครอขายในบางจงหวด เชน จงหวดขอนแกน นครราชสมา และอบลราชธาน ไมครอบคลมทวภมภาค และมการบรหารโดยคณะกรรมการ กลมท 2 หนวยงานภาคเอกชนและประชาชนทมศกยภาพเปนภาคเครอขายการวจย หนวยงานภาคเอกชนโดยเฉพาะภาคธรกจและภาคการผลตนนมการจดตงสภาอตสาหกรรมจงหวดและสภาหอการคาจงหวดทง 19 จงหวด ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และมโรงงานตางๆมากมายสวนมากเปนโรงงานอตสาหกรรมอาหารและเครองดม ซงในสวนนมบคลากรและการวจยนอยและไมคอยเปดเผย อาจเนองจากการแขงขนในดานธรกจ สวนภาคประชาชนมการจดตงองคการบรการสวนจงหวดทง 19 จงหวดและองคการบรหารสวนต าบลทจะดแลรบผดชอบการพฒนาพนทระดบต าบล นอกจากนยอมเปนททราบกนวาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนภาคทมประวตความเปนมายาวนานและเปนแหลงอารยธรรมแหงหนงของโลก ซงมชนเผาและวฒนธรรมทหลากหลาย ซงเปนแหลงสะสมภมปญญาของทองถนไวมากมายทสามารถน ามาแกปญหาและพฒนาวถชวตได ภมปญญาเหลานน สามารถแบงได 9 สาขาคอสาขาเกษตรกรรม สาขาอตสาหกรรมและหตถกรรม สาขาแพทยแผนไทย สาขาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สาขาศลปกรรม /วฒนธรรม/สอทองถน สาขาภาษาและวรรณกรรม สาขาปรชญา ศาสนาและประเพณ สาขาพฒนาผลตภณฑอาหารทองถนและสาขาจดการองคกรชมชน ซงในแตละสาขา มกจะมผรทเปนผน ามากมาย จงเรยกผน าเหลาน นวาปราชญชาวบานหรอปราชญชมชน ซง เ ปนผทรงภ มปญญาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอท าการรวมกลมชาวบานอยางมากท ากจกรรมตาง ๆ เชน
1. โครงการพฒนาเกษตรกรรมอยางประณต 1 ไร สเศรษฐกจพอเพยง ตามแนวทางพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
2. โครงการวจยการเกด และเสนทางหนสน : ประสบการณของชาวบานและทางออก
3. โครงการพฒนาชมชนภาคอสานเพอการเสรมสรางสขภาพอยางยงยน 4. โครงการพฒนาจตส านกของชมชนปลกตนไมยนตน 5. โครงการพฒนาจตส านกของชมชนบ ารงดน
ฯลฯ
15
ในแตละโครงการยงมกลมชาวบานรวมเปนสมาชกมากมายกระจายทวไป เชน โครงการพฒนาเกษตรกรรมอยางประณต 1 ไรสเศรษฐกจพอเพยง ตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มเครอขายของปราชญชมชนด าเนนงานรวมกนในเขตอ าเภอ ล าปลายมาศ อ าเภอสตก จงหวดบรร มย อ าเภอส าโรง อ าเภอศรขรภม จงหวดสรนทร อ าเภอพล อ าเภอแวงใหญ จงหวดขอนแกน ซงเครอขายเหลานถอวาเปนกลมทมการศกษาวจยดวยตนเอง และท าการถายทอดแนวคดและองคความรแกสมาชกตลอดมา
16
บทท 4 หลกการ แนวคด และกระบวนการพฒนายทธศาสตรการวจย
4.1 หลกการและแนวคด การทประเทศไทยมการตดตอกบนานาประเทศทว โลก ปญหาหรอ การเปลยนแปลงใดๆในภมภาคอนยอมสงผลกระทบตอประเทศไทยดวยเชนเดยวกน และสงผลกระทบตอการด ารงชวตของชมชนและสภาพสงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได ประชาชนและชมชนจงตองปรบตวกบการเปลยนแปลงเหลานนพรอมทงการอนรกษและการใชประโยชนอยางชาญฉลาดตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยองคความรจากการวจย ซงรวมเอาการบรหารจดการองคความรทมอยแลวและ/หรอสรางองคความรใหมในอนาคตบนศกยภาพและบรบทดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ภาพท 1 ) ทผานกระบวนการการมสวนรวมของผทเกยวของในภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ตงแตเรมตนระดมความคดและจดท ายทธศาสตรการวจ ยตลอดจนบรณาการทรพยากรของหนวยงานทเกยวของใหเกดการใชทรพยากรทจ ากดอยางมประสทธภาพใหเกดประสทธผล ภายใตเปาหมายเดยวกนเพอใหยทธศาสตรการวจย(พ.ศ.2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สามารถตอบสนองความตองการในการพฒนาคณภาพชวตทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาจงหวด/ กลมจงหวด พรอมทงนโยบายรฐบาลและบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศ (ภาพท 2) บนพนฐานหลกการปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะกอใหเกดการพฒนาทรพยากรมนษยและการสรางผลงานทเปนองคความรและสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงอยางคมคาทเปนฐานของสงคมแหงปญญา (Wisdom Based Society) ในการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยนตอไป
ภาพท 2 หลกการและแนวคดการจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
แบบมสวนรวม
17
4.2 กระบวนการพฒนายทธศาสตรการวจย
ท าการศกษาบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศทมผลกระทบตอการด ารงชวตและคณภาพชวตของประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอกจากนยงศกษาสภาพทวไปและศกยภาพตลอดจนยทธศาสตรการพฒนาของภาค แลวน าขอมลดงกลาวมาประมวลและวเคราะหสถานภาพในอนาคต จากนนน าไปผนวกกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตระยะสน (พ.ศ. 2551-2554) และระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) และปฏรประบบการวจยในการจดท ารางฉบบท 1 ยทธศาสตรวจ ย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
จากนนสรางการมสวนรวมทวภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยไดจดประชมระดมความคดจ านวน 6 ครง และจดประชมประชาพจารณจ านวน 1 ครง รวมเปนจ านวน 7 ครง ดงน คอ คร งท 1 ท จ งหวด อดรธาน ซ งมผ เข าร วมประชมจากจงหวด ต างๆใน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1 ไดแก จงหวดอดรธาน จงหวดหนองคาย จงหวดหนองบวล าภ และจงหวดเลย, ครงท 2 ทจงหวดมหาสารคามซงมผเขารวมประชมจากจงหวดตางๆภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ไดแก จงหวดขอนแกน จงหวดกาฬสนธ จงหวดมหาสารคาม และจงหวดรอยเอด, ครงท 3 ทจงหวดสกลนครซงมผเขารวมประชมจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2 ไดแก จงหวดสกลนคร จงหวดนครพนม และจงหวดมกดาหาร ครงท 4 ทจงหวดอบลราชธานซงมผเขารวมประชมจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 2 ไดแก จงหวดอบลราชธาน จงหวดศรสะเกษ จงหวดยโสธร และจงหวดอ านาจเจรญ, ครงท 5 ทจงหวดนครราชสมา ซงมผเขารวมประชมจากจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง 1 ไดแก จงหวดนครราชสมา จงหวดชยภม จงหวดบรรมย และจงหวดสรนทร แลวน าผลการประชมระดมความคดทง 5 ครง มาจดท ารางฉบบท 2 ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอแลวจดประชมระดมความคด ครงท 6 ท จงหวดขอนแกน ซงมผเขารวมประชมทคดเลอกมาจาก การประชมครงทผานมาทง 5 ครงจากทวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ครงท 7 ทจงหวดขอนแกนเปนการจดประชมประชาพจารณ(ราง)ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ฉบบท 2) ทไดจากการประชมครงท 6 โดยแตละครงเชญผเขารวมประชมประกอบดวยผแทนจากหนวยงานตางๆ และภาคเครอขายการวจยในจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทงภาครฐภาคเอกชน และประชาชน เชน สวนราชการตางๆ ในจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ส านกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดและจงหวด สถาบนการศกษาระดบอดมศกษา สภาหอการคาจงหวด สภาอตสาหกรรมจงหวด ภาคเอกชนอ น ๆ ท เกยวของ นายกเทศมนตร องคกรปกครองส วนทองถน (อบต . และ อบจ . ) ผทรงคณวฒ ปราชญชาวบาน ประชาชน และสอมวลชน
18
ภาพท 3 กระบวนการการจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แบบมสวนรวม
19
บทท 5 ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
วสยทศน มองคความรจากการวจยทมคณภาพเพอการเรยนรและใชประโยชนอยางแทจรงตอการพฒนาคณภาพชวตและภาคอยางสมดลและยงยน พนธกจ
1) สรางและพฒนาองคความร เพอพฒนาคณภาพชวตในการคงความสข ของประชาชนและเม องนาอย
2) พฒนาทรพยากรมนษยและสงคมทมภมคมกน ควบคมการบรหาร จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสมดล
3) พฒนาขดความสามารถของจงหวด/กลมจงหวดดวยกระบวนการวจย แบบมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนโดยเฉพาะภาคประชาชน
4) การบรหารจดการงานวจยและผลงานการวจยแบบธรรมาภบาล ยทธศาสตรการวจย ยทธศาสตรการวจยท 1 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาดานสงคม
ยทธศาสตรการวจ ยทเปนการมงเนนใหประชาชนมความรและทกษะ คณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะเพอความมนคงในชวตและอาชพ รวมทงเกดการคงความสขในสงคมและชมชนหรอเมองนาอยบนบรบทของภาคทมประชากรมากทสดแตขาดโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา ตลอดจนการเปลยนแปลงคานยมและปญหาดานสขภาพ พรอมทงมประชากรสงวยมากขน อนนมผลใหแนวโนมเปนสงคมพงพงและผดอยโอกาสมากขน รวมทงสถาบนครอบครวออนแอและมการกระจายอ านาจสทองถนท าใหเกดความขดแยงมากขน อยางไรกตามยงมการรวมกลมทเปนเอกลกษณและมความโดดเดนดานศาสนาและวฒนธรรมทหลากหลาย จงไดก าหนดเปนกลยทธการวจย ดงน
กลยทธการวจยท 1 ปฏรปการศกษา กระบวนการเรยนการสอน ทงในและนอกระบบ ตลอดจนพฒนาระบบสนบสนนการเรยนรตลอดชวต ทสอดคลองกบวถชวตในแตละทองถน ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเกยวกบการปฏรปการศกษาและผลกระทบ
2) การวจยเกยวกบการพฒนาคณภาพการศกษาทเหมาะสมกบทองถนระดบชาต และนานาชาต
20
3) การวจยและพฒนาแนวทางการจดการศกษาบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 4) การวจยและพฒนาเครอขายการเรยนรในสงคมและสถาบนการศกษา 5) การวจยเกยวกบการศกษาขนพนฐานและอาชวศกษาทเปนเอกลกษณ 6) การวจยและพฒนาแนวทางการจดการศกษาระดบปฐมวยและเดกกอนวยเรยน 7) การวจยสงเสรมผมความสามารถพเศษดานการศกษา 8) การวจยและพฒนาแนวทางการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน 9) การวจยการเพอบรหารจดการใหไดมาตรฐานการศกษาเทาเทยมกนทวประเทศ
และอาชวศกษาทเปนเอกลกษณ 10) การวจยการบรหารจดการใหไดมาตรฐานการศกษาเทาเทยมกนทวประเทศ 11) การวจยเกยวกบการสรางความพรอมของภาคเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยน กลยทธการวจยท 2 พฒนาคณธรรม จรยธรรม กระบวนการสรางจตสาธารณะและความสามคคในสถาบนการศกษาและสงคม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยและพฒนาประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางเปนรปธรรม
2) การวจยการพฒนาอาสาสมครและการเสรมสรางจตสาธารณะในสถาบนการศกษา และสงคม
3) การวจยเพอเสรมสรางความสมานฉนทในสถาบนการศกษาและสงคม กลยทธการวจยท 3 สรางโอกาสดานอาชพและใหการศกษาดานสทธของผใชแรงงาน ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนาศนยกลางการศกษาทหลากหลายตอการเรยนรตลอดชวต 2) การวจยเกยวกบโอกาสและความพรอมของไทยในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอ
การเคลอนยายแรงงานฝมอ 3) การวจยเพอพฒนาศกยภาพแรงงานทงในและนอกระบบใหมความพรอมในการ
แขงขนและมความมนคงในชวต 4) การวจยเพอปองกนการขาดแคลนแรงงานในทกภาคสวน
กลยทธการวจยท 4 สงเสรมสขภาพ การปองกน การรกษาพยาบาลตลอดจน การฟนฟสมรรถภาพทางกายและจตใจ รวมถงการคมครองผบรโภค ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการสงเสรมสขภาพและเพมประสทธภาพการใหบรการทาง การแพทยและสาธารณสข
2) การวจยเกยวกบสขภาพของประชาชนในภาคการเกษตร อตสาหกรรม และบรการ
21
3) การวจยเกยวกบการเฝาระวงพฤตกรรมเสยงตอการตดเชอเอดส 4) การวจยเกยวกบการปองกนและรกษาโรคอบตใหมและโรคอบตซ า 5) การวจยเกยวกบการฟนฟสมรรถภาพทางกายและจตใจ 6) การวจยเกยวกบการคมครองผบรโภค 7) การวจยการเฝาระวงและการปองกนอบตเหตทางจราจร 8) การวจยความปลอดภยในการด าเนนชวตประจ าวนและเมองนาอย 9) การวจยสขภาพเดก เยาวชน สตร 10) การวจยปญหาสขภาพผสงอาย 11) การวจยโรคมะเรงตบ-ทอน าด 12) การวจยการสอสารดานสขภาพ 13) การวจยทนทางสงคมกบการสรางเสรมความมนคงดานสขภาพ 14) การวจยเกยวกบโรคธาลสซเมย
กลยทธการวจยท 5 พฒนาและการคมครองภมปญญาการแพทยแผนไทย การแพทยพนบาน การแพทยทางเลอก และสมนไพร ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการแพทยแผนไทย การแพทยพนบานและการแพทยทางเลอก เพอสรางองคความรจากภมปญญาทองถน และการคมครองภมปญญา
2) การวจยเกยวกบสมนไพรเพอประโยชนทางการแพทยและสาธารณสข
กลยทธการวจยท 6 จดการปญหายาเสพตด ความปลอดภยในชวตและทรพยสน และปญหาผมอทธพล ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนาเครอขายบรหารจดการปญหายาเสพตด 2) การวจยเกยวกบการแกปญหาความปลอดภยในชวตและทรพยสน 3) การวจยการเฝาระวงพฤตกรรมเสยงและภยคกคามดานสขภาพ
กลยทธการวจยท 7 จดระบบบรการและการประกนสขภาพ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยและพฒนาระบบบรการและการประกนสขภาพทางการแพทย และสาธารณสข
2) การวจยเกยวกบสขภาพแรงงานในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3) การวจยการบรการดานการแพทยและสาธารณสขแกผดอยโอกาสและผสงอาย 4) การวจยทางดานสขภาพของประชากรวยแรงงานในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
22
กลยทธการวจยท 8 สงเสรมความเขมแขงและการเสรมสรางภมคมกนของทองถนและสงคม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการสรางเสรมความเขมแขงของทองถนโดยกระบวนการและ กลไกสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน
2) การวจยเกยวกบการพฒนาระเบยบชมชน และสวสดการเพอความมนคงและ ความสขของชวต
3) การวจยเกยวกบการสงเสรมกระบวนการออมและการสรางหลกประกนรายได ตลอดจนความมนคงในครวเรอน
4) การวจยเกยวกบการพฒนาศกยภาพและเสรมสรางความมนคงในชวตใหกบ เยาวชน ผดอยโอกาส ผพการและผสงอาย
5) การวจยเกยวกบการพฒนาองคความรดานประชาสงคม และการจดการความร เพอขจดความยากจนและเสรมสรางภมคมกนของทองถนและสงคม
6) การวจยและพฒนาศนยการเรยนรการพงพาตนเองในระดบครอบครวและชมชน ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง
7) การวจยเพอเตรยมเขาสสงคมแหงผสงอาย กลยทธการวจยท 9 สงเสรม อนรกษและพฒนาคณคาทางศาสนา ศลปวฒนธรรมและเอกลกษณทหลากหลาย ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการสงเสรม อนรกษ และพฒนาคณคาทางศาสนา ศลปวฒนธรรม และเอกลกษณของชาต บนฐานภมปญญาทองถน เพอแกปญหาของชาตอยางยงยน
2) การวจยเพอยกระดบการเรยนรทางศลปวฒนธรรม ประเพณ คานยมไทย และ สรางสรรคงานศลป ระดบทองถน ระดบชาต สการยอมรบในระดบนานาชาต
3) การวจยเกยวกบผลกระทบจากโลกาภวตนตอการเปลยนแปลงดานคานยม ศลปะ ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรม
4) การวจยเกยวกบการสรางจตส านกในการอนรกษศลปวฒนธรรม 5) การวจยเพอพฒนารปแบบการทองเทยวเชงวฒนธรรมกบสนคาหรอผลตภณฑ
ชมชน กลยทธการวจยท 10 พฒนาตอยอดภมปญญาและการรวมกลมเปนเอกลกษณและความหลากหลายทางวฒนธรรม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนาคณภาพชวตบนฐานภมปญญาของทองถนไทย 2) การวจยเกยวกบการอนรกษและเพมมลคาองคความรจากผสงอายเพอการพฒนา
ทองถน
23
กลยทธการวจยท 11 พฒนาทางสงคมโดยองคความรทางศาสนา ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนาสงคมโดยใชหลกทางศาสนาเปนศนยกลาง 2) การวจยเพอพฒนาสถาบนทางศาสนาในจดการเรยนรทเหมาะสม
กลยทธการวจย ท 12 พฒนาขดสมรรถนะและศกยภาพของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนาประสทธภาพการปฏบตงานของบคลากรภาครฐและ ภาคเอกชน
2) การวจยเกยวกบการปรบปรงและพฒนากฎหมาย ตลอดจนระบบการยตธรรม 3) การวจยเกยวกบการมคณธรรมและจรยธรรม และการเสรมสรางธรรมาภบาลใน
สงคมและการเมอง 2) การวจยเกยวกบการพฒนารปแบบการบรหารจดการเพอการตอตานและปองกน
การทจรตและการประพฤตมชอบของภาคราชการและภาคเอกชน 3) การวจยเกยวกบผลกระทบของโครงการพฒนาทองถนตามนโยบายของรฐทมตอ
สภาพเศรษฐกจและสงคม กลยทธการวจยท 13 เสรมสรางความมนคงของสงคมแหงชาต และบรณาการ การแกไขปญหาสถานการณความไมสงบในประเทศ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการบรหารจดการและผลกระทบอนเนองมาจากผลกลอบ เขาเมอง แรงงานตางดาว และแรงงานตางถน
2) การวจยเกยวกบศกยภาพและประสทธภาพงานการขาวและการประชาสมพนธ ภาครฐ
3) การวจยเกยวกบการบรหารความขดแยงและสรางสนตสขในสงคม ยทธศาสตรการวจยท 2 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาดานเศรษฐกจ
ยทธศาสตรการวจยนเปนการมงพฒนาศกยภาพดานเศรษฐกจทประกอบดวยดานการเกษตร อตสาหกรรมและการบรการบนบรบทของภาคทต งอยกลางกลมประเทศอนภมภาคลมแมน าโขงทมความพรอมดานระบบสาธารณปโภค และสงอ านวยความสะดวก รวมทงเปนฐานการผลตอาหารและพลงงานทดแทน ตลอดจนเปนพนททมขาวหอมมะลทดทสดของประเทศและมภมปญญาทองถนทโดดเดนและไดรบการพฒนาและสบทอดกนมาเปนเวลายาวนานจงไดก าหนดกลยทธการวจย ไดดงน
24
กลยทธการวจยท 1 ปรบปรงประสทธภาพและมาตรฐานการผลตดานพช ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนาพนธและกระบวนการกระจายพชพนธด 2) การวจยเพอเพมประสทธภาพดานการผลต การเกบเกยว และขนสงของขาว,
มนส าปะหลง ออย ยางพาราและอน ๆ 3) การวจยการจดเขตพนทการปลกพชหลกตามศกยภาพของพนท
กลยทธการวจยท 2 เพมศกยภาพการแขงขนขาวหอมมะลและขาวพนเมองในตลาดโลก ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนาคณภาพขาวหอมมะล 2) การวจยเพอพฒนาวธการรบรองมาตรฐานขาวหอมมะล 3) การวจยการตลาดขาวหอมมะล 4) การวจยเพอการผลตและการแปรรปเพมมลคาของขาวหอมมะล 5) การวจยเกยวกบความมนคงดานการผลตขาวหอมมะล 6) การวจยเพอหาแนวทางการตลาดขาวพนเมองและผลตภณฑ
กลยทธการวจยท 3 พฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกจากศกยภาพของภาคทเปนฐานการผลตอาหาร และพลงงานทดแทนของประเทศ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทดแทน 2) การวจยเกยวกบการพฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทางเลอก 3) การวจยเกยวกบวธการและมาตรการการประหยดพลงงานทดแทน 4) การวจยและพฒนาศกยภาพของแหลงวตถดบเพอใชผลตพลงงานทางเลอก 5) การวจยการใชของเหลอใชจากการเกษตรเพอเปนพลงงานทดแทน 6) การวจยเพอเพมประสทธภาพการผลตพชพลงงานทดแทน 7) การวจยเพอความสมดลของความมนคงทางอาหาร และการผลตพลงงานทดแทน
กลยทธการวจย ท 4 พฒนาระบบการผลตใหสามารถท าการปศสตวอ ยางมประสทธภาพ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเพอพฒนาสตวเศรษฐกจของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
2) การวจยเกยวกบการพฒนาอาหารสตวและระบบการผลตปศสตวทปลอดภย 3) การวจยเพอพฒนาพชและจลนทรยตอการเพมภมคมกนและลดสารเคม
ในการผลตสตว
25
4) การวจยการผลตสตวทางเลอก เชน แพะ แกะ กระบอ 5) การวจยเพอการอนรกษสตวปา และอนๆ 6) การวจยเพอพฒนาและการใชวทยาการและเทคโนโลยส าหรบการผลตสตว 7) การวจยเพอสรางสายพนธทเหมาะสมตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม
กลยทธการวจยท 5 การอนรกษและการใชประโยชนจากสตวน าจด ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยและพฒนาเพอเรงอนรกษและการใชประโยชนจากสตวน าจดทองถน
2) การวจยเพอน าวตถดบในทองถนมาใชผลตสตวน าจดอยางปลอดภย กลยทธการวจยท 6 พฒนาประสทธภาพการผลตและการแปรรปทางอตสาหกรรมเกษตรใหเออตอการด าเนนธรกจอยางยงยน ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเกยวกบการพฒนาวตถดบทางอตสาหกรรมเกษตรในประเทศ
2) การวจยเกยวกบการเพมประสทธภาพการผลตอตสาหกรรมเกษตร 3) การวจยและพฒนาการแปรรปทางการเกษตร 4) การวจยเกยวกบการพฒนาสนคาเกษตรใหไดมาตรฐาน 5) การวจยเกยวกบการเพมศกยภาพของการเปนฐานการผลตภาคอตสาหกรรมเกษตร 6) การวจยและพฒนาพชสมนไพรและพชผกสวนครวเพอเปนอาหารและเครองดม 7) การวจยเกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐานทางดานวทยาการและเทคโนโลย
เพอเพมการผลตและการแปรรป 8) การวจยเกยวกบการเพมศกยภาพธรกจอาหารและเครองดมจากผผลตสผบรโภค
(ตนน า กลางน า ปลายน า) 9) การวจยเพอเสรมความเขมแขงของวสาหกจชมชน(OTOP-SMEs) 10) การวจยกลไกเพอการกระจายความเสยงดานอตสาหกรรมเกษตร
กลยทธการวจยท 7 สรางโครงขายรองรบการขยายตวของอตสาหกรรมจากภาคอนๆ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนามาตรฐานและยกระดบประสทธภาพการบรการ ดานโครงขายโทรคมนาคม (Logistics)
2) การวจยเกยวกบการพฒนาโครงขายคมนาคมขนสงและการกระจายสนคา ทมประสทธภาพ
26
กลยทธการวจยท 8 พฒนาและสรางศกยภาพดานวทยาการและเทคโนโลยเพอเพมมลคาดานอตสาหกรรม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบพฒนาโครงสรางพนฐานทางดานวทยาการและเทคโนโลย เพอเพมประสทธภาพการผลตและแปรรปผลผลตดานการเกษตร
2) การวจยเกยวกบการพฒนาก าลงคนดานวทยาการและเทคโนโลย ดานอตสาหกรรมเกษตร กลยทธการวจยท 9 สรางมลคาเพมและคลสเตอรของสงทอ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอเพมมลคาจากหมอนไหมและฝาย 2) การวจยการตลาดผลตภณฑจากไหมและฝาย 3) การวจยเพอพฒนาการฟอกยอมทเปนมตรตอสงแวดลอม 4) การวจยและพฒนาเพอสรางคลสเตอรของสงทอทเขมแขงและยงยน
กลยทธการวจยท 10 สงเสรมการท าการเกษตรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเพอศกษาแนวทางแกไขความยากจนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง
2) การวจยเพอหาแนวทางการแกปญหาการประกนรายไดของเกษตรกร 3) การวจยรปแบบการเกษตรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทเหมาะสมแตละพนท 4) การวจยเกยวกบการอนรกษและใชประโยชนพชทองถน
กลยทธการวจยท 11 ปรบระบบการผลตใหสอดคลองกบธรรมชาต ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกษตรทฤษฎใหม 2) การวจยระบบการท าฟารม 3) การวจยเกษตรอนทรย และเกษตรปลอดสารพษ 4) การวจยเกยวกบการเปลยนแปลงระบบนเวศนจากการปลกพชเชงเดยว
กลยทธการวจยท 12 พฒนาระบบชลประทานทครอบคลมพนทการเกษตร ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอการกกเกบและใชประโยชนจากทรพยากรน าในทองถน 2) การวจยเพอพฒนาระบบชลประทาน โครงขายทครอบคลมพนทการเกษตร 3) การวจยและพฒนาระบบบรหารจดการน าชลประทาน
27
กลยทธการวจยท 13 เพมความหลากหลายของสนคา OTOP และพฒนามาตรฐานพรอมทงเชอมโยงตลาด ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนาสนคา OTOP ใหไดมาตรฐาน 2) การวจยเพอพฒนาการตลาดสนคา OTOP 3) การวจยและพฒนาการแปรรปผลผลตทางการเกษตร 4) การวจยเพอพฒนาหมบานทองเทยว OTOP
กลยทธการวจยท 14 พฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถนเพอเปนพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชนอยางยงยน ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบกระบวนการสรางองคความรดานประวตศาสตรทองถน และตอยอดภมปญญาทองถน
2) การวจยเกยวกบมาตรฐานผลตภณฑสนคาของทองถน 3) การวจยเกยวกบการจดการผลตและการตลาดสนคาในระดบชมชนทเหมาะสม
โดยใชองคความรและภมปญญาทองถนสสากล 4) การวจยเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจชมชนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง
กลยทธการวจยท 15 ประยกตวทยาการและเทคโนโลยสนบสนนในการพฒนาสนคา ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยและพฒนาดานเทคโนโลยชวภาพเพอเพมมลคาสนคาและผลตภณฑ
2) การวจยและพฒนาเทคโนโลยดานการสอสารและคมนาคมเพอความสข ของสงคม
กลยทธการวจยท 16 พฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจทางดานการทองเทยว ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบการพฒนาศกยภาพการบรหารจดการดานการทองเทยว 2) การวจยเกยวกบวสาหกจชมชนกบการพฒนาการทองเทยว 3) การวจยเกยวกบการพฒนาศกยภาพแหลงทองเทยวอยางยงยน 4 ) การวจ ยการ เตรยมความพรอมด านโครงสรา งพ น ฐานและบ คลากร
ดานการทองเทยว 5) การวจยและพฒนาการทองเทยวบนฐานชมชน สงแวดลอมเพอการเรยนร 6) การวจยและพฒนาการทองเทยวชายแดน 7) การวจยดานนวตกรรมและสอสรางสรรคเพอการทองเทยว 8) การวจยและพฒนาหลกสตรการทองเทยวชมชน 9) การวจยและพฒนาการมสวนรวมการทองเทยว 10)การวจยความหลากหลายของชาตพนธลมน าโขงเพอการทองเทยว
28
กลยทธการวจยท 17 พฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเกยวกบผลกระทบทางเศรษฐกจและเสถยรภาพทางการเงนและ
แนวทางการแกไขปญหาอนเกดจากวกฤตการเงน 2) การวจยเกยวกบการเปลยนแปลงนโยบายทางการคา ขอตกลงการคาเสร และ
การเชอมอาเซยนสสากล 3) การวจยเกยวกบการสรางสมพนธภาพและการพฒนาทางเศรษฐกจทย งยน
รวมกบประเทศเพอนบาน 4) การวจยเกยวกบกลไกทเหมาะสมในการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ
เพอรองรบประชาคมเศรษฐกจแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต(ASEAN Economic Community)
5) การวจยเพอเปนศนยกลาง (HUB) ดานสขภาพของกลมอนภมภาคลมน าโขง 6) การวจยเพอเปนศนยกลาง(HUB)ดานการศกษาและพฒนาทรพยากรมนษย
ของกลมอนภมภาคลมน าโขง 7) การวจยเกยวกบการคาชายแดน 8) การวจยความหลากหลายทางชวภาพของกลมอนภมภาคเพอผลประโยชน
ดานเศรษฐกจรวม 9) การวจยผลกระทบของการเคลอนยายแรงงานตางดาว 10) การวจยโอกาสทางการตลาดของ ธรกจ SMEs และสนคา OTOP 11) การวจยเชงนโยบายเพอพฒนาการคาชายแดน 12) การวจยผลกระทบของการคาขามชาตตอการคาทองถน
กลยทธการวจยท 18 การพฒนาโครงสรางพนฐานและสาธารณปโภค ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยและพฒนาดานกฎเกณฑและผลกระทบทเออตอความสามารถ ในการแขงขนของการคาทองถน
2) การวจยโครงขายคมนาคม (Logistics) เพอรองรบแผนการขยายตว ดานการทองเทยว
3) การวจยโครงขายคมนาคม (Logistics) เพอรองรบแผนการขยายตว ดานระเบยงเศรษฐกจอนภมภาค
29
ยทธศาสตรการวจยท 3 การอนรกษ เสรมสรางและพฒนาทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
ยทธศาสตรนมงเนนการฟนฟและพฒนาตลอดจนการใชประโยชนทนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมทสนบสนนการพฒนาศกยภาพดานสงคม และเศรษฐกจอยางสมดลและยงยนบนบรบทของภาคทสภาวะอากาศโลกรอนขนทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรมลดและพนท ดนเคมจ านวนมาก การขยายตวของชมชนเมองมากขนอนมผลใหเกดมลพษ แตภาคนเปนแหลงทมความหลากหลายดานทรพยากรธรรมชาตและมทรพยากรแรจ านวนมากทยงไมไดน ามาใชประโยชนรวมทงความโดดเดนซากดกด าบรรพ ซงก าหนดเปนกลยทธวจย ดงน กลยทธการวจยท 1 ฟนฟทรพยากรดนใหเหมาะสมตอการใชประโยชน ประกอบดวย แผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบวธการปรบปรงคณภาพดนใหเหมาะสมกบการใชประโยชน ในแตละทองถน
2) การวจยการผลตป ยอนทรยและป ยชวภาพ 3) การวจยเพอแกปญหาการท าลายอนทรยวตถบนพนทเกษตรกรรม 4) การวจยเกยวกบการใชวสดเหลอใชการเกษตรในการปรบปรงดน 5) การวจยเกยวกบการพฒนาการตรวจสอบสารเคมปนเปอนในดน 6) การวจยดานการจดการศตรพชแบบผสมผสานบนฐานชววธและระบบนเวศน
กลยทธการวจยท 2 ปองกนการแพรกระจายและฟนฟดนเคม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยแนวทางการบรหารจดการดนเคมเพอปองกนการกระจายตว 2) การวจยเกยวกบการพฒนาวทยาการและเทคโนโลยเพอใชประโยชน
ดนเคมอยางมประสทธภาพ กลยทธการวจยท 3 พฒนานวตกรรมและบรณาการองคความรใหมทางวทยาศาสตรรวมกบทางสงคมศาสตรเพอการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรแรอยางชาญฉลาด ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบวถชมชนกบทรพยากรแร 2) การวจยเพอตอยอดภมปญญาของชมชนในการใชประโยชนจากทรพยากรแร 3) การวจยและพฒนานวตกรรมและองคความรดานการใชทรพยากรแรโดยไมม
ผลกระทบสงแวดลอม
30
4) การวจยดานกฎหมายเกยวกบการใชประโยชนทรพยากรแรอยางเปนธรรม และเหมาะสม
5) การวจยเกยวกบการจดท าฐานขอมลการท าเหมองแร 6) การวจยผลกระทบของการท าเหมองแรตอสงแวดลอม และชมชน
กลยทธการวจยท 4 พฒนาวทยาการดานเทคนคและการบรหารจดการทรพยากรน าอยางมประสทธภาพ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเกยวกบนวตกรรมและองคความรเพอการกกเกบน า
2) การวจยการอนรกษน าเพอเปนตนทนในชวงฤดแลง 3) การวจยรปแบบและวธการใชน าบนดน น าใตดนในชมชน ดานการเกษตร
และดานอตสาหกรรมอยางผสมผสาน 4) การวจยตอยอดภมปญญาการจดการน าของชมชน 5) การวจยเพอหารปแบบ และกฎระเบยบการบรหารจดการน า อยางมประสทธภาพ 6) การวจยเกยวกบการพฒนาฝนหลวงตามรอยเบองพระยคลบาท
กลยทธการวจยท 5 พฒนาแหลงน าและระบบชลประทานใหเตมศกยภาพและปองกนการบกรกพนทชมน า ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอหาแนวทางในการอนรกษและคมครองพนทชมน าทส าคญ และมความเปราะบางเชงนเวศน 2) การวจยเกยวกบการบรหารจดการพนทชมน าโดยชมชนมสวนรวม 3) การวจยแบบจ าลองปรมาณน าและคณภาพน าในพนทลมน า
กลยทธการวจยท 6 เรงอนรกษและฟนฟปาเสอมโทรม และสงเสรมการปลกปา ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอคมครองรกษาพนทปาตนน าใหมากเพยงพอและเออตอการใช ประโยชนของมนษย
2) การวจยเพอคมครองและใชประโยชนจากปาชมชน 3) การวจยเพอสรางการมสวนรวมของประชาชนในการคมครองและใชประโยชนจาก
ปาชมชนทเหมาะสม 4) การวจยเพอการจดแบงเขตพนทปา
31
กลยทธการวจยท 7 ลดภาวะโลกรอนและพฒนาการใชประโยชนจากแสงอาทตยและพลงงานทดแทนอน ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเพอหาแนวทางการลดภาวะโลกรอนโดยใชเทคโนโลยทเหมาะสม และการมสวนรวมของชมชน
2) การวจยและพฒนาเทคโนโลยเพอใชประโยชนจากพลงงานแสงอาทตย และพลงงานทดแทนอน
3) การวจยผลการเปลยนแปลงสภาพอากาศตอทรพยากรการเกษตร 4) การวจยเพอการลดมลพษทางอากาศทมผลตอการกอภาวะโลกรอน 5) การวจยเพอการตรวจสอบและตดตามการเปลยนแปลงสภาวะอากาศ 6) การวจยเพอพฒนาแบบจ าลองพลงงานแสงอาทตยและพลงงานทางเลอกอนเพอ
การผลตไฟฟา 7) การวจยเพ อพฒนากระบวนการผลตทางการเกษตรท เหมาะสมตอการ
เปลยนแปลงสภาวะอากาศ กลยทธการวจยท 8 เพมประสทธภาพการควบคมมลพษ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยการลดปรมาณของเสยจากชมชนและอตสาหกรรม 2) การวจยเพอการพฒนาเทคโนโลยสะอาดในภาคการผลตหลกของภาค 3) การวจยเกยวกบการปรบปรงกระบวนการผลตทใชวตถดบอยางมประสทธภาพ 4) การวจยดานวทยาการและเทคโนโลยการจดการน าเสยอยางยงยน
กลยทธการวจยท 9 สงเสรมการใชประโยชนจากของเสย ประกอบดวยแผนงานวจย เชน 1) การวจยเพอเพมประสทธภาพการน าของเสยกลบมาใชใหม
2) การวจยพฒนารปแบบการบ าบดน าเสยของชมชน กลยทธการวจยท 10 การใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและความโดดเดนดานซากดกด าบรรพ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ 2) การวจยเกยวกบการบงชทางภมศาสตรและกฎหมายเพอการอนรกษ
ทรพยากรธรรมชาต 3) การวจยเกยวกบการเปลยนแปลงระบบนเวศนการปลกพชเชงเดยว 4) การวจยดานการจดการทรพยากรชวภาพชมชนและทองถน 5) การวจยเพอสรางเสรมการเรยนร และการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 6) การวจยเพอพฒนาอทยานดานซากดกด าบรรพ 7) การวจยเพอปลกสรางจตส านกและปรบเปลยนกระบวนทศน
32
ในการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 8) การวจยเพอจดการระบบฐานขอมลในการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ยทธศาสตรการวจยท 4 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนานวตกรรม และบคลากรทางการวจย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนพฒนาและการน าความรวทยาการและเทคโนโลยมาใชในการพฒนาศกยภาพดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ควบคการพฒนาทรพยากรบคคล จงไดก าหนดเปนกลยทธการวจย ดงน กลยทธการวจยท 1 พฒนาและสรางศกยภาพดานวทยาการและเทคโนโลยเพอเพมศกยภาพดานเศรษฐกจ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเกยวกบพฒนาโครงสรางพนฐานทางดานวทยาการและเทคโนโลย เพอเพมประสทธภาพการผลตและแปรรปผลผลตดานการเกษตร
2) การวจยเกยวกบการพฒนาก าลงคนดานวทยาการและเทคโนโลย ดานอตสาหกรรม
3) การวจยเพอพฒนาศกยภาพดานสงคม ดานเทคโนโลยชวภาพเพอเพมมลคา สนคาและผลตภณฑ กลยทธการวจยท 2 การพฒนาและสรางวทยาการและเทคโนโลยเพอเพมศกยภาพดานสงคม ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยและพฒนาเทคโนโลยดานการสอสารและคมนาคมเพอคงความสข ของสงคม
2) การวจยเพอพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษยและวทยาการเพอการสงเสรม สขภาพ การปองกนและรกษาโรค
3) การวจยและพฒนาเทคโนโลยเพอการอนรกษและสงเสรมความภมใจ ความเปนไทย กลยทธการวจยท 3 พฒนานวตกรรมและบรณาการวทยาการใหมทางวทยาศาสตรรวมกบทางสงคมศาสตรเพอการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางชาญฉลาด ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยและพฒนานวตกรรมและองคความรดานการใชทรพยากรแร อยางยงยน
2) การวจยเกยวกบวทยาการจดท าฐานขอมลดานทรพยากรธรรมชาต
33
เพอการบรหารจดการอยางมประสทธภาพ 3) การวจยเกยวกบนวตกรรมและองคความรเพอการกกเกบน า 4) การวจยเพอการใชวทยาการและเทคโนโลยตอยอดภมปญญา
การจดการน าของชมชน 5) การวจยเกยวกบการสรางและพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษย
ดานการอนรกษและการใชทรพยากรธรรมชาต ยทธศาสตรการวจยท 5 การบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากรและภมปญญาของประเทศสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลาย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนการวจยเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของ การวจยและผลงานวจยดวยการบรหารจดการดานการวจย ใหเปนฐานความรในการพฒนาคณภาพชวตและพฒนาเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคมของภาค บนบรบทของภาคทการวจยมทนสนบสนนไมเพยงพอ การวจยมความซ าซอนและขาดการตอยอดจากภมปญญาทองถน รวมทงการใชประโยชนจากผลงานวจยไมเตมทและมนกวจยไมเพยงพอมงเนนการวจยในการพฒนาระบบบรหารงานวจย การบรหารจดการองคความรผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากรการวจยและภมปญญา เพอใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะจงก าหนดเปน 3 กลยทธการวจย ดงน
กลยทธการวจยท 1 พฒนาระบบบรหารงานวจยของประเทศ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยเพอพฒนากระบวนการบรหารและจดสรรงบประมาณการวจย โดยยดหลกธรรมาภบาล
2) การวจยบทบาทของสถาบนการศกษาในการพฒนาและผลตบคลากร ตามความตองการของพนท
3) การวจยการเขาถงทรพยากรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และวทยาการ สาขาตางๆ ตลอดจนองคความรในประเทศและจากตางประเทศ กลยทธการวจยท 2 การบรหารจดการความรผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และ ภมปญญาของประเทศ และจากตางประเทศสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยการพฒนาระบบบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
34
2) การวจยระบบและกลไกการคมครองสทธประโยชนและทรพยสนทางปญญา อยางมประสทธภาพ
3) การวจยเกยวกบแนวทางการผลกดนสการสรางทรพยสนทางปญญาไปใช ประโยชนในเชงพาณชยและสาธารณะ
4) การวจยเกยวกบการสรางมลคาดานทรพยสนทางปญญาจากผลงานวจย 5) การวจยการพฒนาฐานขอมลการวจยและดชนดานการวจยทเหมาะสมแก
การพฒนาสความเปนเลศทางวชาการและการพฒนาทองถน 6) การวจยการพฒนาองคกรวจยและนกวจยระดบภมภาคและระดบชมชน 7) การวจยการพฒนาเครอขายดานวทยาการและเทคโนโลย
กลยทธการวจย ท 3 ว เคราะหและประเ มนผลเ พอการพฒนาศกยภาพและความสามารถดานการวจยของประเทศทมประสทธภาพ ประกอบดวยแผนงานวจย เชน
1) การวจยระบบการวเคราะหและประเมนผลเพอการพฒนาศกยภาพ และความสามารถดานการวจยของประเทศทมประสทธภาพ 2) การวจยการพฒนามาตรฐานนกวจยและการวจยของประเทศสระดบสากล
35
บทท 6 กลมเรองวจยทควรมงเนน (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
การจดท ายทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แบบมสวนรวม โดยการจดประชมระดมความคดของผทเกยวของตามกลมจงหวดตางๆ นอกจากการเสนอขอคดเหนเกยวกบ วสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร 5 ยทธศาสตร กลยทธ การวจยและแผนงานวจยแลว ยงไดเสนอกลมเรองวจยทควรมงเนนจ านวน 8 กลมเรอง ตามความส าคญของแผนงานวจยและกลยทธการวจยภายใตยทธศาสตรตางๆ เพอปรบ ตวตามศกยภาพและบรบทขอภาคตอการเปลยนแปลงตางๆดวยความตองการองคความรและผลงานวจย ในการเรงแกปญหาและการพฒนาคณภาพชวตและภาคอยางสมดลและยงยนตามวสยทศนของยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอพรอมทงเชอมโยงสนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตภาพรวม ดงนนกลมเรองทควรมงเนน จงประกอบดวย 2 สวน คอ 1) กลมเรองวจยทควรมงเนนตามบรบทของภาค และ 2) กลมเรอง ทควรมงเนนตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยภาพรวม
6.1 กลมเรองวจยทควรมงเนนตามบรบทของภาค
ประกอบดวย 8 กลมเรองทเชอมโยงในมตยทธศาสตร กลยทธและแผนงานวจย 1. การพฒนาทรพยากรมนษยและชมชนเขมแขง 2. การปองกนโรคและการดแลรกษาสขภาพ 3. การจดการทรพยากรน า 4. การจดการทรพยากรดนและปา 5. การพฒนาดานการเกษตร และอตสาหกรรมอาหาร 6. ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก 7. ระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง 8. การบรหารจดการการทองเทยว
กลมเรองท 1 การพฒนาทรพยากรมนษยและชมชนเขมแขง
การวจยเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตของคนดวยการศกษาใหมความร ความสามารถ และมคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะพรอมทงการน าแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทผสมผสานศาสนา ศลปวฒนธรรม ภมปญญาและเทคโนโลย ในการเพมสมรรถนะและโอกาสดานอาชพและพฒนาชมชนใหเขมแขงทางดานเศรษฐกจทมการแขงขนควบคการสรางภมคมกนทางดานสงคมภายใตการเมองทมความขดแยงและภยคกคามของ ยาเสพตด รวมทงทางดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเสอมโทรมลง เปาประสงค : คนมความสข ชมชนเขมแขง
36
กลมเรองท 2 การปองกนโรคและการดแลรกษาสขภาพ การวจยเกยวกบการสรางเสรมสขภาพปองกนและการรกษาตลอดจนการฟนฟผปวยการเพมประสทธภาพการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขควบคการพฒนาวทยาการใหมทางสาธารณสข การพงพาตนเองและเสรมสรางความมนคงดานสขภาพในกลมเปาหมาย โดยเฉพาะอยางยง แรงงาน ผพการ ผสงอาย และผดอยโอกาส รวมถงการวจ ยดานการแพทยพนบาน การแพทยแผนไทย และแพทยทางเลอก และการวจยเพอใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
เปาประสงค : สขภาพของประชาชนและระบบการจดการสาธารณสขดขน กลมเรองท 3 การจดการทรพยากรน า
การวจยเกยวกบระบบชลประทานและโครงสรางการบรหารจดการทรพยากรน าแบบ มสวนรวมของทกภาคสวนรวมกบการพฒนาวทยาการดานเทคนค ทงน าผวดนและน าใตดน ทงในและนอกระบบชลประทานของประเทศ ตลอดจนลมน าใหมประสทธภาพและพอเพยง
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรน าทมระบบและมประสทธภาพอยางเพยงพอและยงยน กลมเรองท 4 การจดการทรพยากรดนและปาไม การวจยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไมซงครอบคลมถงการปองกนและฟนฟดนเคม การอนรกษและฟนฟปาไมรวมทงการใชประโยชนทรพยากรแรอยางชาญฉลาดทบรณาการองคความรใหมกบภมปญญาทองถนและวถชมชน
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไมทเหมาะสมบนฐานความรและลดการขดแยง กลมเรองท 5 การพฒนาดานการเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร
การวจยเกยวกบการเพมประสทธภาพการผลตและการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรทงพช ปศสตวและสตวน าเพอสรางความเขมแขงดานเศรษฐกจของภาคและสรางรายไดใหกบชมชน ซงครอบคลมรวมทงการพฒนาคณภาพสนคาและผลตภณฑ มาตรฐานสนคา
37
และผลตภณฑ ความปลอดภยของอาหาร (Food Safety) ความมนคงดานอาหาร (Food Security) ระบบขนสงสนคาและวทยาการสมยใหมตลอดจนการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ
เปาประสงค : เสรมสรางความเขมแขงใหกบเศรษฐกจของภาค สรางรายไดใหกบชมชน กอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโดยรวม กลมเรองท 6 ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก
การวจยเกยวกบการลดภาวะโลกรอนและผลกระทบ การพฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทดแทน พลงงานชวภาพ และพลงงานทางเลอกของภาคทเปนพนฐานการผลตอาหารและพชพลงงานของประเทศทกอใหเกดความคมคา ประหยด มประสทธภาพ และลดผลกระทบ ตอสงแวดลอม
เปาประสงค : สงคมมความรและมจตส านกเกยวกบผลกระทบอนเนองมาจาก การเปลยนแปลงของภมอากาศและการใชพลงงานอยางเหมาะสมพรอมทงการพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกอนๆ อนกอใหเกดการประหยดเงนตราและทงลดคาใชจายดานพลงงานของชมชนและประเทศ
กลมเรองท 7 ระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง การวจยเกยวกบการสรางเศรษฐกจและสงคมรวมกบประเทศในอนภมภาคลมน าโขงทครอบคลมดานการเกษตร อตสาหกรรม การบรการรวมถงบรการดานสขภาพ และ การพฒนาทรพยากรมนษยทเชอมโยงกบประชาคมอาเซยน เปาประสงค : การพฒนาเศรษฐกจและสงคมควบค การผกมตรสมพนธกบประเทศเพอนบาน กลมเรองท 8 การบรหารจดการการทองเทยว
การวจยเพอการบรหารจดการดานการทองเทยว การพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน และการมสวนรวมของชมชนกบการพฒนาการทองเทยว โดยค านงถงความเชอมโยงกบประชาคมในอนภาคลมน าโขงและอาเซยน
เปาประสงค : สรางคณคาจากวถชวตและวฒนธรรมทองถน สรางรายไดใหกบชมชน เพมรายไดใหกบประเทศ และน าไปสการสรางเสรมภาพลกษณทดของประเทศ
38
6.2 กลมเรองทควรมงเนนตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยภาพรวม ประกอบดวย 13 กลมเรอง ซงแตละกลมเรองมความเชอมโยงกบกลมเรองทควรมงเนน ตามบรบทของภาค ดงน
กลมเรองท 1 การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง
การวจย เก ยวกบการประยกต ใชปรชญาเศรษฐกจพอเพย งควบค กบศาสนา ศลปวฒนธรรมและเอกลกษณรวมทงภมปญญาทองถนเพอสงเสรมความเขมแขงและเสรมสรางภมคมกนในการคนความสขอยางมนคงในการด ารงชวตและอาชพรวมกบพฒนาเศรษฐกจชมชนอยางยงยนบนบรบทของภาคและการตอยอดภมปญญาใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
เปาประสงค : สงคมมความเขมแขง ลดปญหาการวางงาน ประชาชนสามารถด ารงชวตไดอยางมนคงและมความสข
กลมเรองท 2 ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล
การวจยเกยวกบการปฏรปประเทศไทย การปฏรปการเมองทกระดบ รวมกบการจดการปญหายาเสพตดและผทรงอทธพลเพอความปลอดภยในชวตและทรพยสน การพฒนาขดสมรรถนะและศกยภาพของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดยการปรบปรงและพฒนากฎหมาย การมสวนรวมของภาคสวนตางๆ การเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม เพอเสรมสรางธรรมาภบาล ตลอดจนเสรมสรางความมนคงของประเทศเกยวกบปญหาสถานการณชายแดนและความไมสงบภายในประเทศดวยการบรหารจดการดานความขดแยงระหวางรฐบาล ทองถนและกลมประชาสงคม พรอมทงสรางสนตสขในสงคม
เปาประสงค : เกดความมนคงในภาคเกดความปรองดอง มความสมานฉนทและ ความเปนธรรมในสงคม ประชาชนมความผาสก
กลมเรองท 3 การปฏรปการศกษาและสรางสรรคการเรยนร การวจยเกยวกบการปฏรปการศกษา การจดการศกษา และรปแบบการศกษาในระบบและนอกระบบทสนบสนนการเรยนรดวยตนเองตลอดชวตเพอใหคนมความร ความสามรถมคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะ รวมทงการสรางโอกาสดานอาชพและดานสทธหนาท
เปาประสงค : ยกระดบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของภาคทสอดคลองกบ ความตองการของทองถน อนน าไปสการสรางเสรมความเขมแขงของสงคมฐานความรในทกระดบ และสรางโอกาสดานอาชพในภาคเพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของ ประเทศไทย
39
กลมเรองท 4 การจดการทรพยากรน า
การวจยเกยวกบระบบชลประทานและโครงสรางการบรหารจดการทรพยากรน าแบบมสวนรวมของทกภาคสวนรวมกบการพฒนาวทยาการดานเทคนค ทงน าผวดนและน าใตดน ทงในและนอกระบบชลประทานของภาคตลอดจนลมน าใหมประสทธภาพและพอเพยง
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรน าทมระบบและมประสทธภาพอยางเพยงพอและยงยน
กลมเรองท 5 ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก
การวจยเกยวกบการลดภาวะโลกรอนและผลกระทบ การพฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทดแทน พลงงานชวภาพ และพลงงานทางเลอกของภาคทเปนพนฐานการผลตอาหารและพชพลงงานของประเทศทกอใหเกดความคมคา ประหยด มประสทธภาพ และลดผลกระทบ ตอสงแวดลอม
เปาประสงค : สงคมมความรและมจตส านกเกยวกบผลกระทบอนเนองมาจาก การเปลยนแปลงของภมอากาศและการใชพลงงานอยางเหมาะสมพรอมทงการพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกอนๆ อนกอใหเกดการประหยดเงนตราและทงลดคาใชจายดานพลงงานของชมชนและประเทศ
กลมเรองท 6 การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา การวจยเกยวกบการเพมประสทธภาพการผลตและการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรทงพช ปศสตวและสตวน าเพอสรางความเขมแขงดานเศรษฐกจของภาคและสรางรายไดใหกบชมชน ซงครอบคลมรวมทงการพฒนาคณภาพสนคาและผลตภณฑ มาตรฐานสนคาและผลตภณฑ ความปลอดภยของอาหาร (Food Safety) ความมนคงดานอาหาร (Food Security) ระบบขนสงสนคาและวทยาการสมยใหมตลอดจนการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ เปาประสงค : เสรมสรางความเขมแขงใหกบเศรษฐกจของภาค สรางรายไดใหกบชมชน กอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโดยรวม
กลมเรองท 7 การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ การวจยเกยวกบการสรางเสรมสขภาพปองกนและการรกษาตลอดจนการฟนฟประสทธภาพการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขตอวทยาการใหมทางสาธารณสข การพงพาตนเองและเสรมสรางความมนคงดานสขภาพในกลมเปาหมาย โดยเฉพาะอยางยง ผใชแรงงาน,ผสงวย,ผพการและผดอยโอกาส รวมถงการวจยดานการแพทยพนบาน การแพทย
40
แผนไทย และแพทยทางเลอก และการวจยเพอตอยอดภมปญญาใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
เปาประสงค : สขภาพของประชาชนและระบบการบรการการสาธารณสขทด กลมเรองท 8 การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาทรพยากรธรรมชาต
การวจยเกยวกบการวจยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไม
ซงครอบคลมถงการปองกนและฟนฟดนเคม การอนรกษและฟนฟปาไมรวมทงการใชประโยชนทรพยากรแรอยางชาญฉลาดทบรณาการองคความรใหมกบภมปญญาทองถนและ วถชมชนตลอดจนใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและความโดดเดนดานซากดกด าบรรพ
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไมทเหมาะสมบนฐานความรและลดการขดแยง
กลมเรองท 9 เทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม การวจยเกยวกบการพฒนาและสรางศกยภาพดานวทยาการและเทคโนโลยใหม
เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยทส าคญเพอเพมมลคาดานอตสาหกรรมตางๆทกระดบ รวมกบการประยกตวทยาการและเทคโนโลยสนบสนนในการพฒนาสนคา
เปาประสงค : เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน จากการพฒนาและ การใชประโยชนจากเทคโนโลยทสนบสนนภาคการผลต ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ
กลมเรองท 10 การบรหารจดการการทองเทยว
การวจยเพอการพฒนาศกยภาพดานการทองเทยว การพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน และการมสวนรวมของชมชนกบการพฒนาการทองเทยว โดยค านงถงความเชอมโยงกบประชาคมในอนภาคลมน าโขงและอาเซยน
เปาประสงค : สรางคณคาจากวถชวตและวฒนธรรมทองถน สรางรายไดใหกบชมชน เพมรายไดใหกบประเทศ และน าไปสการสรางเสรมภาพลกษณทดของประเทศ
41
กลมเรองท 11 สงคมผสงอาย
การวจยเกยวกบการเตรยมความพรอมการเขาสสงคมผสงอายควบคกบการพฒนาศกยภาพและเสรมสรางความมนคงในชวตของผสงอายทางเศรษฐกจและสงคม รวมทงการน าศกยภาพของผสงอายมาใชในการพฒนาภาคและการถายทอดภมปญญาสสงคม
เปาประสงค : ผสงอายมความสขในชวตอยางมนคงและสรางคณคาใหกบสงคม กลมเรอง 12 ระบบโลจสตกส
การวจยเกยวกบการพฒนาระบบการคมนาคมขนสงและโลจสตกสอยางบรณาการ ทงในดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการดานโลจสตกส การพฒนาบคลากรดานโลจสตกส และระบบบรหารจดการขนสงทเหมาะสม เพอรองรบการขยายตวดานสงคมและเศรษฐกจของภาคทงดานการคา การลงทน การทองเทยว ความมนคง ตลอดจนสงเสรมความสามารถในการแขงขนของภาค ดานการพฒนาเปนระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง
เปาประสงค : ยกระดบคณภาพชวตของประชาชนและเพมขดความสามารถ ในการแขงขนของประเทศ กลมเรองท 13 การปฏรประบบวจย
การวจยเกยวกบการปฏรประบบวจยทเหมาะสมและมประสทธภาพ ในดานนโยบายการวจย งบประมาณการวจย ประเดนการวจย สถาบนวจย บคลากรวจย โครงสรางพนฐานส าหรบการวจย มาตรฐานการวจย การจดการผลผลตการวจย ฐานขอมลการวจย การเชอมโยงระหวางเครอขายผเกยวของในระบบวจยซงรวมถงผใชประโยชนจากผลงานวจย การตดตาม และประเมนผล กฎหมายทเกยวของ และอนๆในสวนภาค เพอเปนพนฐานอนมนคงในการพฒนาประเทศสส งคมฐานปญญา (Wisdom Based Society) และน าไปสส งคมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy and Society)
เปาประสงค : มระบบบรหารจดการการวจยของภาคทมเอกภาพและมประสทธภาพ เพอสรางองคความรและนวตกรรม พรอมทงน าไปใชประโยชนเพอสรางขดความสามารถของภาคและกอใหเกดสงคมฐานปญญา
42
บทท 7 การบรหารยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
7.1 การแปลงยทธศาสตรการวจยสการปฏบต การแปลงยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอสการน าไปปฏบตเปนสงจ าเปน ซงส านกคณะกรรมการวจยแหงชาตไดตระหนกในเรองนจงไดศกษาการผลกดนนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2553) สการปฏบตอยางตอเนองมาตงแตปพ.ศ. 2550 โดยการจดประชมระดมความคดในการก าหนดกลไกการบรหารนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2554) แบบมสวนรวมในระดบภาค และยงท าการศกษาตนแบบน ารองในการน ากลไกการบรหารดงกลาวสการปฏบตในระดบทองถนและจงหวดพบวา การผลกดนนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2554) สการปฏบตอยางแทจรงและเกดผลเปนรปธรรมนน การวจยนนตองสามารถบรณาการกบแผนพฒนาทกระดบของหนวยงานตางๆ และความตองการของพนททมความหลากหลายดวยกระบวนการการสงเสรมการมสวนรวมของหนวยงานเกยวของตงแตรวมคด รวมตดสนใจและรบผดชอบ รวมวางแผนและลงทน รวมด าเนนการ และรวมรบผลประโยชน เพอใหผลการวจยนนสนองความตองการของผใชและเกดประโยชนสงสด พรอมทงจะท าใหเกดการท างานรวมกนระหวางนกวจยภาครฐกบนกวจยทองถนหรอกบนกวจยในภาคเอกชนทงสวนกลางและสวนภมภาคอนน าไปสการรวมใชทรพยากรและเกดเครอขายภาควจยซงเปนการพฒนาทรพยากรบคคลตลอดจนการสรางวฒนธรรมในการน ากระบวนการวจยและผลการวจยไปใชแกปญหาและพฒนาดานอาชพและการด ารงชวตประจ าวน
การจะผลกดนสงตางๆเหลานนใหเกดมรรคผลนน จ าเปนตองสรางกลไกความเชอมโยงระหวางหนวยงานทมหนาท (Function) ตางๆรวมถงหนวยงานดานนโยบาย หนวยงานการสนบสนนทนวจย หนวยงานปฏบตการวจยและหนวยงานการใชผลงานวจยมารวมด าเนนการวจยอยางธรรมาธบาลในระดบทองถนจงหวดหรอ กลมจงหวด (Area) ทางดานยทธศาสตร (Agenda) และหนวยงานหรอสถาบน (ภาพท3) ดงนนในระยะเรมแรกจงจ าเปนตองมหนวยงานประสานในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (เครอขายวจยภมภาค)เพอท าหนาทประสานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตโดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงน ก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมน การด าเนนงานภารกจตามยทธศาสตรการวจยภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหบรรลผลส าเรจ รวมทงสงเสรมการมสวนรวมของหนวยงานตางๆในการด าเนนการใหเกดการบรณาการในมตตางๆดงกลาวและยงด าเนนการพฒนาบคลากรดานการวจย การเชอมโยงฐานขอมลการวจย การแลกเปลยนผลงานวจย และการใชประโยชนผลงานวจยในเชงพาณชยและสาธารณะ ระหวางหนวยงานทมภารกจเกยวกบการวจย ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ทงในสวนกลาง
43
และสวนภมภาค นอกจากน ยงมบทบาทในการใหขอเสนอแนะเชงนโยบายเพอแกไขปญหาตางๆและพฒนาในระดบภมภาคอยางรวดเรวและทนตอสถานการณโดยมรายละเอยดสงเขปของหนวยประสานงานดงน
ก. โครงสราง
ภาพท 4 แผนภมหนวยงานประสานงานขบเคลอนยทธศาสตรการวจยภาคะวนออกเฉยงเหนอ
สการปฏบต
ข. ภารกจองคกร
1. ดานการบรหารจดการ ด าเนนการบรหารจดการในรปคณะกรรมการในเชงนโยบายวจยของชาตในระดบภมภาค การบรหารยทธศาสตรการวจย การประสานงาน การตดตามประเมนผลการวจย รวมทงการบรหารจดการงานวจยแบบบรณาการในระดบ
คณะกรรมการบรหารโครงการ ปฏรประบบการบรหารการวจยภาคเครอขาย
เครอขาย หนวยประสานงาน
(เครอขายวจย ภมภาค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ)
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตอธการบด
ส านกงานพฒนาภมภาคภมภาค
การมสวนรวม เครอขายวจยตางๆ ในภมภาคภมภาค
มตเครอขายภาควจย - จงหวด/กลมจงหวด (Area) - ประเดนยทธศาสตร (Agenda) - สถาบนวจย (Function)
มตหนวยงานทเกยวของ - หนวยงานนโยบาย - หนวยงานสนบสนน - หนวยงานปฏบตการวจย - หนวยงานใชผลงานวจย
44
ภมภาค รวมกบหนวยงานวจยในภมภาคและทองถน โดยเชอมโยงภารกจตางๆ ของ วช. จากสวนกลางไปสภมภาคดวย
2. ดานการเสรมสรางความมสวนรวม ด าเนนการสงเสรมการมสวนรวมของภมภาคในการด าเนนงานวจย การพฒนาบคลากรดานการวจย การเชอมโยงฐานขอมล การวจย การแลกเปลยนผลงานวจย และการใชประโยชนผลงานวจยในเชงพาณชยและสาธารณะ ระหวางหนวยงานทมภารกจเกยวกบการวจย ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ในภมภาค
3. ดานการเสรมสรางบทบาทของ วช.ในภาค ด าเนนการเสรมสรางบทบาทของ วช. ในการพฒนานโยบายและยทธศาสตรการวจยในทองถน การผลกดนนโยบายและยทธศาสตรการวจ ยของชาตในระยะตางๆ สการปฏบต การระดมทรพยากรและงบประมาณเพอการวจยในภมภาค การเสรมสรางภาคเครอขายการวจยในภาค ทงในภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ตลอดจนองคกรปกครองสวนทองถน การพฒนาระบบฐานขอมลเพอการบรหารการวจย (Management Information System, MIS) การพฒนานกวจยและบคลากรทางการวจยในภมภาค การเผยแพร ถายทอดและน าผลงานวจยในภมภาคไปใชประโยชนในเชงพาณชยและสาธารณะ ตลอดจนการใหขอเสนอแนะเชงนโยบายอยางรวดเรว ทนตอสถานการณ นอกจากน ยงรวมกบ “ศนยควบคมศตรพชดวยชวนทรยแหงชาต ในภาค” ในการบรหารจดการงานวจยและขยายผลงานวจยสสงคมในภมภาคดวย
7.2 การตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการบรหารยทธศาสตรการวจย
ในการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหบรรลผลส าเรจ ไดก าหนดแนวทางการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผล ดงน
7.2.1 การวดผลการด าเนนงานตามแผนงานวจยของหนวยงานตางๆ
ในการวดผลการด าเนนงานตามแผนงานวจยของหนวยงานตางๆ ควรด าเนนการใหครอบคลมในมตตางๆ ไดแก ดานประสทธผลหรอผลสมฤทธตามแผนงานวจยดานคณภาพ ดานประสทธภาพ และดานการพฒนาองคกร
7.2.1 การตดตามและประเมนผลของยทธศาสตรการวจย
7.2.2.1 กา รตด ต ามคว ามก า วห น าป ร ะ จ า ป (Annual Report) ด าเนนการ ตดตามความกาวหนาของด าเนนการตามยทธศาสตรการวจ ย และเปน การประเมนผลในชวงขณะทมการปฏบตตามยทธศาสตรการวจย
7.2.2.2 การประ เมนผล เม อ ส น ส ด แผนงานวจย (Summative Evaluation) ควรมการประเมนผลสมฤทธและผลลพธทจะเกดขน รวมถงการน าผลงานวจยไป
45
สนบสนนการด าเนนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด กลมจงหวด พนท ตลอดจนสนบสนนการพฒนาภาคสวนตางๆ ทงภาครฐและเอกชนใหประสบความส าเรจ
7.2.3 การตรวจสอบเชงยทธศาสตร (Strategic Surveillance)
การเปลยนแปลงในสถานการณทางดานเศรษฐกจและสงคม ทงภายในและภายนอกประเทศ ยอมสงผลบางประการตอการบรหารแผนงานวจย จงจ าเปนตองมการทบทวน ตรวจสอบ วเคราะหความเสยง และประเมนสถานการณอยางเปนระบบ เพอสงสญญาณเตอนภยเปนระยะๆ ใหเหนถงผลกระทบทอาจจะเกดขนตอยทธศาสตรการวจยของกลมจงหวดและการน ายทธศาสตรการวจยของกลมจงหวดไปปฏบต อนจะน าไปปรบปรงแผนงานวจยใหทนตอสถานการณและการเปลยนแปลงทเกดขน และใหสอดคลองกบแผนการปฏบตราชการของหนวยงาน ตลอดจนแผนการด าเนนงานของภาคเอกชนและรฐวสาหกจ รวมทงองคกรวจยในภาคเครอขายวจยทมการทบทวนและปรบปรง
ในการบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจ ยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ก า หนด ใหม “ร ะบบการบ รหารการ ว จยภา ค เค ร อ ข าย ในระดบภ ม ภ าค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ” (เครอขายวจยภมภาค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ขน เพอท าหนาทประสานงานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต โดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงนก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหบรรลผลส าเรจ
46
บทท 8 บทสรปยทธศาสตรการวจย (พ.ศ.2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ประเทศไทยมการตดตอและสมพนธกบนานาประเทศทวโลก (Globalization) ก า ร เ ปล ย น แปล ง ใ ดๆท เ ก ด ข น ใ น โ ลก ย อ ม ส ง ผ ลก ร ะทบ ต อป ร ะ เ ทศ ไทยแล ะ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอดวยเชนเดยวกน ตวอยางในเชงประจกษ คอ ภาวะโลกรอนและภมอากาศแปรปรวน ตลอดจนปญหาราคาน ามนซงเปนพลงงานฟอสซลมราคาสงขน นอกจากนการเปลยนแปลงภายในประเทศไทยและในภาคยอมสงผลกระทบตอการด ารงชวตของชมชนและสภาพสงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได ดงนนจงจ าเปนอยางยงทประชาชนและชมชนตองปรบตวกบการเปลยนแปลงเหลานนอยางมความสขในการพฒนาคณภาพชวตทดข นและสงคมทมภมคมกนพรอมท งการอนรกษและการใชประโยชนอยางชาญฉลาด ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยองคความรจากการวจย ดงนนการจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยการศกษาบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศทมผลกระทบตอการด ารงชวตและคณภาพชวตของประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การศกษาสภาพทวไปและศกยภาพตลอดจนยทธศาสตรการพฒนาของภาค แลวน าขอมลดงกลาวมาประมวลและวเคราะหสถานภาพในอนาคต (Scenario) จากนนน าไปผนวกกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตระยะสน(พ.ศ.2551-2554) และนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) และปฏรประบบการวจยในการจดท ารางฉบบท 1 ยทธศาสตรวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แลวน าไปสรางการมสวนรวมโดยการจดประชมระดมความคดจ านวน 5 ครง กระจายไปตามกลมจงหวดและภาพรวมอกหนงครง จากนนท ารางฉบบท 2 ยทธศาสตรการวจยและจดประชมประชาพจารณจงกลาวไดวายทธศาสตรการวจย(พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ฉบบนเกดจากการมสวนรวมในการประชมระดมความคดและประชาพจารณจ านวน 7 ครงและเชอมโยงกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตรวมทงทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาจงหวด/ กลมจงหวด พรอมทงนโยบายรฐบาลและบรบทการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายในประเทศบนพนฐานหลกการปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะกอใหเกดการพฒนาทรพยากรมนษยและการสรางผลงานทเปนองคความรและสามารถน าไปใชประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตและเปนฐานของสงคมแหงปญญา (Wisdom Based Society) ในการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยนตอไป วสยทศน มองคความรจากการวจยทมคณภาพเพอการเรยนรและใชประโยชนอยางแทจรงตอการพฒนาคณภาพชวตและภาคอยางสมดลและยงยน
47
พนธกจ 1) สรางและพฒนาองคความร เพอพฒนาคณภาพชวตในการคงความสข ของประชาชนและเม องนาอย 2) พฒนาทรพยากรมนษยและสงคมทมภมคมกนควบคมการบรหารจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสมดล 3) พฒนาขดความสามารถของจงหวด/กลมจงหวดดวยกระบวนการวจย แบบมสวนรวมของผเกยวของทกภาคสวนโดยเฉพาะภาคประชาชน 4) การบรหารจดการงานวจยและผลงานการวจยแบบธรรมาภบาล
ยทธศาสตรการวจย ประกอบดวย 5 ยทธศาสตรดงน
ยทธศาสตรการวจยท 1 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนา ทางสงคม
ยทธศาสตรการวจยนเปนการมงเนนใหประชาชนมความรและทกษะควบคคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะเพอความมนคงในชวตและอาชพ รวมทงเกดการคงความสขในสงคมและชมชนหรอเมองนาอยบนบรบทของภาคทมประชากรมากทสดแตขาดโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา ตลอดจนการเปลยนแปลงคานยมและปญหาดานสขภาพ พรอมทงมประชากรสงวยมากขน อนมผลใหแนวโนมเปนสงคมแหงการพงพงและสงคมของผดอยโอกาสมากขน รวมทงสถาบนครอบครวออนแอและมการกระจายอ านาจสทองถนท าใหเกดความขดแยงมากขน อยางไรกตามยงมการรวมกลมทเปนเอกลกษณและมความโดดเดนดานศาสนาและวฒนธรรมทหลากหลาย จงไดก าหนดเปน 13 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะ การอ น รกษ และพฒนาศลปวฒนธรรม สงเสรมสขภาพอนามยและสวสดการเพอความมนคงและคณภาพ ของชวต ตลอดจนการบรหารกจการบานเมองนาอยควบคการสงเสรมความเขมแขงและการสรางภมคมกนของทองถนและสงคม ตลอดจนการเสรมสรางศกยภาพของชมชนดวยศาสนาและเนนกระบวนการมสวนรวมในการแกไขปญหา นอกจากน ยงมงเนนการพฒนาศกยภาพเยาวชน ผดอยโอกาส ผพการ และผสงอาย เพอการเสรมสรางความสนตสขและความมนคงของประเทศ และความมนคงของมนษย ยทธศาสตรการวจยท 2 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทาง เศรษฐกจ
ยทธศาสตรการวจ ยน เปนการมงพฒนาศกยภาพดานเศรษฐกจทประกอบดวย ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรมและดานการบรการบนบรบทของภาคทตงอยกลางกลมประเทศอนภมภาคลมแมน าโขงทมความพรอมดานระบบสาธารณปโภค และสงอ านวยความสะดวก รวมทงเปนฐานการผลตอาหารและพลงงานทดแทน ตลอดจนการเปนแหลงทมขาว
48
หอมมะลทดทสดของประเทศและมภมปญญาทองถนทโดดเดนและไดรบการพฒนาและสบทอดกนมาเปนเวลายาวนานจงไดก าหนดเปน 18 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเพอพฒนาประสทธภาพการผลตและการแปรรปทางการเกษตรและประมง ซงครอบคลมการเพมศกยภาพขาวหอมมะลและสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรเพออาหารและพลงงาน รวมทงการพฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถน เพอเปนพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชน โดยเชอมโยงกบประชาชน ท าการวจยเพอขยายผล นอกจากนยงมงเนนการวจยเพอการพฒนาประสทธภาพการผลตทางอตสาหกรรมและการบรการ ซงครอบคลมถงการทองเทยว การพฒนาดานพลงงาน โลจสตกส และเทคโนโลยโดยด าเนนการบนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงสมพนธภาพกบประเทศเพอนบาน ยทธศาสตรการวจยท 3 การอนรกษ เสรมสราง และพฒนาทนทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม
ยทธศาสตรนมงเนนการฟนฟและพฒนาตลอดจนการใชประโยชนทนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมทสนบสนนการพฒนาศกยภาพดานสงคม และเศรษฐกจอยางสมดลและยงยนบนบรบทของภาคทสภาวะอากาศโลกรอนขน ทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรมลงและพนทดนเคมขยายจ านวนมากขน การขยายตวของชมชนเมองมากขนอนมผลใหเกดมลพษ แตภาคนเปนแหลงทมความหลากหลายดานทรพยากรธรรมชาตและมทรพยากรแรจ านวนมากทยงไมไดน ามาใชประโยชนรวมทงความโดดเดนซากดกด าบรรพ จงไดก าหนดเปน 10 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยเกยวกบการฟนฟดนและปาไม การบรหารจดการทรพยากรน ารวมทงน าเสยจากชมชนและอตสาหกรรม การอนรกษและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางชาญฉลาด โดยการมสวนรวมของประชาชนและสงคมอยางแทจรง(Meaningful Public Participation) เพอปองกนและลดความขดแยง รวมทงการสรางองคความรและใชประโยชนเกยวกบการลดภาวะโลกรอน ยทธศาสตรการวจยท 4 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนา นวตกรรมและบคลากรทางการวจย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนพฒนาและการน าความรวทยาการและเทคโนโลยมาใชในการพฒนาศกยภาพดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ควบคการพฒนาทรพยากรบคคล จงไดก าหนดเปน 3 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยทใชวทยาการและเทคโนโลยเพอสรางองคความรและตอยอดภมปญญาในการเพมประสทธภาพการผลตและแปรรปดานการเกษตร การสงเสรมสขภาพและการปองกนรกษาโรค การอนรกษและสงเสรมความภมใจความเปนไทย รวมทงการพฒนาทรพยากรธรรมชาตสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ตลอดจนเสรมสรางศกยภาพการวจยดวยการพฒนาบคลากร
49
ยทธศาสตรการวจยท 5 การบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ สการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลาย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนการวจยเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการวจยและผลงานวจยดวยการบรหารจดการดานการวจยใหเปนฐานความรในการพฒนาคณภาพชวตและพฒนาเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคมของภาคบนบรบทของภาคทการวจยมทนสนบสนนไมเพยงพอ การวจยมความซ าซอนและขาดการตอยอดจากภมปญญาทองถน รวมทงการใชประโยชนจากผลงานวจยไมเตมทและมนกวจยไมเพยงพอจงไดก าหนดเปน 3 กลยทธการวจยทมงเนนการวจยในการพฒนาระบบบรหารงานวจย การบรหารจดการองคความรผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากรการวจยและภมปญญา เพอใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
ยทธศาสตรทง 5 ยทธศาสตรเมอน ามาพจารณาจดความส าคญเปนกลมเรองทควรมงเนนโดยค านงถงการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงแวดลอม สงคมและการเม อง ความตองการผลงานวจยและความรจากการวจยเพอเรงแกไขปญหาและน าไปสการเสรมสรางพรอมกบการพฒนาภาคและประเทศใหทนกบเหตการณ สามารถก าหนดกลมเรองวจยทควรมงเนนตามบรบทของภาคจ านวน 8 กลมเรอง คอ 1) การพฒนาทรพยากรมนษยและชมชนเขมแขง 2) การปองกนโรคและการดแลรกษาสขภาพ 3) การจดการทรพยากรน า 4) การจดการทรพยากรดนและปาไม 5) การพฒนาดานการเกษตร และอตสาหกรรมอาหาร 6) ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก 7) ระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง 8) การบรหารจดการการทองเทยว จากกลมเรองทควรมงเนนตามบรบทของภาคจ านวน 8 กลมเรองนสามารถเชอมโยงกบกลมเรองวจยทควรมงเนนตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตภาพรวมจ านวน 13 กลมเรองโดยมรายละเอยดดงน
กลมเรองท 1 การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง
การวจย เก ยวกบการประยกต ใชปรชญาเศรษฐกจพอเพย งควบค กบศาสนา ศลปวฒนธรรมและเอกลกษณรวมทงภมปญญาทองถนเพอสงเสรมความเขมแขงและเสรมสรางภมคมกนในการคนความสขอยางมนคงในการด ารงชวตและอาชพรวมกบพฒนาเศรษฐกจชมชนอยางยงยนบนบรบทของภาคและการตอยอดภมปญญาใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
50
เปาประสงค : สงคมมความเขมแขง ลดปญหาการวางงาน ประชาชนสามารถด ารงชวตไดอยางมนคงและมความสข
กลมเรองท 2 ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล
การวจยเกยวกบการปฏรปประเทศไทย การปฏรปการเมองทกระดบ รวมกบการจดการปญหายาเสพตดและผทรงอทธพลเพอความปลอดภยในชวตและทรพยสน การพฒนาขดสมรรถนะและศกยภาพของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดยการปรบปรงและพฒนากฎหมาย การมสวนรวมของภาคสวนตางๆ การเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม เพอเสรมสรางธรรมาภบาล ตลอดจนเสรมสรางความมนคงของประเทศเกยวกบปญหาสถานการณชายแดนและความไมสงบภายในประเทศดวยการบรหารจดการดานความขดแยงระหวางรฐบาล ทองถนและกลมประชาสงคม พรอมทงสรางสนตสขในสงคม
เปาประสงค : เกดความมนคงในภาคเกดความปรองดอง มความสมานฉนทและ ความเปนธรรมในสงคม ประชาชนมความผาสก
กลมเรองท 3 การปฏรปการศกษาและสรางสรรคการเรยนร
การวจยเกยวกบการปฏรปการศกษา การจดการศกษา และรปแบบการศกษาในระบบและนอกระบบทสนบสนนการเรยนรดวยตนเองตลอดชวตเพอใหคนมความร ความสามารถมคณธรรม จรยธรรมและจตสาธารณะ รวมทงการสรางโอกาสดานอาชพและดานสทธหนาท
เปาประสงค : ยกระดบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของภาคทสอดคลองกบ ความตองการของทองถน อนน าไปสการสรางเสรมความเขมแขงของสงคมฐานความรในทกระดบ และสรางโอกาสดานอาชพในภาคเพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของ ประเทศไทย
กลมเรองท 4 การจดการทรพยากรน า
การวจยเกยวกบระบบชลประทานและโครงสรางการบรหารจดการทรพยากรน าแบบมสวนรวมของทกภาคสวนรวมกบการพฒนาวทยาการดานเทคนค ทงน าผวดนและน าใตดน ทงในและนอกระบบชลประทานของภาคตลอดจนลมน าใหมประสทธภาพและพอเพยง
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรน าทมระบบและมประสทธภาพอยางเพยงพอและยงยน
51
กลมเรองท 5 ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก
การวจยเกยวกบการลดภาวะโลกรอนและผลกระทบ การพฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานทดแทน พลงงานชวภาพ และพลงงานทางเลอกของภาคทเปนพนฐานการผลตอาหารและพชพลงงานของประเทศทกอใหเกดความคมคา ประหยด มประสทธภาพ และลดผลกระทบ ตอสงแวดลอม
เปาประสงค : สงคมมความรและมจตส านกเกยวกบผลกระทบอนเนองมาจาก การเปลยนแปลงของภมอากาศและการใชพลงงานอยางเหมาะสมพรอมทงการพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกอนๆ อนกอใหเกดการประหยดเงนตราและทงลดคาใชจายดานพลงงานของชมชนและประเทศ
กลมเรองท 6 การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา
การวจยเกยวกบการเพมประสทธภาพการผลตและการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรทงพช ปศสตวและสตวน าเพอสรางความเขมแขงดานเศรษฐกจของภาคและสรางรายไดใหกบชมชน ซงครอบคลมรวมทงการพฒนาคณภาพสนคาและผลตภณฑ มาตรฐานสนคาและผลตภณฑ ความปลอดภยของอาหาร (Food Safety) ความมนคงดานอาหาร (Food Security) ระบบขนสงสนคาและวทยาการสมยใหมตลอดจนการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ เปาประสงค : เสรมสรางความเขมแขงใหกบเศรษฐกจของภาค สรางรายไดใหกบชมชน กอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโดยรวม
กลมเรองท 7 การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ
การวจยเกยวกบการสรางเสรมสขภาพปองกนและการรกษาตลอดจนการฟนฟประสทธภาพการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขตอวทยาการใหมทางสาธารณสข การพงพาตนเองและเสรมสรางความมนคงดานสขภาพในกลมเปาหมาย โดยเฉพาะอยางยง ผใชแรงงาน,ผสงวย,ผพการและผดอยโอกาส รวมถงการวจยดานการแพทยพนบาน การแพทยแผนไทย และแพทยทางเลอก และการวจยเพอตอยอดภมปญญาใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ
เปาประสงค : สขภาพของประชาชนและระบบการบรการการสาธารณสขทด
52
กลมเรองท 8 การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาทรพยากรธรรมชาต
การวจ ยเกยวกบการวจ ยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไม ซงครอบคลมถงการปองกนและฟนฟดนเคม การอนรกษและฟนฟปาไมรวมทงการใชประโยชนทรพยากรแรอยางชาญฉลาดทบรณาการองคความรใหมกบภมปญญาทองถนและ วถชมชนตลอดจนใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพและความโดดเดนดานซากดกด าบรรพ
เปาประสงค : มการบรหารจดการทรพยากรดนและปาไมทเหมาะสมบนฐานความรและลดการขดแยง
กลมเรองท 9 เทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม
การวจยเกยวกบการพฒนาและสรางศกยภาพดานวทยาการและเทคโนโลยใหม เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยทส าคญเพอเพมมลคาดานอตสาหกรรมตางๆทกระดบ รวมกบการประยกตวทยาการและเทคโนโลยสนบสนนในการพฒนาสนคา
เปาประสงค : เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขน จากการพฒนาและ การใชประโยชนจากเทคโนโลยทสนบสนนภาคการผลต ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ
กลมเรองท 10 การบรหารจดการการทองเทยว
การวจยเพอการพฒนาศกยภาพดานการทองเทยว การพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน และการมสวนรวมของชมชนกบการพฒนาการทองเทยว โดยค านงถงความเชอมโยงกบประชาคมในอนภาคลมน าโขงและอาเซยน
เปาประสงค : สรางคณคาจากวถชวตและวฒนธรรมทองถน สรางรายไดใหกบชมชน เพมรายไดใหกบประเทศ และน าไปสการสรางเสรมภาพลกษณทดของประเทศ
กลมเรองท 11 สงคมผสงอาย
การวจยเกยวกบการเตรยมความพรอมการเขาสสงคมผสงอายควบคกบการพฒนาศกยภาพและเสรมสรางความมนคงในชวตของผสงอายทางเศรษฐกจและสงคม รวมทงการน าศกยภาพของผสงอายมาใชในการพฒนาภาคและการถายทอดภมปญญาสสงคม
เปาประสงค : ผสงอายมความสขในชวตอยางมนคงและสรางคณคาใหกบสงคม
53
กลมเรอง 12 ระบบโลจสตกส /
การวจยเกยวกบการพฒนาระบบการคมนาคมขนสงและโลจสตกสอยางบรณาการ ทงในดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการดานโลจสตกส การพฒนาบคลากรดานโลจสตกส และระบบบรหารจดการขนสงทเหมาะสม เพอรองรบการขยายตวดานสงคมและเศรษฐกจของภาคทงดานการคา การลงทน การทองเทยว ความมนคง ตลอดจนสงเสรมความสามารถในการแขงขนของภาค ดานการพฒนาเปนระเบยงเศรษฐกจและสงคมอนภมภาคลมน าโขง
เปาประสงค : ยกระดบคณภาพชวตของประชาชนและเพมขดความสามารถ ในการแขงขนของประเทศ
กลมเรองท 13 การปฏรประบบวจย
การวจยเกยวกบการปฏรประบบวจยทเหมาะสมและมประสทธภาพ ในดานนโยบายการวจย งบประมาณการวจย ประเดนการวจย สถาบนวจย บคลากรวจย โครงสรางพนฐานส าหรบการวจย มาตรฐานการวจย การจดการผลผลตการวจย ฐานขอมลการวจย การเชอมโยงระหวางเครอขายผเกยวของในระบบวจยซงรวมถงผใชประโยชนจากผลงานวจย การตดตาม และประเมนผล กฎหมายทเกยวของ และอนๆในสวนภาค เพอเปนพนฐานอนมนคงในการพฒนาประเทศสส งคมฐานปญญา (Wisdom Based Society) และน าไปสส งคมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy and Society)
เปาประสงค : มระบบบรหารจดการการวจยของภาคทมเอกภาพและมประสทธภาพ เพอสรางองคความรและนวตกรรม พรอมทงน าไปใชประโยชนเพอสรางขดความสามารถของภาคและกอใหเกดสงคมฐานปญญา
การแปลงยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอสการปฏบตใหเกดเปนรปธรรมระดบทองถนและระดบภาคนนจ าเปนตองสรางกลไกความเชอมโยงระหวางหนวยงานทมหนาท (Function) ตาง ๆ รวมถงหนวยงานดานนโยบาย หนวยงานการสนบสนนทนวจย หนวยงานปฏบตการวจยและหนวยงานการใชผลงานวจยมารวมด าเนนการวจยอยางธรรมาธบาลในระดบทองถน จงหวดหรอกลมจงหวด (Area) ทางดานยทธศาสตร (Agenda) นอกจากนยงตองมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผล เปนประจ าทกปเพอการแกไขปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงคมและการเมอง และใหสอดคลองกบแผนการปฏบตราชการของหนวยงาน ตลอดจนแผนการด าเนนงานของภาคเอกชนและรฐวสาหกจ รวมทงการทบทวนและปรบปรงขององคกรวจยในภาคเครอขายวจยของภาคและของประเทศตอไป
54
ในการบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจ ยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ก า หนด ใหม “ร ะบบการบ รหารการ ว จยภา ค เค ร อ ข าย ในระดบภ ม ภ าค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ” (เครอขายวจยภมภาค : ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ขน เพอท าหนาทประสานงานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต โดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงนก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคตะวนออกเฉยงเหนอใหบรรลผลส าเรจ
55
ภาคผนวก
56
บทสรปส าหรบผบรหาร นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559)
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตไดจดท า “นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559)” เพอมงเนนใหเปนแนวทางในการด าเนนการวจยของหนวยงานวจยตาง ๆ และใชเปนกรอบทศทางในการวเคราะหตรวจสอบขอเสนอการวจยของหนวยงานภาครฐทเสนอของบประมาณประจ าปตามมตคณะรฐมนตร โดยสอดคลองกบสถานการณของประเทศบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและยทธศาสตรการวจยระดบภมภาค รวมทงความตองการของพนท และสอดคลองกบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559)
นโยบายการวจยของชาต (พ.ศ.2555-2559) ซงคณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบเมอวนท 1 มนาคม พ.ศ.2554 นน เนนการบรณาการดานการวจยทสอดคลองกบแนวนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ควบคกบการวจยเพอความเปนเลศทางวชาการ เพอน าไปสการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยน โดยใหทกภาคสวนมสวนรวม ทงน กรอบการด าเนนงานวจยจะเนนงานวจยทสอดคลองกบยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2555-2559) โดยมการจดล าดบความส าคญและความจ าเปนของการวจยทสอดรบกบแนวทางการพฒนาประเทศ บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และมจดเนนทสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงและภาวะความเสยงในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต ในขณะทงบประมาณการวจยจะกระจายไปยงหนวยงานตางๆ รวมทงในภมภาค และมกลไกกระตนใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานวจยในสวนกลางและในสวนภมภาค อนจะน าไปสการสรางเครอขายการวจยและพฒนา การพฒนาศนยกลางการวจยเฉพาะทาง และการพฒนาบคลากรการวจยรวมกน ซงการด าเนนยทธศาสตรการวจ ยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) จะมความเปนเอกภาพและมประสทธภาพ โดยมการตดตามประเมนผลอยางตอเนองและเปนระบบ ดงนน นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) จะเปนพนฐานเชงนโยบายทเชอมโยงกบการปฏรประบบวจยของประเทศ และนโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ.2553-2572)
วสยทศนการวจยของชาต (พ.ศ.2555-2559) คอ “ประเทศไทยมและใชงานวจยทมคณภาพ เพอการพฒนาทสมดลและยงยน” โดยมการก าหนดพนธกจการวจยของชาต (พ.ศ.2555-2559) คอ “พฒนาศกยภาพและขดความสามารถในการวจยของประเทศใหสงขน และสรางฐานความรทมคณคา สามารถประยกตและพฒนาวทยาการทเหมาะสมและแพรหลาย รวมทงใหเกดการเรยนรและตอยอดภมปญญาทองถน เพอใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ตลอดจนเกดการพฒนาคณภาพชวต โดยใชทรพยากรและเครอขายวจยอยางมประสทธภาพททกฝายมสวนรวม”
57
ยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) ประกอบดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 11 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางสงคมพฒนาทางสงคม โดยมเปาประสงคการวจยคอ สรางเสรมองคความรใหเปนพนฐานเพอความมนคงของประเทศโดยการสรางความเขมแขงของสงคม การพฒนาและยกระดบคณภาพชวต และความผาสกของประชาชน มงเนนการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ระบบการเรยนรดวยตนเอง วฒนธรรม สขภาพอนามย คณภาพชวต สวสดการเพอความมนคงของชวต ตลอดจนการบรหารกจการบานเมองทด การสรางความเขมแขงและการสรางภมคมกนของทองถนและสงคม รวมทงการเสรมสรางศกยภาพของชมชนทเนนกระบวนการมสวนรวมในการแกไขปญหาความยากจน นอกจากน ยงมงเนนการพฒนาศกยภาพเยาวชน ผดอยโอกาส ผพการ และผสงอาย และการเสรมสรางความมนคงของประเทศ ซงมกลยทธการวจย 10 กลยทธ คาดวาจะใชงบประมาณเพอการวจย รวม 139,290 ลานบาท (รอยละ 32) และในระดบภมภาคอาจมงเนนในประเดนการวจย กลยทธการวจย และแผนงานวจยทมความจ าเปนตองการผลงานวจยในพนทดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 22 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจพฒนาทางเศรษฐกจ โดยมเปาประสงคการวจย คอ สรางเสรมองคความรเพอเปนพนฐานสการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจอยางสมดลและยงยน โดยค านงถงหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงเนนการวจยเพอพฒนาประสทธภาพการผลตทางการเกษตร ซงครอบคลมการสรางมลคาผลผลตทางการเกษตร ปาไมและประมง รวมทงการพฒนาและจดการองคความรและภมปญญาทองถน เพอเปนพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชน และเศรษฐกจสรางสรรคอยางยงยน นอกจากนยงมงเนนการวจยเพอการพฒนาประสทธภาพการผลตทางอตสาหกรรมและ อตสาหกรรมบรการ ซงครอบคลมถงการทองเทยว การพฒนาดานพลงงาน โลจสตกส และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยค านงถงบทบาทการแขงขนของประเทศภายใตการเปลยนแปลง ทงในระดบประเทศและระดบนานาชาต รวมทง สมพนธภาพกบประเทศเพอนบาน และสรางสรรคองคความรเพอรองรบการกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community – AEC) โดยด าเนนการบนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและมงกอใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ซ งมกลยทธการวจ ย 8 กลยทธ คาดว าจะใชงบประมาณเพ อการวจ ย รวม 152,349 ลานบาท (รอยละ 35) และในระดบภมภาคอาจมงเนนในประเดนการวจย กลยทธการวจย และแผนงานวจยทมความจ าเปนตองการผลงานวจยในพนทดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 33 การการอนรกษอนรกษ เสรมสรางเสรมสราง และพฒนาและพฒนาทนทนทรพยากรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมเปาประสงคการวจย คอ พฒนาองคความรและฐานขอมลเพอการบรหารจดการและการพฒนาทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมประสทธภาพอยางเปนระบบ โดยทองถนและชมชนมสวนรวม มงเนนการวจยเกยวกบการ
58
บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ความหลากหลายทางชวภาพ การอนรกษและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน โดยการมสวนรวมของประชาชนและสงคม รวมทงการสรางองคความรเกยวกบทรพยากรดน ทรพยากรธรณ ทรพยากรน า ทรพยากรปาไม ทรพยากรสตวน ารวมถงการแบงปนการใชประโยชนจากทรพยากรอยางยงยน โดยเฉพาะกระบวนการมสวนรวมอยางแทจรง (Meaningful Public Participation) และการวจยทเกยวกบการรองรบและฟนฟหลงภยธรรมชาตและภยพบตในระดบภมภาคและทอ งถ น ซ งมกลยทธก ารวจ ย 4 กลยทธ คาดว าจ ะ ใ ช งบประมาณเพ อ กา รวจ ย รวม 34,823 ลานบาท (รอยละ 8) และในระดบภมภาคอาจมงเนนในประเดนการวจย กลยทธการวจย และแผนงานวจยทมความจ าเปนตองการผลงานวจยในพนทดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 44 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาพฒนานวตกรรมและบคลากรทางการวจยนวตกรรมและบคลากรทางการวจย โดยมเปาประสงคการวจย คอ พฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศและการพงพาตนเอง โดยใชฐานความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และวทยาการตาง ๆ อยางสมดลและเหมาะสม มงเนนการวจยเพอสรางองคความรและตอยอดภมปญญาของประเทศและสาธารณะ ตลอดจนเสรมสรางศกยภาพการวจยของประเทศ ซงมกลยทธการวจย 2 กลยทธ คาดวาจะใชงบประมาณเพอการวจย รวม 91,409 ลานบาท (รอยละ 21) และในระดบภมภาค อาจมงเนนในประเดนการวจย กลยทธการวจย และแผนงานวจยทมความจ าเปนตองการผลงานวจยในพนทดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 55 การปฏรประบบวจยของประเทศเพอการปฏรประบบวจยของประเทศเพอการบรหารการบรหารจดการความรจดการความร ผลงานวจยผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากรทรพยากร และภมปญญาของประเทศสและภมปญญาของประเทศสการใชประโยชนการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะเชงพาณชยและสาธารณะ ดวยยทธวธทเหมาะสมดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลายและประชาสงคมอยางแพรหลาย โดยมเปาประสงคการวจย คอ พฒนาระบบและกลไกการปฏรประบบวจยของประเทศเพอบรหารจดการความรของประเทศ อยางมเอกภาพและมประสทธภาพ มงเนนการวจยเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการบรหารจดการดานการวจยของประเทศ ซงมกลยทธการวจย 2 กลยทธ คาดวาจะใชงบประมาณเพอการวจย รวม 17,411 ลานบาท (รอยละ 4) และในระดบภมภาค อาจมงเนนในประเดนการวจย กลยทธการวจย และแผนงานวจยทมความจ าเปนตองการผลงานวจยในพนทดวย
อนง ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตไดพจารณาจากยทธศาสตรการวจยทง 5 ยทธศาสตร เพอน ามาพจารณาจดความส าคญเปนกลมเรองวจยทควรมงเนน โดยค านงถงวกฤตการณทเกดขน ความตองการผลงานวจยและความรเพอเรงแกไขปญหาและน าไปส ก าร เสรมสรางและพฒนาประ เทศโดยเรว เพ อ รองรบการ เขาส ประชาคมอาเซยน สามารถก าหนด กลมเรองวจยทควรมงเนน 13 กลมเรอง ไดแก (1) การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง (2) ความมนคงของรฐ และการเสรมสรางธรรมาภบาล (3) การปฏรปการศกษาและสรางสรรคการเรยนร (4) การจดการทรพยากรน า (5) ภาวะ
59
โลกรอนและพลงงานทางเลอก (6) การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา (7) การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การรกษาและการฟนฟสขภาพ (8) การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาของทรพยากรธรรมชาต (9) เทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม (10) การบรหารจดการการทองเทยว (11) สงคมผสงอาย (12) ระบบโลจสตกส และ (13) การปฏรประบบวจยของประเทศ
ดงนน นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559) จะมการด าเนนการเพอสนบสนนยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ประกอบดวย 5 ยทธศาสตร การวจย 26 กลยทธการวจย โดยคาดวาจะใชงบประมาณเพอด าเนนการวจยตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559) ระหวางปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2559 รวม 435,282 ลานบาท ซงประกอบดวย งบประมาณภาครฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน รวมถงงบประมาณวจยจากแหลงทนวจ ยอน โดยตระหนกถงขอจ ากด ดานงบประมาณภาครฐ ความพรอมของประเทศ โดยเนนการใชทรพยากรการวจยและเครอขายภาคการวจยทมอยอยางมประสทธภาพ การลดความซ าซอนในการจดสรรงบประมาณทเกยวกบการวจย การสรางความมสวนรวมจากทกภาคสวนและทกระดบ เพอมงพฒนาศกยภาพและขดความสามารถในการวจยของประเทศ โดยเฉพาะการตอยอดภมปญญาใหเกดประโยชนเชงพาณชย และผลกดนใหเกดการน าผลงานวจยไปใชประโยชนตอชมชน ทองถน และสาธารณะ ตลอดจนมการเชอมโยงในการน าผลการวจยไปสการลงทนในเชงพาณชยเพมมากยงขน ใหมากขน โดยมระบบการตดตามและประเมนผลงานวจยใหเปนไปตามระยะเวลาและเปาหมายทก าหนดไว ทงน ดชนทคาดหวงเมอสนป พ.ศ.2559 ไดแก คาใชจายดานการวจยของประเทศทงภาครฐ ภาคเอกชน และทองถน เพมเปนไมนอยกวารอยละ 1 ของผลตภณฑมวลรวมของประเทศ สดสวนการลงทนดานการวจยของภาคเอกชน:ภาครฐเพมขนเปน 1:1 บคลากรทางการวจยของประเทศจะเพมเปนจ านวน 10 คนตอประชากร 10,000 คน สทธบตรทจดในประเทศเพมขนรอยละ 20 เมอเทยบกบป พ.ศ.2554 จ านวนผลงานวจยทตพมพในวารสารทางวชาการในระดบสากลเพมขนไมนอยกวารอยละ 30 ผลงานวจยตอยอดเพอประโยชนในเชงพาณชย และการใชประโยชนผลงานวจยในระดบชมชน ทองถน และสาธารณะเพมขนเปน 2 เทา เมอเทยบกบป พ.ศ.2554
ในการบรหารยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ.2555-2559) ซงมการจดล าดบความส าคญของกลยทธการวจ ยตามแนวทางการพฒนาประเทศในหวงระยะเวลา 5 ป (พ.ศ.2555-2559) รวมทงมการพจารณาจดความส าคญและหยบยกกลมเรองวจยทควรมงเนนจากกลยทธการวจยภายใต 5 ยทธศาสตรการวจยดงกลาว ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตจะเปนหนวยงานกลางในการประสานการด าเนนการตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต รวมทงประสานการบรหารดานงบประมาณเพอการวจ ยตามนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ระหวางปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2559 โดยโครงการวจยท
60
สอดคลองกบ 13 กลมเรองวจยทควรมงเนนและการวจยอนๆ ในกลยทธการวจยตามนโยบายและยทธศาสตรการวจ ยของชาต (พ.ศ. 2555-2559) จะไดร บการพจารณาความส าคญตามล าดบ
ภายใตการตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนตามนโยบายและยทธศาสตรการวจ ยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559) จะกอใหเกดผลงานวจยทมคณภาพ โดยการมสวนรวมของภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และชมชนทองถนทมงใหมการน าภมปญญามาตอยอด กอใหเกดผลงานวจยเพมขน และมการน าไปใชประโยชนในเชงเศรษฐกจ สงคม และสาธารณะ ตลอดจนมการเชอมโยงในการน าผลการวจยไปสการลงทนในเชงพาณชยเพมมากยงขน เพอเสรมสรางความผาสกของประชาชน และสรางศกยภาพในดานตางๆ รวมทงเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เพอการพฒนาทสมดลและยงยนสบไป
61
บทสรปส าหรบผบรหารบทสรปส าหรบผบรหาร
ยทธศาสตรการวจยระดบภมภาค ยทธศาสตรการวจยระดบภมภาค ::
ภาคเหนอ ภาคภาคเหนอ ภาคกลางกลาง ภาคใตภาคใต
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ไดจ ดท ายทธศาสตรการวจ ยระดบ
ภมภาค แบงออกตามภมภาคของประเทศเปน 4 ภาค คอ ภาคเหนอ (17 จงหวด) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (19 จงหวด) ภาคกลาง ซงรวมภาคตะวนออก (26 จงหวด) และภาคใต (14 จงหวด) โดยมวตถประสงคเพอใหทกภาคสวนทเกยวของกบการวจยในภมภาค รวมทงสวนกลางไดมสวนรวมบรณาการแนวคดในการด าเนนงานวจย เพอตอบสนองนโยบายของรฐบาล แผนบรหารราชการแผนดน หนาทของหนวยงาน ความตองการของพนท รวมทงความตองการผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ อนจะท าใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการงบประมาณและทรพยากรการวจยทเชอมโยงอยางบรณาการในการพฒนาภมภาคและภาคสวนตางๆ อนจะท าใหเกดประสทธผลตอการพฒนาประเทศโดยรวม ผลทไดจากการจดท ายทธศาสตรการวจยระดบภมภาคทง 4 ภมภาคไดน ามาสการจดท า “นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559)” ซงไดมปรบปรงแกไขใหเหมาะสมตามขอมลทไดร บจากการประชมระดมความคดสาธารณะเมอวนท17 สงหาคม พ.ศ. 2553 และจากการขอรบความเหนตลอดจนขอเสนอแนะจากหนวยงาน ตาง ๆ ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชนทวประเทศ รวมทงผทรงคณวฒ นอกจากน ยงไดปรบปรงใหสอดคลองตามมตคณะรฐมนตรในการประชมปรกษาเมอวนท 1 มนาคม พ.ศ.2554 โดยนบเปนนโยบายและแผนแมบทการวจยของชาต
62
บทสรปส าหรบผบรหาร
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555 – 2559): ภาคเหนอ ภาคเหนอครอบคลมเขตปกครอง 17 จงหวด จดแบงเปนภาคเหนอตอนบน 8 จงหวด และภาคเหนอตอนลาง 9 จงหวด มพนทคดเปนรอยละ 33 ของประเทศ ภาคเหนอตอนบนเปนพนทมความอดมสมบรณและความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะปาไมทมพนทถง 47 ลานไรเปนตนก าเนดลมน า ปง วง ยม และนาน มพนท 64 ลานไร ใหปรมาณน าทาเฉลยปละ 26,013 ลานลกบาศกเมตรทมความส าคญตอภาคเหนอตอนลางและภาคกลาง และเปนพนทรวมความหลากหลายทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธหรอชนเผามากกวา 13 เผาพนธ สวนภาคเหนอตอนลางมความส าคญในฐานะเปนแหลงผลตขาวเนองจากมทราบลมน าขนาดใหญ มพนทเกษตรมากถงรอยละ 68.3 ของภาคเหนอทงหมด และเปนแหลงผลตขาวเปนอนดบสองของประเทศ และภาคเหนอมพนทตดตอและเชอมโยงกบประเทศเพอนบานในกลมประเทศอนภมภาคลมน าโขงและเชอมโยงสกลมประเทศอนโดจน การคาชายแดนของภาคเหนอเปนการคาเกนดลตลอดมา มอตราขยายตวเฉลยอยทรอยละ 22.8 โดยมพมาเปนประเทศคคาหลกคดเปนรอยละ 74.7 รองลงมาเปนจนตอนใต รอยละ 15.6 นอกจากนนภาคเหนอยงเปนแหลงทองเทยวและสรางรายไดจากการทองเทยวอยในอตราทสงเกอบรอยละ 10. 0 ข อ งผลตภณฑภ าค (Gross Regional Product-GRP) แ ต แหล ง ท อ ง เ ท ย ว แ ล ะนกทองเทยวยงกระจกตวอยเฉพาะในจงหวดเชยงใหมถงรอยละ 54.0 เชยงรายรอยละ 15.0 และพษณโลกรอยละ 8.0 ภาคเหนอในปจจบนยงคงประสบกบปญหาทตองรอการแกไข ไดแก ปญหาความมนคงในการถอครองทดนและขนาดทดนถอครองของเกษตรกรยงมขอจ ากด โดยเฉพาะเกษตรกรภาคเหนอตอนบนทมสดสวนการถอครองทดนเลกทสดเพยง 8.8 ไรตอครวเรอน ในขณะภาคเหนอตอนลางมสดสวนการถอครองทดนเฉลย 20.7 ไรตอครวเรอน พนทเกษตรกรรมของภาคเหนอตอนบนสวนใหญอยนอกเขตชลประทานถงรอยละ 68 ประชาชนยงคงเรยกรองการมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรส าคญคอ ดน น า และปาไมอยางตอเนอง ภาคเหนอมครวเรอนทเปนหนรอยละ 66.7 ในป 2551 มหนสนเฉลย 1.1 แสนบาทตอครวเรอน ท าใหรายไดไมเพยงพอตอรายจายสงผลใหสดสวนคนจนของภาคเหนอยงคงสงถงรอยละ 13.3 ซงสงกวาสดสวนคนจนของประเทศทมรอยละ 8.9 ในป 2551 และภาคเหนอก าลงกาวเขาสสงคมผสงอายเรวกวาภาคอนๆ ของประเทศถง 10 ป ขณะทอตราเพมประชากรมเพยงรอยละ 0.6 ท าใหเกดขอจ ากดดานแรงงานในเชงปรมาณในภาคอตสาหกรรม โดยมแรงงานอยในระบบประกนสงคมเพยงรอยละ 10.0 ของแรงงานทงภาค และแรงงานทมอยยงขาดคณภาพทางทกษะฝมอ แรงงานในระบบสวนใหญมการศกษาระดบประถมศกษาถงรอยละ 55.3 และภาคเหนอมการใชแรงงานตางดาวชาวพมา มากถงรอยละ 96.3 ของแรงงานตางดาวทขนทะเบยนในจงหวดภาคเหนอ 2.6 แสนคน นอกจากนนภาคเหนอยงมปญหาในเชง
63
คณภาพของระบบการศกษา โดยเยาวชนในวยศกษายงมผลสมฤทธทางการเรยนต ากวารอยละ 50 และคณภาพของสถานศกษาขนพนฐานของภาคเหนอ ยงไดมาตรฐานนอยทสดรองจากภาคใต ดานคณภาพชวตและภาวะการเจบปวยของประชากรในภาคเหนอ ภาวะความเจบปวยของประชากรภาคเหนอยงคงเปนอนดบหนง คดเปนรอยละ 34.2 ของทงประเทศ และประชากรมพฤตกรรมเสยงดานโรคเอดสสงสดในระดบประเทศคอ มผปวยรายใหม 43.8 คนตอประชากรแสนคน และทส าคญจงหวดล าพนมอตราการฆาตวตายสงสด 18 คนตอประชากรแสนคน และในพนทจงหวดภาคเหนอตอนบนไดรบผลกระทบจากปญหาหมอกควนและฝนละอองรนแรงทสดในป 2551 โดยมผปวยถง 86,678 ราย และภาคเหนอตอนลางมการเจบปวยจากสารเคมและสารก าจดศตรพชสงสดเปนอนดบหนงของประเทศ คอ 7.4 คนตอประชากรแสนคน ปญหาเหลานจงน ามาซงความสามารถในการรองรบการพฒนาโดยเฉพาะการรองรบการทองเทยวในหลายๆ รปแบบทพนทภาคเหนอมศกยภาพ แตยงมปญหาการบรหารจดการ การพฒนาบคลากร และการปรบตวทไมทนกบกระแสการเปลยนแปลง
การจดท ายทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555 – 2559) ของภาคเหนอ จงก าหนดวสยทศนดานการวจยไว คอ “ประชาชนภาคเหนอมองคความรจากการวจย สรางสรรคทรพยากรมนษยตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และสงคมธรรมาธปไตย ดวยฐานทรพยากรชมชนและทองถน ขบเคลอนเศรษฐกจสความสมพนธประเทศเพอนบาน ” โดยม พนธกจการวจย 5 ประการคอ 1) เพมคณคาทรพยากรดวยเศรษฐกจพอเพยงเชงสรางสรรค2) สรรคสรางคณคาการวจยเปนองคความรสการแลกเปลยนเรยนรระหวางคนภาคเหนอ3) เชอมโยงภมปญญา และวทยาการสมยใหมสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ4) พฒนาองคความรและนวตกรรมสนบสนนการใชประโยชนและอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภาคเหนอ และ 5) พฒนาระบบและกลไกบรหารจดการเครอขายความรของชมชนและทองถนดวยกระบวนการวจยและนวตกรรม ภาคเหนอมเปาประสงคของการวจยดงน 1) ใชการวจยจ าแนกจดกลมความส าคญการสรางสรรคเศรษฐกจทส าคญของทองถน จงหวด และกลมจงหวด 2) ใชการวจยเปนองคความรพฒนาทรพยากรมนษย ดวยหลกการเรยนรตลอดชวต คดวเคราะหสถานการณลดความขดแยงทางสงคม 3) ใชองคความรจากการวจยสรางสรรคนวตกรรมเสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ 4) ใชกระบวนการวจยแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะปญหาการจดการน า มลภาวะทางอากาศ และการจดการขยะชมชน และ 5) ใชการวจยเปนฐานขอมลและองคความรเพอการวางแผนพฒนาทองถน จงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ
ยทธศาสตรการวจ ย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคเหนอก าหนดไว 5 ประเดนยทธศาสตรดงน
ยทธศาสตรการวจยท 1 การวจยเพอสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษยและองคความรแกไขปญหาสงคมภาคเหนอ มงเนนการใชองคความรพฒนาบคคลและการท างานรวมกนอยางเหมาะสม ดวยภมปญญาและวทยาการสการจดการความขดแยงเสรมสราง
64
ประชาธปไตย ตลอดจนพฒนาระบบสวสดการรองรบสงคมผสงอาย ก าหนดกลยทธการวจยไว 4 กลยทธ ไดแก 1) การน าภมปญญาและวทยาการดานการจดการความมนคงเปนฐานคด สองคความรในการจดการทรพยากรและชมชน และสามารถสอสารสชมชนดวยวทยาการและเทคโนโลยทเหมาะสมดวยการจดการของทองถน 2) ปฏรปและจดระบบการศกษาและการเรยนรตามหลกการเรยนรตลอดชวต พฒนาทรพยากรชมชนของทองถน เตรยมความพรอมสตลาดแรงงานและสงคมผสงอาย 3) เสรมสรางระบบสวสดการชมชน ดแลสขภาพชมชนดวยการปรบองคกรใหบรการใหเหมาะสมกบคนทองถนและเชอมโยงศกยภาพผสงอายในทองถนอยางเหมาะสม และ 4) การจดการแรงงานตางดาวทงระบบการคดกรอง จ าแนกบคคลตางดาวกบคนไทยไรสญชาต จดระบบการใชแรงงานตางดาว เฝาระวง ปองกนปญหา รวมถงการจดระบบสวสดการแกแรงงานตางดาวใหเหมาะสมตามหลกสทธมนษยชน
ยทธศาสตรการวจย ท 2 การวจย เ พอสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจการคา และการลงทนภาคเหนอสกลมประเทศอนภมภาคลมน าโขงและอนโดจน โดยมงเนนการน าคณคาความหลากหลายของทรพยากรทองถนและภมปญญา วฒนธรรมชมชนสรางผลตภณฑทเปนเอกลกษณและโดดเดนเชอมโยงสกลมธรกจส าคญของภาคเหนอ และเชอมโยงตลาดทงในและตางประเทศ มกลยทธการวจย 4 กลยทธ ไดแก 1) สรางคณคาจากผลผลตการเกษตรและใชประโยชนจากพชพนบาน พชทองถน พชอาหารจากปาเขาสอตสาหกรรมและระบบตลาดอยางเปนระบบ พรอมกบสรางระบบสวสดการและประกนรายไดใหเกษตรกร เสรมสรางแรงจงใจใหเกดเกษตรกรรนใหมและเครอขายเกษ ตรกร 2) น าเอกลกษณทางวฒนธรรมและประเพณสรางเศรษฐกจใหทองถนภาคเหนอสตลาดทอ ง เท ย วสากล 3) สรา งความ เขมแขงกล มธ รกจท มศกยภาพส ง ในภาค เหน อ และ 4) เสรมสรางสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนาเศรษฐกจเชอมโยงระหวางจงหวดในภมภาคสกลมประเทศอนภมภาคลมน าโขงและตลาดเสรการคาระหวางประเทศ
ย ท ธ ศ า ส ต ร ก า ร ว จย ท 3 ก า ร ว จ ย เ พ อ ส น บ ส น น ก า ร ด า ร ง ฐ า นทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน มงเนนการผสมผสานวทยาการและเทคโนโลยเขากบภมปญญาและวถวฒนธรรมในการจดการสงแวดลอมและเพมความหลากหลายของทรพยากร ธรรมชาตแบบมสวนรวม ม 3 กลยทธการวจย ไดแก 1) การวจยสนบสนนการจดการระบบนเวศลมน าแบบมสวนรวมและบรณาการภมปญญาและวทยาการสการจดการสรางนวตกรรมการใชน า 2) สนบสนนการจดการเชงคณคาของความหลากหลายทางชวภาพดวยการตอยอดภมปญญาผสานวทยาการสมยใหม และ 3) วจยสนบสนนการลดปญหาสงแวดลอม ภาวะโลกรอนจากกจกรรมและวถชวต พฒนาอปกรณการเตอนภยและดแลสงแวดลอมชมชน
65
ยทธศาสตรการวจยท 4 การวจยเพอสนบสนนการใชภมปญญาและวทยาการส ก าร พ งตนเอ ง และการจดการ พ น ท เ ม อ ง ชนบท พ น ท ส ง และชายแดนภาคเหนอ มงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐาน การจดการพนทใหเชอมโยงการพฒนาและความเจรญเสรมสรางความมนคงและคณภาพชวตทด โดยม 4 กลยทธการวจย ไดแก 1) การสนบสนนจดท าแผนแมบทและแผนบรหารเมอง พนทชนบท พนทสง และพนทชายแดนรองรบประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 2) การพฒนาระบบขนสงในเมอง ระหวางเมอง และโครงขายสประเทศเพอนบาน 3) การวจยและพฒนาเทคโนโลยและเทคโนโลยชวภาพสนบสนนการพฒนาคณภาพชวต การประหยดพลงงาน และเปนมตรกบสงแวดลอม และ 4) การวจยสนบสนนระบบบรหารจดการและการสอสารสรางความเขาใจกบประชาชนของทองถนเพอการขบเคลอนแผนชมชนและการลงทนในกจการบรการสาธารณะทสงผลกระทบตอชมชน
ยทธศาสตรการวจยท 5 การวจยเพอพฒนาระบบและกลไกบรหารเปนภมคมกนและสรางความมนคงของทองถนและจงหวดภาคเหนอ มงเนนใหทองถนจดระบบความรจากการวจยเพอการวางแผนพฒนาและบรหารการเปลยนแปลงทจะเกดขนม 3 กลยทธการวจย ไดแก 1) การวจยการเปลยนแปลงโครงสรางการบรหารและบทบาทขององคการปกครองสวนทองถนในการจดการปญหาและการพฒนาบรการสาธารณะในทองถน 2) การวจยการปรบโครงสรางการคลง การปรบปรงนโยบายทองถนเพอการลงทนและการสอสารนโยบายสทองถน และ 3) การวจยโครงสรางการบรหารและการเสรมสรางสมรรถนะทองถนทงดานบคลากร การจดระบบกลไก และระบบฐานขอมลทองถน
ภายใตยทธศาสตรการวจ ยทง 5 ยทธศาสตร และผลการประมวลความตองการเสรมสรางและพฒนาภาคเหนอของภาคเครอขายวจย ไดก าหนดประเดนทควรมงเนนและเรงดวนของภาคเหนอขนตามกลมเรองวจ ยทควรมงเนน 13 กลมเรอง ไดแก 1) การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง มงวจยการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสรางความมนคงทางอาหาร พฒนาอาชพ ลดปญหาหนสน และขจดความยากจนใหกบชมชนภาคเหนอ 2) ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล มงวจ ยการผลกดนยทธศาสตรและแผนพฒนาทองถนสการบรหารจดการทรพยากร และการเสรมสรางความมนคงของชมชนในทกระดบและทกพนท 3) การปฎรปการศกษา มงวจยเกยวกบการจดการศกษาและรปแบบการศกษาทเชอมโยงภมปญญาทองถนสการจดการการเรยนรตลอดชวตและสรางเศรษฐกจชมชนโดยองคการปกครองสวนทองถน 4) การจดการน า มงเนนการวจยและพฒนาเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรน าและระบบเครอขายและโครงขายการจดสรรน าเพอการใชประโยชนของภาคเหนอ และลดปญหาภยพบตจากน าในพนทภาคกลางใหมประสทธภาพและประหยดภายใตการมสวนรวมของชมชน 5) การพฒนาพลงงานทดแทน มงเนนการวจยและพฒนาคณภาพพลงงานชวภาพและพลงงานทางเลอก การสรางทางเลอกจากการปลกพช
66
พลงงาน การแปรรปพชพลงงาน และการใชไบโอเทคโนโลยพฒนาพลงงานระดบอตสาหกรรมและชมชน 6) การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา มงเนน การวจยเกยวกบการเพมมลคาสนคาเกษตร และเพมผลตภาพการผลต เพอพฒนาศกยภาพสนคาเกษตรทสรางรายไดหลกจากการสงออกและสรางรายไดใหกบชมชน รวมทงการพฒนาเทคโนโลยใหมและการพฒนาคณภาพสนค า มาตรฐานสนค าตลอดจนความปลอดภยของอาหาร(Food Safety) 7) การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ มงเนนการวจยเกยวกบการสรางเสรมสขภาพ ประสทธภาพการใหบรการทางการแพทย การตดเชอ วทยาการใหม ๆ รวมไปถงการวจยดานบคลากรการแพทยพนบาน การแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก 8) การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพ มงเนนการวจยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในดานตาง ๆ การพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพและการเชอมตอ ภมปญญาทองถนกบองคความรใหม 9) เทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม มงเนนการวจยและพฒนาเพอเสรมสรางเทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญสการพฒนาอตสาหกรรมทงอตสาหกรรมขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ โดยเฉพาะการสนบสนนการจดตงกลมธรกจส าคญของภาคเหนอ 10) การบรหารจดการการทองเทยว มงเนนการวจยเพอการบรหารจดการดานการทองเทยว การพฒนาแหลงทองเทยวอยางยงยน และการทองเทยวชมชนและเครอขายชมชน 11) สงคมผสงอาย มงเนนการวจยเกยวกบการพฒนาศกยภาพผสงอาย ระบบและมาตรการการสงเสรม ดแล การจดการ สวสดภาพและสวสดการผสงอายใหมความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม การสงเสรมบทบาทของผสงอายในสถาบนสงคมและชมชน รวมทงการน าศกยภาพของผ ส งอายมาใช ในการพฒนาทอ งถน และการ ถ ายทอดภมป ญญาสสงคม 12) ระบบโลจสตกส มงเนนการวจยเกยวกบการพฒนาระบบการคมนาคมขนสงและโลจสตกสอยางบรณาการ ทงในดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการ การพฒนาบคลากร และระบบบรหารจดการขนสงทเหมาะสม รวมทงการเชอมโยงระบบขนสงและโลจสตกสในภมภาคและเครอขายคมนาคมกบประเทศเพอนบาน เพอสงเสรมและสนบสนนการคา การลงทน การทองเทยว ความมนคง ตลอดจนสงเสรมความสามารถในการแขงขนของภาคเหนอ และ 13) การปฏรประบบวจยของภาคเหนอ มงเนนการวจยเกยวกบการปฏรประบบวจยทเหมาะสมและมประสทธภาพเพอเชอมโยงระบบการวจยของประเทศในมตตาง ๆ เชนนโยบายการวจย งบประมาณการวจย ประเดนการวจย สถาบนวจย บคลากรวจย โครงสรางพนฐานส าหรบการวจย มาตรฐานการวจย การจดการผลผลตการวจย ฐานขอมลการวจย การเชอมโยงระหวางภาคเครอขายการวจยไปจนถงกลมผใชประโยชนจากผลงานวจย การตดตามและประเมนผล การบรหารยทธศาสตรการวจยภาคเหนอเพอเปนฐานความรสการจดการตนเองของทองถนและจงหวด จงก าหนดใหม เครอขายวจยภมภาคท าหนาทประสาน และวเคราะหนโยบายจากสวนกลาง (Top down) สการปฏบตระดบภาค ดวยการวเคราะหจดท าประเดนการ
67
วจยเรงดวนจากทองถนและจงหวด (Bottom up) โดยเรมตงแตศนยการเรยนรระดบต าบล โดยมองคการบรหารสวนต าบลท าหนาทประสานงานรวบรวมประเดนปญหาและความตองการงานวจยเขาส ศนยการวจยระดบอ าเภอเพอประมวลสศนยการวจยระดบจงหวด และศนยการวจยกลมจงหวด ในสวนของภาคเอกชนจะมกระบวนการขบเคลอนยทธศาสตรการวจยโดยผานสภาอตสาหกรรมและหอการคาจงหวดใน 17 จงหวดภาคเหนอ โดยเนนการสรางนวตกรรมดานการเงน การตลาด และการคาสประเทศในกลมอนภมภาคลมน าโขงและกลมประเทศอนโดจน กระบวนการด าเนนงานเปนการปฏบตแบบมสวนรวมของภาคเครอขายวจยในทกระดบ และทกขนตอนของการด าเนนงานรวมไปถงการตดตาม ตรวจสอบ และการประเมนผลการบรหารยทธศาสตรการวจยของภาคเหนอ
68
บทสรปส าหรบผบรหารบทสรปส าหรบผบรหาร
ยทธศาสตรการวจยยทธศาสตรการวจย ((พพ..ศศ.. 22555555--22555599)) :: ภาคกลาภาคกลางง
ภาคกลางเปนภมภาคทส าคญยงของประเทศไทยเนองจากเปนทต งของเมองหลวง คอกรงเทพมหานคร เปนแหลงผลตทางการเกษตร อตสาหกรรม และบรการในดานตางๆ อกทง ยงเปนทตงของสถาบนการศกษาชนน าทกระดบ ตงแตระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาและระดบอดมศกษา นอกจากน ยงเปนศนยกลางของการบรหารประเทศ โดยเปนทต งของกระทรวง ทบวง กรมตางๆ ของรฐและรฐวสาหกจ และยงเปนทต งของหนวยงานตางๆ ของภาคเอกชน ท าใหภาคกลางเปนภมภาคททกฝายใหความสนใจและมบทบาทส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมอง อนน ามาสการเคลอนยายแรงงานเขาสภาคกลางและการเปนศนยกลางในการบรหารจดการ กลมจงหวดภาคกลาง ประกอบดวยกรงเทพมหานคร และ 6 อนภมภาค รวมทงสน 26 จงหวด คอ (1) กลมจงหวด ภาคกลางตอนบน 8 จงหวด 2 อนภมภาค ไดแก นนทบร พระนครศรอยธยา ปทมธาน อางทอง สระบร ลพบร สงหบร และชยนาท (2) กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 13 จงหวด 3 อนภมภาค ไดแก ราชบร สพรรณบร นครปฐม กาญจนบร เพชรบร ประจวบครขนธ สมทรสงคราม สมทรสาคร สมทรปราการ ฉะเชงเทรา นครนายก สระแกว และปราจนบร และ (3) กลมจงหวดภาคตะวนออก 4 จงหวด 1 อนภมภาค ไดแก ชลบร ระยอง จนทบร และตราด ภาคกลาง รวมทงกรงเทพมหานคร เปนภมภาคทมความส าคญอยางสงทางเศรษฐกจ โดยเปนศนยกลางเศรษฐกจของประเทศ คดเปนมลคากวารอยละ 71 ของผลตภณฑมวลรวมของประเทศ ขณะเดยวกน กลมจงหวดภาคกลางยงมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในอตราทสงมาก เฉลยรอยละ 8 ตอป โดยภาคอตสาหกรรมเปนภาคทมบทบาทการผลตหลกทาง เ ศรษฐกจ คด เ ปนมล ค าถง รอยละ 72 ของผลตภณฑมวลรวมของประ เทศ ซงภาคอตสาหกรรมมอตราการขยายตวสงถงรอยละ 9.8 ตอป และมการลงทนขยายตวเฉลยกวา 300,000 ลานบาท นอกจากน ยงพบวาแรงงานนอกภาคเกษตรทท างานในภาค อตสาหกรรมและภาคบรการ กวารอยละ 70 เปนแรงงานทมระดบการศกษาและมผลตภาพแรงงานสงกวาภาคอน ๆ ดวยนอกเหนอจากการผลตจากภาคอตสาหกรรมแลว ภาคบรการยงเปนภาคทมบทบาทส าคญทางเศรษฐกจของภาคกลาง โดยในแตละป ภาคกลางมรายไดจากการทองเทยวกวา 85,000 ลานบาท โดยเปนรายไดจากนกทองเทยวชาวไทยประมาณ 35,800 ลานบาท และจากนกทองเทยวชาวตางประเทศประมาณ 49,200 ลานบาท จากการทภาคกลางมความเขมแขงในดานตางๆ ทส าคญไดแก การเปนแหลงผลตทางการเกษตรทส าคญของประเทศ มความหลากหลายของการผลตทงภาคเกษตร
69
ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ มความหลากหลายทางชวภาพและมความสมบรณของทรพยากรธรรมชาต มภมปญญาทองถนทเออตอการพฒนาอยางยงยน มแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ประวตศาสตร และวฒนธรรม เปนศนยกลางของเศรษฐกจ การคาและการลงทน เปนศนยกลางการคมนาคมขนสง และมความพรอมทางภมศาสตรซงเออตอการลงทนและการสงออก เปนศนยกลางของการรกษาพยาบาลและการดแลสขภาพ มการพฒนาดานคมนาคมและการขนสงทงทางบก ทางน า และทางอากาศ ท าใหเปนศนยกลางเชอมโยงและกระจายสนคาของภมภาค นอกจากน ยงเปนทตงของสถาบนอดมศกษาชนน าของประเทศ ซงมความกาวหนาทางวทยาการและเทคโนโลย ขณะเดยวกน ภาคกลางสามารถสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) และอตสาหกรรมการเกษตร มกรอบความรวมมอกบตางประเทศทเกอหนนตอการคา การลงทน ในขณะทนโยบายรฐบาลมงเนนและสนบสนนการทองเทยวภายในประเทศ รวมถงการสงเสรมผลตภณฑในทองถนและการด าเนนกจกรรมเพอน าไปสเศรษฐกจสรางสรรค กลมจงหวดภาคกลางจงมศกยภาพทจะเปนชองทางการคา การลงทน การทองเทยวและการคาชายแดนสพมา อนเดย ตะวนออกกลาง และยโรปในอนาคต และยงมแหลงพลงงานธรรมชาตจากประเทศเพอนบาน สามารถกระจายตอไปยงจงหวดตางๆ ในภาคอนได
แมวาภาคกลางจะไดรบการพฒนาทางเศรษฐกจในสดสวนสง และมอตราการเจรญเตบโตทสงกวาภมภาคอนๆ อยางไรกตาม ปญหาทส าคญของกลมจงหวดภาคกลางยงปรากฏใหเหนอยอยางตอเนองทส าคญไดแก 1) ปญหาดานการพฒนา ซงจากการวเคราะหภาพรวมของภาคกลาง พบวาปญหาดานการพฒนาทส าคญคอปญหาดานการเกษตรและทรพยากรธรรมชาต เศรษฐกจ การบรหารจดการ แรงงาน และสงคม 2) ปญหาดานการวจย แมวาภาคกลางจะมศกยภาพและความพรอมดานการวจยสงกวาภมภาคอนๆ แตจากการวเคราะหภาพรวมของภาคกลาง ยงพบวาปญหาดานการวจยทส าคญในภาคกลาง เชน การขาดแคลนนกวจ ยทมคณภาพในแตละสาขา การจดสรรงบประมาณเพอการวจยในแตละสาขาทไมพอเพยงแกการสรางองคความรเพอการแกปญหาและการพฒนาเชงรก คณภาพของผลงานวจยทเปนทยอมรบในระดบสากลยงมนอย เปนตน 3) ยทธศาสตรการพฒนาภมภาค จากการทภาคกลางเปนกลมจงหวดทมขนาดใหญทสด รวมทงสน 26 จงหวด อนประกอบดวยกรงเทพมหานคร และ 3 กลมจงหวด รวม 6 อนภมภาค คอ กล มจงหวดภาคกลางตอนบน 2 อนภมภาค กล มจงหวดภาคกลางตอนลาง 3 อนภมภาค และกลมจงหวดภาคตะวนออก 1 อนภมภาค ซงในแตละอนภมภาคไดด าเนนการสรางเครอขายยอยและมงพฒนาเครอขายใหเขมแขง สรางจดรวมบนจดตางทมความหลากหลาย โดยมกลไกการสรางเครอขายเพอการพฒนาในรปแบบตาง ๆ ทงทเปนระบบราชการซงมความยดหยนนอย และระบบความรวมมอทมตององระบบราชการ กลมจงหวดตางๆ มความตนตวในการรองรบการเปลยนแปลง รวมทงการปรบระบบการบรหารราชการแผนดน การพฒนาเครอขายดงกลาวไดน ามาสการสรางความรวมมอในการผลต การตลาด
70
การขนสง การพฒนาโครงสรางพนฐาน รวมทงกจกรรมตางๆ ในระดบทองถน ซงยงตองใชเวลาในการสรางความเขมแขงของเครอขาย เพอใหเกดความพรอมทจะสรางศกยภาพและสรางความเขมแขงของอนภมภาค โดยมการใชทรพยากรรวมกนตามความเหมาะสมอยางมประสทธภาพ เพอใหสามารถพงตนเองไดอยางพอเพยงและยงยน อนจะน าไปสการสรางความเขมแขงของภาคกลางตอไป
ดานความสมพนธและความรวมมอทางการพฒนากบประเทศเพอนบาน เนองจากภาคกลางมเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน ทงฝ งตะวนตกและฝ งตะวนออก ทงทางบกและทางทะเล ประกอบกบนโยบายการเมองระหวางประเทศและประเทศเพอนบานของรฐบาลทมงสงเสรมความสมพนธอนด ทงทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และเทคโนโลย มาอยางตอเนอง ท าใหเงอนไขและขอจ ากดการพฒนาตางๆ ไดรบการปรบปรงและแกไข เพอน าไปสการพฒนาในระดบภมภาค อกทงกระแสการปรบโครงสรางเศรษฐกจระหวางประเทศภายใตกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจตางๆ ทงในระดบภมภาคอาเซยน ภมภาคเอเชย-ยโรป และบรบทของการลดอตราภาษ (Free Trade Agreement, FTA) รวมทงการเตรยมความพรอมในการกาวสการรวมตวเปนกลมประเทศประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ในป พ.ศ. 2558 และการด าเนนการภายใตขอตกลงขององคการการคาโลก (World Trade Organization, WTO) ดงนน ภาคกลางจงมงตอบสนองยทธศาสตรตางๆ ใหสอดรบกบการเปลยนแปลง โดยก าหนดยทธศาสตรเสรมสรางความสมพนธและความรวมมอกบประเทศเพอนบาน ทงในดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ซงจะน าไปสความรวมมอดานการพฒนาแนวเศรษฐกจทเชอมโยงกบประเทศเพอนบานไดทงสองฝ ง ตอเนองไปสภมภาคอน และเปนฐานเศรษฐกจดานหนาของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ในยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคกลางน ไดด าเนนการก าหนดวสยทศนดานการวจยของภาคกลางขน โดยพจารณาถงวสยทศนการพฒนาของกลมจงหวดดวย ทงน เพอใหแนวทางการด าเนนภารกจดานการวจยในภาคกลางนนมความชดเจน สามารถน าผลงานวจยและองคความรทไดไปด าเนนการใหสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาภมภาค แผนปฏบตราชการของจงหวดและกลมจงหวด ตลอดจนความตองการของภาคเอกชน ทองถน และชมชน ซงแตละกลมจงหวดไดมการก าหนดวสยทศนของกลมจงหวดไว
เมอน าภาพรวมของวสยทศนการพฒนาจงหวดและกลมจงหวดมาระดมความคดและสรางความเขาใจรวมกน จงน ามาสการก าหนดวสยทศนดานการวจยของ ภาคกลาง เพอแสดงถงสภาพดานการวจยทภาคกลางตองการจะเปนในอนาคต ตามหวงระยะเวลาทก าหนด อนสะทอนถงความมงมนเกยวกบทศทางและจดยนทตองการผลกดนใหเกดขน เปนจดหมายปลายทางรวมกนของทกฝายทเกยวของ ดงน
71
“สรางและน าองคความรไปสนบสนนการพฒนาจงหวดและกลมจงหวด ทเหมาะสมกบวฒนธรรมและวถชวตชมชน เพอพฒนาศกยภาพและความสามารถในการแขงขน ใหเปนภมภาคทนาอยและมการพฒนาทย งยน”
ภาคกลางมการก าหนดพนธกจของกลมจงหวด ซงสามารถน ามาก าหนดเปนพนธกจดานการวจยทภาคกลางจะด าเนนการใหบรรลวสยทศนทก าหนดไว ดงน
“ศกษาคนควาวจยในทกระดบ โดยใชทรพยากรรวม พรอมทงสรางเครอขายการวจยในทองถน เพอน าความรมาสรางมลคาเพม และเสรมคณคาการพฒนาเศรษฐกจและสงคม เพอใหชมชนเขมแขง บนฐานความรอยางแทจรง”
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคกลาง มงใหเชอมโยงกบ “นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ. 2551-2554)” ใหมความสอดคลองกบความตองการของพนท รวมทงปญหาและสถานการณของประเทศ โดยไดก าหนดยทธศาสตรการ วจยของภาคกลาง ในชวงระหวาง ป พ.ศ . 2555-2559 ไ วรวม5 ยทธศาสตร ประกอบดวย 28 กลยทธการวจย โดยในแตละกลมจงหวดอาจมงเนนในประเดนส าคญทมความจ าเปนตองการผลงานวจยเฉพาะในพนทดวย
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคกลาง ประกอบดวย
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 11 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางสงคมพฒนาทางสงคม จ านวน 10 กลยทธ กลยทธการวจ ยทส าคญ คอ ปฏรปการศกษา กระบวนการเรยนการสอน ทงในและนอกระบบ ตลอดจนการพฒนาระบบการเรยนรดวยตนเอง ระบบสนบสนนการเรยนรตลอดชวตทสอดคลองกบวถชวตในแตละทองถน สงเสรม อนรกษและพฒนาคณคาทางศาสนา ศลปวฒนธรรมและเอกลกษณทหลากหลาย สงเสรมสขภาพ การปองกนโรคอบตใหม การรกษา พยาบาลการฟนฟสมรรถภาพทางกายและจตใจ การพงพาตนเองดานสขภาพ รวมถงการคมครองผบรโภค พฒนาและการคมครองภมปญญาการแพทยแผนไทย การแพทยพนบาน การแพทยทางเลอก และสมนไพร พฒนาศกยภาพทางการกฬา พฒนาขดสมรรถนะและศกยภาพของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน และการบรหาร รฐกจ การจดการปญหายาเสพตด ความปลอดภยในชวตและทรพยสน และปญหาผมอทธพล สงเสรมความเขมแขงและการเสรมสรางภมคมกนของทองถนและสงคม เสรมสรางความมนคงแหงชาต และบรณาการการแกไขปญหาสถานการณความไมสงบในประเทศ เพอการพฒนาทย งยน และปฏรปการเมองไทยใหมเสถยรภาพและมธรรมาภบาล
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 22 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจพฒนาทางเศรษฐกจ จ านวน 9 กลยทธ กลยทธการวจยทส าคญ คอ สรางมลคาผลผลตทาง
72
การเกษตรและประมง การพฒนาศกยภาพในการแขงขนและการพงพาตนเองของสนคาเกษตรและประมง พฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถนใหเกดประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ เพอเปนพนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชนอยางยงยน พฒนาประสทธภาพการผลตทางอตสาหกรรมใหเออตอการด าเนนธรกจอยางยงยน พฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจจากการทองเทยว พฒนาอตสาหกรรมผลตพลงงานชวภาพและพลงงานทางเลอกอน ยกระดบประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการดานโลจสตกสและการขนสงสาธารณะทมคณภาพ ยกระดบประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการขนสงสาธารณะ เพมสมรรถนะและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศ
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 33 การเการเสรมสรางและพฒนาทนทรพยากรสรมสรางและพฒนาทนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมธรรมชาตและสงแวดลอม จ านวน 4 กลยทธ กลยทธการวจยทส าคญ คอ บรหารจดการและการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน สรางองคความรเกยวกบการฟนฟบ ารงดน รวมทงการใชประโยชนทดน พฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรน าแบบบรณาการและสรางความเปนเอกภาพในการบรหารจดการน าของประเทศ และสรางองคความรเกยวกบภยพบตจากธรรมชาต
ยทธศาสตรการวจยทยทธศาสตรการวจยท 44 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอกาการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการรพฒนาทางวทยาการพฒนาทางวทยาการและทรพยากรบคคลและทรพยากรบคคล จ านวน 3 กลยทธ กลยทธการวจยทส าคญ คอ พฒนานวตกรรมและองคความรใหมทางวทยาศาสตร ทางสงคมศาสตรและการพฒนา องคความรใหมในวทยาการตาง ๆ สรางศกยภาพและความสามารถของทรพยากรบคคลในวทยาการตางๆ และพฒนาและสรางศกยภาพทางดานวทยาการและเทคโนโลย
ยทธศาสตรการวจย ทยทธศาสตรการวจย ท 55 การบรหารจดการความรการบรหารจดการความร ผลงานวจย ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ สการใชประโยชนเชงนวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ สการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะดวยยทธวธทเหมาะสมพาณชยและสาธารณะดวยยทธวธทเหมาะสม จ านวน 2 กลยทธ กลยทธการวจยทส าคญ คอ พฒนาระบบบรหารงานวจยของประเทศ ตลอดจนการบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ และจากตางประเทศสการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ และวเคราะหและประเมนผลเพอการพฒนาศกยภาพและความสามารถดานการวจยของประเทศทมประสทธภาพ
จาก 5 ยทธศาสตรการวจยดงกลาว เมอพจารณาความส าคญของกลมเรองวจยทควรมงเนน โดยค านงถงวกฤตการณทเกดขน ความตองการผลงานวจยและความร เพอเรงแกไขปญหาและน าไปสการเสรมสรางและการพฒนาภมภาคโดยเรว จงก าหนดกรอบกลมเรองวจยทควรมงเนนในชวง พ.ศ. 2555-2559 รวม 12 กลมเรอง ดงนคอ 1) การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง 2) ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล 3) การปฏรป
73
การศกษาและสรางสรรคการเรยนร 4) การจดการทรพยากรน า 5) ภาวะโลกรอนและพลงงานทางเลอก 6) การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา 7) การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ 8) การบรหารจดการสงแวดลอมและการพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพ 9) เทคโนโลยใหมและเทคโนโลยทส าคญเพออตสาหกรรม 10) การบรหารจดการการทองเทยว 11) สงคมผสงอาย และ 12) ระบบโลจสตกส
ในการบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจยของภาคกลาง ก าหนดใหม “ระบบการบรหารการวจยภาคเครอขายในระดบภมภาค : ภาคกลาง” (เครอขายวจยภมภาค : ภาคกลาง) ขน เพอท าหนาทประสานงานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยของภาคกลางใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต โดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงน ก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคกลางใหบรรลผลส าเรจ
74
บทสรปส าหรบผบรหาร
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) : ภาคใต
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ไดจดท ายทธศาสตรการวจย (พ.ศ.2555-
2559) ของภาคใต เพอมงเนนใหเปนแนวทางในการด าเนนการวจยของหนวยงานวจยตางๆ ของประเทศและใชเปนกรอบทศทางในการวเคราะหตรวจสอบขอเสนอการวจยของหนวยงานภาครฐทเสนอของบประมาณประจ าป ตามมตคณะรฐมนตรระหวางปงบประมาณ 2555-2559 โดยสอดคลองกบสถานการณของประเทศ บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และความสอดคลองกบแผนพฒนา เศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ .ศ . 2555-2559) รวมทงความตองการ และศกยภาพของพนทแบบมสวนรวมจากทกภาคสวน
วสยทศนการวจยภาคใต
“ภายในป พ.ศ.2559 มงานวจยเปนฐานความร ทข บเคลอนยทธศาสตรการพฒนาภาคใต ใหมความสมดล สอดคลองกบศกยภาพและความตองการของพนท โดยใชทนทางทรพยากรและเครอขายการวจยอยางมประสทธภาพ ททกฝายมสวนรวม”
ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ.2555-2559) ของภาคใต เนนการบรณาการดานการวจยทสอดคลองกบแนวนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศและยทธศาสตรการพฒนา กลมจงหวด 3 กลมจงหวดภาคใต (กลมจงหวดฝ งอาวไทย กลมจงหวดฝ งอนดามนและกลมจงหวดชายแดนใต) ควบคกบการวจยเพอความเปนเลศทางวชาการ เพอน าไปสการพฒนาภมภาคภาคใตและประเทศอยางสมดลและยงยน ทมสวนรวมจากทกภาคสวน โดยยทธศาสตรการวจย(พ.ศ. 2555-2559) ของภาคใต จะมความเชอมโยงกบทงนโยบายเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)และนโยบายและแนวทางการวจยของชาตในระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572) อยางชดเจน เพอใหการจดสรรงบประมาณดานการวจยของประเทศ มทศทางการวจยทสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดของภาคใตมความชดเจน จงไดก าหนดยทธศาสตรการวจ ย (พ .ศ . 2555-2559) ของภาคใต เปน 5 ยทธศาสตร 15 กลยทธ 50 แผนงานวจย โดยในแตละยทธศาสตรการวจ ยไดมการก าหนดกลยทธ แผนงานวจยและตวอยางประเดนการวจยทเปนความตองการในการวจยในภาคใตชวง 5 ป ดงน
75
ยทธศาสตรการวจยท 1 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางสงคม
ภาคใตมความหลากหลายทางวฒนธรรม เชอชาตและศาสนาสง ในหลายจงหวดของภาคใตยงมจ านวนแรงงานตางถนและตางดาวเปนจ านวนมาก กอปรกบสถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ยงเกดความรนแรงอยางตอเนองและมความเสยงตอความมนคงของประเทศ ไดสงผลกระทบตอการด าเนนชวตประจ าวนของประชาชนในพนท และเปนเหตฉดรงการพฒนาในแทบทกดาน รวมทงการเกดเปนภาพลกษณความไมปลอดภยทสงผลกระทบตอการลงทนและการทองเทยวในพนทอกดวย นอกจากน ประเทศไทยก าลงกาวเขาสการเปนสวนหนงของประชาคมอาเซยน ดงนนการเสรมสรางความสมานฉนทและความมนคงในพนทจงเปนพนฐานทจ าเปนอยางยงในการรองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคต จงตองมงเนนการวจยในดานการปฏรปศกษา การเสรมสรางความมนคงของประเทศแบบมสวนของชมชนในแตละพนทอยางแทจรง โดยเฉพาะการวจยความเขาใจของ “คณลกษณะเฉพาะ” ของพนท : มตทางสงคม ศาสนาและวฒนธรรม แบบมสวนรวมของชมชนในพนท ประกอบดวย 5 กลยทธ คอกลยทธท 1 : การปฏรปการศกษาทงในและนอกระบบทสอดคลองกบวถชวตในแตละทองถน กลยทธท 2 : วจยเพอการเสรมสรางความสมานฉนทและบรณาการการแกไขปญหาแบบมสวนรวมในพนท กลยทธท 3 : การวจยเพอเสรมสรางความมนคงและการแกไขปญหาสถานการณความ ไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนใต กลยทธท 4 : วจยเพอสงเสรมความเขมแขงและการเสรมสรางภมคมกนของทองถนและสงคม กลยทธท 5 : วจยเพ อพฒนาคณภาพชวตและความมนคงของมนษย และ 18 แผนงานวจยค อ 1) แ ผน ง า น ว จย เ ก ย ว กบ ก า ร ปฏ ร ป ก า ร ศ ก ษ าต ง แ ต ร ะ ดบ ป ฐ ม วย จ นถ งระดบอดมศกษา 2) แผนงานวจยเกยวกบการจดการศกษาทสอดคลองกบอตลกษณใน แตละทองถน 3) แผนงานวจยเกยวกบการผลตก าลงคนใหสอดคลองกบภาคการผลต 4) แผนงานวจยเกยวกบการสรางความเขาใจและความเปนธรรมกบชมชนในการพฒนาแบบม สวนรวม 5) แผนงานวจยเกยวกบการบรหารจดการเกยวกบแรงงานตางถนและแรงงาน ตางดาว 6) แผนงานวจยเกยวกบกฎหมายและกตกาตางๆเพอความเปนธรรมาภบาล 7) แผนงานวจยเกยวกบความสมานฉนทในพนทและสรางความเขาใจ ความเปนธรรมในการพฒนาพนทแบบมสวนรวม 8) แผนงานวจยเกยวกบการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบปญหาความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนใต 9) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาอาชพทางเลอกของผไดรบผลกระทบจากปญหาสถานการณความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนใต10) แผนงานวจยเกยวกบการสรางจตส านกและความรในกลมเดกและเยาวชน 3 จงหวดชายแดนใต 11) แผนงานวจยเกยวกบการแกปญหายาเสพตด 12) แผนงานวจยเกยวกบระบบบรหารจดการดานความปลอดภยของนกทองเทยว 13) แผนงานวจยเกยวกบศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง 14) แผนงานวจยเกยวกบศาสนาและวฒนธรรม 15) แผนงานวจยเก ยวกบการสรางความพรอมในการเขาส ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community)
76
16) แผนงานวจยดานสขภาพ 17) แผนงานวจยเกยวกบผสงอาย 18) แผนงานวจยเกยวกบผพการและผดอยโอกาส
ยทธศาสตรการวจยท 2 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจ
ภาคใตมศกยภาพการผลตหลกทหลากหลายชนด ไดแก ยางพารา ปาลมน ามน การประมง การเพาะเลยงชายฝ ง ขาวพนเมอง ปศสตวและไมผลเขตรอนเชน ลองกอง เงาะ มงคดสมโอ ทเรยน เปนพนททมศกยภาพในการผลตและเปนแหลงผลตทส าคญของประเทศ อยางไรกตาม ผลผลตสวนใหญยงจ าหนายในรปแบบสนคาปฐมภมทมมลคาต า ฐานการผลตแคบ ขาดประสทธภาพในการผลต การแปรรปและการบรหารจดการ ดงนนจงมงเนนการวจย เพอพฒนาประสทธภาพการผลตและนวตกรรมกระบวนการผลตทางการเกษตรและการประมง เพอสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ รวมทงการพฒนาองคความรและภมปญญาทองถนเพอเปนฐานในการพฒนาเศรษฐกจชมชน และเนองจากสภาพพนททางภมศาสตรของภาคใตมความหลากหลายทางชวภาพสง ทงทเปน ภเขา ทะเล แมน า ลมน าตาง ๆ ตลอดจนความหลากหลายทางวฒนธรรมและศาสนา ท าใหยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดในดานการทองเทยวในแตละพนททง 14 จงหวดมความหลากหลายมาก อกประการหนง ภาคใตมทตงทางภมศาสตรทสามารถเชอมโยงสองฝ งทะเล (ฝ งอาวไทยและฝ งอนดามน) และเปนเขตความรวมมอทางเศรษฐกจแบบ IMT-GT แตมประเดนปญหาและอปสรรคทส าคญ คอ พนทมลกษณะแคบและยาว ท าใหมคาใชจายในการขนสงสง ขาดการเชอมโยงโครงขายคมนาคมระหวางฝ งอาวไทยและฝ งอนดามนรวมถงประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชย จงมเปาประสงคการวจยคอ การสรางเสรมองคความรเพอเปนพนฐานสการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาเศรษฐกจในการแขงขนบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มงเนนการวจยเพอพฒนาประสทธภาพการขนสงสนคาทงดานการเกษตรและการทองเทยว โดยค านงถงบทบาทการแขงขนของประเทศภายใตการเปลยนแปลงทงในระดบประเทศและระดบนานาชาต ปจจยเหลาน เมอน ามาพจารณาก าหนดเปนกลยทธและแผนงานวจยแลว จะประกอบดวย 4 กลยทธ คอ กลยทธท 1 : วจยเพอสรางมลคาผลผลตทางการเกษตร ปศสตวและประมงและการพฒนาศกยภาพในการแขงขน กลยทธท 2 : วจยเพอพฒนาภมปญญาทางการแพทย กลยทธท 3 : วจยเพอพฒนาศกยภาพการทองเทยว กลยทธท 4 : วจยเพอยกระดบประสทธภาพและมาตรฐานการใหบรการดานโลจสตกส และ 15 แผนงานวจย ไดแก 1) แผนงานวจยเกยวกบยางพารา 2) แผนงานวจยเกยวกบปาลมน ามน 3) แผนงานวจยเกยวกบอาหารฮาลาล 4) แผนงานวจยเกยวกบไมผล 5) แผนงานวจยเกยวกบการเพาะเลยงสตวน าและการประมง 6) แผนงานวจยเกยวกบนวตกรรมทางการเกษตรเพอเพมมลคา : การแปรรป 7) แผนงานวจยเกยวกบขาวพนเมอง 8) แผนงานวจยเกยวกบสตวเศรษฐกจ 9) แผนงานวจยเกยวกบการใชประโยชนจากผลตภณฑธรรมชาตเพอเปนอาหารเสรมสขภาพและการแพทย
77
ทางเลอก 10) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาผลตภณฑธรรมชาตสการเปนยารกษาโรค 11) แผนงานวจยการทองเทยวตามอตลกษณของทองถน 12) แผนงานวจยเกยวกบการสงเสรมอาชพทองถนเพอสนบสนนการทองเทยว 13) แผนงานวจยเกยวกบการตลาดของการทองเทยว 14) แผนงานวจยการคาและการขนสง และ 15) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาศนยกลางโลจสตกสสประชาคมอาเซยน
ยทธศาสตรการวจยท 3 การอนรกษ เสรมสราง และพฒนาทนทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม
สภาพพนททางภมศาสตรของภาคใตมความหลากหลายสง ทงทเปน ภเขา ทะเลทงฝ ง อาวไทยและฝ งอนดามน ปาตนน า ทะเลสาบ พนทน าจด น าเคม น ากรอย ดนเปรยว ปาพร แมน าและลมน าสายตางๆ ดงนนจงมเปาประสงคการวจยคอ การพฒนาองคความรและฐานขอมลความรอยางบรณาการเพอการบรหารและการตดสนใจทงในการพฒนาและการแกปญหาทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมประสทธภาพอยางเปนระบบ โดยทองถนและชมชนมสวนรวม มงเนนการวจยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ความหลากหลายทางชวภาพ การฟนฟ การอนรกษและการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน โดยการมสวนรวมของประชาชนและสงคม รวมทงการสรางองคความรเกยวกบทรพยากรดน ทรพยากรน า/ลม/แสงอาทตย ภยธรรมชาตทงทางบกและทะเล ประกอบดวย 3 กลยทธ คอ กลยทธท 1 : วจยเพอการสรางองคความรเกยวกบภยพบตธรรมชาตและการปองกน กลยทธท 2 : วจยเพอพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรน าแบบบรณาการ กลยทธท 3 : การวจยเพอการอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ 8 แผนงานวจย คอ 1) แผนงานวจยเกยวกบการกดเซาะชายฝ ง 2) แผนงานวจยเกยวกบอบตภยธรรมชาต 3) แผนงานวจยเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรน าและการใชน า 4) แผนงานวจย เก ยวกบการฟนฟและอนรกษ ปาไม 5) แผนงานวจยเกยวกบการบรหารจดการสงแวดลอม 6) แผนงานวจยเกยวกบ การบรหารจดการขยะและการใชประโยชน 7) แผนงานวจยเกยวกบภาวะโลกรอน 8) แผนงานวจยเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชน
ยทธศาสตรการวจยท 4 การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนานวตกรรมและบคลากรทางการวจย
ยทธศาสตรการวจยนมงเนนการวจยเพอสรางองคความรและตอยอดภมปญญาของทองถนและตอยอดองคความรพนฐานตลอดจนเสรมสรางศกยภาพการวจยและพฒนา ขดความสามารถนกวจยของประเทศในระดบภมภาคและทองถน ประกอบดวย 2 กลยทธ คอ กลยทธท 1 : วจยเพอสรางศกยภาพและความสามารถของทรพยากรบคคลทางการวจย กลยทธท 2 : วจยเพอสรางองคความร นวตกรรม และสงประดษฐ และ 6 แผนงานวจย คอ 1) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาศกยภาพและความสามารถของนกวจยทสอดคลองกบ
78
ศกยภาพของทองถน 2) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนานกวจยทองถนอสระ 3) แผนงานวจยเกยวกบการสรางองคความรใหม นวตกรรมและสงประดษฐเพอการแขงขน 4) แผนงานวจยเกยวกบการตอยอดภมปญญาทองถนและตอยอดองคความรพนฐาน 5) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาเทคโนโลยสะอาด (Green Technology) 6) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนา เทคโนโลยดานพลงงานทดแทน (Renewable Energy)
ยทธศาสตรการวจยท 5 การบรหารจดการความร ผลงานวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศ สการใชประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชนและประชาสงคมอยางแพรหลาย
เปนยทธศาสตรทมเปาประสงคคอ การพฒนาโครงสราง เครอขายการวจย ระบบและกลไกการบรหารจดการความรผลการวจยไปใชประโยชนในการพฒนาพนท ทองถนและประเทศอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 1 กลยทธ คอ การวจยเพอพฒนาระบบการบรหารงานวจยเพอน าไปใชประโยชนอยางมประสทธภาพ และ 3 แผนงานวจยคอ 1) แผนงานวจยเกยวกบการพฒนาระบบเครอขายในการบรหารการวจย 2) แผนงานวจยเกยวกบระบบการน าผลงานวจยไปใชประโยชน 3) แผนงานวจยเกยวกบการประเมนผลเพอพฒนาศกยภาพและความสามารถในการวจย
อนง เมอไดพจารณาจากยทธศาสตรการวจยทง 5 ยทธศาสตรการวจย 15 กลยทธการวจยและ 50 แผนงานวจย เพอน ามาพจารณาจดความส าคญเปนกลมเรองวจยทควรมงเนน โดยค านงถงวกฤตการณทเกดขน ความตองการผลงานวจยและความรเพอเรงแกปญหาและน าไปสการเสรมสรางและพฒนาพนทโดยเรว สามารถพจารณาเปนกลมเรองวจยทควรมงเนนทงหมด 12 กลมเรอง ไดแก 1) การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง 2) ความมนคงของรฐและการเสรมสรางธรรมาภบาล 3) ปฏรปการศกษาและสรางสรรคการเรยนร 4) การจดการทรพยากรน า 5) การพฒนาพลงงานทดแทนและภาวะโลกรอน 6) การเพมมลคาสนคาเกษตรเพอการสงออกและลดการน าเขา 7) การปองกนโรคและการรกษาสขภาพ 8) การบรหารจดการทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมและการพฒนาคณคาความหลากหลายทางชวภาพ 9) เทคโนโลยและนวตกรรมทส าคญเพอการเกษตรและอตสาหกรรม 10) การบรหารจดการแหลงทองเทยวและการบรการ 11) สงคมผสงอาย ผพการ และผดอยโอกาส และ 12) ระบบ โลจสตกส (Logistics) และการสงเสรมการคาชายแดน
โดยสรป ยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคใต จะมการด าเนนการเพอสนบสนนยทธศาสตรการพฒนาภาคใต รวม 5 ยทธศาสตรการวจย 15 กลยทธ 50 แผนงานวจย 12 กลมเรองวจยทควรมงเนนและตวอยางประเดนการวจยตาง ๆ ภายใตการตดตาม ตรวจสอบ
79
และประเมนผลการด าเนนงานตามยทธศาสตรการวจย (พ.ศ. 2555-2559) ของภาคใต อยางเปนระบบและตอเนองจะกอใหเกดผลงานวจยทมคณภาพเพมขนและมการน าไปใชประโยชนในเชงเศรษฐกจและสงคม เพอตอบสนองยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดและในระดบชมชนทองถนทงในเชงปรมาณและคณภาพมากขน อนจะน าไปสการเสรมสรางความผาสกของประชาชนและสรางศกยภาพในดานตาง ๆ รวมทงเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศตอไป
ในการบรหารและขบเคลอนยทธศาสตรการวจยของภาคใตก าหนดใหม “ระบบการบรหารการวจยภาคเครอขายในระดบภมภาค :ภาคใต” (เครอขายวจยภมภาค : ภาคใต) ขน เพอท าหนาทประสานงานและบรหารจดการยทธศาสตรการวจยของภาคใตใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต โดยใหมการเชอมโยงระหวางภมภาคและสวนกลางใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงน ก าหนดใหมการตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนภารกจตามยทธศาสตรดานการวจยของภาคใตใหบรรลผลส าเรจ
80
บรรณานกรรม ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2550. ยทธศาสตรการพฒนา
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ www.nesdb.go.th ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2551. วสยทศนประเทศไทย....ส
ป 2550.รายงานสรปผลการประชมประจ าป 2551.ในวนท 15 สงหาคม 2551 ณ หองแกรนดไดมอนบอลรม ศนยแสดงสนคาและการประชม อมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร: 13 หนา.
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2552. นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต (พ.ศ.2551-2554): 40 หนา.
ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2551.นโยบายการวจยของชาตระยะยาว (พ.ศ. 2553-2572).
Related Documents
