การพัฒนาแผนการจ ัดการเร ียนรู สิ่งแวดล อม เรื่อง ชุมชนของ...

การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเราสาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

ปรญญานพนธ ของ

อมทอง ปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

กมภาพนธ 2549

การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเราสาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

บทคดยอ ของ

อมทอง ปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

กมภาพนธ 2549

อมทอง ปญญา. (2549). การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.ณฏฐพงษ เจรญพทย, อาจารย ดร.สมปรารถนา วงศบญหนก. การศกษาคนควาครงน มความมงหมาย 2 ประการ คอ 1) เพอพฒนาแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 และ 2) เพอ ศกษาผลการเรยนรดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 จานวน 35 คน ทไดมาจากการสมแบบจดกลม (Cluster Random Sampling) เครองมอทใชในการศกษาไดแก 1) แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชน ของเรา และ 2) เครองมอวดผลการเรยนร ดานความร ทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอม แบบแผนการทดลองใช One Group Pretest – Posttest, One Shot Case Study และ One Group Pretest – Posttest Designs สาหรบตวแปรตามผลการเรยนรดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอม ตามลาดบ ทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบคาท (t – test) กรณ dependent t – test, one group t – test และ dependent t – test ตามลาดบ ผลการวจยสรปไดดงน 1) แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทพฒนาขน มคาประสทธภาพ E1/E2 เทากบ 86.33 / 84.83 2) นกเรยนมผลการเรยนรดานความรหลงเรยนสงกวากอนเรยน มผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรอยในระดบดขนไป และมเจตคตตอสงแวดลอมหลงเรยนสงกวากอนเรยน

THE DEVELOPMENT OF ENVIRONMENTAL LESSON PLANS ON OUR COMMUNITY FOR THE THIRD KEY STAGE STUDENTS OF THE PRINCESS CHULABHORN ‘S

COLLEGE PATHUMTHANI

AN ABSTRACT BY

IMTHONG PANYA

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University February 2006

Imthong Panya. (2006). The Development of Environmental Lesson Plans on Our Community for the Third Key Stage Students of the Princess Chulabhorn ‘s College Pathumthani. Master Thesis, M.Ed. (Secondary Education). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee : Assoc. Prof. Dr. Natthapong Charoenpit, Dr. Sompratana Wongboonnuk.

The purposes of this study were (1) to develop environmental lesson plans on Our Community to attain the 80/80 efficiency index and (2 ) to study students’ learning outcomes on knowledge, learning skill and attitude towards environment.

The sample comprised thirty five , 2005 first semester , grade VIII students of The Princess Chulabhorn ‘s College Pathumthani, which were chosen by the cluster-random sampling technique.

The instruments used in this study were (1) the developed environmental lesson plans on Our Community, and (2) research designs employed were the One Group Pretest-Posttest, the One Shot Case Study and the One Group Pretest-Posttest; for the knowledge , learning skill and attitude towards environment , respectively , Research hypotheses were correspondingly tested by the dependent t-test , the one –group t-test and the dependent t- test.

Research findings were (1) the developed lesson plans attained the efficiency of 86.33 /84.83 (2) students’ post knowledge was higher than their entering , learning skill was better than the “good” level and post attitude towards environment was higher than its entering.

การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเราสาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

ปรญญานพนธ ของ

อมทอง ปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

กมภาพนธ 2549 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปรญญานพนธ เรอง

การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเราสาหรบนกเรยนชวงชนท 3

โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน

ของ อมทอง ปญญา

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………………………… คณบดบณฑตวทยาลย

(ผชวยศาสตราจารย ดร. เพญสร จระเดชากล) วนท………..เดอน……………….2549

คณะกรรมการสอบปรญญานพนธ

………………………………………………… ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.ณฏฐพงษ เจรญพทย) ………………………………………………… กรรมการ (อาจารย ดร.สมปรารถนา วงศบญหนก) ………………………………………………… กรรมการทแตงตงเพมเตม (อาจารย ดร.สนอง ทองปาน) ………………………………………………… กรรมการทแตงตงเพมเตม (อาจารยพษณ เดชใด)

ประกาศคณปการ ปรญญานพนธฉบบนสาเรจสมบรณไดเพราะไดรบความกรณาเปนอยางดยงจาก รองศาสตราจารย ดร.ณฏฐพงษ เจรญพทย ประธานกรรมการทปรกษา อาจารย ดร.สมปรารถนา วงศบญหนก กรรมการทปรกษา ซงไดอทศเวลาอนมคากรณาใหความชวยเหลอแนะนาแนวทาง ในการทาวจย ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ มาโดยตลอด ผวจยรสกซาบซงในความกรณา ของคณาจารยเปนอยางยง และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร. สนอง ทองปาน และอาจารยพษณ เดชใด ทกรณาใหคาแนะนาเพมเตมในการสอบปากเปลาเกยวกบปรญญานพนธ ขอกราบขอบพระคณ ผเชยวชาญทกทานทใหความชวยเหลอ ขอแนะนาและแกไข เครองมอในการวจย ขอกราบขอบพระคณทานผอานวยการสถานศกษาโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ดร. ศกดชย ปญหา ตลอดจนคณครทกทานและขอขอบใจนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 ทอานวยความสะดวก และใหความรวมมอเปนอยางดยงในการทดลอง และการเกบ รวบรวมขอมล ขอกราบขอบพระคณ คณพอสนธ ชนะบตร คณแมมาลย ชนะบตร คณพรณรงค ปญญา ทไดสนบสนน ชวยเหลอในการทาปรญญานพนธ และเปนกาลงใจตงแตตนจนสาเรจ การศกษา และทายทสดขอขอบคณเพอนนสตปรญญาโท สาขาวชาการมธยมศกษาทกทาน ทเปนกาลงใจและใหความชวยเหลอจนทาใหการทาปรญญานพนธฉบบนสาเรจลลวงดวยด คณคาและประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาพระคณ อนยงใหญของบดา มารดา ครอบครว ตลอดจนผมพระคณทกทาน ผใหความรก ความเมตตา ความหวงใย กาลงใจ และสนบสนนใหไดรบการศกษาเปนอยางดยงโดยตลอด รวมทงคร อาจารย ทกทานทไดอบรมสงสอนประสทธประสาทวชาใหแกผวจยจนกระทงประสบความสาเรจในการศกษาครงน อมทอง ปญญา

สารบญ บทท หนา 1 บทนา .......................................................................................................…. 1

ภมหลง .................................................................................................... 1 ความมงหมายของการศกษาคนควา .......................................................... 4 ความสาคญของการศกษา ......................................................................... 5 ขอบเขตของการศกษา ............................................................................... 5 นยามศพทเฉพาะ ................................................................................….. 6 สมมตฐานของการวจย ........................................................................….. 7 กรอบแนวคดในการวจย ............................................................................ 8

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ................................................................…. 9 เอกสารเกยวกบสงแวดลอม ………………………………………………….. 9 เอกสารเกยวกบชมชน…………………………………………………………. 27 เอกสารเกยวกบหลกสตรสถานศกษา…….…………………………………… 34 เอกสารเกยวกบการจดทาแผนการจดการเรยนร……………………………… 36 เอกสารเกยวกบการหาคณภาพและประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร… 41 เอกสารเกยวกบผลการเรยนรดานความร…………………………………….. 43 เอกสารเกยวกบการประเมนทกษะการเรยนร………………………………… 46 เอกสารเกยวกบเจตคตตอสงแวดลอม……………………………………….. 48 งานวจยทเกยวกบการศกษา…...........................................................……. 52

3 วธดาเนนการวจย .............................................................................……. 59 ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา.. 59 ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนไปทดลองสอน…………. 62 ประชากรและกลมตวอยาง ........................................……………… 62 ตวแปรทใชในการทดลอง ...................................................…………. 63

สารบญ (ตอ) บทท หนา

ระยะเวลาทใชในการวจย..............................……………………………. 63 เครองมอทใชในการวจย…….................................…………………….. 64 การทดลองสอน……………………………………………………………. 66 การวเคราะหขอมล………………………………………………………… 68

4 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................... 70 ผลการวเคราะหขอมล……………..…………………………………………… 70

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ......................................................… 76 สรปผลการวจย ………............................................................…………. 79 อภปรายผล …….......................................……………………….………. 80 ขอเสนอแนะ .………...........................................................…….……. 87

บรรณานกรม ................................................................................................…. 89 ภาคผนวก .................................................................................................….... 98

ภาคผนวก ก .….………...........................................................………….. 99 ภาคผนวก ข .….………...........................................................………….. 101 ภาคผนวก ค .….………...........................................................…………... 126 ภาคผนวก ง .….………...........................................................…………... 215 ภาคผนวก จ .….………...........................................................…………... 233

ประวตยอผวจย ..............................................................................................… 238

บญชตาราง ตาราง หนา

1 แสดงหนวยการเรยนรในมตมนษย/เศรษฐสงคม………………………………… 60 2 แสดงรายละเอยดการแบงชวงเวลาในการทดลองสอน………………………….. 64 3 แบบแผนการทดลองสอน………………………………………………………… 67 4 ผลการประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยผเชยวชาญ………………………………………………. 71 5 ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา………… 72 6 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยผลการเรยนรดานความรกอนและหลงเรยน ดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา………………….. 73 7 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรหลงเรยน ดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา………………….. 74 8 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยเจตคตตอสงแวดลอมของกลมตวอยาง กอนและหลงเรยน ดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง

ชมชนของเรา…………………………………………………………………

75

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย...................................................................……….. 8 2 มตทางสงแวดลอม……..………………………………………………………. 12 3 มตทรพยากรทเปนองคประกอบสาคญทใชในการจดการเพอความยงยน ของระบบสงแวดลอม………………………………………………………. 15

บทท 1 บทนา

ภมหลง ความเจรญกาวหนาทางวทยาการดานตาง ๆ ของโลกไดสงผลกระทบตอสงคมไทย หลายดาน ทงดานเศรษฐกจสงคมและการเมองการปกครอง ซงแตละดานลวนมความสาคญตอ วถชวตและความคดของคนไทยเปนอยางมาก แนวทางการพฒนาประเทศไดนาปญหาตางๆ มาส คนไทยดงทปรากฏในปจจบน ทงนเนองมาจากความไมสมดลของการพฒนาทงในดานเศรษฐกจ และสงคม ทาใหเกดสภาวะการพงพาทนและเทคโนโลยจากภายนอกสงผลตอการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทาลายวฒนธรรมและภมปญญาดงเดมของทองถนคนในชนบทพงตนเองไดนอยลง มการอพยพหนความอดอยากยากจนเขามาหางานทาในเมองใหญมากขน อนเปนตนเหตของปญหาตาง ๆ อกมากมาย ทงปญหาแหลงเสอมโทรม ปญหาโสเภณ ปญหาแรงงานเดก ปญหายาเสพตด ปญหาเกยวกบระบบนเวศนและสงแวดลอม เปนตน สภาพการณทเปนปญหาของประเทศทาใหวถชวตของคนไทยและสงคมไทยเปลยนแปลงไป เกดความเสอมสลายของสถาบนครอบครว สงคมและชมชน ขาดการถายทอดการศกษาและ วฒนธรรมภายในครอบครวและชมชน โลกทศนของคนตอคณคาของสงตาง ๆ เปลยนแปลงไป มงเนนการแขงขนแสวงหาผลประโยชนเขาสตนเองมากขน เนนวตถนยม และยงเมอประเทศชาต ตองเผชญกบวกฤตการณทางเศรษฐกจดวยแลวปญหาตางๆ ไดทวความรนแรงและมความ ซบซอนมากยงขน สภาพปญหาทเปนอยในปจจบน ความคาดหวงวาจะใชการศกษาเปนเครองมอในการแกปญหาใหกบประเทศชาตนนคงเปนไปไดยาก ถาไมมการปรบเปลยนกระบวนทศนทาง การศกษาเสยใหม ซงกระบวนทศนในการจดการศกษาใหมนตองเปนการศกษาทสอดคลองกบ วถชวตและชมชน เปนการศกษาทใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา สงเสรมและสนบสนนใหครและโรงเรยน สรางกระบวนการเรยนรรวมกบชมชนเพอเชอมประสานความรทเปนสากลกบภมปญญาทองถนเขาดวยกน เปนการศกษาทฟนฟศกยภาพของชมชน และชมชนตองสามารถควบคมการจดการศกษาไดมากกวาทเปนอยในปจจบน เพราะการศกษาทเหมาะสมนนตองมความละเอยดออนพอทจะแปรผนไปไดตามความแตกตางของแตละชมชน ดวยความละเอยดออนเชนน ไมมทางเกดขนไดจากการคอยควบคมการศกษาโดยสวนกลาง แตตองใหชมชนไดเขามาควบคมการใหการศกษาแกลกหลานของตนอยางแทจรง (นธ เอยวศรวงศ. 2531 : 38) การศกษา

2

ทฟนฟศกยภาพของชมชนตามแนวทางดงกลาว ยงคงสามารถดาเนนการไดในชมชนของสงคม ไทย ถงแมวากระบวนการพฒนากระแสหลกของประเทศ ไดทาใหความเปนชมชนของไทย เสอมสลายลงไป แตชมชนในสงคมไทยยงมไดถกทาลายลงอยางสนซาก ทงนเพราะสงคมไทยมลกษณะพเศษ 3 ประการ คอ การดารงอยของแรงเกาะเกยวกนของชมชน ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตในประเทศไทย และระบบรฐศกดนาและระบบทนนยมของไทย มไดเขาไปจดการกระบวนการผลตในระดบหมบาน เพยงแตเขาไปเพอมงเอาทรพยากรเทานน (ฉตรทพย นาถสภา. 2540 : 56-61) แนวคดหรอกระบวนทศนใหมทสอดคลองกบสภาพและความตองการ ของทองถนนนเปนสงสาคญยง แนวความคดนนอกจากจะสอดคลองกบทศทางหรอกระบวนทศน การพฒนาประเทศตามทกาหนดไวในรฐธรรมนญ และพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบปจจบนแลวยงสอดคลองกบแนวคดของนกวชาการหลายๆ ทานทไดพยายามนาเสนอความคด ดงกลาวสสาธารณะ ดงเชน (วชย วงษใหญ. 2542 : 56) ไดใหขอคดเกยวกบ สภาพการจด การเรยนการสอนในปจจบนวา มขอจากดคอนขางมาก แตโดยสรปแลว เปนการจดการศกษาท ไมเหมาะสมกบสภาพของผเรยน การจดการศกษา ควรเปนการบรณาการตามความหมาย ทแทจรงคอ การเตมเตมทงชวตเปนการบรณาการระหวางองคความรทเปนวชาสาระ กบ องคความรทเปนเรองของชวตของผเรยน (ประเวศ วะส. 2542 : 9-10) ไดอธบายถงเรอง วสยทศนของกระบวนการเรยนรในหลกสตรการศกษาขนพนฐานวา การศกษาควรใชความจรง เปนตวตง มใชใชวชาเปนตวตง แตใหเปนตวประกอบและความจรงทวาม 3 ประการ ไดแกศกษาใหรจกตนเอง ศกษาใหเขาใจสภาพแวดลอม ศกษาใหเขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอม และผลจากการประชมนกการศกษาระดบโลกเรอง “การศกษาเพอมวลชน” (Education for All) ในประเทศไทยไดกาหนดวสยทศนในการจดการศกษา ในสวนทเกยวของกบการมสวนรวมของชมชน สรปไดวา ตองมการระดมความรวมมอจากทกฝายจากองคกรตาง ๆ ทเกยวของ ทงภาครฐและเอกชนชมชนทองถน องคกรทางศาสนาและครอบครว ซงสอดคลอง กบการประชมสมมนานกวชาการตาม “โครงการการศกษาในยคโลกาภวตน” ทจดโดยธนาคาร กสกรไทย ในป พ.ศ. 2539 ไดขอสรป ซงเปนวสยทศนและมาตรการในการจดการศกษาหลาย ประการแตทเกยวของกบการจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน และการใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษามดงน ดานวสยทศน หลกสตรการศกษาในโรงเรยนควรมงใหผเรยนไดรจกตนเอง มความเปนมนษย มงปลกฝงคานยมและคณธรรม ให ชมชนเขามามสวนรวมในการจดหลกสตร และควรมเครอขายความรวมมอในการจดการศกษา อยางกวางขวาง ในโรงเรยน วด ชมชน หางราน สอมวลชน รวมเปนเครอขายในการสราง

3

ปญญาแกสงคมไทย ดานมาตรการ สรางความเปนหนสวนในการจดการศกษากบ พอแม พระภกษ ผนาทางศาสนา สอมวลชน บรษทและภาคเอกชน อนๆ พฒนาหลกสตรใหสอดคลอง กบยคโลกาภวตนความเปนจรงของสงคม ความหลากหลายทางวฒนธรรม ตอบสนอง ความตองการของชมชนในทองถนตางๆ ปรบวธการเรยนการสอน ใหเดกสนใจใฝร ฝกปฏบตจรง สรางชมชนแหงการเรยนรซงสมาชกในชมชนรวมคดรวมเรยนร จากสภาพปญหาตาง ๆ ดงกลาว จงมความจาเปนทจะตองปรบปรงหลกสตร การศกษาของชาตซงถอเปนกลไกสาคญในการพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศเพอสรางคนไทยใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพพรอมทจะแขงขนและรวมมออยางสรางสรรคตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 กาหนดใหบคคลมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษาอบรมของรฐ ตองคานงถงการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถนและชมชน ประกอบกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดให การศกษาเปนกระบวนการเรยนร เพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอด ความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมแหงการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต การจดการศกษาตองเปนไปเพอคนไทยใหเปน มนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และมคณธรรมจรยธรรมในการดารง ชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข เปดโอกาสใหสงคมมสวนรวมในการจด การศกษา พฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปอยางตอเนอง การจดระบบใหการศกษา อบรมแกบคคลภายในชาตใหเกดความรก หวงแหนตอการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนมจตสานกทด ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กรมวชาการ. 2544 : 4) เรองสงแวดลอมศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานกาหนดสาระและมาตรฐาน การเรยนรไวในสาระการเรยนรกลมตาง ๆ โดยเฉพาะ กลมวทยาศาสตร กลมสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กลมสขศกษาและพลศกษา ดงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 27 วรรคท 2 กาหนดไววา ใหสถานศกษาขนพนฐาน มหนาทจดทาสาระ ของหลกสตรในสวนทเกยวกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะ อนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชนสงคมและประเทศชาต แสดงใหเหนวา

4

ชมชนจะตองเขามามบทบาทในการจดการศกษา การบรหารจดการหลกสตร การเรยนการสอน ของแตละทองถน เพอสนองความตองการของแตละชมชน เปนการเปดโอกาสใหทองถนสามารถ จดการศกษาใหเหมาะสมสอดคลองศกยภาพเศรษฐกจและสงคมในดานตางๆ โดยเฉพาะ อยางยง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เปนกลมสาระทมบทบาทมาก กลมหนงในการสงเสรมใหผเรยนมจตสานกในการอนรกษภาษาไทย ศลปะวฒนธรรม ประเพณ กฬา ภมปญญาไทย ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สภาพแวดลอมของอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน มทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม ทหลากหลายแบงตามมตสงแวดลอม (เกษม จนทรแกว. 2547 : 8-18) จดอยใน มตมนษย/เศรษฐสงคม ประกอบดวยดานตาง ๆ ดงน ดานประเพณวฒนธรรมและภมปญญา ทองถน ดานเกษตรกรรม คอการทานาแบบลมตอซง ดานการอนรกษซากหอยลานป วดเจดยหอย และสวนสมนไพรวดเจดยหอย ซงเปนแหลงขอมลทมประโยชนในการพฒนา แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ทเนนการมสวนรวมของผเรยน โดยวธศกษาสงแวดลอมใน ชมชนดวยการปฏบตจรงอนจะนาไปสการเสรมสรางจตสานกตอการจดการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน การใหการศกษาแกบคคลทงในและนอกโรงเรยน ในสภาวะ ทเหมาะสมแกบคคลเฉพาะถนวยและคณวฒ เพอใหนกเรยนเขาใจหลกการอนรกษสงแวดลอม อยางมประสทธภาพ และผลการใหการศกษานจะเปนหนทางนาไปสความหวงในอนาคตวา สงแวดลอมทมนษยอาศยอยจะสดใสและนาอยในอนาคต ผวจยในฐานะครผสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ได เลงเหนความสาคญของสงแวดลอมในชมชน และวธการปลกฝงคานยมดานการอนรกษ สงแวดลอม จงมความสนใจดาเนนการพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชน ของเรา และจดการเรยนการสอน สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน เพอใหผเรยนมความรและเขาใจ เกดทกษะการเรยนรและเจตคตตอสงแวดลอมใน ชมชน สามารถเสนอแนวทางและมสวนรวมในการพฒนาชมชน ภมใจในการปฏบตตนตาม บทบาทและหนาทในฐานะสมาชกทดของชมชน ตลอดจนอนรกษและเสรมสรางสงแวดลอม ศลปวฒนธรรมทเกยวของกบชมชนของตน ความมงหมายของการศกษาคนควา 1. เพอพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ใหมประสทธภาพ ตามเกณฑ 80/80

5

2. เพอศกษาผลการเรยนรดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอ สงแวดลอมของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ความสาคญของการศกษา การศกษาคนควาครงน ไดแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ซง ผานกระบวนการพฒนาจนมคณภาพตามเกณฑ และสงเสรมใหผเรยนไดรบการพฒนาผล การเรยนร ดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอม ซงจะเปนประโยชนและ เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนใน เรอง ชมชนของเรา ใหกบกลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และกลมสาระการเรยนรอน ๆ ทเกยวของ ขอบเขตของการศกษา การวจยครงนมการดาเนนการ 2 ตอน แตละขนตอนมขอบเขตดงน ตอนท 1 ขนพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทพฒนาขนสาหรบการวจยครงนกาหนดใหม 4 หนวยการเรยนร ดงน หนวยการเรยนรท 1 ประเพณและวฒนธรรมทองถน หนวยการเรยนรท 2 การทานาแบบลมตอซง หนวยการเรยนรท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย หนวยการเรยนรท 4 สวนสมนไพรในชมชน ตอนท 2 ขนนาชดการสอนทพฒนาขนไปทดลองสอน 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยเพอศกษาผลการใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา เปนนกเรยนชวงชนท 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 จานวน 5 หองเรยน สวนกลมตวอยาง ไดแก นกเรยน จานวน 1 หองเรยน 35 คน ทเลอกมาจากประชากรดงกลาว โดยวธสมแบบจดกลม (Cluster Random Sampling)

6

2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรอสระ ไดแก การสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา 2.2 ตวแปรตาม ไดแก 2.2.1 ผลการเรยนรดานความร 2.2.2 ผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร 2.2.3 เจตคตตอสงแวดลอม นยามศพทเฉพาะ 1. แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม หมายถง แผนการจดการเรยนร 4 หนวย การเรยนร ทผวจยสรางขนโดยมกระบวนการเรยนการสอน ทสงเสรมใหผเรยนมผลการเรยนร ดานความร ทกษะการเรยนร คณธรรมจรยธรรม เจตคต เกดความรก เหนคณคา และ มพฤตกรรมการมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมในชมชน ไดแก 1.1 ประเพณและวฒนธรรมทองถน 1.2 การทานาแบบลมตอซง 1.3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย 1.4 พชสมนไพรในชมชน 2. ชมชนของเรา หมายถง ชมชนในพนทอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ซง เปนพนทตงของโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน 3. ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร หมายถง ประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดย 80 ตวแรก คอ คารอยละเฉลยจากคารอยละของคะแนนททากจกรรมทประเมนเมอจบแตละหนวยการเรยนร ทง 4 หนวยและ 80 ตวหลง คอ คารอยละจากการทาแบบทดสอบเปนภาพรวมหลงจาก การเรยนการสอนครบ ทง 4 หนวย 4. ผลการเรยนรดานความร หมายถง พฤตกรรมการเรยนดานพทธพสยของ นกเรยนทเรยนจากแผนการเรยนรดานสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ประกอบดวยพฤตกรรม 3 ดานคอ ความร-ความจา ความเขาใจ และการนาไปใช โดยใชแบบทดสอบปรนยชนด เลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ ทผวจยสรางขนเปนเครองมอวดกอนเรยนและหลงเรยน 5. ผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร หมายถง พฤตกรรมการเรยนดานทกษะ การเรยนรของนกเรยนทเรยนจากแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ประกอบ

7

ดวยพฤตกรรม 2 ดาน คอ ทกษะทางวชาการ และทกษะทางสงคม โดยใชแบบประเมนแบบ มาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ จานวน 10 ขอ ทผวจยสรางขนเปนเครองมอวดระหวางเรยน 6. ผลการเรยนรดานเจตคตตอสงแวดลอม หมายถง ความคดเหนและความรสก ทมตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน ของนกเรยนทเรยนจากแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยใชแบบประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จานวน 40 ขอ ทดดแปลงมาจากแบบวดเจตคตตอสงแวดลอม ของพษณ เดชใด เปนเครองมอวด กอนเรยนและหลงเรยน สมมตฐานของการวจย 1. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มผล การเรยนรดานความร หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มผล การเรยนรดานทกษะการเรยนรอยในระดบด 3. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มเจตคต ตอสงแวดลอมหลงเรยนสงกวากอนเรยน

8

กรอบแนวคดในการวจย

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตอนท 2 นาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ไปทดลองสอน

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

การสอนโดยใชแผนการจดการเรยนร 1. ผลการเรยนรดานความร สงแวดลอมเรอง ชมชนของเรา 2. ผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร 3. เจตคตตอสงแวดลอม

การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

ตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรองชมชนของเรา

หนวยท 1 ประเพณและวฒนธรรมทองถน หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย หนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน

ผานการประเมนจากผเชยวชาญ 5 ทาน

มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตทใชในการพฒนาเครองมอ 1) หาประสทธภาพ E1/E2 2) คาดชนความสอดคลอง (IC) 3) คาความยากงาย (P) คาอานาจจาแนก (r) และคา t 4) คาความเชอมน KR-20 และ α - Coefficient 2. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน 1) dependent t – test 2) One Group t – test

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและรายงานการวจยทเกยวของเพอเปน พนฐานทางกรอบแนวคด และทฤษฎทใชในการดาเนนการวจยโดยมหวขอตาง ๆ ดงน 1. เอกสารเกยวกบสงแวดลอม 2. เอกสารเกยวกบชมชน 3. เอกสารเกยวกบหลกสตรสถานศกษา 4. เอกสารเกยวกบการจดทาแผนการจดการเรยนร 5. เอกสารเกยวกบการหาคณภาพและประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร 6. เอกสารเกยวกบผลการเรยนรดานความร 7. เอกสารเกยวกบการประเมนทกษะการเรยนร 8. เอกสารเกยวกบเจตคตตอสงแวดลอม 9. งานวจยเกยวกบการศกษา เอกสารเกยวกบสงแวดลอม 1. ความหมายของสงแวดลอม นกวชาการดานสงแวดลอมไดใหความหมายของสงแวดลอมไวคลายคลงกน ดงตวอยางตอไปน ยเนสโก (วนย วระวฒนานนท. 2530 : 1; อางองมาจาก ยเนสโก. ม.ป.ป.) ไดให คาจากดความวา สงแวดลอม คอสงทอยรอบตวมนษยทงทเปนธรรมชาต และมนษยสรางขน รวมทงสงแวดลอมทางสงคมดวย สปปนนท เกตทต (2534 : 1) ใหความหมายวา สงแวดลอม คอ สงทมชวต สงท ไมมชวตทปรากฏอยโดยรอบ สงตางๆ เหลานมความสมพนธซงกนและกน อาศยพงพากนในบางโอกาสนบตงแตสงมชวตเซลลเดยวจนกระทงถงสตวหลายเซลล และสงมชวตสเขยวในระยะเรมตน สงตางๆ เหลานอาศยรวมกนเปนเพยงกลมเลกๆ เมอเวลาผานไปนานขนกลมเลกๆ เหลานกเรมซบซอนมากขน และขยายใหญขนเกดปฏสมพนธ (interaction) บอยขน บางคราวกเกด ขดแยง (conflict) ขนทงนเนองจากสงมชวตทกชนดตองการบรโภคเพอความอยรอด สงมชวต บางชนดบรโภคทรพยากรธรรมชาตโดยตรง บางชนดบรโภคสงมชวตดวยกนเองอกตอ

10

เตมดวง รตนทศนย (2535 : 40) ไดใหความหมายของสงแวดลอมวา สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม ทงทเกดขนโดยธรรมชาตหรอทมนษยสรางขน ไดแก วตถ สถานท พฤตกรรมสถานการณ หรอดน หน ตนไม ลมฟาอากาศ สงคม ศลปกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ เปนตน สงแวดลอมเปนปจจยสาคญทมอทธพลตอสภาพความเปนอย รปรางลกษณะของสงทมชวตและสงคมของสงทมชวต กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2540 : 13) ใหความหมายสงแวดลอมคอ ทกสง ทกอยางทรอบตวมนษยทงทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรม (จบตองและมองเหนได) และนามธรรม (วฒนธรรม แบบแผน ประเพณ ความเชอ) มอทธพลเกยวโยงถงกน เปนปจจย ในการเกอหนนซงกน ผลกระทบจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางหรอทาลายอกสวนหนง อยางหลกเลยงไมได ยพด เสตพรรณ (2544 : 6) ยงใหนยามของสงแวดลอมวา สงแวดลอม หมายถง สงทอยรอบตวเรา ทงมชวตและไมมชวต ทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและมนษยสรางขนทงทมองเหนไดและไมสามารถมองเหนได (ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม ความเชอ) สงแวดลอมเหลานมอทธพลเกยวโยงกน เปนปจจยในการเกอหนนกนและกนอยางเปนระบบ ดงนนผลกระทบทเกดจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางหรอทาลายสภาพแวดลอมอกสวนหนง สวน เกษม จนทรแกว (2547 : 4) ใหความหมายของสงแวดลอม คอ ทกสง ทกอยางบนพนโลก (อาจรวมไปทงจกรวาล) เปนทงของแขง ของเหลว กาซ (ทงเปนพษและไมเปน พษ) คลนแมเหลกไฟฟา (เสยง แสง ความรอน ความสนสะเทอน) สารเคม (ทงเปนพษ และ ไมเปนพษ) ตนไม สตว มนษย ดน หน แร อากาศ วตถธาต สงกอสราง บานเรอน ถนน โรงเรยน วด เมอง ชมชน วฒนธรรม (ศาสนา ประเพณ ความเชอ) กฎ ระเบยบ ขอบงคบฯลฯ เปนตน หรอกลาวอกนยหนงไดวาสงแวดลอมอาจเปนสงทใหคณและโทษตอมนษยหรอสงมชวตอน ๆ เปนสง ซงสามารถสมผสดวยอาการทงหาได หรออาจเปนทรพยากรหรอไมใชทรพยากรกได สรปไดวาสงแวดลอม หมายถง สงทเปนทงรปธรรมและนามธรรม ทมลกษณะทางกายภาพ ชวภาพ และสงคม ทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนโดยธรรมชาต และมนษยไดสรางขน และทกสงทกอยางนนเกยวโยงสมพนธกนเปนระบบ หากสงแวดลอมใดไดรบผลกระทบไมวา ทางตรงหรอทางออม จะสงผลกระทบถงสงแวดลอมอนเสมอ 2. ประเภทของสงแวดลอม สงแวดลอมตามความหมายดงกลาวขางตนสามารถจาแนกเปนประเภทตาง ๆ ได ซงมนกวชาการดานสงแวดลอมเสนอแนวคดในการจาแนกไว ดงจะนาเสนอพอเปนตวอยางดงน

11

อลแมน และเคมเมอรส (สขณภา สาเนยงสง. 2546 : 17; อางองจาก Ailman and Chamers. 1984 : 4) สงแวดลอมสามารถแบงไดเปน 2 ชนด คอ 1. สงแวดลอมธรรมชาต เชน ภเขา หบเขา มหาสมทร อณหภมของอากาศ ฝนตก เปนตน 2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน เชน บาน ชมชน เปนตน เตมดวง รตนทศนย (2539 : 40-41) ไดแบงสงแวดลอมออกเปน 2 ประเภท คอ 1. สงแวดลอมธรรมชาต (natural environment) คอ สงแวดลอมทเกดขนเอง ตามธรรมชาต ไดแก ปาไม ภเขา แรธาต ซงแบงยอยออกเปน 2 ชนด คอ 1.1 สงแวดลอมทางชวภาพ (biological environment) ไดแก สงมชวตทงหลาย เชน พชพรรณธรรมชาต ปาไม สตวปา มนษย 1.2 สงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) หมายถง สงแวดลอมทไมมชวต ไดแก ภเขา แมนา ดน ลมฟาอากาศ ภมประเทศ อณหภม ธรณสณฐาน เปนตน 2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน (manmade environment) คอสงแวดลอมทมนษย สรางขนมาเพอเปนปจจยในการดาเนนชวต หรอเพอตอบสนองความตองการของมนษยและเปน แบบแผนในการดาเนนชวต แบงออกเปน 2 ชนด 2.1 สงแวดลอมทเปนกายภาพ (physical – feature environment) ไดแก บานเรอน ถนน รถยนต 2.2 สงแวดลอมทเปนมโนภาพ (abstract environment) ไดแก แบบธรรมเนยม ประเพณ สงคม การเมอง วฒนธรรม ระบบเศรษฐกจ กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2540 : 13) ไดแบง สงแวดลอมทงระบบไว 2 ประเภท คอ 1. สงแวดลอมทเกดขนเองตามธรรมชาต เชนปาไม ภเขาทกประเภท ดน นา อากาศ ทรพยากร 2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน เชน ชมชนเมอง สงกอสรางโบราณสถาน ศลปกรรม ธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรม สรปไดวาสงแวดลอม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ สงแวดลอมทเกดขนเองตาม ธรรมชาต เชน ปาไม ภเขา แรธาต อากาศ และสงแวดลอมทมนษยสรางขนมาเพอเปนปจจย ในการดาเนนชวต หรอเพอตอบสนองความตองการของมนษย

12

3. มตทางสงแวดลอม สงแวดลอมมการรบรในเชงมตไดหลายมต ดงทนกวชาการดานสงแวดลอมไดเสนอไวดงน เกษม จนทรแกว (2547 : 8-16) ไดใหความหมายของมตสงแวดลอมไวดงน มต (dimension) หมายถง ภาพทแสดงบทบาท/หนาท ซงมขนาด หรอวดได การมองสงแวดลอม ใหเปนมตหรอเปนภาพแสดงบทบาท/หนาท เปนสงสาคญอยางมาก เพราะเปนพนฐานนาไปส การใหจานวน (quantifying) ตอสงแวดลอม ซงตองเปนทงโครงสรางและบทบาท/หนาทของ สงแวดลอมทเปนตวแสดงมตทสามารถวดขนาดได การเปลยนแปลงทางโครงสรางและบทบาท/ หนาท จะตองสามารถใหขนาดของการเปลยนแปลงนน อกทงตองบงบอกใหไดวาโครงสรางและ บทบาท/หนาททปรากฏในปจจบน (existing) จะแตกตางจากภาวะธรรมชาตหรอคามาตรฐาน อยางไร อนจะนาไปสการประเมนสถานภาพและศกยภาพสงแวดลอมได อยางไรกตาม สงแวดลอมในโลกน ไดแบงมตสงแวดลอมหรอบทบาท/หนาท เปน 4 มต คอ มตทรพยากร มต เทคโนโลย มตของเสยและมลพษ และมตมนษย/สงแวดลอมทางสงคม ดงภาพประกอบ 2

ภาพประกอบ 2 มตทางสงแวดลอม (เกษม จนทรแกว. 2547 : 8)

ซงมรายละเอยดตอไปน 1. มตทางทรพยากร มตทางทรพยากร (resources dimension) คอ สงแวดลอมทแสดงบทบาท/ หนาทเปนทรพยากร ซงหมายถง ทรพยากรทงทเปนทรพยากรธรรมชาต และทรพยากรทมนษย สรางขน เปนมตทสาคญยง และมบทบาทตอมนษยในการเออใหปจจยดานอาหาร ทอยอาศย

สงแวดลอม Environment

โครงสราง/องคประกอบ structure/components

function 1: ทรพยากร function 2: เทคโนโลย function 3: ของเสย/มลพษ function 4: มนษย/สงคม

13

ยารกษาโรค เครองนงหม ใหความปลอดภยในชวตและทรพยสน ใหพลงงานและใหความ สะดวกสบาย/สงฟมเฟอยเหลาน เปนสงทมนษยสามารถบรโภคโดยตรงและทางออม เพอใหเกด ความเขาใจทดจงให คานยามและความหมายของทรพยากรตาง ๆ ดงน 1.1 ทรพยากรธรรมชาต "ทรพยากรธรรมชาต หมายถงสงตาง ๆ ทเกดขนโดยธรรมชาต และ ใหประโยชนตอมนษยไมทางใดกทางหนง นกอนรกษวทยาไดแบงประเภทของทรพยากรธรรมชาต ไว 3 ประเภท ซงมรายละเอยดโดยสงเขป ดงน 1.1.1 ทรพยากรธรรมชาตทไมหมดสน (non-exhaustion natural resources) ซงเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจาเปนตอมนษย บางชนดทมนษยไมไดรบเพยง ระยะสน กอาจทาใหถงชวตได แตบางชนดกอาจขาดไดเปนเวลานาน ทรพยากรธรรมชาตเหลาน ไดแก อากาศ นา แสงอาทตย เปนตน 1.1.2 ทรพยากรธรรมชาตททดแทนได (renewable natural resources) หมายถงทรพยากรธรรมชาตทมนษยนามาใชแลว สามารถจะเกดทดแทนขนได ซงการทดแทนนนอาจใชเวลาสนหรอยาวนานกได ทรพยากรประเภทนรางกายมนษยมความตองการมากทงเพอเปนปจจยสและความสะดวกสบาย ทรพยากรธรรมชาตเหลานไดแก พช สตว ปาไม ดน และทงหญาเลยงสตว เปนตน 1.1.3 ทรพยากรธรรมชาตทใชหมดแลว (exhausting natural resources) ทรพยากรธรรมชาตทอาจใหความสาคญนอยในการดารงชวตอย แตมความจาเปนในแงของ ความสะดวกสบายตอมนษย ชวยผอนแรงงานตอมนษย ชวยใหมนษยมโอกาสไดงานมากขน ถาไมมทรพยากรเหลาน มนษยกยงสามารถมชวตอยได แตอาจไมไดรบความสะดวกสบาย ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไปน ไดแก นามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต หนนามน และแร เปนตน 1.2 ทรพยากรทมนษยสรางขน ทรพยากรทมนษยสรางขน (man-made environment) เปนทรพยากรท มไดเกดขนตามธรรมชาตแตอาจมบางสวนทเกดขนตามธรรมชาตและมนษยไดดดแปลงหรอสราง กลไกควบคมใหแปรเปลยนทงรปรางหรอพฤตกรรมได ทรพยากรกลมนแบงออกไดเปน 2 กลม ดงน 1.2.1 กลมทรพยากรชวกายภาพ กลมทรพยากรชวกายภาพ (bio- physical resources) เปนกลมทรพยากรทมนษยไดอาศยทรพยากรกายภาพและชวภาพมา

14

ดาเนนการเปนวตถดบ ผานกระบวนการผลตดวยเทคโนโลย จนไดผลตผลสาเรจรปใหมทใชได และใหประโยชนตอมนษย เชน ทรพยากรเกษตร อตสาหกรรม พลงงานการใชทดน คมนาคม ขนสง การสอสาร สอสารมวลชน นาประปา เมอง และชมชน การชลประทาน เขอน/ฝาย ฯลฯ 1.2.2 กลมทรพยากรเศรษฐสงคม กลมทรพยากรเศรษฐสงคม (socio- economic resources) เปนกลมทรพยากร ทมนษยไดใชทรพยากรพนฐาน คอทรพยากร กายภาพ และทรพยากรชวภาพ เปนวตถดบในกระบวนการผลตใหเกดทรพยากรเศรษฐสงคมขน แตเปนทรพยากรทไมสามารถเหนได เชน วฒนธรรม (ศาสนา ประเพณ ความเชอ) กฎหมาย การศกษา สขภาพอนามย เศรษฐกจ การปกครอง การเมอง ฯลฯ 1.3 มตทรพยากรทจาแนกทางการจดการ ความรพนฐานทางสงแวดลอม มความจาเปนตองรและเขาใจกระบวนการ ทางสงแวดลอมทตองประยกตหลกการและวธการทางวทยาศาสตร โดยเฉพาะอยางยงศาสตร ทางนเวศวทยา ซงสงเหลานสามารถทาใหเกดความเขาใจไดวา สงแวดลอมนนมการเคลอนทหรอเปลยนแปลงตลอดเวลา ระบบสงแวดลอมจะทาการปรบตวเองตลอดเวลาใหสมดล หรออยไดดวยตวเองได ดวยหลกการพนฐานดงกลาว ทาใหมนษยสรางแนวคด และวธการในการเปลยนแปลงทรพยากรธรรมชาต มาทาการสรางทรพยากรใหมใหสามารถใชประโยชนได ดงนน นกวทยาศาสตรสงแวดลอมจงไดสรางมตทรพยากร (resources dimension) ออกเปน 4 กลม หรอ 4 มตดงน คอ 1.3.1 กลมทรพยากรกายภาพ ทรพยากรกายภาพ เปนกลมทรพยากร ธรรมชาตทสาคญตอมนษยมาก ไดแก อากาศ นา ดน หนแร ความสนสะเทอน คณภาพ อากาศ เสยง และความรอน อยางไรกตาม ทรพยากรกลมนเปนทรพยากรพนฐานของระบบ สงแวดลอม 1.3.2 กลมทรพยากรชวภาพ ทรพยากรชวภาพ เปนทรพยากรหลกทาง ชวภาพ หรอสงทมชวต ไดแก ปาไม สตวปา สตวนา พชบก และพชนา เหลานเปนมต ทรพยากรพนฐานในการดารงชวตของมนษยคอปจจยส และยงเปนทรพยากรทมบทบาททสาคญในการ ควบคมระบบสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงเปนตวฟนฟความเสอมโทรมของระบบ สงแวดลอมดวย 1.3.3 คณคาการใชประโยชนของมนษย มนษยไดเปลยนแปลงหรอการนา ทรพยากรหลกทงกายภาพและชวภาพ ดวยการใชเทคโนโลยทเหมาะสมมาสรางเปนคณคาท

15

สามารถนามาใชประโยชนได ไดแก เกษตรกรรม อตสาหกรรม พลงงาน นาใช การใชทดน การตงถนฐาน การคมนาคม การสอสาร นาใช/การประปา การชลประทาน การเพาะเลยง สตวนา ฯลฯ ทรพยากรกลมนใหประโยชนตอมนษยทงทางตรงและทางออม ดงภาพประกอบ 3

ภาพประกอบ 3 มตทรพยากรทเปนองคประกอบสาคญทใชในการจดการเพอความยงยน ของระบบสงแวดลอม

(เกษม จนทรแกว. 2547 : 11) 1.3.4 คณคาคณภาพชวต (life quality values) เปนกลมทรพยากรท เกยวของทางเศรษฐสงคม ซงนกวชาการสงแวดลอมไดจดกลมไว เพอแสดงใหเหนผลของการนา ทรพยากรมาใชในกลมคณคาการใช ประโยชนของมนษยถาเกดขนจากการใชทรพยากรแลว ผลพวงจะชประเดนใหเหนวา สภาพของระบบสงแวดลอมเปนลกษณะใด อยางไรกด ทรพยากร กลมนนกวชาการสงแวดลอมยอมรบวาเปนกลมทรพยากรคณภาพชวตซงเปนทรพยากรทสะทอน ใหเหนถงทรพยากรทมนษยสรางขนมาหรอจดรปแบบใหมนนใหคณภาพชวตรในรปใด อนไดแก ประชากร (เกด ตาย ยายถน) การศกษา (การรบร) สขภาพอนามย ความปลอดภยวฒนธรรม (โบราณสถาน ศาสนา สถานทประวตศาสตร ประเพณ และวถชวต) เศรษฐกจ (อาชพ รายได รายจาย เงนออม) ทศนยภาพทสวยงาม 2 มตทางเทคโนโลย 2.1 ความรพนฐาน เทคโนโลยหมายถง การนาความรทางวทยาศาสตรมาใชเพอความเปนอย ของมนษย กลาวอกนยหนง กคอ เทคโนโลยนนเปรยบเสมอนศลปวทยากรในการนาความรทได คนพบทางวทยาศาสตรมาใชใหมนษยมความพอใจ ทสาคญยงกคอ มตทางเทคโนโลยนนม บทบาทและความสาคญตอการใชทรพยากรอยางมาก เพราะมนษยมความจาเปนตองนา

คณคาคณภาพชวต

ระบบสงแวดลอม

คณคาการใชประโยชนของมนษย ทรพยากรชวภาพ

ทรพยากรกายภาพ

16

ทรพยากรมาใชสนองความตองการของตนเอง การนาเทคโนโลยทไมเหมาะสม และ/หรอ ไมถกตองตามหลกการแลวจะกอใหเกดสญเสย/สนเปลองทรพยากรและกอใหเกดมลพษ สงแวดลอมตามมา สรางความหายนะตอทรพยากรเองอกเชนกน ดงนนเทคโนโลยจงเปนมต ทสาคญของงานทางสงแวดลอมทตองระมดระวงอยางยง เทคโนโลยในโลกน จะประกอบดวยสวนสาคญสองสวน คอ สวนแรก ฮารดแวร หมายถง เครองมอและอปกรณ ตลอดจนวสดสงประดษฐทงหลายทมนษยไดสรางขน ความสลบซบซอนและ/หรอ ความยากงายของการนาไปใช เปนตวชใหเหนวาเปนเทคโนโลยระดบ สง หรอเทคโนโลยระดบธรรมดา กลาวอกนยหนงกคอ ในสวนของ ครภณฑ และ อนภณฑ เปนสวนทกอกาเนดทไดจากการคนควาวจย และ/หรอ คนพบปรากฏการณธรรมชาต อยางไรกดเทคโนโลยทงสองสวนนมความสมพนธตอกนและกน ไมสามารถจะแยกจากกนได ขาดสงหนง สงใดคงไมเกดเทคโนโลยได เพราะถามเพยง ครภณฑ กมเพยงของสงหนง ไมสามารถใช ครภณฑ ได อยางไรกด ครภณฑ และอนภณฑ อาจแยกสวนหรอรวมกนอยกได 2.2 รปแบบเทคโนโลย 2.2.1 เทคโนโลยธรรมชาต เปนสงแวดลอมธรรมชาตททาหนาทเปนเทคโนโลย เชน ปาไม ลม ดน นา อากาศ หน-แร เหลานเปนตน 2.2.2 เทคโนโลยเลยนแบบธรรมชาต มนษยไดเลยนแบบธรรมชาตอาจเพราะตองการอยกบธรรมชาต กเปนได จงไดนาธรรมชาตมาปรบปรงทงในพนทเดมหรอตางถน เชน การปลกตนไมในเมอง การใชพชบาบดนาเสย ฯลฯ เหลานเปนตน 2.2.3 เทคโนโลยทมนษยสรางขน เทคโนโลยมสวนเกยวของกบมนษย มนษยรจกเทคโนโลยเปนเวลา นาน กลาวอกนยหนงกคอ มนษยไดนาความรและภมปญญาทองถนมาใชสรางเทคโนโลย ทเหมาะสม ใหสามารถแปรสภาพทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนได ครงงานวทยาศาสตร กาวหนามากขน ความรทางวทยาศาสตรไดถกนามาใชสรางเทคโนโลยใหมความเหมาะสมและ ทนสมยมากขน มความยงยากขน และสรางไดยากขน เทคโนโลยเหลานมใชนามาใชเพยงเพอ การแปรรปทรพยากรมาใชของมนษยเทานน มนษยยงใชเทคโนโลยตงแตเทคโนโลยอยางงาย จนถงเทคโนโลยขนสงมาคนควาวจยงานดานวทยาศาสตร สงคม และสงแวดลอม ทาใหสงทไมร กไดร สงใดททาไมไดกทาได อยางไรกดรปแบบเทคโนโลยมดวยกน 4 รปแบบสาคญ คอ

17

2.2.3.1 เครองยนตและอเลคโทรนกส เครองยนต และ อเลคโทรนกส ไดแก เครองมอและอปกรณทสรางพลงและงานใหเกดขนได เชน รถยนต การคมนาคมดานตาง ๆ เครองใชไฟฟาลกษณะตาง ๆ เครองใชในบานเรอน เทคโนโลยใน โรงงานอตสาหกรรม คอมพวเตอร เครองพมพ เครองมอทางวทยาศาสตร ฯลฯ 2.2.3.2 แบบผลตภณฑ เนองจากเทคโนโลยสามารถนามาใชกบ การปรบปรงและพฒนาสภาพเศรษฐกจสงคม และการปกครอง จงไดมการสรางเทคโนโลยใน รปแบบของแบบผลตภณฑ (block) โดยสรางเปนรปแบบเครองมอในลกษณะของแบบจาลอง แบบเขยน แบบเครองมอ แบบพมพกด หรอแบบทสามารถคดลอกไดเลย ซงเทคโนโลยเหลานสามารถซอขายและถายทอดกนได เชน รถยนต รถไฟ เครองบาบดนาเสย เตาเผาขยะ รถขนขยะ เครองมอสกดสารพษ เครองมอเกบขอมลสงแวดลอมทกชนด ฯลฯ 2.2.3.3 กระบวนการผลต กระบวนการผลตเปนเทคโนโลยอก รปแบบหนงทสามารถทาตามได โดยผสรางเทคโนโลยจะสรางขนตอน และสดสวนทรพยากรทใช ตลอดจนวธผลต/วธทาทชดเจน กระบวนการอาจเปนการสรางโดยอธบายวธการหรอสรางแบบจาลองคณตศาสตรกได ตวอยางเทคโนโลยกระบวนการผลต ไดแก กระบวนการผลตยา อาหาร เสอผา งานทางวทยาศาสตร เศรษฐศาสตร สงคม และการปกครอง 2.2.3.4 เทคโนโลยสงคม เปนเทคโนโลยทมนษยสรางขนเพอการ ควบคมสงคมใหอยในความสงบ เชน กฎหมายประเพณ ศาสนา ความเชอ ฯลฯ เทคโนโลยทง 4 แบบ อาจเปนระบบเดยว คอมเพยง ชนเดยวกได เชน ปากกาหมกซม เครองกรองนา เครองไถนา ฯลฯ อาจเปนกลมของเทคโนโลย ยอย ๆ เชน บอบาบดนาเสย เครองเกยวขาวและสขาว ระบบสญญาณไฟจราจร รถไฟ ฯลฯ อยางไรกตาม ดวยลกษณะการรวมกลมของเทคโนโลยดงกลาว จงอาจมการแบงเทคโนโลย การแปรรปทรพยากรเหลาน 3. มตทางของเสยและมลพษสงแวดลอม ของเสยและมลพษสงแวดลอมนน นกวชาการไดแบงออกเปนสกลมใหญ ๆ ไดแก ของแขง ของเหลว กาซ และมลพษทางฟสกส ซงของแขง ไดแก กากสารพษ ฝนละออง ขยะมลฝอย เศษของเหลอใช ฯลฯ กลมทสอง คอของเหลวไดแก ไขมน นามน และนา กลมทสาม คอกาซ ไดแก อากาศทปนเปอนดวยสารพษ เขมาควน ออกไซดของไนโตรเจน คารบอนมอนนอกไซด ซลเฟอรไดออกไซด เปนตน สวนสดทาย ไดแก กลมของเสยและมลพษ ทางความรอน แสงสวาง กมมนตรงส ลม เสยง อากาศ และคณภาพอากาศ อน ๆ

18

ของเสยและมลพษสงแวดลอม นอกจากจะมบทบาทตอระบบการทางานของ มนษยโดยตรงแลว คอ เขาสรางกาย และ/หรอ สกดกนบทบาททางออม กยงมบทบาทสาคญตอบรรยากาศ และมหาสมทร ซงเปนระบบนเวศนทสาคญตอมนษย กลาวคอ กาซ CO2 NO2 SO2 HC CO CFCs ฝนละออง ฯลฯ ฟงกระจายสบรรยากาศ กาซเหลานสวนมากแลวเปน กาซเรอนกระจก (green-house gases) จงมอทธพลตอโลกรอน อนจะสงผลตอมนษยอก ทอดหนง นอกจากนกระบวนการชะลางพงทลายของดนและสารเคมลงสทะเลและมหาสมทร มผลตอสตวนาและพชนา ซงเปนแหลงอาหารทสาคญของมนษย จงพอจะเหนไดวาการเกดของ เสยไมวาจะเปนของเหลว ของแขง หรอกาซ ลวนมผลตอมนษยทงสน การควบคมการเกดของเสย และมลพษสงแวดลอมเปนงานทสาคญและตองดาเนนการเปนระบบ การลดปรมาณของเสยและ มลพษสงแวดลอมรวมทงการนาไปใชประโยชน เปนงานทเปนเปาประสงคของการจดการสงแวดลอม 4. มตมนษย / เศรษฐสงคม มตมนษย หรอเศรษฐสงคม เปนมตทเกยวของกบมนษย ไดสรางพฤตกรรมหรอพลงการทะลทะลวงของมนษยตอสภาวะแวดลอม ทงระบบสงแวดลอมเดยว สงแวดลอมเปนกลม สงแวดลอมยอยและ/หรอทงระบบ สาหรบมตมนษยนนประกอบดวย 4.1 ประชากร จานวนและคณภาพประชากรทงเกด ตาย และยายถน มผล ตอการอนรกษสงแวดลอม อาจมาใชบรโภคโดยตรง หรออาจเปนเพยงสงเออประโยชนอยางอน อยางไรกตาม จานวนประชากรมผลตอปรมาณการบรโภคและความหนาแนน/ความเขมแขงของของเสยและ สารพษอยางมาก ซงการควบคมประชากรไดเทากบเปนการลดปรมาณการบรโภคไดโดยตรง สวนคณภาพประชากรนนจะตองศกษาตวแปรอน ๆ ประกอบ 4.2 การศกษา เปนตวปจจยแสดงคณภาพประชากรตอการอนรกษสงแวดลอม การศกษาทเปนพลงมนษยอกปจจยหนง จงเกยวของกบการเปลยนแปลงสงแวดลอม ทงจาก ธรรมชาตไปสความเสอมโทรม หรอจากความเสอมโทรมสธรรมชาต ซงการศกษาจะเปนปจจยควบคมกลไกสงแวดลอมทจะเกดขน 4.3 การอนามย/สาธารณสข มนษยมบทบาทหรอหนาทการงาน ของความเปน มนษยในสงคมปกตหรอไม ขนอยกบภาวะอนามยของมนษย ความออนแอจนทาหนาทไมไดของมนษย อาจเกดเพราะวาสวนหนงสวนใดของอวยวะไมครบ หรอมครบแตอวยวะบางสวน ไมทางาน ดงนนการอนามย และ/หรอ สาธารณสข จงเปนตวควบคมทรพยากรทางตรงและ ทางออม มตทางอนามย/สาธารณสขนน ไดแก ชนดและความรนแรงของโรคโภชนาการ

19

4.4 เศรษฐกจ ภาวะทางเศรษฐกจ สามารถนามาเปนตววดพลงการทะล ทะลวงของมนษยไดไมยาก เชน ฐานะทางเศรษฐกจ อาชพ เงนเกบและเงนออม แผนการพฒนาเศรษฐกจ ฯลฯ เหลานมผลโดยตรงและทางออมตอการเปลยนแปลงสงแวดลอมในระบบ 4.5 วฒนธรรม โบราณสถาน สถานทประวตศาสตรและศาสนา มตมนษยทม สวนสมพนธตอวฒนธรรม โบราณสถาน สถานทประวตศาสตร และศาสนา ไดแก ศาสนา ความเชอ ประเพณ ความศกดสทธของสถานทเหลานน ประเดนตอมาไดแกพธกรรมทจะดาเนน ไดอยางไร เพราะการมพธกรรมปกตจะมผลตอความละเอยดออนในการอนรกษสงแวดลอม และ การสบทอดของศาสนา ความเชอ ประเพณ สถานทประวตศาสตร ศาสนาและโบราณสถาน อนจะเปนสวนสาคญ ในการขดเกลาใหมนษยคดถงสงแวดลอมในชวงบวกและลบอยางไร 4.6 ความปลอดภย เปนตวดชนสาคญในการทาหนาทถกตอง ความรสก ไมอสระ/ความปลอดภย ทาใหมนษยแสดงบทบาทของตนเองไดไมเตมทยอมกอใหเกดปญหา สงแวดลอมตามมา จานวนอาชญากรรมหรอคดความ หรอจานวนครงของภยพบตตาง ๆ มผล ตอสมรรถนะความทะลทะลวงสงแวดลอมโดยมนษย 4.7 การเมองและการปกครอง หมายถง ภาวะการไดมาซงอานาจในการ ควบคมทรพยากรยอมมผลตอการเปลยนแปลงทรพยากร อกทงระบบการปกครองกมสวนตอ การอนรกษสงแวดลอมเสมอ อยางไรกตาม การอนรกษสงแวดลอมตองการความหลากหลาย ทางความคดและการปฏบต การเมอง และการปกครองทไมเออในสงเหลาน ยอมมผลตอ ปญหาสงแวดลอมอยางหลกเลยงไมได 4.8 การนนทนาการ/การทองเทยว เปนการสรางพลงมนษยใหหายจาก ความเครยด ใหมความรนเรง มความโปรงใสดานการอนรกษสงแวดลอม มนษยทมการนนทนาการทดมกเปนบคคลทมความละเอยดออนทางสงแวดลอม นอกจากนนนทนาการจะมผล ตอเศรษฐกจและการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในมมกวางอกดวย 4.9 วถชวต หมายถง การดารงชวตของมนษยทตองมวฒนธรรม อาชพ และ ความปลอดภย เพอการมชวตอยางปกตสข อสระทจะมกจกรรมประจาวน มตทงสทกลาวมาแลว นอกจากจะเปนสวนทสาคญในการเรยนร และทาความ เขาใจ สงแวดลอมอยางถกตองแลว ยงสามารถเปรยบไดเหมอนเสาหลกของสงแวดลอมอกดวย ซงจะเหนไดวาสงแวดลอมทมองในแงของศาสตรหนงแลว ตองมองใหเหนมตทงสทชดเจน จงจะทาใหการอนรกษเกดประสทธผล

20

4. การอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอมไมใชเปนเพยงการกระทาโดยอาศยหลกการเทานน แตตองเนนถงความอยรอดของมนษยเปนสาคญซงมนกวชาการหลายทานใหความหมายของการอนรกษ สงแวดลอม (environment conservation) ไวดงน ประภาพรรณ เสงวงษ (2536 : 12) ไดใหความหมาย การอนรกษสงแวดลอม หมายถงการใชสงแวดลอมอยางฉลาด เกดประโยชนสงสดและปองกนไมใหเกดมลพษทเปน อนตรายตอสงมชวตทงมวล เกษม จนทรแกว (2547 : 83) การอนรกษ หมายถงการใชประโยชนอยางมเหต มผล (to use rationally) และมการสรางสรรค (build up) และ “การอนรกษ” ไดแก การใช การเกบ การรกษา/ซอมแซม การฟนฟ การพฒนา การปองกน การสงวน และการแบงเขต ตอทรพยากรและสงแวดลอม เพอจะไดเอออานวยใหคณภาพในการสนองความเปนอยของมนษย ตลอดไป ในทานองเดยวกน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2540 : 111) ไดให ความหมายไววา การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การใชธรรมชาตและสงแวดลอมดวยความ ชาญฉลาดและกอใหเกดประโยชนตอมวลมนษยใหมากทสด และมระยะเวลาในการใชงาน ยาวนานทสด จากความหมายของการอนรกษสงแวดลอมทกลาวมาขางตนสรปไดวา การอนรกษ สงแวดลอมหมายถงการใชสงแวดลอมอยางชาญฉลาด อยางมเหตผล เพอใหเกดประโยชนตอการดารงชวตของมนษยใหมากทสด ตลอดจนตองมวธการปรบปรงสงทเสอมโทรมใหดขน เพอใหคงความสมดลของระบบในธรรมชาต ความจาเปนของการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษนนจาเปนตองครอบคลมถงการจดระบบสงแวดลอม หรอการผลตและ การดารงไวใหคงอยยาวนานอยางเหมาะสมในทก ๆ ดาน ซงกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2540 : 114-115) ไดกาหนดวตถประสงคหลกของการอนรกษสงแวดลอมไว 4 ประการ ไดแก 1. เพอธารงไวซงปจจยสาคญของระบบสงแวดลอม ทมอทธพลตอมนษยและสตว และระบบสนบสนนการดารงชวต เปนการปรบปรงปองกนพนทเพอการเพาะปลก การหมนเวยน แรธาตอาหารพช ตลอดจนการทานาใหสะอาด 2. เพอสงวนรกษาการกระจายของธรรมชาตพนธ ซงขนกบโครงการขยายพนธ ตาง ๆ ทจาเปนตอการปรบปรง การปองกนธญญาพช สตวเลยง และจลนทรยตาง ๆ รวมทง

21

สงประดษฐทางวทยาศาสตรเทคโนโลย ตลอดจนคมครองอตสาหกรรมนานาชาต ทใชทรพยากร ทมชวตเปนวตถดบ 3. เพอเปนหลกประกนในการใชพนธพชพนธสตวและระบบนเวศ เพอประโยชนใน การยงชพตามความเหมาะสม และอตสาหกรรมหลกตาง ๆ 4. เพอสงวนรกษา โบราณสถาน โบราณวตถ ศลปกรรม ซงเปนมรดกลาคา สาหรบไวใหอนชนรนหลง รวมทงระบบสงแวดลอมอน ๆ ทมนษยสรางขน จากวตถประสงคการอนรกษสงแวดลอมดงกลาว เปนเครองชใหเหนถงความจาเปนทจาตองมการอนรกษสงแวดลอม 1. ทรพยากรธรรมชาตทมความจาเปนในการยงชพ และการพฒนาไดถกทาลาย มากขนทกท ในขณะทความตองการทรพยากรธรรมชาตมมากขนตลอดเวลา 2. ความตองการทจะกาหนดวธปฏบตทถกตอง เพอปองกนและแกปญหา การอนรกษทสาคญและจาเปนทงทเปนปญหาเฉพาะหนาและยดเยอมานาน เชน การปลกปา การฟนฟสภาพดน การฟนฟแหลงนา และอน ๆ 3. สมรรถภาพของการอนรกษทวประเทศและระหวางประเทศยงขาดการจดการและ ประสานงานทด ทาใหบงเกดผลดไดไมเตมทตามกระบวนการพฒนา ดงจะเหนไดวาการพฒนา และการแกไขปญหาตาง ๆ ทาใหทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจากดเสอมโทรมลง โบราณ สถาน ศลปวฒนธรรม ไดถกทาลายอยางมาก จากการกระทาของมนษย จากการพฒนาตาง ๆ แกวเกษม จนทรแกว (2547 : 83-84) ไดเสนอวธการอนรกษไว 8 วธการ ดงน 1. การใช หมายถง การใชหลายรปแบบ เชน บรโภคโดยตรง เหน ไดยน/ไดฟง ได สมผส การใหความสะดวก และความปลอดภย รวมไปถงพลงงาน เหลานตองเปนเรองการใชแบบ ยงยน 2. การเกบกก หมายถง การรวบรวมและเกบกกทรพยากรทมแนวโนมทจะ ขาดแคลนในบางเวลาหรอคาดวาจะเกดวกฤตการณเกดขน บางครงอาจเกบกกเอาไวเพอการนา ไปใชประโยชนในปรมาณทสามารถควบคมได 3. การรกษา/ซอมแซม หมายถง การดาเนนการใด ๆ ตอทรพยากรทขาดไป/ ไมทางานตามพฤตกรรม/เสอมโทรม/เกดปญหา เปนจด/พนทเลก ๆ สามารถใหฟนคนสภาพเดม ได อาจใชเทคโนโลยทมนษยสรางขนชวยใหดเหมอนเดม จนสามารถนามาใชได 4. การฟนฟ หมายถง การดาเนนการใด ๆ ตอทรพยากรหรอสงแวดลอมทเสอม โทรมใหสงเหลานนเปนปกต สามารถเออประโยชน ในการนาไปใชประโยชนตอไป ซงการฟนฟ

22

ตองใชเวลาและเทคโนโลยเขาชวยดวยเสมอ 5. การพฒนา หมายถง การทาสงทเปนอยใหดขน การทตองพฒนาเพราะตองการ เรงหรอเพมประสทธภาพใหเกดผลทดขน การพฒนาทถกตองนน ตองใชทงความรเทคโนโลยและ การวางแผนทด 6. การปองกน หมายถง การปองกนสงทเกดขนมใหลกลามมากกวาน รวมไปถง การปองกนสงทไมเคยเกดใหดวย การปองกนตองใชเทคโนโลยและการวางแผน เชนเดยวกบวธ การอนรกษอน ๆ 7. การสงวน หมายถง การเกบไวโดยไมใหแตะตองหรอนาไปใชดวยวธใด ๆ กตาม การสงวนอาจกาหนดเวลาทเกบไวโดยไมใหมการแตะตองตามเวลาทกาหนดไวกได 8. การแบงเขต หมายถง ทาการแบงเขตหรอแบงกลม/ประเภท ตามสมบตของ ทรพยากร สาเหตทสาคญเพราะวธการใหความร หรอกฎระเบยบทนามาใชนนไมไดผล หรอ ตองการจะแบงเขตใหชดเจนเพอใหการอนรกษไดผล เชน อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เมองควบคมมลพษ ฯลฯ อยางไรกตามการแบงเขตนจะตองมการสรางมาตรการกากบดวย มฉะนนแลวจะไมเกดผล ทง 8 วธทกลาวมานน เชอวาผอานคงจะเขาใจและสามารถมองเหนเปนรปธรรม ทชดเจน ซงนกวชาการสงแวดลอมคงนาไปใชในการสรางแผนการจดการ หรอแผนแกไข ผลกระทบสงแวดลอมได ผเขยนคดวาผอานสามารถนาไปเสรมสรางความมนใจใหกบตนเองใน การใชคาเหลานตอไป ผเขยนหวงวาคงจะเปนประโยชนแกผอานบางตามสมควร ปราณ รอดโพธทอง (2535 : 43) ไดเสนอวธการอนรกษสงแวดลอมไว 2 ชนด คอ 1. มาตรการอนรกษโดยตรง เปนวธการทจะปฏบตตอทรพยากรธรรมชาตโดยตรง เพอถนอมรกษาและใชทรพยากรอยางฉลาดทสดคอ 1.1 การถนอม หมายถงการใชอยางประหยด เพอใหมทรพยากรใชไดนาน วธนมประโยชนเพอคงสภาพของทรพยากรทงในดานปรมาณและคณภาพใหมอยตลอดไป 1.2 การบรณะหรอใหกลบฟนตว คอบรณะทรพยากรทเกาและเสอมคณภาพ เสอมประโยชนแลว ใหกลบมคณภาพเหมอนเดม สามารถใชประโยชนไดอก 1.3 การปรบปรงใหมสภาพดกวาธรรมชาต หมายถง พยามยามนาทรพยากร ทมอยมาใชใหเกดประโยชนมากขน เชน ปรบปรงดนใหมผลผลตตอไรสงขน ทาใหเพาะปลกพชไดปละ 2-3 ครง

23

1.4 การผลตและการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ คอปรบปรงกระบวนการ ผลต การขนสง เปนตน โดยพยายามใหเกดการสญเสยนอยทสด 1.5 การนาเอาของเกามาประดษฐใหม 1.6 การใชสงอนแทน 1.7 การสารวจตรวจสอบคณภาพและคนหาทรพยากร 2. มาตรการทางสงคม มาตรการอนรกษทรพยากรโดยตรงอยางเดยว ไมสามารถอนรกษทรพยากรได จาเปนตองใชมาตรการทางสงคม หรอความรวมมอปฏบตจากทกฝาย คอ 2.1 การใหการศกษา ใหความรตลอดจนสรางทศนคตทดตอการอนรกษทรพยากรแกประชาชนทกคน ทกระดบอาชพ ทกวย ใหรกหวงแหนและเหนความจาเปนในการอนรกษทรพยากร 2.2 ผนกกาลงของผสนใจทงกาลงกาย ความคด กาลงทรพย จดตงชมรมเพอ การอนรกษทรพยากร 2.3 ใชมาตรการกฎหมายควบคม จากทกลาวมาแลวสามารถสรปแนวทางการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมได ดงน 1. การใหการศกษา ความรเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกประชาชนทกคน ทงในระบบโรงเรยนและนอกระบบโรงเรยน ในโรงเรยนเรมตงแตระดบอนบาลเปนตนไป เพอใหทกคนไดตระหนกในคณคาของสงแวดลอม 2. การรวมมอในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชนรจกใชอยางประหยด บรณะและปรบปรงใหมสภาพดขน 3. สนบสนนปรบปรงคณภาพของประชากร โดยวธการตาง ๆ เชน สงเสรม การศกษา จดอบรม จดประชมสมมนา ฝกปฏบต จดตงองคกรเพอใหมจตสานกในการอนรกษ พฒนา ปองกน และแกไขสงแวดลอมใหคงความสมดลของธรรมชาตและในการหาแนวทางการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม โดยสวนมากจะพบวา การศกษาเปนปจจยสาคญททาใหเกดการอนรกษสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ เพราะผลการใหการศกษาจะเปนแนวทางนาไปส พฤตกรรมการแสดงออกทเหมาะสม ซงเปนเปาหมายในการมคณภาพชวตทด 4. การประเมนผลผลต พบวาอาสาสมครดานสงแวดลอมทเขารบการฝกอบรม มความร ความเขาใจอยในระดบปานกลาง มความตระหนกอยในระดบสง มสวนรวมปฏบต ขณะฝกอบรมอยในระดบปานกลาง และมสวนรวมปฏบตหลงฝกอบรมอยในระดบสง

24

จากเอกสารทางวชาการทเกยวของดงกลาว จะเหนไดวา การจดกจกรรมการเรยน การสอนสงแวดลอมนนตองอาศยบคลากรทมความรเรองสงแวดลอม มการจดการเรยนการสอน การจดกจกรรม สอ/อปกรณประกอบการสอนและการวดผลประเมนผลทถกตองตามหลกวชาการและมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของแตละสถานศกษา เยนใจ เลาหวนช (2525 : 9ข-13ข) ไดเสนอแนวทางแกปญหาไวดงน 1. การแกไขปจจยภายใน คอ ปลกฝงคานยมและความเชอทเหมาะสมทางดาน สงแวดลอมใหแกบคคล วธนอาจสาเรจดวยการใหการศกษาทงทางในและนอกระบบโรงเรยน แกคนทกระดบ ทกสาขาอาชพ 2. การใหความรแกประชาชนเพอปลกฝงคานยมและความเชอทางดานสงแวดลอม อาจทาไดโดยการศกษาทง 3 ระดบ ระดบท 1 คอขอเทจจรงตาง ๆ เกยวกบปญหาสงแวดลอม ระดบท 2 คอ ความคดรวบยอด หรอสงเขป ซงเกดจากนาขอเทจจรงตาง ๆ ทเกยวของมา เชอมโยงหรอสมพนธกน การใหการศกษาทง 2 ระดบนนจะชวยแกไขความเชอผดมาเปนถกตอง ตามความตองการได สวนการศกษาระดบท 3 ซงเปนระดบสงสดคอการสรางคานยมทตองการ 3. การสรางคานยมทตองการ เปนเรองททาไดไมงายนก เพราะคานยมจะเกดขนไดกโดยทบคคลมประสบการณในเรองนนมานาน แตเนองจากปญหาดานสงแวดลอมมความเกยวของกบการตดสนใจ และพฤตกรรม หรอการกระทามาก ดงนนการปลกฝงคานยมทางดานสงแวดลอมจงจาเปนจะตองเนนในการใหบคคลมประสบการณจรง ๆ คอเนนหนกทางดานการ ตดสนใจ และการปฏบตในแนวทางทชวยอนรกษภาวะแวดลอมและปองกนปญหาอยางมเหตผล และเมอตดสนใจและปฏบตไดแลวควรมการทดสอบ และประเมนผลกระทบเพอนามาใชปรบปรงการตดสนใจและการปฏบตในอนาคต จากแนวคดของหลายทาน สรปไดวาการพฒนาทางจตใจของมนษย เปนมาตรการ ทสาคญทสดในการแกปญหาสงแวดลอม คอการปลกฝงหรอพฒนาคานยม ความเชอ ทศนคต ความมเมตตาและความมระเบยบวนย เปนพฤตกรรมทสาคญของมนษยทจะรวมรบผดชอบตอสงแวดลอมทงในปจจบนและอนาคต 5. ปญหาเกยวกบสงแวดลอม จากความหมายของคาวาสงแวดลอมดงกลาวขางตน จะเหนไดวามนษยม ความสมพนธกบสงแวดลอมอยางแนบแนน ในอดตปญหาเรองความสมดลของธรรมชาตตาม ระบบนเวศยงไมเกดขนมากนก ทงนเนองจากผคนในยคตน ๆ นนมชวตอยใตอทธพลของ ธรรมชาต ความเปลยนแปลงทางดานธรรมชาตและสภาพแวดลอม เปนไปอยางคอยเปนคอยไป

25

จงอยในวสยทธรรมชาตสามารถปรบสมดลของตวเองได ผลกระทบและปญหาสงแวดลอมท รนแรงจงยงไมปรากฏ เมอความเจรญทางดานเทคโนโลย เศรษฐกจ และอตสาหกรรมขยายตว มากขน มนษยขวนขวายหาความสขสบายมากขน มการใชทรพยากรธรรมชาตมากขน ปญหา สงแวดลอมจงปรากฏขน และในขณะเดยวกนธรรมชาตกเรมขาดความสมดล (กรมสงเสรม คณภาพสงแวดลอม. 2540) ปญหาสงแวดลอม หมายถง ปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอมทางธรรมชาต ทงทเปนทรพยากรธรรมชาต เชน ปาไม ดน นา แรธาต สตว พชและปญหาความเสอมโทรม ของคณภาพสงแวดลอมรอบตวมนษย เชน ดน นา อากาศ เปนตน รวมถงปญหาความ เสอมโทรมของระบบนเวศตามธรรมชาตตลอดจนปญหา การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และ สงคมอนมสาเหตจากการกระทาของมนษย (มชย วรสายญห. 2535 : 93) สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตไดแบงปญหาสงแวดลอม ออกเปน 2 ลกษณะ คอ 1. ปญหาสงแวดลอมทางกายภาพ เชน ภาวะมลพษ ปญหาความรอยหรอของทรพยากรธรรมชาต และปญหาการใชทรพยากรไมถกวธ 2. ปญหาสงแวดลอมทางสงคม เชนปญหาความยากจน ปญหาความขาดแคลนอาหาร ปญหาทอยอาศย ความไมรหนงสอ ความเจบไขไดปวยและปญหาอน ๆ ทเกยวของอกมาก จากความหมายของปญหาสงแวดลอมดงกลาว สามารถสรปลกษณะของปญหา สงแวดลอมได 2 ประการ คอ 1. ทรพยากรรอยหรอ (resource-depletion) หมายถงการททรพยากรธรรมชาต มปรมาณลดนอยลงเรอย ๆ และอาจหมดไปไดในทสด ทงนเปนผลสบเนองจากการกระทาของ มนษย เชน การเพมประชากรอยางรวดเรว ความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจและเทคโนโลยและการใชทรพยากรอยางไมประหยดของมนษย ทาใหความตองการใชทรพยากรเพมมากขน ตามลาดบ 2. ภาวะมลพษ (pollution) หมายถง การทมสงแปลกปลอมเจอปนอยใน สงแวดลอมจนถงระดบทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยของมนษย ทรพยากรทมชวต และระบบนเวศหรอกอใหเกดความเสยหายตอโครงสรางตาง ๆ ตอสงทใหความรนรมยแกจตใจ หรอรบกวนการใชประโยชนอยางถกกฎหมายจากสงแวดลอม ภาวะมลพษทสาคญ ไดแกมลพษ ทางนา ทางอากาศ ทางเสยง ทางดน ขยะมลฝอย และสารพษ เปนตน (มชย วรสายญห.

26

2535 : 94) สาเหตของปญหาสงแวดลอม มชย วรสายญห (2535 : 96-97)กลาววาปญหาสงแวดลอมเกดจากสาเหตตาง ๆ ดงน 1. การเพมจานวนประชากร การเพมประชากรโลก โดยเฉพาะในประเทศกาลง พฒนา การเพมของประชากรเปนไปในอตราสงมาก เมอประชากรเพมมากขน ปญหาทางดานเศรษฐกจ สงคม ปญหาทอยอาศย ปญหาการผลตอาหารใหเพยงพอ เพอเลยงประชากรท เพมขน ปญหาเหลานเกยวพนกบปญหาสงแวดลอมทงสน 2. การขยายตวทางเศรษฐกจและความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย ความเจรญ ทางดานเศรษฐกจมผลใหมาตรฐานการครองชพของมนษยสงขน อตราการบรโภคตอหวจงสง ตาม ไปดวย ประเทศทมระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม ประเทศทมความเจรญกาวหนาทาง ดานเทคโนโลยสง สามารถทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดมาก เชนเดยวกน ปจจบนอาจจะถางปา ขดแร หรอจบปลาโดยใชเทคโนโลยเขาชวย เทยบเทากบคนเปนรอยคนใน ระยะเวลาเทากน การทมนษยมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยทาใหมนษยมคณภาพชวตทด ขน มความสะดวกสบายขน แตในทางตรงกนขามเทคโนโลยกเปนตวการสาคญทจากดคณภาพ ชวตมนษยไดเชนกน 3. การขาดความร ความเขาใจ และความตระหนกในความสาคญของสงแวดลอม เนองจากแตเดมสงแวดลอมและทรพยากรตาง ๆ ยงมปรมาณมากมาย มนษยไดอาศยประโยชน จากสงแวดลอมตลอดมา ถงแมมนษยจะกอใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอมแตกยงอยใน ความสามารถทสงแวดลอมจะรองรบได การทาลายสงแวดลอมของมนษยจะไมสงผลกระทบตอ มนษยในทนททนใดทาใหมนษยขาดความรความเขาใจและการตระหนกถงความสาคญและ คณคาของสงแวดลอม ยงคงทาลายสงแวดลอมโดยไมไดเฉลยวใจวาการกระทาของตนจะ ยอนกลบมาสรางภยอนตรายตอสขภาพอนามย ชวตและทรพยสนของตนเองและสวนรวมอยางไร จงเปนสาเหตสาคญอยางหนงทกอใหเกดปญหาสงแวดลอมทรนแรงในปจจบน นกวชาการสงแวดลอมสวนใหญมกจะมความคดเหนตรงกนวา มนษยเปนตวการสาคญทสดในการทาลายธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมเทคโนโลยเปนตวเรง ดงนนวธการ แกปญหาสงแวดลอมทตรงจดทสดคอ การแกทพฤตกรรมของคนอนเปนสาเหตของปญหา ซง อาจจะได ผลดกวาการใชเทคโนโลยตามแกปญหาทเกดขน และกาลงเกดขนอยางไมสนสด เนองจากความละโมภและมกงายของมนษยนนเอง

27

เอกสารเกยวกบชมชน สงคมปจจบนจะใหความสาคญกบชมชนมากขน โดยเฉพาะเรองของการศกษา จะเนนใหเหนถงความสาคญของการจดการศกษาทองถน ทจะชวยใหคนในชมชนรและสามารถจดการแกไขปญหาทตองเผชญในชวตจรงได ทสาคญหลกสตรและการจดการศกษาในปจจบนไดเปดโอกาสใหชมชนสามารถจดการเรยนการสอนใหเหมาะสม ตามสภาพและเหตการณในชมชนของตนได เพอใหผเรยนไดมโอกาสเรยนรเรองราวในชมชน ทเปนภมลาเนาของตน เรยนรสงแวดลอม สภาพเศรษฐกจ สงคม ตลอดจนวฒนธรรมในทองถนนน 1. ความหมายของชมชน คณต ธนธรรมเจรญ (2540 : 11) กลาวไววา ชมชน หมายถง กลมคนทมชวตอย ใน อาณาเขตบรเวณเดยวกน มความสมพนธใกลชดประสานสอดคลองกลมกลน มความเปน อนหนงอนเดยวกน ตงแตระดบครอบครว เครอญาต กลม หมบาน และมการดารงรกษา สบทอดคณคามรดกทางวฒนธรรม และศาสนาถายทอดไปยงลกหลาย พจนานกรมศพทสงคมวทยา (ธรศกด อครบวร. 2545 : 9 อางองมาจาก พจนานกรมศพทสงคมวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน. 2532) อธบายไววา ชมชน หมายถง เขตพนท ระดบของความคนเคย และการตดตอระหวางบคคล ตลอดจน พนฐานความ ยดเหนยวเฉพาะบางอยางททาใหชมชนตางไปจากเพอนบาน ชมชนมลกษณะทางเศรษฐกจแบบ เลยงตนเองทจากดกวาสงคม แตภายในวงจากดเหลานนยอมมการปะทะสงสรรคใกลชดกวา และความเหนอกเหนใจลกซอกวา อาจมสงเฉพาะบางประการทผกพนกนไว พจนานกรม collins cobuild (คณต ธนธรรมเจรญ. 2540 : 10 ; อางองมาจาก พจนานกรม collins cobuild. 1987) อธบายวา ชมชนใด คอประชากรทอาศยอยในเขตพนทใด พนทหนงโดยเฉพาะหรอสถานทหนงโดยเฉพาะประชากรกลมนนมความคลายคลงกนในทางใดทางหนง และเปนกลมคนททาหนาทการงานรวมกนชวยเหลอเกอกลและพงพาอาศยซงกนและกน วชต นนทสวรรณ (2541 : 10) อธบายความหมายของชมชนวาหมายถง การอย รวมกนของกลมคนในพนทหรอขอบเขตทแนนอน มความผกพนซงกนและกนอนเปนผลมาจาก การมกจกรรม มวถชวตทเหมอนกนหรอใกลเคยงกนหรอเกอกลกน มกจกรรมทางสงคมทเกดจาก ความสมพนธระหวางคนภายในกลมและกลมชาตพนธ ประเพณ พธกรรม ความเชอเดยวกน หรอใกลเคยงกนและรวมถงความคดทางการเมองหรอมกระบวนการในการตดสนใจรวมกน ธรศกด อครบวร (2545 : 10) สรปความหมายของชมชนวา เปนกลมคนกลมหนง ทอาศยอยในอาณาบรเวณทคอนขางแนนอนและผกพนตอกน มวถชวตทว ๆ ไปคลายคลงกน ซงทาใหเกดการปฏสมพนธระหวางกน พงพาอาศยและมความสมพนธระหวางกน ตวอยางเชน

28

ชมชนชาวไทยเชอสายอนเดยอยยานพาหรด สวนชมชนชาวไทยเชอสายจนจะอยยานเยาวราช ชมชนเหลานตางอยในเขตสมพนธวงศ ฉะนนเขตสมพนธวงศเปนทองถนทชาวตางชาตเขามา คาขาย ตงแตยครตนโกสนทรตอนตน เปนชมชนดงเดมทอพยพมาพงพระบรมโพธสมภาร ดงนน ชมชนของเรา จงหมายถง ชมชนทมลกษณะการอยรวมกนของกลมคนทมความสมพนธซงกนและกน ดานภมปญญาและประเพณวฒนธรรม และมวถทางการผลตทเหมอน กน ในการวจยครงนคอพนทของอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ซงเปนพนทตงของ โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ในเบองตนนจงขอนาเสนอสาระสาคญเกยวกบชมชน ดงกลาวโดยสงเขป ดงน 2. ขอมลอาเภอลาดหลมแกว สมจตร สขรงเรอง และคนอนๆ (2544 : 6) อาเภอลาดหลมแกว จดตงเปนอาเภอ ขน เมอวนท 28 มนาคม 2449 ซงเปนอาเภอหนงใน 7 อาเภอของจงหวดปทมธาน มพนท ทงหมด 190.58 ตารางกโลเมตร แบงเขตการปกครองออกเปน 7 ตาบล อาชพหลก ไดแก การเกษตร ทานา ทาสวน โรงงานอตสาหกรรม และอาชพเสรม ไดแก ดนเผาทรงเครอง เบญจสร สบเหลวสมนไพร ดอกไมและสงประดษฐใยบว 2.1 ขอมลจากชมชนทจะนามาจดทาแผนการจดการเรยนร จากการศกษาขอมลของอาเภอลาดหลมแกว และการลงสารวจพนท สมภาษณผทรงคณวฒ เกษตรกร ผใหญบาน พระสงฆจากวดเจดยหอย และนกวชาการศกษา อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ผวจยพบวาอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน มสงแวดลอมทหลากหลายโดยเฉพาะสงแวดลอมมตมนษย / เศรษฐสงคม ทสาคญ ๆ ไดแก 2.1.1 ประเพณวฒนธรรมทองถน อาจารยทองคา พนธนะท (ถายเอกสาร) ผทรงคณวฒ ไดรวบรวมขอมลเกยวกบประเพณวฒนธรรมทองถน ของจงหวดปทมธาน ไวดงน 2.1.1.1 ประเพณทาขวญขาว การทาขวญขาว เปนประเพณของชาวจงหวดปทมธาน ทถอปฏบตสบตอกนมานานหลายชวอายคนแลว เพราะเชอกนวาแมพระโภสพ ประจาอยใน เมลดขาวทใชเปนอาหารหลอเลยงชวตมนษย และเปนสตรเพศทมรปรางหนาตาสวยงาม เปน สงา ผวเหลองแตงกายแบบหญงสาวไทยสมยโบราณ นงผาจบ ชายกรอมลงมาถงปลายหนาแขง มผารดถน และหมสไบเฉยง แมพระโภสพเปนหญง จงมขวญออน ตองทาพธเรยกขวญกนอยเสมอ เพอไมใหขวญหน ถาขวญหนแสดงวาทานาไมไดผล

29

ประเพณการทาขวญขาว ของชาวนาจงหวดปทมธานเวลา นยงพอหาดไดอย แตชกจะลดนอยลงไปบาง เนองจากทางราชการไดสงเสรมใหมการทานา สองครงขน ชาวนาจงไมคอยมเวลาวางพอทจะมาทาขวญขาวอยางสนกสนานรนเรงอยางแตกอน ได อยางไรกตามชาวนาสวนมากกยงยดถอกนอย เพราะเปนประเพณทเชอวาศกดสทธ และยงความสนกสนานใหคลายจากความเหนดเหนอยจากการทานาลงไดบาง หากทางการจะสงเสรมประเพณนไวไมใหสญหายและพฒนาใหดกวาเดมแลว กเชอวาจะเปนสวนหนงทจะชวยใหชาวนารกอาชพทานา และไมละทงถนลงไดมาก 2.1.1.2 ประเพณการแขงลกหน คาวา "ลกหน" ในทนมไดหมายถง สตวสเทาชนดหนงท แมวชอบจบกนเปนอาหาร แตเปนวตถทประกอบขนดวยกรรมวธทชานาญของชาง โดยใชดนระเบดชนดเดยวกบดอกไมเพลงเปนรปคลายจรวด หรอบองไฟมาของชาวตะวนออกเฉยงเหนอ ตวลกหนทาดวยลาไมไผขนาดใหญยาวประมาณสองปลองครง มเสนผานศนยกลางประมาณ ๑๒ เซนตเมตร ตามปกตการแขงขนลกหนจะกระทาเฉพาะในงานประชม เพลงพระ หากวดใดมมรณภาพ เขาจะเกบศพนนไวกอนรอจนถงหนาแลง ชาวบานวางจากการ ทานาแลวกจะมาชวยจดงานประชมเพลงศพพระ แตกอนทจะถงกาหนดวนงาน วดทเปนเจาภาพ จะประกาศใหวดตาง ๆ ทราบ และเชญใหจดทาลกหนมาเขาแขงขนดวย เมอชาวบานเสรจกจ จากการทานากจะชวยกนทาลกหนเพอเตรยมไปแขงขนลกหนทจะนาไปแขงขนนน จะตองจด ตกแตงภายนอกใหดสวยงามเพอประกวดกนดวย เขาจะประดบประดาตกแตงดวยกระดาษส ตาง ๆ จนดสวยงาม สวนวดทเปนเจาภาพจะตองจดตงเมรศพหลอก มปราสาทยอดแหลม ครอบเมรศพไวกลางทงนาเดนสงตระหงาน แลวปกเสาขงลวดสลงใหปลายลวดพงตรงไปยงปราสาททเมรศพนนตงอย สายลวดสลงทจดไวนน จะตองใหครบตามจานวนของวดทสงลกหนเขาแขง วธจดลกหนเขาใชคบเพลงไปจดสายชนวนตรงทายตวของลกหน เมอไฟลามเขาไปถงดนปน กจะเกดระเบดขบดนตวลกหนใหวงไปขางหนาอยางแรง พอสดลวดสลงจะพงเขาชนปราสาททนท แลวกรรมการจะใหคะแนนไว ของใครชนทสาคญกจะไดคะแนนมากและไดรบรางวล สวนลกหนวดใดแพไมไดรบรางวลเจาภาพกจะมอบเงนใหเปนคาพาหนะเลยงดกนพอ สมควร ไมตองกลบมอเปลา จงหวดปทมธาน มประเพณทเรยกวา "ลกหน" ทจงหวดอนไมม ประเพณการแขงขนลกหนนจะจดใหมในงานศพพระเทานน ถอเปนขนบธรรมเนยม

30

ประเพณทสบตอกนมาชานาน 2.1.1.3 ประเพณการทาบญกลางบาน ประวตการทาบญกลางบาน มาจากความเชอทวาคน โบราณนบถอภตผปศาจ เพราะถอวาเมอคนตายไปกจะเนาเปอยเพยงแตรางกายเทานน แต จตใจหรอทเรยกวาดวงวญญาณจะไมตาย จะออกจากรางลองลอยไปตามบญบาปทไดกอไวเมอครงยงมชวตอย คอถาใครกระทาความดไวมาก กเชอกนวาจะไปเกดบนสวรรคเปนเทพบตร เทพธดาเสวยสข มของทพย อาหารทพยสงใหตามทใจปรารถนา แตถาใครทาบาปสรางกรรมชว ไวมาก ทเรยกกนวา เวรกรรมตามสนอง และจะกลายเปนผพเนจรเทยวหลอกคนทวไป คอยทารายผคนและสตวเลยง ทาใหเกดการเจบปวย ทรมานและตายไป พวกนมแตคนสาปแชง ไมคอยมคนอทศสวนบญกศลไปใหกนจงอดโซ เทยวเขาสงสคนในครอบครวกชวยกนทาอาหาร คาว ขนมตมแดง ตมขาว กงพลา ปลายา ใสกระทงใบตองพรอมทงเหลาไห ไกตว ใหหมอผนาไปไวททางสามแพรง แลวทาพธเชญใหภตผปศาจ ผเจาทง เจาทา เจาปา เจาเขา ใหมากน เครองเซนโดยทวกน เมอทาเชนนแลวเชอวา คนในครอบครวและสตวเลยงจะเกดความรมเยนเปนสข หายเจบไข ไดปวย เพราะผอมจากเครองเซน นาน ๆ จะมา รบกวนสกครงหนง สวนบานทไมมการเจบปวยหรอตายกไมตองทา แตถาเกดเจบปวยทงหมบานกตองทาทงหมบาน ความจรงการเจบปวยเกดจากโรคภยไขเจบทระบาด ตอมาจงคดกนวา การไหวเซนผ ไมจาเปนตองรอใหผมาอาละวาดทาใหเจบปวยหรอก พอขนปใหมวางจากการทานากนดหมายคนในหมบานใหทาอาหารคาว หวาน กงพลา ปลายา แลวนาไปไหวและเซนผททางสามแพรงหรอ กลางทงนาเสยทเดยวพรอมกน ฉะนนการเซนผของแตละหมบานจะกระทากนปละครง แลวแต หมบานใดจะกาหนดเอาวนใดแลวแตจะตกลงกน การเซนไหวผของชาวปทมธาน ถงแมจะนบถอศาสนาพทธ กยงมการเซนผกนเหมอนเดม เวลาจะมการเซนผ กไดนาพธทางพทธศาสนาเขามาดวย คอจะมการทาบญเลยงพระไปพรอมกน การเซนผและการทาบญเลยงพระประสมกนกลางทงดงทเลามาเรยกกนวา "การทาบญกลางบาน" นบวาเปนประเพณทดควรแกการอนรกษไว เพราะทาใหเกดความรก ความสามคคกลมเกลยวระหวางคนในหมบาน และเปนการรกษาประเพณดงเดมของบรรพบรษของเราเอาไวไมใหสญอยางนาสรรเสรญยงอกดวย 2.1.1.4 ประเพณตกบาตรพระรอย อาจารยทองคา พนธนะท (ถายเอกสาร) ประเพณ ตกบาตรพระรอย ของชาวจงหวดปทมธานดแปลกกวาทอน ๆ โดยเฉพาะการตกบาตรพระรอย

31

ตามรมฝงแมนาเจาพระยา จะมการตกบาตรเปนระยะทางไกลเปนกโลเมตร การตกบาตร พระรอยน จะกระทากนในเทศกาลออกพรรษาตงแตวนแรม ๑ คา เดอน ๑๑ เปนตนไป ซงการ ตกบาตรพระรอยน ทางวดทอยรมฝงแมนาเจาพระยาทง ๒ ขาง จะตกลงกนกาหนดแบงกนเปนเจาภาพ เพอไมใหตรงกน เพราะถาตรงกนแลวจานวนพระทจะมารบบาตรจะไดจานวนไมครบ ๑๐๐ รป และตองการใหพทธศาสนกชนทงหลายรกาหนดเวลา จะไดเตรยมจดอาหารหวานคาว ไวทาบญ ตกบาตรไดถกตองดวย เมอวดใดจะถงกาหนดตกบาตรพระรอย วดนนจะเปน เจาภาพเตรยมการตาง ๆ โดยจะใหมรรคนายกหรอชาวบานทอยใกลวดมาชวยนาเชอกลงไปขง รมแมนาเจาพระยาทงสองฝงใกล ๆ กบบนไดบาน ซงใชวดทเปนเจาภาพเปนศนยกลาง แลวขง เชอกตามรมฝงไปทางทศเหนอและทศใตของวด ผานหนาบานของพทธศาสนกชนทอยรมฝงเปน ทางยาวเหยยด ผทจะทาบญตกบาตรไมตองเดนหรอไมตองพายเรอเพยงแตนงทหวบนได หนาบานของตนหรอนงบนเรอหนาบานทอยตดกบเชอกทขงไว รอพระเพอทจะนาอาหารใสบาตร เทานน ประเพณตกบาตรพระรอยของชาวจงหวดปทมธานมมา นานแลว เปนการทาบญตออายพระพทธศาสนา และไดพบปะสงสรรคกนในวนนนดวย พวกเรา ควรจะไดภาคภมใจ เพราะทองถนใดมประเพณเปนของตนเอง กแสดงใหเหนวาทองถนนนเจรญ มานานแลว จงไดมอะไรเปนของตนเอง มขนบธรรมเนยมทดงาม ควรทชาวปทมธานจะไดชวยกนรกษาของดนไวอยาใหสญหายไปได อาเภอลาดหลมแกว แตเดมกปฏบตเหมอนวดตาง ๆ แตในปจจบน แมนาลาคลองตนเขน เรอไมสามารถใชได จงมการตกบาตรพระรอยกน ในบรเวณ วด ซงกเปนประเพณทจดทากนเปนประจาทกป 2.1.1.5 ลาตด สมจตร สขรงเรอง และคนอนๆ (2544 : 14) ประวตของ ลาตดเรมมาจากการตกลอง รามะนาพรอมกบ สวดสรรเสรญพระเจาทางศาสนา อสลาม เดมเลนกนในปตตาน และในเขตวฒนธรรมมลาย เรยกวา ลเกฮล ผเลนหรอนกสวดทงหมดเปนชายลวน ยงไมมผหญงเขาปะปน ตอมาไดกลายเปนการละเลนแบบตาง ๆ ขน เชน จาอวด ลเก และลาตด ซงแตเดมมชอ เรยกวา “ละกยา” เรมตนดวยมผตรามะนาซงเปนการรองนงรวมกนเปนวง ตรามะนาโหมโรงกน จากนนตนบทกรองบนตนขนเปนภาษาแขก อนเปนบทรองสาหรบลกครบขนกอน ผตรามะนากรองตามสองเทยวแลวตนบทกแยกออก รองเปนใจความสน ๆ และมลกคคอยรบ เมอสมควรแกเวลาแลวตนบทกเปลยนเพลงตอไปตนบทนนจะมกคน และผลดเปลยนกน

32

อยางไรกไดมากทผลดกน เปนตนบททงวงเลยกม การรองกพยายามหาวธใหคนฟงพอใจ โดย แทรกคาไทยเขาไปมาก ๆ ในสวนทตนบทรองทงหมด เหลอเปนคาแขกเฉพาะทลกครบ ทพอ หนก ๆ เขา กลายเปนคาไทยทงสน และไดแบงเปนฝายชาย และหญง ผลดกนรองโตตอบ โดยวา ยอนให หรอจะเปนวธใดกไดแลวแตปฏภาณของแตละคน ซงจะนาความสนกสนานและขบขนมาสผชมได อกชนดหนงเปนการสอบถามความรซงกนและกน จะเปนการตอบโตอธบายเรองราว ตาง ๆ อยางหนงจงทาใหเกดเพลงพนเมองทเรยกวา “ลาตด” ขน ลาตด จดเปนการละเลนพนเมองของภาคกลางประเภทหนง ทควรอนรกษและสงเสรม และ เผยแพรเปนอยางยง อาเภอลาดหลมแกวมคณะลาตดทมชอเสยงเปนทรจก และชนชอบของคนทวไปเปนอยางด นนคอ ลาตดคณะหวงเตะ หรอ นายนมมาน นรด 2.1.2 การทานาแบบลมตอซง นายละเมยด ครฑเงน (ถายเอกสาร) การปลกขาวตอซง หรอการ ปลกขาวแบบใชตอซง หรอการปลกขาวแบบลมตอซง หรอการปลกขาวแบบขมตอ เปนวธการปลกขาวแบบหนง ทเปนทางเลอกใหชาวนาไทย ไดเลอกปฏบตในการลดตนทนการปลกขาว ลดการใชสารเคม และใชอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการทานา เกดจากการ ทานาของเกษตรกรชาวนาไทย ชอนายละเมยด ครฑเงน อยบานเลขท 46 หมท 9 ตาบล ระแหง อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน คดไดและนาปฏบตในตาบลระแหง เมอ ป พ.ศ. 2539 เปนตวอยางใหเกษตรกรหมบาน ตาบล อาเภอตาง ๆ รวมทงนกวชาการเกษตร นกสงเสรมการเกษตร และผสนใจศกษา นาไปปฏบต และขยายผลเปนพนทนบหมนไร การเรยก ชอวธการน อาจตางกนไปแตละถนแตละคนทตงชอ อยางไรกตาม พนฐานวธการปลกขาวตอซงเหลานน นาจะมาจากการปลกขาวตอซงของนายละเมยด ครฑเงน ผคดและทาเปนคนแรก ทยอมสละภมปญญาน ใหเปนประโยชนแกชาวไทยสบไป 2.1.3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย สมจตร สขรงเรอง และคณะ (2544 : 12) ในปพทธศกราช 2526 พระครใบฎกาทองกลง สนทโร พระสงฆชาวไทยเชอสายมอญ ปจจบนเปนเจาอาวาส วดเจดยหอย ประสงคจะซอทดนเพอสรางวด และรวบรวมไดพนทบรเวณตาบลบอเงน อาเภอ ลาดหลมแกว จานวน 113 ไร เมอไดทดนแปลงใหญแลว กลบประสบปญหาขาดนาดมนาใช พระครใบฎกาทองกลงจงจางคนมาขดสระ พนดนถกขดกนบรเวณกวางและลกลงไปราว 6 เมตร กพบเปลอกหอยนางรมขนาดใหญทบถมกนอยเปนจานวนมากจนไมสามารถประมาณได

33

หลงจากนนนกธรณวทยาไดเดนทางมาพสจนและยนยนวา ซากหอยนางรมเหลานมอายอยในราว 8 ลานป เมอขาวแพรสะพดออกไป ผคนจากทกสารทศ ไดเดนทางมาชมซากหอยโบราณกนมากมายและตอเนอง สงผลใหซากหอยสวนหนงถกลกลอบ นาออกไป พระครใบฎกาทองกลง สนทโร จงนาซากหอยทขดขนมากอเปนเจดยหอยองคใหญถง 2 องค และอกสวนหนงนามากองไวเพอเตรยมกอเจดยองคตอไป 2.1.4 พชสมนไพรในชมชน สมจตร สขรงเรอง และคณะ (2544 : 10) สมนไพร หมายถง พชม เมลดทไมมแกนไมและตาย เมอสนสดฤดกาลปลก แตถาใชเกยวกบอาหาร สมนไพรจะหมายถง เครองเทศ หรอผกทใชแตงกลน รสชาตของอาหาร ซงในวงการยา หมายถง ยาทมาจากพช สวนใน ทางกฎหมาย สมนไพรจะถกจดแบงแยกออกเปนกลมพเศษ คอกลมอาหารและผลตภณฑเสรม อาหาร หากผลตภณฑสมนไพรนน เกยวของกบการวนจฉยโรคหรอปองกนโรคจงจะจดเปนยา สาหรบประเทศไทยนน สมนไพร ตามพระราชบญญตยา พ.ศ.2510 คอยาทไดจากพฤกษชาต สตว แร ซงมไดผสม ปรง หรอ แปรสภาพ แตบรรพบรษไทยกใชสมนไพรเปนอาหารและยามาตงแตโบราณ เพราะสมนไพรเปนยารกษาโรคทหาไดงายจากธรรมชาต ถาใชถกวธ ถกอาการ ในปรมาณทพอเหมาะ กจะรกษาโรคไดด มผลขางเคยงนอยเนองจากเปนยาทมาจากธรรมชาต รวมทงสมนไพรบางชนด เชน ขง ขา ตะไครกะเพรา กระเทยม กเปนอาหารทเรารบประทานกนในชวตประจาวนดวย อาเภอลาดหลมแกว มแหลงปลกพชสมนไพรหลายท เชน ทวดเจดยหอย ไดปลกพชสมนไพรเพอใชเปนยาในการรกษาโรค และนามาปรงเปนอาหาร และ สวนสมนไพรทโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน กถอวาเปนแหลงเรยนรททาสาคญอก เชนเดยวกน ผวจยไดเลงเหนความสาคญของสงแวดลอมมตมนษย / เศรษฐสงคม ในอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน จงนาขอมลดงกลาวมาจดทาแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา และจดการเรยนการสอน สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน เพอใหผเรยนมความรและเขาใจสภาพการ เปลยนแปลงของธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน สามารถเสนอแนวทางและมสวนรวมในการ พฒนาชมชน ภมใจในการปฏบตตนตามบทบาทและหนาทในฐานะสมาชกทดของชมชน ตลอดจนอนรกษ และเสรมสรางสงแวดลอม ศาสนา ศลปวฒนธรรมทเกยวของกบชมชนของตน

34

เอกสารเกยวกบหลกสตรสถานศกษา นบตงแตกระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรสถานศกษา พ.ศ. 2544 เปนตนมาสถานศกษาตาง ๆ ไดใชหลกสตรดงกลาวเปนแนวทางในการจดทาหลกสตรสถานศกษาทงสวนทเปนรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตม จงขอกลาวถงหลกสตรสถานศกษาพอสงเขป ดงน 1. ความหมายของหลกสตรสถานศกษา ดร.วฒนาพร ระงบทกข (2545 : 2) ไดอธบายความหมายของหลกสตรสถานศกษา ไววาหลกสตรสถานศกษา เปนแผนหรอแนวทางหรอขอกาหนดของการจดการศกษาทพฒนา ใหผเรยนมความร ความสามารถ โดยสงเสรมใหแตละบคคลพฒนาไปสศกยภาพสงสดของตน รวมถงลาดบขนของมวลประสบการณทกอใหเกดการเรยนรสะสม ซงจะชวยใหผเรยนนาความร ไปสการปฏบตได ประสบความสาเรจในการเรยนรดวยจนเอง รจกตนเอง มชวตอยในโรงเรยน ชมชน สงคม และโลกอยางมความสข ดงนนหลกสตรสถานศกษาประกอบดวยการเรยนรและประสบการณอน ๆ ทสถานศกษาแตละแหงวางแผนเพอพฒนาผเรยน โดยจะตองจดทาสาระ การเรยนรทงรายวชาทเปนพนฐานและรายวชาทตองการเรยนเพมเตม เปนรายปหรอรายภาค จดกจกรรมพฒนาผเรยนในแตละปหรอภาค และกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคจากหลกสตร การศกษาขนพนฐาน 2. ความสาคญของหลกสตรสถานศกษา หลกสตรสถานศกษามความสาคญตอการพฒนาผเรยนในทก ๆ ดาน หลกสตรจะ ชแนะใหผบรหารสถานศกษา คร อาจารย ตลอดจนผเกยวของกบการจดการศกษาใหสามารถจดมวลประสบการณใหผเรยนไดพฒนาตนเองในดานความรทกษะ คณธรรม จรยธรรม และ คณลกษณะอนพงประสงค จนบรรลผลตามจดมงหมายของการจดการศกษา สถานศกษาจะตองทางานรวมกบครอบครวและชมชน ทองถน วด หนวยงานและสถานศกษาทงภาครฐและเอกชนในทองถน เพอใหเกดผลตามจดมงหมายทงสองประการนจะใหแนวทางทสาคญ ซงสถานศกษาตองพฒนาหลกสตรภายในบรบทและแนวทางนน ๆ ดงน 1. หลกสตรสถานศกษาควรพฒนาใหเดกเกดความสนกและความเพลดเพลนใน การเรยนรเปรยบเสมอนเปนวธสรางกาลงใจและเราใจใหเกดความกาวหนาแกผเรยนใหมากทสด มความรสงสด สาหรบผเรยนทกคนควรสรางความเขมแขง ความสนใจ และประสบการณให ผเรยนใหพฒนาความมนใจในการเรยนและทางานอยางเปนอสระและรวมใจกน ควรใหผเรยน มทกษะการเรยนรสาคญ ๆ ในการอานออกเขยนได คดเลขเปน ใชขอมลสารสนเทศ และ เทคโนโลยสอสาร สงเสรมจตใจทอยากรอยากเหน และมกระบวนการคดอยางมเหตผล

35

2. หลกสตรสถานศกษาควรสงเสรมการพฒนาดานจตวญญาณ จรยธรรม สงคม และวฒนธรรม และโดยเฉพาะพฒนาหลกการในการจาแนกระหวางถกผด เขาใจและศรทธาใน ความเชอของตน ความเชอและวฒนธรรมทแตกตางกน มอทธพลตอตวบคคลและสงคม หลกสตรสถานศกษา ตองพฒนาหลกคณธรรมและความอสระของผเรยนและชวยใหเปนพลเมอง ทมความรบผดชอบ สามารถชวยพฒนาสงคม ใหเปนธรรมมากขน มความเสมอภาค ควรพฒนา ความตระหนก เขาใจยอมรบสภาพแวดลอมทตนดารงชวตอย ยดมนในขอตกลงรวมกนตอการ พฒนาทยงยนทงในระดบสวนตน ระดบทองถน ระดบชาต และระดบโลก หลกสตรสถานศกษาควรสราง ใหผเรยนมความพรอม ในการเปนผบรโภคทตดสนใจแบบมขอมลเปนอสระ และเขาใจในความรบผดชอบ 3. สาระโดยสรปของหลกสตรสถานศกษา กรมวชาการ 2545 ความเปนมาของการพฒนาหลกสตรสถานศกษา หลกสตร สถานศกษาขนพนฐานพฒนาขนจากเหตผลและความจาเปนดานตาง ๆ ไมวาจะเปน ผลการประเมนหลกสตรและการใชหลกสตรฉบบปรบปรง พ.ศ.2533 เจตนารมณของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 รวมถงกระแสการเปลยนแปลงของโลกยคโลกาภวตน ซงลวนสะทอนถงสภาวะวกฤตของชาต เกยวกบคณภาพของคน และความจาเปนทตองพฒนาคนไทยใหมคณลกษณะอนพงประสงค หลกสตรสถานศกษาจง เปนหลกสตรระดบทองถนทสถานศกษาจะนาขอมลสภาพทเปนปญหาหรอความตองการในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงคเพอเปน สมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาตมาจดทาหลกสตรและจดการเรยนรโดยยด หลกสตรการศกษาขนพนฐานเปนกรอบหรอแนวทางในการจดทาหลกสตรสถานศกษาผเรยน การจดการเรยนร มงปลกฝงดานปญญา พฒนาการคด และความสามารถทางอารมณ ใช รปแบบวธการจดการเรยนรหลากหลาย เนนการจดการเรยนการสอนตามสภาพจรง การเรยนร จากธรรมชาต และการเรยนรแบบบรณาการ ใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร คคณธรรม สอการเรยนรทจะนามาใชในการจดการเรยนรควรมความหลากหลายทง สอธรรมชาต สอสงพมพ สอเทคโนโลยและสออน ๆ การวดและประเมนผล เปนการตรวจสอบผลการเรยนรและพฒนาการตาง ๆ ของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรของหลกสตร เพอนาผลไปปรบปรง การเรยนการสอนและตดสนผลการเรยน ดงนนแนวคดเกยวกบการพฒนาหลกสตรสถานศกษาจากพระราชบญญตการศกษา แหงชาต พ.ศ. 2542 ในมาตรา 27 มสาระสาคญ ทสรปไดวา “ ใหคณะกรรมการการศกษา

36

ขนพนฐาน กาหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานเพอความเปนไทย ความเปนพลเมอง ทดของชาต การดารงชวต และการประกอบอาชพ ตลอดจนเพอการศกษาตอ ใหสถานศกษา ขนพนฐาน มหนาทจดทาสาระหลกสตรตามวตถประสงคในวรรคหนง ในสวนทเกยวกบสภาพ ปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงค เพอการเปนสมาชกทด ของครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต” ดวยเหตผลดงกลาวผวจยจงไดจดทาแผนการจดการเรยนร โดยนาเอาขอมลดาน สงแวดลอมมตมนษย/เศรษฐสงคม ของชมชนลาดหลมแกว มาจดเปนหลกสตรสาหรบการสรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา รายวชาเพมเตมของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เอกสารเกยวกบการจดทาแผนการจดการเรยนร ในการวจยครงนผวจยมความมงหมายทจะพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอมเปนเบองตน แลวนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาแลวนนไปทดลองสอนจงกลาวถงแผนการจด การเรยนรและการพฒนาแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนร ดงมสาระสาคญดงน 1. ความหมายของแผนการจดการเรยนร นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของแผนการสอนหรอแผนการจดการเรยนร ไว แตกตางกน ดงน ไพฑรย สนลารตน (2524 : 157) ใหความหมายของแผนการสอนวา การวางแผน การสอน คอกจกรรมในการคดและกระทาของครกอนเรมดาเนนการสอนวชาใดวชาหนงนนเอง โดยทวไปจะประกอบดวยการกาหนดจดมงหมาย การคดเลอกเนอหา การกาหนดกจกรรม การเรยนการสอน สอการเรยน และการประเมนผล ชยยงค พรหมวงศ (2526 : 129) ใหความหมายของแผนการสอนวา การวางแผน การสอนเปนสวนหนงของระบบการสอนทเปนการเตรยมการลวงหนากอนสอน โดยใชขอมล ตาง ๆ ทครผสอนปฏบตไวลวงหนาเพอใหการเรยนนกเรยนบรรลจดมงหมายทกาหนดไว วฒนาพร ระงบทกข (2542 : 1) ไดใหความหมายของแผนการสอนวา แผนการสอน คอแผนการหรอโครงการทจดทาเปนลายลกษณอกษรเพอใชในการปฏบตการสอน ในรายวชาใดรายวชาหนง เปนการเตรยมการสอนอยางเปนระบบ และเปนเครองมอทชวยใหครพฒนาการจดการเรยนการสอนไปสจดประสงคการเรยนร และจดมงหมายของหลกสตรไดอยางม ประสทธภาพ

37

ทศนา แขมมณ (2442 : 3) แผนการสอน คอ การวางแผนการสอนทผสอน จดเตรยมไวลวงหนา เพอใหเหมาะสมกบผเรยน สภาพแวดลอม และทรพยากรทมอย เพอชวยให การจดการเรยนการสอนบรรลจดมงหมาย วนเพญ วรรณโกมล (2544 : 234) แผนการสอน คอ เอกสารทจดทาขนอยางเปน ระบบ ดวยการกาหนดขอมลตางๆ ทรวบรวมรวมไดจากการดาเนนงานตามระบบการสอน เปนขนตอนการสอนทครผสอนมงหวงใหผเรยนเกดพฤตกรรมการเรยนรในเนอหาและประสบการณในหนวยตาง ๆ ตามจดประสงคทกาหนดไว ดงนน แผนการสอนหรอแผนการจดการเรยนร คอ การวางแผนการสอนทผสอนจดเตรยมไวลวงหนาอยางเปนระบบ เพอใหเหมาะสมกบผเรยน สภาพแวดลอม และทรพยากรทมอย แผนการสอนทดควรมการปรบปรงอยเสมอ แผนการจดการเรยนรชวยทาใหเกดประสทธภาพในการเรยนการสอน 2. ประโยชนของแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรจะกอใหเกดประโยชนในกจกรรมการเรยนการสอน ดงตวอยาง ตอไปน อรทย มลคา และคณะ (2542 : 13-14) กลาวถงประโยชนของแผนการจด การเรยนรไว ดงน 1. ชวยใหผสอนไดจดการเรยนการสอนไดเหมาะสมกบสภาพแวดลอม โดยใช ทรพยากรทมอยใหไดประโยชนอยางเตมท 2. ชวยใหผสอนมวตถประสงคทชดเจนในการนาทางผเรยนในการเรยนการสอน 3. ชวยใหการจดกจกรรมเปนไปอยางเหมาะสมกบสภาพของผเรยน 4. ชวยใหผสอนมความเขาใจชดเจนเกยวกบเนอหาวชาทสอน 5. ชวยใหผสอนมความมนใจในตนเอง แกไขปญหาเฉพาะหนาไดด ทาใหกจกรรม การเรยนการสอนในชนเรยนดาเนนไปอยางราบรน 6. ชวยใหผสอนมโอกาสเตรยมสอการสอนและทดลองใชกอนดาเนนการสอน 7. ชวยใหมการประเมนผลการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสมกบบทเรยน 8. ชวยใหผสอนสามารถวเคราะหการสอนทผานไปวาประสบผลสาเรจ หรอม จดบกพรองอยางไร โดยวเคราะหจากแผนการจดการเรยนรทไดเขยนไวและหาทางปรบปรงแกไขแผนการจดการเรยนรใหเหมาะสมยงขน

38

นอกจากนยงชวยใหผสอนทราบจดบกพรองเกยวกบตวผสอนเอง ท ในบางครง ไมสามารถทากจกรรมการเรยนการสอนดาเนนไปตามแผนทวางไว และการหาทางปรบปรง ขอบกพรองนน หรอในบางโอกาสผสอนไมสามารถเขาทาการสอนได ผสอนอาจมอบหมายให ผอนดาเนนการสอนแทนโดยพจารณาตามแนวทางทไดทาแผนการจดการเรยนรไว ซงการเตรยมการสอนอยางมแบบแผนกอนดาเนนการสอน ยอมทาใหเกดการจดการเรยนการสอนม ประสทธภาพมากกวาการดาเนนการสอนทมไดมการเตรยมการลวงหนา แอนเดอรเซน และคทนค (พรทพย งามโฉมฉน อางอง ; Andersen and Kontnik. 1972 : 38-39) ไดกลาวถงการวางแผนการสอนวาเปนกระบวนการตอเนอง คอ ไมสนสดใน ตวเอง การวางแผนการสอนเพอใชเปนครงแรกไมจะเปนตองเปนแผนการสอนทใชไดตลอดไป จาเปนตองทาการปรบปรงแผนการสอนอยเสมอ ผเรยนในวชาเดยวกนในแตละปยอมม ความแตกตางกน และผเรยนในรนเดยวกนกมความแตกตางระหวางบคล โดยการวางแผน การสอนใหมความยดหยน เชนอาจมการจดกจกรรมทยดหยน มกจกรรมสาหรบผเรยนเรวและ เรยนชา และเนองจากแผนการสอนมลกษณะเปนสมมตฐาน ผสอนตงสมมตฐานวาถาจด สถานการณ ก. และใชวธการ ข. แลว ผเรยนสามารถแสดงพฤตกรรมทคาดหวงไวได ผสอนตอง เตรยมพรอมเสมอทจะเปลยนวธการ ถาเหนวาวธการทกาหนดไวนนไมอาจนาผเรยนไปส พฤตกรรมทคาดหวงไว หรอเปลยนวธการตามทไดวางแผนไปสวธการทมหลกฐานยนยนวาเปน วธการทดกวา แผนการสอนในอดมคตควรประกอบดวยวธการและกจกรรมหลายแนวทาง และ เมอผสอนใชแผนการสอนนนตองถามปญหาและประเมนผเรยนกอน แลวจงใชขอมลทไดเปนเกณฑในการเลอกวธการ และกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสม หรอผสมผสานหลาย ๆ วธการเขาดวยกนกได เพอนาผเรยนใหมพฤตกรรมทคาดหวง อยางไรกตามการวางแผนการสอนตองพจารณาถงความร เจตคต และทกษะของนกเรยนดวย ถานกเรยนไมมพนฐานทจาเปน เหลานแลว นกเรยนกไมสามารถทจะรบความรใหมได และควรมการประเมนผลการวางแผนดวยกลาว คอ ครควรประเมนประสทธผลของแผนการสอนในแตละบทเรยนทไดสอนไปแลว ครตองรวาควรทเรมสอนบทเรยนใหมตอไปได หรออาจตองมการสอนซาในบางตอน เปนการประเมนวาผลการสอนทผานไปประสบผลสาเรจเพยงใด ถาการสอนไดผลด นกเรยนสวนใหญจะสามารถแสดงพฤตกรรมทคาดหวงได แตถาการวางแผนไมคอยด ครกตองออกแบบหาเทคนควธการ ใหม ๆ หรอจดสถานการณใหม ซงอาจไมใชเปนเพราะการสอนของครไมด การวางแผนการสอน ใหสมบรณดทสดนนทาไดยาก ครควรใชแผนการสอนเปนแนวทางในการดาเนนการสอน เปน แผนการสอนใหครไดทาการสอนนกเรยน เพอใหนกเรยนไดบรรลเปาหมาย คอ แสดงพฤตกรรม

39

ทคาดหวงในการสอนครงนน ๆ ได การวางแผนการสอนกคอการเตรยมการสอนทสอดคลองกบจดประสงคของบทเรยน เนอหา ผเรยน และสภาพแวดลอมตาง ๆ แผนการจดการเรยนรชวยทาใหเกดประสทธภาพในการเรยนการสอน 3. แนวทางการเขยนแผนการจดการเรยนร เมอผสอนไดคดวางแผนการสอนผสอนตองเขยนแผนการจดการเรยนรไวเปนลายลกษณอกษร เพอใชเปนแนวทางในการดาเนนการสอนในการเขยนแผนการจดการเรยนรนน ครผสอนตองศกษาเอกสารเกยวกบหลกสตร คมอคร หนงสอเรยน และหนงสอประกอบการเรยน อรทย มลคา และคณะ (2542 : 23- 36) โดยมขนตอนดงน 3.1 กาหนดหวขอเนอหา (theme) หวขอเนอหาของการเรยนการสอน มหลกการเขยนหวขอเนอหาโดย 3.1.1 หวเรองจากความตองการของชมชนหรอผเรยน ทครและผเรยนแกไขได 3.1.2 เขยนในรปของประโยคหรอวล ทสอความหมายถงผลผลต (output) ทตองการ 3.1.3 ขอความกระชบไดใจความ ไมสนหรอยาวเกนไป มคาหลก (key word) ทสามารถวด / ประเมนได และมประเดนชดเจน 3.2 เขยนสาระสาคญ (concept) สาระสาคญ หมายถงบทสรปใจความสาคญของเรองเนนถงความคดรวบยอด หลกการ ทกษะหรอลกษณะนสยทตองการปลกฝงใหเกด ขนกบผเรยน แตละหวขอเรองนนเปนหวใจหรอตะกอนของความรความสามารถทตดตวผเรยน ไปใชในอนาคต ซงจะมวธการเขยน ดงน 3.2.1 เขยนในรปประโยคบอกเลา (มภาคประธานและภาคแสดง) โดยสรป ลกษณะเดนหรอเปนสาระของเนอหาสาระทจะสอน หรอการบอกเหตผล หรอการใหคานยามหรอคาจากดความหรอบอกประโยชนหรอคณลกษณะของผเรยนทพงประสงค หรอบอกโทษหรอผลรายทผเรยนจะไดรบ หรอเขยนเปนสภาษต คต หรอคาคม 3.2.2 เขยนในลกษณะวงกวางหรอวงแคบกได ขนอยกบผเรยน / คร ซงจะวด และประเมนผลเปนรปธรรมไดอยางไร 3.2.3 สาระสาคญในแตละเรองอาจจะมประเดนทหลากหลาย ซงผเขยน สาระสาคญตองกาหนดวาอะไรคอความตองการทจะใหเกดขนกบผเรยน การเขยนสาระสาคญ ตองสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

40

3.3 กาหนดขอบเขตเนอหา มหลกการเขยนโดย 3.3.1 ผเขยนแผนการจดการเรยนรตองรหลกสตร โครงสรางของหลกสตร แกนกลางทมอย 3.3.2 เขยนขอบเขตของเนอหาใหบรณาการองคความรครอบคลมหลกสตร ทมอยในจดประสงคของหลกสตรนน ๆ 3.3.3 กาหนดระยะเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทงการศกษา ดวยตนเองและศกษาจากกจกรรมการพบกลม 3.4 กาหนดผลการเรยนรทคาดหวง เปนสงทคาดวาผเรยนเมอเรยนจบในเนอหาวชานน ๆ แลว จะทาอะไรไดบาง หรอมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางไร ควรเขยนใหครอบคลมดานความร ทกษะ และทศนคตทตองการใหเกดขนกบผเรยน โดยมหลกการเขยน ดงน 3.4.1 ผเขยนตองตระหนกถงมวลประสบการณการจดการเรยนการสอนแบบ มสวนรวม โดยเนนผเรยนเปนสาคญ 3.4.2 เขยนในรปของ ประโยค หรอวล ทคาดวาตองการใหผเรยนเปนเชนไร 3.4.3 การเขยนตองมคาหลก (key words) ทบอกจดประสงคทเปน ความคาดหวงชดเจน และครอบคลมดานความร ทกษะ และทศนคตทตองการใหเกดขนกบ ผเรยน 3.5 กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน ใหดาเนนการโดยวธทฤษฎเชงระบบ (system approach) ดงน 3.5.1 ครและผเรยนรวมกนรวบรวมความร ซงเปนขนตอนของการจดกจกรรมหรอ Input (I) แกผเรยน 3.5.2 ผเรยน นาความรทไดไปอภปรายหรอคดคนวธปรบ/ประยกต ใชใน วถชวตของผเรยน ซงถอวาเปนขนตอนของกระบวนการหรอ process (P) ในการนาความร ไปใชของผเรยน 3.5.3 ผเรยน แสดงผลของความรหรอการเรยนรทสามารถประยกตใชกบชวต ซงเปนขนตอนของผลผลตหรอ output (O) การเขยนกจกรรมการเรยนการสอนใหเรยงตามลาดบขนตอน I-P-O ซงในการ จดกจกรรมการเรยนการสอน อาจจะม I หรอ P มากกวา 1 กจกรรมกได แตจะตองม O เพยง 1 กจกรรมเทานน โดย O จะตองสามารถวดผล ประเมนผลความกาวหนาในการเรยนรของผเรยนได

41

3.6 กาหนดสอการเรยนการสอน เปนการระบวาในการเรยนการสอนตามหวขอ เนอหา (Theme) นน ๆ จะตองใชสออปกรณอะไรบาง จะไดสอและอปกรณมาดวยวธใด และ ระบตามจดประสงคเฉพาะเปนรายขอ โดยมหลกการดงน 3.6.1 ระบสอการเรยนการสอนทตองใชในกจกรรมการเรยนการสอนทก จดประสงคเฉพาะเนอหายอยแตละเรอง 3.6.2 ระบชอเอกสาร สอโสตทศนปกรณทตองการใชเปนรายจดประสงคเฉพาะ โดยกาหนดวธการใชสอนน ๆ 3.7 ประเมนผล เปนการประเมนผลการจดกจกรรมการเรยนการสอนทผเรยนไดเรยนตามผลการเรยนรทคาดหวงทกาหนดไว โดยมหลกการดงน 3.7.1 เขยนวธการประเมนผล โดยจาแนกตามผลการเรยนรทคาดหวงเฉพาะของเนอหา แตละเรองยอ ๆ 3.7.2 เขยนวธการประเมนผลทสามารถตรวจสอบพฤตกรรมของผเรยนวาได มการเปลยนแปลงไปอยางไร ในกระบวนการทผเรยนแสดงผลการเรยนร (O) จากการศกษาเอกสารการจดทาแผนการจดการเรยนรดงกลาวขางตน ผวจยจง ดาเนนการสรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยมกระบวนการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนไดรบความร ทกษะการเรยนร และมเจตคตตอสงแวดลอม แบงเปน 4 หนวยการเรยนร ดงน 1) ประเพณและวฒนธรรมทองถน 2) การทานาแบบลมตอซง 3) ซากหอยลานปวดเจดยหอย และ4) พชสมนไพรในชมชน เอกสารเกยวกบการหาคณภาพและประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร การหาคณภาพประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรสามารถกระทาไดหลายวธ อาจ เนนวธใดวธหนงหรอหลายวธประกอบกน ในการวจยครงนจะกลาวถงการประเมนแผนการจด การเรยนรโดยการประเมนคณภาพจากผเชยวชาญ และการหาคาประสทธภาพ ดงน 1. การประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนร การประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนร มหลกการสาคญคอ เปนการ ประเมนองคประกอบของแผนการจดการเรยนรแตละสวนวามคณภาพเพยงไร ซงอาจใชเครองมอ ทเหมาะสม เชน แบบประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา การประเมนดงกลาวนยมให ผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตรแยกประเมนอยางเปนอสระ แลวนาผลการประเมนทไดมาพฒนาปรบปรงแกไขแผนการจดการเรยนรใหเกดความเหมาะสมในการจดการเรยนการสอนยงขน

42

2. การหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร 2.1 ความสาคญของการหาประสทธภาพแผนการจดการเรยนร การหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรใหมคณภาพมคณคา จะสามารถชวยใหบรรลเปาหมายขอการเรยนการสอน เนองจากสามารถนาขอมลทไดมาพฒนา ปรบปรงแกไขใหเกดประสทธภาพ และมนกวชาการไดกลาวถงความสาคญของการหา ประสทธภาพแผนการจดการเรยนรไว ดงน เสาวนย สกขาบณฑต (2528 : 294) กลาววา การสรางแผนการจดการเรยนร กอนนาไปใชจรงควรมการทดลองแกไขปรบปรงใหไดมาตรฐาน เพอใหทราบวาแผนการจด การเรยนรนนมคณภาพเพยงใดมสงใดบกพรอง โดยนากอนนาแผนการจดการเรยนรไปทดลองใชกบกลมตวอยางประชากรทใชจรง ฉลองชย สรวฒนบรณ (2528 : 231) กลาวถงความสาคญของการหา ประสทธภาพของสอการสอนทผลตไดวา สอการสอนทผลตไดแลวจาเปนอยางยงทตองนาไปทดลองหาประสทธภาพขอสอเพอเปนหลกประกนวา สอนนมประสทธผลในการเรยนการสอน โดยจะตองมเกณฑประสทธภาพของสอสาหรบการพจารณา ดงนนจงสรปไดวา แผนการจดการเรยนรหรอสอการสอนทแตกตางกน ประสทธภาพทชวยใหผเรยนเกดการเรยนรยอมแตกตางกน ฉะนนการนาแผนการจดการเรยนรหรอสอการสอนมาใชเพอใหผเรยนเกดความเขาใจจงจาเปนตองพฒนาใหมความเหมาะสมและ มประสทธภาพทสด 2.2 ขนตอนการหาประสทธภาพแผนการจดการเรยนร ฉลองชย สรวฒนบรณ (2528 : 232) กลาววา การหาประสทธภาพแผน การจดการเรยนรหรอสอการสอนนน จาเปนอยางยงทตองนาไปทดลองหาประสทธภาพกอนนาไป ทดลองใชจรง เพอนาผลทไดมาปรบปรงแกไข จงดาเนนการผลตเพอใชสอนในชนเรยนตามปกตได การทดลองมขนตอนดงน 2.2.1 ทดลองกบผเรยนรายบคคล (แบบ 1 : 1) โดยใชกบผเรยน 1 คน ซงม ระดบความรความสามารถทางการเรยนออน ปานกลาง และเกง คานวณหาประสทธภาพของ แผนการจดการเรยนรหรอสอ แลวปรบปรงใหดขน 2.2.2 ทดลองกบผเรยนเปนกลม (แบบ 1 : 10) ใชกบผเรยนตงแต 6-10 คน ซงมระดบความรความสามารถทางการเรยนออน ปานกลาง และเกง คานวณหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรหรอสอ แลวปรบปรงใหดขน

43

2.2.3 ทดลองภาคสนาม (แบบ 1 : 100) เปนการทดลองกบผเรยนทงชน ประมาณ 40-100 คน ซงมระดบความรความสามารถทางการเรยนออน ปานกลาง และ เกงคานวณหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรหรอสอ แลวปรบปรงแกไข ผลลพธทไดควร ใกลเคยงกบเกณฑทตงไว หรอตาไดไมเกน 2.5 % สรปไดวาการหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรหรอสอ เปนการตรวจสอบคณภาพของแผนการจดการเรยนรหรอสอทสรางขน โดยมการกาหนดเกณฑมาตรฐานขนมาสาหรบทดสอบทาใหทราบไดวาแผนการจดการเรยนรหรอสอนนเปนไปตามจดประสงคทสรางขน 2.3 เกณฑการหาประสทธภาพแผนการจดการเรยนร เกณฑการวดเพอหาประสทธภาพแผนการจดการเรยนรนนเปนเกณฑทผสอน คาดหมายวาผเรยนจะเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร ซงกาหนดใหเปนเปอรเซนตผลเฉลยของคะแนนการประกอบกจกรรมระหวางเรยนของผเรยนทงหมดตอเปอรเซนตของการทาแบบทดสอบหลงเรยน คอ E1/E2 โดยประสทธภาพแผนการจดการเรยนร คอ ผลทไดจากการวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน หลงจากไดเรยนดวยแผนการจดการเรยนรทพฒนาขน โดยผวจยใชเกณฑมาตรฐานทกาหนด 80/80 และเกณฑ 80/80 หมายถง เกณฑในการพจารณาผลของการเรยนการสอนจากแผนการจดการเรยนรทพฒนาขน โดย 80 ตวแรก หมายถง คารอยละเฉลยจากคารอยละของคะแนนททากจกรรม ทประเมนเมอจบแตละหนวยการเรยนร ทง 4 หนวย และ 80 ตวหลง หมายถง คารอยละจากการทาแบบทดสอบเปนภาพรวมหลงจากการเรยนการสอนครบทง 4 หนวย (เสาวนย สกขาบณฑต 2528 : 210) ในการวจยครงผวจยดาเนนการหาคณภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยการประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร จากผเชยวชาญ 4 ดาน ไดแก ผลการเรยนรทคาดหวง กจกรรมการเรยนร วธวดและประเมนผล และ ใบความร และดาเนนการหาคาประสทธภาพ โดยการระบเกณฑประสทธภาพ 80/80 เอกสารเกยวกบผลการเรยนรดานความร 1. ความหมายของผลการเรยนรดานความร นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของผลการเรยนรดานความร หรอเดมเรยกวา ผลสมฤทธทางการเรยน ไวดงน ไพศาล หวงพานช (2523 : 137) ไดใหความหมายวา ผลการเรยนรดานความร

44

หมายถง คณลกษณะ และประสบการณเรยนรทเกดขนจากการฝกอบรมหรอจากการสอน จง เปนการตรวจสอบความสามารถหรอความสมฤทธทางการเรยนการสอนวาเรยนรแลวเทาไร มความสามารถชนดใด พวงรตน ทวรตน (2529 : 29) ไดใหความหมายวา ผลการเรยนรดานความร หมายถง คณลกษณะรวมถงความรความสามารถของบคคลอนเปนผลมาจากการเรยนการสอน หรอมวลประสบการณทงปวงทบคคลไดรบจากจากการสอน ทาใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม ในดานตาง ๆ ของสมรรถภาพทางสมอง วาร วองพนยรตน (2530 : 1) ไดใหความหมายวา ผลการเรยนรดานความร หมายถง การวดดวานกเรยนมพฤตกรรมตาง ๆ ตามทกาหนดไวในจดมงหมายของการเรยนการสอนมากนอยเพยงใด เปนการตรวจสอบในดานตาง ๆ ของสมรรถภาพทางสมอง ซงเปนผลจาก การไดรบการฝกอบรมในชวงทผานมา อนเปนเรองราวในอดต กนกวรรณ โพธทอง (2537 : 42) ไดใหความหมายวา ผลการเรยนรดานความร หมายถง ความสาเรจและความสามารถของบคคลทพฒนาการดขน อนเกดจาการเรยนการสอน การฝกอบรม ซงประกอบดวยความสามารถทางสมอง ความร ทกษะ ความรสก คานยมตาง ๆ ภทรา นคมานนท (2538 : 62-63) ไดใหความหมายวา ผลการเรยนรดานความร หมายถง การวดปรมาณความร ความสามารถ ทกษะเกยวกบวชาการทไดเรยนมาในอดต วาไดรบปรมาณความรมากนอยเพยงใด สรปไดวาผลการเรยนรดานความร หมายถง การวดการเปลยนแปลงทางสตปญญา และพฤตกรรมทเกดขนหลงจากทนกเรยนไดรบความรจากการเรยนการสอน ในดานความร- ความจา ความเขาใจ และการนาไปใช ซงวดไดจากการตอบแบบทดสอบหลงเรยน 2. องคประกอบทมอทธพลตอผลการเรยนรดานความร ในการจดการเรยนการสอนสงทครตองการ คอ การทาใหนกเรยนเกดการเรยนรในสงทเรยนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตใหมากทสด ซงองคประกอบทมอทธพลตอผลการเรยนร ดานความรของนกเรยนนนมหลายประการ ดงเชน สรย ประกายจนทร (2532 : 17) กลาววา ตวแปรทมอทธพลตอผลการเรยนร ดานความร ไมไดมขนอยกบสตปญญาเพยงดานเดยวแตจะขนอยกบตวแปรตวอน ๆ ดงน 1. พฤตกรรมดานความรความคด หมายถง ความสามารถทงหลายของผเรยน ซง ประกอบดวยความถนด และพนฐานเดมของผเรยน 2. คณลกษณะดานจตพสย หมายถง สภาพหรอแรงจงใจ ทกระทาใหผเรยนเกด

45

การเรยนรใหม ไดแก ความสนใจ ทศนคต เนอหาวชา ทเรยนในโรงเรยน และระบบการเรยน ความคดเหนเกยวกบตนเอง ลกษณะบคลกภาพ 3. คณภาพการสอน ซงไดแก การไดรบคาแนะนา การมสวนในการเรยนการสอน การเสรมแรงจากคร การแกไขขอผดพลาดและรผลวาตนเองกระทาไดถกตองหรอไม สรปไดวา องคประกอบทมอทธพลตอผลการเรยนรดานความร จะประกอบดวย คณลกษณะของผเรยน คณภาพการสอนของคร และสภาพแวดลอมตาง ๆ โดยคณลกษณะของ ตวผเรยนมอทธพลตอผลการเรยนรดานความร รองลงมาตามลาดบ 3. กรอบพฤตกรรมของแบบวดผลการเรยนรดานความร การวดผลการเรยนรดานความร เปนการวดการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมสมรรถภาพทางสมอง และสตปญญา ในเรองราวทเรยนไปแลวมากนอยเพยงใด โดยใชแบบวดผล การเรยนรดานความร ซงสามารถวดและประเมนผลได ดงเชน พมพนธ เดชะคปต (2545 : 110-113 ; อางองจาก Kolpfer. 1971) ไดกลาวถง การประเมนผลการเรยนรดานความร ซงวดไดจากพฤตกรรม 4 ดาน ดงน 1. พฤตกรรมดานความร หมายถง พฤตกรรมทแสดงวานกเรยนมความจาเรองตางๆ ทไดรบรจากการอบรม การคนควาจากการอานหนงสอ การฟงคาบรรยาย แบงเปน 9 ประเภท 1.1 ความรเกยวกบความจรง 1.2 ความรเกยวกบมโนมตหรอมโนทศน 1.3 ความรเกยวกบหลกการและกฎเกณฑ 1.4 ความรเกยวกบขอตกลง 1.5 ความรเกยวกบลาดบขนตอนของปรากฏการณตาง ๆ 1.6 ความรเกยวกบเกณฑในการแบงประเภทของสงตาง ๆ 1.7 ความรเกยวกบเทคนคและกรรมวธการตาง ๆ 1.8 ความรเกยวกบคาศพทตาง ๆ 1.9 ความรเกยวกบทฤษฎตาง ๆ 2. พฤตกรรมดานความเขาใจ หมายถง พฤตกรรมทนกเรยนใชความคดทสงกวา ความร ความจา แบงเปน 2 ประเภท 2.1 ความเขาใจขอเทจจรง วธการ หลกการ กฎเกณฑ และทฤษฎตาง ๆ คอ

46

เปนการบรรยายในรปแบบใหมทแตกตางจากทเคยเรยนมา

47

2.2 ความเขาใจเกยวกบการแปลความหมายขอเทจจรง คาศพท มโนมต หลกการ และทฤษฎทอยในรปของสญลกษณหนงไปเปนรปสญลกษณอนได 3. พฤตกรรมดานทกษะกระบวนการ หมายถง พฤตกรรมทนกเรยนแสวงหาความร และแกปญหาดวยกระบวนการ ซงการดาเนนการตองอาศยหลกการทกษะกระบวนการ 4. พฤตกรรมดานการนาความรและทกษะกระบวนการไปใช หมายถง พฤตกรรม ทนกเรยนนาความร มโนทศน หลกการ กฎ ทฤษฎ ตลอดจนทกษะกระบวนการไปใชแกปญหา ในสถานการณใหมได ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาผลการเรยนรดานความร ของนกเรยนทเรยนดวย แผนการจดการเรยนรทผวจยพฒนาขน โดยการวดพฤตกรรมการเรยนดานพทธพสยของนกเรยน ทเรยนจากแผนการเรยนรดานสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ประกอบดวยพฤตกรรม 3 ดานคอ ความร-ความจา ความเขาใจ และการนาไปใช โดยใชแบบทดสอบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ ทผวจยสรางขนเปนเครองมอวดกอนเรยนและหลงเรยน เอกสารเกยวกบการประเมนทกษะการเรยนร 1. ความหมายของการประเมนทกษะการเรยนร ผวจยไดศกษาการประเมนทกษะการเรยนรจากหนงสอแนวทางการวดและ ประมนผลในชนเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และไดให ความหมายไวดงน กรมวชาการ (2545 : 146-147) การประเมนทกษะการเรยนร หมายถง การวดและประเมนพฤตกรรมทแสดงออกของผเรยน ทใชวธการทหลากหลายประเมนอยางตอเนองและวดหลาย ๆ ครง ใชการวดเปนชวงเวลาเพอใหมการสงสมพฤตกรรมและไดแสดงออกตามสภาพจรง 2. ประเภทของทกษะการเรยนร ทกษะการเรยนร ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ไดแบง ทกษะการเรยนรออกเปน 2 ประเภท ดงน 2.1 ทกษะทางวชาการ เปนทกษะในการฟง พด อาน เขยน และการคดในการ แสวงหาความร การจดการกบขอมลความรตางๆ มความสามารถในการสบคนขอมลความร โดยใชกระบวนการศกษาคนควาทางสงคมศาสตร รวมทงความสามารถในการใชคอมพวเตอรและสอ อเลกทรอนกส การคดและการนาเสนอแนวคดตาง ๆ ทเปนผลมาจากการจดระบบขอมล การตความ การวเคราะห และการสรปการประเมนผล สามารถนาเสนอขอมลความคดเหนตาง ๆ โดยสอสาร ออกมาในรปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะการเขยน การพด มการสอความหมายกบผอนอยางมเหตผลและ

48

หลกการ มการคดอยางมวจารณญาณ คดในแบบสรางสรรค มความสามารถศกษาคนควาเพอสราง องคความรใหม ความสามารถในการนาความรไปวางแผนแกปญหา ตดสนใจ และการดาเนนชวต 2.2 ทกษะทางสงคม เปนการรวมมอและการมสวนรวมในสงคม การดแลการรกษา พฒนาความเปนผนาและผตาม การทางานกลม การเคารพในสทธของผอน เคารพในความเปนมนษยชาต 3. กระบวนการประเมนทกษะการเรยนร กระบวนการประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยน มขนตอน ดงน 3.1 กาหนดจดประสงคการเรยนรวาเมอเรยนจบแลว ควรมการเปลยนแปลง อยางไรบาง โดยกาหนดใหผเรยนไดมการปฏบตจรง 3.2 กาหนดงานใหผเรยนปฏบต วางแผนใหมการปฏบตทกขนตอน ตองคานงถง ระดบความรความสามารถ 3.3 กาหนดวธการวาทาทไหน ทาลกษณะใดเปนรายบคคล หรองานกลมและ กาหนดขอบขายของการปฏบตงานทตองการใหทาใหชดเจน 3.4 กาหนดสถานการณหรอเงอนไขทใชในการปฏบตงานควรเปนสถานการณจรง เปนหลก 3.5 กาหนดวธการวดหลาย ๆ วธ เชนการใหเขยนตอบ การสรางสถานการณ จาลองการวดผลงานทไดจากการปฏบตจรง 3.6 กาหนดเครองมอในการวดหลาย ๆ แบบ เชน แบบทดสอบ แบบสงเกต แบบสมภาษณ แบบตรวจสอบรายการ แบบประเมนพฤตกรรม แบบบนทกพฤตกรรมเปนตน และ อาจใชเครองมอมากกวา 1 รายการ 3.7 การกาหนดเกณฑการใหคะแนน เชน สดสวนของคะแนนทกษะการเรยนร กาหนดรายละเอยดในการใหคะแนน 3.8 กาหนดวธการประเมนผล เชน ดวาการปฏบตงานอยในระดบทพงพอใจหรอไม 3.9 สรางเครองมอทใชในการวด เชน การวางแผนการสรางเครองมอ ดาเนนการ สรางเครองมอ การตรวจสอบคณภาพเครองมอ เปนตน 4. การกาหนดคะแนนทกษะการเรยนรแบบรบรค (rubric scoring) เครองมอทใชเปนแนวทางประเมนทกษะของนกเรยนเรยนวารบรค (rubric) กรมวชาการ (2539 : 54-55) กลาวไววา รบรค คอแนวทางการใหคะแนนซงจะตองกาหนด มาตรวด (scale) และรายการของคณลกษณะทบรรยายถงความสามารถในการแสดงออกของ แตละจดในมาตรวดอยางชดเจน สวนการกาหนดคะแนนการประเมน ณฏฐพงษ เจรญพทย

49

(2542 : 205-206) สรปไววาการคะแนนแบบรบรค (rubric scoring) มความคลายคลงกบ การกาหนดคะแนนแบบมาตราสวนประมาณคา กลาวคอมการตคาคะแนนเปนระตามระดบ คณภาพ เชน 5-4-3-2-1 หรอ 4-3-2-1-0 และไดกาหนดคาตวเลขขนโดยหมายถง ดมาก ด พอใช ไมพอใช ไมดเลย ลอย ๆ แตการแจกแจงคณภาพดวยเกณฑเชงพรรณนาซงระบเงอนไข กากบคณภาพของคะแนนแตละระดบนนไว เชน กระบวนการในการทาโครงงานวทยาศาสตร แตละดาน กลาวคอ 1) ตวโครงงานวทยาศาสตรทนาเสนอ 2) กระบวนการในการทาโครงงาน วทยาศาสตร 3) ผลงานทไดจากากรทาโครงงานวทยาศาสตร อาจใชเงอนไขตอไปน การพจารณาความสาเรจในการทาโครงงานวทยาศาสตรแตละดานจะพจารณานาหนกคะแนนไวดงน ให 4 คะแนน เมอประสบความสาเรจดมาก โดยพจารณาจากรายละเอยดในขอรายการทกระทาไดครอบคลมและถกตอง ให 3 คะแนน เมอประสบความสาเรจดมาก โดยพจารณาจากรายละเอยดในขอรายการทกระทาไดครอบคลม แตมบางสวนไมถกตอง ให 2 คะแนน เมอไมประสบความสาเรจด ควรปรบปรงอกเลกนอยจงจะประสบ ความสาเรจ ให 1 คะแนน เมอไมประสบความสาเรจอยางมาก ตองปรบปรงอกมากมายจงจะประสบผลสาเรจได โดยพจารณาจากรายละเอยดในขอรายการทกระทาไมครอบคลมและ มบางสวนไมถกตอง ในการวจยครงน ผวจยศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรของนกเรยนทเรยน ดวยแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขน โดยการวดพฤตกรรมการเรยนดาน ทกษะทางวชาการ และทกษะทางสงคม โดยใชแบบประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ จานวน 10 ขอ ทผวจยสรางขนเปนเครองมอวดระหวางเรยน เอกสารเกยวกบเจตคตตอสงแวดลอม 1. ความหมายของเจตคต จากความหมายของศพทบญญตทางวชาการศกษาของไทย (อชฌา สงหแกวสบ. 2538 : 19) กลาววา เจตคต หมายถง ทาทความรสกของคน ซงเปนอานาจหรอแรงขบ อยางหนงทแฝงอยในจตใจมนษย และพรอมทจะกระทาอยางใดอยางหนง เชดศกด โฆวาสนธ (2520 : 28) กลาววา เจตคต หมายถง ความรสกของบคคล ทมตอสงตางๆ อนเปนผลเนองมาจากการเรยนร ประสบการณ และเปนตวกระตนใหบคคล

50

แสดงพฤตกรรม หรอแนวโนมทจะตอบสนองตอสงเรานน ไปทศทางใดทศทางหนงอาจเปนไปในทางสนบสนนหรอคดคานกได สมบรณ ชตพงษ (2523 : 111) ไดใหความหมายของเจตคต วา เจตคตเปน ความรสกโนมเอยงทางจตใจของบคคลทมตอสงของ เรองราว และปรากฏการณตางๆ พฤตกรรม ดานเจตคตนเปนผลเนองมาจากการเรยนร และประสบการณของบคคล เจตคตไมสามารถ สงเกตไดโดยตรง แตอาศยการตความจากพฤตกรรมทบคคลแสดงออกวา บคคลนนม เจตคต ตอสงใดสงหนงไปในทางบวก (ชอบ พอใจ) หรอทางลบ (ไมชอบ ไมพอใจ) คณะอนกรรมการพฒนาการสอน และผลตวสดอปกรณการสอนวทยาศาสตร (ทบวงมหาวทยาลย. 2526 : 53) ไดใหความหมายของเจตคตวา คอ สภาพทางจตใจของบคคลแตละบคคลทเกดจากประสบการณหรอการเรยนร และมความพรอมเพอทจะแสดง พฤตกรรมตอบสนองสงตาง ๆ ในทางใดทางหนง เชน ชอบ ไมชอบ สนบสนนหรอตอตานเปนตน จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา เจตคต หมายถง ความรสกหรอ สภาพจตใจของบคคลทไดจากการมปฏสมพนธกบเหตการณ บคคลหรอสงตางๆ และแสดง พฤตกรรมพรอมทจะสนบสนนหรอคดคาน การเกดเจตคตจะตองประกอบไปดวยองคประกอบ 3 ประการ (เชดศกด โฆวาสนธ. 2520 : 40) คอ 1. องคประกอบดานพทธพสย (congnitive component) ไดแก ความรทมขอบเขตครอบคลมถงความคดเหน ความเชอทมตอสงของหรอปรากฏการณตางๆ เมอบคคลรบรและวนจฉยขอมลตางๆ ทไดรบทาใหเกดแนวความคดทวา อะไรถก อะไรผด 2. องคประกอบดานทาทความรสก (affective component) ไดแก ความรสกหรออารมณของบคคลทมความสมพนธตอสงของหรอปรากฎการณตางๆ เปนผลเนองมาจาก ความคดถาบคคลมความคดทดตอสงใดกจะมความรสกทดตอสงนน 3. องคประกอบดานการปฏบต (behavioral component) เปนความโนมเอยง ทบคคลจะประพฤตปฏบต หรอมแนวปฏกรยาตอบสนองอยางใดอยางหนง ซงเปนผลมาจาก ความคด และความรสกทปรากฏในรปของการยอมรบ หรอปฏเสธหรอเฉยๆ 2. ระดบของเจตคต สมศกด สนธระเวชญ (2522 : 11) ไดแบงเจตคตออกเปน 3 ระดบ ดงน 1. เจตคตเชงนมาน เปนการแสดงออกในลกษณะความพงพอใจ เหนชอบดวย สนบสนนปฏบตตามดวยความเตมใจ

51

2. เจตคตเชงนเสธ เปนการแสดงออกในลกษณะตรงกนขามกบเจตคต เชงนมาน เชนไมพอใจ ไมเหนดวย ไมยนด 3. เจตคตทเปนกลาง เปนการแสดงออกในลกษณะทไมเปนทงเจตคต เชงนมาน และเจตคตเชงนเสธ เชน รสกเฉยๆ ไมถงกบชอบหรอเกลยด คณะอนกรรมการการพฒนาการสอน และผลตวสดอปกรณการสอนวทยาศาสตร (ทบวงมหาวทยาลย. 2526 : 55) แบงเจตคตทเกดขนได 2 ระดบ คอ 1. เจตคตเชงบวก เปนความพรอมทจะตอบสนองในลกษณะของความ พงพอใจ และเหนดวย อาจทาใหบคคลอยากกระทา อยากได หรออยากใกลสงนน 2. เจตคตเชงลบ เปนความพรอมทจะตอบสนองในลกษณะของความไมพงพอใจ ไมเหนดวย อาจทาใหบคคลเกดความเบอหนาย ชงชง หรอความตองการหนใหหางสงนน 3. ประโยชนของเจตคต เจตคตมประโยชนแกคนเราดงน ประภาเพญ สวรรณ. (2526 : 5 - 6) 1. ชวยทาใหเราเขาใจสงแวดลอมรอบ ๆ ตวโดยการจดระบบสงของตาง ๆ ทอยรอบ ตวเรา 2. ชวยใหม self - esteem โดยชวยใหบคคลหลกเลยงสงทไมด หรอ ปกปด ความจรงบางอยาง ซงนาความไมพอใจมาสตวเขา 3. ชวยในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมทซบซอน ซงการมปฏกรยาโตตอบหรอ กระทาสงหนงสงใดออกไปนน สวนมากจะทาในสงทนาความพอใจมาให หรอเปนบาเหนจรางวลจากสงแวดลอม 4. ชวยใหบคคลสามารถแสดงออกถงคานยมของตนเอง ซงแสดงวาเจตคตนน นาความพอใจมาใหบคคลนน 4. การปลกฝงเจตคต การปลกฝงเจตคต หรอการเกดเจตคตเปนผลมาจากประสบการณตาง ๆ ในสงคมหลายประการ ซง กมลรตน หลาสวงษ (2529 : 184-187) ไดกลาวถงองคประกอบในการ ปลกฝงเจตคตไวดงน 1. การไดรบประสบการณเฉพาะดาน บคคลจะเกดเจตคตตอสงหนงไดเมอไดรบประสบการณสงนนดวยตนเอง ถาเปนเจตคตทางบวก จะทาใหประทบใจซาบซงกบประสบการณทผานมา แตถาเปนเจตคตทางลบกยากทจะลบเลอนความรสกทไมพอใจออกไปงายๆ 2. การตดตอสอสารความหมายกบผอน ถาบคคลมการตดตอ การสอสาร ความหมายกบผอน แลวไดรบการตอบสนองในทางทดเปนทพงพอใจ ยอมเกดเจตคตทางบวก

52

ถาบคคลมการตดตอ สอความหมายกบบคคลอนแลวไดรบการตอบสนองในทางไมด ไมเปน ทพอใจ ยอมเกดเจตคตทางลบ 3. การเลยนแบบตวอยาง บคคลจะเกดเจตคตไดจากตวแบบทปรากฏใหเหนและ ถาเกดเจตคตทางบวกแลวกจะเลยนแบบพฤตกรรมตวแบบนน แตถาเจตคตทางลบกจะ เลยนแบบ และอาจมพฤตกรรมตรงกนขามกบตวแบบกได 4. องคประกอบของสถาบน บคคลจะเกดเจตคตเนองมาจากอทธพลของสถาบน ตางๆ ทเกยวของโดยสถาบนทกสถาบนนนยอมมกฎขอบงคบ ระเบยบแบบแผนแนวทางปฏบตกาหนดไวใหบคคลในสถาบนนนยดถอ และปฏบตตาม การปลกฝงเจตคตจากองคประกอบ 4 ประการ เปนสงทสามารถทาได และ พบบอยในสงคม 5. ปจจยทมอทธพลตอการเกดเจตคต สาหรบสงทมอทธพลตอการเกดเจตคตนน วนช บรรจง (2535 : 16) ไดกลาวไวดงน 1. บดา มารดา และการอบรมเลยงด การประพฤตตน และการอบรมเลยงดของพอแม มอทธพลทสาคญอนดบแรกตอการสรางเจตคตอยางใดอยางหนงใหแกเดก นอกจากนลกษณะของความเชอและความคดตาง ๆ ของพอแมยงมสวนถายทอดมาสลกจนเกดเปนเจตคตประจาตวลกตอไปดวย 2. ครและการอบรมสงสอน เมอเขาโรงเรยนเดกจะยอมรบเจตคตตาง ๆ ทถก ถายทอดมาจากการปฏบตตนและการสงสอนของครอกดวย เพราะครแตละคนไมเพยงแตม อทธพลในการถายทอดดานความรใหแกเดกเทานน แตยงมอทธพลเสรมสรางเจตคตหรอ ความคดตาง ๆ ใหกบเดกอยางมากอกดวย 3. การศกษา เดกไดรบการศกษาสงเพยงใดวชาความรตาง ๆ ทเขาไดรบยอมม อทธพลตอความคดและการเกดเจตคตตาง ๆ ของเขามากเพยงนนบางครงหรอบอยครงท การศกษาในขนสงสามารถเปลยนเจตคตของเดกทเคยไดรบมาแตเดมได 4. วฒนธรรมในสงคม ศาสนา และขนบธรรมเนยมประเพณตาง ๆ คอ วฒนธรรม ภายในสงคม สงคมทแตกตางกนยอมม ศาสนา ความเชอ และขนบธรรมเนยมประเพณตางกน ความแตกตางเหลานยอมมอทธพลตอการสรางเจตคตใหแกบคคลในแตละสงคมตางกนดวย 5. ความเจรญกาวหนาทางวชาการ และเครองมอสอสารใหม ๆ ทาใหเจตคตของ คนแตละสงคมเปลยนไป เนองจากมการตดตอสอสารซงกนและกนของแตละสงคมอยางรวดเรว จนทาใหมการถายทอดแลกเปลยนความร และวฒนธรรมของกนและกนอยางมาก

53

6. กระบวการเกดเจตคตหรอเปลยนแปลงเจตนคต ม 3 วธ คอ (ประภาเพญ สวรรณ. 2526 : 112-14 ; อางองมาจาก Kelmen. 1958 : 51-60) 6.1 การยนยอม (compliance) การยนยอมจะเกดไดเมอบคคลยอมรบสงทม อทธพลตอพวกเขาและเพอมงหวงจะใหเกดความพงพอใจจากบคคลหรอกลมบคคลทมอทธพล นน 6.2 การเลยนแบบ (identification) การเลยนแบบเกดขนเมอบคคลยอมรบสงเรา หรอสงกระตน ซงการยอมรบนเปนผลมาจากการทเขาตองการทจะสรางความสมพนธทดหรอทพงพอใจระหวางตวเขากบบคคลหรอกลม 6.3 ความตองการทอยากจะเปลยน (internalization) จะเกดขนกตอเมอบคคลนน ยอมรบสงทมามอทธพลเหนอกวาอนสบเนองมาจากสงนนตรงกบความตองการภายในของบคคลนน ในการวจยครงนผวจยศกษาเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทเรยนดวยแผน การจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทผวจยสรางขน โดยการวดความคดเหนและความรสกทมตอทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในชมชน ดวยแบบประเมนแบบมาตราสวน ประมาณคา 5 ระดบ จานวน 40 ขอ ทดดแปลงมาจากแบบสอบถามวดเจตคตตอสงแวดลอมของ พษณ เดชใด เปนเครองมอวดกอนเรยนและหลงเรยน ซงศกษาวธการสรางแบบสอบถาม วดเจตคตตอสงแวดลอม ตามวธของลเครท งานวจยทเกยวกบการศกษา 1. งานวจยทเกยวกบการประเมนคณภาพและการหาประสทธภาพแผน การจดการเรยนร งานวจยทเกยวของกบการประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนร ซงนยมให ผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตรเปนผทาการประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนร ตาม องคประกอบตาง ๆ และการหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร มผลงานวจยทนามาเสนอพอสงเขป ดงน อมรา เขยวรกษา (2541 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนาชดฝกอบรม เพอเสรมสรางความรเรองการจดกจกรรมชมนมนกวทยาศาสตรรนเยาวสาหรบครวทยาศาสตร ผลการศกษาพบวา ชดฝกอบรมทพฒนาขนมประสทธภาพ 86.67/81.00 ซงสงกวาเกณฑทกาหนดไวคอ 80/80 ความรความเขาใจของครเกยวกบการจดกจกรรมชมนมวทยาศาสตร รนเยาวกลมทใชชดฝกอบรมสงกวากลมทไมใชชดฝกอบรม

54

สมสมร นาคะสงห (2542 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนา ชดฝกอบรม เรองการถายภาพบคคลในสตดโอ ผลการศกษาพบวา ชดการฝกอบรมม ประสทธภาพ 82.00/80.67 ซงสงกวาเกณฑทกาหนดไวคอ 80/80 บรณนรา บญแดง (2543 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง รายงานการพฒนา ชดฝกอบรมครผสอนภาษาไทย เรองการสอนเขยนเชงสรางสรรค ชนประถมศกษาปท 5-6 เพอเปรยบเทยบความรความเขาใจของครเกยวกบการสอนเชงสรางสรรค ผลการศกษาพบวา ชดฝกอบรม ทพฒนาขนมประสทธภาพ 96.16/81.19 สงกวาเกณฑทกาหนดไวคอ 80/80 ครผสอนมความรความเขาใจและพฤตกรรมการสอนเขยนเชงสรางสรรคหลงการทดลองสงกวา กอนทดลอง เชยวชาญ เทพสกล (2545 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนา ชดการเรยนแบบ STAD ทเนนทกษะการแกปญหาทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนอสสมชญธนบร กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ชดการเรยนแบบ STAD ทเนนทกษะการแกปญหาทางคณตศาสตร มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 และผลสมฤทธ ทางการเรยนหลงไดรบการสอนสงกวาไดรบการสอนดวยชดกจกรรม จตราภรณ ภแกว (2547 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนาชดกจกรรม การเรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ โดยใชกจกรรมทหลากหลาย เรอง อตราสวนตรโกณมตและ การนาไปใช ชนมธยมศกษาปท 5 ผลการศกษาพบวา ชดกจกรรมการเรยนทเนนผเรยนเปน สาคญ มประสทธภาพสงกวาเกณฑ 89.22/87.26 และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงสงกอนไดรบการสอนโดยชดกจกรรมการเรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ พชญธมา ธราโมกข (2548 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนาชด กจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาโดยใชประโยชนจากศนย วทยาศาสตรเพอการศกษา เอกมย ผลการศกษาพบวา ชดกจกรรมการเรยนวทยาศาสตร ทพฒนาขน มคณภาพอยในระดบดมาก และผลการเรยนรดานความร หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. งานวจยทเกยวของกบการทดลองสอน ตามรปแบบของการพฒนาหลกสตรและการสอน สวนใหญพบวาเมอผวจยไดพฒนาแผนการจดการเรยนรจนมคณภาพและประสทธภาพแลว กจะนาแผนการจดการเรยนรนน ไปทดลองใชกบกลมผเรยนทเปนกลมตวอยาง โดยศกษาผลการเรยนรซงเปนผลการเรยนรทสาคญของแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนเหลานน ในทนจะนาเสนอผลการทดลองใชแผน การจดการเรยนรตามผลการเรยนรดาน ความร ทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอม ดงน

55

2.1 งานวจยทเกยวกบการศกษาผลการเรยนรดานความร อโนมา ไมหอม (2542 : 40) ไดทาการศกษาเรอง การสรางหนงสออาน เพมเตม เพอสงเสรมสขภาพทดของวยรน เรอง “การสรางเสนหดวยการกน” สาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานยาว – หวยโปง จงหวดเพชรบรณ ผลการศกษาพบวา หนงสออานเพมเตม เพอสงเสรมสขภาพทดของวยรน เรอง “การสรางเสนหดวยการกน” มประสทธภาพ 80.43/83.13 ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน นกเรยนม ความคดเหนเกยวกบการอานหนงสอเพมเตมทสรางขนอยในระดบเหมาะสมมากทสดในทกดาน รวมทงผเชยวชาญและครผสอนวชาสขศกษาใหความคดเหนเกยวหนงสอเพมเตมอยในระดบดมากทสดในทกดาน ชณฐดา ฤทธแดง (2542 : 88) ไดทาการศกษาเรอง การสรางหนงสออานเพมเตม เรอง “ประเพณทองถนสมทรปราการ” สาหรบนกเรยนชนประถมปท 5 ผลการศกษาพบวา หนงสออานเพมเตมมประสทธภาพ 87.78/86.67 เปนไปตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว และผลสมฤทธทางการเรยน เรอง “ประเพณทองถนสมทรปราการ” หลงการอานหนงสอเพมเตมสงกวากอนอาน ศภวรรณ ศรพพฒนกล (2542 : 106-107) ไดทาการศกษาเรอง การสรางหนงสอเพมเตมวชาวทยาศาสตร เรอง ปะการง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา หนงสออานเพมเตมมประสทธภาพ 88.33/83.33 เปนไปตามเกณฑท กาหนดไว ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมทไมไดการอาน หนงสอเพมเตม ไชยรตน ปราณ (2545 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน โดยการมสวนรวมของชมชน ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยน และความรสกรกทองถนของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ภาษต สโพธ (2547 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การใชแหลงเรยนร ธรรมชาตบรเวณโรงเรยนในการพฒนาการเรยนรเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ผลการศกษาพบวา นกเรยนมผลสมฤทธทาง การเรยนสงขน และมความคงทนในการเรยนร โดยมแนวโนมของผลสมฤทธทางการเรยนสงขน จฑามาศ แหนผน (2548 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การศกษาผลของ การจดการเรยนการสอนตามแนววฎจกรการเรยนรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอ วชาวทยาศาสตรพนฐานของนกเรยนชนประกาศนยบตรวชาชพปท 2 ผลการศกษาพบวา

56

ผลสมฤทธทางวทยาศาสตรพนฐาน ของนกเรยนทเรยนตามแนววฎจกรการเรยนรหลงเรยนสงกวา กอนเรยน 2.2 งานวจยทเกยวกบการศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร เนองจากงานวจยทเกยวของกบการศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร ไมมผใดทาการศกษาดงนนผวจยจงศกษางานวจยดานทกษะกระบวนการ ซงมความใกลเคยงกบ ทกษะการเรยนร ดงน บญสม เลศพเชษฐ (2536 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การเปรยบเทยบ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวยชดบทเรยนเทปโทรทศนกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนดวยชดบทเรยน เทปโทรทศนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามคมอ เขมกาญจน ทองมา (2540 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบ ผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการฝกสรางเกมวทยาศาสตรคอมพวเตอรกบการสอนตาม แนวการสอนของสสวท. ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของกลมทไดรบการฝกสรางเกมวทยาศาสตรคอมพวเตอรสงกวากลมทไดรบการสอนตามแนวการสอนของ สสวท. พนศกด สายแสงจนทร (2544 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทเรยนดวยบทปฏบตการวทยาศาสตร เรองเทคนคการแยกสารกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา นกเรยนทเรยนดวยบทปฏบตการ วทยาศาสตร เรองเทคนคการแยกสาร มกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ประเทองทพย สกมลจนทร (2545 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนาบทปฏบตการวทยาศาสตร เรอง การแปรรปและการทดสอบสารอาหารในพชสมนไพร สาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนดวยบทปฏบตการทางดานวทยาศาสตร ผลการศกษาพบวา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนและมทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน อรทย ศรสมชย (2547 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง การพฒนา บทปฏบตการสงแวดลอมศกษาในโรงเรยน เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะ

57

กระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจของนกเรยนตอบทปฏบตการ ผลการศกษา พบวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2.3 งานวจยทเกยวกบการศกษาผลการเรยนรดานเจตคตตอสงแวดลอม มารศร ไทยบญเรอง (2537 : 98– 02) ไดศกษาเรอง ผลการจดกจกรรมทางการศกษานอกสถานทและแบบผสมผสานทมตอพฤตกรรม และการตดสนใจเพอการอนรกษ ธรรมชาตและสงแวดลอมของเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม การศกษานอกสถานทมการตดสนใจเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสงกวา กอนการทดลองเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการศกษานอกสถานทมโอกาสไดรบ ประสบการณตรง ซงผเรยนจะเรยนจากสงทเปนรปธรรมไดดกวาสงทเปนนามธรรมไดแก ประสบการณทผเรยนไดรบจากการสมผสดวยประสาทสมผสทง 5 ของตนเอง และในสภาพ ทเปนจรง ทาใหเกดแรงจงใจทจะเรยนร อชฌา สงหแกวสบ (2538 : 42) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอ สงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ในวชาสงคมศกษา จากการสอน โดยวธการสารวจสงแวดลอมทองถน กบการสอนตามคมอคร ผลจากการศกษาพบวา เจตคตของนกเรยนทเรยนดวยการสอนโดยวธการสารวจสงแวดลอมทองถน สงกวานกเรยนทเรยนดวยสอนตามคมอคร กรรณกา ไผทฉนท (2541 : 103) ไดศกษาผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอม ตามวธการวจยในการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอสงแวดลอมใน กจกรรมชมนมวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผลการวจยพบวาเจตคตตอ สงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยกบการสอน แบบสบเสาะหาความรแตกตางกน พษณ เดชใด (2540 : 85) ไดทาการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคต ตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนแบบ บรณาการทใชเทคนคการพฒนาแบบยงยน ผลการวจยพบวานกเรยนทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนแบบบรณาการทใชเทคนคการพฒนาแบบยงยน มเจตคตตอสงแวดลอมสงกวานกเรยน ทเรยนโดยการสอนตามคมอคร นศรา เอยมนวรตน (2542 : บทคดยอ) ไดเปรยบเทยบผลสมฤทธทาง การเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรม สงแวดลอมแบบยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอน กลมตวอยางทใชศกษาเปนนกเรยนชน

58

มธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2541 ของโรงเรยนหงสประภาสสทธ อาเภอ ลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา จานวน 62 คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 31 คน กลมทดลองไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยน กลมควบคมไดรบการสอนโดยครผสอน ผลการวจยพบวา เจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทใชการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนสงกวาการสอนโดยครเปนผสอน รชนกร ฤดรชต (2546 : 85) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอ สงแวดลอมของนกเรยนระดบชวงชนท 3 โดยใชบทปฏบตการในคายอนรกษสงแวดลอม ผลการวจยพบวาการจดการเรยนการสอนโดยใชบทปฎบตการในคายอนรกษสงแวดลอมทาให นกเรยนมเจตคตตอสงแวดลอมสงกวาการเรยนโดยการเรยนรตามปกต งานวจยตางประเทศทเกยวของ รชนกร ฤดรชต (2546 : 62 ; อางองมาจาก เบรานส (Beranis. 1974 : 1892) ได ศกษาผลการจดกจกรรมระหวางปดภาคเรยนวา ทาใหเจตคตของนกเรยนทมตอสงแวดลอมเปลยนแปลงไปอยางไรบาง ผลการวจยพบวา นกเรยนทเขารวมกจกรรมพเศษระหวางปด ภาคเรยน มความตองการทจะไปอยคายพกแรมหรอเดนทางทองเทยวโดยใหมครอบครวเขารวม กจกรรมดวย และยงพบวานกเรยนทเขารวมกจกรรมพเศษนมเจตคตตอสงแวดลอมดขนมาก และเชอวาตวเองสามารถจา เขาใจสงตาง ๆ ทเขาเรยนรในโรงเรยน และในหองเรยนไดดขนดวย แตเจตคตเหลานจะไมปรากฏกบนกเรยนทไมไดเขารวมกจกรรมพเศษทโรงเรยนจดขนระหวางปดภาคเรยน จรภสร บวสวรรณ (2543 : 64 ; อางองมาจาก เพค Peck. 1976 : 4233-A) ได เปรยบเทยบการสอนตามจดประสงคดานความคด ความเขาใจ และดานความรในสถานการณ 3 อยาง คอ การสอนในหองเรยน สอนนอกหองเรยน และการผสมผสานระหวางการสอนใน หองเรยนและนอกหองเรยน ผลการวจยพบวา กลมทไดรบการสอนนอกหองเรยนมคะแนน ความคด ความเขาใจ เฉลยหลงการสอนมากขน อก 2 กลม กมคะแนนเฉลยหลงการสอนสงขน แตไมมากเทากบกลมทไดรบการสอนนอกหองเรยน จรพรรณ ทะเขยว (2543 : 70 ; อางองมาจาก เบคเกอร Beckr. 1978 : 1566-A) ไดศกษาผลของการใชประสบการณนอกหองเรยนตอการเปลยนแปลงเจตคตทมตอสงแวดลอม เพอศกษาวาการเปลยนแปลงเจตคตทมตอสงแวดลอมของนกเรยนระดบ 6 จะมนยสาคญหรอไม ระหวางเดกทมประสบการณนอกหองเรยนและการเรยนในหองเรยนกบนกเรยนทเรยนปกตใน

59

หองเรยนเดยวกน โดยมการทดสอบความคดรวบยอด 5 ประเดน คอ สงแวดลอม ความเปนอสระ การสงวนทรพยากรธรรมชาต มลภาวะ ผลกระทบของมนษยตอสงแวดลอม จาก การศกษาพบวา กลมทดลองมการเปลยนแปลงเจตคตสงกวาอยางมนยสาคญทางสถตใน 2 ประเดน คอ การสงวนทรพยากรธรรมชาต และผลกระทบตอสงแวดลอม มความแตกตาง อยางไมมนยสาคญระหวางเดกผหญงในกลมทดลองกบกลมควบคม มความแตกตางกนอยางม นยสาคญระหวางเดกผชายในกลมทดลองกบกลมควบคม ในความคด 2 ประเดน คอ มลภาวะ และผลกระทบของมนษยตอสงแวดลอม จากงานวจยในประเทศและตางประเทศทเกยวกบการพฒนาชดการสอนและ แผนการจดการเรยนร ใหมคณภาพและประสทธภาพตามเกณฑ พบวาการสอนโดยการจด เนอหาสาระ และกจกรรมใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมในชมชนของผเรยนมงเนนใหนกเรยนได มสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางแทจรง ใชกระบวนการทางความคดในการ แกปญหา ซงจะพฒนาความสามารถของผเรยนใหครอบคลมทงดานความร ดานทกษะ การเรยนร และดานเจตคตทดตอสงแวดลอม

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาและศกษาการใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน โดยมขนตอนการวจย ดงน ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนชนของเรา ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนชนของเรา ทพฒนา ขนไปทดลองสอน ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยน ชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน มขนตอนการสรางดงน 1. การศกษามตทางสงแวดลอม ของอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน อนเปน ขอมลสาคญทนามาสรางและพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรองชมชน โดยวธ การศกษาจากแหลงขอมล ดงน 1.1 เอกสารขอมลเกยวกบสภาพทางภมศาสตร เศรษฐกจ และสงแวดลอมใน ดานมตมนษย/เศรษฐสงคม ของอาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 1.2 สารวจพนทอาเภอลาดหลมแกว เพอหาขอมลเพมเตมโดยการสนทนากบผร ผทรงคณวฒ และผทมสวนเกยวของ เชนอาจารยทองคา พนธนท ผทรงคณวฒ นายละเมยด ครฑเงน เกษตรกรผคนพบการทานาแบบลมตอซง พระครใบฎกาทองกลง สนทโร เจาอาวาส วดเจดยหอย ผใหญบานหมท 6 และหมท 12 ตาบลบอเงน และนางสาวประทน พลนล นกวชาการศกษา อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 2. ศกษาคนควา เอกสารงานวจย เกยวกบการพฒนาแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เชน เอกสารทเกยวกบสงแวดลอม จากหนงสอ วทยาศาสตรสงแวดลอมของ เกษม จนทรแกว (2547) และศกษาจดมงหมายของหลกสตรพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรฐานการเรยนรชวงชน ผลการเรยนรทคาดหวง กรอบสาระการเรยนรจากหลกสตร สถานศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544

61

3. ใหผทรงคณวฒพจารณาความเหมาะสมของหวเรองทควรจะนามาพฒนาแผน การจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ในแตละหนวยการเรยนรอยในมตทาง สงแวดลอม ดานมตมนษย/เศรษฐสงคม ซงประกอบดวย 4 หนวยการเรยนร ดงตาราง 1 ตาราง 1 แสดงหนวยการเรยนรในมตมนษย/เศรษฐสงคม

ชอหนวยการเรยนร มตมนษย/เศรษฐสงคม

หนวยท 1 ประเพณวฒนธรรมทองถน วฒนธรรม โบราณสถาน สถานทประวตศาสตรและศาสนา

หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง เศรษฐกจ /วถชวต หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย วฒนธรรม โบราณสถาน สถานทประวตศาสตร

และศาสนา หนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน สาธารณสข/อนามย

ผทรงคณวฒดงกลาวม 5 ทาน ดงน 1) ดร.สนย สอนตระกล ผอานวยการสถานศกษาโรงเรยนรตนาธเบศร นนทบร 2) นางสวรรณ เอยมเอบ อาจารย 3 ระดบ 8 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน 3) นางสาววนดา อยยน อาจารย 2 ระดบ 7 โรงเรยนสตรนนทบร นนทบร 4) นายพษณ เดชใด อาจารย 2 ระดบ 7 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน 5) นางลดดา ศรทอง ศกษานเทศก สานกงานพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 4. ยกรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยมเนอหาครอบคลมหวขอตาง ๆ ดงน 1) ชอหนวยการเรยนร กลาวถง หวขอเนอหาการเรยนการสอน 2) ผลการเรยนรทคาดหวง กลาวถง สงทคาดหวงใหเกดกบผเรยนเมอเรยนจบ

62

3) สาระสาคญ กลาวถง บทสรปความสาคญของเรอง เนนความคดรวบยอด หลกการ ทกษะ หรอลกษณะนสยทตองการปลกฝงใหเกดขนกบผเรยน 4) กจกรรมกระบวนการเรยนร (1) ขนนา เปนขนทครนาทางใหนกเรยนไดเหนหรอรปญหา โดยวธการ ซกถาม และใชสอประเภทตาง ๆ เชน รปภาพ เทปเพลง แผนใส เปนตน (2) ขนสอน เปนขนทนกเรยนแบงกลม เพอรบงานแตละดาน แลวพจารณาตงจดมงหมายในการศกษา ตกลงใจเลอกดาเนนการ แบงหนาทรบผดชอบ และดาเนนการตาม ขนตอนทกลมวางแผนโดยมครเปนผใหคาแนะนา (3) ขนสรป เปนขนทนกเรยน เสนอผลความร ความเขาใจ ทกษะ เจตคตของ ผเรยน โดยการนาผลการศกษาของกลมมาเสนอ เชน การสาธต การแสดงละคร บทบาทสมมต และการจดนทรรศการ 5) สอและแหลงเรยนร เปนสวนระบวาในหนวยการสอนนนมวสดอปกรณ และ แหลงเรยนรอะไรบาง 6) การวดและประเมนผล เปนสวนทใหนกเรยนไดประเมนความร ความสามารถ ของตน โดยวธการ เครองมอ และเกณฑ ทงทเกดระหวางเรยนและหลงเรยน โดยเนนวธ ประเมนตามสภาพจรง 5. นาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน เสนอตอ คณะกรรมการผควบคมปรญญานพนธ ตรวจแกไขเพอปรบปรงใหเกดความเหมาะสมดาน โครงสราง เนอหาสาระ หลกการและผลการเรยนรทคาดหวง การจดประสบการณการเรยนร สอ การเรยนการสอน การวดและประเมนผล 6. นาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทปรบปรงแกไขแลวไปให ผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน (ดงระบในขอ 3) ประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร ซงเปนคาถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง เหมาะสมนอย เหมาะสมนอยทสด 7. นาแผนการจดการเรยนร ทผานการพฒนาตามขนตอนขางตนไปทดลองสอนกบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทมคณสมบตใกลเคยงกบกลมทดลอง เพอหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร และปรบปรงแกไขกอนนาไปใชกบกลมทดลองตามลาดบ ดงน

63

7.1 การหาประสทธภาพรายบคคล ผวจยนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ไปทดลอง รายบคคลกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จานวน 3 คน ประกอบดวยนกเรยนทเรยนเกง (เกรดเฉลย 3.89) ปานกลาง (เกรดเฉลย 3.00) และ ออน (เกรดเฉลย 2.75) เพอพจารณาเกยวกบความเหมาะสมของภาษาและกจกรรมทจดไวใน แผนการจดการเรยนร เกบรวบรวมขอมลตาง ๆ โดยการสงเกตพฤตกรรมในการเรยนอยางใกลชด ซกถามปญหาตาง ๆ แลวนาไปปรบปรงแกไข 7.2 การหาประสทธภาพเปนกลมยอย ผวจยนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทไดปรบปรง แกไขจากการทดลอง ขนทดลองเปนรายบคคล ทาการทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จานวน 9 คน ประกอบดวยนกเรยนทเรยนเกง (เกรดเฉลย 3.80–3.92) ปานกลาง (เกรดเฉลย 3.00–3.75) และออน (เกรดเฉลย 2.50–2.85) โดยการสงเกตพฤตกรรมในการเรยนอยางใกลชด เพอดขอบกพรองของนกเรยนระหวางเรยนแลว นาไปปรบปรงแกไข 7.3 การหาประสทธภาพกลมใหญ ผวจยนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทไดปรบปรง แกไขไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทไมใชกลมทดลอง จานวน 30 คน ประกอบดวยนกเรยนทเรยนเกง (เกรดเฉลย 3.76–4.00) ปานกลาง (เกรดเฉลย 3.00–3.75) และออน (เกรดเฉลย 2.50–2.95) เพอหาประสทธภาพตาม เกณฑ 80/80 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528 : 295) กอนนาไปใชกบกลมทดลอง โดย 80 ตวแรก คอ คารอยละเฉลยจากคารอยละของคะแนนททากจกรรมทประเมนเมอจบแตละหนวย การเรยนร ทง 4 หนวย และ 80 ตวหลง คอ คารอยละจากการทาแบบทดสอบเปนภาพรวมหลงจากการเรยนการสอนครบทง 4 หนวย ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนไปทดลองสอน การดาเนนการในขนตอนน ใชวธการวจยแบบกงทดลอง (Quasi Experimental Research) ซงมรายละเอยดดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยเพอศกษาผลการใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา เปนนกเรยนชวงชนท 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยน

64

จฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 จานวน 5 หองเรยน สวน กลมตวอยาง ไดแกนกเรยน จานวน 1 หองเรยน 35 คน ทเลอกมาจากประชากรดงกลาว โดยวธสมแบบจดกลม (Cluster Random Sampling) โดยมขนตอนดงน 1. กาหนดใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เปนตวแทนของชวงชนท 3 เนองจาก เปนชนทอยกลางของชวงชนท 3 ซงเปนตวแทนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 และมธยมศกษา ปท 3 ในแงวฒภาวะและความสามารถทางการเรยน 2. จากนกเรยนจานวน 5 หองเรยน ของชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยคดหองเรยน ทมผลการเรยนโดยภาพรวมดทสดออกไปคงเหลอหองเรยนทมผลการเรยนปานกลาง 4 หองเรยน เปนตวแทนของนกเรยนทกาหนดเปนประชากร 3. สมเลอกนกเรยนจาก 4 หองเรยนนนมา 1 หองเรยนโดยการจบฉลาก ยกชนเรยน 4. ไดนกเรยน 1 หองเรยน จานวน 35 คน เปนกลมตวอยาง 2. ตวแปรทใชในการทดลอง 2.1 ตวแปรอสระ ไดแก การสอนดวยแผนการจดการเรยนสงแวดลอม เรอง ชมชน ของเรา 2.2 ตวแปรตาม ไดแก 2.2.1 ผลการเรยนรดานความร 2.2.2 ผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร 2.2.3 เจตคตตอสงแวดลอม 3. ระยะเวลาทใชในการวจย การทดลองสอนกระทาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 ในชวโมงอสระหลง เลกเรยน จานวน 4 สปดาห ๆ ละ 2 วน ๆ ละ 2 คาบตอเนอง (คาบละ 50 นาท) รวม 16 คาบ รายละเอยดดงตาราง 2

65

ตาราง 2 แสดงรายละเอยดการแบงชวงเวลาในการทดลองสอน ครงท จานวนคาบ เนอหา การประเมนผล

1

4

ประเพณวฒนธรรมทองถน 2 4 การทานาแบบลมตอซง 3 4 ซากหอยลานปวดเจดยหอย 4 4 พชสมนไพรในชมชน

- แบบทดสอบดานความร

- แบบประเมนทกษะการเรยนร

- แบบวดเจตคตตอสงแวดลอม

4. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย มดงน 4.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบ นกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน 4.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร 4.3 แบบประเมนทกษะการเรยนร 4.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม เครองมอทใชในการวจยดงกลาวขางตนมขนตอนการสราง ดงน 1. ศกษาเอกสารทเกยวกบวธการสรางเครองมอตามรายละเอยด ดงน 1.1 เอกสารการสรางแบบประเมนแผนการจดการเรยนร จากหนงสอการจด สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของกรมวชาการ (2544 : 1-128) เพอใชเปน แนวทางในการสรางแบบประเมนแผนการจดการเรยนร 1.2 เอกสารการสรางแบบทดสอบผลการเรยนรดานความร จากหนงสอเทคนค การเขยนขอสอบของ ชวาล แพรตกล (2520 : 1-407) เพอใชเปนแนวทางในการสราง แบบทดสอบผลการเรยนรดานความร 1.3 เอกสารการสรางแบบประเมนทกษะการเรยนร จากหนงสอแนวทางการวด และประเมนผลในชนเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของ กรมวชาการ (2544 : 117-192) เพอใชเปนแนวทางในการสรางแบบประเมนทกษะการเรยนร 1.4 เอกสารการสรางแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ศกษาองคประกอบ ของเจตคตจากหนงสอการวดทศนคตของ เชดศกด โฆวาสนธ (2520 : 40) และใชรปแบบ

66

งานวจยเรองการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการสอนแบบบรณาการทใชเทคนคการพฒนาแบบ ยงยนของ พษณ เดชใด (2540 : 165-168) เพอใชเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบวด เจตคตตอสงแวดลอม 2. ยกรางขอกระทงของเครองมอ ตามสาระสาคญดงน 2.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนร ประกอบดวย 4 ดาน จานวน 16 ขอ ไดแก ดานผลการเรยนรทคาดหวง กจกรรมการเรยนร วธวดและประเมนผล และใบความร 2.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร ประกอบดวย 4 หนวยการเรยนร จานวน 60 ขอ ไดแก หนวยท 1 เรองประเพณวฒนธรรมทองถน จานวน 15 ขอ หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง จานวน 15 ขอ หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย จานวน 15 ขอ และหนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน จานวน 15 ขอ 2.3 แบบประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร ประกอบดวย 2 ดาน จานวน 10 ขอ คอ ทกษะทางวชาการ จานวน 5 ขอ และทกษะทางสงคม จานวน 5 ขอ 2.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม จานวน 40 ขอ 3. นาเครองมอฉบบรางทง 4 ชด เสนอตอประธานและกรรมการทปรกษาปรญญา นพนธพจารณาความเหมาะสมโดยภาพรวม จากนนใหผเชยวชาญ 5 ทาน (ดงระบในขอ 3) พจารณาความถกตองในเรองความครอบคลมของเนอหา ความเทยงตรง และความถกตองของภาษาทใชแลวนาผลการพจารณาในเชงปรมาณมาหาคาความสอดคลอง (IC) และคดเลอกขอทมคา (IC)ตงแต 0.5 ขนไป ดงน 3.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนร มคาดชนความสอดคลอง อยระหวาง 0.8 -1.0 3.2 แบบทดสอบผลการเรยนรดานความร มคาดชนความสอดคลอง อยระหวาง 0.8 -1.0 3.3 แบบประเมนทกษะการเรยนร มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.6 -1.0 3.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.8 -1.0 4. นาเครองมอทง 4 ชด ทผานการพฒนาตามขนตอนขางตนไปทดลองใชกบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ภาคเรยนท 2

67

ปการศกษา 2547 ทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง เพอหาคาความยาก และคาอานาจ จาแนก ดงน 4.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนร ไมมการหาคาความยากและคาอานาจจาแนก 4.2 แบบทดสอบผลการเรยนรดานความร คาความยาก โดยการหาคา P ตามวธ 27% ในตารางสาเรจรป ของ จง เตห ฟาน (พวงรตน ทวรตน 2538 : 131) แลวเลอกขอทมคาอยระหวาง .20 - .80 ไวซงมจานวน 40 ขอ และคาอานาจจาแนก โดยวธ 27% เชนเดยวกนแลวเลอกขอทมคาอยระหวาง .20 – 1.00 ไว ซงมจานวน 40 ขอ 4.3 แบบประเมนทกษะการเรยนร ไมมการหาคาความยากและคาอานาจจาแนก 4.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ไมมการหาคาความยากสวน คาอานาจหาโดยวธการทดสอบคา t ระหวางกลมสง (25% บน) กบ กลมตา (25% ลาง) แลวเลอกขอทมคา t สงกวา 1.75 ไว ซงม จานวน 40 ขอ 5. นาเครองมอดงกลาวไปหาคาความเชอมน ดงน 5.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนร ไมมการหาคาความเชอมน 5.2 แบบทดสอบผลการเรยนรดานความร การหาคาความเชอมน แยกเปน รายหนวยการเรยนร โดยวธ KR – 20 ซงมคาความเชอมนตามลาดบ ดงน 0.62, 0.61, 0.61 และ 0.61 5.3 แบบประเมนผลการเรยนรทกษะการเรยนร การหาคาความเชอมนโดยวธ การหาสมประสทธ แอลฟา (α- Coefficient) ของ ครอนบค (Cronbach) ซงมคา 0.85 5.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอมการหาคาความเชอมนโดยวธการหา สมประสทธ แอลฟา (α -Coefficient) ของ ครอนบค (Cronbach) ซงมคา 0.87 6. จดพมพเครองมอ เพอนาไปทดลองสอนกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 ทเปนกลมตวอยาง ตอไป 5. การทดลองสอน การทดลองสอนกระทาระหวางภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 โดยใชระยะเวลา 4 สปดาห 16 คาบ มแบบแผนการทดลองแจกแจงตามตวแปรตาม มรายละเอยดดงตาราง 3

68

ตาราง 3 แบบแผนการทดลองสอน

กาหนดการสอบ หมายเหต ลาดบ ตวแปรตาม แบบแผน การวจย สอบกอน สอบหลง

1 ผลการเรยนร ดานความร

One Group Pretest Posttest (พวงรตน ทวรตน 2538 : 60)

23 สค. 48 16 กย. 48

2 ทกษะ การเรยนร

One shot case Study (พวงรตน ทวรตน 2538 : 60)

25 สค. 48 2 กย. 48 9 กย. 48 16 กย. 48

วดเมอจบ กจกรรมการ เรยนการสอน แตละหนวย

3 เจตคตตอ สงแวดลอม

One Group Pretest Posttest (พวงรตน ทวรตน 2538 : 60)

23 สค. 48 17 กย. 48

การทดลองดงกลาวขางตนไดดาเนนการตามขนตอน ดงน 1. ขอความรวมมอกบโรงเรยนทจะทาการทดลองสอน และผวจยดาเนนการทดลองสอนดวยตนเอง โดยใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน 2. ชแจงใหนกเรยนทเปนกลมทดลองทราบถงการเรยนการสอน โดยใชแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน เพอทนกเรยนจะไดปฏบตตนไดอยาง ถกตอง 3. นาแบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความรและแบบสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ทสรางขน ไปทาการทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเปนกลมทดลอง โดยใชเวลา ทดสอบ 50 นาท แลวบนทกคะแนนกลมตวอยางทไดจากการทดสอบครงนเปนคะแนนทดสอบกอนเรยน (Pre – test)

69

4. ดาเนนการสอนโดยใชแผนการจดการการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน จานวน 16 คาบ และประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรเมอจบการเรยน การสอนแตละหนวยการเรยนร 5. ทดสอบหลงเรยนกบกลมทดลองอกครง โดยใชแบบทดสอบวดผลการเรยนรดาน ความรซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกบทใชทดสอบกอนเรยน และบนทกผลการทดสอบใหเปนคะแนนหลงเรยน (Post – test) 6. สอบวดเจตคตหลงเรยนกบกลมทดลองอกครง โดยใชแบบทดสอบวดเจตคต ชดเดยวกบทใชทดสอบกอนเรยน และบนทกผลการทดสอบใหเปนคะแนนหลงเรยน (Post – test) 6. การวเคราะหขอมล 1. การพฒนาเครองมอกระทาดงน 1.1 การหาประสทธภาพแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของ เรา วเคราะหขอมลโดยการหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ใชสตร E1/E2 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528 : 284) 1.2 การหาคณภาพเครองมอในการวจยมดงน 1.2.1 การหาดชนความสอดคลอง 1.2.1.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ใชคาดชน ความสอดคลอง (IC) (พวงรตน ทวรตน. 2538 : 117) 1.2.1.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร ดาเนนการ เชนเดยวกบขอ 1.2.1.1 1.2.1.3 แบบประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร ดาเนนการเชนเดยวกบขอ 1.2.1.1 1.2.1.4 แบบสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ดาเนนการเชนเดยว กบขอ 1.2.1.1 1.2.2 คาความยาก และคาอานาจจาแนก 1.2.2.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ไมได ดาเนนการ 1.2.2.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร หาคาความยาก โดยหาคา p และเลอกขอทมคา .20-.80 ไว สวนคาอานาจจาแนกใชวธหาคา r และเลอกขอทมคา .20–1.00 ไว โดยใช 27 % ของ จง เตห ฟาน (พวงรตน ทวรตน. 2538 : 131)

70

1.2.2.3 แบบประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร ไมไดหา คาความความยาก สวนคาอานาจจาแนก หาโดยใชการทดสอบคาท (t-test) (พวงรตน ทวรตน. 2538 : 132) 1.2.2.4 แบบสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ดาเนนการเชนเดยวกบขอ 1.2.2.3 1.2.3 คาความเชอมน (reliability) 1.2.3.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ไมไดดาเนนการ 1.2.3.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร หาโดยใชสตร KR - 20 ของ คเดอร – รชารดสน (พวงรตน ทวรตน. 2538 : 123) 1.2.3.3 แบบประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร โดย วธการหาสมประสทธ แอลฟา (α-Coefficient) ของ ครอนบค (Cronbach) (พวงรตน ทวรตน. 2538 : 125-126) 1.2.3.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ดาเนนการเชนเดยว กบขอ 1.2.3.3 2. การทดสอบสมมตฐาน 2.1 การเปรยบเทยบผลการเรยนรดานความรกอนเรยนและหลงเรยน ใช การทดสอบคาท กรณขอมลไมเปนเอกเทศกน (dependent t – test) (Glass and Stanley. 1970 : 298) 2.2 การเปรยบเทยบทกษะการเรยนรกบเกณฑ “ด” ทกาหนด ใชการทดสอบ คาท ของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอมทสรางขน ใชการทดสอบคาท กรณขอมลกลมเดยว (One Group t – test) (Glass and Stanley. 1970 : 293) 2.3 การเปรยบเทยบเจตคตตอสงแวดลอมกอนเรยนและหลงเรยน ใช การทดสอบคาท กรณขอมลไมเปนเอกเทศกน (dependent t – test) (Glass and Stanley. 1970 : 298) การทดสอบสมมตฐานทกขอขางตนใชระดบ .05 เปนระดบนยสาคญในการ ตดสนความแตกตางของคาเฉลย โดยสมมตฐานขอ 2.1 และ 2.3 ทาการทดสอบแบบหางเดยว สวนสมมตฐานขอ 2.2 ทาการทดสอบแบบสองหาง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ในการดาเนนการศกษาคนควาครงน ผวจยไดพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย โดยมจดมงหมายในการวจย ดงน 1. เพอพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยน ชวงชนท 3 ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2. เพอศกษาผลการเรยนรของนกเรยน ทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ในดาน 1) ผลการเรยนรดานความร 2) ผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร 3) ผลการเรยนรดานเจตคตตอสงแวดลอม ผลการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล วเคราะหตามความมงหมายของการวจย ไดดงน 1. การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบนกเรยน ชวงชนท 3 แยกเปน 1.1 การประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญ ผวจยไดนาแผนการจดการเรยนรทสรางขนใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ประเมนความเหมาะสม ผลปรากฏตามตาราง 4

72

ตาราง 4 ผลการประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยผเชยวชาญ

รายการประเมน (5 คะแนน) คาสถต

หนวย การเรยนร

ท

ผลการเรยนร ทคาดหวง

กจกรรม วธวดและประเมนผล

ใบความร

X

S

ระดบการประเมน

1

4.50

4.55

4.40

4.45

4.47

0.21

เหมาะสมมาก

2

4.50

4.40

4.25

4.75

4.47

0.27

เหมาะสมมาก

3

4.35

4.35

4.45

4.55

4.42

0.22

เหมาะสมมาก

4

4.35

4.35

4.30

4.45

4.36

0.15

เหมาะสมมาก

ภาพรวม 4.42 4.41 4.35 4.55 4.43 0.16 เหมาะสมมาก

จากตาราง 4 พบวาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบ นกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จากการประเมนของผเชยวชาญ โดยภาพรวมมคณภาพเหมาะสมมาก (มคาเฉลย 4.43 จาก 5.00) และเมอพจารณาเปน รายหนวยการเรยนรกมคณภาพเหมาะสมมากทกหนวยการเรยนร (มคาเฉลย 4.47, 4.47, 4.42, 4.36 จาก 5.00 ตามลาดบ) 1.2 การทดลองใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผวจยไดทาการทดลองใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชน ของเรา 3 ครง กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 42 คน ผลสรป ไดดงน ครงท 1 เมอใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยน จฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จานวน 3 คน ทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผลปรากฏวาเนอหาในสวนทกาหนดไวในหนวยท 1 มความยาวมากเกนไป ทาใหนกเรยนทากจกรรมไมเสรจตามเวลาทกาหนด ผวจยไดนาแผนการจดการ-เรยนรไปแกไขปรบปรง เพอทดลองใชในครงท 2 ตอไป

73

ครงท 2 เมอใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยน จฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จานวน 9 คน ทไมซากบนกเรยนทเรยนครงท 1 เรยนดวย แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทปรบปรงแกไขแลวผลปรากฏวาใบความร ในหนวยท 1 และหนวยท 4 มเนอหาไมครบถวนจงมขอมลไมพยงพอทจะตอบคาถามในแบบทดสอบ ผวจยจงทาการปรบปรงใบความรใหมโดยใหมเนอหาครบถวนและไมมากจนเกนไปเพอใหผเรยนไมเบอ ครงท 3 เมอใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ทไมใชกลมตวอยางและไมซากบนกเรยนทเรยนครงท 1 และ ครงท 2 จานวน 30 คน ทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทปรบปรงแกไขแลว จากการสงเกตพบวาในการทากจกรรมกลมของแตละหนวยการเรยนร นกเรยนทาทนเวลาทกาหนดไว นกเรยนแตละกลมแบงหนาทรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย และบรรยากาศการเรยนการสอนสนกสนานนกเรยนไมเบอหนาย ซงแสดงวาแผนการจดการเรยนรทสรางขนอยในสภาพพรอมทจะทาการทดลองสอนเพอศกษาผลการเรยนรตามความมงหมายของการวจยตอไป อนงในการทดลองครงท 3 ผวจยไดเกบขอมลผลการเรยนรของนกเรยน เพอหาคาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ผลปรากฏตามตาราง 5

ตาราง 5 ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

การทดสอบ คะแนนเตม คะแนนเฉลย รอยละ เมอจบหนวยท 1 เมอจบหนวยท 2 เมอจบหนวยท 3 เมอจบหนวยท 4

20 20 20 20

17.20 17.10 17.43 17.33

86.00 85.50 87.17 86.67

คาเฉลย ( 1E ) 86.34 รวมทกหนวยการเรยน ( 2E ) 84.83 ประสทธภาพของทกหนวยการเรยน 1E / 2E 86.34 / 84.83

จากตาราง 5 พบวาคะแนนสอบหนวยการเรยนรท 1,2,3, และ 4 มคาเฉลยคดเปน รอยละ 86.00,85.50,87.17 และ 86.67 ตามลาดบ ซงคานวณคารอยละของ 4 หนวย ( 1E )

74

ได 86.34 สวนคะแนนสอบรวบยอดทกหนวยมคารอยละ ( 2E ) ได 84.83 แผนการจดการเรยน รสงแวดลอม ทพฒนาขนจงมคาประสทธภาพเปน 86.34 / 84.83 ซงถงเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว 2. การศกษาผลการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร 2.1 การศกษาผลการเรยนรดานความรของนกเรยน ผวจยไดศกษาผลการเรยนรดานความรของนกเรยน ทเรยนดวยแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม ดวยการทดสอบกอนเรยน (pre-test) และทดสอบหลงเรยน (post- test) และทดสอบสมมตฐานใชสถตทดสอบ t – test กรณขอมลไมเปนเอกเทศกน (dependent t – test ) ใชสตร (Glass and Stanley. 1970 : 298) ปรากฏผลตามตาราง 6 ตาราง 6 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยผลการเรยนรดานความรกอนและหลงเรยนดวย แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

ผลการทดสอบ (10 คะแนน) กอนเรยน หลงเรยน

ชอหนวยการเรยนร X X

−

D

DS

t

ประเพณและวฒนธรรมทองถน

5.29

8.2

2.91

1.18

14.70*

การทานาแบบลมตอซง

5.4

8.03 2.63 0.96

16.50*

ซากหอยลานปวดเจดยหอย

6.74

7.94 1.20 1.14

7.87*

พชสมนไพรในชมชน

5.26

8.20 2.94 1.23

14.37*

ภาพรวม 22.66 32.37 9.71 1.99 29.13*

* t (.05 df 34) = 1.695 จากตาราง 6 สรปไดวานกเรยนมผลการเรยนรดานความรหลงไดรบการสอนโดยใช แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ทพฒนาขน หลงเรยนสงกวากอนเรยนทงในกรณโดยภาพรวม และในกรณเปนรายหนวยการเรยนร

75

2.2 การศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร ผวจยไดศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยแผน การจดการเรยนรสงแวดลอม ดวยแบบประเมนทกษะการเรยนรหลงจบบทเรยนในแตละหนวย และทดสอบคาท กรณขอมลกลมเดยว (One Group t – test) ใชสตร (Glass and Stanley. 1970 : 293) ผลปรากฏตามตาราง 7 ตาราง 7 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรหลงเรยนดวย แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

ทกษะทางวชาการ ทกษะทางสงคม รวม 2 ดาน ชอหนวย การเรยนร X

(20) S X

(20)

S X (40)

S คาเฉลย(ระดบด) t

ประเพณและ วฒนธรรม ทองถน

15.83 0.40 16.17 0.37 16.00 0.42 15.00 14.28*

การทานาแบบ ลมตอซง

16.04 0.70 16.77 0.52 16.40 0.72 15.00 11.67*

ซากหอยลานป วดเจดยหอย

16.01

0.75 16.11 0.82 16.06 0.78 15.00 12.31*

พชสมนไพร ในชมชน

16.05 1.04 16.40 0.99 16.22 1.02 15.00 7.18*

ภาพรวม 15.98 0.75 16.36 0.75 16.17 0.75 15.00 9.36*

* t (.05 df 34) = 1.96 จากตาราง 7 สรปไดวานกเรยนมผลการเรยนร ดานทกษะการเรยนรระหวางประกอบ กจกรรมการเรยนอยในระดบด ทงในกรณโดยภาพรวมและในกรณเปนรายหนวยการเรยนร

76

2.3 การศกษาเจตคตตอสงแวดลอม ผวจยไดศกษาผลการเรยนรดานเจตคตของนกเรยน ทเรยนดวยแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม ดวยการทดสอบกอนเรยน (pre-test) และทดสอบหลงเรยน (post- test) โดยใชสถตทดสอบสมมตฐาน t – test กรณขอมลไมเปนเอกเทศกน (dependent t – test) ใชสตร (Glass and Stanley. 1970 : 298) ผลปรากฏตามตาราง 8 ตาราง 8 การเปรยบเทยบคาเฉลยเจตคตตอสงแวดลอมของกลมตวอยางกอนและหลงเรยน ดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

การทดสอบ

N

X (200 คะแนน)

−

D DS

t

กอนเรยน

35

157.66

หลงเรยน

35

172.11

14.45

8.44

10.27*

* t (.05 df 34) = 1.695 จากตาราง 8 สรปไดวานกเรยนมผลการเรยนรดานเจตคตตอสงแวดลอมหลงไดรบ การสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทพฒนาขน หลงเรยน สงกวากอนเรยน

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ในการวจยครงน เปนสรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา สาหรบ นกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 เพอศกษาผลการเรยนร ดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอมของ นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอมทผวจยสรางขน สามารถสรปสาระสาคญของการวจยไดดงน ความมงหมายของการวจย 1. เพอพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ใหมประสทธภาพ ตามเกณฑ 80/80 2. เพอศกษาผลการเรยนร ดานความร ดานทกษะการเรยนร และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

สมมตฐานของการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดกาหนดสมมตฐานไว ดงน 1. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มผล การเรยนรดานความรหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มผล การเรยนรดานทกษะการเรยนรอยในระดบด 3. นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มเจตคต ตอสงแวดลอมหลงเรยนสงกวากอนเรยน วธดาเนนการวจย การวจยครงนแบงการวจยออกเปน 2 ขนตอน คอ 1) ขนพฒนาแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนชนของเรา และ 2) ขนการทดลองสอน มรายละเอยดดงน ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผวจยนาขอมลทไดจาการศกษาเอกสาร และลงสารวจพนทของ อาเภอลาดหลมแกว จงหวด

78

ปทมธาน มาสรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา กระทาโดย 1) ศกษามตทางสงแวดลอม ของชมชน อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน โดยศกษาเอกสาร และการสารวจขอมลภาคสนาม ผลปรากฏวาไดขอมลทจะนามาสรางแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม จานวน 4 หนวยการเรยนร คอ 1) ประเพณและวฒนธรรมทองถน 2) การทานาแบบลมตอซง 3) ซากหอยลานปวดเจดยหอย และ 4) พชสมนไพรในชมชน แลว นาแผนการจดการเรยนรทสรางขนไปใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ประเมนความเหมาะสม ของแผนการจดการเรยนร หลงจากนนนาแผนการจดการเรยนร ไปทดลองใชกบนกเรยน เพอหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนไปทดลองสอน 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยเพอศกษาผลการใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เปน นกเรยนชวงชนท 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน จงหวดปทมธาน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 จานวน 5 หองเรยน สวนกลมตวอยางไดแก นกเรยน จานวน 35 คน ทเลอกมาจากประชากรดงกลาว โดยวธสมแบบจดกลม (Cluster Random Sampling) 2. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน มดงน 2.1 แบบประเมนแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา จานวน 16 ขอ 2.2 แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร จานวน 40 ขอ 2.3 แบบประเมนทกษะการเรยนร จานวน 10 ขอ 2.4 แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม จานวน 40 ขอ 3. การดาเนนการทดลองสอน การทดลองดงกลาวขางตนไดดาเนนการตามขนตอน ดงน 3.1 ขอความรวมมอกบผบรหารโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน เพอขอ ความรวมมอในการทาวจย 3.2 ชแจงใหนกเรยนทเปนกลมทดลองทราบถงการเรยนการสอน โดยใชแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน เพอทนกเรยนจะไดปฏบตตนไดอยาง ถกตอง

79

3.3 นาแบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความรและแบบสอบวดเจตคตตอ สงแวดลอมทสรางขน ไปทาการทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเปนกลมทดลอง โดย ใชเวลาทดสอบ 50 นาท แลวบนทกคะแนนกลมตวอยางทไดจากการทดสอบครงนเปนคะแนนทดสอบกอนเรยน (Pre– test) 3.4 ดาเนนการสอนโดยใชแผนการจดการการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทสรางขน จานวน 16 คาบ และประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรเมอจบกจกรรม การเรยนการสอนแตละหนวยการเรยนร 3.5 ทดสอบหลงเรยนกบกลมทดลองอกครง โดยใชแบบทดสอบวดผลการเรยนรดาน ความรซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกบทใชทดสอบกอนเรยน และบนทกผลการทดสอบใหเปนคะแนนหลงเรยน (Post – test) 3.6 สอบวดเจตคตหลงเรยนกบกลมทดลองอกครง โดยใชแบบทดสอบวดเจตคต ชดเดยวกบทใชทดสอบกอนเรยน และบนทกผลการทดสอบใหเปนคะแนนหลงเรยน (Post – test) 4. การวเคราะหขอมล ผวจยทาการวเคราะหขอมลตามขนลาดบ ดงน 4.1 การพฒนาเครองมอวเคราะหขอมลดงน 4.1.1 การประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม โดย ผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ใชแบบประเมนความเหมาะสมและหาประสทธภาพ โดยวเคราะห จากผลการทากจกรรมระหวางบทเรยนและผลการทดสอบหลงเรยนครบทกหนวยการเรยนร แลวหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ใชสตร E1/E2 4.1.2 การหาคาความเทยงตรงของเครองมอโดยใชคาดชนความสอดคลอง (IC) แบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร มคา 0.8-1.0 แบบทดสอบวดผลการเรยนร มคา 0.8-1.0 แบบประเมนทกษะการเรยนร มคา 0.6-1.0 และแบบทดสอบ วดเจตคตตอสงแวดลอม มคา 0.8-1.0 4.1.3 การหาคาความยากงาย (P) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบ วดผลการเรยนรดานความร หาคา P ตามวธ 27% ในตารางสาเรจรป ของ จง เตห ฟาน มคาอยระหวาง .20 - .80 และคา r มคาอยระหวาง .20 – 1.00 สวนแบบประเมนผลการเรยนร ดานทกษะการเรยนร และแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม หาคาอานาจจาแนกโดยใชการทดสอบคาท (t-test) มคา t สงกวา 1.75

80

4.1.4 คาความเชอมน (reliability) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรดาน ความร แยกเปนรายหนวยการเยนร โดยวธ KR – 20 ซงมคาความเชอมนตามลาดบ ดงน 0.62, 0.61, 0.61 และ 0.61 สวนแบบประเมนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนร และ แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอมโดยวธการหาสมประสทธ แอลฟา (α-coefficient) ซงม คา 0.85 และ 0.87 ตามลาดบ 4.2 การทดสอบสมมตฐาน 4.2.1 การเปรยบเทยบผลการเรยนรดานความร และเจตคตตอสงแวดลอมกอนเรยนและหลงเรยน ใชการทดสอบคาท (dependent t – test) หลงเรยนสงกวากอนเรยนทงในกรณโดยภาพรวมและในกรณเปนรายหนวยการเรยนร 4.2.2 การเปรยบเทยบผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรกบเกณฑ “ด” ทกาหนด ใชการทดสอบคาท (one group t – test) ระหวางประกอบกจกรรมการเรยนอยในระดบด ทงในกรณโดยภาพรวมและในกรณเปนรายหนวยการเรยนร สรปผลการวจย การวจยครงนเปนการสรางแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา แบงการดาเนนงานออกเปน 2 ขนตอน ผลปรากฏดงน ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ในการพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผวจยไดทาการศกษาขอมลจากเอกสาร และลงสารวจพนทของ อาเภอลาดหลมแกว เพอสอบถามขอมลจากผทรงคณวฒ เกษตรกร ผใหญบาน พระสงฆ และเจาหนาทสงเสรมการเกษตร แลวนาขอมลทไดมาพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ซงม 4 หนวยการเรยนร ไดแก หนวยท 1 เรองประเพณวฒนธรรมทองถน หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย และหนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน ผวจยนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทง 4 หนวยการเรยนร ทพฒนาขนไปใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรใน 4 ดาน ประกอบดวย ผลการเรยนรทคาดหวง กจกรรม วธวดและประเมนผล และ ใบความร ผลการประเมนพบวา คาเฉลยการประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการรโดย ภาพรวมมความเหมาะสมมาก เมอแยกประเมนเปนรายหนวยการเรยนรกพบวาทกหนวยม ความเหมาะสมมากเชนกน และจากการทดสอบหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร

81

พบวา แผนการจดการเรยนรทพฒนาขนมประสทธภาพ 86.33/84.83 เปนไปตามเกณฑ 80/80 จงสรปไดวา แผนการจดการเรยนรสงแวด เรอง ชมชนของเรา ทพฒนาขนมความเหมาะสมมาก และมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดไว ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนไปทดลองสอน ผวจยนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทพฒนาไปทดลองสอน เพอศกษาผลการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชน ของเรา ผลสรปไดดงน 1. นกเรยนมผลการเรยนรดานความรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตาม สมมตฐานทตงไว 2. นกเรยนมคะแนนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรโดยภาพรวมอยในระดบด และ เมอพจารณาเปนรายหนวยการเรยนรพบวา หนวยท 1 เรองประเพณและวฒนธรรมทองถน จดอยในระดบด หนวยท 2 เรองการทานาแบบลมตอซง จดอยในระดบดมาก หนวยท 3 เรองซากหอยลานปวดเจดยหอย จดอยในระดบด และหนวยท 4 เรองพชสมนไพรในชมชน จดอยในระดบด ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 3. นกเรยนมเจตคตตอสงแวดลอมในชมชนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตาม สมมตฐานทตงไว การอภปรายผล การอภปรายผลในการวจยในครงน เสนอตามลาดบผลการศกษาคนควา ดงน ขนตอนท 1 การพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา 1. คณภาพของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผวจยนาผลจากการศกษาเอกสาร และการสารวจพนท เพอนาขอมลมาพฒนาแผน การจดการเรยนรสงแวดลอม จานวน 4 หนวยการเรยนร ผลการวเคราะหขอมลจากการประเมน ความเหมาะสม โดยผเชยวชาญจานวน 5 ทาน โดยภาพรวมความเหมาะสมมคาเฉลยอยในระดบเหมาะสมมาก และแผนการจดการเรยนรมประสทธภาพ 86.33/84.83 เปนไปตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว ทงนนาจะเปนผลเนองมาจากสาเหตตาง ๆ ดงน ประการแรก ในการพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ผวจย ไดทาการพฒนาแผนการจดการเรยนร โดยมขนตอนดงน 1) ศกษาเอกสารขอมลเกยวกบสภาพ ทางภมศาตร เศรษฐกจ และสารวจพนทของอาเภอลาดหลมแกว เพอหาขอมลเพมเตมโดยการ

82

สนทนากบผร ผทรงคณวฒ และผทมสวนเกยวของ 2) ศกษาขนตอนในการพฒนาแผนการจดการเรยนร โดยไดศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชวงชนท 3 ผลการเรยนรทคาดหวงรายป ศกษาหลกและวธการสรางแผนการจดการเรยนร อรทย มลคา และคณะ (2542 : 23) และการจดกจกรรมทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ซงจะทาใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนร ไดเรยนรดวยการลงมอปฏบตจรง จนเกดความเขาใจ และสามารถนาความรไปประยกตใชได ซงสอดคลองกบแนวคดของ วฒนาพร ระงบทกข (2545 : 15) ทกลาววา การจดการเรยนการสอนถอวา ”ผเรยนสาคญทสด” ประการทสอง ขนตอนการพฒนาแผนการจดการเรยนร มการตรวจสอบแกไขตาม ขอเสนอแนะของประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธ และกอนนาแผนการจดการเรยนร ทพฒนาขนไปใหผเชยวชาญประเมนความเหมาะสม เพอหาขอบกพรองและปรบปรงแกไขให ถกตอง แลวนาแผนการจดการเรยนรไปใชกบนกเรยนเพอหาขอบกพรองตาง ๆ โดยทดลอง 3 ระยะ คอ รายบคคล 3 คน เพอความเหมาะสมของกจกรรมเนอหา เวลาทใชทดลองสอน ครงท 2 กบนกเรยนกลมยอย จานวน 9 คน เพอปรบปรงแกไขใหแผนการจดการเรยนรมความสมบรณในเรองสอประกอบการเรยนการสอน และครงท 3 กบนกเรยนกลมใหญ จานวน 30 คน โดยเปดโอกาสใหผเรยน ผร เขามามสวนรวมในการจดทาแผนการจดการเรยนร เพอปรบปรงแกไข ผลการเรยนรทคาดหวง กจกรรม วธวดและประเมนผล ใบความร และเวลาใหมความสมบรณ มากยงขนกอนนาไปใชในการทดลองกบกลมตวอยางจรง ซงสอดคลองกบงานวจยของ อมรา เขยวรกษา (2541 : บทคดยอ) พบวา ชดฝกอบรมเพอเสรมสรางความรเรองการจดกจกรรมชมนม วทยาศาสตรทพฒนาขนมประสทธภาพ 86.67/81.00 ซงสงกวาเกณฑทกาหนด สมสมร นาคะสงห (2541 : บทคดยอ) พบวาชดการฝกอบรมเรองการถายภาพในสตดโอมประสทธภาพ 82.00/80.67 ซงสงกวาเกณฑทกาหนด บรณนรา บญแดง (2543 : บทคดยอ) พบวา ชดฝกอบรมครผสอนภาษาไทย เรองการสอนเขยนเชงสรางสรรคทพฒนาขน มประสทธภาพ 96.16/81.19 สงกวาเกณฑทกาหนด เชยวชาญ เทพสกล (2545 : บทคดยอ) พบวา ชดการเรยน แบบ STAD ทเนนทกษะการแกปญหาทางคณตศาสตร มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 จตราภรณ ภแกว (2547 : บทคดยอ) พบวาชดกจกรรมการเรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ ทใช กจกรรมทหลากหลาย มประสทธภาพสงกวาเกณฑ 89.22/87.26 และพชญธมา ธราโมกข (2548 : บทคดยอ) พบวาชดกจกรรมการเรยนวทยาศาสตรโดยใชประโยชนจากศนยวยาศาสตร เพอศกษาเอกมย ทพฒนาขน มคณภาพอยในระดบดมาก และผลการเรยนรหลงเรยนสงกวา กอนเรยน

83

จากเหตผลดงกลาว จงนาจะเปนสงทเชอถอไดวาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขน มคณภาพสามารถนาไปใชในการเรยนได ขนตอนท 2 การนาแผนการจดการเรยนรทพฒนาขนไปทดลองสอน การนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ทพฒนาไปทดลองสอนเพอศกษาผลการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร สามารถอภปรายผลไดดงน 1. การศกษาผลการเรยนรดานความรของนกเรยน ทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา พบวานกเรยนมคะแนนเฉลยหลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐาน ทงนอาจเปนผลเนองมาจากสาเหตหลายประการดงน ประการแรก แผนการจดการเรยนรไดผานการประเมนความเหมาะสมจากผเชยวชาญ ในดานเนอหาทมความเหมาะสมกบนกเรยนชวงชนท 3 มกจกรรมทกระตนการเรยนร โดยเนน ผเรยนเปนศนยกลาง ผเรยนไดศกษาคนควาขอมลตาง ๆ ดวยตนเองแลวนามาอภปราย แลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ซงสอดคลองกบธรรมชาตของนกเรยนในระดบชน มธยมศกษาตอนตน ทมความอยากรอยากเหน อยากเขาใจ อยากคดในสงตางๆ ซงสอดคลองกบแนวคดของ อรทย มลคา (2542 : 13-41) ทกลาววา การจดการเรยนการสอนทม สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ยอมสงผลใหผเรยนเกดการเรยนรทด นอกจากนยงพบวา แผนการจดการเรยนรทนามาใช เปนแผนทมประสทธภาพจงสงผลใหเกดการเรยนรทดของผเรยน ดงงานวจยของ อโนมา ไมหอม (2542 : 40) พบวาหนงสออานเพมเตมเพอสงเสรมสขภาพทดของวยรน เรอง “การสรางเสนหดวยการกน” มประสทธภาพ ทาใหผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน นกเรยนมความคดเหนเกยวกบการอานหนงสอเพมเตมทสรางขนอยในระดบเหมาะสมมากทสด ในทกดาน สวนงานวจยของ ชณฐดา ฤทธแดง (2542 : 88) พบวา หนงสออานเพมเตมมประสทธภาพ เปนไปตามเกณทกาหนดไว ทาใหผลสมฤทธทางการเรยน เรอง “ประเพณทองถนสมทรปราการ” หลงการอานเพมเตมสงกวากอนอานเพมเตม และ ศภวรรณ ศรพพฒนกล (2542 : 106-107) พบวาหนงสออานเพมเตมวชาวทยาศาสตร เรอง ปะการง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 มประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทกาหนดไว ทาใหผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมทไมไดอานหนงสอ เพมเตม ประการทสอง สอการเรยนรและเนอหาทใชในแผนการจดการเรยนรเปนเนอหา เกยวกบชมชน ในหนวยท 1 เรองประเพณและวฒนธรรมทองถน หนวยท 2 เรองการทานา แบบลมตอซง หนวยท 3 เรองซากหอยลานปวดเจดยหอย และหนวยท 4 เรองพชสมนไพรใน

84

ชมชน ซงเปนเรองทอยใกลตวของนกเรยน จงทาใหนกเรยนจดจาและเขาใจเนอหาไดดกวาเรยน เรองไกลตว ซงสอดคลองกบธรรมชาตของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน ทมความ อยากรอยากเหน อยากเขาใจ อยากคดในสงตาง ๆ ซงสอดคลองกบแนวคดของ ประเวศ วะส (2544 : 10-12) ทวาการจดประสบการณการเรยนรใหกบผเรยนนนควรเปนเรองใกลตว เพอให ผเรยนมองเหนปญหาและประยกตผลการเรยนรไปใชกบชวตจรง จงจะมประโยชนและคมคา และสอดคลองกบหลกทฤษฎกระบวนการเรยนรของ วชย วงษใหญ (2542 : 23-24) บคคลท สามารถเรยนรดวยตนเอง และตระหนกถงความสาคญของการเรยนรทปฏบตจรงได สอดคลองกบสภาพปญหาทแทจรงในดานเศรษฐกจ สงคม วถชวตในชมชน เปนการเรยนรทผเรยนสรางความร ความคดใหม วธการแกปญหาใหมอยางอสระ รจกเลอกรบและปฏเสธขอมลขาวสาร สถานการณรอบตวไดอยางเหมาะสม แนวคดดงกลาวสอดคลองกบคะแนน ผลการเรยนรดาน ความร ในหนวยท 3 เรองซากหอยลานปวดเจดยหอย พบวามคะแนนเฉลย 7.94 ซงตากวา ทกหนวยการเรยนร ทงนเปนเพราะวาการจดกจกรรมไมเปนไปตามทเขยนไวในแผนการจด การเรยนร ตามแผนการจดการเรยนร คอ ใหนกเรยนไปศกษาจากของจรงดวยการปฏบตจรงกบ สภาพปญหาทแทจรง แตการทดลองสอนไมสามารถไปศกษาของจรงได ผสอนจงจดกจกรรม การเรยนร โดยใหนกเรยนศกษาจากสอวดทศน และเหตการณจาลอง แลวใหทาใบงานเพอสรป ความรดงนนจงทาใหมคะแนนเฉลยในหนวยนตากวาหนวยอนๆ ประการทสาม การจดประสบการณการเรยนร เปนการจดประสบการณแบบเนน ผเรยนเปนสาคญ โดยใหนกเรยนไดศกษาเรยนรจากสอหลายประเภท ทงบคคลผทรงความรใน ทองถนสอของจรง สถานการณจาลอง เพอใหนกเรยนเกดความรความเขาใจ ซงการจด ประสบการณแบบนสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษา พ.ศ. 2542 ทกาหนดใหการศกษาเปนกระบวนการเรยนร เพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมแหงการเรยนรและปจจยเกอหนนให บคคลเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต เปดโอกาสใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา พฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปอยางตอเนอง การจดระบบใหการศกษาอบรมแกบคคลภายในชาตใหเกดความรก หวงแหนตอการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจน มจตสานกทดในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กรมวชาการ. 2544 : 4) ซง สอดคลองกบงานวจยของ ไชยรตน ปราณ (2545 : บทคดยอ) พบวาการพฒนาหลกสตรให สอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน โดยการมสวนรวมของชมชน ทาใหผลสมฤทธ

85

ทางการเรยนและความรสกรกทองถนของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน สวนงานวจยของ จฑามาศ แหนผน (2548 : บทคดยอ) พบวา ผลสมฤทธทางวทยาศาสตรพนฐาน ของนกเรยนท เรยนตามแนววฎจกรการเรยนรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และงานวจยของ ภาษต สโพธ (2547 : บทคดยอ) พบวาภายหลงใชบทปฏบตการสงแวดลอมจากแหลงเรยนรธรรมชาตบรเวณโรงเรยน นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และมความคงทนในการเรยนร โดยมแนวโนมของผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ดวยเหตผลดงกลาว จงนาจะทาใหผลการเรยนรดานความรของนกเรยนทเรยนดวย แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. การศกษาผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรของนกเรยน ทเรยนดวยแผนการจด การเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา จากผลการวจยพบวา คาเฉลยผลการประเมนผล การเรยนรดานทกษะการเรยนรของนกเรยนระหวางเรยน โดยภาพรวมอยในระดบด ซงเปนไป ตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนผลเนองมาจากสาเหตหลายประการ ดงน ประการแรก แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา เนนใหผเรยนได เรยนรเนอหาวชาดวยตนเอง จากสอการเรยนการสอนทหลากหลาย โดยครเปนผใหคาแนะนา ผเรยนจงไดรบการพฒนาทกษะการเรยนรอยางตอเนอง ซงสอดคลองกบงานวจยของ จรพรรณ ทะเขยว (2543 : บทคดยอ) ทพบวาทกษะการเรยนรของนกเรยนทไดจากการลงมอปฏบต ระหวางเรยนจะสงผลตอผลการเรยนรดานทกษะ บญสม เลศพเชษฐ (2536 : บทคดยอ) พบวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนดวยชดบทเรยนเทปโทรทศนสงกวา นกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร ประเทองทพย สกมลจนทร (2545 : บทคดยอ) พบวา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนและมทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และสอดคลองกบงานวจยของ อรทย ศรสมชย (2547 : บทคดยอ) พบวาผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยน ทเรยนดวยบทปฏบตการสงแวดลอมศกษาในโรงเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน ประการทสอง แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา เปนแผนการจด การเรยนรทเกยวของสมพนธกบชวตประจาวนของนกเรยนจงทาใหนกเรยนเกดความสนใจและเหนถงคณคาของสงแวดลอมในชมชน เนนกระบวนการกลมและเปนการแบงกลมโดยคละ ความสามารถของนกเรยนจงทาใหนกเรยนไดชวยเหลอซงกนและกน รวมทงไดคดอยางอสระดวย ตวของนกเรยนเอง เหตผลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ ทศนา แขมมณ (2543 : 5) ทกลาวไววา กจกรรมการเรยนรทมความหมายตอตนเอง จะเกดความร ความเขาใจทลกซงใน

86

เรองทเรยนนน กจกรรมทจดตองมความนาสนใจ ทาทายความคดสตปญญาความสามารถของ ผเรยนสามารถกระตนใหผเรยนไดแสดงออกอยาเตมทและชวยใหผเรยนมปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมรอบตว ซงสอดคลองกบงานวจยของ พนศกด สายแสงจนทร (2544 : บทคดยอ) พบวา นกเรยนทเรยนดวยบทปฏบตการวทยาศาสตร เรองเทคนคการแยกสาร มกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ประการทสาม แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา ไดมงเนนให นกเรยนไดเรยนรดวยตนเอง โดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง ในการเรยนรมโอกาสไดลงมอปฏบตโดยการคดคนควาดวยตนเองไดทางานกลมมการแกปญหารวมกน นกเรยนไดมประสบการณในการเรยนรจากสงทไดเหนในชมชนของตนเอง ทาใหนกเรยนเกดความสนใจ มความสขกบการเรยนร สงผลใหเกดความเขาใจทด แมนยา ชดเจน ซงการจดกจกรรมดงกลาวสอดคลองกบคะแนนในหนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง ทมคะแนนคาเฉลยมากกวาหนวยอน ๆ จากการสงเกตของผวจยพบวานกเรยนใหความสนใจ มความสขกบการเรยนร และตงใจทากจกรรมมากกวาหนวยอน ๆ เนองจากนกเรยนไดลงไปรวมสงเกตการณกบชมชน และแลกเปลยนความรกบเกษตรกร ทาใหมความสขและเพลดเพลน ทงนอาจจะเปนผลจากการทผวจยไดคดเลอก เนอหาและกจกรรมทมความเหมาะสมกบความสนใจของผเรยน ดงคากลาวของ ไพฑรย สนลารตน (2524 : 157) การวางแผนการสอน คอกจกรรมในการคดและกระทาของครกอนเรมดาเนนการ สอนวชาใดวชาหนงนนเอง โดยการกาหนดจดมงหมาย การคดเลอกเนอหา การกาหนดกจกรรม การเรยนการสอน สอการเรยน และการประเมนผล จากเหตผลดงกลาว จงนาจะสงผลทาใหนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มคาเฉลยของคะแนนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรระหวาง ประกอบกจกรรมอยในระดบดขนไป 3. การศกษาเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา พบวาเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทเรยนดวยแผนการจด การเรยนร หลงเรยนสงกวากอนเรยน ซงเปนไปตามสมมตฐาน ทงนอาจเปนผลเนองมาจาก สาเหตหลายประการ ดงน ประการแรก เนอหาทใชในการเรยนการสอนเปนเรองทอยรอบ ๆ ตวผเรยน ซง สอดคลองกบสภาพความเปนจรงในสงคมทนกเรยนอาศยอย เมอนกเรยนไดเรยนรจาก ประสบการณตรง ไดสมผสกบสงแวดลอมเหลานนจงทาใหนกเรยนเกดความผกพนในทองถน

87

เหนคณคา มความตระหนกพรอม ทจะอนรกษสงแวดลอม ดงท กมลรตน หลาสวงษ (2529 : 203) กลาววา บคคลจะเกดเจตคตตอสงหนงไดเมอ ไดรบประสบการณสงนนดวยตนเอง ถาเปนทางบวกจะประทบใจ ถาเปนทางลบจะลบเลอน ตลอดจนกาไดตดตอสอสารความหมายกบผอน แลวไดรบการตอบสนองในทางทดเปนทพงพอใจ ยอมเกดเจตคตทางบวกถาบคคลมการ ตดตอสอความหมายกบบคคลอนแลวไดรบการตอบสนองในทางไมด ไมเปนทพอใจยอมเกด เจตคตทางลบ นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ นศรา เอยมนวรตน (2542 : บทคดยอ) พบวา เจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทใชการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยน สงกวาการสอนโดยครเปนผสอน สวน กรรณกา ไผทฉนท (2541 : 103) พบวา เจตคตตอ สงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการสอนแบบสบเสาะ หาความรสงกวากลมทสอนโดไมไดใชชดกจกรรมสงแวดลอม และ รชนกร ฤดรชต (2546 : 85) พบวาการจดการเรยนการสอนโดยใชบทปฎบตการในคายอนรกษสงแวดลอมทาใหนกเรยน มเจตคตตอสงแวดลอมสงกวาการเรยนโดยการเรยนรตามปกต ประการทสอง กจกรรมการเรยนการสอนสอดคลองกบวฒภาวะและความสามารถของนกเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนไดศกษาคนควานอกหองเรยนจากสภาพแวดลอมทางสงคม ภายในทองถนทตนอาศยอย แลวนามาอภปรายรวมกน กระบวนการเรยนรดงกลาว สงผลให นกเรยนเกดความรความเขาใจทงเนอหาวชาทเรยน ความคด ความรสก และพฤตกรรมทถกตอง สอดคลองกบสงทเกดขนจรง ซงสอดคลองกบแนวคดของ วชต นนทสวรรณ (2544 : 12) ทวาการเรยนการสอนนอกหองเรยนทาใหนกเรยนไดเรยนสงทใกลตวไปสสงทไกลตว เรยนจากเรองทรและเหนไปสเรองทยงไมรไมเหน นกเรยนไดพฒนาทางสงคม รจกรบผดชอบตอชมชนตอตนเอง สงเสรมการสรางมนษยสมพนธทด ไดประสบการณตรง เกดเจตคตทพงประสงค รจกหวงแหนภาคภมใจและหวงใยตอธรรมชาตและสงแวดลอม นอกจากนขนตอนการเรยนรในกจกรรม มงพฒนากระบวนการคดของนกเรยน ทาใหนกเรยนรสกมอสระไดสมผสสงแวดลอม คนเคยและ เรยนรจากความเปนจรงของทองถนทตนอาศยอย และสอดคลองกบงานวจยของ พษณ เดชใด (2540 : 85) พบวาเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชา สงคมศกษาโดยการสอนแบบบรณาการทใชเทคนคการพฒนาแบบยงยน สงกวานกเรยนทเรยนโดยการสอนตามคมอคร และ มารศร ไทยบญเรอง (2537 : 99) พบวาเดกปฐมวยทไดรบการจด

88

กจกรรมการศกษานอกสถานทมการตดสนใจเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสงกวากอนการทดลอง ซงผเรยนจะมโอกาสไดรบประสบการณตรง จากสงทเปนรปธรรมไดดกวาสงทเปนนามธรรม เชน ประสบการณทผเรยนไดรบจากการสมผสดวยประสาทสมผสทง 5 ของตนเอง และในสภาพทเปนจรง ทาใหเกดแรงจงใจทจะเรยนรมากกวา และสอดคลองกบงานวจยของ อชฌา สงหแกวสบ (2538 : 42) พบวาเจตคตตอสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 ในวชาสงคมศกษา จากการสอนโดยวธการสารวจสงแวดลอมทองถน สงกวาการสอน ตามคมอคร จากเหตผลดงกลาว จงนาจะทาใหนกเรยนทเรยนดวยแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา มเจตคตตอสงแวดลอมหลงเรยนสงกวากอนเรยน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเพอนาผลการวจยไปใช 1. กอนนาแผนการจดการเรยนรไปสอน ครผสอน ควรศกษาแผนการจดการเรยนรให เขาใจเพอเปนแนวทางในการดาเนนกจกรรม และควรมการเตรยมการประสานกบเจาของสถานท ดจดศกษากอนวนทากจกรรมตลอดจนควรมการพดคยกบวทยากรทองถน เพอเปนแนวทางใน การใหความรกบนกเรยน 2. การจดการเรยนการสอนแบบกลม ครผสอนควรจดใหสมาชกของแตละกลมประกอบดวยเดกเกง ปานกลาง ออน คละกน เพอใหนกเรยนมโอกาสไดชวยเหลอกนในดานการเรยน การสอน ตลอดจนการอธบายชแจงรายละเอยดใหนกเรยนฟงในชวโมงแรกของการเรยนการสอน เนนใหเหนความสาคญของการชวยเหลอกนในระบบกลม การยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความรบผดชอบตอตนเองและรบผดชอบตอกลม 3. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนควรดแลใหคาแนะนาชวยเหลอเมอประสบปญหา และควรสรางบรรยากาศใหนกเรยนไดใชความคดอยางอสระ กระตนและใหกาลงใจ เพอใหนกเรยนเกดความสนใจทจะเรยนร ไดคดและสามารถเลอกตดสนใจดวยตนเอง ซงจะนาไปสการแกปญหาเฉพาะหนาไดอยางเปนระบบและมระเบยบ 4. การมอบหมายงานใหประธานกลมควบคม ดาเนนการประกอบกจกรรมภายในกลม

89

ใหเปนไปตามขนตอนในใบกจกรรม ครควรมการนดประชมประธานกลมชแจงรายละเอยดเกยวกบการปฏบตกจกรรม เพอไมใหเกดปญหาในการทากจกรรม และประธานกลมจะไดแบงงานใหสมาชกในกลมทกคนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมมากทสด 5. ควรมการพจารณาเนอหาสาระและกจกรรมใหเหมาะสมกบเหตการณ สถานทและประเพณวฒนธรรมของแตละชมชน 6. เวลาทใชในการทากจกรรม ครผสอนอาจยดหยนไดตามความเหมาะสม ตามระดบ ความสามารถของนกเรยนของตน แตไมควรมากเกนไปเพราะจะทาใหนกเรยนเกด ความเบอหนายได ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาผลการสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา กบนกเรยนชวงชนอน ๆ 2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบสงแวดลอม มตมนษย/เศรษฐสงคม ในอดตกบปจจบนวาเหมอนหรอตางกนอยางไรบาง โดยใหผเรยนระบปจจยททาใหเปนเชนนน เพอใหผเรยนไดฝกทกษะการคด 3. ควรมการพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอมในชมชนบรณาการเขากบรายวชาอน ๆ ตามความเหมาะสมของรายวชานน ๆ เชน บรณาการแบบคขนาน แบบสหวทยาการ และแบบสอนเปนคณะ เปนตน 4. ควรมการศกษาคนควาและพฒนาแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม ใหมความ เหมาะสมกบเหตการณ สถานทและประเพณวฒนธรรม ภมปญญาทองถนของแตละชมชน ใหเกดประโยชนสงสดในการศกษา เพราะจะทาใหนกเรยนเกดการเรยนรจากประสบการณตรง ดวยการปฏบตจรงอนจะเปนแนวทางนาไปสการปลกจตสานกและความรบผดชอบ ปกปอง ดแลทรพยากรในทองถน สงผลใหเกดความรกความภาคภมใจในทองถนของตน

บรรณานกรม

บรรณานกรม กนกวรรณ โพธทอง. (2537). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาตรและ ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวยรปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถในการใชเหตผล. ปรญญานพนธ. ศศ.ม. (การสอนวทยาศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. กมลรตน หลาสวงษ. (2529). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. (2540). ความรเรองสงแวดลอม. กรงเทพฯ : กรมฯ กรรณกา ไผทฉนท. (2541). ผลการใชชดกจกรรมสงแวดลอมตามวธการวจยในการพฒนา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอสงแวดลอมในกจกรรมชมนม วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ สานกทดสอบทางการศกษา. (2544). แนวทางการประเมน ผลดวยทางเลอกใหมตามหลกสตรขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพ องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. . (2544). หลกสตรสถานศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและ พสดภณฑ . (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2545). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. กฤษณา บญคม. (2534). การศกษาผลการสอนโดยใชวธการสารวจสงแวดลอมทมผลสมฤทธ ทางการเรยนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เกษม จนทรแกว. (2547). วทยาศาสตรสงแวดลอม. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

92

เขมกาญจน ทองมา. (2540). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 ทไดรบการสรางเกมวทยาศาสตรคอมพวเตอรกบการสอนตามแนว การสอน ของสสวท. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพ ฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. คณต ธนธรรม. (2540). สงแวดลอมในชมชนกบการเปลยนแปลงการจดการทรพยากรบน พนทสง. ปรญญานพนธ ศษ.ม. (การศกษานอกระบบ). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร. จตราภรณ ภแกว. (2547). การพฒนาชดกจกรรมการเรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ โดยใช กจกรรมทหลากหลาย เรอง อตราสวนตรโกณมตและการนาไปใช ชนมธยมศกษา ปท 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. จรพรรณ ทะเขยว. (2543). การเปรยบเทยบทกษะภาคปฏบตทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธ ทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทสอนโดยใชชดกจกรรมอปกรณ วทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. จรภสร บวสวรรณ. (2543). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอการอนรกษ สงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการใชชด การเรยนสทอรไลน (STORYLINE) กบนกเรยนทเรยนดวยการสอนแบบโครงการ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. จฑามาศ แหนผน. (2548). การศกษาผลของการจดการเรยนการสอนตามแนววฎจกรการเรยนร ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอวชาวทยาศาสตรพนฐานของนกเรยน ชนประกาศนยบตรวชาชพปท 2. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ฉลองชย สรวฒนบรณ. (2528). การเลอกและการใชสอการสอน. กรงเทพฯ : ภาควชาเทคโนโลย ทางการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ฉตรทพย นาคสภา. (2540). บานกบเมอง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

93

ฉนทนา พวงเดช. (2536). การวเคราะหเนอหาสงแวดลอมสาหรบหลกสตรมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธ ค.ม. (หลกสตรและการสอน). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ชณฐดา ฤทธแดง. (2542). การสรางหนงสออานเพมเตม เรอง “ประเพณทองถนสมทรปราการ” สาหรบชนประถมศกษาปท 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การปฐมศกษา). ชลบร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. ชวาล แพรตกล. (2523). เทคนคการวดผล. พมพครงท 5 กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ชยยงค พรหมวงศ. (2525). เอกสารการสอนชดวทยาการสอน. กรงเทพฯ : ชวนพมพ. เชดศกด โฆวาสนธ. (2520). การวดทศนคต. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษา และ จตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. เชยวชาญ เทพสกล. (2545). การพฒนาชดการเรยนแบบ STAD ทเนนทกษะการแกปญหา ทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรองทศนยมและเศษสวน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ไชยรตน ปราณ. (2545). การพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของ คลองกบสภาพและความตองการของทองถน โดยการมสวนรวมของชมชน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (วจยและพฒนาหลกสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ณฏฐพงษ เจรญพทย. (2542). การวดผลการเรยนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. เตมดวง รตนทศนย และคนอน ๆ. (2539). มนษยกบสงแวดลอม. พมพครงท 2. นครปฐม : โครงการศกษาตอเนองมหาวทยาลยมหดล. (2535). มนษยกบสงแวดลอม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล. ทศนา แขมมณ. (2543). “การจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง โมเดลซปปา”, ใน ประมวลบทความนวตกรรมเพอการเรยนรสาหรบครยคปฏรปการศกษา. หนา 1 – 22. กรงเทพมหานคร : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธรศกด อครบวร. (2545). กจกรรมการศกษาเพอทองถน : การศกษาเพอทรพยากรมนษยและ สงคมแหงการเรยนร. กรงเทพฯ : โรงพมพ ก.พลพมพ.

94

นธ เอยวศรวงศ. (2531). “การศกษาเพอฟนฟศกยภาพของชมชน”, ใน ทศทางหมบานไทย. บรรณาธการโดย เสร พงศพศา. หนา 25 – 38 .กรงเทพมหานคร : หมบาน. นศรา เอยมนวรตน. (2542). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอน โดยครเปนผสอน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บญสม เลศพเชษฐ. (2536). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา และทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนดวย ชดบทเรยนเทปโทรทศนกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บรณนรา บญแดง. (2543). รายงานการพฒนาชดฝกอบรมครผสอนภาษาไทย เรองการเขยน เชงสรางสรรคชนประถมศกษาปท 5 - 6. งานวจย. ตราด : สปอ. คลองใหญ สปจ. ตราด. ถายเอกสาร. ประภาพรรณ เสงวงษ.(2536). รายงานการวจยเรอง การทดลองรปแบบการพฒนาสงแวดลอม ผานกระบวนการเรยนการสอนในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสานกงาน การประถมศกษาจงหวดสมทรปราการ. ม.ป.พ. ถายเอกสาร. ประภาเพญ สวรรณ. (2526). ทศนคต : การวดการเปลยนแปลงและพฤตกรรมอนามย. กรงเทพฯ : โรงพมพโอเดยนสโตร. ประเทอง สกมลจนทร. (2545). การพฒนาบทปฏบตการวทยาศาสตร เรอง การแปรรปและ ทดสอบสารอาหารในพชสมนไพร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ประเวศ วะส. (2542). “วสยทศนของกระบวนการเรยนรในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน”, ใน วารสารวชาการ. เลม 1 หนา 8 - 11. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. ปราณ รอดโพธทอง. (2535). สงแวดลอมศกษาระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. พจน สะเพยรชย. (2517). พฒนาการวดผล. กรงเทพ ฯ : โรงพมพเจรญพฒน.

95

พนจดา วระชาต. (2542). การสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน. กรงเทพฯ : โอ.เอส. พรนตงเอาส. พวงรตน ทวรตน. (2529). การสรางและการพฒนาแบบทดสอบวดผลสมฤทธ. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทาการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. . (2538). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทาการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พรทพย งามโฉมฉน. (2545). การพฒนาแผนการสอนสงแวดลอมทองถน เรอง คลองบางเชอกหนง สาหรบนกเรยนประถมศกษา. กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศษ.ม. (สงแวดลอมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร. พนศกด สายแสงจนทร. (2544). การพฒนาบทปฏบตการวทยาศาสตร เรอง เทคนคการแยก สาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พชญธมา ธราโมกข. (2548). การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาโดยใชศนยวทยาศาสตรเพอการศกษา เอกมย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พมพนธ เดชะคปต. (2545). พฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : บรษทพฒนา คณภาพทางวชาการ (พว.). พษณ เดชใด. (2540). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการสอนแบบบรณาการทใช เทคนคการพฒนาแบบยงยน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ไพฑรย สนลารตน. (2524). หลกและวธการสอนระดบอดมศกษา. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. ไพศาล หวงพานช. (2523). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษาและ จตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

96

ภาษต สโพธ. (2547). การใชแหลงเรยนรธรรมชาตบรเวณโรงเรยนในการพฒนาการเรยนร เกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ภทรา นคมานนท. (2538). การประเมนผลการเรยนการสอน. กรงเทพฯ. อกษรพพฒน. มารศร ไทยบญเรอง. (2537). ผลการจดกจกรรมการศกษานอกสถานท และแบบผสมผสาน ทมตอพฤตกรรมและการตดสนใจเพอการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมของเดก ปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. มชย วรสายญห. (2535). มนษยและสงแวดลอม. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ยพด เสตพรรณ. (2544). ชวตกบสงแวดลอม. สถาบนราชภฎเพชรบรวทยาลงกรณ ปทมธาน : พศษฐการพมพ. เยนใจ เลาหวนช. (2525). ความเชอและคานยมกบปญหาสงแวดลอม เรอง การจดการ สงแวดลอม. 13-15 ธนวาคม 2525. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอม แหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและการพลงงาน. รชนกร ฤดรชต. (2546). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอสงแวดลอมของ นกเรยนระดบชวงชนท 3 โดยใชบทปฏบตการในคายอนรกษสงแวดลอม. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ลดดาวลย กณหสวรรณ. (2534, มกราคม-มนาคม). “การแกปญหาสงแวดลอมดวยสงแวดลอม ศกษา”, วารสาร สสวท. 19(61) : 3-8. วนเพญ วรรณโกมล. (2544). การพฒนาการสอนสงคมศกษา. พมพครงท 3 กรงเทพฯ : สถาบนราชภฎธนบร. วฒนาพร ระงบทกข. (2542). แผนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรมหาวทยาลย. . (2544). การจดทาหลกสตรสถานศกษาตามหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรมหาวทยาลย. วนช บรรจง. (2535). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : กรงสยามการพมพ

97

วาร วองพนยรตน. (2530). การสรางขอสอบวดผลสมฤทธ. ภาควชาทดสอบและวจยการศกษา กรงเทพฯ : คระครศาสตรวทยาลยครสวนสนนทา สหวทยาลยรตนโกสนทร. วชย วงษใหญ. (2542). “ยกเครองเรองเรยนร การเรยนรคอ สวนหนงของชวต ทกลมหายใจ คอการเรยนร” ใน สานปฏรป. เลม 20 หนา 55 – 61 กรงเทพฯ : โรงพมพ การศาสนา. วชต นนทสวรรณ และจานงค แรกพนจ. (2541). บทบาทของชมชนกบการศกษา. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. วนย วระวฒนานนท. (2530). สงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ : โอเอส พรนตงเฮาส บรษท สองสยาม จากด. . (2537). สงแวดลอมศกษา การศกษาเพอการพฒนาทยงยน. กรงเทพฯ : บรษทสองสยาม จากด. ศศเกษม ทองยงค ; และ ลลา สมานเคราะห. (2524). วธสอนวทยาศาสตรสรปเนอหาตาม หลกสตรใหม 2522. กรงเทพฯ : โรงพมพชวนพมพ. ศภวรรณ ศรพพฒนกล. (2542). การสรางหนงสออานเพมเตมวทยาศาสตร เรอง ปะการง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วทยานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรศกษา). ชลบร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. ถายเอกสาร. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร และเทคโนโลย. (2526). งานการศกษา เรองการศกษา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพฯ : โรงพมพชวนพมพ. สมจตร สขรงเรอง และคณะ. (2544). อนสรณครบรอบ 84 ป อาเภอลาดหลมแกว. สมบรณ ชตพงศ. (2523). เทคนคการวดและประเมนผลการเรยนการสอนสงคมศกษา. กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. สมศกด สนธระเวชญ. (2522). ระดบของเจตคต. กรงเทพฯ : บพธการพมพ. สมสมร นาคะสงห. (2542). การพฒนาชดฝกอบรม เรอง การถายภาพบคคลในสตดโอ. วทยานพนธ ครศาสตร. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. ถายเอกสาร. สานกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา. (2545). แนวทางการวดและประเมนผลในชนเรยน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพ องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

98

สปปนนท เกตทต. (2534). ปฎสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบอารยธรรมของ มนษย. กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สขณภา สาเนยงสง. (2546). การพฒนาชดฝกอบรม เรอง สงแวดลอมชมชน สาหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สรย ประกายจนทร.(2532). ความสมพนธระหวางนสยทางการเรยนทศนคตทางการเรยนและ ผลสมฤทธในกลมวชาสรางเสรมประสบการณชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนเทศบาลเมองอตรดตถ. วทยานพนธ ศศ.ม. (ศลปศษสตรมหาบณฑต). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. เสาวนย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาครศาสตร อตสาหกรรมและวทยาศาสตร สถาบนเทคโนโลยพรจอมเกลาพระนครเหนอ. อมรา เขยวรกษา. (2541). การพฒนาชดฝกอบรมเพอเสรมสรางความร เรอง การจดกจกรรม ชมนมนกวทยาศาสตร. งานวจย. สกลนคร : สถาบนราชภฎสกลนคร. ถายเอกสาร. อรทย มลคา และคณะ. (2542). CHILD CENTERED : STORYLINE METHOD : การบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอน โดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย. อรทย ศรสมชย. (2547). การพฒนาบทปฏบตการสงแวดลอมในโรงเรยน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. อชฌา สงหแกวสบ. (2538). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จากการสอนโดยวธการสารวจสงแวดลอมทองถน. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. Glass, Gene V. and Julian C. Stanley. (1970). Statistical Methods in Education and Psychology. Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice – Hall, Inc.

ภาคผนวก

100

ภาคผนวก ก

- ตวอยางหนงสอขอความอนเคราะห - รายนามผเชยวชาญตรวจเครองมอ

101

รายนามผเชยวชาญตรวจเครองมอในการวจย

รายนามผเชยวชาญตรวจเครองมอในการวจยครงน ไดรบความอนเคราะหในการตรวจสอบและเสนอแนะจากผเชยวชาญดานการเขยนแผนการจดการเรยนร แบบทดสอบวดผลการเรยนรทคาดหวง และแบบสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม ซงประกอบดวย

1. ดร. สนย สอนตระกล ผอานวยการสถานศกษาโรงเรยนรตนาธเบศร อาเภอเมอง จงหวดนนทบร 2. นางสวรรณ เอยมเอบ คร อนดบ คศ. 3 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน 3. นายพษณ เดชใด คร อนดบ คศ. 2 โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน

4. นางสาววนดา อยยน คร อนดบ คศ. 2 โรงเรยนสตรนนทบร อาเภอเมอง จงหวดนนทบร 5. นางลดดา ศรทอง ศกษานเทศก สานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 จงหวดปทมธาน

ภาคผนวก ข

1. ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการ เรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา โดยผเชยวชาญ 2. ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร 3. ดชนความสอดคลอง (IC) ระหวางผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรกบเกณฑ การประเมนและพฤตกรรมทตองการวดของแบบประเมนดานทกษะการเรยนร 4. ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม 5. การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา

103

ตาราง 9 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 1 ประเพณและวฒนธรรมทองถน โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนร มลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

1

0

1 1

1

1

0 1

1

1

1 1

1

1

1 1

0

0

1 1

4

3

4 5

0.8

0.6

0.8 1.0

ใชได

ใชได

ใชได ใชได

3. วธวดและประเมนผล

3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรท คาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมน ใชวธทหลากหลาย

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

104

ตาราง 9 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

1

0

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

4

1.0

0.8

0.8

0.8

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

105

ตาราง 10 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนร มลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

1

1

0

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

4

4

4

5

0.8

1.0

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

1

0

1 1

1

1

0 1

1

1

1 1

1

1

1 1

0

1

1 1

4

4

4 5

0.8

0.8

1.0 1.0

ใชได

ใชได

ใชได ใชได

3. วธวดและประเมนผล

3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรท คาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมน ใชวธทหลากหลาย

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

1

5

4

4

5

1.0

0.8

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

106

ตาราง 10 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

1

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

4

4

1.0

1.0

0.8

0.8

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

107

ตาราง 11 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนร มลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

1

0

1

1

4

4

4

5

0.8

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

1

1

1 0

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

0 1

5

5

4 4

1.0

1.0

0.8 0.8

ใชได

ใชได

ใชได ใชได

3. วธวดและประเมนผล

3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรท คาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมน ใชวธทหลากหลาย

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

108

ตาราง 11 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

4

5

5

5

0.8

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

109

ตาราง 12 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร สงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรม ความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนร มลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

1.0

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

0

1

1 0

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

4

5

5 4

0.8

1.0

1.0 0.8

ใชได

ใชได

ใชได ใชได

3. วธวดและประเมนผล 3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรท คาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมน ใชวธทหลากหลาย

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

110

ตาราง 12 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม

IC แปลผล

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

0

1

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

3

5

5

4

0.6

1.0

1.0

0.8

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

111

ตาราง 13 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ คนท

หนวยท

ขอท 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 0 1 0 1 1 1 1 0 1

1 1 1 1 1 1 0 1 1 1

1 1 1 1 0 1 1 0 1 0

1 1 1 1 0 0 1 1 1 1

1 0 1 0 1 1 1 1 0 1

5 3 5 3 3 4 4 4 3 4

1.0 0.6 1.0 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 0.6 0.8

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 1 1 1 0 1 1 1 0 1

1 1 0 1 1 1 1 0 1 1

1 1 1 0 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

0 1 1 1 1 1 1 0 1 0

4 5 4 4 4 5 5 3 4 4

0.8 1.0 0.8 0.8 0.8 1.0 1.0 0.6 0.8 0.8

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

112

ตาราง 13 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ คนท

หนวยท

ขอท 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 0 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 0 1 1 1 1 1 1

5 5 4 4 5 5 5 5 5 5

1.0 1.0 0.8 0.8 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0 0 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 0 1 1 1 1

4 4 5 5 5 4 5 5 5 5

0.8 0.8 1.0 1.0 1.0 0.8 1.0 1.0 1.0 1.0

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

113

ตาราง 14 ดชนความสอดคลอง (IC) ระหวางผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรกบเกณฑการ ประเมนและ พฤตกรรมทตองการวดของแบบประเมนทกษะทางวชาการ โดยผเชยวชาญ

คะแนนความคดเหน ของผเชยวชาญคนท

เกณฑการประเมน/ และพฤตกรรมทตองการวด 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

1 การนาเสนอขอมล 1. นาเสนอขอมลตามลาดบ เหตผลอยางนาสนใจ ผฟงสามารถตดตามได 2. นาเสนอขอมลตามลาดบ เหตผลทผฟงสามารถตดตามได 3. นาเสนอกระโดดไปกระโดดมา ทาใหผฟงเขาใจไดอยาก 4. นาเสนออยางไมเปนลาดบ ทาใหผฟงไมสามารถเขาใจได

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

0

1

5

4

4

5

1.0

0.8

0.8

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

2 สาระความร 1. จบประเดนความรไดอยางครบถวนและมความละเอยดลกซงในเนอหาสาระ 2. จบประเดนขอความรได แตยงขาดรายละเอยดของเนอหา 3. จบประเดนความร และสามารถตอบไดเพยงคาถามพน ๆ เทานน 4. สามารถจบประเดนความรไดแตไมสามารถตอบคาถามเกยวกบเนอหาสาระได

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

5

5

1.0

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

3 การใชภาษาถายทอดความร

1. ออกเสยงคาและประโยคไดอยางถกตองชดเจนทงหมด 2. ออกเสยงคาและประโยคไดอยางถกตองชดเจน เปนสวนมาก 3. ออกเสยงคาและประโยคไมถกตองชดเจนเปนจานวนมาก ทาใหผฟงเกดความลาบากในการฟง 4. ออกเสยงคาและประโยคไมถกตองชดเจน และนาเสยงเบาทาใหผทนงดานหลงไมไดยน

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

5

5

1.0

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

114

ตาราง 14 (ตอ)

คะแนนความคดเหน ของผเชยวชาญคนท

เกณฑการประเมน/ และพฤตกรรมทตองการวด

1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

4 ความคดรเรมสรางสรรค 1. มแนวคด/วธการแปลกใหมทสามารถนาไปปฏบตไดถกตองสมบรณ 2. มแนวคด/วธการแปลกใหมทสามารถนาไปปฏบตไดถกตองบางสวน 3. มแนวคด/วธการไมแปลกใหมแตนาไปปฏบตไดถกตองสมบรณ 4. มแนวคด/วธการไมแปลกใหมและนาไปปฏบตแลวไมสมบรณ

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

5

5

1.0

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

5 สอประกอบ

1.ใชสอประกอบททาใหเขาใจเนอหาสาระไดอยาง ชดเจน 2. ใชสอประกอบทสมพนธกบเนอหาสาระและการ นาเสนอ 3. ใชสอประกอบบาง แตไมคอยสอดคลองกบเนอหาสาระ 4. ไม ไดใชสอประกอบในการนาเสนอ

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

5

5

1.0

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

115

ตาราง 15 ดชนความสอดคลอง (IC) ระหวางผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรกบเกณฑการ ประเมนและ พฤตกรรมทตองการวดของแบบประเมนทกษะทางสงคม โดยผเชยวชาญ

คะแนนความคดเหน ของผเชยวชาญคนท

เกณฑการประเมน/ และพฤตกรรมทตองการวด 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

1 การชวยเหลอ 1. ใหความชวยเหลอซงกนและกนทกครง 2 ใหความชวยเหลอซงกนและกนเปนสวนมาก 3. ชวยเหลอซงกนและกนเปนบางครง 4. ไมใหความชวยเหลอซงกนและกน

1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 1

5 5 5 5

1.0 1.0 1.0 1.0

ใชได ใชได ใชได ใชได

2 การรบฟง

1. ฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญและชวยสะทอนความคดเหนของผพดไดอกดวย 2. ฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ 3. ไมฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ 4. ไมฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ และยงขดจงหวะในขณะทคนอนพด

1

1 1 1

1

1 1 1

1

1 1 1

1

1 1 1

1

1 1 1

5

5 5 5

1.0

1.0 1.0 1.0

ใชได

ใชได ใชได ใชได

3 การยอมรบนบถอ

1. ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนทกครง 2. ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกน 3. ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนเปนบางครง 4. ไมใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกน

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

5

5 5

5

1.0

1.0 1.0

1.0

ใชได

ใชได ใชได

ใชได

116

ตาราง 15 (ตอ)

คะแนนความคดเหน ของผเชยวชาญคนท

เกณฑการประเมน และพฤตกรรมทตองการวด

1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

4 การแบงปน 1. มการแลกเปลยนความคดเหนและขอคนพบซงกนและกนในทมทกครง 2. มการแลกเปลยนความคดเหนและขอคนพบซงกนและกนเปนสวนมาก 3. มการแลกเปลยนความคดเหนและขอคนพบซงกนและกนเปนบางครง 4. ไมมการแลกเปลยนความคดเหนและขอคนพบซงกนและกน

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

5

5

5

1.0

1.0

1.0

1.0

ใชได

ใชได

ใชได

ใชได

5 พฤตกรรมกลม

1. ไมแสดงพฤตกรรมกอกวนในขณะทางานกลม 2. แทบจะไมแสดงพฤตกรรมกอกวนในขณะทางานกลม 3. แสดงพฤตกรรมกอกวนเปนบางครงระหวางทางานกลม 4. แสดงพฤตกรรมกอกวนอย เสมอระหวาทางานกลม

1 1

1

1

1 1

1

1

1 1

1

1

1 0

0

0

1 1

1

1

5 4

4

4

1.0 0.8

0.8

0.8

ใชได ใชได

ใชได

ใชได

117

ตาราง 16 ดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญคนท

ขอท 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1

0 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1

1 1 0 0 1 1 0 0 0 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

4 4 3 4 5 4 4 4 4 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 5 5 4 5

0.8 0.8 0.6 0.8 1.0 0.8 0.8 0.8 0.8 1.0 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8 1.0 1.0 0.8 0.8 1.0 1.0 0.8 1.0

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

118

ตาราง 16 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญคนท

ขอท 1 2 3 4 5

รวม

IC

แปลผล

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1

1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1

0 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

4 4 5 4 5 4 5 4 5 5 5 5 4 4 5

0.8 0.8 1.0 0.8 1.0 0.8 1.0 0.8 1.0 1.0 1.0 1.0 0.8 0.8 1.0

ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได ใชได

119

ตาราง 17 การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 1 ประเพณและวฒนธรรมทองถน โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม คา เฉลย

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

5

5

4

5

4

5

5

4

4

4

4

4

5

5

4

4

5

4

5

5

23

23

22

22

4.60

4.60

4.40

4.40

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

5

5

5 4

4

5

5 4

5

4

4 4

4

5

5 5

4

5

5 4

22

24

24 21

4.40

4.80

4.80 4.20

3. วธวดและประเมนผล 3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมนผล ใชวธทหลากหลาย

4

5

4 4

5

4

5 5

4

4

4 5

4

5

4 4

5

4

5 4

22

22

22 22

4.40

4.40

4.40 4.40

120

ตาราง 17 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม คา เฉลย

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

5

5

4

5

5

5

5

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

5

5

4

24

24

23

22

4.80

4.80

4.60

4.40

121

ตาราง 18 การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 2 การทานาแบบลมตอซง โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน 1 2 3 4 5

รวม

คา เฉลย

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.1 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

5

5

5

5

5

4

5

5

4

4

4

4

5

4

4

4

5

5

5

5

24

22

23

23

4.80

4.40

4.60

4.60

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

5

5

5 4

5

4

4 5

4

3

3 4

5

5

5 5

4

4

5 4

23

21

22 22

4.60

4.20

4.40 4.40

3. วธวดและประเมนผล 3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมนผล ใชวธทหลากหลาย

4

4

4 5

5

5

5 4

4

4

4 4

4

4

4 4

5

4

4 4

22

21

21 21

4.40

4.20

4.20 4.20

122

ตาราง 18 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน 1 2 3 4 5

รวม

คา เฉลย

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

5

5

5

5

5

5

4

5

4

4

4

4

5

5

5

5

5

5

5

5

24

24

23

24

4.80

4.80

4.60

4.80

123

ตาราง 19 การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 3 ซากหอยลานปวดเจดยหอย โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม คา เฉลย

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

5

5

5

5

4

4

4

4

4

4

4

4

5

4

4

5

4

4

5

4

22

21

22

22

4.40

4.20

4.40

4.40

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

5

5

5 4

4

5

4 5

4

3

4 4

5

5

4 4

5

4

4 4

23

22

21 21

4.60

4.60

4.20 4.20

3. วธวดและประเมนผล 3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมนผล ใชวธทหลากหลาย

5

5

4 5

5

5

5 5

4

4

4 3

4

4

5 5

4

4

4 5

22

22

22 23

4.40

4.40

4.40 4.60

124

ตาราง 19 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม คา เฉลย

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

5

5

4

5

5

5

4

5

4

4

4

4

5

5

5

5

4

4

5

4

23

23

22

23

4.60

4.60

4.40

4.60

125

ตาราง 20 การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา หนวยท 4 พชสมนไพรในชมชน โดยผเชยวชาญ

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน

1 2 3 4 5

รวม คา เฉลย

1. ผลการเรยนรทคาดหวง 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความ ชดเจน 1.2 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเปนไปไดและมคณคาเพยงพอตอการนาไปปฏบต 1.3 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมความเหมาะสมกบบรบทของชมชน และผเรยน 1.4 ผลการเรยนรทคาดหวงของแผนจดการเรยนรมลกษณะเปนการบรณาการกบบรบทของชมชน

5

5

4

5

4

5

4

4

4

4

4

4

5

4

4

5

5

4

4

4

23

22

20

22

4.60

4.40

4.00

4.40

2. กจกรรมการเรยนร 2.1 กจกรรมการเรยนรมความเปนไปไดทจะทาใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง 2.2 กจกรรมการเรยนรยดผเรยนเปนสาคญและใชวธสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง 2.3 กจกรรมสอดคลองกบแบบประเมน 2.4 เวลาทกาหนดเหมาะสมกบกจกรรมการ

5

5

5 5

5

4

4 4

4

4

4 4

5

5

4 4

4

4

4 4

23

22

21 21

4.60

4.40

4.20 4.20

3. วธวดและประเมนผล 3.1 วธวดและประเมนผล ตรงกบ ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.2 วธวดและประเมนผล ครอบคลม ผลการเรยนรทคาดหวง และโครงสรางเนอหาสาระ 3.3 วธวดและประเมนผล เนนการประเมนตามสภาพจรง 3.4 วธการวดและประเมนผล ใชวธทหลากหลาย

4

5

5

4

4

4

4

5

4

4

4

3

5

4

5

5

5

4

4

4

22

21

22

21

4.40

4.20

4.40

4.20

126

ตาราง 20 (ตอ)

ผลการพจารณาของผเชยวชาญ ผเชยวชาญคนท

รายการทประเมน 1 2 3 4 5

รวม

คา เฉลย

4. ใบความร 4.1 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหาถกตองสมบรณด 4.2 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนร เนอหามความตอเนอง 4.3 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาเหมาะสมกบเวลาทกาหนด 4.4 ใบความรประกอบแผนการจดการเรยนรเนอหาสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง

5

5

4

5

4

4

4

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

5

4

4

23

23

21

22

4.60

4.60

4.20

4.40

ภาคผนวก ค

1. แผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา 2. แบบประเมนทกษะการเรยนร 3. แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม

128

แผนการจดการเรยนร (สาระเพมเตม)

หนวยท 1 เรอง ประเพณวฒนธรรมและภมปญญาทองถน ชวงชนท 3 (ม.2) เวลา 3 ชวโมง

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. รและเขาใจในความเชอประเพณวฒนธรรมและภมปญญาของทองถน และของชาต 2. ภมใจและอนรกษประเพณวฒนธรรม และภมปญญาของทองถน และของชาต

สาระการเรยนร ความคดความเชอ ประเพณวฒนธรรมและภมปญญาในทองถน อาเภอลาดหลมแกว

ปจจยทกอใหเกดภมปญญาทองถน ประเพณ พธกรรม และวฒนธรรม ภมใจในประเพณวฒนธรรมและภมปญญาทองถน

การจดกจกรรมการเรยนร

ขนนา 1. นกเรยนชมวดทศนเกยวกบประเพณตาง ๆ 5 นาท สมนกเรยน ใหเลาประสบการณ

เกยวกบประเพณวฒนธรรม หรอภมปญญาทองถนทนกเรยนอาศยอย (2-3 คน) 2. ครบอกชอหนวยการเรยนร และแจงผลการเรยนรทคาดหวง 3. ทดสอบกอนเรยน (Pre – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 10 ขอ

ขนสอน 1. เชญวทยากร บคคลสาคญในทองถน มาใหความรแกนกเรยน ในเรองประเพณและ

วฒนธรรมทองถน ของจงหวดปทมธาน นกเรยนจดบนทกและซกถามวทยากรในเรองทสงสย 2. แบงกลมนกเรยนออกเปน 5 กลม โดยใหนกเรยนนบ 1 – 5 นกเรยนนบเลขใดกอยกลมนน ครแจกใบความรและใบงาน

- กลมท 1 ทากจกรรมตามใบงานท 1 ประเพณทาขวญขาว - กลมท 2 ทากจกรรมตามใบงานท 2 ประเพณเลนลกหน - กลมท 3 ทากจกรรมตามใบงานท 3 ประเพณทาบญกลางบาน - กลมท 4 ทากจกรรมตามใบงานท 4 ประเพณตกบาตรพระรอย - กลมท 5 ทากจกรรมตามใบงานท 5 ประเพณการเลนลาตด

129

3. ใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานตามใบงานทตนไดรบมอบหมาย และนกเรยนแตละคนจดบนทกลงในสมด

4. ครและเพอนนกเรยนประเมนผลการนาเสนอผลงานของแตละกลมและใหขอเสนอแนะ 5. นกเรยนกลมเดมสงตวแทนออกมารบบตรคา เพอชวยกนเสนอแนวทางในการสงเสรม และอนรกษประเพณทองถนตามทไดรบมอบหมาย ดงน

บตรคาท 1 เปนตวแทนของผนาชมชน บตรคาท 2 เปนตวแทนของผนาศาสนา บตรคาท 3 เปนตวแทนของนกเรยนนกศกษา บตรคาท 4 เปนตวแทนของสอมวลชน บตรคาท 5 เปนตวแทนคร

ขนสรป 6. ตวแทนของแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอความคดของกลมหนาชนเรยน ครและ

นกเรยนชวยกนสรปเพมเตม 7. ทดสอบหลงเรยน ( Post – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ (ฉบบ

เดยวกบใชทดสอบกอนเรยน)

สอและแหลงเรยนร 1. บคคลสาคญในชมชน 2. ใบความร 1-5 3. ใบงาน 1-5 4. บตรคา 5. สอเทคโนโลย 6. แหลงเรยนร / หองสมด

การวดผลและประเมนผล

ดานความร ประเมนจากการตอบคาถาม ตรวจใบงาน ทาแบบทดสอบ

130

ดานทกษะการเรยนร ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรม การเขารวมกจกรรม ทากจกรรมใบงาน รวบรวมขอมล สรปขอมล นาเสนอรายงานหนาชนเรยน

ดานคณธรรมจรยธรรมและคานยม ประเมนดวยการสงเกต การแสดงความคดเหน การรวมกจกรรมกลม การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

วธการ เครองมอ เกณฑ ดานความร 1. ทดสอบ 2. การซกถาม 3. ตรวจใบงาน ดานทกษะการเรยนร 4. แบบประเมน ดานคณธรรมจรยธรรม 5. การสงเกต

แบบทดสอบ ขอคาถาม ใบงาน

แบบประเมนทกษะการเรยนร

แบบสงเกต

ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70

131

ใบความร

ประเพณทาขวญขาว คนโบราญเชอกนวา วญญาณมอยไมเฉพาะคนและสตวเทานน แมแตพช สงของ ดนและนา กมวญญาณประจาตวอยดวย เชนดนกมพระธรณประจาอย นากมแมนาคงคา และแมพระโพสพกประจาอยในเมลดขาว ฉะนนประเพณการทาขวญตาง ๆ จงเกดขน เชน การทาขวญนาค ทาขวญเรอน ทาขวญนา และทาขวญขาว

การประกอบพธตาง ๆ นเปนเรองความเชอถอทางจตใจ หรอเปนการสรางสมรรถภาพจตใหเขมแขงขน ซงจะเรยกวาบารงขวญกได เพราะขวญเปนของด อนหมายถงศรมงคล ทางภาษาบาล ใชคาวาสร แปลวา ศร มง มงคล ความด ขวญ เปนคณสมบตทสาคญของมนษย และสตว ใครจะมขวญดหรอมนคง ตองอาศยการอบรมในทางทด ใหรสกวาจตใจมทพง ประเทศไทย ของเราเปนเอกราชมาชานานไมเคยตกเปนขาใคร และไดอบรมสงสมความดมาตงแตอดตจนปจจบน ดวยไดเหนตวอยางทด คนไทยจงมขวญด

การทาขวญขาวน เกดขนตงแตดงเดม เพราะเชอวาแมพระโพสพ ประจาอยในเมลดขาวทใช

เปนอาหารหลอเลยงชวตมนษย และเปนสตรเพศทมรปรางหนาตาสวยงาม เปนสงา ผวเหลองแตงกายแบบหญงสาวไทยสมยโบราณ นงผาจบ ชายกรอมลงมาถงปลายหนาแขง มผารดถน และหมสไบเฉยง แมพระโพสพเปนหญง จงมขวญออน ตองทาพธเรยกขวญกนอยเสมอ เพอไมใหขวญหน ถาขวญหนแสดงวาทานาไมไดผล

132

ประเพณทาขวญขาว

การประกอบพธทาขวญขาวครงโบราณนยมแบงออกเปน 5 ครงดวยกน คอ ครงท 1 ทาตอนลงมอไถและหวานขาวลงพนนาครงแรก ครงท 2 ทาตอนขาวเรมรดและยนตนดแลว ครงท 3 ทาตอนขาวเรมตงทอง ครงท 4 ทาตอนเกบเกยวขาวเสรจเรยบรอยแลวและขนขนลานแลว แตยงไมไดนวด ครงท 5 ทาตอนขนขาวเขายงเสรจเรยบรอยแลว

ตอมาในสมยปจจบน ชาวนาไดกระทาขวญขาวเพยงสองครง คอ ทาเมอขาวเรมตงทองครงหนง และทาเมอขนขาวขนลานและนวดเสรจเรยบรอยแลวเทานน

สถานททาขวญขาว ถาขาวเรมตงทองจะทาทกลางทง โดยนาเครองสงเวยตาง ๆ ใสกระบง หรอใสชะลอม มเฉลงปก ปลายเฉลงมธงกระดาษสามเหลยมตดไว 1 ธง เจาของนาทนาเครองไปสงเวยสวนมากจะใชผหญง นาไปปกไวกลางทงนา การทาขวญขาวครงน ไมมพธรตรองอะไร เสรจเพยงเทาน ไมสนกครกครน ชาวนานยมทาขวญขาวในวนศกร เพราะเชอกนวา วนศกรเปนวนทรมเยน ยงความผาสกมาใหแกครอบครว

สวนการทาขวญขาวททากนสนกสนานครกครนจดเปนเอกเกรกนน ชาวนาจะจดทาตอนทขนขาวเขาลานและนวดเสรจเรยบรอยแลว โดยทาขวญขาวทลานบาน จะมปพาทยลาดตะโพน ฆอง กลองประโคมเปนงานใหญ ทงนมนตพระสงฆมาสวดมนตเยนและฉนเชาดวย จะบอกแขกบานใกลเรอนเคยงมารวมทาบญดวย ในตอนกลางคนจะมการเลนแบบพนบานพนเมองอยางสนกสนานเปนกนเอง หญงสาวชายหนมจะจบครายราแมกระทงคนแกและเดกเลกกรวมวงสนกดวย เขาจะรายรากนไปเปนวง ปากกรองเพลงโตตอบกนอยไปมา เรยก วาราขวญขาว จะเลนสนกกนไปตลอดทงคน เปนการรบขวญแมพระโพสพ

ประเพณการทาขวญขาว ของชาวนาจงหวดปทมธานเวลานยงพอหาดไดอย แตชกจะลดนอยลงไปบาง เนองจากทางราชการไดสงเสรมใหมการทานาสองครงขน ชาวนาจงไมคอยมเวลาวางพอทจะมาทาขวญขาวอยางสนกสนานรนเรงอยางแตกอนได อยางไรกตามชาวนาสวนมากกยงยดถอกนอย เพราะเปนประเพณทเชอวาศกดสทธ และยงความสนกสนานใหคลายจากความเหนดเหนอยจากการทานาลงไดบาง หากทางการจะสงเสรมประเพณนไวไมใหสญหายและพฒนาใหดกวาเดมแลว กเชอวาจะเปนสวนหนงทจะชวยใหชาวนารกอาชพทานา และไมละทงถนลงไดมาก

133

ใบงานท 1 ประเพณทาขวญขาว

1. ประเพณการทาขวญขาว เกดมาจากความเชอใด……………………………………………….……... ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. ประเพณการทาขวญขาวมวตถประสงคอยางไร.……………………………………………….………. ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. การทบคคลจะมขวญดหรอมนคงตองอาศยสงใด……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. “พระแมโภสพ ” หมายถงใคร และมลกษณะ อยางไร ………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. ในอดต การประกอบพธทาขวญขาว กระทาเมอใด.…………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. ในปจจบน การประกอบพธทาขวญขาวจะกระทาเมอใด……………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. การประกอบพธทาขวญขาว ในอดตและปจจบนเหมอนหรอตางกนอยางไร พรอมทงระบสาเหตทมการเปลยนแปลง.…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. การตงเครองสงเวยสาหรบพธทาขวญขาว ควรตงบรเวณใด ………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. เราควรจะอนรกษ ประเพณการทาขวญขาวหรอไมอยางไร………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………

สมาชกภายในกลมศกษาใบความรเกยวกบประเพณ การทาขวญขาวแลวชวยกนตอบคาถาม

เมอรวบรวมขอมลแลว ขอใหนกเรยนจดแสดงในรปของโปสเตอรและ นาเสนอหนาชนเรยน

134

ใบความร

ประเพณแขงขนลกหน จงหวดปทมธาน มประเพณทเรยกวา "ลกหน" ทจงหวดอนไมม ประเพณการแขงขน

ลกหนนจะจดใหมในงานศพพระเทานน ถอเปนขนบธรรมเนยมประเพณทสบตอกนมาชานาน คาวา "ลกหน" ในทนมไดหมายถง สตวสเทาชนดหนงทแมวชอบจบกนเปนอาหาร แตเปนวตถทประกอบขนดวยกรรมวธทชานาญของชาง โดยใชดนระเบดชนดเดยวกบดอกไมเพลงเปนรปคลายจรวด หรอบองไฟมาของชาวตะวนออกเฉยงเหนอ ตวลกหนทาดวยลาไมไผขนาดใหญยาวประมาณสองปลองครง มเสนผานศนยกลางประมาณ ๑๒ เซนตเมตร หรอบางทกทาดวยไม เนอแขงกลงเปนรปทรงกระบอก เจาะเขาในใหกลวง บางครงกใชกระบอกเหลก แตไมนยมกนเพราะมอนตราย ขางในกระบอกอดดนปนเขาไปใหแนนแลวอดดวยดนเหนยวและเจาะรตรงกลางใหพอด สาหรบตดสายฉนวนไวจดไฟใหลามเขาไปไหมดนปนในกระบอก ครนไฟกระทบดนปน ในกระบอกจะเกดระเบดเปนเปลวไฟเพลงพงออกมาจากรทายกระบอก ดคลายดอกไมไฟ หรอ ไฟพะเนยง หรอผพงไต ดวยความแรงของดนระเบดมนจะขบดนตวกระบอกลกหนใหวงไปขางหนา ตามลวดสลงทขงไวโดยเรวเพราะตวลกหนวงจะมเสยงดงแซด ๆ นาตนเตนนาดมาก เมอลกหนวงไปสดลวดสลงมนจะพงเขาชนปราสาท ซงตงอยหางประมาณ ๔๐ เมตร ถาของใครถกทสาคญของปราสาทตามทคณะกรรมการกาหนดไวกจะไดรบรางวล

ตามปกตการแขงขนลกหนจะกระทาเฉพาะในงานประชมเพลงพระ หากวดใดมพระมรณภาพ เขาจะเกบศพนนไวกอนรอจนถงหนาแลง ชาวบานวางจากการทานาแลวกจะมาชวยจดงานประชมเพลงศพพระ กอนถงกาหนดวนงานวดทเปนเจาภาพจะประกาศเชญใหวดตาง ๆ จดทาลกหนมาเขาแขงขนดวย เมอชาวบานเสรจกจจากการทานากจะชวยกนทาลกหนเพอเตรยมไปแขงขน ลกหน ทจะนาไปแขงขนนนจะตองจดตกแตงภายนอกใหดสวยงามเพอประกวด ครนถงวนกาหนด แตละวด

135

ประเพณแขงขนลกหน

จะจดขบวนแหลกหน อยางสวยงาม การแตงกายของคนในขบวนกจะตองเหมอนกน อาจจะจดเปนขบวนประเภทสวยงามหรอขบวนประเภทความคด หรอขบวนประเภทตลกขบขนกแลวแตจะจดมา คณะกรรมการเจาภาพจะจดใหคะแนนไปดวย วดทเปนเจาภาพจะตองจดตงเมรศพหลอก มปราสาทยอดแหลมครอบเมรศพไวกลางทงนาเดนสงตระหงาน แลวปกเสาขงลวดสลงใหปลายลวดพงตรงไปยงปราสาททเมรศพนนตงอย สายลวดสลงทจดไวนน จะตองใหครบตามจานวนของวดทสงลกหนเขาแขง กอนจะทาการแขงขน คณะกรรมการจะใหหวหนาคณะวดตาง ๆ ทนาลกหนมาจบฉลากเลอกสายกนกอนวาใครจะไดสายหนง หรอสายสอง หรอสายทสบเมอจบหมายเลขไดแลวจงจะขงลวดสลงทคณะเตรยมมาแลวจงจะนาลกหนเขาประจาสายของตน โดยผกลกหนตดกบสายลวดสลงเตรยมไวทกสายแลวใหจดเรยงกนไปตามลาดบ เวยนกนอยเชนนจนกวาลกหนทเตรยมมา แขงขนจะหมดตามทคณะกรรมการกาหนดไวสาหรบจะแขงขนกนกลก วธจดลกหนเขาใชคบเพลงไปจดสายชนวนตรงทายตวของลกหน เมอไฟลามเขาไปถงดนปน กจะเกดระเบดขบดนตวลกหนใหวงไปขางหนาอยางแรง พอสดลวดสลงจะพงเขาชนปราสาททนท แลวกรรมการจะใหคะแนนไว ของใครชนทสาคญกจะไดคะแนนมากและไดรบรางวล สวนลกหนวดใดแพไมไดรบรางวลเจาภาพกจะมอบเงนใหเปนคาพาหนะเลยงดกนพอสมควร ไมตองกลบมอเปลา ในขณะทลกหนวงเขาชนปราสาท กองเชยรของแตละคณะจะเชยรกนดงกระหม จะรองราทาเพลงเตนรากนอยางสนกสนาน การแขงลกหนนาน ๆ จะมครงหนง ถามศพพระจงจะไดชม ฉะนนบรรดาชาวบานไมวาใกลไกลจะหอบลกจงหลานพากนไปชมอยางลนหลาม แนนขนดแทบทกงาน

136

1. ประเพณแขงขนลกหน กาหนดใหมขนเมอใด ...................................................................………. ………..…………………………………………………………………………………………………………… 2. การประดษฐลกหน มวธการอยางไร…..............................................................................……….. ………………………………………………………………………………………………………….……………….……………………………….……………………………………………………………………………… 3. จงวาดภาพลกษณะของลกหนใหใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

ใบงานท 2 ประเพณแขงขนลกหน

สมาชกภายในกลมศกษาใบความรเกยวกบ ประเพณแขงขนลกหนแลวตอบคาถามตอไปน

137

4. การทาลกหนมหลกการอยางไร…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………… 5. ในการแขงขนลกหน บคคลตาง ๆ เหลานควรมการเตรยมการอยางไรบาง

5.1 เจาภาพจดการแขงขนลกหน…………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………… ..……………………………………………………………………………………………………………………

5.2 ผเขาแขงขนลกหน……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………….…..……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. จงอธบายวธการแขงขนลกหน มาพอสงเขป…………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….…..……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. กตกาทใชในการแขงขนลกหนมอะไรบาง..……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………….…..……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 8 . นกเรยนคดวาประเพณการแขงขนลกหนมคณคาในการอนรกษสงแวดลอม อยางไร…………. ………………………………………………………………………………………………………………………….…..……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………

เมอรวบรวมขอมล ขอใหนกเรยนจดแสดงในรปของโปสเตอรและ นาเสนอหนาชนเรยน

138

ใบความร

ประเพณทาบญกลางบาน ประวตการทาบญกลางบาน ไมมผใดบนทกไวเปนหลกฐาน เพยงแตมความเชอกนวา เกดจากการทคนโบราณนบถอภตผปศาจ เพราะถอวาเมอคนตายไปกจะเนาเปอยเพยงแตรางกายเทานน แตจตใจหรอทเรยกวาดวงวญญาณจะไมตาย จะออกจากรางลองลอยไปตามบญบาปทไดกอไวเมอครงยงมชวตอย คอถาใครกระทาความดไวมาก กเชอกนวาจะไปเกดบนสวรรคเปนเทพบตร เทพธดาเสวยสข มของทพย อาหารทพยสงใหตามทใจปรารถนา แตถาใครทาบาปสรางกรรมชวไวมาก ทเรยกกนวา เวรกรรมตามสนอง และจะกลายเปนผพเนจรเทยวหลอกคนทวไป คอยทารายผคนและสตวเลยง ทาใหเกดการเจบปวย ทรมานและตายไป พวกนมแตคนสาปแชง ไมคอยมคนอทศสวนบญกศลไปใหกนจงอดโซ เทยวเขาสงสคนในครอบครวกชวยกนทาอาหารคาว ขนมตมแดง ตมขาว กงพลา ปลายา ใสกระทงใบตองพรอมทงเหลาไห ไกตว ใหหมอผนาไปไวททางสามแพรง แลวทาพธเชญใหภตผปศาจ ผเจาทง เจาทา เจาปา เจาเขา ใหมากนเครองเซนโดยทวกน เมอทาเชนนแลวเชอวา คนในครอบครวและสตวเลยงจะเกดความรมเยนเปนสข หายเจบไข ไดปวย เพราะผอมจากเครองเซน นาน ๆ จะมา รบกวนสกครงหนง แตกอนการนาเครองเซนไปใหผททางสามแพรงนน กระทาเฉพาะทเกดเจบปวยเทานน สวนบานทไมมการเจบปวยหรอตายกไมตองทา แตถาเกดเจบปวยทงหมบานกตองทาทงหมบาน ความจรงการเจบปวยเกดจากโรคภยไขเจบทระบาด เชน อหวาตกโรค ชาวบานกยงเชอสนทวา ไมไดเกดจากโรคระบาด แตเกดจากผเขามากน ทเรยกวา "หากน" หรอ "หาลง" ตางหาก จะพดจะบอกกนอยางไรกไมมใครยอมเชอ เพราะสมยโบราณวทยาการยงไมกาวหนา คนยงไมรหนงสอเปนจานวนมาก ไดแตเชอตามกนมาเทานน

139

ประเพณทาบญกลางบาน

ตอมาจงคดกนวา การไหวเซนผ ไมจาเปนตองรอใหผมาอาละวาดทาใหเจบปวยหรอก พอขนปใหมวางจากการทานากนดหมายคนในหมบานใหทาอาหารคาว แลวนาไปไหวและเซนผททางสามแพรงหรอกลางทงนาเสยทเดยวพรอมกน ฉะนนการเซนผของแตละหมบานจะกระทากนปละครง จะกาหนดเอาวนใดแลวแตจะตกลงกน

มขอสงเกตอยอยางหนงคอ การเซนผน เขาจะทาการนอกบาน โดยมากทากนกลางทงนา หรอชายปา ซงไกลออกจากหมบานออกไป เพราะถาทาใกลบานแลว ผเจาทง เจาทา เจาปา เจาเขา และผอน ๆ จะเขามาเจอกบผบานอาจเกดทะเลาะกนขนกอาจเปนได ผลทสดเจาของบานกจะไมมความสข เพราะผบานโกรธบนดาลใหไมสบาย เรองการไหวผ เซนผ นบวาเปนเรองสาคญ แมแตในกรงสโขทยยงถอปฏบตกนอยางเครงครด ซงมหลกฐานปรากฏอยในศลาจารกสโขทย การถอผมใชจะมเฉพาะในประเทศไทยเทานนกหาไม ในตางประเทศกมนบถอกนมากเชนเดยวกน เชน ในประเทศเกาหล เขาจะมวนหยดงานตามประเพณของเขาอยหลายวนดวยกน เชน วนนาโน เปนวนทนาของไปเซนไหวสถานบชาบรรพบรษ วนหยดฮนซก เปนวนทชาวเกาหลนาอาหาร และเหลาองนไปเซนไหวทหลมฝงศพของบรรพบรษ และมอยวนหนงทชาวเกาหลจะชมนมกนเพอสวดมนตออนวอนตอภตผปศาจผทาหนาทปกครองทองถน ขอใหทาไรทานาไดผล และอยาใหเจบไขไดทกข วนนเกาหลเรยกวา "วนดองซนจาย" ในประเทศจนกมการบชาสงศกดสทธตาง ๆ ในทางธรรมชาต เพราะเชอในเรองของวญญาณวา วญญาณของบรรพบรษจะอยบนสวรรค จงเกดลทธบชาเซนสรวงวญญาณของบรรพบรษกนขน ในประเทศญปนนยมการตาย เพราะถอวาการตายเปนของด ดวยลทธซนโตสอนวา ถาตายแลววญญาณจะเขามาอยในครอบครวจะทาใหครอบครวรมเยนเปนสข ทาใหรารวย และจะคอยปกปองคมครองภยใหกบครอบครวดวย จงมการไหวผทตายแลวใหสมบรณ จะไดมกาลงแขงแรง เชน ซามไร การตายจงเปนของเกยรต การเซนไหวผของชาวปทมธาน ถงแมจะนบถอศาสนาพทธ กยงมการเซนผกนเหมอนเดม เวลาจะมการเซนผ กไดนาพธทางพทธศาสนาเขามาดวย คอจะมการทาบญเลยงพระไปพรอมกน การเซนผแตกอนไมมพธพระและไมมมหรสพอยางใดเลย แตพงจะเปลยนแปลงใหมพธพระและมมหรสพ เปนทสนกครกครนเมอไมนานมาน การเซนผและการทาบญเลยงพระประสมกนกลางทงดงทเลามาเรยกกนวา "การทาบญกลางบาน" นบวาเปนประเพณทดควรแกการรกษาไว เพราะทาใหเกดความรก ความสามคคกลมเกลยวระหวางคนในหมบาน และเปนการรกษาประเพณดงเดมของบรรพบรษของเราเอาไวไมใหสญอยางนาสรรเสรญยงอกดวย

140

1. ในสมยกอนชาวบานนยมนาอาหาร คาว หวาน ใสกระทงใบตอง ใหหมอผนาไปไวททาง สามแพรง ทงนเพอวตถประสงคใด…………………………………………………………………………… 2. ในอดตการตงเครองเซนผบรเวณทางสามแพรงนน กระทาเมอใด……………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………3. ปจจบนการทาบญกลางบาน นยมกระทาในวนใด……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. ความเชอเกยวกบการเซนผนยมทากนนอกบาน เพราะเหตผลใด…..………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. จงยกตวอยาง ประเทศทมพธกรรมเกยวภตผ ปศาจ พรอมอธบายพธกรรมมาพอสงเขป……….. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. ประเพณการเซนผ ในปจจบนมลกษณะอยางไร……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. การทาบญกลางบาน มผลตอประชากรในชมชนอยางไร………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………

ใบงานท 3 ประเพณทาบญกลางบาน

ใหสมาชกในกลมศกษาใบความรเกยวกบประเพณ ทาบญกลางบาน แลวตอบคาถามตอไปน

เมอรวบรวมขอมล ขอใหนกเรยนจดแสดงในรปของโปสเตอร และ นาเสนอหนาชนเรยน

141

ใบความร

ประเพณตกบาตรพระรอย ประเพณตกบาตรพระรอย ของชาวจงหวดปทมธานดแปลกกวาทอน ๆ โดยเฉพาะการ

ตกบาตรพระรอยตามรมฝงแมนาเจาพระยา จะมการตกบาตรเปนระยะทางไกลเปนกโลเมตรเลยทเดยว การตกบาตรพระรอยน จะกระทากนในเทศกาลออกพรรษาตงแตวนแรม ๑ คา เดอน ๑๑ เปนตนไป ซงการตกบาตรพระรอยน ทางวดทอยรมฝงแมนาเจาพระยาทง ๒ ขาง จะตกลงกนกาหนดแบงกนเปนเจาภาพ เพอไมใหตรงกน เพราะถาตรงกนแลวจานวนพระทจะมารบบาตรจะไดจานวนไมครบ ๑๐๐ รป และตองการใหพทธศาสนกชนทงหลายรกาหนดเวลา จะไดเตรยมจดอาหารหวานคาวไวทาบญ ตกบาตรไดถกตองดวย การกาหนดวาวดใดจะทาบญตกบาตรพระรอยในวนใดนน ไดกาหนดไวเปนระเบยบดงน

วนแรม ๑ คา ทาบญตกบาตรทวดมะขาม แรม ๙ คา เดอน ๑๑ ตกบาตรพระรอย และปดทอง วนแรม ๒ คา ทาบญตกบาตรทวดหงษปทมาวาส วดบางโพธเหนอ วนแรม ๓ คา ทาบญตกบาตรทวดสาแล แรม ๑๐ คา เดอน ๑๑ ตกบาตรพระรอย และปดทอง วนแรม ๔ คา ทาบญตกบาตรทวดบางหลวง วดบานพราวใน วนแรม ๕ คา ทาบญตกบาตรทวดไผลอม แรม ๑๑ คา เดอน ๑๑ ตกบาตรพระรอย และปดทอง วนแรม ๖ คา ทาบญตกบาตรทวดไกเตย พระวดชยสทธาวาส และวดบางขนธ วนแรม ๗ คา ทาบญตกบาตรทวดบางนา แรม ๑๔ คา เดอน ๑๑ ตกบาตรพระรอย และปดทอง วนแรม ๘ คา ทาบญตกบาตรทวดดาวเรอง พระวดโพธเลอน เมอวดใดจะถงกาหนดตกบาตรพระรอย วดนนจะเปนเจาภาพเตรยมการตาง ๆ โดยจะใหมรรคนายกหรอชาวบานทอยใกลวดมาชวยนาเชอกลงไปขงรมแมนาเจาพระยาทงสองฝงใกล ๆ กบบนไดบาน ซงใชวดทเปนเจาภาพเปนศนยกลาง แลวขงเชอกตามรมฝงไปทางทศเหนอและทศใตของวด ผานหนาบานของพทธศาสนกชนทอยรมฝงเปนทางยาวเหยยด ผทจะทาบญตกบาตรไมตองเดนหรอไมตองพายเรอเพยงแตนงทหวบนไดหนาบานของตนหรอนงบนเรอหนาบานทอยตดกบเชอกทขงไว รอพระเพอทจะนาอาหารใสบาตรเทานนพอถงเวลาทกาหนด พระตามวดตาง ๆ จะนงเรอโดยมศษยวดหรอชาวบานมาชวยพายเรอใหพระนงพอถงเวลาทกาหนด พระตามวดตาง ๆ จะนงเรอ

142

ประเพณตกบาตรพระรอย

โดยมศษยวดหรอชาวบานมาชวยพายเรอใหพระนงรบบาตร ซงพระทนมนตมารบบาตร จะมารวมกนทวดทเปนเจาภาพ ถาวดอยไกลบางทกตองมาคางคนทวดเปนเจาภาพนน พอเชาตรของวนตกบาตรพระรอย พระทนมนตมารบบาตรจะจบฉลากหมายเลข ถาพระรปใดจบสลากไดหมายเลข ๑ กใหออกหนา ศษยทพายเรอจะรบสาวเชอกทขงไวเพอรบอาหารคาวหวานตามชาวบานเรอยไปทกบาน และพระรปตอไปทไดหมายเลข ๒-๓ กจะออกรบบณฑบาตตอ ๆ กนไปตามลาดบ จนครบ ๑๐๐ รป กวาจะรบบาตรเสรจกเปนเวลาถง ๑๐ นาฬกา เมอพระรปใดรบบาตรเสรจแลวกพากนกลบวดของตน ครนตกตอนบาย พทธศาสนกชนจะพากนไปปดทองนมสการพระประธานในโบสถ หรอพระพทธรปทเชอกนวาศกดสทธ หรอปดทองรอยพระพทธบาทซงทางวดจะจดไวให บางวดกจดเตรยมดอกไมธปเทยนทองไวให นบวาเปนการสะดวกด เงนทไดกบารงวดตอไป เมอนมสการและปดทองพระเสรจเรยบรอยแลวกจะพากนลงเรอ ลองไปตามลาแมนาเจาพระยา

143

1. การตกบาตรพระรอยนยมกระทากนบรเวณใด..……………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………...………………………………………………………………………………………………………………… 2. การตกบาตรพระรอยกระทากนในเทศกาลใด………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………… 3. เพราะเหตใด ชาวปทมธานจงกาหนดวนทาบญตกบาตรพระรอย ในแตละวดไมตรงกน…….… …………………………………………………………………………………………………………………………....………………………………………………………………………………………………………………… 4. การตกบาตรพระรอยมวธการเตรยมการอยางไร 4.1 วดทไดรบใหเปนเจาภาพตกบาตรพระรอย……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 4.2 พระทไดรบนมนตมารบบาตร……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………… 4.3 ประชาชนทจะเขารวมตกบาตรพระรอย………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… 5. กจกรรมใดทนยมปฎบตกนในภาคบายของวนตกบาตรพระรอย เพราะอะไร... ……………….… .…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. เพราะเหตใดจงกาหนดใหมการตกบาตรพระรอย……………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………

ใบงานท 4 ประเพณตกบาตรพระรอย

ใหนกเรยนสบคน/ศกษาใบความรเกยวกบประเพณ การตกบาตรพระรอย แลวตอบคาถามตอไปน

144

7. ปจจบนประเพณตกบาตรพระรอยปฏบตอยางไร เพราะเหตใด………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………. . .…………………………………………………………………………………………………………………………. 8. นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เมอเขารวมประเพณตกบาตรพระรอย…………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..… 9. ประเพณการตกบาตรพระรอยมคณคาตอการอนรกษสงแวดลอมอยางไร .………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….. .………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….

เมอรวบรวมขอมล ขอใหนกเรยนจดแสดงในรปของโปสเตอร และ นาเสนอหนาชนเรยน

145

ใบความร

ลาตด ลาตด จดเปนการละเลนพนเมองของภาคกลางประเภทหนง ทควรอนรกษและสงเสรม และ

เผยแพรเปนอยางยง อาเภอลาดหลมแกวมคณะลาตดทมชอเสยงเปนทรจก และชนชอบของคนทวไป เปนอยางด นนคอ ลาตดคณะหวงเตะ หรอนายนมาน นรด

ประวตความเปนมาของลาตด ลาตด หมายความวา ลาทยกแยกออกมาเปนตอนบางสวน จากบทเพลงบทกลอนตาง ๆ รา คอ การรายรา ลา คอ เพลงกลอน ตด คอ การแยก ยก เอามาเปนบางตอน บางสวน ประวตของลาตดเรมมาจากการตกลอง รามะนาพรอมกบ สวดสรรเสรญพระเจาทางศาสนา อสลาม เดมเลนกนในปตตาน และในเขตวฒนธรรมมลาย เรยกวา ลเกฮล ผเลนหรอนกสวดทงหมดเปนชายลวน ยงไมมผหญงเขาปะปน สมยรชกาลท ๒ ไดมศกทสาคญโดยกรมพระราชวงบวร ไดลงไปปราบเจาเมองตานทแขงเมอง เมอเสรจศก ชนะแลว กไดทรงกวาดตอนผคนทางนนขนมาดวย ไดโปรดใหชาวอสลามแยกยายไปอยตามทตาง ๆ เชน สแยกบานแขก คลองตนสน บางกะป มนบร คลองตน หนองจอก เปนตน สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพ ทรงกลาวไวในหนงสอตานานวา นกสวดเพลงแขกเขาจงหวะรามะนาเฉพาะในพธทางศาสนาเทานน ตอมามผนยมนาไปสวดในงานมงคลตาง ๆ จนกระทงไดเขาสวดในงานมงคลตาง ๆ ตอมาไดกลายเปนการละเลนแบบตาง ๆ ขน เชน จาอวด ลเก และลาตด ซงแตเดมมชอ เรยกวา “ละกยา” เรมตนดวยมผตรามะนาซงเปนการรอง นงรวมกนเปนวง ตรามะนาโหมโรงกน จากนนตนบทกรองบนตนขนเปนภาษาแขก อนเปนบทรองสาหรบลกครบขนกอน ผตรามะนากรองตามสองเทยวแลวตนบทกแยกออก รองเปนใจความสน ๆ และมลกคคอยรบ เมอสมควรแกเวลาแลวตนบทกเปลยนเพลงตอไปตนบทนนจะมกคน และผลดเปลยนกนอยางไรกไดมากทผลดกน เปนตนบททงวงเลยกม การรองกพยายามหาวธใหคนฟงพอใจ โดยแทรก คาไทยเขาไปมาก ๆ ในสวนทตนบทรองทงหมด เหลอเปนคาแขกเฉพาะทลกครบ

146

พอหนก ๆ เขา กลายเปนคาไทยทงสน และไดแบงเปนฝายชาย และหญงรองโตตอบกน ถอยคาทเปนตนบทผลดกนรองนนกลายเปนการวาแกกน โดยแยกออกเปนสองชนด ชนดหนงนนเปนการจากสวนกนใหเสยหาย โดยนาความชวตาง ๆ ซงสมมตขนหรอลกษณะพกลพการของอกฝายหนงเปนทานองประจานกน แลวผลดกนแกโดยวายอนให หรอจะเปนวธใดกไดแลวแตปฏภาณของแตละคนซงจะนาความสนกสนานและขบขนมาสผชมได อกชนดหนงเปนการสอบถามความรซงกนและกน จะเปนการตอบโตอธบายเรองราวตาง ๆ อยางหนงจงทาใหเกดเพลงขนเมองทเรยกวา “ลาตด” ขน ลาตดคณะทโดงดงรจกเปนอยางดกคอ ลาตดคณะ “หวงเตะ”

147

1. “ลาตด” หมายความวาอยางไร……………………………………………………………………….………. …………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. การตกลอง รามะนา ในอดต เพอวตถประสงคใด…………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. เพราะเหตใดในสมยกอนการแสดงลาตดจงตองใชนกแสดงทเปนชายลวน…………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. เพราะเหตใดชาวอสลามทอยตามหวเมองจงเขามาตงรกรากอยในกรงเทพมหานครและปรมณฑล……………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………... 5. การละเลนใดทคลายคลงกบการแสดงลาตด…...…………………………………………………………… 6 ใครเปนศลปนแหงชาตดานการแสดงลาตด………………………………………………………………… และมภมลาเนาอยทใด……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………... 7. การเลนลาตดมลกษณะอยางไร…………………………………………………………………….………….. …..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………… 8. ในการแสดงลาตดใชเครองดนตรอะไรบาง…………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….

ใบงานท 5 การเลนลาตด

ใหสมาชกในกลมสบคน/ศกษาความรเกยวกบ การเลนลาตด แลวตอบคาถามตอไปน

148

9. เนอหาทใชในการแสดงลาตดเปนเรองราวเกยวกบอะไร…………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. 10. นกเรยนคดวาประเพณการแสดงลาตด มคณคาในเชงอนรกษสงแวดลอมอยางไร…………………. ………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………..

เมอรวบรวมขอมล ขอใหนกเรยนจดแสดงในรปของโปสเตอร และ นาเสนอหนาชนเรยน

149

กจกรรม สาหรบตวแทนผนาชมชน

ตวแทนผนาชมชน ทานเปนผทสบทอดประเพณตาง ๆ ของทองถน และพยายามทาทกวถทาง เพอใหอนชนรนหลงไดสบทอดประเพณของทองถน

สมาชกในกลมของทานอภปรายกลม โดย 1. เลอกประธานกลม …………………………………………………………………………. 2. เลอกรองประธานกลม …………………………………………………………………… 3. เลอกเลขานการกลม……………………………………………………………………… 4. อยาลมวา ความคดของสมาชกทกคนในกลมมความสาคญ 5. เมออภปรายกลมแลวใหเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน

ประเดนในการอภปราย 1. ในฐานะผนาชมชน ทานจะมแนวทางในการสงเสรมและอนรกษ ประเพณทองถน ใหเปนทสนใจของเยาวชน และพรอมทจะสบทอดอยางไร 2. ทานจะมแนวทางในการบรณาการประเพณทองถนใหสอดคลองกบ

สภาพแวดลอมในปจจบนอยางไร 3. ทานจะมวธเผยแพรประชาสมพนธประเพณทองถนใหเปนทรจกของบคคลทวไป

อยางไร

150

กจกรรม สาหรบตวแทนผนาศาสนา

สรปคาตอบสาหรบตวแทนผนาชมชน

ประเดนท 1……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………… ประเดนท 2……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………… ประเดนท 3………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….……………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………

151

ตวแทนผนาศาสนา เปนผทเกยวของกบประเพณโดยตรง เปนผใหขอมลความสมพนธ และความเชอมโยงระหวาง ประเพณกบศาสนา

สมาชกในกลมของทานอภปรายกลม โดย

1. เลอกประธานกลม ………………………………………………………………………… 2. เลอกรองประธานกลม …………………………………………………………………… 3. เลอกเลขานการกลม……………………………………………………………………… 4. อยาลมวา ความคดของสมาชกทกคนในกลมมความสาคญ 5. เมออภปรายกลมแลวใหเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน

ประเดนในการอภปราย 1. ในฐานะผนาศาสนา ทานจะมแนวทางในการสงเสรมและอนรกษ ประเพณทองถน ใหเปนทสนใจของเยาวชน และพรอมทจะสบทอดอยางไร 2. ทานจะมแนวทางในการบรณาการประเพณทองถนใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม

ในปจจบนอยางไร 3. ทานจะมวธเผยแพรประชาสมพนธประเพณทองถนใหเปนทรจกของบคคลทวไป

อยางไร

152

กจกรรม สาหรบตวแทนคร

สรปคาตอบสาหรบตวแทนผนาศาสนา

ประเดนท 1………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………

……………..……………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………..…………………….……….………………………………………

ประเดนท 2………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………… ประเดนท 3 ………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

153

ตวแทนคร ทานเปนผทตองใหความรกบนกเรยน หรอประชาชน

ทานมแนวคดอยางไรในการนาความรเกยวกบประเพณทองถนบรรจลงในหลกสตร

สมาชกในกลมของทานอภปรายกลม โดย

1. เลอกประธานกลม ………………………………………………………………………… 2. เลอกรองประธานกลม …………………………………………………………………… 3. เลอกเลขานการกลม……………………………………………………………………… 4. อยาลมวา ความคดของสมาชกทกคนในกลมมความสาคญ 5. เมออภปรายกลมแลวใหเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน

ประเดนในการอภปราย 1. ในฐานะตวแทนคร ทานจะมแนวทางในการสงเสรมและอนรกษ ประเพณทองถน ใหเปนทสนใจของเยาวชน และพรอมทจะสบทอดอยางไร 2. ทานจะมแนวทางในการบรณาการประเพณทองถนใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม ในปจจบนอยางไร 3. ทานจะมวธเผยแพรประชาสมพนธประเพณทองถนใหเปนทรจกของบคคลทวไป อยางไร

154

สรปคาตอบสาหรบผแทนคร ประเดนท 1……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. ประเดนท 2……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ประเดนท 3………………………..…………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………

155

กจกรรม สาหรบตวแทนนกเรยน-นกศกษา

ตวแทนนกเรยน-นกศกษา

ทานเปนผทตองสบทอดประเพณตาง ๆ ของทองถน และตระหนกถงคณคาของการสบทอดประเพณทองถน

สมาชกในกลมของทานอภปรายกลม โดย

1. เลอกประธานกลม ………………………………………………………………………… 2. เลอกรองประธานกลม …………………………………………………………………… 3. เลอกเลขานการกลม……………………………………………………………………… 4. อยาลมวา ความคดของสมาชกทกคนในกลมมความสาคญ 5. เมออภปรายกลมแลวใหเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน

ประเดนในการอภปราย

1. ในฐานะตวแทนนกเรยน-นกศกษา ทานจะมแนวทางในการสงเสรมและอนรกษ ประเพณทองถนใหเปนทสนใจของเยาวชน และพรอมทจะสบทอดอยางไร 2. ทานจะมแนวทางในการบรณาการประเพณทองถนใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม ในปจจบนอยางไร 3. ทานจะมวธเผยแพรประชาสมพนธประเพณทองถนใหเปนทรจกของบคคลทวไป อยางไร

156

สรปคาตอบสาหรบตวแทนนกเรยน-นกศกษา

ประเดนท ……………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………

ประเดนท 2…………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ประเดนท 3…………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

157

กจกรรม สาหรบตวแทนสอมวลชน

ตวแทนสอมวลชน ทานเปนผเผยแพร ประชาสมพนธ เกยวกบประเพณทองถน

ใหเปนทรจกของชมชนและบคคลทวไป

สมาชกในกลมของทานอภปรายกลม โดย

1. เลอกประธานกลม ………………………………………………………………………… 2. เลอกรองประธานกลม …………………………………………………………………… 3. เลอกเลขานการกลม……………………………………………………………………… 4. อยาลมวา ความคดของสมาชกทกคนในกลมมความสาคญ 5. เมออภปรายกลมแลวใหเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน

ประเดนในการอภปราย 1. ในฐานะสอมวลชน ทานจะมแนวทางในการสงเสรมและอนรกษ ประเพณทองถน ใหเปนทสนใจของเยาวชน และพรอมทจะสบทอดอยางไร 2. ทานจะมแนวทางในการบรณาการประเพณทองถนใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม

ในปจจบนอยางไร 3. ทานจะมวธเผยแพรประชาสมพนธประเพณทองถน ใหเปนทรจกของบคคลทวไป

อยางไร

158

สรปคาตอบสาหรบตวแทนสอมวลชน ประเดนท 1…………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………

…………..……………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………

ประเดนท 2……………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ประเดนท 3………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………

159

แบบประเมนทกษะการเรยนร

คะแนนทได ขอ เรองทตรวจสอบ 4 3 2 1

หมายเหต

ทกษะทางวชาการ 1.1 การนาเสนอขอมล

1.2 สาระความร 1.3 การใชภาษาถายทอดความร 1.4 ความคดรเรมสรางสรรค

1

1.5 การใชสอประกอบ ทกษะทางสงคม 2.1 การชวยเหลอ

2.2 การรบฟง 2.3 การยอมรบนบถอ 2.4 การแบงปน 2.5 พฤตกรรมกลม

2

รวมคะแนนทงหมด

ลงชอ..............................................ผประเมน ....../......./........

หมายเหต ผประเมนคอ

1. คร 2. ตนเอง 3. เพอน

160

เกณฑการใหคะแนน ทกษะการเรยนร

เกณฑ ทกษะ ทางวชาการ 1 2 3 4 การนาเสนอขอมล

นาเสนออยางไมเปนลาดบ ทาใหผฟงไมสามารถเขาใจได

นาเสนอกระโดดไปกระโดดมา ทาใหผฟงเขาใจไดอยาก

นาเสนอขอมลตามลาดบ เหตผลทผฟงสามารถตดตามได

นาเสนอขอมลตามลาดบ เหตผลอยางนาสนใจ ผฟงสามารถตดตามได

สาระความร สามารถจบประเดนความรไดแตไมสามารถตอบคาถามเกยวกบเนอหาสาระได

จบประเดนความร และสามารถตอบไดเพยงคาถามพน ๆ เทานน

จบประเดนขอความรได แตยงขาดรายละเอยด ของเนอหาสาระ

จบประเดนความรไดอยางครบถวนและมความละเอยดลกซงในเนอหาสาระ

การใชภาษาถายทอดความร

ออกสยงคาและประโยคไมถกตองชดเจน และนาเสยงเบาทาใหผฟงทนงดานหลงไมไดยน

ออกสยงคาและประโยคไมถกตองชดเจน ทาใหผฟงเกดความลาบากในการฟง

ออกสยงคาและประโยคไดอยางถกตองชดเจน เปนสวนมาก

ออกสยงคาและประโยคไดอยางถกตองชดเจนทงหมด

ความคดรเรมสรางสรรค

มแนวคด/วธการไมแปลกใหมและนาไปปฏบตแลวไมสมบรณ

มแนวคด/วธการไมแปลกใหมและนาไปปฏบตไดถกตองสมบรณ

มแนวคด/วธการแปลกใหมทสามารถนาไปปฏบตไดถกตองบางสวน

มแนวคด/วธการแปลกใหมทสามารถนาไปปฏบตไดถกตองสมบรณ

สอประกอบ ไม ไดใชสอประกอบในการนาเสนอเลย

ใชสอประกอบบาง แตไมคอยสอดคลองกบเนอหาสาระ

ใชสอประกอบทสมพนธกบเนอหาสาระและการนาเสนอ

ใชสอประกอบททาใหเขาใจเนอหาสาระไดอยางชดเจน

161

เกณฑการใหคะแนนทกษะการเรยนร

เกณฑ ทกษะ ทางสงคม 1 2 3 4

การชวยเหลอ ไมใหความชวยเหลอซงกนและกน

ชวยเหลอซงกนและกนเปนบางครง

ใหความชวยเหลอซงกนและกนเปนสวนมาก

ใหความชวยเหลอซงกนและกนทกครง

การรบฟง ไมฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ และยงขดจงหวะในขณะทคนอนพด

ไมฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ

ฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญ

ฟงคนอนพดทงในกลมยอยและกลมใหญและชวยสะทอนความคดเหนของผพดไดอกดวย

การยอมรบ นบถอ

ไมเคยใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนเลย

ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนเปนบางครง

ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนเปนสวนมาก

ใหกาลงใจและสนบสนนความคดเหนซงกนและกนทกครง

การแบงปน ไมมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนเปนบางครง

มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนเปนสวนมาก

มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนในทมทกครง

พฤตกรรมกลม แสดงพฤตกรรมกอกวนอยเสมอ ระหวาทางานกลม

แสดงพฤตกรรมกอกวนเปนบางครงระหวาทางานกลม

แทบจะไมแสดงพฤตกรรมกอกวนในขณะทางานกลม

ไมแสดงพฤตกรรมกอกวนในขณะทางานกลม

162

แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร

เรอง ประเพณและวฒนธรรมทองถน ชนมธยมศกษาปท 2 1. ขอใด ไมใช ความสาคญและประโยชนของประเพณ

ก. ทาใหเกดเงอนไข ข. ทาใหเกดความเจรญ ค. ทาใหเกดความสามคค ง. ทาใหเกดความสนกสนาน

2. ประเพณ “การทาบญกลางบาน” ในจงหวดปทมธาน เกดจากความเชอใด ก. เปนการเซนอาหารใหผบรรพบรษ ข. เปนการเซนอาหารใหกบผเขา ผฝรง ค. เปนการทาบญไปใหวญญาณททากรรมด ง. เปนการเซนอาหารใหกบวญญาณททากรรมชว

3. ชาวบานมความเชอวาเมอทาบญกลางบานแลวจะสงผลอยางไร ก. วญญาณทอยรอบตวไมรบกวน ข. ครอบครวและสตวเลยงอยเปนสข ค. ลกหลานคนในชมชนอยเยนเปนสข ง. วญญาณทตายไปแลวจะไดเกดใหม

4. เพราะเหตใดจงเรยกวา ประเพณตกบาตรพระรอย ก. ตองผกเชอกตอกนทก ๆ บาน ใหครบ 100 หลง ข. ตองนมนตพระสงฆมารบบาตรใหครบ 100 รป ค. ตองตกบาตรตามทองถนน เปนระยะทาง 100 กโลเมตร ง. ตองใชเชอก 100 เมตรในการผกเพอใหพระมารบบาตร

5. ปจจบน ประเพณการทาขวญขาวกระทาเพยง 2 ครง คอ ก. เรมไถและหวานเมลด / ขาวเรมตงทอง ข. เรมเกบเกยวขาว /ขนขาวเขายงเสรจ ค. เรมไถหวานเมลด / เรมขนขาวขนยง ง. ขาวเรมตงทอง/ ขนขาวขนลานและนวด

163

6. การทานาปละหลายครง ๆ จะมผลกระทบตอสงแวดลอม อยางไร ก. ผลเสย เพราะ ชาวนาทางานหนกไมมเวลาพกผอน ข. ผลเสย เพราะใชสารเคมมากขนทาใหสงแวดลอมเสย ค. ผลด เพราะทาใหชาวนามรายไดเพมขนฐานะกดขน ง. ผลด เพราะคนจะไดไมทงถนฐานไปทางานในเมอง

7. ในอดตการตกบาตรพระรอย ของชาวจงหวดปทมธาน นยมกระทากนในบรเวณใด ก. รอบ ๆ พระอโบสถ ข. บรเวณรมฝงแมนาเจาพระยา ค. บรเวณลานกลางวดประจาหมบาน ง. บรเวณลานอเนกประสงคของหมบาน

8. ประเพณการทาขวญขาวของชาวปทมธาน เพอวตถประสงคใด ก. เพอเรยกขวญนาค

ข. เพอเรยกขวญพระแมธรณ ค. เพอเรยกขวญพระแมโพสพ ง. เพอเรยกขวญแมนาคงคา

9. เราควรภาคภมใจและสบทอดประเพณของทองถนเพราะประเพณแสดงถงขอใดตอไปน ก. ความสามคค ไดพบปะสงสรรค ข. ความเจรญทางวตถของทองถน ค. ความเจรญทางดานจตใจ รจกเสยสละ ง. การแตงตวสวยงามเขารวมประเพณ

10. ลาตดของอาเภอลาดหลมแกว ทเคยเปนศลปนแหงชาต คอใคร ก. ผองศร วรนช

ข. ไชยยา มตรชย ค. ขวญจต ศรประจนทร ง. นายนมาน นรด หรอหวงหวงเตะ

164

แผนการจดการเรยนร

หนวยท 2 เรอง การทานาแบบลมตอซง ชวงชนท 2 (ม.2) เวลา 3 ชวโมง

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. เขาใจอทธพลของสงแวดลอมตอการผลตและการพฒนาอาชพ 2. มความรความเขาใจ เกยวกบการทานาแบบลมตอซง 3. สามารถบอกประโยชนของการทานาแบบลมตอซงตอการอนรกษสงแวดลอม

สาระการเรยนร สภาพการเปลยนแปลงของสงแวดลอมทางธรรมชาตในทองถน ทมผลตอการผลตและ

การพฒนาอาชพในทองถน การทานาแบบลมตอซง และประโยชนของการทานาแบบลมตอซง ตอสงแวดลอม

การจดกจกรรมการเรยนร

ขนนา 1. นกเรยนชมวดทศนเกยวกบการประกอบอาชพกสกรรม / ทานา ครถามนกเรยน เกยวกบการประกอบอาชพของคนไทยในประเทศ อาชพหลกของคนไทย และคนในชมชนรอบ ๆ โรงเรยน 2. ครบอกชอหนวยการเรยนร และแจงผลการเรยนรทคาดหวงใหนกเรยนทราบ 3. ทดสอบกอนเรยน (Pre – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 10 ขอ

ขนสอน 4. เชญเกษตรกร คณละเมยด ครฑเงน ผคนพบการทานาแบบลมตอซงคนแรกของ

จงหวดปทมธาน ทไดรบฉายาวาเปนเกษตรกรหวไวใจส มาใหความรกบนกเรยนเกยวกบการประกอบอาชพ 5. นกเรยนแตละคนจดบนทกลงในสมดและซกถามในประเดนทสงสย

6. แบงนกเรยนออกเปนกล ม ๆ กลมละ 5 คน ตามความสมครใจ ใหแตละกลม สบคนขอมลเรองการทานาแบบลมตอซง จากใบความร และแหลงเรยนรอน ๆ ตามใบกจกรรมการสบคน

7. นกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานจากการสบคนขอมลเรองการทานาแบบลมตอซง โดยเขยนเปนหนงสอเลมเลก

165

ขนสรป 8. ครและนกเรยนชวยกนสรปเพมเตม

9. ทดสอบหลงเรยน (Post – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ (ฉบบเดยวกบใชทดสอบกอนเรยน)

สอและแหลงเรยนร 1. บคคลสาคญในชมชน นายละเมยด ครฑเงน 2. ใบความร เรองการทานาแบบลมตอซง 3. ใบงาน 4. แหลงเรยนร / หองสมด / หองคอมพวเตอร

การวดผลและประเมนผล

ดานความร ประเมนจากการตอบคาถาม ตรวจใบงาน ทาแบบทดสอบ

ดานทกษะการเรยนร ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรม การเขารวมกจกรรม ทากจกรรมใบงาน รวบรวมขอมล สรปขอมล นาเสนอผลงานหนาชนเรยน (หนงสอเลมเลก)

ดานคณธรรมจรยธรรมและคานยม ประเมนดวยการสงเกต การแสดงความคดเหน การรวมกจกรรมกลม การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

166

วธการ เครองมอ เกณฑ ดานความร 1. ทดสอบ 2. การซกถาม 3. ตรวจผลงาน ดานทกษะการเรยนร 4. ประเมนผลงาน ดานคณธรรมจรยธรรม 5. การสงเกตพฤตกรรม

แบบทดสอบ ขอคาถาม

แบบประเมนผลงาน

แบบประเมนทกษะการเรยนร

แบบสงเกต

ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70

167

บตรกาหนดงาน ใหนกเรยนในกลมจดกลมใหเรยบรอยแลวปฏบตดงน

1. เลอกประธานกลม มหนาท ประสานงานและกระตนความคดของสมาชกใหรวมมอกนปฎบตงานกลม

เลอกเลขานการ มหนาท บนทกขอมลของการอภปรายกลม เลอกผรายงาน มหนาท รายงานผลการศกษาของกลมตอทประชมใหญ เลอกกรรมการ มหนาท เสนอความคดเหน คนควาขอมลและปฏบตการใหงานของกลมลลวงไปดวยด 2. ใหสมาชกกลมศกษาใบความรทกาหนดให แลวสรปสาระสาคญทศกษาลงใน

สมดเลมเลก ทมขนาด กวาง 15 ซ.ม. ยาว 21 ซ.ม. 3. ตวแทนกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน 4. สมาชกภายในกลมรวมกนประเมนผลการปฏบตงานของกลมและกลมเพอน

สวนประกอบหนงสอเลมเลก

1. ปกนอก ใชปกแขง ประกอบดวยชอเรอง ชอผจดทา สงใคร 2. ปกใน ใชกระดาษสขาวรายละเอยดเหมอนปกนอก 3. คานา เปนสวนทบอกวาหนงสอจดทาขนเพออะไร มอะไรทนาสนใจ 4. สารบญ เปนสวนทบอกใหทราบวามเรองอะไร และเลขหนา 5. เนอหา เปนสวนของรายละเอยดทงหมด 6. หนงสออางอง อางองแหลงทไดขอมลในการจดทาหนงสอ

168

สมาชกในกลม

1 ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 2. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 3. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 4. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 5. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 6. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 7. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 8. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. หมายเหต : การบนทกกจกรรมกลมโปรดยดความคดเหนของกลมเปนสาคญ

169

ใบความรการปลกขาวแบบลมตอซง

การปลกขาวตอซง หมายถง การปลกขาวดวยอาศยตอซงเดมของตนขาวทเกบเกยวผลผลตไปแลว ใหเกดการแตกหนอเจรญขนเปนตนขาว โดยไมตองใชเมลดขาว และไมตองเตรยมดน ไถ คราด ทาเทอก วตถประสงคของการปลกขาวแบบลมตอซง

1. เพอลดตนทนการผลตขาวในเขตชลประทาน 2. เพอขยายผลภมปญญาทองถนใหเกษตรกรในเขตชลประทานไดมทางเลอก 3. เพอเปนแนวทางนาไปสระบบเกษตรยงยน

ความเปนมาของการปลกขาวแบบลมตอซง ป 2539 นายละเมยด ครฑเงน เกษตรกรตาบลระแหง อาเภอลาดหลมแกว จงหวด

ปทมธาน สงเกตวาตอซงทถกรถเกยวขาวเหยยบยาลมราบกบพนนาขณะทดนยงหมาดๆ จะมหนอขาวแทงขนมา และเจรญเตบโตอยางรวดเรว ตราบเทาทดนยงมความชนอย จากนน จงไดทดสอบปลกขาวแบบลมตอซง 4 ฤด โดยปลกขาวพนธสพรรณบร 1 พบวาไดผลผลตสงไมแตกตางจากการใชเมลดหวาน อกทงยงประหยดเรองของเมลดพนธ การเตรยมดน และอายสนเพยง 90 วน เทานน วธการปลกขาวแบบลมตอซง

1. แปลงทปลกขาวรนแรก ตองมการเตรยมดนและทาเทอกใหไดระดบสมาเสมอ และปลกขาวโดยวธหวานนาตม ใชพนธขาวไมไวตอชวงแสง อตราเมลดพนธ 15 - 20 กก./ไร อายเกบเกยวประมาณ 120 วน

2. กอนเกบเกยวขาวรนแรกประมาณ 10 วน ถามนาขงใหระบายออกจากแปลง ถาไมมนาขงใหระบายนาเขาแปลง เมอดนเปยกทวแปลงใหระบายนาออก เพอใหดนมความชนหมาดๆ

3. เกบเกยวขาวในระยะพลบพลง ซงเปนระยะทตอซงมความสดสมบรณและแขงแรง แลวเกลยฟางขาวใหทวแปลงนาอยางสมาเสมอ เพอรกษาความชน คลมวชพช และเปนปยหมกไหแกตนขาว

4. ยาตอซงใหลมราบกบดนทมความชนหมาดๆ โดยใชรถแทรกเตอร หรอลอยางยาไปในทศทางเดยวกน 2-3 เทยว

5. หลงจากยาตอซงแลว ตองคอยดแลไมใหนาขงแปลง มฉะนนหนอขาวจะเสยหาย 6. เมอหนอขาวมใบ 3-4 ใบ หรอ 10-15 วนหลงลมตอซงใหระบายนาเขาแปลงใหดนแฉะ

แตไมทวมขงใสปยครงแรก สตร 46-0-0 อตรา 15-20 กก./ไร

170

7. หลงจากใสปยครงแรก 5-7 วน ระบายนาเขาแปลงสงประมาณ 5 ซม. 8. ขาวอายได 35-40 วน หลงลมตอซง ใสปยครงท 2 สตร 16-20-0 อตรา 20-25 กก./ไร 9. เมออายขาวได 50-55 วน หลงลมตอซง ถาขาวเจรญเตบโตไมด ใสปยครงทสาม สตร

46-0-0 อตรา 15-20 กก./ไร 10. เมอขาวอายใกลเกบเกยว ประมาณ 80 วน หลงลมตอซง ใหปฏบตเชนเดยวกบขอ 2-

9 เรยกวา ขาวตอท 2 1. ขอจากดในการปลกขาวลมตอซง

1. พนทนาตองอยในเขตชลประทาน หรอมแหลงนาสาหรบการเกษตรตลอดป 2. ตอซงทใชปลกขาวแบบลมตอซงตองไมมโรคและแมลงรบกวน 3. ตองไมหวานเมลดพนธขาวเสรม เพราะจะทาใหไดผลผลตขาว 2 รน คณภาพ

ขาวเปลอกจะตา

จากประสบการณในการทานาแบบลมตอซงของเกษตรกร สามารถลดตนทนการผลต สรปดงน

1. การทานาแบบลมตอซง ไมตองใชเมลดพนธขาว สามารถลดคาเมลดพนธได 300-400 บาท/ไร

2. ไมตองไถเตรยมดน ประหยดคาเตรยมดน 150 บาท/ไร 3. ตนขาวทงอกจากหนอของตอซงขาว จะมลาตนแขงแรง หอยเชอรไมเขาทาลาย ลดคา

สารเคมได 60-80 บาท/ไร 4. มการกาจดวชพชโดยใชวธนาขงแปลง และเกลยฟางขาวคลมดน ในชวงแรกทาให

ประหยดคาสารเคมกาจดวชพช 80-100 บาท/ไร

171

5. ตนขาวทงอกตอซงทไมมโรคและแมลงทาลาย จะมความแขงแรง ตานทานตอโรคและ แมลงประหยดคาสารเคม 80-200 บาท/ไร

6. รวมตนทนทลดลง ประมาณ 720 - 930 บาท/ไร

สาหรบเทคโนโลยการปลกขาวลมตอซง มความแตกตางกนไปบางเลกนอย ตามสภาพพนท โดยเฉพาะในเรองของการใหปย เกษตรกรบางรายมการใสปย 2 ครง ในชวงขาวอาย 10 - 15 วน และ 35-40 วน บางรายใสเพมครงท 3ในชวงขาว 50-55 วน นอกจากนยงมเกษตรกรบางรายใสปยยเรยเพยงเลกนอย ประมาณ 5 กก./ไร ในชวงแรกกอนกระจายฟางและลมตอซง เพอกระตนการงอกของหนอขาว นอกจากน เกษตรกรโดยสวนใหญจะมการทานาหมกชวภาพไวใชเพอลดการใชปยเคม และมการคดคนพชสมนไพรใชฉดปองกนแมลงในแปลงนา อาทเชน การใชพรกขหนตาละเอยดละลายปนกน นาหมกชวภาพฉดใสแมลง ของเกษตรกรจงหวดสพรรณบร

172

ใบงาน การสบคนการปลกขาวลมตอซง

1. ปจจยใดททาใหคณละเมยด ครฑเงน คดทานาแบบลมตอซง………………………….…………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. สมาชกในแตละกลมสรปขนตอนการทานาแบบลมตอซง…………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นกเรยนคดวาขอดของการทานาแบบลมตอซงคออะไร (ระบเปนขอ)……………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ในการทานาแบบลมตอซงจะตองระมดระวงในสงใดบาง……………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

เมอนกเรยนศกษาขอมลแลวใหตอบคาถามตอไปน

173

5. การทานาแบบลมตอซงมผลกระทบตอสงแวดลอมอยางไร…………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. การใชเทคโนโลยชวภาพในดานการเกษตรทาใหเกดผลอยางไร…………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. นกเรยนคดวาจะมแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในทองถนอยางไร…………………... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใหสมาชกของแตละกลมเตรยมนาเสนอหนาชนเรยนและเขยนเปนหนงสอเลมเลกนะ

174

แบบประเมนทกษะการเรยนร

คะแนนทได ขอ เรองทตรวจสอบ 4 3 2 1

หมายเหต

ทกษะทางวชาการ 1.1 การนาเสนอขอมล

1.2 สาระความร 1.3 การใชภาษาถายทอดความร 1.4 ความคดรเรมสรางสรรค

1

1.5 การใชสอประกอบ ทกษะทางสงคม 2.1 การชวยเหลอ

2.2 การรบฟง 2.3 การยอมรบนบถอ 2.4 การแบงปน 2.5 พฤตกรรมกลม

2

รวมคะแนนทงหมด

ลงชอ..............................................ผประเมน ....../......./........

หมายเหต ผประเมนคอ

1. คร 2. ตนเอง 3. เพอน

175

แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร เรองการทานาแบบลมตอซง ชนมธยมศกษาปท 1

1. ขอใด หมายถงการทานาแบบลมตอซง

ก การปลกขาวโดยอาศยตอขาวเลก ๆ ในการปกดา ข การปลกขาวโดยใชเมลดหวานลงไปในแปลงนาทมตอซงเดมอย ค การปลกขาวโดยอาศยตอซงเดมของตนขาวทเกบเกยวผลผลตแลว ง การปลกขาวโดยใชเมลดหวานลงในแปลงนาททาการไถใหดนเสมอกน

2. ปญหาใดทแกไขยากทสดของการทานาแบบลมตอซง ก ปญหาวชพช ข ปญหาโรคระบาด ค ปญหาพอคาคนกลาง ง ปญหาราคาผลผลตตกตา

3. ขอใด ไมใช ขนตอนทจาเปนในการทานาแบบลมตอซง ก เผาตอซงกอนปลกขาว ข เลอกพนธขาวทเหมาะสม ค ใหนาในปรมาณทเหมาะสม ง เกบเกยวผลผลตในระยะทเหมาะสม

4. ขอด ของการทานาแบบลมตอซงทเกยวของกบสงแวดลอมโดยตรง คอ ก ลดตนทนการปลกขาว ข ลดอายในการเกบเกยว ค ลดขนตอนในการปลกขาวใหนอยลง ง ลดการใชสารเคมในการกาจดวชพชและแมลง

5. ปจจยใด สาคญทสดในการทานาแบบลมตอซง ก มแหลงนาใชในการทานาตลอดป ข เมลดพนธตองมาจากสายพนธทด ค ตองเกบเกยวขาวในขณะทตนยงแขงแรง ง การกระจายฟางคลมตอซงตองสมาเสมอ

176

6. ธาตอาหารชนดใดทมความสาคญตอการปลกขาว ก ธาตมงกานส

ข ธาตไนโตรเจน ค ธาตฟอสฟอรส ง ธาตโพแทสเซยม

7. การทานาแบบลมตอซง ถามการสบระบายนาเขาแปลงมากจะมผลอยางไร ก ทาใหหนอขาวทเลกเนาตาย ข ทาใหเมลดขาวทรวงหลนงอก

ค ทาใหตนขาวเจรญเตบโตด ง ทาใหฟางทคลมแปลงนาเนาเปนปย

8. ขอใดทแสดงถงการอนรกษสงแวดลอม ก กาจดวชพชในนาโดยการเผา ข ปลกพชโดยใชปยวทยาศาสตร

ค นาเศษอาหารทเหลอทาปยใสขาว ง กาจดหอยเชอรในนาโดยใชสารเคม

9. ขอใดเปนการนาเอาเทคโนยมาใชในชวตประจาวนของชาวนาไดอยางเหมาะสม ก ใชยาฆาแมลงเพอเพมผลผลต ข ใชปยวทยาศาสตรเพราะสะดวกด ค ใชเครองจกรกลทาการเกษตรทงหมด ง ใชเครองสบนาแทนกงหนลมในวนทลมสงบ

10. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตในแนวคดใหม ควรมลกษณะอยางไร ก อนรกษเพอการใชประโยชนไดยาวนาน ข อนรกษเพอเกบรกษาไวใหคงสภาพเดม

ค อนรกษเพอพฒนาใหเกดประโยชนสงสดตามเศรษฐกจ ง อนรกษเพอใหสอดคลองกบการดาเนนชวตของคนในชมชน

177

แผนการจดกจกรรมการเรยนร หนวยท 3 เรองซากหอยลานปวดเจดยหอย ชวงชนท 3 (ม.2)

เวลา 3 ชวโมง ผลการเรยนรทคาดหวง

1. มความรความเขาใจเกยวกบระบบความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางสงคมและ สงแวดลอมทางธรรมชาต

2. ตระหนกในคณคาของวฒนธรรมประเพณของชมชน ภมปญญาทองถนทเออ ตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3. มความรความเขาใจ และมทกษะเกยวกบวธการแกปญหาสงแวดลอมของทองถนได

สาระการเรยนร ความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตและสงแวดลอมทางสงคม ประเพณ และวฒนธรรมของชมชนทเออตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แนวทางปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม

การจดกจกรรมการเรยนร ขนนา

1. นาเสนอวดทศนเกยวกบประเพณสาคญ ๆ ของไทยและประเพณบวชตนไม หรอรปภาพของศาลปตา

2. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย ความเชอและประเพณทมสวนสนบสนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

3. แจงชอหนวยการเรยนร และผลการเรยนรทคาดหวง 4. ทดสอบกอนเรยน (Pre – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ

ขนสอน 5. แบงกลมนกเรยนแบบคละความสามารถ เปน 5 กลม 6. แตละกลมรบชดปฏบตการ ซงประกอบดวย

1) บตรคาสง 2) ใบความรเรอง ขนบธรรมเนยม ประเพณทเออตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

178

3) แบบสารวจและสบคนขอมลจากแหลงเรยนร 4) หลกการนาเสนอขอมลในรปแบบตาง ๆ เชนการนาเสนอขอมลในรปแผน

พบ ภาพโปสเตอร 5) แบบประเมนผลการปฏบตงานกลม 6) แบบฟอรมและคาชแจงการเขยนโครงการ 7) แบบประเมนโครงการ สมาชกในกลมปฏบตตามบตรคาสง

7. นกเรยนสารวจสภาพของจรงวดเจดยหอย เพอศกษาประวตความเปนมา คณคาทมตอชมชน และปญหาทเกดขนภายในวด แตละกลมบนทกขอมลทไดลงในแบบสารวจและสบคนแหลงเรยนร (เอกสารหมายเลข 2) 8. นกเรยนประชมกลมเพอระดมความคด ในการดาเนนกจกรรมกลมทกาหนดให คอ

1) สรปขอดขอเสยในวดเจดยหอย หรอชมชนขางเคยง 2) รวมจดทาโครงการเพออนรกษหรอแกปญหาสงแวดลอมทางสงคม หรอ

สงแวดลอมทางธรรมชาต ในบรเวณวดเจดยหอยหรอชมชนขางเคยง 3) เสนอขอมล “เทยววดเจดยหอย” ในรปแบบทเหมาะสม

9. ตวแทนกลมนาเสนอผลการจดทาโครงการ อนรกษสงแวดลอม ณ วดเจดยหอย หรอชมชนขางเคยง ตอทประชมใหญ พรอมนาเสนอสอทกลมจดทาเพอเชญชวนทองเทยว วดเจดยหอย 10. นกเรยนและครรวมกนประเมนผลการปฏบตงานของกลมตนเองและกลมเพอน ขนสรป

11. นกเรยนและครรวมกนสรปบทเรยน 12. ทดสอบหลงเรยน (Post – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ

(ฉบบเดยวกบใชทดสอบกอนเรยน)

สอและแหลงเรยนร 1. บคคลสาคญในชมชน / ปราชญชาวบาน 2. ใบความร เรอง “ประเพณ ระบบความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางสงคมกบ

สงแวดลอมทางธรรมชาต” 3. วดทศน เกยวกบ ความรเรองภมปญญาชาวบานทเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 4. ชดฝกปฏบตการ

179

5. แหลงเรยนร วดเจดยหอย

การวดผลและประเมนผล ดานความร ประเมนจากการตอบคาถาม ตรวจใบงาน การทาแบบทดสอบ ดานทกษะการเรยนร ประเมนจาก แบบประเมนโครงการ แบบสงเกตการเขารวมกจกรรมกลม แบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล ทากจกรรมใบงาน ดานคณธรรมจรยธรรมและคานยม ประเมนจาก แบบสงเกตการเขารวมกจกรรมกลม แบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล

ตารางสรปแผนการวดผล ประเมนผลประจาหนวย

วธการ เครองมอ เกณฑ ดานความร 1. ทดสอบ 2. การซกถาม 3. ตรวจผลงาน ดานทกษะการเรยนร 4. ประเมนโครงการ ดานคณธรรมจรยธรรม 5. การสงเกตพฤตกรรม

แบบทดสอบ ขอคาถาม ใบงาน

แบบประเมนโครงการ

แบบประเมนทกษะการเรยนร

แบบสงเกต

ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70

180

บตรกาหนดงาน

ใหนกเรยนในกลมจดกลมใหเรยบรอยแลวปฏบตดงน 1. เลอกประธานกลม มหนาท ประสานงานและกระตนความคดของสมาชกใหรวมมอกนปฎบตงานกลม เลอกเลขานการ มหนาท บนทกขอมลของการอภปรายกลม เลอกผรายงาน มหนาท รายงานผลการศกษาของกลมตอทประชมใหญ เลอกกรรมการ มหนาท เสนอความคดเหน คนควาขอมลและปฏบตการใหงานของกลมลลวงไปดวยด 2. ใหสมาชกในกลมศกษาใบความรท1 แลวสรปสาระสาคญทศกษาลงใน

เอกสารหมายเลข 1 3. สมาชกภายในกลมศกษาใบความรท 2 และรวมกนสารวจสภาพจรงของวดเจดยหอย บนทกขอมลลงในเอกสารหมายเลข 2 4. สมาชกรวมประชม เพอจดทาโครงการอนรกษสงแวดลอมทางสงคม หรอ

สงแวดลอมทางธรรมชาตในบรเวณวดเจดยหอย หรอชมชนขางเคยง (กรอกรายละเอยดของโครงการลงในเอกสารหมายเลข 3 และระยะเวลาในการจดทาโครงการ ไมควรเกน 7 วน)

5. สมาชกภายในกลมรวมกนสรปผลการปฏบตงานตามโครงการและจดทา สอ เพอเชญชวนเทยววดเจดยหอย

6. ตวแทนกลมรายงานผลการศกษาของกลม และผลการดาเนนโครงการหนาชนเรยน 7. สมาชกภายในกลมรวมกนประเมนผลการปฏบตงานของกลมและกลมเพอน

(เอกสารหมายเลข 4)

181

แบบฝกกจกรรมกลม

ชอกลม……………………………………………………………………

สมาชกในกลม

1 ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 2.ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 3. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 4. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 5. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 6. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 7. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 8. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….

หมายเหต : การบนทกกจกรรมกลมโปรดยดความคดเหนของกลมเปนสาคญ

182

ใบความรท1 พธบวชปา

“...การปลกปาสาคญทปลอยใหเขาขนเองได อยาไปตอแยกบตนไม อยาไปรงแกตนไมเพยงแตคมครองเขาหนอย ขออยาไปรงแกเทานนเอง ไมตองทาอะไรมาก...” (พระราชดารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เกยวกบแนวทางการฟนฟปาธรรมชาต เมอวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๓๗)

หวใจของพธบวชปา ดารงอยบนพนฐานกระแสพระราชดารสขางตน ชมชนตนนาในภาคเหนอมวถชวตทผกพนกบธรรมชาต และมความเชอวาปาเขาลวนแตมผปกปกรกษา มใหใครมารกลาทาลาย พธกรรมทหลากหลาย อาท การเลยงผขนนา ผเจาปาเจาเขา นยหนงจงเปนอบายอนแยบคาย ปลกฝงใหคนตนนามจตใจรกษาปาและขนนาของเขาไว พธการบวชปากเปนเชนเดยวกน “พธบวชปา” มวธคดและวธการปฏบตคลายคลงกบ “พธสบชะตา” หรอตออายใหเจรญยงยนสบไปตามคตความเชอของคนลานนา สวนทมาของการ “บวชปา” นน นาจะมาจากวธการหมจวรใหกบตนไมเชนเดยวกบการบวชพระ สงผลใหสถานภาพของคนและตนไมเปลยนไป นบเปนการนาความเชอทางศาสนามาประยกตใชในการดแลรกษาปาตนนา ขนตอนและวธการบวชปาไมมกฎเกณฑตายตว นยมทากนเหมอนงานบญทวไป โดยชาวบานจะใชสายสญจนลอมอาณาบรเวณทจะบวชตนไม แลวนมนตพระสงฆมาสวดมนต เพอเปนสรมงคลตอชาวบานและตนไมทจะทาพธ แลวชาวบานจงชวยกนนาจวรมเตรยมไวไปหมใหกบตนไม เปนอนเสรจพธ ชาวบานจะบวชใหตนไมใดบาง กขนอยกบความเชอและเจตนาของชมชนเอง บวชไดตงแตตนไมขนาดเลก กลาง ใหญ แตสวนมากจะเนนตนไมทมความหลากหลายทางพนธกรรม และมความสาคญตอการดารงชพของสงมชวตในระบบนเวศ แมกระทงตนไมในปาทผานการรกทาลาย แตยงมศกยภาพสงในการฟนตวตามลกษณะปรกตของปาฝนเขตรอน กจะถกรวมเขาไวดวย เพราะจะสามารถฟนคนสภาพเปนปาสมบรณไดในเวลาเพยงไมกป ถาไมถกรบกวนอกชาวบานเชอวา ผนปาทผานพธบวช เปนเสมอนดนแดนอนศกดสทธ ไมวาผใดกไมอาจเขาไปทาลายได ทาใหตนไมมโอกาสคนความชมชนแกแผนดนไดเตมท และสายนาลาธารทเกดจากปาตนนาดงกลาว กจะฟนคนชวตอก

183

เอกสารหมายเลข 1

สรปสาระสาคญจากใบความร …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

184

ใบความรท 2 ซากหอยลานปทวดเจดยหอย

นบตงแตพทธศกราช 2526 เปนตนมา ผสนใจในธรรมชาตและซากฟอสซลสตวโลก ดกดาบรรพ คงมโอกาสไดทราบขาวคราวการคนพบเปลอกหอยนางรมขนาดใหญ ทตาบลบอเงน อาเภอลาดหลมแกว จงหวดปทมธาน ซากหอยนางรมทมการคนพบนมจานวนมากมายมหาศาลอยเบองใตพนดน จากการวเคราะหของนกธรณวทยายนยนวาซากหอยนางรมเหลานมอายถง 8 ลานปมาแลว

เหตใดทปทมธานจงมซากหอยลานป เปนคาถามทหลายคนสงสย เนองจากหอยนางรมโดยทวไปมถนอาศยในทะเลนาเคมแตบรเวณตาบลบอเงน อาเภอลาดหลมแกว เปนพนทในแหลงนาจดและหางไกลจากทะเลไมนอย ขอสงสยดงกลาวไดมการสบคนจนพบวา ในอดตอนไกลโพนบรเวณพนทราบลมภาคกลางทงจงหวดนครปฐม สพรรณบร กาญจนบร ชยนาท ปทมธาน และพระนครศรอยธยา เคยเปนทะเลมากอน จะเหนไดวาในหลายจงหวดขางตนเคยมการพบซากหอยโบราณอายใกลเคยงกบซากหอยนางรมทคนพบในตาบลบอเงนนอยตามภเขากม

ดงนนขอสนนฐานของนกธรณวทยาและผคนควาทงหลายจงไดขอยตวา ดนแดนแถบน

เคยเปนทะเลทอดมสมบรณ เมอเวลาผานไป อาจเปนไปไดวาอณหภมภายในโลกสงขนหรอการหลนทบของอกาบาตขนาดใหญ และเหตผลเชงความเปนไปไดในระบบจกรวาล กไดกอใหเกดการเปลยนแปลงบนพนผวโลก พนทตาถกแรงกดดนใหยกระดบสงขนสวนพนทสงบางแหงกลดตาลงไปเปนหบเหว

185

ผคนพบซากหอยโบราณ ในปพทธศกราช 2526 พระครใบฎกาทองกลง สนทโร พระสงฆชาวไทยเชอสายมอญ ปจจบนเปนเจาอาวาสวดเจดยหอย ประสงคจะซอทดนเพอสรางวด และรวบรวมไดพนทบรเวณตาบลบอเงน อาเภอลาดหลมแกว จานวน 113 ไร โดยไดรบการถวายเงนจากนายเพม รามญจต ซงเปนโยมบดาจานวน 1,300,000 บาท เมอไดทดนแปลงใหญแลว กลบประสบปญหาขาดนาดมนาใช พระครใบฎกาทองกลงจงจางคนมาขดสระ การขดไดดาเนนไปอยางตอเนองเปนเวลา 18 วน พนดนถกขดกนบรเวณกวางและลกลงไปราว 6 เมตร กพบเปลอกหอยนางรมขนาดใหญทบถมกนอยเปนจานวนมากจนไมสามารถประมาณได

หลงจากนนนกธรณวทยาไดเดนทางมาพสจนและยนยนวา ซากหอยนางรมเหลานมอายอยในราว 8 ลานป เมอขาวแพรสะพดออกไป ผคนจากทกสารทศไดเดนทางมาชมซากหอยโบราณกนมากมายและตอเนอง สงผลใหซากหอยสวนหนงถกลกลอบนาออกไป

พระครใบฎกาทองกลง สนทโร จงนาซากหอยทขดขนมากอเปนเจดยหอยองคใหญถง 2 องค และอกสวนหนงนามากองไวเพอเตรยมกอเจดยองคตอไป เนองจากจนถงขณะนเวลาไดผานมาหลายป ซากหอยนางรมในสระกยงไมหมดสน

ภมปญญาแหงการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ซากหอยนางรมทขดคนพบเมอหลายปกอนนน นบวาเปนทรพยากรธรรมชาตทหาไดยากยง เชนเดยวกบซากไดโนเสารทมการขดคนพบในจงหวดแถบภาคอสาน ปรากฏการณทเกดขนจงถอเปนหลกฐานสาคญของมนษยชาตทคนรนใหมจะสามารถรบรไดวาในอดตพนทแถบนเคยมสภาพเปนอยางไร การนาซากหอยนางรมยกษมากอเปนเจดยอนเสมอนตวแทนแหงศาสนาครงน จงถอวาเปนอบายอนแยบยลทจะทาใหซากหอยลานปไดมโอกาสอยในแหลงแหงทจดไวโดยไมถกเคลอนยายใหสญหายไป เชนเดยวกบการอนรกษตนไมขนาดใหญ ทหลายวดใชวธนาผาเหลองอนถอเปนอาภรณแหงสงฆมาพนไว ทาใหผคนเกดความศรทธาและอายตอบาป การสรางเจดยหอยทง 2 องค และองคตอไป จงถอเปนภมปญญาแหงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตอนทรงคณคา

186

เอกสารหมายเลข 2

แบบฝกกจกรรมกลม

ชอกลม……………………………………………………………………

สมาชกในกลม

1 ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 2.ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….. 3. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 4. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 5. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 6. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 7. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง………………………………. 8. ชอ…………………………………………………………ตาแหนง……………………………….

หมายเหต : การบนทกกจกรรมกลมโปรดยดความคดเหนของกลมเปนสาคญ

187

เอกสารหมายเลข 2 ใบงาน การสารวจและสบคน ณ วดเจดยหอย

1. สถานทตงของวดเจดยหอย………………………………………………………………………. และเขยนแผนททางไปวดเจดยหอย…………………………………………………………………

2. วดเจดยหอย เปนทรจกหรอมชอเสยงในเรองใด…………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………… 3. ซากหอยทขดพบสนนษฐานวาเกดขนไดอยางไร…………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ใหสมาชกของแตละกลมสารวจบรเวณวดเจดยหอยและสมภาษณ เพอศกษาขอมลตอไปน ภายใน 1 คาบ

188

4. เมอขดพบซากหอยไดมบคคลทจะนาออกไปนอกวด เพอใหซากหอยดงกลาวคงอย ทานเจาอาวาสไดคดทาอยางไรกบซากหอยเหลานน เพอเปนการอนรกษซากหอย………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………... 5. ภมปญญาทการกระทาในขอ 4 เปนการชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………... 6. จากการสารวจบรเวณวดเจดยหอยนกเรยนพบขอดขอเสยอะไรบาง…………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………...

เมอศกษาขอมลเขาใจแลว อยาลมเตรยมนาเสนอหนาชนเรยน นะ

189

รปแบบการเขยนโครงการ

ชอโครงการ บอกโครงการทนกเรยนจะทา หลกการเหตผล บอกเหตผลทตองจดทาโครงการนน วตถประสงคหรอความมงหมาย การปฏบตงานครงนจะมผลดอยางไรบาง สถานททใชในการดาเนนการ ใชสถานทใดในการดาเนนโครงการ ระยะเวลาทใชในการดาเนนการ จะใชเวลากวน เรมงานวน เดอน ปใด และจะเสรจสน ในวน เดอน ปใด ขนตอนในการดาเนนการ บอกถงขนตอนและวธการดาเนนการมวธการอยางไร วสดอปกรณทใช ตองใชวสดอปกรณอะไรบาง (บอกรายละเอยด) งบประมาณในการดาเนนการ จะตองใชงบประมาณเทาไร เปนคาใชจายในเรองใด แหลงทคาดวาจะไดรบความชวยเหลอ จะขอความชวยเหลอจากใคร หรอจากหนวยงานใดบาง ผลทคาดวาจะไดรบ คาดวาโครงการททาจะสามารถปองกนปญหาอะไรไดบาง

และจะไดรบผลจากการดาเนนการครงนมากนอยเพยงใด

190

เอกสารหมายเลข 3

แบบฟอรมการเขยนโครงการ

ชอกลม……………………………………………………………. ชอโครงการ……………………………………………………………………………………

1. หลกการและเหตผล …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….………………

2. วตถประสงค 2.1 ………………………………………………………………………………………… 2.2 ………………………………………………………………………………………… 2.3 ………………………………………………………………………………………….

3. ผรบผดชอบ 1)………………………………………………..2)……..………………………………… 3)…………………………………………….…4)……..…………………………………. 5)……………………………………….………6)……..………………………………… 7)………………………………………….……8)……..…………………………………

4. สถานทดาเนนการ………………………………………………………………………… 5. ระยะเวลาในการดาเนนการ เรมวนท……. เดอน………………………พ.ศ.254……..

ถงวนท……. เดอน………………………พ.ศ.254……..

191

6. ขนตอนในการดาเนนการ …………………………………………………………………………………………….……………… …………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….……………………

7. วสดอปกรณทใช ………………………………………………………………………………………….………………… ………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………

8. งบประมาณ……………………………………………………………………….…………………

9. แหลงทคาดวาจะไดรบความชวยเหลอ………………………………………………………………..

10. ผลทคาดวาจะไดรบ 10.1 …………………………………………………………………….……………………………… 10.2 …………………………………………………………………….………………………………

ไชโย /./.! ถงเปาหมายแลว

192

แบบประเมนทกษะการเรยนร

คะแนนทได ขอ เรองทตรวจสอบ 4 3 2 1

หมายเหต

ทกษะทางวชาการ 1.1 การนาเสนอขอมล

1.2 สาระความร 1.3 การใชภาษาถายทอดความร 1.4 ความคดรเรมสรางสรรค

1

1.5 การใชสอประกอบ ทกษะทางสงคม 2.1 การชวยเหลอ

2.2 การรบฟง 2.3 การยอมรบนบถอ 2.4 การแบงปน 2.5 พฤตกรรมกลม

2

รวมคะแนนทงหมด

ลงชอ..............................................ผประเมน ....../......./........

หมายเหต ผประเมนคอ

1. คร 2. ตนเอง 3. เพอน

193

แบบสรปการประเมนโครงการ (สาหรบครผสอน )

ชอกลม……………………………………………………ชน……………… ชอโครงการททา…………………………………………………………………… ตรวจสอบเมอ……………………………………ผตรวจสอบ………………………………………

เกณฑการประเมน ระดบ 4 หมายถง คณภาพของงานดมาก ระดบ 3 หมายถง คณภาพของงานด ระดบ 2 หมายถง คณภาพของงานพอใช ระดบ 1 หมายถง คณภาพของงานควรมการปรบปรง

คะแนนทได ขอ เรองทตรวจสอบ 4 3 2 1

หมายเหต

การปฏบตงาน 1.1 การวางแผนดาเนนงาน

1.2 ความคดรเรมในการวางโครงการ 1.3 ทางานเสรจตามทกาหนด 1.4 โครงการททาสาเรจตามทกาหนด 1.5 ความรวมมอของสมาชกในกลม

1

1.6 ปฏบตตามลาดบขนตอนอยางถกตอง การตรวจผลงาน 2.1 ผลงานททามคณภาพ

2.2 ผลงานททาเปนประโยชน 2.3 มการเลอกใชวสดอปกรณอยางประหยด 2.4 มความคดสรางสรรค 2.5 เวลาทใชเหมาะสมกบผลงาน

2

รวมคะแนนทงหมด

194

แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร เรองซากหอยลานปวดเจดยหอย ชนมธยมศกษาปท 2

1. เหตผลใดสาคญทสดทมนษยจาเปนตองอนรกษทรพยากรธรรมชาต ก เพอเกบไวเปนมรดกใหลกหลาน

ข เพอรกษามาตรฐานคณภาพชวตมนษย ค เพอความเจรญรงเรองของประเทศชาต ง เพอปองกนการขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต

2. การขดพบซากหอยโบราณเกดขนเนองจากเหตผลใดตอไปน ก ขดสระเพอเพมทศนยภาพใหสวยงาม ข มการขดสระเพอเลยงสตวนา เชนปลา เตา ค ขดสระเพอนานามาใชในการอปโภค-บรโภค ง ขดสระเพอนาดนมาถมพนทในการสรางวหาร

3. จากการทมการคนพบซากหอย นกธรณวทยาไดใหขอสนนษฐานอยางไร ก บรเวณนเปนทลมมนาทวมถง ข บรเวณนเคยเปนทะเลมากอน ค บรเวณนเคยเกดคลนยกษจากแมนาเจาพระยา ง บรเวณนเคยเปนแหลงเพาะเลยงหอยนางรมมากอน

4. สาเหตททานพระครนาซากหอยทขดพบมาสรางเปนองคเจดย ก เพอใหสอดคลองกบชอวด ข เพอใหเปนทสนใจของผพบเหน ค เพอมใหมการลกลอบนาซากหอยออกไป ง เพอใหเปนไปตามททานพระครนมตเหน

5. การกระทาของมนษยในขอใด เปนสาเหตทาใหโบราณสถานเสอมโทรม ก เกบชนสวนของเปลอกหอยไปประดบบาน

ข ทาความสะอาดเกบขยะรอบ ๆ องคพระเจดย ค ไมใหคณพอนารถยนตเขาไปวงใกลโบราณสถาน

ง ไมเลนปนปายโบราณสถาน

195

6. ขอใดกลาวถกตอง ก การอนรกษโบราณสถานเปนหนาทของรฐบาล

ข ประชาชนควรเขามามสวนรวมในการอนรกษโบราณสถาน ค โบราณสถานอยใกลชมชนใด ชมชนนนกมหนาทในการอนรกษ ง กรมศลปากรมหนาทในการอนรกษโบราณสถานเพยงผเดยว คนอนไมเกยว

7. ปญหาสงแวดลอมจดเปนปญหาในลกษณะใด ก เปนปญหาทไมมทางแกไข ข เปนปญหาทสามารถแกไขไดทปลายเหต ค เปนปญหาทตองอาศยเวลาในการแกไขมากทสด ง เปนปญหาทจะคลคลายไดดวยตวของปญหาเอง

8. ขอใด ไม ถอวาเปนวธการอนรกษโบราณสถาน ก ออกกฎหมายคมครองโบราณสถาน ข บารงรกษาโบราณสถานอยางถกวธ ค รวมมอกนทกฝายในการดแลรกษาโบราณสถาน ง สรางความเจรญใหเกดขนใกลแหลงโบราณสถานใหมากทสด ใหคนสนใจมาทองเทยว

9. การกระทาในขอใดถอวาเปนการดแลรกษาโบราณสถาน ก รอของเดมออกเกอบหมดและตอเตมใหทนสมย ข ปลอยไวโดยไมตองพฒนา เพราะยงเกายงมคา

ค พฒนาความเจรญใหเขาใกลตวโบราณสถานใหมากทสด ง บรณะใหอยในสภาพเดม รวมทงสงแวดลอมรอบ ๆ ใหมบรรยากาศทเหมาะสม

10. การกระทาในขอใดถกตอง ก. ชวนเพอน ๆ เกบขยะรอบ ๆ องคพระเจดย ข. เกบเปลอกหอยจากเจดยมาประดบบานเพอความสวยงาม ค. เขยนชอของตนไวบนผนงโบสถเพอชอของตนจะไดตดไวจนรนลกรนหลาน ง. นารถมอเตอรไซคเขามาขบรเวณฐานเจดยหอย เพอความสะดวกไมตองเดนไกล

196

แผนการจดกจกรรมการเรยนร

หนวยท 4 เรองพชสมนไพรในชมชน ชวงชนท 3 (ม.2) เวลา 3 ชวโมง

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. นกเรยนสามารถบอกสรรพคณและวธการนาพชสมนไพร 5 ชนด ทใชรกษาโรค เบองตนได 2. นกเรยนปลกพชสมนไพร 5 ชนด ไวทบาน และโรงเรยน 3. นกเรยนสามารถบอกประโยชนพชชนดอน ๆ ในแงของการเปนยารกษาโรคได

สาระการเรยนร สรรพคณของพชสมนไพรทใชรกษาโรคเบองตน ทสาคญ 5 ชนด ไดแก ฟาทะลายโจร เสลดพงพอน ขมนชน วานหางจรเข กระเทยม และการอนรกษพชสมนไพร

กจกรรมการจดการเรยนร ขนนา 1. นกเรยนชมภาพ / วดทศนเกยวกบ พชสมนไพร ครถามนกเรยนเกยวกบการใชสมนไพร และรวมกนอภปรายถงประโยชนของสมนไพร 2. ครแจงชอหนวยการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง ใหนกเรยนทราบ 3. นกเรยนแตละหอพกชวยกนปลกและดแลพชสมนไพร 5 ชนด บรเวณหอพกของแตละคณะส 4. ทดสอบกอนเรยน (Pre – test) ดวยขอสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ

ขนสอน

1. แบงนกเรยนเปนกล ม ๆ ละ 4 คน ใหสมาชกชวยกนตงชอกล ม แตละกล มจะเรยกวา “กล มบาน”

2. สมาชกคนท 1 ของแตละบาน มารวมกลมกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ 1 ซงกลมนจะ ศกษาเกยวกบ การนวด/อบดวยสมนไพร ตามใบงานท 1.1

3. สมาชกคนท 2 ของแตละบาน มารวมกลมกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ 2 ซงกลมนจะ ศกษาเกยวกบ การปลก ดแล บารง และขยายพนธพชสมนไพรในโรงเรยน ตามใบงานท 1.2

197

4. สมาชกคนท 3 ของแตละบาน มารวมกลมกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ 3 ซงกลมนจะ ศกษาเกยวกบ สรรพคณ การแปรรป การนาสมนไพรไปใช ตามใบงานท 1.3

5. สมาชกคนท 4 ของแตละบาน มารวมกลมกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ 4 ซงกลมนจะ ศกษาเกยวกบ การสกดพชสมนไพรเพอการแปรรป ตามใบงานท 1.4

6. สมาชกแตละคนในกลมผเชยวชาญอภปรายกลมเพอใหไดขอมลทถกตอง ชดเจนและ ตรงกน เพอนาขอมลกลบไปยงกลมบาน

7. สมาชกแตละคนกลบเขาสกลมบาน แลวสมาชกคนท 1 เรมอธบายใหสมาชกในกลมบาน ฟงเกยวกบความร/ขอมลทไดไปศกษามาในกลมผเชยวชาญ 1 สมาชกคนอนซกถาม ทาเชนนจนกระทงสมาชกทกคนไดอธบายครบทกคน

8. สมาชกแตละกลมบานอภปรายกลมเกยวกบขอมลทไดรบมาจากทกคน แลวสรปเปน แผนผงความร (Mindmapping)

ขนสรป 9. สมาชกแตละกลมบานออกแบบแผนพบ เกยวกบสมนไพรไทย โดยแตละกล มเลอก

พชสมนไพร 1 ชนด เนอหาในแผนพบควรจะม ก. ชอสมนไพรไทย (ภาษาไทย/ภาษาองกฤษ/ชอวทยาศาสตร) ข. ลกษณะของพชสมนไพร การปลก บารง ขยายพนธ ค. การสกดเพอนามาใชในการแปรรป ง. การแปรรป สรรพคณ จ. นกเรยนและครสรปเพมเตม

11. ทดสอบหลงเรยน ( Post – test) ดวยแบบทดสอบชนดเลอกตอบ จานวน 10 ขอ (ฉบบเดยวกบใชทดสอบกอนเรยน)

สอและแหลงเรยนร 1. บคคลสาคญในชมชน พระสงฆ 2. ใบความร เรองพชสมนไพร 3. ใบงาน 4. สอเทคโนโลย / อนเตอรเนต 5. แหลงเรยนร สวนสมนไพรวดเจดยหอย / สวนสมนไพรโรงเรยน

198

การวดผลและประเมนผล ดานความร ประเมนจากการตอบคาถาม ตรวจใบงาน ทาแบบทดสอบ ดานทกษะการเรยนร ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรม การเขารวมกจกรรม ทากจกรรมใบงาน รวบรวมขอมล สรปขอมล นาเสนอรายงานหนาชนเรยน ดานคณธรรมจรยธรรมและคานยม ประเมนดวยการสงเกต การแสดงความคดเหน การรวมกจกรรมกลม การแสดงความคดเหน การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

วธการ เครองมอ เกณฑ ดานความร 1. ทดสอบ 2. การซกถาม 3. ตรวจผลงาน ดานทกษะการเรยนร 4. ประเมนผลงาน ดานคณธรรมจรยธรรม 5. การสงเกต

แบบทดสอบ ขอคาถาม ใบงาน

แบบประเมนผลงาน

แบบสงเกต

ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70 ไมตากวารอยละ 70

199

บตรกาหนดงาน

ใหนกเรยนในกลมจดกลมใหเรยบรอยแลวปฏบตดงน 1. แบงนกเรยนเปนกลม ๆ ละ 4 คน ใหสมาชกชวยกนตงชอกลม แตละกลมจะเรยกวา “ กลมบาน “ 2. สมาชกคนท 1 ของแตละบาน มารวมกลมกนเรยกวา กลมผเชยวชาญ 1 ซงกลมนจะศกษาเกยวกบ การนวด / อบดวยสมนไพร ตามใบงานท 1.1 3. สมาชกคนท 2 ของแตละบาน มารวมกลมกนเรยกวา กลมผเชยวชาญ 2 ซงกลมนจะศกษาเกยวกบ การปลก ดแล บารง และขยายพนธพชสมนไพรในโรงเรยน ตามใบกจกรรมท 1.2 4. สมาชกคนท 3 ของแตละบาน มารวมกลมกนเรยกวา กลมผเชยวชาญ 3 ซงกลมนจะศกษาเกยวกบ สรรพคณ การแปรรป การนาสมนไพรไปใช ตามใบงานท 1.3 5. สมาชกคนท 4 ของแตละบาน มารวมกลมกนเรยกวา กลมผเชยวชาญ 4 ซงกลมนจะศกษาเกยวกบ การสกดพชสมนไพร เพอการแปรรป ตามใบงานท 1.4 6. สมาชกแตละคนในกลมผเชยวชาญอภปรายกลม เพอใหไดขอมลทถกตอง ชดเจนและตรงกน แลวนาขอมลกลบไปยงกลมบาน 7. สมาชกแตละคนกลบเขาสกลมบาน แลวสมาชกคนท 1 เรมอธบายใหสมาชกในกลมฟงเกยวกบความร / ขอมลทไดไปศกษามาจากกลมผเชยวชาญ 1 สมาชกคนอน ๆ ซกถาม ทาเชนนจนถงสมาชกคนท 4 ของครอบครว 8. กลมบานแตละกลมอภปรายกลมเกยวกบขอมลทไดรบมาจากสมาชกทกคน แลวสรปเปนแผนผงความร (Mindmapping) 9. กลมบานแตละกลมออกแบบแผนพบ เกยวกบสมนไพรไทย โดยแตละกลมเลอกพชสมนไพร 1 ชนด เนอหาในแผนพบประกอบดวย ก. ชอพชสมนไพรไทย (ภาษาไทย / ภาษาองกฤษ / ชอวทยาศาสตร) ข. ลกษณะของพชสมนไพรไทย การปลก บารง ขยายพนธ ค. การสกดเพอนามาใชในการแปรรป ง. การแปรรป สรรพคณ 10. ตวแทนกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน 11. สมาชกภายในกลมรวมกนประเมนผลการปฏบตงานของกลมตนเองและกลมเพอน

200

กลมบานชอ……………………………………………………………..

สมาชกในกลมบาน 1. ผเชยวชาญคนท 1 ชอ…………………………………………………………

ตาแหนง…………………………………………………….. 2. ผเชยวชาญคนท 2 ชอ…………………………………………………………

ตาแหนง…………………………………………………….. 3. ผเชยวชาญคนท 3 ชอ…………………………………………………………

ตาแหนง…………………………………………………….. 4. ผเชยวชาญคนท 4 ชอ…………………………………………………………

ตาแหนง……………………………………………………..

หมายเหต : การบนทกกจกรรมกลมโปรดยดความคดเหนของกลมเปนสาคญ

201

ใบความรพชสมนไพร

ขอควรรทวไปในการใชยาสมนไพร คณรจกยาสมนไพรดแคไหน ? กอนอนเราตองมาทราบความหมายกนกอนวา ยาสมนไพรคออะไร ตามพระราชบญญตยา (พ.ศ.2510) ไดใหความหมายวา ยาสมนไพร คอ ยาทไดจากพฤกษชาต สตว หรอ แร ซงมไดผสม ปรง หรอแปรสภาพ ยาสมนไพรนนมมานานแลวตงแตอดตจนถงปจจบนมการกลาวขานบนทกเรองราว และใชสบทอดกนมา สมนไพรเปนยารกษาโรคทไดตามธรรมชาตหาไดงาย ใชรกษาไดผลด มพษนอย และสมนไพรหลายชนด เรากใชเปนอาหารประจาวนอยแลว เชน ขง ขา กระเทยม ตะไคร กระเพรา เปนตน ชวตประจาวนเราผกพนกบสมนไพรทงในรปของอาหารและเปนยารกษาโรค พชแตละชนดจะมคณสมบต หรอสรรพคณในการรกษาแตกตางกนตามสวนตาง ๆ ของพช ดงนน เราจงตองมาทาความรจกกบสวนประกอบของพชสมนไพรกนเสยกอนวาในแตละสวนนนมอะไรบางและใชประโยชนไดอยางไร สวนประกอบของพชสมนไพร ราก : จะมหนาทสะสมและดดซมอาหารมาเลยงบารงตนพช ลกษณะของรากม ทงรากแทและรากฝอย การสงเกตรากนนควรดทงรากสดและรากแหง ลกษณะภายนอกขนาดของราก ความเปราะของเนอราก ส กลน รสของราก การทจะจาแนกรากสมนไพรตองใชความชานาญ พชสมนไพรทวไปเราจะสงเกตอยางคราว ๆ และจดจาไวแตถาสมนไพรทใชรากมาทายาจาเปนตองสงเกตอยางละเอยด เพอทจะไมเกบสมนไพรผดตนไปรกษาโรค สมนไพรสวนทใชราก เชน กระชายแกอาการทองอดทองเฟอ ปลาไหลเผอกแกไข มะละกอใชขบปสสาวะ เปนตน ตน : เปนโครงคาทสาคญของพช ปกตเกดบนดนหรอมบางสวนอยใตดน จะประกอบดวยตา ขอ และปลอง ซงจะแบงตามลกษณะภายนอก เชน ประเภทไมยนตนไมพมประเภทหญา ประเภทไมเลอย เปนตน การสงเกตลาตนดวาลาตนของพชมลกษณะเปนอยางไร ลกษณะตา ขอ และปลอง เปนอยางไร แตกตางจากลาตนของตนพชอนอยางไร สมนไพรสวนทใชลาตนเปนยา เชน ออยแดง ใชแกอาการขดเบา ชงชาชาล บอระเพด ใชแกไข เปนตน ใบ : เปนสวนประกอบทสาคญของพช สงเกตรปรางของใบ ปลาย รม เสนและเนอ ของใย อยางละเอยด และอาจเปรยบเทยบลกษณะของใบทคลายคลงกน จะทาใหจาแนกใบไดชดเจนยงขนสมนไพรทใชใบเปนยา เชน กระเพรา ใชไดทงใบสดหรอใบแหงแกปวดทอง ทองขนจกเสยด ขเหลก รกษาอาการทองผก ใบชมเหดเทศ ขยหรอตาในครก ใหละเอยดเตมนาเลกนอย ใชรกษาโรคกลากได

202

ดอก : สวนประกอบของดอกมความแตกตางกน สงเกตลกษณะอยางละเอยด เชน กลบดอกจานวนกลบดอก การเรยงตวของกลบดอก รปรางของกลบดอก สกลน เปนตน สวนของดอกทใชเปนยา เชน กานพล นามนหอมระเหย ในดอกกานพล มฤทธขบลมฆาเชอแบคทเรย ฤทธขบพยาธ ดปล แกทองอด ทองเฟอ เปนตน ผล : ผลทเปนยา เชน มะเกลอ ดปล มะแวงตน กระวาน เปนตน สงเกตลกษณะ ผลทงภายนอกและภายใน นอกจากผลไมเมลดภายในผลยงอาจเปนยาไดอก เชน สะแกฟกทอง ฉะนนในการสงเกตลกษณะของผล ควรสงเกตลกษณะรปรางของเมลดไปพรอมกนดวย สวนประกอบของพชสมนไพรนน เราสามารถนามาใชไดทกสวน ตวยาในพช สมนไพร นน จะมากหรอนอยขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน คานงถงชนดของยาวาถกตองหรอไม สวนไหนของพชทใชเปนยา ราก ลาตน ใบ ดอก หรอผล พนดนทปลก อากาศ การเกบในชวงระยะเวลาทเหมาะสมการเลอกเกบยาอยางถกวธนนกจะมผลตอคณภาพหรอฤทธของยาทจะนามารกษาโรคดวย เราจงตองมหลกเกณฑในการเกบสมนไพรอยางถกวธเพอใหไดยาทมคณภาพ

203

เสลดพงพอน เสลดพงพอน Salet phangphon ชอวทยาศาสตร Barleria lupulina Lindl ชอวงศ ACANTHACEAE ชออน ๆ พมแสนตน (ภาคกลาง) ฉกแชเกยม ฮวยเฮยะแกโตวเกยง (จน) ลกษณะทวไป

เสลดพงพอน เปนไมพม แตกกงกานรอบ ๆ ลาตน มสนาตาลอมเขยว สงประมาณ 2 เมตร ใบ เปนใบเดยว ออกตรงขามกนเปนค ๆ ลกษณะของใบเรยวแคบปลายใบแหลม โคนใบเรยวเลกจนถงกานใบ ขอบใบเรยวผวใบเกลยง พนใบมสเขยวเขมและมน เสนกลางใบสแดง ยาวประมาณ 3.75 – 8.75 เซนตเมตร กวางประมาณ 1.2 – 1.8 เซนตเมตร กานใบสนและทโคนมหนามแหลมหนงคมสมวงชลง ดอกออกเปนชอตามยอด ชอดอกยาวประมาณ 8 เซนตเมตร ดอกมใบประดบขนาดใหญซงจะเรยงกนเปน รปกระบอกสเขยว ปลายใบสมวงแดง ดอกมสสม และสเหลอง ม 5 กลบ แบงออกเปนกลบบน และลาง กลบบนจะม 3 กลบ และใหญกวา กลบลาง 2 กลบผล เปนฝก รปมนร แบนและยาวประมาณ 0.8 – 2 เซนตเมตร ภายในผลมเมลด 2 – 4 เมด ขยายพนธ โดยการใชเมลดปลก

นเวศวทยาและการแพรกระจาย เปนไมกลางแจง เจรญเตบโตไดดในดนทรวนซย และมความชมชน ประโยชน ทางดานอาหาร ไมพบรายงาน ทางดานสมนไพร ใบสด แกพษแมลงสตวกดตอย เชน ผง แมงปอง ตะขาบ แผลฟกชาจากการกระทบกระแทก หรอ แผลมเลอดออกใหใชใบตาพอกหรอผสมกบเหลาตาพอก และอาจจะใชตมนากนทาใหเลอดไหลเวยนด

204

วานหางจระเข ชอวทยาศาสตร Aloe vera L. Burm. f. วงศ LILIACEAE ชอทองถน วานไฟไหม (ภาคเหนอ) หางตะเข (ภาคกลาง)

ลกษณะ

ไมลมลกอายหลายป ขอและปลองสน ใบเดยว เรยงรอบตน อวบนามาก สเขยวออนหรอเขยวเขม ภายในมวนใสใตผวสเขยวมนายางสเหลอง ดอกชอออกจากซอกใบ กานดอกยาวมาก ดอกยอยเปนหลอดหอยลง สสม บานจากลางขนบน การปลก

ปลกงายโดยใชหนอออน ปลกไดดบรเวณรมทะเลทเปนดนทราย และมปยอดมสมบรณ ปลกในกระถางหรอแปลงกได เปนพชทตองการนามาก แตตองมการระบายนาด ชอบแดดราไร ถาถกแดดจดจะเปนสนาตาลแดง สวนทใชเปนยา วนจากใบ วธใช ใหเลอกใบวานทอยสวนลางของตน ลางนาใหสะอาด ปอกเปลอกสเขยวออก ลางนายางสเหลอง ขดเอาวนใสปดพอกบรเวณแผล หรอฝานเปนแผนบางปดแผลพนดวย ผาพนแผลทสะอาด ทา 2 ครง เชา-เยน จนกวาแผลจะหาย วนจะเสยคณสมบตไดงายเมอถกความรอน ไมควรทงวนสดไวเกน 24 ชวโมง ขอมลทางวทยาศาสตร วนในใบวานหางจระเขมสารเคมหลายชนด เชน อลอกต เอ อลอกตน บ ซงเปนสารประเภทกลยโคโปรตน และสารอนๆอกมาก ยางทอยในใบวานหางจระเขมสารแอนทราควโนนทมฤทธขบถายดวย ใชทาเปนยาดา มการศกษาวจยรายงานวาวนหรอนาเมอกของวานหางจระเข รกษาแผลไฟไหม นารอนลวก แผลเรอรง และแผลในกระเพาะอาหารไดด เพราะวนในใบมสรรพคณรกษาแผล ตอตานเชอแบคทเรย ชวยสมานแผลไดดวย

205

ขมน ชอวทยาศาสตร Curcuma longa Linnaeus ขมน ชอพนเมอง ไดแก ขมนแกง ขมน หยอก ขมนหว (เชยงใหม) ขมนชน (กลาง) ขมน (ใต) ตายอ (กะเหรยง-กาแพงเพชร) สะยอ (กะเหรยง-แมฮองสอน) สรรพคณและวธใช 1. นาผงเหงาขมนผสมกบนาฝน คนใหเขากนใชทาบรเวณทเปนกลากเกลอนเชาเยน 2. เมอถกยงกด จะรสกคนและมตมขนบรเวณทถกยงกด ใหนาเหงาขมนมาขดเอาเนอขมน ทาบรเวณทถกกด จะทาใหหายคนและตมจะยบหายไป 3. เอาผงเหงาขมนมาละลายนา ใชทาบรเวณทถกยงกดบอยๆ 4. ผสมผงเหงาขมนกบนาผงปนเปนยาลกกลอน กนครงละ 3-5 เมด วนละ 4 ครงหลงอาหาร และกอนนอน เพอรกษาอาการทองอด เฟอ อาหารไ มยอย และรกษาแผลในกระเพาะอาหาร 5. นาเหงาขมนขนาดพอสมควรมาลางใหสะอาด ตาใหละเอยดคนเอาแตนา เจอนาสกเทาตว กนครงละประมาณ 2 ชอนโตะ วนละ 3-4 ครง อาจเตมเกลอเลกนอยเพอใหกนไดงายขน ใชรกษาอาการทองรวง 6. ผสมผงเหงาขมน 1 ชอนโตะกบนามนมะพราว หรอนามนหม 2-3 ชอนโตะ เคยวดวยไฟ ออนๆ และคนไปเรอย ๆ จนนามนกลายเปนสเหลอง ใชนามนทไดใสแผล หรอจะใชขมนทลางใหสะอาดแลวมาตาจนละเอยดคนเอานาใสแผลสดกได

206

กระเทยม กระเทยม เปนพชลมลกทมหว [bulb] อยใตดน หวมลกษณะเปนกลบหลายๆกลบเกาะกนแนน แตละกลบมเยอบางๆสขาวหรอขาวอมชมพหมอย ใบมลกษณะแบน สเขยว ลกษณะคลายใบหญา ดอกมสขาวออกเปนชอเลกๆ เปนกระจกแบบซรม สวนของกระเทยมทนามาใชคอ หวสด หรอหวแหง ใบสด นามนกระเทยม [Garlc oil] ซงไดจากการนาหวกระเทยมสดบบพอแตกมากลนดวยไอนา นอกจากนยงอาจใชในรปกระเทยมผงซงเตรยมจากกระเทยมแหงทเอานาออกแลว กระเทยมเปนพชทมกลนเฉพาะตวอยางรนแรง ทงนเพราะในกระเทยมมสารอนทรยกามะถนเปนสวนประกอบ สาระสาคญ ในหวกระเทยมประกอบดวยนามน [garlic oil] ประมาณ 0.1-0.4 % และสารอนทรยกามะถนจานวนมากมาย ทสาคญไดแก อลลอน [alliin] , อลลชน [allicin], ซงเปนนามนใสไมมส ละลายนา,ไดอลลลไตรซลไฟต, เมททลอลลลไตรซลไฟต, และเอนไซมหลายชนด เชน อลลเนส ซงเปนเอนไซมทเปลยนอลลอนใหเปนอลลซน นอกจากนยงมเอนไซม peroxidase , invertase,tyrosinase นอกจากนในหวกระเทยมยงประกอบดวย โปรตน นาตาล กรดไขมน กรดอะมโน แรธาต และวตามนหลายชนด เชน วตามน บ 1, บ2,ซ เปนตน ในนามนกระเทยมประกอบดวยสารอลลซน อลลลโปรปลไดซลไฟท และไดอลลลไตรซลไฟต

207

ฟาทะลายโจร ฟาทะลายโจร เหมาะสาหรบ "หวด รอน" คออาการทเหงอออก เจบคอ กระหายนา ทองผกปสสาวะมสเขม แตฟาทะลายโจร จะไมเหมาะกบผทม อาการของ "หวดเยน" คอ ไมมเหงอ องมอ องเทาเยน ปสสาวะมาก รสกหนาวสะทาน" ฟาทะลายโจร ยาทมความหมายในตวเองไมนอย เพราะแมแตชอกบอกอยแลววาฟาประทานมาใหปราบโรคภยไขเจบตาง ๆ ซงเปรยบเสมอน เหลาโจรราย สวนในภาษาจนกลาง ยาตวนมชออยางเพราะพรงวา "ชวนซเหลยน" แปลวา "ดอกบวอยในหวใจ" ซงมความหมายสงสงมาก วงการแพทยจนไดยกฟาทะลายโจรขนทาเนยบ เปนยาตาราหลวงทมสรรพคณโดดเดนมากตวหนง ทสาคญคอสามารถใชเปนยาเดยวเพยงตวเดยวกมฤทธแรงพอทจะรกษาโรคไดซงเปนคณสมบตทหาไดยากในสมนไพรตวอน สาหรบความโดดเดนของฟาทะลายโจรนน มสารสาคญในการรกษาโรค คอ สารแอนโดรแกรโฟไลด (Andrographpolide) ซงทางวงการแพทยจนกาหนดวาม 1.5% กใชเปนยาไดแลว และเปนทนายนดทใบฟาทะลายโจรในเมองไทยมสารสาคญตวนถง 1.7% ซงเมอเปรยบเทยบกบยาตวใหม แลว ฟาทะลายโจรจดอยในจาพวกยาปฏชวนะ เชน เพนนซลลนและเตตราซยคลน ซงเปนยาแผนปจจบนครอบจกรวาลเลยทเดยว แตปลอดภยกวาเพราะไมมพษตอตบ และไมตกคางในรางกาย ซายงมประสทธภาพในการรกษาโรคบางอยางดกวายาแผนปจจบนเสยอก นอกจากนยงมการทดลองทางคลนกของโรงพยาบาลบาราศนราดร พบวาสมนไพรฟาทะลายโจรสามารถรกษาโรคบด ทองรวงและโรคทองเสย ชนดเฉยบพลนไดดเทากบเตตราซยคลน ฟาทะลายโจรจงไมเพยงแกรอนในไดผลเทานนหากยงสรรพคณเดนแกไขหวด ตวรอน ระงบการอกเสบเจบคอ แกตดเชอ และเปนยาขมเจรญอาหาร จงนบไดวาฟาทะลายโจรเปนยาครอบคลมไดกวางขวางเหมาะสาหรบเปนยาสามญประจาบานแบบไทย ๆ ไดอยางดยง ฟาทะลายโจรทเหมาะสาหรบ "หวดรอน" คอ อาการทเหงอออก เจบคอ กระหายนา ทองผก ปสสาวะมสเขม แตฟาทะลายโจร จะไมเหมาะกบผทมอาการของ "หวดเยน" คอ ไมมเหงอ องมอองเทาเยน ปสสาวะมาก รสกหนาวสะทาน ถาเปนหวดเยน แลวกนฟาทะลายโจรอาการ จะกาเรบขนได เชน หนาวสน คลนไส ดงนนกอนทจะกนฟาทะลายโจรแกไข จงควรพจารณาในเรองเหลานดวย

208

แบบประเมนทกษะการเรยนร

คะแนนทได ขอ เรองทตรวจสอบ 4 3 2 1

หมายเหต

ทกษะทางวชาการ 1.1 การนาเสนอขอมล

1.2 สาระความร 1.3 การใชภาษาถายทอดความร 1.4 ความคดรเรมสรางสรรค

1

1.5 การใชสอประกอบ ทกษะทางสงคม 2.1 การชวยเหลอ

2.2 การรบฟง 2.3 การยอมรบนบถอ 2.4 การแบงปน 2.5 พฤตกรรมกลม

2

รวมคะแนนทงหมด

ลงชอ..............................................ผประเมน ....../......./........

หมายเหต ผประเมนคอ

1 คร 2 ตนเอง 3 เพอน

209

แบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร

เรอง พชสมนไพร ในชมชนชนมธยมศกษาปท 2 1. ขอใดคอความหมายของสมนไพร

ก สงทนามาใชรกษาโรค เฉพาะพชเทานน ข สงทนามาใชเพอบาบดรกษาโรค อาจเปนพชหรอสตว

ค พชรกษาโรคตางๆ ทผานกระบวนการปลกอยางถกวธ ง สงทนามาใชรกษาโรค อาจเปนพชสตวหรอแรธาต 2. ขอใด ไมใช สรรพคณของฟาทะลายโจร

ก เหมาะสาหรบ หวดรอน ข เหมาะสาหรบ หวดเยน ค รกษาโรคบด ทองรวง ง รกษาทองเสยอยางรนแรง

3. นกเรยนเปนโรคไขหวด จะเลอกใชสมนไพรชนดใด ก สมเขยวหวาน ข สะเดาอนเดย

ค ฟาทะลายโจร ง เสลดพงพอน

4. ถกไฟไหมนารอนลวก ควรใชพชนดใด ก วานนา ข ตะไครหอม ค เสลดพงพอน

ง วานหางจระเข 5. สมนไพรชนดใดถกนามาใชในการไลยง

ก กระเทยม ข ตะไครหอม

ค ตะไครบาน ง ขมนชน

210

6. กระบวนการทางวทยาศาสตรใดนามาใชแยกนามนหอมระเหยจากพช ก การละลาย

ข การตกผลก ค การสกดสาร ง การควบแนน

7. ไมลมลก ขอและปลองสน ใบเดยว อวบนามาก สเขยวออนหรอเขยวเขม ภายในมวนใสใตผวสเขยว มนายางสเหลอง ดอกชอ ออกจากกลางตน คอสมนไพรใด

ก กาวเครอ ข เสลดพงพอน ค วานหางจระเข ง หนอนตายยาก

8. สมนไพรชนดใดจดอยในจาพวกยาปฏชวนะ ก กระเทยมโทน ข ฟาทะลายโจร ค วานหางจระเข ง เสลดพงพอน

9. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบการเกบสมนไพรประเภทราก ก เกบชวงทพชกาลงเจรญเตบโตเตมท ข เกบชวงทพชกาลงออกดอก ค เกบชวงทพชกาลงออกผลออน ง เกบชวงทพชหยดการเจรญเตบโต

10. การเกบสมนไพรประเภทเปลอกตน นยมเกบชวงใด ก นยมเกบระหวางฤดฝนตอกบฤดหนาว ข นยมเกบระหวางฤดหนาวตอกบฤดรอน ค นยมเกบระหวางฤดรอนตอกบฤดฝน ง นยมเกบเฉพาะฤดฝนเทานน

211

แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม คาชแจง

1. แบบสอบถามฉบบน จดทาขนเพอทจะศกษาเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยน จงขอความรวมมอจากนกเรยนไดตอบแบบสอบถามตามความเปนจรงของนกเรยนเอง 2. แบบสอบถามนไมมขอใดถกหรอผด เปนเพยงแตความจรงของนกเรยนเทานน จงขอใหนกเรยนไดตอบแบบสอบถามนอยางจรงใจทสด

3. ในการตอบแบบสอบถามใหนกเรยนขดเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความเหน ทแทจรงของนกเรยน

ตวอยาง

ขอความ เหนดวยอยางยง

เหนดวย เฉยๆ ไมเหนดวย ไมเหนดวย

อยางยง การจบและปรบคนขดเขยนผนงโบสถวหาร ไมควรทา

ชอ..............................................................................ชน ม. 2 เลขท..........

212

แบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม

ขอท ขอความ

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย เฉย ๆ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง 1 ไมมประโยชนทเราจะชวยกนอนรกษ

โบราณสถาน ในเมอคนอนไมใหความรวมมอดวย

2 การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมมสาเหตมาจากการกระทาของมนษยมากกวากระทาโดยธรรมชาต

3 การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมตามธรรมชาตไมมผลตอการดารงชวตของมนษย

4 การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทเกดขนมกเปนไปในทศทางเดยวกนเสมอ เชน เทคโนโลยกาวหนา ประเพณวฒนธรรมเจรญขน คณภาพชวตดขน

5 การเผาตอซงทาใหลดตนทนในการผลต และทาใหดนอดมสมบรณ

6 ถาทงเศษกระดาษแตไมลงถง กไมจาเปนทจะตองเกบขนมาทงใหม

7 การรกษาความสะอาดในวด เปนหนาทของ ลกศษยวด

8 ทดนบรเวณใด เปนแหลงอดมสมบรณอยแลว โครงการปรบปรงทดนกไมมความจาเปน

9 คณภาพชวตของมนษยขนอยกบสงแวดลอมทมนษยสรางขนไมเกยวกบสงแวดลอมตาม ธรรมชาต

10 การใชปยชวภาพ ในการเกษตร นอกจากจะเปนการประหยดแลว ยงเปนการชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตอกดวย

11 การแตงกายดวยผาไทย แลวไปทาบญทวด เปนเรองของผสงวย

213

ขอท ขอความ

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย เฉย ๆ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง 12 นกเรยนไมจาเปนตองอนรกษประเพณ

วฒนธรรม เพราะเปนเรองของผใหญ

13 ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทเกดแกสงแวดลอม และสงผลกระทบตอสงแวดลอมเทานน

14 การศกษาเรองโบราณคดเปนเรองเสยเวลาเปลาไมเกดประโยชนอะไร

15 การขดหนาดนขายเปนการกระทาทสรางรายไดแกเจาของทดนโดยทไมตองสญเสยกรรมสทธในทดน

16 วฒนธรรมไทยลาสมย เชย การรบเอา วฒนธรรมตางชาตมาปฏบตเปนสงททนสมย

17 การไมเขาไปยงเกยวกบโบราณสถาน และโบราณวตถอยางเดจขาด ถอเปนการอนรกษ

18 การเปดวทยเสยงดงในวนอทยานแหงชาต ถอวาเปนการทาลายสภาวะแวดลอมการทองเทยว

19 การหาปลาและเตามาขายทวดใหกบคนมาทาบญซอไปปลอยเปนวธการทจะชวยอนรกษสตวนา

20 การขดเขยนตามโบราณสถาน โบราณวตถ เปนการกระทาทนาตาน

21 เปนความชาญฉลาดอยางยงททมนษยนาเทคโนโลยมาชวยแกปญหาการขาดแคลนทรพยากรดวยวธรไซเคล

22 ความเจรญของมนษยดไดจากสงแวดลอม ทสวยงาม สะดวก สบาย

23 ประเพณวฒนธรรมมความสาคญตอการดารง ชวตของมนษย

214

ขอท

ขอความ

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย

เฉยๆ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง 24 ประเพณไทย เปนประเพณทเกาแกลาสมย เราควร

นยมใชประเพณตะวนตกใหมากขน

25 ในทองถนทเราอย ไมจาเปนตองประหยดนา เพราะมนาเหลอเฟอ

26 นกเรยนควรสนใจขาวสารเกยวกบ สงแวดลอมทมปญหาใหมากยงขนเพราะจะมผลตอตนเองและสวนรวม

27 ในวนสาคญตาง ๆ ควรสอดแทรกกจกรรมอนรกษสงแวดลอม

28 เดกและเยาวชนควรรวมมอแกไขปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรและสงแวดลอมอยางจรงจง

29 เมอฝนตก ชะลางยาฆาแมลงทใชแลวลงสแหลงนา จะทาใหนาเสยไดจงไมควรใชยาฆาแมลง

30 คนไทยทนาวตถออกไปขายตางประเทศเปนคนนารงเกยจ

31 มรดกทางวฒนธรรมทเหลออยเปนสงทนาภาคภมใจอยางยง

32 นกเรยนไมจาเปนตองเรยนรเรอง สงแวดลอมตามธรรมชาต เพราะในชวตประจาวนนกเรยนกเรยนรกนอยแลว

33 การบารงรกษาดน ชวยใหเกษตรกรไดรบประโยชนมากขน

34 ปญหาสงแวดลอมเปนปญหาทเกยวของกบประชาชนทกคน การแกไขตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย จงจะสามารถแกปญหาไปไดดวยด

215

ขอ ท ขอความ

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย เฉยๆ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง 35 ควรมการจดตงชมรมอนรกษทรพยากรและ

สงแวดลอมในหมบาน

36 การคดหาวธเพมผลผลตโดยใชปยเคมและยาฆาแมลงใหนอยลงเปนความจาเปนเรงดวนของประเทศไทย

37 การชมนาฏศลป โขน มโนราห เปนสงทนาอาย

38 รฐบาลควรสงเสรมใหมการเผยแพร ความรเกยวกบสงแวดลอมแกประชาชนอยางทวถงและ ตอเนอง

39 การฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท เสอมโทรมเปนการสนเปลองทงทน เวลา และแรงงาน

40 การบรรจหลกสตรเรองสงแวดลอมไวในบทเรยนทาใหเยาวชนตระหนกถงปญหาสงแวดลอม

ภาคผนวก ง

1. ประสทธของภาพแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา 2. การหาคาความยาก ( p ) และคาอานาจจาแนก ( r ) ของแบบทดสอบดานความร แบบประเมนทกษะการเรยนร และแบบสอบวดเจคตตอสงแวดลอม 3. การหาคาความเชอมน (rt t ) ของแบบทดสอบดานความร แบบประเมนทกษะการ เรยนร และแบบทดสอบวดเจคตตอสงแวดลอม 4. การเปรยบเทยบคะแนนดานความรกอนเรยน และหลงเรยน 5. การเปรยบเทยบคะแนนทกษะการเรยนรระหวางทากจกรรม 6. การเปรยบเทยบคะแนนเจตคตตอสงแวดลอมกอนเรยน และหลงเรยน

217

ตาราง 21 ประสทธภาพแผนการจดการเรยนรสงแวดลอม เรอง ชมชนของเรา (E1 / E2 )

หนวยการเรยนรท

นกเรยน คนท

1 2 3 4

ผลสอบทง 4 หนวย

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

18 19 19 18 19 18 18 19 17 18 17 18 18 18 17 16 18 16 17 19 19 18 16

17 16 19 18 18 19 17 18 19 19 18 16 18 17 19 17 17 17 18 18 17 18 17

18 19 18 18 17 19 18 18 19 17 18 19 18 18 17

19 18 17 17 19 18 17 18

18 19 17 19 18 17 18 17 19 18 18 17 18 17 19 18 18 18 17 19 18 18 18

36 36 34 35 35 34 34 35 33 33 33 32 34 32 35 33 35 34 36 34 35 34 36

218

ตาราง 21 (ตอ)

หนวยการเรยนรท

นกเรยน คนท

1

2

3

4

ผลสอบทง 4 หนวย

24 25 26 27 28 29 30

17 18 18 16 19 18 17

18 17 19 17 17 18 18

18 19 18 17 19 18 17

17 18 17 19 18 18 18

36 34 33 32 31 30 34

คะแนนรวม 516 513 523 520 1,018

คะแนนเฉลย 17.20 17.10 17.43 17.33 33.93 รอยละ 86.00 85.50 87.17 86.67 คาเฉลย 86.33

84.83

ประสทธภาพ (E1 / E2 ) = 86.33/84.83

219

ตาราง 22 การหาคาความยาก( p ) และคาอานาจจาแนก ( r ) ของแบบผลการเรยนรดาน ความร

ความยาก อานาจจาแนก

หนวยท

ขอ

P *

แปลผล

r **

แปลผล

1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.73 0.68 0.58 0.58 0.68 0.63 0.65 0.68 0.63 0.60

คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย

0.25 0.25 0.35 0.35 0.35 0.35 0.25 0.35 0.25 0.30

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.73 0.68 0.60 0.68 0.60 0.63 0.63 0.68 0.60 0.68

คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย

0.30 0.20 0.35 0.30 0.30 0.25 0.35 0.30 0.30 0.25

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

220

ตาราง 22 (ตอ)

ความยาก อานาจจาแนก

หนวยท

ขอ P * แปลผล r ** แปลผล

3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.63 0.65 0.60 .065 0.63 0.73 0.55 0.75 0.55 0.63

คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย

0.35 0.30 0.30 0.30 0.30 0.15 0.30 0.40 0.25 0.35

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.58 0.55 0.63 0.75 0.63 0.63 0.65 0.58 0.63 0.58

คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย คอนขางงาย

0.30 0.25 0.30 0.25 0.30 0.30 0.30 0.30 0.25 0.35

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

* เกณฑความยากขอขอสอบกาหนดใหอยระหวา 0.20 ถง 0.80 * P เทากบ 0.50 แสดงวา ขอสอบนนมความยากปานกลางพอด * P ตากวา 0.20 แสดงวา ขอสอบนนยากเกนไป * P สงกวา 0.80 แสดงวา ขอสอบนนงายเกนไป ** มอานาจจาแนกตามเกณฑทกาหนดคอมคาตงแต 0.20 ขนไป

221

ตาราง 23 การหาคาอานาจจาแนกรายขอของแบบประเมนทกษะการเรยนรทางวชาการ และทกษะทางสงคม

กลมสง

กลมตา ขอท

X

2S X 2S

t *

แปลผล

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

4.4 4.3 4.3 4.4 4.4

0.71 0.46 1.12 0.49 0.49

2.9 3.2 3.1 3.1 3.1

1.66 2.18 1.43 1.88 1.43

3.08 2.14 2.37 2.67 2.97

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

4.3 4.3 4.4 4.4 4.4

0.90 0.46 0.49 0.49 0.49

3.1 3.0 3.2 2.9 3.0

1.43 1.33 1.29 2.10 2.32

2.48 3.07 2.85 2.95 2.45

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

* มอานาจจาแนกเมอ t มคาไมตากวา 1.75

222

ตาราง 24 การหาคาอานาจจาแนกรายขอ ของแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม

กลมสง

กลมตา

ขอท X

2S X 2S

t

แปลผล

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

4.3 4.4 4.3 4.5 4.4 4.3 4.3 4.4 4.4 4.4 4.4 4.3 4.4 4.3 4.4 4.3 4.5 4.3 4.3 4.3 4.3 4.2 4.3 4.2

0.68 0.49 0.46 0.72 0.49 0.90 0.46 0.49 0.49 0.49 0.49 0.90 0.49 0.46 0.49 0.68 0.50 0.46 0.46 0.46 0.46 0.62 0.68 0.62

3.0 3.1 3.0 3.1 3.0 3.1 3.0 3.2 2.9 3.0 3.2 3.2 2.9 3.2 3.0 3.2 3.1 3.2 3.1 3.2 3.0 3.2 3.2 2.9

2.22 1.43 1.56 1.43 1.78 1.43 1.33 1.29 2.10 2.32 1.73 1.73 2.10 2.18 1.33 1.29 2.32 1.51 1.88 2.18 2.00 1.73 1.51 1.88

2.41 2.97 2.90 3.02 2.94 2.48 3.07 2.85 2.95 2.45 2.55 2..14 2.95 2.14 3.28 2.48 2.64 2.48 2.48 2.14 2.62 2.06 2.35 2.60

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

223

ตาราง 24 (ตอ)

กลมสง

กลมตา ขอท

X

2S X 2S

t

แปลผล

25 26

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

4.3 4.4 4.3 4.3 4.3 4.4 4.3 4.3 4.4 4.4 4.4 4.2 4.3 4.4 4.4 4.3

0.68 0.49

0.46 0.46 0.46 0.71 0.46 1.12 0.49 0.49 0.71 0.84 0.68 0.49 0.49 0.68

3.2 2.9 3.1 3.2 3.2 2.9 3.2 3.1 3.1 3.1 3.2 3.1 3.2 3.1 3.2 3.0

2.18 2.10 2.10 1.73 2.18 1.66 2.18 1.43 1.88 1.43 2.18 1.43 1.73 2.32 1.73 2.22

2.06 2.95

2.37 2.35 2.14 3.08 2.14 2.37 2.67 2.97 2.23 2.30 2.24 2.45 2.55 2.41

มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก มอานาจจาแนก

* มอานาจจาแนกเมอ t มคาไมตากวา 1.75

224

ตาราง 25 การหาคาความเชอมน (rt t ) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรดานความร

หนวยท

ขอ

p

q

pq

หนวยท

ขอ

p

q

pq

1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.73 0.68 0.58 0.58 0.68 0.63 0.65 0.68 0.63 0.60

0.27 0.32 0.42 0.42 0.32 0.37 0.35 0.32 0.37 0.40

0.20 0.22 0.24 0.24 0.22 0.23 0.23 0.22 0.23 0.24

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.73 0.68 0.60 0.68 0.60 0.63 0.63 0.68 0.60 0.68

0.27 0.32 0.40 0.32 0.40 0.37 0.37 0.32 0.40 0.32

0.20 0.22 0.24 0.22 0.24 0.23 0.23 0.22 0.24 0.22

∑ pq

2.28

∑ pq

2.27

2tS

5.84

2tS

5.54

rt t

0.62

rt t

0.61

∑ pq เทากบ ผลรวมความแปรปรวนรายขอ

2tS เทากบ ความแปรปรวนของคะแนนรวม

rt t เทากบ ความเชอมน

225

ตาราง 25 (ตอ)

หนวยท

ขอ

p

q

pq

หนวยท

ขอ

p

q

pq

3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.63 0.65 0.60 .065 0.63 0.73 0.55 0.75 0.55 0.63

0.37 0.35 0.40 0.35 0.37 0.27 0.25 0.45 0.38 0.38

0.23 0.23 0.24 0.23 0.23 0.20 0.19 0.25 0.23 0.23

4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.58 0.55 0.63 0.75 0.63 0.63 0.65 0.58 0.63 0.58

0.42 0.45 0.37 0.25 0.37 0.37 0.35 0.42 0.37 0.42

0.13 0.25 0.23 0.19 0.23 0.23 0.23 0.24 0.23 0.24

∑ pq

2.27

∑ pq

2.22

2tS

5.58

2tS

5.53

rt t

0.61

rt t

0.61

∑ pq เทากบ ผลรวมความแปรปรวนรายขอ 2tS เทากบ ความแปรปรวนของคะแนนรวม

rt t เทากบ ความเชอมน

226

ตาราง 26 การหาคาความเชอมน (rt t ) ของแบบประเมนทกษะการเรยนร

ดาน

ขอ

2iS

ดาน

ขอ

2iS

วชาการ 1 2 3 4 5

1.46 1.05 1.37 1.78 1.43

สงคม

1 2 3 4 5

1.46 1.14 1.69 1.60 1.43

2

iS∑

7.09

2

iS∑

7.32

2tS

20.77

2tS

22.20

0.82

rt t

0.84

2

iS∑ เทากบ ผลรวมของความแปรปรวนรายขอ

2tS เทากบ ความแปรปรวนของคะแนนรวม

rt t เทากบ ความเชอมน

227

ตาราง 27 การหาคาความเชอมน (rt t ) ของแบบทดสอบวดเจตคตตอสงแวดลอม

ขอ

2iS

ขอ

2iS

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

0.80 1.67 1.43 1.00 1.09 1.91 1.09 1.22 1.31 1.39 1.23 2.19 2.20 1.21 1.63 1.79 1.74 1.81 1.52 1.61

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 .38 39 40

2.10 2.13 1.33 1.94 1.52 1.38 2.02 1.79 1.78 1.63 2.54

1.49

1.78 2.05

1.37

2.20

1.72

1.86 2.16 1.72

ผลรวมความแปรปรวนรายขอ( 2iS )

66.33

ความแปรปรวนของคะแนนรวม( 2tS )

449.48

ความเชอมน (rt t ) 0.87

228

ตาราง 28 การเปรยบเทยบคะแนนดานความรกอนเรยน (Pre-test) และหลงเรยน (Post-test) ของนกเรยนกลมตวอยาง

หนวยท 1

หนวยท 2

หนวยท 3

หนวยท 4

คนท

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

4 6 5 4 4 6 6 6 7 6 5 4 4 4 5 5 5 6 7 6 5 6 6

9 7 8 8 9 9 9 9 9 7 7 9 8 8 7 8 8 8 8 8 7 7 9

5 1 3 4 5 3 3 3 2 1 2 5 4 4 2 3 3 2 1 2 2 1 3

5 6 6 5 6 5 7 4 4 6 6 6 5 5 6 4 6 6 6 5 5 5 6

8 9 8 8 7 7 8 7 7 8 8 8 8 9 8 8 7 9 8 9 7 7 8

3 3 3 3 1 2 1 3 3 2 2 2 3 4 2 4 1 3 2 4 2 2 2

7 5 7 8 8 7 7 7 7 5 7 6 6 8 6 7 7 7 6 6 6 7 7

8 8 8 9 9 7 8 8 8 8 8 8 7 7 6 8 9 9 7 8 9 8 7

1 3 1 1 1 0 1 1 1 3 1 2 1 1 0 1 2 2 1 2 3 1 0

7 4 5 5 5 4 5 5 4 3 7 6 4 6 7 5 7 7 4 6 5 4 6

8 7 8 9 7 8 7 7 9 9 8 8 8 8 8 9 8 9 9 9 8 8 8

3 3 4 2 4 2 2 5 6 1 2 4 2 1 4 1 2 5 3 3 4 2 3

229

ตาราง 28 (ตอ)

หนวยท 1

หนวยท 2

หนวยท 3

หนวยท 4

คนท

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

กอน

หลง

D

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

6 5 4 4 6 5 7 5 6 6 5 4

9 9 8 8 8 9 9 9 8 9 7 8

3 4 4 4 2 4 2 4 2 3 2 4

7 5 6 4 5 6 4 7 6 3 5 6

9 8 9 8 8 9 8 8 8 7 9 9

2 3 3 4 3 3 4 1 2 4 4 3

6 7 7 7 6 7 8 7 6 6 8 7

7 8 6 9 8 8 8 9 8 8 9 8

1 1 1 2 2 1 0 2 2 2 1 1

5 5 6 5 6 5 5 6 6 4 6 4

8 8 9 9 9 8 8 8 9 8 8 7

3 3 3 4 3 4 3 2 3 4 2 3

D

102

D

92

D

42

D

103

DS

0.86

DS

1.65

DS

1.44

DS

1.54

t

14.70

t

16.50

t

7.87

t

14.37

D เทากบ ความแตกตางของคะแนนหลงเรยนกบกอนเรยน D เทากบ คาเฉลยของความแตกตาง

DS เทากบ ความเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตาง t เทากบ (

nSD )

230

ตาราง 29 การเปรยบเทยบคะแนนผลการเรยนรดานทกษะการเรยนรของนกเรยนกลมตวอยาง

ทกษะทางวชาการ (หนวยท)

ทกษะทางสงคม (หนวยท)

นกเรยนคนท 1 2 3 4

คาเฉลย

1 2 3 4

คาเฉลย

1 15.67 16.00 16.67 16.33. 16.17 16.33 16.50 15.00 16.00 15.96 2 15.67 15.00 15.00 16.33 15.50 15.83 16.33 15.33 17.33 16.21 3 15.67 15.67 16.300 15.33 15.67 15.67 16.33 16.33 15.00 15.83 4 16.50 17.00 15.00 16.00 16.13 16.67 17.67 17.17 16.00 16.88 5 15.33 16.67 16.00 16.33 16.08 15.83 17.00 15.33 16.00 16.04 6 16.00 17.00 16.67 16.33 16.50 16.33 17.67 16.67 17.33 17.00 7 15.67 15.00 15.33 16.00 15.50 16.33 16.33 15.00 16.00 15.92 8 16.00 16.00 16.67 16.33 16.25 16.33 16.50 16.67 16.00 16.38 9 15.33 15.67 15.00 15.33 15.33 15.83 16.33 15.33 15.00 15.62

10 15.67 17.00 15.33 16.00 16.00 16.33 17.67 15.00 16.00 16.25 11 16.00 15.00 16.67 16.00 15.92 16.33 16.33 16.67 16.00 16.33 12 15.33 15.67 15.33 17.00 15.83 16.33 16.33 15.00 17.67 16.33 13 16.00 15.00 16.67 16.33 16.00 16.33 16.33 16.67 16.00 16.33 14 15.67 15.00 16.00 16.33 15.75 15.67 16.33 16.33 17.33 16.42 15 16.50 16.00 17.00 17.00 16.63 16.67 16.50 17.17 17.67 17.00 16 16.00 16.00 16.67 16.33 16.25 16.33 16.50 15.00 17.67 16.37 17 15.67 16.00 15.33 17.00 16.00 16.33 16.50 15.00 17.67 16.37 18 15.33 16.67 15.00 16.33 15.83 15.83 17.00 15.33 17.33 16.37 19 16.00 15.67 16.67 16.00 16.09 16.33 16.33 16.67 16.00 16.33 20 16.00 15.00 16.67 16.33 16.00 16.33 16.33 16.67 16.00 16.33 21 15.67 16.67 15.00 16.33 15.92 15.83 17.00 15.33 17.33 16.37 22 15.33 16.67 15.33 16.00 15.83 16.33 17.00 15.00 16.00 1608 23 15.33 16.00 15.00 17.00 15.83 15.83 16.50 15.33 17.67 16.33 24 16.50 16.67 17.00 17.00 16.79 16.67 17.00 17.17 16.00 16.71 25 15.33 15.00 15.00 16.00 15.33 15.83 16.33 15.33 16.00 15.87 26 15.67 16.67 15.33 16.33 16.00 16.33 17.00 15.33 17.33 16.50

231

ตาราง 29 (ตอ)

ทกษะทางวชาการ (หนวยท)

ทกษะทางสงคม (หนวยท)

คนท

1 2 3 4

คา เฉลย 1 2 3 4

คา เฉลย

27 16.50 15.67 17.00 17.00 16.54 16.67 16.33 17.17 17.67 16.96 28 16.50 16.00 17.00 16.33 16.46 16.67 16.50 17.17 17.33 16.92 29 15.67 16.67 16.00 15.33 15.92 15.67 17.00 16.33 15.00 16.00 30 15.67 16.00 16.00 15.33 15.75 15.67 16.50 16.33 15.00 15.88 31 16.50 17.00 17.00 17.00 16.88 16.67 16.33 16.33 15.00 15.83 32 15.67 15.67 16.00 15.33 15.67 15.67 16.33 16.33 15.00 15.83 33 16.50 17.00 17.00 15.33 16.46 16.67 17.67 17.17 15.00 16.63 34 15.67 17.00 16.00 17.00 16.42 15.67 17.67 16.33 17.67 16.83 35 15.67 15.67 16.00 15.33 15.67 15.67 16.33 16.33 15.00 15.83

ผลรวม 554.19 561.38 560.34 567.67 560.89 565.81 586.81 563.83 574.00 572.61 คา เฉลย

15.86

16.10

6.10

16.33

16.03

16.17

16.77

16.11

16.40

16.36

DS 0.40 0.70 0.75 0.57 0.47 0.37 0.52 0.82 0.99 0.41 t 12.97 t 19.62

DS เทากบ ความเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตาง

t เทากบ n

SD

หมายเหต ดานท 1 ทกษะการเรยนรทางวชาการ รายการทประเมนคอ 1) การนาเสนอขอมล 2) สาระความร 3) การใชภาษาถายทอดความร 4) ความคดรเรม สรางสรรค 5)สอประกอบ ดานท 2 ทกษะการเรยนรทางสงคม รายการทประเมนคอ 1)การชวยเหลอ 2) การรบฟง 3) การยอมรบนบถอ 4) การแบงปน 5)พฤตกรรมกลม

232

ตาราง 30 การเปรยบเทยบคะแนนเจตคตตอสงแวดลอมกอนเรยน (Pre-test) และทดสอบ หลงเรยน (Post-test) ของนกเรยนกลมตวอยาง

นกเรยนคนท

กอนเรยน (200)

หลงเรยน (200)

ความแตกตาง

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

145 162 154 164 152 152 136 144 186 180 148 147 158 165 152 143 158 155 160 150 158 136 152 181

163 173 167 180 162 162 155 163 196 192 168 166 177 178 175 181 171 165 162 163 168 163 184 185

18 11 13 16 10 10 19 19 10 12 20 19 19 13 23 38 13 10 2 13 10 27 32 4

233

ตาราง 30 (ตอ)

นกเรยนคนท

กอนเรยน (200)

หลงเรยน (200)

ความแตกตาง

25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

174 164 165 151 159 151 164 163 162 162 165

183 183 165 178 168 172 176 174 166 167 173

9 19 0 27 9 21 12 11 4 5 8

D

506

DS

8.33

t

10.27

D เทากบ ความแตกตางของคะแนนหลงเรยนกบกอนเรยน D เทากบ คาเฉลยของความแตกตาง

DS เทากบ ความเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตาง t เทากบ (

nSDDS .. )

234

สมภาษณพระครใบฎกาทองกลง สนทโร เจาอาวาสวดเจดยหอย

สมภาษณอาจารยทองคา พนธนะท ผทรงคณวฒ

สมภาษณนายละเมยด ครฑเงน (ผรเรมการทานาแบบลมตอซง)

235

บรรยากาศการเรยนการสอนหนวยท 1 ประเพณวฒนธรรมทองถน

ระดมความคดภายในกลมแลวนาเสนอผลงานหนาชนเรยน

ตวแทนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน

236

นกเรยนศกษาขนตอนการทานาจากพนทจรง

นกเรยนทาหนงสอเลมเลกเกยวกบการทานาแบบลมตอซง

ตวแทนแตละกลมนาเสนอผลงานหนาชนเรยน

237

นกเรยนสบคนขอมลพชสมนไพรจากสวนสมนไพร

นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ประวตยอของผวจย

239

ประวตยอของผวจย

ชอ นางอมทอง ปญญา วนเดอนปเกด 28 สงหาคม 2508 สถานทเกด 96 ม. 10 ต. ทงคลอง อ. คามวง จ. กาฬสนธ สถานทอยปจจบน 99/136 ม. 2 ต. บางหลวง อ. เมอง จ. ปทมธาน ตาแหนงหนาทการงานปจจบน คร อนดบ คศ.2 สถานททางานปจจบน โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย ปทมธาน 51 ม. 6 ต. บอเงน อ. ลาดหลมแกว จ. ปทมธาน 12140 ประวตการศกษา ป พ.ศ. 2527 มธยมศกษาปท 6 จากโรงเรยนอนกลนาร จงหวดกาฬสนธ ป พ.ศ. 2530 ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) จากวทยาลยเทคโนโลย

และอาชวศกษาวทยาเขตเกษตรกาฬสนธ จงหวดกาฬสนธ ป พ.ศ. 2537 ปรญญาครศาสตรบณฑต (ค.บ.) จากวทยาลยครสวนสนนทา

กรงเทพมหานคร ป พ.ศ. 2548 ปรญญาการศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) จากมหาวทยาลย

ศรนครนทรโรฒ กรงเทพมหานคร