การสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ ...hs.pbru.ac.th/journal/wp-content/uploads/2019/09/2019-01... · 2019-09-23 · of and 29 Vol. 21

25Journal of Humanities and Social Sciences Review (JHSSR)

Vol. 21 No.1 January - June 2019

การสรางสรรคผลงานทศนศลปทแสดงความขดแยง

ระหวางการทดสอบกบคณคาของชวต

The Creation of Visual Art Work Showing the Conflict

between Testing and the Value of Life

วชระ ถนถาวร1 / ปตวรรธน สมไทย2

Watchara Thinthaworn1 / Pitiwat Somthai2

1นกศกษาปรญญาโท สาขาทศนศลปและการออกแบบ คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยบรพา จงหวดชลบร

1Master Student in Visual Arts and Design Program, Faculty of Fine and Applied Art, Burapha University, Chonburi 20131 Thailand

2รองศาสตราจารย อาจารยทปรกษาวทยานพนธสาขาทศนศลปและการออกแบบคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยบรพา จงหวดชลบร 20131

2Assoc. Prof., Advisor, Visual Arts and Design Program, Faculty of Fine and Applied Art,Burapha University, Chonburi 20131 Thailand

*Corresponding author E-mail: [email protected](Received: March 18, 2019; Revised: May 10, 2019; Accepted: May 17, 2019)

บทคดยอ

การสอบคอการวดผลการเรยนรซงมความส�าคญมากในการศกษา แตการเรยนรของ

นกเรยนดานความสามารถหลายอยางยงไมสามารถวดไดจากการท�าขอสอบ โดยเฉพาะการสอบ

O-NET ทไมสามารถวดคณภาพของตวผเรยนไดอยางแทจรง ผลการสอบทเกดจากการตว

ขอสอบนนไมสามารถวดคณลกษณะอนพงประสงค คณธรรมและคณคาชวตของผเรยนได

การศกษาควรเปนไปเพออสรภาพของชวต ไมใชสงทใชวดคณคาของชวต การสอบ O-NET

เปนเพยงการวดความรจากเพยงแค 4 วชา แตกลบถกน�ามาใชในการประเมนตดสนคณคาของ

นกเรยนผซงมความสามารถหรอความฉลาดบนความแตกตางระหวางบคคลทมอยในมนษย

ทกคน ความสามารถ 8 ดานตามหลกทฤษฎพหปญญานไมสามารถวดไดดวยการสอบขอเขยน

ทงหมด เชนเดยวกบคณคาของชวตทมหลายดาน เชน คณลกษณะอนพงประสงค คณธรรม

26 วารสารมนษยสงคมปรทศน (มสป.)ปท 21 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2562

จรยธรรม เปนตน การสอบจงไมสามารถน�ามาใชวดความเปนมนษยและไมสามารถใชในการตดสนคณคาของชวตได ดวยประการน ความขดแยงระหวางการสอบกบคณคาของชวตเปนผลใหเกดการศกษาวจยเชงสรางสรรคผลงานทศนศลป แสดงความขดแยงระหวางการสอบกบคณคาของชวต น�าเสนอความคดออกมาในรปแบบผลงานทศนศลป สะทอนมมมองใหตระหนกถงคณคาของชวตทแทจรง

ค�าส�าคญ: ความขดแยง การสอบ คณคาของชวต พหปญญา คณลกษณะอนพงประสงค

Abstract Testing is a measure of learning outcome that is crucial in education. However, student’s different learning abilities cannot be yet measured by only test and exam, the O-NET exam in particular. It cannot really measure learners’ quality. Test results from tutoring classes cannot measure the students’ desirable characteristics, virtues, and values of life. Education should be for freedom of life, not what is used to measure the value of life. The O-NET exam is just a measure of knowledge from only 4 subjects, but it is used to evaluate and judge the value of students whose ability or ingenuity is differently of individual. The ingenuity is inherited in all individuals. According to the multiple intelligence theory, the 8 aspects of ability cannot be measured with all test papers. Besides, the aspects of life values cannot be measured by an exam; such as desirable characters, moral, and ethic. Therefore, examination neither be used to measure being a human nor justify value of life. For this respect, conflict between examining and value of life has triggered this research of visual arts creativity, showing a conflict between the exam and value of life. The concept of visual arts creativity is to reflect the perspective of life reality.

Keywords: Conflict, Exam, Value of life, Multiple intelligence, Desirable

characteristics



บทน�า การสอบ O-NET เปนการทดสอบแบบหนงทใชวดผลสมฤทธทางการศกษาของโรงเรยน ในสงกดตาง ๆ ซงใชเปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ จะใชวดความรความคดของนกเรยนในระดบ ป.6, ม.3 และ ม.6 การน�าคะแนน O-NET ของแตละโรงเรยนมาเปรยบเทยบกน ท�าใหครตองหนไปสอนแบบสอนขอสอบ เพราะตองการคะแนนซงท�าใหผลสมฤทธทาง การศกษาถกมองแควาผลการเรยนรรายวชา สวนคณลกษณะทพงประสงค (ส�าคญทสด) กลบถกละเลยกระบวนการสอนเปนกลม การท�างานเปนทมก�าลงจะสญพนธ ผลสมฤทธทางการศกษา ควรเปนทคณลกษณะอนพงประสงค แลวจงตามดวยผล การเรยนรดานวชาการ ดานคณลกษณะอนพงประสงคนน คนไทยตองมคณภาพสงสดเทากน ทกคน สวนดานวชาการควรมคณภาพลดหลนกนไปตามความสามารถและระดบสมอง จะเทากน ทกคนยอมไมได เดกเกดจากบดามารดา ตางสถานท มพนฐานตางกน ความอจฉรยะของคนตางกน รกชอบคนละดาน มมาตรฐานแตกตางกน นกเรยนจะฉลาดทกอยางยอมเปนเรองยาก สงทครตองสอนนกเรยนตองเรยนรและปฏบตไดเทากนคอ คณธรรม จรยธรรม จตอาสา วนยในตนเอง นสยรกการอาน ขยน ประหยด อดทน ฯลฯ หรอทเรยนวา “คณลกษณะอนพงประสงค” หากแตสงเหลานครสอนอาจท�าใหคะแนน O-NET ตกต�า การวดและประเมนผลตามสภาพจรงเปนรายบคคล ผลของการประเมนอาจไมออกมาเปนคะแนน แตประเมนเพอใหทราบ จดแขงและจดออน ไมใชเพยงแคตองการวาใครเกงกวาใคร โดยดคะแนนแลวเปรยบเทยบ ดงนน ผวจยจงตองการศกษาเกยวกบอจฉรยภาพตามหลกพหปญญา การวดและประเมนผลการเรยนร ซงการวดและประเมนผลไมสอดคลองกบการพฒนาการเรยนการสอน แสดงใหเหนถง “ความขดแยง” ของการวดและประเมนผลคณคาในตวนกเรยนในปจจบน โดยใชหลกอจฉรยภาพตามหลกพหปญญา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความสมพนธระหวางการวดผลและประเมนผล คณลกษณะอน พงประสงค ความสมพนธระหวางนกเรยนกบคร ความขดแยงระหวางการวดผลกบคณลกษณะ

อนพงประสงค

2. เพอคนหาวธการแสดงความรสก และความหมายแฝงตาง โดยยดหลกทฤษฎ

พหปญญาทใชในการสรางสรรค


3. เพอรวบรวมประสบการณตาง ๆ ขอมลตาง ๆ มาวเคราะห และสรางสรรค

ผลงานทศนศลป

กรอบแนวคด การสอบ O-NET คอ การวดผลการศกษาระดบชาตเพอพฒนาชาต แตในความเปนจรง การสอบ O-NET กบกลายเปนภาระของนกเรยนและคร ขดขวางการพฒนาของมนษยตามชวงวย ขดขวางการพฒนาดานการเรยนรทแทจรง โดยเมอถงการสอบ O-NET นกเรยน และครตองเปลยนการเรยนร พฒนาความฉลาดตามหลกพหปญญาหายไปโดยสนเชง เปลยนกลายเปนเรยนแบบเพอท�าขอสอบวดกนทตวคะแนน O-NET เพยงอยางเดยว โดยคะแนนนนแทจรงแลวไมสามารถวดผล เปนเพยงสงทสรางเพอพฒนา แตกลบกลายเปนภาระทหนกอง การเรยนรทแทจรงกบคณลกษณะอนพงประสงคเปนวถชวตของนกเรยนซงสามารถ น�าไปประยกตใชในชวตประจ�าวน เพอใหเปนไปตามหลกพฒนาการมนษย และคนหา ความเปนอจฉรยภาพ ตามหลกพหปญญา บนความแตกตางระหวางบคคล แตสงทควรจะไดรบเหลาน สญเสยไปกบการเตรยมตวสอบ O-NET

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดรบขอมล คนหารปแบบ สญลกษณในแนวทางทเกยวของกบการศกษาเพอน�าไปใชพฒนา รปแบบ เทคนค วธการในการสรางผลงานทศนศลป ใหมประสทธภาพ โดยสอสารอารมณความรสกผานทางผลงานทศนศลป 2. ไดผลการวเคราะหขอมลเกยวกบศลปะ การศกษา คณลกษณะอนพงประสงค ความขดแยงระหวางสงทวดผลจากการท�าคะแนน ความสมพนธระหวางการวดผลกบคณลกษณะตามพฒนาในชวงวยอยางแทจรง 3. ไดเผยแพรทศนคต ความคดเหนของผวจย เพอใหเกดความตระหนกเกยวกบ การพฒนาการของเดกนกเรยนตามหลกพหปญญา เพอใหเกดคณลกษณะอนพงประสงค ซงเปนพนฐานของชวตมากกวาการเรยนเพอสอบ 4. ไดรบผลงานทเปนฐานขอมลใหกบผทมความสนใจเกยวกบศลปะสะทอนมมมองของการศกษาวาการสอบไมแสดงถงความฉลาดและความแตกตางระหวางบคคล



ขอบเขตของการวจย เพอใหการสรางสรรคผลงานทางทศนศลป ชด การวจยเชงสรางสรรคเพอสรางผลงานศลปะแสดงความขดแยงระหวางการทดสอบกบคณคาของชวต ในครงนมประสทธภาพ และตรงตามประเดนการศกษา ผวจยจงไดก�าหนดขอบเขตเนอหาของการวจยไว ดงน 1. ขอบเขตดานเนอหา ศกษา คนควา รวบรวม และวเคราะหขอมลทเกยวของกบการวดผลประเมนผลในรปแบบของการสอบ O-NET คณลกษณะอนพงประสงคทเปนพนฐานการพฒนาการของ มนษยในแตละชวงวย ความอจฉรยภาพตามหลกทฤษฎพหปญญา จตวทยาการเรยนร การพฒนาการ ความคดเหน ประสบการณตรงและทางออม โดยวเคราะหหาความขดแยงระหวางการสอบ O-NET ผลกระทบในดานตาง ๆ ทมผลตอครและนกเรยน การสอบ O-NET (ท�าใหวถชวตของการเรยนรทแทจรงหายไป) คณลกษณะอนพงประสงคทเปนพนฐานของ วถชวตทแทจรงหายไป ความเปนอจฉรยภาพตามหลกทฤษฎพหปญญาทง 8 ดาน บนความ แตกตางระหวางบคคล เพอสนบสนนใหแสดงคณลกษณะอนพงประสงค และความอจฉรยภาพ ในตวนกเรยน การเรยนรทรวมกนระหวางนกเรยนและคร ทเปนอกดานหนงทส�าคญมากกวา การสอบ O-NET และการสอบ O-NET ไมมความจ�าเปนกบวถชวตของนกเรยนและคร รวมถงการไมมผลกบปรชญาการศกษาไทย โดยคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ เชน เวบไซต นตยสาร บทความ ทฤษฎพหปญญา ความฉลาดทง 9 ดาน เพอใหผลงาน ชด ความขดแยงระหวางการเรยนรกบการสอบ มประสทธภาพ สะทอนความคดเหนของผวจยไดอยางมประสทธภาพ 2. ขอบเขตดานรปแบบ ศกษา คนควา รวบรวมและวเคราะหแปรผลขอมล เพอคนหารปแบบในลกษณะ สญลกษณ ตวแทน หรอดรรชน เพอแสดงอารมณความรสกอยางเปนเหตผล โดยใชหลกการองคประกอบศลป (Composition) ผสานกบทฤษฎทางศลปะ ลทธศลปะตาง ๆ เพอให

ผลงานเกดคณคา สอสารความคดเหนสวนตวไดอยางมประสทธภาพ

3. ขอบเขตดานเทคนค วธการ

ศกษา คนควา รวบรวมขอมลเกยวกบทศนศลป 2 มต และวธการทางทศนศลป

ในดานตาง ๆ เชน การวาดเสน การปะตด ประตมากรรมนนต�า นนสง ลอยตว หรอสอผสม

เพอใหผลงานแสดงความคดและอารมณความรสกไดอยางมประสทธภาพ


ขนตอนการวจย ผลงานชดการสรางสรรคผลงานทศนศลปทแสดงความขดแยงระหวางการทดสอบ

กบคณคาของชวต ถอเปนเครองมอส�าคญ แสดงความสมพนธระหวางการสอบ O-NET

คะแนนสอบ คณลกษณะอนพงประสงค พหปญญา ทมความเกยวของกบผวจย โดยผลงาน

ชดน ผวจยสรางสรรคจากประสบการณตรง ทางออม ความคดเหนสวนตว ขอมลทไดรบ

โดยมขนตอนการวจย ดงน

1. รวบรวมขอมลเกยวกบการทดสอบ O-NET จากแหลงขอมลตาง ๆ เชน จากบทความ

วชาการตาง ๆ ประสบการณ การสมภาษณ เปนตน

2. ศกษา คนควา รวบรวมขอมลเกยวกบครและนกเรยนจากประสบการณตรง

ทางออม ทฤษฎจตวทยาพฒนาการ จตวทยาการเรยนร ทฤษฎพหปญญา ลกษณะอนพงประสงค

จากหลกสตรแกนกลางปการศกษา 2554 (หลกสตรปจจบน)

3. ศกษา คนควา กระบวนการสรางสรรค จากทฤษฎศลปะในยคตาง ๆ และทฤษฎ

สญศาสตร ทฤษฎองคประกอบศลปะ วธการสรางสรรคผลงานดวยเทคนคตาง ๆ เชน อธบาย

ใหชดวาจากขอมลไปสกระบวนการทางศลปะ อยางเชน เทคนคและวธการ มขนตอนอยางไร

เปนตน

4. วเคราะหขอมล หาความเชอมโยง ความสมพนธ ความขดแยงของการสอบ O-NET

กบวตถประสงค การสอบ O-NET กบทฤษฎการเรยนรตาง ๆ รวมถงการวเคราะหรวมกบ

ประสบการณจรง ผนวกเขากบความคดเหนสวนตวของผวจยเพอคนหาแนวคดใหม

5. คนหารปทรง รปแบบ การใชสญลกษณ ดวยทฤษฎทางศลปะ ทฤษฎสญศาสตร

ทฤษฎองคประกอบศลป เพอใหสมพนธกบแนวความคด อารมณ ความรสก

6. จดท�าภาพรางของผลงาน เพอน�าเสนออาจารยทปรกษา เพอวเคราะห วจารณ

ปรบปรง เพอใหเกดประสทธภาพตรงตามวตถประสงคและสามารถสอสารอารมณ ความรสก

ถายทอดลงสผลงาน

7. จดท�าผลงานทศนศลป ดวยวธการทางทศนศลปในดานตาง ๆ เชน การวาดเสน

ศลปะสอผสม ศลปะจดวาง การวาดภาพระบายส

8. วเคราะหผลงานทศนศลป

9. สรปผล



ขอมลทเกยวของ 1. ขอมลจากประสบการณตรงจากผวจย

เนองจากผวจย ท�างานประกอบอาชพเปนคร เปนผฝกสอนกฬา ท�ากจกรรม ภาระงาน

ตาง ๆ ใหกบโรงเรยนมาเปนระยะเวลา 9 ป จงมประสบการณทรวมกบเดกอยางมากมาย รวมถง

ไดเหนความสามารถทซอนอยในตวนกเรยนในบางครงนกเรยนอาจท�าการสอบไดคะแนน

ไมดเทาทควร แตในทางกลบกน นกเรยนสามารถทจะปฏบตงานตามหนาทรบผดชอบตาม

สภาพจรงมความสามารถแตกตางกนออกไปตามความถนดและความแตกตางระหวางบคคล

โรงเรยนเปนสถานทจดประสบการณเพอใหเกดการเรยนรในดานตาง ๆ เชน ความร

ดานวชาการ ดานคณธรรมจรยธรรม คานยม เพอใหนกเรยนสามารถน�าความรนนไปใชใน

การด�ารงชวตพงพาตนเองไดชวงสรางสรรค สงคม มจตสาธารณะนคอคณคาของความเปน

มนษยทสมบรณตามหลกปรชญาการศกษาไทย ตามแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดช โรงเรยนมการจดสอบเพอวดผลและประเมนผล สภาพของ

ผเรยนอยเปนประจ�าและตอเนอง ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ป 2551

กระทรวงศกษาธการเปนการวดตามสภาพจรงโดยไมตองมการตวขอสอบ เพอใหไดผล

การประเมนทแทจรงใชในการพฒนาการสอบ O-NET เปนการวดและประเมนผลดานตาง ๆ

ครงแรกเพอเรมจดตงการสอบ โดยใหเหตผลวาเปนการตดสนการจบการศกษาไทยโดยสอบ

ในกลมเพอท�าการวจย ไมน�าคะแนนเขามารวมในการตดสนผลการเรยน 8 กลมสาระ

การเรยนร ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ สงคมศกษา สขศกษา

และพลศกษา ศลปะ การงานและเทคโนโลย ซงมความลมเหลวเปนอยางมาก มาจากสาเหต

วา ศลปะ สขศกษาและพลศกษา การงานและเทคโนโลยไมสามารถวดไดดวยการสอบ จงลด

วชาลงเหลอ 5 กลมสาระวชา ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ และ

สงคมศกษา ปรากฏวา ลมเหลว ไมสามารถพฒนาการเรยนรได

การสอบ O-NET ไมสามารถน�ามาวดคณภาพการศกษา หรอการเรยนรได เพราะ

การเรยนมหลายดาน คณธรรม จรยธรรม คานยม ซงไมสามารถวดผลและประเมนสงทเปน

นามธรรมนนได แตผลของการสอบ O-NET ทเปาคะแนนกลบถกน�ามาใชในการตดสนผล

การศกษาของนกเรยน ซงตวขอสอบ O-NET เองกมความผดพลาดใหเหนไดตามหนา

หนงสอพมพ ซงมการรบผดชอบจากหนวยงานแบบไมจรงไมค�านงถงผลกระทบทมเปน

วงกวางในวงการศกษา จนสงคมแหงการเรยนรในปจจบนเปลยนจากการเรยนเพอรแลว


ท�างานได พงพาตนเองได กลายเปนเรยนเพอสอบเปนภาระอนหนกองของโรงเรยน คร และ

นกเรยน ซงไมกอใหเกดประโยชนใด ๆ

ผลเสยของการสอบ O-NET กอใหเกดผลเสยในหลายระดบดงน

1. ในระดบโรงเรยนตองปรบนโยบายการศกษา เพอใหสอดคลองกบการตรวจ

ประเมนคณภาพประกนภายนอกของสถานศกษา ซงอยในมาตรฐานทม เมอถงชวงเวลา

นกเรยนทกคนตองตวขอสอบ ทงการเรยนรทแทจรงเพอใหโรงเรยนไดรบการตรวจผาน

การประเมนเปนสาเหตใหนกเรยนทงการเรยนรดานตาง ๆ แลวกลายเปนการใชแคเพยง

คะแนน O-NET ทตกทงประเทศวดคณภาพของโรงเรยน

2. ในระดบครผสอนตองท�าตามนโยบายของโรงเรยนเปลยนวธการสอนจากการเรยนร

ทแทใหเกดทกษะประสบการณ เปลยนเปนการเรยนแบบเพอท�าคะแนน O-NET ซงครรเปน

อยางดวาคะแนนสอบ O-NET ไมกอเกดประโยชนใดกบตวนกเรยน

3. ในระดบตวผเรยน ตวผเรยนตองสญเสยเวลาแหงการเรยนรทแทจรง สญเสยเวลา

ของการคนพบความถนด ความเปนอจฉรยภาพในดานตาง ๆ ไป รวมถงปญหายงตกกบตว

นกเรยน เพราะเดกนกเรยนทยากจนจะไดผลคะแนน O-NET ไมดเพราะผปกครองนนไมม

เงนสงเขาเรยนพเศษท�าใหเกดความเหลอมล�าทางการศกษา ท�าใหมผลกบคณลกษณะอน

พงประสงคทจะสญเสยไป เชน ความพอเพยง ประหยด นกเรยนตองเขารบการตวขอสอบจน

เวลาในการใชเพอจตสาธารณะหายไป ซงนกเรยนนนควรมการพฒนาในหลายดาน พฒนา

ความเปนอจฉรยะในดานตาง ๆ ตามหลกพหปญญาจนนกเรยนสญเสยพฒนาการในดาน

สงคมไปในบางชวง

สงทควรสงเสรมใหท�าอยางแทจรง คอ อจฉรยภาพตามหลกพหปญญา คณลกษณะ

อนพงประสงค 8 ประการ ซงสงเหลาน การสอบ O-NET วดผลไมได แตกลบน�ามาใชตดสน

ผลการเรยนรในระดบชวงชน ดงนนการสอบ O-NET ไมชวยพฒนาแลวกลบกลายเปน

ตวท�าลาย อนาคตของชาต เปนความขดแยงของระบบการศกษาไทยโดยสนเชง

ผวจยพบวา การสอบ O-NET ท�าใหนกเรยนขาดพฒนาการในดานตาง ๆ ลดทอน

ความเปนอจฉรยภาพบนความแตกตางระหวางบคคล ท�าลายวงจรการศกษา ในระดบ

ขนพนฐาน (ป.6, ม.3 และ ม.6) เปนภาระอนหนกของโรงเรยน ครและเดกมผลท�าใหนกเรยน

ในระดบการศกษาขนพนฐาน สญเสยโอกาสในการคนหาศกยภาพในตนเองเพราะตองสญเสย

เวลาการเตรยมสอบ O-NET ทไมเกดประโยชน



ผวจยมความเหนวา ควรลดตดทอน หรอลดการใหความส�าคญกบการสอบ O-NET

แตควรใหความส�าคญกบการเรยนรทแทจรงจากการลงมอปฏบตจรง ใหเปนทกษะและ

คณลกษณะอนพงประสงค เพอใหเกดวถชวตแหงการเรยนรทถกตอง ไดรบการพฒนาการ

ในดาน วย สงคม สตปญญา ทอยบนความแตกตางระหวางบคคล

ความหมายของการศกษา จากกระแสพระราชด�ารสและพระราชกรณยกจตาง ๆ การศกษาเปนเสมอนเครองมอ

ในการพฒนามนษยในทก ๆ ดานทงทางรางกายและจตใจ และสตปญญา เพอชวยให

เปนพลเมองด มคณภาพ และมประสทธภาพ สามารถใชความรและสตปญญาของตนให

เปนประโยชนตอการพฒนาประเทศ การศกษาเปนกระบวนการเรยนรตลอดชวต เพราะเปน

สงจ�าเปนตอการปฏบตงานและพฒนางาน

จดมงหมายของการศกษา การศกษาตองมงพฒนาและเพมพนองคความรใหม พฒนาศกยภาพของผเรยนมงสราง

ปญญาและคณลกษณะของชวต เพอชวยใหผเรยนสามารถด�ารงชพเพอตนเองพงพาตนเองได

สามารถน�าความรไปใชในชวตจรงได และมสวนสรางสรรคประโยชนเพอสงคมสวนรวม

แนวคดเกยวกบเชาวนปญญา (Intelligence) ทมมาแตดงเดมนน จ�ากดอยท

ความสามารถทางดานภาษาความสามารถทางดานคณตศาสตร และการคดเชงตรรกะหรอ

เชงเหตผลเปนหลก การวดเชาวนปญญาของผเรยนจะวดจากคะแนนทท�าไดจากแบบทดสอบ

ทางสตปญญาซงประกอบดวยการทดสอบความสามารถทง 2 ดานดงกลาว คะแนนจาก

การวดเชาวนปญญาจะเปนตวก�าหนดเชาวนปญญาของบคคลนนไปตลอด เพราะมความเชอวา

องคประกอบของเชาวนปญญาจะไมเปลยนแปลงไปตามวยหรอประสบการณมากนก แตเปน

คณลกษณะทตดตวมาแตก�าเนด การดเนอร (Gardner, 1983) ใหนยามค�าวา “เชาวนปญญา”

ไววา หมายถงความสามารถในการแกปญหาในสภาพแวดลอมตาง ๆ หรอการสรางสรรค

ผลงานตาง ๆ ซงจะมความสมพนธกบบรบททางวฒนธรรมในแตละแหง รวมทงความสามารถ

ในการตงปญหาเพอจะหาค�าตอบและเพมพนความรการดเนอรมความเชอพนฐานทส�าคญ

2 ประการ คอ


1. เชาวนปญญาของบคคลมไดมเพยงความสามารถทางภาษาและทางคณตศาสตร

เทานน แตมอยอยางหลากหลายถง 8 ประเภทดวยกน ซงเขาบอกวา ความจรงอาจจะม

มากกวาน คนแตละคนจะมความสามารถเฉพาะดานทแตกตางไปจากคนอน และม

ความสามารถในดานตาง ๆ ไมเทากน ความสามารถทผสมผสานกนออกมาท�าใหบคคลแตละ

คนมแบบแผนซงเปนเอกลกษณเฉพาะตน

2. เชาวนปญญาของแตละบคคลจะไมอยคงทอยทระดบทตนมตอนเกด แตสามารถ

เปลยนแปลงได หากไดรบการสงเสรมทเหมาะสม

เชาวนปญญา 8 ดาน ตามแนวคดของการดเนอร มดงน

1. เชาวนปญญาดานภาษา (Linguistic intelligence)

เชาวนปญญาดานนถกควบคมโดยสมองสวนทเรยกวา “broca’s area” สตปญญา

ดานนแสดงออกทางความสามารถในการอาน การเขยน การพดอภปราย การสอสารกบผอน

การใชค�าศพท การแสดงออกของความคด การประพนธ การแตงเรอง การเลาเรอง เปนตน

2. เชาวนป ญญาดานคณตศาสตรหรอการใช เหตผลเชงตรรกะ (Logical

mathematical intelligence)

ผทมอจฉรยภาพดานการใชเหตผลเชงตรรกะ มกจะคดโดยใชสญลกษณ มระบบ

ระเบยบในการคด ชอบคดวเคราะห แยกแยะสงตาง ๆ ใหเหนชดเจน ชอบคดและท�าอะไร

ตามเหตผล เขาใจสงทเปนนามธรรมไดงาย ชอบและท�าคณตศาสตรไดด

3. สตปญญาดานมตสมพนธ (Spatial intelligence)

เชาวนปญญาดานนถกควบคมโดยสมองซกขวา และแสดงออกทางความสามารถ

ดานศลปะ การวาดภาพ การสรางภาพ การคดเปนภาพ การเหนรายละเอยด การใชส

การสรางสรรคงานตาง ๆ และมกจะเปนผมองเหนวธแกปญหาในมโนภาพ

4. เชาวนปญญาดานดนตร (Musical intelligence)

เชาวนปญญาดานนถกควบคมโดยสมองซกขวา แตยงไมสามารถระบต�าแหนงท

แนนอนได บคคลทมสตปญญาทางดานน จะแสดงออกทางความสามารถในดานจงหวะ การรองเพลง

การฟงเพลงและดนตร การแตงเพลง การเตน และมความไวตอการรบรเสยงและจงหวะตาง ๆ

5. เชาวนปญญาดานการเคลอนไหวรางกายและกลามเนอ (Bodily-kinesthetic

intelligence)



เชาวนปญญาดานนถกควบคมโดยสมองสวนทเรยกวาคอรเทกซ โดยดานซาย

ควบคมการเคลอนไหวของรางกายซกขวา และดานขวาควบคมการเคลอนไหวของรางกาย

ซกซาย สตปญญาทางดานนสงเกตไดจากความสามารถในการเคลอนไหวรางกาย เชน ใน

การเลนกฬา และเกมตาง ๆ การใชภาษาทาทาง การแสดง การเตนร�า ฯลฯ

6. เชาวนปญญาดานการสมพนธกบผอน (Interpersonal intelligence) เชาวนปญญาดานน ถกควบคมโดยสมองสวนหนา ความสามารถทแสดงออกทางดานน เหนไดจากการปฏสมพนธกบผอน การท�างานกบผอน การเขาใจและเคารพผอน การแกปญหาความขดแยง และการจดระเบยบ ผมความสามารถทางดานน มกเปนผมความไว ตอความรสกและความตองการของผอน มความเปนมตร ชอบชวยเหลอและใหค�าปรกษาแกผอน 7. เชาวนปญญาดานการเขาใจตนเอง (Intrapersonal intelligence) บคคลทมความสามารถในการเขาใจตนเอง มกเปนคนทชอบคด พจารณาไตรตรอง มองตนเอง และท�าความเขาใจถงความรสกและพฤตกรรมของตนเอง มกเปนคนทมนคง ในความคดความเชอตาง ๆ จะท�าอะไรมกตองการเวลาในการคดไตรตรอง และชอบทจะคดคนเดยว ชอบความเงยบสงบ สตปญญาทางดานนมกเกดรวมกบสตปญญาดานอน มลกษณะเปนปฏสมพนธระหวางเชาวนปญญา อยางนอย 2 ดานขนไป 8. เชาวนปญญาดานความเขาใจธรรมชาต (Naturalist intelligence) เชาวนปญญาดานน เปนความสามารถในการสงเกตสงแวดลอมทางธรรมชาต การจ�าแนกแยกแยะ จดหมวดหมสงตาง ๆ รอบตว บคคลทมความสามารถทางน มกเปน ผรกธรรมชาต เขาใจธรรมชาต ตระหนกในความส�าคญของสงแวดลอมรอบตว และมกจะ ชอบและสนใจสตว ชอบเลยงสตวเลยง เปนตน (ทศนา แขมมณ, 2552: 85-89)

อทธพลทไดรบจากผลงานศลปน Super shadow A friend of mine started a project that revolved around what adults wanted to be when they were kids. From ninja astronauts to water park owner, there were some pretty fantastic answers. To be honest, I can’t remember anything before artist. Which brings me to today.


Along with my wife and two cats, I’m a resident of Indianapolis, Indiana where I work (Art Director) and live (Artist). Designing by day.Makin’art by night.

1 2 3

4

ภาพท 1-4 ภาพผลงาน “Super Shadow” ศลปน Jason Ratliff

My background is crowded with fine art and design, so my artwork is a happy marriage between the two. From piece to piece, the work might stray

further to one side or the other, but never too far.



ภาพท 5“การรอคอย”

ศลปน สวชาญ เถาทอง

ผลงานชอ “การรอคอย”ศลปน สวชาญ เถาทองเทคนค ผสมขนาด 180 x 330 ซม.ป 2523รางวล ชนะเลศการประกวดศลปกรรมรวมสมย (มอบใหพพธภณฑสถานแหงชาต)

5

I hope you like what you see while you’re visiting. Maybe share

something with a friend to help spread my work around. Maybe hang something

of mine on your wall. There is honestly nothing more flattering. (Jason, 2017)


สรปการวเคราะห 1. การใชรปทรงทอยในลกษณะยนท�าใหรสกหนกแนนมนคง 2. การก�าหนดใหแสงสวางลงจากดานบนท�าใหน�าหนกมความเขมในดานลาง เพอความหนกแนนใหกบรปทรง 3. การปรบรปทรงใหหนไปทศทางตาง ๆ โดยไมหนดานหนาตรง เพอสรางความเปน เอกภาพกบพนท พรอมทงชวยลดรายละเอยดใหกบรปทรง จงท�าใหพนหลงท�างานรวมกบเนอหามากขน 4. การปรบจากสใหเปนขาว-ด�า เพอแสดงใหเหนวาตวรปทรงนนเปนเพยงแคร สกจากภายใน เปนภาพทเกดจากความรสกของศลปน เปนความรสกทผสมผสานกบ ความเสมอนจรง

อทธพลทไดรบจากผลงาน “การรอคอย” 1. ดานการจดองคประกอบ การจดรปทรงใหอยในทายน 2. การจดทศทางการหนหนาของรปทรง 3. การสรางภาพเสมอนจรงในพนทวาง เนอหาทอยในพนทวาง 4. การใชพนทวางในการควบคมรปทรง โดยการเนนเนอหาในพนทวางดานหลงหรอรวมอยกบตวผลงาน 5. ดานเทคนควธการ การใชการวาดเสน ดวยหมก ดนสอ หรอการระบายสในลกษณะบางเพอใหมองเหนพนหลง วธการสรางงานจงมความนาสนใจ จงน�าเอาวธการวางองคประกอบการสรางภาพเสมอนจรงในอดมคตมาใชในผลงานศลปนพนธของผวจย

การด�าเนนการวจย เปาหมายของการวจย ผวจยมวตถประสงค เพอศกษาความสมพนธระหวางการสอบการวดผลประเมน กบพหปญญา ใหเปนไปตามลกษณะอนพงประสงค ตามปรชญาการศกษา ไทย ใหเกดความตระหนกถงการพฒนาการของสตปญญาในชวงวยร นตอนตนจนถง วยเดก สะทอนใหเหนความสามารถในตวนกเรยนแสดงคณลกษณะอนพงประสงค ซงมความส�าคญเปนพนฐานในการใชชวตไดอยางมความสข การเรยนเพอใหเกดการพฒนาการคนพบเชาวนปญญาหรอความฉลาดในตนเอง บนความแตกตางระหวางบคคลโดยมคณลกษณะ อนพงประสงคเปนพนฐาน



ผวจยใชการวาดเสน ระบายส และการปะตดเปนวธการหลกในการสรางสรรคผลงานใหออกมาในรปแบบทศนศลป 2 มต โดยวธการสรางรปทรง จากรปถาย รปขอมล สรางสรรคองคประกอบตามอดมคตเปนการประยกตรปทรง (รปธรรม) กบ พนหลง (นามธรรม) เพอใหเกดเนอหาเกดความเปนเอกภาพ พรอมทงแสดงออกถงความจรงกบความรสกทมลกษณะ ขดแยงโดยใชวสดจรง มารวมกบผลงาน ใหเหนถงคณลกษณะอนพงประสงคและความสามารถ ทางเชาวนปญญาตามหลกพหปญญาทใชวธการสอบวดผลไมได โดยใชขอมลจากเอกสาร ประสบการณตรง และทางออม การสมภาษณในพนทจรง รปถาย โดยมวธการวจยดงน 1. วธด�าเนนการวจย ผวจยไดรบแรงบนดาลใจจากประสบการณตรง ในสถานศกษา จงเรมมองเหนความขดแยง ความผดพลาดของระบบการศกษาโดยคณลกษณะอนพงประสงค ไมสามารถวดไดจากการสอบ O-NET แตระบบการศกษากลบใหความส�าคญกบการสอบ O-NET มาก เกนไป ในทางกลบกนการสอบ O-NET ไมสามารถวดคณลกษณะอนพงประสงค และ ความฉลาดตามหลกทฤษฎพหปญญาทง 8 ดาน และไมมความสอดคลองกบปรชญา การศกษาของไทย ทมจดมงหมายใหเรยนเพอใชในชวตได ไมใชเรยนเพอทองจ�าแลวน�าไปใชสอบ ผวจยจงศกษาคนควา ขอมลจากเอกสาร ต�ารา บทความ เพอสนบสนนประสบการณตรง ถงปญหาในการสอบ O-NET ประโยชนและปญหาผลกระทบทเกดขนจากการสอบ O-NET ซงในทางทถกตองการวดผลควรวดตามสภาพจรงจากสงทเรยนร แต O-NET กบน�าเวลาการเรยนรทแทจรงไปใชในการเรยน เพอแคท�าขอสอบ การพฒนาการทางดวยสตปญญาตามความสนใจของกลมวยรน-วยเดกหายไป จงกลายเปนตวขดขวางการเรยนร การพฒนาทางสตปญญา จงไดเรมท�าขอมลความคดทไดรบมาด�าเนนการสรางในล�าดบตอไปน 2. ด�าเนนการวจยและออกแบบภาพราง 2.1 วเคราะหขอมลทไดรบผวจยไดน�าขอมลทเกยวของดงตอไปน 2.1.1 คณลกษณะอนพงประสงคทเกดขนจากการเรยน คณลกษณะอนพงประสงคทเกดขนจากการเรยนร เปนสงทม ความส�าคญเพราะเปนพนฐานของการใชชวต โดยผวจยไดเกบขอมลจากเอกสารและขอมลจากสถานทจรง ประสบการณตรงจากภายในโรงเรยน โดยผวจยไดท�าอาชพ “คร” มาเปนระยะเวลา 10 ป จงมความสนใจและใหความส�าคญในดานนมาก จงไดน�ามาเปนขอมลและ

น�าเสนอในรปแบบภาพราง โดยคณลกษณะอนพงประสงค


ภาพท 6-8 ภาพขอมล กจกรรมเดก

3. สรปขอมลทไดรบเพอเขาสแบบรางท 1

การสอบ O-NET นนไมควรใหความส�าคญ ควรใหความส�าคญกบคณลกษณะ

อนพงประสงค และความฉลาดตามหลกพหปญญา ใหตระหนกถงความส�าคญของความแตกตาง

ระหวางบคคล ผวจยจงน�าเสนอในดานคณลกษณะอนพงประสงค โดยการน�ารปแบบทไดรบ

อทธพลจากสวชาญ เถาทอง มาเปนแนวทางในการจดองคประกอบ โดยจดใหรปทรง

เปนแบบลกษณะเสมอนจรงลงบนพนหลงทดรบอทธพลจาก อนพงษ จนทร ในการใช

วสดจรงมาเปนพนหลงโดยจดรปทรงของตวนกเรยนในรปแบบคณลกษณะอนพงประสงค

หรอกจกรรมทเกยวกบเชาวนปญญาตามหลกทฤษฎพหปญญา โดยพนหลงใชวสดจรง

คอ กระดาษขอสอบ จากการสอบจรง เพอแสดงใหเหนถงคะแนนและวชาทท�าการสอบ

ใหเกดความขดแยงกบรปทรงทไมสามารถวดไดจากการสอบ จงน�าเสนอภาพรางดงตอไปน

6 7 8

ภาพท 9 ภาพราง ชนท 1



วเคราะหผลงาน จากขอมลตาง ๆ ทใชในการสรางสรรคผลงานทศนศลป สาระส�าคญ เพอสะทอน

ใหเหนถงคณคา ใหเหนจากกจกรรมทนกเรยนไดปฏบตจรง และไมสามารถวดไดดวยการสอบ

โดยเกบขอมลจากคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงคและน�ามาเปลยนแปลง

จดองคประกอบศลปใหม โดยการเปลยนแปลงน�าเฉพาะเพยงรปทรงของตวนกเรยนบนพน

ภาพท 10 ภาพราง ชนท 2

ภาพท 11 ภาพรางชนท 3


กระดาษ โดยใชวสดจรง คอ กระดาษค�าตอบ หรอตวขอสอบของจรงมามสวนรวมในผลงาน

โดยน�ามาเปนสงประกอบตาง ๆ เชน ภายในเสอผา เงา เปนตน เพอใหเกดความเชอมโยง

กบรปทรงทอยในรปแบบตาง ๆ เพอใหเกดความรสกเกยวเนองกบตวขอสอบ เพอใหเหนถง

การศกษาทไรวญญาณเรยนเพอสอบ ขดแยงกบความมคณคาของชวตทแทจรง

จากภาพรางสผลงาน โดยไดรบอทธพลและแนวความคดมาจากสวชาญ เถาทอง

เนนเนอหาในรปทรง ใชวธการหนรปทรง เพอเชอมโยงกบพนหลง

ผลงานชนท 1

แรงบนดาลใจเปนการน�ารปทรงของนกเรยนทน�าขาวมารบประทานทโรงเรยน เปน

ความเปนอยอยางพอเพยง เปนคณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลาง พ.ศ. 2551

เปนสงทไมสามารถวดไดดวยการสอบ

ภาพท 12 ภาพผลงานชนท 2

ขนาด 180 × 120 cm.

เทคนค วาดเสน สอผสมบนกระดาษปบนไมอด



การเลอกใชรปแบบเปนการใชรปทรงของตวนกเรยนทมความรจกภายในโรงเรยน อย

ในทายนตรงอยางสงบนง เปนรปทรงของเดกนกเรยน มลกษณะยนตรงหวปนโต เพอเปน

สญลกษณใหเหนถงการหออาหารมารบประทานทโรงเรยน เพอน�าเสนอเรองราวของความ

พอเพยงซงยนอยทาตรงใหเกดความรสกของความมนคงสงบนง โดยมเงาตกกระทบลงบนพน

เงาตกกระทบบนพนเปนการใชวสดจรง คอ ขอสอบหรอกระดาษค�าตอบซงเปนวสด

จรงทใชในการสอบจรง โดยตดรายชอของนกเรยนมาสรางเปนเงาตกกระทบ เพอแสดงให

เหนถงสงทตดตามตวเดกไปทกท ผลงานชนท 1 น ไมมการใชส ใชเพยงเทคนควาดเสนโดย

ใชดนสอความเขมระดบ B-4B จงไมมจดเนนมดสนท เพอสรางบรรยากาศความคลมเครอ

หรอเนนคมบรรยากาศดวยน�าหนกสขาวและสเทา เพอใหเกดความรสกนมนวล ลดความ

ขดแยงของน�าหนกเขมและออน โดยเพอใหสอความหมายถงการยนอยางเหมอนชวตโดยม

เงาของขอสอบตดตามตวของนกเรยนไปในทกทแมเวลารบประทานอาหาร โดยการสรางผล

งานไดรบอทธพลจาก สวชาญ เถาทอง โดยวาดลงบนพนหลงสขาวเพอลดเรองราวในพนหลง

เปนยมแสงเขามาสลายตวรปทรง เพอใหเนอหาชดเจนมากยงขนเนนไปทรปทรงเพยงอยางเดยว

มการเปลยนแปลงรปทรงโดยจดองคประกอบใหตวนกเรยนหนหลงใหกบผดผลงานเพอให

ผดผลงานไดคดตอถงเรองราวทอยภายในพนขาวดานหลง ลดความเปนเรองราวของใบหนา

จากการวเคราะหขางตน ตวกระดาษขอสอบหรอวสดจรงยงไมแสดงผลตอความรสก

เทาทควร ควรปรบเปลยนการวางกระดาษค�าตอบและเปลยนลกษณะของรปทรง เรองราวใน

รปทรงใหนาสนใจมากยงขน

ผลงานชนท 2

จากผลงานชนท 1 ควรเพมความนาสนใจในตวรปทรงโดยการปรบทาทางของรปทรง

ใหดมความเกยวของการเรยนรแบบพหปญญามากขน โดยใชรปทรงของเดกนกเรยนทนง

ท�างานจรงมาเปนตนแบบเพอใหเกดความนาสนใจมากยงขน และน�าวสดจรงเขามามสวนรวม

กบรปทรงมากยงขน โดยใชแทรกเขาไปภายในรปทรงและวสดจรงน จดท�าขนโดยใหนกเรยน

เขยนแรงบนดาลใจหรอองคความรทเกยวกบชวตลงบนกระดาษ และน�าขอความเหลานมาใส

เปนพนหลงและแทรกลงไปในรปทรงเพอใหเกดความนาสนใจและมเนอหาทชดเจนขน


ขนาด 120 × 140 cm.

เทคนค วาดเสนบนกระดาษ โดยใชวสดจรงตดบนไมอดทงแผน และใชกระดาษสาญปน

ตดทบเพอใหเรยบเปนเนอเดยวกน ใชสขาวชวยในการควบคมพนหลง

จากการวเคราะหผลงานชนท 1 มการปรบเปลยนรปทรงโดยใชรปทรงจากสถานการณ

จรงเปนรปทรงของเดกนกเรยนทก�าลงวาดภาพ โดยมเงาตกกระทบลงบนพน ใชวธการหน

รปทรงในทศทางเดนโดยหนหลงใหกบผดผลงาน มการแทรกขอความจากวสดจรงใหแทรก

เขาไปในรปทรงท�าใหรปทรงมความนาสนใจมากยงขน ในสวนเงามขอความท�าใหผดผลงาน

ตดตามอานขอความจากความคดของนกเรยน ซงเปนความคดเหนจรงจากตวนกเรยนหลาย

คนเพอสะทอนใหเหนสภาพชวตการเรยนรภายในโรงเรยนมากขน แตรปทรงนนเปนทานงจง

ใหโครงสรางของรปทรงกลบดลดความนาสนใจลงไป และอาจมบางจดซงการระบายสของ

นกเรยนเปนจดเดนบนผลงาน แสดงผลมากเกนไปจนท�าใหรปทรงของตวนกเรยนแสดงผล

ไดลดลง แกไขโดยการเพมน�าหนกความเขมในของตวรปทรงมากขน จากการวเคราะหรปทรง

ของตวนกเรยนมนอยเกนไปจงท�าใหเกดเรองราวขนนอย ควรเพมรปทรงใชวธการเพมรปทรง

ใหมากขน เพอใหเกดเรองราวความขดแยงใหนาสนใจมากขน และท�าใหวสดจรงสามารถแสดง

ผลไดชดเจนมากยงขน การใชวสดจรงเปนการน�าความคด ความรสกของตวนกเรยนจรงเขา

มามสวนรวมกบผลงาน

ภาพท 13 ภาพผลงานชนท 2



สรปผลการวจย

จากการสรางสรรคผลงานทศนศลป หวขอวจยเชงสรางสรรคเพอสรางผลงาน

ทศนศลปแสดงความขดแยงระหวางการสอบและคณคาของชวตนนมการแสดงความรสก

โดยเนนไปในทางการใชวสดจรงแทรกลงไปในรปทรงเพอน�าความคดของตวนกเรยนเขามาม

สวนรวมกบผลงาน ใหผชมผลงานทศนศลปไดเขาใจการศกษา หรอชวตของเดกนกเรยนทม

การสอบเปนตวควบคมชวต เปนตวตดสนคณคาของชวต โดยไดรบอทธพลจากศลปนตาง ๆ

หลายทานเปนงานทไดรบอทธพลลทธ พกเกอรเรทฟ และมการเชอมโยงเขากบวสดจรงโดย

ไดรบอทธพลจากอนพงษ จนทร ไดรบรปแบบจากสวชาญ เถาทอง ผลงานชดนตองการ

เนนการสะทอนมมมองของการศกษาแบบสภาพจรง แสดงใหเหนโดยจากตววสดจรงจาก

การจดวางองคประกอบของศลปะเพอใหพนหลงเชอมโยงกบรปทรงโดยใชวธการหนรปทรง

เพอใหน�าสายตาของบคคลเขาสพนทวางดานหลงผลงาน ผลทไดรบจากผลงาน คอ เทคนค

การจดองคประกอบแนวความคดเกยวกบการศกษาผานผลงานทศนศลป

ขอเสนอแนะ

1. ควรเพมจ�านวนรปทรงโดยใชวธการจดองคประกอบแบซ�า เพอใหเกดความ

นาสนใจ

2. อาจจะมการใชสโดยการระบายแบบโปรงบางทบซอนแทนการใชเพยงแคน�าหนก

ขาว-ด�า

3. ควรมการเพมทาทางของรปทรงใหดเปนกจกรรมทนาสนใจมากขน

4. อาจมการใชกระดาษค�าตอบหรอตวขอสอบสรางรปทรงแทนการวาดดวยเทคนค

วาดเสนใหเปนศลปะสอผสมชนดปะตด

เอกสารอางอง

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2542). จอมปราชญนกการศกษา: สงเคราะหวเคราะหและ

ประยกตแนวพระราชด�ารสดานการศกษาและการพฒนาคน. กรงเทพฯ:

ดานสทธาการพมพ.

เตมศกด คทวณช. (2546). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.


ทศนา แขมมณ. (2552). รปแบบการเรยนการสอนทางเลอกทหลากหลาย. กรงเทพฯ:

ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรพมล เจยมนาครนทร. (2539). พฒนาการวยรน. กรงเทพฯ: ตนออแกรมม.

วฒนา พชราวนช. (2531). หลกการแนะแนว. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา.

วภาภรณ บญยงค. (2549). จตวทยาวยรน.. คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

ราชนครนทร.

ศรเรอน แกวกงวาล. (2545). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย (เลม 2 วยรน-วยสงอาย)

(พมพครงท 8). กรงเทพฯ: ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สวร ศวะแพทย. (2549). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สชา จนทรเอม. (2540). จตวทยาพฒนาการ (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

Jason Ratliff. (2017). About. Retrieved October 12, 2017, from https://

www.jason-ratliff.com/about/

การสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ ...hs.pbru.ac.th/journal/wp-content/uploads/2019/09/2019-01... · 2019-09-23 · of and 29 Vol. 21

Documents