เอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องcmuir.cmu.ac.th/bitstream/6653943832/14137/5/mph20954oo... · 2014. 9. 18. ·...

บทท 2

เอกสารงานวจยทเกยวของ

การศกษานผศกษาไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดยมเนอหาครอบคลมหวขอตอไปน 1. โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ 1.1 ความหมาย 1.2 สถานการณโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ

2. การปองกนการแพรกระจายเชอ 2.1 วธการแพรกระจายเชอ 2.2 แนวปฏบตในการปองกนการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจ 2.3 การปฏบตในการปองกนการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจ ของบคลากรในโรงพยาบาล

โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ

ความหมาย

โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ หมายถง การตดเชอของระบบทางเดนหายใจ ซงมสาเหตจากไวรสหลายชนดคอ ไวรสไขหวดใหญ (influenza virus) ไวรสพาราอนฟลเอนซา ไวรสอาร-เอส(respiratory syncytial virus, RVS) ไวรสอะดโน การตดเชอเฉยบพลนของระบบทางเดนหายใจสวนบนสวนใหญจะเกดจากไวรสไขหวดใหญ (influenza virus) ประมาณ 70 - 80% สวนการตดเชอเฉยบพลนของระบบทางเดนหายใจสวนลางนน มกจะเกดจากไวรสอาร-เอส (respiratory syncytial virus, RSV) ซงท าใหหลอดลมอกเสบ การตดเชอระบบทางเดนหายใจในเดกสวนใหญมกเปนชนดเฉยบพลน (Acute respiratory infection , ARI) ซงมการตดเชอตงแตชองจมกจนถงถงลมในปอดโดยมอาการไมเกน 4 สปดาห( สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข, 2541)

8

สถานการณโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ

ปจจบนแนวโนมของการเกดโรคตดตออบตใหมอบตซ ามเพมขน โรคเหลานสวนใหญแพรกระจายทางระบบทางเดนหายใจ การแพรระบาดของโรคเปนไปอยางรวดเรวและกวางขวาง โรคอบตใหมไดเกดขนมากในตงแตชวงทศวรรษ 1980 เปนตนมา เชน การเกดโรคไขหวดนกในเอเชย และการระบาดของโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (SARS) กอใหเกดผลกระทบรนแรงตอระบบสาธารณสข รวมถงทางดานเศรษฐกจ การสงออก การทองเทยวและการลงทนในประเทศ

รายละเอยดของโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจทเปนโรคอบตใหมแตละโรคมดงน 1. โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (Severe Acute Respiratory

Syndrome [SARS]) เรมระบาดครงแรกในประเทศจน ณ มณฑลกวางตง เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2545 และ

แพรระบาดอยางรวดเรว ขอมลจาก 29 ประเทศทวโลกตงแตวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2545 จนสนสดการระบาดเมอวนท 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2546 พบผปวยทงสน 8,096 ราย เสยชวต 774 ราย คดเปนอตราผปวยตายรอยละ 9.6 และรอยละ 21ของผปวยทงหมดเปนบคลากรทางการแพทยทตดเชอจากการดแลผปวย (World Health Organization[WHO ],2003) ประเทศไทยพบผปวยทเขาขายโรคซารส 9 ราย เสยชวต 2 ราย (ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2546) โรคนจงท าใหเกดความกลวทงในกลมประชาชนทวไปและบคลากรทางการแพทยทใหการดแลผปวย การแพรระบาดของโรคเปนไปไดงายและรวดเรว สงผลกระทบตอผปวย ผปวยอน ญาตผปวย และบคลากรทางการแพทยทงดานรางกายและจตใจ ผปวยในระยะแพรกระจายเชอ สามารถแพรเชอสผปวยอน ญาตผปวย และบคลากรของโรงพยาบาล โดยเฉพาะบคลากรทางการแพทยทใหการดแลผปวย ดงรายงานในประเทศฮองกงพบบคลากรพยาบาลตดเชอและเสยชวตจากการดแลผปวยโรคซารส (Halloran, 2003) ซงองคการอนามยโลกถอวาเปนภยคกคามทางสาธารณสขจงมค าแนะน าใหเรงรดการเฝาระวงและเตรยมพรอมในการปองกนและควบคมโรคซารส

2. โรคไขหวดใหญสายพนธใหม ( Influenza A H1N1 2009) เรมระบาดในประเทศเมกซโก เมอวนท 18 มนาคม พ.ศ. 2552 และทวความรนแรงขนใน

เดอนเมษายน พ.ศ. 2552 องคการอนามยโลกประกาศใหไขหวดใหญในประเทศเมกซโกเปนภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสขระหวางประเทศ (Public Health Emergency of International Concern:

9

PHEIC) จากการเฝาระวงโรคพบวา มจ านวนผปวยเพมขนอยางตอเนอง ทงไดลกลามถงประเทศสหรฐอเมรกาโดยเรมจากรฐทตดตอกบประเทศเมกซโกคอรฐแคลฟอรเนยและเทกซสตงแตปลายเดอนเมษายน พ.ศ. 2552 ซงตรวจพบวาสาเหตเกดจากเชอไวรสไขหวดใหญสายพนธใหมชนดเอ เอช 1 เอน 1 และไดระบาดตอไปหลายประเทศทวโลกอยางรวดเรว แมจะเปนโรคทเพงอบตใหมในป พ.ศ. 2552 แตการแพรระบาดเปนไปอยางรวดเรวรนแรงทวโลกอยางทไมเคยเกดขนมากอน โดยการระบาดของไขหวดใหญชนดอนทผานมานนใชเวลานานกวา 6 เดอน ในการระบาดเปนวงกวาง ขณะทไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 ใชเวลาเพยง 6 สปดาหในการแพรระบาดส 21 ประเทศ ใน 5ทวปทงๆทหลายประเทศไดใชมาตรการทเขมงวดในการสกดกนการแพรระบาด ส าหรบประเทศไทยจากขอมลการเฝาระวง ณ วนท 18 พฤศจกายน พ.ศ. 2552 มจ านวนผปวยดวยโรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 สะสม 79, 196 ราย จาก 76 จงหวด คดเปนอตราปวย 125.63 ตอแสนประชากร ผปวยเสยชวต 77 ราย คดเปนอตราตาย 0.12ตอแสนประชากร (กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2552) สงผลกระทบตอสถานพยาบาลไมวาจะเปนคลนกหรอโรงพยาบาลกจะตองเตรยมรบผปวยทเกดจากการระบาดของโรคนขอมลจากการเฝาระวงโรค พบวา บคลากรทางการแพทยตดเชอจากการระบาดของโรคน 216 ราย และในจงหวดเชยงใหมมจ านวนถง 22 ราย (ส านกระบาดวทยา กระทรวงสาธารณสข, 2552 ) 3. วณโรค (Tuberculosis) ปจจบนจ านวนผตดเชอวณโรคเพมสงขน องคการอนามยโลกประมาณไววาจะมผทตดเชอวณโรคแลวเพมขนปละ 8 ลานคน และมผทเสยชวตจากวณโรคปละ 3 ลานคน หากสถานการณวณโรคยงไมดขนกวาปจจบน จะมผทเสยชวตจากวณโรคในสบปขางหนากวา 30 ลานคน และระยะเวลา 10 ปทผานมาน จ านวนผปวยวณโรคแนวโนมเพมมากขน (ภาสกร อครเสว, 2542) เนองจากสถานการณการระบาดของโรคเอดสในปจจบนท าใหผปวยเอดสมการตดเชอวณโรคจากการทระบบภมตานทานโรคลดลง นอกจากนยงมการเพมของวณโรคทดอตอยาหลายชนดและปญหาจากโรคตดเชอฉวยโอกาสรวมดวย ท าใหผปวยเหลานตองถกรบไวรกษาในโรงพยาบาล โรงพยาบาลทมความแออด การระบายอากาศไมด การแพรกระจายเชอวณโรคจะเปนไปไดงาย โดยเฉพาะบรเวณทใหบรการผปวยหรอรบผปวย เชน แผนกผปวยนอกทมผปวยมานงรอตรวจจ านวนมาก หอผปวยทรบผปวยไวรกษาทการระบายอากาศไมด ประกอบกบในปจจบนทมการใชเครองปรบอากาศกนมาก อากาศถายเทไมดเชอวณโรคจงสามารถลอยอยภายในหองโดยไมถกระบายออกสภายนอก ท าใหปญหาการแพรเชอวณโรคเพมขนอยางหลกเลยงไมไดการแพรเชอ

10

ดงกลาวมไดทงผปวยสผปวย และผปวยสบคลากร บคลากรทางการแพทยจงมความเสยงมากขนตอการสดหายใจเอาเชอวณโรคเขาไป (มนส วงษเสงยม, 2542)

การปองกนการแพรกระจายเชอ

เชอกอโรคสามารถแพรกระจายจากผปวยหรอผทเปนพาหะของโรคท าใหผทอยใกลชด

ไดรบเชอและเกดการตดเชอ การปองกนการแพรกระจายเชอสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพหากบคลากรมความรและความเขาใจเกยวกบวธการแพรกระจายเชอของโรคแตละโรคอยางถกตอง วธการแพรกระจายเชอ

องคประกอบของการเกดการตดเชอประกอบดวยผปวยทมความไวตอการตดเชอ เชอกอโรคและสงแวดลอม โดยมการแพรกระจายเชอของเชอกอโรคจากผปวยสผอนและสงแวดลอมวธการแพรกระจายเชอแบงออกเปน 4 วธ ดงน (อะเคอ อณหเลขกะ, 2554)

1. Contact Transmission เปนวธการแพรกระจายเชอทพบไดบอยทสดในโรงพยาบาล แบงออกได 3 แบบคอ 1.1 Direct contact เปนการแพรกระจายเชอจากคนสคน (Person-to-person spread) เกดขนจากการทมอไปสมผสแหลงเชอโรคแลวสมผสผปวยหรอบคคลทมความไวรบตอการตดเชอ

1.2 Indirect contact เปนการสมผสกบสงของหรออปกรณการแพทยทมเชอปนเปอนอยเปนการทเชอเขาสรางกายโดยผานตวกลาง เชน การท าลายเชอบนกลองสองตรวจอวยวะภายใน (Endoscope) ไมดพอ ท าใหเชอ Salmonella จากผปวยรายหนงเขาสรางกายของผปวยอกรายหนงหรอการทเชอแปดเปอนบนของเลนของผปวยเดกเมอผปวยน าของเลนเขาปากเชอกเขาสรางกาย

1.3 Droplet Spread เกดจากการสมผสกบฝอยละอองน ามกน าลายของผทมเชออย จากการทผนนไอ จามหรอพด การสมผสโดยวธนมกเกดขนในระยะไมเกน 3 ฟต 2. Common Vehicle Transmission เปนการแพรกระจายเชอ จากการมเชอจลชพปนเปอนอยในเลอด ผลตภณฑของเลอด อาหาร น า ยา สารน าทใหแกผปวย การแพรกระจายเชอวธนมกพบวาท าใหเกดการตดเชอในผปวยหลายรายเนองจากจะมผปวยทไดรบสงทมเชอปนเปอนอยครงละหลายคนเชนการตดเชอ Salmonella จากอาหาร

11

3. Airborne transmission เปนการแพรกระจายเชอโดยการสดหายใจเอาเชอทลอยอยในอากาศเขาสระบบทางเดนหายใจ ซงเชอจลชพจะอยในรปของ droplet nuclei หรอฝ นลองลอยในอากาศ droplet nuclei มขนาดเลกกวา droplet ซงเกดจากการไอจาม เชอจลชพทแพรกระจายโดยวธน ไดแก เชอสกใส เชอวณโรค

4. Vectorborne transmission เปนการแพรกระจายเชอโดยแมลง หรอสตวน าโรค คนไดรบเชอจากการถกแมลงหรอสตวกดและเชอทมอยในตวแมลงถกถายทอดสคน การแพรกระจายเชอโดยวธนไดแก การถกยงทมเชอไวรสเดงกกด ถกยงทมเชอมาลาเรยกด หรอแมลงวนเกาะขยะแลวมาเกาะอาหาร

แนวปฏบตในการปองกนการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจ

ศนยควบคมและปองกนโรค ประเทศสหรฐอเมรกาไดแนะน าหลกการปฏบตในการ

ปองกนการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาลและสถานบรการทางการแพทยและสาธารณสขเพอใหบคลากรทปฏบตงานในโรงพยาบาลปฏบตเพอปองกนการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาล โดยแบงการปฏบตออกเปน 2 แบบ คอ การปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน (standard precautions) และการปองกนการแพรกระจายเชอตามวธการแพรกระจายเชอ (transmission-based precautions)

ระดบของความนาเชอถอตามหลกฐานเชงประจกษของศนยควบคมและปองกนโรคสหรฐอเมรกาแบงเปน (CDC, 2007) Category IA หมายถง แนะน าใหปฏบตอยางเครงครด ซงไดรบการ

สนบสนนจากผลการวจยเชงทดลอง การวจยทางคลนก และการวจยทางระบาดวทยาทมระเบยบวธวจยทเชอถอได

Category IB หมายถง แนะน าใหปฏบตอยางเครงครด ซงไดรบการ สนบสนนจากผลการวจยและมผลการวจยเชงทดลอง การวจยทางคลนกหรอ การวจยทางระบาดวทยาสนบสนนและมเหตผลทางทฤษฎ

Category IC หมายถง จ าเปนตามขอบงคบหรอตามมาตรฐาน

12

Category II หมายถง แนะน าใหปฏบตโดยมผลการวจยทางคลนก หรอ ทางระบาดวทยาสนบสนน และมเหตผลทาง ทฤษฎแนะน าใหปฏบต Unresolved issus หมายถง ไมมขอมลสนบสนนเพยงพอ

การปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน (standard precautions ) การปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน เปนการปองกนการ

แพรกระจายเชอจากเลอด สารคดหลง และสารน าภายในรางกาย โดยถอวาผปวยทกรายทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมการตดเชอ หรอมเชอเจรญอย มวธปฏบตในการปองกนดงน

1. การท าความสะอาดมอ (hand hygiene) มแนวทางในการปฏบตดงน 1.1 ลางมอหลงสมผสผปวยเพอปองกนการปนเปอนเชอสสงแวดลอม

(category IB/IC) 1.2 ลางมอดวยสบและน า หรอสบผสมน ายาท าลายเชอและน า เมอมอ

สกปรกสมผสเลอดหรอสารคดหลง (category IA) 1.3 หากมอไมเปอน หรอหลงจากลางมอดวยน าและสบเพอขจดสงเปรอะ

เปอน เมอมอมการเปอนตามขอบงชในการลางมอ ท าความสะอาดมอโดยการถมอดวยแอลกอฮอล (alcohol-base hand rub) หรอลางมอดวยน าสบผสมน ายาท าลายเชอและน า การถมอดวย แอลกอฮอลบอยๆหลงจากลางมอดวยน าและสบ มโอกาสท าใหเกดผวหนงอกเสบ (dermatitis) (category IB) ขอบงชในการท าความสะอาดมอมดงน ก. กอนสมผสผปวยโดยตรง (category IB) ข. หลงสมผสเลอด สารคดหลง สมผสผวหนงทมรอยแตก หรอหลงท าแผล (category IA) ค. หลงสมผสผวหนงผปวย เชน เมอวดชพจร เมอวดความดนโลหต หรอยกตวผปวย (category IB) ง. เมอเปลยนกจกรรมทสกปรกไปท ากจกรรมทสะอาดขณะดแลผปวย (category II) จ. หลงสมผสอปกรณทอยบรเวณใกลชดกบผปวย (category II) ฉ. หลงถอดถงมอ (category IB)

13

1.4 ลางมอดวยสบและน าหรอ สบผสมน ายาท าลายเชอและน า เมอคาดวาสมผสกบสปอรของเชอไดแก เชอ C. difficle หรอเชอ Bacillus anthracis เนองจากแอลกอฮอล คลอเฮกซดน ไอโอดอฟอร และน ายาท าลายเชออนๆไมมประสทธภาพเพยงพอทจะก าจดสปอร(category II) 1.5 ไมควรสวมเลบปลอม เมอใหการดแลผปวยทเสยงตอการตดเชอสง ไดแก ผปวยในหออภบาลผปวย หรอ ในหองผาตด (category IA) 1.5.1 ควรก าหนดนโยบายเกยวกบการสวมเลบปลอมในบคลากรทปฎบตงานในหอผปวยอนๆ (category II)

2. การใชอปกรณปองกนรางกาย (use of personal protective equipment) 2.1 สวมอปกรณปองกนรางกาย ไดแก ถงมอ เสอคลม อปกรณปองกนตา จมก ปาก เมอคาดวาจะมการสมผสเลอดหรอสารคดหลง (category IB/IC) 2.2 ปองกนการแปดเปอนเสอผา และผวหนงขณะถอดอปกรณปองกน(category II) 2.3 ถอดอปกรณปองกนรางกายกอนออกจากหองผปวยและทงในภาชนะทจดไว (category IB/IC) 2.4 ถงมอ (gloves) 2.4.1 สวมถงมอเมอคาดวาจะสมผสเลอด หรออปกรณทมการปนเปอนเชอเยอบของรางกาย ผวหนงทมรอยแยก หรอผวหนงทเปรอะเปอน (เชน เปอนอจจาระ ปสสาวะ) (category IB/IC) 2.4.2 สวมถงมอทมขนาดพอด และเหมาะสมกบกจกรรมทจะปฏบต (category IB) 2.4.2.1 สวมถงมอสะอาดเมอสมผสผปวยโดยตรง 2.4.2.2 สวมถงมองานบานเมอท าความสะอาดสงแวดลอม หรออปกรณการแพทย 2.4.2.3 ถอดถงมออยางระมดระวงหลงสมผสผปวย และ/หรอสงแวดลอมรวมทงอปกรณการแพทยเพอปองกนมใหมอเปอน ไมสวมถงมอคเดมในการดแลผปวยรายอน ไมลางถงมอเพอกลบมาใช เพราะจะท าใหเกดการแพรกระจายเชอ (category IB) 2.4.2.4 เปลยนถงมอขณะดแลผปวยรายเดมหากท ากจกรรมกบสวนของรางกายทปนเปอน และจะไปท ากจกรรมกบสวนของรางกายทสะอาด (category II)

14

2.5 เสอคลม (gowns) 2.5.1 สวมเสอคลมเพอปองกนผวหนงและเสอผาเปอนระหวางการท าหตถการและกจกรรมผปวย ทคาดวาอาจจะมการพงกระเดนของเลอด สารคดหลง เสมหะ สารน า หรอสงขบถาย (category IB/IC) 2.5.1.1 สวมเสอคลมเมอตองสมผสสารคดหลงหรอสงขบถายของผปวย (category IB/IC) 2.5.1.2 ถอดเสอคลมและลางมอกอนออกจากบรเวณทใหการดแลผปวย (category IB/IC) 2.5.2 ไมน าเสอคลมทผานการใชงานแลวกลบมาใช ถงแมจะใหการดแลผปวยรายเดม (category II) 2.5.3 ไมมขอบงชในการสวมเสอคลมเขาในหนวยงานทมความเสยงสง (category IB) 2.6 การใชอปกรณปองกนตา จมก ปาก สวมอปกรณปองกนเยอบตา จมก ปาก ระหวางการท าหตถการ และการดแลผปวยทคาดวาอาจจะมการพงกระเดนของเลอด สารน า สารคดหลง หรอสงขบถายจากรางกายผปวย สวมผาปดจมกและปาก แวนตา หนากาก ใหเหมาะสมกบกจกรรมทจะท า (categoryIB/IC) 2.7 ขณะท ากจกรรมทท าใหเกดฝอยละอองน ามกน าลาย (ไดแก การสองกลองหลอดลม การดดเสมหะจากทางเดนหายใจ การใสทอชวยหายใจ) ในผปวยทไมตดเชอ M. tuberculosis, SARS or hemorrhagic fever virus และขณะท ากจกรรมและหตถการทมฝอยละอองใหสวมหนากากทปดดานหนาและดานขางของใบหนา ผาปดจมกและปากทมแผนกนใบหนา หรอผาปดจมกและปาก และแวนตา (รวมกบการสวมถงมอและผากนเปอน) (category IB)

3. การจดหองใหผปวย/การแยกผปวย (Patient placement) 3.1 แยกผปวยทอาจท าใหเกดการแพรกระจายเชอสผอน (ไดแก มสารคดหลงตลอดเวลาไมสามารถควบคมได มน าทออกจากอวยวะและสงขบถายหรอสงคดหลงจากแผล ทารกเดกทตดเชอไวรส หรอโรคตดเชอระบบทางเดนอาหารเกยวกบกระเพาะอาหาร ล าไส) ในหองแยกหากสามารถท าได (category IB)

3.2 การจดสถานทใหผปวย พจารณาตามหลกการตอไปน 3.2.1 วถทางการแพรกระจายเชอ 3.2.2 โอกาสเสยงทท าใหเกดการแพรกระจายเชอในผปวยทตดเชอ

15

3.2.3 โอกาสเสยงตอการตดเชอในโรงพยาบาลในผปวยรายอนซงอยในหองทจดใหผปวยตดเชออย 3.2.4 มหองแยก 3.2.5 การใชหองรวมกบผปวยรายอน (ไดแก การจดใหผปวยทมการตดเชอชนดเดยวกนอยในหองเดยวกน) (category II)

การปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne precautions ) ศนยควบคมและปองกนโรค ประเทศสหรฐอเมรกา แนะน าการปฏบตเพอปองกนการ

แพรกระจายเชอทางอากาศดงน ( CDC, 2007) 1. การจดหองใหผปวย/การแยกผปวย (patient placement)

1.1 ในสถานพยาบาล (acute care และ long-term care) จดใหผปวยทมการแพรกระจายเชอทางอากาศไวในหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) ทไดถกสรางตามแนวทางปฏบตทใชอยในปจจบนดงน (category IA/IC) 1.1.1 ใหมการแลกเปลยนอากาศอยางนอย 6 รอบตอชวโมง (ส าหรบหองทสรางไวเดม) หรอ 12 รอบตอชวโมง (ส าหรบทสรางใหมหรอปรบปรง) 1.1.2 ใหตอทออากาศออกไปขางนอกโดยตรง หากไมสามารถท าได จะตองน าอากาศเขาส air-handling system หรอน าอากาศทงหมดกรองผาน HEPA filters กอนปลอยออกสพนทใกลๆ 1.1.3 เมอมการใชหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) กบผปวยทมการแพรกระจายเชอทางอากาศ ใหตดตามระดบความดนอากาศภายในหองทกวนโดยใชอปกรณในการประเมนไดแก smoke tubes, flutter strips ไมวาจะมอปกรณตรวจจบความแตกตางของความดน (differential pressure sensing devices เชน manometers) หรอไม 1.1.4 ปดประตหองแยกตลอดเวลาเมอไมมการเขาออก 1.2 ขณะทหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) ไมพรอมใชใหสงตอผปวยไปในททมหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (category II) 1.3 ในกรณทมการระบาด (outbreak) หรอมผปวยจ านวนมากทมการแพรกระจายเชอ ปฏบตดงน

16

1.3.1 ปรกษาผ เ ชยวชาญดานการควบคมการตดเ ชอ (IC professional) กอนทจะจดผปวยเขาพก เพอพจารณาความปลอดภยในการใชหองอนทไมเปนไปตามขอก าหนดทางวศวกรรมส าหรบหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) 1.3.2 จดใหผปวยทคาดวาจะมการตดเชอชนดเดยวกน (จากสงทพบทางคลนกและการวนจฉยโรค) ไวในบรเวณทหางจากผปวยอนๆ โดยเฉพาะอยางยงหางจากผทมความเสยงตอการตดเชอสง (เชน ผปวยทมภมคมกนบกพรอง) 1.3.3 ใชว ธการชวคราว (เชน พดลมดดอากาศ) เพอสรางสงแวดลอมทมความดนอากาศเปนลบในบรเวณทดดแปลงมารบผปวย ระบายอากาศออกสภายนอกโดยตรงหางจากผคนและทางลมเขา หรอน าอากาศทงหมดผาน HEPA filter กอนทจะปลอยออกสภายนอก (category II) 1.4 ในหอผปวยนอก 1.4.1 จดท าระบบ เพอบงชผปวยทรหรอสงสยวาจะมการตดเชอทตองใชมาตรการการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศตงแตเรมเขามาในบรเวณสถานพยาบาล (category IA) 1.4.2 จดใหผปวยเขาในหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) เรวทสดทเปนไปได หากไมมหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ ใหผปวยสวม surgical mask และจดใหผปวยเขาในหองตรวจ เมอผปวยออกจากหอง ควรทงใหหองวางไวเปนเวลาทเหมาะสมเพอให full exchange of air ซงปกตจะใชเวลา 1 ชวโมง (category IB/IC) 1.4.3 แนะน าใหผปวยซงรหรอสงสยวาจะมการตดเชอใหสวม surgical mask และปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอเมออยในหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) แลวอาจจะถอด mask ได การใส mask มความจ าเปนเฉพาะเมอผปวยไมไดอยในหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ เทานน (category IB/IC) 2. การจ ากดบคคลเขาในหองแยก (personnel restrictions) จ ากดเจาหนาทซงเสยงตอการรบเชอ ไมใหเขาหองผปวยทรหรอสงสยวาจะเปนหด โรคอสกอใส งสวดแพรกระจาย หรอไขทรพษ ถามเจาหนาทอนซงมภมคมกนตอโรคดงกลาวอย (category IB)

17

3. การใชอปกรณปองกนรางกาย (use of personal protective equipment) 3.1 สวมผาปดจมกและปาก ชนด N95 ส าหรบปองกนทางเดนหายใจเมอจะเขาไปในหองหรอบานของผปวยซงสงสยหรอยนยนวาเปนโรคตอไปน 3.1.1 Infectious pulmonary or laryngeal tuberculosis หรอม infectious tuberculosis skin lesions และท าหตถการซงอาจจะท าใหเชอทมชวตตดออกมากบละอองฝอย (เชน การฉดลาง การกรดระบาย การรกษาดวย whirlpool) (category IB) 3.1.2 Smallpox (vaccinated and unvaccinated) แนะน าใหใชการปองกนการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจ ส าหรบบคลากรทกคน รวมทงผทมเอกสารยนยนวาปลกฝขน เนองจากมความเสยงตอการทยนของไวรสอาจจะกลายพนธ ท าใหวคซนไมมผลตอการปองกน หรอการไดรบเชอทม viral load จ านวนมาก (เชน จาก high-risk aerosol-generating procedures, immunocompromised patients, hemorrhagic or flat smallpox) (category II) 3.2 ไมมขอแนะน าในการใชอปกรณปองกนรางกายส าหรบบคลากรซงมภมคมกนตอหดหรอโรคอสกอใส งสวดระยะแพรเชอ จากประวตการเจบปวย การไดรบวคซน หรอการทดสอบทาง serology เมอบคลากรจะตองใหการดแลผปวยทรหรอสงสยวาเปนหด โรคอสกอใสหรองสวดระยะแพรเชอ (Unresolved issue) 3.3 ยงไมมขอสรปเกยวกบชนดของผาปดจมกและปากทบคลากรควรใชเมอใหการดแลผ ปวยหรอผ ทสงสยวาปวยเปนโรคหด โรคอสกอใสหรองสวดระยะแพรเชอ (Unresolved issue)

4. การเคลอนยายผปวย (patient transport) 4.1 ในหอผปวย ใหจ ากดการเคลอนยายและเคลอนทผปวยออกไปนอกหองเฉพาะเทาทมความจ าเปนทางการแพทย (category II) 4.2 หากจ าเปนตองเคลอนยายผปวยออกไปนอกหองแยกทปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne infection isolation room) แนะน าใหผปวยสวมผาปดจมกและปากหากเปนไปได และใหปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอ (category II) 4.3 ส าหรบผปวยทมรอยโรคทผวหนงเนองจากโรคอสกอใส หรอไขทรพษ หรอม draining skin lesions จากเชอวณโรค ใหปดบรเวณรอยโรคดงกลาวเพอปองกน aerosolizationหรอการสมผสกบเชอโรคตดตอจากรอยโรคทผวหนง (category IB) 4.4 เจาหนาททขนยายผปวยทใชมาตรการการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ ไมจ าเปนตองสวมผาปดจมกและปาก ระหวางการขนยาย หากผปวยสวมผาปดจมกและปาก และไดรบการปกปดรอยโรคทผวหนง (category II)

18

5. การจดการเมอสมผสเชอ (exposure management) ใหภมคมกนหรอใหimmune globulin ทเหมาะสมแกบคคลทมโอกาสตดเชอโดยเรวทสดหลงจากสมผสผปวยโรคหด โรคอสกอใส หรอไขทรพษ เชอโดยไมไดปองกน (category IA) 5.1 ใหวคซนโรคหดแกผทสมผสและมโอกาสตดเชอภายใน 72 ชวโมงหลงจากสมผสเชอ หรอให immune globulin ภายใน 6 วนหลงจากสมผสเชอส าหรบผทมความเสยงสงและไมสามารถใหวคซนได 5.2 ใหวคซนโรคอสกอใสแกผทสมผสและมโอกาสตดเชอภายใน 120ชวโมงหลงจากสมผสเชอ หรอให varicella immune globulin (VZIG or alternative product) หากม ภายใน 96 ชวโมงส าหรบผทมความเสยงสงและไมสามรรถใหวคซนได (เชน ผปวยทมภมคมกนบกพรอง, หญงมครรภ, ทารกแรกเกดซงมารดาเรมมอาการของไขสกใสภายใน 5 วนกอนคลอด หรอภายใน 48 ชวโมงหลงคลอด)

5.3 ใหวคซนโรคไขทรพษแกผทสมผสและมโอกาสตดเชอภายใน 4 วน หลงจากสมผสเชอ

การปองกนการแพรกระจายเชอโดยฝอยละออง ( droplet precautions ) ศนยควบคมและปองกนโรค ประเทศสหรฐอเมรกา แนะน าการปฏบตเพอปองกนการ

แพรกระจายเชอโดยฝอยละอองดงน 1. การจดหองใหผปวย/การแยกผปวย (patient placement) 1.1 ในหอผปวย ใหจดผปวยทมการตดเชอไวในหองผปวยเดยว หากไมมหองผปวยเดยวใหประยกตหลกการตอไปนในการตดสนใจจดต าแหนงเตยงใหผปวย (category II) 1.1.1 จดผปวยทมอาการไอและเสมหะมากพกในหองผปวยเดยวกอน (category II) 1.1.2 จดใหผปวยทมการตดเชอจากเชอโรคตวเดยวกนและสามารถอยรวมหองกนไดใหอยในหองเดยวกน (category IB) 1.1.3 หากจ าเปนตองจดใหผปวยทตดเชอไวในหองเดยวกบผปวยทไมไดมการตดเชอดวยเชอโรคตวเดยวกน ควรปฏบตดงน 1.1.3.1 หลกเ ลยง ทจะจดผ ปวย ท ตดเ ชอไวในหองเดยวกบผปวยทมความเสยงตอการตดเชอ หรออาจจะท าใหแพรกระจายเชอไดงายขน (เชน ผปวยทมภมคมกนพรอง มโอกาสทจะตองนอนโรงพยาบาลนาน) (category II)

19

1.1.3.2 มนใจวาจดผปวยใหมระยะหางจากกนมากกวา 3 ฟต ใหดงมานระหวางเตยงปดเพอลดโอกาสทจะมการสมผสใกลชด (category IB) 1.1.4 เปลยนเสอคลมและลางมอเมอจะเปลยนไปสมผสผปวยอกรายหนงทอยในหองเดยวกน ไมวาผปวยนนจะมการตดเชอเพยงรายเดยวหรอทงสองราย (category IB) 1.2 ใน long-term care และ residential setting อนๆ ใหตดสนใจจดวางต าแหนงเตยงผปวยโดยพจารณาเปนรายๆ ไป หลงจากพจารณาความเสยงทจะตดเชอตอผปวยอนๆ ในหองเดยวกน และทางเลอกทมอย (category II) 1.3 ในหอผปวยนอก ใหจดผปวยทมการตดเชอเขาในหองตรวจใหเรวทสดทจะท าได แนะน าใหผปวยปฏบตตามขอแนะน าส าหรบการปองกนการแพรกระจายเชอ (category I) 2. การใชอปกรณปองกนรางกาย (use of personal protective equipment) 2.1 สวมผาปดจมกและปาก เมอเขาหองผปวยหรอบรเวณทแยกผปวย (category IB) 2.2 ยงไมมขอแนะน าใหสวมอปกรณปองกนตา (เชน goggle หรอ face shield) เปนประจ าเพมเตมจากผาปดจมกและปาก หากตองใหการดแลผปวยอยางใกลชด (Unresolved issue) 3. การเคลอนยายผปวย (patient transport) 3.1 ในหอผปวย ใหจ ากดการเคลอนยายผปวยออกไปนอกหองเทาทมความจ าเปนทางการแพทย (category II) 3.2 หากจ าเปนตองเคลอนยายผปวยไปยงทใดกตามในสถานพยาบาล ใหผปวยใสผาปดจมกและ และแนะน าใหปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอ (category IB) 3.3 ผทเคลอนยายผปวยทมการแพรกระจายเชอโดยฝอยละอองไมตองสวมผาปดจมกและปาก (category II)

การปองกนการแพรกระจายจากการสมผส (contact precautions ) ศนยควบคมและปองกน โรคประเทศสหรฐอเมรกา แนะน าการปฏบตเพอปองกนการแพรกระจายเชอจากการสมผส ดงน

20

1. การจดหองใหผปวย/การแยกผปวย (patient placement ) 1.1ในหอผปวยใหจดผปวยทมการแพรกระจายเชออยในหองผปวยเดยวหากสามารถท าได (category IB) หากไมมหองผปวยเดยว ใหประยกตใชหลกการตอไปนในการตดสนใจจดเตยง/หองผปวย 1.1.1 จดผปวยซงมสภาวะทสามารถแพรกระจายเชอไดงายไวในหองผปวยเดยวกอนเปนอนดบแรก (category II) 1.1.2 จดใหผปวยทมการตดเชอดวยเชอตวเดยวกนและมความเหมาะสมทจะอยหองเดยวกนได ไวในหองเดยวกน (category IB) 1.1.3 หากจ าเปนตองจดใหผปวยทมการแพรกระจายเชอไวในหองเดยวกบผปวยทไมมการตดเชอดวยเชอตวเดยวกน ปฏบตดงน 1.1.3.1หลกเลยงการจดใหผปวยทมการแพรกระจายเชออยในหองเดยวกบผปวยทมสภาวะทอาจจะเพมความเสยงตอการตดเชอหรอท าใหแพรกระจายเชอไดงายขน (เชน ผทมภมคมกนบกพรอง, มแผลเปด, หรอคาดวาจะตองนอนอยโรงพยาบาลเปนเวลานาน) (category II) 1.1.3.2 มการแยกเตยงผปวยหางจากกน 3 ฟต (category II) 1.1.3.3 เปลยนเสอคลม และลางมอระหวางการสมผสผปวยทอยในหองเดยวกน ไมวาจะใชมาตรการการปองกนการแพรกระจายเชอทางการสมผสกบผปวยรายใดรายหนงหรอทงสองราย (category IB) 1.2 ใน long-term care และ residential setting อนๆ ใหจดเตยง/หองผปวยโดยพจารณาเปนรายๆ โดยใหมสมดลระหวางความเสยงตอการตดเชอแกผปวยทอยรวมหอง ปจจยเสยงทอาจเพมโอกาสแพรกระจายเชอ และโอกาสทจะมผลกระทบทางดานจตใจตอผปวยทตดเชอ (category II) 1.3 ในหนวยผปวยนอก ใหจดทใหผปวยทมการแพรกระจายเชอทางการสมผสไวในหองตรวจโรคหรอมมแยกผปวยโดยเรวทสด (category II)

2. การใชอปกรณปองกนรางกาย (use of personal protective equipment) 2.1 ถงมอ (gloves) สวมถงมอเมอตองสมผสผวหนงของผปวย หรอพนผวและสงของทอยใกลผปวย (เชน เครองมอแพทย ราวกนเตยง) สวมถงมอกอนเขาไปในหองแยกหรอมมแยกผปวย (category IB)

21

2.2 เสอคลม (gowns) 2.2.1 สวมเสอคลมเมอคาดวาเสอผาทสวมใสจะสมผสโดยตรงกบผปวย หรอพนผวและเครองมอทอยใกลผปวยซงอาจปนเปอน สวมเสอคลมกอนทจะเขาไปในหองหรอมมแยกผปวย ถอดเสอคลมและลางมอกอนทจะออกจากบรเวณทดแลผปวย (category IB) 2.2.2 หลงจากถอดเสอคลมแลวมนใจวาเสอผาและผวหนงไมสมผสกบพนผวทอาจปนเปอน ซงอาจจะน าเชอโรคไปแพรสผปวยอนและพนผวในสงแวดลอมทอน (category II) 3. การเคลอนยายผปวย (patient transport) 3.1 ในหอผปวย ใหจ ากดการเคลอนยายผปวยออกไปนอกหองเทาทมความจ าเปนทางการแพทย (category II) 3.2 หากมความจ าเปนตองเคลอนยายผปวย ใหมนใจวาบรเวณรางกายของผปวยทตดเชอหรอมเชออยไดรบการปดมดชด (category II) 3.3 ถอดอปกรณปองกนรางกายทปนเปอนออก ทง และลางมอกอนทจะเคลอนยายผปวยทมการแพรกระจายเชอทางการสมผส (category II) 3.4 สวมอปกรณปองกนรางกายสะอาดกอนทจะสมผสผปวยทจดรบยายผปวย (category II) 4. เครองมอและอปกรณทใชในการดแลผปวย (patient-care equipment and instruments/devices) 4.1 หยบจบเครองมอและอปกรณทใชกบผปวยตามหลกการปองกนการ แพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน (category IB/IC) 4.2 ในหอผปวยใหใชเครองมอทใชแลวทง หรอใหใชเครองมอนนกบผปวยเฉพาะแตละราย ถาตองใชเครองมอส าหรบผปวยหลายคน ใหท าความสะอาดและท าลายเชอเครองมอดงกลาวกอนทจะใชกบผปวยรายตอไป (category IB) 4.3 ในการดแลทบาน 4.3.1 จ ากดจ านวนเครองมอทตองน ามาใชซ า ทน ามาใชทบานของผปวย ใหเกบเครองมอไวทบานของผปวยจนกวาจะจ าหนายจากบรการดแลทบาน เมอเปนไปได (category II) 4.3.2 หากไมสามารถเกบเครองมอทใชในทางการแพทย (เชน stethoscope) ไวทบาน ใหท าความสะอาดและท าลายเชอเครองมอกอนทจะน าออกจากบานโดยใชน ายาฆาเชอระดบต าถงระดบกลาง (low- to intermediate-level disinfectant) หรอมฉะนนกน า

22

เครองมออปกรณทปนเปอนและน ามาใชไดอกในถงพลาสตกเพอน าไปท าความสะอาดและท าลายเชอตอไป (category II) 4.4 ในแผนกผปวยนอก หากมการใชอปกรณการแพทยกบผปวยใหน าอปกรณทใชแลวบรรจในถงพลาสตกเพอน าสงหนวยงานทรบผดชอบในการจดการอปกรณ (category II)

การปฏบตในการปองกนการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจของบคลากรในโรงพยาบาล

การทบคลากรจะปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอไดอยางถกตอง บคลากรจ าเปนตองมความรและความเขาใจวธการปฏบต การศกษาของ คง ไม คม และคณะ (Kyung-Mi Kim et al., 2001) ศกษาความรและการปฏบตของนกศกษาพยาบาลและนกศกษาแพทยในการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานในประเทศเกาหล จ านวน 714 คน โดยใชแบบสอบถามพบวา ระดบความรเกยวกบการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานของนกศกษาพยาบาลสงกวานกศกษาแพทยและยงพบวา กลมนกศกษาทไดรบการเรยนการสอนในเรองการปองกนการแพรกระจายเชอมความรมากกวาและมการปฏบตถกตองมากกวากลมทไมไดรบการสอน

อาคาเรยน และคณะ (Askarian et al.,2005) ศกษาความร ทศนคต และการปฏบตของพยาบาลในประเทศอหรานเ รองการปองกนการแพรกระจายเ ชอจากการสมผ ส โดยใชแบบสอบถามจ านวน 345 คนมผตอบแบบสอบถามไดครบถวนสมบรณ 270 คน ค าถามแบงออกเปน 8 หวขอ พบวาพยาบาลมความรในระดบสงในหวขอเกยวกบการสวมและถอดถงมอกอนออกจากหองผปวย รองลงมาคอการสวมเสอคลมกอนเขาหองผปวย สวนดานทมความรนอยคอการสวมถงมอ 2 ชนเพอเปนการปองกนการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาล จากการศกษาถงแมวาพยาบาลมความรเกยวกบการปองกนการแพรกระจายเชอจากการสมผสอยในระดบดแตอยางไรกตามสดสวนของพยาบาลทมทศนคตทดและมความรดเกยวกบการปองกนการแพรกระจายเชอตอการปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอจากการสมผสยงมจ านวนนอย ดงนนควรจะมการฝกหรอใหความรเรองการปองกนการแพรกระจายเชอเพมมากขนเพอทจะสงผลใหเกดการปฏบตจนเกดความเคยชน ไมเคล นลสและเออลง (Michael, Niels & Erling, 1992) ศกษาโดยใชแบบสอบถามบคลากรทางการแพทยในโรงพยาบาลขนาด 380 เตยง ในประเทศสหรฐอเมรกา เพอศกษาความรและการใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการปองกนการตดเชอ และศกษาเปรยบเทยบการสมผสกบเลอดในบคลากรทมความรและใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการกบบคลากรท

23

ไมมความรและไมใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการปองกนการตดเชอ พบวา รอยละ 39 ของบคลากรมความรในหลกการปองกนการตดเชอและในบคลากรทมความร มเพยงรอยละ 41 ทใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการ นอกจากนยงพบวาบคลากรทมความรและใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการมการสมผสเลอดขณะปฏบตงานรอยละ 8.1 สวนบคลากรทไมมความรและไมใหความรวมมอในการปฏบตตามหลกการมการสมผสเลอดรอยละ 15.9

วายาลมคาล และคณะ (Vayalumkal et al.,2007) รวบรวมขอมลจ านวนผปวยในโรงพยาบาลเดกขนาด 300 เตยงในประเทศแคนาดา โดยเกบขอมล 14 เดอน ตงแตเดอนมกราคม ป ค.ศ. 2004 ถงเดอนกมภาพนธ ป ค.ศ. 2005 ผลการศกษาพบวาในชวงทท าการศกษามจ านวนผปวยทรบบรการท งหมด 3,636 ราย เปนผปวยทตองไดรบการปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจทงหมด 623 ราย แตบคลากรพยาบาลปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจไดถกตองเพยงรอยละ 50 ของจ านวนผปวยโรคตดเชอทสามารถแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจ

จรยาวตร คมพยคฆ, อรพนท วระฉตร และอษาพร ชวลตนธกล (2535) ศกษาพฤตกรรมการปฏบตเพอปองกนตนเองจากโรคเอดสของพยาบาลวชาชพจ านวน 247 คนทปฏบตงานในโรงพยาบาลของทบวงมหาวทยาลย และโรงพยาบาลทกระดบของกระทรวงสาธารณสข ดวยการใหตอบแบบสอบถามซงสรางขนตามมาตรฐานการปองกนการตดเชอ ผลการวจยพบวา พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในโรงพยาบาลของทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป และโรงพยาบาลชมชน มคาคะแนนปฏบตเฉลยใกลเคยงกน และเมอพจารณาระดบการปฏบตเพอปองกนตนเองของกลมตวอยางทมประสบการณการดแลผปวยโรคเอดส พบวา มการปฏบตอยในระดบดทงหมด นอกจากนยงพบวาพยาบาลวชาชพสวนใหญมความรเรองโรคเอดสมากอน โดยทผบรหารเลงเหนความส าคญของการมความรทถกตองจงสงบคลากรเขารวมประชมทางวชาการตางๆ และพยาบาลวชาชพตระหนกดวาเอดสเปนโรคทมความรนแรงถงแกชวต ดงนนพยาบาลวชาชพสวนใหญจงมการปฏบตเพอปองกนตนเองจากโรคเอดสอยในระดบด ประกอบ ทองจบ (2543) ศกษาการปฏบตในการแยกผปวยของพยาบาลโรงพยาบาลสตล ผลการศกษาพบวาการปฏบตในการแยกผปวยอยในระดบต า เมอจ าแนกการปฏบตตามหลกการแยกผปวยตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานพบวา การจดการมลฝอยตดเชอและการจดการผาเปอนมการปฏบตอยในระดบสงมาก การปองกนอบตเหตจากของแหลมคมมการปฏบตอยในระดบสง การลางมอมการปฏบตอยในระดบปานกลาง และการใชอปกรณปองกนมการปฏบตอยในระดบต า สวนการปฏบตตามหลกการแยกผปวยตามวถทางแพรกระจายเชอพบวาการ

24

แยกผปวยทแพรกระจายเชอทางอากาศ การแยกผปวยทแพรกระจายเชอโดยฝอยละอองและการแยกผปวยทแพรกระจายเชอจากการสมผสมการปฏบตอยในระดบต ามากซงแสดงใหเหนวาพยาบาลควรไดรบการฝกอบรมการปฏบตในการปองกนการแพรกระจายเชอโดยเฉพาะเรอง การใชอปกรณปองกน การแยกผปวยทแพรกระจายเชอทางอากาศ การแพรกระจายเชอโดยฝอยละออง การแพรกระจายเชอจากการสมผสและการท าความสะอาดมอ

ปทตตา สภารส (2550) ศกษาผลของการสงเสรมการปฏบตตามหลกฐานเชงประจกษเพอปองกนการตดเชอตอความรและการปฏบตของบคลากรพยาบาลในการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานในโรงพยาบาลชมชน ผลการวจยพบวา ภายหลงการสงเสรมการปฏบตตามหลกฐานเชงประจกษ บคลากรพยาบาลมคะแนนความรในการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานทถกตองเพมขนการปฏบตถกตองเพมขนคอการปฏบตการลางมอ การสวมถงมอ การสวมผาปดปากและจมก แวนปองกนตาและหนากาก การจดการผาเปอน การก าจดมลฝอย การปองกนการเกดอบตเหตขณะปฏบตงานเพมขน ซงแสดงใหเหนวาการสงเสรมการปฏบตสงผลกระตนใหบคลากรพยาบาลมความรและมการปฏบตการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานถกตองเพมขน

ปทมา ชยชมภ (2551) ศกษาผลของการใหความรและขอมลยอนกลบในการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศตอการปฏบตของบคลากรทปฏบตงานในแผนกอบตเหตฉกเฉนและแผนกผปวยนอก โรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงราย โดยใชแบบสอบถามและแบบบนทกการสงเกตการปฏบตพบวา หลงการใหความรรวมกบการใหขอมลยอนกลบแบบรายกลมและรายบคคลแกบคลากรมสดสวนการปฏบตทถกตองในการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศของบคลากรเพมขนจากรอยละ 28.5 เปนรอยละ 46.1 เมอแยกตามกจกรรมหลกพบวา ในกจกรรมการแยกผปวย การสวมอปกรณปองกน การเคลอนยายผปวยมการปฏบตถกตองเพมขน แสดงใหเหนวาการใหความรรวมกบการใหขอมลยอนกลบแบบรายบคคลและรายกลมในการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศสงผลใหบคลากรมการปฏบตไดถกตองมากขน

ลดดาพร ตนรตนกล (2548) ศกษาการปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐานของบคลากรวสญญโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ผลการศกษาพบวา วสญญแพทยไมมการลางมอกอนสวมถงมอในทกกจกรรม และลางมอหลงถอดถงมอเพยงรอยละ 6 ในกจกรรมการถอดทอชวยหายใจ วสญญพยาบาลพบวามการลางมอกอนการเตรยมยาและหลงการฉดยา ในกจกรรมการใหเลอดหรอสารน าทางหลอดเลอดด าและการดดเสมหะในทอชวยหายใจนน วสญญพยาบาลมการลางมอกอนสวมถงมอรอยละ 2.39 ถง 10.97 และลางมอหลงสวมถงมอรอยละ 14.63 ถง 51.22 ส าหรบการสวมถงมอของบคลากรวสญญ พบวาวสญญแพทยมการสวมถงมอสะอาดรอยละ 100 วสญญพยาบาลมการสวมมอสะอาดรอยละ 12.19 ถง 79.27 ส าหรบกจกรรมการสวมเสอ

25

คลม กจกรรมการสวมผาปดปากและจมกพบวา ทงวสญญแพทยและวสญญพยาบาลมการปฏบตรอยละ 100 สวนกจกรรมการสวมแวนปองกนตาพบวา ทงวสญญแพทยและวสญญพยาบาลไมสวมแวนปองกนตาขณะปฏบตกจกรรม สาเหตในการไมปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน ไดแก การเรงรบในการท าหตถการ การมอปกรณปองกนไมเพยงพอ สวมอปกรณปองกนแลวท าใหรสกปฏบตงานไมสะดวก ความเคยชนในการไมปฏบตและบางคนคดวาไมจ าเปนตองปฏบตตาม

สาธตา ตนตยาพงศ (2551) ศกษาผลของการสงเสรมการปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจตออบตการณโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจและการลาปวยของบคลากรพยาบาลแผนกผปวยนอก สถานบรการสขภาพพเศษมหาวทยาลยเชยงใหม ผลการวจยพบวา อบตการณการตดเชอระบบทางเดนหายใจของบคลากรพยาบาลภายหลงการสงเสรมการปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจพบวา อบตการณลดลง ผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวาการสงเสรมใหบคลากรพยาบาลปฏบตตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอทางฝอยละอองจากระบบทางเดนหายใจสามารถลดอบตการณโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจของบคลากรพยาบาล กรอบแนวคดในการศกษาคนควาแบบอสระ

สถานการณการระบาดของโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจทเกดขนอยางรวดเรวและการมผปวยเพมขนจ านวนมากในระยะเวลาสน ท าใหมโอกาสเกดการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาลไดเนองจากจ านวนผปวยทเพมขนประกอบกบบคลากรขาดความร ท าใหเกดการระบาดของโรคตดเชอระบบทางเดนหายใจในกลมบคลากรทางการแพทยและผเกยวของในโรงพยาบาลมากขนเรอย ๆ ฉะนนความรและการปฏบตของนกศกษาพยาบาลจงมความส าคญทจะชวยลดการแพรกระจายเชอในหอผปวย ในการศกษานใชแนวคดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดยแบงความรออกเปนความรในการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ การปองกนการแพรกระจายเชอโดยฝอยละอองน ามกน าลาย การปองกนการแพรกระจายเชอจากการสมผส ซงระดบความรอาจมผลตอการปฏบตของนกศกษาพยาบาลในการดแลผปวยทมการแพรกรจายเชอในขณะทขนฝกปฏบตงานบนหอผปวย