กลไกการรักษาดุลยภาพของสิ่งมีชีวิต Homeostasis
กลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต
Homeostasis
• พชมการคายน าผานทางรปากใบ
• การคายน าท าใหพชมการสญเสยน า
• พชจงตองมวธการดดน าจากภายนอกเขาสราก
เพอชดเชยน าทสญเสยไป
• วธการรกษาสมดลของน าในพช
1. การรกษาดลยภาพของน าในพช
การรกษาดลยภาพของน าในพช
การรกษาดลยภาพของน าในพชปากใบ Stoma
การรกษาดลยภาพของน าในพช
ปากใบ Stoma
ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า
• เมอพชคายน าออกทางปากใบจะท าใหเกดแรงดง
ระหวางโมเลกลของน าในเซลลทอยตดกบปากใบกบ
โมเลกลของน าในเซลลถดไป และเกดตอเนองเชนน
จนถงเซลลบรเวณรากทจะดงน าจากดนหรอจาก
แหลงน าเขาสพช
ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า
• พชมการคายน า โดยไอน าระเหยออกจากใบผานทางปากใบ
เปรยบเสมอนประตทควบคมปรมาณน าภายในพช
• การเปด – ปดปากใบ ขนอยกบปจจย
- ความเขมของแสงและความชน
• โดยทวไปเมออตราการคายน าเรวกวาการดดน าเขาสเซลลพช
ปากใบจะแคบหรอปดลงเพอรกษาปรมาณน าในพชเอาไว
• การควบคมอตราการคายน าโดยการปด – เปดปากใบเปน
การชวยรกษาดลยภาพของน า
ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า
พชสญเสยน ำไปโดยกำรคำยน ำ(transpiration) สบรรยำกำศในรปของไอน ำผำนทำงปำกใบเปนสวนใหญ และทำงผวใบเพยงเลกนอยเพรำะมสำรควทนเคลอบอยเปนกำรปองกนกำรสญเสยน ำ
ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า
ในบางครงทอากาศมความชนสมพทธสง (Relative
Humidity) น าจะระเหยเปนไอสบรรยากาศไดนอยลง ท าใหการคายน าลดลง แตแรงดนน าในตนพชยงสงอย จงสามารถพบหยดน าทบรเวณกลมรเปดทผวใบซงเรยกวา ไฮดาโทด (hydathode) มกพบอยใกลปลายใบหรอขอบใบตรงต าแหนงของปลายทอล าเลยง การคายน าในลกษณะนเรยกวา กตเตชน (guttation) ท าใหพชสามารถดดน าทางรากเขาไปใชได พบทงในพชใบเลยงเดยวและใบเลยงค
ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า
พชนอกจำกจะสญเสยน ำโดยกำรระเหยเปนไอออกมำทำงปำกใบแลวพชยงสำมำรถสญเสยน ำเปนไอน ำออกมำทำงเลนทเซล (lenticle) ซงเปนรอยแตกทผวของล ำตนไดอกดวย
การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย
1. Xerophyte เปนพชทอยในทแหงแลง เชน ทะเลทรำย โดย
- รำกหยงลก มขนรำกมำก
- ปำกใบอยระดบลกต ำกวำชนผวใบ (Sunken Stoma) เปดปำกใบตอนกลำงคน
- ล ำตนอวบน ำ แตกกงกำนมำก
การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย
2. Hydrophyte เปนพชทเจรญอยในแหลงน ำมำก โดย
- รำกไมหยงลก มขนรำกหรอไมมกได
- ล ำตนกลวง มชองอำกำศมำก ไมมเนอไม ใบขนำดใหญ
- ปำกใบอยระดบสงกวำผวใบ(Raised stoma)
การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย
3. Mesophyte เปนพชทเจรญอยบนบกทว ๆ ไป โดย
- รำกหยงลก มขนรำกมำก ล ำตนมเนอแขง
- ปำกใบอยระดบเดยวกนกบผวใบ (Typical stoma)
การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย
4. Halophyte เปนพชทเจรญอยบรเวณทมดนเคม เชน ปำชำยเลน
- กำรมรำกหำยใจโดยโผลขนมำเหนอดน
พชมกลไกกำรรกษำดลยภำพของน ำ
การดดน าทางรากการคายน าทางปากใบ
ประตควบคมปรมาณน า
ปากใบ Stroma
เรวกวา
ปดแคบลง
รกษาดลยภาพของน า
ปจจยทมผลตอการด ารงชวตของมนษย
มนษยเปนสงมชวตหลายเซลล สงแวดลอมภายนอกรางกาย
สงแวดลอมภายในรางกาย
น า
อณหภม
ความเปนกรด - เบส
อนๆ
> 70%
1. การรกษาสมดลของของเหลวในรางกาย (Regulation of
body fluid)
- สมดลเกลอและน ำ
- สมดลกรด ดำงในเลอดและของเหลวนอกเซลล
- สมดลของสำรละลำยในเลอดและของเหลวในรำงกำย
2. การรกษาอณหภ มของรางกาย (Thermoregulation)
2. กำรรกษำสมดลรำงกำย (Homeostasis)สงมชวตตาง ๆ (ระบบขบถาย)
สารทรางกายจ าเปนตองก าจดออก เรยกวา ของเสย
กำรรกษำสมดลของเหลวในรำงกำยของสตวน ำจดและสตวน ำเ ม
การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis)
น าเคม น าจด
H2O (osmosis)Hypertonic น ำเขมขนมำกกวำของเหลวในปลำ Hypotonic น ำเขมขนนอยกวำของเหลวในปลำ
กำรปรบตวตว
ดมน ำมำก เหงอกก ำจดแรธำตสวนเกนออก ดมน ำนอย เหงอกดดเกลอแร
ปสสำวะนอยเขมขน (active transport)ปสสำวะบอยเจอจำง
Hypertonic sol
Hypotonic sol
สาร > น า
H2O
กลมเซลลขบ
แรธาตสวนเกน
ผวหนง / เกลดปองกนแรธาต
ปสสาวะนอยและมความเขมขนสง /
ก าจดทางทวารหนก
สาร
>
น า
H2O ผวหนง / เกลดปองกนน า
ปสสาวะบอยและคอนขาง
มความเจอจาง
กลมเซลลดดแรธาตกลบ
Active transport
1. Contractile Vacuole [contract= บบตว] พบในสงมชวตเซลลเดยว เชน อะมบา พารามเซยม นอกจากนยง
ใชเยอหมเซลลในการขบสารดวย
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
Contractile Vacuole [contract= บบตว] ท าหนาท
ขบน ำทมำกเกนไปออกจำกเซลล เพอรกษำปรมำณน ำภำยในเซลล
ใหพอเหมำะ (Osmoregulation)
2. Cell membrane พบในสงมชวตหลายเซลล เชน ฟองน าและกลมไฮดรา เปนตน
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
1. โพรโทซวน ำจด จะก ำจด
- แอมโมเนย และ CO2 ดวยกำรแพรผำนเยอหมเซลลโดยตรง
เพรำะแอมโมเนย และ CO2 มขนำดเล ก
- น ำทมำกเกน จะใช อนแทร กไทลแววโอล วบมแรงดน
Osmoregulator ท ำหนำท ลำยไต
2. โพรโทซวน ำเ ม ไมมอนแทร กไทลแววโอล เพรำะแรงดนของน ำทะเลสงกวำของรำงกำย ท ำใหมโอกำสสญเสยน ำ
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
3. Flame cell พบในสงมชวต เชน พลานาเรย
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
พลานาเรย
Flame cell
ทอขบถำย
4. Nephridium พบในสงมชวต เชน ไสเดอนดน ปองละ1 ค เนองจากมโครงสรางรางกายทซบซอนมากยงขน หลกการท างาน
คลายไต
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
NephriostomeNephriopore
5. Malpighian tubule พบในสงมชวตเชน แมลง
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
ทอมลพเกยล
ทวำรหนก
เตาทะเล
นกทะเล
6. Salt gland ตอมเกลอ เชน นกทะเล เตาทะเล ท าหนาท
ขบแรธาตสวนเกนออก
(Nasal gland)
การก าจดของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจน
การก าจดของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจน
กำรขบถำยของสตว
สตวน า เลยงล กดวยน านม สตวปก/สตวเลอยคลาน
แอมโมเนย ยเรย ยรก
ปลำ, รงบกรงน ำ สนข, มนษย นก, ไก, จงจก, ง
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
เรองของ ขจงจก... กบ....คนขสงสย (จำกค ำถำมหนง น ำไปสควำมรมำกมำย)
ในโรงเรยนตำงอ ำเภอ หำงไกลตวเมอง ครในโรงเรยนไดท ำกำรสอนวชำ วทยำศำสตร เรอง
สงมชวตและสงแวดลอมอำคำรเรยน ทก ำลงเรยนวทยำศำสตรอยนนเปน
อำคำรไม เกำ ผพง ลมมำกเอนตำมลมไมนำนกอนจะพกเทยง มเดกคนหนงมองไปเหนจงจก
และขของมนกหลนมำโดนหวพอดเดกกเลยถำมครผสอน
วำ..............
ท ำไมขจงจก สด ำ แตปลำยมจดสขำวครบ ?? แลวท ำไม ขจงจกของคนถงมสเดยว ??
นำยบอลไดยนค ำถำมแลว หผง เมอเหนเดกคนหนง ก ำลงถำมผเปนครทนำยบอลสนใจ คอ ค ำถำมท 2 เรองขจงจกของคน !!!!
"ขจงจกหนงกอน มสองสคอสด ำ กบสขำว ทอกปลำยนนนะ สด ำคออจจำระ สวนสขำวคอปสสำวะ โดยเวลำมนถำยจะถำยออกมำพรอมกน ทำงชองทวำรเดยวกน สตวเลอยคลำนและสตวปกจะขบถำยเชนน เชน ขตกแก จงเหลน ขนก ซงแตกตำงจำกสตวเลยงลกดวยนมอยำงเรำ ๆ "
"แลวท ำไม ปลำยจดถงมสขำว ท ำไมขคนไมมสขำว"
"ในสตวปกและสตวเลอยคลำน ของเสยจำกเลอดจะถกแยกออกในรปของแขง(สขำว) แลวถกขบมำรออยทปลำยทวำร เมออจจำระเคลอนมำถงก
จะดนเอำกอนปสสำวะใหออกมำดวยกอนปสสำวะสขำวน คอ กรดยรก จะถกขบมำรอทปลำยทวำรอย
ตลอดเวลำ เหมอนปสสำวะของคนทจะถกกรองมำเกบทกระเพำะปสสำวะตลอดเวลำ แตในคนเปนของเหลวมปรมำณมำกจงตองแยกชองทำงขบถำย
ตำงหำกและตองขบถำยออกมำบอยๆ ในสตวเลอยคลำนปสสำวะเปนของแขงปรมำณไมมำก จงไมตองถำยบอยและรอขบถำยออกมำพรอม
อจจำระได"
นายบอลกพงรเหมอนกนนะเนยะ
นายบอลหนไปมองหนาครผสอน"แลวท ำไม ขจงจกของคนถงมสเดยว ??"
(คร) "ขจงจกทตกใสตวคนเหรอ?""จดด ำแบบในรป...น และ ท.....คร ตะหำกละ...ครบ"
"เคำเรยกวำ ขแมลงวน จะคลำยๆไฝ เปนจดด ำเลกๆ แตไมเปนตมนนเหมอนไฝ
ขแมลงวน เปนจดสน ำตำลเขมกวำกระ พบบรเวณใดของรำงกำยกได เกดจำกกำรเพมจ ำนวนเซลลเมดสและเมดสในชนหนงแท“
เดกอกคนถำม"แลวท ำไม แมลงวนถงมำขใสหนำคนละคะ ทมอกม เหนแมงวนมำเกำะ
แปบเดยวเอง"
"ขแมลงวน เกดจาก เซลลทสรางเมดสใต
ผวหนง(ท าใหผวแตละคนมสเขมตางกน)
แบงตวจนมมากขน หรอมการสรางเมดส
มากกวาปกต ท าใหเหนจดนนเขมกวาส ไมใชแมลงวนมาขใสนะ"
Kidney พบในสงมชวตหลายชนดทมโครงสรางคอนขาง
ซบซอน เชน หอย หมก สตวมกระด กสนหลง ไตเกดจากการ
รวมตวของ Nephridium
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
Renal
cortex
Renal
medulla
ทอไต
Renal pelvis
ถำปรมำณน ำทรบเขำและขบออกไมสมดลกน จะเกดปญหำแกรำงกำย
อยำงไร
3. การรกษาดลยภาพของน าและสารในรางกายคน
Renal
cortex
Renal
medulla
ทอไต
Renal pelvis
สตวมกระดกสนหลงอน ๆ ทงนมระบบวบมดลยภำพน ำ
ประกอบดวยไต (Kinney) ทอไต (Ureter) และกระเพำะ
ปสสำวะ (Urinary bladder)
และขบออกทำง ทอปสสำวะ (Urethra)
ของเหลวทรางกายรบเขา
อาหาร
1,200 cm3เครองดม
กระบวนการหายใจ
1,000 cm3
300 cm3
2,500 cm3รวม
ของเหลวทรางกายขบออก
เหงอ
1,500 cm3ปสสาวะ
หายใจออก
500 cm3
350 cm3
150 cm3
รวม
อจจาระ
2,500 cm3
น าในรางกายคนเรา ถกแบงดวยเยอหมเซลลออกเปน 3 สวน คอ
1. น ำนอกเซลล (Extracellular) อ น ำในรำงกำยอย
ภำยนอกเซลล หนำท รกษำสภำพแวดลอมนอกเซลลให งท
ไดแก พลำสมำหมนเวยนในเลอด สวนอยระหวำงเซลล และ
น ำเหลอง (Lymph)
2. น ำขำมเซลล (Transcellular) อ สวนน ำนอกเซลลท
ลกษณะพเศษ ทถกหลงจำกเซลลเยอบ (Epithelium) ดวย
วธแอกทฟทรำนสปอรต มำหลอเลยงตำมชองเฉพำะของรำงกำย
ไดแก น ำไขสนหลง
3. น ำในเซลล (Intracellular) อ สวนทอยภำยในเซลล
เป นแหลงเกดกระบวนกำรเมตำบอลซมในเซลล มปรมำณกวำ
รงของน ำทงหมดในรำงกำย
กำรวบมกำรท ำงำนของไต
อวยวะในการรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย
ADH
กระหำย
เลอดวำมเขมขนเพ ม
แรงดนออสโมตกสง
ดมน ำลดวำม
เขมขนเลอดตวรบวำม
เขมขนเลอด
ท าใหทอหนวยไต (convoluted tubule)เพ มกำรดดน ำกลบ ขบถำยปสสำวนอยลง
ADH (antidiuretic hormone) ฮอรโมนแอนตไดยเรตก
เหงอ (Sweal) หรอหำยใจทำงปอด
ขบถำยของเสย ซงเกดจำกเมแทบอลซมของรำงกำย
เกดสำรบำงอยำงทเปนประโยชนตอรำงกำย เชน กลโคส
ควบคมสมดลน ำ และอเลกโทรไลตของรำงกำย
ควบคมควำมเปนกรดเบสของของเหลวในรำงกำย
สรำงสำรบำงชนดทเปนประโยชนตอรำงกำย เชน ฮอรโมนเรนน (renin)
ขบถำยสำรแปลกปลอมทรำงกำยรบมำ เชน ยำรกษำโรค
Kidney
การรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย
Kidneyกรองและก าจด
Renal artery
Renal vein
Ureter (ทอไต)
Urinary bladder
(กระเพาะปสสาวะ)
Urethra
Urine
สมองสวนไฮโพทาลามส
ตอมหมวกไต
Kidney
ชองทองคอนไปทำงดำนหลง 2 ขำงระดบเอวตำมแนวกระดกสนหลง
คลำยเมลดถวแดง
หนำท
กรองของเสยออกจำกเลอด
รกษำดลยภำพของน ำ + แรธำต
โกลเมอรลส
สวนประกอบของหนวยไตเปนเสนเลอดฝอยภายในกระเปาะโบวแมนแคปซล
กรองของเสยออกจากเลอด
หนวยไต Nephronองคประกอบของไต
รนลคอรเทกซ (เนอไตสวนนอก) รนลเมดลลา (เนอไตสวนใน)
Glomerulus
กรองของเสยออกจากเลอด และรกษาดลยภาพของน าและแรธาต
ของเหลวทไต
น าปสสาวะ
สำรในน ำเลอด
( g / 100cm3 )ในของเหลวทไต
( g / 100cm3 )ในน ำปสสำวะ( g / 100cm3 )
น ำ 90 90 95โปรตน 8 - -ยเรย 0.03 0.03 1.8
กรดยรก 0.004 0.004 0.05กลโคส 0.1 0.1 -
กรดอะมโน 0.05 0.05 -ไอออนตำงๆ (Na+ , Cl-) 0.9 0.9 < 0.9-3.6
ปรมาณของสารตางๆ ในน าเลอด / ในของเหลวทไต / ในน าปสสาวะ
ผำนโกลเมอรลส ผำนทอหนวยไต
Kidney หรอ ไต เปนอวยวะขบถายทส าคญของมนษยและสตว
เลยงล กดวยน านมทวไป ไต เปนอวยวะค ร ปรางเหมอนเมลดถว
เปนอวยวะทมเลอดมาเลยงถง 20% ของการบบตวของหวใจ
หนงครง หนาทของไต คอ กรองของเสยออกจากเลอด
ชวยก าจดสารบางอยาง ไตสวนในสรางฮอรโมน
Erithropoietin ชวยกระตนไขสนหลง
ใหสรางเมดเลอดแดง
ไต มหนวยยอยสดอ Nephron หรอ
หนวยไต และมเนอเยอ 2 ชนอ
Renal cortex (ชนนอก)
Renal medulla (ชนใน)
ไต (Kidney) และโครงสรางหนวยไต
Renal
cortex
Renal
medulla
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
โครงสรางไต
1. ไต มขนาดยาวประมาณ 10-13
cm กวาง 6 cm และหนา 3 cm ผนงชองกลวง คอ เนอไต ชองในไตเรยกวา กรวยไต (Pelvis) กานของกรวย คอ ทอไต (Ureter) จากนนน าของเหลวไปรวมกนในกระเพาะปสสาวะ (Bladder)
2. เนอไต แบงเปน 2 ชน ชนนอก คอ Cortex ชนใน คอ Medulla และภายในเนอไต ประกอบดวยหนวยไต (Nephron) จ านวนมากมาย ไตแตละขางมหนวยไตประมาณ 1 ลานหนวย
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
รายละเอยดโครงสรางเนอไต
1. Cortex เปนเนอไตชนนอก ประกอบดวยโครงสรางสวนใหญของหนวยไต (Nephron)
ซงได Bowman Capsule ทอของหนวยไตตอนตน หรอทอขดสวนตน หรอ พรอกซมอลคอนโวลเตด ทวบล (Proximal convoluted tubule) ทอของหนวยไตตอนปลาย ดสตอลคอนโวลเตด ทวบล (Distal convoluted tubule)
2. Medulla เปนเนอไตชนใน ตรงกลางมชองของกรวยไต (Pelvis) ตอกบทอไต(Ureter) ซงเปนกานกรวย ภายในเนอไตชนเมดลลา ยงประกอบดวย หวงเฮนเล (Loop of Henle หรอ Henle loop) มลกษณะเปนหวงรปตวย
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
Capsule
Cortex
Medulla
Fat in renal
sinus
Renal sinus
Calyx
Renal artery
Renal vein
Renal pelvis
Renal pyramid in
renal medulla
Renal papilla
Ureter
Cut Section of Kidney
กำรท ำงำนของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
ขณะผำนไตมกำรกรอง
น ำปสสำวะ
หลอดเลอด น าเลอดไปกรองทไตเปนระบบเลอดทมออกซเจนสง คอ หลอดเลอดแดง (renal artery) ตอนปลายของรนลอารเทอร แตกแขนงเปนกลมหลอดเลอดฝอย เรยกวา Glomerulus ทโบรแมนแคปซลหมรอบกอน แลวแตกแขนงเปนรางแหพนรอบสวนตาง ๆ ของทอของหนวยไต ตรงบรเวณโคงรปตวย ของหวงเฮนเลนและวาซาเรกตา (Vasa recta) ท างานเปนระบบเรยกวา Counter current multiplier กรองของเหลวมความเขมขนสง
กำรท ำงำนของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
ขณะผำนไตมกำรกรอง
น ำปสสำวะ
ภายหลงเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของทอหนวยไตแลว เลอดทมออกซเจนต าจะเขาสรนลเวน (Renal vein) และไหลออกจากไตไป
กำรท ำงำนของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
Cortex
Medulla
Nephron
ทอหนวยไต (convoluted tubule) แบงเปน 3 สวน
1. ทอหนวยไตตอนตน หรอ Proximal convoluted tubule ดดสารมประโยชน
2. หวงเฮนเลน หรอ Henle loop หลอดโคงตวย
3. ทอหนวยไตตอนทาย หรอ Distal convolud tubule ม ADH
กำรท ำงำนของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
Bowman’s capsule
Collector duct
Loop of Henle
PCTDCT
น ำปสสำวะ
กำรท ำใหน ำปสสำวะเขมขน โดยกำรดดกลบ NaCl และ น ำ
กำรดดสำรกลบททอหนวยไต (Tubular reabsorption)
300 mmOsm/L
300 mmOsm/L
กรอง
HCO-3
NaCl
H2O
K+
สารอาหารดดกลบ
Active trans.
Passive trans.
H+
NH3
400 mmOsm/L
600 mmOsm/L
900 mmOsm/L
1200 mmOsm/L
H2O
H2O
H2O
100
300
400
600
1200
200
400
700
1200
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
H2O
H2O
H2O
Urea
แบบใชพลงงานของเซลล(Active transport)
ในกระบวนการดดสารกลบของทอหนวยไตใชการล าเลยงสาร
สมองสวนใดของรางกายทควบคมสมดลของปรมาณน าในเลอด
ไฮโพทำลำมส Hypothalamus
ปลำยประสำทในตอมใตสมองสวนทำย
ADH Anti – Diuretic Hormone=
น า , ยเรย , Cl- , HCO-3 กลโคส , กรดอะมโน , Na+ , K+
แบบไมใชพลงงานของเซลล(Passive transport)
เลอดทมความเขมขนมาก
เลอดทมปรมาณน าในเลอดนอย
ไฮโพทำลำมส
ตอมใตสมองสวนทำยไต
ปรมาณน าในเลอดมาก
กระหำยน ำดมน ำ
ปรมาณปสสาวะนอย
ปรมาณปสสาวะมาก
ยบย ง
กระตนใหหล ง ADH
ยบย งการหลง ADH
ดดน ากลบ
กำรกรองสำรชนดตำงๆ ในหนวยไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
เมอของเหลวทกรองไดผำนหนวยไตมำแลว และของเหลวไหลมำถง ทอรวม
หรอ อลเลกตง ทวบล จะเรยกวำ น ำปสสำวะ ตอจำกนนสงไปเก บไวท
กระเพำะปสสำวะ กำรขบปสสำวะอำศยหลก 3 อยำง
1. ปสสำวะเพมมำกขน จนวำมตงในกระเพำะปสสำวะสง ถงระดบกลน
(Threshold)
2. เกดรเฟลกซกำรถำยปสสำวะ ท ำใหกระเพำะปสสำวะบบตว
3. ยงเพมวำมดนในกระเพำะปสสำวะมำกขนก จะท ำใหมวำมรสกอยำกถำย
ปสสำวะ
การขบถายปสสาวะ (Micturition)
1. เบำหวำน (Diabetes mellitus)
เกดจำกตบออนไมสำมำรถสรำงฮอรโมน Insulin ไดมำกพอมำวบม
ระดบน ำตำลในเลอดใหปกต ทอหนวยไตตอนตน PCT ไมสำมำรถดดน ำตำลกบนเขำสเลอด จงมน ำตำลกลโสปนออกมำกบปสสำวะ
2. กระเพำะปสสำวะอกเสบ (Cystitis)
เกดจำกกำรตดเชอแบทเรย ซงปนเปอนจำกอจจำระ จะปสสำวะบอย
3. โรนว ทงนวในไต หรอทอไต และนวในกระเพำะปสสำวะ เกดจำกตะกอนขำงแร
ธำตตำง ๆ ในปสสำวะไมละลำยแตรวมตวกนเป นกอน ไปอดตำมทำงเดน
ปสสำวะ รกษำ ใชยำ หรอกำรผำตด หรอกำรสลำยนว
4. โรไตวำย (Renal failure)
เป นภำวะทไตสญเสยหนำทกำรท ำงำน มกำรสะสมของเสย รกษำตองใชยำ
หรอฟอกเลอด หรอใชไตเทยม
อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต
5. เบำจด (Diabetes insipidus)
ตอมใตสมองหลงฮอรโมน ADH นอยเกนไปท ำใหมกำรดดทอกลบนทอขด สวนทำยนอย ปสสำวะจงมน ำมำกกวำปกต
6. Uremia ผลตภณฑของเมแมบอลซมของโปรตนไปสะสมในเลอดมำก เชน ยเรย เกด
อำกำรช อ
7. Renal glucosuriaเป นวำมผดปกตของทอหนวยไตไมดดกลบกลโสได ท ำใหพบกลโสในน ำ
ปสสำวะ เป นโรเบำหวำน
อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต
เป นเรองมอท ำหนำทแทนไต มชอเรยกทำงวทยำศำสตร วำ
“เรองเฮโมไดอำไลเซอร (Hemodialyzer)” อยนอกรำงกำย ใชเป นรงรำวเทำนน ประมำณสปดำหละ 2-3 รง รงละ 3 ชวโมง โดยเอำหลอดเลอดอำรเทอร และหลอดเลอดเวน ตอเขำกบทอของเรอง
ไตเทยม (Artificial Kidney)
3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย
ในนปกต pH อยระหวำง 7.35 – 7.45 ถำเลอดม pH ต ำกวำ 7.35
หมำยวำมวำ เลอดของบลนนเป นกรด มำกกวำปกต เรยกวำ Acidosis
ถำ pH สงกวำ 7.45 หมำยวำมวำ เลอดของบลนนเป นดำงมำกกวำปกต
เรยก Alkalosis
สมกำรรกษำดลยภำพกรด - เบสในเลอด
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-
กรดำรบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน
ำรบอเนต
ไอออน
ปกต (7.35-7.45) Alkalosis สงกวำ 7.45Acidosis ต ำกวำ 7.35
3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย
สมกำรรกษำดลยภำพกรด - เบสในเลอด
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-
กรดำรบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน
ำรบอเนต
ไอออน
รำงกำยรกษำดลยภำพของกรด – เบส ในเลอดโดยกำรรกษำดลยภำพของไฮโดรเจน
ไอออน H+ ทเกดจำกกระบวนกำรเมแทบอลซม กระบวนกำรหลก อ กระบวนกำร
หำยใจระดบเซลล ซงม CO2 เป นผลผลต รวมตวกบน ำในเซลลเม ดเลอดแดง เป น
กรดำรบอนก แตกตวจะได H+ และ HCO3- รำงกำยมเมแทบอลซมสงจะม
CO2 เกดขนมำก สงผลให H+ สง
ไตมบทบำทในกำรรกษำวำมเป นกรด – เบส ของเลอด เมอ pH ของเลอดต ำ
หนวยไตขบสำรทมสวนประกอบของ Na+ และ NH4 ออกจำกเลอด และดดกลบ
ไอออนบำงประเภท ซงลดวำมเป นกรด ไดแก Na+ และ HCO3-
เอนไซม ปฏกรยาเคมในรางกาย
Metabolismลดพลงงานกระตนในปฏกรยา
ชวยเรงการเกดปฏกรยาภายในรางกาย
ระดบของคา pH ในรางกาย การรกษาดลยภาพของกรด - เบส
ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการท างานของเอนไซมในแตละชนด
เอนไซมเพปซน โปรตน เอนไซมลเพส ไขมน
pH = 2 pH = 8
3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย
การรกษาดลยภาพของกรด - เบส การรกษาดลยภาพของกรด – เบสในเลอด
H+
Respiration
Metabolism
CO2
HCO-3
H2CO3 H2O +=
pHต า กรด
pHต า กรด H+
H+
H+
NH+4
NH+4
NH+4
Kidney
Nephron
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+Na+
HCO-3
HCO-3
HCO-3
HCO-3
pH
เพมขน สม
ดล
4.การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)
1. กำรเปลยนแปลงอตรำเมเทบอลซม
อำกำศหนำว เพมอตรำเมเทบอลซม
เพมฮอรโมนบำงชนด เชน Epinephrine, Thyroxine
2. กำรเพมอตรำกำรแลกเปลยนวำมรอนกบสงแวดลอม
เพมอตรำกำรไหลเวยนมำบรเวณผวหนง กำรขยำยตวของเสนเลอด กำร
พำและกำรแผรงสวำมรอน
การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย
ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการท างานของเอนไซมในแตละชนด
กลไกควบคมอณหภมใหอยในชวงทเหมาะสมกบการท างานของ
กระบวนการตางๆในรางกาย
อณหภมของรางกายอยระหวาง 35.8 – 37.7 oC
กระบวนการตางๆในรางกายไมสามารถท างานตามปกตต ากวา 34 oC มากกวา 40 oC
35 - 40 oC
การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)
www.med.cmu.ac.th/.../human/lesson/lesson4.php
Skin Structures
Epidermis
Dermis
subcutaneous tissue
www.sweathelp.org/english/PFF_Hyperhidrosis_O...
Sweat gland
Epidermis
หนงก าพรา
KeratinMelanin
Dermis
หนงแท
ตอมไขมน ตอมเหงอ เสนขน
Collagen
Elastic
เสนเลอด / เสนประสาท
subcutaneous tissue
ช นไขมน
เซลลไขมน
Cellulite
กลไกกำรรกษำดลยภำพของอณหภมในรำงกำย
hilight.kapook.com/view/114
32
T > 37 OC T < 37 OCไฮโพทำลำมส
ลดอตราเมแทบอลซม เพมอตราเมแทบอลซม
imusichelp.blogspot.com/2009_07_01_archiv
e.html
หลอดเลอดขยายตวหลอดเลอดหดตว
ตอมเหงอสรางเหงอ ตอมเหงอไมสรางเหงอ
ขนเอนราบ ขนลก/รางกายส น
เพมการระเหย ลดการระเหย
T ของเลอดลดลง T ของเลอดเพมขน
T ของเลอดปกต 37 OC
การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)
เมออณหภ มส ง เมออณหภ มต า
อณหภมรำงกำยเพม อณหภมรำงกำยลด
รบรโดยไฮโพทำลำมส รบรโดยไฮโพทำลำมส
หลอดเลอดขยำย หลงเหงอ หลอดเลอดหดตว กลำมเนอหด
ลดอตรำเมแทบอลซม อณหภมลด เพมอตรำเมแทบอลซม อณหภมสง
ขนเอนรำบ ขนลกชน
เขำสภำวะปกต เขำสภำวะปกต
ไฮโพทำลำมส ศนยควบคมหนวยรบรอณหภม
กลามเนอยดกระดก
เซลลไขมน ตอมเหงอ
หลอดเลอด
สตวเลอดอน
Homeothermic animal
สตวเลอดเยน
Poikilothermic animal
สตวทสามารถรกษาอณหภมของ
รางกายไคคอนขางคงทไม
เปลยนแปลงไปตามสงแวดลอม
สตวทไมสามารถรกษาอณหภมของ
รางกายใหคงทโดยจะเปลยนแปลงไป
ตามสงแวดลอม
สตวปก / สตวเลยงลกดวยนม ปลา / สตวสะเทนน าสะเทนบก
สตวเลอยคลาน / แมลง
การปรบเปลยนพฤตกรรม
กำรรกษำดลยภำพของอณหภมภำยในรำงกำย
การหนหนาว การหนรอนHibernation Estivation
การทสตวซอนตวอยนงๆไมเคลอนไหวในขณะทอณหภมของสภาพแวดลอมเปลยนไปจากปกต
การจ าศล
โดยระยะนอตราเมตาโบลซมของรางกายจะลดลง
สตวสวนใหญจงใชวธการนในการสะสมอาหารในยามทอาหารหายาก
สตวเลอดอน สตวเลอดเยน
อตราการเตนของหวใจจะลดลง รางกายอาศยอาหารทสะสมไวอยางชาๆ
การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)