Top Banner
^ ^ N N
32

เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

Oct 08, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

AA11

เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจ

หรอพฤตกรรม

^NN

Page 2: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

ผลตโดย : โรงพยาบาลศรธญญา

เลขท47 หม4 ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร

11000 เบอรโทรศพท 0-25287800 ตอ 57888

พมพครงท 1 : มถนายน 2559 จำานวน 3,000 เลม

พมพท : บรษทบยอนด พบลสชง จำากด

เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

2 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 3: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

การเปนผดแลและอยเคยงขางกบผปวยจตเวชหรอคนพการทางจตใจ

หรอพฤตกรรมนน เปนศลปะในการดำาเนนชวตทตองประกอบดวยความร และ

ความเขาใจในการปรบตวเขาหากนเพอการอยรวมกนอยางมความสข

คมอ “เคลดไมลบ... ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอ

พฤตกรรม” กลาวถง ความเขาใจความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

การปองกนการกำาเรบของโรค ขอคำาถามทพบบอย และแนวทางการตอบคำาถาม

สำาหรบผดแล รวมถงแนวทางการปฏบตของผดแลตอคนพการทางจตใจ

หรอพฤตกรรม

โรงพยาบาลศรธญญา กรมสขภาพจต หวงเปนอยางยงวา

คมอ “เคลดไมลบ... ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม”

จะใหคำาตอบกบผดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรมและสามารถนำาไปใช

ประโยชนได

คำานำา

3เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คณะกรรมการเสรมสรางความเขมแขงของเครอขายคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

โรงพยาบาลศรธญญา กรมสขภาพจต

Page 4: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

4 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม4 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 5: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

• มารจกคนพการทางจตกน

• อาการกำาเรบและอาการเตอน

• คำาถามทพบบอย

• ชวตดด...เรมตนทน!!!

• รายการอางอง

7

15

25

31

9

5เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 6: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

6 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ

พ.ศ. ๒๕๕๐ ไดใหความหมายของคนพการวา เปนบคคลซงม

ขอจำากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจำาวนหรอเขาไปม

สวนรวมทางสงคม เนองจากมความบกพรองทางการเหน

การไดยนการเคลอนไหวการสอสารจตใจอารมณพฤตกรรม

สตปญญาและการเรยนรหรอความบกพรองอนใดประกอบกบ

มอปสรรคในดานตางๆ และมความจำาเปนเปนพเศษทจะตองไดรบ

ความชวยเหลอดานหนงดานใด เพอใหสามารถปฏบตกจกรรม

ในชวตประจำาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคม

ไดอยางบคคลทวไป

6 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 7: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

มารจกคนพการ

ทางจตกน

คนพการทางจต เรยกอยางเปนทางการวา คนพการทางจตใจ

หรอพฤตกรรมหรอคนทวไปมกเรยกวาผปวยจตเวชหรอผปวยโรคจต

คอ บคคลทมขอจำากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจำาวน การเรยนร

การประกอบอาชพ หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม

ซงเปนผลมาจากความบกพรองหรอผดปกตทางจตใจ หรอสมองในสวน

ของการรบรอารมณหรอความคด

7เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 8: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

8 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

บคคลเหลานจำาเปนตองไดรบโอกาส กำาลงใจ และการสนบสนนจาก

ผทเกยวของ แตในทางกลบกนหากสงคมมทศนคตทไมดตอคนพการทางจต

พวกเขาอาจเกดความรสกดอยในคณคาของตนเอง ขาดความมนใจ รสกวาสงคม

รอบตวไมยอมรบ เกดการแยกตวจากสงคม เปนภาระใหกบครอบครวและสงคม

มากขน

Page 9: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

9เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

อาการกำาเรบ

และอาการเตอน

อาการจะกำาเรบเมอใด

ไมมใครทำานายไดอยางแนนอนแตหลงจากหยดใชยาอาจใชเวลาเปนวน

เปนสปดาห หรอเปนเดอน ทจะมอาการกลบมาเปนอก ขนอยกบสภาพของ

ผปวยแตละรายอาการกำาเรบของโรคมกเกดจาก...

•รบประทานยาไมสมำาเสมอ ไมครบถวน หรอไมยอมรบประทานยา

• นอนหลบพกผอนไมเพยงพอ

• ผดหวง มการเปลยนแปลงของชวต หรอมความเครยด

• ใชสารเสพตดทมผลตอจตประสาท เชน กญชา ยาบา หรอแมแตสรา ฯลฯ

• เปนธรรมชาตของโรค อาจมอาการกำาเรบเปนระยะๆ ขนไดเอง

9เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 10: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

10 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

อาการเตอนมกจะเรมจากมอาการผดปกตเลกๆ นอยๆ และคอยๆ

เปนมากขน จนกระทงมอาการกำาเรบรนแรง ในผปวยแตละคนจะมลกษณะเฉพาะ

สำาหรบอาการเตอนไมเหมอนกน แตอาการทพบบอย ไดแก รสกตงเครยด

กระวนกระวาย นอนไมหลบ กระสบกระสาย เบออาหารหรอรบประทานอาหาร

มากเกนไป ซมเศรา เบอหนาย แยกตว หรอเรมปฏเสธไมยอมรบประทานยา

อาการเตอนกอนทจะมการกำาเรบของโรค

Page 11: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

11เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

ควรทำาอยางไรเมอเรมมอาการเตอน

หาสาเหตทเปนตวกระตนททำาใหเรมมอาการ และหาทางแกไข

สงเกตดวาผปวยรบประทานยาตามแพทยสงหรอไม

รบปรกษาแพทยเพอใหปรบการรกษาทเหมาะสม

Page 12: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

ทำาอยางไร...

ไมใหอาการกำาเรบ

1. ดแลใหผปวยรบประทานยาตามคำาแนะนำาของแพทยอยางสมำาเสมอ

ไมบอกหรอสนบสนนใหผปวยหยดยาเองแมอาการจะดขนแลวกตาม

2. ญาต/ผดแลควรหลกเลยงพฤตกรรม ดงตอไปน

- วพากษวจารณผปวยในทางทไมด ทงโดยคำาพด นำาเสยง หรอทาท

- แสดงความโกรธ เกลยด รำาคาญ รงเกยจ เชน ไมสนใจ

ไมพดคยกบผปวย คอยจบผด ตำาหนตเตยนโดยไมมเหตผล ดวา

กระทบกระเทยบ พดบนซำาๆ ถงความผดพลาดในอดตของผปวย

เชน เรยนหนงสอไมจบ ถกไลออกจากงาน เปนตน

- พดขมขใหผปวยรสกกลวหรอวตกกงวล เชน หากไมเชอฟงจะ

ไมใหอยบาน

- แสดงความหวงใยผปวยจนเกนไป เชน ไมใหทำาอะไรเลย ไมให

ออกจากบาน จบจองคอยสงเกตพฤตกรรมตลอดเวลา

- ปฏบตตอผปวยเหมอนกบวายงเปนเดกเลกๆ หรอชวยตดสนใจ

แทนใหทกอยาง เพราะจะทำาใหผปวยกลายเปนคนขาดความ

รบผดชอบ ตองพงพาผอน มพฤตกรรมถดถอย

12 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 13: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

13เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

3. รบฟงความคดเหนและความรสกของปวยดวยความเขาใจและ

เหนใจ ใหความรกความอบอนแกผปวยตามสมควร

4. สงเกตอาการเตอนของผปวยและรบหาทางแกไขหรอขอคำาปรกษา

จากบคคล/หนวยงานทเกยวของ

Page 14: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

14 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

เมอเกดอาการขางเคยงจากยา

หยดยาไดหรอไม ??????

อาการขางเคยงจากยาทพบบอยในผปวยแตละรายจะแตกตางกนไป เชน

คอแหง นำาลายเหนยว ตาพรามว ตาเหลอกคาง ตวแขง ฯลฯ โดยตองพจารณา

วาอาการขางเคยงนนรนแรงหรอสงผลกระทบตอผปวยมากนอยแคไหน

โดยทวไปถาผปวยรบประทานยาถกตองตามขนาดทเหมาะสมแลว

อาการทางจตจะทเลาลง แตทงนอาจเกดอาการขางเคยงจากการรบประทานยา

ขนได หากอาการไมรนแรงผปวยจะสามารถแกไขและปรบตวอยกบอาการ

ขางเคยงนนๆได เชน อาการคอแหง แกไขไดโดยการจบนำาบอยๆหรออมนำาแขง

ตามความเหมาะสม แตหากอาการรนแรง ทานควรรบพาผปวยปรกษาแพทย

เพอใหปรบการรกษาทเหมาะสมใหกบผปวยตอไป เมออาการขางเคยงจากยา

หายไป ผปวยจะรสกมความสบายใจในการรบประทานยามากขน

Page 15: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

15เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำาถาม

ทพบบอย

?

15เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 16: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

16 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : โรงพยาบาลจตเวชรกษาเฉพาะผปวยโรคจตเทานนใชหรอไม

คำ�ตอบ : โรงพยาบาลจตเวชใหบรการรกษาผปวยทางจตเวชทกชนด รวมทง

ใหคำาแนะนำาปรกษาผทยงมไดเจบปวยดวย สวนผปวยจตเวชทม

โรครวมทางกายควรรบการรกษาโรคทางกายจากโรงพยาบาลฝายกาย

หรอโรงพยาบาลตามสทธการรกษารวมดวย

คำ�ถ�ม : โรคจตสามารถรกษาใหหายขาดไดหรอไม

คำ�ตอบ : โรคจตสามารถรกษาหายขาดได หากไดรบการรกษาอยางถกวธตงแต

ระยะแรก โดยเฉพาะโรคจตททราบสาเหตทแนชด

คำ�ถ�ม : ยารกษาโรคจตทำาใหเกดการเสพตดหรอไม

คำ�ตอบ : ยารกษาโรคจตไมทำาใหเกดการเสพตด แตผปวยจตเวชจำาเปนตอง

รบประทานยาตอเนอง หากหยดยาเองอาจสงผลใหอาการทางจต

กำาเรบ จตแพทยเทานนจะเปนผพจารณาลดปรมาณหรอสงให

ผปวยหยดยาไดหากผปวยอาการดขน

16 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 17: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

17เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยทกนยารกษาโรคจตอย หากเกดโรคทางกายขนและตองกนยา

อนรวมดวย จะตองหยดยารกษาโรคจตหรอไม

คำ�ตอบ : ผปวยจตเวชไมสามารถหยดยารกษาอาการทางจตดวยตนเองได

กรณเปนโรคทางกายทตองรบประทานยาเปนประจำาควรนำายาให

จตแพทยพจารณาเพอปรบยาใหเหมาะสมกบโรครวมทางกาย

ของผปวย

คำ�ถ�ม : เมอผปวยกลบไปอยบานแลวมอาการดขนจะหยดยาหรอลดขนาด

ของยาไดหรอไม

คำ�ตอบ : หยดยาหรอลดขนาดของยาเองไมได ตองปรกษากบจตแพทยเทานน

คำ�ถ�ม : ผปวยไมยอมรบประทานยา หลงจากกลบไปอยทบานไดประมาณ

1 - 2 สปดาห ญาตควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ญาตควรรบฟงความรสกของผปวย คนหาสาเหตของการไม

รบประทานยา ใหกำาลงใจสนบสนนใหผปวยรบประทานยา ถาสดทาย

ผปวยไมยอมรบประทานยา ควรปรกษาจตแพทยผรกษา ซงแพทย

อาจเปลยนเปนยาฉดทออกฤทธระยะยาว ซงยาฉด 1 เขม ออกฤทธ

ประมาณ 1 เดอน กจะสามารถชวยแกไขปญหานได

17เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 18: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

18 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยรบประทานยา แลวหลบมากประมาณ 1 วน 1 คน ทำาใหผปวย

หมดแรง ญาต/ผดแลควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ผปวยทไมไดนอนพกผอนมาหลายวน ยามสวนสำาคญททำาใหผปวย

หลบมาก ญาต/ผดแลไมตองตกใจ ควรปลกผปวยใหกนขาว กนนำา

ตามเวลาปกต แตถาผปวยยงหลบมาก ปลกไมตน ไมไดรบประทานอาหาร

ทงวน ใหญาตพาผปวยพบแพทยและนำายาไปทโรงพยาบาลดวย

คำ�ถ�ม : ผปวยกงวลวากนยารกษาอาการทางจตแลวทำาใหอวยวะเพศ

ไมแขงตว เลยไมยอมกนยา จะทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ควรอธบายใหผปวยเขาใจวาการทอวยวะเพศไมแขงตวสาเหตทาง

จตใจเปนสงสำาคญ เชน เครยด วตกกงวล ฯลฯ ดงนน ไมควรตดสนใจ

ไมกนยา มยาแคบางตวเทานนทมผลตอสมรรถภาพทางเพศ

แตกไมไดเกดผลกบผปวยทกคน หากเกดผลกระทบผปวยควรไป

ปรกษาแพทยเพอปรบเปลยนยา และการออกกำาลงกายชวยให

สขภาพทางเพศดขนได

คำ�ถ�ม : ผปวยรบประทานยาจตเวชแลวประจำาเดอนไมมา/มนำานมไหล

ควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ควรพาผปวยพบแพทยเพอปรบยาทเหมาะสม ในกรณประจำาเดอน

ไมมา ญาตควรพาผปวยตรวจทโรงพยาบาลฝายกายเพอหาสาเหต

ทางกาย หากไมพบปญหาทางกาย ถอวาอาจเปนผลจากยาจตเวช

18 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 19: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

19เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยจตเวชตองกนยานานเทาไร

คำ�ตอบ : ผปวยจะกนยานานเทาใดขนอยกบวาเปนโรคอะไร มอาการมานาน

เทาไร และอาการกำาเรบบอยไหม ทงนขนอยกบความเหนของแพทย

บางโรคหยดยาไดเดดขาด แตตองคอยๆ ลดยาจนหยดรบประทาน

บางโรคกำาเรบบอย จะตองกนยานานขน

บางโรคไมอาจหยดยาได เพราะกนยาแลวทำาใหผปวยรสกสบายด

คำ�ถ�ม : เวลาอยทบาน เมอญาต/ผดแล ใหความชวยเหลอผปวย ผปวยมกจะ

ไมถกใจ รสกขดใจไปทกอยาง เชน เรยกใหผปวยมารบประทานอาหาร

ผปวยจะดาญาต ระแวงวาญาตจะเอายาพษใหกน “กต�ยจะไดห�

ผวใหมไดใชมย” เหตการณเชนนญาตควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : การทญาต/ผดแล ใหความชวยเหลอแลวผปวยไมชอบใจ ดาวา

อาจเกดจากอาการทางจต ดงนน ญาตควรสงเกตดวาผปวยยง

รบประทานยาตามปกตหรอไม ถาผปวยรบประทานยาอยแลว

ญาตกไมควรจกจก หรอบนวาผปวยมากเกนไป เพราะอาจทำาให

ผปวยเกดความเครยดและอาจเกดอนตรายตอตนเองหรอญาตได

แตควรใหความชวยเหลอ ดแลผปวยดวยความใสใจ และพาผปวยมา

พบแพทยเพอปรบการรกษา

19เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 20: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

20 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ขณะอยทบาน ญาต/ผดแลรสกกลวผปวยมาก เพราะไมรวาจะ

ถกทำารายเมอไร ญาต/ผดแลควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ผปวยจตเวชทไดรบการรกษาและรบประทานยาตอเนองจะมอาการ

ทเลา การควบคมตนเอง และความสามารถในการปรบตวอยรวมกบ

ครอบครวดขน ญาตไมควรหวาดกลวผปวยมากเกนไป ควรใหโอกาส

และทสำาคญญาตควรสงเกตอาการเตอนและรบพาพบแพทยกอนท

อาการจะกำาเรบ

คำ�ถ�ม : ผปวยกาวราว ไมยอมเชอฟง โตเถยง และบางครงจะทำารายญาต/ผดแล

กรณเชนนควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ญาตควรหาสาเหตของการเกดอาการดงกลาว ซงอาจเกดจาก

การใชสารเสพตด เชน ยาบา ญาต/ผดแลไมสามารถควบคมได

ควรขอความชวยเหลอจากตำารวจใหชวยดำาเนนการและพามารบ

การรกษา

ความเครยดจากการทะเลาะววาท ภาระหนสน ความผดหวง ฯลฯ

อาจเปนสาเหตกระตนใหเกดอาการทางจตขนได ญาตควรชวย

ผปวยจดการกบสาเหตกระตนนน หากไมสามารถจดการได

ควรขอการปรกษาจากบคคล/หนวยงานทเกยวของ

หากไมพบสาเหตทเปนปจจยกระตน ควรสงเกตวาขาดยาหรอไม

โดยสงเกตจากการทผปวยเรมมอาการเตอน ใหรบพามาพบแพทย

20 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 21: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

21เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยบอกญาตวา รสกอายทมารกษาทโรงพยาบาลจตเวช และ

หามญาตบอกกบเพอนหรอคนอนๆ วาผปวยมารบการรกษาท

โรงพยาบาลจตเวช ญาตควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ญาตควรรบปากกบผปวยเพอใหผปวยเกดความสบายใจวา “ได!!

ไมบอก สบ�ยใจได” และญาตควรจะรกษาสญญาทใหกบผปวยไว

พรอมทงอธบายใหผปวยเขาใจวา การรกษาโรคจตไมใชเรองนาอบอาย

การปวยทางจตเวชไมตางกบการปวยโรคอนๆ ผปวยจำาเปนตองมา

พบแพทยและกนยาสมำาเสมอเพอใหสามารถควบคมอารมณและ

พฤตกรรม วางตวไดอยางเหมาะสม สามารถทำางานและอยในสงคม

ไดตามปกตไมแตกตางกบผอน แตสดทายการทจะเลาใหคนอนฟง

หรอไมกใหผปวยเปนผตดสนใจ

คำ�ถ�ม : ขณะอยทบานผปวยมพฤตกรรมไปแอบดคนอนอาบนำา เดนแกผา

ในบรเวณบาน ยนปสสาวะในทสาธารณชน ญาตรสกอบอาย เมอเกด

เหตการณเชนน ญาต/ผดแลควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ญาต/ผดแลควรบอกใหผปวยรวาพฤตกรรมดงกลาวไมถกตอง ไมควรทำา

โดยการพดคยทออนโยนดวยเหตผล ไมใชอารมณ และญาตควรพา

ผปวยมาพบแพทยเพอรบการรกษา กรณเชนนสวนใหญพบวา

ผปวยมความตองการทางเพศ ดงนนควรปรบพฤตกรรมใหเหมาะสม

โดยการสอนใหผปวยทำากจกรรมเพอเบยงเบนความสนใจทางเพศ

เชน การออกกำาลงกาย ทำางานอดเรกทสนใจ ฯลฯ

21เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 22: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

22 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ญาตตองไปทำางานนอกบาน ผปวยตองอยบานคนเดยว จะมวธการ

จดการอยางไรใหผปวยรจกดแลตนเอง

คำ�ตอบ : ในความเปนจรงผปวยจตเวชอาการทเลาสามารถอยบานคนเดยวได

ญาตควรฝกใหผปวยชวยเหลอตวเองไดบาง เชน อาบนำาเอง กนขาวเอง

กนยาเองภายใตการดแลของญาต ชวยเหลองานบานเลกๆ นอยๆ

อาจตองใชเวลาในการฝก ญาตตองใชความอดทน และควรใหกำาลงใจ

ผปวยสมำาเสมอ

คำ�ถ�ม : ผปวยใชยาเสพตด เชน ยาบา สรา กระทงแดง บหร กาว ญาต/

ผดแลควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ญาต/ผดแลควรควบคมดแลผปวยไมใหออกนอกบานตามลำาพง และ

เอาใจใสดแลผปวยเพมขน พบวาปญหาเหลานมกเกดจากผปวยมเงน

ไปซอ ญาตควรลดจำานวนเงนทจะใหผปวยใชจายประจำาวน ถาควบคม

ไมไดควรขอความชวยเหลอจากตำารวจใหชวยดำาเนนการ และพาผปวย

มารบการบำาบดรกษา

22 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 23: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

23เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยชอบออกนอกบาน ใชเงนเกง แจกของ บอกผปวยวา “ไมใหทำ�”

ผปวยไมยอมเชอฟง ญาตควรทำาอยางไร

คำ�ตอบ : ถาพฤตกรรมของผปวยไมทำาความเดอดรอนใหกบญาตถงกบตองไป

กยมเปนหนเปนสนหรอเกดความเสยหายมาก ญาตควรจำากด

พฤตกรรมการใชเงนของผปวยและคอยดแลใกลชด แตถาผปวยม

พฤตกรรมการใชจายเงนฟมเฟอย แจกของจนเกดความเสยหาย

และญาตไดบอกหรอหามผปวยแลวแตผปวยไมยอมเชอฟง ใหญาต

พาผปวยมารบการรกษาทโรงพยาบาล

คำ�ถ�ม : รบประทานยาจตเวชแลวอวนจะใชยาลดความอวนไดหรอไม

คำ�ตอบ : ไมควรรบประทานยาลดความอวน เนองจากยาลดความอวนอาจทำาให

เกดความผดปกตตอระบบจตประสาทและมอนตรายสง ควรลด

ความอวนดวยวธลดแปง ไขมน นำาตาล และออกกำาลงกายรวมดวย

23เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 24: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

24 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คำ�ถ�ม : ผปวยโรคจตทรบการรกษาทางจตเวชสามารถรกษาทางไสยศาสตร

รวมดวยไดหรอไม

คำ�ตอบ : ผปวยจำาเปนตองรบการรกษาทางแพทยแผนปจจบนเปนหลก

แตถาญาตหรอผปวยตองการไปรกษาทางไสยศาสตร ตองพจารณา

วธการรกษาทไมเปนอนตรายหรอสงผลเสยตอผปวย เชน การทบต

ไลผ หรอการรบประทานยาหมอ เปนตน

คำ�ถ�ม : แตงงานชวยใหโรคจตหายจรงหรอไม

คำ�ตอบ : การแตงงานไมไดชวยใหหายจากโรคจต แตผปวยทตองการแตงงาน

ควรนำาคสมรสมาปรกษาผใหการปรกษาทางดานจตเวช เชน

จตแพทย พยาบาล นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เปนตน

เพอวางแผนการใชชวตสมรส

24 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 25: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

25เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

ชวตดด...

เรมตนทน !!!

25เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 26: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

26 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

ญาต/ผดแลควรสนบสนน ใหกำาลงใจคนพการทางจต

ใหมความหวงและเปาหมายในชวต โดยเรมจาก...

อาบนำาทำาความสะอาดรางกาย

ซกเสอผาของตนเอง

หรอของญาต

แตงกายเหมาะสมตามกาลเทศะ

ทำาความสะอาดบาน

ปด กวาด เชด ถ

1. การสนบสนนใหทำากจกรรมในชวตประจำาวน

Page 27: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

27เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

ลางถวยชามทตนเอง

รบประทานทกครง

ใชเวลาวางใหเกดประโยชน

ไปจายตลาด

หรอเขาสงคมพบปะผคนบาง

ออกกำาลงกายหรอทำากจกรรม

รวมกบสมาชกในครอบครว

Page 28: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

28 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

คาขายหรอทำาธรกจสวนตว

รบจางทำาความสะอาด

รบจางลางรถ

งานธรการ งานสำานกงาน

การมงานทำาจะทำาใหมรายได พงพาตนเองได และรสกมคณคาในตนเอง

เกษตรกรรม ทำาไร ทำานา

2. การสนบสนนใหทำางาน/ประกอบอาชพตามกำาลงและ

ความสามารถทมอย เพอชวยในการฟนฟสมรรถภาพ

ทางรางกาย และจตใจใหดเหมอนเดม

สนบสนนการประกอบอาชพเดมททำาอย

ประสทธภาพการทำางานอาจลดลง แตหากสรางความเขาใจกบ

เพอนรวมงานหรอหวหนางานอาจทำาใหรกษางานไวได

Page 29: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

29เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

รวมกน!!!!

สรางโอกาส และความหวง เสรมพลงคนพการ

วนคนพการสากลตรงกบวนท 3 ธนวาคม ของทกป

หากทานมขอสงสยในการดแลคนพการทางจต หรอ

มความเครยดตองการทปรกษา สามารถใชบรการ

สายดวนปรกษาปญหาสขภาพจต กรมสขภาพจต

โทรฟรตลอด 24 ชวโมง หมายเลข 1323, 1667

บรการฟนฟสมรรถภาพทางสงคมและอาชพ

เพอเตรยมความพรอมสการประกอบอาชพ

สำาหรบคนพการทางจตทมศกยภาพในการทำางาน

แตขาดความมนใจ หรอขาดทกษะทจำาเปนบางประการ

สามารถตดตอขอรบคำาแนะนำาได

ทโรงพยาบาลจตเวชทกแหงทวประเทศ

Page 30: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

30 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม30 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

Page 31: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

31เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

รายการอางอง

โรงพยาบาลศรธญญา. กลมง�นสงคมสงเคร�ะห. (2557). ทำ�อย�งไร

เมอสม�ชกในครอบครวปวยเปนโรคท�งจตเวช [แผนพบ]. ม.ป.ท.:

โรงพยาบาล.

กรมสขภาพจต. โรงพย�บ�ลศรธญญ�. (2541). คมอก�รทำ�กลมสขภ�พจต

ศกษ�สำ�หรบบคล�กรพย�บ�ล. นนทบร: โรงพยาบาล.

โรงพยาบาลศรธญญา. กลมง�นพย�บ�ล.(2542). คมอก�รทำ�กลมชวยเหลอ

ญ�ตในก�รดแลผปวยจตเวชทบ�น: สำ�หรบบคล�กรพย�บ�ล.

นนทบร: โรงพยาบาล.

ราชวทยาลยจตแพทยแหงประเทศไทยและบรษทบเอลฮวจำากด. (2539).

คมอก�รดแลตนเองสำ�หรบผปวยโรคจตเภท. กรงเทพ: ราชวทยาลยฯ.

Page 32: เคล็ดไม่ลับ - srithanya.go.th · ผลิตโดย : โรงพยาบาลศรีธัญญา เลขที่47 หมู่4 ต.ตลาดขวัญ

32 เคลดไมลบ...

ฉบบดแลคนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม

^NN