Page 1
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
หนวยท 14
ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
รองศาสตราจารย ดร.สชาดา ตงทางธรรม
ชอ รองศาสตราจารยดร.สชาดาตงทางธรรมวฒ พณ.บ.(เกยรตนยม),Dip.inDevelopmentFinance, M.A.(DevelopmentStudies),Ph.D.(Economics),UniversityofHawaiiต�าแหนง รองศาสตราจารยประจ�าสาขาวชาเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทปรบปรง หนวยท14
Page 2
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-2 ไทยในเศรษฐกจโลก
แผนการสอนประจ�าหนวย
ชดวชา ไทยในเศรษฐกจโลก
หนวยท 14 ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ตอนท 14.1ปจจยภายในประเทศกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทย14.2ปจจยภายนอกประเทศทมผลตอคณภาพชวตของคนไทย
แนวคด1. ปจจยภายในประเทศทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทยในหนวยนกลาวถง
ประเดนเรองประชากร การศกษา และสขภาวะโดยรวม แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาตก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายสงผลกระทบตอภาระงบประมาณของรฐและคาใชจายของครวเรอน การศกษาตองสรางคนไทยทกชวงวยใหมทกษะทจ�าเปนในการด�ารงชวตสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมปญหาโรคไมตดตอเรอรงและอบตเหตทางถนนเปนปญหาสขภาวะของคนไทยทรฐบาลตองตระหนกถงปญหาและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจง
2. ปจจยภายนอกประเทศทสงผลตอคณภาพชวตของคนไทยในหนวยนกลาวถงการคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาวะของประชาชนทวโลก ไดแกยาและยาสบอตสาหกรรมเหลานมงก�าไรโดยไมค�านงถงมนษยธรรมการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพสงผลกระทบทงทางบวกและทางลบตอสงคมไทย หนวยงานของรฐและเอกชนตองด�าเนนการโดยถอประโยชนสวนรวมของไทยเปนทตง การฟอกเงน การกอการราย และการคามนษยเปนปญหาส�าคญของโลกและของไทยมกฎหมายระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหาประเทศไทยมการรวมมอกบตางประเทศและออกกฎหมายส�าคญ คอ พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ. 2542พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 และพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556กฎหมายเหลานตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล
Page 3
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-3ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
วตถประสงคเมอศกษาหนวยท14จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายเรองประชากรการศกษาและสขภาวะโดยรวมของคนไทยได2. อธบายเรองการคาสนคาและบรการดานสขภาพทมผลตอคณภาพชวตของคนไทยได3. อธบายเรองการฟอกเงน การสนบสนนทางการเงนในการกอการราย และการคามนษย กบ
การปองกนและแกไขปญหาได
กจกรรมระหวางเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท142.ศกษาเอกสารการสอนตอนท14.1-14.23.ปฏบตกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท14
สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.ซดเสยงประจ�าชดวชา
การประเมนผล1.ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2.ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3.ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา
เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน
หนวยท 14 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป
Page 4
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-4 ไทยในเศรษฐกจโลก
ความน�า
การพฒนาประเทศโดยทวไปไมไดมองแตเพยงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเทานนแตจะค�านงถงความอยเยนเปนสขของประชาชนโดยรวมดวยในหนวยนจะกลาวถงประเทศไทยกบประเดนทางสงคมในบรบทเศรษฐกจโลกเพอใหนกศกษาไดเหนวาปญหาตางๆทเกดขนและทก�าลงจะเกดขนในสงคมไทยนนเมอมองเชอมโยงกบสงคมโลกแลวเปนอยางไรสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนอยางไรในการประชมประจ�าปเมอเดอนกนยายน2558ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต(สศช.)รายงานวาในชวง3ปแรกของแผนพฒนาฯฉบบท11(พ.ศ.2555-2557)นนสงคมไทยอยเยนเปนสขระดบปานกลางเมอเทยบกบชวงแผนพฒนาฯฉบบท10ทอยในระดบตองปรบปรงปจจยเกอหนนทสงผลใหสงคมไทยอยเยนเปนสขเพมขนกคอการทชมชนมความเขมแขงขนและคนไทยมสขภาวะดขนปจจยทสงผลลบทเหนไดชดและตองปรบปรงแกไขกคอสภาวะแวดลอมและระบบนเวศทเสอมโทรมลงสวนปจจยทตองเรงแกไขกคอการท�าใหสงคมไทยเปนสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลสวนปจจยทางดานเศรษฐกจนนถงแมโดยภาพรวมจะดขนเนองจากประชาชนมรายไดเพมขนและจ�านวนคนจนลดลง แตยงคงมปญหาความเปนธรรมอยมาก
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความส�าคญกบเรองการพฒนาคนอยางมากทรงมพระราช-ด�ารสวา “ตองระเบดจากขางใน” ซงหมายความวาตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชนทเขาไปพฒนาใหมสภาพพรอมทจะรบการพฒนาเสยกอนแลวจงคอยออกมาสสงคมภายนอกมใชการน�าเอาความเจรญจากสงคมภายนอกเขาไปหาชมชนซงหลายชมชนไมมโอกาสไดเตรยมตวจงไมสามารถปรบตวไดทนกบกระแสการเปลยนแปลงและน�าไปสความลมสลายไดในชวงหลายปทผานมา“โลกาภวตน”กอใหเกดเหตปจจยและผลลพธตางๆทงทางบวกและทางลบในสงคมไทย เนอหาในหนวยนเปนการเรยบเรยงประเดนทางสงคมทสงผลตอคณภาพชวตของคนไทยโดยรวม โดยจ�าแนกออกเปน 2 ตอน ตอนแรก เปนการพจารณาปจจยภายในเพอใหประเทศไทยสามารถกาวทนโลกได จะกลาวถงเรองประชากรกบการพฒนาการศกษาเพอกาวใหทนโลก และสขภาวะของคนไทยโดยรวม สวน ตอนทสอง เปนเรองปจจยจาก ตางประเทศทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของคนไทยโดยรวม1โดยยกตวอยางกรณปญหาเกยวกบสขภาพเชนปญหาเรองยายาสบการเปนศนยกลางบรการทางการแพทยปญหาการคามนษยการฟอกเงนและอาชญากรรมขามชาตเปนตนทงนเพอสงคมไทยไดตระหนกถงปญหาและเตรยมพรอมใหคนไทยสามารถด�ารงชวตอยางอยเยนเปนสขไดในศตวรรษท21
1ประเดนเรองความเปนธรรมในสงคมไมวาจะเปนเรองความเปนธรรมในการกระจายรายไดหรอเรองสงคมประชาธปไตยทมธรรมาภบาลกเปนเรองส�าคญทมผลกระทบตอคณภาพชวตของคนไทยอยางมากอยางไรกตามจะไมกลาวในหนวยนเนองจากเวลาจ�ากด
Page 5
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-5ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ตอนท 14.1
ปจจยภายในประเทศกบการพฒนาคณภาพชวตของคนไทย
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท14.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง14.1.1 ประชากรกบการพฒนา14.1.2 การศกษาเพอกาวทนโลก14.1.3 สขภาวะของคนไทย
แนวคด1. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนตลอดชวง
ชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดมการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆ โดยก�าหนดเปาประสงคและแนวทางการพฒนาส�าหรบแตละกลมชวงอายการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยเขาสสงคมผสงอายจะสงผลกระทบตอความตองการแรงงานและศกยภาพการผลตของประเทศในอนาคตและกระทบตอภาระงบประมาณของรฐและคาใชจายของครวเรอน การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยทกวยตลอดชวงชวต
2. การพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดตองพฒนาประชากรใหมคณภาพการศกษาในศตวรรษท 21 ตองสรางคนไทยใหมทกษะทจ�าเปนในการด�ารงชวต ยกระดบคณภาพการศกษาเพอสรางคณภาพของคนไทยในทกชวงวยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลยนวตกรรมและสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชนเรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและนอกระบบ
Page 6
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-6 ไทยในเศรษฐกจโลก
3.ปญหาสขภาวะโดยรวมของคนไทยและของโลกคอปญหาโรคไมตดตอเรอรงปจจยส�าคญของการเกดโรคเหลานคอพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสม รวมทงการบรโภคสราและยาสบการขาดการออกก�าลงกายและความเครยดสรายงเปนปจจยส�าคญทกอใหเกดปญหาสงคมอนตามมา รวมทงอบตเหตทางถนนดวย การรณรงคใหความรแกประชาชนอยางตอเนองจะชวยใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพใหดขนได ซงจะชวยลดโอกาสเสยงการเกดโรคไดมาก ทส�าคญทสดคอ รฐบาลตองตระหนกถงปญหาทเกดขนอยางแทจรงและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจงจงจะสามารถแกไขปญหาได
วตถประสงคเมอศกษาตอนท14.1จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายประเดนเรองประชากรกบการพฒนาของประเทศไทยได2.อธบายเรองการศกษาทชวยใหคนไทยโดยรวมสามารถด�ารงชวตอยางเปนสขในโลกได3.อธบายปญหาสขภาวะโดยรวมของคนไทยโดยเปรยบเทยบกบประเทศตางๆได
Page 7
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-7ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
เรองท 14.1.1
ประชากรกบการพฒนา
การพฒนาคนเปนเรองทมความส�าคญมากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนกรอบในการพฒนาประเทศอยางตอเนอง ตงแตแผนพฒนาฯฉบบท9เปนตนมาโดยใหความส�าคญกบการพฒนาคนในการด�าเนนชวตอยางมนคงบนพนฐานของการพงตนเองความพอมพอกนการรจกความพอประมาณการค�านงถงความมเหตผลการสรางภมคมกนในตวทด ไมใหประมาท ตระหนกถงความถกตองตามหลกวชา ตลอดจนมคณธรรมเปน กรอบในการด�ารงชวต ใหความส�าคญกบความหลากหลายของระบบภมนเวศ เศรษฐกจ วฒนธรรมประเพณและการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจโดยมเปาหมายหลกเพอยกระดบคณภาพชวตของคนไทยใหอยเยนเปนสขและเพอใหประเทศด�ารงอยอยางมนคงมคณภาพและยงยน
1. เปาประสงคและแนวทางการพฒนาคนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดแปลงนโยบายไปสการปฏบตผานยทธศาสตรการพฒนาคน
ตลอดชวงชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทดโดยเฉพาะการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆโดยมเปาประสงคและแนวทางการพฒนาแตละกลมชวงอายดงน2
1) ชวงการตงครรภ/แรกเกด/และปฐมวยเปาประสงคคอเดกทกคนตองไดโอกาสเกดอยางมคณภาพมพฒนาการสมวยทกดานพรอมทจะพฒนาไดอยางเตมศกยภาพเมอโตขนแนวทางการพฒนาทส�าคญ ประกอบดวย การสนบสนนทรพยากรเพอการพฒนาสมวยผานโครงการเงนอดหนนเพอการ เลยงดเดกแรกเกดการสนบสนนกจกรรมของศนยพฒนาเดกเลกในทองถน และการขยายการสงเสรมใหภาคเอกชนมสวนรวมสนบสนนการจดสวสดการส�าหรบเดกกอนวยเรยนในทองถนและในสถานประกอบการ
2) ชวงวยนกเรยน เปาประสงค คอ เดกทกคนมภาวะโภชนาการทเหมาะสม มทกษะชวต มภมคมกนตอพฤตกรรมเสยง ปลกฝงวฒนธรรมอนด และไดรบการศกษาทมคณภาพสอดรบกบทกษะในโลกอนาคตแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการสนบสนนการมสวนรวมของชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนเชอมโยงกบสถานทศกษาในการเสรมสรางการพฒนาการเรยนร(IQและEQ)ของเดกในชมชนการสนบสนนใหเดกทอพยพตามผปกครองและ/หรอเดกทออกกลางคนกลบเขาสการศกษาการสงเสรมครดใหไดรบการพฒนาศกยภาพและตอยอดการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ ยงขนและการยกระดบคณภาพมาตรฐานการศกษาขนพนฐานสทกษะในโลกอนาคต
3) ชวงวยรน-นกศกษา เปาประสงค คอ นกเรยน นกศกษา ไดรบการพฒนาคณภาพทเปนมาตรฐานทงความร ทกษะอาชพ ทกษะชวต และความสามารถในการท�างานกบผอนทงตางวยและ ตางวฒนธรรมสอดคลองกบความตองการของประเทศแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการพฒนา
2สศช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558น.3-4
Page 8
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-8 ไทยในเศรษฐกจโลก
ระบบเฝาระวงและปองกนภาวะคณแมวยรน และพฒนาคณภาพชวตคณแมวยรน การสงเสรมการมรายไดระหวางเรยนโครงการ“คนเดกดสสงคม”เพอพฒนาเดกทหลงผด/ออกนอกระบบใหกลบมาเปนประชากรทมคณภาพการพฒนาความรและทกษะทหลากหลายมคณภาพสอดคลองกบทกษะในศตวรรษท21และการสรางสรรคนวตกรรมใหมในชวตประจ�าวนและการท�างาน
4) ชวงวยแรงงานเปาประสงคคอแรงงานมความรความสามารถและสมรรถนะไดรบการพฒนาอยางตอเนอง มระบบการออมทมนคง ไดรบความคมครองดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท�างานตามหลกการท�างานทมคณคาแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการเรงใหแรงงานทงระบบมการเรยนรขนพนฐานสงเสรมแรงงานนอกระบบเขาสระบบประกนสงคมและการออมมากขนการเรงรดใหสถานประกอบการไทยทกแหงผานมาตรฐานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท�างานการสงเสรมใหผหญงมบทบาทในระบบเศรษฐกจสงขนตามศกยภาพอยางหลากหลายการสนบสนนใหผประกอบการในอตสาหกรรมและบรการเปาหมายตามยทธศาสตรประเทศจดท�ากรอบคณวฒวชาชพใหเปนมาตรฐานสากล
5) ชวงสงวยเปาประสงคคอผสงอายไดรบการพฒนาทกษะความรมหลกประกนทางสขภาพทครอบคลม ไดรบการดแลอยางมคณภาพมาตรฐาน อยอยางมศกดศร โดยมครอบครวและชมชนเปนสถาบนหลกทใหการสนบสนนแนวทางการพฒนาทส�าคญประกอบดวยการสงเสรมการออมกอนวยผสงอายการเรงรดขยายระบบดแลผสงอายระยะยาวในพนทแบบบรณาการการรณรงคใหคนไทยตระหนกถงคณคาของผสงอาย
2. โครงสรางประชากรกบผลกระทบทจะเกดขนประเทศไทยก�าลงเขาสสงคมผสงอาย โดยโครงสรางประชากรมสดสวนประชากรวยเดกและ
วยแรงงานลดลงขณะทประชากรวยสงอายเพมขนอยางรวดเรวสงผลใหจะเปนสงคมสงวยอยางสมบรณใน พ.ศ. 2568 จากการประมาณจ�านวนประชากรในชวง พ.ศ. 2553-2583 พบวาจะเพมขนสงสดเปน66.4 ลานคนในพ.ศ. 2569 จากนนจะคอยๆ ลดลงเหลอ 63.9 ลานคนในพ.ศ. 2583 โดยประชากร วยเดก(0-14ป)มสดสวนลดลงอยางตอเนองจาก12.6ลานคนในป2553เปน8.2ลานคนในป2583ประชากรวยแรงงาน (15-59 ป) ลดลงจาก 42.7 ลานคนเหลอ 35.2 ลานคนในชวงเวลาเดยวกน สวนประชากรอาย60ปขนไปจะเพมจาก8.4ลานคนเปน20.5ลานคนในชวงดงกลาว
ภาพท 14.1 โครงสรางประชากรไทย จ�าแนกตามเพศ พ.ศ. 2553-2583ทมา:สศช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 หนา208
Page 9
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-9ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรในลกษณะนจะสงผลกระทบตอความตองการแรงงานในอนาคตซงจะกระทบศกยภาพการผลตของประเทศการแขงขนเพอแยงชงแรงงานจะมมากขนโดยเฉพาะแรงงานทมคณภาพขณะเดยวกนภาระในการดแลผสงอายกมมากขนภาครฐและครวเรอนจะมคาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ซงจะสงผลตอภาระงบประมาณของรฐในการจดสวสดการสงคมและคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย
ภาพท 14.2 เปรยบเทยบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากร พ.ศ. 2558 กบทคาดการณ พ.ศ.2583แสดงใหเหนผลกระทบทจะเกดขนในอนาคตจากการเปลยนแปลงประชากรสสงคมสงวยอตราเจรญพนธรวมจะลดลงจาก 1.62 ในป 2558 เหลอ 1.3 ในป 2583สงผลใหสดสวนประชากรสงอายเพมขนเปนรอยละ32.1ขณะทประชากรวยเดกลดลงเหลอรอยละ12.8และวยแรงงานลดลงเหลอเพยงรอยละ55.1 ท�าใหมภาวะพงพงแรงงานเพมขน โดยในป 2558 ผสงอาย 1 คนจะพงพงแรงงาน 4.2 คน แตจะเหลอเพยง1.7คนในป2583กอใหเกดผลกระทบทงภาระคาใชจายดานสขภาพทสงขนรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหลงวยเกษยณเนองจากการออมต�า และการขาดแคลนก�าลงแรงงาน ท�าใหอาจตองพงพาแรงงานตางชาต
ภาพท 14.2 การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสสงคมสงวย เปรยบเทยบ พ.ศ. 2558 และ 2583ทมา:ชตนาฏวงศสบรรณ.(2558).
ภาพท 14.3แสดงโครงสรางประชากรโดยเปรยบเทยบของประเทศตางๆ ในอาเซยนจะเหนวามการเปลยนแปลงอยางชดเจนใน4ประเทศไดแกสงคโปรไทยบรไนและเวยดนามทมสดสวนประชากรวยแรงงานลดลงและสดสวนผสงอายเพมขน ในรายงานสขภาพคนไทย 2558 ทจดท�าโดยสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดลผสงอายจะหมายถงผมอาย65ปขนไปรายงานดงกลาวระบวาในอก 20 ปขางหนาทกประเทศในอาเซยนจะเปนสงคมผสงอาย (คอมประชากรอาย 65 ปขนไปเกน
Page 10
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-10 ไทยในเศรษฐกจโลก
รอยละ 7 ของประชากรทงหมดในประเทศ) และจะทยอยเขาสสงคมสงวยอยางสมบรณ (คอมประชากรอาย65ปขนไปเกนรอยละ14ของประชากรทงหมดในประเทศ)ขณะทไทยและสงคโปรจะกาวเขาสสงคมสงอายระดบสดยอด(คอมประชากรอาย65ปขนไปเกนรอยละ20ของประชากรทงหมดในประเทศ)
ภาพท 14.3 สดสวนประชากรตามกลมอาย เปรยบเทยบประเทศในอาเซยน พ.ศ. 2558-2578ทมา:WorldPopulationProspects:The2012Revisionอางถงในโครงการสขภาพคนไทย.2558,สถาบนวจยประชากรและ
สงคมมหาวทยาลยมหดล.
ภาพท 14.4 อตราเกอหนนโดยเปรยบเทยบประเทศไทยกบอาเซยน พ.ศ. 2556-2583ทมา:โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
Page 11
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-11ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ภาพท 14.4 แสดงอตราเกอหนนหรออตราสวนพงพงดงไดกลาวแลวนนเอง โดยเปรยบเทยบประชากรไทยกบประชากรอาเซยนโดยรวมจะเหนวาในป2556ผสงอาย1คนในประเทศไทยมประชากรวยแรงงานดแล7.2คนขณะทในป2583จะเหลอประชากรวยแรงงานดแลเพยง2.5คนเทานนซงต�ากวาอตราเฉลยของประเทศในกลมอาเซยนทอยท 3.8 คน ประเทศไทยจะมปญหาภาระคาใชจายส�าหรบ ผสงอายมากขนในอนาคตเมอเทยบกบหลายประเทศในกลมอาเซยน
การเขาสสงคมผสงอายของโลกเกดขนอยางตอเนอง ประเทศพฒนาแลวหลายประเทศ เชนฝรงเศส สวเดน สหรฐอเมรกา อตาล และญปน เปนตน เปนสงคมผสงอายมานานกวา 40-50 ปแลว สวนประเทศก�าลงพฒนาเชนเกาหลใตสงคโปรจนอนโดนเซยบรไนไทยและเวยดนามไดกาวเขาสการเปนสงคมผสงอายแลวในชวง5ปทผานมาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท11คาดวาประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอก 81.9 ลานคน กอใหเกดผลกระทบหลายอยาง อาท การยายถนของแรงงานขามชาตทง แรงงานทมฝมอและไรฝมอเพอทดแทนก�าลงแรงงานในประเทศทเปนสงคมผสงอายเกดความหลากหลายทางวฒนธรรมขณะเดยวกนกเกดภาวะสมองไหลโครงสรางการผลตเปลยนจากการใชแรงงานเขมขนมาเปนการใชองคความรและเทคโนโลยมากขน ท�าใหการพฒนาคนมงสรางใหมความร มศกยภาพ ทกษะและความช�านาญควบคกบการพฒนาเทคโนโลยเพอใชทดแทนก�าลงแรงงานทขาดแคลนประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขนท�าใหงบประมาณส�าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆลดลง3
การทสดสวนผสงอายของโลกมแนวโนมเพมขนอาจมองไดวาเปนโอกาสของประเทศไทยในการใหบรการดแลผสงอายและบรการการแพทยและสขภาพแตในขณะเดยวกนกตองปรบตวเตรยมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและระบบสวสดการสงคมเพอรองรบการเขาสสงคมผสงอายของไทยโดยเฉพาะอยางยงภายใตงบประมาณทมจ�ากด รวมทงยงตองเตรยมรบมอกบปญหาขนาดของก�าลงแรงงานทจะลดลงในอนาคตดวย
3. โครงสรางประชากรกบการพฒนาคณภาพคนรายงาน เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 ทจดท�าโดย สศช. อธบายการเปลยนแปลง
โครงสรางประชากรวากอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยตลอดชวงชวตดงน4
1) การมพฒนาการสมวยของเดกไทยทกคนโครงสรางประชากรทเปลยนแปลงสงผลใหมความจ�าเปนในการพฒนาคนไทยทกคนใหมศกยภาพเตมทในการมสวนรวมในการพฒนาประเทศโดยการเตรยม ความพรอมจะตองเรมตงแตการเตรยมตวตงครรภการดแลครรภการเกดและการเตบโตทมคณภาพเพอใหเดกไทยทกคนไดมความพรอมในการพฒนาศกยภาพ เปนรากฐานส�าคญในการพฒนาประเทศ ทงนกลมทตองใหความส�าคญเปนพเศษกคอกลมครวเรอนยากจน กลมประชาชนชาวไทยภเขา และกลม ดอยโอกาสตางๆ
3สคช.แผนพฒนาฯ ฉบบท 11น.4. 4สคช.เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558.น.208-210.
Page 12
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-12 ไทยในเศรษฐกจโลก
2) การพฒนาทกษะชวตและทกษะการเรยนรเพอเตรยมความพรอมตอบรบทโลกในอนาคต โดยเฉพาะประเดนทาทายดานพฤตกรรมเสยงทตองมการเฝาระวงเชนยาเสพตดการทะเลาะววาทการอยในโลกสมมต การอยในสงคมออนไลน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร ประเดนตางๆ เหลานเปนประเดนทาทายตอการเตรยมความพรอมของเดกไทยใหมศกยภาพในการศกษาในระดบทสงขนหรอการพฒนาทกษะส�าหรบเปนแรงงานคณภาพ
3) การพฒนาทกษะส�าหรบการท�างาน โดยเฉพาะทกษะทสอดรบกบความตองการของตลาดแรงงานทงในประเทศและตางประเทศโดยเฉพาะตลาดแรงงานทเกดขนในประชาคมอาเซยนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ การพฒนาของอตสาหกรรมและการบรการทางเทคโนโลย และการบรการทางสงคมในรปแบบตางๆเชนการใหบรการสขภาพการใหบรการดแลผสงอายระยะยาวรวมถงความสามารถในการท�างานกบผอนทงตางวยและตางวฒนธรรมและการลดพฤตกรรมเสยงตางๆทจะเปนอปสรรคตอการพฒนาศกยภาพสการเปนแรงงานทมคณภาพโดยเฉพาะปญหาการตงครรภในวยรน
4) การทแรงงานมการพฒนาทกษะทสอดรบกบความตองการของตลาดแรงงานและการไดรบสวสดการทครอบคลมแรงงานทกคนใหไดรบการพฒนาความรความสามารถและสมรรถนะอยางตอเนองมระบบการออมทมนคง สามารถเขาถงแหลงทนในการประกอบอาชพ รวมถงการพฒนาศกยภาพและบทบาทสตรตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศการไดรบความคมครองดานอาชวอนามยความปลอดภยในการท�างานและกฎหมายแรงงานตามหลกการท�างานทมคณคารวมถงการมความสมดลของชวตและการท�างานเชนการมโอกาสในการเลยงดลกการใหนมแมการมสวนรวมในการพฒนาศกยภาพของลกเปนตน
5) การพฒนาศกยภาพของผสงอายใหเปนพลงส�าคญในการพฒนาประเทศโดยเฉพาะการเตรยมความพรอมของคนทกชวงวยใหเปนผสงอายทมคณภาพและมวถชวตทมนคงเชนการสรางความตระหนกในการดแลสขภาพของคนทกชวงวยการพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวแบบมสวนรวมการพฒนารปแบบการออมใหผสงอายมความมนคงในชวต การบรหารจดการใหผสงอายมสวนรวมในการพฒนาประเทศเชนบทบาทในการถายทอดสบสานภมปญญาและความรเปนตน
สรปการพฒนาคนเปนเรองส�าคญเนองจากสงผลตอคณภาพชวตโดยรวมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาคนตลอดชวงชวตโดยมเปาหมายใหคนไทยทกคนมคณภาพชวตทด มการยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมายตางๆ โดยก�าหนดเปาประสงคและแนวทางการพฒนาส�าหรบแตละกลมชวงอาย การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะสงผล กระทบตอความตองการแรงงานและศกยภาพการผลตของประเทศในอนาคต ภาครฐและครวเรอนจะม คาใชจายเพมขนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ซงจะสงผลตอภาระงบประมาณแผนดนและคาใชจายของครวเรอนในการดแลสขภาพอนามย ประเทศไทยจะมปญหาผสงอายมากกวาหลายประเทศในกลมอาเซยน การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของคนไทยทกวยตลอดชวงชวต
Page 13
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-13ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
กจกรรม 14.1.1
1. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะกอใหเกดปญหาหรอไมอยางไรในอนาคต2. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของ
คนไทยอยางไร
แนวตอบกจกรรม 14.1.1
1. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยจะกอใหเกดปญหาเนองจากประเทศก�าลงเขาสสงคมผสงอายจะเกดความตองการแรงงานมากขนในอนาคตสงผลกระทบตอศกยภาพการผลตและภาระคาใชจายของภาครฐและครวเรอนในการดแลและพฒนาคณภาพชวตของผสงอายสงเมอเทยบกบหลายประเทศในกลมอาเซยน
2. การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกอใหเกดประเดนทาทายตอการพฒนาคณภาพของ คนไทยทกชวงชวต ตงแตการมพฒนาการสมวยของเดก การพฒนาทกษะชวตและทกษะการเรยนรของเยาวชนเพอกาวทนโลกในศตวรรษท 21 การพฒนาทกษะส�าหรบการท�างานใหสอดรบกบความตองการของตลาดรวมทงพฒนาศกยภาพของผสงอายใหเปนพลงส�าคญในการพฒนาประเทศ
เรองท 14.1.2
การศกษาเพอกาวทนโลก
การศกษาเปนการสรางคนใหมความรความสามารถ มทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวต มความพรอมทจะประกอบอาชพการงาน การศกษาชวยใหคนเจรญงอกงามทงทางปญญา จตใจ และรางกาย พรอมทจะตอสเพอตนเองและสงคม ประเทศจะเจรญกาวหนาไดตอเมอคนสวนใหญไดรบ การศกษาการศกษาจงเปนสงส�าคญและจ�าเปนในการพฒนาประเทศ
1. คณภาพการศกษาของไทยการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดจะตองพฒนาประชากรของประเทศใหม
คณภาพการจดการศกษาจงถอเปนปจจยส�าคญในการพฒนาประชากรของประเทศใหมความรและทกษะความสามารถตวชวดคณภาพการศกษาทส�าคญประการหนงคอ “ปการศกษาเฉลย” (meanyearsofschoolingหรอaverageyearsofschooling)จากรายงานของสศช.เมอเดอนกมภาพนธพ.ศ.2559ประชากรไทยโดยรวมมการศกษาเฉลยไมถงระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ป ในป 2557 ประชากรอาย
Page 14
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-14 ไทยในเศรษฐกจโลก
15ปขนไปมจ�านวนปการศกษาเฉลย8.1ปกลมวยแรงงาน(อาย15-59ป)มจ�านวนปการศกษาเฉลย9ปสวนกลมสงอาย60ปขนไปมจ�านวนปการศกษาเฉลย4.8ป
ตารางท 14.1 ปการศกษาเฉลยของประชากรไทยจ�าแนกตามกลมอาย
กลมอาย ป 2549 ป 2554 ป 2557
15ปขนไป 7.8 8.2 8.1
15-39ป 10.1 10.7 10.7
40-59ป 6.9 7.6 7.4
15-59ป 8.7 9.1 9.0
60ปขนไป 4.2 4.7 4.8
ทมา:ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ อางถงในสศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559
เมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยนแลวพบวาประชากรไทยอาย25ปขนไปมปการศกษาเฉลย7.3ปซงนอยกวาสงคโปร(10.6ป)มาเลเซย(10ป)ฟลปปนส(8.9ป)บรไน(8.8ป)อนโดนเซย(7.6ป)และเวยดนาม(7.5ป)5ทงๆทไทยมการลงทนดานการศกษามากกวารอยละ20ของงบประมาณรายจายรวมหรอกวา500,000ลานบาทตอปและมสดสวนงบประมาณดานการศกษาตองบประมาณรวมสงทสดในอาเซยน
ภาพท 14.5 รอยละของรายจายการศกษาภาครฐตอ GDP ของประเทศในกลมอาเซยนและญปนทมา:UNDP, InternationalHumanDevelopment Indicators 2014 อางถงใน สศช. รายงานภาวะสงคมไทย ไตรมาส 4,
กมภาพนธ2559
5UNDP,InternationalHumanDevelopmentIndicators2014อางถงในสคช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559
Page 15
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-15ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
คณภาพการศกษาแสดงใหเหนไดจากผลสมฤทธทางการศกษา ขอมลจากสถาบนทดสอบทาง การศกษาแหงชาตในชวงพ.ศ.2553–2557แสดงใหเหนวาคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนขนพนฐาน (O-NET) ในวชาหลกมคาเฉลยต�ากวารอยละ 50 นอกจากคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนจะต�าแลว คณภาพการศกษายงแตกตางกนระหวางสถานศกษาในเขตกรงเทพมหานครและตางจงหวดดวยกลาวคอนกเรยนในเขตกรงเทพมหานครจะมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนโดยเฉลยสงกวานกเรยนตางจงหวดในทกระดบชน
ตารางท 14.2 ผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชน ป.6 ม.3 และ ม.6 ปการศกษา 2553-2557
วชาหลกคะแนนเฉลย
2553 2554 2555 2556 2557
ประถมศกษาปท 6
ภาษาไทย 31.22 50.04 45.68 45.02 44.88
สงคมศกษา 47.07 52.22 44.22 38.31 50.67
ภาษาองกฤษ 20.99 38.37 36.99 33.82 36.02
คณตศาสตร 34.85 52.40 35.77 41.95 38.06
วทยาศาสตร 41.56 40.82 37.46 37.40 42.13
มธยมศกษาปท 3
ภาษาไทย 42.80 48.11 54.48 44.25 35.20
สงคมศกษา 40.85 42.73 47.12 39.37 46.79
ภาษาองกฤษ 16.19 30.49 28.71 30.35 27.46
คณตศาสตร 24.18 32.08 26.95 25.45 29.65
วทยาศาสตร 29.17 32.19 35.37 37.95 38.62
มธยมศกษาปท 6
ภาษาไทย 42.61 41.88 47.19 49.26 50.76
สงคมศกษา 46.51 33.39 36.27 33.02 36.35
ภาษาองกฤษ 19.22 21.80 22.13 25.35 23.44
คณตศาสตร 14.99 22.73 22.73 20.48 21.74
วทยาศาสตร 30.90 27.90 33.10 30.48 32.54
ทมา: สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน) อางถงในสศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559
Page 16
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-16 ไทยในเศรษฐกจโลก
สถาบนระหวางประเทศเพอพฒนาการจดการ (International Institute forManagementDevelopmentหรอ IMD) ไดจดล�าดบขดความสามารถในการแขงขนดานการศกษาของประเทศตางๆไวทกปตารางท14.3แสดงล�าดบความสามารถในการแขงขนในชวงพ.ศ.2550–2556
ตารางท 14.3 อนดบขดความสามารถในการแขงขนดานการศกษา ป พ.ศ. 2550-2556
ประเทศ 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556
สงคโปรมาเลเซยอนโดนเซยฟลปปนสไทย
เกาหลใตญปนจนอนเดยออสเตรเลยนวซแลนด
1131515246
291944541217
1130495243
3522425469
1330555447
36264957510
1333555647
3529465898
1035535751
29344359812
633535752
313645581012
434525951
252845601012
หมายเหต: ป2550-2551เปรยบเทยบจากทงหมด55ประเทศ,ป2552-2556เปรยบเทยบจากทงหมด57,58,59,59และ60ประเทศ
: ประเทศในกลมอาเซยนทไมมขอมลคอบรไนกมพชาเวยดนามพมาและลาวทมา:IMDWorldcompetitivenessyearbook อางถงในรายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทยป2556,สศช.2558
ส�าหรบพ.ศ.2558IMDไดจดล�าดบประเทศไทยอยในอนดบท46จาก60ประเทศ(ดกวาป2557 ทอยล�าดบท 54) เมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยนแลวไทยมขดความสามารถดาน การศกษาเหนอกวาอนโดนเซยและฟลปปนสเลกนอย แตยงดอยกวาสงคโปรและมาเลเซยอยมาก จากขอมลทปรากฏการพฒนาคณภาพการศกษาจงเปนเรองส�าคญและจ�าเปนตองเรงด�าเนนการ
2. การศกษาในศตวรรษท 21เพอใหคนไทยสามารถอยในสงคมโลกไดอยางมความสข การศกษาไทยตองสรางคนไทยใหม
ทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวต มความรความสามารถ มความพรอมทจะประกอบอาชพการงานและมความเจรญงอกงามทงทางปญญาจตใจและรางกาย
Page 17
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-17ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
2.1 ทกษะเพอการด�ารงชวต
บคคลส�าคญดานการศกษาทานหนงของไทยคอศาสตราจารยนายแพทยวจารณพานชกลาววาการศกษาในศตวรรษท21ตองเตรยมคนใหพรอมเผชญกบการเปลยนแปลงทรวดเรวรนแรงพลกผนและคาดไมถง คนยคใหมจงตองมทกษะสงในการเรยนรและปรบตว การศกษาในศตวรรษท 21 ตองเตรยมคนออกไปเปนคนท�างานทใชความร(knowledgeworker)และเปนบคคลพรอมเรยนร(learningperson)ไมวาจะประกอบสมมาชพใดดงนนทกษะของคนในศตวรรษท21ททกคนตองเรยนรทกระดบตงแตเดกไปจนตลอดชวตคอ3R×7C
3Rไดแกการอานออก-Reading,การเขยนได– (W)Ritingและการคดเลขเปน- (A)Rithmeticsสวน7Cไดแกทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณและทกษะในการแกปญหา-Criticalthinking& problem solvingทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม -Creativity& innovationทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรมตางกระบวนทศน -Cross-cultural understandingทกษะดานความรวมมอการท�างานเปนทมและภาวะผน�า-Collaboration,teamwork&leadershipทกษะดานการสอสารสารสนเทศและรเทาทนสอ-Communications,information&medialiteracyทกษะดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร-Computing&ICTliteracyและทกษะอาชพและทกษะการเรยนร - Career & learning skills การเรยนรในศตวรรษท 21 กคอการเรยนร 3R×7Cมการเรยนรเพอพฒนาสมอง5ดานไดแก
1) ดานวชาและวนย (disciplined mind) หมายถงมความรและทกษะในวชาในระดบทเรยกวาเชยวชาญ(master)และสามารถพฒนาตนเองในการเรยนรอยตลอดเวลา
2) ดานสงเคราะห (synthesizing mind) คอ มความสามารถในการรวบรวมสารสนเทศและความรตางๆ ทเกยวของ น�ามากลนกรองคดเลอกเอามาเฉพาะสวนทส�าคญ และจดระบบ น�าเสนอใหมอยางมความหมาย
3) ดานสรางสรรค (creating mind)หมายถงสรางสรรคท�าสงใหมๆออกไปนอกขอบเขตหรอวธการเดมๆพลงสมองทง3ดานดงกลาวเปนพลงเชงทฤษฎ (หรอทเรยกcognitivemind)สวนอก2ดานเปนพลงดานมนษยสมผสมนษยไดแก
4) ดานเคารพใหเกยรต (respectful mind) และ
5) ดานจรยธรรม (ethical mind) การเรยนรเพอพฒนาสมอง5ดานนเปนการเรยนรไปพรอมๆกนหรอทเรยกวาเรยนรแบบ
บรณาการ2.2 การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย โลกในปจจบนเปนยคดจทลวทยาศาสตรและเทคโนโลยมความส�าคญและจ�าเปนในการด�ารงชวต
ของมนษย จะเหนวามกจกรรมทางเศรษฐกจมากมายทด�าเนนการโดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศ (information Technology หรอไอท) ตวอยางเชน การท�าธรกรรมการเงนทงในประเทศและระหวางประเทศผานทางอเลกทรอนกส การซอขายสนคากนทางอนเทอรเนต การจองตวเครองบนหรอโรงแรม ตวดคอนเสรตหรอภาพยนตรการสงซอหนงสอทางอนเทอรเนตการซอe-bookทซอโดยการดาวนโหลด
Page 18
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-18 ไทยในเศรษฐกจโลก
ไดทนทฯลฯสงตางๆเหลานคอสงทเรยกวาพาณชยอเลกทรอนกสหรอe-Commerceซงเปนลกษณะหนงของเศรษฐกจดจทล(digitaleconomy)
ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมบทบาทส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมรวมทงตอบสนองตอการด�ารงชวตของประชาชนมากขนในปจจบนทงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนาโนเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ และอนๆ การพฒนาประเทศใหอยบนฐานความรและเทคโนโลยท ทนสมยการวจยพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนแรงขบเคลอนทส�าคญส�าหรบการพฒนาประเทศในการปรบเปลยนการผลตจากการใชทรพยากรธรรมชาต เงนทนและแรงงานทมผลตภาพต�าไปสการใชความรและความช�านาญดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประเทศทพฒนาเทคโนโลยไดชาจะไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได การศกษาในศตวรรษท 21 ตองใหความส�าคญกบการพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลยวจยและนวตกรรมใหเปนพลงขบเคลอนการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและยงยนเนนการน�าความคดสรางสรรคภมปญญาทองถนทรพยสนทางปญญาวจยและพฒนาไปตอยอดถายทอดและประยกตใชประโยชนทงเชงพาณชยสงคมและชมชนโดยสรางสภาพแวดลอมทเอออ�านวยตอการพฒนาและประยกตใชวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมทสงเสรมการใชความคดสรางสรรคและสรางมลคาเพมใหกบภาคการผลต ตลอดจนพฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรเทคโนโลย วจย และนวตกรรม ใหทวถงและเพยงพอทงในเชงปรมาณและคณภาพในลกษณะของความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนการเขาถงเทคโนโลยทไมเทาเทยมกนของกลมคนในสงคมจะท�าใหเกดความเหลอมล�าในการพฒนา จงเปนความทาทายในการเพมขดความสามารถในการแขงขนและลดความเหลอมล�า
3. การยกระดบคณภาพการศกษาจากขอมลรายงานภาวะสงคมไทยของสศช.ประเทศไทยมการด�าเนนการยกระดบคณภาพการ
ศกษาและการเรยนรเพอการพฒนาศกยภาพคนในทกชวงวยอยางตอเนอง โดยมคณะกรรมการนโยบายและพฒนาการศกษาเปนกลไกขบเคลอนการจดการศกษาทเชอมโยงกนทงระบบคณะกรรมการดงกลาวมบทบาทในการวางแนวทางขบเคลอนและตดตามการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรใหสอดคลองกนอยางเปนระบบโดยมประเดนส�าคญดงน6
1) มงเนนการใชการศกษาเปนเครองมอแกปญหาเศรษฐกจผลตคนตามความตองการของตลาดแรงงานพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลยนวตกรรมและการสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชนทงทเปนผประกอบการทวไปทลงทนในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษและทเขามาภายใตเงอนไขการสงเสรมการลงทนซงในระยะสนจะก�าหนด“โจทย”ทตองด�าเนนการทนทใหมความส�าเรจเปนรปธรรมโดยเรวสวนแนวทางการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรทงระบบใหด�าเนนการคขนานกนไปโดยรวมถงการปรบปรงระบบการศกษาเพอสรางความปรองดองเชงความคดของประชาชน
6สศช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส3,พฤศจกายน2558
Page 19
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-19ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
2) การด�าเนนงานเพอบรรลเปาหมายการยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนร อาท• การยกระดบการเรยนร เรงรดพฒนา “การอานออกเขยนได” ใหอานคลองเขยนคลอง
และสอสารได เพอวางรากฐานส�าคญในการเรยนรระดบตอไป ปรบสอ วธสอน และนวตกรรมการแกไขปญหานกเรยนอานไมออกเขยนไมได “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” เพอเพมทกษะนกเรยนในดานการเรยนรซงการก�าหนดกจกรรมเพอการเรยนรตองเหมาะกบศกยภาพของนกเรยนแตละชวงวยและมการพฒนากจกรรมอยางตอเนอง รวมถงพฒนาสอทน�าเสนอถงอาชพทมความส�าคญ เพอสรางแรงจงใจใหนกเรยนตองการไปประกอบอาชพเพอการพฒนาประเทศครจะท�าหนาทสงเสรมสนบสนนและกระตนใหนกเรยนคดวเคราะหขอมลขาวสารเกดเปนความรน�าสการคดสรางสรรค
• การผลตและพฒนาก�าลงคนจะมงไปสทศทางในอนาคต3ดานไดแก1)การผลตก�าลงคนทเนนคณภาพเพอการสรางนวตกรรม2)การเพมศกยภาพชางเทคนคในภาคการผลตใหสามารถเปนเจาของธรกจหรอผประกอบการและ3)การพฒนาประชาชนในระบบเศรษฐกจฐานรากใหมศกยภาพในการผลตสนคาทมมลคาเพม อาท การขยายการศกษาทางไกล การเขาถงการใชเครองจกรกล ทงนควรพฒนาระบบฐานขอมลใหเชอมโยงกนทงดานการผลตและความตองการก�าลงคนสาขาตางๆ
นอกจากนการศกษาตองมงสการมงานท�าโดยจดใหมการฝกงานระยะสนในสาขาทตลาดตองการใหแกผจบการศกษาทยงไมมงานท�ารวมทงสงเสรมการกระจายความเจรญไปสภมภาคใหเกดการพฒนาทกสาขาการผลตและบรการในพนทเพอการสรางงานในทองถนลดการอพยพยายถนเขาสเมองใหญกลมผประกอบการขนาดกลางและขนาดเลกตองไดรบการพฒนาใหมความรในการประกอบธรกจภาคการศกษาและภาคเอกชนตองรวมกนผลตก�าลงคนใหสอดคลองกบธรกจในพนทและทศทางการพฒนาประเทศตองเรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและการศกษาทางเลอกไปพรอมกน เพอสรางคณภาพของคนไทยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมพฒนาก�าลงคนใหเหมาะสมกบความตองการของพนททงในดานการเกษตรอตสาหกรรมและธรกจบรการมงพฒนาใหเดกและเยาวชนสามารถคดเปนท�าเปนและมความเขมแขงทางวชาการสงเสรมใหหนมาเรยนสายอาชวะเพมขนโดยปรบทศนคตใหสงคมเหนความสาคญและความจ�าเปนของการศกษาสายอาชวะ เรงพฒนาคณภาพบคลากรทาง การศกษาและหลกสตรการศกษาใหสามารถพฒนาสมรรถนะและทกษะของเยาวชนและแรงงานไทยใหรองรบการแขงขนของประเทศพรอมทงปลกฝงใหเดกและเยาวชนมคณธรรมจรยธรรมวฒนธรรมและคานยมทดงาม
สรปประเทศไทยยงมปญหาคณภาพการศกษาการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนกบประเทศอนไดตองพฒนาประชากรใหมคณภาพ การศกษาในศตวรรษท 21 ตองสรางคนไทยใหมทกษะตางๆ ทจ�าเปนในการด�ารงชวตมงพฒนาเดกและเยาวชนใหสามารถคดเปนท�าเปนมความรความสามารถและมความเขมแขงทางวชาการพรอมทงปลกฝงใหมคณธรรมจรยธรรมวฒนธรรมและคานยมทดงามมการยกระดบคณภาพการศกษาเพอสรางคณภาพของคนไทยในทกชวงวยใหสามารถเรยนรและพฒนาตนไดเตมตามศกยภาพประกอบอาชพและด�ารงชพไดโดยมความใฝรและทกษะทเหมาะสมมการผลตและพฒนาก�าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดพฒนาศกยภาพแรงงานพฒนาเทคโนโลย นวตกรรม
Page 20
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-20 ไทยในเศรษฐกจโลก
และสนบสนนการลงทนโดยเพมความรวมมอกบภาคเอกชน เรงพฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรทกระดบโดยใหความส�าคญทงการศกษาในระบบและการศกษาทางเลอกไปพรอมกน
กจกรรม 14.1.2
1. ทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21 หมายถงทกษะในเรองใด ทานมทกษะเหลานน หรอไมเพยงใด
2. การพฒนาโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยกอใหเกดประโยชนในการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาจงยกตวอยาง
แนวตอบกจกรรม 14.1.2
1. ทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21 เปนทกษะทตองเรยนรตลอดชวตเพอใหสามารถ ด�ารงชวตไดอยางมความสขในศตวรรษท21ประกอบดวย3Rและ7C(ดรายละเอยดในเนอเรอง)
2. ตวอยางทส�าคญตวอยางหนงไดแกการลงทนในโครงสรางพนฐานดานดจทล โดยเฉพาะการลงทนโครงสรางพนฐานทางอนเทอรเนตบรอดแบนดทวประเทศวงเงน1.5หมนลานทคณะรฐมนตรอนมตใหด�าเนนการและคาดวาจะแลวเสรจในเดอนมถนายนพ.ศ.2560การลงทนนนอกจากสามารถแขงขนกบสงคโปรในการเปนผน�าเรองดจทลในอาเซยนแลว ยงชวยสรางจดแขงใหกบอตสาหกรรมหลายดานทไทยเปนผน�าอยเชนอตสาหกรรมรถยนตเปนตน
เรองท 14.1.3
สขภาวะของคนไทย
นอกจากเรองการศกษาแลวสขภาพกเปนปจจยส�าคญอยางหนงในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในเรองนจะใหนกศกษาไดเหนภาพสขภาวะโดยรวมของประชาชนในประเทศตางๆ ในกลมอาเซยน จะกลาวถงปญหาสขภาพทส�าคญและปจจยเสยงทถอเปนปญหาส�าคญของโลกและของไทย ซงรวมทงปญหาอบตเหตบนทองถนนดวย
1. สขภาวะของประชาชนโดยรวมในชวงหลายปทผานมาคนไทยมสขภาพดขนเชนเดยวกบประชาชนในอกหลายๆประเทศมอาย
คาดเฉลยสงขนจาก69ปในพ.ศ.2533เปน75ปในพ.ศ.2555อยางไรกตามเมอพจารณาเรองสขภาพ
Page 21
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-21ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
นอกจากจะมองถงการมชวตทยนยาวขนแลวยงตองมองดวยวาชวตนนด�ารงอยอยางมสขภาพดหรอไม ซงจะพจารณาไดจากอายคาดเฉลยของการมสขภาพด(healthylifeexpectancy)
ก)อายคาดเฉลยเมอแรกเกด
ข)อายคาดเฉลยแรกเกดและอายคาดเฉลยของการมสขภาพด
ภาพท 14.6 อายคาดเฉลยแรกเกดและอายคาดเฉลยของการมสขภาพด เปรยบเทยบประเทศในอาเซยน
หมายเหต: สวนตางคอจ�านวนปทมชวตอยโดยสขภาพไมดทมา: World Health Statistics. (2014).WHO อางถงใน โครงการสขภาพคนไทย. 2558, สถาบนวจยประชากรและสงคม
มหาวทยาลยมหดล.
จะเหนวาในกลมประเทศอาเซยน สงคโปรมประชากรอายคาดเฉลยยนยาวทสด คอ 83ป และสามารถด�ารงชพอยอยางมสขภาพดยาวนานทสดดวยคอ76ปซงสงทสดในอาเซยนขณะทคนไทยมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดอย66ป
นอกจากสขภาพกายแลวสขภาพใจกเปนองคประกอบส�าคญของการมสขภาพดดวยและความสขกถอเปนองคประกอบหนงทสะทอนถงการมสขภาพจตทด ในภมภาคอาเซยน ประเทศสงคโปร ไทย
Page 22
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-22 ไทยในเศรษฐกจโลก
มาเลเซยเวยดนามและอนโดนเซยมคะแนนเฉลยความสขสงกวาคะแนนเฉลยของโลกโดยไทยอยล�าดบท36ของโลกและท2ของอาเซยน7
ภาพท 14.7 อนดบความสขของประชาชนในประเทศอาเซยน ป 2553-2555ทมา: WorldHappinessReport2013อางถงในโครงการสขภาพคนไทย.2558,สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลย
มหดล.
2. ปญหาสขภาพทส�าคญและปจจยเสยงรายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศในชวง3ปแรกของแผนพฒนาฯฉบบท11
แสดงใหเหนวาคนไทยมสขภาวะดขนและมสขภาพจตดแตยงเจบปวยดวยโรคทปองกนไดคอโรคไมตดตอเรอรง(Non-CommunicableDiseasesหรอNCDs)เพมขนปจจบนโรคไมตดตอเรอรงถอเปนปญหาสขภาพอนดบหนงของโลกและของไทยทงในดานจ�านวนผปวยผเสยชวตและภาระโรคองคการอนามยโลกถอเปนปญหาทก�าลงทวความรนแรงขนเรอยๆและคาดการณวาในปพ.ศ.2563ทวโลกจะมผเสยชวตจากโรคไมตดตอเรอรงจาก4กลมโรคไดแกโรคหวใจและหลอดเลอดโรคมะเรงโรคถงลมโปงพองและโรคเบาหวานถง44ลานคนโดยจะเพมขนมากในกลมประเทศทมรายไดต�าและปานกลาง
ส�าหรบประเทศไทย จากรายงานสถตสาธารณสขพบวาอตราผเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรงมประมาณรอยละ70ของผเสยชวตในแตละปสงกวาคาเฉลยของโลกทรอยละ63มะเรงยงเปนสาเหตการเสยชวตอนดบหนงของประเทศโดยในป2557มผเสยชวตดวยโรคน70,075รายหรออตราตาย107.9
7 โครงการสขภาพคนไทย. (2558). สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล อยางไรกตาม หากดขอมล การเสยชวตจากการท�ารายตนเองกพบวาสงคโปรและไทยมอตราการตายจากการท�ารายตนเองสงสดในภมภาคคอ 21 และ 17 รายตอการตาย1,000รายตามล�าดบในปพ.ศ.2557.
Page 23
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-23ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ตอประชากรแสนคนโรคไมตดตอเรอรงทส�าคญทมแนวโนมเพมขนไดแกโรคความดนโลหตสงและโรคเบาหวานโดยในปพ.ศ.2557มผปวยดวยโรคนรวม1,111,311รายและ698,720รายตามล�าดบ8
โรคระบบไหลเวยนโลหตหรอโรคหวใจและหลอดเลอดเปนโรคทมผเสยชวตเพมขนอยางตอเนองและเปนสาเหตการเสยชวตอนดบ 2 ของคนไทยรองจากโรคมะเรงและเนองอกทกชนด ใน พ.ศ. 2557 มผเสยชวตดวยโรคน58,681รายการเจบปวยและการเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรงทเพมขนนมสาเหตหลกมาจากรปแบบการด�าเนนชวตและพฤตกรรมทางสขภาพทไมเหมาะสม ไดแก การบรโภคอาหาร ทมากเกนพอดรบประทานอาหารรสหวานมนเคมจดรบประทานผกผลไมนอยมกจกรรมทางกายนอยไมออกก�าลงกายเครยดและพกผอนไมเพยงพอรวมทงการสบบหรและการดมเครองดมแอลกอฮอลปจจยเสยงเหลานสงผลใหเกดภาวะน�าหนกเกนอวนความดนโลหตสงไขมนในเลอดสงเบาหวานซงน�าไปสการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดสงเหลานเปนภยเงยบทคกคามท�าลายสขภาพประชาชนหลายประเทศทวโลก
ตารางท 14.4 จ�านวนผปวยและอตราการเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรง
ก)จ�านวนผปวย(คน)
โรค 2552 2553 2554 2555 2556 2557
ความดนโลหตสง 780,629 859,583 920,106 1,009,385 1,047,979 1,111,311
หวใจขาดเลอด 228,032 253,046 264,877 274,753 279,109 264,820
หลอดเลอดสมอง 176,202 196,159 212,186 227,848 237,039 228,836
เบาหวาน 558,156 607,828 621,411 674,826 670,664 698,720
มะเรงและเนองอกทกชนด 389,136 499,156 526,923 553,994 582,844 538,545
ข)อตราการเสยชวต(ตอประชากรแสนคน)
โรค 2552 2553 2554 2555 2556 2557
ความดนโลหตสง 3.6 3.9 5.7 5.7 8.0 11.0
หวใจขาดเลอด 20.7 20.5 22.5 23.5 26.9 27.8
หลอดเลอดสมอง 21.0 27.5 30.0 31.7 36.1 38.7
เบาหวาน 11.1 10.8 11.9 12.1 14.9 17.5
มะเรงและเนองอกทกชนด 88.3 91.2 95.2 98.5 104.8 107.9
ทมา:ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข อางถงใน สศช. รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส 4,กมภาพนธ2559
8สคช.รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาส4,กมภาพนธ2559
Page 24
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-24 ไทยในเศรษฐกจโลก
ในป 2558ประเทศไทยมมลคาการบรโภคบหรรวม58,491ลานบาท (เพมขนรอยละ 1.4จาก ป2557)มผสบบหร10.9ลานคนคดเปนสดสวนรอยละ19.9ของประชากร(ลดลงจากรอยละ20.7ในป 2557) อยางไรกตาม ทนาเปนหวงคอในกลมเยาวชนอตราการสบบหรยงไมมแนวโนมลดลงทงๆ ทมการรณรงคกนอยางตอเนอง การปองกนเดกและเยาวชนไมใหเขาสวงจรของการเสพตดบหรเปนความ รบผดชอบรวมกนของทกฝายในสงคม
ตารางท 14.5 อตราการสบบหร จ�าแนกตามกลมอาย
กลมอาย 2547 2549 2550 2552 2554 2556 2557 2558
รวม 23.0 21.9 21.2 20.7 21.4 19.9 20.7 19.9
15-24 15.1 14.1 15.2 15.9 16.6 15.1 14.7 15.2
25-59 26.3 25.0 23.7 23.0 23.9 22.8 23.5 22.9
60ปขนไป 20.6 19.2 18.3 16.7 16.3 14.3 16.6 14.0
ทมา:ส�านกงานสถตแหงชาต การส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและดมสราของประชากร พ.ศ. 2547, 2550, 2554, 2557 และ การส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2549,25522556และ2558
ส�าหรบการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล ในป2558มมลคาเพมขนเปน147,821ลานบาทจากขอมลการส�ารวจของส�านกงานสถตแหงชาตป2558พบวามผบรโภคเครองดมแอลกอฮอล18.6ลานคนคดเปนอตรารอยละ34ของประชากรกลมแรงงานอาย15-24ปมอตราการดมเพมขนเปนรอยละ29.5และกลมสตรมแนวโนมดมเพมขนอยางตอเนอง จากรอยละ 9.1 ในป 2550 เปนรอยละ 13 ในป 2558 ถงแมรฐบาลจะมมาตรการรณรงคและควบคมการเขาถงเครองดมแอลกอฮอลอาทการก�าหนดเวลาจ�าหนายการควบคมสถานบรการทเปดบรเวณใกลเคยงสถานศกษาแตการบงคบใชกฎหมายยงมขอจ�ากดประกอบกบทศนคตและคานยมตอการดมทมองวาเปนการสรางความสข เปนทยอมรบของกลม และความอยากรอยากลองในเดกและเยาวชนอตราการดมในกลมเหลานจงมแนวโนมเพมขน
Page 25
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-25ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ภาพท 14.8 อตราการดมเครองดมแอลกอฮอล จ�าแนกตามอายทมา:ส�านกงานสถตแหงชาตการส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและดมสราของประชากรพ.ศ.2547,2550,2554และ2557และ
การส�ารวจอนามยและสวสดการพ.ศ.2549,2552,2556และ2558
ประเทศไทยมปรมาณการดมตอนกดมสงทสดในกลมอาเซยน คอสงถง 23.8 ลตรเทยบเทาแอลกอฮอลบรสทธตอคนตอปจงมปญหาทสะทอนออกมาในรปของความชกผทมภาวะปญหาจากการดมแอลกอฮอล (alcohol use disorder) ทพบวาสงทสดในไทยดวย เวยดนามกเปนอกประเทศทมปญหาเนองจากมอตราการตายของประชากรทเกยวเนองกบการบรโภคแอลกอฮอล รวมทงความชกผทมภาวะพงพงแอลกอฮอล(alcoholdependency)สงทสดในอาเซยน
Page 26
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-26 ไทยในเศรษฐกจโลก
ภาพท 14.9 ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลตอคนตอป พ.ศ. 2553 และผลกระทบจากการบรโภคแอลกอฮอล
หมายเหต:ขอมลความชกคดเปนรอยละของประชากรอาย 15 ปขนไปเปนขอมลป (2553). ขอมลสดสวน การตายคดเปนรอยละของการตายทงหมดจากทกสาเหตเปนขอมลคาดประมาณในป2555
ทมา:WHO,GlobalStatusReportonAlcoholandHealth(2014).อางถงในโครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
Page 27
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-27ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
นอกจากการสบบหรการดมสราพฤตกรรมการบรโภคอนๆทไมเหมาะสมและการออกก�าลงกายทไมเพยงพอ ทเปนปจจยเสยงใหเกดโรคไมตดตอเรอรงแลว พฤตกรรมทางสขภาพอนๆ ทตองใหความส�าคญยงมอกหลายเรอง เชน การมเพศสมพนธและตงทองไมพรอมในวยรน การปองกนเอชไอว เอดสการขบขพาหนะบนทองถนนอยางปลอดภยเพอลดอบตเหต เปนตน ภาพท 14.10 แสดงใหเหนปญหาทเกดขนเมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน
ภาพท 14.10 พฤตกรรมสขภาพอนๆทมา:โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
3. ปญหาอบตเหตบนทองถนนอบตเหตทางถนนเปนปญหาส�าคญอยางหนงของการพฒนาเปนปญหาดานสขภาพเปนสาเหต
การเสยชวตและการบาดเจบอนดบตนๆ ของโลก รวมทงกอใหเกดความสญเสยจ�านวนมาก องคการสหประชาชาตไดจดประชมเรองความปลอดภยทางถนนณ กรงมอสโก ประเทศสหพนธรฐรสเซย เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2552 โดยเชญผแทนจากประเทศตางๆ เขาประชม และไดมการประกาศเจตนารมณปฏญญามอสโก(MoscowDeclaration)ก�าหนดใหค.ศ.2011-2020เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน (Decade of Action for Road Safety) และเรยกรองใหประเทศสมาชกใหความส�าคญและผลกดนเรองความปลอดภยทางถนน โดยก�าหนดเปาหมายลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนลงรอยละ50ภายในปพ.ศ.2563
ประเทศไทยโดยศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนนไดจดท�าแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนนพ.ศ.2554-2563ขนโดยก�าหนดเปาหมายตามมาตรฐานสากลคอลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนลงรอยละ50หรอลดใหต�ากวา 10คนตอประชากรหนงแสนคนในปพ.ศ.2563และไดก�าหนดแนวทางการด�าเนนงาน8ประการคอ1)สงเสรมการสวมหมวกนรภยทงผขบขและผซอน2)ลดพฤตกรรมเสยงจากการดมเครองดมแอลกอฮอลแลวขบขยานพาหนะ3)แกไขปญหาจดเสยง
Page 28
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-28 ไทยในเศรษฐกจโลก
จดอนตรายในระยะเวลาทก�าหนด4)ปรบพฤตกรรมของผขบขยานพาหนะใหใชความเรวตามทกฎหมายก�าหนด5)ยกระดบมาตรฐานยานพาหนะใหปลอดภยโดยเฉพาะรถจกรยานยนตรถโดยสารรถบรรทก6) พฒนาสมรรถนะของผใชรถใชถนนใหมความปลอดภย 7) พฒนาระบบการแพทยฉกเฉน การรกษาและฟนฟผบาดเจบใหทวถงและรวดเรว และ 8) พฒนาระบบบรหารจดการความปลอดภยทางถนนใหมความแขงแรง
องคการสหประชาชาตไดจดประชมเรองความปลอดภยทางถนนครงท2ทเมองบราซเลยประเทศบราซล เมอเดอนพฤศจกายน 2558 เพอทบทวนและหาวธรบมอกบปญหาอบตเหตทางถนนทคราชวต คนทวโลกปละกวา 1.25 ลานคน ภายหลงการประชมไดมการประกาศปฏญญาบราซเลย (Brasilia Declaration)โดยมสาระส�าคญคอ
1) สรางความตระหนกวาอบตภยทางถนนสงผลกระทบทางลบอยางมนยส�าคญตอสขภาพของประชาชน ความปลอดภยทางถนนจงมความส�าคญในฐานะทเปนปจจยหลกในการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน(SustainableDevelopmentGoalsหรอSDGs)
2) ย�าความส�าคญของการสงเสรมความเทาเทยมทางสงคมและความเทาเทยมทางเพศในบรบทของความปลอดภยทางถนน และความรวมมอระหวางประเทศ บทบาทของสหประชาชาตทสนบสนนรฐสมาชกในการปฏบตตามตราสารระหวางประเทศทเกยวกบความปลอดภยทางถนนและ
3) ขอเสนอแนะในการยกระดบความปลอดภยทางถนนประกอบดวย5เสาหลกไดแกการบรหารจดการดานความปลอดภยทางถนนถนนและการสญจรทปลอดภยมากขนยานพาหนะทปลอดภยมากขนคนใชถนนทปลอดภยมากขนและการรบมอหลงเกดอบตเหต
รายงานขององคการอนามยโลก(GlobalStatusReportonRoadSafety2015)ไดรายงานความสญเสยโดยชใหเหนวาเมอพ.ศ.2555ประเทศไทยมผเสยชวตบนทองถนนจ�านวน24,237คนหรอคดเปนอตรา36.2ตอประชากรแสนคนซงสงกวาคาเฉลยของทงโลกถง 2 เทา (เฉลยอตราตายทงโลก17ตอประชากรแสนคน)และสงเปนอนดบ2ของโลกรองจากลเบยนอกจากนประเทศไทยยงมผเสยชวตจากอบตเหตรถจกรยานยนตเปนอนดบ1ของโลกดวยคอ26.3คนตอประชากรแสนคน
จากสถตทผานมา ประเทศไทยยงคงมผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนสง โดยเฉพาะอยางยงในชวงเทศกาลปใหมและสงกรานตในชวงเทศกาลปใหม2559มผเสยชวตรวม380รายโดยมสาเหตหลกมาจากการดมสรารองลงมาคอการขบรถเรวเกนกวาทกฎหมายก�าหนด
Page 29
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-29ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ภาพท 14.11 สถตผเสยชวตและบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางถนนในชวงเทศกาลปใหม พ.ศ. 2553-2559ทมา:ศนยอ�านวยการปองกนและลดอบตเหตทางถนนในชวงเทศกาล อางถงใน โครงการสขภาพคนไทย. (2558). สถาบนวจย
ประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
อบตเหตทางถนนเปนปญหาทมเหตปจจยซบซอนเกยวของกบหนวยงานตางๆหลายหนวยงานการจะแกปญหาใหส�าเรจลลวงไดจ�าเปนตองมการจดการในรปแบบความรวมมอระหวางหนวยงานและ เครอขายตางๆทเกยวของและเนนการจดการเชงระบบใหเขมแขงตองท�าใหคนในสงคมรบรและตระหนกวาอบตเหตทางถนนเปนสงปองกนไดและท�าใหผบรหารและผมหนาทดแลรบผดชอบตองเรงรดพฒนาระบบบรหารจดการทเขมแขงเพอแกไขทรากปญหาอยางแทจรง โดยเนนการจดการทเขมแขงตามแนวทางทองคการสหประชาชาตเสนอไว นอกจากนตองมการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด อาท การสวมหมวกนรภยเมาไมขบไมขบรถเรวการคาดเขมขดนรภยมบทลงโทษทรนแรงโดยเฉพาะกบผทเมาแลวขบและผทขบรถเรวเกนกวาทกฎหมายก�าหนดควบคกบการสรางจตส�านกในการใชรถใชถนนอยางปลอดภยและใชมาตรการดานสงคมและชมชนอยางตอเนองรวมทงน�าเทคโนโลยมาใชในการยกระดบยานพาหนะใหมความปลอดภยตามมาตรฐานวศวกรรมยานยนต
กลาวโดยสรปถงแมคนไทยจะมสขภาวะดขนโดยรวมแตกมปญหาส�าคญคอปญหาโรคไมตดตอเรอรง ซงปจจยส�าคญของการเกดโรคเหลานกคอพฤตกรรมการบรโภคทไมเหมาะสมตางๆ รวมทงการบรโภคสราและยาสบ การขาดการออกก�าลงกาย และความเครยด สรายงเปนปจจยส�าคญทกอใหเกดปญหาสงคมตางๆ ตามมา รวมทงอบตเหตทางถนนดวย โรคไมตดตอเรอรงสามารถปองกนไดโดยการหลกเลยงปจจยเสยงซงเกดจากพฤตกรรมเสยงของแตละบคคล การรณรงคใหความรแกประชาชนอยางตอเนองจะชวยใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพใหดขนได ซงจะชวยลดโอกาสเสยงการเกดโรค ไดมาก ทส�าคญทสดคอ รฐบาลตองตระหนกถงปญหาทเกดขนอยางแทจรงและใหความส�าคญกบเรองนอยางจรงจงจงจะสามารถแกไขปญหาได
Page 30
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-30 ไทยในเศรษฐกจโลก
กจกรรม 14.1.3
1.การสบบหรและการดมสราเปนปจจยเสยงของการเกดโรคไมตดตอเรอรงหลายโรคการดมสรายงเปนปจจยเสยงใหเกดอบตเหตทางถนนดวย มาตรการใดของรฐททานคดวาจะกอใหเกดผลดทสดใน การลดการบรโภคสนคาน
2.ปฏญญามอสโกเกยวของกบประเทศไทยอยางไร
แนวตอบกจกรรม 14.1.3
1. มาตรการในการลดการบรโภคสนคาบาปมหลายอยางอาทการใหขอมลขาวสารเรองพษภยการหามโฆษณา หามสงเสรมการขาย การจ�ากดอายผซอ การจ�ากดเวลาจ�าหนาย และอนๆ มาตรการส�าคญทธนาคารโลกสนบสนนอยางมากคอการขนภาษเนองจากมการศกษาพบวาการขนภาษจะมผลท�าใหการบรโภคลดลงอยางมากโดยเฉพาะอยางยงในกลมเยาวชนซงตอบสนองตอการขนราคามากกวาผใหญ
2. องคการสหประชาชาตมองเหนปญหาอบตเหตบนทองถนน จงจดใหมการประชมขนทกรง มอสโก ปฏญญามอสโกก�าหนดให ค.ศ. 2011-2020 เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน และ เรยกรองใหประเทศสมาชกใหความส�าคญกบเรองนโดยก�าหนดเปาหมายลดอตราการเสยชวตลงรอยละ50ภายในป พ.ศ. 2563 ประเทศไทยไดจดท�าแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน พ.ศ.2554-2563โดยก�าหนดเปาหมายและแนวทางการด�าเนนงานเพอลดการเสยชวตจากอบตเหตน
Page 31
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-31ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ตอนท 14.2
ปจจยภายนอกประเทศทมผลตอคณภาพชวตของคนไทย
โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท14.2แลวจงศกษารายละเอยดตอไป
หวเรอง14.2.1 การคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาพ14.2.2การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ14.2.3การฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายการคามนษย14.2.4การคามนษย
แนวคด1. ยาและยาสบมผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนทวโลกอตสาหกรรมยาและ
ยาสบด�าเนนการทกวถทางเพอแสวงหาก�าไรโดยไมค�านงถงมนษยธรรมบรษทยาและบรษทยาสบขามชาตพยายามหาชองทางการใชกฎกตกาการคาโลกเปนเครองมอโดยใชสทธบตรเพอขยายเวลาผกขาดการคายา และเปดใหมการคายาสบไดโดยเสร ซง สงผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนและกอภาระอยางมากแกงบประมาณของรฐและครวเรอน
2. การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพจะท�าใหมผปวยตางชาตมาใชบรการมากขน ซงสงผลกระทบทงทางบวกและทางลบตอสงคมไทย หนวยงานของรฐและเอกชนตองด�าเนนการรวมกนโดยถอประโยชนของคนไทยเปนทตง ตองมเปาหมายเพอพฒนาวชาการและเทคโนโลยดานการแพทยและสาธารณสขเปนหลกมงเนนศกยภาพพฒนาสขภาพใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ โดยไมใหเกดผลกระทบกบการบรการสขภาพโดยรวมของคนไทยและตองค�านงถงปญหาดานจรยธรรมดวย
3. การฟอกเงนและการกอการรายมผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนทวโลก มกฎหมายระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหา ประเทศไทยเปนสมาชกกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟกมการออกกฎหมายส�าคญคอพ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 และ พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556ซงตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล
Page 32
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-32 ไทยในเศรษฐกจโลก
4.การคามนษยเปนปญหาส�าคญอยางหนงของสงคมโลกและสงคมไทย มกฎหมาย และขอตกลงระหวางประเทศเพอปองกนและแกไขปญหาประเทศไทยมการรวมมอกบตางประเทศทงระดบทวภาค ระดบภมภาค และในกรอบสหประชาชาตในการปองกนและปราบปรามการคามนษย มการออกพ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551ซงตอมาไดมการปรบปรงแกไขเพมเตมพ.ศ.2558มการก�าหนดนโยบายและมาตรการตางๆในการปองกนและปราบปรามการคามนษย
วตถประสงคเมอศกษาตอนท14.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายเรองยาและยาสบกบการด�าเนนงานของบรษทขามชาตทสงผลตอคณภาพชวต
ของคนไทยได2. อธบายเรองการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพกบผลตอคณภาพชวตของคนไทยได3. อธบายปญหาการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายกบการแกไข
ปญหาได4. อธบายปญหาการคามนษยกบการแกไขปญหาได
Page 33
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-33ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
เรองท 14.2.1
การคาสนคาทมผลกระทบโดยตรงตอสขภาพ
โลกาภวตนไมใชเรองของการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจเทานน แตยงสงผลกระทบกบชวตประจ�าวนของทกคนทกกลมทกชนชนในสงคมและในโลกดวย ในเรองนจะกลาวถงการคาในยคโลกาภวตน ทสงผลกระทบโดยตรงตอสขภาพของประชาชนโดยจะยกตวอยางสนคา2รายการทกอใหเกดผลกระทบอยางมากตอสขภาวะของประชาชนโดยรวมและสงผลกระทบอยางมากตองบประมาณรายจายของรฐและของครวเรอนนนคอยาและยาสบ
1. เมอสขภาพกลายเปนสนคา ยาคอเครองมอแสวงหาก�าไรหวขอขางตนนมาจากบทความพเศษเรอง“อบายขายสขภาพเมอสขภาพกลายเปนสนคายาคอ
เครองมอแสวงหาก�าไร” ในหนงสอ สขภาพคนไทย 2558 ทจดท�าโดยสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล9 บทความดงกลาวชใหเหนถงกลไกการตลาดอนแยบคายในการใชยาเปนเครองมอแสวงหาก�าไรอธบายใหเหนวาสขภาพถกท�าใหกลายเปนสนคาทไมเพยงแตจะซอขายกนในตลาดเทานนแตยงเปนสงทผลงทนผลตและผใหบรการยดเปนธรกจทสรางความมงคงไดอยางเปนกอบเปนก�าดวยเมอสขภาพกลายเปนสนคา อบายทางการตลาดกเขามามบทบาททกขนตอนตงแตการลงทนวจยเพอพฒนายาและเทคโนโลยไปจนถงการสรางผลตภณฑทางสขภาพหลากหลายรวมทงบรการรกษาพยาบาลทงหมดมงสเปาหมายใหญทอยนอกขอบเขตของสขภาพนนคอผลก�าไรมหาศาลทไดรบ
การคนควาวจยแตเดมนนเกดจากความตองการอยากรอยากเหนบวกกบความตองการมชอเสยงรวมทงความคดอนเปนกศลทตองการชวยเหลอเพอนมนษยใหพนจากความเจบปวยแตเมอระบบทนนยมเตบโตขน มการสรางระบบทรพยสนทางปญญาเพอคมครองการประดษฐคดคน การศกษาวจยจงถกอทธพลเหลานครอบง�าผลกระทบของการท�าใหเรองสขภาพกลายเปนสนคาอาจมองไดหลายดานเชนยาและคาบรการรกษามราคาสงขน แตผลกระทบทเชอมโยงไปถงระบบสขภาพมกซบซอนจนบางครงสงคมอาจไมตระหนก บทความนมประเดนค�าถามวาเมอไมสามารถขามพนหรอปฏเสธทนนยมในเรองสขภาพได จะมมาตรการอะไรหรอไมทจะท�าใหเกดการถวงดลกนอยางเหมาะสมระหวางมตทมองวาสขภาพเปนสนคากบมตดานมนษยธรรมกฎกตกาองคกรทางสขภาพและหนวยงานทมหนาทคมครองผบรโภคก�าลงท�าอะไรอยและระบบสขภาพของไทยจะรบมอกบกระแสทนนยมนไดอยางไร
9 หวขอนเรยบเรยงจากบทความพเศษดงกลาวในหนงสอ สขภาพคนไทย 2558 ของสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
Page 34
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-34 ไทยในเศรษฐกจโลก
1.1 อบายสรางโรคและอบายขายยา
บรษทยาขามชาตมฐานใหญอยในประเทศสหรฐอเมรกาและบางประเทศในยโรป ยาคอสนคาทสามารถสรางก�าไรไดมหาศาลส�าหรบบรษทเหลาน การรกษาโรคถงแมจะส�าคญแตกเปนเปาหมายรองบรษทยาจงท�าทกวถทางเพอขยาย“ตลาดยา”ใหใหญขนกลยทธเบองตนจงอยทการท�าใหคนเปลยนวธคดเกยวกบสขภาพและความเจบปวย นนคอท�าใหคนทสขภาพปกตดเกดความรสกวาตนมความเสยง บางอยางทอาจท�าใหเจบปวยไดหรอท�าใหรสกวาอาการไมสบายเลกๆนอยๆในชวตประจ�าวนเปนความเจบปวยทตองไดรบการรกษา และทส�าคญกวานนคอ ท�าใหทกคนเขาใจวาความเจบปวยหรอความเสยงนนสามารถรกษาหรอลดลงไดดวยยา
พนธมตรในกระบวนการสรางโรคของบรษทยากคอผเชยวชาญทางการแพทย (บางคน) นนเองบรษทยาสรางความสมพนธอนอบอนทกรปแบบกบผเชยวชาญทางการแพทย ไมวาจะเปนการจางเปนทปรกษาหรอเปนผบรรยายใหบรษทสนบสนนกจกรรมทางวชาการของเหลาแพทยเชนการประชมสมมนาวชาการและการศกษาตอเนอง รวมถงการเอาอกเอาใจแพทยดวยอามสรปแบบตางๆ ในตางประเทศ สงทเกดขนบอยในทางปฏบตกคอ ผเชยวชาญหลายคนมความสมพนธเชงผลประโยชนกบบรษทยา ซงเปนผลประโยชนทบซอนทชดเจน ท�าใหสาธารณชนของใจวาผลประโยชนททบซอนนนอาจมผลตอการตดสนใจในการปฏบตหนาทซงตองการความเปนกลางทางวชาการอยางเครงครด กรณของประเทศไทยบรษทยายกษใหญกทมทนมหาศาลในการท�าตลาด แมไมมขอมลชดเจนวาการสงเสรมการขายซงแฝง มาในนามของ“การสนบสนนทสจรต”ทใหแกแพทยโรงเรยนแพทยและองคกรวชาชพแพทยมมากนอยเพยงใด แตหากค�านงถงขอเทจจรงทวาบรษทยาขามชาตจ�านวนมากมส�านกงานประจ�าอยในสวนตางๆของโลกรวมทงในประเทศไทยดวยแลว กนาคดวาอบายทางการตลาดหลายอยางของบรษทเหลาน ในประเทศไทยกคงไมแตกตางกนนกกบในตางประเทศแมวาความเขมขนของการสงเสรมการขายทมกลมแพทยเปนเปาหมายอาจแตกตางกนบางและประชาชนทวไปอาจไมทราบตนลกหนาบางเรองนมากนกแตผเกยวของในวงการนอนไดแกบรษทยาแพทยโรงเรยนแพทยและโรงพยาบาลอาจจะบอกไดดวามการสงเสรมการขายแอบแฝงในการสนบสนนเหลานนมากนอยเพยงใด และการสงเสรมการขายนนมผลตอพฤตกรรมการสงยาของแพทยหรอไมเพยงใด
ยาเปนธรกจมลคาหลายแสนลานดอลลาร เมอประมาณ 10 ปมาแลว ในสหรฐอเมรกาประเทศเดยวตลาดยามมลคา2แสนลานดอลลารหรอราวครงหนงของมลคาทงโลกในขณะนนทเปนเชนนไมใชเพราะความตองการยาเพมขนอยางเดยว ทส�าคญคอการทอตสาหกรรมยาสรางความตองการทเกนจรงและใชกลยทธทางการตลาดสรางความร�ารวยมหาศาล บรษทยาขามชาตทงในสหรฐอเมรกาและยโรปใชอบายหลายอยางทแนบเนยนจนประชาชนทวไปยากทจะรทนตงแตการผลตไปจนถงการขาย
อตสาหกรรมยาเปนอตสาหกรรมทท�าก�าไรมหาศาล ก�าไรของบรษทมาจากหลายปจจย ซงหนงในนนกคอการทยามราคาแพงหรอถกท�าใหแพงเกนเหตโดยเฉพาะยาทวจยและพฒนาขนมาใหมในชวงกวา 20 ปทผานมา ราคายาในสหรฐอเมรกาสงเสยจนเกดปญหากลนไมเขาคายไมออกในระบบประกนสขภาพคนอเมรกนจ�านวนนบลานโดยเฉพาะผสงอายตองประสบปญหาในการเขาถงยาหลายคนสราคายาในประเทศไมไหวตองเดนทางไปซอจากแคนาดาหรอเมกซโกทมราคาถกกวา หรอมฉะนนกสงซอทาง
Page 35
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-35ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
อนเทอรเนตจากผขายในยโรป ขณะเดยวกนในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจน ยาทจ�าเปนแตราคาแพงมากเชนยาตานไวรสเอดสยาโรคมะเรงหรอยาโรคหวใจกท�าใหคนในประเทศเหลานประสบปญหาอยางมากในการเขาถงยาทงยงเปนภาระดานงบประมาณและสรางปญหาแกระบบสขภาพในประเทศเหลานนดวย
บรษทผผลตยาถกวพากษวจารณวาขดรดประชาชนเพราะขายยาแพง แตกมกอางวาเปนเพราะตองลงทนสงในการวจยและพฒนายาใหม อกทงยงมความเสยงสงดวย อยางไรกตามมการศกษาพบวาสดสวนการลงทนดานการวจยและพฒนายาของบรษทยายกษใหญนนถงแมจะเปนเงนจ�านวนมาก แตกเทยบไมไดกบ“คาการตลาดและการบรหาร”บรษทยาสวนมากสนใจวจยและพฒนายาประเภททเรยกวายาตอทาย (me-toodrugs)10มากกวาทจะลงทนวจยและพฒนายาใหมจรงๆเพราะไมตองใชเงนลงทนและใชเวลามาก จะวาไปกเหมอนกบการเอายาเกามาแปลงโฉมเปนยาใหม แลวน�าไปยนขอจดสทธบตรการพฒนายาตอทายใชเวลาและทนนอยกวาการพฒนายาใหมอยางเทยบกนไมได เพราะไมจ�าเปนตองท�าการวจยอยางเขมขนเหมอนทท�าในการพฒนายาใหม เพยงแตท�าการวจยหรอการทดลองทางคลนกทจะยนยนคณสมบตทขอเพมลงไปในยานนเทานนกเพยงพอทจะน�าไปขอจดสทธบตรไดดงนนจงอาจสรปไดวาขออางของบรษทยาขามชาตทวาการทยาใหมมราคาแพงเพราะบรษทตองลงทนสงในการวจยและพฒนานนเปนการอางเพอผลประโยชนของตวเองมากกวา
1.2 การผกขาดตลาดยาในเวทการคาโลก
การทยามราคาแพงนนมใชเพราะมความตองการมากแตผลตออกมานอยอยางเดยวทส�าคญคอการทบรษทสามารถผกขาดตลาดไดและสงทชวยใหเกดการผกขาดกคอสทธบตรบรษทยาจงท�าทกอยางทเปนไปไดเพอใหยาของตนยงมสทธบตรหรอมสทธผกขาดอยตงแตการกอตงองคการการคาโลก(WorldTradeOrganizationหรอWTO)ในป2538การผกขาดตลาดยาภายใตสทธบตรไมไดจ�ากดอยเฉพาะในประเทศผผลตและประเทศทยาถกน�าไปจดสทธบตรเทานนแตผกขาดในทกประเทศทเปนสมาชกWTOโดยไดรบการคมครองจาก ความตกลงระหวางประเทศวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาหรอทเรยกสนๆวา “ทรปส” (Trade-RelatedAspectsof IntellectualPropertyRightsหรอTRIPs) ทถอก�าเนดพรอมWTOนนเอง ทรปสก�าหนดใหประเทศสมาชกWTOตองใหการคมครอง สงประดษฐทมสทธบตรทกชนดทมจ�าหนายในประเทศของตน รวมถงยาดวย ไมวาสงนนจะผลตมาจากประเทศสมาชกประเทศใดกตามมาตรฐานการคมครองททรปสก�าหนดมระยะเวลาการผกขาดการผลตซ�าและการจ�าหนายเปนเวลา20ปประเทศสมาชกจะก�าหนดมาตรฐานการคมครองของตนใหสงกวาททรปสก�าหนดไวกได แตตองปฏบตตอผลประโยชนของคนจากประเทศสมาชกอนเชนเดยวกบคนในประเทศ ของตน
10ยาตอทายไมใชยาใหมในความหมายทเปนนวตกรรมแตเปนยาทอาจมลกษณะทางโครงสรางคลายกบยาทมอยแลวโดยผพฒนาอาจจะคดเอายาดทมประสทธผลของตนตวใดตวหนง (หรอหลายตว) ซงอาจจะมสทธบตรอยแลวหรอไมมกได เอามาเตมลกษณะบางอยางลงไปโดยท�าใหเปนยาทตางออกไปจากตวเดมในบางดาน.
Page 36
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-36 ไทยในเศรษฐกจโลก
การคมครองดวยสทธบตรภายใตขอตกลงทรปสท�าใหยาในประเทศตางๆมราคาแพงสงผลกระทบอยางมากตอการเขาถงยาของคนในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจน แตเมอประเทศเหลานนใชอ�านาจตามกฎหมายผลตหรอน�าเขายาทจ�าเปนราคาถกเชนยาส�าหรบโรคเอดสเพอใหมเพยงพอส�าหรบประชาชนกท�าใหเกดกรณพพาทกบบรษทยาขามชาตผผลตยาเหลานนดงเชนกรณทประเทศแอฟรกาใตและบราซลถกบรษทยาขามชาตฟองในขอหาละเมดสทธบตรการทบทวนขอก�าหนดของทรปสตามปฏญญาโดฮา(ไดรบการรบรองโดยสมาชกของWTOในป2546)เปดโอกาสใหประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจนทไมสามารถผลตยาเองไดใชมาตรการบงคบใชสทธ (CompulsoryLicensingหรอCL)ผลตหรอน�าเขายาทไดสทธการผกขาดตลาดภายใตสทธบตรประเทศไทยกเคยใชมาตรการบงคบใชสทธมาแลว3ครงเพอผลตยาโรคเอดสยาโรคหวใจและยาตานโรคมะเรงบางชนดซงการด�าเนนการดงกลาวแมจะถกตองตามทรปสและพระราชบญญตสทธบตรของไทย แตกมแรงตอตานอยางมากจากสหรฐอเมรกา และยโรป
อนงกรณของความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก(Trans-PacificPartnership)หรอTPPนนเปนความตกลงการคาเสรกรอบพหภาคทมการเปดเสรครอบคลมประเดนตางๆอยางกวางขวาง(comprehensive)และมมาตรฐานสง(highstandard)มการเจรจาครอบคลมประเดนหลกมากมายรวมถงประเดนทมผลกระทบโดยตรงตอการสาธารณสขและการเขาถงยาของประเทศภาคสมาชก รศ.ดร.จราพรลมปานานนทประธานคณะกรรมการองคการอสระเพอการคมครองผบรโภคภาคประชาชนกลาวถงผลกระทบทคาดวาจะเกดขนตอระบบสาธารณสขและการเขาถงยาในประเทศไทยวาการเขารวมTPPจะมผลกระทบทรนแรง เพราะจะท�าใหยามราคาแพงขน นอกจากนการยอมใหมการจดสทธบตรใน สงประดษฐเกาทมการปรบปรงเพยงเลกนอยตอเนองไปเรอยๆถอเปนการจดสทธบตรแบบไมมทสนสด(evergreening patent) ซงจากการศกษาพบวาในประเทศไทยมค�าขอสทธบตรประเภทนมากถงรอยละ84 ท�าใหเกดปญหาการผกขาดตลาดยาโดยเจาของสทธบตรเปนระยะเวลายาวนานเกนกวาทควร ซงจะสงผลตอการเขาถงยาของประชาชน รวมทงเปนการขดขวางการแขงขนทเปนธรรมจากผประกอบการในประเทศ
1.3 บทสรป
เมอสขภาพกลายเปนสนคา ความหมายของยา รวมทงผลตภณฑเสรมสขภาพ เทคโนโลยการแพทยสมยใหม และบรการทางสขภาพ กเปลยนไป คอ ไมไดมองถงเรองมนษยธรรม แตยดโยงอยกบมลคาหรอราคาทผบรโภคตองจายและค�านวณออกมาเปนผลก�าไรของผประกอบการมากกวา ผลกระทบโดยตรงของการทสขภาพถกท�าใหกลายเปนสนคามหลายดาน ทชดเจนคอการทยาและบรการสขภาพทจ�าเปนมราคาแพง สงผลใหเกดปญหาในการเขาถงยาของกลมคนทมรายไดนอย นนหมายถงผลกระทบตอสขภาพของคนเหลานนดวยคาใชจายดานสขภาพทสงขนทงจากราคาทสงและจากการใชโดยไมจ�าเปนไดสรางปญหาสขภาพในประเทศก�าลงพฒนาและประเทศยากจนหลายประเทศดงนนจงตองพยายามรบมอกบกระแสทนนยมในระบบสขภาพใหได ซงเปนเรองทตองเรยนรกนอกมาก บทความดงกลาวไดเสนอแนวทางตางๆดงน
Page 37
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-37ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
1) ใหการศกษาเกยวกบสขภาพแกประชาชนอยางเพยงพอในการดแลสขภาพดวยตนเองการใชผลตภณฑและบรการสขภาพทเหมาะสมและคมคา การเขาถงขอมลดานสขภาพ และการตดสนใจทถกตองหลงจากการเปดรบขอมลเหลานน
2) สรางและจดการความร เพอใหประชาชนรเทาทนสถานการณดานสขภาพพฒนาวธการและขอเสนอใหมๆตอประชาชนผประกอบวชาชพและผก�าหนดนโยบายองคกรทางวชาชพดานสขภาพตองเปนทพงของประชาชนไดอยางแทจรงอยางนอยกในดานการใหขอมลทถกตองและรอบดานโดยไมมผลประโยชนทบซอนเขามาเกยวของโดยเฉพาะเกยวกบยาผลตภณฑทางสขภาพและบรการดแลสขภาพทใชเทคโนโลยระดบสงเปนจดขาย วาแคไหนคอจ�าเปนและแคไหนคอเกนจ�าเปน เขมงวดในการควบคมก�ากบการประกอบวชาชพใหอยในมาตรฐานจรยธรรมและวชาการทถกตอง
3) สงเสรมขดความสามารถและความเขมแขง ของภาคประชาชน องคกรผบรโภค ผประกอบวชาชพดานสขภาพสอมวลชนนกวชาการรวมทงนกการเมองใหตระหนกและเขาใจเรองสขภาพอยางถกตองสามารถตดสนใจและใชผลตภณฑและบรการสขภาพอยางคมคาสามารถตดตามก�ากบและตรวจสอบการท�างานดานสขภาพของทกภาคสวนไดอยางมประสทธผลสรางความเขมแขงของระบบประกนสขภาพแหงชาตและระบบประเมนเทคโนโลยดานสขภาพเพอสนบสนนใหเกดการใชยาผลตภณฑและบรการสขภาพอยางเหมาะสมและคมคาตามความจ�าเปนของปญหา
4) ปรบปรงกฎหมายใหทนสมย และบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะ ในเรองการโฆษณายา ผลตภณฑเสรมอาหาร ผลตภณฑเสรมความงาม และบรการสขภาพทเกนจรง เขมงวดกบการควบคมก�ากบบรการดานสขภาพใหอยในกรอบทเหมาะสมเพอคมครองผบรโภค ดวยมาตรการทไมขดขวางการเขาถงยาและบรการสขภาพของประชาชน
5) ใชมาตรการดานเศรษฐกจ การเงน และการคลงเชนในการด�าเนนการเรองหลกประกนสขภาพใชมาตรการทางภาษเพอกระจายการเขาถงบรการและลดความเหลอมล�าทางสขภาพใหมากทสด
แนวทางตางๆดงกลาวขางตนหลายหนวยงานไดรเรมและท�ากนอยแลวเชนส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ส�านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ(HITAP)รวมทงหนวยงานทงหลายในกระทรวงสาธารณสขและยงคงตองท�ามากขนเพอชะลอกระแสทมาแรงของทนนยมในสขภาพได
2. กลยทธของบรษทบหรขามชาต2.1 การเปดตลาดบหร
นบตงแตพ.ศ.2507ทมรายงานทางการแพทยของสหรฐอเมรกายนยนวาบหรเปนสนคาอนตรายกมการศกษาวจยและเผยแพรขอมลใหประชาชนทราบถงพษภยตลอดจนด�าเนนมาตรการตางๆสงผลใหยอดจ�าหนายในสหรฐอเมรกาลดลงบรษทบหรขามชาตจงมองหาชองทางเปดตลาดตางประเทศกอนหนานอตสาหกรรมยาสบในหลายประเทศเปนอตสาหกรรมผกขาดโดยรฐ ไมเปดใหเอกชนด�าเนนการ บรษทบหรขามชาตพยายามเจาะตลาดในทสดกส�าเรจไดโดยอาศยส�านกงานผแทนการคาของสหรฐ(USTrade
Page 38
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-38 ไทยในเศรษฐกจโลก
Representative) บบบงคบโดยใชมาตรการทางการคาเปนเครองตอรองญปน ไตหวน เกาหลใต และไทยจ�าตองยอมเปดตลาดในป252925302531และ2533ตามล�าดบ
ในกรณของประเทศไทยในป2532สมาคมผสงออกบหรของสหรฐอเมรกาไดท�าหนงสอถงรฐบาลของตนขอใหบบบงคบรฐบาลไทยใหยกเลกกฎหมายหามการโฆษณาและอนญาตใหมการน�าเขาบหรไดโดยเสร ทงนไดอางวาการปฏบตของไทยสงผลใหบรษทบหรของสหรฐอเมรกาตองสญเสยผลประโยชนจากการสงออกสนคาของตนอยางนอยปละ 166 ลานดอลลาร ผแทนการคาของสหรฐอเมรกาไดเจรจาท�าความตกลงกบรฐบาลไทยหลายครงแตไมประสบผลส�าเรจในทสดจงตดสนใจสงเรองใหGATT(GeneralAgreementonTariffsandTrade)พจารณา
ไทยไดรองขอให GATT เชญผแทนจากองคการอนามยโลกมาใหขอมลในเรองนดวยขณะทสหรฐอเมรกาคดคานค�ารองอยางไรกตามผแทนองคการอนามยโลกไดรบเชญมาใหการตอทประชมโดยชใหเหนถงโทษภยของการสบบหรและสรปวาในประเทศทเปดตลาดบหรใหมการคาโดยเสร การเขาไปด�าเนนการของบรษทบหรตางชาตไดกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางมากตอการผลตการจ�าหนายและการโฆษณาสงผลใหมการสบบหรเพมขนซงในทสดกจะสงผลใหอตราการเจบปวยและอตราการตายดวยโรคอนเนองมาจากการสบบหรสงขนดวยอยางไรกตามประเทศในกลมประชาคมยโรปกไดใหการตอGATTสนบสนนทาทของสหรฐอเมรกา
ในเดอนกนยายนพ.ศ.2533GATTสรปผลการพจารณาและมมตวาการทไทยหามการน�าเขาสนคาบหรเปนการผดกฎขอบงคบของGATTGATTยอมรบวาการสบบหรกอใหเกดความเสยงสงทจะเกดอนตรายตอสขภาพแตประเทศไทยกอาจใชมาตรการอนๆทไมเปนการจ�ากดสทธการน�าเขาบหรจากตางประเทศ เปนตนวาการปดฉลากเตอนใหทราบถงอนตรายจากการสบบหร การใหผผลตตองเปดเผยสวนประกอบนอกจากนยงเหนดวยกบการหามโฆษณาทงยงใหขอสงเกตดวยวาประเทศไทยอาจใชการผกขาดกจการยาสบของตนในการควบคมอปทานและราคาบหรในทองตลาด แตทงนจะตองถอปฏบตใหเสมอกนทงบหรทผลตในประเทศและทน�าเขาจากตางประเทศ
กรณขดแยงเรองการเปดตลาดบหรในเอเชยชใหเหนวาทงบรษทบหรขามชาตและรฐบาลอเมรกนมองเพยงผลประโยชนเฉพาะหนาทตนเองจะไดรบเทานนโดยไมค�านงวาการสนบสนนการสงออกบหรของตนจะสงผลเสยหายตอชวตและสขภาพของประชาชนในประเทศอนแตอยางใด ขณะทการสงออกสนคายาสบชวยบรรเทาภาวะการขาดดลการคาของประเทศสหรฐอเมรกากลบเปนการสรางภาระทางเศรษฐกจและสงคมใหประเทศก�าลงพฒนาอนๆหนกขนไปอก
2.2 การคาเสรกบสนคายาสบ
สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทการแขงขนทางการคาทวความรนแรงและมการรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคตางๆของโลกเพอสรางอ�านาจตอรองมากขนท�าใหในพ.ศ.2535ประเทศในกลมอาเซยนไดตกลงรวมกนเรองเขตการคาเสร(AFTA)โดยก�าหนดใหมการลดและยกเลกภาษศลกากรระหวางกนหลายรายการผลของขอตกลงนเองทตอมาไดท�าใหบรษทบหรตางชาตสามารถรกตลาดบหรไทยไดอยางงายดาย
Page 39
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-39ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
นายแพทยหทย ชตานนท ไดศกษาเรองผลกระทบของการคาเสรตอยาสบและไดท�าหนงสอถงนายกรฐมนตรเมอป2542ขอใหน�าสนคายาสบไวในบญชยกเวนทวไป(GeneralExceptionList)ในขอตกลงAFTAซงขณะนนบรไนสงคโปรและเวยดนามไดด�าเนนการแลวไทยควรด�าเนนการดวยเพอไมตองลดภาษน�าเขา ขอตกลงAFTA ก�าหนดวาสนคาทสงผลกระทบตอความมนคงของชาต ศลธรรมและจรยธรรมของสงคม ชวตและสขอนามยของประชาชน ทรพยสนอนมคาทางประวตศาสตร สตวและพชศลปวตถโบราณประเทศสมาชกไมจ�าเปนตองน�ามาลดภาษแตตองน�าสนคานนไปใสไวในบญชยกเวนทวไป แตเนองจากรฐบาลในขณะนนไมเหนความส�าคญของปญหาดงนน ตงแตวนท 1 มกราคม 2546เปนตนมาประเทศไทยจงเกบภาษน�าเขาบหรจากประเทศในกลมอาเซยนไดเพยงอตรารอยละ5ของราคาc.i.f.ตามขอตกลงAFTAจากเดมทเกบรอยละ60และลดลงเหลอรอยละ0ตงแตวนท1มกราคม2553เปนตนมาบรษทบหรขามชาตคอฟลลปมอรรสฉวยโอกาสไปตงโรงงานในฟลปปนสแลวผลตสงเขามาจ�าหนายในไทย นอกจากจะเกบภาษน�าเขาไดนอยลงแลว ทหนกกวานนคอวธการค�านวณภาษของกรมสรรพสามตยงท�าใหภาษสรรพสามตบหรลดลงมากกวาดวยการเปดเสรการคาบหรตงแตป2546เปนตนมาจงเออประโยชนแกบรษทบหรตางชาตถงสองตอ เมอบหรน�าเขามภาระภาษนอยลงมาก บรษทบหร ขามชาตจงสามารถขยายสวนแบงตลาดไดอยางรวดเรว
ยาสบเปนสนคาทกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ ธนาคารโลกและองคการอนามยโลก (WHO)ทราบดวาบหรเปนภยรายแรงตอประชาคมโลก และธนาคารโลกกมนโยบายไมปลอยใหกไปลงทนผลตยาสบมานานแลวสวนWHOกจดท�ากรอบอนสญญาวาดวยการควบคมยาสบ(FCTC)หรอทเรยกกนวากฎหมายบหรโลกใหประเทศสมาชกยดถอปฏบตเพอควบคมยาสบโดยกฎหมายนมผลบงคบใชตงแตเดอนกมภาพนธ 2548 ยาสบจงมใชสนคาทควรเปดใหมการคาเสร ในการประชมบหรโลกเมอป 2549อมารตยาเซน(AmartyaSen)นกเศรษฐศาสตรรางวลโนเบลไดรบเชญใหกลาวปาฐกถาน�าเขาเหนดวยวามาตรการทางภาษเปนมาตรการทมประสทธผลในการควบคมยาสบ
ปญหาเรองยาสบเปนปญหาระดบโลกและระดบชาตทเกยวของกบผลประโยชนมหาศาลเชนเดยวกบกรณของยา แตยาสบเปนสนคาทกออนตรายตอสขภาพ การแกไขปญหาใหประสบผลส�าเรจตองอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของบรษทบหรขามชาตพยายามขดขวางนโยบายทจะชวยลดการสบของเดกและเยาวชนเชนมการเคลอนไหวเพอยบยงรางพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบฉบบใหมและการฟองรองกระทรวงสาธารณสขเพอยบยงมใหขยายภาพค�าเตอนพษภยบหรเปนตน
เปนททราบกนดวาเหลาและบหรเปนสาเหตส�าคญทกอปญหาเศรษฐกจและเกดปญหาสงคมตามมารฐบาลใหความส�าคญกบเรองนโดยจดตงกองทนขนเปนการเฉพาะจากภาษสรรพสามตสราและยาสบ โดยมส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพหรอสสส.เปนหนวยงานทท�าหนาทบรหารจดการกองทนนมาตงแตป2544หนวยงานของรฐโดยเฉพาะกระทรวงสาธารณสขและภาคเครอขายของสสส.ตางพยายามทมเทเพอใหประชาชนลดละเลกเหลาและบหรทผานมามหลายเรองทประสบผลส�าเรจอยางนาชนชมและหลายเรองกยงเปนปญหาทรอการแกไขการควบคมการบรโภคยาสบจะประสบผลส�าเรจไดหากรฐบาลตระหนกถงปญหาอยางแทจรงนนคอใหความส�าคญกบคณภาพชวตของเดกและเยาวชนไทยมากกวารายไดทไดรบจากภาษและก�าไรจากการจ�าหนายสนคาน
Page 40
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-40 ไทยในเศรษฐกจโลก
กจกรรม 14.2.1
ประเดนเรองยาและยาสบเกยวของกบเศรษฐกจสงคมโลกและเศรษฐกจสงคมไทยอยางไร จงอธบาย
แนวตอบกจกรรม 14.2.1
ยาและยาสบเปนผลตภณฑทมผลอยางมากตอสขภาวะของคนทงโลกและเปนอตสาหกรรมทใหผลก�าไรมหาศาล ทผานมาผผลตมงจะรกษาผลประโยชนของตนโดยไมค�านงถงผลเสยทจะเกดแกสงคมการท�าขอตกลงระหวางประเทศตางๆผก�าหนดนโยบายจงตองพจารณาดวยวาขอตกลงเหลานนจะสงผล กระทบตออตสาหกรรมนอยางไร เพราะหากตดสนใจไมรอบคอบ นอกจากสขภาวะโดยรวมของคนทงประเทศจะลดลงแลวประเทศยงสญเสยงบประมาณจ�านวนมากไปกบยาทมราคาแพงและคารกษาพยาบาลผปวยดวยโรคอนเนองจากบหรดวย
เรองท 14.2.2
การเปนศนยกลางบรการดานสขภาพ
การผลตและการคาบรการมความส�าคญมากในระบบเศรษฐกจไทยและระบบเศรษฐกจโลกประเทศไทยมศกยภาพในการผลตบรการดานสขภาพซงสามารถท�ารายไดเขาประเทศจ�านวนมากในแตละปในสวนของการบรการดานสขภาพจะมเรองพจารณาอย2ประเดนคอ1)การเคลอนยายบรการและ2)การเคลอนยายแรงงานฝมอ
ดงไดทราบแลววาการคาบรการม 4 รปแบบรปแบบแรกCross-BorderSupply เปนการคาบรการผานทางอเลกทรอนกสโดยทผซอกบผขายไมตองพบกน ตวอยางเชน ผปวยอาจเอกซเรยปอดในประเทศก.แลวน�าผลสงใหแพทยผเชยวชาญในประเทศข.ชวยวนจฉยเปนตนรปแบบทสองConsump-tionAboardคอผซอบรการเดนทางมารบบรการในประเทศของผขายโดยตรงเชนชาวตางชาตเดนทางมารกษาพยาบาลในประเทศ ก. เปนตน รปแบบทสาม Commercial Presence คอ การทผใหบรการเขาไปลงทนตงสาขายอยในประเทศผรบบรการเชนเมอธรกจสถานพยาบาลของประเทศก.พบวามคนชาตใดเขามาใชบรการสขภาพจ�านวนมากในประเทศใดกอาจไปตงสาขาทประเทศนนและรปแบบสดทายPresenceofNaturalPersonsคอผใหบรการเชนแพทยพยาบาลทนตแพทยเปนตนไปท�างานในประเทศผรบบรการซงกคอการเคลอนยายแรงงานมฝมอนนเอง
Page 41
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-41ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
1. ความเปนมาการทประเทศไทยเปนแหลงทองเทยวส�าคญ ในแตละปจงมนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขามา
จ�านวนมาก เมอเกดเจบปวยกเขารบการรกษาในโรงพยาบาลของไทย ความพงพอใจทไดรบสงผลใหม ผปวยตางชาตเขามารบบรการรกษาพยาบาลเพมขน กระทรวงพาณชย11มองเหนวาบรการดานสขภาพของไทยมชอเสยงเปนทรจกดในภมภาคน สามารถสรางรายไดและกระตนเศรษฐกจใหเตบโตไดในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจป2540จงรวมกบกระทรวงการตางประเทศการทองเทยวแหงประเทศไทยส�านกงานพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมสภาหอการคาแหงประเทศไทยและสมาคมโรงพยาบาลเอกชนเสนอบรการในรปแบบการทองเทยวเชงสขภาพมการน�าผปวยจากประเทศทมรายไดสงมารบบรการดานสขภาพและดงดดผเกษยณอายมาตงถนฐานในประเทศประกอบกบโรงพยาบาลเอกชนหลายแหงทลงทนจ�านวนมากในชวงเศรษฐกจฟองสบประสบปญหาภาวะเตยงวางจงพยายามหาลกคาจากประเทศทมก�าลงซอสงเชนญปนยโรปและตะวนออกกลางเปนตน
รฐบาลไดจดท�านโยบายศนยกลางสขภาพนานาชาต(medicalhub)เพอเสรมสรางความสามารถในการแขงขนดานธรกจสขภาพดวยการพฒนาระบบบรการสขภาพของไทยใหมมาตรฐานสากลทงใน สวนของภาครฐและเอกชนโดยเรมด�าเนนการมาตงแต พ.ศ. 2547 ภายใตวสยทศน “ประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพระดบนานาชาตภายใน5ปขางหนา(พ.ศ.2553-2557)”อยางไรกตามดวยขอจ�ากดดานบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทเปนอยนโยบายนจงมประเดนใหตองพจารณาถงผลดผลเสยตอเศรษฐกจและสงคมโดยรวม
ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2553 สมชชาสขภาพแหงชาตครงท 3 ไดพจารณารายงานเรองการ ด�าเนนงานการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต โดยรบทราบวาประเทศไทยควรเตรยมการรองรบการ เปนศนยกลางสขภาพนานาชาตและตระหนกวา
1. รฐตองสงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพ สงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพและสงเสรมใหเอกชนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพและการจดบรการสาธารณสขอยางไรกตามรฐควรปฏบตตามธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2552 ขอ 51 โดยไมพงใหการสนบสนนหรอสทธพเศษทางภาษและการลงทนแกบรการสาธารณสขทมงเนนผลประโยชนเชงธรกจและควรสนบสนนระบบบรการสาธารณสขทมงเนนประโยชนสาธารณะเปนหลก
2. ทรพยากรดานสขภาพของประเทศมจ�ากดปจจบนบคลากรสาธารณสขโดยเฉพาะแพทยและพยาบาลมความขาดแคลน การผลตแพทยและบคลากรสาธารณสขเกอบทงหมดอยในภาครฐซงใช งบประมาณแผนดนดงนนบคลากรเหลานจงมพนธกจหลกในการใหบรการสขภาพเพอประชาชนคนไทยเปนส�าคญ
11โดยกรมสงเสรมการสงออกในขณะนนซงปจจบนคอกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ.
Page 42
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-42 ไทยในเศรษฐกจโลก
3. การเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตอาจท�าใหแพทยไทยทท�างานตางประเทศสวนหนงกลบมาท�างานในประเทศขณะเดยวกนนโยบายนกกอใหเกดการดงแพทยจากโรงพยาบาลรฐโดยเฉพาะโรงเรยนแพทยไปสภาคเอกชนซงจะมผลกระทบตอการรกษาพยาบาลการเรยนการสอนและภาระงานในภาครฐสมชชาฯ มความกงวลตอสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจ โอกาสในการกาวทนการเปลยนแปลงของโลกาภวตนและผลกระทบทอาจเกดขน กลาวคอ ขณะทประเทศไทยด�าเนนนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตซงมผลตอการสรางรายไดและชอเสยงของประเทศนน ดวยขอจ�ากดของบคลากรทาง การแพทยและสาธารณสข นโยบายนอาจกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพและอาจมผล ท�าใหประชาชนตองเสยคาใชจายทไมจ�าเปนเพมขน
4. ความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนมความส�าคญตอการด�าเนนงานการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตใหเกดผลดตอเศรษฐกจและอาจชวยลดผลกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพซงจะน�าไปสการมสขภาพและคณภาพชวตทดของประชาชนไทยอนเปนเปาหมายสงสด
สมชชาสขภาพแหงชาตมมตใหคณะกรรมการสขภาพแหงชาตน�ามตในเรองนเสนอตอคณะรฐมนตรเพอใหความเหนชอบและมอบหมายหนวยงานทเกยวของด�าเนนการตอไปน
1. ใหกระทรวงสาธารณสขกระทรวงศกษาธการและหนวยงานเกยวของรวมทงภาคเอกชนและภาคประชาชนสนบสนนขอมลแกคณะกรรมการสนบสนนการศกษาและตดตามการเจรจาการคาระหวางประเทศทมผลกระทบตอสขภาพและนโยบายสขภาพ เพอสนบสนนการศกษาผลกระทบทงทางบวกและทางลบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตศกษาความเปนไปไดในการใชมาตรการทางการคลงเพอปองกนและลดผลกระทบทางลบและแนวทางใหภาคเอกชนทด�าเนนการนโยบายนคนก�าไรใหแกสงคมโดยยดหลกความเปนธรรมตอทกภาคสวน
2. ใหคณะกรรมการสงเสรมการลงทนพจารณาด�าเนนการตามธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตพ.ศ.2552ขอ51โดยไมพงใหการสนบสนนหรอสทธพเศษทางภาษและการลงทนแกบรการสาธารณสขทมงเนนผลประโยชนเชงธรกจ
3. ใหโรงพยาบาลรฐรวมถงโรงพยาบาลมหาวทยาลยตางๆตระหนกถงพนธกจหลกในการศกษาการวจยการบรการสขภาพเพอประชาชนไทยโดยใหสงเสรมการเขารวมเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตดานขดความสามารถทางวชาการทางการแพทยทงนใหพงระวงผลกระทบทจะเกดขนกบระบบสาธารณสขไทยและใหทบทวนการเขารวมเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตในดานบรการทางการแพทยโดย1)ใหมระบบการตดตามและประเมนผลกระทบทจะเกดกบระบบสาธารณสขไทยและ2)ใหสรางหลกประกนการเขาถงการรกษาพยาบาลทมคณภาพของประชาชนไทย
4. ใหสถาบนวจยระบบสาธารณสขเปนหนวยงานหลกรวมกบกระทรวงสาธารณสข โรงเรยนแพทยส�านกอนามยกรงเทพมหานครและหนวยงานทเกยวของสนบสนนการจดตงศนยขอมลทมศกยภาพในการจดการขอมลและใหความรแกประชาชนเกยวกบคณภาพการบรการรกษาพยาบาลและสาธารณสขเพอปองกนผลกระทบจากธรกจการแพทยและลดผลกระทบทางลบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต
Page 43
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-43ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
5. ใหกระทรวงสาธารณสข โดยกรมสนบสนนบรการสขภาพ ซงรบผดชอบการพฒนาแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตระยะท2รวมกบหนวยงานตางๆทเกยวของเพอพฒนาประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตดานการรกษาพยาบาลด�าเนนนโยบายหรอยทธศาสตรการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตทไมกระทบตอบรการสขภาพส�าหรบประชาชนไทยและตองพฒนากลไกการมสวนรวมของภาคประชาชนภาคเอกชนและหนวยงานทเกยวของในการก�าหนดและพฒนานโยบายดงกลาวทงนโยบายระดบชาตและแผนปฏบตการเพอลดผลกระทบทางลบตอการพฒนาระบบบรการสขภาพส�าหรบคนไทย
6. ใหคณะกรรมการก�าลงคนดานสขภาพแหงชาตเปนกลไกหลกรวมกบกระทรวงสาธารณสขกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของรวมถงภาคเอกชนด�าเนนการดงตอไปน
1) รวมกบคณะกรรมการสนบสนนการศกษาและตดตามการเจรจาการคาระหวางประเทศทมผลกระทบตอสขภาพและนโยบายสขภาพ จดท�าแผนการผลต การจดการและมาตรการธ�ารงรกษาบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขใหเหมาะสม เพอทดแทนการสญเสยบคลากรจากผลกระทบทเกดขนจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต
2) สนบสนนการพฒนาระบบขอมล และอ�านวยความสะดวกในการเขาถงขอมลทจ�าเปนเพอการก�ากบตดตามการเคลอนยายบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต
3) พฒนาขอเสนอนโยบายทชดเจนในการใชทรพยากรรวมกนอยางมประสทธภาพ เพอแกไขปญหาการขาดแคลนบคลากรในระบบบรการสขภาพของประเทศอนเปนผลมาจากนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตโดย(1)ก�าหนดแนวทางใหมความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชนในการใชทรพยากรรวมกนในการผลตบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข โดยเฉพาะสาขาทขาดแคลนและ (2)สนบสนนใหเกดกลไกการแลกเปลยนความรประสบการณ ระหวางภาครฐและภาคเอกชนดานการบรหารงานบคคลและการด�าเนนงานในโรงพยาบาลเพอใหมการน�าไปปรบระบบบรการใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชนไทย
ในเดอนมกราคม2554กรมสนบสนนบรการสขภาพไดจดเวทประชาพจารณรางแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตมผเขารวมแสดงความคดเหนทงจากภาครฐและเอกชนสรปไดดงน
1) หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตองด�าเนนการรวมกนอยางสมดล โดยถอประโยชนของประชาชนเปนทตง
2) ศกษาวเคราะหขอมลทเกยวของ โดยเฉพาะสถานการณดานการแพทยทชดเจนกอนด�าเนนนโยบายทงดานสขภาพทรพยากรดานสขภาพคาใชจายทตองลงทนผลกระทบเชงบวกและลบภายใตความมนคงดานสขภาพ
3) มงเนนศกยภาพพฒนาสขภาพใหไดมาตรฐานเดยวกนทงประเทศหากพฒนาการแพทยเปนระดบสากลจะตองพฒนาใหคนไทยเขารบบรการในมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ ไมมงเนนบรการเฉพาะคนตางชาต
Page 44
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-44 ไทยในเศรษฐกจโลก
4) ค�านงถงมาตรฐานและแรงจงใจใหแกบคลากรสาธารณสขในภาครฐอยางสมศกดศร มการสรางแรงจงใจ บรรยากาศการท�างานอยางเหมาะสม ขณะเดยวกนภาคเอกชนตองไมดดแพทย เขามาในงานบรการเอกชนโดยไมค�านงถงผลกระทบตอประเทศโดยรวม
5) วางรปแบบนโยบายทสามารถน�ารายไดหรอผลก�าไรจากการด�าเนนนโยบายนมาใชพฒนาโครงการสขภาพดานอนๆเพอเพมขดความสามารถแขงขนดานบรการการแพทยของประเทศเพอความตอเนองและยงยน
6) น�ามตสมชชาสขภาพแหงชาตมาประกอบการด�าเนนนโยบายเพอใหทงประเทศสามารถผนกก�าลงรวมกนเพอใหการด�าเนนนโยบายเกดประโยชนสงสด
เดอนกมภาพนธ 2554 คณะกรรมการสขภาพแหงชาต (คสช.) ไดพจารณาวาระเรองนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตนเพอเสนอตอคณะรฐมนตร และคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบเมอเดอนเมษายน2554โดยใหหนวยงานทเกยวของรบไปด�าเนนการ
เดอนสงหาคม2555กระทรวงสาธารณสขไดจดท�าแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตในป 2555-2559 เพอเปนกรอบในการก�าหนดรปแบบการด�าเนนงานของ ศนยบรการสขภาพทวประเทศโดยมเปาหมายหลก4เรองคอ
1) การรกษาพยาบาลเชนทนตกรรมการรกษาโรคเฉพาะทางการพ�านกระยะยาว2) การสงเสรมสขภาพเชนสปานวดเพอสขภาพ3) ผลตภณฑสขภาพและสมนไพรไทยใหไดมาตรฐานจเอซพ(GACP)ขององคการอนามย
โลก4) การเพมผลผลตดานการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก สงเสรมใหจดตง
โรงพยาบาลแพทยแผนไทยหรอการแพทยทางเลอกทกภมภาค ใหโรงพยาบาลทงของรฐและเอกชนเปดคลนกแพทยแผนไทยในโรงพยาบาล
โดยทงหมดนจะไมใหเกดผลกระทบกบการบรการสขภาพโดยรวมของคนไทยนอกจากนยงมการขยายเวลาพ�านกของชาวตางชาตทเดนทางเขามารกษาพยาบาลในประเทศไทยจากเดม30วนเปน90วน โดยไมตองท�าวซาและสามารถเดนทางเขามาไดหลายครงรวมกนแลวไมเกน 1 ป โดยขนตนอนโลมให 5ประเทศในกลมอาหรบไดแกสหรฐอาหรบเอมเรสตกาตารคเวตโอมานและบาหเรนขณะเดยวกนจะพฒนาโรงพยาบาลและคลนกของไทยใหไดมาตรฐานระดบนานาชาตหรอมาตรฐานเจซไอเอ (JCIA:JointCommissionInternationalonAccrediation)ซงจะเปนศนยบรการเฉพาะชาวตางชาตทเดยวเบดเสรจครบวงจร(OneStopServiceCenter)มลามมหอผปวยบรการตออายวซาหรอบรการตามหลกศาสนาทงอาหารและบคลากร
ปจจบนการบรหารจดการของโรงพยาบาลเอกชนมการเปลยนแปลงเพอใหบรการแกชาวตางชาตโดยจดใหมสงอ�านวยความสะดวกตางๆรวมทงการใชเทคโนโลยททนสมยนอกจากนรฐบาลยงสนบสนนใหโรงพยาบาลและมหาวทยาลยของรฐหลายแหงจดตงศนยความเปนเลศทางการแพทย (Medical ExcellenceCenter)เชนทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมและมหาวทยาลยขอนแกน เปนตน จงกอใหเกดความกงวลวาจะสงผลกระทบตอการเขาถงบรการของ
Page 45
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-45ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ผปวยไทย การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะยงเปนปจจยเรงใหประชาชนจากประเทศเพอนบาน เขามารกษาพยาบาลในประเทศไทยมากขน
2. ผลกระทบจากการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตสงผลกระทบตอเศรษฐกจระบบบรการสขภาพและจรยธรรม
ทางการแพทยดงน1. ผลกระทบดานเศรษฐกจการมผปวยตางชาตมากขนท�าใหประเทศมรายไดเพมขนปจจบน
มผปวยตางชาตมาใชบรการไมต�ากวาปละ1ลานคนและมจ�านวนเพมขนทกปโดยในปพ.ศ.2551มถง1.36 ลานคนประมาณรอยละ 20 มาจากประเทศในแถบยโรปและอกรอยละ 20 มาจากเอเชยกลางและเอเชยตะวนออกท�ารายไดเขาประเทศประมาณ2,200ลานเหรยญสหรฐในปพ.ศ.2552
การทองเทยวเชงการแพทยสามารถน�าผลประโยชนทางเศรษฐกจรวมทงการลงทนมายงประเทศอยางไรกตามถาจดการไมดผลประโยชนจากการทองเทยวเชงการแพทยกอาจกลายเปนตนทนของการเขาถงการบรการของประชาชนในประเทศ นอกจากนกรอบความตกลงการคาบรการของอาเซยนระบวาตงแตป2558เปนตนไปนกลงทนอาเซยนสามารถถอหนในธรกจบรการบางอยางไดถงรอยละ70ตวอยางเชน บรการการแพทยเฉพาะทางในโรงพยาบาลเอกชน และบรการใหค�าปรกษาดานกมารเวช จตวทยาการผาตด เปนตน ดงนนหากผถอหนสวนใหญของสถานพยาบาลเปนชาวตางชาต รายไดสวนใหญทไดรบกจะเปนของตางชาต
2. ผลกระทบตอระบบบรการสขภาพอาจพจารณาได2ประเดนคอ1) ผลตอบคลากรปจจบนอตราก�าลงคนดานสาธารณสขยงมไมเพยงพอตอการดแลผปวยไทยการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตจะดงบคลากรสวนหนงไปบรการผปวยตางชาต ท�าใหเกดการขาดแคลนแพทย โดยเฉพาะแพทยเฉพาะทาง เนองจากมจ�านวนนอยและใชเวลาในการผลตนานจงสงผลตอผปวยทมรายไดนอยและถาหากเปนอาจารยแพทยดวยกจะสงผลตอการผลตแพทยซงจะสงผลกระทบตอคณภาพการเรยนการสอนและสงผลตอระบบสาธารณสขของประเทศ และ 2) คาบรการและการเขาถงบรการทมคณภาพ การลาออกของบคลากรจากภาครฐไปยงภาคเอกชนสงผลกระทบตอการเขาถงบรการสขภาพทจ�าเปนของประชาชนในประเทศ การทสถานพยาบาลปรบตวเพอรองรบผปวยตางชาตมากขนอาจสงผลใหคาใชจายในการรกษาพยาบาลสงขนจนท�าใหผปวยชาวไทยทเคยใชจายเพอเขารบบรการจากสถานพยาบาลเหลานไมสามารถจายเพอเขาถงบรการไดตอไปผปวยทมรายไดนอยกจะใชบรการจากโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาท�าใหบคลากรในภาครฐตองท�างานหนกขน
3. ผลกระทบตอจรยธรรมทางการแพทย การทองเทยวเชงการแพทยอาจมประเดนเกยวของกบปญหาจรยธรรมคอการรกษาโดยใชเซลลตนก�าเนดหรอสเตมเซลล(stemcell)และการซอขายอวยวะความกาวหนาทางการแพทยท�าใหผปวยมความหวงวาจะสามารถใชสเตมเซลลในการสรางอวยวะใหมหรอซอมแซมสวนทสกหรอรวมทงการรกษาโรคอนๆ การกลาวอางหรอโฆษณาในการรกษาโรคทยงไมมขอพสจนเปนทยอมรบอาจเปนปญหากฎหมายและจรยธรรมทผเกยวของทกฝายตองตระหนกถงผลกระทบทจะเกดตามมาการซอขายอวยวะกเชนกนมนกทองเทยวทมความตองการเรงดวนเดนทางมาผาตดเปลยน
Page 46
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-46 ไทยในเศรษฐกจโลก
อวยวะในประเทศก�าลงพฒนาเนองจากมความหยอนยานทางกฎหมาย ดงนนจงควรสรางความตระหนกถงนโยบายทางดานจรยธรรมในเรองนดวย
สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โดยคณะท�างานการพฒนาคณภาพชวต สาธารณสขและคมครองผบรโภคคณะท�างานเกยวเนองดานสาธารณสขและคมครองผบรโภคดานการบรการรวมกบส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ(InternationalHealthPolicyProgram)กระทรวงสาธารณสขไดเสนอแนะเกยวกบหลกการของการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตดงน
1)ตองมเปาหมายเพอพฒนาวชาการและเทคโนโลยทางดานการแพทยและสาธารณสขเปนหลกโดยเนนการพฒนาศกยภาพดานการศกษาฝกอบรมและความเปนเลศทางวชาการและการรกษาพยาบาลในดานตางๆ เปดโอกาสใหประชาชนเขาถงอยางเทาเทยมกน ไมปดกนโอกาสการเขาถงบรการสขภาพของผใชบรการภายใตระบบหลกประกนสขภาพและระบบอนๆและตองสรางใหเกดความเทาเทยมในการเขาถงบรการทมคณภาพ
2)มแผนการด�าเนนการทไมสงผลกระทบทางลบตอระบบสขภาพของประเทศและตองเปดเผยตอสาธารณะและผมสวนเกยวของ รวมทงมแผนการลงทนดานก�าลงคนดานสขภาพในดานการผลตและการพฒนาศกยภาพโดยเฉพาะอยางยงก�าลงคนดานสขภาพในภาคชนบท
3) การด�าเนนการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตตองสอดคลองกบธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตพ.ศ.2552และมตสมชชาสขภาพแหงชาตปพ.ศ.2553เรองนโยบายการเปนศนยกลางการสขภาพนานาชาต
สรป การเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตมทงผลกระทบทางบวกและทางลบ ผลกระทบทางบวกคอการสรางรายไดใหประเทศ การเพมรายไดใหกบบคลากรการแพทย และสรางงานในกลมงานทเกยวของทงดานการทองเทยว การคาและการบรการตางๆ นอกจากนยงเปนการเผยแพรชอเสยงของประเทศดานภมปญญาและเอกลกษณการดแลสขภาพ เพมศกยภาพในการลงทนขนาดใหญของประเทศเพมโอกาสการจางงานส�าหรบบคลากรทางการแพทยทมประสบการณ การพฒนาทกษะทางการแพทยเพอเตรยมพรอมในการใหบรการและมขดความสามารถในการตดตามความกาวหนาทางเทคโนโลยทางการแพทยสมยใหมไดดขนเกดการถายทอดเทคโนโลยและการพฒนามาตรฐานสถานพยาบาลไปสระดบสากล
ผลกระทบทางลบทส�าคญคอการเขาถงบรการสขภาพของประชาชนไทยอนเนองจากปญหา สมองไหลจากภาครฐไปสภาคเอกชนจะทวความรนแรงขนอาจสงผลท�าใหคาบรการในการรกษาพยาบาลสงขน เกดปญหาผใหบรการในภาครฐไมเพยงพอขณะทความตองการบรการทางการแพทยเพมขน จากแบบแผนการเจบปวยและระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาและหากมการลาออกของอาจารยแพทยกจะสงผลตอการผลตแพทยซงจะสงผลกระทบตอระบบการบรการสาธารณสขในอนาคตดวย
การทองเทยวเชงสขภาพขบเคลอนโดยก�าไรในภาคเอกชน กลมผมฐานะเศรษฐกจดซงตองการการบรการทดกวาจะมงไปโรงพยาบาลเอกชนขณะทกลมผมรายไดนอยจะใชบรการจากโรงพยาบาลของรฐท�าใหเกดการแบงเปนสองกลมในระบบสขภาพในขณะเดยวกนโรงพยาบาลเอกชนกมการขยายกจการเพมขนอยางตอเนองทงจากการสรางโรงพยาบาลใหมและการควบรวมกจการกบโรงพยาบาลอนซงเปน
Page 47
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-47ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ตวชวยใหเกดการทองเทยวเชงการแพทย โรงพยาบาลของรฐบางแหงกเรมเขาสตลาดการทองเทยวเชงการแพทยโดยความรวมมอกบเอกชนเชนกน
ประเทศไทยมการด�าเนนการในเรองหลกประกนสขภาพถวนหนาเพอใหประชาชนสามารถเขาถงการบรการรกษาพยาบาลไดอยางเทาเทยมกน แตการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตสงผลใหการเขาถงระบบการบรการสขภาพมปญหาดงนนประเดนส�าคญคอจะท�าอยางไรจงจะใหนโยบายนเปนไปในทศทางทสอดคลองกบนโยบายของรฐเพอการมระบบประกนสขภาพถวนหนา และรายไดจากการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตจะสามารถน�ามาใชแกปญหาความไมเทาเทยมในระบบบรการสขภาพไดอยางไร ขอจ�ากดของการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตกคอยงขาดขอมลวาเกดผลกระทบระดบใดและกระทบดานใดมากทสดรวมถงการศกษาถงรายไดทไดรบและคาใชจายในการสงเสรมนโยบายการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาต นอกจากนยงขาดขอมลทบอกใหทราบวารายไดทไดรบกระจายไปสสาธารณะในสดสวนเทาใดดวย
กจกรรม 14.2.2
ทานเหนดวยหรอไมกบนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพนานาชาตของประเทศไทย
แนวตอบกจกรรม 14.2.2
ใหอธบายถงผลกระทบตางๆทงดานบวกและลบทจะเกดตอเศรษฐกจและสงคมไทยโดยรวมแลวเปรยบเทยบผลดผลเสยโดยเฉพาะผลทจะเกดกบคนสวนใหญของประเทศ
Page 48
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-48 ไทยในเศรษฐกจโลก
เรองท 14.2.3
การฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนในการกอการรายการคามนษย
พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2554 ใหค�าจ�ากดความของ “ฟอกเงน” วาหมายถง“การโอน รบโอน หรอเปลยนสภาพทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดบางประการเพอซกซอนหรอปกปดแหลงทมาของทรพยสนนน หรอเพอชวยเหลอผอนมใหตองรบโทษหรอรบโทษนอยลง หรอการปกปดอ�าพรางการไดมา ฯลฯ ซงทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผด” ปญหาการฟอกเงนทส�าคญอยางหนงทประเทศตางๆ ทวโลกรวมทงไทยประสบอยกคอการคายาเสพตด การคายาเสพตดเปนอาชญากรรมทท�ารายไดมหาศาลขณะทกอใหเกดความเสยหายรายแรงตอประชาชนทงในประเทศและตอประชาคมโลกทงดานสขภาพความมนคงปลอดภยทางเศรษฐกจสงคมและการเมองในหลายประเทศมเดกและสตรจ�านวนมากตกเปนเหยอในขบวนการคายาเสพตด เนองจากการคายาเสพตดมเครอขาย ซบซอน มลกษณะเปนองคกรอาชญากรรมขามชาตซงยากแกการปองกนและปราบปรามดงนนจงตองอาศยความรวมมอจากทกประเทศในการแกไขปญหา
1. ขอตกลงระหวางประเทศในการปองกนและแกไขปญหาขอตกลงระหวางประเทศในการปองกนและแกไขปญหาการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงน
ในการกอการรายกคอเครองมอหรอมาตรการตางๆในการจดการกบปญหานในทนจะกลาวเฉพาะทส�าคญ3อยางคอ
1.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถทออกฤทธตอ
จตและประสาท ค.ศ. 1988 (United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs
and Psychotropic Substances, 1988) องคการสหประชาชาตไดก�าหนดมาตรการหรอเครองมอเพอจดการกบปญหาน นนคอ อนสญญาดงกลาวขางตน หรอทรจกเรยกกนวา อนสญญาเวยนนา (ViennaConvention)ค.ศ.1988อนสญญาฯนมหลกการส�าคญคอประเทศภาคสมาชกตองก�าหนดใหการลกลอบคายาเสพตดรวมทงการฟอกเงนเปนความผดทางอาญาตามกฎหมายของตน สามารถด�าเนนการ รบทรพยสนทไดมาจากการกระท�าความผดเกยวกบการลกลอบคายาเสพตด รวมทงการรบทรพยสน ตามค�ารองของภาคสมาชกอนดวย ตลอดจนก�าหนดใหความผดเกยวกบการลกลอบคายาเสพตดเปน ความผดทสามารถสงผรายขามแดนได
1.2 ขอแนะน�าของคณะท�างานเฉพาะกจเพอด�าเนนมาตรการทางการเงน (Financial Action
Task Force หรอ FATF)ขอแนะน�านมทมาจากการประชมสดยอดเศรษฐกจประจ�าปครงท15ของกลมประเทศอตสาหกรรม7ประเทศหรอทเรยกวากลมG7เมอเดอนกรกฎาคมค.ศ.1989ทประชมตระหนกถงความจ�าเปนในการแกไขปญหายาเสพตดอยางจรงจงทงในประเทศและระหวางประเทศจงมมตแตงตงFATF ขนเพอจดท�าขอแนะน�าตางๆ ใหสอดคลองกบอนสญญาเวยนนา ค.ศ. 1988 ขอแนะน�านไดรบ
Page 49
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-49ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
การรบรองเมอเดอนกมภาพนธค.ศ.1990มทงหมด40ขอโดยมสาระส�าคญคอ1)ก�าหนดลกษณะการ กระท�าผดฐานฟอกเงนและบทลงโทษ2)ก�าหนดแนวทางในการยดหรออายดทรพยสนและ3)ก�าหนดแนวทางในการเปดเผยความลบของธนาคารและขอก�าหนดเรองการรายงานการแสดงตนของลกคา การเกบประวตขอมลในการท�าธรกจการสบคนธรกจทนาสงสยของธนาคารโดยไมมความผดในขอหาเปดเผยความลบของลกคาFATFจะประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย (Anti-Money Laundering and CombatingtheFinancingofTerrorismหรอAML/CFT)โดยจ�าแนกออกเปน2สวนคอ
ก) การประเมนการปฏบตตามเชงเทคนค (technical compliance)เปนการประเมนดานกรอบกฎหมายการบงคบใชกฎหมายอ�านาจกระบวนการท�างานของหนวยงานทมอ�านาจหนาททงหมดวากฎหมายและหนวยงานทจ�าเปนตอการด�าเนนการดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย (AML/CFT)ของประเทศมเพยงพอหรอสอดคลองกบขอแนะน�าของFATFทถอเปนขอก�าหนดขนต�าททกประเทศควรมหรอไมและ
ข) การประเมนประสทธผล (effectiveness)เปนการประเมนผลการด�าเนนงานของประเทศวาบรรลผลหรอไมและตองปรบปรงอยางไร เชน มการปองกนหรอปราบปรามดานAML/CFTหรอไมมการก�ากบดแลตดตามผลวามการปฏบตตามกฎหมายและกฎหมายใชบงคบไดจรงหรอไมสามารถปองกนปราบปรามการฟอกเงนไดจรงหรอไมเปนตน
ส�าหรบขนตอนหรอกระบวนการประเมนนน ประเทศผถกประเมนจะประเมนตนเองกอนทงดานการปฏบตตามเชงเทคนคและดานประสทธผลและจดสงรายงานใหแกคณะผประเมนภายในเวลาทก�าหนดตอมาคณะผประเมนจะเขามาประเมนและน�าผลการประเมนเขาสการพจารณาของทประชมใหญของFATFกอนจะรบรองรายงานการประเมน การประชมใหญของ FATF นอกจากจะพจารณาผลการประเมนแลวยงมการประกาศรายชอประเทศทอยในกลมความเสยงดาน AML/CFT ดวย โดยจ�าแนกออกเปน 2ประเภทคอ
ประเทศทมความบกพรองอยางรายแรงเปนประเทศทไมปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFTโดยFATFไดเรยกรองใหประเทศสมาชกและประเทศอนๆด�าเนนมาตรการตอบโตทางการเงนตอประเทศในกลมนเชนการคว�าบาตรทางเศรษฐกจเปนตน
ประเทศทมความบกพรองและก�าลงปรบปรงการปฏบตตามมาตรฐานสากลโดยFATFตดตามการปฏบตอยางใกลชดซงตองด�าเนนการตามแผนปฏบตการใหแลวเสรจภายในเวลาทก�าหนด
1.3 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ค.ศ.
1999 (International Convention for the Suppression of the financing of terrorism หรอ SFT
Convention)มพนธกรณทประเทศภาค(ซงประเทศไทยเปนภาคดวย)จะตองปฏบตโดยสรปดงน- ก�าหนดใหการกระท�าตามอนสญญาฯ เปนความผดอาญาตามกฎหมายภายในของตน
และก�าหนดใหมบทลงโทษทเหมาะสม โดยค�านงถงความรายแรงของความผดแกผกระท�าความผดทงทเปนบคคลธรรมดาและนตบคคล
Page 50
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-50 ไทยในเศรษฐกจโลก
-ใหแตละรฐด�าเนนมาตรการทเหมาะสมตามหลกกฎหมายภายในของตนเพอพสจนทราบและอายดหรอยดเงนทนใดๆทไดใชหรอจดสรรเพอมงประสงคในการกระท�าความผดสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายตลอดจนทรพยสนทไดจากการกระท�าความผดนนเพอการรบเงนทนดงกลาว
- จบกมและฟองรองด�าเนนคดแกผกระท�าความผดหรอสงผรายขามแดนใหแกประเทศทเกยวของ(โดยอนสญญาฯใหถอวาความผดตามอนสญญาฯเปนความผดทสามารถสงผรายขามแดนไดระหวางรฐภาคดวยกน)
- รวมมอกนในการก�าหนดมาตรการใหสถาบนการเงนตางๆมหนาทตองรายงานธรกรรมขนาดใหญหรอธรกรรมทนาสงสยตอหนวยงานทรบผดชอบและเกบรกษาเอกสารทเกยวของไวเปนระยะเวลาไมนอยกวา5ป
- แลกเปลยนขอมลขาวสารทเกยวของซงกนและกน
2. ประเทศไทยกบความรวมมอระหวางประเทศรฐบาลไดออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542ขนเพอใหสามารถ
ด�าเนนการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไดอยางมประสทธภาพกฎหมายนมผลบงคบใชตงแตวนท 19สงหาคมพ.ศ.2542โดยก�าหนดใหความผดอาญา7ประเภทเปนความผดมลฐานไดแก1)ความผดเกยวกบยาเสพตด 2) ความผดเกยวกบเพศ 3) ความผดเกยวกบการฉอโกงประชาชน 4) ความผด เกยวกบการยกยอกหรอฉอโกงสถาบนการเงน 5) ความผดตอต�าแหนงหนาทราชการ 6) ความผด เกยวกบการกรรโชกหรอรดเอาทรพยทกระท�าโดยอางอ�านาจองยหรอซองโจร และ 7) ความผดเกยวกบการลกลอบหนศลกากรมการก�าหนดมาตรการตางๆเพอตดวงจรการประกอบอาชญากรรมดงกลาว
ในป พ.ศ. 2544 ประเทศไทยเขาเปนสมาชกผรวมกอตงกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟก(Asia-PacificGrouponMoneyLaunderingหรอAPG)ซงตามขอบงคบของAPGก�าหนดใหประเทศสมาชกตองปฏบตตามขอแนะน�ามาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายหรอAML/CFTของFATFการประเมนAML/CFTเปนการประเมนความพรอมของประเทศในการรบมอกบภยคกคามทเกดจากการฟอกเงนและสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายโดยจ�าแนกออกเปน 2 สวนดงไดกลาวแลว ประเทศไทยเขารบ การประเมนรอบแรกในพ.ศ.2545ผลคอยงขาดความพรอมในการปฏบตตามมาตรฐานสากลอยมาก
ในพ.ศ.2546ไดมการตราพระราชก�าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542พ.ศ.2546โดยก�าหนดใหความผดเกยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญาเปนความผดอกมลฐานหนงดวยทงนเนองจากการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายเปนปจจยทท�าใหการกอการรายรนแรงยงขน กระทบตอความมนคงของประเทศ ซงคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตไดขอใหทกประเทศรวมมอด�าเนนการปองกนและปราบปรามการกระท�าทเปนการกอ การราย
ประเทศไทยเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานการปองกนปราบปรามการ ฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย(AML/CFT)รอบทสองพ.ศ.2550
Page 51
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-51ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
คณะผเชยวชาญจากกองทนการเงนระหวางประเทศธนาคารโลกและกลมความรวมมอตอตานการฟอกเงนเอเชยแปซฟกไดประเมนความพรอมของไทยในชวงเดอนกมภาพนธ-มนาคมพ.ศ.2550เปรยบเทยบกบขอแนะน�าของคณะท�างานเฉพาะกจเพอด�าเนนมาตรการทางการเงน (FATF) เกยวกบการฟอกเงน40ขอและขอแนะน�าพเศษเกยวกบการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย9ขอผลปรากฏวาหนวยงานของรฐหรอกลไกและมาตรการดานAML/CFTของไทยยงไมสอดคลองกบมาตรฐานสากลจากรายงานผลการประเมนในสวนของมาตรการทางดานกฎหมายเกยวกบการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนของไทยนนพบวามขอบกพรองทตองปรบปรงแกไขหลายประการนบแตนนเปนตนมาจงมการแกไขเพมเตมกฎหมายอกหลายครงดงน
มการปรบปรงแกไขโดยตราขนเปนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท2)พ.ศ. 2551 เนองจากผกระท�าความผดอาญามลฐานอนนอกเหนอจาก8ความผดมลฐานดงกลาวขางตนยงสามารถน�าเงนและทรพยสนทไดจากการกระท�าความผดมาใชในการสนบสนนการกระท�าความผดไดอกนอกจากนนยงมขนตอนการบงคบใชกฎหมายบางประการไมอาจด�าเนนการไดอยางรวดเรว ดงนน เพอให การตดวงจรการประกอบอาชญากรรมเปนไปอยางไดผล และกระบวนการบงคบใชกฎหมายสามารถ ด�าเนนการไปไดดวยความเรยบรอยรวดเรวมประสทธภาพและประสทธผลจงก�าหนดใหความผดเกยวกบการพนนตามกฎหมายวาดวยการพนนเปนความผดมลฐานดวยและเพอใหการด�าเนนการมประสทธภาพและสอดคลองกบมาตรฐานสากลมากขนกไดมการตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท 3) พ.ศ. 2552 ก�าหนดใหผประกอบอาชพบางประเภทมหนาทตองรายงานการท�าธรกรรมตอ ส�านกงานปปง. และก�าหนดมาตรการเกยวกบการแสดงตนและการตรวจสอบเพอทราบขอเทจจรงเกยวกบลกคาของสถาบนการเงนและผประกอบอาชพบางประเภทใหเปนทยอมรบในระดบสากล
ถงแมจะมการปรบปรงแกไขกฎหมายเพมเตมหลายครง แตกยงขาดบทบญญตทสอดคลองกบมาตรฐานสากลบางประการ นอกจากนยงมบทบญญตทท�าใหการบงคบใชกฎหมายเกดขอขดของและ ขาดความคลองตวในทางปฏบต ซงสงผลตอประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมาย ในป พ.ศ. 2555ประเทศไทยจงถกจดอยในฐานะประเทศทตองเฝาระวงเปนพเศษเนองจากมความบกพรองทางยทธศาสตรและไมมความคบหนาในการออกกฎหมายและก�าหนดหลกเกณฑดานAML/CFT
ในป พ.ศ. 2556 ไดมปรบปรงกฎหมายโดยการตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท4)พ.ศ.2556โดยก�าหนดความผดมลฐานเพมเตมและก�าหนดกรอบของความผดมลฐานใหชดเจนเพอเปนการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน นอกจากนไดก�าหนดอ�านาจหนาทของ คณะกรรมการปปง.และส�านกงานปปง.ทจะก�าหนดนโยบายในการประเมนความเสยงเกยวกบการฟอกเงนและเสนอแนะแนวทางเพอปองกนความเสยงก�าหนดมาตรการคมครองพยานต�าแหนงทมเหตพเศษทจะไดรบเงนเพมตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และใหกรมสอบสวนคดพเศษสนบสนน การด�าเนนคดกบผกระท�าความผดหรอด�าเนนการกบทรพยสนเกยวกบการกระท�าความผดรวมทงก�าหนดใหมคณะกรรมการเปรยบเทยบปรบทงนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล นอกจากนนในปเดยวกนยงมการตรากฎหมายใหมขนดวย คอ พระราชบญญตปองกน
Page 52
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-52 ไทยในเศรษฐกจโลก
และปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย พ.ศ. 2556 สงผลให FATF ถอดชอประเทศไทยออกจากบญชฐานะประเทศทตองเฝาระวงเปนพเศษในปนน
อนงในสวนของกฎหมายการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายนน ถงแมประเทศไทยจะมการก�าหนดความผดฐานกอการรายไวในประมวลกฎหมายอาญา และก�าหนดใหเปนความผดมลฐานตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนแลวกตามแตกอนปพ.ศ. 2556 กยงไมมมาตรการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายและ การเขาถงเงนทนของผกอการราย ดงนนจงไดมการตรากฎหมายใหมขน คอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556ตามพระราชบญญตนการกอการรายหมายถงการกระท�าทเปนความผดเกยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา หรอการกระท�า ทเปนความผดตามกฎหมายซงอยภายใตขอบเขตของอนสญญาและพธสารระหวางประเทศเกยวกบการกอการรายทประเทศไทยเปนภาคหรอรบรอง ทงนไมวาการกระท�าทเปนความผดนนไดกระท�าขนใน ราชอาณาจกรหรอนอกราชอาณาจกรกตาม ในกรณทมเหตอนควรสงสยวาผใดมพฤตการณเกยวของกบการกอการรายหรอการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายหรอด�าเนนการแทนหรอตามค�าสงหรอภายใตการควบคมของบคคลนนใหส�านกงานปปง.สงรายชอผนนใหพนกงานอยการพจารณายนค�ารองขอใหศาลมค�าสงเปนบคคลทถกก�าหนด12นอกจากใหจดท�ารายชอบคคลทถกก�าหนดแลวในพระราชบญญตดงกลาวยงมเรองการระงบการด�าเนนการกบทรพยสนของผมชออยในรายชอบคคลทถกก�าหนด การก�าหนดใหผมหนาทรายงานการท�าธรกรรมตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนระงบการด�าเนนการกบทรพยสนของผมชออยในรายชอบคคลทถกก�าหนด การก�าหนดอ�านาจหนาทของคณะกรรมการปปง.และส�านกงานปปง.ใหสอดคลองกบการปฏบตหนาทในเรองนรวมทงก�าหนดโทษกรณทมการฝาฝนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล
3. การเตรยมการเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐาน AML/CFT ใน พ.ศ. 2559ในการประชมคณะรฐมนตรเมอวนท19พฤษภาคมพ.ศ.2558ทประชมมมตเหนชอบมาตรการ
รองรบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFT ของ FATF ในพ.ศ. 2559 ตามทส�านกงานปปง.เสนอดงน
1) กรณความผดเกยวกบภาษอากรเปนความผดมลฐานมอบหมายใหกรมสรรพากรด�าเนนการแกไขเพมเตมกฎหมายทเกยวของใหสอดคลองกบขอแนะน�าของFATFขอท3โดยก�าหนดใหความผดเกยวกบการหลกเลยงภาษหรอฉอโกงภาษตามประมวลรษฎากรเปนความผดมลฐานตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน และก�าหนดใหการจ�าหนายจายโอนทรพยสนทไดมาจากการ กระท�าความผดดงกลาวเปนความผดฐานฟอกเงน
12 บคคลทถกก�าหนด หมายถง บคคล คณะบคคล นตบคคล หรอองคกรตามรายชอซงมมตของหรอประกาศภายใต คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตก�าหนดใหเปนผทมการกระท�าอนเปนการกอการรายหรอบคคลคณะบคคลนตบคคลหรอองคกรตามรายชอทศาลไดพจารณาและมค�าสงใหเปนบคคลทถกก�าหนดตาม พ.ร.บ. ปองกนและปราบปรามการสนบสนนทาง การเงนแกการกอการรายพ.ศ.2556
Page 53
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-53ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
2) กรณการส�าแดงเงนและตราสารผานแดน มอบหมายส�านกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลงและธนาคารแหงประเทศไทยด�าเนนการปรบปรงแกไขเพมเตมกฎหมายทอยในความรบผดชอบใหสอดคลองกบรางพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนและมาตรฐานสากลตามขอแนะน�าของFATFขอท32ดงน
- ก�าหนดใหบคคลตองส�าแดงเงนตราทเปนเงนบาทขาเขา- ก�าหนดใหมมาตรการควบคมตราสารผานแดนโดยจะตองก�าหนดใหผทน�าตราสารเปลยนมอ
ทมมลคารวมกนจ�านวนตงแต 15,000 ดอลลารสหรฐขนไปผานแดนตองส�าแดงตอพนกงานเจาหนาทศลกากรและก�าหนดใหพนกงานเจาหนาทศลกากรรายงานขอมลการส�าแดงตราสารดงกลาวใหส�านกงานปปง.ทราบดวยท�านองเดยวกบกรณการส�าแดงเงนตรา
- ก�าหนดใหพนกงานเจาหนาทศลกากรมอ�านาจตรวจคนบคคลยานพาหนะใดๆตขนสงสนคาพสดไปรษณย หรอไปรษณยภณฑทออกไปนอกหรอเขามาในประเทศได หากมเหตอนควรสงสยวา มเงนตราหรอตราสารซกซอนอยโดยมไดส�าแดงตอพนกงานเจาหนาทศลกากรหรอมเหตอนควรสงสยวามการส�าแดงอนเปนเทจ รวมทงใหมอ�านาจยดหรออายดเงนตราหรอตราสารผานแดนหากมเหตอนควรสงสยวาเงนตราหรอตราสารทขนสงผานแดนนนเกยวของกบการฟอกเงนหรอการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย
3) กรณการเขาเปนภาคอนสญญาและพธสารระหวางประเทศเกยวกบการกอการรายมอบหมายใหกระทรวงการตางประเทศพจารณาประสานกบหนวยงานทเกยวของเพอด�าเนนการใหประเทศไทยเขาเปนภาคอนสญญาและพธสารระหวางประเทศทเกยวของกบการกอการรายในสวนทประเทศไทยยงมไดเปนภาค
ประเทศไทยก�าหนดเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานAML/CFTรอบทสามในพ.ศ.2559การประเมนนนอกจากประเมนการปฏบตตามเชงเทคนค(technicalcompliance)คอพจารณาวากฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน และกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายทใชบงคบอยนนมหลกการตลอดจนผลการบงคบใชทสอดคลองกบมาตรฐานสากลตามขอแนะน�าของFATFหรอไมแลวยงมงเนนการประเมนผลการบงคบใชกฎหมายดวยวามประสทธภาพ(effectiveness)หรอไมหากไมสามารถบงคบใชกฎหมายไดอยางมประสทธภาพกอาจสงผลให FATF มมตขนบญชรายชอประเทศไทยกลบไปเหมอนป พ.ศ. 2555 อก ซงจะสงผลใหประเทศตางๆ ทเปนสมาชกของ FATF อาจใชมาตรการตอบโตทางการเงนทจะสงผลใหการท�าธรกรรมของลกคาหรอสถาบนการเงนไทยเกดความลาชาหรอมความยากล�าบากขน เพราะจะถกสถาบนการเงนตางประเทศตรวจสอบธรกรรมอยางเขมขน รวมทงประเมนความสมพนธกบสถาบนการเงนไทยอยาง ตอเนองซงอาจมผลตอการตดสนใจยกเลกความสมพนธจนอาจกระทบตอการคาการลงทนระหวางประเทศของประเทศไทยไดในทสด
ในสวนของการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย เนองจาก หลกเกณฑและวธการในการเสนอรายชอบคคลคณะบคคลนตบคคลหรอองคกรทมพฤตการณเกยวของกบการกอการรายและการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายตอศาลเพอใหมค�าสงเปนบคคลทถกก�าหนด
Page 54
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-54 ไทยในเศรษฐกจโลก
ในพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการรายพ.ศ. 2556 ยงมความไมเหมาะสมกอใหเกดปญหาและอปสรรคแกพนกงานเจาหนาทและพนกงานอยการในการรวบรวมพยานหลกฐานและการพสจนขอเทจจรงในขนศาลจงมการออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย(ฉบบท2)พ.ศ.2558ขนโดยมผลใชบงคบตงแตวนท9กนยายน2558 เพอปรบปรงหลกเกณฑการประกาศรายชอเสยใหมกลาวคอ ในกรณทมมตของหรอประกาศภายใตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตก�าหนดรายชอบคคล คณะบคคล นตบคคล หรอองคกรใดเปน ผทมการกระท�าอนเปนการกอการราย และส�านกงาน ปปง. เหนวามตหรอประกาศดงกลาวไมขดตอรฐธรรมนญและกฎหมายไทยกใหด�าเนนการประกาศรายชอดงกลาวเปนบคคลทถกก�าหนดโดยไมชกชาทงนโดยใหเปนไปตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทคณะกรรมการปปง.ก�าหนดนอกจากนยงปรบปรง บทก�าหนดโทษรวมทงก�าหนดใหความผดทนตบคคลเปนผกระท�าความผดใหเปนความผดทเปรยบเทยบไดโดยคณะกรรมการเปรยบเทยบตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน ทงนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพสอดคลองกบมาตรฐานสากล
ในสวนของการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนนน การบงคบใชกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนในชวงหลายปทผานมาโดยเฉพาะอยางยงในชวงทมสถานการณความขดแยงทางการเมอง ส�านกงาน ปปง. มกถกมองวาถกแทรกแซงและครอบง�าโดยฝายการเมองและถกใชเปน เครองมอในการเลนงานฝายตรงขามกบรฐบาล ท�าใหประชาชนขาดความเชอมนในความเปนอสระและเปนกลางในการบงคบใชกฎหมาย นอกจากนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542ยงมบทบญญตบางประการทไมเหมาะสมตอการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนในปจจบนดวยจงไดมการปรบปรงใหมโดยการออกพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน(ฉบบท5)พ.ศ.2558ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 9 ตลาคม 2558ปรบปรงบทบญญตในสวนทเกยวกบความผดมลฐานสถาบนการเงนทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดลกษณะการกระท�าความผดฐานฟอกเงนการรายงาน การท�าธรกรรม การตรวจสอบขอเทจจรงเกยวกบลกคา การจดใหมการฝกอบรมเกยวกบการปองกน และปราบปรามการฟอกเงนและการปองกนและปราบปรามการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย การก�าหนดระยะเวลาการเกบรกษาทรพยสนทเกยวกบการกระท�าความผดการคมครองสทธผเสยหายในความผดมลฐาน การชวยเหลอผปฏบตการตามอ�านาจหนาท และเพมอ�านาจหนาทของส�านกงาน ปปง.ในการประเมนความเสยง การจดท�าแผนปฏบตการรวมกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของ การแจงรายชอ ผมหนาทรายงานซงกระท�าการฝาฝนไปยงหนวยงานก�ากบดแล การสงเสรมความรวมมอของประชาชนเพอการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนและการตอตานการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ด�าเนนการเกยวกบการปฏบตการอ�าพรางเพอประโยชนในการตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐาน การมและใชอาวธปนในการปฏบตหนาทของพนกงานเจาหนาทนอกจากนยงไดปรบปรงองคประกอบและ อ�านาจหนาทของคณะกรรมการ ปปง. และคณะกรรมการธรกรรม ก�าหนดวธการในการคดเลอกบคคล เพอด�ารงต�าแหนงเลขาธการคณะกรรมการปปง. และก�าหนดเงอนไขเมอพนจากต�าแหนงดงกลาว รวมทงปรบปรงบทก�าหนดโทษทเกยวของ ทงนเพอใหการปฏบตงานของคณะกรรมการและเลขาธการดงกลาวเปนไปโดยอสระและการบงคบใชกฎหมายเปนไปอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบมาตรฐานสากล
Page 55
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-55ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
การกอการรายและอาชญากรรมขามชาตสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศตางๆทวโลกรวมทงประเทศไทยดวย หากไมเขารบการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานAML/CFT จะสงผลใหถกจดเปนประเทศทมความเสยงดานการฟอกเงนและการสนบสนนทางการเงนแกการกอการราย ซงจะสงผลกระทบดานลบตอภาพลกษณความโปรงใสและหลกธรรมาภบาลของประเทศในสายตาประชาคมโลกดงนนจงมความจ�าเปนตองมกฎหมายทสอดคลองกบมาตรฐานสากลเพอใหการบงคบใชกฎหมายมความคลองตวและมประสทธภาพสามารถตดวงจรการกอการรายและอาชญากรรมมใหลกลามสรางความเสยหายทางเศรษฐกจและกระทบตอความมนคงของประเทศ อกทงยงสามารถสรางหลกประกนและความเชอมนแกประชาชนในการบงคบใชกฎหมายทมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากลและในหมประชาชน
4. กรณเอกสารลบปานามาเมอตนเดอนเมษายนพ.ศ. 2559ทวโลกไดรบรถงสงทเรยกกนวา “ปานามา เปเปอรส” (The
Panama Papers) ทสรางผลสะเทอนตอวงการเมอง เศรษฐกจ และสอสารมวลชนระดบโลกเนองจากเกยวของกบนกการเมองและนกธรกจในหลายประเทศสงผลใหนกการเมองระดบสงของประเทศตะวนตกบางประเทศตองพนจากต�าแหนงปานามาเปเปอรสเปนฐานขอมลเรองการถอครองบรษทนอกอาณาเขต(offshorecompanies)ทใหญทสดในโลกทตกถงมอของสอมวลชน โดยมเอกสารทงหมด 11.5ลานชนประกอบดวยขอมลของบรษทนอกอาณาเขตทงหมด214,000บรษท เครอขายผสอขาวสบสวนสอบสวนนานาชาต(InternationalConsortiumofInvestigativeJournalistsหรอICIJ)ซงเปนความรวมมอกนของผสอขาวจาก 78ประเทศ ไดเปดเผยขอมลบคคลและหนวยงานผมรายชอเปนเจาของบรษทนอกอาณาเขตทวโลกโดยขอมลดงกลาวมาจากฐานขอมลของบรษทมอสแซกฟอนเซกา(MossakFonseca)ซงเปนส�านกกฎหมายทใหบรการจดทะเบยนกอตงบรษทนอกอาณาเขตทใหญเปนอนดบ 4 ของโลกซงมส�านกงานใหญอยทประเทศปานามาและมสาขาใน42ประเทศทวโลกรวมทงประเทศไทยดวย13
บรษทนอกอาณาเขตซงตงอยทวโลกรวมทงทหมเกาะบรตชเวอรจนและหมเกาะเคยแมน เปนบรษททไดรบการยกเวนภาษรวมทงไดรบการคมครองเรองการปกปดขอมลตามกฎหมายพเศษของพนทนนๆถงแมวาการถอครองบรษทนอกอาณาเขตไมใชเรองผดกฎหมายแตในหลายกรณพบวานกการเมองและผมอทธพลจากประเทศตางๆ ไดใชบรษทนอกอาณาเขตของตนในการฟอกเงนและการเลยงภาษ เปนเหตใหฐานะการมอยของบรษทนอกอาณาเขตเปนทจบตามองของสอมวลชนและรฐบาลหลายประเทศโดยเฉพาะประเทศตะวนตก
อยางไรกตามICIJระบไวอยางชดเจนวาการถอครองบรษทนอกอาณาเขตไมใชการกระท�าทผดกฎหมายและมการใชบรษทมลนธ และทรสตนอกอาณาเขตอยางสมเหตสมผลอยดวยเชนกนส�าหรบประเทศไทยนนกมขอมลเปดเผยวา“มอสแซกฟอนเซกาสาขาประเทศไทย”มลกคาผใชบรการทงหมด21รายในนามสวนบคคลและเปนองคกรสญชาตไทยและตางประเทศโดย21รายมสวนเกยวของกบการจดทะเบยนบรษทนอกอาณาเขตในพนทหมเกาะบรตชเวอรจนหมเกาะเคยแมนฯลฯจ�านวนทงสน963บรษทและมผถอหนรวม757รายและผรบผลประโยชน40ราย
13ผสนใจสามารถดรายละเอยดไดจากเวบไซตhttps://panamapapers.icij.org/
Page 56
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-56 ไทยในเศรษฐกจโลก
กรณเอกสารลบปานามาน นายธระชยภวนาถนรานบาลอดตรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดบรรยายทส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต(ส�านกงานป.ป.ช.)วาการใชบรษทนอกอาณาเขตเพอบรหารธรกจนนมมานานแลว งบการเงนของบรษทใหญๆ ในโลก ไมวาในสหรฐอเมรกาองกฤษญปนหรอยโรปกมการจดตงบรษทลกหรอบรษทรวมเปนจ�านวนมากโดยตงขนเพอด�าเนนการทางการคาปกต เชน การจดทะเบยนเพอแยกกองทรพยสน การจดทะเบยนส�าหรบการลงทนรวมกบหนสวนตางประเทศการจดทะเบยนส�าหรบกองทนรวมทขายทวโลกการบรหารรายไดทเกดในตางประเทศหรอทรพยสนในตางประเทศ เปนตน อยางไรกตาม ส�าหรบกรณของประเทศไทยนนเนองจากมคนไทยทไปใชบรษทนอกอาณาเขตนด�าเนนการทไมเปนทางการคาปกตและเนองจากในอนาคตประเทศไทยจะมการคาขายขามพรมแดนมากขนทงกบอาเซยนและประเทศอนๆการท�ากจกรรมในลกษณะนจงมแนวโนมจะมากขนปญหาความไมโปรงใสของขอมลนบวนจะยงมมากขนและชองโหวทจะฟอกเงนหรอท�าทจรตกจะใหญขนเปนเงาตามตว หากไมมการวางแผนปรบปรงการก�ากบดแลเกยวกบเรองน การเลยงภาษและการฟอกเงนกอาจกอวกฤตการเงนการคลงแกประเทศไทยไดในอนาคต
กฎหมายปองกนและปราบปรามการฟอกเงนก�าหนดขนเพอใหสามารถด�าเนนการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไดอยางมประสทธภาพนอกจากความผดเกยวกบยาเสพตดแลวยงมความผดอนๆทเกยวของ เชน ความผดเกยวกบการฉอโกงประชาชน ยกยอกหรอฉอโกงสถาบนการเงน ความผดตอต�าแหนงหนาทราชการ เปนตนสวนปญหาการกอการรายกมรากเหงาจากความยากจนความเหลอมล�าทางสงคมและทรพยากร การแกปญหาการฟอกเงนและการกอการรายอยางครอบคลมและยงยนจ�าเปนตองลดความเหลอมล�าทางเศรษฐกจและสงคมและตองรวมมอกนอยางตอเนองกบประเทศตางๆโดยอาศยเครองมอหรอมาตรการตางๆในการจดการกบปญหาน
กจกรรม 14.2.3
ในการประเมนการปฏบตตามมาตรฐานสากลดานAML/CFT หากประเทศไทยไมผานการประเมนจะเกดผลอยางไรใหอธบายโดยยกตวอยางประกอบ
แนวตอบกจกรรม 14.2.3
อาจถกขนบญชเปนประเทศทมความเสยงดานการฟอกเงนและสนบสนนการกอการราย ซงนอกจากจะเกดผลกระทบดานเศรษฐกจและการเงน สงผลเสยตอภาพลกษณและความนาเชอถอของประเทศแลวยงอาจตองเผชญกบมาตรการกดดนจากบางประเทศในการตรวจสอบธรกรรมระหวางประเทศทเขมงวดมากขน ตวอยางเชน กรณทผซอสนคาจากตางประเทศช�าระเงนคาสนคาผานธนาคารใน ตางประเทศใหแกผขายสนคาในประเทศไทยกจะถกตรวจสอบวาเปนการช�าระคาสนคาจรงหรอไม หากพสจนไมไดกมความเสยงทธนาคารจะปฏเสธไมท�าธรกรรมดงกลาว ซงจะสงผลกระทบตอการประกอบธรกจของผประกอบการไทยทมสถานะทางการเงนไมแขงแรง สงผลกระทบตอสภาพคลองของกจการจนอาจน�าไปสปญหาการเลกจางงานซงอาจกอใหเกดการวางงานไดเปนตน
Page 57
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-57ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
เรองท 14.2.4
การคามนษย
การคามนษยเปนปญหาส�าคญปญหาหนงในสงคมไทยทเกยวของกบการเอารดเอาเปรยบ การแสวงหาผลประโยชนบนความทกขยากของเพอนมนษยดวยกนประเทศไทยอยในสถานะประเทศตนทางทางผาน และปลายทางของการคามนษย มทงคนไทยและคนตางชาตทตกเปนเหยอการคามนษยทงในประเทศไทยเองและในตางประเทศ
1. การปองกนและปราบปรามการคามนษยของไทยประเทศไทยถอวาปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาตทตองแกไขอยางเรงดวนและจรงจงตงแต
ปพ.ศ.2547มการออกกฎหมายคอพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551และก�าหนดนโยบายยทธศาสตรและมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย(พ.ศ.2554-2559)โดยใหความส�าคญ 5 ดาน คอ การปองกน การด�าเนนคด การคมครองชวยเหลอ การพฒนากลไกเชงนโยบายและการขบเคลอนการพฒนาและการบรหารขอมล
กลไกการด�าเนนงานเพอปองกนและปราบปรามการคามนษยประกอบดวยคณะกรรมการระดบชาต2คณะไดแก1)คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยซงมนายกรฐมนตรเปนประธานและ 2) คณะกรรมการประสานและก�ากบการด�าเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย ซงมรองนายกรฐมนตรเปนประธานและคณะอนกรรมการตางๆเพอผลกดนนโยบายระดบชาตนอกจากนพระราชบญญตดงกลาวยงก�าหนดใหจดตงกองทนเพอการปองกนและปราบปรามการคามนษย โดยมการใชเงนทนในสองสวนไดแกการชวยเหลอผเสยหายจากการกระท�าความผดฐานคามนษยและการด�าเนนโครงการเพอปองกนและปราบปรามการคามนษยโดยอยในความรบผดชอบของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ในระดบจงหวดกมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยระดบจงหวด ซงประกอบดวยกรรมการจากสวนราชการทเกยวของ มผวาราชการจงหวดเปนประธาน และในระดบ หนวยงานกมหลายหนวยงานไดจดตงหนวยงานยอยทมภารกจเฉพาะโดยเฉพาะหนวยงานทเกยวของกบการปราบปรามเชนกองบงคบการปราบปรามการกระท�าผดเกยวกบการคามนษยภายใตส�านกงานต�ารวจแหงชาตศนยตอตานการคามนษยระหวางประเทศภายใตส�านกงานอยการสงสดเปนตน
1.1 การด�าเนนนโยบายทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการคามนษย
นโยบายเพอแกไข ปองกน และปราบปรามการคามนษยของไทยใหความส�าคญกบผเสยหาย จากการคามนษยเปนหลก และมความเกยวของกบการด�าเนนงานหลายดานทเกยวของกบการปองกน การแสวงประโยชนหรอการบงคบใชแรงงาน การปราบปรามและด�าเนนคดขบวนการคามนษย รวมถง การชวยเหลอคมครองผเสยหายจากการคามนษยนโยบายทส�าคญไดแก
Page 58
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-58 ไทยในเศรษฐกจโลก
1) การด�าเนนงานเกยวกบผโยกยายถนฐานทเหมาะสมโดยใหแรงงานตางดาวทงหมดไดรบการจดทะเบยนและพสจนสญชาตใหเรยบรอยเพอใหสามารถอยท�างานในไทยไดอยางถกตองและไดรบสทธ/การคมครองทางสงคมตางๆ โดยรฐบาลไดพจารณาเรองสทธดานการรกษาพยาบาลจากเดมทมอยใหครอบคลมและมประสทธภาพยงขนทงนเพอรองรบการเตรยมตวเขาสความเปนประชาคมอาเซยน
2) การแกไขปญหาการคามนษยในอตสาหกรรมประมง มการด�าเนนงานทส�าคญคอการ จดทะเบยนแรงงานตางดาวทหลบหนเขาเมองซงลกลอบท�างานบนเรอประมงปละ2เดอนการจดตงศนยประสานแรงงานประมงใน 7 จงหวดน�ารอง การประกาศใชแนวปฏบตการใชแรงงานทดส�าหรบสถานประกอบการแปรรปสตวน�าเบองตนในอตสาหกรรมแปรรปกงและอาหารทะเลในประเทศไทยเมอเดอนกนยายน2556ซงเนนการขจดการใชแรงงานบงคบการใชแรงงานเดกการเจรจาตอรองรวมและความรวมมอในสถานประกอบกจการความปลอดภยอาชวอนามยและสภาพแวดลอมในการท�างานและสวสดการและเพมความเขมขนในการตรวจแรงงานประมง
3) การชวยเหลอคมครองผเสยหายจากการคามนษย ใหความชวยเหลอผเสยหายจาก การคามนษยโดยอนญาตใหอยในประเทศไดชวคราวเพอฟนฟสภาพรางกายและจตใจรวมทงการฝกอาชพและทกษะ อนญาตใหผเสยหายสามารถออกไปท�างานนอกบานพกเมอมความพรอม และด�าเนนคดเพอ เรยกรองคาสนไหมใหกบผเสยหายจากภาครฐและจากผกระท�าผดฐานคามนษย
1.2 การด�าเนนความรวมมอระหวางประเทศดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย
ด�าเนนความรวมมอในประเดนการปองกนและปราบปรามการคามนษยระหวางประเทศทงในระดบทวภาคและระดบพหภาคการด�าเนนงานทส�าคญมดงน
1.2.1 ระดบทวภาค
1) บนทกความเขาใจวาดวยการขจดการคาเดกและสตรและการชวยเหลอเหยอของการคามนษย ซงไทยไดมความตกลงกบกมพชา (ป 2546) ลาว (ป 2548) เวยดนาม (ป 2551) และ เมยนมาร (ป 2552)และอยระหวางการหารอเพอจดท�ากรอบความรวมมอกบอกหลายประเทศทมความเปนไปไดมากกวาจะเปนตนทางของผเสยหายในประเทศไทย และ/หรอปลายทางของคนไทยทตกเปน ผเสยหายจากการคามนษย
2) การจดท�าบนทกความรวมมอระหวางไทยกบญปนวาดวยการแลกเปลยนขาวสารส�าหรบการปองกนและตอตานการคามนษย เพอประโยชนในการสบสวนสอบสวนผตองสงสยในคด คามนษย ขยายผลการจบกมและด�าเนนคดผกระท�าความผดทงในไทยและญปนอยางมประสทธภาพสนบสนนความรวมมอทางกฎหมายระหวางไทยกบญปน
3) การจดท�าบนทกความเขาใจระหวางรฐบาลวาดวยความรวมมอดานการจางแรงงานซงเปนการลดความเสยงของการคามนษยในภาคแรงงาน โดยเฝาระวงการแสวงผลประโยชนโดยมชอบจากการผลกดนแรงงานอพยพไปท�างานในประเทศปลายทาง ซงในปจจบนไดมความตกลงในลกษณะนกบอสราเอลและก�าลงอยระหวางการพจารณารางความตกลงกบบงกลาเทศ14
14ขอมลเมอ30ม.ค.58.
Page 59
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-59ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
1.2.2 ระดบภมภาคและระหวางประเทศ
1) กระบวนการบาหล เปนการประชมระดบรฐมนตรของประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟกเกยวกบการลกลอบขนคนเขาเมองการคามนษยและอาชญากรรมขามชาตทเกยวของประกอบดวยสมาชก46ประเทศและองคการระหวางประเทศและประเทศผสงเกตการณ19ประเทศมSteeringGroupซงไทยเปนสมาชก สนบสนนการท�างานของออสเตรเลย และอนโดนเซยในฐานะประธานรวม โดยไดจดตงส�านกงานสนบสนนระดบภมภาค (RegionalSupportOffice:RSO)ทกรงเทพมหานครเพออนวตกรอบความรวมมอระดบภมภาค(RegionalCo-operationFramework:RCF)ซงเปดท�าการเมอเดอนกนยายน2555
2) อาเซยนกลไกในกรอบอาเซยนเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคามนษยทไทยเปนภาค ไดแกASEANDeclarationAgainstTrafficking inPersonsParticularlyWomenandChildrenป2547ซงเนนการบงคบใชกฎหมายการคดแยกเหยอออกจากผกระท�าผดและการก�าหนดบทลงโทษทรนแรงแกผกระท�าผดฐานคามนษยและสนธสญญาวาดวยความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาของภมภาคอาเซยน (The Treaty onMutual LegalAssistance inCriminalMattersamongLike-MindedASEANMemberCountries)ไทยไดใหสตยาบนสนธสญญาฯเมอ31มกราคม2556ซงจะท�าใหสามารถเพมประสทธภาพความรวมมอในการด�าเนนคดคามนษยในอาเซยนไดอกทางหนง
ในการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต(SeniorOfficialsMeetingonTransnationalCrimeหรอSOMTC)ครงท12เมอเดอนกนยายนพ.ศ.2555ทกรงเทพมหานครประเทศไทยและสงคโปรไดผลกดนใหมการด�าเนนการใหสอดคลองและสะทอนความพยายามระดบภมภาคเพอสนบสนนแผนระดบโลกในการตอตานการคามนษย (UNGlobal Plan of Action to CombatTraffickinginPersons)และการจดท�าอนสญญาอาเซยนวาดวยการคามนษย(ASEANConventiononTrafficking in Persons) และเมอวนท 21 พฤศจกายน 2558 ระหวางการประชมสดยอดอาเซยนครงท27ทกรงกวลาลมเปอรผน�าอาเซยนกไดลงนามในอนสญญาอาเซยนวาดวยการตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (ASEAN Convention Against Trafficking in Persons, EspeciallyWomen and Children) ซงเปนอนสญญาตอตานการคามนษยฉบบแรกของภมภาค อนสญญาฉบบน มวตถประสงคส�าคญเพอเปนการสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนในการปองกนและตอตานการคามนษยโดยเนนการแกไขปญหาการคามนษยทตนเหตเชนการขจดความยากจนการลดปจจยเกอหนนและปองกนการตกเปนเหยอซ�าและการสงเสรมความรวมมอขามแดนโดยเฉพาะการตรวจสอบความถกตองของเอกสารคนเขาเมอง การคมครองผเสยหายจากการคามนษยและการสงกลบ การบงคบใชกฎหมายอาทการยดทรพยการใหความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาการสงผรายขามแดนและความรวมมอระหวางประเทศอนๆ
1.2.3 การปองกนและปราบปรามการคามนษยในกรอบสหประชาชาต
อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร(UnitedNationsConvention againstTransnationalOrganizedCrimeหรอUNTOC)หรอทรจกกนอกชอหนงวาอนสญญาพาเลอรโม(PalermoConvention)เปนกรอบความรวมมอทางกฎหมาย
Page 60
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-60 ไทยในเศรษฐกจโลก
ทก�าหนดมาตรฐานระดบสากลเกยวกบการตอตานอาชญากรรมขามชาตทกระท�าโดยองคกรอาชญากรรมโดยมขอบเขตการบงคบใชในดานการปองกนการสบสวนและการด�าเนนคดเกยวกบฐานความผดทก�าหนดไวในอนสญญาฯ4ฐานไดแกการมสวนรวมในกลมองคกรอาชญากรรมการฟอกทรพยสนทไดมาจากการกระท�าผดการทจรตคอรรปชนและการขดขวางกระบวนการยตธรรมรวมทงฐานความผดรายแรงท อนสญญาฯไดก�าหนดนยามวาเปนความผดทมโทษจ�าคกอยางสงตงแต4ปขนไปเมอความผดดงกลาวมลกษณะขามชาตและเกยวของกบกลมองคกรอาชญากรรมทงนอนสญญาฯ ไดระบถงการใหความรวมมอระหวางรฐภาคอาทการสงผรายขามแดนเรองโอนตวนกโทษการชวยเหลอซงกนและกนทางอาญา
ประเทศไทยไดลงนามUNTOC เมอเดอนธนวาคม 2543 และลงนามพธสารแนบทาย อนสญญาฯดงกลาวคอพธสารวาดวยการปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก(ProtocoltoPrevent,SuppressandPunishTraffickinginPersons,EspeciallyWomenandChildren) และพธสารวาดวยการตอตานการลกลอบขนผโยกยายถนฐานโดยทางบก ทะเล และอากาศ(ProtocolAgainsttheSmugglingofMigrantsbyLand,SeaandAir)เมอเดอนธนวาคม2544อนสญญาฯนมผลใชบงคบเมอวนท29กนยายน2546ตอมาในวนท6สงหาคมพ.ศ.2547ประเทศไทยไดหยบยกปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาตทตองด�าเนนการแกไขอยางเรงดวนและจรงจง โดยเหนวาเหยอไมใชอาชญากรและตองไมถกด�าเนนคด แตตองเยยวยาฟนฟเพอใหกลบคนสสงคมได และตองจดการอยางเดดขาดกบผคามนษยทกรปแบบ หลงจากนนกไดมการบงคบใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ. 2551 และพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาตพ.ศ.2556ในขณะเดยวกนกไดเขาเปนทงภาคอนสญญาฯและพธสารวาดวยการปองกนและปราบปรามและลงโทษการคามนษยฯเมอวนท16พฤศจกายนพ.ศ.2556การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดกนบเปนกาวส�าคญในการแสดงความมงมนของรฐบาลไทยในการตอตานอาชญากรรมขามชาตทกรปแบบและเปนประโยชนอยางยงส�าหรบหนวยงานผบงคบใชกฎหมายของประเทศไทยในการขอความรวมมอจากภาคอนๆ ตามอนสญญาฯ และพธสารฯในการสบสวนสอบสวนตดตามน�าตวผกระท�าความผดมาลงโทษอนจะมสวนชวยในการเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยในอนาคต
เนองจากการบงคบใชกฎหมายตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษยพ.ศ.2551ในบางสวนไมเหมาะสมกบเหตการณความรนแรงของการคามนษยทมความซบซอนและถอวาเปนอาชญากรรมขามชาตททกประเทศใหความส�าคญจงไดมการปรบปรงกฎหมายใหมเพอเพมประสทธภาพในการปองกนและปราบปราม โดยก�าหนดใหมมาตรการสรางแรงจงใจใหผพบเหนเหตการคามนษยแจงขอมลตอเจาหนาทของรฐ และก�าหนดมาตรการเพมอ�านาจทางปกครองใหแกเจาหนาท รวมทงปรบปรง บทก�าหนดโทษทเกยวของใหเหมาะสมยงขน คอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย(ฉบบท2)พ.ศ.2558โดยมผลบงคบใชตงแตวนท29เมษายนพ.ศ.2558กฎหมายฉบบนเปนกฎหมายอนวตการส�าหรบอนสญญาฯและพธสารฯดงกลาว
Page 61
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-61ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
2. รายงานสถานการณการคามนษยในรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าป พ.ศ. 2555 และ 2556 ของสหรฐอเมรกา
ประเทศไทยถกจดอยในกลมท2คอกลมบญชรายชอประเทศทตองจบตามอง15เนองจากรฐบาลไดเสนอแผนเปนลายลกษณอกษรทจะปฏบตตามมาตรฐานขนต�าในการขจดปญหาการคามนษยมาตรฐานขนต�าดงกลาวกคอมาตรฐานขนต�าตามทระบไวในกฎหมาย Trafficking Victims Protection Act ของสหรฐอเมรกาภายใตกฎหมายนรฐสภาอเมรกนก�าหนดใหกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกาสงรายงานประจ�าปแกรฐสภาโดยมวตถประสงคเพอกระตนการด�าเนนการและเสรมสรางความรวมมอทวโลกในการตอสกบระบบทาสยคใหม แนวทางของรฐบาลอเมรกนในการตอตานการคามนษยเปนไปตามกฎหมาย ดงกลาวและมาตรฐานทก�าหนดในพธสารวาดวยการปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, EspeciallyWomenandChildren)ซงเปนเอกสารแนบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNCTOC) หรอทรจกกนโดยทวไปในชอพธสารพาเลอรโม (PalermoProtocol) โดยตามกฎหมายและพธสารดงกลาว อาชญากรรมวาดวยการคามนษย หมายถงการหามาและการคงไวซงแรงงานหรอบรการของเหยอการคามนษย(ซงรวมถงบรการในธรกจการคาประเวณ)ผานการบงคบหลอกลวงหรอขเขญไมวาจะกระท�าอยางเปดเผยหรอใชกลวธทางจตวทยาทงกฎหมายและพธสารดงกลาวเนนการแสวงประโยชนกบเหยอการคามนษยและไมไดก�าหนดวาเหยอการคามนษยตองถกเคลอนยายจากสถานทหนงไปยงอกสถานทหนงจงจะเรยกวาเปนการคามนษย
ในรายงานประจ�าปพ.ศ.2557ประเทศไทยถกจดใหอยในบญชกลมท3เนองจากถกมองวาไมไดมความพยายามในการปฏบตตามมาตรฐานขนต�าในการขจดปญหาการคามนษย และการทจรตในทกระดบกเปนอปสรรคตอความพยายามดงกลาว ประเทศไทยเปนประเทศตนทาง ปลายทาง และทางผานส�าหรบการคาผชายผหญงและเดกเพอการบงคบใชแรงงานและบงคบคาประเวณมเหยอจากประเทศเพอนบานอพยพเขามาอยในประเทศไทยโดยไดรบความชวยเหลอจากญาตหรอเพอนหรอผานเครอขายจดหาแรงงานอยางไมเปนทางการและเครอขายลกลอบน�าคนเขาเมองผดกฎหมายเหยอคามนษยในไทยสวนใหญเปนผยายถนจากประเทศเพอนบานทถกบงคบขเขญหรอลอลวงมาเพอหาประโยชนโดยบงคบใชแรงงานหรอในธรกจทางเพศ และจ�านวนมากถกบงคบใชแรงงานในอตสาหกรรมประมง อตสาหกรรมทเกยวกบการประมง อตสาหกรรมการผลตเสอผาราคาถก และงานรบใชตามบาน รายงานเสนอใหประเทศไทยด�าเนนการอยางถถวนและทนทในการสอบสวนและพจารณารายงานทระบวาเจาหนาทรฐมสวนสมรรวมคดในการคามนษยและเพมความพยายามในการด�าเนนคดและพพากษาลงโทษเจาหนาทฉอฉลในคดทเกยวของกบการคามนษยและผกระท�าความผดฐานคามนษย ตลอดจนพยายามสรางสภาพแวดลอมทเออใหประชาสงคม
15 ประเทศทไดรบการประเมนวาด�าเนนการตาม “มาตรฐานขนต�าสดในการขจดการคามนษยในรปแบบทรนแรง” ตามทระบไวในกฎหมายTraffickingVictimsProtectionไดอยางเตมทจะไดรบการจดอนดบใหอยในกลมท1ประเทศทถกประเมนวาด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดไดไมเตมทแตมความพยายามอยางมนยส�าคญทจะด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดเหลานนจะไดรบการจดอนดบใหอยในกลมท 2 ประเทศทถกประเมนวาไมด�าเนนการตามมาตรฐานขนต�าสดและไมมความพยายามแกไขปญหาตามทระบไวในกฎหมายTraffickingVictimsProtectionจะถกจดอนดบใหอยในกลมท3
Page 62
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-62 ไทยในเศรษฐกจโลก
มสวนรวมในทกแงมมของการเขาใจและตอตานการคามนษยรวมทงจดใหมบรการเฉพาะทางส�าหรบเดกทเปนเหยอการคามนษยเพอการคาประเวณและด�าเนนการทเหมาะสมเพอใหคดของเดกเหลานนด�าเนนการอยางรวดเรว
ในรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าป2558ประเทศไทยยงคงถกอยในบญชกลมท3ถงแมจะไดด�าเนนมาตรการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวกบการคามนษยและการประสานงานระหวาง หนวยงานการปราบปรามการคามนษยแตยงถกมองวาไมไดด�าเนนการอยางเพยงพอในการแกไขปญหารายงานเสนอแนะใหรฐบาลไทยเอาผดกบเจาหนาททมสวนรเหนในการคามนษย โดยด�าเนนการสบสวนและด�าเนนคดกบผกระท�าผด รวมถงผบงคบใชแรงงานในเรอประมงและผกออาชญากรรมการคามนษย เพอธรกจทางเพศ อยางไรกตาม กระทรวงการตางประเทศไดออกแถลงการณแสดงทาทของไทยในเรองนวาการจดล�าดบดงกลาวไมสะทอนความพยายามและความกาวหนาในการด�าเนนการตอตานการคามนษยของไทยทเกดขนจรงในชวงปทผานมาซงมความกาวหนาอยางมากในหลายดานการแกไขปญหาการคามนษยทงระบบสงผลใหเกดความคบหนาทเปนรปธรรมในทกๆดานเชน
1) ดานนโยบาย รฐบาลไดประกาศย�าใหการตอตานการคามนษยเปนวาระแหงชาตและจดตงกลไกระดบชาตซงมนายกรฐมนตรรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรทเกยวของทงหมดเขามารวมขบเคลอนมการแกไขกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของหลายฉบบโดยเฉพาะพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย
2) ดานการบงคบใชกฎหมายมการทลายเครอขายผกระท�าผดคามนษยรายส�าคญมการจบกมด�าเนนคดและลงโทษเจาหนาทระดบสงซงมสวนเกยวของกบการคามนษย
3) ดานการปองกน มการแกไขและจดระเบยบแรงงานในภาคประมง รวมถงการขนทะเบยนแรงงานตางดาวจ�านวนกวา 1.6 ลานคนใหไดรบความคมครองตามกฎหมายเชนเดยวกบคนไทย และ แกปญหาทตนทางโดยลดความเสยงทแรงงานเหลานจะตกเปนเหยอการคามนษยและการถกเอาเปรยบ
4) ดานการคมครองการเพมประสทธภาพการคดแยกและการดแลคมครองผเสยหาย5) ดานความรวมมอและการสรางความเปนหนสวน ประเทศไทยไดมบทบาทน�าทงในกรอบ
ทวภาคและภมภาคในการปองกนแกไขปญหาการคามนษยบนพนฐานของหลกสทธมนษยชนและความมนคง
อยางไรกด รฐบาลไทยยงคงมงมนด�าเนนการตอตานการคามนษยอยางจรงจงตอไปเพอความมนคงและมนษยธรรมพรอมกบเพมพนความรวมมอกบภาคเอกชนและภาคประชาสงคมตลอดจนขยายความรวมมอกบประเทศและองคการระหวางประเทศตอไป
การคามนษยเปนปญหาระดบโลกทมความซบซอนและตองอาศยความรวมมอและด�าเนนงานรวมกนอยางตอเนองของรฐบาลทกประเทศในอนทจะบรรลความกาวหนาทชดเจนและสมฤทธผลทประเมนไดประเทศไทยยอมไดรบผลกระทบจากปญหานอยางหลกเลยงไมไดรฐบาลตองตระหนกถงสภาพปญหาและน�าขอมลจากรายงานการคามนษยและขอเสนอแนะขององคการสหประชาชาตไปเปนแนวทางในการแกไขปญหาอยางจรงจง
Page 63
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-63ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
กจกรรม 14.2.4
รายงานสถานการณการคามนษยจดท�าโดยหนวยงานใด ประเทศไทยถกจดอนดบอยในกลมใดมผลกระทบตอประเทศไทยอยางไร
แนวตอบกจกรรม 14.2.4
รายงานดงกลาวจดท�าโดยกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา ใน พ.ศ. 2555 และ 2556ประเทศไทยถกจดอนดบในกลมท 2คอกลมบญชรายชอประเทศทตองจบตามองสวนพ.ศ.2557และ2558ถกจดใหอยในกลมท3คอกลมทถกมองวาด�าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต�าของกฎหมายปองกนและปราบปรามการคามนษยของสหรฐอเมรกาและไมมความพยายามหรอยงด�าเนนการไมเพยงพอในการแกไขปญหาประเทศทถกจดอยในกลมท 3 อาจตองเผชญกบการคดคานจากสหรฐฯ ในเรองของความชวยเหลอ (ยกเวนความชวยเหลอทางดานมนษยธรรม ความชวยเหลอทเกยวของกบการคา และความชวยเหลอทเกยวของกบการพฒนาบางอยาง)จากสถาบนการเงนระหวางประเทศเชนกองทนการเงนระหวางประเทศและธนาคารโลกเปนตน
Page 64
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-64 ไทยในเศรษฐกจโลก
บรรณานกรม
คณะท�างานการพฒนาคณภาพชวตสาธารณสขและคมครองผบรโภคมลนธเพอผบรโภคและส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ. (2556). ความเหนและขอเสนอแนะการเปนศนยกลางการแพทยนานาชาตดานบรการรกษาพยาบาล. จดพมพโดย แผนงานพฒนาวชาการและกลไกคมครองผบรโภคดานสขภาพ(คคส.)คณะเภสชศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
โครงการสขภาพคนไทย.(2558).สขภาพคนไทย 2558.นครปฐม:สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
ชตนาฏวงศสบรรณ.(2558)เอกสารประกอบการประชมกลมยอยท3“คนไทยกบสงคมสงวยทมคณภาพ”ในการประชมประจ�าป2558ของส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทศทางแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 วนจนทรท 14 กนยายน 2558ณ ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพคเมองทองธาน.
วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. จดพมพโดยมลนธสดศร-สฤษดวงศกรงเทพฯ.
ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน(ศวปถ).(2558).“อบตเหตทางถนนกบผลตอ“สขภาพ”ของคนไทยส�านกขาวอศราhttp://www.isranews.org/isra-news/item/42298-roads.html28ตลาคม2558.
สถานทตสหรฐอเมรกา.(2558).ค�าแถลงวาดวยการเผยแพรรายงานสถานการณการคามนษยประจ�าปพ.ศ.2558สบคนจากhttp://bangkok.usembassy.gov/tip2015statements.html#thai
ส�านกขาวอศรา.(2559).“ไข11ขอกงขา‘ปานามาเปเปอรส‘กบลกคา21รายในประเทศไทย”วนท7เมษายน2559สบคนจากhttp://www.isranews.org/isranews-article/item/46079-panama.html
.(2559).“อดตรมว.คลง'ธระชย':เอกสารลบปานามากบวกฤตการเงนการคลงของไทย”วนท4พฤษภาคม2559สบคนจากhttp://www.isranews.org/isranews-article/item/46722-isranews_46722ddd.html
ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2559).รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาสส และภาพรวมป 2558,ปท13ฉบบท1เดอนกมภาพนธ2559.
.(2558).รายงานภาวะสงคมไทยไตรมาสสาม,ปท12ฉบบท4เดอนพฤศจกายน2558.
. (2558). สรปสาระส�าคญรายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ 3 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11.กนยายน2558.
.(2558).รายงานสรปผลการประชมประจ�าป 2558 เรอง ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)ณหองแกรนดไดมอนดบอลรมศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพคเมองทองธานจ.นนทบรกนยายน2558.
.(2558).ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)เอกสารประกอบการประชมประจ�าป2558กนยายน2558.
Page 65
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ ม
สธ
มสธ มสธ
14-65ประเทศไทยกบประเดนสงคมในบรบทเศรษฐกจโลก
ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2558).รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมลาในประเทศไทย ป 2556 ส�านกพฒนาฐานขอมลและตวชวดภาวะสงคมเมษายน2558.
.(2558).เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ 2558 MDGs THAILAND 2015กนยายน2558.
.(2554).แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11. ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกปลดกระทรวงสาธารณสข. (2554). จดหมายขาว สนย. ปท 1 ฉบบท 1
มกราคม-กมภาพนธ2554.อภรดตนตราภรณ.(2557).“เปดเสรสาธารณสขเปนอยางไร?”Postedin:บทความและบทวเคราะหAEC14
กมภาพนธ2556http://www.thai-aec.com/731#more-731สบคนเมอ19สงหาคม2557.อมราพรสจจารกษาตระกล.(2558).กฎหมายฟอกเงนใกลตวกวาทคด(2)กรงเทพธรกจ4พฤศจกายน2558
สบคนจากhttp://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/636014อญชนาณระนอง.(2554).ภาวะวกฤตเศรษฐกจกบการเปนศนยกลางบรการดานสขภาพของประเทศไทย.ใน
วารสารพฒนบรหารศาสตรปท51ฉบบท1/2554.http://thaipublica.org/2015/07/tip2015statements/http://www.amlo.go.th/amlofarm/farm/web/files/1-1.pdfhttp://www.amlo.go.th/amlofarm/farm/web/index.php?option=com_content&view=article&id=865&
Itemid=882&lang=enhttp://www.mfa.go.th/main/th/issues/9894-การคามนษย.htmlhttp://www.samatcha.org/?q=taxonomy/term/154สบคนเมอ19สงหาคม2557.