บทที่ การวางแผน การออกแบบและ ......บทท การวางแผน การออกแบบและการบร หารฐานข

บทท การวางแผน การออกแบบและการบรหารฐานขอมล

(

1

วงจรการพฒนาระบบฐานขอมล (Database System Development Life Cycle : DSDLC) การศกษาเบองตน (Database lnitial Study)

การออกแบบฐานขอมล (Database Design)

การน าไปใช (Implementation)

การทดสอบและประเมนผล (Testing and Evaluation)

การปฏบตงาน (Operation)

การบ ารงรกษาและสนบสนนระบบ (Maintenance and Supporting

2

การศกษาเบองตน (Database lnitial Study)

การวเคราะหสถานการณของบรษท

การก าหนดปญหา

การก าหนดวตถประสงค

การก าหนดขอบเขตของระบบ

3

การวเคราะหสถานการณของบรษท

ตองรสภาพแวดลอมการท างานภายในองคกร และตองรภาระหนาททอยบนสภาพแวดลอมนน ๆ วาจะตองมใคร ท าหนาทอะไร

ตองรโครงสรางการด าเนนงานของบรษท หรอ ธรกจ ซงท าใหรวาบคคลใดเปนผควบคมอะไรบาง ใครเปนผท ารายงาน และสงรายงานไปใหใคร

4

การก าหนดปญหา (Define Problems)

ระบบเดมมหนาทการท างานอยางไร

มขอมลอะไรบางทอนพตเขาไปในระบบ

ระบบไดจดพมพเอกสารหรอรายงานอะไรบาง

รายงานทจดพมพจากระบบถกน าไปใชงานอยางไร ใครเปนผใชรายงานดงกลาว

มขอจ ากดหรอสงรบกวนอะไรท สงผลกระทบตอระบบ

5

การก าหนดวตถประสงค (Define Objectives)

อะไรคอวตถประสงคหลกของระบบทตองการ

จะตองมการอนเตอรเฟสกบระบบงานเดม หรอระบบงานในอนาคตของบรษทอยางไร

ระบบจะแชรขอมลเพอน าไปใชงานรวมกนกบระบบอน ๆ หรอผใชอน ๆไดอยางไร

6

การก าหนดขอบเขตของฐานขอมล

ในการออกแบบฐานขอมล จะม ขอบเขต และ เสนแบงเขต ซงขอบเขต คอการออกแบบใหตรงตามความ ตองการ ใน ส วนของการปฏบตงาน เชน การก าหนดโครงสรางขอมลตามทตองการ ชนดและจ านวนของเอนตต

เสนแบงเขต เกยวกบงบประมาณ ฮารดแวร ซอฟตแวร

7

ผงสรปกจกรรมของระยะการศกษาเบองตน

8

ขอก าหนดของระบบฐานขอมล

วตถประสงค ขอบเขต เสนแบงเขต

การก าหนดปญหา

วเคราะหสถานการณของบรษท

วตถประสงคของบรษท การปฏบตงานของบรษท โครงสรางของบรษท

การออกแบบฐานขอมล (Database Design)

ระยะการออกแบบฐานขอมลนถอเปนระยะส า คญท ส ด ของว งจรการพฒนาระบบฐานขอมล โดยเมอด าเนนการมาถง ณ จดน จะตองน าเสนอมมมองของขอมล 2 มมมองดวยกนคอ มมมองทางธรกจและมมมองของผออกแบบ

9

มมมองทางธรกจ (Business View)

ปญหาทเกดขนมอะไรบาง

มแนวทางการแกไขอะไรบาง

สารสนเทศท ตองการคออะไร เพอไปใชเปนแนวทางการแกไขปญหา

ขอมลท ตองการคออะไร เพอน าไปสรางเปนสารสนเทศตามทตองการ

10

มมมองของนกออกแบบ (Designer’s View)

จะตองก าหนดโครงสรางขอมลอยางไร

จะตองก าหนดการเขาถงขอมลอยางไร

จะตองแปลงขอมลใหอ ยในรปแบบของสารสนเทศไดอยางไร

11

ระยะการออกแบบฐานขอมล ประกอบดวย

การวเคราะหความตองการ

การออกแบบฐานขอมลเชงแนวคด

การคดเลอกซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมล

การออกแบบฐานขอมลเชงตรรกะ

การออกแบบฐานขอมลเชงกายภาพ

12

การวเคราะหความตองการ

ความตองการในสารสนเทศ

ผใชสารสนเทศ

แหลงทมาของสารสนเทศ

การประกอบรางเปนสารสนเทศ

การพฒนาและรวบรวมมมมองขอมลจากผใช

การส ารวจระบบงานปจจบน

การประสานงานกบทมงานออกแบบ13

การออกแบบฐานขอมลเชงแนวคด

การก าหนดเอนตต แอตตรบวต คยหลก และคยนอก โดยคยนอกจะใชเปนตวเชอมโยงความสมพนธระหวางเอนตต

ตดสนใจเก ยวกบความจ าเปนทจะตองเพมแอตตรบวตทใชเปนคยหลกเพมเตม

ด าเนนการกบแอตตรบวตทมหลายคา

14

การออกแบบฐานขอมลเชงแนวคด (ตอ)

ความจ าเปนในการเพม derived Attributes เขาไปในตาราง

บ า ง ก ร ณ อ า จจ า เ ป น ต อ ง ใ ช ค ว าม ส มพ น ธ แบบ Supertype/Subtype

หลกเลยงความสมพนธทไมจ าเปน และตรวจสอบความซ าซอนของแบบจ าลอง

สรางแผนภาพ E-R

ทบทวนและตรวจสอบรวมกบผใช วาตรงตามความตองการหรอไม อยางไร

15

การคดเลอกซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมล

คาใชจายดานตนทนตาง ๆ เชน ราคา การบ า ร ง ร กษา การปฏ บ ต ง าน ค าล ขส ท ธ คาใชจายดานการตดตง การฝกอบรมใชงาน และตนทนดานการแปลงขอมลเกาไปอยบนสภาพแวดลอมของ DBMS ตวใหม

16

การคดเลอกซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมล(ตอ)

เครองมอและคณลกษณะของ DBMS ตวอยางเชน มเครองมอ QBE (Query By Example) ทอ านวยความสะดวกแกผใชงาน

การคดเลอกแบบจ าลองฐานขอมล

การพจารณาดานความสะดวกในการเคลอนยาย

ความตองการดานฮารดแวรของ DBMS

17

การออกแบบฐานขอมลเชงตรรกะ (Logical Database Design)

เปนกระบวนการน าแบบจ าลองเชงแนวคดมาแปลงเปนแบบจ าลองเชงตรรกะ โดยใหอยในรปแบบของรเลชน เพอใชงานในฐานขอมลตอไป การแปลงดงกลาวจะตองเปนไปตามรปแบบของผลตภณฑ DBMS ทเลอกใช เชน DB2,MS-SQL Server,Oracle หรอ MS-Access

18

การออกแบบฐานขอมลเชงตรรกะ (ตอ) (Logical Database Design)

แปลงแผนภาพหรอแบบจ าลอง E-R มาเปนรเลชน

นอรมลไลเซชน เพอตรวจสอบและขจดความซ าซอนในขอมลของแตละรเลชน

ตรวจสอบรเลชนวาสนบสนนรายการขอมลตางๆ ในระบบครบถวนหรอไม

ตรวจสอบความคงสภาพในขอมลวาเปนไปตามขอบงคบหรอไม

ทบทวนแบบจ าลองเชงตรรกะรวมกบผใชงาน

ตรวจสอบการรองรบความเตบโตของขอมลในระบบ19

การออกแบบฐานขอมลเชงกายภาพ (Physical Database Design)

เปนกระบวนการคดเลอกสอจดเกบขอมล การคดเลอกรปแบบโครงงสรางแฟมขอมล วาจะใชวธการเขาถงขอมลในฐานขอมลแบบใด

20

การน าไปใช (Implementation)

คอการท าใหระบบเกดผลขนมาเปนรปธรรม ซงกคอการน าไปใช ดวยการสรางฐานขอมลและพฒนาโปรแกรมแอปพลเคชน เชน Visual Basic, Delphi, C, C++,C#,JAVA,PHP,ASP เปนตน

21

การทดสอบและประเมนผล (Testing and Evaluation)

ระยะเวลาในการเรยนร

ประสทธภาพของระบบ

ความคงทนของระบบตอขอผดพลาดตางๆ ทเกดขน

การกคนระบบ

ความงายตอการดดแปลง

22

การปฏบตงาน (Operation)

คอ การปฏบตงานจรง บนขอมลจรง ในสภาพแวดลอมการปฏบตงานจรง

23

การบ ารงรกษาและสนบสนนระบบMaintenance and Supporting)

ตรวจสอบประสทธภาพของระบบเปนระยะ ๆ

บ ารงรกษาระบบดวยการปองกน แกไขใหถกตอง รวมถงการอปเกรดระบบฐานขอมลเพอรองรบเทคโนโลยใหม

สรปผลการใชงานระบบฐานขอมล ซ งอาจจดท าเปนรายเดอน รายสามเดอน หรอรายป

24

ผบรหารขอมลและผบรหารฐานขอมล(Data Administrators and Database Administrators)

ผบรหารขอมล (DA) ภาระหนาท คอ การจดการทรพยากรขอมล ซ งเกยวของกบงานดานการวางแผน การออกแบบฐานขอมลเชงแนวคด การออกแบบฐานขอมลเชงตรรกะ การก าหนดแผนนโยบายเพอเปนมาตรฐานในการบงคบใชเพองานบ ารงรกษา และชดค าสง เปนตน

25

งานทผบรหารขอมลตองรบผดชอบ (DA)

คดเลอกเครองมอทเหมาะสมมาใชงาน

เปนผชวยงานพฒนาระบบสารสนเทศ

รบผดชอบงานดานการศกษาความเปนไปไดของโครงการ

พฒนาแบบจ าลองขอมลขององคกรหรอบรษท

ก าหนดความตองการขององคกร

จดท ารปแบบขอมลใหเปนมาตรฐาน

ประมาณการการเตบโตของฐานขอมลในอนาคต

26

งานทผบรหารขอมลตองรบผดชอบ (ตอ)

ก าหนดแบบแผนและความถการใชขอมล

ก าหนดแบบแผนการเขาถงขอมลของผใชงานใหเปนไปอยางเหมาะสม

ออกแบบฐานขอมลเชงแนวคดและเชงตรรกะ

ตดตอกบผบรหารฐานขอมล และทมพฒนาระบบ เพอพฒนาแอปพลเคชนใหตรงตามความตองการ

ศกษางานผใช และก าหนดหนาท รบผดชอบใหเปนระบบ ชดเจน เพอมอบหมายใหกบผใชงาน

27

งานทผบรหารขอมลตองรบผดชอบ (DA) จดท าแผนพฒนาระบบสารสนเทศ

มนใจถงเอกสารทตองไดรบการปรบปรงใหสมบรณ ไมวาจะเปนเรองของมาตรฐาน นโยบาย ชดค าสง พจนานกรมขอมล และการควบคมการปฏบตงานของผใช

จดการงานดานพจนานกรมมขอมล

ตดตอประสานงานกบผใช กรณมความตองการใหม ๆ เพอน าไปใชส าหรบการแกไขปญหาในเรองของการเขาถงขอมลทยงยาก หรอในดานของประสทธภาพ

พฒนาแผนนโยบายดานความปลอดภย28

ผบรหารฐานขอมล (DBA)

จะมความเชยวชาญเชงเทคนคมความรดานรายละเอยดเก ยวกบซอฟตแวร DBMS และสภาพแวดลอมของโปรแกรมระบบปฏบตการ หนาทหลกของผบรหารฐานขอมล คอ การพฒนาและการบ ารงรกษาระบบใหสามารถด าเนนการไดอยางตอเนอง

29

งานทผบรหารฐานขอมลตองรบผดชอบ (DBA) ประเมนและเลอกใชผลตภณฑ DBMS

ออกแบบฐานขอมลเชงกายภาพ

การน าฐานขอมลไปใชงานจรงดวยซอฟตแวร DBMS

ก าหนดความปลอดภยและความคงสภาพในขอมล

ประสานงานกบทมพฒนาโปรแกรม

พฒนากระบวนการทดสอบระบบ

จดฝกอบรมแกผใชงาน

รบผดชอบ ยนยน หรอตรวจรบความพรอมส าหรบการตดตงระบบฐานขอมล 30

งานทผบรหารฐานขอมลตองรบผดชอบ (ตอ) จดท าแผนการส ารองขอมลประจ าวน

การ ก คนขอมล กรณเกดความเสยหายของระบบฐานขอมล

มนใจวาเอกสารเกยวกบระบบงานมความสมบรณ รวมถงการจดท าเอกสารขนเองดวย

ท าการอปเดตซอฟตแวรและฮารดแวร และสรปคาใชจายทจ าเปนส าหรบการอปเดตดงกลาว

31

ตารางเปรยบเทยบความแตกตางในงานหลกของผบรหารขอมล และผบรหารฐานขอมล

ผบรหารขอมล (DA) ผบรหารฐานขอมล (DBA)ท าแผนกลยทธและวางแผนระบบสารสนเทศ ประเมนผล DBMS ใหมทน ามาใชงาน

ก าหนดนโยบายและเปาหมายระยะยาว ด าเนนงานตามแผนนโยบายใหบรรลเปาประสงค

ออกกฎมาตรฐาน นโยบาย และชดค าสง ออกกฎมาตรฐาน นโยบาย และชดค าสง

ก าหนดความตองการของขอมล น าความตองการทรวบรวม ไปใชงานใหเกดผล

ออกแบบฐานขอมลเชงแนวคดและเชงตรรกะ ออกแบบฐานขอมลเชงตรรกะและเชงกายภาพ

พฒนาและบ ารงรกษาแบบจ าลองขอมล ตดตงระบบฐานขอมล

รวมมอประสานงานกบทมงานพฒนาระบบ ตรวจสอบและควบคมฐานขอมล

จดท าแผนการบรหารจดการ จดท าแผนงานเชงเทคนค

32

ค าถามท 1

วงจรการพฒนาระบฐานขอมล (DSDLC) ประกอบดวยอะไรบาง ? ตอบ...

o การศกษาเบองตน การออกแบบฐานขอมล

การน าไปใช

การทดสอบและประเมนผล

การปฏบตงาน

การบ ารงรกษาและสนบสนนระบบ 33

ค าถามท 2

ก า ร ศ ก ษ า เ บ อ ง ต น ป ร ะ ก อ บ ด ว ยอะไรบาง? ตอบ...

o การวเคราะหสถานการณของบรษท

o การก าหนดปญหา

o การก าหนดวตถประสงค

o การก าหนดขอบเขตของระบบ

34

ค าถามท 3

จงอธบายการวเคราะหสถานการณของบรษทมาพอเขาใจ? ตอบ...

o ตองรสภาพแวดลอมการท างานภายในองคกร และตองรภาระหนาท วาใครท าอะไร ท าหนาทอะไร

o ตองรจกโครงสรางการด าเนนงานของธรกจหรอบรษท

35

ค าถามท 4

จงอธบายการก าหนดปญหามาพอเขาใจ? ตอบ...

o ระบบเดมมหนาทการท างานอยางไร

o มขอมลอะไรบางทอนพตเขาไปในระบบ

o ระบบไดจดพมพเอกสารหรอรายงานอะไรบาง

o รายงานทจดพมพจากระบบถกน าไปใชงานอยางไร

o มขอจ ากดหรอสงรบกวนอะไร36

ค าถามท 5

จงอธบายขอบเขต (Scope) มาพอเขาใจพรอมยกตวอยางประกอบ? ตอบ...

o Scope คอ การออกแบบใหตรงตามความตองการในสวนของการปฏบตงาน เชน การออกแบบฟงกชนหนาทใหมความสามารถครอบคลมสวนงานตางๆ

37

ค าถามท 6

ในขนตอนใดทถอวามความส าคญทสดในการพฒนาระบบฐานขอมล? ตอบ...

o ขนตอนท 2 การออกแบบฐานขอมล

38

ค าถามท 7

จงอธบายการออกแบบขอมลเชงตรรกะมาพอเขาใจพรอมยกตวอยาง? ตอบ...

เปนกระบวนการน าแบบจ าลองเชงแนวคดมาแปลงเปนแบบจ าลองเชงตรรกะ โดยใหอยในรปแบบของรเลชน เพอใชงานในฐานขอมลตอไป การแปลงดงกลาวจะตองเปนไปตามรปแบบของผลตภณฑ DBMS ทเลอกใช เชน DB2,MS-SQL Server,Oracle หรอ MS-Access

39

ค าถามท 8

จงอธบายการการน าไปใชมาพอเขาใจพรอมยกตวอยาง? ตอบ...

คอการท าใหระบบเกดผลขนมาเปนรปธรรม ซงกคอการน าไปใช ดวยการสรางฐานขอมลและพฒนาโปรแกรมแอปพลเคชน เชน Visual Basic, Delphi, C, C++,C#,JAVA,PHP,ASP เปนตน

40

ค าถามท 9

จงอธบายการการปฏบตงาน (Operation) มาพอเขาใจพรอมยกตวอยาง? ตอบ...

การน าไปปฏบตงานจรง โดยมผใช (User) ทตองใชงานเปนผปฏบตงาน เชน เจาหนาทฝายทะเบยนใชโปรแกรม MIS ในการปฏบตงาน

41

ค าถามท 10

ผบรหารขอมลและผบรหารฐานขอมลแตกตางกนอยางไรจงอธบาย? ตอบ...

ผบ รหารขอมลจะมงดแลงานดานการจดการฐานขอมล สวนผบรหารฐานขอมลจะมงงานเชงเทคนคมากกวา

42