Top Banner
~ ~ บทที3 การพยาบาลเพื่อแก้ไขภาวะฉุกเฉินในระบบต่างๆ 1 แนวคิด หลักการการพยาบาลผู้ป่วยฉุกเฉิน 2 ภาวะฉุกเฉินของระบบทางเดินหายใจ อาจารย์จุฑารัตน์ ผู้พิทักษ์กุล 1 แนวคิด หลักการการพยาบาลผู้ป่วยฉุกเฉิน วัตถุประสงค์ 1. บอกความหมายและความสาคัญของภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ได้ 2. จาแนกประเภทของผู้ป่วยฉุกเฉินได้ถูกต้อง 3. บอกหลักการช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินได้ ฉุกเฉิน หมายถึง การเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน โดยปัจจุบันทันด่วนและต้องการการช่วยเหลือและแก้ไข อย่างรีบด่วน มิฉะนั้นอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต หรือทาให้เกิดความพิการและความทุกข์ทรมานอย่างมากได้ การคัดแยกผู้เจ็บป่วย ณ จุดเกิดเหตุ (Field Triage) คาจากัดความ Triage อ่านว่า ธรีอาช Triage มาจากคาศัพท์ภาษาฝรั่งเศสว่า Trier ตรงกับภาษาอังกฤษว่า Sort Triage ในภาษาไทยแปลว่า การคัดแยก แยกจัด เป็นหมวด Triage มีบันทึกว่าใช้ในการจัดกลุ่มผู้บาดเจ็บในสงคราม ตั้งแต่สมัยพระเจ้านโปเลียน โดยศัลยแพทย์ ชื่อ Baron Dominique Jean Larrey ต่อมาได้นามาใช้กับการบาดเจ็บอื่นๆรวมถึงการเจ็บป่วยด้วย Field Triage คือ การคัดแยกผู้เจ็บป่วย ณ จุดเกิดเหตุ เพื่อจัดลาดับความเร่งด่วนในการช่วยเหลือ ที่เหมาะสม ในกรณีมีผู้บาดเจ็บเป็นจานวนมาก ( mass casualty) เพื่อจัดกลุ่มว่ากลุ่มใดควรได้รับการดูแล รักษาพยาบาลเพื่อช่วยชีวิตอย่างเร่งด่วน กลุ่มใดสามารถรอคอยได้ และกลุ่มใดที่มีอาการรุนแรงมาก มีโอกาส รอดชีวิตน้อย แม้ว่าได้รับการดูแลรักษาพยาบาลอย่างเต็มที่แล้วก็ตาม (อุบล ยี่เฮ็ง, 2555) Triage เป็นกระบวนการที่ต้องกระทาอย่างต่อเนื่อง ( dynamic ) ไม่ใช่ทา ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง เท่านั้น การทา Triage ต้องทาหลายครั้งในระหว่างกระบวนการดูแลผู้ป่วย โดยอาจทาที่จุดเกิดเหตุ ทาก่อน เคลื่อนย้าย ทาที่จุดรักษาพยาบาล ทาก่อนจะส่งมายังโรงพยาบาล ทาเมื่อมาถึงโรงพยาบาล ทาระหว่างการ ดูแลรักษาที่ห้องฉุกเฉิน นอกจากนี้อาจทา Triage เพิ่มเติมเมื่อใดก็ตามที่อาการของผู้ป่วยมีอาการเปลี่ยนแปลง ในทางปฏิบัติ นิยมทา Triage อย่างน้อย 2 ครั้ง โดยทั่วไปการทาTriage ครั้งแรก ( primary Triage) มักจะทา ณ จุดเกิดเหตุ ในตาแหน่งที่พบผู้ป่วยเรียกว่า Triage sieve มักทาโดยบุคลากรของรถพยาบาลการทา Triage ครั้งที่สอง ( secondary Triage) มักกระทาที่จุดรักษาพยาบาล เรียกว่า Triage sort มักทาโดยบุคลากรทาง การแพทย์ (อุบล ยี่เฮ็ง, 2555)
31

บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

Jan 05, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑ ~

บทท 3

การพยาบาลเพอแกไขภาวะฉกเฉนในระบบตางๆ 1 แนวคด หลกการการพยาบาลผปวยฉกเฉน 2 ภาวะฉกเฉนของระบบทางเดนหายใจ

อาจารยจฑารตน ผพทกษกล

1 แนวคด หลกการการพยาบาลผปวยฉกเฉน วตถประสงค

1. บอกความหมายและความส าคญของภาวะฉกเฉนทางการแพทยได 2. จ าแนกประเภทของผปวยฉกเฉนไดถกตอง 3. บอกหลกการชวยเหลอผปวยฉกเฉนได

ฉกเฉน หมายถง การเกดขนอยางกะทนหน โดยปจจบนทนดวนและตองการการชวยเหลอและแกไข

อยางรบดวน มฉะนนอาจเปนอนตรายถงชวต หรอท าใหเกดความพการและความทกขทรมานอยางมากได

การคดแยกผเจบปวย ณ จดเกดเหต (Field Triage)

ค าจ ากดความ Triage อานวา ธรอาช Triage มาจากค าศพทภาษาฝรงเศสวา Trier ตรงกบภาษาองกฤษวา Sort Triage ในภาษาไทยแปลวา การคดแยก แยกจด เปนหมวด Triage มบนทกวาใชในการจดกลมผบาดเจบในสงคราม ตงแตสมยพระเจานโปเลยน โดยศลยแพทยชอ Baron Dominique Jean Larrey ตอมาไดน ามาใชกบการบาดเจบอนๆรวมถงการเจบปวยดวย Field Triage คอ การคดแยกผเจบปวย ณ จดเกดเหต เพอจดลาดบความเรงดวนในการชวยเหลอทเหมาะสม ในกรณมผบาดเจบเปนจานวนมาก ( mass casualty) เพอจดกลมวากลมใดควรไดรบการดแลรกษาพยาบาลเพอชวยชวตอยางเรงดวน กลมใดสามารถรอคอยได และกลมใดทมอาการรนแรงมาก มโอกาสรอดชวตนอย แมวาไดรบการดแลรกษาพยาบาลอยางเตมทแลวกตาม (อบล ยเฮง, 2555)

Triage เปนกระบวนการทตองกระทาอยางตอเนอง ( dynamic ) ไมใชท า ณ เวลาใดเวลาหนงเทานน การท า Triage ตองท าหลายครงในระหวางกระบวนการดแลผปวย โดยอาจท าทจดเกดเหต ท ากอนเคลอนยาย ท าทจดรกษาพยาบาล ท ากอนจะสงมายงโรงพยาบาล ท าเมอมาถงโรงพยาบาล ท าระหวางการดแลรกษาทหองฉกเฉน นอกจากนอาจท า Triage เพมเตมเมอใดกตามทอาการของผปวยมอาการเปลยนแปลง ในทางปฏบต นยมท า Triage อยางนอย 2 ครง โดยทวไปการท าTriage ครงแรก ( primary Triage) มกจะท า ณ จดเกดเหต ในต าแหนงทพบผปวยเรยกวา Triage sieve มกท าโดยบคลากรของรถพยาบาลการท า Triage ครงทสอง ( secondary Triage) มกกระท าทจดรกษาพยาบาล เรยกวา Triage sort มกท าโดยบคลากรทางการแพทย (อบล ยเฮง, 2555)

Page 2: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒ ~

ความส าคญการคดแยกผบาดเจบในทเกดเหต ในกรณทเกดอบตเหตทมผบาดเจบจ านวนมาก เชน รถโดยสารประจ าทางพลกคว า เครองบน

โดยสารไถลออกนอกทางวง หรอหนวยทหารเกดการปะทะกบขาศก การเขาชวยเหลอผบาดเจบในทเกดเหตนยอมมความยากล าบากและสบสนมากกวาการรกษาพยาบาลในหนวยพยาบาล แพทยหรอเจาหนาททปฏบตหนา ทในทเกดเหตจะตองค านงถงความปลอดภยของตนเอง การคดแยก การปฐมพยาบาล และการสงกลบผบาดเจบทรวดเรวและถกตอง (ปยพนธ ชรานนท,2556)

วตถประสงคการคดแยกผเจบปวย ณ จดเกดเหต 1. กรณทผชวยเหลอมเพยงพอ จะท าใหการคดแยกเพอจดกลมผเจบปวยตามระดบความรนแรง

และน าสงยงโรงพยาบาลทเหมาะสม ในเวลาทเหมาะสม เพอใหไดรบการรกษาพยาบาลทเหมาะสม (deliver the right patient to the right place at the right time)

2. กรณผเจบปวยมเปนจ านวนมากเกนก าลงของผทใหการชวยเหลอ จะคดแยกผเจบปวยเพอชวยเหลอกลมทมโอกาสรอดชวตมากทสดบนพนฐานของทรพยากรทมอยในขณะนน ซงผทมอาการรนแรงมาก และมโอกาสรอดชวตนอย อาจไมไดรบการชวยเหลอ เพราะถงแมจะชวยจนเตมความสามารถของบคลากรและทรพยากรทมอย กยงไมสามารถชวยชวตได ท าใหเปนการใชบคลากรไดไมคมคา ผทมโอกาสรอดจรงๆ กจะไมไดรบการชวยเหลออยางเตมท และอาจตองเสยชวตอยางนาเสยดาย(อบล ยเฮง, 2555)

ในทเกดเหตหวหนาชดเผชญเหตจะมหนาทบงคบบญชาและควบคมการท างานของก าลงพลในชด รวมทงอ านวยการและประสานงานกบผบงคบบญชาหนวยในพนทในการปฏบตงานดานการแพทย (Medical coordinator) โดยทวไปจะเปนเจาหนาททางการแพทยทอาวโสทสดในชด หวหนาชดจะตองจดเจาหนาทคดแยกผบาดเจบ (Triage officer) ซงอาจจะเปนแพทยหรอเจาหนาทพยาบาลทมประสบการณท าหนาทในการคดแยกผบาดเจบและเจาหนาทอนๆ ในการปฐมพยาบาลใหการชวยเหลอผบาดเจบ โดยทวไปหวหนาชดไมควรเปนผท าการคดแยกและรกษาพยาบาลผบาดเจบดวยตวเอง นอกจากจะมความจ าเปนเนองจะก าลงพลไมพอ จ านวนก าลงพลของชดเผชญเหตขนกบจ านวนผบาดเจบทประมาณไวและก าลงพลทง หมดทมอยในหนวย อปกรณส าหรบชดเผชญเหตจะตองเตรยมปายคดแยก อปกรณปฐมพยาบาล เปล รถยนตพยาบาล และอปกรณตดตอสอสาร เมอชดเผชญเหตไปถงท เกดเหตจะตองรายงานตวตอผบญชาการสถานการณ (Incident commander) ในทเกดเหต ส าหรบในสถานการณรบผบญชาการสถานการณคอผบญชาการหนวยรบในพนทนน หวหนาชดเผชญเหตจะตองรบทราบรายละเอยดของสถานการณ จ านวนผบาดเจบโดยประมาณ และอนตรายทยงคงมอยในทเกดเหต หลงจากนนจงจดตงเขตปรมณฑล (Perimetry) ซงเปนเขตทปลอดภย สามารถใชเปนทรวบรวมผบาดเจบและใหการชวยเหลอได ถาเปนสถานการณรบเขตปรมณฑลตองเปนบรเวณทมทก าบงรอดพนจากการยงของขาศก ถาเปนอบตเหตทมไฟไหม ระเบด หรอกาซพษ เชน อากาศยานเกดอบตเหต เขตปรมณฑลตองอยเหนอลม หางจากจดเกดเหตประมาณ 90 เมตร ภายในเขตปรมณฑลนจะตองจดตงบรเวณรวบรวมผบาดเจบเพอท าการคดแยก (Triage area) และบรเวณทจะน าผปวยทถกคดแยกแลวไปรวบรวม โดยแยกตามประเภทเพอท าการปฐมพยาบาลและเตรยมการสง กลบ

ในการคดแยกและชวยเหลอผบาดเจบอาจจะใหชดเปลและเจาหนาทพยาบาลน าผบาดเจบจากทเกดเหตออกมารวบรวมทต าแหนงคดแยกเพอท าการคดแยก หรอเจาหนาทคดแยกอาจเขาไปท าการตรวจผบาดเจบแตละรายในทเกดเหตอยางคราวๆ และตดปายคดแยกแลวจงใหเจาหนาทเปลน าผบาดเจบไปยงทปฐมพยาบาลตามประเภทผบาดเจบ

ปายคดแยกตามมาตรฐานจะเปนปายผกขอมอซงก าหนดสไวดงนคอ สแดงส าหรบผบาดเจบเรง ดวน สเหลองส าหรบผบาดเจบรอได สเขยวส าหรบผบาดเจบเลกนอย และสด าส าหรบผบาดเจบหมดหวงและ

Page 3: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๓ ~

ผเสยชวต แตเราอาจท าปายคดแยกแบบงายๆ โดยใชเทปขาวเขยนอกษรยอตามประเภทผบาดเจบตดทตวผบาดเจบทถกคดแยกนน

ผบาดเจบหลงจากไดรบการปฐมพยาบาลจะไดรบการตดบตรผบาดเจบ และเตรยมการสงกลบตาม ล าดบความเรงดวนตอไป ในกรณทมผบาดเจบจ านวนมากเกนกวาชดลวงหนาจะใหการชวยเหลอไดและจ าเปนตองขอก าลงสนบสนนเพมเตม ก าลงพลสวนทมาสนบสนนจะตองปฏบตงานตามค าสงของผบญชาการสถานการณนน

การคดแยกผบาดเจบ ณ. จดเกดเหต (Field Triage ) การคดแยกและการดแลผบาดเจบ ณ. จดเกดเหตอาจท าไดล าบากเนองจากสภาพ แวดลอมท

ล าบาก ไมปลอดภย การขาดแคลนบคลากรและสงอปกรณ และความยากล าบากในการสงกลบ การคดแยกและการดแลผบาดเจบนนจะตองค านงถงความปลอดภยเปนอนดบแรกทงของผบาดเจบและของตนเอง

กอนทจะเขาท าการคดแยกและชวยเหลอผบาดเจบจะตองเลอกบรเวณทจะน าผบาดเจบมาปฐมพยาบาล บรเวณทปฐมพยาบาลนจะตองมการก าบงปลอดภยจากการเกดเหตซ าซอน

การจดกลมเพอเรยงลาดบความเรงดวนในการดแลรกษามอยหลายวธ แตทใชบอยคอ T(treatment ) System ซงจะแบงผปวยออกเปน 4 กลมและแบงสตามตาราง

T

อาการผปวย

ส 1

Immediate

แดง

2 Urgent เหลอง 3 Delayed เขยว 4 Expectant นาเงน

Dead Dead ด าหรอขาว Treatment System T1 คอ ผทตองการดแลรกษาเพอชวยชวตอยางเรงดวนโดยทนท T2 คอ ผทตองการดแลรกษาภายใน 24 ชวโมง มฉะนนจะเปนอนตรายถงชวต T3 คอ ผทมอาการไมรนแรง สามารถรอไดนานเกน 24 ชวโมง T4 คอ ผทมอาการรนแรงมาก มกาสรอดชวตนอย ถงแมจะใหการดแลรกษาอยางเตมทโดยใช

บคลากรจ านวนมากแลวกตามแตกอาจจะเสยชวตได ซงยงจะท าใหผอนมโอกาสรอดเสยโอกาสในการไดรบการดแล

Triage sieve เปนการคดแยก ณ จดเกดเหตอยางรวดเรว เพอจดกลมผบาดเจบในเบองตน ใชหลกการไม

ยงยากและในการคดแยก ไมตองใชขอมลของผบาดเจบมากนก ฉะนนผบาดเจบทไดรบการท า Triage sieve เรยบรอยแลวจงจาเปนตอง Triage ชาไปเรอยๆหรอท า Triage sort ถามบคลากรทางการแพทยมาถงและมจ านวนมากพอในการแยก เพราะการท า Triage sieveแลว ระยะตอมาผบาดเจบอาจมอาการเปลยนแปลงได จงตองตดตามประเมนอยางตอเนอง เพอผบาดเจบจะไดรบการชวยเหลอทเหมาะสมและทนทวงท การท า Triage sieve มหลกการดงน

1.แยกผบาดเจบทเดนไดออกมากอน แลวจดกลมนเปน T3,delayed คอ ผทมอาการไมรนแรง สามารถรอไดนานเกน 24 ชวโมง

Page 4: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๔ ~

2. หลงจากนนมาประเมนผทเดนไมได โดยการประเมน ABC อยางรวดเรวดงน 2.1 ผทไมหายใจ ใหเปดทางเดนหายใจ ( A:Airway) โดยการท า head tile and chin lift

หรอไมสามารถท าไดใหพจารณาทา jaw thrust • ถาเปดทางเดนหายใจ แลวยงไมหายใจ ใหจดอยในกลมเสยชวต, สด า • ถาเปดทางเดนหายใจ แลวหายใจได ใหจดอยในกลม T1,Immediate,สแดง 2.2 ผทหายใจได ใหประเมนหายใจ ( B:Breathing) โดยดอตราการหายใจดงน • ถาหายใจนอยกวา 9 ครง/นาทหรอมากกวา 30 ครง/นาทใหจดอยในกลม T1, Immediate,สแดง • ถาหายใจ=10-29 ครง/นาท ใหประเมนการไหลเวยน ( C:Circulation ) ซงม 2 วธ คอ 2.3 การตรวจ Capillary refill time โดยกดเลบของผปวยนาน 5 วนาทแลวปลอย • ถา Capillary refill time มากกวา 2 วนาท ใหจดอยในกลม T1,Immediate,สแดง • ถา Capillary refill timeนอยกวา 2 วนาท ใหจดอยในกลม T2,Urgent,สเหลอง

3. การตรวจชพจร 3.1 ถาชพจรมากกวา 120 ครง/นาทใหจดเปน T1,Immediate,สแดง 3.2 ถาชพจรนอยกวา 120 ครง/นาทใหจดเปน T2,Urgent,สเหลอง

Triage sort เปนการคดแยกทความละเอยดมากกวา Triage sieve และมกกระทาเมอผบาดเจบมาถงจด

รกษาพยาบาล ซงมผชวยเหลอทมาสนบสนนพรอมอปกรณเวชภณฑมากขน มการใชขอมลในการคดแยกมากกวา Triage sieve ซงเรยกวา Triage sort

วธการ Triage sort นมการใช trauma score มาชวยในการจดกลมประเภทผปวย ซงแตเดมนน

trauma score ประกอบดวยคาทางสรรวทยา อยางคอ respiratory rate,respiratory effort,systolic blood pressure,capillary refill และ Glascow coma scale แตในปจจบนไดปรบใชคาทางสรรวทยาเพยง 3 อยาง เพอความสะดวกในทางปฏบตโดยเปลยนเปน revised score หรอ Triage revised trauma score ซงใช respiratory rate, systolic blood pressureและ Glascow coma scale และปรบคาทวดไดแตละตวเปนscore 0-4 โดย score 4 เปนคาทอยในเกณฑปกต ลดหลนลงมาถง 0 เปนคาทวดไมไดเลย

เมอน า score ทง3 มารวมกนจะไดเปนคา TRTS ซงมคะแนนเตม 12 ไปจดกลมผบาดเจบดงน 1-10 คะแนน ตองชวยอยางเรงดวน:T1 ,สแดง 11 คะแนน ตองดแลรกษาภายใน 2-4 ชวโมง :T2,สเหลอง 12 คะแนน รอไดนานเกน 4 ชวโมง :T3,สเขยว 0 คะแนนเสยชวต,สด า การคดแยกตามหลกของ Start triage เนนชวยคนทมโอกาสรอดชวตมากทสด บนพนฐานของ

ทรพยากรทมอยขณะนน แบงเปน 4 กลม • Immediate สแดง หมายถง ผบาดเจบอาการรนแรง ตองใหการชวยเหลอทนท • Delayed สเหลอง หมายถง ผบาดเจบทมอาการปานกลาง รอไดในระยะเวลา 1 ชวโมง • Minor สเขยว หมายถง ผบาดเจบอาการไมรนแรงเดนไดและสามารถชวยเหลอตวเองได

Page 5: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๕ ~

• Deceased สดา หมายถง ผบาดเจบเสยชวต หรอไมมทางรอด เทคนค Start triage คอ แยกคนเดนไดออกไป ตดเปนสเขยว สวนคนทเดนไมไดใหประเมนตอตามลา

ดบ แดง เหลอง หรอดา ซงมสวนเหมอนกบ Triage sieve จะแตกตางกตรงอตราการหายใจและชพจร

สรปสาระส าคญการคดแยกผบาดเจบ ณ. จดเกดเหต (Field Triage ) การคดแยกและการดแลผบาดเจบ ณ. จดเกดเหตอาจท าไดล าบากเนองจากสภาพ แวดลอมท

ล าบาก ไมปลอดภย การขาดแคลนบคลากรและสงอปกรณ และความยากล าบากในการสงกลบ การคดแยกและการดแลผบาดเจบนนจะตองค านงถงความปลอดภยเปนอนดบแรกทงของผบาดเจบและของตนเอง

การคดแยกผเจบปวยตองท าอยางตอเนองหลายๆครง เนองจากอาการและอาการแสดงของผเจบปวยสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลา

การจดกลมเพอเรยงลาดบความเรงดวนในการดแลรกษามอยหลายวธ แตทใชบอยคอ T(treatment ) System ซงจะแบงผปวยออกเปน 4 กลมและแบงสตามตาราง โดยมหลกการดงน

T

อาการผปวย

1

Immediate

แดง

2 Urgent เหลอง 3 Delayed เขยว 4 Expectant น าเงน

Dead Dead ด าหรอขาว

การคดแยกผเจบปวยครงท 1. Triage Sieve

เดนได ใช T 3, สเขยว

(เลกยอย)

หายใจ

ไม

ไม ตาย, สด า เมอเปดทางเดนหายใจ

≤ 9 หรอ

≥ 30

อตราการ

หายใจ

ใช T1,สแดง

(ฉกเฉน/ทนท)

ชพจร

10-29 > 120

≤ 120

T2, สเหลอง

(รบดวน)

Page 6: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๖ ~

การคดแยกผเจบปวยครงท 2.Triage Sort (Triage TRTS)

Respiratory rate 10 - 29 4 > 29 3 6 - 9 2 1 - 5 1

0 0 Systolic blood pressure

≥ 90 4 76 - 89 3 50 - 75 2 1 - 49 1

0 0 Glasgow coma scale 13 -15 4

9 - 12 3 6 - 8 2 4 - 5 1

3 0 การแปลผล Triage TRTS น าคะแนน Respiratory rate + Systolic blood pressure + Systolic blood pressure

ระดบความรนแรง (T) คะแนน T 1 (สแดง) 1 -10 T2 (สเหลอง) 11 T3 (สเขยว) 12 T4 (ด า) 0

Page 7: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๗ ~

ใบงาน ท 1

ใหนกศกษาการวเคราะหสถานการณ และประเภทของผเจบปวย ณ จดเกดเหต การคดแยกผบาดเจบ ณ. จดเกดเหต (Field Triage )โดยเขยนสแดง สเหลอง สเขยว และสด า หลงกรณศกษา

สถานการณอบตเหตหมรถบสพลกคว าทมกชพเดนทางถงจดเกดเหต พบผบาดเจบ 3 คนเดนออกมา

จากทเกดเหตดงน กรณศกษา ประเภทของผเจบปวยอยในกลมส

Case 1 ผหญง วยรน ซด บนปวดทองมาก Case 2 ผหญง อายประมาณ 30 ป ขอมอหก Case 3 ผชาย วยรน ล าไสทะลก

ขอมลเพมเตม ในทเกดเหต พบอาสาสมคร กชพของมลนธก าลงล าเลยงผบาดเจบออกมาจากรถบส ทมกชพเดน ไป

ยงบรเวณพนททมลนธล าเลยงผบาดเจบออกมา พบผบาดเจบ ดงน กรณศกษา ประเภทของผ

เจบปวยอยในกลมส Case 4 ผชายวยรน ไมหายใจหลงจากเปดทางเดนหายใจ Case 5 เดกหญง หายใจ 40 ครง/นาท ชพจร 100 ครง/นาท Case 6 ผชาย หายใจ 20 ครง/นาท ชพจร 72 ครง/นาท Case 7 ผชาย อายประมาณ 20 ป หายใจ 8 ครง/นาท ชพจร 60 ครง/นาท Case 8 ผหญง อายประมาณ 50 ป หายใจ 14 ครง/ นาท ชพจร 130 ครง/นาท

การประเมนคดแยกผปวยในเตนทรกษาพยาบาล Triage sort

กรณศกษา ประเภทของผเจบปวยอยในกลมส

Case 1 ผหญง ไมรสกตว อายประมาณ 30-40 ป GCS 4 หายใจ 8 ครง/นาท SBP 178 มแผลซ าขนาดใหญทขมบดานซาย Pupil ขางขวา Fix dilate

Case 2 ผหญง รสกตว หายใจ 25 ครง/นาท SBP 77 เบา บนปวดทองมาก GCS 14 แขนขวาทอนลางหก

Case 3 ผบาดเจบชาย รสกตว อายประมาณ 56 ป GCS 15 SBP 122 หายใจ 16 ครง/นาท Cap-refill 2 วนาท

Case 4 ผหญง รสกตว อายประมาณ 39 ป รองไห ตวสน หายใจ 20 ครง/นาท Cap-refill 1 วนาท BP 140/92 mmHg

Page 8: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๘ ~

2 ภาวะฉกเฉนของระบบทางเดนหายใจ วตถประสงคเฉพาะ

1. รวบรวมขอมลพนฐานเพอใหการดแลผปวยทมภาวะฉกเฉนทางเดนหายใจไดถกตอง 2. อธบายการดแลผปวยทมภาวะฉกเฉนทางเดนหายใจไดถกตอง 3. บอกชอสามญ วธการใชยา ฤทธของยา ขอบงชในการใชยา และขอหามในการใชยาส าหรบพนฝอย

ละออง (inhaler) ไดถกตอง

อาการและอาการแสดงของผปวย ทมภาวะภาวะฉกเฉนทางเดนหายใจ

1. มอาการหายใจล าบาก หมายถง การหายใจทตองใชกลามเนอชวยหายใจ หรอการหายใจทท าใหเกดความรสกวาหายใจไมทน (breathlessness) หายใจไมไหว หายใจไมเตมอม (shortness of breath) หายใจไมเพยงพอ

2. มลกษณะการหายใจ @ ผดปกตหนาอกบม(Chest wall retraction)

- Suprasternal - Supraclavicular - Intercostal - Subcostal (chest indrawing)

@ ใชกลามเนอชวยหายใจ (accessory muscles) - Sternocleidomastoid - Trapezii - Scalenii

@ กลบจมกบาน (flaring of alar nasi)

Page 9: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๙ ~

3. ทาของผปวยแสดงวามการหายใจล าบาก ไดแก นอนราบไมได นงโนมตวมาขางหนา 4. ลกษณะทางกายวภาคทรวงอกผดปกต เชน อกเปนรปถงเบยร (barrel shape) 5. มผวหนงมสเปลยนไป เชน เขยวคล า ซด 6. มเสยงหายใจผดปกต ไดแกมเสยงครดคราด (crowing)

- เสยงวด (wheezing) - เสยงน าเดอด (gurgling) - เสยงกรน (snoring) - เสยงฮด (stridor)

7.ไมสามารถพดไดเปนประโยคยาวๆ 8. ระดบความรสกตวลดลง การอดก นของทางเดนหายใจสวนบน หมายถง มการอดกนทางเดนหายใจตงแตระดบของจมกลงไป

ถงสวนตนของหลอดลม สาเหต ทพบบอย คอ การอดตนของทางเดนหายใจสวนบนจากการอกเสบ เนองอก และสงแปลกปลอม (foreign body) การวนจฉย

ประวต - ประวตสดส าลกสงแปลกปลอมเขาในทางเดนหายใจ - มไข ไอ หอบ หรอไอเปนเลอด - หายใจเสยงฮด (stridor) - มอาการเขยว (cyanosis) - มน าลายไหลหรอกลนล าบาก

อาการและอาการแสดง -มไข ในรายทมการตดเชอในทางเดนหายใจ -ฟงไดเสยงฮด ในกรณทมการอดกนบรเวณหลอดลมใหญ -ไอเสยงกอง (barking cough) มกพบในผปวยโรคครป -เสยงแหบ (hoarseness) หรอไมมเสยงเลย -มอาการหายใจล าบากขณะหายใจเขา -มหนาอกบม หรอใชกลามเนอชวยหายใจ -เสยงลมผานปอดลดลง

การดแลชวยเหลอผปวยเดกทมภาวะอดก นทางเดนหายใจสวนบน 1. ซกประวตและตรวจรางกายทส าคญ 2. จดใหเดกไดอยกบพอแม หรอใหพอแมอมไว 3. ใหออกซเจนโดยใช cannula หรอ face mask หรอ box โดยพจารณาตามการยอมรบของเดก 4. รบน าสงโรงพยาบาล และกอนทจะเคลอนยายผปวยไปยงโรงพยาบาล ควรมนใจกอนวาไดเปดทางเดน

หายใจผปวยไวอยางดแลว การดแลชวยเหลอผทมการสดส าลกสงแปลกปลอมลงสทางเดนหายใจ

Page 10: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๐ ~

1. การดดเสมหะในชองปากและสวนของ oropharynx 2. การจดทอศรษะโดยใชเทคนค Head tilt/Chin lift หรอ Jaw thrust 3. ใส oropharyngeal airway ถาจ าเปน 4. ใหออกซเจน 5. ถาผปวยมอาการไมรนแรง หายใจไดเอง ควรรบน าสงผปวยปรกษาโสต ศอ นาสกแพทย เพอน าสง

แปลกปลอมออก 6. ถามอาการของอดกนของทางเดนอากาศอยางสมบรณ ในเดกทารกใหท า back blows และ chest

thrusts ถาเปนเดกโตหรอผใหญใหใชวธ abdominal thrusts (Heimlich maneuver) 7. น าผปวยสงโรงพยาบาล และคอยสงเกตอาการอยางใกลชดขณะน าสงโรงพยาบาล โรคหดทมอาการก าเรบเฉยบพลน (Acute Severe Asthma)

สาเหต

- สารทกอใหเกดอาการแพ (Allergen exposure) - มลภาวะทางอากาศ (Air pollution) - ยากลม beta-agonist เชน propranolol กลม NSAIDs - การตดเชอในระบบทางเดนหายใจ เชน influenza A - ขาดยาหรอการลดยาขยายหลอดลม

พยาธสภาพของโรค - เกดจากการอกเสบของหลอดลม - ท าใหไว( hypersensitivity) และมปฏกรยาตอบสนองตอสงกระตนมากกวาปกต (hyperreactivity) - เกดการเกรงตวของหลอดลม - มอาการบวมของเนอเยอ - มการหลงมกในหลอดลมมาก - ท าใหหลอดลมตบแคบ - ดขนเองหรอเมอไดรบยาขยายหลอดลม

Page 11: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๑ ~

การวนจฉย - ประวต : มประวตหอบหด ประวตโรคภมแพ - อาการและอาการแสดง : แนนอดอด หายใจไมออก หอบเหนอย หายใจมเสยงวด ปกจมกบาน เสยง

หายใจออกยาวขน เสยงหายใจเขาเบาลงมาก กระสบกระสาย เหงอออก หวใจเตนเรว ความดน-โลหตสงขน สญญาณอนตรายของการจบหด

- ชพจรเรวกวา 110 ครง/นาท - หายใจโดยใชกลามเนอชวยหายใจ - พดเปนประโยคยาว ๆ ไมได - นอนราบไมได - มผวเขยวคล า (cyanosis) - ระดบความรสกตวลดลง

อาการและอาการแสดงทบงช วาผปวยเกดระบบการหายใจลมเหลว - มอาการสบสน ไมรสกตว กระสบกระสาย - ความดนโลหตต า หวใจเตนชาผดปกต - ปลายมอปลายเทาเขยว (Cyanosis) เจบหนาอก

การดแลชวยเหลอ 1. จดใหนอนศรษะสงหรอฟบบนโตะ 2. ให Oxygen cannula 3-5 LPM เพอแกไขภาวะพรองออกซเจน 3. ตรวจสอบสญญาณชพ วด Oxygen Saturation (ถาม) 4. แนะน าใหผปวยหายใจออกโดยเปาลมออกทางปากชา ๆ คลายผวปาก 5. ประเมนความรนแรงของอาการ สญญาณชพ และ ความอมตวของออกซเจนทปลายนว (SpO2) ทกๆ 5 นาท ถาอาการแยลงตองชวยการหายใจ 6. ถาผปวยมยาพนฝอยละออง ใหปฏบตดงนปรกษาแพทยเพอขอค าแนะน า

6.1 ใหผปวยพนยาหรอชวยพนยาใหผปวย การใหหรอใชเครองพนตอกบกระบอกตอ (spacer device) เพอพนยา เมอมอาการไอ หอบ หายใจไมออก ไมควรสดเกน 3 ครงตอชงโมง

6.2 รบน าสงโรงพยาบาล

Page 12: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๒ ~

ยาพนขยายหลอดลม @ ชอสามญและชอการคา - Salbutamol Salfate (Ventolin - Berodual - Terbutaline sulfate (Bricanyl @ ฤทธของยา : ขยายหลอดลม ลดความตานทานของทางเดนหายใจ

ขอบงช ในการใชยา ตองมครบทกขอดงตอไปน 1. มอาการและสงตรวจพบในภาวะฉกเฉนของระบบทางเดนหายใจ 2. ผปวยมค าสงจากแพทยใหใชยา 3. เวชกรฉกเฉนไดรบอนญาตใหใชยาโดยความควบคมของแพทย ขอหามในการใชยา

1. ผปวยใชเครองพนยาไมเปน 2. ผปวยไมมค าสงจากแพทยใหใชยา 3. เวชกรฉกเฉนไมไดรบอนญาตใหใชยา ตองอยในความควบคมของแพทย 4. ผปวยไดรบยาเตมขนาดแลวกอนทเวชกรฉกเฉนจะไปถง

@รปแบบของยา : เปนเครองพนยาฝอยละอองแบบ มอถอ (metered dose inhaler: (MDI) ขนาดของยา : ขนกบค าสงของแพทยผควบคมหรอแพทยผรกษาผปวย ผลขางเคยงของยา: - ชพจรเรวขน ใจสน ลกลลกลน (nervousness)

ข นตอนการใชยาและวธการพนยา 1. รบค าสงจากแพทยทางโทรศพทหรอวทย 2. ตรวจสอบวาใหยาทถกตองแกผปวย ไมผดคน และถกวธ ผปวยตองรสกตวดพอทจะใชยาพนฝอยละออง 3. ตรวจวนเดอนปทยาหมดอาย 4. ตรวจสอบวาผปวยไดรบยาไปบางหรอยง 5. ตองแนใจวายาพนฝอยละอองมอณหภมเทาอณหภมหองหรออนกวา 6. เปดฝาของเครองพนและจบกระบอกยาใหตงตรงในแนวดง และเขยา เครองพน 4-5 ครง 7. ใหผปวยเงยคอเลกนอยและหายใจออกตามปกต และวางเครองพนไวในชองปากและหบปากใหสนท หรอหางจากชองปากประมาณ 1-2 นว 8. กดเครองพนในขณะทผปวยเรมหายใจเขา 9. สดหายใจเอา aerosol ของยาเขาไปในปอด ชาๆ ลกๆ โดยใชเวลาหายใจเขาประมาณ3-5 วนาท 10. เอาเครองพนออก หบปาก และกลนหายใจไวประมาณ 10 วนาท เพอใหยากระจายเขาสถงลมอยางทวถง 11. หายใจออกตามปกต 12. ใหออกซเจนแกผปวยตอ ถาตองการจะสดยาอกครงใหรอประมาณ 1 นาท

Page 13: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๓ ~

วธการใชเครองพน MDI กบกระบอกตอ (spacer) 1. เขยาเครองพนยา MDI 4-5 ครง ตอเครอง MDI เขากบ spacer 2. ใหผปวยใชรมฝปากอมสวนของ mouthpiece ของ spacer ใหสนท 3. กดเครองพน 1 ครง และใหหายใจเขาทางปากชาๆ ลกๆ 4. น า spacer ออกจากปาก แลวกลนหายใจไวนานทสดเทาทจะกลนได แลวหายใจออกตามปกต หลงจากนนใหสดยาดวยวธขางตนอก 1 ครง (กดเครองพนยา 1 ครง ใหสดหายใจเขาจาก spacer 2 ครง)

สงทควรพจารณาในผปวยเดกและทารก

1. จะเหนรอยบมเหนอกระดกหนาอกในเดกไดบอยกวาผใหญ 2. อาการเขยวคล า เปนอาการทตรวจพบในเดกทมอาการขาดออกซเจนนานๆ 3. ในผปวยเดกบางคนอาจมอาการไอบอยๆ แทนเสยงวด 4. การใหยาพนฝอยละอองในภาวะฉกเฉนในผปวยเดกมขอบงชเชนเดยวกบผใหญ 5. กรณทจ าเปนตองใชยาพนฝอยละอองผานออกซเจนโดยตรง ตองขอค าปรกษาจากแพทยผควบคม

Page 14: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๔ ~

โรคปอดอดกนเร อรง โรคปอดอดกนเรอรง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) เปนโรคทมภาวะอดกน

ของทางเดนหายใจทเปนเรอรงและมากขนอยางชา ๆ คอยเปนคอยไป และเปนการเปลยนแปลงทไมกลบสสภาพปกต

สาเหต

1. การสบบหร ไดรบมลพษทางอากาศจากการสดหายใจควน ฝนละอองเขาไปในปอดนานๆ การสมผสกบสารตาง ๆ ในโรงงาน เชน ผงถาน ผงฝนจากฝาย และเชอราตาง ๆ

2. พนธกรรม พบในผขาดสาร Alpha 1-antitrypsin 3. การตดเชอเรอรงของระบบทางเดนหายใจ

การวนจฉย 1 ประวต : มประวตการสบบหรมานาน หรอมอาชพทเกยวของกบการสดดมสารพษเปนประจ า มบาน

ใกลแหลงมลภาวะ 2 มอาการหายใจล าบาก ไอ และเสยงวด ทรวงอกรปรางคลายถงเบยร หากมอาการบวมทสวนต าของ

รางกาย หลอดเลอดด าทคอโปงพอง สงสยวามภาวะหวใจซกขวาลมเหลวดวย การดแลชวยเหลอ

1. เชนเดยวกบผปวยโรคหด 2. ยกเวนเรองการใหออซเจนตองใหดวยความระมดระวง ให oxygen cannula 1-2 LPM ไมเกน 3

LPM เพราะถาใหออกซเจนทมความเขมขนสงตงแตเรมแรกจะไปลดการกระตนการหายใจทเกดการ

Page 15: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๕ ~

ขาดออกซเจน (hypoxic stimulus) ทศนยควบคมการหายใจ ท าใหผปวยหายใจเบาตนและอาจชาลง จนเกดการคงของคารบอนไดออกไซด (CO2 narcosis) ได

3. การพยาบาลผปวยบาดเจบทรวงอก

ภาวะลมในชองเยอหมปอดมากจนเกดความดนบวก (Tension pneumothorax) เกดจากมรอยทะลระหวางถงลมและชองเยอหมปอด มลกษณะเปนลนเปดปดทางเดยว (one way valve) ท าใหลมหายใจผานเขาสชองเยอหมปอดได แต ไมสามารถออกไดหรอออกไดนอย ท าใหเกดความดนภายในเยอหมปอดเปนบวกทงในชวงทหายใจเขาและออก ท าใหเกดปอดแฟบ และขดขวางตอการไหลเวยนกลบของเลอดด าเขาสหวใจ เกดการเคลอนของหวใจไปยงขางทไมมพยาธสภาพ และกดเบยดหลอดเลอดด าใหญ จนท าใหเกดปรมาณเลอดทออกจากหวใจลดลง จนเกดอาการคลายชอค

สาเหต

- เกดไดจากการบาดเจบตอปอดชนดไมมแผลทะลหรอไมมแผลทะลกได การวนจฉย

มหลอดลมคอเคลอนไปฝงตรงขาม หลอดเลอดด าทคอโปง ความดนโลหตลดลง หายใจล าบาก เจบอก เสยงลมหายใจลดลง ทรวงอกขางทมปญหาไมเคลอนไหว หวใจเตนเรวกวาปกต และซด การดแลชวยเหลอ

1. หากมภาวะความดนโลหตต า ควรจดในทานอนราบ 2. ใหออกซเจนความเขมขนสง ไดแก Oxygen mask with reservoir bag 10 LPM 3. ตรวจสอบสญญาณชพ วด Oxygen Saturation (ถาม)

Page 16: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๖ ~

4. ประเมนความรนแรงของอาการ วด SpO2 เปนระยะๆ 5. รบน าสงโรงพยาบาลเพราะผปวยตองไดรบ

การใสทอระบายทรวงอก

ภาวะอกรวน (Flail chest)

การวนจฉย

1. ประวต มประวตการไดรบบาดเจบททรวงอกอยางรนแรง 2. มการเคลอนไหวของผนงทรวงอกแบบสวนทาง 3. หายใจล าบาก เจบหนาอกทกครงทหายใจ แนนหนาอก คล าไดยนเสยงกรอบแกรบบรเวณทม

กระดกหก 4. ถามการฉกขาดของเนอปอดอาจคล าพบฟองอากาศใตผวหนง สวนใหญจะมอาการและอาการแสดง

ของภาวะพรองออกซเจน และมภาวะหายใจลมเหลวตามมา การดแลชวยเหลอ

1. ใชผาหลายชนพบทบกนหนาๆ วางกดบรเวณทอกรวน แลวพนคาดทบดวย พลาสเตอรเหนยวแทบใหญ เพอใหผนงทรวงอกมนคง

2. ให Oxygen mask with reservoir bag 10 LPM 3. รบน าสงโรงพยาบาล

สรปแนวทางการชวยเหลอผปวยทภาวะฉกเฉนทางเดนหายใจ เมอพบผปวย ตองสมภาษณและตรวจรางกาย ดงน

- เวลาทเรมมอาการ - เหตกระตนใหมอาการ

Page 17: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๗ ~

- ลกษณะของอาการ - การลกลามของอาการ - ความรนแรงของอาการ - ระยะเวลาทเปนนานเทาไร - การรกษาทได

การซกประวตอาการทส าคญทเกยวของกบระบบหายใจ อาการไอ

- ตลอดเวลา หรอเปนหายๆ - กลางวน กลางคน หรอไมเปนเวลา - ไอแหงๆ ไอมเสมหะ ไอเสยงกอง - ไอตอนกนหรอกลนอาหาร - ลกษณะเสมหะ - ไอเปนเลอด

อาการหายใจล าบาก - เกดขนทนทหรอคอยเปนคอยไป - กลางวนหรอกลางคน หรอนอนราบ - ความถ ความรนแรง - การตอบสนองตอยาขยายหลอดลม

อาการเขยวคล า - ตลอดเวลา หรอ ออกก าลง - เปนแตก าเนด

การชวยเหลอผปวยทมภาวะหายใจล าบาก

1. ใหออกซเจน 2. ประเมนสญญาณชพและอาการเปนระยะๆ ทกๆ 5 นาท 3. ถามยาพนฝอยละออง

- ปรกษาแพทยเพอขอค าแนะน า - ใหผปวยพนยาหรอชวยพนยาใหผปวย และใหยาซ าเมอจ าเปน ไมเกน 3 ครง/ชวโมง - ประเมนอาการซ าวาดขนหรอไมหลงพนยา

4. ถาไมมยาพนฝอยละออง ประเมนอาการผปวยตอไป และรบน าสงโรงพยาบาล ระหวางการน าสงโรงพยาบาลควรเตรยมพรอมส าหรบการชวยหายใจเสมอ

เทคนคการจ าเพอน าไปใช @ ถาหายใจเขาล าบาก

Dx : หายใจเขามเสยงครด/ สวนออนอกบม Rx : 1. ใหผปวยสงบ ในทาทสบายสดๆ

2. ท าทางหายใจใหโลง ให O2 3. สงโรงพยาบาล

Page 18: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๘ ~

@ ถาหายใจไมเขาไมออก Dx : บบ / รดคอ อาหารอดคอ ดนรน ไมมเสยงพด หายใจไมได Rx: 1. ก าจดสาเหต เปดปาก โลงทางหายใจ 2. ตบหลง (back blow) อดทอง/อก (abdominal/chest thrust) (Heimlich’s maneuver)

@ ถาหายใจออกล าบาก Dx : -เสยงกรน = ลนตก -เสยงวด = หลอดลมเลกตบเกรง (หอบหด หลอดลม+ปอดอกเสบ/ปอดโปงพอง) Rx: 1. ใหผปวยสงบและอยในทานง 2. ท าทางเดนหายใจใหโลง ให O2 (ให O2 นอยถาปอดโปงพอง) 3. ใหยาขยายหลอดลม

@ ถาหายใจเขาล าบาก Dx: ไหปลารา/ไหล/ลกกระเดอกขนลงๆ ปกจมกหบแลวบานๆ Rx : 1. ใหผปวยสงบ ในทาทสบายสดๆ 2. ท าทางเดนหายใจใหโลง ให O2 3. ใหยาขยายหลอดลม

@ ถาหายใจเรวและลก Dx: เดกเลก > 30 – 40 /นาท เดกโต – ผใหญ > 24 – 30 /นาท Rx: 1. ใหผปวยสงบ ในทาทสบายสดๆ 2. ถามอชาจบ ใหหายใจในถง 3. กรณอน ท าทางเดนหายใจใหโลง ให O2

การปฐมพยาบาลผปวย จมน า (Drowning) จมน า (Drowning) หมายถง การตายเนองจากการส าลกน าทจมเขาไปในปอดท าใหถงแกชวตได

ขอพงระวง สวนใหญผทจมน ามกจะจมในบรเวณทยงสามารถใหความชวยเหลอไดโดยไมหางออกไปมากนก การ

รบใหความชวยเหลอจะสามารถชวยปองกนการเสยชวตได คนทก าลงจมน าโดยปกตมกจะไมสามารถตะโกนขอความชวยเหลอได ดงนนใหหตาไวสกนดหนงครบ

คอยเฝาระวงเหตการณทจะเกดขน ถาพบเหนผทก าลงอยในน าโดยทสวมเสอผาครบ ใหสงสยไวกอนครบวาจะเปนอบตเหตพลดตกลงไป

ในน า เพราะวาถาเลนน าโดยทสวมเสอผาครบ จะหนก และเคลอนไหวล าบากระหวางทอยในน า เดกเลกๆสามารถจมน าไดแมมความสงของน าเพยงแคไมกนวเทานน อยาทงเดกไวในอางอาบน า หรอ

ทงเดกไวขางกาละมงน า เพราะเดกสามารถจมน าไดเพยงแคหวเดกจมลงไปในน าเทานน ถาจมในน าเยนจด กอาจจะสามารถชวยฟนคนชวตไดครบ แมเวลาผานไปนาน

สาเหต ทงเดกไวโดยไมมผดแล ในอางอาบน า หรอสระน า อยาลมวาแคเดกเอาศรษะคว าหนาลงไปในน าก

จมน าไดแลวครบ แมมความสงของระดบน าเพยงแคไมกนวเทานน ดมเครองดมทมแอลกอฮอล ระหวางทก าลงอยในเรอ หรอวายน า วายน าไมเปน

Page 19: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๑๙ ~

ชกระหวางทอยขอบสระ หรออยในน า พยายามฆาตวตาย อบตเหตพลดตกลงไปในน า

อาการหลงจากทจมน า โดยทวไป เมอน าผจมน าขนมาจากน า มกจะพบวามฟองน าลายรอบบรเวณรมฝปากและรจมก หายใจชาลง ชพจรเบาคล าไมชดเจน ซด หมดสต

ทองอด ผวหนงเขยว ซด โดยเฉพาะรมฝปาก และปลายมอปลายเทา สบสน ไอ เสมหะเปนฟอง คลายมเลอดปน ไมหายใจ กระสบกระสาย สบสน ซม

การชวยเหลอผจมน า ขณะจมใหเขาฝง 1. กรณไดรบการฝกสอนจนช านาญ วธท 1 ใชวธดงเขาหาฝงโดยการกอดไขวหนาอก วธการนผชวยเหลอตองเขาดานหลงผจมน า ใชมอขางหนงพาดบาไหลดานหลงไขวทแยงหนาอก จบขางล าตวดานตรงขามผจมน า มออกขางใชวายเขาหาฝง ในขณะทพยงตวผจมน าเขาหาฝงตองใหใบหนา โดยเฉพาะปากและจมกผจมน าอยพนเหนอผวน า

วธดงเขาหาฝงโดยการกอดไขวหนาอก วธท 2 วธดงเขาหาฝงดวยวธจบคาง วธนผชวยเหลอเขาทางดานหลงของผจมน า ใชมอทง 2 ขาง จบขากรรไกรทง 2 ขางของผจมน า แลวใชเทาตน าชวยพยงเขาหาฝง และพยายามใหใบหนาของผจมน าลอยเหนอผวน า

วธดงเขาหาฝงดวยวธจบคาง

Page 20: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๐ ~

วธท 3 วธดงเขาหาฝงดวยวธจบผม ผชวยเหลอเขาดานหลงผจมน า ใชมอขางหนงจบผมผจมน าไวใหแนน แลวใชมออกขางวายพยงตวเขาหาฝง โดยทปากและจมกผจมน าลอยเหนอผวน า วธเหมาะส าหรบผทดนมาก หรอ พยายามกอดรดผชวยเหลอ

วธดงเขาหาฝงดวยวธจบผม 2. กรณไมไดรบการฝกสอนจนช านาญ แตประสบเจอผประสบภย ถาคนทจมน าอยใกลและพนทน าลก ใหใชอปกรณชวย โดยทคณอยในทๆยนอยไดมนคง

เจอคนจมน าใกลฝงใหหาอปกรณชวย ถาคนทจมน าอยไกลและพนทน าลก โดยอาจเปนอนตรายหากผชวยเหลอจะลงไปชวย หรอ ผประสบภยอยหางจากฝงมาก ใหใชอปกรณชวย โดยทคณอยในทๆยนอยไดมนคง

เจอคนจมน าไกลฝงใหหาอปกรณชวย การปฐมพยาบาล 1. รบตรวจสอบการหายใจและการเตนของหวใจ ถาไมมการหายใจหรอหวใจไมเตน ใหชวยหายใจและกระตนการเตนของหวใจภายนอก (CPR) รายละเอยดจะกลาวในบทตอไป 2. ไมควรเสยเวลากบการพยายามเอาน าออกจากปอดหรอกระเพาะอาหารในระหวาง CPR อาจจะจดใหผจมน านอนในทาศรษะต า ประมาณ 15 องศา ปลายเทาสงเลกนอย 2.1 กรณมน าในกระเพาะมาก ท าใหล าบากในการ CPR อาจตองเอาน าออกจากกระเพาะ โดยจดใหนอนตะแคงตว แลวกดทองใหดนมาทางดานยอดอก น ากจะออกจากกระเพาะอาหาร

Page 21: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๑ ~

2.2 ถาตองการเอาน าออกจากปอด อาจจดใหนอนคว าตะแคงหนาไปดานใดดานหนง กมตวลงใชมอทง 2 ขางจบบรเวณชายโครงทงสองขางของผจมน ายกขนและลง น าจะออกจากปากและจมก แตกไมควรเสยเวลากบสงดงกลาวมากนก 3. กรณผจมน ามประวตการจมน าเนองจากการกระโดดน า หรอ เลนกระดานโตคลน การชวยเหลอตองระวงเรองกระดกหก โดยเฉพาะการเคลอนยายผจมน า โดยเมอน าผจมน าถงน าตนพอทผชวยเหลอจะยนไดสะดวกแลว ใหใชไมกระดานแขงสอดใตน ารองรบตวผจมน า ใชผารดตวผจมน าใหตดกบไมไว 4. ใหความอบอนกบรางกายผจมน าโดยใชผาคลมตวไว 5. น าสงโรงพยาบาลในกรณอาการไมด

ก. การใชไมกระดานรองรบตว

ข. การรดตวกอนยกขนจากน า ขอควรจ า

อยาพยายามวายน าเพอเขาไปชวยผปวย อกครงครบ ผมไมอยากเหนคณจมน าไปอกคน อยาคดวาตนเองวายน าแขง ผมเหนมาหลายรายแลวครบ ไปชวยแลวจมน าไปอกคน ยกเวนคณจะถกฝกเพอชวยผปวยจมน า

อยาเขาไปในบรเวณน าทเชยวกราก เพราะอาจเปนอนตรายกบคณ อยาพยายามเอาน าออก ไมมประโยชนครบ เสยเวลา เสยโอกาสผปวย

การปองกน อยาดมเครองดมทมแอลกอฮอลระหวางวายน าหรออยบนเรอ อานกฎระเบยบของสถานททองเทยว และปฏบตตามโดยเครงครด ฝกวายน าครบ อยาใหเดกวายน าคนเดยว โดยไมมผใหญคอยดแล อยาใหเดกอยใกลแหลงน าคนเดยว และอยาใหเดกนงอยในอางอาบน าคนเดยว ไมวาจะเปนระยะสน

เพยงใดกตาม ท ารวรอบ สระวายน า สปา ลอคประตดานนอกดวยครบ เพอปองกนเดกไมใหเขาไป ถาเดกหายไป กอนอนใหไปดทสระทใกลทสดครบ ถาคณเปนโรคลมชก ใหอยหางจากขอบสระใหมากทสดและอยาลงไปเลนน า

Page 22: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๒ ~

ขอย าอกครง อยาปลอยใหเดกเลนน าในอางคนเดยว เพราะเพยงแคเดกคว าหนาลงไปในอาง กจมน าไดแลว การใสทอชวยหายใจ Airway and Breathing Management Objects

• Anatomical of airway and breathing. • How do use airway and breathing equipments. • How do care airway and breathing managements. ระบบส าคญในรางกาย

1.ระบบการหายใจ ( หลอดลม, ปอด) 2.ระบบการไหลเวยน ( หวใจ )

Anatomy

Page 23: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๓ ~

Initial Assessment and Care • Evaluate responsiveness- tab on sholder

Airway • Open airway

-Jaw thrust -head till-chin lift

• Check breathing • Airways equipment • Inline Immobilization

Page 24: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๔ ~

Page 25: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๕ ~

Page 26: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๖ ~

Page 27: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๗ ~

Page 28: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๘ ~

Page 29: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๒๙ ~

Page 30: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๓๐ ~

Page 31: บทที่ 3 การพยาบาลเพื่อแก้ไข ...pws.npru.ac.th/poopitukkul/data/files/บทที่ 3(3...~ ๑ ~ บทท 3 การพยาบาลเพ

~ ๓๑ ~