บทที่ 4 · Web viewบทท 4 ความสามารถของบ คคล (Capacity) ความสามารถของบ คคลหมายถ ง สภาพท

บทท 4ความสามารถของบคคล (Capacity)

ความสามารถของบคคลหมายถง สภาพทบคคลจะมสทธ หรอใชสทธ และหนาทตามกฎหมายไดเพยงใด แบงออกเปน

1. ความสามารถในการมสทธ (Capacity of acquisition rights) โดยปกตเมอบคคล

เกดมามสภาพบคคลตามมาตรา 15 แลวกยอมจะสามารถมสทธไดเทาเทยมกนทกคน

ขอยกเวนความสามารถในการมสทธ ในบางกรณกฎหมายอาจจะจำากดความสามารถ

ในการมสทธโดยกำาหนดคณสมบตของคนทจะมสทธเอาไวบาง ซงกมกรณขอจำากดนอยมากเชน

มาตรา 25 “ผเยาวอาจทำาพนยกรรมไดเมอมอายสบหาเปนบรบรณ มฉะนนเปนโมฆะ (มาตรา 1703)” กฎหมายกำาหนดคณสมบตของคนทจะทำาพนยกรรมวาตองอยในวยทโตพอจะทราบวาควรยกทรพยสนใหใคร

มาตรา 1425 “การหมนจะทำาไดตอเมอชาย และหญงมอายสบเจดปบรบรณแลว

การหมนทฝาฝนบทบญญตวรรคหนงเปนโมฆะ”ในเรองการหมน กฎหมายกกำาหนดคณสมบตของคหมนวา

จะตองอยในวยทโตมรางกายทสมบรณ พรอมทจะทำาการสมรสและมบตรตอไปได

ในเรองสทธเลอกตงกฎหมายรฐธรรมนญกำาหนดใหสทธเลอกตงเมออายครบ 18 ปบรบรณ เปนตน

2. ตามความสามารถในการใชสทธ (Capacity of exercise rights)

เมอบคคลมสทธอยางเสมอภาคเทาเทยมกนแลว แตการใชสทธนนจะสามารถใชไดอยางเทาเทยม และเสมอภาคกนทางกฎหมาย

53

ไดหรอ ไมยอมขนอยกบสภาพของตวบคคลแตละคนวาจะมสตปญญา และประสพการณเพยงพอทจะใชสทธเหลานนอยางเตมความสามารถหรอไม ผทออนประสพการณและออนดวยสตปญญากวากอาจจะถกเอารดเอาเปรยบจากบคคลทไมประสงคด และตองการเอารดเอาเปรยบบคคลทดอยประสพการณ และสตปญญากวา ดงนนเพอใหคมครองบคคลผหยอนความสามารถไมวาจะดวยเหตความออนอาย หรอเหตความบกพรองทางดานรางกาย และจตใจ มบคคลทกฎหมายจำากดความสามารถในการใชสทธอยดวยกน 3 ประเภท คอ

1. ผเยาว (minor)2. คนไรความสามารถ (incompetent person) 3. คนเสมอนไรความสามารถ (Quasi incompetent

person)

1.ผเยาว (minor)ผเยาว คอ บคคลทถกจำากดความสามารถในการใชสทธ เพราะเหตออนอาย ออน

ประสพการณ ยงไมสามารถชวยตวเองไดเปนอยางด จงตองอยภายใตการคมครองชวยเหลอของบคคลทเปนผแทนโดยชอบธรรม ซงไดแก บดา มารดา หรอผปกครอง

การบรรลนตภาวะ (Majority) คอการทำาใหบคคลเปนผมสทธโดยสมบรณในทางแพง (Fully complete legal capacity)

มาตรา 19 บคคลยอมพนจากภาวะผเยาวและบรรลนตภาวะเมอมอาย 20 ปบรบรณ

มาตรา 20 ผเยาวยอมบรรลนตภาวะเมอทำาการสมรส หากการสมรสนนไดทำาตามบทบญญตมาตรา 1448

ผเยาวจะพนภาวะผเยาว และบรรลนตภาวะม 2 กรณ คอ1. โดยอายครบ 20 ปบรบรณ

54

2. โดยการสมรส เมอชาย และหญงอายครบ 17 ปบรบรณขนไป ยกเวนกรณมเหตอนสมควรจะขออนญาตตอศาลใหทำาการสมรสกอนอายครบ 17 ปบรบรณ

1. การบรรลนตภาวะโดยอาย ตามมาตรา 19 เมออายครบ 20 ปบรบรณ

การนบอายครบ 20 ปบรบรณจะเรมนบเมอใด แตเดมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 16 เดม มไดบญญตใหเรมนบในวนใด จงมความเหนของนกกฎหมายวาควรนบระยะเวลาตามหลกเกณฑทวไปในมาตรา 193/3 คอมใหนบวนแรกทเกดรวมคำานวณดวยกน เชนเกดวนท 3 มกราคม 2521 ใหเรมนบวนถดไป คอ เรมนบวนท 4 มกราคม 2541 และพอรงขนวนท 4 มกราคม 2541 เปนวนทครบ 20 ปบรบรณ ซงกไมตรงกบวนครบรอบวนเกด

นกกฎหมายบางทานกเหนวานาจะเรมนบตงแตวนทเกดเปนตนไป และเปนขอยกเวนมาตรา 193/3

อยางไรกด เมอมาตรา 16 ทแกไขเพมเตมใหมบญญตวา การนบอายของบคคลใหเรมนบตงแตวนเกด“ .....” จงมความชดเจน

วา มาตรา 16 เปนขอยกเวนการนบระยะเวลาทวไปตามมาตรา 193/3 ดงนนถาบคคลเกดวนท 3 มกราคม 2521 เขากจะบรรลนตภาวะในเวลา 0 นาฬกาของวนทเปนวนครบรอบวนเกดคอ 3 มกราคม 2541

การกำาหนดอายสำาหรบบรรลนตภาวะมเหตผลเรองวฒภาวะของผเยาว ซงกอาจแตกตางกนในแตละประเทศทมสภาพแวดลอมตางกน

55

ประเทศ ผเยาวบรรลนตภาวะเมออายครบ

สหรฐอเมรกา (ไมทกรฐ) 18 ปองกฤษ 18 ปมาเลเซย 18 ปเบลเยยม 18 ปสวสเซอรแลนด 20 ปจน 20 ปญปน 20 ปไทย 20 ปฝรงเศส 21 ปบราซล 21 ปฟลปปนล 21 ปอารเจนตนา 22 ป

2. การบรรลนตภาวะโดยการสมรสมาตรา 20 “ผเยาวยอมบรรลนตภาวะเมอทำาการสมรส

หากการสมรสนนไดทำาตามบทบญญต มาตรา 1448”มาตรา 1448 “การสมรสจะทำาไดตอเมอชาย และหญง

มอาย 17 ปบรบรณแลว แตในกรณทมเหตอนสมควร ศาลอาจอนญาตใหการสมรสกอนนนได

หลกเกณฑการบรรลนตภาวะโดยการสมรส (มาตรา 20 ประกอบมาตรา 1448)

1. ชาย และหญงตองมอาย 17 ปบรบรณขนไป2. ขอยกเวน ถามเหตอนสมควร ศาลอาจอนญาตใหทำาการ

สมรสกอนนนได

56

ตวอยางเชน ชาย และหญงอายไมครบ 17 ป แตฝายหญงตงครรภ ศาลกอาจใชดล

พนจ อนญาตใหสมรสกอนอายครบ 17 ปได ทงนเพอคมครองผลประโยชนของเดกทจะคลอดออกมาจะไดมบดาทชอบดวยกฎหมาย เจตนารมณของกฎหมายทใหผเยาวบรรลนตภาวะโดยการสมรสกเพราะ เมอทำาการสมรสแลวคสมรสจะตองมความสมพนธระหวางสามภรยาทงในทางสวนตว และในทางทรพยสนทตองอปการะเลยงดซงกนและกน จำาเปนจะตองทำานตกรรมตางๆ มากมาย ถาหากจะตองขอความ ยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมตลอดเวลากคงจะเปนอปสรรคตอการทำาหนาทระหวางสามภรยา ดงนน เมอผเยาวทำาการสมรสแลวกฎหมายจงบญญตใหบรรลนตภาวะ

ในการบรรลนตภาวะโดยการสมรสนน ตองคำานงวาไดทำาตามเงอนไขการสมรสเรองอายตามมาตรา 1448 แลวหรอไมเทานน โดยมตองคำานงวาขดตอเงอนไขการสมรสประการอน เชน ชายอาย 18 ป หญงอาย 17 ป สมรสกนโดยมไดรบความยนยอมจากบดามารดาตามมาตรา 1454 ประกอบมาตรา 1436 ผลของการสมรสทไมไดรบความยนยอมจากบดามารดายอมตกเปนโมฆยะตามมาตรา 1509 และบดามารดามสทธฟองศาลขอใหเพกถอนการสมรสให การสมรสสนสดลงไดตามมาตรา 1510 แตการสมรสทเปนโมฆยะสนสดลง เมอศาลพพากษาใหเพกถอน ดงนนในระหวางทการสมรสยงไมไดถกเพกถอนผเยาวยอมบรรลนตภาวะตามมาตรา 20 ประกอบมาตรา 1448 แลว

ฎกาท 1320/2506แมชายอาย 17 ปบรบรณ และหญงอาย 15 ปบรบรณ จะ

จดทะเบยนสมรสกน (เงอนไขการสมรสเรองอายตามกฎหมายครอบครวเกากำาหนดอายชาย 17 ป หญง 15 ป บรบรณ) โดยมไดรบความยนยอมของบดามารดา หรอผปกครองกตาม กหาถอวาการสมรสนนเปนโมฆะ หรอไมสมบรณอยางใดไม กฎหมายเพยงแตใหอำานาจบดามารดา หรอผปกครองรองขอใหศาลสงเพกถอนการสมรส

57

เสยไดเทานน หากไมมการรองขอใหเพกถอน ชายหญงยอมบรรลนตภาวะ

ปญหาตอไปคอ ถาศาลมคำาสงเพกถอนจะถอวาชายหญงนนกลบไปเปนผเยาวตามเดมหรอไม ผเขยนเหนวาไมกลบไปเปนผเยาวตามเดมดวยเหตผล

ประการแรก การสมรสทเปนโมฆยะ เมอศาลเพกถอนการสมรสแลวมไดมผลตกเปนโมฆะเสยเปลามาตงแตเรมตน คกรณกลบคนสฐานะเดม ดงเชนหลกทวไปทบญญตในบรรพ 1 มาตรา 176 แตมผลใหการสมรสสนสดลงตงแตศาลมคำาพพากษาเพกถอนเปนตนไป ตามมาตรา 1502 และใหนำาผลของการหยาโดยคำาพพากษามาใชบงคบแกผลของการเพกถอนการสมรสโดยอนโลมตามมาตรา 1512 นนกหมายถงความสมพนธระหวางสามภรยาสนสดลง และแบงทรพยสนระหวางสามภรยากนไป สทธตาง ๆ ทไดมาเพราะการสมรสกยอมไมเสยไปเชนสทธในการเปนผบรรลนตภาวะเพราะสมรสเปนตน

ประการทสอง สทธในการบรรลนตภาวะเพราะสมรสเปนสทธทไดรบมาแลว(Acquired right) ถอเปนสทธยงใหญ การจะเสยสทธทไดรบมาแลวไปจะตองมกฎหมายบญญตใหชดเจนวาใหเสยสทธไป และการตความในทางทจะทำาใหบคคลเสยสทธไปตองตความอยางเครงครด จะนำาหลกทวไปในเรองโมฆยะ ตามมาตรา 176 บรรพ 1 มาตความปรบใชกบความเปนโมฆยะของการสมรสทมบทบญญตยกเวนหลกทวไปไวเปนพเศษมได

ประการทสาม หากมองในแงความยตธรรม หากใหกลบไปเปนผเยาวตามเดมยอมจะสรางความสบสนยงยากแกบคคลภายนอกทเขาทำานตกรรมกบผเยาวทสมรสแลวพอสมควร ความนาเชอถอในการทำานตกรรมกบผเยาวทสมรสแลวกจะนอยลงไปเปนอปสรรคตอการดำารงชพของเขาเหลานน และกระทบตอความมนคงของสถาบนครอบครวดวย

58

ดงนน ถาผเยาวบรรลนตภาวะไปแลวโดยการสมรส ยอมไมกลบไปเปนผเยาวอก ไมวาการสมรสจะสนสดเพราะเหตความตาย การหยาหรอศาลพพากษาใหเพกถอน

อยางไรกตามหากเปนการฝาฝนเงอนไขการสมรสทมผลเปนโมฆะตาม

1. มาตรา 1449 คสมรสเปนคนวกลจรต หรอเปนคนไรความสามารถ

2. มาตรา 1450 คสมรสเปนญาตสบสายโลหตโดยตรงขนไป หรอลงมา

3. มาตรา 1452 สมรสซอน4. มาตรา 1458 คสมรสไมยนยอมเปนสาม ภรยาการสมรสทเปนโมฆะ เมอศาลมคำาพพากษา ตามมาตรา

1496 แลวกฎหมายบญญตทำานองเดยวกบหลกเกณฑทวไปของโมฆะ ซงทำาใหความสมพนธระหวางสามภรยาไมเกดขนตามมาตรา 1498 ดงนนสทธทไดมาเพราะการสมรส เชน สทธในการบรรลนตภาวะกยอมเสอมสทธไปดวย เวนแตจะสจรต ตามมาตรา 1499 เชน ผเยาวสมรสซอนโดยมทราบวาคสมรสอกฝายหนงมคสมรสอนอยแลว ในกรณนผเยาวซงสจรตยอมไมสญเสยสทธในการบรรลนตภาวะเพราะการสมรสไป

ในทางกลบกน ถาผเยาวมการสมรสทฝาฝนมาตรา 1448 ทงชายและหญงยอมไมบรรลนตภาวะ เชน ชายอาย 17 ป หญงอาย 16 ป สมรสกนยอมไมบรรลภาวะทงชายและหญง

อยางไรกตามการสมรสทฝาฝนมาตรา 1448 มผลเปนโมฆยะทบดามารดาหรอผปกครองอาจฟองขอใหเพกถอนการสมรสไดตามมาตรา 1504 วรรคแรก แตถาศาลมไดสงใหเพกถอนการสมรสจนชายหญงมอายครบ 17 ปบรบรณ หรอเมอหญงมครรภกอนอายครบ 17 ปบรบรณ ใหถอวาการสมรสสมบรณมาตงแตเวลาสมรส

จากตวอยางขางตนน ถาตอมาอก 1 ป ชายมอาย 18 ป และหญงมอายครบ 17 ป ตองถอวาการสมรสสมบรณมาตงแตเวลา

59

สมรส บดามารดา หรอผปกครองไมมสทธฟองขอเพกถอนการสมรสไดอกตอไป

ปญหาวาการสมรสทสมบรณมาตงแตเวลาสมรส จะสงผลใหชายหญงบรรลนตภาวะตามไปดวยหรอไม

ผเขยนเหนวานาจะถอวาบรรลนตภาวะไปดวย เนองจากการทคสมรสจะตองมหนาทอปการะเลยงดซงกนและกนตอไปนน การตความในทางทผเยาวจะบรรลนตภาวะยอมเปนประโยชนและสงเสรมสถาบนครอบครวดงนน เมอการสมรสสมบรณมาตงแตเวลาสมรสยอมสงผลใหชาย และหญงบรรลนตภาวะมาตงแตเวลาสมรสเชนเดยวกน (เทยบเคยง)

ขอสงเกต การสมรสในทนตองหมายถงการสมรสโดยชอบดวยกฎหมายคอจดทะเบยนสมรสแลวเทานน ฎกาท 1319/2512 ผเยาวอาย 18 ป มภรยาแตมไดจดทะเบยนสมรส ยอมยงไมบรรลนตภาวะ

ความสามารถในการทำานตกรรมของผเยาวผเยาวเปนผหยอนความสามารถทจะตองอยภายใตการ

ควบคมดแลชวยเหลอของผแทนโดยชอบธรรม ซงอาจเปนกรณทผเยาวยงไมสามารถทำานตกรรมเองได กตองใหผแทนโดยธรรมเปนผจดการดแลทรพยสนของผเยาวให แตถาผเยาวโตพอทจะทำานตกรรมเองได ผเยาวกอาจจะขอความยนยอมทำานตกรรมจากผแทนโดยชอบธรรมได การพจารณาหลกเกณฑความสามารถในการทำานตกรรมของผเยาว ตองพจารณาเปน 3 ระยะคอ

1. ระยะทผเยาวยงไมมความรสกรบผดชอบ2. ระยะทผเยาวมความรสกรบผดชอบแลว

3. ผเยาวทำากจการคา

1. ระยะทผเยาวยงไมมความรสกรบผดชอบ ในระยะนเรมตงแตเดกคลอดออกมาม

สภาพบคคลสามารถมสทธตางๆ ได และเดกยงไมอาจจะมความรสกรบผดชอบในการแสดงเจตนาทำานตกรรมไดเลย ดงนน การกระทำา

60

ของเดกในระยะนนาจะถอวาไมใชการแสดงเจตนาทำานตกรรมเลย ไมมผลผกใดในทางกฎหมายใดๆ ทงสน จะตองใหผแทนโดยชอบทำาแทนใหทงสน

ระยะเวลาสนสดของระยะน ตามกฎหมายไทยมไดบญญตไว จงตองพจารณาเปนกรณไป เชน เดกชนประถมหนงยอมมความรสกผดชอบพอทจะซอขนมรบประทานไดแตจะถอวาเดกมความรสกผดชอบในการทำานตกรรมซอบานเพออยอาศยมได

2. ระยะทผเยาวมความรสกรบผดชอบแลว ในระยะนเปนระยะทผเยาวพอเรมมความ

รสกรบผดชอบในการทำานตกรรมไดแลว ผเยาวจงอาจจะเลอกทำานตกรรมเอง โดยขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมหรอผเยาวจะเลอกใหผแทนโดยชอบธรรมทำานตกรรมแทนผเยาวกได หรอจะเลอกทงสองอยางในขณะเดยวกนได

หลกเกณฑทวไปในการทำานตกรรมของผเยาวมาตรา 21 ผเยาวจะทำานตกรรมใดๆ ตองไดรบความ

ยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน การใดๆ ทผเยาวไดทำาลงปราศจากความยนยอมเชนวานนเปนโมฆยะ เวนแตจะบญญตไวเปนอยางอน

มประเดนทตองพจารณา 4 เรอง คอ1. กจการทผเยาวตองขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบ

ธรรม2. ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวไดแกใคร มอำานาจหนาท

อยางไร3. วธการใหความยนยอม4. ผลบงคบเมอไมไดรบความยนยอม

1.กจการทผเยาวตองขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรม

61

มาตรา 21 ระบไวเฉพาะการทำานตกรรมของผเยาวเทานนทจะตองขอความยนยอม

คำาวานตกรรม คอ การแสดงเจตนาดวยใจสมคร และชอบดวยกฎหมาย มงโดยตรงตอการผกนตสมพนธเพอทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวนหรอระงบซงสทธ เชน การแสดงเจตนาทำาคำาเสนอและคำาสนองตกตองตรงกน ทำาใหเกดสญญามผลผกพนระหวางคสญญาเปนตน

ดงนน หากไมใชนตกรรม แตเปนนตเหต ไมตองขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรม เชน

- ผเยาวทำาละเมด แมจะมไดรบความยนยอมกไมใชโมฆยะ ผใชอำานาจปกครองไมมสทธบอกลาง เพอไมใหผเยาวตองชดใชคาสนไหมทดแทนตามมาตรา 420

- ผเยาวไดมาซงสทธครอบครอง ไมตองขอความยนยอม

- การจดการงานนอกสง เชน ผอนจดทำากจการแทนผเยาวโดยผเยาวมไดวาขานวานใช ผเยาวมหนาทตองชำาระคาใชจายทเกดจากการจดการงานนอกสง แมวาผแทนโดยชอบธรรมจะไมยนยอมกตาม

- ลาภมควรได ผเยาวไดทรพยสนมาโดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได ผเยาวหนาทตองคนลาภมควรได แมผแทนโดยชอบธรรมจะไมยนยอม กตาม ปญหาวาการกระทำาทเกยวของกบการดำาเนนคดจะเปนนตกรรมหรอไม

- การฟองรอง และการตอสคด ไมใชนตกรรม เพราะวาเปนกรณทกฎหมายใหสทธเพอบงคบใหเปนไปตามสทธ หรอพสจนสทธทมอยแลวไมไดกอใหเกดการเคลอนไหวในสทธใด ๆ เพมขนหรอลดนอยลงไปแตประการใด

62

ดงนน การรองทกขกด การฟองคดกด หรอการตอสคด การไปเปนพยาน จงไมใชนตกรรม ผเยาวสามารถดำาเนนการไดเองโดยไมตองดวยมาตรา 21

ฎกาท 214/2477การรองทกขในคดอาญาความผดตอสวนตว ไมเปนนตกรรม

แตเปนสทธตามกฎหมายทผเยาวทำาไดในฐานะผเสยหาย โดยไมจำากดความสามารถ ผเยาวรองทกขเองได

ฎกาท 1154/2511การเปนพยาน ไมใชนตกรรม ไมตองขอความยนยอม

ฎกาท 816 –817/2494 ผเยาวถกทำาละเมด กยอมมอำานาจฟองผละเมดไดโดยลำาพง

แตอยางไรกตามในการฟองคดแพง หรอคดอาญาของผเยาว ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 56 บญญตไวเปนพเศษ ใหปฏบตตามเรองความสามารถทตองไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมกอน เพอใหผแทนโดยชอบธรรมพจารณาดแลผลประโยชนในทางคดอกขนหนงเทานนเอง มไดหมายความวาการฟองคดจะเปนนตกรรม ดงนนผเยาวกมสทธฟองคดเองอยแลว แตถาการฟองคดแทนผเยาวโดยบดาทไมไดจดทะเบยนสมรสกบมารดาบกพรอง และภายหลงจดทะเบยนสมรสแลวยอมถอวาการฟองคดแทนเดกทบกพรองมาแตตนเปนอนบรบรณ (ฎกาท 1804/2509)

แตการถอนคำารองทกขในคดความผดทยอมความได ผเยาวตองขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมกอน (ฎกาท 214/2494)

63

และ ฎกาท 1074/2477 การขอถอนฟองคดอาญา ผเยาวไมมอำานาจถอนฟองดวยตนเอง ตองไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน การถอนฟองเปนการระงบสทธในการดำาเนนคด

ผเขยนมความเหนวา การถอนคำารองทกขกบการถอนฟองมใชนตกรรม แตทศาลตดสนทำานองวาการถอนคำารองทกขในคดความผดตอสวนตวเปนนตกรรมตองไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน กคงมองในแงความยตธรรมวาการทผเยาวจะถอนคำารองทกข หรอถอนฟอง กควรจะไดรบการพจารณาดแลผลประโยชนในทางคดของผเยาว โดยผแทนโดยชอบธรรมเสยกอน มใชใหผเยาวตดสนใจโดยลำาพง ซงผเยาวทเปนผเสยหายอาจจะมสภาพจตใจทไมสามารถตดสนใจเองได

นตกรรมทผเยาวตองขอความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมยอมหมายถง นตกรรมทผเยาวทำาในนามตนเอง และผกพนตวเองเทานน ดงนน ถาเปนนตกรรมทกระทำาในนามของตวการและผพนตวการแลวไมจำาตองของความยนยอม เพราะโดยหลกผเยาวทเปนตวแทนยอมมอำานาจทจะกระทำาการแทนตวการตามทตวการมอบอำานาจให เปนการกระทำาในนามตวการผกพนตวการมไดผกพนผเยาว เชน ฎกาท 598/2506 ยายยกทดนใหหลานโดยมอบฉนทะใหหลานไปทำานตกรรมยกทดนใหหลานแทนยาย แมหลานจะยงไมบรรลนตภาวะ กเปนผรบมอบอำานาจทำานตกรรมไดโดยไมตองไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรม

แตสญญาตงผเยาวเปนตวแทน ผเยาวตองไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมกอน เพราะเปนการทำานตกรรมในนามตนเขาผกพนเปนตวแทนของตวการ ซงผเยาวมหนาทความรบผดตอตวการทตองใหผแทนโดยชอบธรรมพจารณากลนกรองกอน

คำาพพากษาฎกาท 708 / 2465

64

อนสญญาโอนทรพยใหแกกนโดยเสนหา ซงทำาในขณะทผโอนเปนผเยาวนน ถาเมอผโอนบรรลนตภาวะแลวไมปฏเสธทงยงรบรองสญญาอย ทานวาสญญาโอนนนเปนสญญาทสมบรณ

คำาพพากษาฎกาท 594 / 2472ก. จำาเลยและ ต. ซงเปนภรยา ย. ผตาย และเปนมารดาของ

น. โจทก ไดทำาสญญาแบงมรดกกน คอฝาย ก. ทำาแทน ล. บตร สวน ต. ทำาแทนโจทก สญญานทำากอนใช ป.พ.พ. บรรพ 1 และ 2 นน ยอมผกพนถงโจทกดวย เพราะเมอบดาตายแลว มารดากตองเปนผปกครองและเปนผแทนโดยชอบธรรมของบตรซงเปนผเยาว ฉะนน ต. จงมอำานาจทำาสญญาแทนโจทกผบตรไดในเรองเชนน สวนขอท น. โจทกอางวาตนอยในความปกครองของอานน กเพงมาแตงตงขนในเวลาฟองคด ซงจะแตงตงเอาตามชอบใจของตนไมได สญญาแบงมรดกนนเปนอนสมบรณใชไดตามกฎหมาย โจทกจะมาฟองขอแบงมรดกของ ย. อกไมได

คำาพพากษาฎกาท 725 / 2475 เมอโจทกชำาระหนแทนจำาเลย ซงเปนเหตใหเกดฟองรองคดน

จำาเลยมอาย 13 ป บดามารดาถงแกกรรมหมดแลว จำาเลยอยกบนางบางซงเปนยา นางเพมมไดเกยวของเปนญาตกบจำาเลย นางเพมเปนผวงเตนจดการใหโจทกชำาระหนแทนจำาเลย โดยอางวาเปนผแทนโดยชอบธรรม สญญานทำากนระหวางนางบางยงมชวตอยนน ในเรองนไมมคำารองอยางใดยนตอศาลตงใครเปนผแทนโดยชอบธรรมของจำาเลย ตาม ป.พ.พ. มาตรา 4 วรรค 3 ควรนำาหลกกฎหมายในพระราชบญญตออกโฉนดทดน ร.ศ. 127 มาตรา 65 และ 66 ซงบญญตใหยนคำารองตอศาลทมอำานาจตงผแทนโดยชอบธรรม เวนแตบดาหรอมารดาของผเยาวเขากระทำาการแทนมาใช ฉะนนนางเพมไมมอำานาจจะกระทำาแทนจำาเลยได จำาเลยไมตองรบผด

คำาพพากษาฎกาท 214 / 2477 65

จำาเลยไดบงอาจขมขนกระทำาชำาเราเดกหญง น. ซงมอายเพยง 14 ปนน เดกหญง น.มอำานาจบรบรณทจะรองทกขดวยตนเองตอเจาพนกงาน ขอใหฟองรองจำาเลยได ถงแมวาเปนผเยาวกด กมพกตองรบอนญาตจากผปกครองใดเลย

คำาพพากษาฎกาท 449 / 2477บตรซงเปนผเยาว อยในความปกครองของมารดาในระหวาง

ทบดาวกลจรตนน มารดามอำานาจเปนผแทนบตรในการกเงนมาเลยงรกษาผเยาวได ซงผเยาวตองรบผดชอบ

คำาพพากษาฎกาท 1044 / 2477มารดาถอวาเปนผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวของเดก

เชดบคคลอนเปนตวแทนของตนเกยวกบทรพยสนของเดก เดกตองรบผดชอบตอคนภายนอกในกจการทบคคลนนไดกระทำาไปดวย

คำาพพากษาฎกาท 1123 / 2479โจทกเปนผเยาว อาย 15 ป ฟองหาวาจำาเลยทง

สองสมคบกนทำาอนาจารและทำารายรางกายโจทกนน การฟองความเปนกจการอนหนง ผเยาวจะทำาเองไมได ตองทำาโดยผแทนโดยชอบธรรม ถายงไมมกตองปฏบตตามมาตรา 6 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา สวนทนายความนนหาใชผแทนเฉพาะคดตามความหมายในมาตรา 6 ไม เพราะการททนายวาความนนเปนการทตวความแตงตงขนใหทำาการฟองคด เมอตวผเยาวฟองไมได การแตงตงกไมมผล ทงการตงทนายความกเปนนตกรรมอนหนง ซงผเยาวไมมความสามารถทำาได

คำาพพากษาฎกาท 540 / 2480

66

บดามารดาตาย ทรพยมรดกตกไดแกบตรๆ ไดปกครองรวมกนมา ถอวาเปนเจาของกรรมสทธรวมกน บตรฟองเรยกทรพยสวนของตนเกนกวา 1 ปได

เจามรดกตาย ผทควรไดรบมรดกคนใดมไดเขามาเกยวของในทรพยมรดก ปลอยใหอยในความปกครองของทายาทคนอน ดงน จะมาฟองของแบงมรดกเมอเกนกำาหนด 1 ปไมได

คำาพพากษาฎกาท 727 / 2480ผรบมรดกเอาทรพยอยางอนตใชหนใหแกเจาหนนนเปนการ

ชำาระหน ตามมาตรา 321 ไมใชเปนสญญาประนประนอมยอมความ มารดาทำาสญญาแบงมรดกในสวนตวและแทนบตรผเยาวโดยตกลงเอามรดกตใชหนไปในระหวางนน ภายหลงมารดาจะปฏเสธวาการตใชหนไมไดทำาแทนบตรดวยนนไมได

คำาพพากษาฎกาท 969 / 2482มารดาและบตรผเยาวลงชอเปนผกในหนงสอสญญากดวย

กน แตในหนงสอไมไดระบวามารดากในฐานะสวนตว หรอเปนผแทนเดก ดงน ตองใหคความนำาสบพยานตอไป

คำาพพากษาฎกาท 994 / 2485ภรรยานอยไปทำาสญญารบสภาพหนของผตายโดยตนมได

เปนผจดการทรพยมรดก หรอเปนผแทนโดยชอบธรรมของผรองซงเปนบตรภรรยาหลวง สญญานนยอมไมผกมดผรองในอนทจะมสวนไดในมรดกดวย

คำาพพากษาฎกาท 1039 / 2485 บดาจำาเลยตายโจทกจำาเลยไดตกลงแปลงหนใหม คอ

แปลงหนทบดาจำาเลยเปนหนสามโจทกมาเปนสญญาทจำาเลยจะขายทดนใหโจทก แตภายหลงจำาเลยไดบอกลางโมฆยะกรรมเพราะใน

67

ขณะจำาเลยทำาสญญาเปนผเยาวเชนน ถอไมไดวาเปนการรบสภาพหนเดมหรอใหสตยาบนอนจะทำาใหอายความมรดกสดดหยดลง

คำาพพากษาฎกาท 114 / 2488 หญงมสามกเงนโดยไมไดรบความยนยอมของสาม สญญา

นนเปนโมฆยะ เมอสามบอกลางนตกรรมนนแลว หญงกตองรบผดเปนสวนตวซงเจาหนฟองขอแยกสนบรคณหเพอเอาชำาระหนได เมอคดไมปรากฏวาเปนสามภรรยากนมากอนหรอหลงใช ป.พ.พ. บรรพ 5 ศาลยอมแบงสนสมรสใหสามภรรยานนคนละครง

คำาพพากษาฎกาท 937 / 2490 ผทอางวาเปนบดาของเดกกบมารดาของเดกเปนโจทกรวม

กน ฟองขอใหทำาลายสญญายอมในศาล โดยอางวาเดกทำาโดยบดาไมไดรเหนยนยอมดวย และอางดวยวาและซงดวยประการใดกตาม เดกไมมสทธทำาไดตามกฎหมาย เพราะไมไดรบอนญาตจากศาลและจากบดา สญญานนจงตกเปนโมฆะ ดงน แมทางพจารณาปรากฏวาผทอางวาเปนบดานนมใชเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมายของเดก แตมารดาเปนผแทนโดยชอบธรรมของเดก ศาลพพากษาใหทำาลายสญญานนได ไมถอวาผดประเดน

คำาพพากษาฎกาท 2051 / 2492 โจทกฟองวา ไดออกเงนรวมกบจำาเลยซอทนาใหจำาเลยลงชอ

แทน แลวจำาเลยไดแบงใหโจทกครอบครองทำามาประมาณ 6 ไร ขอใหศาลแสดงกรรมสทธและหามจำาเลยอยาใหเกยวของ

จำาเลยใหการวาจำาเลยซอแตผเดยว การซอขายของโจทกไมมหลกฐานเปนหนงสอ เปนโมฆะ หากฟงวาโจทกออกเงนซอ โจทกยงไมบรรลนตภาวะเปนโมฆยะและลวงเลยการใหสตยาบน จำาเลยใหโจทกอาศยทำากนนน ทโจทกฟอง โจทกไมไดคดคานหนงสอสญญาซอขายซงเปนเอกสารมหาชน แตโจทกขอสบเหตแหงความจรงวาไดรวมทนซอดวยกนซงโจทกนำาสบและเรยกรองสวนของตนไดและฟงวาโจทกได

68

ออกเงนรวมซอทนาและไดครอบครองนาพพาทตามทจำาเลยแบงใหโจทกจรง โจทกไดสทธ สวนขอทวาเวลานนโจทกยงไมบรรลนตภาวะนน โจทกมไดบอกลางแตกลบแสดงกรยารบรองตลอดมา ไมมทางทจะวาสญญานนไดเลกจางไปแลว

คำาพพากษาฎกาท 816 – 817 / 2494 ผเยาวเมอไดรบความยนยอมจากบดาซงเปนผแทนโดยชอบ

ธรรมแลว ยอมเปนโจทกฟองคดขอไถถอนการขายฝากจากผซอฝากได

คำาพพากษาฎกาท 1370 / 2494โจทกฟองบดาของเดกเปนจำาเลยในฐานะสวนตว และทงฐานะ

บดาผแทนโดยชอบธรรมของเดก ในการตอสคดบดากคงยอมรบใหการในฐานะเปนบดาผแทนโดยชอบธรรมของเดกดวยมไดคดคานประการใด ดงนการดำาเนนคดของบดาในฐานะบดาผแทนโดยชอบธรรมของเดกเชนนยอมเปนการชอบ แมในคดนศาลไดพพากษาใหเดกเสยกรรมสทธในทดนไปกตามกรณหาตองดวย ป.พ.พ. มาตรา 1546 ไม

คำาพพากษาฎกาท 660 / 2495 เมอผแทนโดยชอบธรรมของผเยาว เจาของหองพพาทมอบ

อำานาจใหฟองขบไลผเชา ไดมอากรแสตมปปดครบถวนและไดเสนอใบมอบอำานาจตอศาลพรอมกบคำาฟองแลว ผรบมอบอำานาจยอมลงลายมอชอเปนโจทกในฟองได โดยไมตองใหบดาของผเยาวลงลายมอชอในฟองดวยและไมจำาเปนตองกลาวในฟองวามอบอำานาจใหฟองความแทน ทงไมจำาเปนตองคดสำาเนาใบมอบอำานาจใหจำาเลยเพราะจำาเลยมโอกาสขอตรวจดทศาลไดเสมอ

คำาพพากษาฎกาท 1393 / 2495

69

โจทกซงเปนมารดาของผเยาว เปนผใชอำานาจปกครองยอมมอำานาจฟองในฐานะทโจทกเปนมารดาและเปนผใชอำานาจปกครองใหจำาเลยซงเปนบดาจายคาอปการะเลยงดบตรรวมกบโจทก นยหนงโจทกฟองจำาเลยในสวนตวของโจทกเอง มไดฟองในนามของบตรหรอในฐานะผแทนบตรยอมมอำานาจฟองได หาใชเรองอทลมตามมาตรา 1534 ไม

คำาพพากษาฎกาท 856 – 857 / 2497 เมอประกาศใชประมวลแพงฯ บรรพ 5 แลว

อำานาจของผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวทบญญตไวในมาตรา 21 ไดถกจำากดอำานาจลงตามลกษณะและรายการตามทระบไวในมาตรา 1546

การหามขายทดนของเดกซงตองขออนญาตศาลกอนตามมาตรา 1546 นน หมายความรวมถงสญญาจะขายทดนดวย

การขายทดนของผเยาวโดยอางวาเอาเงนไปใชจายในการศกษาของเดก เขาลกษณะทเปนการสมควรแกฐานานรป และเปนการอนจำาเปนเพอความเจรญในอนาคตของเดกตามมาตรา 24 ซงอนญาตไววา แมเดกจะทำานตกรรมเองกยงไดนน เมอมาตรา 1546 หามผปกครองขายทดนของเดกโดยลำาพงแลว เดกขายทดนของเดกโดยลำาพงเองกทำาไมได มาตรา 1546 เปนบทยกเวนทวไปของมาตรา 24 ดวยเหมอนกน ความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกใชไมได

ผเยาวทำาสญญาจะขายทดนของผเยาวแกผซอและมอบทดนใหผซอไปจดหาผลประโยชนมาแบงกบผเยาวนน โดยผแทนโดยชอบธรรมยนยอม นตกรรมอนเกยวกบการจดหาผลประโยชนมาแบงกนแยกไดจากการซอขาย ไมตองหามตามมาตรา 1546 จงเปนการสมบรณตาม มาตรา 21

คำาพพากษาฎกาท 303 / 2499

70

พเอาหองแถวอนเปนมรดกตกไดแกตนและนองไปขายแกผอน โดยนองจงใจรบรใหพแสดงตนเปนเจาของหองแถวนนแตผเดยว และไดใหถอยคำาตอพนกงานทดนรบรการซอขายไวชดเจนวาพขายหองแถวอนเปนสวนของพดวย กระทำาใหผซอผดหลงวาหองแถวเปนของพแตผเดยว ภายหลงนองมาฟองขอเพกถอนนตกรรมซอขายหองแถวสวนของตนโดยอางวาตนเปนผเยาวไมได

คำาพพากษาฎกาท 598 / 2506 ยายยกทดนใหหลาน โดยทำาใบมอบอำานาจใหหลานไปทำา

นตกรรมแทน แมหลานนนจะยงไมบรรลนตภาวะกเปนผรบมอบอำานาจได

คำาพพากษาฎกาท 1686 / 2506การทบตรผเยาวทำาสญญาเปนลกหนแทนบดา ซงเปนผใช

อำานาจปกครองโดยมไดรบอนญาตจากศาลชนตน ยอมเปนทเหนไดวาประโยชนของผใชอำานาจปกครองขดกบประโยชนของผเยาวอยางชดแจง สญญาดงกลาวจงตกเปนโมฆะ จะบงคบเอาแกผเยาวนนไมได

คำาพพากษาฎกาท 181 / 2507นตกรรมทโจทกทำากบจำาเลยในขณะทโจทกเปนผเยาว แต

มไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมนน เปนโมฆยะ เมอนตกรรมนนมไดบอกลาง จงมผลผกพนโจทกอย

คำาพพากษาฎกาท 244 / 2511พนกงานอยการมสทธยกคดข นวากล าว ตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1534 ได โดยผเยาวไมตองไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน

71

จำาเลยไมไดปฏเสธวาโจทกไมมสทธไดรบมรดกเสยเลย แตยอมใหโจทกไดรบ

สวนแบงมรดกโดยเกยงกนในเร องจำานวนเนอททจะแบงใหมากหรอนอยเทานน จนกระทงลวงเลยกำาหนดอายความมรดก 1 ป กยงโตเถยงกนแตในเรองจำานวนเนอทและขดของในการทใหโจทกบางคนซงเปนผเยาวตองมผแทนโดยชอบธรรมรองขออนญาตตอศาลกอนเทานน ยอมถอวาจำาเลยไดละเสยแลวซงประโยชนแหงอายความโดยปรยาย ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 192 จำาเลยจงยกอายความขนตอสโจทกไมได

ตามทประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 56 บญญตใหผเยาวจะเสนอขอหาตอศาลไดโดยไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน และการใหความยนยอมเชนนตองท ำาเปนหนงสอยนตอศาลนน เพอรวมไวในสำานวนความกเปนเรองทผเยาวใชสทธฟองรองนนเอง

คำาพพากษาฎกาท 1638 / 2511ฟองซงตงรปวา ผเยาวโดยบดาผแทนโดยชอบธรรมเปน

โจทกนนเปนเร องผเยาวเปนโจทกฟองคดเองโดยอาศยอำานาจของบคคลซงอางเปนบดาผแทนโดยชอบธรรม ถงหากจะฟงวาบคคลนนมใชบดาโดยชอบดวยกฎหมายของโจทกและขณะฟองคดโจทกยงไมบรรลนตภาวะ กเปนเร องความสามารถในการฟองคดของโจทกผเยาวบกพรอง ซ งศาลมอ ำานาจสอบสวน และส งแก ไขความบกพรองนนใหบรบรณไดกอนศาลพพากษาคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 56 สวนอำานาจของบคคลซงอางเปนบดาผแทนโดยชอบธรรมนน ถาไมมหรอไมใชผแทนโดยชอบธรรม ศาลจะยกฟองหรอจะสงอยางอนใดเพอประโยชนแหงความยตธรรมโดยไมตองยกฟองคดกไดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 66

72

เมอคดอยในระหวางพจารณาของศาลอทธรณและฎกาปรากฎวาโจทกผเยาวบรรลนตภาวะแลว มอำานาจเปนคความดวยตนเองไดแลว ศาลฎกากไมจำาเปนตองสงใหโจทกแกไขเรองความสามารถ

คำาพพากษาฎกาท 1319 / 2512 ผเยาวอาย 18 ป มภรยา แตมไดจดทะเบยนสมรส ยอม

ยงไมบรรลนตภาวะ ผเยาวลงนามทำาสญญาโดยมผแทนโดยชอบธรรมลงลาย

พมพนวมอเปนพยานในเอกสารสญญานนถอไดวา ผแทนโดยชอบธรรมใหความยนยอมแลว

ทายาททกคนทำาสญญาแบงปนมรดกซงไมมพนยกรรม เปนการระงบขอพพาทแหงกองมรดกทจะมขน จงเปนสญญาประนประนอมยอมความ

ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1546 (4) ผใชอำานาจปกครองจะทำา

สญญาประนประนอมยอมความเกยวแกทรพยสนของผเยาวมได เวนแตศาลจะอนญาต ดงนน เมอยงมไดรบอนญาตจากศาล ผใชอำานาจปกครองในฐานะผแทนโดยชอบธรรมจงไมอาจใหความยนยอมแกผเยาวในการทำาสญญา

ประนประนอมยอมความแบงปนมรดก

คำาพพากษาฎกาท 1008 / 2514การทจำาเลยใชกำาลงกายประทษรายกอดปลำาและฉดครา

กระทำาอนาจารผเยาวอาย 13 ป บตรสาวของโจทกอนเปนการทำาละเมดนน ผไดรบความเสยหายจากการทำาละเมดกคอผเยาวซงถกกอดปลำาและฉดครากระทำาอนาจาร โจทกซงเปนมารดามใชผเสยหายจากการกระทำาละเมดดวย จงไมมอำานาจฟองเรยกคาเสยหายเปนสวนตว

73

ตามคำาฟองของโจทกระบฐานะของมารดาผเยาวซงเปนโจทกไววา นางวง ยงสข ในฐานะสวนตวและมารดาผแทนโดยชอบธรรม“ของเดกหญงมะลวลย ยงสข ผเยาว แสดงชดแจงวามารดาเปน”โจทกฟองจำาเลยในสองฐานะ คอ ฟองในฐานะสวนตวฐานะหนงกบฟองแทนผเยาวในฐานะทเปนมารดาผแทนโดยชอบธรรมอกฐานะหนง คำาฟองนนจงเปนคำาฟองของผเยาวโดยมารดาฟองแทนอกดวย

คำาพพากษาฎกาท 2425 / 2516 การขายอสงหารมทรพยของเดกผใชอำานาจปกครองจะทำา

มไดเวนแตศาลจะอนญาตและผใชอำานาจปกครองจะใหความยนยอมแกเดกโดยรบอนญาตจากศาลกไมอาจทำาไดเชนเดยวกน ทงการขายนนหมายความรวมถงสญญาจะขายอสงหารมทรพยของเดกดวยเมอผใชอำานาจปกครองไมมอำานาจทจะทำาได สญญาจะขายอสงหารมทรพยของเดกยอมไมผกพนเดก เดกจะอางวาผจะซอผดสญญาและจะรบมดจำาหาไดไม

คำาพพากษาฎกาท 553 / 2518 โจทกทงสองเปนผเยาว บดาตายไปแลว มารดาโจทกไปก

เงนจำาเลยและไดนำาโฉนดทดนของโจทกไปใหจำาเลยยดถอไวเปนประกนโดยโจทกรเหนยนยอม กรณเชนนไมอยภายใตบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1546 และตามพฤตการณถอไดวามารดาผใชอำานาจปกครองโจทกไดใหความยนยอมในการการทำาดงกลาวนน ถงแมวาโจทกมใชผกเงนจากจำาเลย จำาเลยกมสทธทจะยดโฉนดของโจทกไวจนกวาจะไดรบชำาระหนครบถวนตามสญญา

คำาพพากษาฎกาท 2302 / 2518 ขอทวาผเสยหายมสวนรวมในการประมาทดวยหรอไม แม

จำาเลยจะมไดตอสไวในคดอาญา กไมตดสทธจำาเลยทยกขนเปนขอตอสในคดแพง

ผเยาวถกจำาเลยขบรถชนไดรบอนตราย มารดาดำาเนนคดแทนผเยาวโดยฟองเรยกคาเสยหาย มไดฟองในนามของมารดาเอง

74

เปนการสวนตว เทากบผเยาวเปนโจทกฟองคดนนเอง เมอผเยาวยงมไดรบความยนยอมจากบดา จงเปนการบกพรองในเรองความสามารถตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 56 วรรคสอง ศาลมอำานาจสอบสวนในเรองความสามารถของคความและมคำาสงใหแกไขขอบกพรองได หาใชวาฟองของโจทกเสยไปเพราะเปนการดำาเนนคดโดยผไมมอำานาจไม การทศาลชนตนสงใหโจทกแกไขขอบกพรองในเรองความสามารถจงชอบแลว

คำาพพากษาฎกาท 583 / 2525 ศาลชนตนมคำาสงเพกถอนการรบคำาใหการของจำาเลย

เพราะจำาเลยเปนผเยาวและมคำาสงใหมวาจำาเลยขาดนดยนคำาใหการ ครนเมอผรบรองไดเปนผแทนเฉพาะคดแลว มไดรองคดคาน หรอขอใหเพกถอนคำาสงดงกลาวนน โดยอางวาขณะทศาลสงนนจำาเลยยงไมมผแทนโดยชอบธรรมดำาเนนคดแทน และเมอศาลดำาเนนการพจารณาสบพยานโจทกนนผรองไดเปนผแทนเฉพาะคดแลวทนายจำาเลยกยงไดซกคานพยานโจทกจนเสรจสน จงถอไดวาผรองในฐานะผแทนเฉพาะคดของจำาเลยไดใหสตยาบนตอคำาสงวาขาดนดยนคำาใหการนนแลว ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 27 วรรคสอง คำาสงวาขาดนดยนคำาใหการนนจงเปนคำาสงทชอบดวยกระบวนพจารณา จำาเลยจงมสทธเพยงสาบานตนใหการเปนพยานเองและถามคานพยานโจทกเทานน

ขอยกเวนนตกรรมทผเยาวสามารถทำาไดโดยลำาพง

1.นตกรรมทเปนคณประโยชนแกผเยาวฝายเดยว มาตรา 22 ผเยาวอาจทำาการใดๆทงสน หากเปนเพยง

เพอจะไดไปซงสทธอนใดอนหนง หรอเปนการเพอใหหลดพนจากหนาทอนใดอนหนง

75

ตองเปนกรณทผเยาวไดสทธหรอหลดพนหนาทอนใดอนหนง โดยไมมเงอนไข หรอภาระตดพนใด ๆ ทงสน เชน มคนยกทรพยสนใหผเยาวโดยเสนหา ผเยาวทำานตกรรมรบทรพยสนนนไดโดยลำาพง แตถามเงอนไขวาจะตองสมรสกบผให หรอตองเลยงดผใหตลอดชวตของผให เชนน ผเยาวตองขอความยนยอมกอน

คำาพพากษาฎกาท 1074 / 2477การถอนฟองเปนนตกรรมตามประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา 112 เพราะเปนการระงบซงสทธทจะดำาเนนคดตอไป ไมเหมอนกบการรองทกข ซงไมใชนตกรรมตาม ป.พ.พ. และตามมาตรา 21 ผเยาวอาย 15 ป ยงไมบรรลนตภาวะ หามอำานาจถอนฟองโดยมไดรบความยนยอมของผปกครองไดไม ทงการขอถอนฟองมไดอยในจำาพวกขอยกเวนในมาตรา 22 ถง 25 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ฉะนน ผเยาวซงเปนเจาทกขจะมารองขอถอนฟองโดยพลการตนเองหาไดไม

คำาพพากษาฎกาท 994 / 2485ภรรยานอยไปทำาสญญารบสภาพหนของผตายโดยตนมได

เปนผจดการทรพยมรดก หรอเปนผแทนโดยชอบธรรมของผรองซงเปนบตรภรรยาหลวง สญญานนยอมไมผกมดผรองในอนทจะมสวนไดในมรดกดวย

คำาพพากษาฎกาท 1497 / 2498ผรองทงสเปนผเยาว อาย 4 ถง 9 ป โดยมารดาซงเปน

ผแทนโดยชอบธรรมไดยนคำารองวาเปนบตรธดาของนายอศนย และนายอศนยไดหายไปจากบานเกนกวา 1 ปแลว ไมมผใดทราบวาเปนตายรายดอยางไรและมไดตงตวแทนไว นายอศนยเปนเจาของทดนมโฉนดแปลงหนง ไมมผใดดแลผลประโยชน จงขอใหศาลตงผรองทง

76

ส โดยมมารดาเปนผแทนโดยชอบธรรมเปนผจดการทรพยสนของนายอศนย กรณไมเขาขอยกเวนตามมาตรา 22, 23, 24 และ 25 ผรองเปนผเยาว จะทำานตกรรมใดๆ ยงไมได ใหยกคำารอง

2. นตกรรมทผเยาวตองทำาเองเฉพาะตว มาตรา 23 ผเยาวอาจทำาการใด ๆ ไดทงสน ซง

เปนการตองทำาเองเฉพาะตว นตกรรมทผเยาวตองทำาเองเฉพาะตว หมายถง นตกรรม

ทมลกษณะเปนการสวนตวของผเยาวโดยเฉพาะ และตองเปนผเยาวเทานนทจะทำานตกรรม ผอนทำาแทนไมได ลกษณะความเปนสวนตวน กฎหมายประสงคใหเกดจากการแสดงเจตนาดวยความบรสทธใจของผเยาวเทานน โดยไมใหผแทนโดยชอบธรรมเขามากาวกายแสดงเจตนาของผเยาว เชน

- การรบรองบตร ตามาตรา 1547 การทผเยาวจะรบรองบตรของตนเองเปนการทำาหนาทอนสมควรทพอพงกระทำาตอลก เปนความสมพนธระหวางผเยาวซงเปนบดากบลกโดยเฉพาะ ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวกมอาจทำาหนาทเปนบดาแทนผเยาวได จงเปนนตกรรมทผเยาวตองทำาเองเฉพาะตว ถงแมวาการรบรองบตร เชนนอาจสรางภาระคาใชจายแกผเยาวอยางมากกตาม

- การเพกถอนการสมรส ตามมาตรา 1508 “การสมรสทเปนโมฆยะ เพราะคสมรสสำาคญผดตว หรอถกกลฉอฉล หรอถกขมข เฉพาะคสมรสทสำาคญผดตว หรอถกกลฉอฉล หรอถกขมขเทานน ขอเพกถอนการสมรสได”

- การแสดงเจตนายนยอมเขาผกพนเปนคสญญาหมน ปกตการทำาสญญาหมน คสญญาหมนอาจจะเปนบดามารดาของชายตกลงหมนกบบดามารดาของหญงไดเพราะคสญญาหมนตามมาตรา 1437 นน ใชคำาวาฝายชาย หรอฝายหญง ดงนน คสญญาหมนจงไมจำาเปนตองเปนตวชาย หรอหญง แตเมอสญญาหมนเปนสญญาทนำาไปสการสมรสของชาย และหญงคหมน จงอาจมกรณทชาย และหญงจะตองแสดงเจตนา

77

ยนยอมเขาผกพนเปนคสญญาหมนดวย การตดสนใจวาจะยนยอม หรอไม มลกษณะเปนการสวนตวของผเยาวโดยเฉพาะ จงเปนนตกรรมทตองทำาเองเฉพาะตว ผแทนโดยชอบธรรมตดสนใจแทนไมได

- การแสดงเจตนายนยอมเปนคสมรส ตามมาตรา 1558 เปนนตกรรมทตองทำาเองเฉพาะตว - การทำาพนยกรรมของผเยาว การทผเยาวจะยกทรพยสนใหใครยอมเปนเรองเฉพาะตวของผเยาว คนอนทำาพนยกรรมแทนไมได ดงนนผเยาวสามารถทำาพนยกรรมไดโดยลำาพง แตกฎหมายไดบญญตคณสมบตของคนทจะทำาพนยกรรมได จะตองอยในวยทโตพอจะพจารณารอบครอบยกทรพยสนใหใครได ดงนน มาตรา 25 จงกำาหนดใหผเยาวอาจทำาพนยกรรมไดเมอมอาย 15 ปบรบรณ หากฝาฝนมผลใหพนยกรรมเปนโมฆะ ตามมาตรา 1703

คำาพพากษาฎกาท 1074 / 2477การถอนฟองเปนนตกรรมตามประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา 112 เพราะเปนการระงบซงสทธทจะดำาเนนคดตอไป ไมเหมอนกบการรองทกขซงไมใชนตกรรมตาม ป.พ.พ.และมาตรา 21 ผเยาวอาย 15 ป ยงไมบรรลนตภาวะ หามอำานาจถอนฟองโดยมไดรบความยนยอมของผปกครองไดไม ทงการขอถอนฟองมไดอยในจำาพวกขอยกเวนในมาตรา 22 ถง 25 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ฉะนนผเยาวซงเปนเจาทกขจะมารองขอถอนฟองโดยพลการตนเองหาไดไม

คำาพพากษาฎกาท 1497 / 2498บตรผเยาวของบคคลซงไปเสยจากภมลำาเนาโดยมไดตง

ตวแทนไว และไมมใครรวาเปนตายรายดอยางไรนน จะยนคำารองขอใหศาลตงตนเปนผจดการทรพยสนของบคคลนนโดยมารดาผแทนโดยชอบธรรมยอมไมได เพราะกรณเชนนไมเขาขอยกเวนตามประมวล

78

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 22, 23, 24 และ 25 ทผเยาวจะทำานตกรรมใดๆ ได

ขอสงเกต คำาวา “นตกรรมทผเยาวตองทำาเองเฉพาะตว ”ตามมาตรา 23 ไมใชเปน “หนทผเยาวตองชำาระเอง ตามมาตรา ”1572 “ผใชอำานาจปกครองจะทำาหนทบตรจะตองทำาเองโดยมไดรบความยนยอมของบตรไมได เชน บดามารดาจะทำาสญญารบจางถาย”ละครแทนผเยาวทเปนดาราละคร โดยไมไดรบความยนยอมจากบตรผเยาวมได เพราะเปนหนทผเยาวจะตองกระทำาการเลนละครเองตามมาตรา 1572 และถาผเยาวจะทำาสญญารบจางโดยมไดรบความยนยอมของบดามารดาไมได เพราะไมใชนตกรรมทเปนเรองสวนตวของผเยาวทผเยาวตองทำาเองเฉพาะตว คนอนทำาแทนใหไมได

คำาพพากษาฎกาท 927 / 2485ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวกยมแทนผเยาว เอาทรพย

ของผเยาวไปเปนประกนเงนกไม จำาตองขออนญาตตอศาล ดงทบญญตไวใน ป.พ.พ. มาตรา 1546 (3) เพราะไมใชกรณทเอาทรพยของผเยาวไปใหกยม

3. นตกรรมทจำาเปนเพอการเลยงชพของผเยาว มาตรา 24 ผเยาวอาจทำาการใดๆ ไดทงสน ซง

เปนการสมแกฐานานรปแหงตน และเปนการอนจำาเปนในการดำารงชพตามสมควร

หลกเกณฑ1. ตองเปนนตกรรมทจำาเปนเพอการเลยงชพ หมายถง

การทำานตกรรมทเกยวกบปจจยแหงการดำารงชพ เชน การจดหาปจจยส การซออาหาร เสอผา ยารกษาโรค การเสยคาธรรมเนยมการศกษา เปนตน

2. ตองสมแกฐานานรปของผเยาว ซงตองพจารณาฐานะ และรายไดของผเยาว

79

ประกอบเปนราย ๆ ไป เชน การทผเยาวซอรถจกรยานเพอขมาโรงเรยน นาจะเปนการเพอการเลยงชพ และสมแกฐานานรปของผเยาว แตถาผเยาวซอรถมอรเตอรไซค ซงตองผอนสงเดอนละ 3,500 บาท ในขณะทผเยาวยงไมมรายไดทางอน นอกจากไดรบเงนรายเดอนจากทางบาน เดอนละ 4,000 บาท นาจะไมถอวาสมแกฐานานรปของผเยาวคำาพพากษาฎกาท 856 – 857/2497

เมอประกาศใชประมวลแพงและพาณชย บรรพ 5 แลว อำานาจของผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวทบญญตไวในมาตรา 21 ไดถกจำากดอำานาจลงตามลกษณะ และรายการตามทระบไวในมาตรา 1546 (เดมเปลยนเปนมาตรา 1574 ใหม)

การหามขายทดนของเดกซงตองขออนญาตศาลกอน ตามมาตรา 1546 นน หมายความรวมถงสญญาจะขายทดนดวย

การขายทดนของผเยาว โดยอางวาเอาเงนไปใชจายในการศกษาของเดกเขาลกษณะทเปนการสมควรแกฐานานรป และเปนการอนจำาเปนเพอความเจรญในอนาคตของเดก ตามมาตรา 24 ซงอนญาตไววา แมเดกจะทำานตกรรมเองกยงไดนน เมอมาตรา 1546 หามผปกครองขายทดนของเดกโดยลำาพงแลว เดกขายทดนของเดกโดยลำาพงเองกทำาไมได มาตรา 1546 เปนบทยกเวนทวไปของมาตรา 24 ดวยเหมอนกน ความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกใชไมได

ผเยาวทำาสญญาจะขายทดนของผเยาวแกผซอ และมอบทดนใหผซอไปจดหาผลประโยชนมาแบงกบผเยาวนน โดยผแทนโดยชอบธรรมยนยอม นตกรรมอนเกยวกบการจดหาผลประโยชนมาแบงกน แยกไดจากการซอขาย ไมตองหาม ตามมาตรา 1546 จงเปนการสมบรณ มาตรา 21 (มาตรา 1546 เดม เปลยนเปน มาตรา 1574)

ถาเปนกจการตามทระบในมาตรา 1574 แมจะจำาเปนเพอการเลยงชพและสมแกฐานานรป ผเยาวกไมอาจทำาเองโดยลำาพง ตองได

80

รบอนญาตจากศาลตามมาตรา 1574 เสยกอน ดงนน มาตรา 1574 จงเปนขอยกเวน มาตรา 24 ดงฎกาขางตนน

2. ผแทนโดยชอบธรรม (Legal representative) ไดแก

2.1 ผใชอำานาจปกครอง (person exercising parental power)

2.2 ผปกครอง (guardian)

2.1 ผใชอำานาจปกครอง หมายถง บคคลทกฎหมายใหอำานาจปกครองทงในทาง

สวนตว และในทางทรพยสนของผเยาว อำานาจปกครองจะอยกบบดาและมารดา ตามาตรา 1566 “บตรซงยงไมบรรลนตภาวะตองอยใตอำานาจปกครองของบดามารดา”

ยกเวน อำานาจปกครองอยกบบดา หรอมารดาในกรณดงตอไปน

(1) มารดา หรอบดาตาย (2) ไมแนนอนวามารดาหรอบดามชวตอยหรอ

ตาย (3) มารดาหรอบดาถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ หรอเสมอนไร

ความสามารถ (4) มารดา หรอบดาตองเขารกษาตวในโรง

พยาบาลเพราะจตฟ นเฟอน (5) ศาลสงใหอำานาจปกครองอยกบบดาหรอ

มารดา (6) บดา และมารดาตกลงกนตามทมกฎหมาย

บญญตไวใหตกลงกนได

81

นอกจากน ยงมกรณทอำานาจปกครองอาจจะอยกบบดา หรอมารดา ไดแก

1. กรณเดกเกดจากหญงทมไดสมรสกบชาย ถอวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของหญงเสมอ ตามมาตรา 1546 มารดาเทานนจงเปนผใชอำานาจปกครองบตร

2. กรณทบตรตดมาเมอสมรสใหม อำานาจปกครองยงคงอยกบบคคลทบตรตดมา ตาม มาตรา 1568

3. ตามขอตกลงสญญาหยาดวยความยนยอม ระบใหอำานาจปกครองอยกบบดา หรอมารดา ถาตกลงกนไมไดใหศาลเปนผสงชขาด รวมทงกรณมคำาพพากษาใหหยาและชขาดใหบดา หรอมารดาเปนผใชอำานาจปกครองบตร

4. มกรณทใหศาลสงใหอำานาจปกครองอยกบบดา หรอมารดา เชน บดา หรอมารดาใชอำานาจปกครองเกยวกบตวผเยาวโดยมชอบ หรอประพฤตชวราย ตามมาตรา 1582

2.2 ผปกครอง (Guardian) หมายถง บคคลทศาลตงขนมาเพอทำาหนาทปกครองทงในทางสวนตว และในทางทรพยสนของผเยาว ในกรณทผเยาวไมมผใชอำานาจปกครอง หรอ ผใชอำานาจปกครองถกถอนอำานาจปกครอง ซงอาจจะมคนเดยว หรอ หลายคนรวมกนกได

มาตรา 1585 “บคคลทยงไมบรรลนตภาวะและไมมบดามารดา หรอบดามารดาถกถอนอำานาจปกครองเสยแลวนน จะจดใหมผปกครองขนในระหวางทเปนผเยาวกได

- จะมผปกครอง หรอไมกได ไมใชบทบงคบวาจะตองมผปกครอง

- แตจะมไดผปกครองในกรณทผใชอำานาจปกครองตาย หรอถกถอนอำานาจปกครองทงหมด (1585 วรรค 1)

82

- มไดในกรณถกอำานาจปกครองบางสวนอาจตงผปกครองเฉพาะสวนทถกถอนอำานาจปกครองได (1585 วรรค 2)

- โดยปกตผปกครองมคนเดยว ยกเวนพนยกรรมตงผปกครองระบวาหลายคน (1590)

- ยกลกเปนบตรบญธรรมคนอน อำานาจปกครองหมดไป การยกเลกการเปนบตรบญธรรม อำานาจปกครองไมกลบสบดา –มารดาเปนผปกครอง

อำานาจหนาทของผใชอำานาจปกครอง ผปกครอง ตาม

มาตรา 1598/3 1. ในทางสวนตว (มาตรา 1567) ไดแก - ให

ความยนยอมในการทำานตกรรม - กำาหนดภมลำาเนา

(มาตรา 44)- อปการะเลยงด

- ใหการศกษา

- วากลาว / สงสอน - ใหบตรทำางาน

ตามสมควร 2. ในทางทรพยสน มาตรา (1571) จดการทรพยสนแทนผเยาว โดยใชความ

ระมดระวงในการจดการทรพยสนของผเยาวในระดบของวญญชนจะพง กระทำา

ขอยกเวนอำานาจหนาทของผใชอำานาจปกครอง ผปกครอง

1. ผโอนทรพยสนใหผเยาว ระบเงอนไขใหผอนเปนผจดการทรพยสน(มาตรา 1577)

83

2. ผใชอำานาจปกครองสละมรดก (มาตรา 1615 , 1616 และ 1577)

3. หนทผเยาวตองชำาระเอง (มาตรา 1572)4. ประโยชนของผใชอำานาจปกครองขดตอผเยาว (มาตรา

1575)5. กจการทกฎหมายกำาหนดใหขออนญาตตอศาล ตาม

มาตรา 1574- ตองขออนญาตจากศาลกอน- ขออนญาตภายหลง นาจะทำาได ( ความเหนของศ.

จตต ตงศภทย)- การฝาฝน มาตรา 1574 ผลไมสมบรณ ไมผกพนผ

เยาว แตระหวางผใชอำานาจปกครอง กบบคคลภายนอกบงคบได (ฎกาท 1903/2514) ไมใชโมฆยะ

- ตองทงบดา และมารดา ตามมาตรา 1566 เปนผขออนญาต

มาตรา 1574 นตกรรมใดอนเกยวกบทรพยสนของผเยาวดงตอไปน ผใชอำานาจปกครองจะกระทำามได เวนแตศาลจะอนญาต

(๑) ขาย แลกเปลยน ขายฝาก ใหเชาซอ จำานอง ปลดจำานอง หรอโอนสทธจำานอง ซงอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยทอาจจำานองได

- คำาวาขาย รวมถงจะขายดวย - รถยนต ปน หน ไมใช สงหารมทรพยพเศษ - การรบจำานอง ไมเขามาตรา 1574 (1 ) ยกเวนวารบ

จำานองโดยใหกยมเงน

(๒) กระทำาใหสดสนลงทงหมดหรอบางสวน ซงทรพยสทธของผเยาวอนเกยวกบอสงหารมทรพย

84

(๓) กอตงภาระจำายอม สทธอาศย สทธเหนอพนดน สทธเกบกน ภาระตดพนในอสงหารมทรพย หรอทรพยสทธอนใดในอสงหารมทรพย

(๔) จำาหนายไปทงหมดหรอบางสวนซงสทธเรยกรองทจะใหไดมาซงทรพยสทธในอสงหารมทรพย หรอสงหารมทรพยทอาจจำานองได หรอสทธเรยกรองทจะใหทรพยสนเชนวานนของผเยาวปลอดจากทรพยสทธทมอยเหนอทรพยสนนน

(๕) ใหเชาอสงหารมทรพยเกนสามป

- ถาเชาสงหารมทรพยทำาได หรอถาใหเชาอสงหารมทรพยเกนสามป บงคบได 3 ป

(๖) กอขอผกพนใด ๆ ทมงใหเกดผลตาม (๑) (๒) หรอ (๓)เชน สญญาจะซอจะขาย

(๗) ใหกยมเงน - แตพอแมกยมเงนเพอประโยชนของผเยาว ผเยาว

ตองผกพน

(๘) ใหโดยเสนหา เวนแตจะเอาเงนไดของผเยาวใหแทนผเยาวเพอการกศลสาธารณะ เพอการสงคม หรอตามหนาทธรรมจรรยา ทงน พอสมควรแกฐานานรปของผเยาว

(๙) รบการใหโดยเสนหาทมเงอนไขหรอคาภาระตดพน หรอไมรบการใหโดยเสนหา

(๑๐) ประกนโดยประการใด ๆ อนอาจมผลใหผเยาวตองถกบงคบชำาระหนหรอทำานตกรรมอนทมผลใหผเยาวตองรบเปนผรบชำาระหนของบคคลอนหรอแทนบคคลอน

(๑๑) นำาทรพยสนไปแสวงหาผลประโยชนนอกจากในกรณทบญญตไวในมาตรา ๑๕๙๘/๔ (๑) (๒) หรอ (๓) เชน ลงทนใน

85

ตลาดหลกทรพย, รบจำานอง, รบขายฝาก เกนกงราคาตลาดของอสงหารมทรพย

(๑๒) ประนประนอมยอมความ

- ถาประนประนอมยอมความในศาลไมตองขออนญาตจากศาลกอน แตถาเปนประนประนอมยอมความนอกศาลตองขอกอนจงจะทำาได

(๑๓) มอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการวนจฉย

อนง กรณทผเยาวมผปกครอง มอายไมตำากวา 15 ปบรบรณ เมอผปกครองจะทำากจการใดทสำาคญใหปรกษาผอยในความปกครองกอนเทาทจะทำาได มาตรา 1598/5

การสนสดอำานาจปกครองของ บดา มารดา–1. ผเยาวตาย2. ผเยาวบรรลนตภาวะ3. ผใชอำานาจปกครองตาย4. ถกถอนอำานาจปกครองดวยเหตตางๆ เชน เปนผไร

ความสามารถ ประพฤตชว (มาตรา 1592) ลมละลาย ฯลฯ

5. บตรเปนบตรบญธรรมคนอน (มาตรา 1598/28)สำาหรบกรณของผปกครอง จะมหลกเกณฑทำานองเดยวกบการสนสดอำานาจปกครอง

ของบดา ตามมาตรา 1598/6, 1598/7 และ 1598/8

3. การใหความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมความยนยอมของผแทนของผแทนโดยชอบธรรม [

มาตรา 1566 ]อำานาจปกครองโดยปกตแลวอยทบดา มารดา เพราะฉะนน–

ตองไดรบความยนยอมจากทงบดาและมารดา

86

ขอยกเวน ถาบดา หรอมารดาตาย อำานาจอยทบดา หรอมารดาทยงมชวตอย ตองไดรบความยนยอมจากบดา หรอมารดานน

ถาบดา หรอมารดา ถกศาลสงใหเปนบคคลไรความสามารถ แตคนวกลจรตทศาลยงไมสงนน ยงมอำานาจปกครองบตร จนกวาจะถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ

การใหความยนยอมตองใหกอนการมนตกรรมเกดขน แตถาใหในภายหลงเปนการใหสตยาบน

แบบของการใหความยนยอม ความยนยอมเปนนตกรรมทไมตองทำาตามแบบ จะให

ดวยวาจา หรอเปนลายลกษณอกษรกได และจะเปนการใหโดยชดแจง หรอโดยปรยายกได

ฎกาท 1319/2521 มารดาเซนเปนพยานในนตกรรมเปนการใหความยนยอมโดยปรยาย

ขอยกเวนการใหความยนยอมในการสมรสนนตองทำาตามแบบ ตามมาตรา 1454 , 1455

การยนยอมในการทำานตกรรม ตามมาตรา 1574 ตองขออนญาตจากศาล บดามารดาใหความยนยอมใหผเยาวทำาไมได และทำาแทนผเยาวกไมได เพราะยงตองเปนเชนนน คอยงตองขออนญาตจากศาล

การใหความยนยอมเปนการทวไป ได หรอไม? ความยนยอมเปนการทวไปเปนโมฆะใชบงคบไมได เพราะ

กฎหมายตองการใหมการใหความยนยอมเปนกรณฯ ไป ซงแตละครงนนจะมขอบเขตเพยงใดกได

การใหความยนยอมนน ถอนไดหรอไม?เชน พอใหเงนลก 500 บาท ไปซออะไรกได จะถอน

คนไดหรอไมการใหความยนยอมนน จะถอนเมอใดกได แตจะตองถอน

กอนจะเขาทำานตกรรม ถามนตกรรมเกดขนแลวไมมสทธถอน ถา

87

ถอนพรอมกนนนกเปนไปไมได เพราะคำาเสนอคำาสนองตกตองตรงกน มนตกรรมเกดขนแลว

ขอยกเวนของการใหความยนยอมทไมสามารถถอนความยนยอมได ไดแก การใหความยนยอมในการทำาการสมรส ตามมาตรา 1455

และการใหความยนยอมทำาการคาตาม มาตรา 27 วรรค 3 เวนแตการประกอบธรกจหรอการงานทไดรบความยนยอมกอใหเกดความเสยหายถงขนาด หรอเสอมเสยแกผเยาว ผแทนโดยชอบธรรม อ า จ บ อ ก เ ล ก ค ว า ม ย น ย อ ม ท ไ ด ใ ห แ ก ผ เ ย า ว เ ส ย ไ ด

ถาขอความยนยอมแลวบดา มารดาไมใหความยนยอม –ผเยาวจะขอใหศาลอนญาตไดหรอไม?

มกรณทกฎหมายบญญตตามมาตรา 1456 ผเยาวอาจจะขอใหศาลสงอนญาตใหทำาการสมรสได ซงเปนกรณทกฎหมายบญญตไวเปนพเศษ

สวนในกรณทวไปนน จะขอใหศาลอนญาตไมได และจะตความเทยบเคยงมาตรา 1456 กไมได เพราะไมใชเหตผลทำานองเดยวกน

สทธในการใหความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรม เปนสทธเฉพาะตวของผแทนโดยชอบธรรม ศาลไมมอำานาจใหความยนยอมแทนผแทนโดยชอบธรรม ยกเวนกรณกฎหมายบญญตใหสทธฟองศาลใหอนญาตแทนได ดงบญญตตามมาตรา 27 ผเยาวทำาการคา และมาตรา 1456 ในกรณการสมรส

ถาบดามารดา ประพฤตชวใชอำานาจปกครองโดยมชอบ จะถอนอำานาจปกครองบางสวน หรอทงหมดกได แตผเยาวกตองไดรบความยนยอมจากผปกครองอยดในกรณทศาลตงผปกครอง หรอขออนญาตศาลใหทำานตกรรมไปพลางกอนได

กรณทถงแมจะเปนนตกรรม แตกไมตองขอความยนยอม ถาเปนการทำานตกรรมททำาในนามของผอน นตกรรมนนไมผกพนผเยาว แตผกพนผทผเยาวทำาแทน

88

เพราะฉะนน ตวการมอบอำานาจใหตวแทนทเปนผเยาวไปทำานตกรรมแทนนน ผเยาวทเปนตวแทนไมตองขอความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมในการทำานตกรรมนน

แตผเยาวจะเขาเปนตวแทนของผอนนน จะตองไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมดวย เพราะตวแทนนนอาจตองรบผดในการทไดทำาแทนตวการแลวเกดความเสยหาย

ข อ บ เ ข ต ท ใ ห ค ว า ม ย น ย อ ม ม า ต ร า 26มาตรา 26 ถาผแทนโดยชอบธรรมอนญาตใหผเยาว

จำาหนายทรพยสนเพอการอนใดอนหนงอนไดระบให ผเยาวจะจำาหนายทรพยสนนนเปนประการใดภายในขอบของการทระบใหนนกทำาไดตามใจสมคร อนง ถาไดรบอนญาตใหจำาหนายทรพยสนโดยมไดระบวาเพอการอนใด ผเยาวกจำาหนายไดตามใจสมคร

ข อ บ เ ข ต ท ใ ห ค ว า ม ย น ย อ ม ม า ต ร า 26 1. ระบการอนใดอนหนง ผเยาวจะจำาหนายทรพยสนนน

เปนประการใดภายในขอบของการทระบใหนนกทำาไดตามใจสมคร

2. ถาไดรบอนญาตใหจำาหนายทรพยสนโดยมไดระบวาเพอการอนใด ผเยาวกจำาหนายไดตามใจสมคร

คำาพพากษาฎกาท 927 / 2485จำาเลยท 1 อาย 19 ป จำาเลยท 2 อาย 15 ป อยใน

ความปกครองของจำาเลยท 3 และท 4 ผเปนบดามารดา จำาเลยท 3 และท 4 ไดไปทำาสญญาตอกรมการอำาเภอในนามผแทนโดยชอบธรรมของจำาเลยทงสอง กเงนโจทก และไดมอบโฉนดซงมชอจำาเลยท 1 และท 2 เปนเจาของโฉนดใหโจทกยดไวเปนประกนดวย ตอมาจำาเลยท 1 ท 2 ไดลงลายมอชอในหนงสอรบรองวาไดรเหนยนยอมใหจำาเลยท 3 ท 4 กเงนรายนจากโจทกนน ไดพเคราะหด ป.พ.พ.

89

มาตรา 1546 (3) แลวเหนวา เมอกฎหมายบญญตไวชดแจงแลววาหามแตใหกอยางเดยวทจะตองขออนญาต ถาจะไปแปลถงกกตองขออนญาตดวยแลวกจะขดกบตวบทไป เมอตามกฎหมาย จำาเลยท 3 ท 4 ไมตองขออนญาตศาล และทงเจาหนกใหกไปโดยสจรต จำาเลยท 1 และท 2 กตองรบผดดวย

4. ผ ล บ ง ค บ เ ม อ ไ ม ไ ด ร บ ค ว า ม ย น ย อ ม ผลคอนตกรรมตกเปนโมฆยะ กลาวคอ นตกรรมนนมผลส ม บ ร ณ ม ผ ล บ ง ค บ ไ ป เ ร อ ย ๆ จนกวาจะมการบอกลางใหเปนโมฆะ หรออาจใหสตยาบนใหมผลส ม บ ร ณ ต ล อ ด ไ ป การบอกลาง คอการแสดงเจตนาใหนตกรรมทเปนโมฆยะตกเปนโมฆะเสยเปลาใหคกรณกลบคนสฐานะเดม เชน ผเยาวซอรถยนตโดยไมไดรบความยนยอม เมอ พอแมบอกลาง ทำาใหเปนโมฆะ คกรณกลบคนสฐานะเดม เอารถคนไป เอาเงนคนมา ถาเปนการพนวสยทจะกลบคนสฐานะเดมได กใหชดใชคาเสยหายกนไป เชน หกคาเสอมราคา (มาตรา 176)

ความแตกตางระหวางโมฆะกบโมฆยะ

โมฆะ โมฆยะ1. เสยเปลาเสมอนไมไดทำา 1. สมบรณจนกวาจะถกบอกลางให

เปนโมฆะภายหลง2. ผมสวนไดเสยคนใดกไดกลาวอางโมฆะ (มาตรา 172)

2. เฉพาะบคคลตาม มาตรา 175 ทจะมสทธบอกลาง

3. ไมอาจใหสตยาบนแกความเสยเปลาได

3. ใหสตยาบนได (มาตรา 179-180)4. มระยะเวลาแสดงเจตนาบอกลาง - มาตรา 181 (มใหบอกลางได

90

4. กลาวอางโมฆะไดทกเวลา ตลอดไป

เมอพน 1 ปนบแต เวลาทอาจใหสตยาบนได หรอเมอพน 10 ป นบ แตไดทำานตกรรมอนเปนโมฆยะนน) - มาตรา 178 (บอกลางไดโดยการแสดงเจตนาแกค กรณอกฝายซงเปนบคคลทมตวกำาหนดไดแน นอน)

5. การคนทรพย ตองคนในฐานะ ลาภมควรได

5. คนสฐานะเดมใหมากทสด ถาพนวสยทกลบคนส ฐานะเดม กใหชดใชคาเสยหายแทน (มาตรา 176)

บคคลทมสทธบอกลางได ( มาตรา 175) 1. บคคลทเปนคกรณทำานตกรรม 1.1 ผเยาว , คนไรความสามารถ , คนเสมอนไรความสามารถ แตตองพนภาวะความเปนผไรความ สามารถเสยกอน หรอผแทนโดยชอบธรรมยนยอมใหบอกลาง 1.2 ผแสดงเจตนาบกพรอง เพราะ - ถกขมข

- ถกหลอก- สำาคญผดในคณสมบตของบคคล / ทรพย

2. ผแทนโดยชอบธรรม- ผเยาว ไดแก บดามารดา หรอผปกครอง- คนไรความสามารถ ไดแก ผอนบาล- คนเสมอนไรความสามารถ ไดแก ผพทกษ

3. ทายาทของผทำาโมฆยะกรรม

91

- ผรบพนยกรรม- ทายาทโดยธรรม

วธการบอกลางกฎหมายไมไดกำาหนดแบบพธ เพราะฉะนนจะแสดงเจตนา (นตกรรมระงบสทธ) อยางไร

กได โดยวาจา หรอ ลายลกษณอกษร กได แตบอกลางโดยปรยายไมได

อายความบอกลาง- มใหบอกลางเมอพน 1 ป นบแตเวลาทอาจบอกลางหรอให

สตยาบนได- หรอมใหบอกลางเมอพน 10 ป นบแตทำานตกรรมทเปนโมฆยะ

เชน พอแมทราบวาลกทำาสญญาซอรถยนตโดยไมไดรบความยนยอม - ตองบอกลางไดภายใน 1 ป นบแตวนทรวาลกทำาสญญา แต

ถาไมร อายความความ 1 ป จะยงไมเรมนบ แตอยางไรกตามตองไมเกน 10 ป นบแตวนซอรถยนต

- ถาผเยาวจะบอกลาง ตองบอกลางภายใน 1 ป นบแตวนบรรลนตภาวะ

- ถาถกขมข ตองบอกลางภายใน 1 ป นบแตวนทถกขมขไดผานพนไป

- ถาถกหลอก หรอสำาคญผดในคณสมบตของบคคล / ทรพย ตองบอกลางภายใน 1 ป นบแตวนททราบวาไดถกหลอกหรอสำาคญผด

การใหสตยาบน คอ- การแสดงเจตนาททำาใหนตกรรมทเปนโมฆยะนน มผลสมบรณ

ตลอดไป จะบอกลางอกไมไดแลว- ผมสทธใหสตยาบน เชนเดยวกบผมสทธบอกลาง

92

- วธการใหสตยาบน กฎหมายไมไดกำาหนดแบบพธเพราะฉะนนใหสตยาบนไดโดยชดแจงดวยวาจา / หนงสอ หรอโดยปรยาย

การใหสตยาบนโดยปรยาย (ไมมการโตแยงสงวนสทธตามมาตรา 180) จะกระทำาอยางใดกไดทใหมผลเปนการใหสตยาบน เชน

1. ไดมการชำาระหนนตกรรมทเปนโมฆยะแลวทงหมดหรอบางสวน เชนรวาถกหลอกใหซอแหวนเพชรแตกยงเอาเงนไปชำาระตามสญญา

2. ไดมการเรยกรองทวงใหชำาระหนตามโมฆยะกรรม เชนรวาถกหลอกวาเปนแหวนปลอม แตกยงทวงใหผขายสงมอบแหวนเพชรปลอม

3. ไดมการแปลงหนใหม เชนรวาเปนแหวนเพชรปลอมแตกยงตกลงแลกเปลยน จากการทตองชำาระเงนสดกชำาระเปนเชคแทน

4. ไดมการวางประกนเพอชำาระหนทเปนโมฆยะ เชนผเยาวซอรถยนตเงนผอนแลว บดามารดาเอาบานไปจำานองเปนประกนการชำาระหนของผเยาว

5. ไดมการโอนสทธ หรอความรบผดอนเกดจากโมฆยะกรรมทงหมด หรอบางสวน เชน ซอแหวนปลอมมาแลว แทนทจะบอกลางกลบขายตอใหคนอนไป

6. การกระทำาอยางอนทใหผลเปนการใหสตยาบน เชน ผเยาวซอรถยนตมาแลว บดามารดายมรถไปใชตอ ฯลฯ

ผเยาวประกอบกจการคา ( มาตรา 27) มาตรา 27 ผแทนโดยชอบธรรมอาจใหความยนยอมแกผเยาว

ในการประกอบธรกจทางการคาหรอธรกจอน หรอในการทำาสญญาเปนลกจางในสญญาจางแรงงานได ในกรณทผแทนโดยชอบธรรมไมใหความยนยอมโดยไมมเหตอนสมควร ผเยาวอาจรองขอตอศาลใหสงอนญาตได

ในความเกยวพนกบการประกอบธรกจหรอการจางแรงงานตามวรรคหนงใหผเยาวมฐานะเหสมอนดงบคคลซงบรรลนตภาวะแลว

93

ถาการประกอบธรกจหรอการทำางานทไดรบควาายนยอมหรอทไดรบอนญาตตามวรรคหนง กอใหเกดความเสยหายถงขนาดหรอเสอมเสยแกผเยาว ผแทนโดยชอบธรรมอาจบอกเลกความยนยอมทไดใหแกผเยาวเสยได หรอในกรณทศาลอนญาต ผแทนโดยชอบธรรมอาจรองขอตอศาลใหเพกถอนการอนญาตทไดใหแกผเยาวนนเสยได

ในกรณทผแทนโดยชอบธรรมบอกเลกความยนยอมโดยไมมเหตอนสมควร ผเยาวอาจรองขอตอศาลใหเพกถอนการบอกเลกความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมได

การบอกเลกความยนยอมโดยผแทนชอบธรรม หรอการเพกถอนการอนญาตโดยศาล ยอมทำาใหฐานะเสมอนดงบคคลซงบรรลนตภาวะแลวของผเยาวสนสดลง แตไมกระทบกระเทอนการใด ๆ ทผเยาวไดกระทำาไปแลวกอนมการบอกเลกความยนยอม หรอเพกถอนการอนญาต

ผเยาวประกอบกจการคา หลกคอ ตองขอความยนยอมในการทำาการคา (เปนการทวไป) และเมอไดรบความยนยอมแลวมสทธทำานตกรรมทเกยวพนการคาเสมอนหนงบรรลนตภาวะ

- ความยนยอมใหแลวถอนไมได- หากบดามารดาไมใหความยนยอมโดยปราศจากเหตผลอน

สมควร ขอศาลอนญาตแทนได- ถอนคนไดกรณไมสามารถทำากจการคาได

คนไรความสามารถ (Incompetent) มาตรา 28 บคคลวกลจรตผใด ถาภรยาสามกด ผบพการ กลาวคอ บดามารดา ปยา ตา ยาย ทวด กด ผสบสนดาน กลาวคอ ลก หลาน เหลน ลอกด ผอนบาลหรอผพทกษกด หรอพนกงานอยการกด รองขอตอศาลแลวศาลจะสงใหบคคลผนนเปนคนไรความสามารถกได คนไรความสามารถ คอ บคคลวกลจรต ทศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ

94

หลกเกณฑการเปนคนไรความสามารถ 1. เปนคนวกลจรต คอ พวกสมองพการ โรคจต จตฟ นเฟอง หรอมจตบกพรอง

- ตองเปนอยางมากถงขนาดขาดความรำาลก พดจาไมร เรอง ไมสามารถจดทำากจ การงานของตนเองได- ตองเปนอยประจำา แตไมจำาเปนตองเปนตลอดเวลา

คนวกลจรตไมจำาเปนวาตองบา หรอ โรคจต แตหมายถงคนทขาดความรสกรบ

ผดชอบ ไมสามารถประกอบกจการงานของตนเองได

2. ผมสทธรองขอตอศาล ใหสงใหบคคลวกลจรตเปนคนไรความสามารถ

2.1 คสมรสทจดทะเบยนสมรส ถาไมไดจดทะเบยนสมรส อาจจะตองเปนผพทกษ

หรอผซงปกครองดแลบคคลนนอย 2.2 บพการ ไมตองคำานงถงอำานาจปกครอง

- กรณบตรบญธรรม พอแมผใหกำาเนดกมสทธ มาตรา 1598/28 และผรบบตร บญธรรมมสทธ เชนเดยวกบบดามารดา เพราะฉะนนจะเปนผรอง หรอ อนบาลกได

2.3 ผสบสนดาน (ใหพจารณาตามความเปนจรง) ดงนน บตรนอกกฎหมาย กมสทธเชนเดยวกบบตรบญธรรม และบตรชอบดวยกฎหมาย

การรองขอตอศาล ไมใชคดมขอพพาท และไมเปนคดอทลม (หามฟองบพการ

ตามมาตรา 1562) และไมใชนตกรรมทตองขอความยนยอม เพราะฉะนน กมสทธรองขอใหพอ หรอแมเปนคนไรความสามารถได ถงแม

95

พอ หรอแมไมยนยอม แตถามการคดคานวาไมไดเปนไปตาม มาตรา 56 แหงประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพง ศาลกอาจอนญาตใหรองตอศาล โดยอาศย มาตรา 56 วรรค ทายได

2.4. ผปกครอง ทศาลตง2.5. ผพทกษ2.6 ผซงปกครองดแลบคคลนนอย เชน ลง ปา นา อา หรอ คนอน2.7 พนกงานอยการ

ขอสงเกต เจาหน หรอบคคลวกลจรตเองไมมสทธเปนผรองขอตามมาตราน

3. ศาล สงใหบคคลวกลจรตเปนคนไรความสามารถ- ศาลจะไตสวนคำารองกอนสง- มผลเปนคนไรความสามารถตงแตวนมคำาสง- ตองโฆษณาคำาสงในราชกจจานเบกษา

คำาพพากษาฎกาท 727 / 2472การจะตงใครเปนผอนบาลจะตองเพงเลงถงการใหประโยชน

ของผไรความสามารถเปนขอใหญ และความสนทสนมแกผไรความสามารถเปนขอพเคราะห เพราะจะทำาใหมแกใจรกษาพยาบาลปกครองทรพย ผรองเปนภรยาชานานจนมบตร ไมปรากฏวามความประพฤตเลวทราม และทรพยสมบตทมอยกทำามาหาไดมาดวยกน ความเกยวพนยอมมมากกวาผคดคานซงเปนแตเพยงพนองตางมารดากนเทานน ควรใหผรองเปนผอนบาล

คำาพพากษาฎกาท 101 / 2477 ตามกฎหมายและประเพณนยม ภรยายอมดกวาผอนในการ

ทจะเปนผอนบาลหรอผพทกษสามซงเปนโรคจต นอกจากจะปรากฏวาภรยาเปนผไมสมควร

คำาพพากษาฎกาท 1086 / 247796

ป.พ.พ. มาตรา 35 บคคลผเสมอนไรความสามารถจะทำากจการอนเกยวดวยคดความในศาล ตองไดรบความยนยอมของผพทกษกอนจงจะทำาได การทศาลลางเรยก บ.เขามาเปนจำาเลยหรอในฐานะเปนผพทกษ ฮ. จำาเลย ยงไมชอบดวยกฎหมาย พพากษาใหศาลเดมดำาเนนการเรยก บ. ผพทกษมาใหความยนยอมหรอให ฮ. แตงทนายใหมโดยไดรบความยนยอมจากผพทกษแลวสบพยานและพพากษาใหมตามกระบวนความ ถาผพทกษไมใหความยนยอม กมทางรองขอศาลขอถอน ผพทกษและตงผพทกษใหม ถาไมเปนการสะดวกทจะทำาดงกลาว บคคลดงระบไวในมาตรา 29 จะรองตอศาลใหตงผพทกษจำาเลยเพอดำาเนนคดตอไปตามกระบวนความกได

คำาพพากษาฎกาท 95 / 2483ภรยาผรองปวยเปนอมพาตมอเทาตายไมสามารถลกนงดวย

ตนเองได ผรองขอใหศาลมคำาสงแสดงวาภรยาของตนเปนคนเสมอนไรความสามารถนน เพยงแตกายพการดงกลาวยงไมพอถอวาผปวยนนไมสามารถจะจดทำาการงานของตนเองได และผรองไมมพยานนำาสบวา ผคดคานมจตฟ นเฟอนไมสมประกอบ ไมสามารถจะจดทำาการงานของตนเองได พพากษาใหยกคำารอง

คำาพพากษาฎกาท 288 / 2486โจทกฟองขอเพกถอนนตกรรมทภรรยาโจทกไดทำากบจำาเลย

และเนองจากการทำานตกรรมรายน โจทกไดยนคำารองขอใหศาลสงแสดงวาภรรยาโจทกเปนบคคลเสมอนไรความสามารถโดยใหโจทกเปนผพทกษ ตอมาโจทกไดขอถอนคำารองนเสย การถอนคำารองนไมถอวาเปนการใหสตยาบนแกนตกรรมรายทภรรยาโจทกไดทำาไวกบจำาเลย

คำาพพากษาฎกาท 1886 / 2492นายนคำารองขอใหศาลสงใหหลานซงตนเลยงดมาและเปน

บตรบญธรรมของตนเปนบคคลเสมอนไรความสามารถ แตปรากฏวามไดจดทะเบยนรบบตรบญธรรมและหลานนนมภรยาแยกไปอยตาง

97

หากแลว ดงนนายอมไมเปนบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 ทจะรองขอใหศาลสงเปนบคคลเสมอนไรความสามารถได

คำาพพากษาฎกาท 964 / 2504ผทจะรองขอตอศาลเพอสงใหบคคลใดเปนผเสมอนไรความ

สามารถตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 34 นน คอ ผทระบในมาตรา 29 ซงรวมทงผพทกษตามพฤตนยของบคคลทไมสามารถจดการงานของตนเองไดดวย

คำาพพากษาฎกาท 1552 / 2504

ตาม ป.พ.พ. มาตรา 34 กลาวถงบคคลจำาพวกหนงซงเหนวาไมสามารถจะจดทำาการงานของตนเองได กฎหมายจงใหความคมครองโดยใหศาลมคำาสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถและใหอยในความพทกษ แตสภาพคนจำาพวกนตาม ป.พ.พ. ยงนบวามความบรบรณจนกวาศาลจะมคำาสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถ แตถงแมศาลจะไดมคำาสงใหผนนเปนคนเสมอนไรความสามารถแลว มาตรา 35 (4) กยงบญญตวา บคคลทศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถแลวนน กยงทำากจการตางๆ ดวยตนเองได เวนแตในบางเรองดงบญญตไวในมาตราดงกลาว และกเพยงจะตองไดรบความยนยอมของผพทกษเสยกอนเทานน การดำาเนนคดในโรงศาลกเชนเดยวกน หากจำาเปนศาลกเพยงใหความยนยอมตามทตองการเทานน หาใชกรณจะตงผแทนดำาเนนคดใหไม กไฉนนายฟอนคนใบในคดซงศาลยงมไดสงเปนคนเสมอนไรความสามารถจะดำาเนนคดในศาลโดยตนเองไมได เมอศาลยงมไดสงวานายฟอนเปนคนเสมอนไรความสามารถ นายฟอนจงไมใชบคคลผไรความสามารถ จงดำาเนนคดไดอยางบคคลธรรมดา กลาวคอนายฟอนอาจเปนผรองขดทรพยเอง หรอทำาหนงสอมอบอำานาจใหผรองเปนผดำาเนนคดกยอมทำาได ทผ

98

รองขอใหตงผแทนเฉพาะคดของนายฟอน จงไมมกฎหมายสนบสนน พพากษาใหยกคำารองของผรอง

คำาพพากษาฎกาท 346 / 2509ตามปกตสามยอมเปนผอนบาลภรยาซงศาลสงวาเปนคนไร

ความสามารถ ตองจดใหอยในความอนบาล เมอผมสวนไดเสยผใดคดคานตอศาล ผคดคานชอบทจะนำาสบแสดงเหตสำาคญใหเหนวาศาลควรตงผอนเปนผอนบาล

คำาพพากษาฎกาท 490 / 2509คำาวาบคคลวกลจรตตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพง

และพาณชย มาตรา 29 นน มไดหมายเฉพาะถงบคคลผมจตผดปกต หรอตามทเขาใจทวๆ ไปวาเปนคนบาเทานนไม แตหมายถงบคคลทมอาการกรยาผดปกตเพราะสตวปลาส คอขาดความรำาลก ขาดความรสก และขาดความรสกผดชอบดวย เพราะบคคลดงกลาวนไมสามารถประกอบกจการงานของตนหรอประกอบกจการสวนตวของตนไดทเดยว

ผทปวยเปนโรคเนองอกในสมอง ตองนอนอยบนเตยงตลอดเวลา มอาการพดไมได หไมไดยน ตาทงสองขางมองไมเหน มอาการอยางคนไมมสตสมปชญญะใดๆ ถอวาเปนบคคลวกลจรตตามความหมายแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 29 แลว

คำาพพากษาฎกาท 371 / 2510 เมอมการจดทะเบยนรบบตรบญธรรมสมบรณตาม

กฎหมายแลว บตรบญธรรมยอมมฐานะอยางเดยวกบบตรชอบดวยกฎหมายของผรบบตรบญธรรม ตามนยประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1586 วรรคตน (ตรงกบมาตรา 1598/28 บรรพ 5 ใหม) และยอมเปนผสบสนดานของผรบบตรบญธรรม มสทธรองขอตอศาลใหสงให

99

ผรบบตรบญธรรมเปนบคคลเสมอนไรความสามารถ และใหอยในความพทกษของผรองได ตามมาตรา 34 ประกอบดวยมาตรา 29

คำาพพากษาฎกาท 330 / 2511บคคลทศาลจะตงใหเปนผพทกษนนไมจำาตองเปนบคคลทระบ

ไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 ในการตงผพทกษนน ศาลพจารณาวาผใดเหมาะสมทจะเปนผพทกษไดตามทเหนสมควร

คำาพพากษาฎกาท 912 / 2520ผรองเปนบตรของพชายของ ค. ไมใชผสบสนดานของ ค.

และไมเคยเปนผพทกษของ ค. มากอน ผรองจงไมมสทธรองขอตอศาลใหสงวา ค. เปนคนเสมอนไรความสามารถและใหอยในความพทกษของผรอง แมถา ค. ตายผรองเปนทายาทแตเพยงผเดยวทมสทธจะไดรบมรดกของ ค. เพราะ ค. ไมมทายาทอนอกกตาม แตในกรณนกไมมบทบญญตแหงกฎหมายทใหผรองมสทธรองขอตอศาลได

คำาพพากษาฎกาท 74 / 2527

คำาวา บคคลวกลจรต ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 น มไดหมายถงเฉพาะบคคลผทมจตผดปกตหรอตามทเขาใจกนทวๆ ไปวาเปนบาเทานน แตหมายรวมถงบคคลทมกรยาอาการผดปกตเพราะสตวปลาส คอ ขาดความรำาลก ขาดความรสก และขาดความรบผดชอบดวย เพราะบคคลดงกลาวนไมสามารถประกอบกจการของตนหรอประกอบกจสวนตวของตนไดทเดยว

100

มารดาผรองและผคดคานมอาการไมรสกตวเอง ไมรจกสถานทและเวลาพดจารเรองบาง ไมรเรองบาง ซงนายแพทยเรยกอาการเชนนวา สมองเสอมหรอวกลจรต และไมมโอกาสทจะรกษาใหหายได ทงเดนทางไปไหนไมไดอกดวย แสดงใหเหนวามารดาผรองเปนคนไมมสตสมปชญญะ ไรความสามารถทจะดำาเนนการทกสงทกอยางดวยตนเองได พอถอไดวาเปนบคคลวกลจรตตามความหมายแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 แลว (อางคำาพพากษาฎกาท 490 / 2509 ประชมใหญ)

ผลของการเปนคนไรความสามารถ1. ตองจดอยในความอนบาลของผแทนโดยชอบธรรม คอ ผ

อนบาล คณสมบตตามมาตรา 1598/18 และ 1587

กรณยงไมสมรส ผอนบาล ไดแก บดา –มารดา (ผใชอำานาจปกครอง) มาตรา 1569 เวนแตศาลจะสงเปนอยางอน และถาเปนกรณบรรลนตภาวะแลวบดา มารดาเปนผ–อนบาล มอำานาจปกครองตามมาตรา 1569/1

กรณสมรสแลว ผอนบาล ไดแก คสมรส ตามมาตรา 1463 เวนแตศาลจะสงเปนอยางอน

กรณทศาลสงผอนเปนผอนบาล มาตรา 1569/1 (อำานาจปกครองถกถอน) และใหนำาบทบญญตวาดวยอำานาจปกครองมาบงคบ โดยอนโลม 1598/3 รวม 1598/18

คำาพพากษาฎกาท 727 / 2472การจะตงใครเปนผอนบาลนนจะตองเพงเลงถงการให

ประโยชนของผไรความสามารถเปนขอใหญ และความสนทสนมแกผไร ความสามารถเปนขอพเคราะห เพราะจะทำาใหมแกใจรกษาพยาบาลปกครองทรพย ผรองเปนภรยาชานานจนมบตร ไมปรากฏวามความ

101

ประพฤตเลวทราม และทรพยสมบตทมอยกทำามาหาไดมาดวยกน ความเกยวพนยอมมมากกวาผคดคาน ซงเปนแตเพยงพตางมารดากนเทานน ควรใหผรองเปนผอนบาล

คำาพพากษาฎกาท 710 / 2490 ผอนบาลมสทธทำาสญญาขายทดนของผวกลจรตตามลำาพง

ได ดงนน ภรรยาซงเปนผอนบาลสาม มสทธทำาสญญาขายทดนสนบรคณหไดตามลำาพงทำาสญญาขายทดนแกคนหนงแลวไปโอนขายใหแกอกคนหนงโดยสมยอมกน ผซอคนแรกเพกถอนโอนรายหลงได

คำาพพากษาฎกาท 1006 / 2508จำาเลยท 1 เปนคนไรความสามารถ จำาเลยท 2 เปนผ

อนบาลตามคำาสงศาล จำาเลยท 2 ไดสมยอมทำาสญญากเงนกบโจทกเพอเรยกรองเอาทรพยสนของจำาเลยท 1 เมอเปนเชนน จำาเลยท 1 ไมตองรบผด

คำาพพากษาฎกาท 346 / 2509ตามปกตสามยอมเปนผอนบาลภรยา ซงศาลสงวาเปนคนไร

ความสามารถตองจดใหอยในความอนบาล เมอผมสวนไดเสยผใดคดคานตอศาล ผคดคานชอบทจะนำาสบแสดงเหตสำาคญใหเหนวาศาลควรตงผอนเปนผอนบาล

คำาพพากษาฎกาท 2159 / 2517กรณภรยาเปนผอนบาลสาม ซงเปนผไรความสามารถตาม

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1457 นน มาตรา 1581 ไมใหนำาบทบญญตวาดวยความปกครองมาบงคบจงจะนำามาตรา 1561, 1562, 1563 ซงเปนบทบญญตวาดวยความปกครองมาบงคบแกภรยาซงเปนผอนบาลสามหาไดไม

ภรยาซงเปนผอนบาลสาม มสทธทำานตกรรมขายสนบรคณหไดโดยลำาพง หากกระทำาไปเพอประโยชนของสาม ตามนยคำา

102

พพากษาฎกาท 710 / 2490 แตการทภรยาเอาทดนสนบรคณหไปยกใหแกบตรคนหนงโดยเสนหา มใชกระทำาไปเพอประโยชนของสามแตอยางใด ภรยาในฐานะผอนบาลจงไมมสทธเอาทดนสวนทเปนของสามไปยกใหแกบตรโดยเสนหาได คงมสทธกระทำาไดในฐานะทเปนภรยา ซงมสวนเปนเจาของทดนสนบรคณหนนดวย โดยมพกตองไดรบอนญาตจากสาม ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 39 นตกรรมใหทดนโดยเสนหาดงกลาวจงผกพนสวนทเปนของภรยา แตไมผกพนสวนของสาม เมอขอเทจจรงไม ปรากฏวาทดนสนบรคณหนน สามกบภรยามสวนคนละเทาใดและภรยากทำานตกรรมใหบตรมชอถอกรรมสทธในทดนรวมกบสาม อนมผลเทากบภรยายอมสละสวนของตนใหแกบตรเทานน นตกรรมรายนไมเปนโมฆะ

คำาพพากษาฎกาท 876 / 2518โจทกผอนบาล ฟองคดบอกลางสญญาทบคคลวกลจรตทำา

ลงกอน ศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ ระหวางทโจทกอทธรณคำาพพากษาซงยกฟอง คนไรความสามารถตาย มผลใหความเปนผอนบาลสนสดลตามทประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1572, 1581 แตไมทำาใหสทธและหนาทของผอนบาลทมอยขณะฟองเปลยนแปลงไป ศาลอทธรณพพากษายน ผอนบาลฎกาได

อำานาจหนาทของผอนบาลในกรณทบดามารดา เปนผอนบาล ตามมาตรา 1598/18

ถาคนไรความสามารถเปนผเยาว บดามารดามฐานะเปนผใชอำานาจปกครอง และถาคนไรความสามารถยงไมบรรลนตภาวะ บดามารดา เปนผปกครอง

ยกเวนอำานาจในการทำาโทษ หรอใหบตรทำางานตาม มาตรา 1567 (2) , (3)

103

ในกรณทคสมรสเปนผอนบาล ตามมาตรา 1598/15 ใหนำาบทบญญตวาดวยผใชอำานาจปกครองบงคบโดยอนโลม ยกเวน 1567 (2) , (3) และมสทธจดการสนสวนตวของคนไรความสามารถ รวมทงสนสมรส มาตรา 1598/16

ยกเวนกจการตาม 1476 วรรค 1 ตองขออนญาตจากศาล ในกรณทบคคลอน หรอผปกครองเปนผอนบาล อำานาจ

หนาทเปนไปตามมาตรา 1598/18 วรรค 2 2. ความสามารถในการทำานตกรรมของคนไรความสามารถ

มาตรา 29 การใดๆ ทคนไรความสามารถทำาเปนโมฆยะ โดยหลกทวไป คนไรความสามารถ ไมมความสามารถเลย แมแตจะเปนนตกรรมทตองทำาเองเฉพาะตว และผอนบาลไมมอำานาจใหความยนยอม แตมอำานาจทำาแทนคนไรความสามารถในฐานะผใชอำานาจปกครอง หรอผปกครอง และถาเปนกจการตาม มาตรา 1574 ตองขออนญาตจากศาล กอนจงจะทำานตกรรมแทนคนไรความสามารถได

คนวกลจรตทศาลยงไมไดสงใหเปนคนไรความสามารถมาตรา 30 การใด ๆ อนบคคลวกลจรตซงศาลยงมได

สงใหเปนคนไรความสามารถ ไดกระทำาลง การนนจะเปนโมฆยะตอเมอไดกระทำาในขณะทบคคลนนจรตวกลอย และคกรณอกฝายหนงไดรแลวดวยวาผทำาเปนคนวกลจรต

หลกทวไปคนวกลจรตทำานตกรรมใด ๆ ถอวาสมบรณ ยกเวนพสจนไดวา

1. ทำาในขณะผนนวกลจรต และ 2. คกรณอกฝายหนง ไดรแลววาผทำานตกรรม

วกลจรต ผล คอ ตกเปนโมฆยะ

คำาพพากษาฎกาท 346 / 2480104

ฉ. เปนคนบาวกลจรตรกษาไมหาย ไดทำาหนงสอมอบอำานาจให ผ. ไปทำาสญญาโอนทนาใหแกจำาเลย โดยจำาเลยหลอกลวง ฉ. วาจะกระทำากจการอยางหนง ภายหลงจำาเลยโอนขายทพพาทนใหแก ด. โดย ด. รบซอไวโดยสจรตนน การทโจทกขอใหทำาลายการโอนโฉนดรายนไดตอเมอใบมอบฉนทะทจำาเลยไดมาจาก ฉ. เปนโมฆะ แตโจทกวาไดมาโดยฉอโกงอนเปนโมฆยะกรรม การใดทบคคลวกลจรตทำาไปนนหาเปนโมฆะมาแตเรมตนไม ขอทโจทกกลาววาใบมอบฉนทะเสยเปลานน เหนวาการทจำาเลยหลอกลวงเอาใบมอบฉนทะจาก ฉ. เปนเพยงโมฆยะตามมาตรา 121 เทานน และคดนศาลมไดชขาดวาไดมการบอกลางใหตกเปนโมฆะกอนท ด. ไดรบโอน แตปรากฏ ด. ไดรบโอนโดยสจรต และเสยคาตอบแทน จงตองบงคบตามมาตรา 1329 การบอกลางในภายหลงนจงไมชวยคดโจทกได

คำาพพากษาฎกาท 1645 / 2520ส. มลกษณะปญญาออน หไมด ไดยนไมชด ไมมอาการทาง

จต ไมสามารถดแลรบผดชอบตนเองตามลำาพงได ม. สตไมคอยด ฟ นเฟอนเปนครงคราว บางครงพดรเรองบางครงไมรเรอง ดงน เปนแตสตฟ นเฟอนไมสมประกอบ ไมถงกบวกลจรต

คนเสมอนไรความสามารถ (Quasi – Incompetent)

คนเสมอนไรความสามารถ เปนบคคลทมความบกพรองดานรางกายและจตใจ หรอความประพฤตทยงไมถงกบเปนคนวกลจรต ยงพอมความสามารถอยบาง และศาลมคำาสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถ

หลกเกณฑการเปนคนเสมอนไรความสามารถ1. มเหตบกพรองบางอยางใน 4 ประการ

1.1 กายพการไมสมประกอบ เชน หหนวก ตาบอด เปนใบ

105

1.2 จตฟ นเฟอน ไมสมประกอบ ยงไมถงขนวกลจรต

1.3 ประพฤตสรยสราย เสเพลเปนอาจณ หมายถง มนสยใชจายอยางไมมประโยชน เกนกวารายได เชน ชอบเลนการพนน

1.4 ตดสรายาเมาซงขาดเสยมได เชน เปนโรคพษสราเรอรง หรอตดยาเสพตด

2. ไมสามารถจดทำาการงานของตนได เพราะเหตบกพรอง 3. ศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถ

สำาหรบผมสทธรองขอตอศาล มหล กเกณฑเชน เดยวกบคนไรความสามารถ

คำาพพากษาฎกาท 95 / 2483 เพยงแตเปนโรคอมพาตเดนไมได ไมพอถอวาผปวยนนไม

สามารถจะจดทำาการงานของตนเอง จะขอใหศาลสงเปนคนเสมอนไรความสามารถหาไดไมคำาพพากษาฎกาท 927 / 2485

ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวกยมแทนผเยาว เอาทรพยของผเยาวไปเปนประกนเงนก ไมจำาตองขออนญาตตอศาล ดงทบญญตไวใน ป.พ.พ. มาตรา 1546 (3) เพราะไมใชกรณทเอาทรพยของผเยาวไปใหกยม

คำาพพากษาฎกาท 863 / 2490 คนใบทไมอาจทำาใหเจาพนกงานเขาใจความประสงคทจะทำา

นตกรรมไดนน เมอมผขอเปนผพทกษและจดการจำานองหรอขายทดนของคนใบ จนไดรบแตงตงเปนผพทกษและไดรบอนญาตจากศาลแลว ผพทกษยอมจดการจำานองหรอขายฝากทดนแทนไดคำาพพากษาฎกาท 666 / 2495

ผเสมอนไรความสามารถยอมประกอบกจการตาง ๆ ได เวนแตในบางกรณจงตองไดรบความยนยอมจากผพทกษกอนเทานน

106

กฎหมายมไดใหอำานาจผพทกษมอำานาจปกครองผเสมอนไรความสามารถดวยไม ฉะนน ผพทกษจะฟองความแทนผเสมอนไรความสามารถโดยลำาพงตนเองโดยมไดรบมอบอำานาจจากผเสมอนไรความสามารถไมไดคำาพพากษาฎกาท 39 / 2496

รองขอเปนผพทกษผเสมอนไรความสามารถ เมอคดอยในระหวางพจารณาของศาลฎกา ปรากฏวาผเสมอนไรความสามารถตาย การพจารณาคดรองขอตงผพทกษไมมประโยชน ศาลยอมจำาหนายคดเสยเพราะทรพยมรดกของผตายยอมตกทอดไปยงทายาทโดยอำานาจแหงกฎหมายแลวคำาพพากษาฎกาท 964 / 2504

ผทจะรองขอตอศาลเพอสงใหบคคลใดเปนผเสมอนไรความสามารถตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 34 นน คอ ผทระบไวในมาตรา 29 ซงรวมทงผพทกษตามพฤตนยของบคคลทไมสามารถจดการงานของตนเองไดดวยคำาพพากษาฎกาท 1552 / 2504

บคคลใดแมจะเปนใบมาแตกำาเนดกตาม เมอศาลยงไมไดสงใหเปนบคคลเสมอนไรความสามารถ กยอมไมใชบคคลผไรความสามารถตามกฎหมาย ฉะนน จงมอำานาจดำาเนนคดไดอยางบคคลธรรมดา ผอนจะรองขอใหตงตนเปนผแทนเฉพาะคดไมไดคำาพพากษาฎกาท 490 / 2509

คำาวา บคคลวกลจรต ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 นน มไดหมายเฉพาะถงบคคลผมจตผดปกตหรอตามทเขาใจทวๆ ไปวา เปนบา เทานนไม แตหมายรวมถงบคคลทมกรยาอาการผดปกตเพราะสตวปลาส คอ ขาดความรำาลก ขาดความรสก และขาดความรสกผดชอบดวย เพราะบคคลดงกลาวนไมสามารถประกอบกจการงานของตน หรอประกอบกจสวนตวของตนไดทเดยว

107

ผปวยเปนโรคเนองอกในสมอง ตองนอนอยบนเตยงตลอดเวลา มอาการพดไมได หไมไดยน ตาทงสองขางมองไมเหน มอาการอยางคนไมมสตสมปชญญะใด ๆ ไรความสามารถทจะดำาเนนการทกสงทกอยาง ถอวาเปนบคคลวกลจรตตามความหมายแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 แลว

คำาพพากษาฎกาท 1778 / 2509สทธการเชาเปนสทธเฉพาะตวของผเชาแตผเดยว แมภรรยา

จะเปนผเชา สามกเปนบคคลภายนอก จะเขามามสทธดวยตามสญญาเชาไมได และถอไมไดวาสามหรอภรรยาซงลงชอในสญญาเชา ไดทำาการเพอทงสองฝาย

แมจะถอสทธการเชาเปนทรพยสน แตกเปนสทธตามสญญาอนเปนสทธเฉพาะตว การโอนสทธการเชาของภรรยาใหแกบคคลอน ยอมเปนสทธของภรรยาแตผเดยวไมตองรบความยนยอมจากสามคำาพพากษาฎกาท 371 / 2510

เมอมการจดทะเบยนรบบตรบญธรรมสมบรณตามกฎหมายแลว บตรบญธรรมยอมมฐานะอยางเดยวกบบตรชอบดวยกฎหมายของผรบบตรบญธรรม ตามนยประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1586 (ตรงกบมาตรา 1598/28 บรรพ 5 ใหม) และยอมเปนผสบสนดานของผรบบตรบญธรรม มสทธรองขอตอศาลใหสงใหผรบบตรบญธรรมเปนบคคลเสมอนไรความสามารถและใหอยในความพทกษของผรองไดตามมาตรา 34 ประกอบดวยมาตรา 29คำาพพากษาฎกาท 330 / 2511

บคคลทศาลจะตงใหเปนผพทกษนนไมจำาตองเปนบคคลตามทระบไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 29 ในการตงผพทกษนน ศาลพจารณาวาผใดเหมาะสมทจะเปนผพทกษไดตามทเหนสมควรคำาพพากษาฎกาท 2102 / 2517

คดเรองถอดถอนผพทกษ ไมเปนคดททายาทจะรบมรดกความได

108

คดทโจทกขอใหศาลพพากษาถอดถอนจำาเลยจากการเปนผพทกษโจทก เมอโจทกซงอยในความพทกษถงแกความตายในระหวางฎกา กไมมประโยชนทศาลฎกาจะพจารณาฎกาของจำาเลยตอไป ศาลฎกายอมมคำาสงใหจำาหนายคดคำาพพากษาฎกาท 912 / 2520

ผรองเปนบตรของพชายของ ค. ไมใชผสบสนดานของ ค. และไมเคยเปนผพทกษของ ค. มากอน ผรองจงไมมสทธรองขอตอศาลใหสงวา ค. เปนคนเสมอนไรความสามารถ และใหอยในความพทกษของผรอง แมถา ค. ตายผรองเปนทายาทแตเพยงผเดยวทมสทธจะไดรบมรดกของ ค. เพราะ ค. ไมมทายาทอนอกกตาม แตในกรณนกไมมบทบญญตแหงกฎหมายทใหผรองมสทธรองขอตอศาลได ค. อาย 74 ป ปวยเปนโรคเบาหวาน และเปนอมพาต เคลอนไหวรางกายไดเฉพาะแถบดานซายพดประโยคยาวไมได เปนผไมสามารถจดทำาการงานไดเพราะกายพการ

คำาพพากษาฎกาท 1044 / 2522นาไมใชบพพการ และไมเคยใหความอปการะเลยงดทพอจะ

ฟงไดวาเปนผพทกษตามพฤตนย จงไมมอำานาจตามกฎหมายทจะรองตอศาลเพอสงใหหลานเปนคนเสมอนไรความสามารถได

ผลของการเปนคนเสมอนไรความสามารถ1. จดอยในความดแลของผพทกษ มหลกเกณฑเชนเดยว

กบผอนบาล ผพทกษ มอำานาจตางจากผอนบาล คอ ไมมอำานาจ

ปกครอง หรอ ไมมสทธจดการทรพยสนแทนคนเสมอนไรความสามารถ แตมอำานาจคอใหความยนยอมในกจการตาม มาตรา 34 และบอกลาง หรอ ใหสตยาบนแกนตกรรมทเปนโมฆยะของคนเสมอนไรความสามารถ เวนแตถาคนเสมอนไรความสามารถ ไมสามารถทำากจการตาม มาตรา 34 วรรค 1, 2 ได ผพทกษอาจขอใหศาลสงใหผพทกษเปนผมอำานาจกระทำาแทนได ตามมาตรา 34 วรรค 3

109

2. ความสามารถของคนเสมอนไรความสามารถ มาตรา 34 บคคลผเสมอนไรความสามารถนน ตองได

รบความยนยอมของผพทกษกอนแลวจงจะทำาการอยางหนงอยางใดได โดยหลกทวไป คนเสมอนไรความสามารถยงพอมความ

สามารถอยบาง เพราะฉะนน หลกคอ มสทธทำานตกรรมโดยลำาพง

ขอยกเวน กจการตาม มาตรา 34 ตองขอความยนยอมของผพทกษ มฉะนนเปนโมฆยะ ไดแก

(๑ ) นำาทรพยสนไปลงทน

(๒ ) รบคนทรพยสนทไปลงทน ตนเงนหรอทนอยางอน

(๓ ) กยมหรอใหกยมเงน ยมหรอใหยมสงหารมทรพยอนมคา

(๔ ) รบประกนโดยประการใดๆ อนมผลใหตนตองถกบงคบชำาระหน

(๕ ) เชาหรอใหเชาสงหารมทรพยมกำาหนดระยะเวลาเกนกวาหกเดอนหรออสงหารมทรพยมกำาหนดระยะเวลาเกนกวาสามป

(๖ ) ใหโดยเสนหา เวนแตการใหทพอควรแกฐานานรป เพอการกศล การสงคม หรอตามหนาทธรรมจรรยา

(๗ ) รบการใหโดยเสนหาทมเงอนไขหรอคาภาระตดพน หรอไมรบการใหโดยเสนหา

(๘ ) ทำาการอยางหนงอยางใดเพอจะไดมาหรอปลอยไปซงสทธในอสงหารมทรพยหรอในสงหารมทรพยอนมคา

(๙ ) กอสรางหรอดดแปลงโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอน หรอซอมแซมอยางใหญ

110

(๑๐ ) เสนอคดตอศาลหรอดำาเนนกระบวนพจารณาใดๆ เวนแตการรองขอตามมาตรา ๓๕ หรอการรองขอถอนผพทกษ

(๑๑ ) ประนประนอมยอมความหรอมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการวนจฉย

กรณทคนเสมอนไรความสามารถยงเปนผเยาวอย ถอวายงมสถานะผเยาวอย ยอมมสทธทำานตกรรมโดยลำาพงตามมาตรา 22 – 25 ได และตองไดรบความยนยอมจากผใชอำานาจปกครอง ตามมาตรา 21 ดวย แตถาผพทกษไมใหความยนยอมปราศจากเหตผลอน

สมควร คนเสมอนไรความสามารถ มสทธขอใหศาลอนญาตได ตามมาตรา 35

คำาพพากษาฎกาท 377 / 2469ผพทกษทรพยทำาสญญาใดแทนผทอยในความพทกษ ถาไม

ปรากฏวาไดกระทำาโดยการทจรตแลว ผอนจะขอใหถอนจากเปนผพทกษหาไดไมคำาพพากษาฎกาท 1086 / 2477

ป.พ.พ. มาตรา 35 บคคลผเสมอนไรความสามารถจะทำากจการอนเกยวดวยคดความในศาลตองไดรบความยนยอมของผพทกษกอนจงจะทำาได การทศาลลางเรยก บ. เขามาเปนจำาเลยหรอในฐานเปนผพทกษ ฮ. จำาเลย ยงไมชอบดวยกฎหมาย พพากษาใหศาลเดมดำาเนนการเรยก บ. ผพทกษมาใหความยนยอมหรอให ฮ.แตงทนายโดยไดรบความยนยอมจากผพทกษแลวสบพยานและพพากษาใหมตามกระบวนความ ถาผพทกษไมใหความยนยอม กมทางรองขอตอศาลขอถอนผพทกษและตงผพทกษใหม ถาไมเปนการสะดวกทจะทำาดงกลาว บคคลดงระบไวในมาตรา 29 จะรองตอศาลใหตงผพทกษจำาเลยเพอดำาเนนคดตอไปตามกระบวนความกไดคำาพพากษาฎกาท 863 / 2490

111

คนใบทไมอาจทำาใหเจาพนกงานเขาใจความประสงคทจะทำานตกรรมไดนน เมอมผขอเปนผพทกษและจดการจำานองหรอขายทดนของคนใบ จนไดรบแตงตงเปนผพทกษ ไดรบอนญาตจากศาลแลวผพทกษยอมจดการจำานองหรอขายฝากทดนแทนไดคำาพพากษาฎกาท 666 / 2495

ผเสมอนไรความสามารถยอมประกอบกจการตางๆ ไดเวนแตในบางกรณจงตองไดรบความยนยอมจากผพทกษกอนเทานน กฎหมายมไดใหอำานาจผพทกษมอำานาจปกครองผเสมอนไรความสามารถดวยไม ฉะนน ผพทกษจะฟองความแทนผเสมอนไรความสามารถโดยลำาพงตนเองโดยมไดรบมอบอำานาจจากผเสมอนไรความสามารถไมได

คำาพพากษาฎกาท 380 / 2496ผพทกษไมมอำานาจฟองคดแทนผเสมอนไรความสามารถ

เพราะตามกฎหมายหาไดมบญญตใหผพทกษทำาแทนไดไม มาตรา 35 กแสดงอยวา ผเสมอนไรความสามารถยงสามารถประกอบกจการตาง ๆ ได เวนแตในบางกรณจะตองไดรบความยนยอมจากผพทกษเสยกอนเทานนคำาพพากษาฎกาท 905 / 2523

ผพทกษมอำานาจหนาทเพยงแตใหความยนยอมหรอไม แกผเสมอนไรความสามารถในกจการทกฎหมายกำาหนดไว ไมมบทบญญตใดในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทใหอำานาจผพทกษฟองคดแทนผเสมอนไรความสามารถ ผพทกษจงไมมอำานาจฟองคดแทนผเสมอนไรความสามารถ

การสนสดการเปนคนเสมอนไรความสามารถมาตรา 36 ถาเหตอนทำาใหเปนบคคลเสมอนไรความ

สามารถนนไดสดสนไปแลว ทานใหนำาบทบญญตมาตรา 31 มาใชบงคบโดยอนโลม

112

คำาพพากษาฎกาท 377 / 2469ผพทกษทรพยทำาสญญาใดแทนผทอยในความพทกษ ถาไม

ปรากฏวาไดกระทำาโดยการทจรตแลว ผอนจะขอใหถอนจากเปนผพทกษหาไดไมคำาพพากษาฎกาท 2102 / 2517

คดเรองถอดถอนผพทกษ ไมเปนคดททายาทจะรบมรดกความได

คดทโจทกขอใหศาลพพากษาถอดถอนจำาเลยจากการเปนผพทกษโจทก เมอโจทกซงอยในความพทกษถงแกความตายในระหวางฎกา กไมมประโยชนทศาลฎกาจะพจารณาฎกาของจำาเลยตอไป ศาลฎกายอมมคำาสงใหจำาหนายคด

เอกสารอางองภาษาไทย กรมรางกฎหมาย . ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช

2466 บรรพ 1 และบรรพ 2 กบอทาหรณ, พระนคร : โรงพมพกองลหโทษ, 2467.

จตต ตงศภทย . กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล, พมพครงท 7, กรงเทพมหานคร :มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2530.

113

จด เศรษฐบตร . คำาสอนชนปรญญาตร พทธศกราช 2583 กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล, พระนคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2483.

บวรศกด อวรรณโณ . ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 5 วาดวยครอบครว, กรงเทพมหานคร : สำานกพมพนตธรรม, 2537.

ประสทธ โฆวไลกล . คำาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล, กรงเทพมหานคร : สำานกพมพนตธรรม, 2540.

พรชย สนทรพนธ . กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล, กรงเทพมหานคร : กงจนทรการพมพ, 2526.

เพรยบ หตารกร, คำาบรรยายกฎหมายลกษณะมรดก , กรงเทพฯ: โรงพมพ มหาวทยาลยธรรม ศาสตร, 2520.ศกด สนองชาต . คำาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วา

ดวยนตกรรมและสญญา, กรงเทพมหานคร : โรงพมพ แสวง สทธการพมพ.

สมทบ สวรรณสทธ . ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2514.

เสนย ปราโมทย . ม.ร.ว. กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยครอบครวมรดก, กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2508.

สำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา . ขอเสนอแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 1 ,กนยายน 2534.

ภ า ษ า ต า ง ป ร ะ เ ท ศKeith J. Eddey, The English Legal System , London : Sweet and Maxwell, 4 Thed, 1987.Thomas J. Harron. Business Law, U.S.A : Allyn and Baconing ,4Th ED, 1981.

114

115