บทที่ 2 - Mahasarakham University18).pdf · บทที่ 2 ... 2.1.2 ประวัติความเป็นมาของสหกรณ์ ......

บทท 2 ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

กอนทจะศกษาการวเคราะหวธการด าเนนงานของระบบจดการสหกรณโรงเรยนบานนาเมอง อ าเภอเสลภม จงหวดรอยเอด ผจดท าไดศกษา คนควา ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ โดยจะอธบายถงรายละเอยดความส าคญและอธบายถงหลกการทส าคญตางๆ ทผานมาจากอดตถงปจจบน ดงน ประวตความเปนมาของสหกรณโลก ความหมายของสหกรณ ประวตความเปนมาของสหกรณโรงเรยนบานนาเมอง อ าเภอเสลภม จงหวดรอยเอด สหกรณกบธรกจรปอนๆ ความหมายของค าตางๆ ทเกยวของ โปรแกรมทใชในการพฒนาระบบ โปรแกรมทใชในการออกแบบระบบ ความรเรองฐานขอมล วธการสรางรายงานดวย Crystal Report ความรเรองระบบปฏบตการ (Microsoft Windows XP) ค าศพทจาก E-R Model สญลกษณทใชในภาพกระแสขอมล และวรรณกรรมทเกยวของ คอ 2.1 ทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 ประวตความเปนมาของสหกรณโลก นกสหกรณทวโลกถอกนวาจดก าเนดของกระบวนการสหกรณนน เรมขนเมอปลายศตวรรษท 18 โดยแนวความคดของนกอตสาหกรรมชาวองกฤษชอ โรเบรต โอเวน ซงแมกาลเวลาจะลวงเลยมาจนถงปจจบน แนวความคดนยงคงเปนทยอมรบและมการน ามาปรบใชในการแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคมในทวทกภมภาคของโลก ไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลวหรอประเทศทก าลงพฒนา ทงในประเทศทมระบบเศรษฐกจ การปกครอง สงคมและวฒนธรรมทแตกตางหลากหลาย ปจจบนองคการสหกรณไดกลายเปนองคการสากลกระจายอยท วทกหนทกแหงของโลก (สวรรณา ธวโชต.2541: 1) รานสหกรณแหงแรกเกดขนทเมองรอชเดล ประเทศองกฤษ เมอป พ.ศ. 2387 (ค.ศ. 1844) มลเหตทเกดรานสหกรณแหงนขน เนองจากสมยนนคาจางแรงงานต า เพราะโรงงานตางๆ ไดน าเครองจกรมาใชแทนแรงงานคนมากขนคนงานไดรบความล าบากยากจน จงมคนงานโรงงานทอผากลมหนง จ านวน 28 คน ประชมปรกษาหารอกนและไดตกลงกนใหทกคนเกบออมเงนจากคาจางไวสปดาหละ 2 เพนน ซงตองใชเวลาเกอบ 1 ป จงรวบรวมเงนได 28 ปอนด หลงจากนนไดไปเชาหองแถวเลกๆ ทตรอกคางคกเปดรานขายของช าขนเมอวนท 21 ธนวาคม พ.ศ. 2387 รานสหกรณแหงน

9

มชอเสยงมากเพราะเปนรานแรกทจดตงส าเรจ และไดวางหลกการของรานสหกรณขนถอปฏบตครงแรก ซงตอมาไดแพรหลายไปในประเทศตางๆ ทวโลกทงสหกรณรานคาและสหกรณประเภทอนๆ ในการจดตงสหกรณแหงนตงเปนสมาคมมชอวา "สมาคมผน าอนเทยงธรรมแหง รอชเดล" แตความจรงกคอรานสหกรณนนเองและสมาคมดงกลาวไดมการปรบปรงแกไขระเบยบปฏบตรานสหกรณปรากฏหลกฐานในป พ.ศ. 1403 คอ

1. เงนทนมาจากผถอหนและจ ากดอตราเงนปนผล 2. การจดหาสนคาคณภาพใหแกสมาชก 3. ความเทยงตรงในการชง ตวง วด 4. ขายสนคาเงนสดตามราคาตลาด 5. ความเสมอภาคในการเปนสมาชกและการออกเสยง 6. การจดการโดยพนกงานและกรรมการทไดรบการเลอกตงตามระยะเวลา 7. ก าไรจ านวนแนนอนควรจดสรรเพอการศกษา 8. รายงานและงบดลควรน ามาเสนอสมาชกใหสมาชกบอยครง

รานสหกรณของผน ารอชเดลนไดผานพนอปสรรคในระยะเรมตนไปไดดวยด รวมทงในชวงทสภาวะเศรษฐกจตกต าเมอป พ.ศ. 2390 ดวย ซงถอกนวาเปนแบบอยางของรานสหกรณอนๆ ทวโลก ความส าเรจนมกจะกลาวกนวาเปนเพราะการแบงเงนก าไรเฉลยคนใหแกสมาชกและอดมการณแหงความจงรกภกดตอรานสหกรณ ทงนโดยผลแหงการสงเสรมการศกษาในหมสมาชกพรอมทจะยดมนในหลกการของรานสหกรณ 2.1.2 ประวตความเปนมาของสหกรณประเทศไทย การสหกรณในประเทศไทย มมลเหตสบเนองมาจาก เมอประเทศไทยไดเรมมการตดตอ คาขายกบ ตางประเทศ มากขนในสมยกรงรตนโกสนทร ระบบเศรษฐกจของชนบทกคอยๆ เปลยนจากระบบเศรษฐกจ แบบเพอเลยงตวเองมาสระบบเศรษฐกจแบบเพอการคาความตองการเงนทนในการขยายการผลตและการครองชพจงมเพมขน ชาวนาทไมมทนรอนของตนเองกหนไปกยมเงนจากบคคลอนท าใหตองเสยดอกเบยในอตราสง และยงถกเอาเปรยบจากพอคานายทนทกวถทางอกดวย ชาวนาจงตกเปนฝายเสยเปรยบอยตลอดเวลาท านาไดขาวเทาใดกตองขายใชหนเกอบหมด นอกจากนการท านายงคงมผลผลตทไมแนนอนขนอยกบ สภาพดนฟาอากาศถาปไหน ผลผลตเสยหายกจะท าใหหนสนพอกพนมากขนเรอยๆจนลกหนบางรายตองโอนกรรมสทธในทนาใหแกเจาหนและกลายเปนผเชานาหรอเรรอนไมมทดนท ากนไปในทสด จากสภาพปญหาความยากจนของชาวนาในสมยนน ท าใหทางราชการคดหาวธชวยเหลอ ดวยการจดหาเงนทนมาใหกและคดดอกเบยในอตราต าความคดนไดเรมขนในปลายรชกาลท 5 โดย

10

ก าหนดวธการทจะชวยชาวนาในดานเงนทนไว2วธคอ วธท 1 จดตงธนาคารเกษตรเพอใหเงนกแกชาวนา แตขดของในเรองเงนทนแลหลกประกน เงนกความคดนจงระงบไป วธท 2 วธการสหกรณประเภทหาทน วธนเกดจากรฐบาลโดยกระทรวงพระคลงมหาสมบต ในปจจบนคอ กระทรวงการคลงไดเชญเซอรเบอรนารด ฮนเตอร หวหนาธนาคารแหงมดราช ประเทศอนเดย เขามาส ารวจหาลทางชวยเหลอชาวนาไดเสนอวาควรจดตง " ธนาคารใหกยมแหงชาต" ด าเนนการใหกยมแกราษฎร โดยมทดนและหลกทรพยอนเปนหลกประกนเพอปองกนมใหชาวนาทกยมเงนทอดทง ทนาหลบหนสน สวนการควบคมเงนกและการเรยกเกบเงนก ทานไดแนะน าใหจดตงเปนสมาคมทเรยกวา "โคออเปอราทฟ โซไซต" ( Cooperative Society) โดยมหลกการรวมมอกนเพอชวยเหลอซงกนและกน ซงค านพระราชวงศเธอ กรมหมนพทยาลงกรณไดทรงบญญตศพทเปนภาษาไทยวา "สมาคมสหกรณ" จงกลาวไดวาประเทศไทยเรมศกษาวธการสหกรณขนในป พ.ศ. 2457 แตกยงมไดด าเนนการอยางไร จนกระทงในป 2458 ไดมการเปลยนกรมสถตพยากรณเปนกรมพาณชยและสถตพยากรณประกอบดวย สวนราชการ 3 สวน คอ การพาณชย การสถตพยากรณ และการสหกรณ การจดตงสวนราชการสหกรณน กเพอจะใหมเจาหนาทด าเนนการทดลองจดตงสหกรณขนและ พระราชวรวงศเธอ กรมหมนพทยาลงกรณ ในฐานะทรงเปนอธบดกรมพาณชยและสถตพยากรณ ขณะนนไดทรงพจารณาเลอกแบบอยางสหกรณเครดตทจดกนอยในตางประเทศหลายแบบ ในทสดกทรงเลอก แบบไรฟไฟเซนและทรงยนยนไวใน รายงานสหกรณฉบบแรกวา " เมอไดพจารณาละเอยดแลวไดตกลงเลอก สหกรณชนดทเรยกวาไรฟไฟเซน ซงเกดขนในเยอรมนกอน และซงมงหมายทจะอปถมภคนจนผประกอบกสกรรม ยอมๆเหนวาเปนสหกรณชนดทเหมาะสม ทสดส าหรบประเทศไทย" จากการทพระองคทานทรงเปนผบกเบก รเรมงานสหกรณขนในประเทศไทยบคคลทงหลายในขบวนการสหกรณจงถอวาพระองคทรงเปน " พระบดาแหงการสหกรณไทย"ส าหรบรปแบบของไรฟไฟเซนกคอ สหกรณเพอการกยมเงนทม ขนาดเลก สมาชกจะไดมความรบผดชอบรวมกน ท าใหสะดวกแกการควบคม ทองททไดรบการพจารณาใหจดตงสหกรณ คอ จงหวดพษณโลก เนองจากเปน จงหวด ทมผคนไมหนาแนนและเปนราษฎรทเพงอพยพมาจากทางใต จงตองการชวยเหลอผอพยพซงประกอบ อาชพการเกษตร ใหตงตวไดรวมทงเพอเปนการชกจงราษฎรในจงหวดอนทมผคนหนาแนนให อพยพมาในจงหวดน และเขาท าประโยชนในทดนอยางเตมท ตอมากรมพาณชยและสถตพยากรณ จงไดทดลองจดตงสหกรณ หาทนขน ณ ทองทอ าเภอเมอง จงหวด

11

พษณโลกเปน แหงแรกใชชอวา " สหกรณวดจนทรไมจ ากดสนใช" โดยจดทะเบยนเมอวนท 26 กมภาพนธ 2459 มพระราชวรวงศเธอกรมหมนพทยาลงกรณ เปนนายทะเบยนสหกรณ พระองคแรก นบเปนการเรมตนแหง การสหกรณในประเทศไทยอยางสมบรณ ในระยะแรกตงสหกรณวดจนทรไมจ ากดสนใชม สมาชกจ านวน 16 คน ทนด าเนนงาน 3,080 บาท ซงเปนเงน จากคาธรรมเนยมแรกเขา 80 บาท และเงนทนจ านวน 3,000 บาท ไดอาศยเงนกจากแบงก สยามกมมาจล จ ากด ซงกคอธนาคารไทยพาณชยในปจจบน โดยมกระทรวงพระคลงมหาสมบตเปนผค าประกน และเสยดอกเบยใหธนาคารในอตรารอยละ 6 ตอป คดดอกเบยจากสมาชกในอตรารอยละ 12 ตอปก าหนดให สมาชก สงคนเงนตนในปแรกจ านวน 1,300 บาท แตเมอครบก าหนดสมาชกสงคนเงนตนไดถง 1,500 บาท ทงสงดอกเบยไดครบทกรายแสดงใหเหนวาการน าวธการสหกรณเขามาชวยแกไขความเดอดรอน ของชาวนาไดผล และจากความส าเรจของสหกรณวดจนทรดงกลาวรฐบาลจงไดคดขยายกจการสหกรณไปยงจงหวดอนๆแตการจดตงสหกรณในระยะแรกนนนอกจากจะมขอจ ากดเรองเงนทนแลวยงมขอจ ากดในทางกฎหมาย ดวยเพราะพระราชบญญตเพมเตมสมาคม พ.ศ. 2459 ท าใหการจดตงสหกรณไมกวางขวางพอทจะขยาย สหกรณออกไปหากจะใหการจดตงสหกรณเจรญกาวหนาและมความมนคงจะตองออกกฎหมายควบคมใหม ขอบเขตกวาง ดงนนในเวลาตอมาทางราชการจงไดประกาศยกเลกพระราชบญญตเพมเตมสมาคม พ.ศ. 2459แลวประกาศใชพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2471 นบเปนกฎหมายสหกรณฉบบแรก พระราชบญญตฉบบน ไดเปดโอกาสใหมการรบจดทะเบยนสหกรณประเภทอนๆ จากนนไดมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2471 อก 3 ครง นบวาการประกาศใหพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2471 ชวยใหการจดตงสหกรณไดขยายออกไปอกมาก ป พ.ศ. 2478 มการรเรมจดตงสหกรณเชาซอทดนทจงหวดปทมธานและไดจดตงสหกรณประเภทใหมๆ ขนอกหลายประเภท เชน สหกรณบ ารงทดนสหกรณคาขาย สหกรณนคมฝาย สหกรณหาทนและบ ารงทดน ในป พ.ศ. 2480 รานสหกรณไดถกจดตงขนเปนแหงแรกทอ าเภอเสนา จงหวดพระนครศรอยธยา ชอวา รานสหกรณบานเกาะจ ากดสนใช มสมาชกแรกตง 279 คน และไดมการจดตงรานสหกรณใน ลกษณะนอกหลายแหงเพอชวยเหลอประชาชนเกยวกบปญหาคาครองชพ โดยจดตงขน ทงในสวนราชการ รฐวสาหกจ และสวนของประชาชน การเปลยนแปลงครงส าคญทสดของขบวนการสหกรณในประเทศไทยกคอการควบสหกรณหาทนเขา ดวยกน โดยทางราชการไดออกพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2511 เปดโอกาสใหสหกรณหาทนขนาดเลกท ด าเนนธรกจ เพยงอยางเดยวควบเขากนเปนขนาดใหญสามารถขยายการด าเนนธรกจเปนแบบ อเนกประสงคซงจะเปนประโยชนแกสมาชก ไดมากกวา ดวยเหตนสหกรณหาทนจงแปรสภาพเปนสหกรณการเกษตรมาจนปจจบน และในป 2511 สนนบาตสหกรณแหงประเทศไทยไดถอก าเนด

12

ขนมาเพอเปนสถาบนส าหรบใหการศกษา แกสมาชกสหกรณทวประเทศ มหนาทตดตอประสานงานกบสถาบนสหกรณตางประเทศ เพอใหเกดความสมพนธ และความชวยเหลอรวมมอกนระหวางสหกรณสากลในดานอนๆ ทมใชเกยวกบการด าเนนธรกจโดยมสหกรณ ทกประเภทเปนสมาชก ซงประเทศไทยไดก าหนดประเภทสหกรณไว 6 ประเภท ตามประกาศ กฎกระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ. 2516 ประกอบดวยสหกรณการเกษตร สหกรณนคม สหกรณประมง สหกรณออมทรพยสหกรณรานคาและสหกรณบรการ ซงนบแตสหกรณไดถอก าเนดขนในประเทศไทยจวบจนปจจบน ผลการด าเนนงานของสหกรณในธรกจ ตางๆ ไดสรางความเชอถอเปนทไววางใจของสมาชกจนท าใหจ านวนสหกรณ จ านวนสมาชก ปรมาณเงนทน และผลก าไรของสหกรณ เพมขนทกป ปจจบนมสหกรณทวประเทศ ณ วนท 1 มกราคม 2542 ประมาณ 5,549 สหกรณ และสมาชก 7,835,811 ครอบครว การสหกรณในประเทศไทยจงมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศ โดยเฉพาะ ตอประชาชนทยากจนสหกรณจะเปนสถาบนทางเศรษฐกจและสงคมทชวยแกไขปญหาในการประกอบ อาชพ และชวยยกระดบความเปนอยของประชาชนใหดขน 2.1.3 ความหมายสหกรณ สหกรณ ( Cooperatives) คอ "องคการของบรรดาบคคล ซงรวมกลมกนโดยสมครใจในการด าเนนวสาหกจทพวกเขาเปนเจาของรวมกน และควบคมตามหลกประชาธปไตย เพอสนอง ความตองการ (อนจ าเปน)และความหวงรวมกนทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม" 2.1.3.1 คณคาสหกรณ คณคาของสหกรณ ( Cooperative Values) คอ " สหกรณอยบนพนฐานแหงคณคาของการ ชวยตนเอง ความรบผดชอบตอตนเอง ความเปนประชาธปไตย ความเสมอภาค ความเทยงธรรมและความเปนเอกภาพ สมาชกสหกรณ เชอมนในคณคาทางจรยธรรมแหงความสจรต ความเปด เผย ความรบผดชอบตอสงคมและความ เอออาทรตอผอน โดยสบทอดประเพณปฏบตของผรเรมการสหกรณ" 2.1.3.2 หลกการสหกรณ หลกการสหกรณ ( Cooperative Principles) คอ " แนวทางทสหกรณยดถอปฏบตเพอใหคณคาของสหกรณเกดผลเปนรปธรรม" ซงประกอบดวยหลกการทส าคญรวม 7 ประการ 2.1.3.3 วธการสหกรณ

วธการสหกรณ ( Cooperative Methods) คอ "การรวมมอกนด าเนนกจกรรมทาง

เศรษฐกจและ สงคมโดยใชหลกการสหกรณ" ทงน มขอสงเกตทส าคญจากทประชม คอ จะตอง

ตระหนกวาความส าเรจของการรวมมอ กนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ และสงคมเชนวานนจ าเปน

13

จะตองอาศยหลกปฏบตอนเปนวธการจดการธรกจทดประกอบ กบหลกการสหกรณ มใชอาศย

หลกการสหกรณเพยงอยางเดยว

(ทมา:http://www.scloei.com/home/index.php?option=com_content&task=view&id=29&Itemid=

36&limit=1&limitstart=1)

2.1.4 ความหมายของสหกรณโดยทวไป ค าวา สหกรณ มาจากค า 2 ค ารวมกน สห = รวมกน กรณ = การกระท า ความหมายโดยทวไป = การท างานรวมกน หรอ การรวมมอกนโดยสหกรณจะตองประกอบดวยลกษณะเฉพาะทส าคญดงน คอ O สหกรณ คอ ธรกจรปหนงทมการประกอบธรกจเชนเดยวกบธรกจรปอนๆ โดยใชปจจย4 คอ คน เงน ทรพยากร และการจดการ O เกดขนจากการรวมคนและรวมทนดวยความสมครใจ เพอรวมกนแกปญหาทางเศรษฐกจ และสงคม O มวตถประสงคในการด าเนนธรกจทแนนอน เพอชวยเหลอตนเองและชวยเหลอซงกน และกน O มการจดทะเบยนถกตองตามกฎหมาย โดยมฐานะเปนนตบคคล O สมาชกทกคนมสทธเสมอภาคเทาเทยมกน O มกฎหมายสหกรณและขอบงคบสหกรณ เปนแนวทางในการด าเนนธรกจ ความหมายทางวชาการ

Charles Jide นกเศรษฐศาสตรชาวฝรงเศส กลาววา “สหกรณ คอ สมาคมทมงหวงก าจด

เสยซงก าไร” ILO (International Labor Organization)

“สหกรณ คอ สมาคมของคนทมฐานะยากจนตางสมครใจทจะมารวมกนบรรลวตถประสงค

ทางเศรษฐกจ โดยการกอตงองคการธรกจทมการควบคมแบบประชาธปไตย รวมลงทนกนอยาง

เสมอภาคและยอมรบการเสยงภยและผลประโยชนทางธรกจอยางยตธรรม”

องคการ : หนวยงานใหญ

องคกร : หนวยยอยขององคการ

Alexander ไดใหค านยามของสหกรณ โดยเนนถงธรรมชาตและลกษณะส าคญขององคการสหกรณ

14

ในฐานะทเปนวสาหกจ โดยศกษาเชอมโยงระหวาง 1.การเปนเจาของ 2.การควบคม 3.การใช

บรการ

องคประกอบธรกจขนาดใหญ เจาของ ผควบคมการบรหารงาน ผใชบรการ

องคประกอบธรกจขนาดเลก เจาของ + ผควบคม ผใชบรการ

องคประกอบธรกจสหกรณ ประชาชนกลมเดยวกนเปนเจาของ ผควบคม ผใชบรการ

“สหกรณเปนองคกรธรกจ ซงสวนประกอบ การเปนเจาของ การควบคม การใช รวมอยในประชาชนกลมเดยวกน”

องคการสมพนธภาพสหกรณระหวางประเทศ (ICA) เมอ พ.ศ.2538 ไดอธบายความหมายของสหกรณดงน “สหกรณ คอ องคการปกครองตนเองของบรรดาบคคลซงรวมกลมกนโดยความสมครใจ เพอสนองความตองการอนจ าเปนและความหวงรวมกนทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม โดยการด าเนนวสาหกจทพวกเขาเปนเจาของรวมกนและควบคมตามหลกประชาธปไตย”

สรป “สหกรณ คอ การรวมตวกนของประชาชน เพอชวยเหลอซงกนและกนในการยกระดบฐานะทางเศรษฐกจของตนใหสงขน 2.1.5 สหกรณกบระบบเศรษฐกจ สหกรณเปนระบบความรวมมอของกลมคนทมความเดอดรอนทางเศรษฐกจโดยชวยเหลอซงกนและกนเพอแกไขปญหาทางเศรษฐกจและสงคม ในขณะทมความเดอดรอนอนเกดจากระบบเศรษฐกจอนๆ ดงนนการศกษาถงความแตกตางของสหกรณกบระบบเศรษฐกจตางๆ จงเปนเรองส าคญเพอเปนแนวทางในการน าระบบสหกรณไปประยกตใชตอไปดงน 2.1.5.1. สหกรณกบทนนยม ทนนยม เปนระบบเศรษฐกจทนายทนมบทบาทอยางมาก และใชก าไรเปนเครองจงใจส าคญ ในระบบนเอกชนมกรรมสทธในทรพยสนโดยสมบรณ การประกอบกจการตางๆ แขงขนกนได

15

อยางเสร รฐบาลไมเขาไปแทรกแซง รฐจะมหนาทเพยงการใหเกดความยตธรรม รกษาความสงบเรยบรอยและปองกนประเทศจากศตรภายนอกเทานน สหกรณ เปนระบบธรกจทไมใชก าไรเปนเครองจงใจในการประกอบกจการ แตมวตถประสงคหลกเพอชวยเหลอสมาชกใหมมาตรฐานการครองชพดขน สหกรณเปนธรกจทมงรวมคนมากกวารวมทน ขณะทธรกจทนนยมเนนการรวมทนมากกวารวมคน และทส าคญอกประการกคอ สมาชก สหกรณมสทธเทาเทยมกนทกประการในการด าเนนงานสหกรณ ในขณะทธรกจทนนยมนนใครมทนมากหรอมหนมากกวากจะไดสทธเขาบรหารงานธรกจแทน

ผถอหนคนอนๆ นอกจากนนสหกรณเกดขนมากเนองจากความบกพรองของระบบทนนยมนนเอง กลาวคอ ในระบบทนนยมท าใหนายทนและกรรมกรมความเปนอยแตกตางกนมากมาย ธรกจสหกรณกอตวขนมาเพอเปนตวกลางปดชองวางดงกลาวใหหมดไปนนเอง

2.1.5.2 สหกรณกบสงคมนยม สงคมนยม เปนระบบเศรษฐกจทนายทนไมมบทบาท กรรมสทธในทรพยสนและการตดสนใจในการด าเนนธรกจตางๆเปนหนาทของรฐบาล หรอผบรหารประเทศ ซงจะเปนผสงด าเนนการเพอสวนรวม ในระบบนดานปจเจกบคคลไมมความส าคญแตประการใด สหกรณ เปนระบบธรกจทยงค านงถงความเปนปจเจกบคคล กลาวคอ สมาชกทกๆ คนยงมสทธในทรพยสน มเสรภาพในการประกอบการและความนกคด และแสดงออกไดอยางเตมท

2.1.5.3. สหกรณกบธรกจรปอน

ถาเปรยบสหกรณกบธรกจรปอน จะเหนวาสหกรณกบบรษทมลกษณะคลายกน โดยเฉพาะ

ลกษณะในเรองการรวมทน(โดยแบงทนออกเปนหนๆ) การด าเนนงาน โดยการจดจางผจดการ การ

ประกอบธรกจกมการซอขายท านองเดยวกน ตลอดจนการด าเนนงานภายใตระบอบการแขงขนเสร

โดยอาศยประสทธภาพในการบรหารงานเปนเครองวดความส าเรจของธรกจ แตทงหมดหาไดท าให

สหกรณกบบรษทเหมอนกนไม สหกรณกบบรษทยงมขอแตกตางกนหลายประการ ซงจะ

เปรยบเทยบใหเหนดงตารางตอไปน

16

ตารางท 1 เปรยบเทยบขอแตกตางระหวางสหกรณและบรษทจ ากด

ลกษณะทใชในการเปรยบเทยบ

สหกรณ บรษทจ ากด

1.วตถประสงค ใหบรการแกสมาชก แสวงหาก าไรสงสดจากบคคลภายนอก 2.ผใชบรการหรอลกคา สมาชก บคคลภายนอก 3.ลกษณะการรวม รวบรวมคน รวบรวมทน 4.การควบคม - สมาชกควบคมกนเอง 1 คน 1

เสยงและถอเสยงขางมากเปนส าคญ - ด าเนนงานภายใตพระราชบญญต สหกรณ พ.ศ. 2542 และ - ขอบงคบสหกรณ

- ควบคมโดยผถอหนจ านวนมาก - ด าเนนงานภายใตประมวลกฎหมายเพงและพาณชย - หนงสอบรคณหสนธ (ระเบยบขอบงคบของบรษท)

5.หน - จ านวนหนไมมจ ากด - มลคาหนต าและราคาหนคงทเพอใหทกคนสามารถเขาถอหนได - สมาชกคนหนงสามารถถอหนไดไมเกน 1 ใน 5 ของหนทงหมดเพอ ปองกนนายทนเขามาแสวงหาผลประโยชน

- จ านวนหนมจ ากด - มลคาหนสงและราคาหนเปลยนแปลงตามฐานะกจการ - ครอบครวหนงถอหนไดไมเกน 49%

6.การแบงก าไร - ปนผลตามจ านวนหนในอตราก าหนด - เฉลยคนตามสวนธรกจทสมาชกท ากบสหกรณ

- แบงตามจ านวนหนทถอ

7.ความรบผดชอบตอสงคม

สงเสรมและสรางสรรคใหสงคมมความเปนอยทดขน

เพอประโยชนสวนตว

(ทมา: http://learn.wattano.ac.th/TCH/niramai/Co%201.htm)

17

2.1.6 ประเภทของสหกรณในประเทศไทย โดย นายพสษฐ ศศผลน

ปจจบนประเทศไทยมสหกรณอย 6 ประเภท คอ

1. สหกรณการเกษตร

2. สหกรณนคม

3. สหกรณประมง

4. สหกรณรานคา

5. สหกรณออมทรพย

6. สหกรณบรการ

2.1.6.1 สหกรณการเกษตร

เปนสหกรณส าหรบผมอาชพเกษตรกรรม เชน ท านา เลยงสตว ท าไร ท าสวน ฯลฯ สหกรณ

การเกษตรนไดววฒนาการมาจากสหกรณหาทนเดมรวมกบสหกรณประเภทตางๆ ทมความ

เกยวของกบการเกษตรในทองถนเดยวกนหรอใกลเคยงกน เชน สหกรณขายขาว สหกรณบ ารง

ทดนและอนๆ มาเปนสหกรณการเกษตร มวตถประสงคหลายอยางครอบคลมครบวงจรการ

ประกอบอาชพและการด ารงชพของสมาชก โดยด าเนนธรกจในลกษณะของการบรการ ดงน

-ธรกจสนเชอ จดหาเงนทนมาใหสมาชกก ดวยการระดมทนจากสมาชกทงในรปของการ

ฝากเงน และการถอหนเพม หาแหลงเงนกภายนอกเพมเตม เพอน ามาด าเนนการใหเปนไปตาม

ความตองการของสมาชก

-ธรกจการซอ จดหาปจจยการผลตไดแก ปย พนธพช ยาปราบศตรพช เครองมอการเกษตร

เพอเพมผลตผลของสมาชก รวมทงเครองอปโภคทจ าเปนในการด ารงชวตมาบรการแกสมาชกดวย

-ธรกจการขาย จดการรวบรวมผลตผลของสมาชกมาจดการจ าหนาย หรอแปรรป

ออกจ าหนาย โดยมความมงหมายทจะใหสมาชกขายผลตผลไดในราคาด การทจะชวยใหผผลต

สามารถจ าหนายผลตผลไดในราคาสง การด าเนนการในขนตอนของการผลตจนถงการแปรรปเปน

ผลตภณฑส าเรจ จะตองอยในกลมผผลตเทานน จงจะสามารถก าหนดราคาใหเปนประโยชนแก

ผผลตได

สหกรณการเกษตรเปนจ านวนมาก มโรงสแปรรปขาวเปลอกของตนเอง มโรงงานผสม

อาหารสตว โรงงานแปรรปผลตภณฑนมสด และผลตภณฑอนๆ รวมทงมฉางไซโล ยานพาหนะ

18

และอปกรณในการรวบรวมผลตผลของสมาชก

นอกจากธรกจทส าคญ 3 ประการดงกลาวแลว สหกรณการเกษตรยงจดกจกรรมตางๆ เพอ

เสรมสรางฐานะของสมาชกและครอบครวรวมทงชมชนดวย ไดแก กจกรรมสวสดการสงเคราะห

ทงในเรองของภยธรรมชาต ฌาปนกจกจกรรมกลมสตรสหกรณ และเยาวชนสหกรณ

ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มสหกรณการเกษตรตงอยในทองททกอ าเภอทวประเทศ จ านวน ๑ ,๐๘๙

สหกรณมสมาชกทงสน๘๕๑,๒๒๔ครอบครว

2.1.6.2 สหกรณนคม

เปนสหกรณส าหรบผทประสงคจะประกอบอาชพเกษตรกรรม แตไมมทดนท ากนหรอมนอย

ไมพอประกอบอาชพ โดยรฐบาลจะจดสรรทดนทเสอมสภาพจากปาสงวนแลว ใหราษฎรเขาถอ

ครองประกอบอาชพ ในสมยแรกทมการจดตงสหกรณนคม สมาชกสหกรณจะไดรบกรรมสทธใน

ทดนทไดรบการจดสรรนนแตปรากฏวามสมาชกจ านวนมากทไมรกษาทดนนนไว น าไปขายตอให

ผอน ท าใหมการบกรกปาสงวนเพมขนอก ประกอบกบเปนพระราชด ารในพระบาทสมเดจพระ

เจาอยหวรชกาลปจจบนเกยวกบการจดสหกรณในทดนพระราชทานตามโครงการใน

พระราชด าร ไมมการใหกรรมสทธแตสมาชกทกคนจะไดรบสทธครอบครองและสามารถตกทอด

เปนมรดกถงลกหลานได ตราบใดทยงประสงคจะท ามาหากนอยในพนทของสหกรณหากไมม

ทายาททจะรบชวงมรดก กใหทดนนนตกเปนของสหกรณ เพอรบบคคลทประสงคจะ ประกอบ

อาชพเกษตรกรรมเขามาท ากนได เราเรยกการจดสหกรณชนดนวา สหกรณการเชาทดน

สมาชกของสหกรณนคมอกชนดหนงทสามารถไดกรรมสทธทดนกคอ สหกรณการเชาซอ

ทดน ซงจดขนในทดนผนใหญทมผเชาทดนท ากนอยแลว และเจาของทดนประสงคจะขายทดนนน

ใหแกผเชา ซงถาผเชาทงหมดตกลงและประสงคทจะไดทดนเหลานนเปนของตนเอง แตตดขดใน

เรองเงน ทางราชการโดยกรมสงเสรมสหกรณกจะขออนมตรฐบาลจดหาเงนกเพอซอทดนนนไว

และขายใหแกผเชาเหลานนโดยวธการเชาซอ ทงนจะตองเปนไปตามหลกการและวธการสหกรณ

เมอผอนช าระคาเชาซอเสรจสน กจะไดรบกรรมสทธในทดนเปนของตนเองตอไป

ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มสหกรณนคม จ านวน ๙๓ สหกรณ มสมาชก ๘๒,๔๑๒ คน สวนใหญ

จะไดรบการจดสรรทดนท ากน จ านวนครอบครวละ ๒๕ ไร

19

2.1.6.3. สหกรณประมง

เปนสหกรณส าหรบผมอาชพประมงโดยเฉพาะ ทงอาชพประมงน าจด และประมงทะเล ม

วตถประสงคเพอใหความรทางดานวชาการ และด าเนนธรกจเพอสงเสรมอาชพประมงทงการ

จ าหนายสตวน า ผลตภณฑสตวน า และอปกรณประมง

ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มสหกรณประมงทงประมงน าจดและประมงทะเลในทองทจงหวดชายทะเล

และแหลงน าธรรมชาต จ านวน ๑๙ สหกรณ มสมาชก ๔,๑๒๗ ครอบครว

2.1.6.4. สหกรณรานคา

เปนสหกรณส าหรบผบรโภคทวไป โดยการจดจ าหนายสนคาเครองอปโภคบรโภคทจ าเปน

ในครอบครวใหแกสมาชกมวตถประสงคเพอลดคาใชจายในครอบครว สหกรณรานคา หรอราน

สหกรณ นถอวาเปนตนแบบของสหกรณทวโลก ทงนเพราะสหกรณแหงแรกของโลกทด าเนนการ

ประสบความส าเรจเปนสหกรณทจ าหนายสนคาเครองบรโภคของประเทศองกฤษซงมวธการปฏบต

ทสามารถใชเปนหลกการสหกรณสากลในประเทศตางๆทวโลกได

รานสหกรณในประเทศไทยสวนใหญจะตงอยในทชมชนหนาแนนในเมอง และกระจายไป

ยงหมบานในชนบทในรปของรานคาหมบาน ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มสหกรณรานคากระจายอยท ว

ประเทศจ านวน๓๔๑สหกรณมสมาชก๖๕๐,๖๑๓คน

2.1.6.5. สหกรณออมทรพย

เปนสหกรณส าหรบผทมรายไดประจ าโดยทวไปทตองการพงตนเองดวยการออมทรพยเปน

ประจ า และชวยเหลอซงกนและกนดวยการใหกยมเมอเกดความจ าเปน สหกรณออมทรพยตงขน

ทวไปในสถานทราชการ ส าหรบขาราชการพลเรอน ต ารวจทหาร และในรฐวสาหกจ โรงงาน

บรษท สถานศกษา หรอในชมชนตางๆ โดยเฉพาะอยางยงการจดตงสหกรณออมทรพยใน

โรงงาน และบรษทตางๆ นอกจากจะชวยใหพนกงานมการออมทรพยเพอตนเองแลว ยงสามารถ

สรางความสมพนธอนดใหเกดขนในระหวางพนกงานและเจาของกจการ ท าใหขอขดแยงตางๆ

คลคลายไปในทางทดขน

ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ มสหกรณออมทรพยจ านวน ๖๓๔ สหกรณ มสมาชก ๙๙๔,๗๙๐ คน

20

2.1.6.6. สหกรณบรการ

เปนสหกรณส าหรบผทตองการแกไขปญหาการประกอบอาชพ ตองการด ารงชพตาม

แนวทางสหกรณ และมประเภทของ อาชพนอกเหนอจากทกลาวมาแลว สหกรณบรการจงมหลาย

รปแบบ เชน สหกรณไฟฟาด าเนนการใหไดมาซงกระแสไฟฟา และจดใหมการบ ารงรกษารวมกน

สหกรณเคหสถาน ด าเนนการใหไดมาซงบานทอยอาศย หรอทดน และสงสาธารณปโภคอนๆ

สหกรณผเดนรถรบจางสหกรณแทกซ สหกรณผลตภณฑไมแกะสลกเปนตน ใน พ.ศ. ๒๕๒๙ ม

สหกรณบรการ จ านวน ๒๕๖ สหกรณ มสมาชก ๗๔,๖๗๓ คน

สหกรณทง ๖ ประเภท จดทะเบยนจดตงเปนสหกรณตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.

๒๕๑๑ และด าเนนการตามหลกการสหกรณสากล ๖ ประการ โดยมสนนบาตสหกรณแหงประเทศ

ไทยเปนศนยกลางแหงความรวมมอกนระหวางสหกรณทงในประเทศ และระหวางประเทศ มกรม

สงเสรมสหกรณเปนหนวย งานของรฐในการสงเสรมและดแลการด าเนนงานของสหกรณ มกรม

ตรวจบญชสหกรณเปนหนวยงานของรฐในการตรวจตรากจการสหกรณ ดวยการตรวจบญชทก

สหกรณ เพอใหสมาชกไดทราบถงฐานะของสหกรณของตน มส านกงานนายทะเบยนสหกรณเปน

หนวยงานของรฐในการรบจดทะเบยนสหกรณ และสงเลกสหกรณ

2.1.7 ความหมายค าตาง ๆ ทเกยวของ Cooperative = สหกรณ Retail store = รานคาปลก Investment Capital = เงนลงทน Investors = นกลงทน Financial Market = ตลาดการเงน Capital Market = ตลาดทน Risks = ความเสยง Expected Return = ผลตอบแทนทคาดหวง Economic Value = มลคาทางเศรษฐกจ Capital Market Investment = ปรมาณเงน Competitiveness = การลงทนโดยตรง Depend = เงนปนผล

21

Share = หน The Participation of student = การมสวนรวมของนกเรยน School = โรงเรยน Shareholder = ผถอหน Partner = ผรวมหน Member = สมาชก Increase = ผลก าไร Output = ผลผลต

Pricing = การก าหนดราคา Valuation = การค านวณมลคา Trading Procedures = ขนตอนการซอขาย Settlement = ช าระราคาสนคา Process = กระบวนการ Analysis = การวเคราะห

Entity = วตถ หรอวงของทราสนใจ Attribute = คณสมบตของวตถทเราสนใจ Relationship = ความสมพนธระหวาง เอนทต Simple Attribute = Attribute ทไมสามารถแยกออกเปนสวนยอย Composite Attribute = Attribute ทสามารถแยกออกเปนสวนยอย Single-valued = คาของเอนทตทสามารถมไดแคคาเดยว Multi-valued = คาทเปนไดมากกวา 1 คา Stored Attribute = Attribute ทเกบอยในฐานขอมล Derived Attribute = Attribute ทเกดจากการค านวณ Relationships Degree = ระดบชนของความสมพนธ Unary Relationships = ความสมพนธเอนทตเดยว Binary Relationships = ความสมพนธสองเอนทต Ternary Relationships = ความสมพนธสามเอนทต Connectivity = การระบความสมพนธระหวางเอนทต One to One Relationships = ความสมพนธแบบหนงตอหนง One to Many Relationships = ความสมพนธแบบหนงตอกลม

22

Many to Many Relationships = ความสมพนธแบบกลมตอกลม Super Key = กลมของ Attribute ซงมคาแตกตางกน Candidate Key = Subset ทเลกทสดของ Super Key Primary Key = Candidate Key ทถกเลอกใหเปนตวระบ Composite Entity = เอนทตกลาง Weak Entity = เอนทตทไมม Primary Key เปนของตนเอง Strong Entity = เอนทตทม Primary Key เปนของตนเอง

2.1.8 ประวตความเปนมาของโรงเรยนบานนาเมอง อ าเภอเสลภม จงหวดรอยเอด กจกรรมสหกรณโรงเรยนบานนาเมอง จดตงขนตามกระทรวงศกษาธการ เพอใหสถานศกษาไดใชเปนกจกรรมสงเสรมสนบสนนตอหลกสตรการเรยนการสอน เรองการสหกรณ สหกรณโรงเรยนบานนาเมอง ตงอยบานนาเมอง หมท1 8 ต าบลนาเมอง อ าเภอเสลภม จงหวดรอยเอด สถานทกอตงนนเปนทสาธารณประโยชนของหมบาน ซงกอนทจะกอตงสหกรณโรงเรยนนน คณะกรรมการภายในโรงเรยนไดประชม ปรกษา หารอกนและเขยนโครงการเพอขออนมตตอผอ านวยการโรงเรยน เมอไดรบการอนมตแลวเมอ พ.ศ. 2 485 กไดมการแตงตงคณะกรรมการท างานและดแลรบผดชอบสหกรณ รวมทงจดกลมใหนกเรยนทมความสมครใจทจะชวยดแลสหกรณวนละ 2 คน จากนนคณะกรรมการกรวมกนวางแผนการด าเนนงานของสหกรณ และไดระดมทนกน โดยททนเรมแรกไดมาจากการทใหอาจารยสมครเปนสมาชกแลวใหสมาชกเรมตนซอหนคนละ 50 หน ๆ ละ 10 บาท เมอไดทนมาจ านวนหนงแลว กไดจดหาสถานทและท าเลทตงทเหมาะสม จดตกแตงสถานท จดซอสนคาและเครองอปโภคบรโภค และเปดด าเนนการเมอวนท 16 พฤษภาคม 2530 สหกรณเปนตนมาจนถงปจจบน

2.1.8.1 วตถประสงค -เพอเปดโอกาสใหสมาชกไดเรยนรหลกการและวธการของกรสหกรณ โดยวธปฏบตจรง -เพอฝกฝนใหมเจตคตทดตอกจกรรมสหกรณ อนจะกอใหเกดความมน าใจ เสยสละ

สามคค ซอสตย และชวยเหลอเกอกลซงกนและกน -เพอบรการสนคาอปโภค บรโภค อปกรณการเรยนแกคร นกเรยน -เพอสงเสรมสนบสนนการปกครองระบบประชาธปไตยตามหลกการและวธการของการ

สหกรณ

23

2.1.8.2 การด าเนนงาน - การเปนสมาชก นกเรยนทสนใจสมครเขาเปนสมาชกสหกรณไดโดยตองจายคาหน ๆ ละ

10 บาท ซอไดไมเกน 2 หน - ในการด าเนนงานจะมการเลอกคณะบคคลเขาท างานเปนคณะกรรมการทกป ซง

คณะกรรมการจะประกอบดวย คร-อาจารย และนกเรยน - ทนในการด าเนนงาน สหกรณใชทนจากการถอหนของสมาชกทกคน เปนเพราะสหกรณมนโยบายมงเนนการบรการเพอประโยชนของสมาชกมากกวาการแสวงหาก าไร - จดหา และคดเลอกสนคา ทจ าเปนมาจ าหนายใหแกสมาชก - เวลาเปดบรการ สหกรณเปดบรการทกวน เวนวนหยดราชการ ตามเวลา ดงน

เชา 07.40 – 08.00 น. กลางวน 12.00 – 12.50 น. - จดท าบญชรบ-รายจายประจ าวน ประจ าเดอน ท างบดลประจ าป ท าบญชสะสมการซอ

สนคาของสมาชกแตละคน เพอเฉลยคนแกสมาชก เมอสนป - มการประชมสามญประจ าป เพอแสดงงบก าไร-ขาดทน จายเงนปนผลแกสมาชก

- ปฏบตงานอน ๆ ทไดรบมอบหมาย

2.1.9 ขอเปรยบเทยบระหวางสหกรณกบองคกรธรกจรปแบบอน

สหกรณกบองคกรธรกจรปแบบอน มลกษณะคลายกนในขอทมการรวมทนและมการ

ประกอบธรกจซอ – ขาย แตมหลกการทแตกตางกนหลายประการ ดงตอไปน

2.1.9.1 สหกรณกบหางหนสวนบรษทจ ากด

1.1 วตถประสงค การรวมกนเปนสหกรณมความมงหมายเพอตองการใหบรการแก

สมาชกเปนสวนใหญ สวนบรษทจ ากดและหางหนสวนรวบรวมผถอหนจดตงขน เพอท าการคากบ

บคคลภายนอก

1.2 ลกษณะการรวม สหกรณเปนองคกรของผมก าลงทรพยนอย ไมอาจถอเอาทนเปน

หลกในการรวมได สหกรณถอวาการรวมคนเปนหลกส าคญ และเพอใหกลมคนทรวมกนมก าลง

เขมแขง สหกรณจงตองมการก าหนดและคดเลอกลกษณะตลอดจนคณสมบตของสมาชกทจะเขา

รวมในสหกรณ สวนในบรษทจ ากดและหางหนสวนนนถอหลกการรวมทนเปนส าคญ บคคลทม

เงนสามารถเขาถอหนของบรษทได ไมเลอกวาบคคลนนจะมลกษณะนสยอยางไรหรออยใกลไกล

24

เพยงใด การรวมกนในสหกรณเปนการรวมของผทออนแอในทางทรพยใหมก าลงเขมแขงขน เพอม

ใหถกเอารดเอาเปรยบ สวนการรวมกนของบรษทจ ากด หรอหางหนสวนเปนการรวมผทมก าลง

ทรพยอยแลว ใหมก าลงเขมแขงยงขน เพอท าการคาหาก าไร

1.3 หนและมลคาหน หนของสหกรณไมมกฎหมายบงคบวาจะตองก าหนดจ านวนทน

เรอนหนไวกอนทจะจดทะเบยนเปนสหกรณ ดงนน สหกรณจงมหนทจะจ าหนายใหแกสมาชกใหม

อยเสมอ ราคาหนของสหกรณจะคงท มลคาหนของสหกรณ มกก าหนดไวคอนขางต าเพอเปด

โอกาสใหผมก าลงทรพยนอยเขาเปนสมาชกได ส าหรบหนของบรษทจ ากด กฎหมายบงคบใหตอง

ก าหนดจ านวนทนเรอนหน และตองมผจองหนไวครบจ านวนกอนขอจดทะเบยนตงขนเปนบรษท

ดวยเหตนถากจกรรมของบรษทสามารถจางเงนปนผลไดสงกมผตองการซอหนของบรษทจงอาจขน

ลงไดเหมอนสนคาอยางหนง นอกจากนมลคาหนของบรษทมกก าหนดไวสงเพอใหเงนทนตาม

จ านวนทตองการโดยคนถอหนจะมจ านวนมากหรอนอยไมถอเปนขอส าคญ

1.4 การควบคมและการออกเสยง สหกรณถอหลกการรวมคนจงใหความเคารพตอสทธ

ของบคคลเปนส าคญ ดวยเหตนสมาชกของสหกรณทกคนไมวาจะถอหนมากหรอนอยยอยมสทธ

ออกเสยงลงคะแนนใหสหกรณไดคนละหนงเสยงเหมอนกนหมดยกเวนผแทนสหกรณในระดบ

ชมนมสหกรณอาจใหมเสยงเพมขนตามระบบสดสวน ตามทก าหนดในขอบงคบของชมนมสหกรณ

นนกได (มาตรา 106) และสมาชกตองมาใชสทธออกเสยงดวยตนเอง จะมอบใหบคคลอนมาออก

เสยงแทนไมได ดงนนอ านาจในสหกรณจงตกอยกบเสยงขางมากของสมาชก สวนบรษทจ ากด และ

หางหนสวน ซงถอหลกการรวมทนจงใหความเคารพในเงนทนคาหนเปนส าคญ โดยการใหสทธ

ออกเสยงตามจ านวนหนทถอ และยงสามารถมอบใหบคคลหนงบคคลใดมาออกเสยงแทนได

อ านาจในบรษทจงตกอยกบผถอหนมาก กลาวคอทนมบทบาทในการประชมดวยนนเอง

1.5 การแบงก าไร จากการทสมาชกท าธรกจซอขายกบสหกรณจงท าใหเกดก าไรหรอเงน

สวนเกนขน ดงนนการแบงก าไรของสหกรณจงเทากบการจายคอสวนทสหกรณรบเกนใหสมาชก

ในรปการจายเงนเฉลยคน ตามสวนแหงปรมาณธรกจทสมาชกท ากบสหกรณและจ านวนหนทถอ

ส าหรบบรษทจ ากดจะท าการตดตอซอขายกบบคคลภายนอกสมาชกบรษทลงทนถอหนในบรษท

จ ากด หรอหางหนสวนจ ากด จงถอหลกการแบงเงนปนผลตามหนทถอ ไมไดค านงถงวาผถอหนจะ

มการตดตอซอขายกบบรษทหรอไม

25

เราอาจเปรยบเทยบใหเหนความแตกตางระหวางสหกรณกบหางหนสวนและบรษทจ ากด ไดดงน

ตารางท 2 เปรยบเทยบใหเหนความแตกตางระหวางสหกรณกบหางหนสวนและบรษทจ ากด

ลกษณะ สหกรณห หางหนสวน/บรษท จ ากด 1. วตถประสงค ด าเนนธรกจและบรการเพอ

ชวยเหลอสมาชก ในการแกไขปญหาตางๆ

ด าเนนธรกจเพอการคา ท าธรกจกบบคคลภายนอกเพอแสวงหาก าไรใหมากทสด

2. ลกษณะการรวมกน มงดานการรวบรวมคนมากกวาทน

มงดานการรวบรวมทนตองการทนในการด าเนนงานมาก

3. หนและมลคาหน ราคาหนคงทและมอตราต าเพอใหทกคนสามารถเขาถอหนได หนมจ านวนไมจ ากด

ราคาหนเปลยนแปลงตามฐานะของกจการ จ านวนหนมจ ากด

4. การควบคม และการออกเสยง

ควบคมตามแบบประชาธปไตย สมาชกออกเสยงไดคนละหนงเสยง (ยกเวนระดบชมนมสหกรณ) และออกเสยงแทนกนไมได

ออกเสยงไดตามจ านวนหนทถอและออกเสยงแทนกนได

5. การแบงก าไร การแบงก าไรจะแบงตามความมากนอยของการท าธรกจกบสหกรณ และจ านวนหนทถอ

การแบงก าไร แบงตามจ านวนหนทถอ ถอหนมากไดเงนปนผลคนมาก

2..1.9.2 สหกรณกบรฐวสาหกจ

การด าเนนงานของรฐวสาหกจ จะด าเนนการโดยรฐบาลหรอในนามของรฐบาลไมใช

กจกรรมของเอกชน งานของรฐวสาหกจสวนใหญจะเกยวกบเรองสาธารณปโภค เชน การรถไฟ

การสอสารไปรษณยโทรเลข โทรศพท เปนตน กจการเหลานมงในดานใหสวสดการแกประชาชน

สวนสหกรณนนเปนของสมาชกด าเนนธรกจ เพอตองการจะชวยแกปญหาทเกดขนแกสมาชก

26

2.1.9.3.สหกรณกบองคกรการกศล

องคกรการกศลมจดมงหมายเพอสงเคราะหผยากจนหรอทพพลภาพใหพนจากความ

ยากล าบาก เปนการชวยเหลอจากภายนอก ไมใชเปนการสงเสรมใหชวยตนเอง จงอาจจะท าใหผ

ไดรบการสงเคราะหมลกษณะนสยออนแอลงไปอก สวนสหกรณนนสงเสรมใหสมาชกมลกษณะ

นสยเขมแขงนอกจากนประโยชนทไดรบจากสหกรณยอมถาวรกวาการชวยเหลอขององคกร

การกศล

2.1.9.4.สหกรณกบสหภาพแรงงาน

ในสภาพแรงงานบรรดาลกจางจะรวมกนโดยมจดมงหมายทจะใหเกดก าลงเปนปกแผน

เพอตอรองกบนายจางในเรองผลประโยชนของการท างานหรอสวสดการของลกจาง บางครงอาจใช

วธการรนแรงเพอบงคบใหนายจางปฏบตตามทลกจางเรยกรอง ส าหรบการรวมมอกนแบบสหกรณ

นนสมาชกจะรวมมอกนจดการประกอบการขน แลวสมาชกกอาศยบรการนนใหเปนประโยชนแก

อาชพหรอการครองชพของสมาชกรวมกน การท างานของสหกรณเปนวธการทไมกอความ

เดอดรอนหรอเรยกรองใหใครชวยแตจะตดตอกบบคคลภายนอกเกยวกบธรกจซอขายตามปกต

2.2 วรรณกรรมทเกยวของ กรกาญจน รตนประเสรฐ และ ศรวฒนา ทองนช (2552) วจยเรอง “ระบบสหกรณรานบานหนองหวา ต าบลบอใหญ อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม” วตถประสงคของโครงงานเทคโนโลยสารสนเทศธรกจน เพอศกษาเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบซอ - ขายของระบบสหกรณรานบานหนองหวา ต าบลบอใหญ อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม ซงเปนระบบทเกยวกบการซอ - ขายสนคาอปโภคบรโภค โดยระบบเปนการซอ – ขายสนคาทเปนเงนสด มระบบสมครสมาชก ระบบขายสนคา ระบบสงซอสนคา ระบบรบสนคา ระบบการจายช าระเงน ระบบ ทพฒนาขนใชโปรแกรม Microsoft Visual 2005 รวมกบฐานขอมล Microsoft SQL Server 2005 ซงโปรแกรมสามารถจดการกบขอมลการซอ - ขายสนคาชมชนบานหนองหวา ต าบลบอใหญ อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ มความรวดเรวและถกตองกวาเดม ภาพรวมของระบบสามารถท าการเพมขอมล แกไขขอมล ลบขอมล และสามารถท าการคนหาขอมลได ซ งในการท างานของระบบงาน ท าใหระบบซอ - ขายสนคาของระบบสหกรณรานบานหนองหวา ต าบลบอใหญ อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคามใชงานไดจรง

27

พมลภา บรรทอน (2550) วจยเรอง “ระบบงานสหกรณรานคาหมบาน ต าบลเจยด อ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน” วตถประสงคของการศกษาโครงงานเทคโนโลยสารสนเทศน เพอการศกษาเกยวกบระบบการจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบานบานดอนตว อ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธานจากระบบงานเดมมาพฒนาเปนระบบงานใหมโดยผจดท าไดจดท าระบบจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบานขนมาเพอเปนการอ านวยความสะดวกในการจดการระบบการจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบาน ใหมประสทธภาพทดขน โดยไดจดท าระบบจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบานบานดอนตว อ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน ขนมาเพอเปนการอ านวยความสะดวกสบายในการจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบาน ใหมประสทธภาพทดขน และเปนแนวทางส าหรบผทจะท าการพฒนาระบบตอไป ตวโปรแกรมทจดท าระบบงานนนไดใชโปรแกรม Visual Basic 6.0 ซงถอวาเปนโปรแกรมทสามารถชวยสรางโปรแกรมทเกยวของกบระบบงานไดเปนอยางด โดยตวระบบนนเหมาะส าหรบการน าไปใชกบระบบการจดการฐานขอมลระบบสหกรณรานคาหมบาน ทมการเกบขอมลสมาชก ขอมลการขายสนคา ขอมลตวแทนจ าหนาย ขอมลการเพม – ถอนหน ขอมลการปนผล การเกบบนทกขอมลดานตาง ๆ ของทางรานคา การบนทกขอมลการสงซอ การรบสนคา การช าระเงนในการสงซอสนคา ซงสามารถเกบขอมลไดจ านวนมาก และนอกจากนยงสามารถพฒนาโปรแกรมทตองการสรางระบบใหดขนไดอก และใชโปรแกรม Microsoft SQL Server 2000 เปนฐานขอมล เพอใชในการจดการดานฐานขอมล เพอใหเกดความสะดวกในการใชของผใช และออกรายงานไดดวย เตอนใจ ทองยศ (2548) วจยเรอง “ระบบขายสนคาเอออาทรรานมตรเจรญ” วตถประสงคของการศกษาเฉพาะกรณน เพอท าการศกษาและออกแบบระบบขายสนคาเอออาทร โดยจดเกบในรปแบบของฐานขอมล Microsoft SQL Server เพอใหผใชงานสามารถตรวจสอบขอมลและรายละเอยดของสนคาทท าการ ซอ – ขายเครองใชไปปาได เพอใหสามารถตรวจสอบขอมลลกคาทซอสนคาทงเงนสดและเงนผอน นอกจากนยงสามารถตรวจสอบขอมลการผอนช าระของลกคาไดอกดวย เพอชวยลดความผดพลาดทางดานการค านวณตาง ๆ และเพอลดการสญหายของขอมลทท าการบนทกลงกระดาษ การศกษาเฉพาะกรณนเปนการศกษาการใชงานของโปรแกรม Microsoft Visual Basic 6.0 ในการจดท าโปรแกรม ระบบขายสนคาเอออาทร เพอน าผลการศกษาไปใชประโยชนในการด าเนนงาน ซงขอบเขตในการท างานของโปรแกรม คอ สามารถเพม ลบ แกไข คนหา ขอมลของผมาใชบรการได ท าการค านวณคาใชจายและการน าโปรแกรม Crystal Report มาใชในการจดพมพรายงานตาง ๆ ออกมาได เชน ใบสงซอ ใบเสรจรบเงน ใบช าระคางวด รายงานสนคาทงหมด รายงานการขายสนคา และรายงานการรบซอมสนคา

28

นภาวรรณ ใสขาว และ ปราณ รกษาเคน(2550) วจยเรอง “ระบบขายสนคาเอออาทรรานมตรเจรญ” วตถประสงคของการศกษาน เพอพฒนาระบบสหกรณโรงเรยนเขวาไรศกษาใหมประสทธภาพ และสามารถน าไปใชงานไดจรงการวเคราะหวธการด าเนนงานของระบบจดการสหกรณโรงเรยนเขวาไรศกษา อ าเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม โดยจะอธบายถงรายละเอยดความส าคญและอธบายถงหลกการทส าคญตางๆ ทผานมาจากอดตถงปจจบน โปรแกรมทใชในการพฒนาระบบ โปรแกรมทใชในการออกแบบระบบ ความรเรองฐานขอมล วธการสรางรายงานดวย Crystal Report ความรเรองระบบปฏบตการ ( Microsoft Windows XP) ค าศพทจาก E-R Model สญลกษณทใชในภาพกระแสขอมล และวรรณกรรมทเกยวของ คอ