8 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ. ΤΕΕ, IΙ, τεύχ. 1-2 2002, Tech ...library.tee.gr/digital/techr/2002/techr_2002_ii_1_2_9.pdf · 8 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ.

8 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ. ΤΕΕ, IΙ, τεύχ. 1-2 2002, Tech. Chron. Sci. J. TCG, II, No 1-2 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ. ΤΕΕ, ΙI, τεύχ. 1-2 2002, Tech. Chron. Sci. J. TCG, II, No 1-2 9

ΠερίληψηKαταλυτικό και καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της σύγχρονης πόλης παίζουν τα βραχείας διάρκειας «καταστροφικά γεγονότα». Σε ό,τι αφορά στον ελληνικό χώρο, τα καταστροφικά συμβάντα με τις πιο οδυνηρές επιπτώσεις στο έμψυχο και στο δομημένο περιβάλλον συγκεντρώνουν τα σεισμικά φαινόμενα. Oι αστικές αλλαγές μετά από ένα καταστροφικό συμβάν ενσκήπτουν ραγδαία, τυχαία και απρόοπτα. Aποτέλεσμα τέτοιων γεγονότων είναι η άμεση μεταλ-λαγή περιοχών της πόλης, σε πείσμα οποιουδήποτε σχεδιασμού, με την επιτάχυνση ή την κατάλυση των υφιστάμενων διαδικασιών ανάπτυξης ή και παρακμής τους, προκαλώντας ραγδαίες αστικές μεταλλάξεις, καθώς επίσης και απρόβλεπτες αντιδράσεις των ίδιων των κατοίκων.H διαχείριση του δομημένου περιβάλλοντος και η εν γένει συμπερι-φορά του σε περίπτωση φυσικών καταστροφών περιλαμβάνεται στη γενικότερη διαδικασία πολεοδομικού προγραμματισμού και ειδικό-τερα στον προγραμματισμό διαχείρισης κινδύνου. Mε άλλα λόγια αποτελεί μια εξειδικευμένη πολεοδομική προσέγγιση του αστικού χώρου μέσα σ’ ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξής του. Ένα τέτοιο προ-γραμματικό πλαίσιο διαχείρισης σεισμικού κινδύνου εφαρμόζεται στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, περιοχή που περιλαμβάνεται στη ζώνη υψηλής σεισμικότητας του ελλαδικού χώρου.

1. AΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

1.1. Πολεοδομικός χώρος και καταστροφικά φαινόμενα

Eίναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, με την έντονη ανάπτυξη και συσσώρευση πληθυσμών στα μεγάλα αστι-κά κέντρα, οι πόλεις, ακόμη και στη σημερινή εποχή της υψηλής τεχνολογίας και προόδου, έχουν καταστεί ιδιαίτερα ευάλωτες και παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε περιπτώσεις συλλογικών κρίσεων, που προέρχονται από φυσικά καταστροφικά φαινόμενα. Tέτοια φαινόμενα, εκτός από τις άμεσες καταστροφές που προξενούν, έχουν συχνά ως αποτέλεσμα την κατάλυση κάθε αναπτυξιακής διαδικα-σίας στον ευρύτερο χώρο δημιουργώντας καταστάσεις μη αναστρέψιμες, που συχνά οδηγούν μέχρι και στην ολοκλη-ρωτική παρακμή του. [7]

Tο φαινόμενο της αστικοποίησης και η τάση συγκέντρω-σης πληθυσμών και λειτουργιών στα μεγάλα αστικά κέντρα όλο και διευρύνεται. Oι αστικές περιοχές με πληθυσμό με-

γαλύτερο από ένα εκατομμύριο κατοίκους αυξάνονται συνε-χώς. Στις αρχές του XX αιώνα ήταν μόλις δέκα σε όλον τον κόσμο και σήμερα είναι περισσότερες από τριακόσιες, ενώ οι ενενήντα από αυτές θα ξεπεράσουν τα πέντε εκατομμύρια κατοίκους το 2025.

Γενικά, ο πολεοδομικός χώρος αποτελεί ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο σύστημα με πολλές συνιστώσες, αποτέλεσμα της σύνθεσης μιας σειράς ποικίλων παραγόντων: πληθυ-σμός, κοινωνία, κατοικία, λειτουργίες, διοίκηση, τοπική-περιφερειακή οικονομία. H πόλη είναι ένα απ’ τα υποσυστή-ματα του πολεοδομικού χώρου, που χαρακτηρίζεται από ένα πλήθος αλληλεπιδράσεων, όπου είτε η ίδια η πόλη είναι το κυρίαρχο κέντρο, είτε αποτελεί ένα σύνδεσμο μέσα σ’ ένα ευρύτερο δίκτυο. [10]. Oι αλληλεπιδράσεις του συστήμα-τος, μπορεί να είναι η προσέλκυση πληθυσμών, κεφαλαίων, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η παροχή υπηρεσιών, η δι-ακίνηση καταναλωτικών αγαθών, αλλά και η απορρόφηση ενέργειας -υδάτινων πόρων, ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, πετρελαίου, τροφής-, η δημιουργία αποβλήτων, η μόλυνση του περιβάλλοντος. Tο παραπάνω ευρύ σύνολο αλληλεπιδράσεων μπορεί να αναφέρεται είτε σε τοπικό, είτε σε περιφερειακό, εθνικό ή και σε διεθνές επίπεδο.

Mε την παραπάνω προσέγγιση του πολεοδομικού συ-στήματος, στην περίπτωση ενός καταστρεπτικού φυσικού φαινομένου, ενός σεισμού, δεν θα επηρεαστεί μόνο η πόλη με τη στενή έννοια, αλλά ένας πολύ ευρύτερος χώρος, ίσως και η ίδια η χώρα.

Oι πόλεις, λοιπόν, αποτελούν δυναμικά συστήματα που περιέχουν ανόμοια στοιχεία. Kατά τη διάρκεια του προη-γούμενου αιώνα η ανάπτυξη των πόλεων άρχισε να γνω-ρίζει έντονους ρυθμούς, που συνοδεύτηκαν από μια βίαιη υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Oρισμένα ανύπαρκτα μέχρι πρότινος φυσικά φαινόμενα, σήμερα μπορούν να εξελιχθούν σε πραγματικές καταστροφές. H ανοικοδόμηση πάνω σε ρέ-ματα και η απόφραξή τους έχουν οδηγήσει σε υπερχυλίσεις ποταμών και σε ιδιαίτερα καταστρεπτικές πλημμύρες. H ανεξέλεγκτη ανοικοδόμηση, χωρίς συχνά να συνοδεύεται από τις απαραίτητες γεωλογικές μελέτες, οδηγεί στις γνω-στές καταρρεύσεις και υποχωρήσεις του εδάφους.

Παράλληλα, η έντονη εξέλιξη των πόλεων έχει μεταβάλ-λει τα πολεοδομικά τους χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα,

Διαχείριση Κινδύνου στο Ιστορικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης

Α. Ι. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣΑναπληρωτής Καθηγητής Α.Π.Θ.


ορισμένες απ’ αυτές να συνθέτουν ένα πραγματικά επικίν-δυνο τόπο διαμονής μπροστά σε κάποιο καταστροφικό φαινόμενο –όταν π.χ. βρίσκονται σε σεισμογενείς περιοχές-, αλλά και σε ό,τι αφορά σε περιβαλλοντικούς παράγοντες –μόλυνση περιβάλλοντος, ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης-. H έντονη ανοικοδόμηση, οι υψηλοί συντελεστές δόμησης, οι μεγάλες πυκνότητες, όλα αυτά αυξάνουν την τρωτότητα της πόλης μπροστά σε «κατακλυσμικές» καταστάσεις.

Tο ερώτημα είναι «πώς ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να προστατευθεί μπροστά σε τόσο ακαθόριστα φαινόμενα». H ανάλυση της διαχείρισης κινδύνου έρχεται να δώσει κά-ποια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, απαιτώντας όμως μια ιδιαίτερα εξειδικευμένη προσέγγιση. Πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστούν οι επιδράσεις ενός σεισμού σε όλο το φάσμα των παραγόντων κι απ’ την άλλη πλευρά, η ανάλυση κινδύνου πρέπει να εκτιμήσει την ποικιλομορφία και ετε-ρογένεια του πολεοδομικού χώρου μπροστά στα σεισμικά φαινόμενα.

O προγραμματισμός διαχείρισης κινδύνου, τα μέτρα πρόληψης και προστασίας από τα φυσικά φαινόμενα, περι-λαμβάνονται στο ευρύτερο πλαίσιο και στη συνολική διαδι-κασία του πολεοδομικού προγραμματισμού. Tα παραπάνω μέτρα, για να είναι εφαρμόσιμα και αποτελεσματικά, πρέπει να παίρνουν υπόψη όλους τους περιορισμούς που επιβάλ-λονται από τις ιδιαιτερότητες του χώρου διερεύνησης, όπως επίσης και τον παράγοντα της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

1.2. Aνάλυση της τρωτότητας

Yπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ανάλυσης της αστικής τρωτότητας. Oρισμένες απ’ αυτές υιοθετούν μιά ποιοτική διαδικασία αναζητώντας τις ίδιες τις αιτίες και τους παράγοντες τρωτότητας του χώρου. Άλλες πάλι, στηρίζονται σε μια ποσοτική διαδικασία και έχουν ως αντικείμενο την αξιολόγηση των διαφορετικών πολιτικών πρόβλεψης κάτω απ’ τη λογική κόστους-κέρδους. [9].

Παράλληλα, η ανάλυση μπορεί να διαχωριστεί σ’ αυτή που αφορά στη φυσική τρωτότητα, δηλαδή στην τρωτότητα καθαρά του δομημένου χώρου, και σ’ αυτή που αναφέρεται σε όλους τους υπόλοιπους παράγοντες τρωτότητας της πόλης.

Ένα λεπτό σημείο στην ανάλυση της τρωτότητας είναι να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ απειλής και κινδύ-νου. Στην αστική γεωγραφία η απειλή θεωρείται ως ένα κοινωνικό κατασκεύασμα, [1], με την έννοια του βαθμού ανασφάλειας που δημιουργείται σε ό,τι αφορά σε ένα εν-δεχόμενο κίνδυνο, η οποία εξαρτάται από την πιθανότητα και το επίπεδο του κινδύνου καθώς και των συνεπειών του. Φυσικά, ο βαθμός της ανασφάλειας μπορεί να κυμαίνεται κατά περίπτωση, από τόπο σε τόπο, ανάλογα με τη συχνότη-τα που εμφανίζεται το γεγονός σε διάφορες περιοχές και να εξαρτάται από τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνονται κάθε φορά, καθώς επίσης και από την κοινωνική πολιτική του Kράτους. Eίναι επόμενο ότι σε ένα αναπτυγμένο κοινωνικό σύστημα και σ’ ένα προηγμένο σύστημα υγείας, οι πολίτες

αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς απέναντι σε μια ενδεχό-μενη φυσική καταστροφή.

H «απειλή» μπορεί να οριστεί ως «ένας ενδεχόμενος κίνδυνος, λίγο ή πολύ προβλέψιμος, σε μια όχι επακριβώς οριοθετημένη περιοχή και με μια απροσδιόριστη διάρκεια». [2]. Mια απειλή τέτοιας μορφής υπαγορεύει τη λήψη συλλο-γικών μέτρων και εξαρτάται άμεσα από τις κοινωνικές-πολι-τικές συνθήκες του τόπου αναφοράς.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, απειλή είναι η μέτρηση του κινδύνου, [11]. H απειλή, δηλαδή, μετρά την τάση που έχει το σύστημα να δημιουργήσει ένα ή περισσότερα ατυχήματα. Mε άλλα λόγια η απειλή είναι το αποτέλεσμα του συνδυα-σμού των δύο διαστάσεων του κινδύνου, της πιθανότητας και της βαρύτητάς του. [4].

Στην περίπτωση που θελήσουμε να μαθηματικοποιήσου-με τον ορισμό, η απειλή A εκφράζεται από τον τύπο:

A � � ii�1

n

� �i , όπου

Πi : η πιθανότητα του κινδύνου βi : η βαρύτητα της επικινδυνότητας του γεγονότος,i: το i αναφέρεται σε μιά σειρά φυσικών καταστροφών.H πιθανότητα του κινδύνου, να συμβεί δηλαδή κάποιο

γεγονός φυσικής καταστροφής, αντιστοιχεί στη συχνότητα που το γεγονός αυτό κάνει την εμφάνισή του. H πιθανότητα αυτή στηρίζεται σε στατιστικές διαχρονικές παρατηρήσεις και στο ιστορικό του γεγονότος. O δεύτερος παράγοντας, η βαρύτητα αντιστοιχεί στη μέγιστη καταστροφή που μπορεί να προξενήσει ο «κίνδυνος».[5]

1.3. Tα τρωτά στοιχεία της πόλης

Mε την έννοια των τρωτών στοιχείων του χώρου εννο-ούμε τα στοιχεία εκείνα που αντιστοιχούν στο ανθρώπινο δυναμικό του, στα αγαθά που αυτός περιλαμβάνει, στον εξοπλισμό του και γενικά στα στοιχεία του που απειλούνται από φυσικές καταστροφές και είναι ιδιαίτερα επιδεκτικά σε κάποια φυσική καταστροφή.

Aναλυτικά τα τρωτά στοιχεία του χώρου είναι:α) ο πληθυσμός με την ευρεία έννοια, δηλαδή οι κάτοικοι

και ο προσωρινός πληθυσμός (επισκέπτες για επαγγελμα-τικούς λόγους, τουρίστες, κ.λπ.).

β) ορισμένα κτίρια και υποδομές της πόλης που δέχονται σε μεγάλη συχνότητα ένα πλήθος ατόμων που τα επισκέπτε-ται, όπως δημόσια κτίρια, υπηρεσίες, κ.λπ.

γ) κτίρια στρατηγικής σημασίας που χαρακτηρίζονται από τη χρησιμότητά τους σε περίοδο κρίσης, όπως νοσοκο-μεία, κέντρα επικοινωνίας, δίκτυα μεταφορών και γενικής υποδομής, κέντρα αποφάσεων (Yπουργεία, Δημαρχείο, κ.λπ.), κέντρα παραγωγής, κ.λπ.

δ) ιστορικά κτίρια. Mνημεία, κτίρια που ανήκουν στην πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά του τόπου, κτίρια σημαντικής αρχιτεκτονικής.

ε) ειδικές μονάδες. Kτιριακά στοιχεία ειδικής επικινδυνότητας,


όπως ειδικές εγκαταστάσεις, πυρηνικοί σταθμοί, αποθήκες τοξικών υλικών, κ.λπ.

Παράλληλα, στην ανάλυση της διαχείρισης κινδύνου συμπεριλαμβάνεται και η μελέτη της κατανομής του πλη-θυσμού, των κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών του και της εν γένει δομής του, οι λειτουργίες της πόλης, οι παραγωγικές και οικονομικές δραστηριότητες σ’ αυτή, το σύστημα της υποδομής και ανωδομής της και η σχέση της με τον ευρύτερο χώρο.

Σε ό,τι αφορά στην προτεραιότητα ανάλυσης της τρω-τότητάς τους, τα παραπάνω στοιχεία μπορούν να διαχωρι-στούν σε :α) πρωταρχικά στοιχεία, τα οποία περιλαμβάνουν τον πλη-

θυσμό που εκτίθεται στον κίνδυνο, τις άμεσες οικονομικές επιπτώσεις, την αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονο-μιά.

β) δευτερεύοντα στοιχεία, στα οποία περιλαμβάνεται το κτιριακό δυναμικό, τα στοιχεία διαχείρισης της κρίσης, που είναι απαραίτητα σε κατάσταση επείγουσας ανάγκης, καθώς και στην περίοδο «ομαλοποίησης» που ακολουθεί την κρίση, όπως επίσης και κινδυνογενή στοιχεία που εν-δέχεται να δημιουργήσουν μόλυνση του περιβάλλοντος ή τεχνολογικά ατυχήματα.

Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες φυσικές καταστροφές, ο σεισμός μπορεί να επηρεάσει μια πολύ ευρύτερη ζώνη και τα στοιχεία της πόλης που θα υποστούν τις συνέπειες θα είναι πολύ περισσότερα. Eίναι, λοιπόν, ουτοπικό να ισχυ-ριστούμε ότι μπορούμε να αναλύσουμε λεπτομερώς την τρωτότητα του καθενός απ’ αυτά.

Για το λόγο αυτό, συχνά καταφεύγουμε στη μέθοδο της επιλογής εκείνων των στοιχείων της πόλης, των οποίων η ζημιά ή η ολική καταστροφή θα προκαλέσουν στην πόλη κάποιες βαριές δυσλειτουργίες.

1.4. Σενάρια κρίσης

H ανάλυση του σεισμικού κινδύνου έχει ως αντικείμενο να επεξεργαστεί τα διαφορετικά σενάρια της κρίσης με στό-χο να προβλέψει τις επιδράσεις ενός πιθανού σεισμού και να τις περιορίσει. Tα σενάρια αυτά συνήθως αναφέρονται:α) στις άμεσες επιπτώσεις των φαινομένων σε ότι αφορά στο

έμψυχο και στο υλικό περιβάλλον. Στις περιπτώσεις αυτές, ο περιορισμός του κινδύνου συνίσταται σε βελτιώσεις της ποιότητας κατασκευής των κτιρίων και σε τροποποιήσεις του αντισεισμικού κανονισμού.

β) στις έμμεσες επιπτώσεις των φαινομένων.Tα μέτρα, που αφορούν στις άμεσες επιπτώσεις του

σεισμού, σε συνάρτηση με το πολυσύνθετο του ζητήματος, θεωρούνται ανεπαρκή. H πολυπλοκότητα του πολεοδομικού χώρου και οι συνιστώσες του οδηγούν στην ανάγκη διερεύνη-σης μιας σειράς έμμεσων επιπτώσεων. Eίναι προφανές ότι οι ζημιές στα σημεία πρόσβασης στην πόλη θα δημιουργήσουν προβλήματα στο υπόλοιπο πολεοδομικό σύστημα, καθώς επίσης και στις τοπικές οικονομικές λειτουργίες της πόλης. Aντίστοιχες επιπτώσεις θα έχει στην πόλη και η τρωτότητα

των δικτύων, των συστημάτων μεταφορών, των διοικητικών κτιρίων, των υπόλοιπων κεντρικών λειτουργιών , κ.λπ.

Για τους παραπάνω λόγους, οι σύγχρονες τάσεις ανάλυ-σης της σεισμικής τρωτότητας έχουν οδηγήσει σε νέες κα-τευθύνσεις διερεύνησης, όπως η οικονομική τρωτότητα και ο προγραμματισμός αντιμετώπισής της από τους θιγόμενους φορείς [3].

1.5. Oι φάσεις του καταστροφικού φαινομένου

H διερεύνηση της τρωτότητας της πόλης περιλαμβάνει από τη μια τα ίδια τα στοιχεία του πολεοδομικού χώρου αντι-μέτωπα με τη φυσική καταστροφή κι από την άλλη τη συμπε-ριφορά τους στις διαφορετικές φάσεις του φαινομένου [8].

Συγκεκριμένα, όπως αναλύθηκε προηγουμένως, η πόλη αποτελεί ταυτόχρονα ένα χώρο δομημένο, συγκέντρωσης πληθυσμού, χώρο δραστηριοτήτων, διοικητικό χώρο, ένα χώρο με τη δική του ταυτότητα, τα δικά του χαρακτηριστι-κά. H έννοια της ταυτότητας του χώρου προκύπτει από την εικόνα του, τα σύμβολά του, τις πρακτικές του και από την επίδραση που όλα αυτά έχουν στους ίδιους τους κατοίκους αλλά και στον εξωτερικό πληθυσμό. Eξαρτάται από την ίδια τη θέση της πόλης στο άμεσο και στο ευρύτερο περιβάλλον και στις σχέσεις που αυτή αναπτύσσει μ’ αυτό.

H διάρκεια της αποδιοργάνωσης της πόλης εξαιτίας ενός καταστροφικού φαινομένου εξαρτάται από την έντασή του και απ’ τη χρονική στιγμή που αυτό θα συμβεί. Παράλληλα, οι καταστροφικές επιπτώσεις στα στοιχεία που απαρτίζουν τον πολεοδομικό χώρο, διαφοροποιούνται χρονικά ακολου-θώντας διαφορετικές φάσεις.

Oι φάσεις αυτές έχουν ως αφετηρία τη στιγμή που ξεκι-νάει το φυσικό καταστροφικό φαινόμενο, η «κρίση» και δι-αρκούν μέχρι τη στιγμή που το σύστημα που έχει υποστεί την καταστροφή σταθεροποιηθεί (αποκατάσταση-αναδόμηση).

Kατά τη διάρκεια των διαφορετικών φάσεων, η πόλη πρέπει ν’ απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με τη θωράκισή της και τα μέτρα πρόληψης, που έχουν προγραμματιστεί από τους αρμόδιους φορείς. Όλα αυτά μπορούν να μπουν σ’ ένα γενικό πλαίσιο πολεοδομικού προ-γραμματισμού αντικειμένων και στόχων στη βάση των εξής φάσεων του καταστροφικού φαινομένου:

α) η φάση της κανονικής ανάπτυξης της πόλης – φάση εκτός κρίσης. H φάση αυτή που αποτελεί τη βάση αναφοράς στον προγραμματισμό, συνδυάζει μια περίοδο ομαλής πο-ρείας της πόλης πριν από το σεισμό και την περίοδο άμεσης ανάγκης, όπως αυτή προαναφέρθηκε. Στη φάση αυτή μπο-ρούμε να προσδιορίσουμε τρεις διαφορετικές δυναμικές, τη δυναμική της ανάπτυξης, τη δυναμική της στασιμότητας και τη δυναμική παρακμής.

Oι δυναμικές αυτές εξαρτώνται από το επίπεδο και τις συνθήκες ανάπτυξης της πόλης και είναι προφανές, από τη στιγμή που βρισκόμαστε σε περίοδο εκτός κρίσης, ότι οι δι-αφορετικές λειτουργίες της πόλης είναι λίγο ή πολύ εξασφα-λισμένες ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής. H ανάλυση των λειτουργιών του συστήματος κατά


τη διάρκεια της περιόδου αυτής είναι απαραίτητη, ώστε να προσδιοριστούν όλα τα τρωτά στοιχεία του και οι αναπτυ-ξιακές του τάσεις και παράλληλα να γίνουν κατανοητές οι πιθανές συνθήκες της κρίσης. Στόχος είναι να προαχθούν όλες οι διαδικασίες ανάπτυξης της πόλης -πολεοδομική, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική- μέσα σ’ ένα πλαίσιο προληπτικού προγραμματισμού και διαπραγμάτευσης σε ό,τι αφορά στο σεισμικό κίνδυνο, όπου εξασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις προστασίας και θωράκισης της πόλης.

β) η φάση της κρίσης. Tο ίδιο το καταστροφικό φαινό-μενο προσδιορίζει την αρχή της φάσης. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, όπου απαιτείται η ενεργοποίηση εξειδικευμένων λειτουργιών και αρμοδιοτήτων προστασίας της πόλης. Πρωταρχική ενέργεια αποτελεί η παροχή άμεσης βοήθειας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα θύματα του σεισμού και η ανταπόκριση στις ζωτικές ανάγκες όλων των πληγέντων. Παράλληλα, μία σειρά από επιπρόσθετες ενέργειες θεωρούνται εξίσου απαραίτητες στη διάρκεια της κρίσης. Aυτές συνοπτικά είναι:- η εξασφάλιση άμεσης πρόσβασης του πληθυσμού σε

ασφαλείς περιοχές και η οργάνωση των χώρων πρόχειρης διαμονής (δημιουργία καταλυμμάτων, σταθμών παροχής βοήθειας, κ.λπ.), μακριά από σημεία που μπορούν να χα-ρακτηριστούν ιδιαίτερης επικινδυνότητας.

- η αποκατάσταση όλων των δικτύων της πόλης (παροχής νερού, ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνίας, μεταφορών) που έχουν υποστεί καταστροφές από το σεισμό είναι ανα-γκαία, καθεμιά για ξεχωριστούς και προφανείς λόγους. Eιδικά, η αποκατάσταση των δικτύων τηλεπικοινωνίας θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στο να παρουσιαστούν φαι-νόμενα πανικού στους κατοίκους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της πόλης. H διευθέτηση των δικτύων μεταφο-ράς θα επιτρέψει τις μετακινήσεις πληθυσμού, την τροφο-δότηση της πόλης σε κάθε είδους βοήθεια, ανθρωπιστική και υλική (εξειδικευμένο προσωπικό, φάρμακα, τροφές, αναγκαία προϊόντα, κ.λπ.).

- η διευκόλυνση παροχής εξωτερικής βοήθειας θεωρείται απαραίτητη για να εξασφαλίσει κάποιες στοιχειώδεις λειτουργίες της πόλης και το συντονισμό των ενεργειών. Eξάλλου, η πόλη στη διάρκεια της φάσης αυτής είναι λει-τουργικά αλλά και σε ό,τι αφορά στη λήψη αποφάσεων, εξαρτημένη από τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας που δεν έχουν θιγεί καθώς και από το εξωτερικό. H διάρκεια της φάσης της κρίσης είναι συνάρτηση του μεγέθους και των καταστροφικών συνεπειών του σεισμού και της τρωτότη-τας των στοιχείων της πόλης. Σε γενικές γραμμές διαρκεί χρονικά μερικές μέρες.

γ) η φάση της ανάκαμψης. H φάση αυτή μπορεί να χαρακτη-ριστεί και ως φάση επιστροφής στην αυτονομία. Oι προσπάθειες στη φάση αυτή κινούνται στον προγραμματισμό των απαραίτητων ενεργειών, ώστε η πόλη να αποκτήσει ένα ελάχιστο αριθμό στοι-χειωδών συνθηκών λειτουργίας. H επανεκκίνηση των δραστηρι-οτήτων της πόλης εξαρτάται από το πόσο θα καθυστερήσουν τη λειτουργία τους οι βασικές λειτουργίες της (ενεργειακά δίκτυα, δίκτυα μεταφορών, κ.λπ.). Όλα αυτά βρίσκονται σε άμεση συνάρ-

τηση με την προεργασία, που έχει προηγηθεί στην πόλη κατά τη φάση της φυσιολογικής ανάπτυξης σε ό,τι αφορά στον προγραμ-ματισμό διαχείρισης του κινδύνου και θωράκισής της.

H φάση, λοιπόν, επιστροφής στην αυτονομία, μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες, ίσως και χρόνια. Eξαρτάται από την εν γένει υποδομή της πόλης πριν απ’ το καταστροφικό φαινόμενο, στο κατά πόσο αυτή εμφανίζεται έτοιμη στο να το δεχθεί, από τις αντιδράσεις της μπροστά σ’αυτό. [6].

Στον Πίνακα 1 (σελ 15) [12] γίνεται σχηματική συσχέτι-ση των διαφορετικών φάσεων του καταστροφικού φαινομέ-νου με τις πολεοδομικές συνιστώσες.

1.6. Προγραμματισμός

Oι συνέπειες ενός σεισμού ποικίλουν από πόλη σε πόλη και εξαρτώνται από μία σειρά παραγόντων (εδαφολογικοί παράγοντες, αντισεισμικός κανονισμός, αρχιτεκτονική των κτιρίων, πολεοδομικοί δείκτες).

Mπροστά στην απειλή του συγκεκριμένου φυσικού φαι-νομένου, υπάρχουν περιοχές που είναι περισσότερο ή λιγό-τερο εκτεθειμένες στον κίνδυνο. Σε προγραμματικό επίπεδο, οι τομείς αυτοί οριοθετούνται και γίνεται επισταμένη μελέτη της τρωτότητάς τους.

H ανάλυση της τρωτότητας της πόλης περιλαμβάνει από τη μια τον προσδιορισμό των ευαίσθητων-τρωτών στοιχεί-ων της πόλης κι από την άλλη τη μελέτη των παραγόντων τρωτότητας. H ανάλυση διαχείρισης κινδύνου προχωράει σε μία διεξοδικότερη ταξινόμηση των παραγόντων τρωτότητας της πόλης και των στοιχείων ανάλυσής της. Παράλληλα, αξιολογεί τα παραπάνω στοιχεία σύμφωνα με διαφορετικά κριτήρια και ταυτόχρονα προχωράει στη διερεύνηση νέων παραγόντων που μέχρι τώρα σπάνια λαμβάνονταν υπόψη, όπως η οικονομική, κοινωνική και λειτουργική τρωτότητα της πόλης. Mε τον τρόπο αυτό, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η ανάλυση διαχείρισης κινδύνου βάζει τις κατευθύνσεις για τον προγραμματισμό ενός συστήματος θωράκισης της πόλης σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.

Mπορούμε, λοιπόν, να καθορίσουμε δύο διαφορετικά πε-δία διερεύνησης.Tην ανάλυση των παραγόντων τρωτότητας της πόλης -αντίληψη των κινδύνων και παρουσίασή τους και καθορισμός των επιπτώσεων- και την ανάλυση των μέσων διαχείρισης κινδύνου και των μεθόδων αντιμετώπισης των γεγονότων και των επιπτώσεών τους.

H διαχείριση του σεισμικού κινδύνου ακολουθεί δύο πα-ράλληλες προσεγγίσεις, του προληπτικού προγραμματισμού και της βιώσιμης ανάπτυξης. Aπό τη μία πλευρά καλούμα-στε να εφαρμόσουμε μία εξειδικευμένη προσέγγιση του σει-σμικού κινδύνου μέσα στον αστικό χώρο, η οποία τοποθετεί την πρόληψη σε μία διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης κι από την άλλη να προγραμματίσουμε έναν προληπτικό σχεδιασμό διαχείρισης του κινδύνου.

Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, η προγραμματική κατεύθυν-ση της διαχείρισης κινδύνου παίρνει ως βάση τα παρακάτω κριτήρια:

α) ανθρωπογενές κριτήριο σε ό,τι αφορά στον πληθυσμό


που θα υποστεί τις συνέπειες του σεισμού. β) οικονομικό κριτήριο, σε ό,τι αφορά στις οικονομικές

επιπτώσεις ανάλογα με τα μέτρα πρόληψης που έχουν λη-φθεί.

γ) κριτήριο δομημένου περιβάλλοντος, το οποίο συ-νοπτικά περιλαμβάνει τους δείκτες κατοικίας και τους πολεοδομικούς δείκτες, τη σχέση ελεύθερου -δημόσιου ή ιδιωτικού- χώρου και δομημένου, τα μνημεία και τα σημα-ντικά αρχιτεκτονικά κτίρια, τα άμεσα συνδεδεμένα με τη δι-αχείριση κινδύνου κτίρια της πόλης που αφορούν ιδιαίτερα σε περιόδους «ομαλοποίησης» και «επανένταξης» (δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, υπηρεσίες), τα κινδυνογενή κτιριακά στοιχεία (εργοστάσια, ειδικά κτίρια, κ.λπ.), τα οποία μπο-ρούν να επιφέρουν μια επιπλέον καταστροφή (μόλυνση πε-ριβάλλοντος, τεχνολογικά ατυχήματα), εξαιτίας της φύσης τους και του περιεχομένου τους.

δ) λειτουργικό κριτήριο, σε ό,τι αφορά σε στρατηγικά στοιχεία διαχείρισης της κρίσης, όπως κέντρα άμεσης βοήθειας (πυροσβεστική υπηρεσία, στρατός κ.λπ.), δίκτυα (ηλεκτροδό-τηση, τηλεπικοινωνία, ύδρευση, αποχέτευση, φυσικό αέριο), οδικό δίκτυο, δίκτυα μεταφορών (αεροδρόμια, σταθμοί τραί-νων-λεωφορείων, κ.λπ.), υπηρεσίες γενικής υποδομής (διανο-μής τροφίμων, εξυγίανσης κ.λπ.).

O στόχος του πολεοδομικού προγραμματισμού για τη δι-αχείριση του κινδύνου είναι σε πρώτη φάση η αντίληψη των δεδομένων της κρίσης σε ό,τι αφορά στο αστικό περιβάλλον με σκοπό την πρόληψη κάποιων δυσμενών καταστάσεων, με άλλα λόγια ο προγραμματισμός ενός προληπτικού σχεδια-σμού και σε δεύτερη φάση η δημιουργία των προϋποθέσεων επανένταξης της πόλης και επαναφοράς της σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας.

Kαθορίζονται δηλαδή δύο διαφορετικά επίπεδα προ-γραμματισμού. Aυτό που αφορά στους παράγοντες τρωτότη-τας της πόλης -αντίληψη των κινδύνων και καθορισμός των επιπτώσεων της κρίσης- και αυτό που έχει ως αντικείμενο τη διαχείριση κινδύνου και τις μεθόδους αντιμετώπισης των γεγονότων και των επιπτώσεών τους. Πρόκειται για μια ιδιά-ζουσα μορφή βιώσιμης ανάπτυξης της πόλης, όπου η έννοια της «βιώσιμης ανάπτυξης» αναφέρεται σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις και επεμβάσεις στην οργάνωση του οικιστικού περιβάλλοντος, ώστε η συμπεριφορά του σε περίπτωση σει-σμού να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες.

1.7. Ένα προγραμματικό πλαίσιο διαχείρισης κινδύνου στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης

Bασικό γνώρισμα της πολεοδομικής οργάνωσης των ελληνικών αστικών κέντρων είναι οι υψηλές τιμές συντελε-στών δόμησης με άμεσο αποτέλεσμα τις ιδιαίτερα αυξημένες πληθυσμιακές και οικιστικές πυκνότητες (άτομα/Hα και δο-μημένη επιφ./Hα). Oι παραπάνω δείκτες εμφανίζουν τιμές, οι οποίες υπερβαίνουν τα αποδεκτά όρια, που καθορίζονται από τις πολεοδομικές νομοθεσίες χωρών της Eυρωπαϊκής Ένωσης και η αρνητική τους εμβέλεια συνειδητοποιείται ιδιαίτερα, όταν τα παραπάνω μεγέθη τους συσχετισθούν με

τους ελάχιστους ελεύθερους χώρους, που έχουν απομείνει στο αστικό περιβάλλον και την ανεπάρκεια των δικτύων και των τεχνικών υποδομών.

Tο Π.Σ. Θεσσαλονίκης, με όλα τα παραπάνω πολεοδομι-κά χαρακτηριστικά των ελληνικών αστικών κέντρων και με δεδομένο μια νέα σειρά στοιχείων που έχουν προστεθεί στα ζητήματα τρωτότητας - έξαρση της σεισμικότητας τα τελευ-ταία χρόνια, το μεγάλο χρονικό διάστημα που μας χωρίζει από το μεγάλο σεισμό του 1978 και επομένως αύξηση των πιθανοτήτων ενός νέου μεγάλου σεισμού, περαιτέρω γήραν-ση των κτιρίων και συγκρίσεις των επιπτώσεων του σεισμού του ’78 με τα δυσμενέστερα αποτελέσματα πρόσφατων σει-σμών στον ελληνικό χώρο-, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αποτελεί μία περιοχή ιδιαίτερα υψηλού σεισμικού κινδύνου.

Σύμφωνα με τη μεθοδολογία που αναλύθηκε στις προη-γούμενες παραγράφους, επιχειρήθηκε μια συστηματική προ-σέγγιση των παραγόντων σεισμικής τρωτότητας με στόχο τον προγραμματισμό διαχείρισης κινδύνου στο ιστορικό κέ-ντρο της Θεσσαλονίκης, στο «εντός των τειχών» τμήμα της πόλης. H συνολική διαδικασία γίνεται σε τέσσερις φάσεις:

1.7.1. 1η φάση.

Σε πρώτη φάση προσδιορίζονται τα στοιχεία τρωτότητας της πόλης, τα οποία διαχωρίζονται σε «περιοχές» στοιχείων, σε «ομάδες» και σε «σημειακά» στοιχεία.

α) Περιοχές στοιχείων τρωτότηταςΓια τον προσδιορισμό των περιοχών τρωτότητας γίνε-

ται διαχωρισμός της περιοχής σε ζώνες χρήσεων γης και διαφορετικών λειτουργιών (ζώνες κατοικίας, κεντρικών λειτουργιών -εμπορίου, τριτογενή τομέα, λοιπών λειτουρ-γιών, αναψυχής-, ζώνες ελεύθερων χώρων). H κάθε ζώνη χωρίζεται σε οικοδομικά τετράγωνα. Oι ζώνες αυτές, που αποτελούν και τις διαφορετικές περιοχές τρωτότητας, στους σχετικούς χάρτες εμφανίζονται ως ζώνες κατοικίας και ως ζώνες κεντρικών λειτουργιών.

Eπειδή συνήθως κάθε ζώνη δεν έχει αμιγή χαρακτήρα, αλλά περιλαμβάνει μικτές χρήσεις, γίνεται εκτίμηση του ποσοστού (%) που καταλαμβάνει η κάθε λειτουργία μέσα στη ζώνη, ώστε στη συνέχεια να καταστεί δυνατός ο υπο-λογισμός του βαθμού τρωτότητας. Mε τον τρόπο αυτό δη-μιουργούνται ζώνες και αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα μέσα σ’ αυτές, με ομαδοποιημένες τις διαφορετικές αναλο-γίες χρήσεων π.χ. 70% κατοικία και 30% εμπόριο-τριτογενή τομέα, κ.λπ.

β) Oμάδες στοιχείων τρωτότητας.Oι ομάδες τρωτότητας αναφέρονται σε ομαδοποιήσεις

στοιχείων της πόλης, όπως στην περίπτωση που χρησιμο-ποιείται ως στοιχείο τρωτότητας το κτιριακό δυναμικό.

γ) Σημειακά στοιχεία τρωτότητας.Aυτά αναφέρονται σε σημειακά στοιχεία τρωτότητας της

πόλης. Στη συνέχεια προσδιορίζεται μία σειρά από βασικά «σημεία» τρωτότητας του I.K., τα οποία συμπεριλαμβάνο-νται στη διερεύνηση: α) Πολιτιστικά σημεία (μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι,


παραδοσιακά κτίρια και κτίρια αρχιτεκτονικού ενδιαφέ-ροντος, εκκλησίες, πολιτιστικά κέντρα, μουσεία, άλλα χαρακτηριστικά σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος της πόλης).

β) Eκπαιδευτικά Iδρύματα (σχολεία-πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης-, Πανεπιστήμια, Tεχνολογικά Iδρύματα).

γ) Kτίρια διοίκησης (Yπουργεία, Yπηρεσίες, Δημαρχείο, Oργανισμοί, προξενεία).

δ) Kτίρια υγειονομικής περίθαλψης (νοσοκομεία, κλινικές).ε) Eξοπλισμός άμεσης επέμβασης (αστυνομία, πυροσβεστι-

κή υπηρεσία, στρατός).στ) Xώροι αναψυχής (θέατρα, κινηματογράφοι, αίθουσες

πολλαπλών χρήσεων).ζ) Ξενοδοχεία.η) Kτίρια ειδικής χρησιμότητας.θ) Σύμβολα της πόλης.

1.7.2. 2η φάση.Mε στόχο την εκτίμηση του βαθμού τρωτότητας του

κάθε στοιχείου του I.K. της πόλης γίνεται διεξοδική ανά-λυση τριών διαφορετικών πολεοδομικών συνιστωσών-πα-ραμέτρων : του πληθυσμού, των λειτουργιών της πόλης και της ταυτότητάς της.

Σε κάθε παράμετρο αντιστοιχεί και ένας πολεοδομικός δείκτης, ο οποίος αποτελεί και το βασικό μέτρο χαρακτηρι-σμού της. Έτσι, στην περίπτωση του στοιχείου τρωτότητας (Σ.T.) «ζώνη κατοικίας» και της πολεοδομικής παραμέτρου του «πληθυσμός», ως πολεοδομικός δείκτης ορίζονται οι «κάτοικοι». Aντίστοιχα στην περίπτωση τoυ Σ.T. «ζώνη κεντρικών λειτουργιών» και της παραμέτρου «δραστηριό-τητα», πολεοδομικός δείκτης είναι η «κεντρική λειτουργία» και όταν το Σ.T. είναι η «ζώνη κατοικίας» και παράμετρος η «ταυτότητα», δείκτης είναι η «ακτινοβολία». Tέλος, όταν Σ.T. είναι το «κτιριακό δυναμικό», οι παράμετροι που αντι-στοιχούν είναι ο «πολεοδομικός χώρος» με δείκτη το «κτίρι-ο», οι «λειτουργίες» με δείκτη την «οικιστική μονάδα» και η «ταυτότητα» με δείκτη την «ακτινοβολία».

Στον πίνακα 2 περιλαμβάνονται αναλυτικά όλα τα στοι-χεία τρωτότητας, οι διαφορετικές πολεοδομικές παράμετροι και οι αντίστοιχοι δείκτες μέτρησής τους.

1.7.3. 3η φάση. Στη συνέχεια προσδιορίζεται η μονάδα μέτρησης του

κάθε πολεοδομικού δείκτη. Στην περίπτωση, λοιπόν, του δείκτη «κάτοικοι» της πολεοδομικής παραμέτρου «πληθυ-σμός» ως μονάδα μέτρησης χρησιμοποιείται η πυκνότητα πληθυσμού (κάτοικοι/Hα), ενώ για τη μέτρηση των απα-σχολουμένων η πυκνότητα απασχόλησης (απασχολούμενοι/Hα). Aντίστοιχα, στο δείκτη «κατοίκηση» της πολεοδομικής παραμέτρου «λειτουργία» μονάδα μέτρησης χρησιμοποι-είται η οικιστική πυκνότητα κατοικίας (τ.μ.κατοικίας/Hα) ενώ η μονάδα μέτρησης του δείκτη «κεντρική λειτουργία» της παραμέτρου «δραστηριότητα» είναι η οικιστική πυκνό-τητα κεντρικών λειτουργιών (τ.μ. κεντρ. λειτουργιών/Hα). O δείκτης «ακτινοβολία» της πολεοδομικής παραμέτρου

«ταυτότητα» -και για τις δύο περιπτώσεις, όταν το στοιχείο τρωτότητας είναι η «ζώνη κατοικίας» ή η «ζώνη κεντρικών λειτουργιών»-, έχει ως μονάδα μέτρησης την «ακτίνα επιρ-ροής». Τέλος, στην περίπτωση του «κτιριακού δυναμικού», για τον υπολογισμό του δείκτη «κτιριακή μονάδα» ορίζονται δύο μονάδες μέτρησης, ο συντελεστής δόμησης και η τιμή αγοράς (ευρώ/τ.μ.), ενώ για το δείκτη «κτιριακές χρήσεις», ως μονάδα μέτρησης χρησιμοποιείται η οικιστική πυκνότη-τα (τ.μ.κτιρίων/Hα).

Όλοι οι υπολογισμοί πυκνοτήτων γίνονται με βάση τις τιμές των υλοποιημένων συντελεστών δόμησης, της ποσο-στιαίας κατανομής κατοικίας και κεντρικών λειτουργιών μέσα στο I.K. και στις εκτιμήσεις μιας σειράς πολεοδομικών χαρακτηριστικών της πόλης. Oι μονάδες μέτρησης για το σύνολο των περιπτώσεων περιλαμβάνονται στον πίνακα 2.

Πίνακας 2

8

��µ��», �� µ� �� «��µ��» �� µ�� µ��, � ��µ�� µ� �� (��/�.µ.), �� «�� », �� µ�� µ�� µ�� (�.µ.��/H�).�� µ�� µ� ��

��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��

�� µ� µ� �� ,�� µ�� I.K., �� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� µ��µ�� . �� µµ� 1 �� µ�� .�. �� .

��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)

8


��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��


��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)

8


��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��


��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)


1.7.4. 4η φάσηΣε ένα πλαίσιο σεισμικών σεναρίων, γίνεται εκτίμηση

της βαρύτητας των πολεοδομικών δεικτών μπροστά στο κα-ταστροφικό φαινόμενο -για κάθε στοιχείο τρωτότητας του I.K.-, με στόχο τον προσδιορισμό ενός βαθμού τρωτότητας.

Παίρνοντας, λοιπόν, υπόψη όλους τους πολεοδομικούς παράγοντες σε συνδυασμό με τους παράγοντες τρωτότητας, σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο του I.K., υπολογίζεται μια σειρά ξεχωριστών βαθμών τρωτότητας που αντιστοιχούν σε κάθε ένα από τα στοιχεία τρωτότητας της πόλης και σε κάθε τιμή του πολεοδομικού δείκτη με βάση τη μονάδα μέτρησής του. Στο διάγραμμα 1 για κάθε πολεοδομικό δείκτη φαίνεται ο β.τ. των τετραγώνων.

8


��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��


��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)

8


��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��


��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)

8


��µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� I.K. �� µ�� µ�� µ�� . O� µ��µ�� µ�� 2.

�� : ��

�� µ��

��µ�� ./�a�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

�� µ��

��µ�� -�� - �� - �

�� : ��

�� µ��

��

��µ�� µ�� µ��/Ha

��

��

�� (�.µ./Ha)

�� µ��

�� µ�� µ��

��µ�� µ�� -

��

��

� - �

�� - �

�� : �� µ��

�� µ��

��µ��

��

�� µ��µ� �� (�� / �.µ.)

�� (�.µ. /Ha)�� µ��

�� µ��

��µ��

��µ��

��µ��

��µ� ��

�

�

-

-

-

�� - �� - �

�� 2

1.7.4. 4� �� µ�� , �� µ��

�� µ�� µ�� µ�� -�� I.K.-, µ� �� µ� �� µ��.��, ��, �� µ��


��µµ� 1

��/Ha

��µ��

�1500 1.00� 1000 0.75� 500 0.50< 500 0.20

�� (��)

��. ��.��(sq.m/Ha)

��µ��

�45.000 1.00

� 15.000 0.75

� 5.000 0.50

< 5.000 0.20

�� (��)

��(�.µ./Ha)

��µ��

�65.000 1.00

� 45.000 0.75

� 18.000 0.50< 18.000 0.20

�� (��)

Διάγραμμα 1

Στη συνέχεια, στις παραπάνω εκτιμήσεις υπεισέρχεται και ο παράγοντας των φάσεων του καταστροφικού φαι-νομένου, όπως αυτές προσδιορίστηκαν προηγουμένως. O βαθμός, λοιπόν, τρωτότητας υπολογίζεται για καθεμιά από τις τρεις παρακάτω περιόδους: την κανονική, την περίοδο κρίσης και την περίοδο ανάκαμψης.

Mε συνεκτίμηση όλων των βαθμών τρωτότητας, προσ-διορίζεται ο συνδυαστικός βαθμός τρωτότητας κάθε οικοδο-μικού τετραγώνου για κάθε μία από τις τρεις περιόδους του καταστροφικού φαινομένου. O σ.β.τ. ανάλογα με την τιμή του και τη σημασία του, διαχωρίζεται σε τρεις κλιμακώσεις τρωτότητας: σε τρωτότητα πρωταρχικής σημασίας, σημα-ντικής και δευτερεύουσας. Kάθε τετράγωνο του I.K., για όλες τις περιοχές στοιχείων τρωτότητας, (ζώνες κατοικίας, κεντρικών λειτουργιών, κ.λπ.) περιλαμβάνεται σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό τρωτότητάς του και αυτό για κάθε περίοδο του καταστροφικού φαινο-μένου. Tα αποτελέσματα, για τρεις πολεοδομικούς δείκτες και τρεις περιόδους, φαίνονται αντίστοιχα στο διάγραμμα 2 (ζώνη κατοικίας-ανάκαμψη), στο διάγραμμα 3 (ζώνη κεντρικών λειτουργιών-κρίση) και διάγραμμα 4 (κτιριακό δυναμικό-κανονική περίοδος).

Aντίστοιχα, με την ίδια μεθοδολογία, γίνεται προσδιο-ρισμός και εκτίμηση του συνδυαστικού βαθμού τρωτότητας και για όλα τα σημειακά στοιχεία τρωτότητας του I.K., όπως αναλύθηκαν προηγουμένως.

Συγκεκριμένα αξιολογούνται οι ελεύθεροι χώροι του I.K., τα διοικητικά κτίρια (Yπουργεία, Δημαρχείο, κ.λπ.) και τα κτίρια Oργανισμών, τα κέντρα άμεσης βοήθεια (ερυθρός σταυρός, πυροσβεστικές υπηρεσίες, κ.λπ.), τα νοσοκομεία, τα εκπαιδευτικά Iδρύματα, ξενοδοχεία, πολιτιστικά κτίρια (θέα-τρα, κινηματογράφοι, κ.λπ.). Παράλληλα, στη διερεύνηση συμπεριλαμβάνονται τα «σύμβολα της πόλης» και τα «στοι-χεία ακτινοβολίας» της, (κτίρια αρχιτεκτονικού και ιστορικού ενδιαφέροντος, μνημεία, εκκλησίες, τα τείχη, κ.λπ.).

9

�� , �� µ�� µ��, �� µ��.O ��µ��, ��, �� µ�� : �� , �� µ��.

M� ��µ�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ��. O �.�.�.�� µ� �� µ� �� µ�� , �� µ�� : �� µ��, ��µ�� .K�� I.K., �� , (�� , �� ,�.��.) ��µ�� µ�� , �� µ� �� µ� �� µ��. T��µ��, �� µ�� , �� µµ� 2 (��-��µ��), �� µµ� 3 (�� -��) �� µµ� 4 (�� µ��-�� ).

��µµ� 2 � �� 1

��µµ� 3 � �� 2

��µµ� 4 � �� 3

��µµ� 4 � �� 3

�� - ��-��

��

�� : ��


Χάρτης 1


�� , �� µ�� µ��, �� µ��.O ��µ��, ��, �� µ�� : �� , �� µ��.


��µµ� 2 � �� 1

��µµ� 3 � �� 2

��µµ� 4 � �� 3

��µµ� 4 � �� 3

�� - ��-��

��

�� : ��


Χάρτης 2

9

�� , �� µ�� µ��, �� µ��.O ��µ��, ��, �� µ�� : �� , �� µ��.


��µµ� 2 � �� 1

��µµ� 3 � �� 2

��µµ� 4 � �� 3

��µµ� 4 � �� 3

�� - ��-��

��

�� : ��


Χάρτης 3

Tα αποτελέσματα της διερεύνησης αποτυπώνονται και σε μια σειρά χαρτών, όπου γίνεται εμφανής η τρωτότητα ορισμένων οικοδομικών τετραγώνων του I.K. της πόλης ανάλογα με τις διαφορετικές λειτουργίες και σε ό,τι αφορά στις τρεις περιόδους (κανονική, κρίσης και ανάκαμψης). Oι χάρτες 1, 2 και 3, αντιστοιχούν στα στοιχεία των διαγραμ-μάτων 2, 3 και 4.

H διερεύνηση των στοιχείων αυτών μπορεί να καθορί-σει και ένα προγραμματικό πλαίσιο διαχείρισης κινδύνου -κατά οικοδομικό τετράγωνο ή κατά ευρύτερη περιοχή τετραγώνων- που θα ακολουθεί συνοπτικά τις παρακάτω κατευθύνσεις:- Eπαναπροσδιορισμός των συντελεστών δόμησης με στόχο

τη ρύθμιση των πυκνοτήτων, δηλαδή τη μείωσή τους εκεί όπου αυτή είναι εφικτή.

- Oργάνωση και επαναπροσδιορισμός των χρήσεων στο κέντρο της πόλης, δηλαδή την προσαρμογή τους στα δε-δομένα της επικινδυνότητας και της ασφάλειας.

- Mε βάση τα παραπάνω, ριζικές παρεμβάσεις στο Pυθμι-στικό Σχέδιο.

- Προγραμματισμός ενός εκτεταμένου δικτύου ελεύθερων χώρων σωστά ενταγμένων στο αστικό περιβάλλον.

- Eνοποίηση ακάλυπτων χώρων με την δημιουργία ενός ενιαίου πλέγματος ιδιωτικών και δημόσιων ελεύθερων χώρων.

- Kυκλοφοριακές ρυθμίσεις με στόχο την άμεση εκκένωση της πόλης σε περίπτωση σεισμού.

- Mελέτες ελέγχου των ήδη διαμορφωμένων πεζοδρόμων σύμφωνα με τους κανόνες ασφάλειας, τη διακίνηση οχη-μάτων άμεσης επέμβασης (πυροσβεστικών και ασθενοφό-ρων) στην περίπτωση σεισμού.

- Προσδιορισμός συγκεκριμένων διαδρομών με προορισμό συγκεκριμένους ελεύθερους χώρους στο πλαίσιο της με-λέτης δικτύων.

- Λήψη συγκεκριμένων μέτρων προστασίας των μνημείων και των αξιόλογων κτιρίων της πόλης.


��

� X��

��

��

�� µ�� µ��

��

�� O��µ��

µ�� µ��.

M�� µ��

�� µ��.

�� µ��

� ��

��.

��

��.

��µ��

��

��µ��

��-��

�� µ��

��.

��-

µ��

��.

�� µ��-

��.

��µ��

��.

��

��.

��,

��,

��,

��.

�� µ��

��, ��

��µ��

��

��, ��

��µ��

��µ��.

��µ��

��.

��

��.

��

��

��µ��µ��.

��,

µ��.

��, ��µ��

��

��

��

��

��.

��

��

�� «��»

�� .

��

�� µ��

(�� µ��

��µ��

��)

�� µ��

��.

��µ� �� µ��

��µ�� .

�� A��

��.

�� .

��

��.

A�� .

��

��.

��

��.

N�� µ��

��µ��.

��µ��

��

��.

��

�� µ��

��

��

(��, ��µ��,

�� ,

µ��)

�µ��

(��µ��

� ��

��µ��, ��µ��

��

��)

�� , ��.

��

�� µ��

�� (��, ��

��, �� , µ��,

��µ��).

N��

��

��

�� µ��

��

�� .

��

��

��

��µ��,

��µ��

��-

��µ��

��µµ��µ��

��µ��

��.

��

��.

��µ��

�� .

�� .

��.

�� µ��.

�� µ�� .

��

��.

��

��

��: ��µ��,

��, ��,

��µ��µ��.

�� µ��

µ� ��

��µ� �µ��

��, ��

��,

��, ��,

�� ,

µ�� µ��.

�� µ�,

��µ� ��

��.

��

��

��.

��, ��,

�� µ�.

�� µ��µ��

��.

��

��, ��,

��µ��.

Πίνακας 1: Oι διαφορετικές φάσεις του καταστροφικού φαινομένου και η συσχέτισή τους με τις πολεοδομικές συνιστώσες.


BΙΒΛΙΟΓΡΑΦIΑ

1. Bailly A., Ferras R., Pumain D., Encyclopédie de gιographie, Economica, Paris, 1995.

2. Bailly, A., Risques naturels, risques de sociιtι, Economica, Paris, 1996.

3. Barrθre, M., “Terre, patrimoine commun”, La Découverte, Association Descartes, Paris, 1992.

4. Brunet, R., Ferras, R., Thιry, H., “Les mots de la géographie”, Dictionnaire critique, GIP Reclus / La Documentation Française, Paris, 1993.

5. Cibois, P., “L’analyse factorielle”, Que sais-je ?, PUF, Paris, 1991.6. Coburn, A., Spence, R.J., “Earthquake protection”, Wiley, John

and Sons, Chichester, 1992.7. Conférence Mondiale sur la Réduction des Désastres Naturels.

Yokohama, Japon, mai 1994, Les effets des désastres sur les sociétés modernes. Nations Unies, 1994.

8. (D.A.H.), Département des Affaires Humanitaires, Glossaire international multilingue agréé de termes relatifs à la Gestion des Catastrophes, Nations Unies, 1992.

9. D’Ercole, R. - “ Les vulnérabilités des sociétés et des espaces urbanisés : Concepts, typologie, modes d’analyse ”. in Revue de Gιographie Alpine, tome LXXXII, 1994.

10. Falque, M., Galand, A., Tarlet, J., “Qu’est-ce que la planification écologique”, in Le moniteur des Travaux Publics, 1975.

11. Kervern, G.Y., Rubise, P., “L’archipel du danger, Introduction aux cindyniques”, CPE / Economica, Paris, 1991.

12. Lutoff-Barrere C., Le systéme urbain niçois face à un seisme. Méthode d’analyse des enjeux et des disfonctionnements potentiels, Thése de doctorat de Géographie de l’Université de Savoie, 2000.

H μεθοδολογία που ακολουθείται περιλαμβάνεται στο πολεοδομικό μέρος ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού ερευνη-τικού προγράμματος με τίτλο: “An advanced approach to earthquake risk senarios with applications to different European towns”, στο οποίο συμμετέχουν οι M.Aλεξούδη, Σ.Aργυρούδης, A.Aναστασιάδης (επιστημονικώς υπεύθυνος πολεοδομικού μέρους), K.Πιτιλάκης (επιστημονικώς υπεύ-θυνος). Στη σύνταξη των πινάκων και χαρτών συνεργάστη-καν και οι φοιτητές N.Δίκας και A.Kυριαζής.

Α. ΑναστασιάδηςΑναπληρωτής Καθηγητής Α.Π.Θ., Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Τομέας Πολεοδομίας-Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης


AbstractIn the Greek territory, the destructive events with the most painful consequences in casualties and damages to the built environment are related to seismic activity. Urban changes after a destructive eventuality are rapid, random, unpredictable. The result of such eventualities is the immediate transformation of areas of the city, without regard to planning, characterized by the acceleration or abandonment of existing developmental procedures, causing dramatic urban alterations and unpredictable reactions in the residents themselves. Built environment management in cases of natural disasters is one of the issues subsumed within the field of urban planning.The management of the built environment and the analysis of its behavior in cases of earthquake, is contained in the larger framework of urban planning and specially the programming of risk management. Seismic risk management develops along two parallel approaches, that of preventive planning, and that of sustainable development.For the above investigation, we use the findings of a pilot urban planning study in the historical center of Thessaloniki, which involves the evaluation of planning and architectural features of the city, in combination with risk management data analysis.The primary goal of the study is to form the framework of an urban planning model for dealing with problems of seismic vulnerability, in the event of a major earthquake.

VULNERABILITY ANALYSIS

An examination of the vulnerability of the city is part of a general risk management plan, a specialized planning approach to urban space. It is obvious that measures for the prevention of and protection from natural phenomena must be included in the overall process of urban planning.

Vulnerability analysis, therefore, relies on an evaluation of human and material losses, in financial terms if possible, with a view to making a quantitative assessment of damages and an appreciation of the risk. According to this view, vulnerability corresponds to the tendency a given community

has to suffer damages due to some natural phenomenon. Vulnerability, then, depends on a host of parameters, urban planning, socio-economic, political, demographic, psychological, historical, technical, functional, etc.

The earthquake can affect a much wider area and the urban components that will suffer the consequences will be great in number. We often resort to a selection of vulnerable components, those whose damage or complete destruction will cause the most severe dysfunction for the city. In this sense, the vulnerable elements of space are:

a) the population in the broad sense, that is, the permanent inhabitants as well as the temporary population.

b) certain buildings and infrastructures of the city receiving a large number of visitors on a regular basis, such as public buildings, services, etc.

c) buildings of strategic significance, such as hospitals, communication centers, transportation networks, networks of general infrastructure, decision quarters, production centers, etc.

d) monuments, buildings that belong to the local cultural and historical heritage , buildings of architectural significance.

e) components particularly susceptible to risk, such as particular plants, nuclear station, toxic material storehouses, etc.

Apart from the above analysis, an investigation of the vulnerability of the city, must also include an analysis concerning the population distribution and its socio-economic characteristics, the urban indices of the city and of its functions, the productive and economic activity, the infrastructures as well as the city’s relation to the surrounding area.

THE PHASES OF VULNERABILITYThe goal of seismic risk analysis is to process the various

crisis scenarios in order to predict the consequences of a

Extended summary

Risk Management in the Historical Center of Thessaloniki

Methodology, Urban Planning

AGHIS J. ANASTASIADISAssistant Professor A.U.TH.


possible earthquake and try to limit them. Different levels of seismic scenarios can be invented, in connection with the consequences they might have. According to these, the consequences can be direct or indirect. The limitation of risk to the direct consequences relies on improvements in the construction quality of the buildings and on modifications of antiseismic regulations.

The complexity of urban space and its components gives rise to the need to investigate a series of indirect consequences. Damage, for instance, at points providing access to the city are expected to create problems to the entire urban system, as well as to the local economic functions of the city. Network vulnerability, transportation systems, administrative buildings and the remaining central functions will have similar consequences for the city.

The examination of the vulnerability of the city involves, on the one hand, the very components of urban space that face the natural disaster, and on the other, their conduct at the various phases of the phenomenon. The catastrophic consequences on the components of urban space are located at different time periods, beginning at the moment the event takes place, and lasting until the moment the system affected regains its stability.

In a general framework of planning objects and goals that also concerns urban planning, three different phases are distinguished:

a) the phase of the normal development of the city – phase external to the crisis. This phase that constitutes a reference point for the planning, refers to the period of normal course of living for the city before the earthquake. The aim is to bring all developmental processes of the city –urban planning, economic, social, cultural- within a framework of preventive planning and negotiation concerning seismic risk, which will provide all that is required for the protection and shielding of the city.

b) the crisis phase. The catastrophic phenomenon itself determines the onset of this phase, while its duration is dependent on the intensity of the earthquake, the extent of its disastrous consequences and the vulnerability of city components. It usually lasts from a few days until some weeks. This is a critical period in which specialized functions and civil protection responsibilities must be activated. The primary course of action is to provide first aid, and medical attention to earthquake victims as well as to respond to the vital needs of all those affected. Furthermore, a series of additional actions are found to be equally important during a crisis situation. In brief, these are the folowing:- providing the population with direct access to safe areas and

setting up areas of short-term accommodation (creation of shelters, medical stations, etc), away from locations that can be considered high risk.

- restoring the city networks to function. - facilitating the provision of external aid, so that certain

primary functions of the city can be preserved and all actions can be co-ordinated.

c) the rehabilitation phase this phase can also be termed the return to autonomy phase. Efforts, in this phase, are directed to the planning of necessary courses of action for the city to regain a minimum number of primary functions. The recommencement of the activities of the city will depend on how long its basic functions will delay in returning to normal. All these are directly connected with the extent to which the city has been prepared during the phase of normal development, with the risk management planning and the shielding of the city.

The return to autonomy phase, therefore, may last a few months, maybe even years. It all depends on the infrastructure of the city before the catastrophic event, the extent to which it seems prepared to withstand it, its reaction to it.

RISK MANAGEMENT AND URBAN PLANNING

A basic characteristic of the organization of city planning in Thessaloniki is the high population density as a result of high building ratio and, thus, the high residential density. In view of this, the high-density section of the Urban Region of Thessaloniki, consisting of the central borough of Thessaloniki and the newer north-western boroughs, is characterized as an area of high seismic risk. All the urban characteristics of the city should raise serious concern, since the feeling of insecurity in the case or a great earthquake still prevails.

A systematic approach was applied to the analysis of factors of seismic vulnerability in the historic center (H.C.) of Thessaloniki.

Initially, the area was subdivided into blocks and zones on the basis of the different functions observed in each. These zones also appeared as residential zones and central function zones (trade zone). For each of the zones, an estimation was made of the percentage (%) the residence occupies and of every function within it, so that the degree of vulnerability could be calculated.

The examination of every component at risk was based on a thorough analysis of three different components, the population, the functions and the identity. An indicator corresponds to each component which also characterizes it. Thus, in the case of element at risk (R.E.) “residential zone” and its component “population”, the inhabitants are specified as indicator.

Then, the measuring unit is specified for every indicator. To define the indicator of inhabitants in the population, the measuring unit is population density (inhabitant / Ha), while the measuring of employed inhabitants, the indicator is employment density (employee / Ha). In the same way, the housing indicator in the component “function” is the residential density of housing (m2 / Ha). The indicator of radiance of the component “identity” for every zone of the historical center, is defined by the measuring unit of the influence scale.


All density calculations are made on the basis of the values of existing building ratios, the distribution of the house and functions and the evaluation of a series of urban planning features of the city.

Similar measurements are made concerning the element at risk “building stock” of every zone. In calculating the “building” indicator, two measuring units are used, the structure coefficient and the market price.

Next, within a setting of seismic scenarios, the role of all the above vulnerability parameters is assessed, following the definition of the phases of the catastrophic phenomenon which has taken place. The three phases, normal, crisis and recovery period, are taken into consideration.

Considering all the above parameters together, we can calculate the degree of vulnerability of every block of the H.C. in every one of the phases of the catastrophic phenomenon, for every element at risk and for every

indicator. The simultaneous assessment of all the indicators provides the values of a total degree of vulnerability.

Following the same methodology, we also define and assess the degree of vulnerability of a series of other elements at risk for every different phase of the earthquake. In particular, free spaces of the H.C. are assessed, as are administration buildings and the buildings of Organizations, first aid centers, hospitals, educational institutions, hotels, cultural buildings. The city’s symbols – elements of radiance of the city (buildings of architectural and historic interest, monuments, the city wall, etc) are also included in this investigation.

The conclusions of the risk management research and the assessment of the vulnerable elements of the city in the event of an earthquake, lead to a general framework of directions and proposals for the revision of the urban plan of the city.

Α. AnastassiadisAssistant Professor A.U.TH.

8 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ. ΤΕΕ, IΙ, τεύχ. 1-2 2002, Tech ...library.tee.gr/digital/techr/2002/techr_2002_ii_1_2_9.pdf · 8 Τεχν. Χρον. Επιστ. Εκδ.

Documents