6.1 6.3 อเมริกา-แอฟริกา-เอเชีย

ผลกระทบของการขยายอทธพล

ของประเทศในยโรป

ทวปอเมรกา

หลงจากประกาศอสรภาพแลว อดตอาณานคมอเมรกาไดใช

รฐธรรมนญแหงสมาพนธรฐ (Article f Confederation) ใน

การปกครองดนแดนทง 13 แหง แตเนองดวยรฐธรรมนญฉบบนมความ

บกพรอง จงจดทารฐธรรมนญฉบบใหมขนมา เรยกวา รฐธรรมนญแหง

สหรฐอเมรกา (Constitution of the United States)

การเมองการปกครอง

• รฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกา

– สวนใหญเปนขอเขยนของผนาทางการเมอง 3 คน ไดแก

อเลกซานเดอร แฮมลตน ( Alexander Hamilton )

เจมส เมดสน ( James Madison ) และ จอหน เจย

( John Jay ) ซงไดแนวคดมาจากนกปรชญาหลายคนชาวยโรป

และชาวอเมรกนหลายคน เชน จอหน ลอก, วอลแตร และ ทอมสเพน

โดยเฉพาะขอคดจากหนงสอเจตนาของกฎหมาย (The Spirit of Laws) ของมองเตสกเออ นกเขยนและนกปรชญาชาวฝรงเศส

Alexander Hamilton James Madison

John Jay

– รวมลงนามในทประชม ณ ฟลาเดเฟย รฐเพนซลเวเนย ในวนท 17 กนยายน ค.ศ.1787 และประกาศใชเมอวนท 21 กนยายน ค.ศ. 1788

– แบงอานาจการปกครองออกเปน ฝายนตบญญต ฝายบรหาร และ

ฝายตลาการ ทาใหเกดระบบคานอานาจขน

– ถกเปลยนแปลงแกไข มาแลว 27 ครง โดยสบครงแรกเปนทรจกใน

นามของ รฐบญญตสทธ (Bill of Rights)

– เปนรฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษรทเกาแกทสดทยงคงใชบงคบ

อยในปจจบน

ความสาเรจของการปฏวตอตสาหกรรมขององกฤษในชวงกลาง

ครสตศตวรรษท 18 กลายเปนแรงผลกดนใหประเทศในดนแดนอนๆของโลกรวมทงอเมรกาเหนถงความสาคญของระบบอตสาหกรรม

จนกระทงในปลายครสตศตวรรษท 19 สหรฐอเมรกาจงกลายเปนประเทศหนงทมการพฒนาทดเทยมประเทศองกฤษ โดยมพนฐานทเออ

ตอความกาวหนาของอตสาหกรรม คอการคดคนสงประดษฐใหมๆ เชน

เศรษฐกจ

เรอกลไฟ คดคนโดย รอเบรต ฟลตน (Robert Fulton)

รถยนตใชนามน คดคนโดย เฮนร ฟอรด (Henry Ford)

หวรถไฟไอนา คดคนโดย จอรจ สตเฟนสน (George Stephenson) นาไปสการเปลยนแปลงดานการคมนาคมขนสง โดยองกฤษเปนผ เปดเสนทางรถไฟไอนาสายแรก วงระหวางเมองลเวอรพล

และเมองแมนเชสเตอร

มการทาเหมองแรเหลกและเหลกกลา ทเทอกเขาเมซาบ (Mesabi Range) มลรฐมนนโซตา และ มลรฐมชแกน ซงจะสงไปปอนเตาหลอมทเมองพตตสเบรก มลรฐเพนซลเวเนย และเมองชาคาโก มลรฐ

อลลนอยสตอไป โดยผ ทาใหอตสาหกรรมเหลกกลาเฟองฟใน

สหรฐอเมรกา คอ แอนดรว คารเนก (Andrew Carnegie )

สงคม

การปฏวตอตสาหกรรมทาใหชมชนเมองขยายตวอยางมาก ทงชาว

ชนบทและชาวตางประเทศอพยพเขามาตงถนฐานในเมอง ทาใหเกด

ปญหาการขาดแคลนทอยอาศย เมองบางเมอง เชน ชคาโก จง

แกปญหาดวยการสรางตกระฟา รวมทงมการกอตงมหาวทยาลยตางๆท

มชอเสยง เชน มหาวทยาลยฮารวารด (Harvard University),

มหาวทยาลยเยล (Yale University)

• สถาปตยกรรม

สบเนองจากการปฏวตอตสาหกรรม ทาใหวสดทสาคญใน

สงกอสรางของยคน คอ เหลก เมอประกอบกบความสามารถทางดาน

วศวกรรม กทาใหเกดสงกอสรางขนาดสงใหญและมโครงสรางแขงแรง

เชน สะพานโกลเดนเกต ทเมองซานฟรานซสโก เปนตน

ศลปกรรม

• จตรกรรม

ไดรบอทธผลจากจตรกรรมสมยใหมในชางครสตศตวรรษท 19 ของยโรปโดยเฉพาะฝรงเศส รวมทงมลทธศลปะอมเพรสชนนสต ซงม

เนอหาเกยวกบชวตประจาวนของชนชนกลางและววทวทศน เผยแพร

เขามา และไดรบความนยมจากกลมศลปนมากมาย ทาใหเกดผลงาน

ศลปะใหมๆ ทใชสอยางอสระ และลดทอนการสรางรปทรง

ทวปแอฟรกา

ชาวตะวนตกเขามาในทวปแอฟรกาตงแตครสตศตวรรษท 15 จากการสารวจทางทะเล ตอมาในศตวรรษท 18 เปนระยะเวลาทอตสาหกรรมในยโรปเจรญรงเรองและแผขยายไปอยางกวางขวาง

จาเปนอยางยงทประเทศอตสาหกรรมยงตองการวตถดบจานวนมากซง

ไมอาจหาไดในประเทศของตน

นอกจากนชาวตะวนตกเหนวาเปนหนาทยงของตนทตองนา

ความเจรญไปสชนชาตทมความเจรญดอยกวา และความตองการ

เปนมหาอานาจกเปนแรงผลกดนอนยงใหญทนาไปสการเขา

ครอบครองแอฟรกา

ถงแมวายคอาณานคมในแอฟรกาจะสนมาก กลาวคอ

ดนแดนเกอบทกแหงถกปกครองไมเกน 60 ป แตอทธพลทแอฟรกาไดรบจากชาตตะวนตกกกลายเปนรากฐานของสงคมในปจจบน

การเมองการปกครอง

ดนแดนในแอฟรกาถกแบงแยกเปนเขตอาณานคมของประเทศ

ยโรปชาตตางๆ ทเขามาปกครองอาณานคมในแอฟรกาโดยตรง ทาให

ระบอบปกครองดงเดมของชาวพนเมองในแอฟรกาทเคยอยใตการ

ปกครองของผ นาชนเผาซงเปนกษตรยหรอหวหนาเผาถกทาลายไป แต

ละอาณานคมประกอบดวยชนพนเมองเผาตางๆ ทขาดเอกภาพเพราะม

ความแตกตางทางดานภาษาและวฒนธรรม

อยางไรกตาม ดนแดนตางๆในแอฟรกากไดรบประโยชนหลาย

ประการคอ

1.ไดรบการพฒนาดานกฎหมายททนสมย

2.ระบบราชการพลเรอน และระบบกองตารวจมประสทธภาพ

3.กองทพไดรบการฝกฝนกบอาวธอยางด ทาใหดนแดนมความ

เขมแขงมากกวาอดต

ดงนนเมอดนแดนเหลานนไดรบเอกราชและกอตงเปน

ประเทศตางๆ ทไมยอมรบอานาจและการเปนผ นาประเทศของชนเผา

อน สงผลใหเกดสงครามกลางเมองในประเทศเหลานนและยงคงเปน

ปญหาเรอรงมาถงปจจบน

เศรษฐกจ

ในสมยอาณานคม ชาวยโรปไดลงทนพฒนาเศรษฐกจในบางพนท

ทมทรพยากรอดมสมบรณ เพอกอบโกยผลประโยชนทางเศรษฐกจจาก

อาณานคม เชน การทาเหมองแรธาตทองคาและเหมองเพชรใน

แอฟรกาใต และเหมองทองแดงในคองโก เปนตน

ผลประโยชนจากการลงทนทงหมดตกอยกบนายทนชาวผวขาว

ในขณะทชนพนเมองไมไดรบผลประโยชนโดยตรงแมกระทงโอกาสใน

การฝกฝนเรยนรเทคโนโลยตางๆ ดงนนหลงจากไดรบเอกราชแลว

ประเทศในแอฟรกาสวนใหญจงประสบปญหาความยากจนและการ

ขาดแคลนทรพยากร ซงสงตอการพฒนาประเทศในระยะยาว

นอกจากนนยงเกดการคาทาสขน โดยม “เอลมนา” เปนสถาน

การคาทาสถาวรแหงแรกในพนทอนภมภาคซาฮารา ของทวปแอฟรกา

ซงถกสรางขนโดยชาวโปรตเกสในป 1492 และตกเปนขององกฤษใน

เวลาตอมา เรอคาทาสทออกจากยโรปมกเตมไปดวยสนคาอยางแทง

เหลกหรอทองแดง ปน เสอผา รวมทงเหลาไวนและบรนด ซงจะถก

เสนอใหกบบรรดาเจาเมองชาวแอฟรกนเพอแลกเปลยนกบทาส

พนเมองในจานวนทเหมาะสม กอนนาทาสทไดกลบมาประมลขายใน

ยโรปหรออเมรกาตอไป

ผลจากการคาทาสทาใหประชากรของแอฟรกาลดจานวนลงอยาง

มาก โดยเฉพาะอยางยงในแองโกลาและแอฟรกาตะวนออก รวมทงเปน

สาเหตหนงของปญหาการเหยยดสผวและเชอชาตในยโรปและอเมรกา

หลงจากหลายๆ ปแหงการรณรงคคดคานของนกเคลอนไหว

ตอตานการคาทาส เชน นกการเมองชอ วลเลยม วลเบอรฟอรซ

องกฤษกไดประกาศหามการคาทาสจากแอฟรกาในวนท 25 มนาคม

ค.ศ.1807

สงคม

ชาวตะวนตกกไดปลกฝงความคดททนสมยใหแกชาวแอฟรกน

เชน การสรางโรงเรยน โรงพยาบาล ซงเปนการพฒนาคณภาพชวต

ประชากรใหดขน อยางไรกตามชาวแอฟรกนสวนใหญยงคงอาศยใน

หมบาน ทาไรทานาตามประเพณเดม และมความเชอในเรองเวทมนตร

คาถาและวญญาณจนถงปจจบน

วฒนธรรม

ครสตศาสนาและศาสนาอสลามเผยแพร เขามาในทวป

แอฟรกา ความสาคญของศาสนาประจาเผากคอยๆลดบทบาทลง

ถอเปนการกาวไปสระบบศาสนาในระดบโลก นอกจากการไดรบ

อทธพลของศาสนาเขามาแลวยงมการไดรบการถายทอดทางภาษา

จากเจาของอาณานคมดวย เชน องกฤษ ฝรงเศส

ศลปนคนสาคญของแอฟรกาจานวนมากไดรบการศกษางานศลปะชนสงมากจากตะวนตก ซงมการฝกสอนงานศลปะตาม จารต

ประเพณ ศลปนยคใหมของแอฟรกานนจะสมผส เทคนค คณคา และ

ประเพณของตะวนตก จงเปนการขยายขอบเขตวสยทศนของตนเองให

กวางขวางยงขน ศลปนบางคนถงกบปฏเสธงานศลปะในศาสนาเดม

ของบรรพบรษ อยางไรกตามเมอศลปนมความเชยวชาญในศลปะของ

ตะวนตกดแลวกมกจะหนมาใหความสนใจกบงานศลปะในอดตของ

แอฟรกาดวย จงเกดการผสมผสานกน ของงานศลปะทงสองยค เชน การเขยนนวนยายจากนทานพนบานใหใกลเคยงกบการเขยนยคใหม

ศลปกรรม

ทวปเอเชย

ชาตจกรวรรดนยมไดขยายอานาจเขาปกครองดนแดนเอเชย

เนองจากเอเชยเปนดนแดนทมพชเศรษฐกจทชาวยโรปตองการ เชน

ฝาย ขาว เมลดถวหลากหลายชนด นาตาล ชา กาแฟ ยาสบและ

ยางพารา รวมทงอญมณและแรธาตตางๆ นอกจากนเอเชยยงเปนตลาด

สนคาทสาคญและเปนดนแดนทชาวตะวนตกแขงขนหาอาณานคม ทา

ใหชาตจกรวรรดนยมขยายอานาจเขาปกครองดนแดนเอเชยเปนอาณา

นคมเพมขน

อานาจและบทบาททางการเมองของชนชนปกครองพนเมอง และ

สถาบนทางการเมองถกเปลยนแปลงเปนระบบใหมทดาเนนงานอยาง

เปนระบบและมประสทธภาพอานาจและบทบาททางการเมองถกโอนไป

ทขาหลวงชาวตะวนตกเชน อนเดย มลาย กมพชา ลาว เวยดนาม หม

เกาะอนเดยตะวนออกนอกจากนดนแดงบางแหงถกกาหนดใหเปน

ดนแดนในอารกขา

การเมองการปกครอง

โดยชาวตะวนตกเขาควบคมดานทหาร การคลง และการตางประเทศประเทศจนซงมอทธพลในทวปเอเชย แมจะไมไดตกเปน

อาณานคมของชาตตะวนตก แตดนแดนบางสวนกกลายเปนเขต

อทธพลของชาวตะวนตก เนองจากความขดแยงทางการคาระหวาง

พอคาจนกบพอคาชาวองกฤษ ทาใหเกดสงครามฝนเมอ ค.ศ.1839 ซงจนเปนฝายแพสงครามและตองยอมทาสนธสญญานานกง

• สนธสญญานานกง

เปนสนธสญญาทจนและองกฤษทาขนหลงจากสงครามฝน ซง

สนสดลงในป ค.ศ. 1842 โดยมตวแทนจากราชสานกชง อยางฉอง และ

อหลป ลงนามรวมกบขาหลวงใหญประจาฮองกงคนแรกขององกฤษ

เฮนร พอททงเจอร（Henry Pottinger）เมอวนท 29 เดอนสงหาคม ป ค.ศ. 1842 กอนทจะจดใหมพธสงมอบสนธสญญาแกกน

อยางเปนทางการ ณ เกาะฮองกงในปถดมา

สนธสญญานานกงมสาระสาคญดงน

1.ประกาศยตสงครามระหวางจน – องกฤษ

2. เปดเสรทาเรอ 5แหงของจน อนประกอบดวยกวางเจา, ฝโจว,

เซยเหมน, หนงปว และเซยงไฮ ทงน ทางฝายจนจะยอมใหองกฤษตง

สถานกงสลและอนญาตใหนกธรกจองกฤษพรอมครอบครวมสทธพานก

อาศยในพนทดงกลาว

3.ราชสานกชงตองจายคาชดเชย 21 ลานเหรยญ (เมกซกน) เปนคา

ชดใชฝนทถกเผา และคาปฏกรรมสงคราม

4.ราชสานกชงตองมอบดนแดนฮองกงใหกบองกฤษ

5.ราชสานกชงกาหนดวธการจดเกบภาษใหมทใหความสะดวกตอนก

ธรกจชาวองกฤษ

6. ยกเลกระบบผกขาดจากรฐ อนญาตใหนกธรกจชาวจนและองกฤษ

สามารถทาการคาไดอยางเสร

สาระทระบไวในสญญาแสดงใหเหนอยางชดเจนวาจนเปนฝาย

เสยเปรยบในทกดาน นบเปนจดเรมททาใหเกดสนธสญญาไมเปนธรรม

ระหวางจนกบชาตตะวนตกตามมาอกหลายฉบบ

สนธสญญานานกง สงผลกระทบอยางใหญหลวงตอแผนดนจน

ไมเพยงจะยงความอปยศอดสใหแกชาวจนอยางหนก ยงทาใหราช

สานกชงสนเสถยรภาพทางการเงน สงผลทางออมใหประชาชนตองแบก

ภาระภาษมากขน นอกจากน การเปดเมองทาใหทาการคาเสรกเปน

ชองทางใหชาตตะวนตกททรงอานาจเขาไปแผอทธพลในจนไดอยาง

สะดวกและรวดเรว จนตองเสยสทธประโยชนดานศลกากรและเปด

โอกาสใหชาวตางชาตเขาไปขดรดควบคมเศรษฐกจภาพรวมของ

ประเทศ ทสาคญคอ เปนกาวแรกแหงศตวรรษทจนเรมเสยสทธในการ

ครอบครองแผนดนใหแกตางชาต

•

เศรษฐกจ

ผลกระทบทางเศรษฐกจทสาคญคอ ชาวยโรปไดเขาไปควบคม

เศรษฐกจในอาณานคมของตน อาณานคมเปนตลาดทถกผกขาดเฉพาะ

สนคาจากเมองแมโดยไมมการแขงขนเสร ทาใหอาณานคมไมมทางเลอก

ในการบรโภคสนคา นอกจากนดนแดนอาณานคมยงถกกาหนดให

เพาะปลกตามความตองการของเมองแม เชน อนเดย มาเลเซย และ

ลงกาเปนแหลงปลกใบชาตามความตองการขององกฤษ สวนอนโดนเซย

กกลายเปนแหลงปลกยาสบและกาแฟตามความตองการของพอคาชาว

ดตช

นอกจากนทรพยากรในประเทศตางๆ กถกนาไปใชอยางรวดเรว

เชน ดบกในมาเลเซย และไมสกในพมา เปนตน อนงประเทศทไมไดเปน

อาณานคมของยโรปกตองยนยอมใหมการคาเสรตามความตองการของ

พอคายโรป เชน ไทยตองเปดการคาเสรตามสนธสญญาเบาวรงทไทย

ทากบองกฤษและกบประเทศอนๆ อยางไรกตาม แมชาตตะวนตกจะ

ไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจจากการขยายอทธพลในทวปเอเชย แต

กมสวนทาใหเศรษฐกจของเอเชยไดรบการพฒนาและขยายตวเชนกน

• แ

สงคม

การขยายอทธพลของยโรปทาใหประเทศในเอเชยรบวฒนธรรม

และความเจรญกาวหนาแบบตะวนตกผสมผสานกบวฒนธรรมดงเดม

ของตน การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทเหนไดชดเจน เชน

การพฒนาดานคมนาคม สาธารณปโภค การศกษา สาธารณสข

สถาปตยกรรม และการเผยแผศาสนาครสต การเปลยนแปลงสวนใหญ

เปนการพฒนาความเจรญดานวตถทเมองแมนาเขามายงอาณานคม

ของตน ซงยงคงปรากฏรองรอยอยจนถงปจจบน โดยเฉพาะอาคารและ

สงกอสรางตางๆ

นอกจากนดนแดนทเปนเอกราช เชนไทยกมการปรบปรงประเทศ

ใหกาวหนาตามแบบตะวนตก เชน การจดการศกษาแบบตะวนตก การ

แตงกาย การพฒนาดานการสอสาร คมนาคมขนสง การสรางถนน

โรงพยาบาล ฯลฯ จงกลาวไดวา การขยายอทธพลของยโรปในสมย

อาณานคมไดสงผลใหวฒนธรรมตะวนตกเขามาผสมผสานอยในสงคม

เอเชยตอเนองมาถงปจจบน

วฒนธรรม

เดมวฒนธรรมเอเชยมความหลากหลาย เปนแบบเฉพาะกลมหรอ

ชนชาต เมอชาวตะวนตกเขามา ไดรวบรวมชนชาตตาง ๆ ใหเปน

ปกแผนเดยวกน วฒนธรรมจากหลากหลายกลมจงถกรวบรวมใหเปน

วฒนธรรมของคนหมมาก เชน การทองกฤษนาภาษาองกฤษเขามาใช

เปนภาษาราชการ นนทาใหคนอนเดยมสอกลางในการสอสาร

ศลปกรรม

• ดานสถาปตยกรรม

เมองโตเกยวมการจางสถาปนกจากประเทศองกฤษเขามา

อานวยการกอสรางถนน และมการสรางตกแบบยโรป เชน

ตกโระกเมะอคง ซงเปนสถานทจดเลยงแบบตะวนตก

• ดานวรรณกรรม

มการใชภาษาพดในการเขยนวรรณกรรม เนองจากภาษาพดเขาใจ

ไดงาย วรรณกรรมจงเปนทแพรหลายในหมผอานอยางกวางขวาง

• ดานจตรกรรม

มการวาดภาพแบบยโรป เชน ผลงานของขรวอนโขง จตรกรเอกใน

สมยรชกาลท 4 ทเนนวาดภาพแบบสามมต

Thank you for your attention

จดทาโดย

น.ส.อรณา อาสาสวรรณ ม.6.7 เลขท 31