3. juni, 2015, v/Anders Austrheim, fylkesansvarleg Sogn og ... · Utdanning Arbeid Pensjonert Utdanning Kilde: NHO/SSB Forventa levealder for ”nye” i dag? Forventa levealder for

Økonominettverksamling

3. juni, 2015, v/Anders Austrheim, fylkesansvarleg Sogn og Fjordane

Agenda

KLP i dag

Skadeforsikring

Ulykke / yrkesskadeTingskadePrivatforsikring

Bank

2,0% spare rente 2,8% lånerente

Kapitalforvalting

Billige indeksfond

Offentleg tenestepensjon

420 000 aktive medlemmar230 000 pensjonistarForvaltar ca 400 milliardar! (EK: 18. mrd.)

Norges største livsforsikringsselskap!

Bedriftspensjon

Innskuddspensjon

Det norske pensjonssystemet

Privat Sparing

Kollektiv pensjonsforsikring

Folketrygd

”Folketrygden skal fortsatt være hovedpilaren i den norske velferdsstaten” Ot. prop. 37 Om lov om endringer i Folketrygdloven (ny alderspensjon)

Pensjonsreform - Pensjonsdilemmaet

1967

2010

Pensjonert

Arbeid

Utdanning

Arbeid

Pensjonert

Utdanning

Kilde: NHO/SSB

Forventa levealder for ”nye” i dag?

Forventa levealder for ”nye” i dag er ca 80 år for mennog 84 år for kvinner

Alderspensjon i folketrygda frå 2011

• Fleksibelt uttak folketrygdpensjon frå 62 år (til 75 år)

+ ten så mykje du vil..

• Justering i forhold til levealder (delingstall)

• Endra regulering, lågare enn tidlegare lønnsjusterte pensjon

• Alt ein har tent tel med (alleårs regel, tak 7,1G – ca 640`)

• Innfasing gradvis for årskulla 1954 – 1962.

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

1948 1951 1954 1957 1960 1963Årskull

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

Ny opptjeningsmodell

Dagens opptjeningsmodell

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

1948 1951 1954 1957 1960 1963Årskull

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

100 %

Ny opptjeningsmodell

Dagens opptjeningsmodell

Kommunetilsette som fyller vilkåra for 100% alderspensjon

Årskull1953

62 63 64 65 66

Kvinner 38,5 % 49,8 % 60,6 % 70,2 % 78,7 %

Menn 88,9 % 92,8 % 94,4 % 95,8 % 96,9 %

Folketrygd etter gammal modell (dei født før 1954)

”Gamle” oppteningsreglar:

Full pensjon.. :40 år i arbeidslivet, poengår, med inntekt (utover 1G – kr 90 068)

Dei 20 beste poengåra (inntekt) styrer pensjonsnivået

Opptent pensjon har fått mindre verdi som følge av levealdersjustering

62 år 64 år 65 år 67 år

Pensjon pr 31.12.10 231 097

Forholdstall 1,030

Pensjon pr 01.01.11 175 073 191 941 201 831 224 366

1949 kull- 6 G- 40 år ved 62 år

Folketrygd etter ny modell (dei født før 1954)

Behaldninga vert fordelt på årskullet si forventa levetid

Oppteningsprosent på 18,1 %

Oppteninga vert samla i ei pensjonsbehaldning

Kilde: AID, 63-kullet, jamn inntekt ca 482 000, 40 år i folketrygda ved 62 år

Uttaksalder 62 år 65 år 67 år 70 år

Pensjonsbehalding 3 492 000 3 757 000 3 927 000 4 184 000

Delingstall 20,07 17,64 16,03 13,63

Årlig pensjon 174 000 213 000 245 000 307 000

Årleg pensjon aukar ved seinare uttak

Født etter 1953

Fleire menn enn kvinner tar ut tidlegpensjon

26,4

32,8

38,4 37,6 38,6

50,3

59,2

65 64,1 63,2

0

10

20

30

40

50

60

70

62 63 64 65 66

Del som fylte vilkåra og som tok ut alderspensjon i 2013

kvinner menn

AlderspensjonUførepensjonTenestepensjon, Alderspensjon og AFP

Kva vert sikra gjennom den kommunale pensjonsordninga?

Alderspensjon

AFP

Uførepensjon

Ved sjukdom

Barnepensjon

Etterlattepensjon

Til gjenlevande ektefelle

Til barn

Alderspensjon

Aldersgrense:

Den alder då du har rett og plikt til å fråtre med alderspensjon

• 60, 65 og 70 år

Pensjonsalder:

Den alder då du tidlegast kanfråtre med alderspensjon

• 3 år før aldersgrensa

Størrelsen på alderspensjon avheng av:

LØNN (pensjonsgrunnlag)Sluttlønn i 100% stilling

MEDLEMSTID30 års medlemstid = full opptening

GJENNOMSNITTLIG DELTIDDei 30 ”beste år” (år med høgast deltid)

Inntekt ved sida av alderspensjon

Alderspensjon frå KLP vert kun begrensa/redusert ved ny

innskuddspliktig stilling i den offentlege pensjonsordninga

Inntekt frå privat sektor begrensar dermed ikkje alderspensjonen frå KLP

Inntekt frå offentleg sektor:

PENSJONISTLØNN:

Alderspensjonistar kan engasjerast på pensjonistvilkår utan å bli innmeldt og dermed få redusert sin alderspensjon.

Timelønna er kr 186 pr time + avtalte tillegg (helg og høgtidstillegg, kvelds og natt tillegg)

Avtalefesta pensjon (AFP)

Ordning som gir dei fleste som har vore i arbeid frem til 62 år rett til pensjon.

- Må vere i lønna arbeid frem til uttakstidspunkt

- 3 års samanhengande tilsetting i offentleg sektor i minst:

- 20% stilling

- årsinntekt > 1G (90.068)

Størrelsen på AFP avheng av den enkelte si opptening i folketrygda

Ingen fribeløp

Toleransebeløp kr. 15.000,- (OBS! all pensjonsgivande inntekt i folketrygda vert vurdert opp mot denne grensa)

Avtalefesta pensjon (AFP)

Lønn400.000

60 65 67 70

FolketrygdAFP

AFP-tillegg

AFP = Folketrygd ved arbeid til fylte 67 år + 20.400

62

AFP kan ikkje kombinerast med fleksibel folketrygd

Avtalefesta pensjon (AFP)

Lønn400.000

60 62 65 67 Folketr. + KLP

AFP

AFP-tillegg

66% AFP

Frå 65 år: Som frå 62 år, eller 66% pensjon

AFP kan ikkje kombinerast med fleksibel folketrygd

Full AFP

228 000

Lønn

400 000

AFP

148 000

Lønn 40%

160 000

Lønn 60%

240 000

AFP

96 000

Lønn 80%

320 000

AFP 48 000

Gradert AFP

92%

84%

77%

57%

Inntekt ved sida av AFP

Fra 62 – 65 år kan ein kun ha årlege inntekter på kr 15 000 uavhengig av om dette

kjem frå offentleg eller privat verksemd

Frå 65 år – 67 år:(får den høgaste AFP en..)

AFP

maks kr 15 000

66% AFP

kan ha ubegrensa inntekter så

lenge det ikkje medførermedlemskap i offentleg

pensjonsordning

NBOrdninga med pensjonistlønn er fråog med 01.05.2014 utvida og gjeld også no for dei som har en 66% AFP frå 65 år.

28

Ting å merke seg…

Levealdersjustering påverkar også nivå på off. tenestepensjon

1943 1948 1953 1958 1963 1968 1973

Forholdstall v/67 1,000 1,025 1,054 1,079 1,106 1,136 1,166

66% / forholdstall 66,0 % 64,4 % 62,6 % 61,2 % 59,7 % 58,1 % 56,6 %

Folketrygd

KLP66%

Folketrygd

KLP

Pensjon frå 67 år

66 %

Forholdstall

Individuell garanti for årskull til og med 1958 som garanterer 66% i samla yting frå 67 år.

Tidlig uttak av alderspensjon frå NAV

60 62 65 67

Folketrygd

KLP

70

Ingen 66% garanti ved uttak av fleksibel alderspensjon i folketrygda før 67 år

Vil du vite meir om pensjon i KLP

www.klp.no logg deg inn på Min Side Pensjon

Kontakt vårt kundesenter på

telefon: 05554

e-post: [email protected]

e-post: [email protected] (arbgiver henv.)

Pensjonspremie og pensjonskostnad

Kvifor er ikke premien og kostnaden lik?

Den var det, fram til 2002…

Kvifor endring?Store premieutfordringar i 2002 på bakgrunn av krevande lønnsoppgjer og dårlig avkasting

Kommunane fekk ikkje bevilga meir pengar. Fekk høve til å bokføre en lågare pensjonskostnad enn betalt premie og begrepet premieavvik oppsto…

Intensjon?Pensjonskostnaden skulle i større grad enn premien sikre ei meir stabil påverknad på kommunen sitt årsresultat

Pensjonspremie vs Pensjonskostnad

Frå 2002:

PensjonspremiePensjonskostnad

Premieavvik

Positivt premieavvik er ikke nødvendig så positivt!

Pensjonslovverk og finanstilsynet:

Styres av definerte tariffar (levealder, dødelighet, uførhet), demografi i

fellesskapet og pensjoneringsmønster

Kommunerekneskapsforskrifta:

Styres av «bestanden» og departementet sitt fastsatte forholdstall

Kundesida

www.klp.noOversikt over

kundeforholdet

Dokumentarkiv

FakturaerBilag

PremieprognoserPremieoversiktGKRS oppgåver

Dersom du ikkje har tilgang til Kundesida, send mail til [email protected]

JAN APR MAI SEP

GKRS oppgåve -

oppdatert budsjett

for 2015 (15.4)

Avstemt GKRS-

oppgåve 2014

Tilbakeføring av

overskudd for

2014 til

premiefond

Kontoutskrifter for

2014 (31.5)

Premieprognose

2016 (1.9)

GKRS-oppgåver,

oppdatert 2015 og

budsjett 2016

(15.9)

OKT

Foreløpig

premieoversikt

2015

Statusrapport: Kvartalsvis

Finansielle resultater : Kvartalsvis

Medlemsrapportering : Mars, Juni, September og Desember

Leveranser å merke seg…

Les følgeskrivet!

Sjekk bestandsendringar

Kva påverkar pensjonspremien?

• Forventingar om levealder

• Pensjoneringsmønster

• Avkasting

• Rentenivået

• Kostnadar

• LØNNSOPPGJERA

Nøkkeltall Sogn og Fjordane pr 01.05.15, fellesordninga

Stabil premie….. (fellesordninga kommunar/bedrifter)

Reguleringspremien er det elementet som er ”ustabilt”

0

5

10

15

20

25

Premie (inkl. AFP og bruttogaranti)

Reg.premie

Total premie

%

Pensjonskostnad - Utvikling forutsettingarKRD. fastset forholdstallet

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Forholdstall

Nedsetting av forholdstallet siste åra har medført en årleg vekst i pensjonskostnadene til en gjennomsnittskommune… på i størrelsesorden 5 -10%

Kvar haust sender KRD ut et rundskriv som angir forholdstallet mellom diskonteringsrenta og lønnsveksten som skal leggast til grunn for berekningane.

I hovedsak er det dette forholdstallet som avgjer nivået på pensjonskostnadane

Korleis vil utviklinga bli framover? Antagelsar…

KRD strammar inn berekningsforutsetningane for den rekneskapsmessigpensjonskostnad:- fører til auka rekneskapsmessige pensjonskostnadar- amortiseringa av premieavvika tynger, og vil tynge meir framover

14

14,5

15

15,5

16

16,5

17

17,5

18

18,5

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Pensjonskostnad

Framskrivinga er følsom for endringar i forutsettingar

%

Premiesatser 2015 fellesordninga

% sats av pensjonsgrunnlaget

% sats av pensjonsreserven

Ordinær premie(inkl kostnader og tilsett sin del)

9,45

Bruttogaranti 1,27

AFP 62-64 år 1,00

AFP 65-66 år 1,06

Rentegaranti premie 0,23

Lønns- ogG regulering

3,80

Tilbakeført overskudd 0,45

2,8

0,9

Prognosar (haust 14), premie og pensjonskostnad kommune A, 2015

Samla Pensjonskostnadca 29,2 mill.

Premieca 35,6 mill.

Overskudd frå2014 dekker

noko av premien for

2015

Forskrifts-bestemt

ca 22% av årsvekta pgrl./lønnsgrl. ca 18,2% av årsvekta pgrl./lønnsgrl.

Premieavvikca 11 mill.

Oppdaterte prognosar 2015 – vesentleg lågare premie

Høgare tilbakeført overskudd enn prognostert – god avkasting i 2014, er tilbakeført på premiefond

Estimert lågare reguleringspremie i 2015

Årleg avregning viser at vi har tatt inn for mykje reg.premie i 2014 – er tilbakeført på premiefond

+ 1,3 mill.

+ 3,3 mill.

+ 3,4 mill.

Samla premiemessig lette frå september prognose til ny prognose i april ligg med dette på rundt 10 mill. for kommune A

Oppdaterte Prognosar, premie og pensjonskostnad 2015

Samla Pensjonskostnadca 28,4 mill.

Premieca 25 mill.

Overskudd frå2014 dekker

noko av premien for

2015

Forskrifts-bestemt

ca 15,5% av årsvekta pgrl./lønnsgrl. ca 17,6% av årsvekta pgrl./lønnsgrl.

Premieavvik1 mill.

Utvikling premieavvik kommune 2002 - 2015

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

2002 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Premieavvik

mill.

Akkumulert premieavvik, pr 01.01.15 ca 36 mill.

Premieutvikling Fellesordninga

0

50

100

150

200

250

300

350

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Utvikling premiegrunnlag

Pensjonsgrunnlag Premiereserve

0,00 %

5,00 %

10,00 %

15,00 %

20,00 %

25,00 %

30,00 %

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Utvikling premie

Ordinær premie og tilskudd

Reguleringspremie

Total premie i % av pgrl. kommune A

Total premie i % av pgrl. kommune B

mill.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Utvikling premiegrunnlag

Pensjonsgrunnlag Premiereserve

mill. Kommune B

Kommune A

Utvikling premie og pensjonskostnad Kommune A, fellesordninga

0

5

10

15

20

25

30

35

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Pensjonspremie Pensjonskostnad

mill.

Pensjonskostnad: inkl. amortisert premieavvik

KS Strategikonferanse - februar 2015

KS Strategikonferanse - februar 2015

KS Strategikonferanse - februar 2015

Takk for dykkar tid