26/05/22 Milieu en gezondheid in ruimtelijke perspectief: humane biomonitoring als case-study Roger Dijkmans en Roel Smolders
12/04/23
Milieu en gezondheid in ruimtelijke perspectief: humane biomonitoring als case-study
Roger Dijkmans en Roel Smolders
12/04/23 2© 2010, VITO NV
Vlaanderen, een mierennest
» Dicht bevolkt» Veel industrie» Intensieve landbouw» Logistiek centrum
» Verdeling van de open ruimte is een complexe opdracht
» Iedere gebruiker van de ruimte moet rekening houden met de buren» Andere functies niet storen» Gezondheid OK
12/04/23 3© 2010, VITO NV
Rol van VITO
» Onderzoek naar de interactie tussen de omgeving en de mens» Ontwikkelen van instrumenten om:
» interactie te begrijpen» deze te kunnen verbeteren
» Vanuit de vragen van de klant (overheden, industrie)
» 200-tal onderzoekers (VITO totaal 600)
12/04/23 4© 2010, VITO NV
Ter info, missie van VITO is breder
» Ondersteuning van transitie naar meer duurzaam Vlaanderen » Wetenschappelijke instrumenten zodat nu juiste keuzes» Aanpassingen energietechnologie: slimme
elektriciteitsopwekking en – verdeling (smart grids)
» Ondersteuning van innovatie bij onze industrie» materialen, chemie, milieutechnologie, energietechnologie …
12/04/23 5© 2010, VITO NV
12/04/23 Titel 5
Images of earth surface
Land use maps
“Local” economies
Environmental pressure
Human exposure
Health
“sen
sors
”
“mod
els”
12/04/23 6© 2010, VITO NV12/04/23
6
Verdeling van de ruimte Verdeling van de ruimte (binnen x decennia) (binnen x decennia)
12/04/23 7© 2010, VITO NV12/04/23
7
Fijn stof in Antwerpen (binnen x decennia) Fijn stof in Antwerpen (binnen x decennia)
12/04/23 8© 2010, VITO NV12/04/23
8
Fijn stof in Bejing (binnen 2 dagen) Fijn stof in Bejing (binnen 2 dagen)
12/04/23 9© 2010, VITO NV
» Blootstelling aan fijn stof» Afhankelijk van plaats op de weg» Vergelijk fietsers met automobilisten
Meten in plaats van modellerenMeten in plaats van modelleren
GPSPosition
PM10PM2.5
UFP
Video
Respiratory volume
O2-consumption
Heart rate
Power
12/04/23 10© 2010, VITO NV12/04/23
10
luchtkwaliteit luchtkwaliteit
12/04/23
Humane biomonitoring als case-study
12/04/23 12© 2010, VITO NV
Milieu en Gezondheid: een paar getallen
» Environmental burden of disease (Bron: EBoDE-project)
10%
6%
9%
10%
12%
10%
0 50000 100000 150000
DALYs / 1000000 inhabitants
Environmental burden of disease
Burden of disease
Belgium
Finland
France
Germany
Italy
The Netherlands
12/04/23 13© 2010, VITO NV
Milieu en Gezondheid: een paar getallenGezondheidseffecten van lood (Pb) Loodgehalte in bloed (VS)
12/04/23 14© 2010, VITO NV
Milieu en Gezondheid: een paar getallenGezondheidseffecten van lood (Pb) Loodgehalte in België (Bron: WIV)
Vlaanderen 2002-2006(Bron: Steunpunt M&G)
Navelstreng: 15 µg/lAdolescenten: 22 µg/lVolwassenen: 40 µg/l
12/04/23 15© 2010, VITO NV
Milieu en Gezondheid: Verbanden zoeken
Polluenten in het milieu
Mogelijke effecten op de
gezondheid
Meten/modelleren van opname langs
verschillende wegen
Farmacodynamische parameters schatten
12/04/23 16© 2010, VITO NV
Milieu en Gezondheid: Verbanden zoeken
Polluenten in het milieu
Mogelijke effecten op de
gezondheid
Meten/modelleren van opname langs
verschillende wegen
Farmacodynamische parameters schatten
Humane Biomonitoring
12/04/23 17© 2010, VITO NV
» Humane biomonitoring (HBM)» Definitie:
Een methode om menselijke blootstelling aan chemische stoffen (of hun effecten) te bepalen door het meten van deze stoffen, hun afbraak- of reactieproducten in menselijke matrices zoals
bloed, haar of urine
» Wat we meten, noemen we “biomerkers”
Indicatoren van veranderingen in een biologisch systeem. Biomerkers van blootstelling verwijzen naar cellulaire,
biochemische of moleculaire metingen uit menselijke matrices die indicatief zijn voor blootstelling aan een stof.
Humane biomonitoring
12/04/23 18© 2010, VITO NV
» Voordelen» Een geïntegreerde meting van polluenten (interne dosis
ipv blootstelling) » Toxicokinetische informatie wordt meegenomen» Culturele, socio-economische en life-style aspecten
worden mee geïntegreerd in de biomerker-meting» Filosofisch aspect:
Vervuiling wordt persoonlijk
Humane biomonitoring
12/04/23 19© 2010, VITO NV
Humane biomonitoring
Bron: Wakefield et al (2000). American Journal of Preventive Medicine 19: 188-192
Bron: Ake Bjornberg et al (2003). Environmental Health Perspectives 111: 637-41
12/04/23 20© 2010, VITO NV
» Nadelen» Identificatie van bronnen» Invasieve methoden (bloed)» Toxicokinetiek niet altijd volledig gekend» Interpretatie van biomerker-data
“The ability to generate new biomonitoring data often exceeds the ability to evaluate whether and how a chemical measured in an
individual or population may cause a health risk or to evaluate its sources and pathways of exposure” (Bron: NRC 2006)
Humane biomonitoring
12/04/23 21© 2010, VITO NV
Polluenten in het milieu
Mogelijke effecten op de
gezondheid
Humane Biomonitoring
Humane biomonitoring
Interpretatie van biomerker-data vereist integratie met milieu- en gezondheidsdata
12/04/23 22© 2010, VITO NV
» HBM = f(locatie, concentratie, tijd, individu,…)
Integratie van humane biomonitoring
Legend
Emission_in_Air (EPER)
Pb emission (kg/year)
0 - 500
500 - 1000
1000 - 5000
5000 - 10000
10000 - 60000
EMEP model
Spatial distribution (Kg/km²/year)
No data
0 - 0,01
0,01 - 0,05
0,05 - 0,10
0,10 - 0,25
0,25 - 1,00
1,00 - 5,00
5,00 - 40,00
Legend
Emission_in_Air (EPER)
Pb emission (kg/year)
0 - 500
500 - 1000
1000 - 5000
5000 - 10000
10000 - 60000
EMEP model
Spatial distribution (Kg/km²/year)
No data
0 - 0,01
0,01 - 0,05
0,05 - 0,10
0,10 - 0,25
0,25 - 1,00
1,00 - 5,00
5,00 - 40,00
Legend
Emission_in_Air (EPER)
Pb emission (kg/year)
0 - 500
500 - 1000
1000 - 5000
5000 - 10000
10000 - 60000
EMEP model
Spatial distribution (Kg/km²/year)
No data
0 - 0,01
0,01 - 0,05
0,05 - 0,10
0,10 - 0,25
0,25 - 1,00
1,00 - 5,00
5,00 - 40,00
Legend
Emission_in_Air (EPER)
Pb emission (kg/year)
0 - 500
500 - 1000
1000 - 5000
5000 - 10000
10000 - 60000
EMEP model
Spatial distribution (Kg/km²/year)
No data
0 - 0,01
0,01 - 0,05
0,05 - 0,10
0,10 - 0,25
0,25 - 1,00
1,00 - 5,00
5,00 - 40,00
12/04/23 23© 2010, VITO NV
» HBM = f(locatie, concentratie, tijd, individu,…)
Integratie van humane biomonitoring
12/04/23 24© 2010, VITO NV
» Gezondheidseffect = f(HBM, leeftijd,geslacht,…)
Integratie van humane biomonitoring
Aantal gevallen van longkanker per 100.000 vrouwen (bron: Kankerregister)
12/04/23 25© 2010, VITO NV
» Geografische systemen als basis voor integratie: + Relatie tussen HBM, milieu- en gezondheidsdata+ Inter- en extrapolatie van metingen en modellen + Kaartjes voor beleidsondersteuning+ Link met beleidsinitiatieven (INSPIRE directive)
– Incompatibiliteit tussen M&G data vereist generalisatie – Privacy: een mens is geen X-Y coördinaat…
Integratie van humane biomonitoring
12/04/23 26© 2010, VITO NV
» Toenemende vraag voor individualisering:» Nieuwe vormen van data-verzameling (la montre verte)
Toekomstmuziek voor HBM (?)
12/04/23 27© 2010, VITO NV
» Toenemende vraag voor individualisering:» Nieuwe vormen van data-interpretatie: MOTOHEALTH
Toekomstmuziek voor HBM (?)
12/04/23 28© 2010, VITO NV
» Toenemende vraag voor individualisering:» Nieuwe vormen van M&G-beleid: Web2.0 applicaties
Toekomstmuziek voor HBM (?)
12/04/23 29© 2010, VITO NV
» 10% van gezondheidseffecten → milieu-component» Humane biomonitoring: meten van interne dosis» Vervuiling wordt persoonlijk» Interpretatie van oorsprong en effect: nood aan integratie» GIS is het juiste platform» Individualisering: nieuwe toepassingen?» Taken voor ICT – onderzoek – beleidsmakers – industrie
Samenvatting
12/04/23 31© 2010, VITO NV
onderzoeksorganisatie
onafhankelijk
klantgericht
cfr IMEC, VIB, IBBTTNO, Frauenhofer, VTT, …)
Financiering door Vlaamse overheid, andere overheden en industrie,
maar VITO grote autonomie
Toepasbaarheid van onderzoek zeer belangrijk