22. Ίδρυση και ιστορική εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας ΙΙ

Ίδρυση και

ιστορική

εξέλιξη της

Θείας

Ευχαριστίας

Η Θεία Ευχαριστία και ο Μυστικός Δείπνος

• Εγώ αυτό παρέλαβα από τον ίδιο τον Κύριο, κι αυτό σας παρέδωσα: ο Κύριος Ιησούς, τη νύχτα που ήταν να παραδοθεί στους σταυρωτές του, πήρε ψωμί και, αφού έκανε ευχαριστήρια προσευχή, το τεμάχισε και είπε: «Λάβετε και φάγετε- αυτό είναι το σώμα μου, που τεμαχίζεται για χάρη σας. Αυτό να κάνετε στην ανάμνησή μου». Παρόμοια, όταν τελείωσε το δείπνο, πήρε το ποτήρι και είπε: «Αυτό το ποτήριο είναι η νέα διαθήκη που επικυρώνεται με το αίμα μου...

• Όποτε πίνετε από αυτό το ποτήριο, να το κάνετε στην ανάμνησή μου. Γιατί ωσότου να έρθει ο Κύριος, πάντοτε, όποτε τρώτε αυτό το ψωμί και πίνετε αυτό το ποτήριο, διακηρύττετε το θάνατο του Κυρίου. (Α'Κορ. 11, 23-26).

Α. Η Θεία Ευχαριστία

και ο Μυστικός Δείπνος• Η Θεία Ευχαριστία είναι το

κέντρο της χριστιανικής

λατρείας

• Όλες οι ακολουθίες και τα

μυστήρια προετοιμάζουν

τους πιστούς για τη

συμμετοχή τους στη Θεία

Ευχαριστία αλλά και

συνδέονται μ’ αυτήν κατά

τρόπο οργανικό

• Ο ίδιος ο Ιησούς συνέστησε την Θεία Ευχαριστία κατά το Μυστικό Δείπνο

• Ο Χριστός και οι μαθητές του ακολούθησαν όλες τις προβλεπόμενες λεπτομέρειες του εβραϊκού πασχαλινού δείπνου

• Μέσα σε όλη την τελετή, ο Ιησούς παρέδωσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, προσφέροντας το Σώμα του και το Αίμα του παραγγέλνοντας τους μαθητές να κάνουν το ίδιο

Λάβετε φάγετε τοῦτό μου ἐστι τὸ σῶμα μου. .Τοῦτό

ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ

πολλῶν ἐκχυνόμενον.

• Η τέλεση της πρώτης Θείας Ευχαριστίας από το Χριστό σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής και την αρχή μιας καινούργιας

• Το ιουδαϊκό πάσχα αποτελεί πλέον παρελθόν και ο Χριστός εγκαινιάζει το νέο και αληθινό Πάσχα

• Σε κάθε Θεία Λειτουργία η Εκκλησία βιώνει (μέσα από την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος) την παρουσία του Χριστού

Β. Η Θεία Ευχαριστία κατά την αποστολική και

μεταποστολική εποχή

• Οι απόστολοι, μαζί με τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, παρέδιδαν και τον τρόπο τέλεσης της Θείας Ευχαριστίας, που ήταν μια επανάληψη των πράξεων του Ιησού στο Μυστικό Δείπνο:

προσευχή-ψαλμωδία-διδασκαλία-τέλεση της Ευχαριστίας (ευλογία του άρτου και οίνου και μετάδοση στους παριστάμενους πιστούς)

• Κατά την αποστολική εποχή, πριν από τη

Θεία Ευχαριστία γινόταν το δείπνο της

αγάπης (κατά τις βραδινές ώρες)

• Κατά τον 2ο αι. μ.Χ. άρχισε να τελείται τις

πρωινές ώρες πάνω στους τάφους των

μαρτύρων

• Η δομή της ήταν:

1. Ανάγνωση επιστολής των αποστόλων

2. Ασπασμός της ειρήνης

3. Ευλογία των πιστών

4. Αγιασμός των Δώρων

5. Μετάδοσή τους στους πιστούς

Γ. Η σύνθεση των ευχών και η διαμόρφωση των

πρώτων Λειτουργιών

• Μέχρι τον 4ο αιώνα δεν υπήρχε σταθερό κείμενο για τις ευχές της Θείας Ευχαριστίας

• Το περιεχόμενο των ευχών προερχόταν από την ελεύθερη έμπνευση του δημιουργού

• Όπως ήταν φυσικό δημιουργήθηκαν προφορικές τοπικές παραδόσεις για τις ευχές της Θείας Ευχαριστίας

• Από τον 4ο αιώνα και

εξής οι διάφορες

προφορικές

παραδόσεις

καταγράφηκαν και

δημιουργήθηκαν τα

πρώτα κείμενα

Λειτουργιών

• Διαμορφώθηκαν καινούργιες Λειτουργίες

με το όνομά τους (Λειτουργία Μ.

Βασιλείου, Αγ. Γρηγορίου Θεολόγου, Αγ.

Ιωάννου Χρυσοστόμου, Αγ. Επιφανίου

Κύπρου κ.ά.).Τα κείμενα αυτά εξελίχθηκαν

δια μέσου των αιώνων και δέχτηκαν

προσθήκες ή αφαιρέσεις φθάνοντας μέχρι

σήμερα. Ο πυρήνας τους, όμως,

παραμένει ο ίδιος έτσι όπως

διαμορφώθηκε κατά τον 4ο και 5ο αιώνα.

• Με την εμφάνιση των αιρέσεων εμπλουτίστηκε η Θεία Ευχαριστία με ευχές που είχαν δογματικό περιεχόμενο

• Πατέρες της Εκκλησίας όπως ο Ιωάννης

ο Χρυσόστομος,

ο Γρηγόριος ο Θεολόγος,

ο Άγιος Βασίλειος συμπλήρωσαν με νέες ευχές τις Λειτουργίες

• Η ανάπτυξη των λειτουργικών κειμένων ολοκληρώνεται μέχρι τον 9ο αιώνα και έκτοτε οι λειτουργίες παραμένουν οι ίδιες

• Η Λειτουργία του Ιωάννη του Χρυσοστόμου είναι αυτή που τελείται πιο συχνά στη διάρκεια του έτους, στην περιοχή ευθύνης του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, μέρος του οποίου είναι η Ελλάδα

Η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία

• Αντικατέστησε τον

άρτο από άζυμο άρτο,

αποκαλούμενο Όστια,

συνάμα καταργώντας

τη μετάληψη οίνου

στους πιστούς.

Δικαίωμα στον οίνο

έχουν μόνο οι

κληρικοί.

"Πίετε εξ αυτού πάντες"

• Ο Κύριος όμως ζήτησε χωρίς

εξαιρέσεις τη συμμετοχή στην πόση

οίνου. Είναι χαρακτηριστικό δε πως

μέχρι το 12ο αιώνα, ουδέποτε είχε

θεσμοθετηθεί μία τέτοια πρακτική

από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

• Το μυστήριο της θείας

Ευχαριστίας ιδρύθηκε από:

• α. τον Ιησού Χριστό

• β. το Μέγα Βασίλειο

• γ. τους 12 αποστόλους

• δ. τους αγίους Μάρτυρες

Ο Ιησούς κατά το Μυστικό Δείπνο ζήτησε από

τους μαθητές να τελούν εκείνες τις ίδιες πράξεις:

• α. "για να σωθούν”

• β. "για να μην ξεχνούν τη λύτρωση από την Αίγυπτο”

• γ. "για να ευχαριστούν τον Κύριο”

• δ. "για να Τον θυμούνται"

Το μυστήριο της θείας

Ευχαριστίας ιδρύθηκε κατά:

• α. τους μεγάλους διωγμούς των

χριστιανών

• β. το Μυστικό Δείπνο

• γ. την αποστολική Σύνοδο

• δ. τις Αγάπες

Στις μέρες μας τελείται μόνο μια θεία

Ευχαριστία, αυτή του αγίου Ιωάννου του

Χρυσοστόμου.

• ΣΩΣΤΟ

• ΛΑΘΟΣ

Κατά την αποστολική εποχή οι χριστιανοί

τελούσαν τη θεία Ευχαριστία:

• α. Βράδυ

• β. Μεσημέρι

• γ. δεν είχαν κάποια σταθερή ώρα της

ημέρας

• δ. Πρωί

Ποια είναι η σχέση της θείας Ευχαριστίας

και των υπόλοιπων Μυστηρίων;

• α. Όλα τα Μυστήρια τελούνταν μαζί με τη θ.

Ευχαριστία (παλιότερα).

• β. Όλα τα Μυστήρια προετοιμάζουν τους

πιστούς για τη θ. Ευχαριστία.

• γ. Η θεία Ευχαριστία είναι το κέντρο της

χριστιανικής λατρείας και όλων των Μυστηρίων

της.

• δ. Όλες οι υπόλοιπες 3 απαντήσεις.

Κατά την περίοδο των μεγάλων διωγμών η

θεία Ευχαριστία τελείται:

•

• α. Βράδυ.

• β. Πρωί.

• γ. Απόγευμα.

• δ. όλες οι

υπόλοιπες 3

απαντήσεις.

Μέχρι τον 4ο μ.Χ. αιώνα η Θεία

Ευχαριστία:

• α. είχε συγκεκριμένο τόπο τελέσεως.

• β. δεν είχε σταθερό κείμενο.

• γ. ετελείτο μόνο από τους επισκόπους.

• δ. όλες οι υπόλοιπες απαντήσεις.

Ποια από τις παρακάτω φράσεις αναφέρεται

στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας;

• α. Θεία Μετάληψη

• β. Θεία Κοινωνία

• γ. Όλες οι παραπάνω

απαντήσεις

Η θεία Ευχαριστία ιδρύθηκε με τα

εξής λόγια:

• α. "Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος..."

• β. "Λάβετε φάγετε..." και "Πίετε εξ αυτού πάντες..."

• γ. "αμήν, αμήν λέγω υμίν: εάν μη φάγητετην σάρκα του Υιού του ανθρώπου και πίητεαυτού το αίμα, ουκ έχειτε ζωήν εν εαυτοίς"

• δ. "...τον άρτον ημών τον επιούσιον δοςημίν σήμερον..."