2 Oferta dhe kerkesa

© 2003 Prentiçe Hall Business Publishing Eçonomiçs: Prinçiples and Tools, 3/e O’Sullivan/Sheffrin

Oferta, Kërkesa dhe Ekuilibri i Tregut


Tregu me konkurrencë perfekte

• Modeli i ofertës dhe kërkesës do të përdoret për të shpjeguar se si operon një treg me konkurrencë të perfekte.

• Tregu me konkurrencë prfekte është një treg me një numër shumë të madh të firmave ku secila prej tyre prodhon një produkt të ngjashëm dhe është aq e vogël sa që nuk mund të ndikojë çmimin e tregut të produktit që prodhon.


Lakorja e kërkesës

Duke marrë tregun e picave si shembull po japim listën e variablave që ndikojnë në vendimet e konsumatorëve:

– Çmimi i produktit, gjegjësisht çmimi picës

– Të ardhurat e konsumatorëve

– Çmimi i produkteve zëvendësuese, siç janë sandwichët

– çmimi i produkteve plotësuese, siç janë birra apo coca-cola

– Shijet e konsumatorëve, preferenca dhe reklama

– Pritjet e konsumatorëve lidhur çmimet e ardhshme

– Numri i konsumatorëve


Lakorja e kërkesës individuale dhe ligji i kërkesës

• Skema e kërkesës është tabela e numrave që paraqet raportin në mes të çmimit dhe sasisë së kërkuar nga një konsumator, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).

1.1Tabela e Kerkeses

çmimi sasia e kerkuar

30 4

25 9

20 14

15 18

10 23



• Lakorja e kërkesës individuale paraqet raportin në mes të çmimit dhe sasisë që një konsumator është i gatshëm dhe në gjendje ta blejë, apo sasinë e kërkuar.

• Ligji i kërkesës tregon se sa Ligji i kërkesës tregon se sa më i madh që të jetë çmimi, më i madh që të jetë çmimi, aq më e vogël do të jetë aq më e vogël do të jetë sasia e kërkuar, ceteris sasia e kërkuar, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).pandryshuara).



• Një ndryshim në sasinë e kërkuar paraqet një ndryshim në sasinë e produktit që kërkohet që rrjedhë si pasojë e ndryshimit në çmimin e produktit. Kjo paraqitet grafikisht përmes lëvizjes përgjatë lakores së kërkesës.


Efekti i zëvendësimit

• Efekti i zëvendësimit është ndryshimi në konsum që rrjedhë si pasojë e ndryshimit të çmimit të një produkti në raport me çmimin e produkteve tjera.

• Sa më i ultë të jetë çmimi i një produkti, aq më e vogël sakrifica lidhur me konsumimin e atij produkti.


Efekti i të ardhurave

• Efekti i të ardhurave përshkruan ndryshimin në konsum që rrjedhë si pasojë e rritjes së të ardhurave reale të konsumatorëve, apo rritjes së të ardhurave në formë të produkteve që mund të blihen me paratë.

• Të ardhurat reale janë të ardhurat e konsumatorëve që maten në formë të produkteve që mund të blihen me to.


Nga kërkesa individuale te ajo e tregut

• Lakorja e kërkesës së tregut Lakorja e kërkesës së tregut Është një lakore që paraqet Është një lakore që paraqet raportin në mes të çmimit dhe raportin në mes të çmimit dhe sasisë së kërkuar nga të gjithë sasisë së kërkuar nga të gjithë konsumatorët së bashku, konsumatorët së bashku, ceteris paribus (të gjitha të ceteris paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).tjerat të pandryshuara).


Nga kërkesa individuale te ajo e tregut


Lakorja e ofertës

• Duke marrë tregun e picave si shëmbull po japim listën e variablave që ndikojnë në vendimet e shitësve:– Çmimi i produktit, gjegjësisht çmimi i picave– Çmimet e faktorëve të prodhimit, siç janë

pagat për punëtorët, shpenzimet e energjisë elektrike, shpenzimet kapitale etj.

– Gjendja e teknologjisë së prodhimit, siç janë njohuritë për gatimin e picave


Lakorja e ofertës

• Duke marrë tregun e picave si shembull po japim listën e variablave që ndikojnë në vendimet e shitësve:

• Numri i ofruesve të picave, numri i piceriveNumri i ofruesve të picave, numri i picerive

• Pritjet e ofruesve lidhur me çmimet e ardhshmePritjet e ofruesve lidhur me çmimet e ardhshme

• Tatimet apo subvencionet nga shtetiTatimet apo subvencionet nga shteti


Principi marxhinal dhe vendimet mbi produktin

• Vendimi për prodhimin e sasisë së caktuar të Vendimi për prodhimin e sasisë së caktuar të produktit bazohet në principin marxhinal.produktit bazohet në principin marxhinal.

PRINCIPI marxhinal PRINCIPI marxhinal Rritja e nvelit të një aktiviteti, nëse benefiti Rritja e nvelit të një aktiviteti, nëse benefiti marxhinal tejkalon koston e tij marxhinale; marxhinal tejkalon koston e tij marxhinale; zvogëlimi i nivelit të një aktiviteti, nëse kostoja zvogëlimi i nivelit të një aktiviteti, nëse kostoja e tij marxhinale tejkalon benefitin e tij e tij marxhinale tejkalon benefitin e tij marxhinal. Nëse është e mundur, zgjedhet ai marxhinal. Nëse është e mundur, zgjedhet ai nivel në të cilin benefiti marxhinal i aktivitetit nivel në të cilin benefiti marxhinal i aktivitetit tejkalon koston e tij marxhinale.tejkalon koston e tij marxhinale.



• Lakorja e benefitit Lakorja e benefitit marxhinal është marxhinal është horizontale në çmimin e horizontale në çmimin e

treguttregut..• Për plotësimin e Për plotësimin e

principit marxhinal, principit marxhinal, firma prodhon atë sasi firma prodhon atë sasi në të cilën benefiti në të cilën benefiti marxhinal është i marxhinal është i barabartë me koston barabartë me koston marxhinale. marxhinale.



• Rritja në çmim Rritja në çmim zhvendosë lart lakoren zhvendosë lart lakoren e benefitit marxhinal e benefitit marxhinal dhe rritë sasinë në të dhe rritë sasinë në të cilën benefiti marxhinal cilën benefiti marxhinal është i barabartë me është i barabartë me koston marxhinale.koston marxhinale.


Oferta individuale dhe ligji i ofertës

• Skema e ofertës e një firme është tabela e numrave që paraqet raportin në mes të çmimit dhe sasisë së ofruar, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).

Skema për pica

Çmimi (E) Sasia e picave për muaj

4 100

6 200

8 300

10 400

12 500



• Lakorja e ofertës individuale paraqet raportin në mes të çmimit dhe sasisë së ofruar nga një prodhues, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).

• Ligji i ofertës tregon se sa Ligji i ofertës tregon se sa më i madh të jetë çmimi, aq më i madh të jetë çmimi, aq më e madhe do të jetë sasia më e madhe do të jetë sasia e ofruar, ceteris paribus (të e ofruar, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të gjitha të tjerat të pandryshuara).pandryshuara).


• Një ndryshim në sasinë e ofruar paraqet një ndryshim në sasinë e produktit që ofrohet që rrjedhë si pasojë e ndryshimit të çmimit të produktit. Kjo paraqitet grafikisht përmes lëvizjes përgjatë lakores së ofertës.



Nga oferta individuale te ajo e tregut

• Lakorja e ofertës së tregut është një lakore që paraqet raportin në mes të çmimit dhe sasisë së ofruar nga të gjithë prodhuesit së bashku, ceteris paribus (të gjitha të tjerat të pandryshuara).


Nga oferta individuale te ajo e tregut

• Nëse ekzistojnë 100 piceri identike, oferta e tregut është e barabartë me 100 herë sasia e ofruar nga firma individuale në secilin nivel të çmimit.


Ekuilibri i tregut

• Ekuilbri i tregut paraqet situatën kur sasia e produktit të kërkuar është e barabartë me sasinë e ofruar, kështu që nuk ka presion për të ndryshuar çmimin.


Ekuilibri i tregut

• Teprica (në kërkesë) paraqet situatën kur, me çmimin ekzistues, konsumatorët janë të gatshëm të blejnë më shumë sesa që janë prodhuesit të gatshëm të ofrojnë.


Ekuilibri i tregut

• Teprica (në kërkesë) ndikon që çmimi të rritet.

• Tregu lëvizë lart përgjatë Tregu lëvizë lart përgjatë lakores së kërkesës, duke lakores së kërkesës, duke zvogëluar sasinë e zvogëluar sasinë e kërkuar si dhe lart kërkuar si dhe lart përgjatë lakores së përgjatë lakores së ofertës, duke rritur sasinë ofertës, duke rritur sasinë e ofruar.e ofruar.


Ekuilibri i tregut

• Teprica (në ofertë) paraqet situatën kur, me çmimin ekzistues, prodhuesit janë të gatshëm të shesin më shumë sesa konsumatorët janë të gatshëm të blejnë.


Ekuilibri i tregut

• Teprica në ofertë ndikon në zvogëlimin e çmimit.

• Tregu lëvizë poshtë Tregu lëvizë poshtë përgjatë lakores së përgjatë lakores së kërkesës, duke rritur kërkesës, duke rritur sasinë e kërkuar si dhe sasinë e kërkuar si dhe poshtë përgjatë lakores së poshtë përgjatë lakores së ofertës, duke zvogëluar ofertës, duke zvogëluar sasinë e ofruar.sasinë e ofruar.


Efektet në treg të ndryshimeve në kërkesë

• Një ndryshim në kërkesë paraqet një ndryshim në sasinë e produktit të kërkuar që rrjedhë si pasojë e ndryshimit të një variable të ndryshme nga çmimi i produktit.

• Rritja në kërkesë paraqitet grafikisht përmes zhvendosjes së lakores së kërkesës djathtas.


Shkaktarët e rritjes së kërkesës

• Një rritje në kërkesë mund të shfaqet si pasojë e shumë shkaqeve:

• Një rritje në të ardhura Një rritje në të ardhura (për një të mirë (për një të mirë normale). Një e mirë normale). Një e mirë normale është një e normale është një e mirë për të cilën një rritje mirë për të cilën një rritje në të ardhura shkakton në të ardhura shkakton një rritje në kërkesë.një rritje në kërkesë.




• Një rritje në çmimin e një Një rritje në çmimin e një produkti zëvendësues. produkti zëvendësues. Kur dy produkte janë Kur dy produkte janë zëvendësues, një rritje zëvendësues, një rritje në çmimin e njërit rrit në çmimin e njërit rrit kërkesën për produktin kërkesën për produktin tjetër.tjetër.




• Një zvogëlim në çmimin Një zvogëlim në çmimin e një produkti plotësues. e një produkti plotësues. Dy produkte janë Dy produkte janë plotësuese kur një rritje plotësuese kur një rritje në çmimin e njërit në çmimin e njërit zvogëlon kërkesën për zvogëlon kërkesën për produktin tjetër.produktin tjetër.



• Një rritje në kërkesë mund të shfaqet si pasojë e shumë shkaqeve:• Një rritje në numrin e Një rritje në numrin e

popullsisëpopullsisë

• Një ndryshim i shijes dhe Një ndryshim i shijes dhe preferencës së preferencës së konsumatorëvekonsumatorëve

• Një reklamë e favorshmeNjë reklamë e favorshme

• Një pritje e rritjes së Një pritje e rritjes së çmimeve në të ardhmençmimeve në të ardhmen


Efektet në treg të ndryshimeve në kërkesë

• Me çmimin fillestar (8$), zhvendosja e lakores së kërkesës shkakton tepricë në sasinë e kërkuar.

• Ekuilibri rivendoset në Ekuilibri rivendoset në pikën pikën nn, me një çmim , me një çmim ekuilibrues më të lartë ekuilibrues më të lartë dhe një sasi ekuilibruese dhe një sasi ekuilibruese më të madhe.më të madhe.


Shkaktarët e zvogëlimit të kërkesës

– Një zvogëlim në të ardhura (për një produkt normal)

– Një zvogëlim në çmimin e produktit zëvendësues

– Një rritje në çmimin e një produkti plotësues

• Një zvogëlim në kërkesë Një zvogëlim në kërkesë mund të shfaqet si pasojë e mund të shfaqet si pasojë e shumë shkaqeveshumë shkaqeve


Shkaktarët e zvogëlimit të kërkesës

– Një zvogëlim në numrin e popullsisë

– Një ndryshim në shijen dhe preferencën e konsumatorëve

– Një pritje e zvogëlimit të çmimeve në të ardhmen

• Një zvogëlim në kërkesë Një zvogëlim në kërkesë mund të shfaqet si pasojë e mund të shfaqet si pasojë e shumë shkaqeve:shumë shkaqeve:


Efektet në treg të zvogëlimit në kërkesë

• Një zvogëlim në kërkesë zhvendosë lakoren e kërkesës majtas. Me çmimin fillestar ($8) shkakton një tepricë në ofertë.

• Ekuilibri rivendoset në Ekuilibri rivendoset në pikën pikën nn, me një çmim , me një çmim ekuilibrues më të ultë ($6) ekuilibrues më të ultë ($6) dhe me një sasi dhe me një sasi ekuilibruese më të ultë ekuilibruese më të ultë (20,000 pica).(20,000 pica).


Efektet në treg të ndryshimeve në ofertë

• Një ndryshim në ofertë paraqet një ndryshim në sasinë e produktit të ofruar që rrjedhë si pasojë e ndryshimit të një variable të ndryshme nga çmimi i produktit.

• Rritja në ofertë paraqitet Rritja në ofertë paraqitet grafikisht përmes grafikisht përmes zhvendosjes së lakores së zhvendosjes së lakores së ofertës djathtas.ofertës djathtas.


Efektet në treg të ndryshimeve në ofertë

• Një ndryshim në ofertë paraqet një ndryshim në sasinë e produktit të ofruar që rrjedhë si pasojë e ndryshimit të një variable të ndryshme nga çmimi i produktit.

• Zvogëlimi në ofertë Zvogëlimi në ofertë paraqitet grafikisht përmes paraqitet grafikisht përmes zhvendosjes së lakores së zhvendosjes së lakores së ofertës majtas.ofertës majtas.


Shkaktarët e rritjes së ofertës

• Çmimi i faktorëve të Çmimi i faktorëve të prodhimit zvogëlohetprodhimit zvogëlohet

• Një e arritur teknologjike Një e arritur teknologjike zvogëlon shpenzimet e zvogëlon shpenzimet e prodhimitprodhimit

• Numri i firmave rritetNumri i firmave rritet

• Prodhuesit presin çmime Prodhuesit presin çmime më të ulta në të ardhmenmë të ulta në të ardhmen

• Subvencionohen Subvencionohen prodhuesitprodhuesit

• Një rritje në ofertë Një rritje në ofertë zhvendosë lakoren e zhvendosë lakoren e ofertës djathtas kur:ofertës djathtas kur:


Efektet në treg të rritjes në ofertë

• Me çmimin fillestar (8$), zhvendosja e lakores së ofertës shkakton tepricë në sasinë e ofruar.

• Ekuilibri rivendoset në Ekuilibri rivendoset në pikën pikën nn, me një çmim , me një çmim ekuilibrues më të ultë ekuilibrues më të ultë dhe një sasi ekuilibruese dhe një sasi ekuilibruese më të lartë.më të lartë.


Shkaktarët e zvogëlimit të ofertës

• Çmimi i faktorëve të Çmimi i faktorëve të prodhimit rritetprodhimit rritet

• Numri i firmave në treg Numri i firmave në treg rritetrritet

• Prodhuesit presin çmime Prodhuesit presin çmime më të larta në të ardhmenmë të larta në të ardhmen

• TatimitTatimit

• Një zvogëlim në ofertë Një zvogëlim në ofertë zhvendosë lakoren e zhvendosë lakoren e ofertës majtas kur:ofertës majtas kur:


Efektet në treg të zvogëlimit në ofertë

• Me çmimin fillestar (8$), zvogëlimi në lakoren e ofertës shkakton tepricë në sasinë e kërkuar.

• Ekuilibri rivendoset në Ekuilibri rivendoset në pikën pikën nn, me një çmim , me një çmim ekuilibrues më të lartë ekuilibrues më të lartë dhe një sasi ekuilibruese dhe një sasi ekuilibruese më të vogël.më të vogël.


Efektet në treg të ndryshimeve të njëkohshme në ofertë dhe kërkesë

• Kur madhësia e një Kur madhësia e një rritjeje në kërkesë rritjeje në kërkesë është më e madhe është më e madhe sesa madhësia e rritjes sesa madhësia e rritjes në ofertë, sasia në ofertë, sasia ekuilibruese rritet dhe ekuilibruese rritet dhe çmimi i tregut rritet.çmimi i tregut rritet.


Efektet në treg të ndryshimeve të njëkohshme në ofertë dhe kërkesë

• Kur madhësia e një Kur madhësia e një rritjeje në kërkesë rritjeje në kërkesë është më e vogël sesa është më e vogël sesa madhësia e rritjes në madhësia e rritjes në ofertë, sasia ofertë, sasia ekuilibruese rritet dhe ekuilibruese rritet dhe çmimi i tregut çmimi i tregut zvogëlohet.zvogëlohet.


Efektet në treg të ndryshimeve në ofertë dhe kërkesë

Ndryshimi në kërkesë ose ofertë

Ndryshimi në çmim

Ndryshimi në sasi

Rritja në kërkesë Rritje Rritje

Zvogëlimi në kërkesë Zvogëlim Zvogëlim

Rritje në ofertë Zvogëlim Rritje

Zvogëlim në ofertë Rritje Zvogëlim


2 Oferta dhe kerkesa

Documents

rrjedh si

shfaqet si

nj mim ekuilibrues

paraqet situatn

oferts shkakton

krkess nj

mimit dhe

ofert nj ndryshim