16 Aarva f`^garaMsaosa AaiNa Flaovasa- p`a.ila. aNa · samaud` sapaTI pasaUna ha p`klp 52 maI ]McaIvar AsaUna (p`klpacyaa koMd`sqaanaapasaUna) %yaacao AxaaMSa 19°35'43.37"]

P`aklp k`,.e[-esapIela/[-Aayae/15/AayaenaDI/001

Payaa-varNaIya pirNaamaaMcaa maUlyaaMkna Ahvaalaacaa

kaya-karI saaraMSaacaa masauda

P`astaivat Aasqaapnao pasaUna kRi~ma saoMd`Iya rsaayana ]%padna krNyaacaI

sauivaQaa sqaapna krIt Aahot

Aarva f`^garaMsaosa AaiNa Flaovasa- p`a.ila.

gaaMva: jaamaGar – laKmaapur, ta. vaaDa, ijalha. palaGar, maharaYT /

maUlaBaUt

inairxaNa

ih

vaaL

a 2015 -

16

iDsaoMbar – 2016

pyaa-varNa ivaYayak sallaagaar:

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa p`a.ila., mauMba[-.

@yausaIAaya – नbaoT maanyatap`aPt [-Aayae sallaagaar

www.aespl.co.in

kaya-karI saaraMSa Aarva f`^garaMsaosa AnD Flaovasa- p`a.ila.

pyaa-varNaivaYayak sallaagar pana naM. 1

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

p`a. ila.

kaya-karI saaraMSa

1. P`aklpacao vaNa-na

1.1. pircaya

Aarva f`^garaMsaosa A^nD Flaovasa- p`a. ila. (eefefpIela ikMvaa AFFPL) hI KajagaI maalakIcaa AaiNa vyaavasaaiyak t%vaanao caalavalaolaa

]pk`ma AsaUna 2007 pasaUna sqaapna kolaolaa AsaUna %yaacao saaMiGak kayaa-laya zaNao yaoqao Aaho AaiNa %yaaMcao ]%padna krNyaacaa karKanaa

maharaYT/atIla jaamaGar – la#maapur, talauka vaaDa, ijalha palaGar yaoqao Aaho.

Aarva hI AayaesaAao 9001 : 2015 (ISO 9001: 2015), AayaesaAao 22000 : 2005(ISO 22000: 2005) AaiNa

AayaesaAao 27000 (ISO 27000) (AMmalabajaavaNaI caalaU Aaho ) AaiNa Anna saurxaa maanako AiQakar p`maaiNat kMpnaI Aaho.

yaa p`klpacao ekUNa BaUKMDacao xao~fL 97,750 sko. maI. Aaho. P`astaivat ]%padnaaMcao ]%padna krNyaasaazI Aist%caat Asalaolyaa

karKanyaat Bar AaiNa sauQaarNaasah AMdajao र. 10 kraoD $pyaaMcaI gauMtvaNaUk haoNaar Aaho.

P`astaivat p`klp ha maharaYT/atIla gaaMva jaamaGar la#maapur, talauka vaaDa, ijalha palaGar yaoqaIla Aist%vaat Asalaolyaa BaUKMDatIla gaT k`.

150, 151, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 239, 242, 282, 285, 286, 287, 289, 290, 291, 292, 293, 294,

295, 296 yaavar ]Baarlaa jaa[-la.

samaud` sapaTI pasaUna ha p`klp 52 maI ]McaIvar AsaUna (p`klpacyaa koMd`sqaanaapasaUna) %yaacao AxaaMSa 19°35'43.37"]<ar AaiNa roKaMSa

73°6'36.54"pUva- yaoqao isqat Aaho.

P`aklp ha rolvao tsaoca rs%yaanao vyavaisqatpNao jaaoDlaa gaolaolaa Aaho. P`aklpa pasaUnacao savaa-t javaLcao आटगाव rolvao sToSana 25 ikmaI AaiNa

iBavaMDI pasaUna 36 ikmaI dUr Aaho. P`aklpacao ]<arpUva-osa vaaDa ho Sahr 7.5 ikm,aI AMtravar Aaho. P`aklpacao dixaNapiScama baajaUsa mauMba[-

AaMtrraYT/Iya ivamaanatL ho 61 ikmaI AMtravar Aaho. p`klpapasaUna iBavaMDI vaaDa ha rsta 500 maITrcyaa AMtravar Aaho. P`aklpacao pUva-

idSaosa 30 ikmaI AMtravar mauMba[- Aaga`a raYT/Iya mahamaaga- Aaho.

tanasaa hI nadI 3.5 ikmaI AMtravar p`klpacyaa ]<aroosa Aaho. tanasaa vanyajaIva ABayaarNya p`klpa pasaUna pUvao -sa 5.8 ikmaI AMtravar

isqat Aaho.

kaya-karI saaraMSa Aarva f^garaMsaosa A^nD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 2

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`garaMsaosa AnD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 3

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

1.2 ]%Paadna p`ik`yaa AaiNa p`staivat ]%padnao

BaartIya AaiNa AaMtrraYt/Iya baajaarpozaMmaQyao ga`ahkaMcaI f`^garaMsaosa (saugaMQaI) AaiNa Flaovasa- (cavaI) saazI maagaNaI vaaZt Aaho.

%yaacamauLo kMpnaInao kRi~ma saoMid`ya rsaayana AaiNa roNau tyaar k$na %yaacaa vaapr kMpnaItIla svat:cyaa ]%padnaat AaiNa tsaoca [tr

p`#yaat ]%padkasa ivak`I krNyaacaa p`stava Aaho.

f`^garaMsaosa (saugaMQaI) AaiNa Flaovasa- (cavaI) ]%padnaasaazI saoMid`ya pdaqaa-Mcao saMyaugao banaivaNao yaa baabaIMcaa samaavaoSa Aaho. P`astaivat ivaiSaYT

rsaayana AaiNa roNaU banaivaNyaasaazI varIla ]%padna p`ik`yaot KalaIla ivaivaQa saoMidya kRi~ma p`ik`yaaMcaI AavaSyakta Asato jasao iga`gnaaD-

irA^@Sana, A^laD^ala kMDonasaoSana, [sTrIfIkoSana, T/ansa [sTrIfIkoSana, DarJaona kMDonasaoSana, [sTrcao sapaoinaifkoSana, isampla Aaolaoifnsacao

DayamaorIJaoSana AaiNa T/ayamaorIJaoSana, saaya@laao AlkIlaoSana irA^@Sanasa/ A^isaTIlaoSana, DaAola A^laDorsa irA^@sana, saayaklaaJaoSana

irA^@Sana, Alka][-la h^laa[Dcao [qarIifkoSana AaiNa Alkaohaola, Alkonsacao [pao@saIDoSana / if`Dola k`aFT irA^@Sansa [%yaadI. saQyaa ivaVmaana Asalaolyaa ]%padna krNaa-yaa karKanyaat f`^garaMsaosa (saugaMQaI) AaiNa Flaovasa- (cavaI) ]%padnaasaazI rsaayanaaMcaI saMyaugao

banaivaNao AaiNa %yaasaMbaMiQat saMSaaoQana AaiNa ivakasa kaya- haoto. eefefpIela ho kRi~ma saoMid`ya rsaayanaaMcao ]%padna krNyaasaaovat

ivaVmaana Asalaolyaa saMyaugaaMcao AaiNa saMSaaoQana AaiNa ivakasaaMcao ivastarIkrNa krNyaacao p`staivat krt Aaho. Aist%vaat Asalaolyaa

]%padnaaMcao AaiNa p`staivat Asalaolyaa ]%padnaaMcaa tpSaIla Tovala naM.1 maQyao saUcaIbaQd\ kolaa Aaho.

Tobala naM. 1 maQyao ivaVmaana Asalaolao AaiNa p`staivat kolaolao ]%padna AaiNa p`maaNa

A.

k`. ]%padnao

ivaVmaana xamata

TIpIema

P`astaivat

xamata

TIpIema

ekUNa

xamata

TIpIema 1A. f`^garaMsaosa / prFyaumsa AaiNa Flaovasa- (*) 70 210 280

1ba. saMSaaoQana AaiNa ivakasaasaazI f`^garaMsaosa AaiNa Flaovasa- (*) -- -- --

2. ivaivaQa vagaa-tIla prFyaumarI AaiNa Flaovar [sTr ]%padnao

inarMk

372 372

3 ivaivaQa vagaa-tIla prFyaumarI AaiNa Flaovar Alkaohaola ]%padnao

4 ivaivaQa vagaa-tIla prFyaumarI AaiNa Flaovar AlDoha[D AaiNa AlDoha[D

DorIvhoTIvhja ]%padnao

5 ivaivaQa vagaa-tIla DayamaorIJaoSana AaiNa T/ImaorIJaoSana AaiNa isampla AaolaofInsacao

T/ImaorIJaoSana 6 ivaivaQa vagaa-tIla koTlsa / AsaoTlsa / sabasTITyauToD 1, 3-p`aop^naoDIAa^lsa ]%padnao

7 p`aopIilana byauTaDa[na AaiNa p`aopIilana DoirvhoTIvhja pasaUna tyaar kolaolaI ivaivaQa vagaa-

tIla maayak`ao saayailak AaiNa pa^laIsaayai@lak mask caI ]%padnao

8 ivaivaQa vagaa-tIla AlDa^la kMDonsaoSana k$na A^lDohayaDsa AaiNa koTaonsa caI

]%padnao.

9 ivaivaQa vagaa-tIla A^isaTIilana AaiNa [tr Alka[na DorIvhoTIvhja ]%padnao

10

ivaivaQa vagaa-tIla saaya@laao AlkIlaoSana / A^isaTIlaoSana, Daela AlDosa- irA^@Sana: saaya@laayaJaoSana irA^@Sana, Alka[la h^laa[D AaiNa Alkaohaola cao [qarIifkoSana, Alkonsa / if`Dola k`aFT irA^@SanacaI [pa^kisaDoSana JaalaolaI ]%padnao

11 ivaivaQa vagaa-tIla hayaD/aojanaoSana JaalaolaI ]%padnao 12 AjaOivak glaayakaoka^laoT (saa[D isT/ma p`aoD@Tsa) 50 50

ekUNa 70 632 702

(*)emapIsaIbaI knsaoT TU AaproT naM. fa^rmaoT 1.0/eesaTI/AarAao-koena/[Aayae naM.koena-6887-16/Aar/saIsaI-4912 idnaaMk

13 eip`la 2016 AaiNa jaI 30 saPTMobar 2020 pya-Mt vaOQa Aaho.

1.2. [MQanaacaI AavaSyakta

P`astaivat p`klpasa }ija-t krNyaasaazI ek 5 TIpIeca xamatocaa baa^yalar AaiNa ek 3 laaK iklaaok^larI/tasa xamatocaa qaima-k

Flyau[D ihTr ho p`staivat kolao Aaho.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`garaMsaosa AnD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 4

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

1.3. paNyaacaa vaapr

Aitir@t tajyaa PaaNyaacaI garja baaoArvaola ikMvaa T^Mkrcyaa paNyaanao pUNa- kolaI jaa[-la. 130 isaemaDI BaUjala kaZNyaasaazI Aarva

f`^garaMsaosanao saIjaIDblyaUe cao maMjaUrI p~ imaLalao Aaho (p~ k`. 21-4(211)/isaAar/isajaIDblyaUe/2015-1523,, idnaaMk 30

saPToMbarcyaa 2015 cao p~ pha). P`astaivat Aitir@t paNyaacaI garja 115.5 isaemaDI Asaola. P`aklp pUNa- JaalyaanaMtr ekUNa

paNyaacaI AavaSyakta hI 124 isaemaDI Asaola.

2. pyaa-varNaacao vaNa-na

p`staivat p`klpacyaa AajaUbaajaUsa 10 ikmaI pirsarat Asalaolyaa sqaainak AaiNa p`adoiSak baabaIMcaa ivacaar k$na AByaasa xao~asaazI

inavaD krNyaat yao}na pyaa-varNaacaa maUlaBaUt AByaasa emaAao[efsaIsaI (MoEFCC guidlines) maaga-dSa-k saUcanaaMnausaar k$na yaa

p`klpamauLo haoNaaro pirNaamaaMcaa AByaasa krNyaat Aalaa. pyaa-varNacaI maaihtI inairxaNa 2015-16(iDsaoM-15, jaanao-16, foba`u-16) saalaatIla ihvaaLyaat saaMigatlyaanausaar inairxaNa kod`o sqaaipt k$na hvaamaanaSaas~, hvaocaI gauNava<aa, paNyaacaI gauNava<aa, AavaajaacaI

patLI AaiNa maatIcaI vaOiSaYTo yaabaabat maaihtI gaaoLa krNyaat AalaI. ivaVmaana pyaa-varNaIya GaTk AaiNa saamaaijak Aaiqa-k vaOiSaYTo

yaaMcaa doKIla AByaasa krNyaat Aalaa आह.

2.1 maatIcao pyaa-varNa

ivaivaQa vaapratIla maatIcaI 8 izkaNaaMva$na namaunao gaaoLa krNyaat Aalao. sava- namaunyaamaQyao maatIcaa paot rotaL ikMvaa vaalaukamaya

p`karcaa Aaho. maatIcyaa namaunyaaMcao pIeca (pH) 5.55 to 6.93 yaa drmyaana Aahot. ivajaocaI vahnaxamata 0.002 µmhos/saomaI

to 0.422 µmhos/saomaI yaa drmyaana Aaho. paoT^iSaAmacaI sakoMd`Itta baIDIela to 357.4 ikga`^/ho yaa drmyaana Aaho. fasfoTcaI

sakoMd`Itta baIDIela to 0.19 ikga`^/ho yaa drmyaana Aaho. maatIt koMid`ya kaba-na sakoMd`Itta 0.42% to 0.50% yaa drmyaana

Aaho. maatItIla naayaT/aojanacao p`maaNa far kmaI Asalyaacao AaZLlao.

saadr pirNaaMmaanausaar, AByaasa xao~atIla sava- koMd`avartI maatIcaI gauNava<aa hI paoYaNa maulyaanausaar caaMgalaI Aaho prMtu itqao pDNaaro jaast

pavasaamauLo tI maafk p`maaNaat AamlaQamaI-ya Aaho jao Apoixat Aaho. %yaacaa pirNaama mauLaMcaI vaaZ maMdavaNyaasa, paoYak maulyaaMcaI kmaI

]plabQata, ipkaMcao saMrxaNa vaaZIvar pirNaama krNaarI Aaho. prMtu maaozyaa p`maaNaatIla kRRYaI ipkaMt maatIcaa pIeca (pH) ha 6.9 to

7.0 yaa drmyaana Aaho. %yaamauLo tI baaba kaLjaI krNyaa yaaogya naahI. ivajaocaI vahnaxamata hI kmaI/sarasarI Aahoo maatIt koMid`ya

kaba-na ha maQyama p`maaNaat Asauna naayaT/aojanacao p`maaNa kmaI Aaho. saadr परिकषणवरन idsaUna yaoto kI fa^sfrsa, paoT^iSaAma AaiNa

naayaT/aojanacaIo kmatrta hI AavaSyak खतादवाि BarUna kaZNyaat yao[-la AaaNI yaa maatIcaa उपयोग hirtp+a ivakasa AaiNa vaRxa laagavaDI

krta krNyaat yao[-la. maatI hI vaRxa laagavaD AaiNa hirtp+a ivakasaasaazI caaMgalaI Aaho.

2.2 hvaamaana AaiNa vaatavarNa

AByaasa xao~atUna naaoMdivalaolyaa maahItIva$na tapmaana ho 36.90 saoMTIga`oD to 16.5

0 saoMTIga`oD drmyaana Aaho.vaa-yaacyaa vaaZ%yaa

AalaoKava$na vaa-yaacaa vaoga ha 0.5-2.1 maI/saoM to ≥ 11.1 maI/saoM cyaa drmyaana AaZLUna Aalaa. ekUNa maaihtIcyaa 48.4% vaoLa

vaara ha SaaMt haota. inairxaNa kaLat P`abaL vaa-yaacaI idSaa hI pp], ], pU ASaI haotI.

baa^yalar (1x 5 TIpIeca) qaima-k Flyau[D ihTr (1 x 3 laaK iklaaok^larI /

tasa)

vaaprNaaro [MQana

AaiNa p`maaNa

kRYaI kcara : 22 TIpIDI ikMvaa jaOva kaoLsaa: 22 TIpIDI ikMvaa fna-osa tola: 10 TIpIDI ikMvaa kaoLsaa : 22 TIpIDI ikMvaa naOsaiga-k vaayau : 8500 maI

3/ idvasa

kRYaI kcara : 5 TIpIDI ikMvaa jaOva kaoLsaa: 5 TIpIDI ikMvaa fna-osa tola: 2.5 TIpIDI ikMvaa kaoLsaa : 5 TIpIDI ikMvaa naOsaiga-k vaayau : 2500 maI

3/ idvasa

kaya-karI saaraMSa Aarva f`garaMsaosa AnD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 5

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

2.3 hvaocao vaatavarNa

AByaasa xao~at 24 taasa pirxaNaaKalaI sana 2015-16 cyaa ihvaaLyaat saaMigatlyaanausaar 8 inairxaNa koMd`o (p`klpacaI jaagaa Qa$na)

sqaaipt k$na mau#ya hvaocao p`duYaNa krNaaro pIema10(PM10), pIema2.5(PM2.5), esaAao2 (SO2), enaAaoe@sa (NOX), saIAao

(CO) AaiNa enaemaecasaI (nMHC) yaa va$na maUlaBaUt hvaocaI gauNava<aa hI kaZNyaat AalaI. inavaasaI AaiNa ga`aimaNa BaagaatIla

hvaocaI gauNava<aa hI enaAoAo@yaUesa inayamaaMcyaa Aat Aaho Asao idsaUna Aalao.

- sakoMd`It pIema10 (PM10) cao p`maaNa 40.8 maayak`aoga`^ma/maI3 to 78.9 maayak`aoga`^ma/maI

3 ASaa ivaivaQa p`maaNaat Aaho.

AByaasa xao~atIla jaastIjaast sakoMid`tta hI p`amau#yaanao vaahtUk/ AaOVaoigak kaya-/ KaNaItIla kamaamauLo AalaolaI Aaho.

- sakoMd`It pIema2.5 (PM2.5) cao p`maaNa 30.8 maayak`aoga`^ma/maI3 to 39.5 maayak`aoga`^ma/maI

3 ASaa ivaivaQa p`maaNaat Aaho.

AByaasa xao~atIla jaastIjaast sakoMid`tta hI p`amau#yaanao vaahtUk (iBavaMDI - vaaDa rsta)/ KaNaItIla kamaamauLo AalaolaI

Aaho.

- sakoMd`It esaAao2 (SO2) cao p`maaNa 10.2 maayak`aoga`^ma/maI3 to 14.3 maayak`aoga`^ma/maI

3 ASaa ivaivaQa p`maaNaat Aaho. AByaasa

xao~atIla jaastIjaast sakoMid`tta hI p`amau#yaanao AaOVaoigak kayaa-mauLo AalaolaI Aaho.

- sakoMd`It enaAaoe@sa (NOX) cao p`maaNa 10.9 maayak`aoga`^ma/maI3 to 14.0 maayak`aoga`^ma/maI

3 ASaa ivaivaQa pmaaNaat Aaho.

enaAaoe@sa(NOX) cao p`maaNa AaOVaoigak kayaa-mauLo /iBavaMDI vaaDa raoD varIla jaast rhdarImauLo jaast patLIt Aaho.

- sakoMd`It saIAao (CO) cao p`maaNa 0.41 maayak`aoga`^ma/maI3 to 1.38 maayak`aoga`^ma/maI

3 ASaa ivaivaQa pmaaNaat Aaho. saIAao (CO)

jaastIt jaast sakoMd`It p`maaNa ho p`amau#yaanao vaahtuk AaiNa jaast p`maaNaatIla rhdarImauLo Aaho.

- AByaasa xao~at enaemaecasaI (nMHC) cyaa maulyao kaozohI AaZLlaI naahIt.

sakoMid`t hvaotIla p`dUYaNa jasao pIema10(PM10), pIema2.5(PM2.5), esaAao2 (SO2), enaAaoe@sa (NOX), saIAao (CO) AaiNa

enaemaecasaI (nMHC) [%yaadI ho sava- saIpIisabaIcyaa inayamaanausaar kmaI pmaaNaat AaZLlao. %yaamauLo Asaa ननषकरष कितो kI ,10 ikmaI

AByaasa xao~atIla saBaaovatalacyaa hvaocaI gauNava<aa saIpIisabaI idlaolyaa inayamaaMcyaa AaMt Aaho.

2.4 Aavaajaacao vaatavarNa

P`aklpavarIla maaihtIcao Avalaaokna kolao Asata Aavaajaacao p`maaNa idvasaa AaiNa ra~IsaazI Asalaolyaa maanakaMpoxaa kmaI AaZLlaI.

inavaasaI Baagaat idvasaatIla vaoLat 59.5 DIbaI(e) dB(A) to 41.6 DIbaI(e) dB(A) AaiNa ra~Icyaa vaoLat 37.2 to 59.8

DIbaI(e) dB(A) yaa drmyaana Aavaajaacao prImaaNa नोदवल Aahot. 8 inairxaNa koMd`aMpOkI gaaMvaatIla 3 koMd`avarIla Aavaajaacao p`maaNa

maanakaMcao p`maaNaaMpoxaa vaaZlaolao haoto. AByaasa BaagaatIla Aavaajaacyaa patLIcao vaaZlaolao p`maaNa ho AaOVaoigak / vaahtuk / KaNaItIla

kamaaMmauLo Aaho. p`klpavarIla inairxaNa kolaolyaa maahItInausaar inadI-YT baabaI mayaa-dot AaZLlaI.

2.5 paNyaacao vaatavarNa

AByaasa xao~atIla BaUjalaacao (baaoArvaolacao paNaI) namaunao 8 izkaNaaMva$na GaoNyaat Aalao haoto. yaa va$na Asao idsaUna Aalao kI Baujala ho

ikMcaItsao jaD AsaUna inayamaaMnausaar Anau&oya p`maaNaacyaa Aat haoto. kahI paNyaacyaa namaunyaaMMmaQyao jaD QaatU Asalyaacao AaZLlao haoto.

kahI namaunyaaMt TIeenacaI (TAN) maaतरta AaZLlaI jaI bahuda yaa BaagaatIla saaMDPaaNyaavar p`ik`yaa na krta ivalhovaaT laavalyaamauLo

AsaavaI AaiNa/ ikMvaa vanasptI kujaUna maatImaQyao imasaLlyaamauLo jaast Asaola. paNyaatIla namaUnyaat [--kaolaI AaiNa kaolaIfa^ma-

AsalyaamauLo PaaNaI ipNyaayaaogya naahI. ho bahuda %yaa BaagaatIla saaMDpaNaI, AaiNa BaaMDI, janaavaro, vaahnao [%yaadI svacC krNyaasaazI

vaaprNyaat Asalaolyaa paNyaamauLo Aaho. ivaElaoYaNaa varIla pirNaaMmaanausaar Asao AaZLUna Aalao kI yaoqaIla Baujala iPaNyaacyaa paNyaacyaa

gauNava<aocao Aayaesa 10500:2012 (IS 10500:2012) maanakacao inakYa pUNa- krt naahI.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`garaMsaosa AnD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 6

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

BauKMDacyaa ]<ar baajaUlaa saaQaarNa 3 ikmaI AMtravar Asalaolyaa vaOtrNaa nadIcyaa pRYzBaagaatIla paNyaacyaa gauNava<aocao inairxaNa krNyaat

Aalao. p`klp sqaana laxaat Gao}na vaOtrNaa nadIcyaa P`avaahacyaa varcyaa AaiNa Kalacyaa baajaUcyaa p`vaahatUna namaunao GaoNyaat AalaI haotI.

pirNaaMmaacyaa ivaElaoYaNaanaMtr pRYzBaagaatIla paNyaat kaolaIfa^ma- AaZLUna AalyaamauLo to paNaI iPaNyaa yaaogya naahI.ho yaa BaagaatIla

saaMDpaNyaavar na p`ik`yaa krta AaiNa / ikMvaa vaahnao QauNyaamauLo, p`aNyaaMcyaa AaMGaaoLImauLo, kpDo/ BaaMDIQauNyaamauLo [%yaadI karNaamauLo

haot Asaavao. pRYzBaagaatIla paNyaat jaD QaatMUcao p`maaNa jaast p`maaNaat AaZLlao.

2.6 jaOivak vaatavarNa

AByaasa xao~at vaaDa talau@yaatIla maaozyaa Baagaacaa samaavaoSa haotao. Baartacyaa jaIvaBaUgaaolaSaas~ ivaBaagaacyaa vagaI-krNaanausaar, AByaasa

xao~ ho ‘piScama GaaT’ yaa p`karat maaoDto. pyaa-varNa saMrxaNa kayada 1986 cyaa trtud 5 Anvayao idlaolyaa saucanaonausaar AaiNa

emaAao[efsaIsaI (MoEFCC) nao idnaaMk 13 naaovhoMbar 2013, AiQakRt saUcanaa masauda id. 10 maaca- 2014 AaiNa 4 saPTombar

2015 jaarI kolyaanausaar AByaasa xao~atIla 18 gaavao hI hvaamaanaSaas~Iya saMvaodnaSaIla xao~ yaa yaadIt Aahot .

vanya p`aNaI saMrxaNa kayada 1972 nausaar tanasaa vanyajaIva ABayaarNya saMrixat AsaUna AByaasa xao~acaa (AMdajao 5.8 ikmaI to pUva-)

kahI Baaga yaatIla Aaho. p`staivat p`klpasa laagaUna kaozlaIhI ArNyaacaI jaimana naahI tanasaa vanyajaIva ABayaarNyaacaa kaozlaahI

BaagaacaI AavaSyakta Aaho AaiNa p`klp ivaVmaana BaUKMD BaagaatIla kMpnaIt kolaa jaa[-la.

P`aklpatIla jaagaonausaar hirtp+yaatIla laavalaolyaa vanasptI idKa} AaiNa Aavaaja AaiNa hvaocao p`duYaNa raoKNyaacyaa dRYTInao Ayaaogya

Aahot.

2.7 saamaaijak Aaiqa-k vaatavarNa

janagaNanaonausaar AByaasa xao~at zaNao ijalhatIla vaaDa talau@yaatIla 79 gaavao AaiNa 2 Sahro yaotat. P`astaivat p`klp sqaanaanausaar

AByaasa xao~atIla 21 gaavaaMt sava- idSaaMnaa AaiNa AMtravar saamaaijak Aaiqa-k sava-oxaNa krNyaat Aalao haoto.

2011 cyaa janagaNanaonausaarcyaa naaoMdNaIp`maaNao :

- AByaasa xao~atIla BaagaacaI ekUNa laaoksaM#yaa hI 1,06,566 AsaUna %yaapOkI 55,673 (52%) ho pu$Ya AaiNa 50,893

(48%) yaa maihlaa Aahot. ,

- AByaasa xao~at 24,021 Garo Aahot AaiNa sarasarI kuTUMbaacao Aakarmaana ho 4.4 vya@tI p`it Gar Asao Aaho.

- AByaasa xao~at s~I pu$Ya gauNaao<ar 914 maihlaaMcao p`maaNa 1000 pu$YaaMbaraobar Aaho jao 2001 cyaa janagaNanaoSaI tulanaa kolaI

Asata jaast Aaho.

- AByaasa xao~at saaxartocao p`maaNa 2001 maQyao 63% va$na vaaZUna 66% Jaalao Aaho. pu$Ya AaiNa maihlaa saaxartocao p`maaNa

Anauk`mao 73% AaiNa 60% Asao Aaho.

P`aklp savho-xaNaava$nacaI inairxaNao:

jaastI jaast laaokaMnaI %yaaMnaa ]VaogaamauLo imaLNaa-yaa kuSala AaiNa AkuSala kamaaMcyaa saMQaImauLo AaOVaoigak ivakasa kayaa-cyaa baajaUnao

sakara%makta dSa-ivalaI haotI. 4 savao-xaNa kolaolaI gaavao jyaat la#maapur, kaonao, vaarlao AaiNa kamabaro yaa gaavaaMnaI mau#yata AajaUbaajaUsa

caalaU AsaNaa-yaa ]VaogaaMmauLo AaaNI AaOVaoigak pirNaamaabaabat nakara%makta dSa-ivalaI.

yaa gaavaaMtIla mau#ya p`Sna Asao Aaho kI, yaoqaIla pduYaNaacaa p`Sna AiQaka-yaaMnaI AaiNa ]VaogaptIMnaI p`dUUYaNa raoKNyaabaabat yaaogya %yaa

]paya yaaojanaa krUna saaoDivalaa paihjao. ga`amasqaaMnaI AaplaI mato vya@t krtaMnaa saaMigatlao kI ,sqaainak raojagaarasaazI AaOVaoigakIkrNa

hI laaBadayaI gaaoYT Aaho jyaayaaogao AajaU baajaUsa rahNaa-yaa laaoksaM#yaocao rahNaImaana ]McaavaNyaasa AaiNa yaa Baagaacaa yaaogya tao ivakasa

haoNyaasa madt haoईla.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`garaMsaosa AnD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 7

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

sqaainak raojagaar BartI baraobar gaavaaMt rsto, saaMDpaNyaacaI gaTar,o Aaraogya sauivaQaa, isaMcana sauivaQaa, ga`Mqaalaya, QaanyaacaI kaozar (BaMaDar

ikMvaa Kaolyaa) AaiNa BaajaIpalyaasaazI kaolD sTaoArojacaI sauivaQaa, pqa idvao AaiNa vaRxa laagavaD [%yaadI ASaa payaaBaUt sauivaQaaMcaa

ivakasa vhavaa ASaI AaSaa ga`amasqaaMkDUna vya@t krNyaat AalaI Aaho.

3. saMBaaivat pyaa-varNaIya pirNaama AaiNa ]paya yaaojanaa

pyaa-varNaavarIla pirNaamaaMcaI AaoLK pTivaNao AaiNa %yaavarIla ]paya yaaojanaa ha p`staivat p`klpacyaa kayaa-caa p`kar, maaojaNaI ikMvaa

xamata AaiNa p`klpsqaL yaavar AaQaarIt Asato. P`astaivat kayaa-mauLo pyaa-varNaIya GaTkaMvar nakara%mak AaiNa sakara%mak pirNaama

haoNaaro AaoLKlao Aahot.

p`staivat kayaa-mauLo ivaivaQa TPPyaat haoNaaro pirNaamaaMcao Aaklana krNyaasaazI pyaa-varNa GaTkaMcao inavaD krNyaat AalaI Aaho.

baaMQakama AaiNa ]%padna kaya- krtaMnaacyaa TPPyaat jaastIt jaast haoNaaro pirNaama KalaI saUicabaQd\ kolao Aahot:

kaya-karI saaraMSa Aarva f^garaMsaosa A^nD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 8

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

Tobala 3 yaa pklpamaQyao ivaivaQa TPPyaaMmaQao ]WBavaNaaro saMBaaivat pirNaama AaiNa %yaavarIla ]paya yaaojanaa

A.k`. TPpa/kaya-klaap Payaa-varNaIya pOlaU ]WBavaNaaro saMBaaivat pirNaama saucaivalaolyaa ]paya yaaojanaa 1.0 baaMQakama TPPaa jaimanaIcao vaatavarNa Gana kca-yaacao ]%padna / ivalhovaaTIcaI

caukIcaI pQd\t Gana kcara AaiNa Gaatk kcara yaaMnaa vaogavaogaLo krNao / Gana kca-yaasaazI vaogaLo

kaozar / emapIsaIbaIcyaa inayamaanausaar Ganakca-yaacaI ivalhovaaT hvaocao vaatavarNa baaMQakamaamauLo inamaa-Na haoNaarI QauL / esaAao2

(SO2), enaAaoe@sa (NOx), saIAao (CO)

cao ]%saja-na

QauLIcao dmana AaiNa QauL ]%pnna krNyaa-yaa Baagaavar paNyaacao tuYaar isaMcana / yaM~

AaiNa vaahnao yaaMcaI vyavaisqat doKBaala krNao

Aavaajacao vaatavarNa saaih%yaacao caZNao ]trivaNao / ]pkrNao

hataLNaImauLo / Aavaaja inaima-t krNaarI

]pkrNao

kMpnao kmaI krNaaro saaih%yaacaa vaapr / inayaimat yaM~acaI doKBaala / gaaoMgaaT

krNaaro yaM~ saamaga`Ilaa baMdIst krNao

paNyaacao vaatavarNa BaUjalaacao 10-12 saIemaDI SaaoYaNa / saaMDpaNyaacaI Ayaaogya ivalhovaaT

tajaa paNyaacaI garja hI ivaVmaana baaoArvaola maQaUna pUNa- kolaI jaa[-la. ~5

isaemaDI saaMDpaNyaacaI yaaogya ivalhovaaT laavaNao / hirtp+yaasaazI %yaa PaaNyaacaa

puna-vaapr kolaa jaa[-la. jaOivak vaatavarNa QauLIcao ]%saja-na / saaMDpaNyaacao Ayaaogya

pQd\tInao ivalhovaaT ivaVmaana hirtp+yaacao yaaogya t-honao ivakasa krNyaat yao[-la. saaMDpaNyaacaI yaaogya

ivalhovaaT laavaNao AaiNa hirtp+yaasaazI %yaa PaaNyaacaa puna-vaapr kolaa jaa[-la. saamaaijak Aaiqa-k

vaatavarNa raojagaar inaima-tI / kamagaaraMcao Aaraogya baaMQakama TPPyaat javaLpasacyaa saaQaarNa 50-60 laaokaMnaa raojagaar inamaaNa

hao[la. puroSaa pIpI[- / yaaogya %yaa payaaBaUt sauivaQaa kamagaaraMsaazI tyaar kolyaa

jaatIla. 2.0 ]%padnaacaa / kayaa-invat

Asalaolaa TPPaa jaimanaIcao vaatavarNa Gana kca-yaacao ]%padna (243 TIpIema

raK) / ekUNa 60 TIpIema Gaatk kca-yaacaI ivalhovaaT laavaNao AavaSyak

15 idvasaaMcaI raK Ba$na zovata yao[-la yaovaZo maaozo kaozar krNyaat yao[-la AaiNa

jaimana BarNyaasaazI ikMvaa ivaTa banaivaNyaasaazI dota yao[-la.Gaatk kcara ha

vaogaLa zovalaa jaa[-la AaiNa inayau@t izkaNaI kaozarat zovalaa jaa[-la. Gaatk

kca-yaacaI ivalhovaaT saIpIisabaI/ emapIsaIbaI inayamaanausaar kolaI jaa[-la. hvaocao vaatavarNa baa^yalar AaiNa qaima-k Flau[-D ihTr maQaUna

TIpIema AaiNa Flau ga^saosacao ]%saja-na / inavaa-

isat ]%saja-na

vaaZlaolao sakoMd`It esaAao2 (SO2) cao

]%saja-na : 2.1 maayak`aoga`^ma/maI3

vaaZlaolao sakoMd`It enaAaoe@sa (NOx) cao

]%saja-na : 1.26 maayak`aoga`^ma/maI3

vaaZlaolao sakoMd`It pIema10 (PM10) cao

baa^yalar AaiNa qaima-k FlauyaID ihTrlaa puroSaa ]McaIcyaa icamaNyaa AaiNa hvaocao

p`dUYaNa inayaM~Na krNyaacaI yaM~Naa (sk`barsa-) basaivaNyaat yao[-la.icamaNyaaMcao

inayaimat inairxaNa saIpIisabaI/emapIsaIbaI inayamaanausaar kolao jaa[-la.hvaocyaa namaunaa

AByaasaava$na Flau ga^sacao ]%saja-na ho prvaanagaI Asalaolyaa maanakaMcyaa isamaot

Asaola.

kaya-karI saaraMSa Aarva f^garaMsaosa A^nD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 9

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

A.k`. TPpa/kaya-klaap Payaa-varNaIya pOlaU ]WBavaNaaro saMBaaivat pirNaama saucaivalaolyaa ]paya yaaojanaa

]%saja-na : 0.72 maayak`aoga`^ma/maI3

ivhAaosaIja ivhAaosaI cyaa vaaZNaarI patLI hI saMod`Iya

rsaayanaaMcaI hataLNaI / p`ik`yaa AaiNa

saazvaNaUkImauLo haoto,.

kMpnaI ivhAaosaI inayaM~Naat zovaNyaasaazI kzaorpNao KalaIla maaqyamaatUna vaapr

krola: pMpavartI AaiNa AaMdaolakavar yaaMi~kpNao isalabaMd krNao, javaLUna laUp

namaunao GaoNao, pIAarvhI varIla baajaUsa AarDI AaiNa eki~t hoDr sk`barmaQyao

saaoDNao, sava- p`ik`yaaMcyaa maagaa-naa kDonsaoSanasaazI icalD ba`a[na kMDonsasa- baraobar

doNao.

Aavaajaacao vaatavarNa saaih%yaacao caZNao ]trivaNao / pMmpacyaa kayaa-

mauLo AaINa yaM~amauLo gaaMoMgaaTacaI inaima-tI haoto

kMpna krNaaro GaTk AaiNa yaM~saamaga`I yaanaa AacCadna krNao / inayaimatpNao

yaM~acaI doKBaala / kMpnao kmaI krNaarI saamaga`I / kamagaaraMnaa puroSaa p`maaNaat

pIpI[- doNao.

paNyaacao vaatavarNa BaUjalaacao 124 saIemaDI SaaoYaNa / saaMDpaNyaacao ]%padna, p`ik`yaa AaiNa

ivalhovaaT

tajyaa paNyaacaI garja hI ivaVmaana baaoArvaola maQaUna pUNa- kolaI jaa[-la jyaasaazI

saIjaIDblyaUecao naahrkt p`maaNa imaLalao Aaho. jala saMvaQa-naasaazI cyaa yaaojanaa:

saaMDpaNaI vaogaLo kolao jaa[-la, p`ik`yaa AaiNa puna-p`ikyaa k$na SaUnya

p`maaNaat d`va ]%saija-t kolaa jaa[-la.

P`aklpavarIla [-TIpI AVayavat k$na daona TPPyaat eroSana Ta@yaa

krNyaat yaoNaar AsaUna jaast TIDIesacao baaYpIBavana hao[-la.

Paavasaacyaa paNyaacaa jalasaMQaarNaacaa AaraKDa tyaar kolaa AsaUna %yaacaa

]pyaaoga Baujala saaza puna-BarNaasaazI kolaa jaa[-la.

Paavasaacyaa paNyaacyaa jalasaMQaarNaaWa\ro vaaiYa-k 12,000 maI3 paNyaacao

saMvaQa-na krta yao[-la.

jaOivak vaatavarNa P`aduYaNaacao ]%saja-na / Gana AaiNa Gaatk

kca-yaacao inaima-tI / saaMD PaaNyaacaI inaima-tI

AaiNa ivalhovaaT

14,863 sko.maI cao xao~at hirtp+yaacaa ivakasa krNyaat yao[-la.

hirtp+yaacaa ivakasa )a P`adUUUUUYaNaalaa AvaraoooQa doNyaasaazI krNyaat yao[-la. saumaaro

800 sqaainak doSaI vanasptIcyaa jaatIMcaI laagavaD k$na hirtp+\yaacaa ivakasa

kolaa jaa[-la. saamaaijak Aaiqa-k

vaatavarNa raojagaar inaima-tI / kamagaaraMcao Aaraogya baaMQakama TPPyaat javaLpasacyaa saaQaarNa 100-125 laaokaMnaa raojagaar inamaaNa

hao[-la. puroSaa pIpI[- / yaaogya %yaa payaaBaUt sauivaQaa kamagaaraMsaazI tyaar

kolyaa jaatIla.

saamaaijak Aaiqa-k

vaatavarNa raojagaar inaima-tI / kamagaaraMcao Aaraogya ]%padna TPPyaat javaLpasacyaa saaQaarNa 100-125 laaokaMnaa raojagaar

inamaa-Na hao[-la. sqaainak laaokaMnaa raojagaarasaazI p`aQaanya doNyaat yao[-la. puroSaa

pIpI[- / yaaogya %yaa payaaBaUt sauivaQaa kamagaaraMsaazI tyaar kolyaa jaatIla.

kaya-karI saaraMSa Aarva f^garaMsaosa A^nD Flaovasa- pa.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 10

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

A.k`. TPpa/kaya-klaap Payaa-varNaIya pOlaU ]WBavaNaaro saMBaaivat pirNaama saucaivalaolyaa ]paya yaaojanaa

kMpnaInao puZIla Aaiqa-k vaYaa-saazI saIesaAarcao bajaoT र. 15 laaK pstaivat kolao

Aaho. P`astaivat p`klpamauLo sqaainak ga`amapMcaayatIsa imaLNaara kr vaaZivaNyaasa

madt hao[-la.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`^garaMsaosa AnD Flaovasa- p`a.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 11

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

4. pyaa-varNa inairxaNa kaya-k`ma

]paya kolaolyaa yaaojanaaMcaI pirNaamakarkta zrivaNyaasaazI %yaacaa maaga kaZNyaasaazI AaiNa ivaiSaYT kalaavaQaIt [-emapI, pyaa-varNaIya

GaTkaMcaI inayaimat inairxaNa krNyaacaI AavaSyakta Aaho.

emaAao[efsaIsaI (MoEFCC) maanyatap`aPt p`yaaogaSaaLokDUna [saI, knsaoT TU AaproT AaiNa f^@TrI A@T nausaar trtudIMcyaa

AaiNa pyaa-varNa saMrxaNa kayada yaaMcyaa SatI-cao palana krNyaasaazI inayaimat inairxaNao k$na GyaavaIt.

emaAao[efsaIsaI (MoEFCC) nao idlaolyaa pQd\tI/ idlaolyaa maaga-diSa-konausaar/ saIpIisabaI AaiNa / ikMvaa yaaogya %yaa BaartIya

maanakanausaar ikMvaa idlaolyaa maanaaMkIt pQd\tInao pyaa-varNaIya namaunao inairxaNaaMsaazI GaoNyaat yaavao.

P`aklp caalaU AsataMnaa/kayaa-invat AsataMnaa Payaa-varNaatIla isqatImaQyao haoNaaro badla Aaklana haoNyaasaazI maulyamaapna krNao.

jar ikMvaa garja Baasalyaasa, pyaa-varNaIya isqatImaQyao haoNaaro ivaiSaYT Gaatk badla AaoLKUna %yaavar Aitir@t ]paya yaaojanaa

krNyaat yaavaI.

5. Aitir@t AByaasa (saurixatta AaiNa Qaao@yaacaI maulyamaapna krNaara AByaasa))

saurixatta AaiNa jaaoKIma yaaMcao Aaklana haoNyaasaazI mau#ya BaaMDarasaazIcyaa Ta@yaa AaiNa p`klpavar hataLNaarI p`staivat rsaayanao

(AaoesabaIela T^ksa) yaaMcaa AByaasa k$Nyaat Aalaa.

gaiNatIW\aro ef AaiNa [Aaya caa AByaasa krUna AsaoTIk AisaD, fna-osa tola, Dayasaaya@laapMoTDa[na, pMoTnaala, paopIAanaAlDoha[D Ta@yaasaazI

iSafarsa krNyaat AalaI Aaho. Gaatk p`maaNaacao ef AaiNa [Aaya, maaoMD saUcaIp`maaNao vagaI-krNa kolao Aaho.

ponT^naa^la, fna-osa tola, p`aopIAa^naAlDoha[D, AsaoTIk A^isaD, Dayasaaya@laapMoT^Da[na [%yaadI ba_\la Aalaaohvar (ALOHA) PaQd\tSaIr AByaasa

krNyaat Aalaa Aaho. pirNaama ivaElaoYaNa krNaara AByaasacaa }hapaoh [-Aayae p`krNa 7 maQyao kolaa Aaho %yaat haoNaaro kahI Qaaoko

$proYaa roiKt krNyaat Aalao Aaho. (p`klpatIla vaa[-T pirisqatImaQyao ApGaatapasaUnacao nauksaana haoNaaro AMtr dSa-ivalaolao Aahot.)

P`aklpavartI saavaQaigarI baaLgalaI jaa[-la AaiNa saurixat kayaa-klaap krNyaasaazI iSafarsaI namaUd kolaolyaa AsatIla.

kMpnaInao saucaivalaolyaa saUcanaaMcao palana krNyaacao isvakar kolaa Aaho.

6. Pa`klpacao fayado

yaa p`klpamauLo doSaasa prkIya calana mahsaUla, kr [%yaadI sva$pat imaLUna doSaacaa Aaiqa-k fayada hao[-la.

vaaZlaolyaa ]%padnaamauLo sqaainak ga`amapMcaayat AaiNa rajya sarkarcyaa Aaiqa-k xamatomaQao vaaZIva kr jamaa hao[-la.

baaMQakama TPPyaat javaLpasacyaa sqaainak BaagaatIla AMdajao 50-60 laaokaMnaa AavaSyaktonausaar raojagaar imaLola.

]%padna TPPyaat javaLpasacyaa sqaainak BaagaatIla AMdajao 100-125 laaokaMnaa AavaSyaktonausaar raojagaar imaLola.

tsaoca puZo Ap`%yaxair%yaa jasao vaahtUk, purk ]Vaoga AaiNa Kca- krNyaacyaa vaaZIva xamatomauLo sqaainak Baagaat Aaiqa-k Aadana p`dana

vaaZola jyaamauLo raojagaar xamata vaaZola.

saamaaijak xao~at Aarva f^ga`anasaosa A^nD Flaovasa- krIt Asalaolyaa saIesaAar kayaa-mauLo Ap`%yaxair%yaa saava-jainak payaaBaUt

sauivaQaaMmaQyao sauQaarNaa hao}na Kca- krNyaacyaa vaaZIva xamatomauLo ekUNa jaIvanamaanaacao gauNava<aa sauQaarNaa haoNyaasa madt hao[-la.

kaya-karI saaraMSa Aarva f`^garaMsaosa AnD Flaovasa- p`a.ila.

pyaa-varNa ivaYayak sallaagar pana naM. 12

Aaid%ya enavhayaरोमटल saivh-saosa

P`aa.ila.

7. pyaa-varNa vyavasqaapna yaaojanaa

yaa yaaojanaot baaMQakama AaiNa ]%padna TPPyaa drmyaana Gaotlaolao pyaa-varNa vyavasqaapna yaaojanaaM caa samaavaoSa krNyaat Aalaa Aaho. pyaa-varNaIya

inayaM~NaasaazI AaiNa vyavasqaapna yaaojanaaMsaazI AMdajao 98.5 laa#a $pyao KcaI- pDNaar Aahot. Aarva f^`ga`anasaosa yaaMnaI saIesaAar kayaa-

saazI $pyao 15 laaK p`staivat kolao Aaho.

pyaa-varNa inayaM~Naacya`a yaaojanaa BaaMDvaliI gauMtvaNaUk

($pyao laaKat)

Aao AaiNa emacaa Kca- /

vaYaI- ($pyao laaKat)

paNyaacao p`dUYaNa inayaM~NaasaazI 45.00 5.00

रAavaajaacao p`dUYaNa inayaM~NaasaazI --- --- pyaa-varNa inairxaNa AaiNa vyavasqaapnaasaazI 10.00 2.50

vyaavasaaiyak svaasqa AaiNa saurixattosaazI 0.00 5.00

hirtp+a / vaRxalaagavaD ivakasaasaazI 10.00 3.00

Gaatk kcara AaiNa Gana kca-yaacao vyavasqaapnaasaazI 2.50 8.00

[tr hirt ]pk`maaMsaazI -

- pavasaacyaa paNyaacao jalasaMQaarNa 16.00 3.00

- saaOr }jaa- / ela[-DI 15.00 3.50

ekUNa 98.50 30.00

8. inaYkYa- : p`staivat Aarva f`^garaMsaosa AaiNa Flaovasa- p`a. ila., la#maapur yaoqaIla kRi~ma saoMid`ya rsaayanaaMcyaa yaoNaa-yaa p`kalp kayaa-

saazIcyaa AByaasaanaMtr ]%padnaacyaa TPPyaat kahI kmaI p`maaNaat pirNaama hao} SaktIla. AavaSyak ]paya yaaojanaa

AaiNa saucaivalaolyaa Payaa-varNaIya pirNaamaaMcaa maUlyaaMkna Ahvaalaanausaar [tr sava- pirNaama ho ga`a( mayaa-dopoxaa farca kmaI

AsatIla. Gaatk gaaoYTIpasaUna saMrxaNa AaiNa inayaM~Na yaM~Naa kayaa-invat k$na maaozo pirNaamasauQd\a ga`a( mayaa-dopoxaa kmaI

AaNata yao[-la. mhNaUnaca ASaa inaYkYaa-p`t Aalaao Aahaot kI p`staivat p`klpamauLo pyaa-varNaavartI kaozlaohI maaozo

pirNaama haoNaar naahIt.