1 · Web viewเอกสารประกอบการบรรยายว ชาละครและการแสดงสำหร บเด ก บทท 1 ทฤษฎ

เอกสารประกอบการบรรยายวชาละครและการแสดงสำาหรบเดก

บทท 1ทฤษฎละครและการแสดงสำาหรบเดก

1.ความหมายและความเปนมาของละครภรณ ครรตนะ และนงเยาว แจงเพญแข (2535) กลาววา คำา

วา ละคร มาจากภาษากรกวา Dra-o ซงหมายถง ฉนกระทำา “ ฉนแสดง” และยงใหความหมายของละครวา ละคร หมายถง การแสดงเพอใหเกดความบนเทงและเปนวธการทเกาแกและงายทสดในการถายทอดและแลกเปลยนความคดเหนและการตดตอ เรมตงแตมนษยพยายามทจะสอความหมายกนดวยทาทาง การแสดงออกดวยทาทางของมนษยนมาตงแตสมยดกตำาบรรพ ซงเปนทยอมรบและววฒนาการมาโดยตลอด การแสดงออกของมนษยทวาน หมายถงละครทมรปแบบตายตว เชนละครรอง ละครรำา ละครนอก ละครใน โขน เปนตน ไปจนถงการแสดงออกทางภาษาและทาทางทมไดมรปแบบทตายตว เชนการแสดงออกทาทางและภาษาของเดกตามจนตนาการ ละครจงเปนการแสดงดวยการใชภาษา และกรยาทาทางตามเนอเรอง

สมนมาลย นมเนตพนธ (2541) กลาววา ละคร หมายถง การกระทำาหรอแสดงทผกเรอง ซงไดรบการถายทอดมาจากกรก อยปต จน มนษยทกเชอชาตยอมมการแสดงละคร ความหมายโดยทวไป หมายถง สงใดๆ กตามจะปรากฎเรองราวทกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน ความบนเทงใจแกมนษยไดกตอเมอมนษยไดแสดงธรรมชาตของตนออกมาใหปรากฎเปนการกระทำา หรอสงทไดทำาไปแลวและมการแสดงซำาอกครงหนง หมายความวาละครไดเรมแลว

เรณ โกศนานนท (2543) ใหความหมายของ ละคร หมายถง การแสดงทผกเปนเรอง มเนอความเหตการณเกยวของเปนตอนๆ ตามลำาดบ

อรสโตเตล (Aristotle) ( อางถงใน ภรณ ครรตนะ และนงเยาว แจงเพญแข ,2535) ไดกลาวถงบอเกดของละคร ไวในหนงสอ Poetics เปนใจความวา ละครเกดจากสญชาตญาณการเลยนแบบของมนษย ซงเปนสงทมนษยมความสามารถเหนอสตวโลกทงปวง และสามารถเรยนรสงตางๆ ในชวตได

สดใส พนธมโกมล (2542) กลาววา การแสดงละครเปนศลปะทเกาแกทสดอยางหนงทมนษยสรางสรรคขนจากการเลยนแบบชวต เพอแสดงออกถงเรองราวความรสกนกคดของมนษย และแสวงหาความเขาใจชวตทพงไดรบจากการชมละครทไดสรางสรรคขนนน

โดยสรปแลว ละครหมายถง การแสดงออกดวยภาษาและทาทางของมนษยเพอสอเรองราว และอารมณ ความรสก โดยมจดมงหมายเพอใหความบนเทง เพมพนปญญาและชำาระลางจตใจใหสะอาดบรสทธ (catharsis)

สงททำาใหบคคลทวไปเกดความสบสน คอการใชคำาวา Theatre แทนคำาวา Drama ทงทจรงแลวในภาษาไทยมความหมายแทบไมตางกน แตในภาษาองกฤษ คำาวา Drama มาจากภาษากรกวา Dra-o หมายรวมถง การกระทำาหรอการแสดง สวนคำาวา Theatre มาจากภาษากรกวา Theatron แปลวา สถานททใชสำาหรบด แตในปจจบนคำาวา Drama ถกนำามาใชเพอสอความหมายถง เรองราว หรอ เหตการณทเกดขน บางครงอาจหมายถงเรองราวทมเนอหาแนวชวตรนทด ขณะทคำาวา Theatre ถกนำามาใชเพอสอความหมายถง ความเปนละครในแงการจดการแสดง (Theatre production) มากขน

2.แนวคดและทฤษฎละครสำาหรบเดก

2

2.1 ความหมายของละครสำาหรบเดกหมายถง ละครทมผชมกลมเปาหมายเปนเดกโดยเฉพาะ ซง

อาจนำาเสนอเปนลกษณะของละครเตมรปแบบทประกอบไปดวย บทละคร นกแสดง เสอผา ฉาก แสงและเสยง หรออาจเปนการจดกจกรรมประกอบละครเพอนำาไปใชประโยชนในดานตาง ๆ เชนเปนสอการสอน หรอ เพอความบนเทง เปนตน

พรรตน ดำารง(2547) ไดกลาวไววา เราสามารถสรางสำานกทางศลปะ และวฒนธรรมใหแกเยาวชนไดหลายวธ การละคร เปน“ ”วธการหนงทสามารถชนำา เปดโลกทศนทางศลปะใหกบเดก ๆ ได ละครทำาใหการเรยนรนาสนใจและสนกสนาน การสรางสรรคละครสำาหรบเดกและเยาวชนนนไมใชการยอสวนของผใหญ หรอนำาละครผใหญมาทำาใหงายขน การละครสำาหรบเยาวชนเปนศลปะทมรปแบบเฉพาะ มความเปนเอกลกษณ มวธการนำาเสนอทแตกตางไปตามวย และความพรอมของผชม ผทำางานละครสำาหรบเยาวชน ทงทเปนกจกรรมในโรงเรยนและเปนละครเวท ตองมความละเอยดออน มจนตนาการ ความคดสรางสรรคมรสนยมทางศลปะทด มความจรงใจทจะสอสาระกบผชม ละครของเดกตองไมสงสอน แตเปนเพอนทด และนำาเสนอโอกาสทด ทสนกสนานแกเพอนตวนอย ขณะเดยวกน เสนอแนะ เรองราว ความคด วธการแกปญหา และทศนคตทดแกผชม

2.2 ประเภทของละครสำาหรบเดก1. ละครเพอการศกษา ( Theatre in Education : TIE )

เปนละครทนำาเสนอดวยศลปนหรอคร โดยทครจะวางแผนโครงการละครใหสอดคลองกบหลกสตรและการเรยนการสอนกบโรงเรยน TIE จงเปนละครทพฒนาเรองราวจากหลกสตร และนำามาแสดงโดยเนนการใหผชมในชนเรยนมสวนรวม และนำาไปสการวพากษวจารณประเดนตาง ๆ ในตอนจบ TIE จงเปนละครททำาเพอพฒนาการ

3

เรยนรโดยนำาละครเปนสอในการเรยนการสอน ละครอกประเภทหนงทจดเปนละครเพอการศกษา กคอ ละครสรางสรรค

“ละครสรางสรรค ( Creative Drama ) ซงสมาคมละครเพอการศกษาของสหรฐอเมรกาไดใหนยาม วา ละครสรางสรรค ( Creative Drama ) หมายถง รปแบบของละครชนดหนงทเกดจาก การดนสด ( improvisation ) การไมพยายามอวดผชม ( Non-exhibitional ) และการใชกระบวนการเรยนร ( Process-centered ) โดยมผนำา ( หรอคร ) เปนผชวยชนำาใหผรวมกจกรรม ( เดก ) ไดใชจนตนาการเพอเลนบทบาทสมมต เพอสะทอนถงประสบการณของมนษย ผนำามหนาทชวยเหลอและชนำาใหผเลนนนสำารวจขอมล พฒนาวธการแสดงออก เพอสอสารความคดและความรสก โดยการใชละครซงเกดจากการดนสดดวยทาทางและคำาพด เพอทจะคนหาความหมายหรอสจธรรมอนเกยวกบประสบการณชวต ” ( ปารชาต จงววฒนภรณ , 2544 )

พรรตน ดำารง (2547) ใหคำานยามของละครสรางสรรควา เปนละครนอกรปแบบทนำาองคประกอบของละครมาใชในหองเรยน ละครประเภทนไมตองการผชม มจดมงหมายเพอพฒนาเดกตามความถนดของแตละคน การพฒนาเดกผานกระบวนการของละครสรางสรรคนน นอกจากจะพฒนาทงในสวนทเกยวของกบตวเดกเองและการทำากจกรรมรวมกนเปนกลมแลว เทคนคของละครสรางสรรคยงเปนวธการสอนทครสามารถนำาไปใชในหองเรยนได การเลนสมมต ฝกจนตนาการและความเชอ เปนวธการททำาใหเดกไดทดลองหาเหตผล จดจำา สรางสรรค ตอส แกปญหาโดยซมซบจากเหตการณตาง ๆ ทตนไดประสบพบเหน ละครสรางสรรคเปนสอการสอนทเหมาะสมกบเดกเลกมากทสด ละครประเภทนเนนกระบวนการและพฒนาการของผทำากจกรรมในกลม อยางไรกตาม ละครสรางสรรคอาจพฒนาไปเปนละครเตมรปแบบได แตทกอยางตองมการวางแผนระยะยาว เตรยมการอยางมขนตอน และตงเปาหมายไวตงแตเรมตน

4

ประโยชนของละครสรางสรรค ( Creative Drama ) คอ1)สรางความเชอมนในตนเอง2)สรางจตสำานกทด รวมทงตระหนก

ถงสงคมรอบตว3)สรางทศนคตเชงสรางสรรค4) ใหความรความเขาใจในศลปะการ

ละคร5) ฝกทกษะการใชรางกาย การ

เคลอนไหว การใชภาษา การสอสาร การแกปญหาเฉพาะหนาและการทำางานรวมกบผอน

6)สรางความรสกเขาใจผอน โดยผานการแสดงละครและการสวมบทบาทสมมต

7) ใชเปนเทคนคในการสอน8) ฝกประสาทสมผสในการรบร 9) ฝกสงเกต

เทคนคละครสรางสรรคจดเปนวธการสอนทครนำาไปใชไดในหองเรยนเพราะการเรยนรผานการกระทำา ( Learning by doing ) จดเปนวธการเรยนรทดและไดผลทสด

2.ละครทเดกมสวนรวมในการแสดง(Participatory Theatre) หมายถง ละครทเปดโอกาสใหผชมมสวนรวมในการแสดง โดยใหผชมมสวนในการเปนนกแสดง ชวยตอบปญหาทตวละครสงสย ชวยแกปญหาเวลาทตวละครเจอภาวะวกฤต( climax ) หรอชวยทำาเสยงประกอบใหกบการแสดง ทงนขนอยกบรปแบบในการนำาเสนอ

3 .ละครใบ (Mime)เปนการแสดงทไมใชคำาพด ใชแตลกษณะทาทางและสวนตาง ๆ ของรางกายเพอสอความหมาย นกแสดงตอง

5

ไดรบการฝกฝนการใชกลามเนอและสวนตาง ๆ ของรางกายเปนอยางด จงจะสามารถทำาใหคนดเชอได

4. ละครหน (Puppet) คอละครทใชหนแทนคน เนองจากหนดคลายตกตา ซงเปนของเลนทเดกคนเคยเปนอยางด จงทำาใหละครหนสอสารใหเดกเขาใจไดงาย ละครหนมองคประกอบสำาคญ คอ หน บทละครหน ผเชดหน ผพากย ฉากและเวท เพลงและดนตร โดยการแสดงหนแบบงาย อาจมคนเชดซงเปนคนเดยวกบคนพากย แพคกระเปาพรอมอปกรณในการแสดงเดนทางไปจดการแสดงทใดกได ซงขนาดของอปกรณมกมขนาดเลก กะทดรด สะดวกตอการเคลอนยาย แตหากตองการการแสดงทมขนาดใหญขน ตวเรองมความสลบซบซอนมากขน อาจตองมคนเชดและคนพากยหลายคน รวมถงอาจมเทคนคพเศษในการเชด หรอ ตวหนอาจมการเคลอนไหวไดมากขนดวย

5. ละครเวทสำาหรบเดก ( Children’s Theatre ) หมายถงผลงานดานการแสดงทมเรองราวและการนำาเสนอในรปแบบของละครเวททมนกแสดงเปนผสอความหมายและดำาเนนเรองตงแตตนจนจบ จดประสงคทสำาคญของการจดละครประเภทนกคอ เพอใหเดกซงเปนกลมเปาหมายไดรบความสนกสนานเพลดเพลน โดยคำานงถงวยและความสนใจของเดก เดกจะไดรบการเรยนรบางอยางตามเจตนาของผเขยนบทละครและจากการสงเกตบทบาทการแสดงของตวละคร โดยทผแสดงอาจเปนเดกแสดงใหเดกชม หรอ ผใหญแสดงใหเดกชมกได เรองราวทนำามาแสดงสวนใหญเปนเรองราวจากนทาน จากเหตการณทางประวตศาสตร หรอเรองจรงในชวตประจำาวน แตเนนเรองจนตนาการเปนสำาคญ

โดยทวไปแลว ละครจะตอบสนองไดกบคนทกกลม แตในละครสำาหรบเดกนน จะมงเนนตอบสนองกลมเปาหมายทเปนเดกโดยเฉพาะ ถงแมจะมคำากลาววาละครเดกทดนนควรมลกษณะ เดกดได “ผใหญดด แตในความเปนจรง การเขยนบทขนมาเพอกลมเปาหมาย”

6

เฉพาะกลม จะทำาใหละครมประสทธภาพ ในการพฒนาและเกดประสทธผลมากทสด3. แนวคดและทฤษฎการเขยนบทละคร

นพนธ ศศธร และคณะ (2524) ไดกลาวไวในหนงสอเรยน ภาษาไทย รายวชา ท 061 ภาษาไทยเพอกจกรรมการแสดง เกยวกบการเขยนบทละครสำาหรบการแสดงวาควรมองคประกอบสำาคญ 4 สวน ดงน

1. โครงสรางของละครซงประกอบไปดวยเหตการณ ตวละคร ความขดแยง

โดย อรสโตเตล (นพมาส ศรกายะ, 2525) ไดวางเกณฑเกยวกบการเขยนบทละครไววา ในตอนตนของเรอง ควรเปนการแนะนำาใหคนดรจกสถานทและตวละคร สวนตอนกลางควรมจดทนาสนใจ เชน ความขดแยงทตวละครตองประสบ จนนำาไปสจดวกฤต (Climax) และตอนจบของเรอง ควรมการคลคลายอยางมเหตผล

2. แนวคดของเรองควรมการดำาเนนเรองอยางมจดมงหมายวาตองการใหผ

ชมไดแนวคดอะไร โดยแนวคดนนอาจแสดงสจธรรม เชน ทใดมรก ทนนมทกข หรออาจเกยวกบปญหาชวตกได

3. บทเจรจาบทเจราจาทดควรแสดงใหผชมทราบถงสงตางๆ ตอไปน1) ตวละครบทเจรจาทด ควรบอกนสยใจคอ ฐานะทางสงคมและเศษ

ฐกจ ความร ความสามารถ และความคดของตวละคร เพอใหผชมเ ข า ใ จ ต ว ล ะ ค ร ม า ก ข น

2) การดำาเนนเรองบทเจรจาทด ควรทำาใหเรองดำาเนนการเคลอนไหว อย

ตลอดเวลา คอ มการทำาใหเรองดำาเนนตอไป มใชยำาอยกบท3) แนวคด

7

บทเจรจาทด ควรถายทอดแนวคดของเรองออกมาส ผชมไดอยางชดเจน

4. ตวละครแบงออกเปน1) ตวพระเอก นางเอก เปนตวละครทมบทบาทสำาคญใน

การดำาเนนเรอง มกจะปรากฏตวบอยกวาตวละครอนๆ และเปนฝายดมากกวาฝายราย

2) ตวผราย เปนตวละครทมความขดแยงกบตวพระเอก นางเอก เสมอ อาจจะขดแยงในรปแบบของ ความคด การกระทำา ซงสงเหลานจะชวยสงใหบทของ พระเอก นางเอก เดนขน

3) ตวประกอบในเรอง เชน ตวตลก อาจเปนตวทกอปญหาใหกบตวพระเอก นางเอก อยางรเทาไมถงการณ กได

4) ตวประกอบฉาก เปนนกแสดงประกอบททำาใหการแสดงดสมจรง แตไมมสวนในการดำาเนนเรอง เชน ฉากในตลาด กควรมพอคา แมคา และลกคา เดนขวกไขวไปมา หรอนงรองเรยกลกคา เพอความสมจรง เปนตน

เดนดวง พมศร (2527) ไดกลาวถง องคประกอบของการเขยนบทละคร ในหนงสอ ทางสละคร โดยอางองถงหลกของอรสโตเตล โดยแบงไว 6 ประการ ดงน

1. โครงเรอง ซงแบงลำาดบขนตอนไวดงน1) จดเปดเรอง เปนการปพนความรใหคนดทราบวาตวละครเปนใคร อย

ทไหนและเตรยมคนดไวสำาหรบความเขาใจในพฒนาการของเหตการณ และเปนวธจบความสนใจคนดตงแตตนเรองดวย

2) จดพบเรอง เปนจดทเผยแรงดลใจ ความปรารถนา และความรสก

ของตวละครเพอแสวงหาความจรง จดพบเรองทด จะทำาใหเรองทงหมดนาประทบใจ

8

3) จดกระทบ เปนเหตการณทตวละครเจออปสรรคเปนครงแรก4) เหตการณปพน เปนการทำาใหเหตการณสมจรง และสงเสรมเรองสจด

คบขนและจดสดยอด5)ความซบซอนของเรอง “เสมอนเปนชวตเลอดเนอของละคร เปนการขมวดปม”

ความสนใจใหเขมแขง เราอารมณคนด6) จดสดยอด เปนผลมาจาการจดลำาดบเหตการณใหเครงครดขนทกท7) จดคบขน เปนชวงเวลาแหงการตดสนใจของตวละคร8) จดจบของเรอง เปนการสรปผลและเหตการณทงหมดทเกดขน9) เอกภาพของเวลา เป นการจ ำาก ด เวลาในเร อง ไวอย างส น ๆ เช น

เหตการณทเกดอยในชวงเวลา 12 ชวโมง เปนตน10) เอกภาพของสถานท เหตการณทเกดขนมกอยในสถานทเดยว หรอสองสถาน

ทอยางมาก11) เอกภาพของอาการของตวละคร คอเหตการณทเกด ควรดำาเนนไปในแนวทาง มแอคชน

เดยว ไมมเรองอนนอกแนวเขามาปะปน ทำาใหเร องหลกหรอทางหลกเบยงเบนไป

2. ตวละคร คอ บทละครตองแสดงถงลกษณะตวละคร ดวยบท

สนทนาและอากปกรยาของตวละครตลอดเร อง โดยทงหมดนอาจแสดงใหเหนได 4 ทาง คอ

9

1) ลกษณะตวละครแสดงไดโดยรปรางลกษณะ2) ลกษณะตวละครแสดงไดดวยคำาพด3) ลกษณะตวละครกำาหนดขนดวยอาการ4) ลกษณะตวละครแสดงไดดวย ตวละครอนพดถงเขา

และทาทางทปฏบตตอเขา3. แนวคด

เปนการกลาวรวบยอดถงคณธรรมหรอคตธรรมของละครทงเรอง และ อบเซน บดาของละครสมยใหม ไดแสดงความเหนไววา theme ของตวละครจะตองเปนสงทยวยความคดและการอภปราย

4. บทสนทนา หมายถง ถอยคำาทตวละครพดออกมาทงหมด เปนทาง

แหงการสอสารของตวละคร และเปนการถายทอดความหมายของละครทงหมดทผเขยนบทกำาหนดไว โดยบทสนทนาทดนนตองทำาใหโครงเรองดำาเนนไปขางหนา ทำาใหคนฟงเขาใจความหมายในทนท ตองมความงาย กระชบ ไมเยนเยอ และไมใชคาฟมเฟอย และตองเหมาะสมกบบคลกลกษณะของตวละคร

5. ดนตร หมายถง อาการทงหมดของเสยงทเกดขนในละคร เชน

ดนตรประกอบ หรอแมแตเสยงของนกแสดงทตองการความทมแหลมเพยงใด ความดงเบา จงหวะ และคณภาพของเสยง เปนตน

6. ทศนภาพ คอ สงตาง ๆ ทปรากฏใหเหนไดดวยตา เชน ฉาก แสง

ส เครองแตงกาย การแตงหนา อากปกรยา การเคลอนไหว เปนตน

จาก 2 ทฤษฎจะเหนไดวามความใกลเคยงกนเปนอยางมาก เพราะนำามาจากแนวความคดของอรสโตเตล แตขนอยกบการตความวา ผเขยนทานใดใหความสำาคญกบสงใดมากกวากน

10

4. แนวคดและทฤษฎการเขยนบทละครสำาหรบเดกการเขยนบทละครสำาหรบเดกจะตองแตงขนเพอกลมเปาหมาย

ของผชมทเปนเดกเปนทตง โดยอาจนำาเรองมาจากนกเขยนผอน หรอ แตงขนใหมกได ซงกอนนำาเรองราวมาแสดงควรคำานงถงสงตาง ๆ ดงน

1.ความเหมาะสมของบทละครตอผชม พจารณาไดดวยการศกษาจตวทยาของเดกวยทเปนกลมเปา

หมายกอนทำาการเลอกบทละคร เพราะการศกษาจตวทยาจะทำาใหเ ข า ใ จ ค ว า ม ส น ใ จ ค ว า ม ย า ว น า น ข อ ง ส ม า ธ ข อ ง ผ ช ม ไ ด

2.คณคาทางศลปะการละคร ซงบทละครทดตองมเอกภาพ โครงเรองตองกระชบ สนก ไม

ซบซอน และไมมโครงเรองยอยมากจนจำาเรองเดมไมได ตงละครตองมชวตจตใจเหมอนคนธรรมดา เรยกความเหนอกเหนใจจากผชมเมอตองเผชญอปสรรคและความยากลำาบากตาง ๆ บทสนทนาตองเปนไปตามธรรมชาตและเหมาะสำาหรบเนอเรองดวย เมอเรองดำาเนนถงตอนทตนเตนทสดแลวกมบทสรปจบเรองทแสดงใหเหนวาใครจะไดผลลพธอยางไรจากการกระทำาของตน

3.สาระของเรอง ไมจำาเปนทบทละครจะตองมคณธรรม เชน ความดชนะความชว

แฝงอยเสมอ แตเมอสรปเนอหาแลวบทละครควรจะสามารถสอสารกบผชมเกยวกบขอคดในการดำารงชวต รวมทงการอยรวมกบผอนในสงคมหรอแสดงใหเหนถงขอผดพลาดบางอยางของมนษย ซงทำาใหผชมยอมรบสงตาง ๆ หรอมองโลกไดกวางขนกวาเดม ( พรรตน ด ำา ร ง แ ล ะ อ ร ช ม า ย ท ธ ว ง ศ , 2524 )

หากเปนการแตงบทละครขนใหม ควรพจารณาวาละครทแตงขนมจดมงหมายอะไร เหมาะสมกบผชมอายเทาใด และบทละครทเ ข ย น ข น ม ค ว า ม เ ป น เ อ ก ภ า พ ท า ง ก า ร ล ะ ค ร ห ร อ ไ ม

11

ในกรณแปลบทละครหรอดดแปลงบทละคร ผแปลหรอดดแปลงควรมความรในดานภาษาเปนอยางด ตองทำาการศกษาบทละครตนแบบอยางละเอยดถถวน และมจดมงหมายในการแปลหรอดดแปลงอยางชดเจน

“ หวใจของการเขยนบท คอ การสรางโครงเรอง ( plot ) การสรางตวละคร ( characters ) และ การเขยนบทสนทนา

1.การสรางโครงเรอง ( plot ) คอการจดลำาดบเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในละครตงแตฉาก

แรกจนกระทงฉากสดทายตามทผเขยนบทตองการ ถาเรองนนเปนเรองทดดแปลงมา ผเขยนบทละครจะสามารถตดทอนหรอเพมเตมบางสวนของเนอเรองไดบาง ตามทผเขยนบทเหนวาทำาใหเรองสนกสนานขน

โครงเรองทดไมควรซบซอน เหตการณตาง ๆ ทเกดขนควรเปนไปตามลำาดบเวลา เหตผล และรกษาเอกภาพของเรองไวอยางดทสด เอกภาพคอการทผเขยนบทละครตดสนใจอยางแนนอนวา จดมงหมายในการเขยนบทละครเรองนคออะไร มใครเปนตวเอก มความสมพนธกบใครบางและมงพฒนาเฉพาะเหตการณตาง ๆ ทเกดขนและเกยวของกบตวเอกเทานน

อยางไรกตามเดกเลก ๆ กอนวยไปโรงเรยนมกพอใจกบบทตลกตาง ๆ เชน การวงไลกนบนเวท การเดนชนกนหกลม การรองเพลงเตนรำา โดยทไมตองเกยวของกบเนอเรองกได การทผเขยนบทละครสอดแทรกสงเหลานเขาไปในเรองโดยตองการเพยงเพอจะเอาใจเดก ใหเดกหวเราะนน ไมไดเปนการทำาใหความสนกสนานนนมคณคากบเดกขนมาได บทตลกและการรองเพลงเตนรำา ควรสอดแทรกในเนอเรองอยางมเหตผลและไมทำาใหการดำาเนนเรองชะงกลงอกดวย ควรหลกเลยงการมโครงเรองยอย ละครสำาหรบเดกนนมเวลาในการแสดงสนกวาละครทจดใหผใหญชม การมโครงเรองยอยหรอบทเสรมตาง ๆ มากเกนไป จะทำาใหผชมสบสนและตามเรองไมถก

12

เมอเปดการแสดงนน ฉากแรกนบวาสำาคญเพราะถาเรมไดอยางดกจะสามารถสรางประทบใจใหผชม เปนการปพนฐานของเรอง ทำาใหอยากตดตามเรองตอไป ในขนแรก ผเขยนบทละครควรเนนถงลกษณะนสยของตวละคร เพอใหผชมไดรจกตวละครเสยกอน หลงจากนนจงเรมแสดงใหเหนถงความขดแยงภายในของตวละครเองหรอกบผอนกได ตวละครตวเอกตองพยายามตอสกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ จนกระทงถงตอนทตนเตนทสดของเรอง ซงเมอผานตอนนไปแลว ทกอยางกจะเรมคลคลายและเรองกจะจบลง

ละครจะสนกหรอไมนน ขนอยกบการดำาเนนเรองวา ผเขยนสามารถสรางความระทกใจใหกบผชมไดมากเพยงไร ถาผเขยนสามารถทำาใหผชมตดตามเรองดวยใจจดใจจอ เอาใจชวยตวละครอยตลอดเวลา ขณะทเขาเผชญอปสรรคหรอปญหาตาง ๆ ได กหมายความวา ละครเรองนนเปนละครทดทเดยว นอกจากนตองไมลมวาบทละครทดตองไมสอนหรอยดเยยดความรใหกบผชมจนเกนไป เพราะอาจทำาใหผชมปฏเสธหรอเบอการชมละครกเปนได

2.การสรางตวละคร ( characters ) ในละครผเขยนบทละครจะปพนเกยวกบลกษณะนสยใหผชมได

รจกตวละคร ฟงความคด ความเชอและเหตผลวาทำาไมเขาจงตดสนใจทำาสงนน

ตวละครตองมความเปนมนษย และนาเชอ ตองทำา ตองคด และตองตดสนใจตอสถานการณทกำาลงเผชญอยอยางคนธรรมดากระทำา ถงแมวาตวละครในละครเดก สวนใหญจะเปนตวละครในจนตนการ แตทวาตวละครเหลานนจะตองมลกษณะนสยทเลยนแบบจากคนเชน หนขโม กระตายจอมกวน และ แมมดขลม เปนตน

ในละครเดกมกมตวละครมากกวาละครปรกต การทจะทำาใหตวละครบนเวททกตวมชวตและเดกจำาไดกคอ ใหตวละครแตละตวมลกษณะเดน เปนของตนเอง การทตวละครมลกษณะนสยทตางกนเมอประสบปญหานนยอมจะแสดงความรสกและแสดงออกตางกน

13

ดวย แตเนองจากวาละครเดกมตวละครมากและระยะเวลาการแสดงมกจะสนมากไมเกน 1 ชวโมงครง ตวละครในละครเดกจงมลกษณะเปนตวละครดานเดยว

ตวละครดานเดยว เปนตวละครทมคณสมบตตายตวและไมละเอยด เชน ถาเปนคนดกจะตองมหนาตาด จตใจด ตงแตตนจนจบ ไมมขอบกพรอง และถาเปนผรายกมกจะกาวราว อารมณราย พดจาไมด คอรายตลอดรวมถงลกษณะภายนอก

ตวละครในละครเดกนน มกจะตองมลกษณะภายนอกทดสมกบบทบาท เชน เจาหญงควรจะสวย นารก ใจด แตทวาขณะเดยวกนจะตองมชวตจตใจ มขอบกพรองและนสยใจคอทเปลยนแปลงได โดยเฉพาะตวละครนำาเรอง เดก ๆ จะรสกเอาใจชวยตวเอกทเปนรองคนอนในตอนแรก เชน เปนเดกขอาย และไดปรบตวเองจนกระทงฟนฝาอปสรรคตาง ๆ ไปไดและไดรบการยอมรบในตอนจบ

เนองจากเวลาจำากด การปพนฐานนสยตวละคร ถาทำาตงแตเรมเรองกจะทำาใหผชมตดตามเรองไดเรวขน ทงนโดยผานการกระทำาและการสนทนาของตวละคร

กระตาย : ตน ๆ พวกเรา เฮอ! อากาศดด ไปหาอาหารกนเถอะ ( แสดงใหเหนวาเปนคนขยน มองโลกในแงด )

เปนตนตวละครนำาเรอง ทเรยกวา ตวเอก นนตองมความดงดดผ“ ”

ชมไดด นอกจากความเปนมนษยทมชวตจดใจแลวกจะตองมความแนวแน เมอตงใจจะทำาอะไรตองทำาใหได แมจะมอปสรรคมากกตาม

ตวละครอกตวหนง ซงนบวามความสำาคญในการดำาเนนเรองเชนกน คอ ตวราย สำาหรบตวรายถาไมมเวลาปพนนสยใหผชมทราบวาทำาไมตวรายจงมนสยชวราย กไมควรสรางแบบทโหดรายจนเกนไป เพราะจะทำาใหเดกฝงใจ ผเขยนบทสามารถลดความนากลวดวยการใส

14

ความตลกลงไป ซงจะทำาใหเดกยอมรบไดดกวา เพราะตวรายมทงความนากลวและความตลกในเวลาเดยวกน

3.การเขยนบทสนทนา ในละครสำาหรบเดก บทพดนนมความสำาคญรองจากการกระทำา

บนเวท เพราะเดกยงไมรศพทมากนก การสอสารดวยการกระทำาจะทำาใหเดกเขาใจไดงายกวา บทพดในละครเดกตองสน ๆ งาย ๆ ไดใจความ เปนสงทเขามาชวยเสรมการกระทำาของตวละคร เพอใหผชมไดรจกนสยใจคอของตวละครดขน หรอชวยอธบายเหตการณทเกดขนไปแลวใหชดเจนขน

เดกมกไมชอบใหมคนสองคนนงคยกนหรอตวละครออกมาพดขอความยาว ๆ เดกชอบเหตการณตาง ๆ ทเกดขนบนเวท ซงไมจำาเปนตองตนเตนตลอดเวลา แตอาจเปนกจกรรมธรรมดาทเราทำาในชวตประจำาวน เชน บดขเกยจ หาวนอน กนขาว เกาหลง กทำาใหเดกสนใจได

ผเขยนบทละคร ตองรจกใชคำาพดทเหมาะสมกบวยของเดกทเขาชมและเหมาะกบลกษณะตวละคร เดก ๆชอบคำาพดคลองจองเปนจงหวะงาย ๆ เหมอนโคลงสน ๆ ทเดกสามารถมสวนรวมกบการแสดงได และถาเดกสามารถเดาเหตการณลวงหนาได เดกกเขารวมในละครอยางเตมท เชน ในละครเรอง แมวพนตว ซงเมอตาออกไป“ ”หาแมวใหยาย ทกครงทตาถามหาแมว ตากจะพดวา

ตา : เหนแมวซกตวไหมครบไอทตวเลก ๆ ขนฟฟ หตง ๆ หางยาว

ๆแลวกรองเมยว ๆเมอตาเดนไปถามตนไม แมนำา หรอชาวบาน เดก ๆ กจะ

ชวยถามดง ๆ เพราะตาใชถอยคำาทซำากนทกท และเดกดใจทสามารถเดาเหตการณลวงหนาได

ในละครบางเรองทดดแปลงมาจากนทาน เทพนยาย หรอเรองทแตงขน ผเขยนบทละครไมจำาเปนตองรกษาคำาพดเดมในหนงสอ

15

แตดดแปลงใหเหมาะสมกบตวละคร และใหเปนธรรมชาตทสด เพราะบางครงภาษาหนงสอกบภาษาพดจะตางกน และบางครงในหนงสอเปนการบรรยายเพอใหเหนภาพพจนดวย แตในละครจะมฉากซงจะชวยลดการบรรยายลงไปได

อยางไรกตาม มหนงสอหรอเทพนยายบางเรองเปนทรจกและนยมอานกนเมอนำามาทำาละคร ถาผเขยนไมคงคำาพดบางสวนทเดก ๆ จำาได ไว จะทำาใหเดกรสกวาขาดบางสงไป เชนในเรองสโนไวท จะมคำาพดตดหวา กระจกวเศษ บอกขาเถด ใครงามเลศในปฐพ “ ”เปนตน ( พรรตน ดำารง และ อรชมา ยทธวงศ , 2524 )

แนวคดทจะนำามาเขยนบทละคร1.เขยนแบบจำาลองชวต2.เขยนแบบพาฝน3.เขยนจากประสบการณ4.เขยนจากรปภาพ5.เขยนจากบทเพลง6.เขยนจากนทาน7.เขยนจากวรรณคด8.เขยนจากเรองแปล9.เขยนจากนวนยาย

5.ตวอยางบทละครและการวเคราะหบทละคร

16

51. บทละครสำาหรบเดก จากการดดแปลงนทานอสป เรอง อสปแสนสนก

บทละครเรองนเปน บทละครหนผสม ทใชคนแสดงประกอบหน มอ โดยมฉากกนระหวางผชมกบคนเลา และมฉากสำาหรบการแสดง

หนแบบงาย ๆ คอมโครงขนมาและมฉากหลกให เชน ฉากทองฟา ฉากปา เปนตน

คนเลา 1 นานมาแลวมนทานมากมายหลายเรอง ทถกเลาขานตอกนมา โดยใชชอวานทานอสป

คนเลา 2 และในวนนเรากมนทานสนก ๆ มาใหนอง ๆ ไดชมกนถง 3 เรอง 3 รส

คนเลา 1 โดยเรองแรกทเราจะเลานน มชอวา (ทำาเสยงประกอบ) แตน แตน (ชปายชอเรอง) ลมกบดวงอาทตย

คนเลา 2 กาลครงหนงนานมาแลว คนเลา 1 มดวงอาทตยดวงหนง (ชตวละครดวงอาทตยขน) บง ดวงอาทตยหลา ลา ลา ลา ลา (อารมณด)คนเลา 2 และลมอกหนง (ชตวละครลมขน) บยลม (กระแอม) ห ฮมคนเลา 1 ลมนะมนสยเกเรคนเลา 2 ใชเกเรมาก คนเลา 1 อยมาวนหนง มชายคนหนงเดนผานมา คนเลา 2 แสดงเปนชายผนนเดนผวปากผานดานหนาโรงละครหน แลวหยดยนอยดานขางคนเลา 1 ลมจงถามดวงอาทตยวาลม นายวา ระหวางฉนกบนายนะ ใครจะทำาใหชายผนนถอดเสอคลมไดกอนกนดวงอาทตยไมรสลม งนเราลองมาแขงกนดไหม วาใครจะทำาใหชายผนนถอดเสอคลมไดกอน

17

คนเลา 1 เมอลมทาดวงอาทตยเสรจ ลมจงรวมรวมพลงทงหมดทม พนลมไปทางชายคนนน (ทำาเสยงประกอบ) ฟ ฟ

คนเลา 2 โอย ทำาไมมนหนาวอยางน (กระชบเสอคลมเขาหาตวดวยความหนาว)ดวงอาทตย(หวเราะ) ฮา ๆๆๆๆ เอาละ ลองดขาบางคนเลา 1 ดวงอาทตยไดแผดแสงแรงจาออกไปยงชายผนนคนเลา 2 โอย รอนจงเลย (ทำาทาเชดเหงอ แลวถอดเสอคลมออก

แลวเดนจากไป)ดวงอาทตย(หวเราะ) ฮา ๆๆๆๆ เหนไหม วาใครกนททำาใหชายผนน

ถอดเสอคลมออกได (หวเราะ) ฮา ๆๆๆๆคนเลา 1 เหนไหมละเดก ๆ วาการทาทายคนอน โดยไมดกำาลงของ

ตนนะ จะไดผลออกมาอยางไรคนเลา 2 เรองตอมา มชอวา (ทำาเสยงประกอบ) แตน แตน (ช

ปายชอเรอง) กา กบ เหยอกคนเลา 1 กาลครงหนง (ทำาทาเอามอปองทหเพอใหเดกชวยตอบ)

นานมาแลวคนเลา 2 มกาอยตวหนงคนเลา 1 สวมปากยาว ๆ และบนเปนกา บนโฉบไปมาระหวางเวทดาน

หนาและในกลมผชมคนเลา 2 กาตวนนมชอวา (ทำาทานก) กากา (มองตวเองแลวทวนชอ) กา (รอง) อาหอย อาหอยคนเลา 2 อยมาวนหนง ขณะทกากำาลงบนหาอาหารอยนนกาบนหาอาหารในหมเดก ๆ โดยแกลงจกลงไปบนศรษะเดกเบา ๆคนเลา 2 กากเกดหวนำาขนมากา (รอง) อาหอย หวนำา หวนำาคนเลา 2 แลวทนใดนนกากเหลอบไปเหนเหยอกนำาบนโขดหน

(หยบเหยอกนำามาวางบนเวทโรงละครหนพรอมทำาเสยงประกอบ) ชง

18

กา เจอนำาแลว ( กาเอาปากจกลงไปในเหยอกแตไมถง) คนเลา 2 ขณะทกากำาลงคดหาวธดมนำานน กมผลไมตกลงมาใน

เหยอก 1 ผล (ใสผลพทราลงไปในเหยอก 1 ผล) กาจงเกดความคดขนมา

กาบนไปเกบผลไมจากแถวทนงของผชม ซงทางทมงานไดวางเอาไวกอนหนาแลว โดยบางครง ทำาแกลงมองขามเพอใหผชมชวยเรยกหรอเกบให หรออาจทำาเปนกมเกบไมถง เพอใหเดกชวย

เมอเกบไดแลวใหนำาผลไมทเกบไดไปใสในเหยอกทละผล ๆ คนเลา 2 ขณะทกาทำาเชนนน นำาในเหยอกกเพมสงขน สงขน จน

กระทง กาสามารถกนนำาในเหยอกไดกาดมนำาจากเหยอกกา (ทำาเสยงชนใจ) ฮา ขอบใจพวกเธอมากนะ (กาบน

จากไป) อาหอย อาหอยคนเลา 2 เหนไหมละเดก ๆ ถาพวกเรามสต กอนจะทำาอะไรแลวละก

เรากสามารถจะทำาทกอยางไดดงใจหวงเลยละคนเลา 1 เอาละ เรามาชมเรองสดทายกนเลยดกวาคนเลา 2 เรองสดทาย มชอวา (ทำาเสยงประกอบ) แตน แตน

(ชปายชอเรอง) มดกบจกจนคนเลา 1/2 กาลครงหนง (ทำาทาเอามอปองทหเพอใหเดกชวยตอบ)

นานมาแลวคนเลา 1 ม ( ชหนจกจนขนมา แลวทำาทาปองหเพอใหเดกชวยพด)

จกจนอยตวหนงคนเลา 2 จกจนตวนชอบรองเพลงมากจกจน โด เร ม ฟา ซอล ลา ท โด…….คนเลา 1 วน ๆ กเลยไมทำาอะไร นอกจากจกจน โด เร ม ฟา ซอล ลา ท โด…….คนเลา 2 จนกระทงหนาหนาวมาถงคนเลา 1 จกจนหวมาก

19

คนเลา 2 เพราะไมเคยหาอาหารไวเลยตลอดหนารอนคนเลา 1 อยมาวนหนง มมดเดนผานมา (ชหนมดขนมาทำาเสยง

ประกอบ) อสคนเลา 2 จกจนจงถามวาจกจน (ถามเปนทำานองเพลง) เธอมอะไรใหฉนกนไหม…..คนเลา 1 มดจงตอบกลบไปวามด ไมมจกจน (พดเปนทำานองเพลง) ทำาไมละ มด ขาซะอกทควรจะถามเจาวาทำาไมถงไมยอมหาอาหารเกบไว

กนเองจกจน (พดเปนทำานองเพลง) ฉนไมมเวลาหรอก เพราะฉนตอง

ฝกรองเพลงมด (พดเปนทำานองเพลงเลยนแบบ) ถางนฉนกชวยอะไรไม

ได ฉนไปละคนเลา 2 จกจนกเลยตองทนหวตลอดหนาหนาวนนคนเลา 1 นนกเพราะจกจนเอาแตเลนสนกไปวน ๆ โดยไมสนใจหา

อาหารนะสคนเลา 2 ถางนพวกเรากเลกเลนสนกกนเถอะคนเลา 1 ใช ๆ งนพวกเราคงตองไปหาอาหารบางแลวละเดก ๆ

พวกเรากเรมหวแลวเหมอนกน คนเลา 2 เอาไวถาเรามโอกาส เราจะกลบมาเลาใหมแลวกนนะคนเลา 1/2 บาย บาย

บทวเคราะห บทละครสำาหรบเดกเรอง อสปแสนสนก กลมเปาหมาย เดกอาย 3 - 5 ป

มเรองยอดงน

20

เรองท 1 ลมกบดวงอาทตยลมนกสนกเอยทาดวงอาทตยวาใครสามารถทำาใหชายทยนอย

ถอดเสอคลมไดเปนฝายชนะ ดวงอาทตยรบคำาทา ลมจงพนลมดวยความแรงไปยงชายผนน ชายผนนรสกหนาวจงกระชบเสอคลมเขาหาตว ตอมาดวงอาทตยลองแผดแสงออกมาอยางรอนแรง ชายผนนรสกรอนจงถอดเสอคลมออก ผลสรปกคอดวงอาทตยชนะการประลอง

เรองท 2 กา กบ เหยอกกากำาลงบนเลนอยางราเรง ทนใดนนกร สกกระหายนำาและ

เหลอบไปเหนเหยอกนำาตงอย เพยงแตในนนมนำาอยกนเหยอกเทานน กาหาทางดมนำาในเหยอกใหได ระหวางคดอยนนกมผลไมหลนใสเหยอกทำาใหนำาในเหยอกสงขนมาเลกนอย กาจงคดออกและจดการหาผลไมทรวงอยมาใสในเหยอกจนกระทงสามารถดมนำาจากเหยอกไ ด

เรองท 3 มดกบจกจนจกจนตวหนงทชอบรองเพลงเปนชวตจตใจ จนลมทจะหา

อาหารในชวงฤดรอน ทำาใหเมอฤดหนาวมาถงจกจนจงไมมอาหารกน ไดแตหวโซ จนกระทงมดเดนทางผานมา จกจนจงขออาหารจากมดแตมดไมใหเพราะวาจกจนมวแตรองเพลงไมรจกหาอาหารตนไวเปนเสบยงสำาหรบฤดหนาว แลวเดนจากไปทำาใหจกจนตองหวตอไป

การวางโครงเรอง ม 3 โครงเรองยอยทอยภายใตโครงเรองเดยวคอมชาย 2 คน

มาเลานทานประกอบการแสดงหนมอและการแสดง โครงเรองมความกระชบ ไดใจความ มขนาดสนเหมาะกบสมาธของเดกวย 3 - 5 ป

21

การสรางตวละครตวละครมลกษณะนสยใจคอเปนแบบดานเดยว (type

character) มบคลกทเดนชด เชน ลมขคย กาแสนฉลาด มดแสนขยน และ จกจนแสนขเกยจและชอบรองเพลง เปนตน ขณะเดยวกน บคลกลกษณะของตวละครยงมความเหมอนมนษยดวย

สามารถแบงตวละครได ดงนตวละครฝายด

1. ดวงอาทตย2. ชายเดนทาง3. กา4. มด

ตวละครฝายราย1.ลม2.จกจน

การสรางบทสนทนาใชคำาพดทสน ๆ งาย ๆ แตไดใจความ มการแทรกมขตลก

ขบขน เชนคนเลา 1/2 กาลครงหนง (ทำาทาเอามอปองทหเพอใหเดกชวย

ตอบ) นานมาแลวคนเลา 1 ม ( ชหนจกจนขนมา แลวทำาทาปองหเพอใหเดก

ชวยพด) จกจนอยตวหนงคนเลา 2 จกจนตวนชอบรองเพลงมากจกจน โด เร ม ฟา ซอล ลา ท โด…….คนเลา 1 วน ๆ กเลยไมทำาอะไร นอกจากจกจน โด เร ม ฟา ซอล ลา ท โด…….คนเลา 2 จนกระทงหนาหนาวมาถงคนเลา 1 จกจนหวมาก คนเลา 2 เพราะไมเคยหาอาหารไวเลยตลอดหนารอน

22

คนเลา 1 อยมาวนหนง มมดเดนผานมา (ชหนมดขนมาทำาเสยงประกอบ) อส

คนเลา 2 จกจนจงถามวาจกจน (ถามเปนทำานองเพลง) เธอมอะไรใหฉนกน

ไหม…..คนเลา 1 มดจงตอบกลบไปวามด ไมมจกจน (พดเปนทำานองเพลง) ทำาไมละ มด ขาซะอกทควรจะถามเจาวาทำาไมถงไมยอมหาอาหาร

เกบไวกนเองจกจน (พดเปนทำานองเพลง) ฉนไมมเวลาหรอก

เพราะฉนตองฝกรองเพลงมด (พดเปนทำานองเพลงเลยนแบบ) ถางนฉนกชวย

อะไรไมได ฉนไปละ

ความชดเจนของแกนความคด

แกนความคดของเรอง (theme) ม 3 เรอง เพราะเปนการนำานทานอสปมา 3 เรอง คอเรองแรกเรอง ลมกบดวงอาทตย “เราไมควรไปอวดดกบคนทมความสามารถมากกวาเรา ” เรองทสองคอ เรองกา กบ เหยอก การใชชวตอยางมสตในการยงคด จะทำาใหพบ“ทางออกของปญหา และเรองสด” ทายคอ มดกบจกจน คน“เกยจคราน จะสบายเพยงชวคร แตลำาบากชวกาลนาน ” ซงบทละครเรองน เขยนขนโดยมแกนความคดทชดเจน ตรงไปตรงมา อาจเปนเพราะนทานอสปซงเปนตนฉบบกมแกนความคดทชดเจนอยแลวทำาใหเวลาทำาเปนบทละครจงไมคอยมปญหา

จดขดแยง1. จดขดแยงภายใน

1.1 จดขดแยงระหวางมนษยกบตวเอง

23

1.1.1 จกจนกบตวเอง1)จกจนหวโซแตไมไดหาอาหารเอาไวลวง

หนา มวแตรองเพลง2. จดขดแยงภายนอก

2.1 จดขดแยงระหวางมนษยกบคนอน2.1.1 ลมกบดวงอาทตย

-ลมทาดวงอาทตย แตสดทายตองพายแพไป2.1.1 จกจนกบมด

-จกจนขออาหารจากมดแตมดไมให2.2 จดขดแยงระหวางมนษยกบสงแวดลอม

2.2.1 ชายเดนทางกบลม-ชายเดนทางโดนลมพดจงหนาว

2.2.2 ชายเดนทางกบดวงอาทตย-ชายเดนทางโดนดวงอาทตยแผดแสงใสจง

รอน2.3 จดขดแยงระหวางมนษยกบโชคชะตา

2.3.1 กากบโชคชะตา-กากระหายนำาแตเจอเหยอกทดมนำาลำาบาก-ผลไมหลนใสเหยอกทำาใหกาคดวธออก

วธการนำาเสนอ เปนการแสดงผสมละครหนมอ โดยใชทมงาน 2 คน เปนทงผ

แสดง ผเชดหนและผพากย และเปนละครเดกแบบใหเดกมสวนรวม (Paticipatory Theatre)

5.2 บทละครสำาหรบเดก จากการคดเนอหาขนใหมเปนบทดงเดม เรอง ตามลา…หา….ไฟ

ฉากท 1 บานของครอบครวหมหม เวลากลางคน

24

ครอบครวหมหม ประกอบไปดวย พอหม แมหม และลกหม 3 ตว คอ บบ โบโบ และเบเบ ภายในบานเปดไฟสวางและมเสยงอกทกครกโครมเตมไปหมด ซงกคอ เสยงคนรองคาราโอเกะ เสยงวทย เสยงเลนเกมสคอมพวเตอร นอกจากนยงมการใชไฟฟาอน ๆ อกมากมาย เชน เปดแอร เปดพดลม เปดไฟและโคมไฟทกดวง

โบโบกำาลงรองคาราโอเกะ โดยทเบเบกำาลงเลนเกมสคอมพวเตอรอย ขณะททกคนกำาลงเพลดเพลนอยนน ไฟกดบลงโบโบ (รองเพลง) พคราบ พคราบ ผมอยากรคำาอสาน พ

ชวยเปนอาจารย สอนคำาอสานหนอยคราบ………เบเบ โบโบ โบโบ (เขยาตวโบโบแรงๆ)โบโบ อะไรกนนะ เบเบ คนกำาลงรองเพลงอยเหนไหม

ขดจงหวะจรง ๆ (รองเพลงตอ)เบเบ โบโบ หยดรองเถอะ (เขยาตวโบโบแรงกวาเดม)โบโบ ยงจงเลย เธอเปนอะไรของเธอนะเบเบบบ (เดนเขามาพรอมกบไฟฉาย และเอาไฟฉายสองทหนา

ของโบโบ) กไฟมนดบไงละ โบโบโบโบ อาว ไฟดบเหรอ มนาละ ไมคไมดง ฮลโหล ๆ ( เคาะ

ไมค )เบเบ ทำาไมไฟถงดบละบบบบ สงสยพวกเราจะใชไฟเกนไปละมงเบเบ แลวเราจะทำายงไงกนดละ พอแมกไมอยดวย (เรม

รองไห) ฮอ ๆๆๆโบโบ เลกโวยวายสกทเถอะนาเบเบบบ เดยวพวกเราเขานอนกอนแลวกน พรงนคอยวากนวาจะ

ทำายงไงฉากท 2 บานของครอบครวหมหม เวลาเชา

โบโบวงเขามาพรอมกบถอกลองนมของเบเบเขามาดวยเบเบ เอานมฉนคนมานะ

25

โบโบ อยากไดกไลใหทน แบร ๆๆๆ (แลบลนปลนตาหลอก)บบ (เงยหนาจากหนงสอพมพ) เลกแกลงนองไดแลวโบโบ

มาดนดกวา พรแลววาทำาไมเมอคนไฟถงดบ (ชใหดทหนงสอพมพ) น เหนไหม รฐบาลเขาออกประกาศวา ตอนนทกคนใชไฟกนมากเหลอเกน จนโรงงานผลตไฟใหไมพอ อกอยาง นำามนกแพงขนดวย

โบโบ แลวนำามนมาเกยวอะไรกบไฟละบบ กเขาใชนำามนในการผลตไฟไงเบเบ (ทำาทาลอเลยน) ไมรเรองเลย……โบโบทำาทาจะวงไลเตะเบเบ แตบบรองหามไวกอนบบ พอไดแลวนะสองคนน ไมงนพจะฟองแมทงโบโบและเบเบทำาหนาจอยบบ มาดตอเรว ดวยเหตนรฐบาลเขากเลยออกกฏมาวา ให

ใชไฟแควนละ3 ชวโมง

โบโบกบเบเบ (ตะโกน) 3 ชวโมงบบ ใช แลวกจะลดลงเหลอ 2 ชวโมง แลวก 1 ชวโมงใน

เดอนตอ ๆ ไปดวยโบโบ โห ยงงจะไดรองคาราโอเกะไหมเนยเบเบ ยงงกอดเลนเกมสนะส (เรมรองไห) ฮอๆๆๆโบโบ รองไหอกแลวนะเบเบ แทนทจะชวยกนคดวาจะทำายงไงทกคนทำาทาคดเบเบ นกออกแลว เมอคนฉนเหนคณวบวาบบนผานหนาตาง

หองนอนเราไป ฉนวา พวกเราไปถามคณวบวาบกนไหม วาทำายงไงเราถงจะมไฟใชเหมอนเขา

บบ กดเหมอนกนนะโบโบ ฉนวาไมตองไปถามหรอก ไปขโมยเลยดกวา

26

บบ ไมไดนะโบโบ การขโมยนะเปนสงไมดแลวกผดกฎหมายดวย

โบโบ กมนงายดนเบเบ (ทำาทาลอเลยน) ไมรเรองเลย……โบโบทำาทาจะวงไลเตะเบเบ แตพอบบหนมามองทงคจงหยดทาวงคางไวอยางนนบบ เอาละ เดยวคนนเราจะไปหาคณวบวาบกนฉากท 3 ในปาแหงหนง เวลากลางคน

บบ เดนนำาหนา โบโบเดนตามมา และตอทายดวย เบเบ เดนตามกนเปนแถวยาว ขณะนนเองกมเสยงหมาหอนดงขน เบเบมวแตมองดานหลง จนพทงสองคนเดนนำาหนาไปไกลเบเบ ร ร… …..รอดวยบบเดนเหยยบกงไมหกเบเบ (ตะโกนเรยก) บบ (เรมรองไห) ฮอๆๆบบ (เดนเขามาหา) พอยนไง จะรองทำาไมละโบโบ (ทำาทาลอเลยน) ไมไหวเลย…….มเสยงดงมาจากทางดานหลงของโบโบ โบโบตกใจกลว กระโดดขน

หลงบบ

โบโบ ส….ส…..เสยงอะไรนะ บบคณวบวาบบนผานมาบบ อาว คณวบวาบนะเองโบโบกระโดดลงจากหลงบบเบเบ (ทำาทาลอเลยน) ไมไหวเลย…….โบโบชหนาเบเบประมาณวาฝากไวกอนบบ เออ คณวบวาบครบวบวาบ (หยดกระทนหน) มอะไรเหรอบบ คอ พวกเรา…เบเบ ขอไฟหนอยสคะ

27

วบวาบ หา เธอวาอะไรนะเบเบ ขอไฟหนอยคะวบวาบ ขอไฟ (หวเราะ) ฮา ๆๆๆ ตาหลกโบโบ (ทำาทาจะเดนเขาไปเอาเรอง)ขำาอะไรนะบบ (ทำาทาดนโบโบไปไวขางหลง) คองครบ ตอนนพวกเราไม

คอยมไฟใชครบ กเลยอยากจะมาขอแบงจากคณวบวาบบาง จะไดไหมครบ

วบวาบ แลวถาฉนแบงใหเธอไป ฉนจะใชไฟทไหนละเบเบ (เรมรองไห) ฮอ ๆๆๆ แลวอยางนเราจะเอาไฟทไหนใช

ในเดอนตอๆ ไปละ ฮอๆๆวบวาบ เอางแลวกน พวกเธอลองไปหา พไหลสไลเดอร ส ทกคน (พดพรอมกน) พไหลสไลเดอรวบวาบ ใช พไหลสไลเดอร นะเขามไฟเยอะแยะเลยละ พวกเธอ

ลองไปหาเขาทเขอนดสบบ คณชวยพาพวกเราไปหนอยไดไหมครบวบวาบ อย ไมไดหรอกจะ เพราะวาฉนเองกคางคาไฟพไหลมา

สามเดอนแลว ถาฉนพาพวกเธอไป ฉนกโดนทวงเงนนะส ไปกนเองแลวกนนะ บายบาย

วบวาบบนออกไปเบเบ คราวนพวกเรามไฟใชกนแน ๆโบโบ บอกแลววาใหขโมยเอา งายกวาตงเยอะบบมองโบโบดวยแววตาตำาหนโบโบ กได ๆ มา งนเดยวฉนอาสาเดนนำาหนาพาไปหาพไหล

สไลเดอรเองทกคนเดนออกฉากท 4 สนเขอน เวลากลางคน

28

ปลาไหลกำาลงสไลเดอรอยทสนเขอนอยางสบายใจ ลกหมทงสามตวเดนทางเขามาปลาไหล หยดอยตรงนนแหละ ฉนรวาพวกเธอมาทำาอะไรทกคน หา ปลาไหล ฉนเกงไหมเลา

ทกคน อมปลาไหล แลวพวกเธอมตงคไหมทกคน หาปลาไหล เงนนะ มไหมทกคน ฮ (สายหนา)ปลาไหล งนกกลบไปทกคนหนหลงเดนกลบออกไป แลวโบโบนกขนมาได เดนกลบมาโบโบ เฮย ทำาไมนายรละวาเรามาทำาอะไรปลาไหล ทำาไมฉนจะไมร ในเมอคนทมาหาฉนสวนใหญ เขากมา

ขอซอไฟจากฉนกนทงนนแหละ ทกคน ซอไฟปลาไหล ใช ซอไฟ แลวในเมอพวกนายไมมเงนซอ กจงกลบไป

ซะทกคนหนหลงเดนกลบออกไป แลวโบโบนกขนมาได เดนกลบมาโบโบ เฮย ทำาไมไลกนงาย ๆ แบบนปลาไหล ถางน (ทำาทาจรงจงและพดชา ๆ) ในเมอพวกคณ ๆ

ไมมเงนซอไฟจากกระผม กขอความกรณาเดนจากไปดวยเถดขอรบ

ทกคนหนหลงเดนกลบออกไป แลวโบโบนกขนมาได เดนกลบมาโบโบ เฮย พอแลว ๆ ฉนปวดหวแลว (ทำาทาจะเขาไปตอย)บบเขาไปหามไวไดทนบบ เออ ขอโทษนะครบ ถาอยางนน คณปลาไหลชวยบอก

เราหนอยไดไหมวาเราจะหาไฟไดทไหนอก

29

ปลาไหล (ทำาทาคด) ออ เอาอยางนแลวกน พวกนายนะไปหาไฟจากคณฟดฟดบนภเขาแลวกน

บบ ขอบคณครบลกหมสามตวเดนออกไปปลาไหล (หวเราะ)ฮๆๆๆ สมนำาหนา ไปหาคณฟดฟด มหวงโดนเผาไมเหลอซาก ฮ ๆๆๆๆฉากท 5 ภเขาไฟ เวลากลางคน

คณฟดฟดมงกรตวใหญกำาลงนอนหลบอยในถำา มดนตรทบงบอกถงบรรยากาศ

ทนากลวเบเบ พจา เบเบวาเรากลบกนดกวา ใชไฟแค 3 ชวโมงกได โบโบ เจาโง แลวเดอนอน ๆ ละ เบเบ (รองไห) ฮอ ๆๆๆเสยงรองของเบเบปลกใหมงกรตน เสยงมงกรคำารามดงออกมาเบเบ พจา เบเบกลวฟดฟด ใครบงอาจเขามาในน (เสยงกงวานดวยความนากลว)โบโบ เออ เรากลบกนเถอะบบบบ ไมไดหรอก มาเดยวฉนคยเอง เออ (ตะโกน) สวสดครบ คณฟดฟดเสยงคำารามดงขนกวาเดม ทกคนถอยหลงเดนหนออกไป บบนกขนไดวาเปนพใหญตองทำาตวเปนแบบอยางทด จงเดนกลบมาบบ (ตะโกน) ขอโทษครบ เราไมไดตงใจมารบกวน พวกเราแคตองการไฟนะครบคณฟดฟดคำารามเสยงทกคนตกใจถอยหน แลวคณฟดฟดกออกมาอยางผดความคาดหมาย เพราะคณฟดฟดเปนมงกรตวเลกมาก

30

แถมยงเปนหวดขมกยอยอกดวย เสยงกบขนจมก แตเสยงทออกมานากลวนนเปนเพราะอยในถำาแลวเกดการขยายเสยงขนฟดฟด ไฟเหรอทกคนเดนกลบมา โบโบหวเราะเสยงดงโบโบ (หวเราะ) ฮา ๆๆๆๆๆ โธเอย ไอมงกรตวกระเปยก

(เดนไปตบหวมงกร) นแนะ หลอกใหพวกเรากลวดนกคณฟดฟดถอยหนบบ (ทำาเสยงด) โบโบ ขอโทษนะครบทนองผมมารยาทไมด

เออ คอพวกเรามเรองมารบกวนหนอยนะครบ คอพวกเราอยากจะขอแบงไฟจากคณฟดฟดบางไดไหมครบ

ฟดฟด ไฟเหรอทกคน ครบฟดฟด ฉนไมมหรอกทกคน อาวฟดฟด กฉนเปนหวดอย พวกนายไมเหนเหรอ แลวฉนจะพนไฟ

ไดยงไงทกคน เออ จรงดวยฟดฟดทำาทาจะเดนกลบเขาถำาบบ เออ เดยวครบ ถางนคณฟดฟดชวยบอกเราหนอยได

ไหมครบวา เราจะหาไฟไดทไหนฟดฟด (ทำาทาคด) เอาง พวกเธอไปหาทลงซนเอาแลวกน

(ทำาทาจะเดนเขาไปในถำา)บบ เออ แลวลงซนอยทไหนละครบฟดฟด กอยทนนะแหละ แตตองรอตอนเชานะ ตอนนลงซนไม

อยหรอกทกคน ตอนเชาเหรอเบเบ (หาวดงมาก) ฮาว ดเหมอนกนนะ งวงแลวดวยฟดฟด งนเขามานอนกอนแลวกน เดยวฉนปลกให

31

ทกคนเดนเขาถำาไปฉากท 6 ภเขาไฟ เวลาเชาฟดฟด (ปลกบบ) ตน ตนไดแลว ทกคนไดยนเสยงปลก แลวตนขนมาฟดฟด ลงซนมาแลวทกคนเดนออกไปนอกถำา ยกเวนฟดฟดนอนตอทกคน (โบกไมโบกมอไปทางลงซน) เฮ ลงซนออกกำาลงกายอยลงซน อพแอนดดาวน แอน เทรนอะราวนทกคน (โบกไมโบกมอไปทางลงซน) เฮ ฮลโหลลงซน (หนไปมองตามเสยง) อาว วาไงจะเดก ๆ บบ (ตะโกน)คอ พวกเราอยากจะขอไฟจากคณลงนะครบลงซน (หวเราะ) ห ๆ ไดส จะเอาเยอะแคไหนละโบโบ เยอะ ๆ เลยครบเบเบ ใช เยอะ ๆ มาก ๆ เลยคะลงซน (แผดแสงแดดออกมา) ไดเลยโบโบกบเบเบ เอาอกลงซน (แผดแสงแดดออกมา) ไดเลยโบโบกบเบเบ เอาอกลงซน (แผดแสงแดดออกมา) ไดเลยโบโบกบเบเบ เอาอกลงซน (แผดแสงแดดออกมา) ไดเลยโบโบกบเบเบ พอแลว………บบ ผมวามการเขาใจผดกนแลวละครบโบโบกบเบเบ ใช ๆ ทพวกเราตองการนะ ไมใชไฟแบบนเบเบ ทพวกเราตองการนะ คอไฟททำาใหแอร กบตเยนตดนะ

ครบโบโบ ใช ๆ คาราโอเกะดวย

32

ลงซน (หวเราะ) ห ๆ ฉนรแลวละ ทพวกเธอตองการนะ คอไฟฟาใชไหม

ทกคน ใชครบลงซน แลวพวกเธอมแผงโซลาเซลลหรอเปลาละทกคน หาลงซน แผงโซลาเซลลนะ มหรอเปลาทกคน ไมมลงซน อาว แลวฉนจะใหไฟพวกเธอไดยงไงละเบเบ ไอแผงโซลาเซลลเนยมนคออะไรเหรอคะลงซน มนกคอแผงทเขาเอาไวรบแสงอาทตยจากฉนไงละบบ ออ แลวแสงอาทตยจากลงซนกจะเปลยนเปนพลงงาน

ไฟฟาใชไหมครบลงซน ถกตองโบโบ แตวาแผงนมนแพงมากเลยไมใชเหรอครบลงซน พดอกกถกอกเบเบ แลวเราจะทำายงไงกนดละ (เรมรองไห) ฮอ ๆลงซน ไมตองรอง ๆ ไมเหนจะยากเลย มนมวธงาย ๆ ทพวก

เธอนกไมถงทกคน หาลงซน กเพยงแค พวกเธอนะ ตองทองคาถานแลวทำาตามใหไดทกคน คาถาเหรอลงซน ใช คาถาทกคน มอะไรบางเหรอครบ/คะลงซน เอา พดตามฉนนะ คดกอนใชทกคน คดกอนใชลงซน ใชเทาทจำาเปนทกคน ใชเทาทจำาเปนลงซน ปดเมอเลกใช

33

ทกคน ปดเมอเลกใชลงซน ใช ๆ แคนพวกเธอกจะมไฟใชไปอกนานแสนนานโบโบ แคทำาตามคาถาแคนเนยนะ โอโห รงไมเดนทางมาไกล

ขนาดนหรอก ดซอดรองคาราโอเกะเลย

ทกคนมองโบโบเปนสายตาเดยวทกคน/ลงซน โบโบโบโบ (หวเราะแหะๆ) เออ คดกอนใชทกคน/ลงซน ใชโบโบ (หวเราะแหะๆ) เออ ใชเทาทจำาเปนทกคน/ลงซน ถกตองโบโบ (หวเราะแหะๆ) เออ ปดเมอเลกใชทกคน/ลงซน พดอกกถกอกลงซน เพยงแคเดก ๆ รจกใชไฟใหเปน เดก ๆ กจะมไฟใชทกคน/ลงซน ไปอกนานแสนนาน…..ทกคนหวเราะอยางมความสขเบเบ (รองไห) ฮอ ๆๆๆทกคน รองทำาไมเบเบ เบเบคดถงบาน คดถงพอ คดถงแม ฮอๆๆๆบบ เออ พวกเราคงตองขอตวกลบกอนนะครบ เดยวพอแม

เราเปนหวง ขอบคณลงซนมากเลยนะครบทกคน พวกเราไปกอนนะครบ/คะ บายบาย

34

รายการอางอง

จนทมาศ ชนบญ และคณะ.(2515).จตวทยาเดก.กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการขายและการซอแหงประเทศไทย.

ชตมา มณวฒนา(ชมนาถ กจขนธและคณะ) . สนทรยภาพของชวต . กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏสวนสนนทา , 2546.

ซไรมาน เวศยาภรณ.(2541).งานฉากละคร 1 .พมพครงท 4.กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เดนดวง พมศร.(2527).ทางสละคร.นครปฐม:แผนกบรการกลาง มหาวทยาลยศลปากร.

ทตวจน ณรงคแสง. “การศกษาเปรยบเทยบการรณรงคใหความร เ ร อ ง โ ร ค เ อ ด ส แ ก เ ด ก ห ห น ว กโดยผานสอละครใบและสอละครใบประกอบภาษามอ.” ว ท ย า น พ น ธ ป ร ญ ญ านเทศศาสตรมหาบณฑต สาขานเทศศาสตรพฒนาการ ภาควชาประชาสมพนธ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542.

นพมาส ศรกายะ.(2525).ประพนธศลปของอรสโตเตล.กรงเทพฯ:ภาควชาศลปการละคร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

35

นพนธ ศศธร, ปราณ ขวญแกว, นตยา บญสงห, สนนทา โสรจจ และ สภา ปานเจรญ.(2533). หนงสอเรยนภาษาไทย รายวชา ท 061 ภาษาไทยเพอกจกรรมการ แสดง.กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช.

บานชน ปญญาเรอง . “การใชกจกรรมการละครเชงสรางสรรคจากบทละครทมโครงสรางบางสวนใหเพอเสรมความสามารถในการพดและการเขยนภาษาองกฤษและแรงจงใจของนกศกษานาฏศลปชนสง.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหา บณฑ ต สาขา กา รสอ นภา ษาอ งกฤษ ม ห า ว ท ย า ล ย เ ช ย ง ใ ห ม , 2545.

พจมาน เทยนมนส . “ความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเลานทานประกอบการแสดงละครสรางสรรคและประกอบการวาดภาพ.”วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการศกษาปฐมวย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ , 2539.

พรรตน ดำารง . การละครสำาหรบเยาวชน . กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2547.

พรรตน ดำารง และ อรชมา ยทธวงศ . ละครสำาหรบเดก . กรงเทพฯ : ครสภา , 2524.

ภรณ ครรตนะ และ นงเยาว แขงเพญแข . ละครสรางสรรคสำาหรบเดกปฐมวย . กรงเทพฯ : ครสภา , 2535.

36

มจฉราน พมสวรรณ.(2539).พฒนาการของทารกและเดก.กรงเทพฯ:ขาวฟาง.

มทน รตนน.(2546).ความรเบองตนเกยวกบศลปะการกำากบการแสดงละคอนเวท. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สดใส พนธมโกมล . ศลปการแสดง ( ละครสมยใหม ) . พมพครงท 3 . กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2542.

สมคด ไชยธตา . คมอการใชสอการสอนแบบละครและการละครสำาหรบเดก . กรงเทพฯ : รงเรองสาสนการพมพ , 2528.

สจตรา แกวสนวล . “ประสทธผลของสอละครสรางสรรคตอการสรางการมองเหนคณคาในตนเองของเดกทถกทารณกรรม.” วทยานพนธปรญญาวารสารศาสตรมหาบณฑต สาขาสอสารมวลชน คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร , 2545.

สชา จนทนเอม.(2543).จตวทยาเดก.พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช.

____________.(2540).จตวทยาพฒนาการ. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช.

หนงฤทย ธนาประชม. “กระบวนการมสวนรวมของเดกนกเรยนในละครเพอการศกษาในโครงการเดกไทยรทน:กรณศกษาโรงเรยนอน บาลพบ ล เวศม กร ง เทพมหานคร .”

37

วทยานพนธปรญญาพฒนาชมชนมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , 2546.

อรชมา ยทธวงศ.(2531).ทองแดนละคร.กรงเทพฯ:กรมการศาสนา.

Willson, E. and Goldfarb, A. (1999). Theater The Lively Art. 3 rd ed. USA: McGraw-Hill College.

38