1 Teori Pembelajaran Konstruktivism

04/21/2023 samri sainuddin KPD3016 1

TEORI PEMBELAJARAN KONSTRUKTIVISME


Hasil Pembelajaran

1. Menghuraikan prinsip pengajaran dan pembelajaran menggunakan teori pembelajaran konstruktivisme.


Teori pembelajaran Konstruktivisme

• Premis asas konstruktivisme:– Pelajar membina, meruntuh (deconstruct), dan

membina semula pengetahuan mereka sendiri.– Membina, meruntuh dan membina semula

sesuatu makna ialah pembelajaran.– Pembelajaran berlaku apabila pelajar menstruktur

semula idea sedia ada mereka dengan menghubungkaitkan idea baru dengan yang lama.


Prinsip pembelajaran konstruktivisme

• Pembelajaran ialah proses yang berterusan dan aktif.• Pembelajaran melibatkan aktiviti mental dan juga sosial.• Pembelajaran melibatkan bahasa.• Pembelajaran perlu ada konteks.• Pelajar memerlukan pengetahuan untuk belajar.• Pembelajaran memerlukan masa yang mencukupi.• Metakognisi (kesedaran dan kebolehan mengawal proses

berfikir seseorang semasa pembelajaran) dan motivasi merupakan komponen penting dalam pembelajaran.


Idea teoris utama

• John Dewey (1859-1952) – Pembelajaran datang daripada pengalaman.

• Jean Piaget (1896-1980) – pembelajaran berlaku melalui adaptasi kepada interaksi dengan persekitaran melalui proses asimilasi dan akomodasi yang berkembang melalui tahap perkembangan kognitif tertentu.

• Lev Vygotsky (1896-1834) – pemebalajaran berlaku melalui interaksi dengan orang lain (secara sosial) dan diintegrasi ke dalam struktur mental pelajar.

• Jerome Burner (1815- ) – pembelajaran merupakan proses sosial yang aktif di mana pelajar membina idea atau konsep baru berdasarkan pengetahuan sedia ada.


Implikasi terhadap pengajaran dan pembelajaran

• Dewey – Pelajar mesti dilibatkan dengan aktiviti bermakna dan bersesuaian (hands-0n, minds-on, hearts-on) dengan mengambil kira pengetahuan sedia ada pelajar.

• Piaget – sediakan aktiviti yang merangsang minda bersesuaian dengan tahap perkembangan kognitif pelajar.

• Vygotsky- sediakan persekitaran belajar yang kaya secara sosial di mana terdapat penerokaan konsep antara pelajar dan guru serta pelajar lain.

• Bruner- galakkan pelajar menemui sendiri prinsip dan konsep. Bincangkan konsep secara aktif dan kaitkan dengan kefahaman sedia ada pelajar.



Model Pengajaran 4-Fasa Berasaskan Konstruktivisme

• Buat perkaitan dengan pengalaman pelajar

• Cungkil idea pelajar

Permulaan/ cungkil idea

• Aktiviti meneroka

• hands-on, minds-on, hearts-on

• Penaksiran

Struktur/ struktur

semula idea• Aktiviti

pengayaan• Penyelesaian

masalah• penaksiran

Aplikasi idea

• Membanding pengetahuan baru dengan idea lama

• Membuat kesimpulan

• Penaksiran

Refleksi/ penutup


Huraian setiap Fasa.

Fasa 1: Permulaan/ Mencungkil idea• Guru mengaitkan pelajaran lepas yang

berkaitan dengan pelajaran baru.• Guru mencungkil idea pelajar, mereka

berpeluang mempersembah dan menyatakan idea serta pengetahuan sedia ada mereka.

• Langkah pertama ke arah memurni, menyusun semula, dan/atau mengatasi miskonsepsi (jika ada).


• Menyediakan pelajar dan guru untuk berinteraksi dengan idea pelajar secara bermakna ke arah pembinaan pengetahuan

• Perlu menarik dan mengujakan bagi meningkatkan semangat belajar pelajar.



Fasa 2: Menstruktur/Menstruktur semula idea• Membina idea saintifik baru• Memurni dan menyusun semula prakonsepsi

dan pengetahuan sedia ada pelajar supaya lebih bertepatan dengan idea/kefahaman saintifik

• Menyelesaikan masalah miskonsepsi pelajar• Mempersembahkan idea baru dengan

mengaitkannya kepada pengalaman palajar• Menaksir kefahaman pelajar secara berterusan

(penaksiran untuk pembelajaran)


Fasa 3: Aplikasi Idea• Mengaplikasi pengetahuan yang dibina dalam

situasi berlainan• Mencabar dan mengembangkan kefahaman

konsep pelajar• Meningkatkan kemahiran berfikir kritis dan kreatif• Menggunakan secara meluas strategi berfikir

seperti miiskonsepsi, menyelesai masalah dan membuat keputusan.

• Melakukan penaksiran untuk pembelajaran.


• Fasa 4: Refleksi/ Penutup• Membandingkan prakonsepsi dan miskonsepsi

pelajar dengan pengtetahuan baru yang dibina.• Meringkaskan apa yang telah dipelajari.• Melihat semula apa yang sepatutnya dicapai dan

kemudian menaksir hasi pembelajaran tersebut.• Meminta pelajar membuat kesimpulan dan

membuat refleksi keseluruhan pengalaman pembelajaran mereka.

• Mengaitkan dengan pelajaran akan datang dan memberi kerja rumah.


Pendekatan Inkuiri


Definisi dan konsep

• Inkuiri ialah proses membentuk persoalan, mencari, menyusun, dan menilai maklumat, menyiasat sesuatu fenomena dengan menjana hipotesis, mereka bentuk eksperimen atau aktiviti penerokaan dan/atau

• penyiasatan, mengumpul, menganalisis, dan mensintesis data, serta menyampaikan dapatan dan kesimpulan.



• Berdasarkan gambar-gambar dalam slaid 17, huraikan faktor-faktor dan cadangkan langkah penyelesaian.

1. Kapal Titanic2. 1Malaysia3. Tembuk pisahkan kawasan Israel-Palestine4. Agama-agama di dunia5. Penyembelihan umat Islam Bosnia6. Konflik di Kepulauan Spratly


• Berdasarkan definisi ini pendekatan inkuiri merupakan pendekatan pembelajaran yang selari dengan pembelajaran sains kerana keserasiannya dengan tabii sains itu sendiri.

• Namun ianya boleh juga digunakan untuk P&P selain bidang sains.

• Dalam satu-satu pembelajaran tidak semestinya semua aktiviti meneroka dilibatkan. Misalnya, pelajar mungkin hanya dilibatkan dengan proses membentuk persoalan, mencari, mensintesis serta menilai maklumat tanpa melibatkan eksperimen.


• Di bilik darjah, inkuiri bermula apabila pelajar berhadapan dengan suatu persoalan utama yang perlu dijawab, masalah yang perlu diselesaikan, atau suatu pemerhatian yang perlu dijelaskan (Bateman, 1990).

• Pembelajaran inkuiri bermula dengan suatu persoalan utama berdasarkan pemerhatian, disusuli aktiviti meneroka, menganalisis, mensintesis, dan mentafsir data, membuat kesimpulan dan menyampaikan dapatan kepada pihak lain.



•Mengenalpasti/menjana persoalan/ masalah utama

•Aktiviti meneroka, menganalisis, mensintesis, mentafsir data

•Menjawab persoalan/membuat kesimpulan

Menyampaikan dapatan/kesimpulan kepada pihak lain

Rajah 2. Urutan langkah-langkah utama pendekatan inkuiri


Kesesuaian kaedah Inkuiri

• Kesesuaian kaedah ini banyak bergantung kepada:– Matlamat P&P– Kesediaan guru– Kebolehan pelajar– Kelengkapan makmal dan akses kepada sumber

pembelajaran (misalnya bahan bercetak, model-model, internet dan sebagainya)


• Kaedah ini tidak sesuai digunakan apabila– Maklumat terperinci yang banyak perlu

disampaikan– Pembinaan kemahiran mengikut langkah-langkah

tertentu diinginkan misalnya membina kemahiran mengukur menggunakan alat-alat pengukuran, melukis gambarajah sinar, melukis gambarajah litar dan sebagainya

– Penghafalan dan ingat kembali yang pantas diperlukan.


Beberapa aktiviti yang sesuai kaedah inkuiri

• Merancang dan menjalankan aktiviti penyiasatan ringkas secara berkumpulan atau individu

• Merancang dan menjalankan eksperimen penuh yang melibatkan pengumpulan data menggunakan alat pengukur yang sesuai, mentafsir data, melukis graf, dan menulis laporan.

• Mengumpul maklumat dengan membaca buku, dan sumber lain untuk mengetahui apa yang telah didokumenkan tentang persoalan yang hendak dikaji dan kemudian mensintesis hasil dapatan.


• Membuat perbincangan dalam kumpulan di samping merujuk kepada sumber lain yang terdapat di dalam dan/atau di luar bilik darjah

• Menyebarluaskan dapatan melalui persembahan di dalam dan/atau di luar bilik darjah dengan kehadiran pihak luar seperti pelajar dan guru dari kelas yang berbeza, ibu bapa dan masyarakat setempat.

• Melibatkan diri secara aktif semasa guru menerang dengan bertanya dan menjawab soalan.

• Melibatkan diri secara aktif semasa guru melakukan demonstrasi dengan membuat ramalan, memerhati dan menerangkan pemerhatian.


Isu-isu perlukan penyelesaian


Pendekatan Masteri


Premis asas pendekatan Masteri

• 90% pelajar mampu mempelajari apa yang biasa diajar di sekolah jikalau mereka diberi masa yang mencukupi dan pengajaran yang sesuai.

• Masa yang mencukupi bermakna masa yang duperlukan untuk menunjukkan penguasaan objektif. Masa yang diperlukan berbeza bagi pelajar yang berbeza.


• Pengajaran yang sesuai bermakna– Pengajaran dibahagikan kepada unit-unit

pengajaran yang lebih kecil– Objektif atau hasil pembelajaran ditentukan

terlebih dahulu dan dijelaskan kepada pelajar– Memastikan pelajar menguasai objektif setiap unit

(dengan melakukan penaksiran dan penilaian berasaskan rujukan kriteria) sebelum berpindah kepada unit lain.


Prinsip Pendekatan Masteri

• Hasil pembelajaran ditentukan dan disusun mengikut hiraki

• Aktiviti pembelajaran perlu berkesan kepada pelajar• Penaksiran dan penilaian rujukan kriteria dilakukan

selesai satu-satu unit pengajaran• Pelajar yang masih tidak menguasai hasil

pembelajaran diberikan aktiviti pemulihan manakala yang mencapai objektif diberi aktiviti pengayaan

• Pelajar perlu menguasai hasil pembelajaran satu-satu unit sebelum beralih ke unit yang lain.


Idea Teori Utama

• John Carroll (1963): Kebolehan pelajar merupakan fungsi masa yang digunakan bahagi masa yang diperlukan. Jika pelajar diberi masa yang diperlukan dan dia menggunakan masa tersebut, dia akan mencapai objektif.

• Bloom (1968): Membuat formulasi berdasarkan idea Carroll bahawa faktor utama pembelajaran ialah masa dan kaedah pengajaran yang berkesan.


Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran

• Membuat penilaian pembelajaran

• Melaksanakan aktiviti pemulihan jika hasil pembelajaran belum tercapai dan pengayaan

jika sebaliknya

Meneruskan ke unit 2

Rajah 3 Urutan langkah-langkah utama pendekatan Masteri

Menentukan hasil pembelajaran unit 1


Prosedur melaksanakan pembelajaran Masteri

• Berdasarkan Rajah 3, prosedur Pembelajaran Masteri bermula dari penentuan hasil pembelajaran, diikuti pengajaran dan pembelajaran, penilaian dan tindakan susulan sebelum murid beralih ke unit pembelajaran seterusnya.

• Hasil pembelajaran merupakan objektif yang perlu dikuasai murid pada akhir sesuatu unit.


Penentuan hasil pembelajaran

• Hasil pembelajaran merupakan perkara yang perlu dikuasai oleh murid di akhir sesuatu unit pembelajaran bertujuan:– Mengenalpasti perkara yang perlu dikuasai

oleh murid– Memberi tumpuan dalam penguasaan hasil

pembelajaran– Merancang pelbagai kaedah dan bahan bantu

mengajar– Membantu membina Ujian Formatif dan Ujian

Sumatif


Pengajaran dan pembelajaran.

• Dalam pembelajaran Masteri, guru harus merancang dan menggunakan pelbagai kaedah atau aktiviti pengajaran dengan mengambil kira kebolehan murid.

• Namun perlu diingati bahawa setiap kaedah atau aktiviti itu mempunyai kelebihan dan kelemahan.


Jadual 4. Aktiviti P&PKaedah atau aktiviti berpusatkan guru

Kaedah atau aktiviti berpusatkan murid

Syarahan Soal jawab Projek Simulasi

Penerangan Latih tubi Kuiz Lawatan

Penjelasan Membuat latihan Penyelesaian masalah

Membuat nota sendiri

Huraian Bercerita Penerangan, penjelasan, huraian

Reka cipta

Demonstrasi Perbincangan Pembelajaran koperatif/kumpulan

Pembelajaran berbantu komputer

Bercerita Inkuiri Main peranan Pembelajaran akses kendiri

Pembacaan Penemuan Lakonan Kerja amali

Memberi nota Sumbang saran Demonstrasi oleh murid

eksperimen


Penilaian • Penilaian adalah suatu proses untuk mengesan perkembangan,

kebolehan, keupayaan dan pencapaian murid.• Penilaian dalam pembelajaran Masteri bertujuan:

– Mengesan pencapaian murid– Mengenal pasti murid yang cerdas, sederhana, dan

lemah– Mengenal pasti sama ada Hasil Pembelajaran (HP)

tercapai atau tidak– Mengenal pasti sebab kelemahan murid dalam suatu

unit pembelajaran– Menentukan aktiviti pemulihan dan pengayaan

dijalankan– Menentukan keberkesanan kaedah, bahan atau aktiviti

P&P


Tindakan susulan

1. Aktiviti pemulihan- Dirancang untuk membantu murid yang belum

melepasi aras Masteri. Pemulihan dijalankan untuk memperbaiki kelemahan pembelajaran yang telah dikenal pasti.

- P&P diubahsuai dan dipelbagaikan mengikut tahap kebolehan dan keupayaan murid.

Mengajar semula menggunakan kaedah dan bahan lain Membetulkan perlakuan yang salah Mengajar cara yang memudahkan untuk mengingat

semula


Menggunakan bahan visualMempermudahkan dan mempelbagaikan latihanMenjalankan latih tubiMenggalakkan pembelajaran melalui rakan sebayaMemotivasikan murid untuk belajar lebih

bersungguh-sungguhMembimbing murid menyusun maklumat dalam

bentuk ringkas seperti rajah, carta atau peta minda

Melatih murid mengenal pasti idea utama


• Bagi murid yang telah menguasai aras Masteri guru boleh menjalankan aktiviti pengayaan, pengukuhan dan pengembangan.

2. Aktivit pengayaan dirancang untuk:– Memberi peluang kepada murid menjalani aktiviti

pembelajaran yang lebih mencabar dan menarik– Memperluas pengalaman dan memperkukuhkan

kefahaman murid– Menambahkan sifat ingin tahu dan meningkatkan

kemahiran murid– Meningkatkan semangat berdikari dalam pembelajaran


3. Aktiviti pengukuhan.• Bertujuan untuk memantapkan pengetahuan dan

kemahiran yang telah dikuasai. Contoh aktiviti pengukuhan:– Memberi latihan yang lebih mencabar– Memberi banyak latihan dalam pelbagai bentuk– Melatih murid menyampaikan maklumat dalam

pelbagai bentuk grafik seperti peta minda, carta organisasi dan rajah

– Melatih murid membuat nota– Latih tubi– Melatih murid mengenal pasti idea utama– Mengakses maklumat dari laman web


4. Aktiviti pengembangan Untuk mempertingkatkan lagi pengetahuan dan

kemahiran murid. Aktiviti ini lebih mencabar dan boleh dijalankan

oleh murid seara terarah kendiri. Contoh: Membuat projek Membuat tugasan Membuat kajian


Rajah 5. Kemahiran aktiviti pengembangan

Kemahiran Aktiviti Pengembangan

Membuat pemerhatian Mengumpul dataMengakses maklumatMembandingMengklasifikasi MeringkaskanMerekod

MentafsirMembuat keputusanMembuat andaianMenganalisisMelaporMenyelesaikan masalah


Aplikasi konstruktivisme, pendekatan inkuiri dan Masteri dalam penyediaan dan penyusunan

unit pengajaran

• Hasil pembelajaran– Menghuraikan maksud dan fungsi unit serta

rancangan pengajaran– Menjana draf unit dan rancangan pengajaran

berdasarkan konstruktivisme, inkuiri dan Masteri


Maksud unit pengajaran

• Pelan instruksi/pengajaran yang mengandungi rangka terperinci berdasarkan satu tema atau bahagian daripada sukatan pelajaran, disusun dengan teliti dan mengandungi perihalan komponen berikut:

1. Tajuk dan kegunaan unit2. Pengetahuan sedia ada pelajar3. Analisis isi kandungan pelajaran4. Kaedah pengajaran dan pembelajaran5. Bahan bantu mengajar6. Pelan penaksiran7. Rancangan pengajaran harian


Komponen unit pengajaran

1. Tajuk dan kegunaan unit – merupakan sinopsis perkara yang hendak dicapai unit pengajaran dan kepentingan tema/bahagian sukatan pelajaran yang dipilih.

2. Pengetahuan sedia ada pelajar Semak semula apakah yang telah dipelajari dalam

pengajaran lepas Pelan mencungkil idea – beberapa cara mencungkil idea

seperti peta konsep, soal jawab, perbincangan, kuiz pendek dsb.

Idea atau objektif utama yang kemungkinan sukar dicapai , dan kemungkinan wujud miskonsepsi.


3. Analisis isi kandungan pelajaran– Hasil pembelajaran (kognitif, psikomotor, afektif)– Senarai istilah/konsep/prinsip/hukum/teori– Idea utama menggunakan bahasa yang sesuai

dengan kebolehan dan umur pelajar– Persoalan utama dengan jawapannya (bagi

kaedah inkuiri)– Objek, sistem atau kejadian sebenar yang

berkaitan dengan tajuk/prinsip/hukum/teori– Peta konsep


4. Bahan bantu mengajar dan belajar• Senarai bahan, peralatan/teknologi, dan

bahan sumber yang diperlukan termasuk lembaran kerja pelajar.

• Bahan bantu mengajar sebenar, misalnya nota dalam bentuk slide power point atau lembaran kerja pelajar diletakkan sebagai lampiran.


5. kaedah dan aktiviti P&P• Senarai kaedah dan aktiviti P&P, contohnya

perbincangan, kerja berkumpulan, kerja individu, menonton klip video, demonsatrasi guru, permainan dan main peranan bagi setiap fasa pengajaran.

• Garis masa (time line) bagi keseluruhan unit untuk menunjukkan bagaimana masa diperuntukkan bagi setiap subtajuk.


6. Pelan Penaksiran• Senarai tugasan penaksiran dan hasil akhir

tugasan• Alat menaksir dan menilai pencapaian hasil

pembelajaran seperti ujian bertulis, laporan, soalan-soalan, rubrik dll bagi setiap fasa pembelajaran dan selepas selesai satu unit pengajaran.


7. Rancangan pengajaran harian• Mesti mengandungi elemen-elemen berikut:

– Tema/tajuk– Bidang pembelajaran– Kumpulan sasar– Tarikh dan masa– Tujuan– Hasil pembelajaran (kognitif, psikomotor, afektif dan nilai

murni– Konsep saintifik utama– Bahan, peralatan dan bahan sumber– Langkah berjaga-jaga– Aktiviti pengajaran dan pembelajaran– Penaksiran dan penilaian pembelajaran


Contoh RPH

• Mata pelajaran:• Kelas:• Tarikh:• Masa:• Bilangan pelajar:• Bidang pelajaran:• Objektif pelajaran: memahami ciri-ciri …


• Hasil pembelajaran:A Menguasai isi kandungan (kognitif)– Menyatakan – Menghuraikan

B Membina kemahiran saintifik, berfikir dan strategi berfikir (psikomotor)– Merekabentuk …– Membezakan

C Mengamalkan sikap saintifik dan nilai murni (afektif)– Melibatkan diri secara aktif dalam perbincangan .– Menghargai masa dengan membantu …


• Bahan, peralatan dan bahan sumber– Nota dan power point– Kertas majong

• Pengetahuan sedia ada– Pelajar telah mempelajari definisi dan konsep

perlembagaan …


Fasa Isi kandungan Aktiviti pengajaran dan pembelajaran

Nota/ catatan

Aktiviti Guru Aktiviti Murid

Permulaan/ mencungkil idea

Definisi …. Kaitkan dengan pengalaman murid (jika ada)

Buat kaitan dengan pengetahuan sedia ada murid dengan menyoal cungkil idea murid mengenai …

Pelajar memberi respon.

Strategi/teknik: penyoalan dalam kelas

KBKK

Peralatan:

Nilai:


Langkah 1 Menstruktur/ menstruktur semula (30 minit)

Ciri-ciri Perlembagaan dan bandingkan beberapa jenis Perlembagaan seperti persekutuan, negeri dan lain-lain negera

Tayangkan video proses Perlembagaan dibuat sebelum merdeka.

Guru mengutarakan satu persoalan dan minta pelajar meramal bolehkah perlembagaan dipinda atau diganti.

Guru bimbing pelajar membincangkan persoalan tersebut.

Murid memerhati tayangan video dan mencatat makloumat penting.

Murid berbincang, membuat ramalan dan kesimpulan.

Murid membuat hipotesis , mengumpul data bagi menjawab persoalan.

Strategi/teknik: interakstif guru dan murid.

Aktiviti inkuiri dalam kumpulan.

Sikap saintifik dan nilai murni: penglibatan aktif. Menghargai masa.

Peralatan:

KBKK:


• Perkara umum yang diambil kira ketika merancang pengajaran secara keseluruhan.– Rancangan pengajaran memandu tindakan dan oleh itu perlu

fleksibel dan boleh ubah mengikut keperluan. Namun ada baiknya menghafal idea, soalan dan langkah-langkah penting.

• Soalan-soalan yang memandu perancangan.– Apa tujuan pelajaran?– Apakah idea utama yang hendak diajar dan kaitannya dengan

pelajaran terdahulu dan yang akan datang, dengan pengalaman pelajar diluar kelas, dan dengan kurikulum dan mata pelajaran lain?

– Bagaimana bahan dapat dipersembahkan dengan berkesan selepas mengambil kira kebolehan pelajar, fasiliti dsbnya?

– Bagaimana hasil pembelajaran hendak dinilai dan ditaksir?


• Rancang kaedah pengajaran kontemporari yang mempunyai ciri berikut:– Mementingkan penyoalan berbanding syarahan/penerangan

terus (more questioning, less explaining)– Lebih banyak kepelbagaian bahan dan aktiviti (hands-on,

minds-on, hearts-on)– Lebih besar tanggung jawab pembelajaran diletakkan ke atas

bahu murid.– Mementingkan kefahaman idea dahulu berbanding melabel

idea iaitu mengutamakan urutan pengajaran secara induktif berbanding deduktif.



Sekian

1 Teori Pembelajaran Konstruktivism

Documents