СМЕТКОВОДСТВО - utms.cc fakultet/I godina... · smetkovodstvo, koe se gradi na principot na dvojnost pri iska`uvaweto na ekonomskite transakcii. ... • Vo 1673 god.

СМЕТКОВОДСТВО

Проф. д‐р Сашо Кожухаров

Седм

ица Датум Ден Број на

тематска

единица

Тематска единица

1 15.09.2014 Понеделник

1 Вовед (запознавање со материјалот)Глава 1 ДЕТЕРМИНИРАЊЕ И ЕВОЛУЦИЈА НА СМЕТКОВОДСТВОТО И СМЕТКОВОДСТВЕНИ КОНЦЕПТИ И КВАЛИТАТИВНИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА СМЕТКОВОДСТВЕНИТЕ ИНФОРМАЦИИ


2 Глава 2 КОНТАТА (СМЕТКИТЕ) КАКО ИНСТРУМЕНТ НА СМЕТКОВОДСТВЕНАТА ПОСТАПКА

3 01.10..2014 Понеделник

3 Глава 3 СМЕТКОВОДСТВЕН ЦИКЛУС ВО ДЕЛОВНИТЕ ЕНТИТЕТИ


Подготовка за I колоквиум


Колоквиум I


4 Глава 4 СМЕТКОВОДСТВЕНА АНАЛИТИЧКА ЕВИДЕНЦИЈА


5 Глава 5 СРЕДСТВА


6 Глава 6 ОБВРСКИ


Подготовка за II колоквиум


Колоквиум II


7 Глава 7 ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ И КАПИТАЛ НА СОПСТВЕНИЦИТЕ


8 Глава 8 СМЕТКОВОДСТВЕНИ ГРЕШКИ, СМЕТКОВОДСТВЕНА РЕГУЛАТИВА ВО МЕЃУНАРОДНИ И НАЦИОНАЛНИ РАМКИ И ПЕРСПЕКТИВИТЕ НА ПРОФЕСИОНАЛНАТА СМЕТКОВОДСТВЕНА ПРОФЕСИЈА


Колоквиум III


Подготовка за завршен испитПолагање на квалификационен испит (од 30% до 40%)


Полагање на завршен испит


Поправен завршен испит

Glava 1 - Determinirawe i evolucija na smetkovodstvoto i smetkovodstveni koncepti i kvalitativni karakteristiki na смetkovodstvenite informacii

Glava 2 - Kontata (smetkite) kako instrument na smetkovodstvenata postapka

Glava 3 - Smetkovodstven ciklus vo delovnite entiteti

Glava 4 - Smetkovodstvena analiti~ka evidencijaGlava 5 - SredstvaGlava 6 - ObvrskiGlava 7 - Finansiski rezultat i kapital na

sopstveniciteGlava 8 - Smetkovdstveni gre{ki, metkovodstvena

regulativa vo me|unarodni i nacionalni ramki i perspektivite na profesionalnata smetkovodstvena profesija

ЛИТЕРАТУРА

• Кожухаров, Сашо:

• СМЕТКОВОДСТВО• ‐основи, принципи, апликации‐

• Издавач: Универзитет за туризам и менаџмент во

Скопје

• Prirodni pokazateli

• Trudovi pokazateli

• Vrednosni pokazateli

Smetkovodstvoto e internacionalen jazik za ekonomski aktivnosti i sekoe pretprijatie, bez ogled na negovata golemina i vid, se potpira na smetkovodstvoto zaradi efikasno delovno odlu~uvawe.

Vidovi na stopansko izvestuvawe

• Operativno - tehni~ko izvestuvawe

• Statisti~ko izvestuvawe

• Smetkovodstveno izvestuvawe

Se oformuva kon krajot na 19 vek i po~etokot na 20 vek. Pri~inata za negovo pojavuvawe e burniot razvoj na op{testveniot ìvot i neophodnosta od informacii za tekovnoto regulirawe na nekoi stopanski sostojbi i procesi.

• Operativno-tehni~koto izvestuvawe e orientirano kon oddelno odbrani sostojbi (nema seopfaten karakter). Celta e da se osigura informacioniot tek na tie sostojbi, za da moè neposredno da se dejstvuva vrz niv.Pri operativno - tehni~koto izvestuvawe informacijata se opfa}a u{te vo momentot na pojavuvaweto i se upotrebuva vedna{.

Operativno - tehni~ko izvestuvawe

Ovoj vid izvestuvawe se oformil vo 17 vek Pri~inata za negovo pojavuvawe e povrzano so neophodnosta od nabquduvawe i izu~uvawe na stopanskite pojavi

• Statisti~koto izvestuvawe ima {irok opfat i e orientirano kon otkrivawe na zakonitostite i tendenciite vo razvojot na stopanskite pojavi, za da moè op{testvoto da gi naso~uva vo sakanata nasoka.

Statisti~koto izvestuvawe ima i sopstvena metodolo{ka baza, koja vklu~uva razli~ni metodi i tehniki, grupirawe, sredni veli~ini, indeksi, korelacioni zavisnosti, regresioni analizi i dr

Statisti~ko izvestuvawe

Pri~inata za pojava na ova izvestuvawe bila neophodnosta od to~na i seopfatna informacija za materijalnite, trudovite, finansiskite i prirodnite resursi na oddelen sopstvenik i na~inot na koj tie se koristat.

Smetkovodstvoto izniknuva najnapred kako prakti~na ~ove~ka dejnost, vo svojot prost, elementaren vid nare~en "kameralno smetkovodstvo" ili "aplografija". Podocna se ra|a vistinskoto smetkovodstvo, koe se gradi na principot na dvojnost pri iskaùvaweto na ekonomskite transakcii. "dvojno smetkovodstvo" ili "diplografija".

Sovremeniot vid na smetkovodstvo e ednovremeno i ~ove~ka dejnost (tehnika, zanaet) i seriozna nauka.

Smetkovodstveno izvestuvawe

Poimawa na smetkovodstvoto

• Spored eden francuski avtor "smetkovodstvoto pretstavuva {ifriran prikaz za finansiskite operacii vo pretprijatieto".

• definirawe na smetkovodstvoto kako disciplina,poa|aj}i od celite i zada~ite, sodrìnata na smetkovodstvenata funkcija vo dadeno vreme, a vo nekoi od su{tinata na knièwata po principite na dvojnoto knigovodstvo.

• smetkovodstvoto se povrzuva so smetkovodstvenata funkcija vo eden daden moment vo konkretnata praktika - "smetkovodstvoto pretstavuva ona {to rabotat smetkovoditelite "

• Vo praktikata, smetkovodstvenata funkcija ~esto se poistovetuva so finansiskata функција

Finansiskata funkcija e povrzana so smetkovodstvenata funkcija i spa|a vo grupata na t.n. izvr{ni funkcii, kakvi {to se proizvodstvenata i komercijalnata. Vo ramkite na finansiskata funkcija spa|aat dejnostite vo vrska so:

- pribavuvawe na sredstva;- transformiraweto na sredstvata; - vra}aweto na sredstvata; i

‐ transformirawe na izvorite na sredstvata

Smetkovodstvenata funkcija se protega na:

- knigovodstvo;- smetkovodstveno planirawe;- smetkovodstvena kontrola; i

- smetkovodstvena analiza.

Finansiskata funkcija Smetkovodstvenata funkcija

pribavuvawe na sredstva

transformiraweto na sredstvata

vra}aweto na sredstvata

transformirawe na izvorite na sredstvata

knigovodstvo

smetkovodstveno planirawe

smetkovodstvena kontrola

smetkovodstvena analiza

Knigovodstvoto, kako del od smetkovodstvenata funkcija opfa}a:

- Evidentirawe na smetkovodstvenite nastani vrz baza na specifi~na smetkovodstvena metodologija;

- Organizacija na evidentna postapka so cel da se dobijat potrebni podatoci za sostojbata i dvièweto na sredstvata i izvorite na sredstvata, prihodite i rashodite, kako i drugi podatoci za finansiskoto rabotewe na firmata;

- Izgotvuvawe na zbirni presmetki vo vid na pregledi kako i poedine~ni i grupni pokazateli za finansiskata sostojba i uspehot na firmata;

- Informirawe za rezultatite {to se dobivaat vrz baza na smetkovodstvenata metodologija za interni i za eksterni celi.

Smetkovodstvenoto planirawe ima za zada~a da obezbedi nu`ni podatoci za planiraweto na aktivnostite vo eden podolg ili pokratok vremenski interval.

Kontrolnata uloga na smetkovodstvoto se protega na ispravnosta na dokumentacijata, kako uslov za pravilnoto funkcionirawe na finansiskoto i celokupnoto rabotewe.

So smetkovodstvenata kontrola se otkrivaat nepravilnosti, nezakonitosti i drugi propusti vo raboteweto. Zada~ata na ovaa kontrola e na vreme da gi sogleduva ovie negativnosti i da predlaga merki za

Сmetkovodstvenata analiza, врз osnova na metodolo{ki razrabotena postapka, vr{i ras~lenuvawe na rezultatite do koi se doa|a po smetkovodstven pat so cel tie opstojno da bidat ispituvani.

Smetkovodstvenata funkcija na firmite sé pove}e izleguva od ramkite na "knièwe po principite na dvojnoto knigovodstvo"dobivaj}i pritoa aktiven, deloven i menaxerski karakter

Zada~a na smetkovodstvenata funkcija e - da bide aktiven ~initel vo kreiraweto i

ocenkata na celite na finansiskata, proizvodstvenata, proda`nata i voop{to na delovnata politika na firmite;

- da ovozmoùva svoj specifi~en pridones vo ocenkata na efikasnosta na delovnata politika, organizacijata na ostvaruvaweto na delovnite celi, kako i postapkata i

Pojava i istoriski razvoj na smetkovodstvoto

• Osnovite na smetkovodstvoto datiraat u{te od 3.600 godina pred na{ata era. Kalkulacija za presmetka na amortizacijata se sre}ava u{te vo Stara Grcija

• Sovremenoto smetkovodstvo datira od 14 vek od koga zapo~nuva da se {iri dvojnoto knigovodstvo. Celosen i funkcionalen smetkovodstven sistem e upotrebuvan vo Xenova vo 1340 godina

• Vo 1494 godina izleguva od pe~at prviot formalen tretman na smetkovodstoto vo knigata: Summa de Aritmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalita, na Luca Pacioli, kalu|er od Venecija.

• Vo 1673 god. vo Francija e donesen Code de Commerce• Smetkovodstvoto kako nauka se razviva i menuva

naporedno so narasnatite potrebi za prakti~no re{avawe na novonastanatite problemi kako rezultat na promenite vo uslovite na dejstvuvawe na delovnite entiteti

Karakteristiki na smetkovodstvoto

• zadolìtelnoto koristewe na pari~niot pokazatel pri izrazuvawe na ekonomskite fakti, pojavi i procesi ;

• zadolìtelna dokumentirana osnovanost ;• individualnosta na informacijata ;• koristeweto na specifi~na metodologija za

opfa}awe, registrirawe, kvantitativno i kvalitativno merewe, predavawe i preobrazuvawe na oddelni informacioni sevkupnosti ;

• funkcionalna osobenost

Сmetkovodstvoto e nau~no izgraden sistem za neprekinato, celosno, dokumentirano i vzaemno povrzano informirawe, koj raspolaga so specijalna metodologija na dejnosta na sekoja stopanska struktura so cel osiguruvawe na neophodnata informacija za nejzino efektivno upravuvawe vo pravec na definiranite celi.

Toa pretstavuva sistem koj go pokriva planiraweto na rentabilnosta, tekovite na likvidnosta, finansiskite strukturi i investicionite vloùvawa.

Celi i zada~i na smetkovodstvoto

• Podolgo vreme smetkovodstvoto pretpo~italo to~no utvrduvawe na:- vrednosta na sredstvata i izvorite, i - finansiskiot rezultat (dobivka ili zaguba).

• Podgotvuvawe podatoci za internite potrebi za: - tekovnoto delovno odlu~uvawe vo vrska so raboteweto na firmata; i - dolgoro~noto planirawe.

• Smetkovodstvoto kako sistem, treba da ovozmoì re{avawe na slednite pra{awa:

- Pra{awa od evidencionen karakter;- Naso~uva~ki pra{awa; i

- Pra{awa za koi treba da se donesat re{enija

Smetkovodstvoto kako forma na komunicirawe

Smetkovodstvoto pretstavuva instrumentalen sistem na evidencija i podsistem vo ramkite na celokupniot informativen sistem vo pretprijatieto.

Smetkovodstveniot informacionen sistem pretstavuva sistemska celina so pove}e integralni delovi, koi treba da obezbedat kompleksna i blagovremana informaciona podloga, so to~ni kvantitativni i kvalitativni pokazateli za donesuvawe na optimalni delovni odluki

Vrz osnova na upotrebata na smetkovodstvenite informacii, smetkovodstveniot informativen sistem moè da se definira kako onoj del od informacioniot sistem koj se griì za merewe, analiza i predviduvawe na prihodot, kapitalot i drugi ekonomski parametri na pretprijatieto.

Korisnici na smetkovodstvenite informacii

• onie koi upravuvaat so raboteweto, t.e. menaxmentot;

• lu|e koi se nadvor od delovnite organizacii, no imaat direktno finansisko u~estvo vo raboteweto (investitori i doveriteli);

• lu|e, organizacii, instituci i agencii koi imaat indirekten finansiski interes vo raboteweto (uprava za javni prihodi, berzi na hartii od vrednost).

• Vloùva~ite na kapitalot i nivnite sovetnici

• Vrabotenite i nivnite pretstavni~ki grupi

• Kreditodavatelite• Dobavuva~ite i ostanatite

doveriteli • Kupuva~ite • Vladata• Menaxmentot na pretprijatieto

• Javnosta

onie koi upravuvaatso raboteweto

koi imaat direktnofinansisko u~estvo vo raboteweto

koi imaat indirektenfinansiski interes vo raboteweto

Menaxmentot na pretprijatieto

Vloùva~ite na kapitalot i nivnite sovetnici

Vrabotenite i nivnite pretstavni~ki grupi

Kreditodavatelite

Dobavuva~ite i ostanatite doveriteli

Kupuva~ite

Vladinite agencii

Javnosta

Сметководствени концепти и квалитативни карактеристики на сметководствените

информации

Smetkovodstvenite konceptipretstavuvaat principi ili prifatena smetkovodstvena praktika koja se primenuva na smetkovodstvenite transakcii.

- fer prezentacija- kocept na kontinuitet- presmetkovna osnova- konzistentnost

Ostanati fundamentalni smetkovodstveni koncepti

• Istoriski tro{oci

• Stabilna monetarna edinica

• Deloven entitet

• Dualitet

Kvalitativni karakteristiki na smetkovodstvenite informacii

• Materijalnost (zna~ajnost)• Relevantnost• Verodostojnost (sigurnost)

– Su{tinata e pova`na od formata– Neutralnost– Pretpazlivost (vnimatelnost)– Potpolnost (kompletnost)

• Sporedlivost• Razbirlivost

Ograni~uva~ki faktori pri primenata na smetkovodstvenite koncepti

• nemo`nost za realna izbalansiranost na karakteristikite,

• nenavremenost na podgotvuvawe i prezentirawe na informaciite, i

• korisnosta vo odnos na tro{ocite za dobivawe na validna informacija.

• „Никогаш не почнувам колекција без да ги знам резултатите од продажбата на претходната”, вели за магазинот Ин стајл култниот дизајнер на Диор Џон Галијано.

• „Не е доволно само да дизајнираш убава облека. Мораш таа облека да ја следиш од работната соба до продавниците, па сé до купувачите. Тогаш ги слушаш клиентите, дознаваш што мислат и за што сонуваат, така што знаеш како да се подобриш за нив. Од почетокот многу луѓе ми ја дадоа својата поддршка. Еден начин на кој можам да покажам дека го заслужив сето тоа е секогаш да бидам свесен за неуспехот.“ ‐ Џон Галијано

Сметководствени концепти

Kvalitativni karakteristiki na smetkovodstvenite informacii

Ograni~uva~ki faktori pri primenata na smetkovodstvenite koncepti

Fer prezentacija

Kocept na kontinuitet

Presmetkovna osnova

Konzistentnost

Istoriski tro{oci

Stabilna monetarna edinica

Deloven entitet

Dualitet

Materijalnost

Relevantnost

Verodostojnost

Su{tinata e pova`na od formata

Neutralnost

Pretpazlivost

Potpolnost

Sporedlivost

Razbirlivost

nemo`nost za realna izbalansiranost na karakteristikite

nenavremenost na podgotvuvawe i prezentirawe na informaciite

korisnosta vo odnos na tro{ocite za dobivawe na validna informacija

• Kontoto e sekoj zbir na edinici na vrednosti, vrzani za edna ideja, za edna to~ka na gledi{te, koja na site niv im e svojstvena, koja gi karakterizira i koja odgovara na sekoja edinica na vrednost koja se vrzuva za nea.

• ! Zada~ata na sekoe konto e da ja utvrdi vrednosnata golemina na ekonomskata kategorija ozna~ena vo nejzinoto ime i da gi pokaè vrednosnite promeni koi nastanuvaat kaj taa kategorija vo odreden period.

Potreba da se vospostavi red so cel da se olesni identifikuvaweto na kontata na koi se evidentirale promenite, a so toa i da se zabrza

samoto evidentirawe, odnosno knièwe.

• narasnatite potrebi za informacii za uspe{no upravuvawe so pretprijatijata kon krajot na 19-ti i po~etokot na 20-ti vek, i

• potrebata za ednoobrazen na~in na evidentirawe na vrednosnite transakcii vo sloènite industriski pretprijatija.

Celta na sekoja kontna ramka e podobruvawe na smetkovodstvenoto informirawe i taa cel ja realizira preku:

• organizaciono - informativnata uloga na sredstvo za racionalna i efikasna organizacija na smetkovodstvenata evidencija vo pretprijatieto, koja }e ovozmoì navremeni i to~ni informacii za uspe{no upravuvawe, i

• uloga na sredstvo za ednoobrazen smetkovodstven sistem, so cel da se dobijat i prezentiraat svodni sporedlivi podatoci za ekonomskoto rabotewe na nivo na pretprijatie, granka, oblast, ekonomija na edna zemja, sé do edna po{iroko ekonomski integrirana celina.

Kontnata ramka pretstavuva sistematiziran spisok, nomenklatura na apriorni konta, so adekvaten naziv za sekoe konto koj nedvosmisleno ukaùva na negovata sodrìna so simboli~na oznaka koja gopokaùva mestoto na toa konto vo kontnata ramka

Pra{aweto na sistematizacijata na kontata se manifestira kako problem na nivnoto sistematizirawe od:

• formalen, i• materijalen aspekt.

Problemot na formalnoto sistematizirawe se odnesuva na na~inot na prvostepenoto ras~lenuvawe na izbranite konta vo pooddelni klasi. Svojata upotreba ja nametnal dekadniot sistem na formalno ras~lenuvawe na kontata vo kontni klasi i kontni grupi.

Problemot na materijalnoto sistematizirawe na kontata se odnesuva na utvrduvaweto na materijalnata sodrìna i na redosledot na klasite kako naj{iroki kontni celini.

Materijalnoto sistematizirawe na kontata vo kontnata ramka moè da bide izvr{eno vrz osnova na eden od slednite principi:

• funkcionalen (procesen princip), i• bilansen (princip na zaklu~ok).

Spored procesniot princip, klasificiraweto i redosledot na kontnite klasi se pravi vo sklad so sodrìnata i redosledot na fazite vo procesot na reprodukcija (P-S....Pr...S1-P1).

Spored bilansniot princip na materijalnoto ras~lenuvawe, toa treba da bide izvr{eno vo soglasnost so sodrìnata i redosledot na bilansnite pozicii vo bilansot na sostojba i bilansot na uspeh kako osnovni finansiski izve{tai vo godi{nata smetka.

Klasa 0: Pobaruvawa za zapi{an a neuplaten kapital i postojani sredstva00 - Pobaruvawa za zapi{an a neuplaten kapital01 - Nematerijalni sredstva02 - Materijalni sredstva04- Dolgoro~ni finansiski vloùvawa

Kontniot plan pretstavuva nomenklatura na analiti~ki konta na edno pretprijatie, razvieni od sinteti~kite konta vo kontnata ramka soglasno potrebite i specifi~nostite na konkretnoto pretprijatie ili grupa na srodni pretprijatija.

- Konten plan

Klasa 1: Pari~ni sredstva, hartii od vrednost, kratkoro~ni pobaruvawa plateni tro{oci za idnite periodi i nedostasana naplata na prihodi (AVR)

10- Pari~ni sredstva11- Hartii od vrednost12- Pobaruvawa od kupuva~ite14 - Pobaruvawa od povrzani subjekti15 - Kratkoro~ni finansiski vloùvawa16 - Pobaruvawa od dràvata i drugi institucii17 - Pobaruvawa od vraboteni i ostanati pobaruvawa19 -Plateni tro{oci za idnite periodi i nedostasana naplata na prihodi (AVR)

Klasa 2: Obvrski, dolgoro~ni rezervirawa za tro{oci i rizici i odloèno pla}awe na tro{oci i prihodi vo idnite periodi

21 - Kratkoro~ni obvrski po osnov na hartii od vrednost22 - Kratkoro~ni obvrski sprema dobavuva~i i obvrski

za avansi, depoziti i kaucii24 - Kratkoro~ni obvrski sprema povrzani subjekti po

osnov na u~estvo vo vloùvawata i u~estvo vo rezultatot

25 - Kratkoro~ni obvrski po osnov na zaemi i krediti26 - Kratkoro~ni obvrski za danoci, pridonesi i drugi

dava~ki27 - Kratkoro~ni obvrski za plati, drugi obvrski kon

vrabotenitei ostanati kratkoro~ni obvrski28 - Dolgoro~ni obvrski i dolgoro~ni rezervirawa za

rizici i tro{oci29 - Odloèno pla}awe na tro{oci i prihodi vo idnite

periodi

Klasa 3: Zaliha na surovini, materijali, rezervni delovi i siten inventar

30 - Presmetka na nabavkata31 - Surovini i materijali32 - Rezervni delovi35 - Siten inventar i ambalaà37 - Avansi, depoziti i kaucii za surovini i

materijali, rezervni delovi, siten inventar, ambalaà i avtogumi

Klasa 4: Tro{oci i rashodi od raboteweto

40 - Tro{oci za surovini i materijali, energija,rezervni delovi i siten inventar

41 - Uslugi so karakter na materijalni tro{oci42 - Rezervirawa za tro{oci i rizici43 - Amortizacija i vrednosno usoglasuvawe na

postojanite i tekovnite sredstva44 - Nematerijalni tro{oci vo raboteweto45 - Ostanati tro{oci od raboteweto od redovnata

aktivnost47 - Plati i nadomestoci48 - Rashodi po osnov na kamati, kursni razliki i

sli~ni rashodi49 - Raspored na tro{ocite

Klasa 5: Slobodna - pogonska presmetka i drugi potrebi

50 - Finansisko smetkovodstvo - prenosno konto51 - Direktni tro{oci na proizvodstvo52 - Op{ti varijabilni tro{oci na proizvodstvo53 - Op{ti fiksni tro{oci na proizvodstvo54 - Mesta na tro{oci na nabavnata funkcija55 - Mesta na tro{oci na upravno-rakovodnata

funkcija56 - Mesta na tro{oci na proda`nata funkcija57 - Nositeli na tro{oci59 - Vrednosno usoglasuvawena u~inocite

Klasa 6: Zaliha na proizvodstvo, gotovi proizvodi i stoki

60 - Proizvodstvo63 - Gotovi proizvodi65 - Presmetka na nabavkata na stoki66 - Stoki67 - Avansi, depoziti i kaucii za nabavka na stoki

Klasa 7: Rashodi i prihodi

70 - Rashodi na prodadeni proizvodi, stoki, uslugi i materijali

72 - Vonredni rashodi75 - Prihodi od proda`ba76 - Prihodi od u~estva vo vloùvawa i prihodi od

ostanati vloùvawa77 - Ostanati delovni prihodi78 - Vonredni - nevoobi~aeni prihodi79 - Razlika na prihodi i rashodi vo finansiskata

godina

Klasa 8: Rezultati od raboteweto

80 - Dobivka od redovnoto rabotewe pred odano~uvawe81 - Danoci i pridonesi od dobivka od redovno rabotewe82 - Dobivka od redovno rabotewe po odano~uvawe83 - Dobivka od vonredni aktivnosti pred odano~uvawe84 - Danoci i pridonesi od dobivkata od vonredni

aktivnosti pred odano~uvawe85 - Dobivka od vonredni aktivnosti po odano~uvawe86 - Ostanati danoci i pridonesi koi ne se iskaàni vo

prethodnite pozicii87 - Dobivka za finansiskata godina88 - Rasporeduvawe na dobivkata po site odano~uvawa

- Neto dobivka89 - Zaguba

Klasa 9: Kapital, rezervi i vonbilansna evidencija

90 - Zapi{an a neuplaten kapital91 - Zapi{an osnoven kapital koj e uplaten92 - Premii na emitirani akcii93 - Revalorizaciona rezerva94 - Rezervi95 - Akumulirana dobivka i dobivka od finansiskata

godina96 - Prenesena zaguba i zaguba od finansiskata

godina

99 - Vonbilansna evidencija

Vidovi smetki

- Aktivni i pasivni smetki- Sostojbeni, uspe{ni i me{ani smetki.- Osnovni i izvedeni smetki - Sinteti~ki i analiti~ki smetki - Sloèni i prosti smetki - Celosni, necelosni i korektivni smetki i- Bilansni, pobilansni i vonbilansni smetki

Активни и пасивни сметки

• Smetkite za sredstvata, na primer, sekoga{ imaat aktivno saldo. Saldoto pri ovie smetki moè da bide nula, no nikoga{ ne moè da bide negativno, odnosno ne moè da se slu~i kaj niv zbirot na desnata strana da bide pogolem od zbirot na levata strana

• Smetkite na izvorite na sredstvata imaat sekoga{ pasivno saldo, bidej}i zbirot na desnata strana pri ovie smetki e sekoga{pogolem od zbirot na levata strana.

Состојбени, успешни и мешани сметки

• Сostojbenite smetki pokaùvaat sostojba na pooddelnite sredstva i izvori. Na niv se kniì po~etnata sostojba, a potoa site promeni, so cel vo sekoj moment da moè da se utvrdi sostojbata po izvr{enite promeni. Sostojbenite smetki se del od bilansot na sostojba

• Uspe{nite smetki pokaùvaat finansiski uspeh, odnosno tie sluàt za utvrduvawe na rezultatot od raboteweto. Uspe{ni smetki se smetkite za prihodite i rashodite (redovni i vonredni) i tie se element na bilansot na uspehot

Основни и изведени сметки

• Osnovnite smetki se smetki koi istovremeno pretstavuvaat i bilansni pozicii. Tie pokaùvaat zbirna sostojba i se ras~lenuvaat na izvedeni smetki

• Izvedena smetka e del od edna osnovna smetka i ne e neposredna pozicija vo bilansot na sostojba

Синтетички и аналитички сметки

• Sinteti~kite smetki pokaùvaat pogolema ili pomala celina na ednorodni elementi. Sinteti~kite smetki se ras~lenuvaat na analiti~ki ili poedine~ni smetki

• Analiti~kite smetki se delovi na opredeleni sinteti~ki smetki

Сложени и прости сметки

• Sloèna e sekoja smetka koja se ras~lenuva na analiti~ki smetki. Sekoja sinteti~ka i subsinteti~ka smetka e naedno i sloèna smetka.

• Prostite (elementarni) smetki ne se ras~lenuvaat ponatamu na analiti~ki smetki. Prostite smetki vsu{nost se analiti~ki smetki koi ne moàt ednovremeno da bidat i subsinteti~ki.

Целосни, нецелосни и корективни сметки

• Celosnite smetki bezrezervno odrazuvaat smetkovodstvena sostojba na opredeleno sredstvo, izvor, prihod ili rashod.

• Necelosna smetka e smetka na koja ne se iskaùva vo potpolnost sostojbata na opredeleno sredstvo, izvor, prihod ili rashod.

• Korektivna smetka e smetka so koja se koregira saldoto na opredelena smetka za da se dobie sega{nata vrednost na smetkata.

Билансни, побилансни и вонбилансни сметки

• Bilansni smetki se site smetki {to pretstavuvaat del od celinata na sredstvata i izvorite so koi raspolaga firmata.

• Pobilansni i vonbilansni smetki se smetkite od evidenten karakter. Na tie smetki ne se iskaùva zgolemuvawe, namaluvawe, odnosno promeni na sredstvata i izvorite na firmata.

Saldo i saldirawe

• Saldoto na smetkite pretstavuva razlika pome|u zbirot na sumite knièni na levata i desnata strana. Toa pretstavuva rezultat na dvièwa od sprotiven karakter

(primawe - izdavawe = saldo).

Kontna (smetkovna) integralnost i homogenost

• Homogeno e ona konto na koe se evidentirani samo promenite na onaa kategorija ~ij nositel e toa konto.

• Za integralno se smeta ona konto na koe se evidentirani site nastani, odnosno promeni na kategorijata ~ij nositel e toa konto.

Knièwe na smetkite (kontata)

• Knièwe na smetkite zna~i vpi{uvawe na opredeleni formulari za smetkite.

• Formularite so predvideni koloni i rasporedot na kolonite vo niv, vsu{nost ja pretstavuvaat formata na smetkite (kontata).

Formi na konta

• dvostrani~na forma (folio oblik),• ednostrani~na forma (pagina oblik),• skalesta forma,• tabelarna (amerikanska) forma,• kombinirana forma,• lai~ki oblik vo forma na "T" i drugi.

Dvojno knigovodstvo

• Spored principite na dvojnoto knigovodstvo sekoj smetkovodstven nastan predizvikuva dve promeni koi {to moraat da imaat ednovremeno isto kvantitativno zgolemuvawe i namaluvawe.

Stopanski i smetkovodstveni nastani

• Stopanski nastani {to moàt da se izrazat vo pari se ednovremeno i smetkovodstveni nastani, dokolku tie predizvikuvaat promeni vo goleminata ili strukturata na sredstvata i izvorite.

• Smetkovodstvenite nastani se predmet na evidentirawe, knièwe. Za da moàt da se kniàt, za vakvite nastani treba da se oformi dokument.

• Postoi edna grupa smetkovodstveni nastani, {to ne proizleguvaat od stopanskite nastani, tuku se isklu~ivo vrzani za obavuvaweto na evidentnata funkcija. Takvi se smetkovodstvenite nastani (~isto smetkovodstveni nastani) vo vrska so otvoraweto i zaklu~uvaweto na smetkite, ispravuvaweto na smetkovodstvenite gre{ki.

Bilansi

• Bilansot na sostojba pretstavuva pregled na site sredstva i izvori na opredelen den, grupirani spored opredeleni pravila.

• Bilansot na uspehot pretstavuva pregled na site prihodi i rashodi na opredelen den grupirani spored opredeleni pravila.

Видови биланси• spored to~nosta i preciznosta na

sostojbata {to ja prezentiraat:‐ probni,

- inventarni i - fakti~ni.

• spored redovnosta, odnosno uslovite pod koi se so~inuvaat bilansite:- redovni (po~etni, me|ubilansi i krajni bilansi)

- specijalni (bilansot na fuzija, na prisoedenuvawe, na razdvojuvawe, potoa bilansite na sanacija i likvidacija)

Bilans na sostojba

• Bilansot na sostojba ja pokaùva sostojbata na site sredstva i site izvori na sredstvata na opredelen den na edna firma.

Izgotvuvawe na bilans na sostojba

Билансни промени

• Delovni nastani {to predizvikuvaat promeni samo vo aktivata;

• Delovni nastani {to predizvikuvaat promeni samo vo pasivata;

• Delovni nastani {to predizvikuvaat zgolemuvawe na zbirot i na aktivata i na pasivata;

• Delovni nastani {to predizvikuvaat namaluvawe na zbirot i na aktivata i na pasivata.

Prvata grupa nastani moè da se podeli vo ~etiri podgrupi:

• Zgolemuvawe na edna bilansna stavka za smetka na namaluvawe na druga stavka

• Zgolemuvawe na edna bilansna stavka za smetka na gasewe na druga bilansna stavka vo aktivata

• Pojava na nova bilansna stavka za smetka na namaluvawe na edna od postojnite bilansni stavki

• Pojava na nova stavka so ednovremeno gasewe na edna stavka

Vtorata grupa nastani se vo vrska so izmenite na strukturata vo pasivata.

• Zgolemuvawe na edna pasivna bilansna stavka, ili izvor za smetka na namaluvawe na drug izvor ili stavka;

• Zgolemuvawe na edna pasivna bilansna stavka za smetka na gasewe na druga pasivna bilansna stavka;

• Pojava na nova pasivna bilansna stavka so ednovremeno namaluvawe na nekoja od postojnite bilansni stavki;

• Pojava na nova pasivna bilansna stavka za smetka na gasewe na edna od postojnite bilansni stavki.

Tretata grupa nastani predizvikuvaednovremeno izmeni i vo aktivata i vopasivata.

• Nastani {to predizvikuvaat zgolemuvawe na edna bilansna stavka vo aktivata i edna bilansna stavka vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat zgolemuvawe na edno sredstvo vo aktivata i pojava na nov izvor vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat pojava na novo sredstvo vo aktivata i zgolemuvawe na edna od postojnite stavki vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat pojava na novo sredstvo vo aktivata i pojava na nov izvor vo pasivata.

êtvrtata grupa nastani predizvikuvaatnamaluvawe na zbirot na bilansot, t.e. namaluvawe za ednakov iznos i na aktivata i na

pasivata.

• Nastani {to predizvikuvaat namaluvawe na edna stavka vo aktivata i edna stavka vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat namaluvawe na edna stavka vo aktivata i gasewe na edna stavka vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat gasewe na edno sredstvo vo aktivata i namaluvawe na eden izvor vo pasivata;

• Nastani {to predizvikuvaat gasewe na edno sredstvo vo aktivata i gasewe na eden izvor vo pasivata

Bilans na uspeh

Bilansot na uspehot pokaùva finansiski izrazen uspeh (profit, dobivka) ili neuspeh (zaguba) na krajot na presmetkovniot period.

! Definitiven finansiski rezultat od celokupnoto rabotewe se utvrduva na krajot na kalendarskata godina i toa po 31 dekemvri.

• Cenata na ~ineweto e va`na ekonomska i smetkovodstvena kategorija za opredeluvawe na poimot na tro{ocite. Cenata na ~ineweto pokaùva kolku ja ~ini firmata opredelen u~inok odnosno proizvod ili usluga. îneweto fakti~ki zna~i iznosot na site napraveni tro{oci.

• Treba da se razlikuvaat pove}e vidovi cena na ~inewe:

‐ Cena na ~inewe na nedovr{eno proizvodstvo,

- Cena na ~inewe na gotovi proizvodi na zaliha i

Postojat dva vida rashodi: • redovni rashodi, {to se javuvaat kako

rezultat na produktivni tro{ewa na faktori na proizvodstvo i se pretstaveni vo bilansot na uspeh so stavkata "cena na ~inewe na realiziranite gotovi proizvodi i uslugi"

• vonredni rashodi koi pretstavuvaat vrednosno izrazeni neproduktivni tro{ewa na sredstva i trud.

• Realizacijata na gotovite proizvodi i uslugite u{te se narekuva prihodi od proda`ba.

• Realizacijata voop{to zna~i proda`na vrednost, taka {to moè da se odnesuva i na prodadeni trgovski stoki i materijali i otpadoci i se dobiva koga }e se pomnoì proda`nata cena so brojot na prodadenite proizvodi, stoki i sl.

Ras~lenuvawe i montirawe na bilansot na sostojba

• Poradi potrebata poedine~no da se utvrduva sostojbata na sredstvata i izvorite, kako i zaradi nevozmo`nosta ili neracionalnosta da se so~inuva bilans po sekoja promena, ras~lenuvaweto na bilansot na sostojba e bezuslovno barawe na smetkovodstvoto kako sistem na evidencija.

Aktiva

BILANS NA SOSTOJBASo~inet na den 31.12. 2004 god.

Pasiva

1. Kasa 1.500 1.Akcionerski kapital 170.000

2.@iro smetka 182.7002. Krediti za tekovni sredstva 140.000

3. Zalihi na trgovski stoki 130.000

3.Obvrski sprema dobavuva~ite 117.000

4. Pobaruvawe od kupuva~ite 112.800

Vkupno 427.000 Vkupno 427.000

Promeni:

1. Podignati od banka za tekovni nabavki den. 1.300.-2. Potpi{ana menica na dobavuva~ot "Giveko" na den. 3.500.-3. Dobien dopolnitelen kredit za tekovni sredstva den. 45.000.-4. Isplateno preku banka na dobavuva~ite den. 5.000.-

GLAVNAKNIGA:

+ S/ka Kasa - +S/ka Akcionerski

kapital -

0) 1.500 0) 170.000

1) 1.300

+S/ka @iro

smetka - +S/ka Krediti za tekovni sredstva -

0) 182.700 1) 1 .300 0) 140.000

3) 45.000 4) 5.000 3) 45.000

+S/ka Zalihi na trgovski stoki - +

S/ka Obvrski sprema dobavuva~i -

0) 130.000 2) 3.500 0)117.000

4) 5.000

+S/kaPobaruvawa

od kupuva~ite - +S/ka Obvrski po izdeni menici -

0) 112.800 2)3.500.-

• Pri ras~lenuvaweto na bilansot, smetkite od aktivata go iskaùvaat iznosot na levata strana, {to e odbeleèna so "+", a smetkite od pasivata go iskaùvaat po~etniot iznos na desnata strana, {to e odbeleàn so "-".

• (1) Na smetkite za sredstvata:- Na pozitivnata (levata) strana se kniì evidentiraweto i zgolemuvaweto na sredstvata;- Na negativnata (desnata) strana se kniì evidentiraweto i namaluvaweto na sredstvata.

• (2) Na smetkite na obvrskite:- Na pozitivnata (levata) strana se kniì evidentiraweto i namaluvaweto na obvrskite;- Na negativnata (desnata) strana se kniì evidentiraweto i zgolemuvaweto na obvrskite.

Izve{taj za pari~nite tekovi

• Izve{tajot za pari~ni tekovi pokaùva kako operativnite, vloùva~kite i finansiskite aktivnosti na pretprijatiteto vlijaat vrz parite vo tekot na smetkovodstveniot period, odnosno go objasnuva neto zgolemuvaweto ili namaluvaweto na parite vo tekot na periodot.

Pari i pari~ni ekvivalenti

• Parite se definirani kako pari na raspolagawe i depoziti po viduvawe.

• Pari~nite ekvivalenti se kratkoro~ni, visoko likvidni vloùvawa koi lesno moàt da se konvertiraat vo iznosi na pari i se podlo`ni na nezna~aen rizik od promena na vrednosta. Vloùvawata se kvalifikuvaat kako pari~ni ekvivalenti edinstveno koga imaat kratok rok na dospevawe, na primer tri meseci ili pomalku od datumot na nivnoto kupuvawe.

Sodrìna na pregledot napari~nite tekovi

• So Pregledot na pari~nite tekovi se iskaùvaat pari~nite sredstva vo tekot na periodot, grupirani spored:- operativnite aktivnosti;- vloùva~kite (investiconite)

aktivnosti; i- finansiskite aktivnosti.

• Operativni aktivnosti. Operativnite aktivnosti se osnovnite aktivnosti koi {to generiraat prihodi na pretprijatieto i ostanati aktivnosti koi ne se vloùva~ki ili finansiski.

• Tie voobi~aeno gi vklu~uvaat pari~nite efekti na transakciite i ostanati nastani koi vleguvaat vo opredeluvaweto na neto dobivkata ili zagubata.

• Pari~nite prilivi od operativni aktivnosti se:- Naplati od kupuva~ite za prodadeni proizvodi i uslugi;- Kamata i dividenda primena za dadeni krediti i vloùvawa;- Pari~ni prilivi od tantiemi, nadomestoci, provizii i drugi prihodi; - Proda`ba na hartii od vrednost koi se ~uvaat za celite na trguvawe;- Pari~ni primawa vrz osnova na refundirawe, subvencii i dotacii;- Pari~ni primawa od osiuritelni organizacii vrz osnova na {teti;- Pari~ni primawa na osiguritelni organizacii za premii od barawa vrz osnova na {teti i drugi polisi za osiguruvawe;- Pari~ni primawa za vra}awe na danoci i pridonesi, dokolku tie ne moàt da bidat identifikuvani kako finansiski ili vloùva~ki

aktivnosti;

• Pari~nite odlivi od operatvni aktivnosti vklu~uvaat:- Pla}awa na vrabotenite za plati;- Pla}awa na dobavuva~ite za proizvodi i uslugi;- Pla}awata za razni rashodi, kamata, danoci; - Kupuvawe na hartii od vrednost za celite na trguvawe;- Pari~ni isplati na osiguritelno pretprijatie vrz osnova na premii za {teti, anuiteti i drugi polisi za osiguruvawe;- Drugi pari~ni isplati spored dogovori za

• Vloùva~kite aktivnosti vklu~uvaat steknuvawe i proda`ba na dolgoro~ni sredstva, kupuvawe i proda`ba na hartii od vrednost koi ne se ~uvaat za celite na trguvawe i davawe i naplata na zaemi.

• Pari~nite prilivi od vloùva~ki aktivnosti vklu~uvaat:- Pari primeni od proda`ba na nedvi`nosti, postrojki i oprema, nematerijalni sredstva i drugi dolgoro~ni sredstva;- Pari primeni od proda`ba na sopstveni~ki i dol`ni~ki instrumenti na drugi pretprijatija i u~estva vo zaedni~ki vloùvawa (osven prilivite za onie instrumenti koi se smetaat kako pari~ni ekvivalenti ili za onie instrumenti koi se ~uvaat za celite na trguvawe); - Pari primeni od otplata na avansi i zaemi dadeni na drugi lica;- Pari~ni primawa koi proizleguvaat od idni dogovori, terminski dogovori, dogovori so opcija i dogovori za kompenzacija, osven koga dogovorite se odnesuvat za delovni i komercijalni celi, vo koj slu~aj se tretiraat kako finansiski

• Pari~nite odlivi od vloùva~ki aktivnosti vklu~uvaat:- Pari potro{eni za steknuvawe na nedvi`nosti, postrojki i oprema, nematerijalni sredstva i drugi dolgoro~ni sredstva;- Pari potro{eni za kupuvawe na sopstveni~ki i dol`ni~ki instrumenti na drugi pretprijatija i u~estva vo zaedni~ki vloùvawa (osven pla}awata za onie instrumenti koi se smetaat kako pari~ni ekvivalenti ili za onie instrumenti koi se ~uvaat za celite na trguvawe); i - Pari dadeni na pozajmuva~i (osven kaj finansiskite institucii, kade {to odobruvaweto na zaemi se smeta kako operativna aktivnost)

• Finansiskite aktivnosti vklu~uvaat dobivawe na resursi i vra}awe na resursite na sopstvenicite i davawe na povrat na vloùvawata na sopstvenicite, kako i dobivawe na resursi od doveriteli i otplata na pozajmenite iznosi ili podmiruvawe na obvrskite na poinakov na~in.

• Pari~nite prilivi od finansiski aktivnosti vklu~uvaat:- Prilivi od emisija na akcii ili drugi sopstveni~ki instrumenti;- Prilivi od izdavawe na neosigureni obvrznici, zaemi, menici, obvrznici, hipoteki i drugi kratkoro~ni i dolgoro~ni pozajmici.

• Pari~nite odlivi od finansiski aktivnosti vklu~uvaat:- Otplata na pozajmenite iznosi;- Isplati na sopstvenicite za steknuvawe ili otkup na akciite na pretprijatieto (trezorski akcii);- Isplati na naematelot za namaluvawe na neotplatenata obvrska kaj finansiskiot naem.

Format na Izve{tajot za pari~nitetekovi

• Izve{tajot za pari~nite tekovi e podelen vo tri dela: - pari~ni tekovi od operativni, - vloùva~ki i - finansiski aktivnosti.

Izgotvuvawe na Izve{tajot zapari~nite tekovi

• - Direktna metoda, spored koja se objavuvaat glavnite grupi na bruto pari~nite primawa ili bruto pari~nite izdatoci; ili

• - Indirektna metoda, pri {to neto profitot ili zagubata se usoglasuva so efektite na transakciite od nepari~en vid, bilo kako razgrani~uvawe ili iskaùvawe na fakti~kite nastani za minatite ili idnite operativni pari~ni primawa ili izdatoci i stavki na dobivkata ili rashodi vo vrska so vloùvawata ili finansisraweto na pari~nite prilivi.

• Pri izrabotkata na Izve{tajot za pari~nite tekovi se koristat podatoci od razli~ni izvori:- Sporedbeni bilansi na sostojba koi{to go davaat iznosot na promenite kaj sredstvata, obvrskite i glavninata od po~etokot do krajot na periodot.- Tekovniot bilans na uspeh koj sodrì podatoci potrebni za utvrduvawe na iznosot na pari~nite sredstva koi bile dobieni od raboteweto vo tekot na godinata.- Izbrani podatoci za transakcii od glavnata kniga koi obezbeduvaat dopolnitelni detalni informacii koi se potrebni za utvrduvawe na toa kako pari~nite sredstva bile dobieni ili

• Postapkata na izgotvuvaweto vklu~uva tri glavni ~ekori:- Utvrduvawe na promenata na pari~nite sredstva(pari i pari~ni ekvivalenti). Razlikata pome|u po~etnoto i zaklu~noto saldo na pari~nite sredstva lesno se presmetuva preku ispituvawe na sporedbenite bilansi na sostojba.- Utvrduvawe na neto pari~nite tekovi od operativnite aktivnosti. Ovaa postapka e sloèna; taa vklu~uva analizirawe ne samo na bilansot na uspeh za tekovnata godina, tuku i sporedbenite bilansi na sostojba i odbrani podatoci za transakciite.- Utvrduvawe na neto pari~nite tekovi od vloùva~kite i finansiskite aktivnosti. Site ostanati promeni kaj smetkite od bilansot na sostojba koi ne se pokrieni so operativnite aktivnosti mora da se analiziraat za da se utvrdi nivniot efekt vrz

„Неомак“Извештај за паричните текови од оперативни активности

(директна метода)на 31 декември 2002

Парични текови од оперативни активностиПарични наплати од:

Продажба 1.668.500 Примена дивиденда 3.400 1.671.900

Парични исплати од:Набавки 1.041.000 Оперативни трошоци 427.100Камата 55.000Даноци од добивка 32.200 1.555.300

Нето парични текови од операtивни активности 116.600

„Неомак“Извештај за паричните текови

(индиректна метода)

на 31 декември 2002Парични текови од оперативни акивности

Нето добивка 166.400Корекции за усогласување на нето добивката со нетоготовината обезбедена од оперативни активности:

Расход за амортизација, згради 12.000Расход за амортизација, опрема 23.100Расход за амортизација, нематеријални вложувања 4.800Добивка од продажба на вложувања (12.500)Загуба од продажба на опрема 2.300

Промени во тековите средства и тековните обврскиНамалување на побарувањата од купувачите 18.500Зголемување на залихи (21.000)Зголемување на однапред платени трошоци (2.000)Намалување на обврски кон добавувачите 100.000Зголемување на разграничени обврски 5.000Зголемување на обврски за данок од добивка 20.000 49.800

Нето парични текови од оперативни активности 116.600

Парични текови од вложувачки активностиПродажба на долгорочни вложувања 82.500

Набавка на долгорочни вложувања(20.000)

Набавка на земјиште (25.000)Продажба на опрема 9.900Набавка на опрема

(30.000)Нето парични текови од вложувачки акtивности 17.400

Парични текови од финансиски активностиОтплата на обврски по меници (100.000)Издавање на обврски по меници 30.000Намалување на хипотека

(20.000)Исплата на дивиденда

(50.000)Нето парични текови од финансиски активности (140.000)

Нето парични текови (6.000)

Пари и парични еквиваленти на почеток од годината121.850Пари и парични еквиваленти на крајот од годината115.850Преглед на непарични вложувачки и финансиски активности:

Конверзија на обврзници во обични акции 100.000

• Spored indirektnata metodapari~niot tek od operativnite aktivnosti se iskaùva preku neto-profitot (dobivkata po odano~uvawe) ili zagubata i se usoglasuva so stavkite koi vlijaat na pari~niot tek.

• Neto profitot se koregira odnosno se zgolemuva za:

+ depresijacija;+ amortizacija;+ namaluvawe na dolgovnite salda naoperativnite nepari~ni smetki vo

tekovnata aktiva;+ zgolemuvawe na pobaruva~kite

salda od operativni aktivnosti votekovnata pasiva;

+ zaguba od neoperativni aktivnosti.

• Neto profitot se namaluva za:- Zgolemuvawe na dolgovnite salda od

operativni nepari~ni smetki vo tekovnata aktiva;

- Namaluvawe na pobaruva~kite salda od operativni aktivnosti vo tekovnata

pasiva;- dobivki od neoperatini aktivnosti

(zaradi nivno isklu~uvawe od rezultatot od operativni aktivnosti).

• Korekciite koi {to se pravat na iznosot na neto dobivkata moàt da se grupiraat vo tri grupi:(1) Korekcii na stavki od Bilansot na uspeh koi{to vklu~uvaat operativni aktivnosti koi ne vlijaat vrz pari~nite prilivi i odlivi za periodot:- Rashodite koi{to ne predizvikuvaat pari~ni odlivi se dodavaat na neto dobivkata; i - Prihodite koi{to ne predizvikuvaat pari~ni prilivi se odzemaat od neto dobivkata.

(2) Korekcii za eliminirawe na dobivkite i zagubite koi rezultiraat od vloùva~ki i finansiski aktivnosti:- Neoperatvnite zagubi se dodavaat na neto dobivkata; i - Neoperativnite dobivki se odzemaat od neto dobivkata.

(3)Korekcii koi{to gi reflektiraat promenite na nepari~nite tekovni sredstva i tekovni obvrski koi se odnesuvaat na operativnite aktivnosti:

- namaluvawata na nepari~ni tekovni sredstva se dodavaat na neto dobivkata;- zgolemuvawata na nepari~ni tekovni sredstva se odzemaat od neto dobivkata;- zgolemuvawata na tekovni obvrski se dodavaat na neto dobivkata; i- namaluvawata na tekovni obvrski se odzemaat od neto dobivkata.

SMETKOVODSTVEN CIKLUS VO DELOVNITE ENTITETI

êkori vo smetkovodstveniot ciklus se:• Analiza na delovnite transakcii vrz osnova na

izvornite dokumenti;• Evidentirawe na knièwata vo dnevnikot;• Kontirawe vo glavnata kniga i izgotvuvawe na

bruto (po~eten) bilans;• Koregirawe na smetkite (axustirawe) i

podgotvuvawe na koregiran bruto bilans;• Zatvorawe na smetkite (sproveduvawe na

zaklu~ni knièwa) i izgotvuvawe na zaklu~en bruto bilans, i

• Podgotvuvawe na finansiski izve{tai.

Анализа и обработка на трансакции

Analizata i obrabotkata na transakcii opfa}a:• Analizirawe na transakcijata vrz osnova na

izvorniot dokument za da se utvrdi nejziniot efekt na sredstvata, obvrskite i kapitalot;

• Primena na pravilata na dvojnoto knigovodstvo;• Evidentirawe na knièweto vo dnevnik;• Kontirawe - prenesuvawe na knièweto vo

glavnata kniga;• Podgotvuvawe na bruto (po~eten) bilans.

Евидентирање на книжењата во дневникот

Site transakcii se evidentiraat po hronolo{kiredosled vo dnevnikot.

Za evidentirawe na sekoja transakcija se koristi oddelen nalog za knièwe.

Sekoe prokniùvawe na oddelnite transakcii vo dnevnikot treba da gi vklu~i slednite informacii:

• datum;• nazivi na smetkite koi se zadolèni so

pari~nite iznosi vo istiot red vo kolonata dolì;

• nazivi na smetkite koi se odobreni so pari~nite iznosi vo istiot red vo kolonata pobaruva;

Контирање во главна книга и изготвување на почетен (бруто) биланс

• Glavnata kniga se koristi za aùrirawe na smetkite.

• Procesot na prenesuvawe na evidentiranite transakcii od dnevnikot vo glavnata kniga se narekuva kontirawe.

êkorite involvirani vo podgotovkata na bruto bilansot se slednite:

• Naveduvawe na site smetki koi imaat saldo po redosled po koj se pojavuvaat vo glavnata kniga;

• Sobirawe na sekoja kolona; i • Sporeduvawe na zbirovite na kolonite.Bruto bilansot dava dokaz za toa dali glavnata

kniga e vo bilans, no ne dava dokaz deka transakciite bile pravilno analizirani i evidentirani na soodvetnite smetki. Bruto b

Корективни книжења (аџустирање) и процес на изготвување на корегиран бруто биланс

Korektivni knièwa se sproveduvaat za da se primeni principot na presmetkovna osnova na transakcii koi se protegaat na pove}e presmetkovni periodi.

Smetkovoditelite ~esto gi narekuvaat korektivnite knièwa odloùvawa ili razgrani~uvawa. - Odloùvawe e prolongirawe na priznavaweto na rashod koj ve}e bil platen, ili na prihod naplaten odnapred. - Razgrani~uvawe e priznavawe na prihod ili rashod koi nastanale, no séu{te ne se evidentirani

Корегиран бруто биланс• Po sproveduvaweto na korektivnite

knièwa se podgotvuva koregiran bruto bilans po pat na naveduvawe na site smetki i nivnite salda.

• Dokolku korektivnite knièwa bile soodvetno evidentirani na smetkite, zbirot na site zadolùvawa treba da bide ednakov na zbirot na site odobruvawa od koregiraniot bruto bilans.

• Vrz osnova na koregiraniot bruto bilans, moè mnogu lesno da se izgotvi bilansot na sostojba i bilansot na uspeh.

Заклучни книжења

Zaklu~nite knièwa se knièwa koi se sproveduvaat na krajot od smetkovodstveniot period i imaat dve celi:

• Postavuvaat osnova za sledniot smetkovodstven period taka {to gi anuliraat saldata na prihodite, rashodite i smetkite za povlekuvawe na kapital od strana na sopstvenicite. Imeno, bilansot na uspeh se odnesuva za daden period, pa tokmu zatoa rashodite i prihodite mora sekoj smetkovodstven period da go otpo~nat so saldo nula;

• Gi sumiraat prihodite i rashodite za daden period preku prenesuvawe na nivnite salda na smetkata za razlika na prihodite i rashodite.

Zatvoraweto na smetkite se sproveduva vo ~etiri ~ekori:

• Zatvorawe na saldata pobaruva od smetkite od bilansot na uspeh so nivnoto prenesuvawe na smetkata za razlika na prihodi i rashodi;

• Zatvorawe na saldata dolì od smetkite od bilansot na uspeh so nivnoto prenesuvawe na smetkata za razlika na prihodi i rashodi;

• Zatvorawe na saldoto na smetkata za razlika na prihodi i rashodi preku negovo prenesuvawe na smetkata za kapital; i

• Zatvorawe na saldoto na smetkata za povlekuvawe od strana na sopstvenicite preku negovo prenesuvawe na smetkata za

Заклучен бруто биланс• So ogled deka e mo`no da se napravat gre{ki

pri evidentiraweto na zaklu~nite knièwa i nivnoto prenesuvawe na smetkite od glavnata kniga, potrebno e da se potvrdi deka site vremeni smetki imaat saldo nula, kako i povtorno da se proveri ednakvosta na vkupnite zadolùvawa i vkupnite odobruvawa preku podgotvuvawe na nov bruto bilans.

• Finalniot bruto bilans se narekuva zaklu~en bruto bilans. Istiot gi sodrì samo smetkite od bilansot na sostojba zatoa {to smetkite od bilansot na uspeh i smetkite za povlekuvawa na kapitalot se

Raboten list• Rabotniot list ~esto se koristi kako

preliminaren ~ekor pri evidentiraweto na korektivnite i zaklu~nite knièwa i podgotovkata na finansiskite izve{tai.

• Koristeweto na rabotniot list ja namaluva mo`nosta za ispu{tawe na korekcija, mu pomaga na smetkovoditelot da ja proveri matemati~kata to~nost na smetkite i ja olesnuva podgotovkata na finansiskite izve{tai.

• Rabotniot list nikoga{ ne se publikuva i retko se proveruva ili gleda od strana na menaxmentot. Toj pretstavuva pomo{na alatka na smetkovoditelot.

Voobi~aenata forma na rabotniot list ima:- edna kolona za nazivite na smetkite i/ili nivnite {ifri - dve (dolì i pobaruva) za bruto bilans, - dve za korekcii, - dve za koregiran bruto bilans, - dve za bilans na uspeh i - dve za bilans na sostojba.

Podgotvuvaweto na rabotniot list e sostaveno od pet ~ekori:

• Vnesuvawe i presmetuvawe na zbirot na saldata na smetkite vo kolonite nasloveni so "Bruto bilans";

• Vnesuvawe i presmetuvawe na zbirot na korekciite vo kolonite nasloveni kako "Korekcii" ili "Korektivni knièwa";

• Vnesuvawe i presmetuvawe na zbirot na koregiranite salda na smetkite vo kolonite nasloveni kako "Koregiran bruto bilans";

• Prenesuvawe na saldata na smetkite od kolonite nasloveni kako "Koregiran bruto bilans" vo kolonite nasloveni kako "Bilans na uspeh" ili "Bilans na sostojba"; i

• Presmetuvawe na zbirovite na kolonite nasloveni so "Bilans na uspeh" i "Bilans na sostojba". Vnesuvawe na neto dobivkata ili neto zagubata vo dvata para koloni kako bilansira~ki podatok i

Potpolnetiot raboten list mu pomaga na smetkovoditelot vo izvr{uvawe na tri osnovni zada~i:

• Evidentirawe i prokniùvawe na korektivnite knièwa;

• Evidentirawe i prokniùvawe na zaklu~nite knièwa vo dnevnikot za da se podgotvat knigite za po~etokot na sledniot period; i

• Izgotvuvawe na finansiskite izve{tai.

Signifikantnost na analiti~kata evidencija

• Analiti~kata evidencija obezbeduva detalni podatoci za sredstvata, izvorite, prihodite i rashodite.

• Pooddelnite sinteti~ki smetki od glavnata kniga, odnosno od zbirnata, sinteti~ka evidencija se ras~lenuvaat na analiti~ki smetki so cel da se dobijat podetalni podatoci.

• Celokupniot sistem na dobivawe podetalni, ras~leneti ili analiti~ki podatoci se narekuva analiti~ka evidencija.

Vidovi analiti~ka evidencija

• pari~nite sredstva;

• pobaruvawata i obvrskite;• materijalite, gotovite proizvodi i

stokite; • sitniot inventar;• tro{ocite i proizvodstvoto;• osnovnite sredstva.

Аналитичка евиденција за паричните средства во касата

• Vo pogolemite firmi ~estopati se sre}avaat pove}e kasi, kakvi {to se kasite vo sekoja prodavnica, pogoni, gradili{ta.

• Sekoj kasier, dnevno e dolèn da vodi posebna evidencija za site vidovi uplati i isplati.

• Evidentiraweto na uplatite i isplatite se vr{i vo specijalen obrazec "Kasov (Blagajni~ki) izve{taj". Ovoj izve{ataj ima koloni za reden broj, opis, vrska i dve koloni za sumi (primeno i izdadeno). Kasoviot izve{taj se so~inuva vo dva primeroci, od koi edniot orginalot so dokumentite se predava vo smetkovodstvoto za knièwe, a drugiot ostanuva vo ko~anot i go ~uva kasierot.

Аналитичка евиденција на валути

• Firmite steknuvaat valuti preku izvoz na stoki vo stranski zemji ili preku kupuvawa od bankite so cel uvoz na stoki.

• Stranskite sredstva za pla}awe vo smetkovodstvoto se vodat po oficijalen kurs, a razlikata pome|u fakti~kiot i oficijalniot kurs se kniì na S/kata Kursni razliki.

• Na S/kata Devizi i S/kata Kursni razliki se vr{at zbirni, grupni knièwa, bidej}i se sinteti~ki smetki.

• Pri sporeduvaweto na analiti~kata smetka so sinteti~kata, treba iznosot na devizite da se pomnoì so oficijalniot kurs. Rezultatot od ova mnoèwe, treba da bide ednakov na saldoto od smetkata devizi.

• Za kursnata razlika treba posebno da se presmeta razlikata pome|u fakti~kiot i oficijalniot kurs za sekoja posebna nabavka, a potoa da se soberat kursnite razliki pri sekoja nabavka.

Аналитичка евиденција на побарувањата иобврските

• Posebna analiti~ka evidencija se vodi za pobaruvawata od kupuva~ite, drugite pobaruvawa, spornite pobaruvawa i obvrskite sprema dobavuva~ite.

• Obrascite na smetkite (formata na smetkite) za pobaruvawata i obvrskite ne se razlikuvaat spored toa dali na niv se vodi analiti~ka ili sinteti~ka evidencija. Sekade se priloùva ednostrani~na forma so koloni za reden broj, data, opis, tri koloni za iznos (+, - i saldo) i kolona za vrska so dnevnikot.

• Za Spornite pobaruvawa, pokraj vodeweto posebna smetka za sekoe osporeno pobaruvawe, mnogu ~esto se vodi i posebna vonknigovodstvena evidencija, kako {to e knigata za tuènite. Taa e kniga so koloni za reden broj, nazivot na firmata (liceto) {to e tuèno, nejzinoto sedi{te, brojot i datata koga e tu`bata primena vo sud, iznosot na glavnicata, tro{ocite vo vrska so tu`bata (takseni marki, advokatski, po{tenski i sudski tro{oci), data na naplatata, iznos na naplateniot iznos po redoven pat, iznos na naplateniot iznos po izvr{en pat.

Analiti~ka evidencija za materijalite

• Vo delovnite entiteti se vodi evidencija za sekoj poedine~en vid materijali, za iznosot, koli~inata i cenite po koi se vr{eni pooddelnite nabavki.

• Detalna evidencija za materijalite e neophodna poradi potrebata da se znae od koi materijali kolku ima zaliha, vrz osnova na {to se donesuva odluka koi i kolkava koli~ina materijali treba da se nabavuvaat.

Ceni po koi se vodat zalihite na materijali

• Fakti~kite ceni se formiraat vrz baza na fakturiraniot iznos i zavisnite tro{oci. Zbirot na ovie dve golemini go pretstavuva vistinskiot iznos platen za opredelena nabavka, pa ottamu i terminot fakti~ki tro{oci.

• Odnapred opredelenite ceni se utvrduvaat vrz baza na iskustvoto za dvièweto na cenite vo izminatiot period, kako i predviduvawata za visinata na cenite vo periodot za koj tie se opredeluvaat.

Evidencija na materijalite po fakti~ki ceni

Pooddelnite na~ini na utvrduvawe na fakti~nite ceni se vr{at spored principi:

• Fi - Fo ili "prv pri vleguvawe - prv pri izleguvawe";

• Li - Fo ili "posleden pri vleguvawe - prv pri izleguvawe";

• prose~ni ceni, varijanta na podvièn prosek;• prose~ni ceni, varijanta na isti prose~ni

ceni.

Evidencija na materijalite po postojani ceni

• Postojanite ceni se odnapred opredeleni ceni koi sluàt za presmetuvawe vrednosta na potro{enite materijali kako i iznosite na zalihite.

• Postojanite ceni moàt da bidat planski i standardni. Razlikata pome|u niv treba da se bara vo preciznosta, to~nosta, koja pak e uslovena od pothodot, postapkata i metodite na nivnoto utvrduvawe.

• Standardnite ceni imaat prednost bidej}i se utvrduvaat po pat na nau~ni metodi, od strana na stru~ni i nau~ni kadri i so najsovremeni tehni~ki sredstva. Poradi postapkata koja e poskapa, vo praksata kaj nas pomalku se sre}ava evidencija na materijalite po standardni ceni.

• Planskite ceni, iako pomalku precizni, vo na{ata praksa nao|aat daleku pogolema prakti~na primena.

Analiti~ka evidencija na sitniot inventar

Firmite vodat dva vida na analiti~ka evidencija za sitniot inventar i toa:

• za sitniot inventar na zaliha, i • za sitniot invantar vo upotreba.

Analiti~ka evidencija za nedovr{enoto proizvodstvo i gotovite proizvodi

• Analiti~kata evidencija bez ogled na sloènosta na problematikata mora da obezbedi podatoci za sekoj pooddelen vid na proizvod {to se proizveduva.

• Analiti~kata evidencija na gotovite proizvodi treba da obezbedi podatoci za sekoj pooddelen proizvod, i e mnogu poednostavna vo sporedba so evidencijata na nedovr{enoto proizvodstvo, so ogled deka kaj gotovite proizvodi ne se vr{at prose~ni presmetki so raspredelba na tro{oci. Vkupnite tro{oci ve}e se raspredeleni po proizvodi, taka {to koga se davaat gotovite proizvodi na zaliha tie se optovareni so site nastanati tro{oci. Analiti~kite smetki za gotovite proizvodi treba da sodràt podatoci za koli~inata, cenata na ~ineweto na poodelnite proizvodstva po edinica proizvod i nivnata vrednost so koloni za primeno, izdadeno i zaliha.

Analiti~ka evidencija na stokite

• Za sekoj vid stoka vo trgovskite pretprijatija se vodi oddelna analiti~ka smetka. Detalnata evidencija e neophodna za navremeno potpolnuvawe na zalihite so cel za podobro zadovoluvawe na potrebite na kupuva~ite, kako i za pouspe{no finansisko rabotewe.

• Analiti~kata smetka za sekoj poodelen vid stoka treba da obezbedi podatoci za primenite i izdadenite koli~ini i iznosi, kako i za zalihite. Vo analiti~kite smetki se vnesuvaat podatoci za cenite na fakti~nata nabavka, a isto taka vo smetkata se ozna~uva i proda`nata cena po koja se presmetuva isporakata na kupuva~ite.

Analiti~ka evidencija za postojanite sredstva

• Analiti~kata evidencija za netekovnite sredstva obezbeduva podatoci za sekoj poodelen vid osnovno sredstvo so site negovi pozna~ajni obele`ja.

• Vo smetkovodstvoto na firmite zadolìtelno se vodi inventarna kniga, a isto taka i inventarni kartici za sredstva i inventarni marki~ki.

SREDSTVA

• Sredstvata se materijalna osnova za sekoja delovna aktivnost vo pretprijatijata. Bez sredstva ne moè da se zamisli izvr{uvaweto na brojnite zada~i {to se pretstavuvaat pred pretprijatieto.

• Celokupnite sredstva so koi raspolagaat pretprijatijata moàt da se podelat vo dve grupi: - postojani i - tekovni.

Postojani sredstva

• Postojanite (osnovnite) sredstva se karakteriziraat pred sé so dolgoro~na upotreba.

• Mo{ne zna~ajna karakteristika na postojanite sredstva e postepenosta na nivnoto tro{ewe.

• Na krajot postojanite sredstva se podlo`ni na t.n. moralna ili ekonomska zastarenost.

Podelba na postojanite sredstva

a) Postojani sredstva vo funkcija;

b) Postojani sredstva vo podgotovka;

v) Postojani sredstva von upotreba

• Vo pretprijatijata se sre}avaat slednite postojani sredstva vo funkcija:- Zemji{tata od stopanski karakter- Stopanski zgradi- Orudija za rabota

- Rudarski raboti i dlabinski dup~ewa

- Dolgogodi{ni nasadi- Osnovno stado- Transportnite sredstva- Patenti i licenci

- Osniva~ki vloùvawa

• Postojanite sredstva vo podgotovka gi so~inuvaat sredstvata {to sé u{te ne se vo funkcija, no se prednazna~eni da stanat postojani sredstva vo funkcija:

‐ Pari~ni sredstva na postojani sredstva

- Materijali za investicii

‐ Investicii vo tek

• Tretata grupa na postojanite sredstva ja so~inuvaat postojanite sredstva von upotreba. Toa se postojani sredstva {to porano bile vo funkcija, no vo opredelen moment se do{lo do zaklu~ok deka e podobro da ne se koristat. Vakvite sredstva ne se vo tolku lo{a sostojba za da bidat rashoduvani. Eventualno tie moàt da bidat podocna i vrateni vo funkcija, no vo momentot se smeta deka e podobro da se stavat nadvor od upotreba.

Knièwe vo vrska so steknuvaweto na postojani sredstva

• Firmite moàt da se zdobijat so postojani sredstva na tri na~ini: a) dobivawe bez nadomest, b) nabavka ili izgradba koristejki

kredit za postojani sredstva i v) nabavka ili izgradba vo sopstvena

reìja.

Добивање постојани средства без надомест

• Ako pretpostavime, deka spored dogovorot br. 334 od 16.01.2004god., firmata "Fer{ped" od Skopje, dobila besplatno od "Agroservis" od Skopje kamion, ~ija nabavna vrednost iznesuva 100.000 denari, a izvr{enite otpisi, odnosno akumuliranata amortizacija iznesuva 90.000 denari. Knièweto na ovoj nastan vo dnevnikot na firmata "Fer{ped", }e se sprovede na sledniot na~in:

Red.Broj Data O P I S

S u m i

+ −

1 16.01.S/ka Transportni sredstva

S/ka Akumuliranaamortizacija

S/ka Akcionerski kapital

Besplatno dobien kamion spored dogovor br.344 od 16.01.2004

100.000,-

90.000,-

10.000.-

VKUPNO: 100.000,- 100.000,-

Nabavka na postojani sredstva od odobreni krediti za postojani sredstva

Primer:So odluka na Upravniot odbor na Ribeko od Skopje e odlu~eno da se nabavi nova oprema za pogonot za proizvodstvo. Poradi nedostatok na sopstveni sredstva, podneseno e kreditno barawe za zadolùvawe do "Stopanska banka" - Skopje. Bankata pozitivno go ocenila baraweto i izvr{ila transfer na dolgoro~niot kredit vo iznos od 750.000 denari, {to se gleda od dobieniot izvod br.15 od bankata. Od sredstvata na ìro smetkata isplaten e avans na dobavuva~ot vo iznos od 700.000 denari. Od dobavuva~ot primena e faktura br.330 za nabavena oprema za 300.000 denari. Za prevoz na opremata plateno e vo gotovo 15.000 denari. Od monterskoto pretprijatie dobiena e faktura br.432 za izvr{eno montirawe na opremata vo iznos od 50.000 denari. Po izvr{enoto montirawe opremata e dadena vo upotreba, a fakturite se plateni po dobivawe na

Red.Br. OPIS

iznos

+ -

1.

1a.

1b.

1v.

1g.

1d.

1|.

S/ka @iro smetkaS/ka Dolgoro~ni obvrski poosnov na kredit

Prefrleni sredstva od odobren kredit

750.000

700.000

700.000

15.000

50.000

765.000

750.000

750.000

700.000

700.000

15.000

50.000

765.000

700.000

50.000

S/ka Avansi za materijalni sredstvaS/ka @iro smetka

Daden avans na dobavuva~ot

S/ka Materijalni sredstva vo podgotovkaS/ka Obvrski sprema dobavuva~ite

Dobiena faktura br.330 od dobavuva~ot

S/ka Materijalni sredstva vo podgotovkaS/ka Kasa

Plateno vo gotovo za prevoz

S/ka Materijalni sredstva vo podgotovkaS/ka Obvrski spremadobavuva~ite

Dobiena faktura br.432 za izvr{eno montirawe

S/ka Postrojki i opremaS/ka Materijalni sredstva vo podgotovka

Dadena oprema vo upotreba

S/ka Obvrski sprema dobavuva~iteSka Avansi za materijalnisredstvaS/ka @iro smetka

Plateni fakturi na dobavuva~ite

Primer: Na firmata ASK od [tip, vrz osnova na podneseniot

investicionen elaborat, so re{enie br. 1343, od 26.12.2003 god., odobren e kredit za nabavka edna ma{ina vo iznos od 200.000denari.

1. Na 3.01.2004 godina, od odobreniot kredit, spored Izvod br.1 na dobavuva~ot Ma{inokomerc od Bitola mu e daden avans za isporaka na edna ma{ina vo iznos od 130.000 denari.

2. Na 26.01.2004 god., pristignata e nara~anata ma{ina od Ma{inokomerc od Bitola. Fakturnata vrednost spored faktura broj 495 iznesuva 110.000 denari.

3. Na 31.01.2004 god. e dobiena faktura od Proleter od Skopje br.296 na 1.200 denari za prevozni i drugi tro{oci okolu dostavata na ma{inata. Istovremeno e dobiena faktura broj 777 od Monter od Skopje na 1.500 denari za montaà na ma{inata. Istiot den ma{inata e predadena vo upotreba.

4. Na 4.02.2004 god., spored Izvodot br.2, Bankata im isplatila na Ma{inokomerc od Bitola 140.000 denari,

Red.Broj Data O P I S

S u m i

+ −1 03.01. S/ka Avansi za materijalni sredstva

S/ka Krediti zapostojani sredstva

Daden avans na dobavuva~ite za nabavka na ma{ina

130.000.-

130.000.-

2 26.01 S/ka Materijalni sredstva vo podgotovka140.000.-

S/ka Obvrski spremadobavuva~ite zapostojani sredstva

140.000,-

Fakturen iznos na nabavenata ma{ina po f-ra br.495

3 31.01 S/ka Materijalni sredstva vo podgotovkaS/ka Obvrski sprema

dobavuva~ite zapostojani sredstva

Zavisni tro{oci po f-ra br. 296 i f-ra br. 777

2.700,-

2.700,-

3-a 31.01 S/ka Ma{iniS/ka Materijalni sredstva

vo podgotovkaNabavna vrednost na ma{inata

142.700,-

42.700,-

4 4.02 S/ka Obvrski sprema doba-vuva~ite za postojani s-va

S/ka Avansi za materijalni sredstva

S/ka @iro smetkaIsplateni obvrski sprema dobavuva~ite za nabavka na ma{inata

142.700,-

130.000,-12.700,-

NIKO КОПМПЈУТЕРИул.Анкарска бр.21/22 – Скопје тел.389/02/3074-215 жиро сметка: 260-004640934-92 депонент банка: А.Д.Тетекс банка дан.број:МК4030993132544 Макомаркет – Скопје Фактура бр.2/2005 Скопје, 03.02.2005 Р.б ОПИС Ед.мера Количина Единична

цена Износ без

ДДВ

1.

IBM Think pad T21 Pentium II

750 MHz/128 RAM 10GB HDD/CD

Ком. 1 100.000,00 100.000,0

ВКУПНО: 100.000,00 ДДВ 18%: 18.000,00 ВКУПНО ЗА НАПЛАТА 118.000,00

ДИРЕКТОР ____________________

А.Д. ФЕРШПЕДМАК – Скопје Друштво за транспорт и шпедиција жиро сметка: 210-0495526901-49 даночен број:МК 4030995255279 депонент на Тутунска Банка А.Д. Скопје ул. Трета Македонска Бригада бр.25-Скопје тел: 02/2460-770 АСП Софтвер – Скопје Фактура бр.121/04

1. Транспорт и инсталација на компјутер 10.000,00 ДДВ 18% 1.800,00 ВКУПНО: 11.800,00 ДИРЕКТОР __________________ Скопје, 03,02,2005

ул.Ристо Чадо бб Охрид

Д.О.О. ДУ-ЕЛ-МА тел./факс: 046/260-723; 046/266-304 жиро сметка: 200000019592149

ЕДБ: 4020994108242 Депозитор: Стопанска банка Охрид

e-mail: [email protected] Охрид, 01.02.2005 Ред. Бр.: 1ва времена ситуација СИТУАЦИЈА За извршени работи заклучно со: 01.02.2005 год. На градежното земјиште: Објект во Охрид________________ Место каде се изведуваат работите: Охрид ИНВЕСТИТОР: АСП Софтвер – Скопје ИЗВЕДУВАЧ: ДУ-ЕЛ-МА д.о.о. – Охрид жиро сметка 530000100375388 МК 4020994108242 Охридска банка – Охрид 200000019592149 Стопанска банка - Охрид

На инвеститорот: На изведувачот:

Ред.

Бро

ј

Број

на

Пре

смет

ката

Стр

ана на

град

ежна

кни

га

ОПИС НА СВРШЕНИТЕ РАБОТИ

Един

ична

мер

а

Коли

чина

Един

ична

цен

а

Изн

ос д

енар

и

1. Отстранување на шут 10.000,00 2. Ископување на земјиште 12.000,00 3. Ископување на темели 20.000,00 4. Тампонирање на земјиштето 65.000,00 ИЗНОС БЕЗ ДДВ: 107.000,00 ДДВ 18% 19.260,00 СЕ ВКУПНО СО ДДВ: 126.260,00 Со зборови: сто дваесет и шесет илјади двеста шеесет денари. Валута за плаќање: 01.03.2005

Изведувач:_______________________ Надзорен орган:_______________________

Инвеститор:_______________________

Договор Бр Износ:

Договор Бр Износ:

ул.Ристо Чадо бб ОхридД.О.О. ДУ-ЕЛ-МА тел./факс: 046/260-723; 046/266-304жиро сметка: 200000019592149ЕДБ: 4020994108242Депозитор: Стопанска банка Охридe-mail: [email protected]Охрид, 21.06.2005 Ред. Бр.: Конечна ситуација

СИТУАЦИЈАЗа извршени работи заклучно со: 21.06.2005 год.

На градежното земјиште: Објект во Охрид________________ Место каде се изведуваат работите: Охрид

ИНВЕСТИТОР: АСП Софтвер– СкопјеИЗВЕДУВАЧ: ДУ-ЕЛ-МА д.о.о. – Охриджиро сметка

530000100375388МК 4020994108242 Охридска банка – Охрид

200000019592149 Стопанска банка -Охрид

На инвеститорот:

На изведувачот:

Ред.

Број

Број на

Пресметката

Страна на градежна

книгаОПИС НА СВРШЕНИТЕ РАБОТИ

Единична мера

Количина

Единична цена

Износ денари

1. Отстранување на шут 10.000,00

2. Ископување на земјиште 12.000,00

3. Ископување на темели 20.000,00

4. Тампонирање на земјиштето 65.000,00

5. Поставување на темели 80.000,00

6. Шаловање 60.000,00

7. Изградба на спрат од објектот 300.000,00

8. Малтерисување 50.000,00

9. Изградба на втор спрат од објект 250.000,00

10. Покривање на објектот 400.000,00

11. Млтерисување 60.000,00

12. Фасадирање 120.000,00

ИЗНОС БЕЗ ДДВ: 1.427.000,00

ДДВ 18% 256.860,00

СЕ ВКУПНО СО ДДВ: 1.683.860,00

Според претходна ситуација (1-4) 107.000,00

Претходен ДДВ 18% 19.260,00

Нето за наплата 1.320.000,00

ДДВ 18% 237.600,00

Вкупно 1.557.600,00

Со зборови: еден милион шестотини осумдесет и три илјади осумстотини и шеесет денари.

Валута за плаќање: 20.08.2005 година.Ве молиме горенаведениот износ да го платите во

наведениот рок. Во спротивно пресметуваме законска затезна камата. Во случај на спор решава надлежниот суд во Охрид.

Гарантирам под материјална и кривична одговорност за квалитетот на погоре пишаните работи, како и за тоа дека колочините на овие извршени работи се внесени во оваа ситуација врз основа на градежната книга.

Место: Охрид

Изведувач:_______________________Надзорен орган:_______________________

Инвеститор:_______________________

Расходување и продажба на постојани средства

• Postojanite sredstva poradi fizi~kata istro{enost, ekonomska zastarenost ili poradi nesoodvetnost, moàt da bidat rashoduvani, staveni nadvor od upotreba, dadeni bez nadomest na drugi firmi ili prodavani.

• Koga se rashoduva edno osnovno sredstvo osobeno se vodi smetka za neotpi{aniot, neistro{eniot del.

Red.Bro

Data O P I SS u m i

+ −

1 12.01. S/ka Akumulirana amortizacija na ma{inite

S/ka Akcionerski kapital

S/ka Ma{iniRashoduvana ma{ina spored Odluka na UpravenOdbor br.3432

28.000,-

2.000,-

30.000,-

VKUPNO: 30.000,- 30.000,-

Primer: Firmata ASK od [tip spored Odlukata na

Upraven Odbor broj 3432 od 12. 01. 2004 god., treba da rashoduva edna ma{ina ~ija nabavna vrednost iznesuva 30.000 denari, a otpisite 28.000 denari.

Postojani sredstva von upotreba

• Koga edno osnovno sredstvo se stava nadvor od upotreba, toga{ nabavnata vrednost se prenesuva na smetkata Ma{ini von upotreba, a ispravkata na vrednosta se kniì na smetkata Akumulirana amortizacija na ma{inite von upotreba

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ −

1a

1b

S/ka Ma{ini von upotreba

S/ka Ma{ini Stavawe nadvor od upotreba na ma{ina so odluka na Upraven Odbor br.3432

30.000,-

30.000,-

S/ka Akumulirana amortizacija na ma{inite

S/ka Akumulirana amortizacija naopremata von upotrerba

Stavawe nadvor od upotreba na ma{inata spored odluka na Upraven odbor br.3432

28.000,-

28.000,-

VKUPNO: 58.000,- 58.000,-

Proda`ba na postojani sredstva

Pri knièweto na proda`ba na postojani sredstva, proda`nata vrednost se kniì na pozitivnata strana na smetkata Pobaruvawa od kupuva~ite za postojani sredstva, a razlikata pome|u proda`nata vrednost i neotpi{aniot del na osnovnoto sredstvo se kniì na pozitivna ili negativna strana na smetkata Akcionerski kapital, vo zavisnost od toa dali proda`nata vrednost e pomala ili e pogolema od neotpi{aniot del na osnovnoto sredstvo {to e predmet na proda`ba.

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ −1 16.01. S/ka Pobaruvawa od kupuva~ite

S/ka Akumulirana amortizacija na delovniot inventar

S/ka Deloven inventar S/ka Akcionerski kapital

Prodaden deloven inventar po f-ra br.383

45.000,-

80.000,-

120.000.-

5.000,-

VKUPNO: 125.000,- 125.000,-

Primer: Firmata Sim Kompani od Strumica, na den 16.

01. 2004 god., po faktura broj 333 prodala deloven inventar za 45.000 denari. Nabavnata vrednost na ovoj deloven inventar iznesuva 120.000denari a otpisite 80.000 denari.

DNEVNIK

Amortizacija na postojanite sredstva

• Vrednosniot izraz na tro{eweto na postojanite sredstva e nare~en amortizacija. So tro{eweto del po del, tie ja prenesuvaat svojata vrednost na gotovite proizvodi, odnosno nivno vrednosno transformirawe vo tekovni sredstva.

Видови на амортизација на постојани средства

• Vremenska amortizacija

• Funkcionalna amortizacija

• Racionalna amortizacija

Vremenska amortizacija

• Pri vremenskata amortizacija, vremenskiot faktor e posebno zna~aen za visinata na amortizacijata.

• Za da se utvrdi vremenskata amortizacija, neophodno e da se proceni brojot na godinite na korisna upotreba na edno osnovno sredstvo. So deleweto na nabavnata vrednost so brojot na godinite na predvidenata upotreba se dobiva amortizacijata za edna godina, odnosno amortizacionata kvota.

Funkcionalna amortizacija• Funkcionalnata amortizacija se utvrduva

isklu~itelno vrz baza na intenzitetot na upotrebata na osnovnoto sredstvo. Vekot na traeweto pri ovoj vid amortizacija ne se zema predvid.

• Amortizacijata }e bide dotolku pogolema, dokolku postojanite sredstva pove}e se koristat (pogolem broj izminati t/km, proizvedeni u~inoci), bez ogled na toa kolku vreme izminalo od denot na nabavkata.

Racionalna amortizacija

• Pri racionalnata amortizacija se zemaat predvid dvata faktora: izminatiot vremenski interval i intenzitetot na upotrebata. Nema somnenie deka racionalnata amortizacija e najto~na.

• Za opredelen broj godini, bez upotreba, iako edno osnovno sredstvo moè fizi~ki voop{to da ne se amortizira, verojatno toa ekonomski }e zastari.

Методи на амортизација

• Konstantna amortizacija

• Degresivna amortizacija

• Progresivna amortizacija

Metod na konstantna amortizacija

• Konstantna amortizacija zna~i utvrduvawe nepromeneti, isti amortizacioni kvoti niz celiot vek na upotreba na edno osnovno sredstvo. Vremenskata amortizacija pretstavuva primer na konstantna amortizacija.

Metod na degresivna amortizacija

• Pri degresivnata amortizacija, amortizacionite kvoti od godina vo godina se namaluvaat, taka {to vo prvata godina amortizacija e najgolema, a vo poslednata najmala. Mnogu ~esto taa se utvrduva so priloùvawe na formulata:

(n + 1)N = n ----------, pri {to

2N = broj na elementiten = broj na godinite na upotreba na osnovnoto

sredstvo

Metod na progresivna amortizacija

• Progresivnata amortizacija zna~i, vo prvata godina amortizacionata kvota da bide najmala, a potoa postepeno da se nagolemuva, taka {to poslednata godina da bide najgolema.

Knièwa vo vrska so amortizacijata

Primer: Firmata Al Maks, od Strumica na den 24.12.2003 god., nabavilo edna ma{ina ~ija{to oformena nabavna vrednost iznesuva 60.000 denari, a vekot na traewe na ovaa ma{ina e utvrden na petgodi{na upotreba. Ovaa firma kako {to baraat propisite, zapo~nala da presmetuva amortizacija od naredniot mesec, odnosno od 31.01.2004 god. Firmata Al Maks od Strumica vo tekot na pette godini upotreba na ma{inata, redovno sekoj 30.06 i 31.12. vo godinata go izdvojuva iznosot na presmetanata amortizacija na Izdvoeni pari~ni sredstva za vloùvawe vo postojani sredstva. Vo firmata Al Maks }e se sprovedat slednite knièwa vo delovnite knigi vrska so amortizacijata, kako i na krajot, vo vrska so likvidacijata na ovaa ma{ina:

Red.Br. Data O P I S

S u m i

+ −

1 31.01 S/ka AmortizacijaS/ka Presmetana amortizacija

Presmetana amortizacija za januari 2004 god.

1.000,-

1.000,-

1a 28.02 S/ka AmortizacijaS/ka Presmetana amortizacija

Presmetana amortizacija za fevruari 2004 god.

1.000.-

1.000,-

1b 30.06 S/ka Izdvoeni pari~ni sredstva za postojani sredstva

S/ka @iro smetka Uplata, izdvojuvawe na posebna smetka na presmet. amort. za prvo polugodie na 2004

6.000,-

6.000,-

1v 31.12 S/ka Izdvoeni pari~ni sredstva za postojani sredstva

S/ka @iro smetkaIzdvojuvawe na posebna smetka na presmetanata amortizacija za vtoro polugodie na 2004

6.000,-

6.000,-

1g 31.122004

S/ka Presmetana amortizacijaS/ka Akumulirana amortizacija na

ma{iniGodi{en otpis na ma{inite za 2004 god

12.000,-

12.000,-

1d 31.122007

S/ka Akumulirana amortizacija na ma{iniS/ka Ma{ini

Likvidacija na istro{ena i otpi{ana ma{ina

60.000,-

60.000,-

Tekovni sredstva

• Tekovnite (obrtnite) sredstva nemaat dolgoro~en karakter.

• Pri nivnata upotreba tie se tro{at ednokratno.

• Za tekovnite sredstva e karakteristi~no deka tie pravat kru`no dvièwe pari - stoka - pari vo pokusi vremenski intervali.

* Pri grupiraweto na tekovnite sredstva vo smetkovodstvenata obrabotka mnogu ~esto se poa|a od principot na likvidnosta.

Klasa 1: Pari~ni sredstva, hartii od vrednost, kratkoro~ni pobaruvawa plateni tro{oci za idnite periodi i nedostasana naplata na prihodi (AVR)

10- Pari~ni sredstva11- Hartii od vrednost12- Pobaruvawa od kupuva~ite14 - Pobaruvawa od povrzani subjekti15 - Kratkoro~ni finansiski vloùvawa16 - Pobaruvawa od dràvata i drugi institucii17 - Pobaruvawa od vraboteni i ostanati pobaruvawa19 -Plateni tro{oci za idnite periodi i nedostasana naplata na prihodi (AVR)

Klasa 3: Zaliha na surovini, materijali, rezervni delovi i siten inventar

30 - Presmetka na nabavkata31 - Surovini i materijali32 - Rezervni delovi35 - Siten inventar i ambalaà37 - Avansi, depoziti i kaucii za surovini i

materijali, rezervni delovi, siten inventar, ambalaà i avtogumi

Klasa 5: Slobodna - pogonska presmetka i drugi potrebi

50 - Finansisko smetkovodstvo - prenosno konto51 - Direktni tro{oci na proizvodstvo52 - Op{ti varijabilni tro{oci na proizvodstvo53 - Op{ti fiksni tro{oci na proizvodstvo54 - Mesta na tro{oci na nabavnata funkcija55 - Mesta na tro{oci na upravno-rakovodnata

funkcija56 - Mesta na tro{oci na proda`nata funkcija57 - Nositeli na tro{oci59 - Vrednosno usoglasuvawena u~inocite

Klasa 6: Zaliha na proizvodstvo, gotovi proizvodi i stoki

60 - Proizvodstvo63 - Gotovi proizvodi65 - Presmetka na nabavkata na stoki66 - Stoki67 - Avansi, depoziti i kaucii za nabavka na stoki

Knièwe vo vrska so pari~nite sredstva

Primer:Firmata Akva od Skopje, vo tekot na mesec Fevruari 2004 godina oformila dokumentacija za slednite isplati i uplati preku kasata i ìro smetkata:

0) Na 01.02 saldoto na smetkata kasa iznesuva 3.000den., a na smetka ìro smetka 1.660.000 den.

1) Na 03.02 spored izvodot na Tutunska banka br. 26 se podignati 220.000 denari od ìro smetkata pari~ni sredstva za isplata na plati za mesec Januari. Istovremeno, spored istiot izvod, se isplateni pridonesite od platite vo visina od 110.500 den. Istiot den se isplateni plati za mesec Januari spored isplatnata lista br. 1764 (220.000 denari);

2)Na 07.02 spored smetkopotvrda br. 41 se isplateni za popravki na telefonskata

3) Na 11.02 spored nalogot za uplata br.312, liceto T.T vnelo vo kasata 1250 denari. Ovaa suma, ova lice ja dolì spored dogovorot br. 679. Istiot den ovaa uplata e vnesena na ìro smetkata spored izvodot na Tutunska banka br. 27;

4) Na 15.02 spored izvodot br.28 na ìro smetkata kupuva~ite vnesle 32.400den. Spored istiot izvod na dobavuva~ite im se isplateni 42.650 den.;

5) Na 20.02 vo gotovo se kupeni razni kancelariski materijali od firmata Librografika po fakturata br. 304 za 210 den.;

6) Na 25.02 spored patniot nalog br. 39 e isplatena akontacija za slu`beno patuvawe na rabotnikot N.N 450 den.

7) Na 27.02 spored izvodot na Bankata br. 29 e vraten kredit za tekovni sredstva vo iznos od 50.000 den.;

8) Na 28.02 se podignati od ìro smetkata spored izvodot na Bankata br.30 za tekovni isplati od kasata 700 den.

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ −

1 3.02. S/ka KasaS/ka Obvrski za pridonesi od plati

S/ka @iro smetka Podignati sredstva za isplata na plati i pridonesi

220.000,-110.500,-

330.500,-

1a 3.02 S/ka Obvrski sprema rabotnicite za neto plati

S/ka Kasa Isplateni plati za januari

220.000.-

220.000,-

2 7.02 S/ka Popravki od drugiS/ka Kasa

Isplateno za popravka na telefonska instalacija

1.200,-1.200,-

3 11.02 S/ka Kasa S/ka Drugi pobaruvawa

Uplateno od strana na liceto T.T spored dogovor br.679

1.250,-1.250,-

3a 11.02 S/ka @iro smetkaS/ka Kasa

Uplateno na ìro spored izvod od banka

1.250,-

1.250,-

DNEVNIK

4 15.02. S/ka @iro smetkaS/ka Pobaruvawa od kupu-va~i

Uplateno na ìro spored izvod od banka

32.400,-

32.400,-

4a 15.02 S/ka Obvrski kon dobavuva~iS/ka @iro smetka

Isplateno od ìro spored izvod od banka

42.650,-42.650,-

5 20.02 S/ka Presmetka na nabavkaS/ka Kasa

Fakturna vrednost na kupeni materijali

210,-210,-

5a 20.02 S/ka Zaliha na materijaliS/ka Presmetka na nabavka

Nabavna vrednost na kupeni materijali

210,-210,-

6. 25.02 S/ka Drugi pobaruvawaS/ka Kasa

Isplatena akontacija za slu`beno patuvawe po paten nalog

450,-450,-

7 27.02 S/ka Krediti za tekovni sredstvaS/ka @iro smetka

Vraten kredit za postojani sredstva spored izvod na bankata

50.000,-50.000,-

8 28.02 S/ka KasaS/ka @iro smetka

Podignato vo gotovo za tekovni isplati spored izvod na bankata

700,-700,-

Vkupno: 680.950,- 680.950,-

Knièwe vo vrska so ~ekovite

Primer:DOO Balkan ekspres od [tip na den 16.12.2004 godina primila ~ekovi od kupuva~i vo iznos od 6.440 denari. Na 17.12. ~ekovite so bordero br. 334, se isprateni na inkaso vo bankata. Na 20.12. spored izvodot na Bankata br. 138 se naplateni ~ekovi vo iznos od 6.000 den. Eden ~ek ne e naplaten poradi nemawe pokritie vo iznos od 440 denari.

Red.Broj

Data O P I S

S u m i

+ −

1 16.12 S/ka êkoviS/ka Pobaruvawa od kupuva~i

Dobieni ~ekovi od kupuva~ite

6.440,-6.440,-

2 17.12 S/ka êkovi isprateni na inkasoS/ka êkovi

êkovi isprateni na inkaso sobordero br.334

6.440,-

6.440,-

3 20.12 S/ka êkoviS/ka @iro smetka

S/ka êkovi isprateni na inkaso

Naplateni i isplateni ~ekovi spored bordero br.334

400,-6.000,-

6.440,-

Vkupno: 19.320,- 19.320,-

DNEVNIK

Knièwe vo vrska so devizite (valutite)

Primer: AD Marko-prom od Skopje na den

15.02.2004 godina od Tutunska banka -Skopje, spored zaklu~nicata broj 102, kupila 1000 Evra po fakti~en kurs od 62 denari. Oficijalniot kurs na evrotoe 61 denar. Na den 28.02. za pla}awe na nabavenata stoka na stranskiot dobavuva~ Sun” od Italija, otvoren mu e dokumentaren akreditiv vo iznos od 800Evra.

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ −

1 15.02. S/ka Devizno kontoS/ka Kursni razliki

S/ka @iro smetkaKupeni 1.000 evra à 62 den.spored zaklu~nica br.102

61.000,-1.000,-

62.000,-

2 28.02. S/ka Devizni akreditiviS/ka Devizno kontoS/ka Kursni razliki

Otvoren dokumentaren akreditiv na stranski dobavuva~

49.600,-48.800,-

800,-

Vkupno: 116.000,- 116.000,-

DNEVNIK

Knièwe na pobaruvawataPrimer:

DOO "Pakomak" od Skopje na den 01.03.2004 godina na Smetkata Zaliha na gotovi proizvodi imalo saldo vo iznos od 430.000 denari, a na Smetkata Kasa 2.850denari. Vo tekot na mesec mart e oformena dokumentacija za slednive smetkovodstveni nastani:

1) Na 4.03. mu se prodadeni gotovi proizvodi na Rudokop od Kavadarci ~ija proda`na vrednost sporedfaktura broj 177 iznesuva 196.000 den., a cenata na ~inewe na prodadenite gotovi proizvodi iznesuva 163.500 den.;

2) Na 8.03 dadena e akontacija za slu`beno patuvawe na rabotnikot T.T vo iznos od 760 den. spored paten nalog;

3) Na 13.03 vo magacinot za gotovi proizvodi nastanata e {teta, {to spored zapisnikot broj 1675 iznesuva 370 den. Spored odlukata na Upravniot odbor broj 1875, 120 den. od {tetata treba da ja nadomesti rabotnikot A.A po ~ija krivica delumno i nastanala {tetata, a ostatokot da padne na tovar na firmata;

4) Na 15.03 kupuva~ot Rudokop ispratil menica na 40.000 den. za osiguruvawe na eden del od svojata obvrska po f-rata 177;

5) Na 17.03 rabotnikot T.T podnel patna smetka broj 2049 na 800den. Istiot den isplatena mu e razlikata pome|u iznosot na patnata smetka i dadeniot avans;

6) Na 18.03 protiv kupuva~ot Rudokop e podnesena tu`ba do Stopanskiot sud. Optuèna e sumata od 156.000den. Na ime sudski tro{oci e isplateno od kasata 2.000 den.;

7) Na 25.03 e donesena odluka od Stopanskiot sud broj 6479. Spored ovaa Odluka kupuva~ot Rudokop se obvrzuva da nadomesti 145.000 denari od optuènata suma i celiot iznos na sudskite tro{oci;

8) Na 31.03 kupuva~ot Rudokop uplatil na ìro smetkata spored izvodot na Bankata br. 32, 100.000 den. na ime delumna otplata na svojot dolg.

RedBr Data O P I S

S u m i

+ −

1 4.03 S/ka Pobaruvawa od kupuva~iteS/ka Prihodi od proda`ba na proizvodi i uslugi

Proda`na vrednost na ispora~ani gotovi proizvodi po f-ra br.177

196.000,-

196.000,-

1a 4.03 S/ka Rashodi na prodadeniproizvodi i uslugi

S/ka Zaliha na gotovi proizvodiCena na ~inewe na ispora~ani gotovi proizvodi

163.500,-

163.500,-

2 8.03 S/ka Pobaruvawa od vraboteni za isplateni akontacii

S/ka KasaDadena akontacija za slu`beno patuvawe po paten nalog br.764

760,-

760,-

3 13.03 S/ka Pobaruvawa za nadomest na {teti od osiguruva~otS/ka Vonredni rashodi

S/ka Zaliha na gotovi proizvodi[teta vo magacinot spored zapisnik br.1675

120,-

250,-370,-

DNEVNIK

4 15.03 S/ka MeniciS/ka Pobaruvawa od kupuva~i

Dobiena menica za f-ra br.177

40.000,-40.000,-

5 17.03 S/ka Patni tro{ociS/ka Pob. od vrabotenite za isplateni akontaciiS/ka Kasa

Patna smetka na rabotnikot T.T. br.2049

800,-760,-

40,-

6 18.03 S/ka Sporni pobaruvawaS/ka Pobaruvawa od kupuva~iS/ka Kasa

Utuèno pobaruvawe protiv kupuva~ot Rudokop - Kavadarci

158.000,-156.000,-2.000,-

7 25.03 S/ka Pobaruvawa od kupuva~iteS/ka Vonredni rashodi

S/ka Sporni pobaruvawaOdluka na Osnoven sud 1 br.6479

145.000,-13.000,-

158.000,-

8 31.03 S/ka @iro smetkaS/ka Pobaruvawa odkupuva~ite

Uplateno od strana na kupuva~ot Rudkop spored izvod br.32

100.000,-

100.000,-

Vkupno: 817.430,- 817.430,-

Knièwa vo vrska so menici

PrimerVo smetkovodstvoto na ASP Softver od Skopje,

nastanati se slednite delovni promeni:1) Na 3.09 od kupuva~ot Novaprom od Skopje e

dobiena menica na 12.000 den. po osnov pobaruvaweto za ispora~ani stoki po faktura broj 376;

2)Na 6.09 na dobavuva~ot Metaleks od Veles mu e dadena menica na 7.700 den. vo vrska so obvrskite vrz osnova na nabavkata na materijali;

3)Na 3.12 spored Izvodot od bankata, Novaprom uplatila na ìro smetkata 12.000 den. za isplata na meni~nata obvrska.

4)Na 6.12 spored Izvodot na Bankata broj 163, isplateno e na Metaleks 7.700 den. za isplata na meni~niot dolg.

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ −

1 03.09 S/ka Primeni meniciS/ka Pobaruvawa odkupuva~i

Dobiena menica od Novaprom

12.000,-12.000,-

2 06.09 S/ka Obvrski kon dobavuva~iS/ka Obvrski po menici

Izdadena menica na Metaleks

7.700,-7.700,-

3. 03.12 S/ka @iro smetkaS/ka Primeni menici

Naplateno meni~no pobaruvawe spored Izvod na bankata br.161

12.000,-12.000,-

4 06.12 S/ka Obvrski po meniciS/ka @iro smetka

Isplateni meni~ni obvrski spored Izvod od bankata br.163

7.700,-7.700,-

Vkupno: 39.400,- 39.400,-

DNEVNIK

Knièwe vo vrska so materijalite

Primer:Od dobavuva~ot Energomarket od Skopje

nabaven e na faktura br. 441 materijal vo vrednost od 30.000 denari. Za prevoz e dobiena faktura br.123 od transportno pretprijatie na 3.000 denari. Za rastovar plateno e od blagajna 1.000 denari.

Red.Br.

OPISiznos

+ -

1.

2.

3.

4.

S/ka Presmetka na nabavkata S/ka Obvrski spremadobavuva~ite

Nabaven materijal po faktura br. 441

30.000

3.000

1.000

34.000

30.000

3.000

1.000

34.000

S/ka Presmetka na nabavkata S/ka Obvrski spremadobavuva~ite

Platen prevoz na kupeniot materijal po faktura br. 123

S/ka Presmetka na nabavkata S/ka Kasa

Plateno za rastovar od kasa

S/ka Zaliha na materijaliS/ka Presmetka na nabavkata

Nabavna vrednost na dobieni materijali po faktura br. 441

TRO[OCI

• Tro{ocite se vrednosno izrazeni tro{ewa na sredstva i trud {to se sostaven del na cenata na ~ineweto na u~inocite.

• Od smetkovodstvena gledna to~kanajzna~ajni se slednive podelbi natro{ocite:

- tro{oci po prirodni vidovi;- tro{oci po mesta;- tro{oci po nositeli;

- fakti~ki, planski i standardnitro{oci; i

- fiksni i varijabilni.

Spored prirodnite vidovi, tro{ocitemoè da se podelat vo slednive petgrupi:-potro{eni materijali,-vkalkulirani plati,-uslugi,-amortizacija, i

-pridonesi i drugi sli~ni izdatocina tovar na cenata na ~inewe.

Книжење на потрошокот на ситниот инвентар

Poznati se nekolku na~ini za evidencija napotro{okot na sitniot inventar:- Knièwe so direkten (ednokraten) otpispri samoto davawe vo upotreba;- Knièwe 50% kako tro{ok pri davawetona sitniot inventar vo upotreba;- Knièwe preku mese~ni kalkulativniotpisi; i- Knièwe preku smetkite za vremenski razgrani~uvawa

Primer:Na 01.04.2004 za potrebite na proizvodstvoto, spored

trebuvawe br.189 izdaden e siten inventar za 3.000 denari. Ovoj siten inventar, celosno se presmetuva kako tro{ok so samoto davawe voupotreba.

RedBr. Data Opis

S u m i

+ -

1 01.04 S/ka Otpis na siten inventar 3.000.-

S/ka Zaliha na siten inventar 3.000.-

Daden siten inventar vo upotreba so ednokraten otpis

Primer:1. Na 3.04.2004 spored trebuvaweto broj

201, e izdaden siten inventar voproizvodstvo vo iznos od 1 800 denari so50% otpis;2. Na 26. 04. spored komisiskiot zapisnik broj 1673 sitniot inventar vo upotreba stanal neupotrebliv za 400 denari.

RedBr.

Data O P I SS u m i

+ −

1 03.04 S/ka Otpis na siten inventar

S/ka Siten inventar voupotreba

S/ka Zaliha na siteninventar

Daden siten inventar potrebuvawe Br. 201 so 50%otpis

900.-

900.-

1.800.-

2 26.04 S/ka Otpis na siten inventar400.-

S/ka Siten inventar vo upotreba 400.-

Rashoduvan siten inventar spored komisiski zapisnik br. 1673

Vkupno 2.200 2.200

Primer:1)Na den 03.01.2004 godina vo DOO Giveko od Skopje

e izdaden siten inventar vo upotreba po trebuvawebroj 49 vo iznos od 4.000 denari. Mese~niotpotro{ok na ovoj siten inventar e procenet na 200denari.

2) Na 15.05.2004 godina spored komisiskiotzapisnik broj 469 sitniot inventar vo upotreba voiznos od 600 denari stanal neupotrebliv;

3) Na 18.08. za popravki izvr{eni na sitniotinventar vo upotreba e dobiena faktura br. 319,na iznos od 150 denari;

4)Na 31.12.2004 godina spored popisot i izvr{enataprocenka, fakti~kata vrednost na sitniotinventar vo upotreba e utvrdena deka iznesuva 2.000denari.

Red.Broj

Data O P I SS u m i

+ -

1 03.01 S/ka Siten inventar vo upotreba 4.000.-


Daden siten inventar vo upotreba po trebovawe br. 49

2 31.01 S/ka Otpis na siten inventar 200.-

S/ka Vrednosno usoglasuvawe na zalihata na siten inventar

200.-

Presemetan potro{ok na siten inventar za mesec Januari

2-a 28.02 S/ka Otpis na siten inventar 200.-


200.-

Presmetan potro{ok na siten inventar za Fevruari

3 15.05 S/ka Vrednosno usoglasuvawe na zalihata na siten inventar

600.-

S/ka Siten inventar vo upotreba 600.-

Rashoduvan siten inventar spored komisiski zapisnik br. 469

4 18.08S/ka Vrednosno usoglasuvawe na zalihata na siten inventar

150.-

S/ka Obvrski spremadobavuva~i

150.-

Izvr{eni popravki na siten inventar spored faktura br. 319

5 31.12S/ka Vonredni rashodi 250.-


250.-

Usoglasuvawe na knigovodstvoto so fakti~kata vrednost na sitniot inventar vo upotreba

Vkupno 5.400.- 5.400.-

Primer:Na den 4.01.2004 godina vo DOO Ribeko od

Skopje, e izdaden siten inventar voupotreba spored trebuvaweto za 6.000denari. Vekot na korisna upotreba naovoj siten inventar se predviduva deka}e trae ~etiri meseci.

RedBr.

Data

O P I SS u m i

+ -

1 04.01

S/ka Aktivni vremenski razg.(siten inventar vo upotreba)

6.000.-


Daden siten inventar vo upotreba po trebuvawe

2 31.01

S/ka Potro{en siten inventar 1.500.-

S/ka Pasivni vremenski razgrani~uvawa

1.500.-

Presmetan potro{ok na siten inventar za mesec Januari

2-a 28.02

S/ka Potro{en siten inventar 1.500.-

S/ka Pasivni vremenski razg. (presm. potro{ok na sit. inventar)

1.500.-

Presmetan potro{ok na siten inventar za mesec Fevruari

Potro{ok na siten inventar }e se evidentira u{te za dva meseci

3 31.12

S/ka Pasivni vremenski razgr.(presm. potro{ok na sit. inventar)

6.000.-

S/ka Aktivni vremenski razg.(siten inventar vo upotreba)

6.000.-

Likvidirawe na smetkite za vremenski razgrani~uvawa

Vkupno 15.000.- 15.000.-

Вкалкулирани плати и надоместоци од плати

Primer:Spored mese~na isplatna lista br.1064,pretprijatieto Ribeko od Skopje, trebada isplati 201.200 denari neto plati navrabotenite i 105.200 denari pridonesiod plati za mesec april. Platite navrabotenite se ispla}aat od blagajnatana pretprijatieto.

RedBr. Data O P I S

S u m i

+ -

1 30.04 S/ka Vkalkulirani plati 306.400

S/ka Obvrski sprema rabotnicite za neto plati

201.200

S/ka Obvrski za pridonesi od plati

105.200

Presmetani li~ni dohodi za mesec april spored presmetka br. 1064

2 04.05 S/ka Kasa 201.200

S/ka Obvrski za pridonesi od plati

105.200

S/ka @iro smetka 306.400

Podignato za isplata na li~ni dohodi

3 04.05S/ka Obvrski sprema rabotnicite za neto plati

201.200

S/ka Kasa 201.200

Isplateni li~ni dohodi za mesec april spred isplatna lista br. 1064

Vkupno 814.000 814.000

Трошоци по места и носители

• Edna{ evidentirani tro{oci spored nivniot priroden vid, se regrupiraat po pat na knièwa spored mestata na nivnoto nastanuvawe. Knièweto na tro{ocite spored mestata kade {to nastanale se vr{i so cel da se dobie odgovor na pra{aweto koe mesto kolku tro{oci predizvikalo.

Vo smetkovodstvoto nema nikakvi pre~kitro{ocite spored tro{o~nite mesta,pove}ekatno da bidat grupirani iregrupirani. Voobi~aeno e tro{ocite,da bidat grupirani vo dve grupacii:

a) pogonska reìja ib) upravno - proda`na reìja.

Директни и индиректни трошоци

• Tro{ocite {to moàt neposredno da se raspredelat po proizvodi i uslugi se direktni tro{oci.

• Razlikuvame dva vida direktni tro{oci: materijali za izrabotka i vkalkulirani plati za izrabotka. Kako direkten tro{ok moè da se tretira amortizacijata na nekoi postojani sredstva, vo slu~aj ako potro{okot na postojanoto sredstvo moè neposredno da se raspredeli na pooddelni proizvodi, na sli~en na~in kako i vkalkuliranite plati za izrabotka.

• Indireknite tro{oci ne moàt neposredno ili lesno da se raspredelat po proizvodi. Tie se narekuvaat i zaedni~ki tro{oci, zatoa {to se odnesuvaat ednovremeno na pove}e vidovi proizvodi.

• Indirektnite tro{oci pretstavuvaat i op{ti tro{oci, bidej}i golem broj vidovi indirektni tro{oci se odnesuvaat za site proizvodi ednovremeno.

• Potro{enata elektri~na energija e indirekten tro{ok zatoa {to ne moè neposredno ili lesno da se utvrdi kolku od zaedni~kiot tro{ok za koj proizvod se odnesuva. Tro{ocite na menaxmentot na firmata se odnesuvaat na celokupnoto

Книжење на трошоците по места и носители

Celokupnata postapka na knièwe vo vrska so tro{ocite seodviva po sledniov redosled:

1) Knièwe na tro{ocite spored nivnite vidovi sporedredosledot na nivnoto nastanuvawe vo tekot na mesecot;

2) Knièwe na tro{ocite po vidovi koi se presmetuvaat nakrajot na mesecot (potro{ena elektri~na energaja,potro{ena voda, amortizacija, kamati na kreditite itn.);

3) Grupirawe na tro{ocite na direktni i indirektni za kojacel se so~inuva Pregled za raspredelba na direktnite iindirektnite tro{oci;

4) Knièwe na tro{ocite po mesta i nositeli vrz osnova naPregled za raspredelba na direktnite i indirektnitetro{oci.

Разграничување на довршеното и недовршеното производство

Postojat tri na~ina za razgrani~uvawe nadovr{enoto od nedovr{enoto proizvodstvo:

1.Utvrduvawe na tro{ocite (cenata na~ineweto) na nedovr{enoto proizvodstvo;

2.Utvrduvawe na tro{ocite (cenata na~ineweto) na dovr{enoto proizvodstvo; i

3.Utvrduvawe na dovr{enoto i nedovr{enotoproizvodstvo vrz baza na odnapred utvrdeni,planski ili standardni tro{oci.

Фактички, плански и стандардни трошоци

• Fakti~kite tro{oci se izraz na fakti~kinastanati tro{ewa na sredstva i trud.

• Planskite tro{oci se odnapred predvidenitro{oci vrz osnova na iskustvoto vonastanuvaweto na tro{ocite vo izminatitegodini, zemaj}i gi i predviduvawata zadvièweto na cenite.

• Standardnite tro{oci se utvrduvaat vrzosnova na sestrani nau~ni ispituvawa zanastanuvaweto i dvièweto na tro{ocite. Tiese utvrduvaat vrz baza na primena nau~nimetodi za organizacijata na raboteweto i naprecizni merewa na potrebniot potro{ok naelementite na proizvodstvoto.

Фиксни, варијабилни и полуфиксни трошоци

• Fiksnite tro{oci vo nivniot vkupen iznos za opredelen period ostanuvaat nepromeneti bez ogled na obemot na proizvodstvoto.

• Varijabilnite tro{oci se menuvaat vo zavisnost od promenata na obemot na proizvodstvoto. Tie se zgolemuvaat koga raste obemot, a se namaluvaat naporedno so opa|aweto na obemot na proizvodstvoto.

• Polufiksnite (poluvarijabilnite) tro{ocivo nivniot vkupen iznos ostanuvaatnepromeneti vo ramkite na edna zona naproizvodstvo (stepen na vrabotenost nakapacitetot). Pri preminot vo slednata,povisoka zona tie naglo se zgolemuvaat za daostanat nepromeneti do krajot na taa zona

Книжење во врска со готовите производи

• Gotovite proizvodi moàt da se vodatna zaliha po fakti~ka ili po planskacena na ~inewe. Vrz osnova nakalkulacija na proizvodstvoto seutvrduva iznosot na vkupnitevloùvawa koi se odnesuvaat nadovr{enite, a vrz osnova na Priemnicagotovite proizvodi se primaat nazaliha.

Primer:

• Na 31.07 od proizvodstvoto se zavr{enii predadeni vo magacinot za gotoviproizvodi (spored kalkulacijata nacenata na ~inewe, fakti~kite tro{ociiznesuvaat 213.500 denari, a planskatacena na ~inewe e 220.000 denari) toga{vo dnevnikot }e se sprovede slednovoknièwe:

Red.Broj Data Opis

S u m i

+ -

1 31.07 S/ka Zaliha na gotovi proizvodi

213.435

S/ka Proizvodstvo votek

213.435

Predadeni dovr{eni gotovi proizvodi vo magacin po fakti~ka vrednost

• Koga gotovite proizvodi se vodat po planskacena na ~inewe, a nedovr{enotopraizvodstvo po fakti~ka cena na ~inewe,toga{ koli~inata na dovr{enite gotoviproizvodi, presmetana po planskata cena(planska vrednost), se kniì na pozitivnatastrana na S/kata Zaliha na gotoviproizvodi, a fakti~kata cena na ~inewe, sekniì na negativnata strana na S/kataProizvodstvo vo tek. Razlikata {to }e sejavi pomegu planskata i fakti~katavrednost se kniì na levata ili desnatastrana na S/kata Otstapuvawe od planskiteceni na gotovite proizvodi, vo zavisnost odtoa dali planskata cena na ~inewe e pomalaili pogolema od fakti~kata cena na ~inewe.

RedBr

Data OpisS u m i

+ -

1 31.07 S/ka Zaliha na gotovi proizvodi

220.000,-

S/ka Proizvodstvo vo tek 213.435.-

S/ka Otstapuvawe od cenitena gotovite proizvodi 6.565,-

Predadeni dovr{eni gotovi proizvodi vo magacin po planska vrednost

Vkupno 220.000,- 220.000.-

Книжење во врска со продажбата (реализација) на готови производи и услуги

Primer:AD Iskra od Kumanovo na 16.08.2004

godina, po faktura broj 139 na AD Lozarod Veles ispora~ala gotovi proizvodi~ija proda`na vrednost iznesuva 180.000denari, a cenata na ~ineweto iznesuva120.000 denari. Vo proda`nata vrednostpresmetan e danok na dodadena vrednostod 27.457 denari;

PRIHODI, RASHODI I FINANSISKI REZULTAT

• Spored me|unarodnite smetkovodstveni standardi,prihodite i rashodite se definirani na sledniov na~in:

a) Prihodot e zgolemuvawe na ekonomskite koristi zavreme na presmetkovniot period vo forma na priliviili zgolemuvawe na sredstvata ili namaluvawe naobvrskite, {to ima za posledica zgolemuvawe naglavninata, bez ona zgolemuvawe koe e vo vrska souplatite od strana na u~esnicite vo glavninata;

b) Rashodot e namaluvawe na ekonomskite koristi vo tekotna resmetkovodniot period vo forma na odliv ilinamaluvawe na imotot, sredstvata odnosno sozdavawe naobvrski {to ima za posledica namaluvawe na glavninata,bez ona namaluvawe koe e posledica na raspredelbata naglavninata na u~esnicite.

Smetkovodstvo na prihodite i rashodite

a) Redovni prihodi i rashodi

1. Prodadeni se gotovi proizvodi po f-ra br. 0157,na kupuva~ite za 15.000 den., na proda`navrednost se presmetuva i 18% DDV. Cenata na~inewe na ovie proizvodi iznesuva 12.000 den.

2. Spored faktura br. 0158 prodaden e materijalza 5.000 den. Nabavnata vrednost na materijalotiznesuva 4.500 den.

3. Spored izvod od bankata, korisnikot na delovenprostor uplatil vo korist na ìro smetkata naime naemnina den. 2.500.

DNEVNIK +(d) -(p)________________________________________________________________________________1. 120 - Kupuva~i vo zemjata 17.700,-

751 - Prihodi od proda`ba naproizvodi, stoki i uslugina doma{en pazar 15.000,-

260 - Obvrski za DDV 2.700,-Za prodadeni gotovi proizvodi po faktura br.057

1a. 700 - Rashodi na prodadeni i 12.000,-uslugi

630 - Proizvodi na zaliha 12.000,-Cena na ~inewe na prodadeni proizvodi

2. 120 - Kupuva~i vo vo zemjata 5.000,-756 - Prihodi od proda`ba na

materijali 5.000,-Prodaden materijal po faktura br.058

2a. 702 - Nabavna vrednost na prodadenmaterijal, rezervni delovi isiten invertar 4.500,-

310 - Surovini i materijalina zaliha 4.500,-

Nabavna vrednost na prodaden material

3. 1000 - @irosmetka 2.500,-753 - Prihodi od naemnina 2.500,-

Plateno na ime naemnina

b) Prihodi i rashodi od u~estva na vloùvawa i ostanatiprihodi i rashodi

4. Za nenavremeno pla}awe na svoite obvrski, na kupuva~itepresmetana im e kamata na 500 den.

5. Pri otvarawe na devizen akreditiv na stranski dobavuva~presmetani se negativni kursni razliki na 1.000 den.

6. Za kupenite akcii od pretprijatieto Ponikva-farm, pogodi{nata smetka na pretprijatieto na ime dividenda mupripa|a den. 2.000.

7. Spored odluka na Upravniot odbor na pretprijatieto, ednama{ina se prodava. Nabavnata vrednost na ma{inataiznesuva 7.000 den., a otpi{aniot del 5.000 den. Ma{inatae prodadena za 2.500 den., na koja suma e presmetan DDV od5%.

8. Da pretpostavime deka vo prethodniot primer, ma{inata eprodadena za 1.000 den., na koja suma e presmetan DDV 5%.

DNEVNIK: +(d) -(p)_________________________________________________________________

4. 120 - Kupuva~i vo zemjata 500,-765 -Prihodi od kamati 500,-

Presmetana kamata na kupuva~ite

5. 485 - Negativni kursni razliki 1.000,-103 -Devizna smetka 1.000,-

Presmetani negativni kursni razliki

6. 1779 - Ostanati kratkoro~nipobaruvawa 2.000,-

7601 -Prihodi od dividendi 2.000,-Presmetan prihod na ime dividenda_________________________________________________________________

v) Vonredni prihodi i rashodi

9. Spored dogovorot so Ministerstvoto zaodbrana izvr{ena e refundacija nasredstva za vraboten ispraten na voenaslu`ba od 3.000 den.

10. Uni{teni se ovo{tarnici poradinastanat poàr predizvikan od grom voiznos od 2.500 den.

DNEVNIK +(d) -(p)_____________________________________________________________

___9. 167 - Pobaruvawe od dràvata i dr.

institucii po osnov na ostanatinespomnati dava~ki 3000,-

782 - Vonredni nepredvideni prihodi 3.000,-Refundirani sredstva

10. 722 - Zagubi poradi o{tetuvawe na golemdel od sredstvata ili poradiprirodna katastrofa 2500,-0240 - Ovo{tarnici 2500,-

Nastanat poàr i uni{teni ovo{tarnici_____________________________________________________________

_____

Utvrduvawe na finansiskiot rezultat

Determiniraweto na finansiskiot rezultat se vr{i so sprotivstavuvawe na ostvarenite prihodi od proda`ba so nastanatite rashodi, koi se sodràni vo u~inocite koi {to se prodadeni na pazarot.

a) Prihodi b) Rashodi_____________________________________________________________________751- den. 15.000,- 700- den. 15.000,-753- den. 2.500,- 702- den. 4.500,-756- den. 5.000,- 722- den. 2.500,-7601- den. 2.000,-765- den. 500,-773- den. 3.000,-7791- den. 500,-782 - den. 3.000,-Vkupno Vkupnoprihodi: 31.050,- rashodi: 22.000,-_____________________________________________________________________

DNEVNIK +(d) -(p)________________________________________________________________________12a. 751 - Prihodi od proda`ba na prizvodi,

uslugi i stoka na doma{en pazar 15.000,-753 - Prihodi od naemnina 2.500,-756 - Prihodi od proda`ba na materijal 5.000,-7601 - Prihodi od dividendi 2.000,-765 - Prihodi od kamati 500,-773 - Prihodi od proda`ba na post. s-va 3.000,-

7791 - Kapitalna dobivka 500,-790 - Razlika na prihodi i rashodi od

redovno rabotewe 28.500,-Za prenos na prihodite od redovno rabotewenastanati vo presmetkovniot period

12b. 790 - Razlika na prihodi i rashodiod redovno rabotewe 19.500,-700 - Rashodi na prodadeni

proizvodi i uslugi 15.000,-702 - Nabavna vrednost na prodaden

materijal, rezervni delovi isiten inventar 4.500,-

Za prenos na rashodite od redovno rabotewenastanati vo presmetkovniot period

DNEVNIK +(d) -(p)__________________________________________________________________

____12v. 782 - Vonredni nepredvideni prihodi 3.000,-

791 - Razlika na prihodi i rashodiod vonredni aktivnosti

3.000,-Za prenos na vonrednite prihodi

nastanati vo presmetkovniot period

12g. 791 - Razlika na prihodi i rashodiod vonredni aktivnosti 2.500,-722 - Zaguba poradi o{tetuvawe na

golem del od s-vata 2.500,-

Za prenos na vonrednite rashodinastanati vo presmetkovniot period___________________________________________________________

____

DNEVNIK +(d) -(p)______________________________________________________________________

13a. 790 - Razlika na prihodi i rashodiod redovno rabotewe 9.000,-800 - Dobivka od redovno

rabotewe pred odano~uvawe 9.000,-Ostvarena bruto dobivka od redovno rabotewe

13b. 791 - Razlika na prihodi i rashodiod vonredni aktivnosti 500,-830 - Dobivka od vonredno

rabotewe pred odano~uvawe 500,-Ostvarena bruto dobivka od vonredni-nevoobi~aeni

aktivnosti________________________________________________________

Rasporeduvawe na bruto dobivkata

• Bruto dobivkata e predmet na odano~uvawe. Spored MSS 12 Danok na dobivka, smetkovodstvenata dobivka se opredeluva kako neto dobivka ili zaguba na periodot pred namaluvawe na dano~niot rashod, dano~na dobivka, dano~en rashod, dano~en prihod, tekoven danok.

Neto dobivkata moè da bide raspredelena za:

zgolemuvawe na kapitalot pokrivawe zagubi od prethodnite godini, nadoknada na vloùva~ite kako dividenda i

dr. nadomestoci, rezervi, plati od dobivka, ostanati nameni.

Neraspredeleniot del od dobivkataostanuva kako neraspredelena dobivka.

DNEVNIK: +(d) -(p)

___________________________________________________________________

14a. 800 - Dobivka od redovnorabotewe pred odano~uvawe 9.000,-810 - Danoci od dovivka od

redovno rabotewe 2.700,-820 - Dobivka od redovno rabotewe

po odano~uvawe 6.300,-Raspredelba na ostvarenata bruto dobivka od redovno rabotewe dobivka pred odano~uvawe

14b. 830 - Dobivka od vonrednorabotewe pred odano~uvawe 500,-840 - Danoci od dobivka od

vonredni aktivnosti 150,-850 - Dobivka od vonredni

aktivnosti po odano~uvawe 350,-Raspredelba na ostvarenata bruto dobivka od vonredni

aktivnosti____________________________________________________________

_______

DNEVNIK: +(d) -(p)___________________________________________________________________

14v. 820 - Dobivka od redovno rabotewepo odano~uvawe 6.300,-

850 - Dobivka od vonredniaktivnosti po odano~uvawe 350,-871 - Dobivka za finans. godina po

site odano~.- neto dobivka 6.650,-Utvrdena dobivka za finan. godina

15a. 871 - Dobivka za finans. godina po siteodano~uvawa- neto dobivka 6.650,-881 - Zgolemuvawe na kapitalot 1.330,-883 - Dividendi i drugi nadomestoci

na vloùva~ite 1.995,-884 - Rezervi 1.330,-885 - Plati od dobivka 665,-889 - Neraspredelena dobivka 1.330,-

Raspredelba na neto dobivkata________________________________________________________________________

DNEVNIK: +(d) -(p)___________________________________________________________________

15b. 881 - Zgolemuvawe na kapitalot 1.330,-883 - Dividendi i drugi nadomestoci

na vloùva~ite 1.995,-884 - Rezervi 1.330,-885 - Plati od dobivka 665,-889 - Neraspredelena dobivka 1.330,-

910 - Akcionerski kapital 1.330,-247 - Obvrski po osnov u~estvo

vo rezultatot 2.660,-940 - Zakonski rezervi 1.330,-275 - Neraspredelena dobivka 1.330,-

Raspredelba na dobivkata____________________________________________________________________

VONBILANSNI EVIDENCII

• Vo firmite, pokraj delovnite nastani, {to se predmet na evidencija vo smetkovodstvoto, ima i takvi koi se delovni, a i smetkovodstveni nastani, me|utoa tie ne moàt da se opfatat vo oficijalnoto smetkovodstvo.

• Ovie nastani ne se odrazuvaat vo bilansite i pri izgotvuvaweto na ovie izve{tai, sredstvata i obvrskite {to poteknuvaat od tie nastani i od transakcii {to ne moàt da se opfatat vo finansiskoto smetkovodstvo se sistematiziraat i se iskaùvaat so podesuvaweto na bilansite ili vo posebna evidencija, vonbilansno.

• Za obezbeduvawe ednoobraznost i povrzanost na ovaa evidencija site konta se podeleni vo parovi, od koi ednite se sredstva, a drugite obvrski.

• Vonbilansnata evidencija sluì za evidencija i za iskaùvawe na tu|ite sredstva {to se vo firmata (osven tu|ite pari~ni sredstva), i za nastanite {to predizvikuvaat izmeni vo sredstvata i obvrskite na istata.

• Vonbilansnata evidencija gi evidentira sredstvata i uslovnite obvrski i prava po principot na dvojno knigovodstvo.

Smetkovodstvo na vonbilansnite evidencii

Primer:Pretprijatie zelo pod naem od drugo

pretprijatie edno pasi{te za period od 5 godini.Vrednosta na pasi{teto e den. 150.000.

DNEVNIK +(d) -(p)_____________________________________________________________1) 9990- Zemji{ta, objekti i oprema vo naem 150.000,-

9950 - Obvrski za zemji{ta, objektii za oprema pod naem 150.000,-

Zemeno pasi{te vo naem______________________________________________________________

III колоквиум

СМЕТКОВОДСТВО - utms.cc fakultet/I godina... · smetkovodstvo, koe se gradi na principot na dvojnost pri iska`uvaweto na ekonomskite transakcii. ... • Vo 1673 god.

Documents