Research Methodology Thalia Bellali Dr. Thalia Bellali 1 Η Ποιοτική Μεθοδολογία στην Έρευνα Μπελλάλη Θάλεια Νοσηλεύτρια ΠΕ, Ψυχολόγος MSc, PhD Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Νοσηλευτικής-ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πώς μπορούμε να μελετήσουμε αποτελεσματικότερα και με πιο αξιόπιστο τρόπο τα φαινόμενα γύρω μας; Φιλοσοφικά «ρεύματα σκέψης» στη μεθοδολογία της έρευνας (philosophical paradigms) Γενικός τρόπος αντίληψης και κατανόησης του κόσμου που προσδιορίζει τι είναι σημαντικό να μελετηθεί και με ποιο τρόπο Λογικό-θετικιστικό (logico-positivistic paradigm) •Στατική απεικόνιση μιας και μοναδικής «αλήθειας» (φυσικές επιστήμες) ••Γραμμική, αναλυτικo-παραγωγική αλληλουχία (αφαιρετικός συλλογισμός) •Ποσοτικός τρόπος προσέγγισης Φαινομενολογικό-νατουραλιστικό (phenomenologic-naturalistic paradigm) •∆υναμική «αλήθεια», σχετική, «κοινωνική κατασκευή». Αλληλεπίδραση ανθρώπου με εκάστοτε κοινωνικό & ιστορικό πλαίσιο. «Πολλαπλές αλήθειες σε μία μόνο κατάσταση» •Κυκλική, ολιστική–επαγωγική αλληλουχία •Ποιοτικός τρόπος προσέγγισης (ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ) • Νέα φιλοσοφικά ρεύματα (paradigm of relativism, of feminism etc) ∆ιαφορές: •Τρόπος εξήγησης των φαινομένων •Μέθοδος προσέγγισης των υπό μελέτη φαινομένων
22
Embed
Η Ποιοτική Μεθοδολογία στην Έρευναdiabetes.teithe.gr/UsersFiles/presentation Bellali.pdf · Φιλοσοφικά «ρεύµατα σκέψης» στη
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
• Νέα φιλοσοφικά ρεύµατα (paradigm of relativism, of feminism etc)
∆ιαφορές: •Τρόπος εξήγησης των φαινοµένων •Μέθοδος προσέγγισης των υπό µελέτη φαινοµένων
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 2
Ορισµός ποιοτικής έρευνας /Ορίζεται ως η συστηµατική διερεύνηση και η όσο το δυνατόν πληρέστερη κατανόηση των ανθρώπινων υπάρξεων µέσα στο περιβάλλον που ανήκουν /Αναφέρεται σε κάθε µορφή έρευνας που παράγει αποτελέσµατα µέσω ερµηνευτικής ανάλυσης και όχι µέσω στατιστικής επεξεργασίας των δεδοµένων /Στόχος: η µελέτη σε βάθος ενός φαινοµένου Straus s & Corbin 1998
∆εν καθορίζεται a priori το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας. ∆εν υπάρχουν εκ των προτέρων εννοιολογικές κατηγορίες
Αφορά στην έρευνα γύρω από τα βιώµατα και τις εµπειρίες των ανθρώπων, τις συµπεριφορές, τα συναισθήµατά τους, καθώς επίσης και τη φύση και λειτουργία συστηµάτων, κοινωνικών οµάδων, πολιτισµικών φαινοµένων κλπ
Το θεωρητικό πλαίσιο αναδύεται από τα δεδοµένα που συλλέγουµε. ∆είγµα λίγων περιπτώσεων. Η ανάλυση αφορά στην ολότητα κάθε περίπτωσης για να ανακαλύψουµε όσο το δυνατόν περισσότερα κοινά στοιχεία και οµοιότητες µεταξύ των περιπτώσεων προκειµένου να φτιάξουµε κατηγορίες και να µελετήσουµε πως αυτές συνδέονται µεταξύ τους
∆ιαφορές ποσοτικής vs ποιοτικής προσέγγισης (βλ. άρθρα Μπελλάλη Θ, Παπάζογλου Ε (2004) Η ποιοτική µεθοδολογία στη Νοσηλευτική Έρευνα. Νοσηλευτική 43, 261-270) Μαντζούκας, Στ. (2003). Έρευνα και αντιληπτικά περιγράµµατα: Τα είδη και η χρησιµότητά τους για τους ερευνητές νοσηλευτές. Νοσηλευτική 42: 405-413.
Συνοπτικά τα χαρακτηριστικά της ποιοτικής έρευνας..
/Ολιστική προσέγγιση και κατανόηση του υπό-µελέτη φαινοµένου
/Νατουραλιστική προσέγγιση (όχι χειρισµός, περιορισµός ή διατήρηση σταθερών εξωτερικών παραγόντων)
/Άµεση επαφή του ερευνητή µε το αντικείµενο µελέτης
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 3
/Συλλογή δεδοµένων από ατοµικές περιπτώσεις και µετά συγκριτική διαδικασία
/Επαγωγική προσέγγιση και ανάλυση δεδοµένων
/Ευέλικτος ερευνητικός σχεδιασµός /Γνώσεις και δεξιότητες ερευνητή
Κριτική των 2 προσεγγίσεων ΠΟΣΟΤΙΚΗ • υπεραπλουστεύει τη συνθετότητα των εµπειριών • δεν εντοπίζει σηµαντικούς παράγοντες που δεν ποσοτικοποιούνται εύκολα • δεν περιγράφει ένα φαινόµενο στο σύνολό του, αλλά διαστάσεις του ΠΟΙΟΤΙΚΗ • δε γενικεύει στον ευρύτερο πληθυσµό • ασαφείς διαδικασίες ανάλυσης δεδοµένων • απειλή αξιοπιστίας και εγκυρότητας (δύο ερευνητές όχι τα ίδια αποτελέσµατα κλπ)
Επιλογή µεθοδολογικής προσέγγισης
Σκοπός έρευνας
Επίπεδο γνώσεων που διαθέτω για το υπό µελέτη φαινόµενο
Μεταβλητές που ορίζω
∆ιαθέσιµες πηγές πληροφόρησης και ερευνητικό δείγµα
Εκπαίδευση, εµπειρία, ικανότητες και διάθεση που έχω
Ψυχικό, οικονοµικό και χρονικό κόστoς διεξαγωγής έρευνας σε σχέση µε όφελος
Πρακτικά θέµατα
Θέµατα ηθικοδεοντολογικής φύσεως
Επιλογές κατά τον ερευνητικό σχεδιασµό
• Ποιος είναι ο πρωταρχικός σκοπός της έρευνας; • Ποια είναι τα ερευνητικά «υποκείµενα»; • Ποιες στρατηγικές δειγµατοληψίας ενδείκνυνται; • Τι είδος δεδοµένων θα συλλεχθούν και µε ποιο τρόπο; • Ποια µέθοδος/τεχνική ανάλυσης θα χρησιµοποιηθεί; • Περιγραφή, ερµηνεία φαινοµένου κλπ • Άτοµα, οµάδες ατόµων, πρόγραµµα, θεραπευτική τεχνική • Τυχαία ή σκόπιµη, θεωρητική κ.α. • Ποσοτικά, ποιοτικά, συνδυασµός. Ερωτηµατολόγιο, συνέντευξη • Στατιστική ανάλυση, ανάλυση περιεχοµένου, συνδυασµοί ποσοτικών-ποιοτικών
ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ∆εν υπάρχει προκαθορισµένη ερευνητική διαδικασία, ούτε γνωρίζουµε ποιες διαστάσεις του φαινοµένου θα εκτυλιχθούν και θα επηρεάσουν τους συµµετέχοντες Έναρξη έρευνας: υπογραφή εντύπου µπορεί να επηρεάσει τις απαντήσεις αφού
η συνέντευξη είναι µέρος της σχέσης α) νέα στοιχεία κατά την ανάλυση (δεν ξέρω τι θα συµβεί) β) να µην επηρεάζει τον ερωτώµενο (δεν πρέπει να πω) γ) η λεπτοµερής επεξήγηση γίνεται διαφορετικά κατανοητή (δεν κατανοούν
Κόστος (ψυχικό, οικονοµικό, χρονικό) Όφελος (πιθανότητα συλλογής χρήσιµων πληροφοριών) • Ποιο το χρονικό, ψυχικό και οικονοµικό κόστος; • Πόση γνώση, εκπαίδευση, εµπειρία πρέπει να διαθέτει για να χρησιµοποιήσει
πχ η οµάδα ερευνητών το ερωτηµατολόγιο ή τη συνέντευξη; • Ποια µέθοδος επιτρέπει τη συλλογή περισσότερων πληροφοριών; • Πόσο χρήσιµες είναι οι συλλεγόµενες πληροφορίες σε συνάρτηση µε το σκοπό
της µελέτης; • Πόσες πιθανότητες έχουν οι ερωτώµενοι να απαντήσουν στις συγκεκριµένες
ερωτήσεις του ερωτηµατολογίου ή της συνέντευξης;
ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Παρατήρηση Ο πλήρως συµµετέχων (complete participant) Ο συµµετέχων ως παρατηρητής (participant as observer) Ο παρατηρητής ως συµµετέχων (observer as participant) Ο αποκλειστικός παρατηρητής (complete observer)
Χρήση γραπτών και οπτικοακουστικών πηγών
Συνέντευξη - Μη δοµηµένη (unstructured interview) - Ηµι-δοµηµένη ή εντοπισµένη (semi-structured or focused interview) - ∆οµηµένη (structured interview)
Αξιοπιστία στην ποιοτική συνέντευξη Η έννοια της αντικειµενικότητας εδώ αφορά στο να µπορέσει ο ερευνητής να
καταγράψει και να κατανοήσει όσο το δυνατόν πιο πιστά τις εµπειρίες που περιγράφονται από τους συµµετέχοντες στην έρευνα, χωρίς να προβάλλει ή να επιβάλλει τις προσωπικές του απόψεις και χωρίς να κατευθύνει.
∆ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Τεχνικές
• Σκόπιµη δειγµατοληψία (purposive sampling) – Η επιλογή περιπτώσεων σύµφωνα µε τους σκοπούς της έρευνας,
και που θα µας δώσουν τις πιο πλούσιες πληροφορίες
• Θεωρητική δειγµατοληψία (theoretical sampling)
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 6
– Η επιλογή περιπτώσεων σύµφωνα µε τις έννοιες που έχουν τη µεγαλύτερη σχέση µε την αναπτυσσόµενη θεωρία (θεµελιωµένη θεωρία). Η ανάλυση και η στρατολόγηση γίνονται ταυτόχρονα ώστε η κάθε επόµενη περίπτωση να επιλέγεται βάση των αναδυόµενων εννοιών
• ∆ειγµατοληψία τυπικής περίπτωσης (typical case sampling) – Στρατολόγηση τυπικών περιπτώσεων που δεν παρουσιάζουν
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µε σκοπό να µελετήσουµε τη γενική, τυπική εµπειρία
• ∆ειγµατοληψία αποκλίνουσας περίπτωσης (deviant case sampling) – Στρατολόγηση περιπτώσεων που διαφέρουν από τον µέσο όρο
ακριβώς για να µελετήσουµε τους τρόπους µε τους οποίους διαφέρουν
• ∆ειγµατοληψία χιονοστιβάδας (snowball sampling)
Πότε σταµατάµε τη συλλογή δεδοµένων;
• Εξαρτάται !!!! – Από το σχεδιασµό της έρευνας (θεµελιωµένη
θεωρία, οµάδες εστίασης κ.α.) – Τους σκοπούς – Την ποιότητα των δεδοµένων (πόσο πλούσιες
είναι οι αφηγήσεις) Αλλά συνεχίζουµε µέχρι να έχουµε α) Πληρότητα (κατανοητό φαινόµενο από τα δεδοµένα), β) κορεσµό των δεδοµένων, δηλαδή επανάληψη των θεµάτων από όλους τους νέους συµµετέχοντες και γ) όχι άλλες επιλογές να συνεχίσουµε τη δειγµατοληψία
ΑΣΚΗΣΗ ΟΜΑ∆ΙΚΗ Στο θέµα: «Η εµπειρία ενός γονιού παιδιού που νοσηλεύεται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ)» εξηγήστε σε δύο παραγράφους ποιο θα ήταν το δείγµα σας και ποια µέθοδο δειγµατοληψίας θα ακολουθούσατε για να το επιλέξετε. Περιγράψτε τη διαδικασία συλλογής των δεδοµένων σας
• Βαρύτητα κατάστασης; • Πότε; Όταν θα έχει αποσωληνωθεί; • Μητέρες και πατέρες; • Καταγωγή; • Ποιος θα κάνει τη συνέντευξη; • Που θα γίνει η συνέντευξη; • Σκόπιµη δειγµατοληψία, ή άλλη;
βλ. άρθρο Πατιστέα Ε. (2004). Η εθνογραφική και φαινοµενολογική µεθοδολογία
στη διερεύνηση της έννοιας «φροντίδα». Νοσηλευτική 43, 391-400
Σκοπός: Η µελέτη πτυχών της ΄΄κουλτούρας΄΄ µιας οµάδας ή υποοµάδας ατόµων που ζουν σε συγκεκριµένο κοινωνικό πλαίσιο
Ερωτήµατα:
• Τι είναι αυτό το φαινόµενο που εµφανίζεται στη συγκεκριµένη οµάδα ή υποοµάδα;
• Ποιο νόηµα αποδίδουν και πως ερµηνεύουν το συγκεκριµένο φαινόµενο, τα άτοµα της οµάδας ή υποοµάδας; (πεποιθήσεις, αξίες, νοήµατα)
Φαινοµενολογία βλ. άρθρο Βουζάβαλη Φ., Παπαθανάσογλου Ε., Πατηράκη Ε. (2008). Η µέθοδος που αποκαλύπτει την ύπαρξη: η φιλοσοφία και µεθοδολογία της ερµηνευτικής φαινοµενολογίας, Νοσηλεία και Έρευνα 21: 42-46
Σκοπός: Η µελέτη της «βιωµένης εµπειρίας» (lived experience) όπως αυτή
περιγράφεται και ερµηνεύεται από το ίδιο το άτοµο. Ερωτήµατα: Ποια είναι η ουσία (ο πυρήνας – «the core») ενός συγκεκριµένου
φαινοµένου σύµφωνα µε τα βιώµατα των ανθρώπων;
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 8
Θεωρία θεµελιωµένη σε εµπειρικά δεδοµένα (grounded theory)
βλ. άρθρο Μπελλάλη Θ, Παπάζογλου Ε (2005) Η µέθοδος της θεµελιωµένης θεωρίας
στην ποιοτική έρευνα. Νοσηλευτική 44, 130-139)
Σκοπός: Η διατύπωση µιας θεωρίας σχετικά µε ένα συγκεκριµένο φαινόµενο
µέσω της συλλογής και ανάλυσης εµπειρικών δεδοµένων Ερωτήµατα:
• Πώς εµφανίζεται και πώς εξελίσσεται το υπό µελέτη φαινόµενο;
• Ποιες διαστάσεις το διακρίνουν;
Θεωρητική δειγµατοληψία
Η κατάλληλη δειγµατοληψία σε τρόπο και σε µέγεθος προχωρά καθώς προχωρά και η ίδια η έρευνα για δύο σκοπούς:
α) για να επιβεβαιώσει µε τα νέα δεδοµένα την αληθή ύπαρξη των αρχικών κατηγοριών που αναδύθηκαν από τα πρώτα δεδοµένα και
β) για να δηµιουργηθούν καινούριες κατηγορίες και να ανακαλυφθούν οι µεταξύ τους σχέσεις και διασυνδέσεις
Μέθοδοι ανάλυσης που διευκολύνουν την κωδικοποίηση των
δεδοµένων ∆ιατύπωση ερωτήσεων
• Μικροσκοπική ανάλυση δεδοµένων (λέξη προς λέξη, φράση προς φράση)
• Τα λογισµικά προγράµµατα βοηθούν στην συλλογή, οργάνωση, ανάκτηση, διαχείριση και αναδιοργάνωση/ανάλυση των δεδοµένων
• ∆ΕΝ κάνουν την ανάλυση για µας !!!! • Πάντα ξεκινούµε µε ανάγνωση των αφηγήσεων και άλλου υλικού για γνωριµία µε τα δεδοµένα
• ∆ιαβάζουµε επανειληµµένα – πρέπει να ξέρουµε τα δεδοµένα πάρα πολύ καλά
• Ξεκινούµε την περιγραφή των δεδοµένων µας • Εκ νέου παρουσίαση του περιεχοµένου της µελέτης για τον αναγνώστη
• Το πλαίσιο του φαινοµένου • Ποιοι, πως, τι, πότε, πού
Παρουσίαση αποτελεσµάτων µετά την ανάλυση
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 10
Ευρήµατα της µελέτης Η ανάλυση των δεδοµένων έδειξε ότι η επιθυµία για την απόκτηση παιδιού είναι σύνθετη και περιγράφεται περισσότερο ως µια διεργασία που προοδευτικά διαµορφώνεται και συχνά τροποποιείται ως προς την ένταση και το περιεχόµενό της, παρά ως µια κατάσταση ή µία πτυχή της προσωπικότητάς τους. Από την ανάλυση των αφηγήσεων των µητέρων, αναδύθηκαν τέσσερις βασικές κατηγορίες, οι οποίες αναδεικνύουν διαφορετικές εµπειρίες στη διαδικασία απόκτησης ενός παιδιού και περιλαµβάνουν: α) την επιθυµία όταν η ηλικία είναι οριακή, β) την επιθυµία ως βασική πτυχή της εικόνας εαυτού, γ) την επιθυµία υπό όρους και προϋποθέσεις και δ) την επιθυµία ως αντιστάθµιση/αντιστάθµισµα (compensation) για τις ενοχές παρελθούσας έκτρωσης. α) Στο όριο της ηλικίας (Επιθυµία όταν η ηλικία είναι οριακή) Για τις περισσότερες γυναίκες του δείγµατος, η επιθυµία για παιδί γίνεται συνειδητή και κινητοποιούνται προς την απόκτησή του, όταν αισθάνονται ότι «κτυπάει» το βιολογικό τους ρολόι, καθώς τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. «Εκεί γύρω... µετά τα 35 νοµίζω. Μετά τα 35 άρχισα να το σκέπτοµαι.…… Αφ’ (κάτι λείπει εδώ) στιγµής άκουσα ότι τα περιθώριά µου τα ηλικιακά ήταν πολύ στενά τότε ήµουν αποφασισµένη ότι πρέπει να δράσω.» (περίπτωση 1, δωρεά σπέρµατος) «Στα 30 άρχισα να ανησυχώ. Μµµ Και µετά… µετά περάσαν τα χρόνια και άρχισα να ανησυχώ, τι θα γίνει και τα λοιπά γιατί και η ηλικία...» (περίπτωση 12, δωρεά ωαρίων) β) Γεννήθηκα «µητέρα» (Μητρότητα ως βασική πτυχή της εικόνας εαυτού) Αρκετές γυναίκες ανέφεραν ότι από τη µικρή κιόλας ηλικία είχαν µια αγάπη ή λατρεία για τα παιδιά και µια πολύ έντονη «ανάγκη» να αποκτήσουν τα δικά τους. Μία µάλιστα γυναίκα, είχε επιλέξει το επάγγελµα της µαίας για να έρχεται σε καθηµερινή επαφή µε έγκυες γυναίκες και νεογέννητα βρέφη. Για τις γυναίκες αυτές, η τεκνοποίηση και η µητρότητα ήταν άµεσα συνδεδεµένες µε την ταυτότητά τους και την εικόνα που είχαν ή επιθυµούσαν να έχουν για τον εαυτό τους. Χαρακτηριστικές ήταν αναφορές όπως «Γεννήθηκα µανούλα», «Νοµίζω ότι γεννήθηκα για αυτό το πράγµα», «∆ε µπορούσα να σκεφτώ ότι δεν θα έχω δικά µου παιδιά, ήταν αδιανόητο», οι οποίες συνόδευαν εκτενείς περιγραφές τη διαχρονικής επιθυµία τους να γίνουν µητέρες. «Πάντα έβλεπα τον εαυτό µου µέσα σε οικογένεια, δεν µπορούσα να φανταστώ τον εαυτό µου… όσο και αν µε ενδιέφερε να σπουδάσω ας πούµε, να σπουδάσω, να κάνω καριέρα ή όλα αυτά τα πράγµατα, δε µπορούσα να δω τον εαυτό µου χωρίς οικογένεια, µε τίποτα. ∆ηλαδή µες στο µυαλό µου ήταν δεδοµένο ότι θα αποκτήσω οικογένεια, δε µπορούσα να σκεφτώ ότι δεν θα έχω δικά µου παιδιά ήταν αδιανόητο.» (περίπτωση 6, παρένθετη µητρότητα) Κλπ κλπ
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 11
ΚΡΙΤΗΡΙΑ & ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
(βλ. άρθρο Μπελλάλη Θ. (2006) Κριτήρια και αξιολόγηση ποιοτικών ερευνών.
Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 23: 298-307
Στην εφαρµογή κάθε ερευνητικής µεθοδολογίας (ποιοτικής ή ποσοτικής)
υπάρχουν στοιχεία «υποκειµενικότητας». Η υφή της έρευνας στις επιστήµες του ανθρώπου δεν είναι υποκειµενική ή
αντικειµενική, καθίσταται απλά ερµηνευτική Το να είναι κανείς «αντικειµενικός» στην προσέγγιση ενός ερευνητικού
προβλήµατος σηµαίνει να είναι ισορροπηµένος, δίκαιος και ευσυνείδητος στο να λαµβάνει υπόψη του πολλαπλές προοπτικές προσέγγισης του φαινοµένου που
µελετά, πολλαπλές «προσωπικές αλήθειες» και «πραγµατικότητες»
Εξωτερική Εφαρµοσιµότητα στο φαινόµενο (applicability) Εφαρµοσιµότητα σε παρόµοιες οµάδες (transferability) Εφαρµοσιµότητα στη µελετούµενη οµάδα (fittingness)
• Την ερευνητική διαδικασία σε όλες τις φάσεις – επιλογή δείγµατος (δηµογραφικά, επιθυµία συµµετοχής κ.α.) – Συλλογή και ανάλυση δεδοµένων (ακραίες περιπτώσεις, «ταίριασµα» στις
προκαθορισµένες κατηγορίες)
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 12
ΤΡΟΠΟΙ ∆ΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ κριτηρίων αξιολόγησης
• Έλεγχος τρόπου δειγµατοληψίας (κριτήρια: εφαρµοσιµότητα στο φαινόµενο, στη µελετούµενη οµάδα και σε
παρόµοιες οµάδες και σταθερότητα των δεδοµένων και αποτελεσµάτων) Επιλογή δείγµατος: δυνατότητα συλλογής επαρκών δεδοµένων σχετικά µε το
αντικείµενο µελέτης και αντιπροσωπευτικότητα στην εξεύρεση εννοιών-κατηγοριών
Μέγεθος δείγµατος: (διάφοροι παράγοντες)
• Έλεγχος εναλλακτικών (σύµφωνων ή και αντίθεων) εννοιών, κατηγοριών, ερµηνειών κλπ
προσέγγιση στη µελέτη της φροντίδας υγείας. Νοσηλευτική 3, 258-265)
α) η διασταύρωση δύο µεθόδων (methodological triangulation) ίδιας ή
διαφορετικής προσέγγισης β) η διασταύρωση δεδοµένων (data triangulation) που συλλέγονται από
διαφορετικές πηγές (source triangulation), σε διαφορετικές χρονικές στιγµές (time triangulation), ή από διαφορετικές οµάδες ατόµων (person/group triangulation
γ) η διασταύρωση ερευνητών (investigator triangulation) που µπορεί να γίνει κατά το στάδιο της συλλογής ή στο στάδιο της ανάλυσης των δεδοµένων
δ) η διασταύρωση θεωριών (theoretical triangulation) για την ερµηνεία των ίδιων ή διαφορετικών δεδοµένων
ε) η διασταύρωση της ανάλυσης (analysis triangulation) που πραγµατοποιείται µε τη χρησιµοποίηση δύο ή περισσότερων µεθόδων της ίδιας προσέγγισης, για την ανάλυση των ίδιων δεδοµένων
∆ιαδικασία αξιολόγησης ποιοτικών ερευνών α) την καταλληλότητα όλης της ερευνητικής διαδικασίας µέσα από την οποία
προέκυψε το επεξηγηµατικό σχήµα ή το θεωρητικό του µοντέλο β) τη διασφάλιση των κριτηρίων της επιστηµονικής αξίας της έρευνας (π.χ.
πιστότητα, εφαρµοσιµότητα κ.λ.π.) σε όλα τα στάδια εκπόνησής της µέσω της
Research Methodology Thalia Bellali
Dr. Thalia Bellali 13
εφαρµογής των βασικών τεχνικών που αναφέρθηκαν (θεωρητική δειγµατοληψία, τριγωνοποίηση κ.λ.π.)
γ) την εµπειρική τεκµηρίωση των αποτελεσµάτων και του προτεινόµενου θεωρητικού µοντέλου
δ) τη χρησιµότητα εκπόνησης της έρευνας και του θεωρητικού µοντέλου που προέκυψε
ε) εµπειρία και εκπαίδευση ερευνητή (στο θέµα και στη µεθοδολογία).
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑΣ
«Θα ήθελες να µου πεις, σε παρακαλώ, ποιο δρόµο πρέπει να ακολουθήσω από δω;» , ρώτησε η Αλίκη.
«Αυτό εξαρτάται πολύ από το που θες να πάς» είπε ο γάτος. Λούις Κάρολ (1865) Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυµάτων
«Όλα όσα µπορούµε να µετρήσουµε δεν µετρούν πάντα, και όλα όσα µετρούν δεν
µπορούµε πάντα να τα µετρήσουµε» Άλµπερτ Άινσταϊν
Σκοπός έρευνας Επίπεδο γνώσεων που διαθέτω για το υπό µελέτη φαινόµενο Μεταβλητές που ορίζω ∆ιαθέσιµες πηγές πληροφόρησης και ερευνητικό δείγµα Εκπαίδευση, εµπειρία, ικανότητες και διάθεση που έχω Ψυχικό, οικονοµικό και χρονικό κόστoς διεξαγωγής έρευνας σε σχέση µε όφελος
Πρακτικά θέµατα Θέµατα ηθικοδεοντολογικής φύσεως ∆εν υπάρχουν «καλές» και «κακές» µέθοδοι, κάθε µία είναι σωστή για
να απαντήσει συγκεκριµένα ερωτήµατα
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Βλ. Άρθρα:
1. ∆αρµή Ε., Μπελλάλη Θ., Παπάζογλου Ε., Καράκος Χρ., Παπαδάτου ∆. (2009). «Το σύστηµα ψυχικής υγείας µέσα από τις περιγραφές των γονέων ψυχωσικών ασθενών» Νοσηλεία και Έρευνα, 24: 31-38
2. Bellali T. & Papadatou D. (2007). “The decision making process of parents
regarding organ donation of their brain dead child: a Greek study”. Social Science Medicine 64: 439-450