Շրջակամիջավայրիվրաազդեցությանգնահատման …mnp.am/images/files/nyuter/2012/19_11_zeytun_1_2.pdf · 110 կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի

«էՅ ԹԻ ԷՄ ԷՍ ՍՈԼՅՈՒՇՆՍ ՍՊԸ»

«Հայաստանի Էլեկտրական Ցանցեր» ՓԲԸ

110 « ;2» ՕԳ- իկՎ Զեյթուն-1 եր տեղափոխումը

Ջրվեժում գտնվող սեփականատիրոջ տարածքից

նախագիծ

Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման

ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ

2012թ.

ATMS Solutions

110 կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի տեղափոխումը Ջրվեժում գտնվող սեփականատիրոջ տարածքից Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման հաշվետվություն

2/37

«Հայաստանի Էլեկտրական Ցանցեր» ՓԲԸ

110 կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի տեղափոխումը Ջրվեժում գտնվող սեփականատիրոջ տարածքից աշխատանքային նախագիծ

Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման ՀԱՇՏԵՎՈՒԹՅՈՒՆ

«ԷՅ ԹԻ ԷՄ ԷՍ Սոլյուշնս» ՍՊԸ Տնօրեն _______________ Ա. Տեր-Թորոսյան «____»_____________ 2012թ.


3/37

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ ……………………………………………………………………………………………….. 4 1 ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ ..................................................................... 4 2 ԵԼՔԱՅԻՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ ....................................................................... 5 2.1 Տեղանքի բնութագրերը ............................................................................................................... 5 2.2 Մթնոլորտային օդի աղտոտվածության գոյություն ունեցող մակարդակները ....................... 7 2.3 Երկրաբանական կառուցվածքը ................................................................................................. 8 2.4 Հիդրոերկրաբանություն .............................................................................................................. 8 2.5 Սեյսմիկ բնութագիրը ................................................................................................................... 9 2.6 Հողային ռեսուրսներ .................................................................................................................... 9 2.7 Բուսական և կենդանական աշխարհը ..................................................................................... 10 3 ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ........................................................................... 13 4 ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՎՐԱ ԿԱՆԽԱՏԵՍՎՈՂ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ................................... 14 4.1 Մթնոլորտային արտանետումներ ............................................................................................. 14 4.2 Ջրային ռեսուրսներ .................................................................................................................... 21 4.3 Հողային ռեսուրսներ .................................................................................................................. 23 4.4 Կենսաբազմազանություն .......................................................................................................... 24 4.5 Աղմուկ ......................................................................................................................................... 24 5 ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻՆ ՀԱՍՑՎԱԾ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՎՆԱՍԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ ......................... 24 5.1 Մթնոլորտային օդ ...................................................................................................................... 24 5.2 Ջրային ռեսուրսներ .................................................................................................................... 26 5.3 Հողային ռեսուրսներ .................................................................................................................. 26 5.4 Կենսաբազմազանություն .......................................................................................................... 26 6 ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆԸ ԵՎ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆԸ ՈՒՂՂՎԱԾ

ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ (շինարարության ընթացքում) ............................. 27 ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՑԱՆԿ .................................................................................... 28 ՀԱՎԵԼՎԱԾ 1. Գետնամերձ կոնցենտրացիաների համակարգչային հաշվարկների աղյուսակները .................................................................................................................................... 29 ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐ

ՀՀ - Հայաստանի Հանրապետություն

ՀԷՑ - Հայաստանի Էլեկտրական Ցանցեր

ՓԲԸ - Փակ Բաժնետիրական Ընկերություն

ԵԿ - ենթակայան

ՕԳ - օդային գիծ

ՑՕՄ - ցնդող օրգանական միացություններ

ՊՄ - պինդ մասնիկներ


4/37

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Շրջակա միջավայրի վրա մարդկային գործունեության վնասակար ազդեցության կանխման, կենսոլորտի կայունության պահպանման, բնության և մարդու կենսագործունեության ներդաշնակության պահպանման համար կարևորագույն նշանակություն ունի յուրաքանչյուր նախատեսվող գործունեության շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության ճշգրիտ և լիարժեք գնահատումը: Գործունեության բնապահպանական գնահատումը պետք է ներառի ուղղակի և անուղղակի ազդեցության կանխորոշումը, նկարագրությունը և հիմք է հանդիսանում դրանց կանխարգելման կամ հնարավոր նվազեցման պարտադիր միջոցառումների մշակման համար:

110 կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի Ջրվեժում գտնվող սեփականատիրոջ տարածքից տեղափոխման աշխատանքների իրականացման արդյունքում նախատեսվող շինարարական և տեղադրման աշխատաքների շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման հաշվետվությունը մշակված է ՀՀ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննության մասին» օրենքի հիման վրա:

Հաշվետվությունը ներառում է տվյալներ, հիմնավորումներ և հաշվարկներ, որոնք անհրաժեշտ են շրջակա միջավայրի վրա նախատեսվող գործունեության ազդեցության փորձաքննության իրականացման համար:

Աշխատանքային նախագծի շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման հաշվետվության (այսուհետ` ՇՄԱԳ հաշվետվություն) նպատակն է՝ գործունեության իրականացման արդյունքում շրջակա միջավայրը աղտոտող վնասակար նյութերի հաշվարկումը և ազդեցության գնահատումը։

1 ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ

«ՀԷՑ» ՓԲԸ իրականացնում է էլեկտրահաղորդման գծերի և բաշխիչ ցանցերի վերանորոգման, վերակառուցման ու արդիականացման աշխատանքներ ամբողջ հանրապետության տարածքում:

Գործունեության նպատակն է Կոտայքի մարզում` Ջրվեժ գյուղի Թևոսյան փողոցի վրա գտնվող, սեփականության իրավունքով Էլմիրա Վարդանյանին պատկանող հողատարածքով անցնող երկշղթա 110կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ-երի տեղափոխումը գոյություն ունեցող №1-№3 խարսխային հատվածում: Ելնելով նեղվածքային պայմաններից, աշխատանքային նախագծով նախատեսվում է նեղ բազայով (3.5x3.5) 2 հատ YС110-6 տիպի խարսխաանկյունային հենարանների տեղադրում: Նոր տեղադրվող №2 հենարանը նախատեսված է տեղադրել սեփականատիրոջ տարածքի մոտ տեղադրված միջանկյալ №3 հենարանի տեղում` պահպանելով գոյություն ունեցող ուղեգիծը №2-№3 հենարանների հատվածում:


5/37

Նոր մոնտաժվող հաղորդալարերը սեփականատիրոջ տարածքից հնարավորինս հեռացնելու նպատակով նախատեսվում է նոր տեղադրվող №2 հենարանի երկար լայնակին հաղորդալարը մոնտաժել հենարանի առանցքից 3.5 մ հեռավորության վրա նախատեսվող լրացուցիչ ամրացման հանգույցից:

2 ԵԼՔԱՅԻՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ

2.1 Տեղանքի բնութագրերը

Կառուցման շրջանի ֆիզիկա-աշխարհագրական և կլիմայական պայմանների բնութագիրը

Գործունեության համար ընտրված տարածքը գտնվում է Կոտայքի մարզում,

Ջրվեժ համայնքում: Այն սահմանակից է Երևան քաղաքի Նոր Նորք թաղային համայնքին: Տարածքի սահմաններում ռելիեֆի հիմնական տարրերն են հանդիսանում Կոտայքի և Ջրվեժ-Նորքի հրաբխային սարավանդի լանջերը և Գետառ գետի կիրճը: Դեպի Նորք-Ջրվեժ սարահարթ իջնոեղ լեռնալանջերը խիստ մասնատված են էրոզիայի ենթարկված հովիտներով և ձորակային ցանցով, որոնցով ձնհալքի և գարնանային վարարումների ժամանակ հսում են սելավներ: Դրանց մի մասը իրացնում է Գետառ գետը: Գետահովտի լանջերը կազմված են բազալտային և անդեզիտա-բազալտային լավաներից, զառիթափ են: Հետազոտվող տարածքում պայմանականորեն առանձնացվել են հետևյալ հիմնական գեոմորֆոլոգիական տարրերը.

Ա - Հարթ տարածքներ:

Բ - Բլուրներ:

Գ - Թեք հողմնահարման լանջեր:

Դ - Գետերի հուներ, ողողահուներ, ձորակներ

Գործունեության համար ընտրված տարածքը գտնվում է հարթ տեղամասերում:

Տեղանքի ռելիեֆի բարձրությունների տարբերությունները 1 կմ շառավղով տարածքի վրա չեն գերազանցում 50 մ-ը, այդ պատճառով ռելիեֆի գործակիցը ընդունված է 1.0:

Մթնոլորտում աղտոտող նյութերի ցրման պայմանները որոշող օդերևութաբանական բնութագրերը և գործակիցները բերված են աղյուսակ 1-ում:


6/37

Մթնոլորտում աղտոտող նյութերի ցրման պայմանները որոշող օդերևութաբանական բնութագրերը և գործակիցները

Աղյուսակ 1

Բնութագրերի անվանումը Մեծությունը

Մթնոլորտի շերտաբաշխումից կախված գործակիցը, Ф 200

Տեղանքի ռելիեֆի գործակիցը 1.0

Տարվա ամենաշոգ ամսվա դրսի օդի միջին առավելագույն ջերմաստիճանը, ToC

35

Տարվա ամենացուրտ ամսվա դրսի օդի միջին առավելագույն ջերմաստիճանը, ToC

-30

Միջին տարեկան քամիների փնջագիրը (վարդը)

Հյուսիս 7

Հյուսիս- Արևելք 25

Արևելք 10

Հարավ-Արևելք 14

Հարավ 16

Հարավ-Արևմուտք 18

Արևմուտք 9

Հյուսիս-Արևմուտք 5

Քամու արագությունը, որի կրկնողության գերազանցումը կազմում է 5%, մ/վ 6

Տարածքի կլիմայական առանձնահատկությունները բնորոշող կարևոր

գործոններից մեկը մթնոլորտի շրջանառությունն է: Կլիմայական պայմանները ձևավորվում են միջին լայնությունների օդային զանգվածների անմիջական ազդեցությամբ` չոր մերձարևադարձային օդային զանգվածների ներխուժումներով տարվա տաք եղանակներին, իսկ տարվա ցուրտ ամիսներին` բևեռային զանգվածների ադվեկցիա: Օդային զանվածների ներխուժման պատճառով ձմռանը գերիշխում է բարձր ճնշման դաշտը, իսկ ամռանը հաստատվում է ցածր ճնշման դաշտ:

Ընդհանուր առմամբ Ջրվեժ համայնքի կլիման խիստ ցամաքային է` շոգ և չոր ամառներով և չափավոր ցուրտ, անկայուն ձնածածկույթով ձմեռներով: Կլիմայի ցամաքայնությունը պայմանավորված է ամռանը հարավից չոր գերտաքացած օդային զանգվածների, իսկ ձմռանը հյուսիսից հյուսիսաին ցուրտ օդային զանգվածների ներխուժումով, որոնք անտիցիկլոնային եղանակների պայմաններում հետագայում ավելի են ցրտում:

Օդի միջին տարեկան ջերմաստիճանը կազմում է 11.3oC: Ջերմաստիճանի բացարձակ նվազագույնը դիտվել է հունվարին` -32oC, իսկ առավելագույնը` հուլիս-օգոստոս ամիսներին` 35oC:


7/37

Համայնքի կլիման աչքի է ընկնում կոնտինենտալ /չորային/ ռեժիմով: Գարնան ամիսներին (մարտ-մայիս) թափվում են բավարար քանակությամբ տեղումներ (մոտ 155 մմ): Ամռան երկրորդ կեսին սովորաբար հաստատվում է չոր եղանակ տեղումների նվազագույն քանակով (22 մմ), որն ուղեկցվում է նաև հողի ուժեղ չորայնությամբ: Տեղումների տարեկան քանակը տատանվում է 278-345 մմ սահմաններում:

Ամռանը օդի հարաբերական խոնավությունը տատանվում է 45-55%-ի սահմաններում, ձմռանը 75-78%, գարնանը 58-65% և աշնանը 55-70%:

Քամու գերակայող ուղղությունը հյուսիս-արևելյանն է: Ձնռան ամիսներին հաճախակի են թույլ քամիներով եղանակները:

Տարածաշրջանը հարուստ է արևի ճառագայթային էներգիայով, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների բալանսն ամբողջ տարվա ընթացքում դրական է:

2.2 Մթնոլորտային օդի աղտոտվածության գոյություն ունեցող մակարդակները

Ջրվեժ համայնքը բնապահպանական առումով հանդիսանում է տարածաշրջանի համեմատաբար բարենպաստ շրջան: Ջրվեժ համայնքի և Նոր-Նորք համայնքի շրջակա միջավայրի համար խիստ բացասական հետևանքներ է ունեցել էներգետիկ ճգնաժամի տարիներին համայնքի անտառային զանգվածի ոչնչացումը, որը հանգեցրել է միկրոկլիմայի վատթարացմանը, օդի աղտոտիչների կլանման նվազեցմանը, օդում բնական ծագման փոշու պարունակության ավելացմանը, արտածին պրոցեսների ակտիվացմանը: Համայնքի շրջակա միջավայրի վրա տեխնածին ազդեցության հիմնական գործոններն են.

• օդի աղտոտվածությունը անշարժ աղբյուրների /ջեռուցման համակարերի/ և ավտոտրանսպորտի արտանետումներով,

• էլեկտրամագնիսական ճառագայթները և օդային բարձրավոլտ էլեկտրա-հաղորդման գծերը` ԷՀԳ,

• տրանսպորտային աղմուկը:

Մթնոլորտն աղտոտող նյութերի ֆոնային կոնցենտրացիաների արժեքները, ըստ բնապահպանության նախարարության բնական միջավայրի մոնիտորինգի կենտրոնի տվյալների, բերված են աղյուսակ 2-ում:


8/37

Աղտոտող նյութերի ֆոնային կոնցենտրացիաների արժեքները, մգ/մ3

Աղյուսակ 2

№ հ/հ

Աղտոտող նյութերի կոդերը և անվանումները

Քամու արագությունը

0-2 մ/վրկ բոլոր ուղղություններով

Քամու ուղղությունը տասնորդական աստիճաններով 32-4 5-13 14-22 23-31

1 701 Ծծմբի երկօքսիդ 0.16 0.16 0.16 0.16 0.16

2 070 Օզոն 0.144 0.132 0.132 0.132 0.132

3 200 Ազոտի երկօքսիդ 0.16 0.16 0.16 0.16 0.16

4 63 Բենզոլ 0.35 0.383 0.381 0.389 0.379

5 247 Տոլուոլ 0.558 0.558 0.558 0.558 0.558

Ինչպես երևում է 1.2 աղյուսակից մթնոլորտային օդը Երևան քաղաքի Ջրվեժ

համայնքում աղտոտված է ազտի երկօքսիդով։

Սահմանային-թույլատրելի կոնցենտրացիաների մակարդակները գերազանցվում են 1.8 անգամ:

2.3 Երկրաբանական կառուցվածքը

Տարածքի երկրաբանական կառուցվածքին մասնակցում են վերին պլիոցենից մինչև ժամանակակից հասակի նստվածքների համախմբեր, որոնք հիմնականում ներկայացված են հրաբխային, հրաբխա-նստվածքային ֆրակցիաներով:

Դրանք ներկայացված են` տարբեր տեսակի ինժեներաերկրաբանական հատկանիշներով օժտված, փուխրից մինչև կիսաժայռային և ժայռային ապարներով: Ժայռային գրունտները` դոլերիտային բազալտներ, անդեզիտա-բազալտներ և տեղ-տեղ դրանց վրա տեղադրված կիսաժայռային նստվածքներ` տուֆեր, առանձնանում են մեծ ամրությամբ, բայց ունեն տեղադրման տարբեր պայմաններ և դրանց հետ կապված ճեղքավորվածություն: Փուխր գրունտները հիմնականում հանդիսանում են ժամանակակից լանջային նստվածքներ:

2.4 Հիդրոերկրաբանություն

Տարածքի հիմնական ջրային զարկերակը Ջրվեժ գետն է, որը սկիզբ է առնում Գեղամա լեռների արևմտյան ճյուղավորություններից և Երևան քաղաքի սահմաններում ձախից միախառնվում է Գետառին: Ջրվեժ համայնքի տարածքում ստորգետնյա ջրերը կապված են Ջրվեժ-Նորքի հրաբխային սարավանդի մորֆոկառուցվածքային տարրերի հետ:

Հրաբխային սարավանդի սահմաններում գտնվող ջրերը կապված են ռելիեֆի ծածկված գետահովիտների և ռելիեֆի մյուս ՙբացասական՚ հին ձևերի հետ:


9/37

Սարավանդի սահմաններում դրանք տեղադրված են 20.0-30.0 մետրից խորը: Այս ջրերը բեռնաթափվում են Գետառ գետի մեջ:

Ջրատար հորիզոնի ընդհանուր հզորությունը կազմում է 15.0մ-35.0մ: Ջրատար ապարներ են հանդիսանում տիպիկ նախալեռնային շլեյֆ-արտաբերման կոնի առաջացումները, մեծաբեկորները, գլաքարերը, ճալաքարերը, կոպիճը ավազա-կավային լցանյութով:

2.5 Սեյսմիկ բնութագիրը

Նոր-Նորք համայնքի տարածքում «Գեոռիսկ» գիտահետազոտական ընկերության կողմից կատարված սեյսմիկ միկրոշրջանացման աշխատանքների արդյունքում գնահատվել են տարածքի առանձին տեղամասերի գրունտներում սպասվող առավելագույն հորիզոնական արագացումների արժեքները.

0.25գ-0.30գ

0.30գ-0.35գ

0.35գ-0.40գ:

Նկարագրվող տարածաշրջանում երկրաշարժերի հնարավոր ուժգնությունը կազմում է 8-9 բալ:

2.6 Հողային ռեսուրսներ

Հողերի ձևավորման պրոցեսն ընթանում է հրաբխային ապարների բազալտների, տուֆերի, հողմնահարման նյութերի վրա: Տարածաշրջանում այդ ապարների վրա ձևավորվում են շականակագույն և կիսաանապատային գորշ հողեր: Շականակագույն հողերը ձևավորվել են չոր տափաստանային բուսականության տակ: Դրանց մակերեսային քարքարոտությունը կազմում է 70.3%: Այս տիպի հողերը պարունակում են մեծ քանակությամբ կարբոնատներ` մինչև 10-25%, որն առաջ է բերում հողերի ցեմենտացիա և քարացում: Հողային ծածկույթի հզորությունը միջին հաշվով կազմում է 25-35 սմ, որից ներքև տարածվում է կրակավի տեսքով մանրացված լեռնային ապարը: Հողերը հիմնականում ունեն կավավազային կամ կավավազային-ավազա-կավային մեխանիկական կազմ:

Չոր կլիման և աղքատ բուսական ծածկը պայմանավորում են հողային պրոֆիլի բաժանվածությունը հորիզոնների և օրգանական նյութերով թույլ հագեցվածությունը: Նույնիսկ հողի ամենավերին հորիզոններում թույլ հիմնային ռեակցիայի պայմաններում հումուսի քանակը 1%-ից չի անցնում: Ամռանը հողը ուժեղ չորանում է և ճաքճքում: Այսպիսի պայմաններում բույսերի աճեցնելն առանց արհեստական ոռոգման գործնականորեն անհնար է:


10/37

2.7 Բուսական և կենդանական աշխարհը

Ջրվեժ համայնքի տարածքում կանաչապատ մակերեսները հիմնականում սահմանափակ օգտագործման են /անհատական, բնակելի կառուցապատված տարածքներ/:

Տարածաշրջանին բնորոշ են Երևան քաղաքի հյուսիսային շրջանների տափաստանային և կիսաանապատային բնական էկոհամակարգերը` իրենց յուրօրինակ կենսաբազմազանությամբ: Երևանն աչքի է ընկնում բնական լանդշաֆտների առկայությամբ, որոնք հանդիսանում են ֆլորայի և ֆաունայի բազմաթիվ ներկայացուցիչների բնակատեղեր:

Ֆլորան ըստ փորձագիտական գնահատման ընդգրկում է անոթավոր (բարձրակարգ) բույսերի շուրջ 900 տեսակ: Նրանցից 15-ը գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում, այդ թվում մեկ էնդեմիկ տեսակ գրանցված է նաև Բնության պահպանության միջազգային միության (ԲՊՄՄ) Կարմիր ցուցակում:

Ֆաունան նույնպես բազմազան է: Հանդիպում են` կաթնասունների 25 տեսակ: Շրջանու կենդանատեսակներից հանդիպում են` նապաստակ, աղվես, գայլ, գյուրզա, կարիճ, ժայռային մողես, սովորական լորտու, սովորական դաշտամուկ, մոխրագույն առնետ:

Ընդհանուր առմամբ, գործունեության համար ընտրված տարածքը բնորոշվում է չոր տափաստանային լանդշաֆտով որն իր մեջ ներառում է կիսաանապատային տարրեր: Այդ լանդշաֆտում բուսականությունը ներկայացված է հիմնականում կիսաանապատային օշինդրա-էֆեմերային և անապատային հալոֆիլ տեսակներով, սահմանափակ տարածում ունեն նաև անտառային խառը մշակաբույսերը և ավազուտային տարախոտերը:

Անմիջապես աշխատանքների իրականացման տարածքներում, որոնք գտնվում են գոյություն ունեցող ճամփեզրին` գերակշռում են տարախոտային բուսականությունը, ծառերը և թփերը բացակայում են: Կառուցապատված տարածքներում կենդանա-տեսակները ևս չեն հանդիպում:

Տարածաշրջանում բուսականության հիմնական տիպերի տարածման սխեմատիկ քարտեզը ներկայացված է ստորև:


11/37

Նկար

1. Տարածաշրջանում

բուսականության հիմնական տիպերի տարածման սխեմատիկ

քարտեզը


12/37

Նկար 2. Տարածաշրջանում բուսականության հիմնական տիպերը


13/37

3 ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Աշխատանքային նախագծի իրականացման համար հիմք է հանդիսացել թիվ 12-12 առ 24.07.12թ. պայմանագիրը, համաձայն որի նախատեսվում է Կոտայքի մարզում, Թևոսյան փողոցի վրա գտնվող սեփականատիրոջ տարածքով անցնող երկշղթա 110կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի տեղափոխուման աշխատանքներ: Աշխատանքների իրականաց-ման համար ճանապարհները առկա են:

ՕԳ-երի տեղափոխումը իրականացվում է գոյություն ունեցող №1-№3 խարսխային հատվածում: Ելնելով նեղվածքային պայմաններից, աշխատանքային նախագծով նախատեսվում է նեղ բազայով (3.5x3.5) 2 հատ YС110-6 տիպի խարսխաանկյունային հենարանների տեղադրում: Նոր տեղադրվող №2 հենարանը նախատեսված է տեղադրել սեփականատիրոջ տարածքի մոտ տեղադրված միջանկյալ №3 հենարանի տեղում` պահպանելով գոյություն ունեցող ուղեգիծը №2-№3 հենարանների հատվածում:

Նոր մոնտաժվող հաղորդալարերը սեփականատիրոջ տարածքից հնարավորինս հեռացնելու նպատակով նախատեսվում է նոր տեղադրվող №2 հենարանի երկար լայնակին հաղորդալարը մոնտաժել հենարանի առանցքից 3.5 մ հեռավորության վրա նախատեսվող լրացուցիչ ամրացման հանգույցից:

Օդային գծի հատվածը գտնվում է I կլիմայական գոտում (C=10 մմ), քամու առավելագույն արագությունը կարող է հասնել մինչև 30 մ/վ: Ուղեգծում նիշերը տատանվում են 1397-1411 մ սահմաններում:

Նոր տեղադրվող հենարանների տակ հիմքերն ընտրված են ըստ հենարանների վրա ազդող ուժերի և գրունտների ֆիզիկամեխանիկական հատկությունների:

Հենարանների հողակցումը նախատեսված է ճառագայթային հողակցիչներով: Գոյություն ունեցող երկշղթա ՕԳ-ի հաղորդալարը AC-185/29 տիպի է: Քանի որ նոր մոնտաժվող ՕԳ-ի հատվածը երկար է ապամոնտաժվող հատվածից, նախատեսված է ապամոնտաժվող հաղորդալարերը և С-50 տիպի շանթապաշտպան ճոպանը օգտագործել նոր մոնտաժվող 164 մ և 177 մ թռիչքներում, իսկ 26 մ թռիչքի համար նախատեսված է նոր հաղորդալար և ճոպան:

Շանթապաշտպան ճոպանի համար նախատեսված ձգող ամրացումը մեկուսացված է 1 հատ ПС70Е տիպի մեկուսիչով:

Նոր մոնտաժվող 164 մ և 177 մ թռիչքներում պահանջվում են վիբրացիայի մարիչներ: Նախատեսված է օգտագործել ապամոնտաժվող հաղորդալարերի վրա առկա վիբրացիայի մարիչները:

Շլեյֆներում հաղորդալարերի յուրաքանչյուր միացման համար նախատեսված են 2-ական ПA-4-1 տիպի ծխնային սեղմակ:


14/37

4 ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՎՐԱ ԿԱՆԽԱՏԵՍՎՈՂ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Շինարարական աշխատանքների ցուցանիշները.

• տևողությունը` 10 օր, 10 ժամ/օր, ընդամենը 100 ժամ,

• տեխնիկան` բուլդոզեր - 1 հատ, էքսկավատոր - 1 հատ, ինքնաթափ մեքենա - 2 հատ,

• հանվող հողային զանգվածը` 88 մ3,

• գոյություն ունեցող ճանապարհի հարթում և բարեկարգում բուլդոզերով:

Նոր տեղադրվող հենարաններից յուրաքանչյուրի համար հողերի մշտական օտարման մակերեսը կազմում է 62.5 մ2, ընդհանուրը` 125 մ2: Հիմքերի տեղադրումից առաջացած 12 մ3 ծավալով մնացորդային գրունտը` Ջրվեժ համայնքի ղեկավարի հետ համաձայնեցված գոյություն ունեցող 12 կմ երկարությամբ ճանապարհով տեղափոխվելու է համապատասխան աղբավայր:

4.1 Մթնոլորտային արտանետումներ

Շինարարական աշխատանքների իրականացման ընթացքում արտանետումները առաջանում են հիմքերի փորման-բեռնման, ճանապարհի հարթեցման և շինարարական տեխնիկայի աշխատանքի արդյունքում

ա) Փորման - բեռնման աշխատանքների ժամանակ փոշու արտանետումների հաշվարկը

Փորման - բեռնման աշխատանքների ժամանակ փոշու արտանետումները առաջանում են հիմնականում փորման և ավտոինքնաթափ մեքենաների բեռնման ժամանակ: Հաշվարկները կատարված են գործող մեթոդակարգի համաձայն [15]:

( )3600

10×B×G×P×P×P×P×P×P=Q

6654321 , գ/վ

Որտեղ`

P1-ը փոշու ֆրակցիայի բաժնեմասն է, հավասար է 0.05,

P2-ը 0÷50 մկմ չափերով մասնիկների բաժնեմասն է տարածվող փոշու աերոզոլում, հավասար է 0.02 (խտությունը 2.6 գ/սմ3),

P3-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում շինարարական տեխնիկայի աշխատանքի գոտում քամու արագությունը, հավասար է 1.4,

P4-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում նյութի խոնավությունը, հավասար է 0.2 (խոնավությունը մինչև 9%),

P5-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում նյութի խոշորությունը, հավասար է 0.5,


15/37

P6-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում տեղանքի պայմանները, հավասար է 1.0,

G-ն վերամշակվող ապարի քանակն է, 88 մ3/շինար. ժամանակահատված կամ 224 տ:

Հաշվի առնելով, որ շինարարական աշխատանքների տևողությունը 100 ժամ է`

224 : 100 ժամ = 2.24 տ/ժամ: B-ն գործակից է, որը հաշվի է առնում նյութի բեռնաթափման բարձրությունը, հավասար է 0.6:

( )057.0=

360010×6.0×24.2×0.1×5.0×2.0×4.1×02.0×05.0

=Q6

գ/վ

կամ

( )019.0=

103600×1000×057.0

6 տ/շին. ժամանակահատված

բ) Ճանապարհի հարթեցման ընթացքում առաջացող փոշու արտանետումները

Մթնոլորտ արտանետվող փոշու ընդհանուր քանակը որոշվում է ըստ [15] մեթոդակարգի:

Ճանապարհի հարթեցման ժամանակ շահագործվում է մեկ բուլդոզեր` որպես հիմնական միջոց և մեկ օժանդակ բեռնատար մեքենա.

( )n×F×q×C×C×C+

3600C×C×q×L×N×C×C×C

=Q 02654761321

2

Որտեղ`

C1-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում տեղանքում տրանսպորտի միջին բեռնունակությունը, հավասար է 1.3,

C2-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում տեղանքում տրանսպորտի տեղաշարժման միջին արագությունը, հավասար է 2,

C3-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում ճանապարհների վիճակը, հավասար է 1,

C4-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում պլատֆորմայի վրա նյութի մակերևույթի պրոֆիլը, տատանվում է 1.3÷1.6 սահմաններում, տվյալ դեպքի համար հավասար է 1.45,

C5-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում նյութի շրջափչման արագությունը, հավասար է 1,

C6-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում նյութի մակերևույթային շերտի խոնավությունը, հավասար է 0.2,

C7-ը գործակից է, որը հաշվի է առնում մթնոլորտ արտանետվող փոշու բաժնեմասը, ընդունվում է հավասար 0.01,


16/37

N-ը ամբողջ տրանսպորտի վազքընթացների թիվն է ժամում, հավասար է 2,

L-ը մեկ վազքի միջին երկարությունն է, կմ-ով, հավասար է 6,

F0-ն պլատֆորմայի միջին մակերեսն է, հավասար է 12,

q1-ը մեկ կմ վազքի դեպքում մթնոլորտ փոշու արտանետումներն են, հավասար է 1450 գ,

q2-ը նյութի փաստացի մակերևույթի միավորից փոշու արտանետումն է, հավասար է 0.002 գ/մ2 վ,

n-ը տեխնիկական միջոցների քանակն է, հավասար է 2:

( )039.0=2×12×002.0×2.0×1×45.1+

360001.0×2.0×1450×6×2×1×2×3.1

=Q2 գ/վ

Տեխնիկական միջոցների աշխատաժամերը քանակն է 100 ժամ:

Q2 = (0.039 x 100 x 3600) / 106 = 0.014 տ/շինարարություն:

գ) Վնասակար նյութերի արտանետումների հաշվարկը շինարարական տեխնիկայի աշխատանքի ընթացքում (դիզելային վառելիքի հետ կապված արտանետումները)

Դիզ.վառելիքի հետ կապված արտանետումները հաշվարկվում են ՀՀ Բնապահպանության նախարարության կողմից մշակված «Ավտոտրանսպորտից մթնոլորտ արտանետվող վնասակար նյութերի քանակների որոշման» մեթոդական հրահանգի1 հիման վրա:

Ըստ նշված մեթոդակարգի ծանր ավտոտրանսպորտի և տեխնիկայի տեսակարար արտանետումները բերված են ստորև աղյուսակ 3-ում:

Տեսակարար արտանետումներ (գ/կգ վառելիք)

Աղյուսակ 3

Վառելիքի տեսակը Նյութի անվանումը

NOx CH ՑՕՄ CO N2O CO2 ՊՄ

Դիզելային վառելիք 42.3 0.243 8.16 36.4 0.122 3138 4.3

Վնասակար նյութերի արտանետումների ճշգրտման գործակիցները, կախված

ավտոմոբիլային պարկի միջին տարիքից և տեխնիկական վիճակից, բերված են ստորև աղյուսակ 4-ում:

1 Մեթոդիկայում ընդունված է տրանսպորտային միջոցների դասակարգումը «Core Inventory of Emissions in Europe» (այսուհետ` CORINAIR)` «Եվրոպայում մթնոլորտային արտանետումների բազային գույքագրում» մեթոդոլոգիային համապատասխան


17/37

Վնասակար նյութերի արտանետումների ճշգրտման գործակիցները

Աղյուսակ 4

Ավտոմեքենայի կատեգորիան Վնասակար նյութը

Ազդեցության գործակիցը

պարկի միջին տարիքի

տեխնիկական վիճակի

Մեծ բեռնունակության ավտոտրանսպորտ

CO 1.33 1.8

CH 1.2 2.0

NOx 1.0 1.0

CO2 1.0 1.0

N2O 1.0 1.0

Ածխածնի օքսիդի (CO), ածխաջրածինների (CH), և ազոտի օքսիդների (NOx) գործակիցները վերցված են «Ավտոմոբիլային տրանսպորտից մթնոլորտ արտանետվող վնասակար նյութերի հաշվարկման մեթոդական ցուցումներից» (Մոսկվա, Հիդրո-մետհրատ - 1983), իսկ ածխածնի ենթօքսիդի (CO2) և ազոտի երկօքսիդի (N2O) գործակիցները ընդունվել են 1, քանի որ որևէ այլ մեծություններ դրանց համար չեն առաջարկվում:

Ընդամենը շինարարության ընթացքում շահագործվելու են 4 միավոր տեխնիկա-կան միջոց (բուլդոզեր, էքսկավատոր, ինքնաթափներ), որոնք օգտագործում են դիզելային վառելիք: Դիզ.վառելիքի միջին օրական ծախսը կկազմի` 210 լ, իսկ հաշվի առնելով աշխատանքային օրերի քանակը, ծախսը հավասար կլինի` 10 x 210 = 2100 լ/շին. ժամանակահատված կամ 2100 x 0.835 = 1754 կգ/շին. ժամանակահատված:

Աղյուսակ 5

Ավտոմեքենայի կատեգորիան

Վնասակար նյութը

Տեսակարար արտանետումները,

գ/կգ

Արտանետումները

գ/վրկ տ/շին. ժամանակ.

Մեծ բեռնունակության ավտոտրանսպորտ

CO 87.14 0.42 0.153

CH 0.58 0.0028 0.001

NOx 42.3 0.206 0.074

N2O 0.122 0.0006 0.0002

ՑՕՄ 8.16 0.04 0.0143

ՊՄ 4.3 0.021 0.0075


18/37

Ծծմբային անհիդրիդ

Ծծմբային անհիդրիդի (SO2) արտանետումները հաշվարկվում են ելնելով այն մոտեցումից, որ վառելիքում պարունակվող ամբողջ ծծումբը լիովին վերածվում է SO2-ի: Այդ դեպքում կիրառվում է CORINAIR գույքագրման համակարգի բանաձևը.

ESO2 = 2Σksb

Որտեղ`

ks-ը վառելիքում ծծմբի պարունակությունն է` հավասար է 0.002 կգ/կգ,

b-ն վառելիքի ծախսն է` հավասար է 1754 կգ,

ESO2 = 2Σksb

SO2 = 2 x 1754 x 0.002 = 7.0 կգ/շին.ժամանակահատված կամ 0.007 տ/շին. ժամանակահատված,

7 : 100 : 8 : 3600 x 103 = 0.02 գ/վ:

Հաշվարկների արդյունքները ամփոփված ըստ աշխատանքների տեսակների և առանձին նյութերի բերված են ստորև աղյուսակներ 6-ում և 7-ում: Հաշվարկներում միավորված են ազոտի օքսիդները և ցնդող օրգանական միացությունները (ածխաջրածիններ):

Հաշվի առնելով, որ տեխնիկական միջոցները հանդիսանում են արտանետումների շարժական աղբյուրներ, ցրման հաշվարկները իրականացվել են միայն փոշու համար:

Մթնոլորտ վնասակար արտանետումների քանակը շինարարության ժամանակահատվածում

Աղյուսակ 6

Շինարարական աշխատանքների փուլերը

Մթնոլորտ վնասակար արտանետումների քանակը, տ/շին. ժամանակահատված (գ/վ)

Փոշի Ածխածնի օքսիդ

Ազոտի օքսիդներ

ՑՕՄ ՊՄ SO2

1.Փորման-բեռնման աշխատանքներ 0.019 (0.057) - - - - -

2. Ճանապարհի հարթեցում 0.014 (0.04) - - - - -

3. Դիզ.վառելիքի հետ կապված արտանետումները

- 0.153 (0.42) 0.0742 (0.21) 0.0153 (0.043)0.0075 (0.021)

0.007 (0.02)

ԸՆԴԱՄԵՆԸ 0.033 (0.097) 0.153 (0.42) 0.0742 (0.21) 0.0153 (0.043)0.0075 (0.021)

0.007 (0.02)

Մթնոլորտ արտանետվող նյութերի և աղբյուրների բնութագրերը

Աղյուսակ 7

Արտանետման աղբյուրի անվանումը

Արտանետման աղբյուրի բնութագրերը

Գազային խառնուրդի բնութագրերը

Կոորդինատները Վնասակար նյութերի արտանետումները

№բարձրություն,

մ տրամագիծը,

մ արագություն,

մ/վ T,oC X1 Y1 X2 Y2 անվանումը գ/վ

տ/շին. ժամանակ.

Հարթակային չկազմակերպված արտանետումների աղբյուր

1 2.0 10 1.0 16.0 364 80 354 80 - անօրգանական փոշի

0.097 0.033


21/35

Արտանետումների գետնամերձ կոնցենտրացիաների հաշվարկների արդյունքները

Շինարարության ընթացքում արտանետվող վնասակար նյութերի մթնոլորտում ցրման հաշվարկները կատարվել են համակարգչային «Ռադուգա» ծրագրով: Հաշվի առնելով, որ տեխնիկական միջոցները հանդիսանում են արտանետումների շարժական աղբյուրներ, ցրման հաշվարկները իրականացվել են միայն փոշու համար: Որպես մուտքային տվյալներ օգտագործվել են աղյուսակ 7-ի տվյալները:

Կատարված հաշվարկներով որոշվել են՝

• հաշվարկային կետերի կոորդինատները, մ, • վնասակար նյութերի արտանետումների կոնցենտրացիաները, • ջահի առանցքի ուղղությունը, • քամու այն արագությունը (մ/վ), որի դեպքում հաշվարկային կետում գետնամերձ կոնցենտրացիաները հասնում են առավելագույն արժեքի:

Համակարգչային հաշվարկների արդյունքները բերված են սույն Հաշվետվության Հավելված 1-ում:

Աղտոտվածության առավելագույն մակարդակը կազմել է.

Աղյուսակ 8

№ Աղտոտող նյութի անվանումը

Առավելագույն աղտոտվածությունը

բացարձակ միավորներով, մգ/մ3

Առավելագույն աղտոտվածությունը ՍԹԿ մասերով

1. Անօրգանական փոշի 0.038 0.076

Ինչպես երևում է աղյուսակ 8-ից, հաշվարկային գետնամերձ կոնցենտրացիաները

գտնվում են թույլատրելի նորմերի սահմաններում:

4.2 Ջրային ռեսուրսներ

Շինարարական աշխատանքների ժամանակ ջուրն օգտագործվում է շինարարական հարթակների ջրցանի, ինչպես նաև ինժեներատեխնիկական անձնակազմի, բանվորների և վարորդների կենցաղային-տնտեսական կարիքների ապահովման համար:

Շինարարական հրապարակներ

Ջրցան իրականացվում է շինհրապարակի և ճանապարհի վրա, ինչպես նաև 120 մ2 հենարանների հիմքի շրջանում` որի մակերեսը գումարային կազմում է 240 մ2:


22/37

Մ1 = S1 x K1 x T,

Որտեղ`

S1-ը ջրվող տարածքի մակերեսն է, հավասար է 240 մ2,

K1-ը 1 մ2 օրական ջրցանի նորման է, հավասար է 0.003 մ3,

T-ն ամբողջ շինարարարության ժամանակահատվածն է օրերով, հավասար է 10,

Մ1 = 240 x 0.003 x 10 = 7.2 մ3/շին.ժամանակահատված կամ 0.72 մ3/օր:

Ջրցանի համար օգտագործվում է տեխնիկական որակի ջուր: Ջուրը բերվում է ջրատար մեքենաներով:

Վարչական աշխատողների և բանվորների (այդ թվում վարորդների) կոմունալ-կենցաղային ջրապահանջի հաշվարկ

Աշխատակիցների և բանվորների (այդ թվում վարորդների) խմելու և կենցաղային պահանջների համար ջրածախսը հաշվարկվում է հետևյալ կերպ.

( )N×n+N×nT=W 111Ë.ï.

Որտեղ`

n-ը ինժեներատեխնիկական աշխատողների թվաքանակն է, հավասար է 2,

N-ը ինժեներատեխնիկական աշխատողների ջրածախսի նորմատիվն է, հավասար է 0.016 մ3օր/մարդ,

T1-ը աշխատանքային օրերի քանակն է, հավասար է 10,

n1-ը բանվորների (այդ թվում վարորդների) թվաքանակն է, հավասար է 16-ի,

N1-ը բանվորների ջրածախսի նորմատիվն է, հավասար է 0.025 մ3 օր/մարդ:

( ) 32.4=025.0×16+016.0×2×10=WË.ï. մ3/շին.ժամանակահատված,

Միջին օրական ծախսը` 0.432 մ3/օր:

Խմելու որակի ջուրը բերվում է Ջրվեժ համայնքից:

Ընդամենը շինարարության փուլի ջրօգտագործումը կկազմի.

7.2 + 4.32 = 11.5 մ3/շին.ժամանակահատված կամ 1.15 մ3/օր:

Կեղտաջրերի հաշվարկ

Շինարարական հարթակների ջրցանը դասվում է անվերադարձ ջրօգտագործման շարքին:


23/37

Կեղտաջրեր առաջանում են միայն խմելու կենցաղային ջրօգտագործման արդյունքում:

Կորուստը կազմում է 1.5%, այստեղից կեղտաջրերը` 4.32 x 0.985 = 4.26 մ3/շին.ժամանակահատված:

Շինարարության ընթացքում կտեղադրվի տնակ կեղտաջրերի հավաքման համար մետաղական տարողությամբ: Աշխատանքների ավարտից հետո տարողությունը տնակի հետ միասին կտեղափոխվի աշխատանքների իրականացման այլ վայր:


Հողային ծածկի վրա ազդեցությունը պայմանավորված է շինարարական աշխատանքներով:

Շինարարարության ժամանակ շինարարական աշխատանքները կարող են կրել կարճատև, սակայն վերականգնվող բնույթ: Շինարարական աշխատանքները կարող են ժամանակավոր ազդեցություն ունենալ հողային ռեսուրսների վրա: Այդ ազդեցությունները պայմանավորված են բնահողի փորման և հանման աշխատանքների, տրանսպորտային միջոցների և տեխնիկայի օգտագործման հետ: Բացի այդ, հողածածկույթը, այդ թվում բուսաշերտը, կարող է անմիջականորեն աղտոտվել շինհրապարակների տարածքներում կուտակված շինարարական և կենցաղային աղբով, պահեստավորված նյութերով (յուղեր, քսուկներ, վառելանյութ, հին ավտոդողեր և այլն):

Քանի որ գործունեության համար ընտրված տարածքը գտնվում է ճամփեզրի (обочина) երկարությամբ, հիմքերի փորման տեղամասում բուսաշերտը ազդեցության չի ենթարկվի` բուսական ծածկույթի բացակայության պատճառով:

Հանվող հողային զանգվածը նախատեսված հենարանների համար կկազմի 88 մ3, ետլիցքը` 82 մ3: Ժամանակավոր լցակույտված հողերի մնացորդային ծավալները` 6 մ3, որոնք համարվում են գյուղատնտեսության համար ոչ պիտանի (5-րդ և 6-րդ կարգի մանրացված, չտեսակավորված խճավազային խառնուրդներ) համայնքի ղեկավարի հետ համաձայնեցված կտեղափոխվեն համապատասխան վայր, կամ կօգտագործվեն տեղական ճանապարհների հողապաստառների բարեկարգման նպատակով:

Աշխատանքների արդյունքում կառաջանա 70 կգ շին.թափոն, որը նույնպես կտեղափոխվի Ջրվեժ համայնքի ղեկավարի կողմից հատկացված վայր:

Շինարարական աշխատանքների ժամանակ ապամոնտաժվող լարերը, մեկուսիչները և այլ նյութերը տեղափոխվում են «ՀԷՑ» ՓԲԸ պահեստ և կօգտագործվեն այլ տեղամասերում:


24/37

4.4 Կենսաբազմազանություն

Քանի որ նախատեսվող աշխատանքներն իրականացվելու են ճամփեզրի (обочина) երկարությամբ, բուսական ծածկույթն այս տարածքում բացակայում է, բուսատեսակների պահպանության խնդիր չի առաջանում: Կենդանատեսակները այս տարածքում ևս բացակայում են. քանի որ գործունեությունն իրականացվելու է կառուցապատված տարածքում:

4.5 Աղմուկ

Շինարարական աշխատանքների ընթացքում օգտագործվող տեխնիկան շահագործելիս առաջանում է աղմուկ: Շինարարական հրապարակներում առաջացող աղմուկի նվազեցման նպատակով մեքենաները պետք է սարքավորված լինեն ձայնախլացուցիչներով, որպեսզի աղմուկի մակարդակը բնակելի գոտում չգերազանցի ՀՀ գործող նորմերը:

Ð³Ù³ÛÝùÇ ï³ñ³Íùáí ³ÝóÝáõÙ »Ý 110 Ïì û¹³ÛÇÝ μ³ñÓñ³íáÉï ¿É»Ïïñ³Ñ³Õáñ¹Ù³Ý ·Í»ñÁ, áñáÝù Ý³»õ Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ »Ý ¿É»Ïïñ³Ù³·ÝÇë³Ï³Ý ×³é³·³ÛÃÙ³Ý ³ÕμÛáõñ:

´Ý³ÏãáõÃÛ³Ý »õ ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ íñ³ ¿É»Ïïñ³Ù³·ÝÇë³Ï³Ý ×³é³·³ÛÃáõÙÇó å³ßïå³ÝÙ³Ý ÙÇçáóÁª ×³é³·³ÛÃÙ³Ý ³ÕμÛáõñÇó ³ÝÑñ³Å»ßï ï³ñ³Íù³ÛÇÝ Ë½Ù³Ý ³å³ÑáíáõÙÝ ¿, ë³ÝÇï³ñ³å³ßïå³Ý³Ï³Ý ·áïáõ (êä¶) Ï³Ù Ï³éáõó³å³ïÙ³Ý ë³ÑÙ³Ý³÷³ÏÙ³Ý ·áïáõ (Îê¶) Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÝ ¿:

5 ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻՆ ՀԱՍՑՎԱԾ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՎՆԱՍԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

5.1 Մթնոլորտային օդ

Տնտեսական վնասը դա շրջակա միջավայրին հասցված վնասի վերացման համար անհրաժեշտ միջոցառումների արժեքն է արտահայտած դրամական համարժեքով: Տնտեսական վնասի հաշվարկը կատարվում է շրջակա միջավայրին հասցվող վնասը դրամային ցուցանիշներով գնահատելու համար և չի առաջացնում որևէ ֆինանսական պարտավորություն:

Տնտեսական վնասը հաշվի է առնում՝

• բնակչության առողջության վատթարացման հետ կապված ծախսերը,

• գյուղատնտեսությանը, անտառային և ձկնային տնտեսություններին հասցված վնասը,

• արդյունաբերությանը հասցված վնասը:


25/37

Տնտեսական վնասը հաշվարկվում է համաձայն գործող մեթոդակարգի [1]: Յուրաքանչյուր արտանետման աղբյուրի համար տնտեսությանը հասցված վնասը գնահատվում է հետևյալ բանաձևով`

øìöÞ² iió· ×∑××=

Որտեղ`

Ա-ն ազդեցությունն է, արտահայտված Հայաստանի Հանրապետության դրամերով,

Շգ-ն աղտոտող աղբյուրի շրջապատի (ակտիվ աղտոտման գոտու) բնութագիրն արտահայտող գործակիցն է, համաձայն նշված մեթոդակարգի աղյուսակի 9-ի արտադրական գոտու համար, որի շարքին դասվում է նախատեսվող տարածքը, ընդունվում է 4:

Փց-ն փոխադրման ցուցանիշն է, հաստատուն է և ընտրվում ելնելով բնապահպանության գործընթացը խթանելու սկզբունքից: Սույն մեթոդակարգի համաձայն Փց = 1000 դրամ:

Վi-ն i-րդ նյութի (փոշու տեսակի) համեմատական վնասակարությունն արտահայտող մեծությունն է, ածխածնի օքսիդի համար ընդունվում է 1, ազոտի երկօքսիդի համար` 12.5, անօրգանական փոշու համար` 10, ածխաջրածինների համար` 3.16, պինդ մասնիկների համար` 200, ծծմբային անհիդրիդի համար` 16.5 [15]:

Քi-ն տվյալ (i-րդ) նյութի արտանետումների քանակի հետ կապված գործակիցն է, որը որոշվում է հետևյալ բանաձևով.

Քi = գ (3 SԱi -2 ՍԹԱi), SԱi > ՍԹԱi

Որտեղ`

ՍԹԱi-ն i-րդ նյութի սահմանային թույլատրելի տարեկան արտանետման քանակն է` տոննաներով: Հաշվի առնելով, որ վնասակար նյութերի արտանետումների մթնոլորտում ցրման հաշվարկները ցույց տվեցին, որ սպասվելիք գետնամերձ կոնցենտրացիաները գտնվում են թույլարտելի նորմերի սահմաններում, փաստացի արտանետումները ընդունվում են որպես ՍԹԱ: Ելնելով այս հանգամանքից`

Քi = գ SԱi:

SԱi-ն i-րդ նյութի տարեկան փաստացի արտանետումներն են` տոննաներով, անօրգանական փոշի` 0.033, ածխածնի օքսիդ` 0.153, ազոտի օքսիդներ` 0.0742, ածխաջրածիններ` 0.0153, պինդ մասնիկներ` 0.00075, ծծմբային անհիդրիդ` 0.007:

գ = 1` անշարժ աղբյուրների համար,

գ = 3` շարժական աղբյուրների (ավտոտրանսպորտի համար):


26/37

Այն նյութերի համար, որոնց նորմատիվային ծավալային կոնցենտրացիան պետական ստանդարտով չի սահմանված, ազդեցությունը չի գնահատվում:

+01530×163×3+07420×512×3+1530×1×3+0260×10×1×1000×4= ......{²33972=}007.0×5.16×3+0075.0×200×3+ դրամ/շին.ժամանակահատված

Ընդամենը նախատեսվող աշխատանքների արդյունքում շրջակա միջավայրին հասցվող վնասը դրամային արտահայտմամբ կկազմի 33972 դրամ:

Նշված գումարը որևէ ֆինանսական պարտավորություն չի առաջացնում:

5.2 Ջրային ռեսուրսներ

Աշխատանքների ժամանակ աղտոտված կեղտաջրերի արտահոսք դեպի ջրային ռեսուրսներ չի իրականացվում, համապատասխանաբար ջրային ռեսուրսներին վնաս չի սպասվում:


Նախատեսվող շինարարական աշխատանքների ավարտից հետո շին. հրապարակը պետք է մաքրվի և հարթեցվի` բերելով լանդշաֆտն իր նախնական տեսքին:

Շինարարությունում աշխատող բանվորները պետք է ստանան համապատասխան ցուցումներ` նավթամթերքի և այլ նյութերի հետ ճիշտ աշխատելու վերաբերյալ:

Ավելորդ գրունտների, շինարարական և կենցաղային աղբի, կուտակված կեղտաջրերի և այլ առնչվող հարցերի լուծումն իրականացնելու է համապատասխան ծառայությունների հետ համաձայնեցմամբ:

Քանի որ գործունեության համար ընտրված տարածքը գտնվում է ճամփեզրի (обочина) երկարությամբ, այս տարածքում բուսաշերտի պահպանության խնդիր չի առաջանում` բուսական ծածկույթի բացակայության պատճառով:

5.4 Կենսաբազմազանություն

Այսպիսով, ՕԳ-երի տեղափոխման շինարարական աշխատանքների իրականացման ժամանակ կենսաբազմազանությանը վնաս չի սպասվում:


27/37

6 ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆԸ ԵՎ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆԸ ՈՒՂՂՎԱԾ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ (շինարարության ընթացքում)

Շինարարական աշխատանքների իրականացման ընթացքում նախատեսվում է`

• Պարսպապատել շինարարական հրապարակները, շինարարական օբյեկտը ծածկել համապատասխան բարձրություն ունեցող անթափանց թաղանթով:

• Պարտադիր կարգով շինանյութերը և շինարարական աղբը տեղափոխել անթափանց ծածկոցներ ունեցող մեքենաներով:

• Շինհրապարակը օրվա ընթացքում պարբերաբար ջրել:

• Շինանյութերը պահեստավորել փակ տարածքներում կամ ծածկել անթափանց թաղանթներով:

• Շինարարական աղբը տեղափոխել Ջրվեժ համայնքապետարանի կողմից հատկացված վայրեր:


28/37

ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՑԱՆԿ

1. ՀՀ Կառավարության 2005 թվականի հունվարի 25-ի թիվ 91–Ն որոշմամբ հաստատված «Մթնոլորտի վրա տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցության գնահատման կարգը»:

2. ՀՀ Կառավարության 2005 թվականի հունվարի 25-ի թիվ 92-Ն որոշմամբ հաստատված «Հողային ռեսուրսների վրա տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցության գնահատման կարգը»:

3. ՀՀ Կառավարության 2003 թվականի դեկտեմբերի 24-ի թիվ 1746-Ն որոշմամբ հաստատված «Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի հողերի կադաստային գնահատման կարգը, տարածագնահատման (գտնվելու վայրի) գոտիականության գործակիցները և սահմանները»:

4. Մթնոլորտային արտանետումների գույքագրման ձեռնարկ, EMEP/EEA, 2009:

5. Հայաստանի Ազգային Ատլաս, Երևան, 2007:

6. Հայաստանի բնաշխարհ, 2006:

7. Հայաստանում անապատացման դեմ պայքարի գործողությունների ազգային ծրագիր, 2002:

8. Հայաստանի կենսաբազմազանության առաջին ազգային զեկույց, 1999:

9. СН 245–71. Санитарные нормы проектирования промышленных предприятий.

10. СНиП 1.02.01-85 Инструкция о составе, порядке разработки, согласования и утверждения проектно-сметной документации на строительство предприятий, зданий и сооружений.

11. СНиП 2.04.02-84. Водоснабжение. Наружные сети и сооружения.

12. Сборник методик по расчету выбросов в атмосферу загрязняющих веществ различными производствами, Госкомгидромет, Ленинград, 1986.

13. Инструкция о порядке рассмотрения, согласования и экспертизы воздухоохранных мероприятий и о выдаче разрешений на выброс загрязняющих веществ в атмосферу по проектным решениям, ОНД-84-Н.

14. Укрупненные нормы водопотребления и водоотведения для различных отраслей промышленности, Стройиздат, Москва, 1982г.

15. Временное методическое пособие по расчету выбросов от неорганизованных источников в промышленности строительных материалов, МИНПРОМСТРОЙ СССР, Москва 1984г.


29/37

Գետնամերձ կոնցենտրացիաների համակարգչային հաշվարկների աղյուսակներ

-------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>> 2012.10.16 ИСХОДНЫЕ ДАННЫЕ Управляющие параметры расчета и характеристики объекта Oбъект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ Таблица 1 -------------------------------------------------------------- : Число источников : 1 : : Число рассматриваемых вредных веществ : 1 : : Географическая широта местности (град.) : 41 : : Температура : 25.6 : : Районный коэффициент : 200 : : Шаг перебора направления ветра : 20 : : Характеристика перебора направления ветра : векторный : : Скорость ветра : 6 : : Число вкладов : : : Число максимальных концентраций : : : Угол : 90 : : Число групп суммирования : 0 : : Константа целесообразности проведения расчета : 0.1 : --------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>>

2012.10.16 ПАРАМЕТРЫ ИСТОЧНИКОВ Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ ТАБЛИЦА 7 СТРАНИЦА 1 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : : :ДИАМЕТР : ПАРАМЕТРЫ ГАЗОВОЗДУШНОЙ СМЕСИ : К О О Р Д И Н А Т Ы : УГОЛ МЕЖДУ : : : КОД :ВЫСОТА:ТОЧЕЧНОГО:----------------------------------------------------------------------: ОСЬЮ ОХ И : УЧЕТ : : : :ИЛИ ПЛОС-: : : :ТОЧЕЧНОГО,НАЧАЛО : КОНЕЦ ЛИНЕЙНОГО : НАПРАВЛЕНИЯ:РЕЛЬЕФА : : : :КОСТНОГО :СКОРОСТЬ : ОБЪЕМ :ТЕМПЕРАТУРА:ЛИHЕЙНОГО ИЛИ ЛИНИ:ИЛИ ЛИНИИ ЦЕНТРА : НА СЕВЕР : : : : : : : : :И ЦЕНТРА ПЛОСКОСТ.: ПЛОСКОСТНОГО : : : ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : Н ИСТ.: Н(М) : Д : W(М/С) : V(М,КУБ/С): Т(ГРАД.С) : X1(M) : Y1(M) : X2(M) : Y2(M) : С(ГРАД) : РН : ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : 1 2.0 10.00 1.0000 78.5398 16.0 364 80 354 80 90 1.00 : -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>>

2012.10.16 ХАРАКТЕРИСТИКА ВЫБРОСОВ Oбъект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ ТАБЛИЦА 8 СТРАНИЦА 1 ------------------------------------------------------------------------------------ :КОД ВЕЩ-ВА:НАИМЕНОВАНИЕ(ШИФР) ВЕЩ-ВА:ПДК(КГ/М,КУБ):КОЕФ.ОСЕДАНИЯ: ЧИСЛО ИСТОЧНИКОВ: :----------------------------------------------------------------------------------- : 908 փոշի 0.500000 3.0 1 : : :------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ :Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С):Н ИСТ:МОЩ(Г/С): ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 0.0970 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>>

2012.10.16 РЕЗУЛЬТАТЫ РАСЧЕТА Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ Распределение максимальных наземных концентраций (без фона) փոշի Таблица 9 Страница 2 :-----------------------------------------------------------------: A = 200 TB = 25.6 град.С U* = 6m/s :КОД ВЕЩЕСТВА : 908 : выбор шага направления ветра = 20 град. :НАИМЕНОВАНИЕ (ШИФР) ВЕЩЕСТВА :փոշի : отображение рельефа каждому источнику :ПРЕДЕЛЬНО ДОПУСТ.КОНЦЕНТР.(МГ/М,КУБ): 0.5000 : :КОЭФФИЦИЕНТ ОСЕДАНИЯ ВЕЩЕСТВА : 3.0 : Характеристика выбрасываемых веществ :ФОНОВАЯ КОНЦЕНТРАЦИЯ : НЕ УЧИТЫВАЕТСЯ : :------:------:----:---------------------------:-------------:-----------------:---:-----:--------:-----------:--------:-------: : КОД :ВЫСОТА:ДИА-:ПАРАМЕТРЫ ГАЗОВОЗДУШ. СМЕСИ: К О О Р Д И Н А Т Ы : У :КОЭФ.:ОПАСНАЯ : МОЩНОСТЬ :МАКСИ- :РАССТО-: :ИСТОЧ-:ВЫБРО-:МЕТР:----------:---------:------:---------------:---------------: Г :РЕЛЬ-:СКОРОСТЬ: ВЫБРОСА :МАЛЬНАЯ :ЯНИЕ : :НИКА :СА : : ОБЪЕМ : ТЕМПЕРА-: СКО- :ТОЧЕЧНОГО,НАЧА-:КОНЦА ЛИНЕЙНОГО: О :ЕФА : ВЕТРА : :КОНЦЕНТР:ОТ : : : : : : ТУРА : РОСТЬ:ЛА ЛИНЕЙН,ИЛИ :ИЛИ ДЛИНА И ШИ-: Л : : : :В ДОЛЯХ :ИСТОЧ- : : : : : : : :ЦЕНТРА ПЛОСКОСТ:РИНА ПЛОСКОСТН.: : : : :ПДК :НИКА : :------:------:----:----------:---------:------:---------------:---------------:---:-----:--------:-----------:--------:-------: : NN : H(M) :D(M):V(M.KUB/S):T(LAIP C):W(M/S): X1(M) : Y1(M) : X2(M) : Y2(M) : S : PN : UM(M/S): M1(g/s) : CM : XM(m) : :------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------: : 1 2.010.00 78.5398 16.0 1.00 364 80 354 80 90 1.00 14.3 0.09700 0.73519 40.8: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Среднезвешенная скорость ветра 14.300 м/с Сумма максимальных концентраций (доли ПДК) по ОНД-86 Q = 0.7351903 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>>

2012.10.16 Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ Вариант ZEYTUN Таблица 11 -------------------------------------------------------------------------------: : К О О Р Д И Н А Т Ы В Е Р Ш И Н : шаг : шаг : : : X(M) : Y(M) : -------------------------------------------------------------------------------: : X1 : Y1 : X2 : Y2 : X3 : Y3 : X4 : Y4 : DX : DY : -------------------------------------------------------------------------------: : -141 -420 -141 580 859 580 859 -420 50 50 : --------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- <<РАДУГА>>

2012.10.16 НАИБОЛЬШИЕ КОНЦЕНТРАЦИИ (X,Y) - точка координаты QH -нормированная концентрация в долях ПДК HB -направление ветра в град. U - скорость ветра м/с Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ вещество: փոշի Таблица 13 Cтраница 1 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : QH : X : Y : HB : U :Но.Источ: вклад :Но.Источ: Вклад :Но.Источ: Вклад :Но.Источ : Вклад : --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : 0.076207 359 80 0 0.5 1 0.07621 : 0.018624 259 80 180 0.5 1 0.01862 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Минимальная и максимальная концентрации в точках расчетов: 0.0038282504 0.0762074582 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 298099 0 ЛитССР ММП ПКТИ <<РАДУГА>> 2601 ВИЛЬНЮС 2012.10.16 Анализ исходных данных по выбросам Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ Таблица 14 Cтраница 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ :КОД : НАИМЕНОВАНИЕ(ШИФР) :Требуемое : :Произведение ТПВ(тре- : :В расчет включить +/ нет- : :BЕЩ-В: ВЕЩЕСТВА :потребление: Мощность :буемое потребление :Класс : по отношению : : : :воздуха : выброса :воздуха) на R(параметр:пред- :концентрации/массе выбросов: : : :(м.куб/с) : М(г/с) :разбавления)(м.куб/с) :приятия: : :----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- : 908 փոշի 194 0.1 4.7920E+0002 5 - + ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 298099 0 ЛитССР ММП ПКТИ <<РАДУГА>> 2601 ВИЛЬНЮС 2012.10.16 Анализ исходных данных по источникам Объект: 110 կՎ «Զեյթուն 1;2» ՕԳ Вещество: փոշի Таблица 15 Страница 1 :------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------: : Код : Источники : Мощность :Концентра- : :Объем : Радиус : Требуемое :Параметр:Степень :Класс:Рекомендуется : :источ-: :диаметр: выброса :ция на вы- :Скорость :газовоз: зоны :потребление :разбав- :воздеист.:исто-:источник в : :ника :высота:устья : :ходе :выброса :смеси : влияния : воздуха :ления :на природ:чника:расчеты : :------:------:-------:----------:-----------:---------:-------:--------------------------------:---------:-----:Включить + : : NN : Н(м) : Д(м) : M1(г/с) :С(мг/м.куб): Um(m/s) : Xm(M) : RR(M) :ТПВ(м.куб/с): R : П : :Невключить - : :------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------: 1 2.00 10.00 0.097 1.24 1.00 78.54 1699.3 1.94E+0002 2.5E+0000 4.8E+0002 4 + --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Շրջակամիջավայրիվրաազդեցությանգնահատման …mnp.am/images/files/nyuter/2012/19_11_zeytun_1_2.pdf · 110 կՎ «Զեյթուն-1;2» ՕԳ-երի

Documents