Õ L J 2 Ã5000year.space/0datacenter/book/ធម៌ដាស់.pdf · 2019. 12. 26. · 1 ប ោះពុមពបឡᠷᠦញសរាបៈជាធមមទាន ដោយ

2

រមក េ យខ ទ- ងខ ន នេ យយកចតទក ក

េ ចនេលក េ ចន នវេស វេ ធម សេត នចតដលបគល ទ នង រសន ធម របសមលនធសក នង ផ ពផ យធមវនយ ពះពទ ស េហយយលេឃញ នអតនយ នង ខម រ ង លេ

ទបផត គរដល រសក នង កងកចធមប ដបត េដម ន គណ បេ ជនសេ មចនវបណ កសល ប

ឆះេមលឲ េឃញនវស ពពតៃនជវត មធមនយ សន ឧបនស យេចញ កទកពកង លវដសង រ ែដលេ រេពញេ យេសចកទក ឥតេ តយ ណេនះ ... ខ ទ នង ភរ ពម ងកន-េ នេសចក ជះ

ដធេធង នមលចត មលគនត សេ មចចតេរ បចេ ះពមេស វេ ងពរេនះេឡងវញ (ស ប បេគនែចក ជន ធម ន) េ យ ន បក េ បល មយឧ សក ពហ-េម ស ពហ រ េដម េម ជយេរ បច តែចង

េ ះពមេឡងវញ េ យ តវេរ បចរច ទ មង ទង យ

3

នង េ ភណ ពអតបទេឡងវញ េ យប ល េធេស វេ ែតមយ យ សលដល រសក នង រក ទកធមឯក រ នតៃម ស បជ នជន ធម មកជន ជ នេ យ ៗ នសក េរ នស ត បដបត អបរចត

ររមវ គ ន ងៃថ កង រក ងសន ពពតកដលសងម ត មរយៈ រេផម ងចតបគល

កៗ ឲ នសន ព មនសន ! ស ជក កៗ (ៃន កម គ រ, ៃនសងម ត) នេសចកសខសប (សន ពកងចត) េទប កម គ រ ម សងម ត

ងមល នសន ពពត កដ ! បណ កសល ង យ ែដល នសេ មចពធម ន េនះ ខ ទ នង ភរ ពម ងកន-េ សមឧទស រពជនដលបព រជន គ រ ង យ នង ធម ត ធមមត ងអស សមអនេ ទ េ តកអរ រក យ មយនងេយងខ េ យេសចក ជះ ស េ ជៈបផតកង ពះម គណៃន ពះរតន តយ ! សមអនេ ទ !!!

េ យេសចកេ រព នងេម ធម ដ លេ បផត ! អពខ ទ នង ភរ , ឧ. រស- ន / ឧ.ស. ឌ-មង

1

ប ោះពមពបឡើងវញសរាបជាធមមទាន

ដោយ ឧបាសក រស-ផាន / ឧបាសកា ឌើ-ម ង

រចនារកប នង អតថបទសាជាថម ដោយ រពហម-មមតតត (ជយវរនទ)

ការផាយរបស មណឌ លពទធតរៃគណ ឆន ាវក អដឋសក ព.ស.២៥៦០ (2016 )

2

អារមភកថា មោយខ ាបាទ-នាងខ ា បានអានមោយយកចតតទកោក ជាមរចើនមលើក មរចើនសា នវមសៀវមៅ ធមដាសបៃឿនចៃតដលបគគលររាទ នង ការសនទនាធម របសមលនធសកា នង ផសពវផាយធមមវនយរពះពទធសាសនា មហើយយលមឃើញថា មានអតថនយ នង ខលមសារយងរជាលមរៅជាទបាផត គរដលការសកា នង កនងកចចធមមបបដបតត មដើមប បានជាគណរបមយជនសមរមចនវបណយកសល ជាបញញា ឆលះមមើលឲយមឃើញនវសភាពពតននជវតតតមធមមនយ សនស ាឧបនសសយមចញចាកទកខពកនងវាលវដតសងារ ដដលមោរមពញមោយមសចកតទកខ ឥតមរតើយរតតណមនះ ...

ខ ាបាទ នង ភរយ រពមទ ាងកន -មៅ មានមសចកតរជះថាល ដធាមធង បានមលចតត មលគានតគនន សមរមចចតតមរៀបចាមបាះពមពមសៀវមៅទ ាងពរមនះម ើងវញ (សរមាបរបមគនដចក ជនជាធមមទន) មោយបានរបកាមយបលជាមយឧបាសក រពហម-មមតតត ជាសរពហមចារ មដើមបមមតតត ជយមរៀបចា ចាតដចងមបាះពមពម ើងវញ មោយរតវមរៀបចារចនាទរមងរទងរទយ

3

នង មសាភណភាពអតថបទម ើងវញ មោយបញច លគនន មធវើជាមសៀវមៅដតមយ ងាយរសលដលការសកា នង រកាទកជាធមមឯកសារមានតនមល សរមាបជនានជនជាធមមមាមកជន ជានានមរកាយ ៗ បានសកាមរៀនសរត បដបតត អបរ ាចតត ជាការរមវភាគទនយងនថលថាល កនងការកសាងសនតភាពពតរបាកដលសងគមជាត តតមរយៈការមផតើមសាងចតតបគគល មាន កៗ ឲយមានសនតភាពជាមនសន ! សមាជកមាា កៗ (នៃកកមកគសារ , នៃសងគមជាត) មាៃដសចកតសខសងប (សៃតភាពកាងចតត) ដ បកកមកគសារ មហាសងគមជាតទាងមល មាៃសៃតភាពពតកាកដ ! បណយកសលទ ាងឡាយ ដដលបានសមរមចពធមមទន មនះ ខ ាបាទ នង ភរយ រពមទ ាងកន -មៅ សមឧទទសរបារពធជនដលបពវការជន រគអាចារយទ ាងឡាយ នង ធមមញាត ធមមមតតទ ាងអស សមអនមមាទនាមរតកអរ រករាយ ជាមយនងមយើងខ ា មោយមសចកតរជះថាល សទធ បាមមាជជៈបាផតកនងរពះមហាគណននរពះរតនរតយ ! សមអនបាទនា!!!

មោយមសចកតមគនរព នងមមតតត ធម ដរជាលមរៅបាផត ! អាពខ ាបាទ នង ភរយ, ឧ. រស-ផាន / ឧ.ស. ឌ-មង

4

ពាកយរារពធ កសលមចតនាដដលដកនា ាមអាយមានការពាយម ខា ដរបមសៀវមៅ ធមដាសបៃឿនចៃតដលបគគលររាទ របស មលនធសកា នង ផសពវផាយធមមវនយរពះពទធសាសនា ពភាសានថ មកជាភាសាដខមរ មោយចាមណះដតចតចសតចមសតើងមនះ អារសយមហត : មោយមដើមបជាសកាា រៈបជាចាមោះរពះរតនរតយផង។

មោយមសចកតរបារពធដលគណបការៈននមាតតបតត រពម ទាងអតតកាលផង ។

មោយមសចកតរបារពធដលគណបការៈ ននមោករគ ធមាម ចារយ ទាងពរគ៖

អនករគធមាម ចារយ សចនត បរហារវនបេៃត, មោកអាចារយ ប ៃ សាវងស រពមទ ាងអតតកាលផង,

មោយមសចកតរបារពធដលគណបការៈ ននគណៈកមម ការបរហាមលនធផង ,

5

មោយការមនធលល បដដលបានមឃើញ បានឮ មសចកត បរយយធមដណនាាអបរ ាយងលអតរតមរតវចាសោស កនង អតថននពទធឱវាទរបសអាចារយ មានដចយងមនះ មនដដល មានផង, មោយមដើមបសកា នង បដបតតជាសមាម ទដឋ ដងចាសរបធម នង នាមធម មហើយមដើមបជារបមយជនដល ពទធបរសទផង, មោយការតមាលចតត រមចាដណកកនងមគនលបាណង របសមលនធផង, កាលដរបចបមហើយ ខ ាបាទបានយកមៅជនមោករគ ធមាម ចារយ ប ៃ សាវងស សាមអាយមោកជយពនតយមផទៀង ផាទ តខលមសារអតថបទ មោកកបានទទលពនតយ មហើយមឃើញ ថារតមរតវ ។ សមកសលមនះ ជយឧបតថមភគន ារទនវមោកដមាន គណផង មោករគអាចារយផង មយើងខ ាទ ាងឡាយផង អនក សកាមរៀនសរតបដបតតធមទ ាងឡាយផង ឳយបានមសចកត សខចមរមើនតមៅ។ អនកបកដរប : រស សផាៃ

6

រកមបរៀបចប ោះពមពបសៀវបៅធមមវនយ រពោះពទធសាសនា

មាន: ១. ផតចមផតើម នង ឧបតថមភ មោយមលនធសកា នង

ផសពវផាយធមមវនយរពះពទធសាសនា មៅរកងបាងកក របមទសនថ ។

២. ដកនា ា នង មរៀបចាចាតដចងដរបពភាសានថ មកជា មខមរភាសា មោយ រពោះអភននទនាការភកខ សមនបៃថរ ហន ប នហាន ។

៣.រាបរងទទលដរប នង ដរប មោយមោក រស សផាៃ

៤. ជយពនតយមផទៀងផាទ តមោយមោករគឧមទទសាចារយ រាក ឃន ។

៥. ជយពនតយពចារណាមសចកតកនងអភធមម មោយ លោកគរអរគបណឌ តធមមា ចារយ ប ត សាវងស ។

៦. ជានយការទានាកទានងកចចសហរបតបតតការទមៅ រវាងនថ / ដខមរ មោយរពោះបៃជគណ ង មបឌឿន ទនតសបោ

7

៧. បានសមរមចទទលចាតការមបាះពមពជាមសៀវមៅ ដចកផាយជាធមមទន មោយមលនធសកា នង ផសពវផាយ រពះពទធសាសនា មៅរកងបាងកក របមទសនថ ។

៨. បានមានទកចតត របកបមោយបសាទសទធ ចាមោះ រពះរតនរតយ មឆលៀតមពលពការងារសនល ជយមរៀបចាជាមគនល ជាតយងមសៀវមៅ មោយមរបើមាសនកាពយទរ មោយ មោកយក-រទធយមធវើការមៅមនទរហរញាវតថ មខតតបាតដាបង ។

Â

8

មតរបសមលនធសកា នង ផសពវផាយ ធមមវនយរពោះពទធសាសនា

ការមរៀបចាដរបពភាសានថ មកជា មខមរភាសា រពម ទាងបានចាតការមបាះពមព ឲយបានមកើតជាមសៀវមៅសកា ធមមវនយរពះពទធសាសនាមៅមពលមនះ មៅមលើកមនះ តតង នាមមលនធ តតងនាមអាតតម ភាព មយើងខ ាទ ាងអសគនន សម អធារសយទកជាមន ពសាណាកពទធសាសនកជន មតតអនកអានទមៅទ ាងអស អសមោកជាពហសសត បណឌ តបរមតថសាសតសត ដដលមឆលៀវឆល សកនងបរមតថធម ដរកងអាតតម ភាពមយើងខ ាបកដរបមរៀបមរៀង មានការមឃលៀងឃលល តមោយអមចតនារតងចាណចណាមយមនាះ សមជយរះគន ដកតរមវ បាមពញ បដនថម កនងនយបមរមើជាត នង សាសនាកាបខាន ។

អាតតម ភាព មយើងខ ា រងចា ាទទលនវការដកតរមវ រពមទ ាងសាណមពរមផសងៗ ពរពះអងគ អសមោក មោករស នង ពទធមាមកជនទ ាងអស មោយរករាយបាផត ។

9

គណៈកមមការមបាះពមព ធមមវនយរពះពទធសាសនា ដចកផាយជាធមមទន មោយ មលនធសកា នង ផសពវ ផាយធមមវនយរពោះពទធសាសនា មៅបាងកករបមទសនថ

 មតបននថម: មយើងសងឃមថា មសៀវមៅមនះ នងបានមធវើមអាយចាណងមតតភាពរវាងដខមរនថ កានដតសអតរមតដថមមទៀត ។ មយើងសងឃមថា មសៀវមៅមនះនងបានជារបមយជន ដល ជាត សាសនា របជាពលរដឋដខមរ ទទ ាងរបមទសពាខាន។ មហើយកតសងឃមយងមតមាាបាផតរបសមយើងខ ាមនាះថារបមទសកមពជានងទទលបាននវសនតភាពពតៗ របជាពល រដឋដខមរទ ាងអស នងទទលបាននវមសចកតសខចមរមើនជារបាកដ មហើយដថមទ ាងអភវឌឍមលើរគបវសយមៅមពលដខលខាងមខមនះ ។

សពវទាន ធមមទាន ជនាត ធមមទនរដមងឈនះអសទនទ ាងពង

10

ាតកាធម មលខមរៀង ម ម ះធម ទាពរ

១ : ធមោសមតឿនចតត ········································· ១១ ២ : បនាត បសាបធតត បញញ ······························ ១៥ ៣ : មនដងមពលសាល ប ········································· ១៧ ៤ : សកាធមមដើមបលះកមលស ··························· ២០ ៥ : នងរកធមបានពទណា ·································· ២១ ៦ : កមលស ························································ ២៣ ៧ : កមម ······························································· ២៥ ៨ : មសចកតសាល ប ·················································· ២៨ ៩ : គត ······························································ ៣១ ១០ : សភាវធម ····················································· ៣៧ ១១ : បកណណ កៈ ···················································· ៤១ ១២ : ចររកមមើលរជងមរជាយននធម ························ ៤៧

Â

11

ធមដាសបៃឿនចៃត

នបា ៃសស ភគវបោ អរហបោ សាម សមពទធសស សមនមសាា រថាវ យបងគា រពះដមានរពះភាគ អរហនតសមាម សមពទធ ជាមាច សដរបមសើរ មោយមគនរព !

ៃសស ភគវបោ សាសន យថា សត យថាពល មនសការកបោម អនបដបជាា ម

ការមធវើទកកនងចតត បដបតតតតម នវោកយមរបៀនរបមៅ របសរពះដមានរពះភាគអងគមនាះតតមសតកមាល ាង ។ មាន លភកខទ ាងឡាយផាា ឧបបលកត បទមកត បណឌ រកកត បានមកើតម ើងមហើយកនងទក បានចមរមើនមហើយកនងទក បានម ើង ផតអាពទក តតាងមៅមហើយ ដតទកមនជាបយងណា រពះតថាគតជាមាច ស បានមកើតម ើងមហើយកនងមោក បានចមរមើនមហើយកនងមោក ដតងរដមងរគបសងាតមោក នង មោកោបមអាយរបឡាករប សមនបាន កយងមនាះដដរ ។ មាន លភកខទ ាងឡាយ សនខដដលមគចងឲយោមជាបនងដខស មៅនងបមងាគ ល ឬ សរសរដមាារដមងដតងរតវលវលដត

12

នងបមងាគ ល ឬ ដតនងបមងាគ លមនាះឯងយងណា សមប បថជជន ជាអនកមនបានសាា បធម កដចគនន យងមនាះដដរ ។

បថជជនមនដដលបានមឃើញរពះអរយបគគលមន ល ស កនងអរយធម មនបានមឃើញសបបរស មន ល សកនងធមរបសសបបរស រដមងមឃើញរបថាជារបសខលន មឃើញខលនមានរប មឃើញរបកនងខលន មឃើញខលនកនងរប មហើយមនផតអាព ជាត ជរា មរណៈ មសាកៈ បរមទវៈ ទកខមទមនសស ឧបាយស មយើងមោលថា រដមងមនផតមៅអាពទកខមនាះម ើយ ។

កនរបសខលនជាទរសោញកនងមោក សាវ មរបសខលន ជាទរសឡាញកនងមោក ដតមសចកតរបាថាន កនងធមមនាះ រត ដតជាទរសឡាញនរកដលងមៅមទៀត មរោះថា សាវ ម នង កន ជាទរសឡាញមនាះ គបបមអាយផតចាកទកខមនបានមទ ។

ការលះមសចកតមរកាធ មោយការចមរមើនមមតតត ។ បាមភលច មសចកតខងមរកាធមនាះមចញ មហើយរ ាលកដល កមមសសកោ របសខលន នង អនកដនទយងមនះថា មោកខងមរកាធមហើយ

13

នងមធវើអវមគបាន មតើមដើមបនងអាចញាាងសលគណជាមដើម របសមគឲយវនាសមៅបានដដរឬ ?

មគមកមនះមោយកមមរបសមគ មហើយមគនងមៅកមោយកមមរបសមគមនាះដដរ មតើមនដមនឬ ? មានម ម ះថាខងមរកាធនងអនកដនទ រដមងដចចាបរមងើកមភលើង ដដលគនម ន អណាត ត ឬដចចាបដដកដមតត ឬោមកជាមដើម មហើយយកមៅរបហារអនកដនទ ។ សមបអនកដនទខងមរកាធនងមយើងមហើយមគនងមធវើអវមយើងបាន មតើមគមដើមបនងអាចញាាងសលគណជាមដើមរបសមយើងមអាយវនាសមៅបានដដរឬ ?

មយើងមកមនះមោយកមមរបសមយើង មហើយមយើងមៅកមោយកមមរបសមយើងដតបមណាណ ះ ។ ឯមសចកតមរកាធមនាះ កនងធលល កមៅមលើមគពតរបាកដ ដចជារបសដដលបគគលមនរពមទទល ឬដចជាការកាត បធល បាចសាចបសតញញច សខយលយងមនាះឯង ។

ខសាខានមយើងមរកាធខងនងនរណាកមោយ ចរចា ាទក ថា មគគមនមាន គមានដតកមលសរបសមយើងដតបមណាណ ះ ។

14

មសចកតបរសទធ ឬមនបរសទធ ជារបសខលន មតើអនកដនទ នងមធវើមអាយអនកដនទមយមទៀតបរសទធ ឬ មនបរសទធ រក បានមទ ?

ភនាសោទ ាងឡាយដចជារបា ាង រដមងមនរញជ យរមងាគ ះ រមងគើមោយខយលយងណា បណឌ តទ ាងឡាយ ករដមងមន លាមអៀងដអនអន មរោះការននាទ នង ការសរមសើរ កយង មនាះដដរ។ ខណៈមោលោកយសាមទស ខណៈមនាះ ជាការបញច ះ បនថយនវមសចកតសាគនលថាជាតខលន ។ មយើងរតវមានមសចកត ករណា សមបអនកដនទមនាះ មធវើនវមសចកតខសកមោយ ។ រាលនថងមនះ មនសសមានដតការមបៀតមបៀនគនន កមរោះដតមន មានបញញា មឃើញមសចកតពតថា រតមដតជាការរបរពតតមៅនន ចតតដតបមណាណ ះ ។

ការមឃើញនវអកសលរបសខលន លអជាងការមឃើញដតកសលរបសខលនឯង ។

Â

15

បនាត បសាបធតត បញញ

ធមឯណា ជាមរគឿងជរមះ កាយ វាចា ចតត ននសតវ ទាងឡាយឲយបរសទធ ធមទ ាងឡាយមនាះ ម ម ះថាបណយ ។ អនសយ មោយអតថថា មដកសមងាមៅកនងខលន ។

តណាា មរបៀបដចជាវលល មរោះរ ាពទធមនដលង ។ មសចកតមមតតត ចមរមើនម ើងបានបនាម ន មសចកតមរកាធ កថយចះតចមៅ ៗ បមណាណ ះដដរ ។

ការសាា បធមមោយមចតនាតតាងមាា មទើបជាការមគនរព នវធម, មសចកតរបកានខលន គ ានៈ ។ ខណៈណាមាន ានៈ ខណៈមនាះ មនមានមមតតត ។

មកខ គមសចកតរមលគណ ដដលមរបៀបដចជាជានឈល អនកដនទមោយមជើង ។

បោសៈ គមនសដមតងគណទាងឡាយរបសអនកដនទ មទ គសដមតងមអាយដចជាគណរបសខលនឯង ។

16

ាយា ការោកពត បទបា ាងមទសកាហស របរពតត មលមើសមោយការបទបា ាងផល វកាយ វាចា នង ចតត គបទបា ាង នវមទសកាហសដដលខលនឯងបានរបរពតត ។

រពះដមានរពះភាគជាមាច ស មរបៀបមធៀបនវរពះធម វនយមៅនងសគរមយ ដដលមធវើពមឈើយងលអបាផត ។ កាលកនលងយរលងតមក កមធវើមអាយចាដណកមឈើខលះននសគរមនាះ ពកផយ ។ មគកយកមឈើដនទមទៀតមកបះជានស ។ កាលចាដណកណារជះរមបះពកផយមទៀត មគកយកមឈើដនទមក បះជានសយងមនាះមទៀត ការបះជានសយរមៅ រហតដលសាចមឈើមដើមបាតអសរលង គមឃើញដតសាចមឈើថម បះជានសដតបមណាណ ះ ឯអនកដដលមនដងថា មតើសគរមនាះ សាចមឈើមដើមជាអវយងណា កនងរពះធមវនយរបសរពះដមានរពះភាគ កយងមនាះដដរ ។ កនងកាលមៅខាងមខ របាកដជាមានអវៗនងបញច លកនងរពះសរតខលះ រពះវនយខលះ ចាដណកដនទៗ ខលះ ដដលមធវើឲយអនកមនសកាឲយចបចងចបមដើម មនសកាឲយរជាលមរៅ មានមសចកតយលចលចតតខសមោយគតថា មនះមទ គជា រពះពទធសាសនា ។

17

មនដងបពលសាល ប!

មពលនកដលមសចកតសាល បមធវើមអាយគតោកយបរយយ ដណនាារបសអនករគធមាម ចារយសចនត បរហារវនមខតត យកមកសរមសរទករគននោសមតឿនចតត ដចតមៅមនះ ៖

ការសាល ប គជាការរោតរបាសវតថ រគបយងពជាតមនះ មៅទ ាងអស មោយមនមានអវមសសសលថាជារបសបគគល មនះ បគគលមនាះ តមៅមទៀតម ើយ ។ សមបដតជាតមនះ មកើតមកមហើយ មសចកតចងចា ា មតើចា ាបានមទថា : ជាតមនជានរណា ? មៅទណា ? មធវើអវ ?

គមសចកតជាបគគលកនងជាតមន រលតអសឈង យង ណា សមបដតកនងជាតមនះដដលបានមធវើបណយ មធវើកមមណា ៗ មហើយកត ឬ ដដលមានឋានៈ កនងជាតរតកល យសសកតណា ៗ កត កនងរតវអសទ ាងអស មោយមនមានយតមយង របទញរបមតតងកនងជាតមនះ ភពមនះ បានសលតមៅមទៀតមសាះម ើយ កយងមនាះដដរ ។

18

ការសាល ប គជាការរោតរបាសចាកពរគបវតថ ដដលមសាះឈង ទាងមសចកតនកគត មសចកតចងចា ា មសចកតរបកានណា ៗ ទាងអស ដដលបានធលល បទកទងមក តតាងពមកើតរហតដលឥ វមនះ ។

មនាះករតវនងោកពនធរបកានថា ជាខលនមយើងតមៅ មទៀត កមនបាន ។ ការជបគនន រគនចងមរកាយបាផត មនសាល បមៅមនាះ មនមាននមតតសញញាណា ឬ វតថណាម ើយ នងរតវសដមតងមអាយដង មៅមពលមឃើញគនន មហើយ នងមនបានមឃើញគនន មទៀត កមាន ។ កាលមឃើញមពលរពក កអាចនងមនមឃើញមពលោង ចកមាន ។ កាលមឃើញមពលោង ច កមនអាចនងមឃើញមពលរពកកមាន ។ រគបមនសសមតតងរតវ មឃើញការពតថា មនមានអនកណាអាចមគចវាង ឬ អងវរសាមពលមវោតមៅមទៀត ដតបនតចមនាះ កមនបានមសាះដដរ ។

ដមចនះ ការមោលដលជវតបគគលមាន កៗ កមនផតពការ ពចារណាសភាវធមដដលមកើតម ើង ជាបគគលមាន កដដលមនមៅកនងអាណាចបងាគ បបញញជ នរណាមាន កម ើយ ។

19

កាលនយយគនន ដលអនកសាល ប កគរដតនងបានរ ាលកដលសភាពចតតកនងខណៈមនាះ មោយមធវើទកកនងចតតរតមរតវមហើយឬមៅ ជានសនវការខចចតត មសាកមៅ អាមឡាះអាលយ ។ គរដតមានមសចកតរសសរសាយ កនងរពះធមដដលបានយលមសចកតពត ដដលជាសចចធម ដដលរពះដមានរពះភាគរទងរតតសដង នង រទងសដមតងនវមសចកតធមមតតននការមកើត រតវដតមានការសាល ប កាលមបើមកើតមហើយនងមនសាល បមនាះគមនមាន ឯការសាល បមនាះកមនអាចនងមៅដងរ ាលងខាងមខបានម ើយដដរ ។

ការយលនវមសចកតពត កដងថាមសចកតពតមនាះ ថាជាសចចធម ។ ជវតរបសមយើងជារកដសចតត ដដលមកើតរលត តៗគនន ដតមយខណៈចតតមៅមរឿយ ៗ តតាងដតពមកើត រហតដលសាល បចាកអាពជាតមយ មៅជាតមយមទៀត ។ កមលសរគបដបបមកើតម ើង កមរោះដតបានសនស ាមក មហើយពកនងអតត ។ កាលណាបញញា មនទនចមរមើន មអាយ មរចើនដលថាន ករ ាលតកមលសមៅម ើយមទ កមលសករតវមកើត មទៀតជានចចតមៅ កនងអនាគតជាពតរបាកដ ។

20

សកាធមបដើមបើលោះកបលស

អនកមធវើកសល ករតវទទលផលរបសកសលមនាះ មោយមនរបទញរបទងកនងអកសល ពអនកដនទម ើយ ។

កមលសរបសខលនឯង មធវើឲយដតវលវលគតមៅដតកនងខលន ឯង ។ កាចលចតតមៅមថាា លមៅគានតអនកដនទ ។ កមលសរបស មយើងមទ ដដលមធវើមអាយមយើងមនមានមសចកតសខមនាះ ។

ចរគតដតពកសល ។

ការសាា បនវរពះធមមអាយបានជានចច មសចកតយល កនងរពះធម រដមងដតងសនស ាកនងសនាត ន មៅកនងភពខាងមខ ជារបាកដ ។

Â

21

នងរកធម នពើទើណា ?

អនកខលះមដើរដសវងរកធម មៅដលទកដនលងមផសង ៗ ជាមរចើន មោយមនយលថា មៅរគប ៗ មវោ តតាងពមកើតដលសាល ប មានធមរបាកដជានចច ឯកដនលងដដលជតបាផត គមៅនងរតងខលនឯងដតមតង ដដលជាធមទ ាងអសមនាះ ។

កាលមនដងថាជាធម កមទើបមៅដសវងរកធម មោយ សារមនយលធមមនះឯង ។ ដលកាលណាបានសាា បរពះធម មហើយ បានយលធមមហើយ មទើបដងថា ធមមនាះ គ មនចា ា បាចមៅដសវងរក មហើយទ ាងមនមានបគគលណាមយ នងអាចសាងនវធមដបបណាមយ ឲយមកើតម ើងមកបានម ើយ មរោះខណៈមនះ រគបដបបយងដដលបានមកើតម ើងមហើយមនាះ មរោះ បហៃ-បចចយ ។

កនងខណៈមនាះមឃើញមកើតម ើងមហើយ ថានងមនឲយ មឃើញ កមនបាន ។ មសចកតពតមនាះ មឃើញកនងខណៈមនះ កកាពងរលតមៅដដរ ដដលមកើតម ើងមហើយ រលតមៅវញយងរហស ។

22

បានឮមកើតម ើងមហើយករលតមៅបាន កលនមកើតម ើង មហើយករលតមៅ ដងរសមកើតម ើងមហើយករលតមៅ ដង រតជាកឬមតត ដងទនឬរង ដងតងឬញរ ខាងមរកាយមកើត ម ើងមហើយករលតមៅយងរហសរគប ៗ ខណៈ ។ មនះគជា លកខណៈរបសសងាខ រធម ដដលជាសភាវធម មានបចចយ តតកដតងមរៀបចា មទើបមកើតម ើងបាន ។

កាលមកើតម ើងមហើយកមនមទៀង ។ ការមកើតម ើង នងមនមទៀងមនាះ ជាទកខ ជាអនតតត ដដលមយើងបានឮ តៗ គនន ជាមរឿយ ៗ ថា អនចច ទកខ អនោត ។ មនាះជានរតលកខណ ដដលជាលកខណៈទ ាងប ននសងាខ រធម គ ៖

អនចច សភាវធមដដលមកើតម ើងមកមនាះ មនមទៀង, ទកខ សភាវធមដដលមនមទៀងមនាះ ជាទកខ, អនោត សភាវធមដដលមនមទៀង ជាទកខមនាះ មនដមនជាតខលន មនដមនសតវបគគល មនដមនជានរណាទាងអស គជាធម ។

Â

23

កបលស

រពះធមដដលរទងសដមតងមហើយ ជាវតថសាខានបាផត កនងជវត សកាធម មដើមបមអាយដងចាសថា កមលសមៅ មានឬមទ ? រាងកាយមនបរបរណ ដតងមានកមលស ។

មសចកតរសឡាញមពញចតត មោភ មរកាធ វមងវង រគប ជាត រគបភាសា កមលសរគបដបបយងមកើតម ើង កមរោះ ការសាងសនស ាបនតមកពអតត ។ កាលណាមនដងចាសមទ

កមលសមនាះ កមកើតម ើងមទៀត មៅកនងអនាគត ។

របតបតតរតមដតការនកគត មនអាចរ ាលតកមលស

បានជាោចខាត ។ កនងជរខណៈបចចបបននមនះ ចរមធវើដតមសចកតលអបាផត មដើមបមអាយកមលសទ ាងឡាយចះរសាលមសតើង ។

មសចកតអាឃលត ការចងមរកាធ គជាកមលសដដលបងាឲយមកើតជាការរបទសតរាយ ។ កមលសដតងដតមៅកនងចតតរបសមនសសមាន កៗ ។ ខណៈណាដដលមៅហមង គជាអកសល ។

កាមធវើចតតរបសផងខលនមអាយអារកក ។ កមលសរបសខលនឯង

24

មានមរចើនមៅមហើយ មតើមៅមពញចតតទទលកមលស ននអនក

ដនទមកបដនថមដចមមតចមទៀត ។ អនកដដល ល សនវ ពដកដតផល វមោក កមៅដតមនអសកមលស មទះជាមនសសលអបណាណ កមោយ កមៅដតមនទនអសបាណល គទ ាងបាណលចាសនង បាណលថមកនងអនាគត ។

ចរពាយមលះនវកមលស កាពាយមសនស ានវ កមលស ។ មពលមវោដដលសលមៅតចណាស ដដលនងរតវចងកបនឆលងវដាៈមនាះ សមបដងថា មនទនសមរមចកមោយ ករតវដតពាយមតមៅជានចច លអជាជាងមៅមសងៀមរពមងើយកមនតើយមនាះ ។

Â

25

កមម

កនងមោកមនះមានដតបងបអនបមណាណ ះ ដដលមកើតសាល ប ផាល សបត រ, គរគតសនថា អនកដដលមធវើមអាយមោកមន

មពញចតតកនងជាតមនះ គជាអនកដដលមោកធលល បមធវើឲយមគមនមពញចតតរចមកមហើយ កនងជាតមន ។

អនកដដលមោកថាន ាងថាន កមនាះ គជាអនកដដលកាពងមានមពៀរតគនន យងមនះ មទើបគរដតមោកនងឲយអភយ ។

កាលណាមនខងមរកាធចាមោះអនកឯណាមហើយ កអសកមមមពៀរមវរានងអនកមនាះ។

មសចកតលអ នង កសល នង ចមរមើនបានកាលណា ៖ ១. កាថនា តតកសលគដសចកតលអ, ២ . ផលា សគាៃតពអកសល មកជាកសលវញ, ៣. សាងកសលឲយាៃជាៃចច ដោយមៃកបតែស, ៤. រ ាពងចងចតត គតជាៃចចតតពដ វដសចកតលអ ៃងកសល គ សដគ គ ោះអាកដន ដោយមៃរវលពផល គមាៃចតតមដមតតត ជាដដម ។

26

សតវមោកមកើតមកមនះ គជាការមសាយនវផល ននបណយ នង បាប មហើយនងសាងសនស ាបណយ នង បាបបនត មៅមទៀត ។

ចរមានជាមនឿមជឿកមមរបសខលនឯង ។ មនអាចមគចរជក

ពនឲយផតពផលននកមមបានម ើយ ។ បកសដដលលអ គជាមវោ

ដដលកាពងមធវើកមមលអ ។ កមមដដលឲយផលកនងជាតជាបនាទ បមៅ ដតងឲយផលមរចើនជាងកនងជាតមនះមទៀត ។ វបាកជាផលរបសកមមននខលន ដដលអនកដនទមធវើឲយមនបាន កមមដដលបាន

មធវើ នង សនស ាមកមហើយមនាះ ជាបចចយឲយវបាកមកើតម ើង កដងនវសភាពធមទ ាងឡាយ ដដលរបាកដតតមផលវដភនក

រតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ រគបខណៈ ។ វបាកចតតទទលផលកមម មោយដងរតមដតអារមមណដដលមកខទបនងដភនករតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយបមណាណ ះ ជាការសងបាណលកមម ដដលអនកបានមធវើរចមកមហើយ រតមដតអកសលចតតមន

27

ទនដលជាអកសលកមម អកសលចតតមនាះ នងសនស ាបនតកនង

សនាត នត ៗ មរៀងមៅ ។

កមមជាបចចយឲយវបាកដដលមនគរនងមៅឲយមតត រកហាយ

មសាះ មរោះសភាវៈរគបយង គកមមជាអនកចាតដចង ។ ការឈចកចាបតតមរាងកាយមនះ មៅលអរគននមបើជាជាងមៅមកើតកនងអបាយភម ។

មាន ក ៗ ដតងមានវបាកកមម ដដលខលនបានមធវើរចមកមហើយ; កាចងមពៀរ កាពាបាទ កាថាន ាងថាន ក មធវើដតតតមមខនាទ

មនសអប មនមខពើមកនងខលន ។

Â

28

បសចកតតសាល ប

ឱកាសដដលមនសសកនងមោកមនះ កាពងដតរសមៅ

អសមៅរាលនថង រាលយបដដរ ។

វយមានការវនាសមៅវញ រគបៗ ខណៈបទមបើកដភនកមបើបគគលនងចងមសាយមសាកនវវតថ ដដលមនមានថា ជាសតវមនាះ សមអនកមសាយមសាកមនាះ គបបមសាយមសាកដលដតខលន ដដលកាពងធលល កមៅកនងអាណាចននមចចរាជ រាលៗ មពលមវោមៅវញចះ !

កនងអតតភាពមនះ សទធសងដតជាផលវអនតរាយណាសហន ! មសចកតរោតរបាសចាកអាពគនន រតវដតមានមោយឥតសងសយ

។ ដមចនះ ពកសតវទ ាងពងដដលមៅរសមនះ គរដតអាណតអាសរ ដថរកាគនន មៅវញមៅមក ចាដណកអនកដដលសាល បមហើយ មនគរមសាយមសាកដលម ើយ ។

29

ជវតមយើងជារកដសននចតត ដដលមកើតរលតបនតគនន ដត

មតងមៅជាមរឿយ ៗ ជានចច តតាងពមកើតដលសាល ប មហើយនង

តតាងពជាតមយមៅជាតមយមទៀត ។

របសដដលបាតមហើយ គដចជាការរោតរបាសបនតចបនតចមទ ដតចាដណកឯការសាល បមនាះ គជាការរោតពវតថ រគប

យងទ ាងអសកនងមយជាតដដលជបគនន មនាះ មហើយមនបាន

ជបគនន មទៀត ។

មនសសមផសងគនន មៅតតមរបស ដដលខលនបានសនស ាមកមហើយមនាះ ។ មសចកតភយកនងជវតមានរគបខណៈ ។ មកើតមកជាបគគលមាន ក ៗ រតមដតមយជាត មនយរបនាម នម ើយ នងសាល បមៅវញជារបាកដ ផតពសភាពជាបគគលមនាះមោយឥតមានមសសសលម ើយ ។

មនសសរគបគនន មនអាចដង មនអាចសាគ លមោកពមន ឬជាតពមនដដលខលនចាកមកម ើយ ។ មនដងថាជាត

30

មន អនកណាមៅយាគតនកដលមយើងមទៀត មនដងថា មតើអនកដដលមកើតថម ៗ មនះ ធលល បជាអនកណាដដលមយើងសាគ លមទ ?

ដមចនះមហើយមទើបគរដតមមតតត ចាមោះគនន មៅវញមៅមក ។

ចរមធវើមសចកតលអចាមោះរគបមនសស មរោះមនដងថាកាលណាមទ នងរបាសចាកពគនន មៅមនាះ នងរតវមចាលនវវតថរបសរបររគបដបបយង ដដរមនាះ ។

Â

31

គៃ

ចរដងនវលកខណៈននចតតរបសខលនឯង ។

មយនថង ៗ សខ ទកខ តតមមរឿងរាវដដលចតតនកគត

មរចើនជាងសខទកខ តតមផលវកាយ ។

ចតតគតតតមសមមលងដដលបានឮ គគតដលមសចកតសាគនលសញញា របសោកយ ដដលជាសាម ងខពស ទប ៗ

បមណាណ ះ ។

ម ម ះ គតដលរតមដតជាម ម ះបមណាណ ះ មទះសាល ប

ឬរស កដចដតគនន ។ គានតវមងវង ចលចតតដតមរឿងរាវ បញញតត ដដលមនមានអវមសាះមនាះ ។ គានតមបាកបមញញឆ តខលនឯង ឲយថាជាកន មោខ ន របភាព វទយ ទរទសសន ឬ រកោស បនាទ តមនាះ គមានពត ។

ចតតគតនកចា ានវមរឿងចាសៗ មោយមសចកតរសឡាញ

មោយ បោភៈ មរកាធ វមងវងមនាះ ជាអកសល ដដលរតវ ទទលមរគនះកមមដភនករសសបចចបបននមនះ ។

32

បោភៈ ចលចតតមរឿងដដលគត ដតជាសមមតបញាតតមផសង ៗ គតដល ោភ យស សរមសើរ សខ បរវារ ។

មរឿង ឬវតថដនទណា ៗ ដដលបាននកគតទ ាងអស កនងរតវអសមៅភាល មកនងខណៈចតតរលតមនាះ ។ ឯរទពយ សមបតតកអសមៅរពម ននការរលតននចតតមនាះដដរ ។

មសចកតសខមានមនបាន មបើមៅដតគតមនលអ ។ នកគតដលចតតមនលអរបសអនកដនទ នាាមអាយមកើតមទសៈ ដដលជាទកខ ។ អនកនយយ អាចមនរសបតតមគានតរបសមយើងមទមៅចតតនរណាថាមគគតយងណា ៗ កមនបាន មោកកាពង

មរកាធនងគានតរបសមោកបមណាណ ះ ឯអនកដដលមោកមរកាធ

មនាះ មគអាចកាពងដតមធវើលអ ឬកាពងដតសរតធមកមានដដរ ។

របាថាន នវវតថណាមនបាន កជាទកខ ។

ទណាមានបញញា ទមនាះ មោភៈ មទសៈ មមាហៈ នងរតវខាវ កងងតឈង ។

33

ជវតមយើងខលណាស ការវលមៅគតចាតដចងអនកដនទ

នាាដតខាតមពល ចរសនស ាបញញា មដើមបចាតដចងខលនមយើងឲយបានលអបាផតជានចចមៅ ។ គានតជាឥសសរៈ មនខាល ចដរកងរគបយងម ើយ សមបដតការមសាះសនយកមោយ ។

រកាមរាគផលវចតតបាន មសចកតទកខរគបយងទ ាងឡាយ

នងធររសាលជារបាកដ ។

មរាគភយមកើតព បោភៈ បទាសៈ បាហៈ ។

ចតតមានដាមៅ គមាន បោភៈ បទាសៈ បាហៈ ។

កាលណាមានអកសលបដនថមមទៀត ដាមៅមនាះនង

រកកានដតធាម ើង ៗ ។

ចរគតដលមសចកតទកខលាបាកននអនកដនទ មអាយមរចើនជាងសខរបសខលនឯង ។

សនស ាកសលបនតចមតង ៗ ញយៗ មៅកគងមរចើនបាន ។

មសចកតមពញចតត កនងរប សមមលង កលនរស មផាដឋពវៈ គជាមហតនា ាឲយមកើតមទសៈ ។

34

ជវតគជាការមកើតម ើងននបរមតថធម ចតត មចតសក របដដលមនមានអនកណាសងសយ សាទ កមសទើរ បានម ើយ ។

សភាវធមដដលរបកានថាជាសតវ បគគល តខលន មយើងមគមនាះគរតមដតជានាមធម នង របធម ដដលសមមតបញាតត មៅម ម ះមៅតតមអាការៈ ដដលរបាកដមផសងៗគនន បមណាណ ះ ដតមោយមានលកខណៈពតរបាកដមហើយមនាះ កជាសភាវធមមយរបមភទដដលមកើតម ើង មរោះមហតបចចយ មហើយករលតមៅ ដដលមកើតមហើយរលតបនតគនន ជាមរឿយៗ ជានចច ។

ពាយមរលកដងសភាពលកខណៈ ដដលកាពង

មឃើញមនាះ គមដើមបលះមសចកតរបកាន មឃើញខសថាជាតខលន

។ សភាពដដលមឃើញតតមផលវដភនកទ ាងអស រតមដតជាពណ វណណៈបមណាណ ះ មោយការចា ាសមាគ លមផសងននវណណៈមនាះជារបរាងមៅ កមធវើមអាយនកគតថាជាវតថ សតវ បគគល មផសងៗ ។

ដតតតមមសចកតពតរតមជាពណ គ វណណៈ តតមសភាវៈដដលរបាកដឲយមឃើញតតមដភនកបមណាណ ះ ។ បានជាវមងវងរសោញ

35

មពញចតត ជាបជាោក របកានមាាមនាះ កមរោះដតមនដង មសចកតពតននសភាវធម ដដលរតមដតរបាកដមកើតម ើងមហើយ រលតមៅវញបមណាណ ះឯង ។

វណណៈ គជារបមយ គជារបបរមតថ កនងរប ២៨ ឬកនង

អវនបពាភ គរប ៨, មហាភៃរប ៤ , វណណ ៈ គនធៈ រសៈ ឱជា

ដដលមនដមនរបវតថ មនះ មនាះតត ាងថាជា វណណៈមនាះមទ ។

សភាវៈ ដដលមឃើញតតមដភនក ដចការមឃើញរបខលនឯងកនងកញច ក ឯវតថ ដដលរបាកដមអាយមឃើញរគបដបបមនាះ វាកជារបភាពកនងកញច កបមណាណ ះ ដដលចាបមនបាន យកមនបានថាមានពតមនបាន ។ អារមមណ គជាសភាវៈដដលចតតកាពងដង នាមធមដដលដងអារមមណនកគតមរឿងមផសងៗ ទលដតមានការគតរតមរតវ មទើបនងអាចមៅជាកសល ។

មានដតអារមមណ ដដលជាការនកគតរបសមយើងបមណាណ ះមទ ដដលអាចមធវើមអាយមយើងជាទកខមនាះ ការមនដងជាសភាវធម មធវើមអាយមៅជាទកខ ។

36

ការទមនទញចាាមាត នង ការយល មនដចគនន មទ ។

កាលណាបានយលកនងមរឿង មោយមានការអបរ ាចមរមើនបញញា មហើយ សតមកើតមពលណាកបាន ។

ឈមធមញ មសចកតឈចាបគជាលកខណៈដង សភាពដង អាការៈដង មសចកតដងថាឈ គមនដមនមធមញ មធមញមនដមនជាការដងឈ ឯមសចកតនកគតមនាះ កមនដមនការដងឈរតងមធមញដដរ ។ ឈជាសភាពនាមធមមយដបប ឯការនកគត កជាសភាវធមមយដបបមទៀត ។

ខណៈយលសបត គជាមមនាវញញា ណ វថចតតដដលរតះរះ នកគតតតមសញញា ការចងចា ារបសសមមលង ដដលជាមរឿង

យលសបតតតមផលវមមនាបមណាណ ះ ។

ភាក ឬលក កជាអនតតត រគប ៗ ខណៈ ។ ខណៈយល

សបតមនាះ អាចជាកសលចតតកមាន ឬកជាអកសលចតតកមាន ។ មពលមបើកដភនកមរកាយភាកកាលណា មយើងកនកមឃើញមរាងមោខ នននមោកដភនក ដដលមានអារមមណ ជាត

37

មោខ នរចមហើយ ករត បចលវញមៅមនាះ ករត បជាភវងគៈ រចតមោខ ន ឬអារមមណដនទកមចញមកមទៀត មហើយចលមៅវញមទៀត ផាល សបត រគនន យងមនះ ជាមរឿយៗ មៅ ។ ដលកាលណាមយើងមយើងបទដភនកជត មរាងមោខ នមនាះកនងមនមានរបាកដដតមាង មនាះគខណៈដដលជា ភវងគៈ ។

កាលណាបានពចារណាយងមនះ មតើមយើងរតវលះ

បង ឬកនងមៅរបកាន ឲយជាបជាោកមៅនងតមោខ នមនាះ ៗ

។ មនះគជាមោកដភនក ចាដណកមោកដនទៗមនាះ កមោយនយយងមនាះដដរ ។

ការមធវើនវមសចកតលអមនាះ មរបៀបដចជាមយើងដសទក

ថាល សាអ តបរសទធ ោាទកបនតចមាងៗ សនស ាទកងតមរបើរបាស ។

ចាដណកការមធវើនវអាមពើអារកក កមរបៀបដចជាមយើង

ដសទកដដលមសាម កមរគនក មានភករជាាមកសនស ាទក សរមាប

ងត មរបើរបាសដចគនន ។

38

ដតការពតរបាកដមនះ មយើងមាន កៗ ចាាបាចរតវងត-ផកទកដដលមយើងបានសនស ាទកមនាះជាោចខាត ។

មានរបមយជនរគបៗមពលទ ាងអស កនងអា ងដដល

អនកកាពងមៅសាា បធមយងផចតផចងជានចចមនាះ គសាា បមៅ

សាា បមៅ មរោះការសាា បមនាះ រដមងនងមានបចចយ មធវើមអាយ

កសលកមមទ ាងឡាយចមរមើនម ើង ។ រឯអកសលកមម កថម

ថយចះជាលាោប ។

គណរបមយជនរបសរពះធម ដដលរពះពទធជាមាច ស

រទងបានសដមតងមនាះ មរបៀបដចជាទមាល កវតថ របសរបរ រាប

ោនយង មៅនងរគបមាតទវ រផទះ មពលដដលរពះធមមៅ

ដលរចមហើយ មតើនរណានងមបើកទវ រ មដើមបទទលវតថ របសរបរមនាះទក ។

មពលមវោដដលមាន មៅសលតចណាសមៅមហើយគរដតកាបងាខ តមពលមវោមនាះមចាលម ើយ ។

39

ជវតមនះខល តចតចណាស ។ មយើងមានជវត មៅរតមដតជរខណៈចតតមយ ៗ បមណាណ ះ ដដលនងអាចចាកមោកមនះ មៅមពលណាកបានដដរ ... ដតនងបដបតតខលនយងណាកនងជាតមនះ មទើបនងអាចដងថា មនដមនមយើង ជាអនតតត មទគរតវដងលកខណៈននសភាវធម ដដលជានាមធម នង របធមជាមនសនបមណាណ ះ ។

បោភៈ ជាសភាវធម ដដលមានលកខណៈជាមសចកតរតវការ មរតកអរ មពញចតត ជាបជាោក ចងបាន ។

បទាសៈ គ សភាវធមដដលមរគនតរគនធ របទសារាយ

មនមពញចតត ការកករលអកចតត ឬ មនសបាយចតត រតមរតវដតបនតចបនតចកត មទះជាមៅមនទនដលថាន កមរកាធខាល ាងកាលកមោយ កជាលកខណៈនន បទាសៈ ដដរ ។

កនងខណៈដដលខាល ច បាកទកចតត កងវលចតត មសាកមៅ ខចចតត មតត រកហាយចតត តចចតត អផសក ធញរទន មរម រ ាខាន រពយចតត វៃកកៈ កងវល មរកៀមរកា រញរា ឬសមប

40

ដតគតមរចើន ខណៈមនាះជាការដងថា មនសបាយចតត ។ ខណៈ ដដលចតតមនសបាយ ខណៈមនាះ ជាលកខណៈននបទាសៈ បាហៈ, លកខណៈរបស បាហៈ អាចសមងាតបានកនងខណៈដដលគតមនមចញ មឆតលងង មនសាគ លតខលន មនអាចរបាបថា បានដងអវតតមផលវដភនក អងគយទ ាងសលៗ ទាងភលក

ៗ មពលដដលមឃើញ កដចជាមនមឃើញ មរោះមនដងថាមឃើញអវផង ខណៈ មនាះជា បាហៈ ។

ខណៈ ដដលបានមឃើញ បានឮ ដងកលន ដងរស ដងមផាដឋពវៈ រជាបមរឿងរាវមហើយ មនសាគ លតអងគមនាះមទ មនាះកជា បាហៈ ។

Â

41

បកណណ កៈ

បណាត រទពយសមបតតទ ាងឡាយ មរគឿងតបដតង ទកទញ រ ាមភើបចតតទ ាងពង នង រតនៈមផសងៗមនាះ មនមានរទពយណា មរគឿងណាឲយមសមើដចជារទពយរពោះរៃនរៃយមនាះម ើយ ។

មលបរបសវតត រគបបរមវណទកដនលងននវតតអារាមទ ាង

អស គជារពោះរៃនរៃយ ដដលមានអនកដងរពោះគណ បានសាងម ើង ។

មតើមានបដការៈដលរពះរតនរតយមហើយឬមៅ ?

មពលណាដងថាមយើងមនាះមានអាសវកាមលស នង

របកានមាាកនងតខលនពតរបាកដរតមណាមនាះមហើយ ករតដត

ចាសោសមៅមទៀត កនងរពះពទធគណ នង អាចារយជាអនក

មរបៀនរបមៅ អបរ ាកានដតខាល ាងម ើង ៗ ។

42

នថងមពញបណម ដខ១២ រតវនងដខកតតក នថងអាទក បដណត តរបទប សាពះរពះដខ គជានថងបរនោវ ន របសមោកមាច សសារបរត ។ រពះពទធរប រពះពទធបបដមា... ជាមរគឿងោសមតឿនឲយរលកដលរពះរតនរតយ នង រ ាលកដចនងការរបរពតតបដបតតតតមរពះធមឲយរតមរតវ ឱនកាយថាវ យបងគា មគនរពដល រពោះ ដ ានរពោះភាគ អរហនតសាម សមពទធ ជាមាច ស ជា សរណៈ ។

អនកដដលមានមរគឿងមៅទករបចា ាខលន សមគររលក

ដលរពះធម មហើយសមគរបដបតតនវធម ។

កាលណាថាវ យផាា មឈើ បជារពះ ចររ ាលកថា សមបផាា មឈើមនះកនងសវតរសមោន មរកៀមសវត វនាសមៅយងណា

ជវតរបសអនកបជាមនាះ កនងជរា នងដបកធលល យមៅ កយង

មនាះដដរ ។

43

មយើងគរអនមរគនះអនកដនទ មោយមមតតត ករណា នង

តតមផលវដនទមទៀត ។ ផលវដដលមានរបមយជនបាផតគ

អនមរគនះអនកដនទឲយដង ឲយសាគ លចាស ផលវដាមណើ រមៅដល

មសចកតសខសងបយងពតរបាកដ ។

ផទះកាពកមនះមានជវតរសមៅអារសយ គមដើមបបណយ បនតមៅមទៀត ឯបណយ គខណៈចតតដដលលអសាអ ត ។

ពរ គវតថ របមសើរ ដដលបានដលគណលអននចតត ។

កាលណាចតតលអ គជាកសល គជាពរលអ ។ កាលណារបាថាននវពរ គវតថ របមសើរយងណា ករតវមធវើកសល ឲយគរដលការដដលនងបានទទលពរមនាះ ។

មសចកតមមតតត មសចកតជាមតត ការជយសមសតងាគ ះនងផតល

ឲយជាមសចកតសខ ។ ករណា ការមនមបៀតមបៀន ការទានកបរមង អនមរគនះ នងផតលឲយផតពទកខ ។

44

ចរមានសទធ ទនភលន នង សភាពរាបសា មសចកតអាណតអាសរជារបរកតជានចច ។

ជវតដដលមឃើញរតវមហើយ នងគតដតមធវើកសល ។

មោកជាការលអ រតវរបមៅកន កមយ មៅ ឲយជាអនកមានមសចកតមមតតត (បមោត ធម) ករណា អាណតអាសរ ។

បញញា ដងនវទកខ ដតមនដមនជាទកខ ។

កាលណាដងថា រគបយងមកើតម ើងមហើយ ករលត

មៅ មោយមនមានអវមសសសល សនយអសរគបយងពត

ៗមនាះ មបើមនដមនជាបញញា នងមនសបាយចតត នង ឯមកា

ដតមបើមានបញញា ពតមនាះ នងមនដមនមនសបាយចតត ឬនង ឯមកាមនាះមទ ។ ពាយម ខនះដខនង លះកមលសមោយ ៖ ១. អនកចញច មងាយ ២. មានមសចកតអតធន ៣. មានមសចកតមមតតត មសមើភាព

45

៤.មធវើខលនដចសាពតជតធល ៥. មធវើខលនដចជាកនទស ៦. មធវើខលនដចជាមគនមគបាត ៧. ទនភលន សភាពរាបសា ៨. ខាម ស មខពើម នង មឃើញមទសភយ របស បោភៈ បទាសៈ បាហៈ របសខលន ។

ជវតមនសស សតវ កដចជារបភាពកនងកញច ក ឬ កនងដខសទក, មសចកតពត កដចជាមសចកតយលសបត មានដតរតមជរខណៈដដលគតបមណាណ ះ ដដលមនដមនសតវបគគល តខលនទ ាងអស ។ មយើង មគ រតមដតមសចកតគត វលវលគនន ដតយងមនះ សភាវៈណាមកើតម ើងរបាកដមហើយ សភាវៈមនាះ ករលត ។

កាលមបើមានឱកាសមកើតជាមនសសមហើយ កគរដតបានសាងកសល ចរមផតើមអភយដលអនក ដដលមយើងមនមពញ

ចតតសន ឥ វមនះមបើអភយទនមៅមធវើមនបានមហើយ មតើនងចមរមើននវធមយងដចមមតច ?

46

កាទមាល បថា សាល បមហើយមទើបនងបាមភលចមរឿងទ ាងអស

គរបាមភលចមរឿងដដលមានមហើយ ឲយមហើយសន កនងជាតមនះ ។

មហតននមសចកតអាកអនរសពនចតត កមរោះសញញា ចា ាមរឿងរាវ មផសងៗ ដតបមណាណ ះ ។

សភាពនកគត គចតតបញាតត គមរឿងរាវដដលចាាទកបាន ។

កាមៅសងឃមកាមៅចង រគបសភាវៈរបរពតតមៅតតមមហតបចចយ ។ មគនលបាណងរបសជវត គលះមានះថាខលនលអជាងអនកដនទ ។ រតវដតសភាពខលនឯង ។ ការរបណាាងរបដជងកមនគរនងមាន សមបបានលអបណាណ កមៅមនលមមដដរ ។

ការជាមតតរបាកដមនាះ រដមងមនមានគានតមដើមបនង

របណាាងរបដជងនងមតតម ើយ ។ អនកអតធន សាា បបងាគ ប

របមៅងាយ ជាអនកមានទពង ។ អនកអតធននងោកយសមត ដដលរជលរជសបាន ជាការរបមសើរនរកដលង ។ មានះ អាច

មានបានកនងរគបផល វ ។ វាសនា ជាករយ អាការៈដដលមនសាអ តលអននទមាល ប ។ អនកដដលនងរ ាលតមទសៈបាន គជាអនក

47

ដដលរលតមសចកតមរតកអរ មពញចតតកនងរប សាមលង កលន

រស មផាដឋពវៈ ជាអនកបានដងចាសនវអរយសចចធម គជាអនាគនមបគគល ។

 ចររកបមើលរជងបរជាយតនធម

បនទបរបជា : អាគនរមលនធ ។ ២ តោ គ.ស. ១៩៩០ ព.ស. ២៥៣៤

អនកគរធមមា ចារយ សចនត បរហារវនបេៃត

ធមជាមរឿងដដលលអតបាផត ។ ខណៈមនះអនកទ ាងអសគនន ពនតយមមើលរជងមរជាយ ដដលជាមគនលមៅននធម ។ សមបដតធមមៅជាវញខលនដមន ដតមធវើដចមមតចមទើបអាចនងមឃើញធមតតមមសចកតពតបានមនាះ ។ ដមចនះមទើបរតវមមើលពនតយនវរជងមរជាយមគនលមៅននធម គមៅរតងឲយយលនវ លកខណៈរបសសភាវធម ។ ដលកាលណាយលធមមហើយ កនងរជាបបានថា គមនមានអវមសាះដតមតង ដដលមនដមនជាធមមនាះ ។

48

មនមនាះមទៀតរតវយលតតមលាោប មទើបយលធម

យងលអតមនះ រតមរតវតតមមសចកតពតថាមនដមនតខលន ជា

អនតតត ។ រតវយលថា ខណៈមនះ រគបមនសសមនបានមៅ

មរតពធមម ើយ កាពងអងគយមៅមនះ មាននវជវតមនះ មនថាទមនះ ទមនាះមទ គជា នាមធម ទាងអស។

តតមផលវដភនកដដលកាពងមឃើញ កជាធម ។ មមើលរជងមរជាយននធម មដើមបនងបានយលថា ខណៈដដលមឃើញកនងខណៈមនះ ជាធមពតៗ ធមរបាកដ ដដលមនដមននរណាទាងអសមនាះ មតើមានលកខណៈយងណា ? ជវតទ ាងអសរគបជវតតត ាងដតពមកើតដលសាល ប ជាសភាវធមដតមាង ។

ការដដលយលលកខណៈរបសធមបានមនាះ មនដមន

មោយការគតមនាះមទ មរោះមហតថា រគបមនសសគតបាន ដត

គានតននអនកខលះកអាចនងរតវ អនកខលះមឃលៀងឃលល ត អនកខលះកលអត អនកខលះកមនលអត ។

មោយមហតមនះ ការយលធមបានពតៗ មនាះ មោយ

អារសយននការសាា ប ឬការសកា ។ រពះធមដដលរពះដមាន

49

រពះភាគ អរហនតសមាម សមពទធ ជាមាច សរទងរតតសដង មនដមនរទងបរវតកាៈ ឬរតះរះ ឬគតមហើយកមរបៀនរបមៅមនាះមទ ។

គថារទងរបចកសចាសលកខណៈននសភាវធម តតមមសចកត ពត មហើយធមដដលរទងសដមតង អនកសាត បអាចនងពមសាធនដដលកាពងសាា បមនាះ បានតតមរគបខណៈ កនងកាលដដលមានមសចកតយលធមមផតើមម ើង ។

ធមជាមរឿងលអតណាស ដមចាន ះមនមនាះមទៀត រតវ រជាបថា មពលណាជារពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគ

អរហនត សាម សមពទធ ជាមាច សរទងរតតសដង នង រទង សដមតង ករតវដតជាមរឿងលអតនរកដលង មនដមនជាមរឿងងាយ

ៗ ម ើយ ។ នរណាដដលមនដមនរពះពទធ មហើយមនសាា ប

រពះធមមសាះ រចអាចគត ឬ បដបតតបានសមរមចមោយឯងៗ

មនាះ គមនមាន មនះជាខសាខានបាផត !

មរោះដមចនះមហើយ រគបមោក-អនកទ ាងអស រតវមាន

មសចកតអតធន នង សកា មអាយយលនវធម ។ មោក-អនកដដលបានសកាមហើយនងមឃើញបាន មរោះសាា បខាល ាង កានដត

50

យលខាល ាងថា មោកអនកអតធន សាា ប នង សកាអសរាលឆន ា ឬកមយជវតកមោយ ដដលធលល បយលថា ធមមនបាចរតវសកាមនាះ ជាសភាវៈដដលរបរពតតមៅមនបានម ើយ ។

សមបបានសកាមហើយ ទរមាានងយលសនសមៗ ម ើង

កនងថាន កករមតននការសាត បមនាះ មនងាយមៅមហើយ រហតដលមានមហតបចចយមធវើឲយសតមកើត រលកដងលកខណៈ ននសភាវធម ដដលកាពងរបាកដ ជា អនោត បងាគ បបញញជ មនបាន ។

ខណៈមានធម បដនតមធវើដចមមតចមទើបនងយលនវធម

បានរតមរតវ មនដមនមយើងដដលកាពងមឃើញ ដដលកាពង

នកគតមនាះ ។ មរោះដចមនាះ កនងការដដលមរតៀមមនមនាះ

រតវពតរបាកដដចសតមយើងអាចធលល បមចះមហើយ កនងភាសាដខមរ ដដលមរបើថា សតបញញា តត ាងពមៅមរៀនសាោ ឬកនងមសៀវមៅមផសងៗ បានរជាបថា សតបញញា គដចជាលអកណាត ល

ៗ មនាះមយើងមរបើោកយបាលតតមនយកនងភាសាដខមរ ។ ដតមបើសតតតមរពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគ អរហនតសមាម

51

សមពទធជាមាច ស រទងរតតសដង នង រទងសដមតងមហើយសាគនល

ដលសភាវធមដដលមានមាង ដដលរលករបរពតតមៅ ដតកនងកសល ។

រតវពចារណាសនសម ៗ ឲយយលលកខណៈននសភាវៈ ។

មរោះមហតថា សមបសភាវធម កាពងមកើតម ើង កជាកចចការ ងារននសភាវធមដតមាងបមណាណ ះ ... មនមានអនកណាម ើយដងថាជាសភាវធម មរោះរគបៗខណៈ មានសភាវធមមរចើនយង ដដលមកើតរមគនន នង រពមគនន មនាះ ។ ចតតខណៈនមយៗ

ដដលមកើតម ើងមនាះ មានសភាវធមដនទមទៀតជាមរចើនយងដដលមកើតរមនងចតតមនាះ ។ ដចខណៈគត ករតវមានមសចកតដង ជាការមពញចតត ឬមនមពញចតតកនងមរឿងដដលកាពងគតមនាះដដរ ។ ឯការនកគត កវចរតមផសងៗគនន មៅរគបខណៈ ទាងកនងមរឿងវជាជ ការមផសងៗ យងមរចើនដណនណាន តតន

តតបរាបមនអស... មនះដសតងឲយមឃើញថា សភាពននចតតទមទ ៗ

មនាះមនមាន គមានសភាវធមដនទមកើតរមនងចតតមនាះមហើយ

ដដលតតកដតងចតតមនាះ ឲយមៅជាសភាពលអខលះ អារកកខលះ ។

52

ខណៈដដលបាននកថា ទករបសមៅទណា ខណៈ មនាះ មនដមនសតម ើយ រតមដតជាសភាពចាា ដដលចាាបាន

ថាទករបសកនងថតត ជាមដើមបមណាណ ះ ។

កនងជវតរបចា ានថង ខណៈណា ដដលសតមកើតម ើង ខណៈមនាះ ចតតរបរពតតកនងកសល មរោះសតរឭករបរពតតកនងកសល ។ ខណៈដដលជាអកសល ខណៈមនាះ មនដមនសត សតគជាសភាវធមលអសាអ ត ផរផង ខណៈណាដដលចតតជាកសល ខណៈមនាះ មានសតមកើតរមផង ។ ចតតដដលជាកសលកមានមរចើនលាោប ។ ខណៈ ដដលកាពងសាា បធម ខណៈកាពងគត គតពចារណារពះធមដដលបានសាា ប កនងខណៈមនាះ ជាសត ។ បដនតមតើមាននរណាដងថា មនះជាសត

ដដលកាពងរលកដង ោកយដដលកាពងពចារណា រពះធម

ដដលបានសាា បមនាះ ។ រចមហើយកមផតើមសនសម ៗ យលដង

ម ើង កនងកាលណាមឃើញថា មនដមនតខលន ករតមដតសភាវធមដតមាងបមណាណ ះ ។

មរោះដមចាន ះ គរតវយលសភាវធម ដដលជាសតសន

មហើយនងដងថា សតមានមរចើនលាោប ។

53

របមទសកមពជា មានរពះពទធសាសនាជាមគនល ដដល

អបរ ាចតតសនាត ន មអាយមានមសចកតមមតតត ករណា ឈឆអ ល

អាណតអាសរ អនកដនទ ។

ខណៈដដលលះបងបរចាច គវតថ សមបរតមដតបនតច

បនតចកមោយមដើមបរបមយជនសខរបសអនកដនទ ខណៈមនាះ

ក មនដមនមយើងដដរ កជាអនតតត ជាធម ទាងអស ។ ខណៈ ដដលជាកសលចតត កគជរខណៈសតមកើតរលក របរពតតកនងការឲយវតថ ដដលជារបមយជនដលអនកដនទ មទើបមនដមនតខលនពតៗ មនះជាការយលថាន កដាបង នង មរកាយមក កាលណាមានបញញា មផតើមមកើនម ើង កនងរបចកសចាសលកខណៈននសភាពធម ដដលមនដមនតខលន កនងជវតរបចា ានថងមនះឯង ។

បដនតករតវការអបរ ាចមរមើនបញញា របរពតតមៅជាលាោប ៗ ដចយងសតកនងថាន កទប សតកនងថាន កសល សតដដលរលកបានមឃើញមទសននអកសល នង ខណៈដដលសត មកើតជា

មយកសលចតត ដដលរបរពតតមៅកនងមសចកតសងប ចាកអកសល មនះគជវតរបចា ានថង ។

54

បដនតមៅមនទនមឃើញធមរតមរតវតតមមសចកតពត គមៅមនទនដលថាន ករ ាលត ដដលនងលះការរបកានសអតកនងសភាវធមថា ជាតខលន សតវ បគគល មៅម ើយមទ ។

ដមចនះរតវមានការសាា បរពះធមមទៀត រហតទលដត

មានមសចកតយលរតវកនងលកខណៈរបសសភាវធម ដដល

រតមដតជាបរមតថធម បមណាណ ះឯង ។

កាលណាមរបើោកយថា បរមៃថធម មោកខលះ កអាច

គតថា ជាោកយខពសហស ឬជាោកយពបាកនងយលបាន ។

បដនតតតមមសចកាពតមៅមនាះ មនជាពបាកហសមសចកាយល

ម ើយ មរោះថាបរមតថធម មកពោកយ ភាសាបាល៣ ោកយគ

បរម + អៃថ + ធមម ។

បរម យងនរកដលង

បរម + អៃថ + ធមម ធមដដលជារបសពតយងនរកដលង មនដមនសតវបគគល តខលន ជាធម ដដលអាចពមសាធន

55

បាន ជាធមដដលមានអៃថយងនរកដលង ។ មបើយលនវអតថនយមនះមហើយ កនងអាចមឃើញបានថារគបយងដដលមានពតកនងខណៈមនះ ជា បរមៃថធម ។

កាលណាមៅមនទនធលល បសាត បោកយមនះមទ កមន

អាចរជាបនវបរមតថធមជាអវយងណាមនាះម ើយ មហើយក

មទើបមឃើញ ជាសតវ បគគល តខលនមៅវញ ។

បដនត តតមមសចកតពតមនាះ បរមតថធមជាសភាវធមដដលពត ដដលអាចនងដងបាន ។ ផលវដភនក គមមើលមឃើញរបដដលរបាកដតតមផលវដភនក, ផលវរតមចៀកបានឮសាម ង, ផលវរចមះបានដងកលន, ផលវអណាត តដងរស, ផលវកាយដងរតជាកមតត ទនតង រងញរ ដដលខទបសមផសសផល វចតត កនកគតរគបៗខណៈ សទធដតជា បរមៃថធម, គ សភាវធមដដលមានពត

ដដលគនម ននរណាដងថា មនដមនកាពងមឃើញពតមទ ? មបើពត ករតមដតជាធមមាង ជាធលតមយដបប ជារបសពតមយដបបបមណាណ ះ ។

56

មននងសាា បមរឿងបរមៃថធមតមៅ រតវយលតតម

លាោបថា មឃើញមានពតឬមទ? មបើមានពតកជាបរមតថធម

គពចារណាសនសម ៗ មៅតតមផលវមយៗ មទើបនងយល

បរមតថធមថា សមបមនមៅអវមសាះមនាះ សភាវធមដដលមានពតមនាះៗ គផាល សបត រជាយងដនទ មនបានដដរ គមៅដតជា

បរមតថធម ។

មនះគការមមើលសមងាត ដដលនងឲយយលធមពត ៗ

មនាះ ថាជាយងណាមនះ មបើខទបនងខលនមនសសកជារង រងកជាធមដដលមានពតៗ រងៗ ដងបាន ។ សភាពរងមនាះថា

បរមតថធម មោយមហតថា អនកណានងផាល សរងមនះ ជាយង

ដនទមទៀតមនបាន មរោះដមចាន ះ កាលណាយលថាជាបរមតថ ធមមហើយ កមនមានជាមយើង មនមានជាតខលន ។ កាលបាន

ឮ ខណៈមនះកមកើត មរោះមហតបចចយ គមានសាម ងខទបនងមសាតបបសាទ ។ មបើមសាតបបសាទមនមាន ឬសាម ង

មនមាន ការអាន ឮ កមកើតមនបាន ។ ដាមណើ រជវតមៅដតមយខណៈ មឃើញខលះ បានឮខលះ ជរខណៈតចៗ បនតចបនតច

57

ដដលខលណាស មហើយជាបរមតថធមទ ាងអស, ដតអវជាជ បានបទបា ាង មនមអាយមឃើញមសចកតពតជារបសបរមតថធម ។

មរោះមហតថា មនធលល បមានអនកណាមៅរលករតះរះ គតកនងមរឿងការបានឮ ខណៈមនះ ថាមនមានអនកណាសាង មយើងសាងមនបាន មយើងមធវើមនបាន ឮមនបាន មហើយនងរបកានសអតថា បានឮជារបសមយើង បានដចមមតចមកើត គរតមដតបានឮមកើតម ើង កអសមៅវញបមណាណ ះ ។ មនថាដតតតមផលវដភនក ផលវរតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ ចតត រគបសភាវៈមកើតម ើងរតមដតខល ៗ បមណាណ ះ មហើយកអសមៅយងរហស ។

បដនតការមកើតរលតមនាះបនតគនន យងរហស រហតដលការរលតមៅ អសមៅ មនរបាកដ មទើបមនដងមសចកតពតថាជាបរមតថធម ដដលមានមហតបចចយមកើតម ើងមហើយ ករលតមៅ មនឋតមឋរ មទើបមនដមនតខលន មនដមនសតវបគគលណាៗទាងអស មរោះដមចាន ះ ការដងចាសនវធម កគជាការដងចាសលកខណៈរបសសភាវធម ដដលជាអនតតត មនមៅកនងអាណាចបងាគ បបញញជ មនដមនតខលន មនដមនមយើង ឬរបសអនកណាទាងអស ។ មនះគជាចាណចដាបង ដដលដងមមើល

58

ពនតយនវធមមអាយយលនវធម តតមមសចកតពតមនាះ ។

មោក-អនកជាមរចើន ដដលមនមឃើញរបមយជន ដតងថារតវមកសាា បធមថាន កបរមតថធមមធវើមមតច, ជវតមយនថងៗ កមៅដតដសនសបាយមហើយមនាះ មនរតវមកសាា បោកយបាល នង

អានតរមាសនធកសនាធ បនា ាដតខាតមពលមទ ។ ដតមបើមនមកសាា បរពះធម នងមនដងមសាះម ើយថា រពះដមានរពះភាគ

អរហនតសមមាសមពទធជាមាច ស មតើរទងជាពរះអរហនតមោយយងណាមៅ ? សមបដតមវោដដលសរតសាវ ធាយរាយមនត គណរពះធម សាាកខាតោ ភគវតោ ធតមមា...។ល។ រពះធម

ដដលរពះដមានរពះភាគ រទងបានសដមតងមហើយ មតើរទង សដមតងឲយអនកណាសាា ប មបើមនមានអនកសាត ប កមនមានរបមយជនដដរ បដនតកាលដដលនងដងចាស រពះដមានរពះភាគអរហនតសមមាសមពទធជាមាច ស រគបយគសមយ សមប កាលរគនរពះអងគមៅមនទនរ ាលតខនធបរនោវ នមៅម ើយ កមានផលវដតមយ គ សាា បរពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគអរហនតសមមាសមពទធជាមាច ស រទងរតតសដង នង រទងសដមតង

មទើបអាចដងបានថាបគគលមនះ ជារពះពទធជាមាច ស ។ មរោះ

59

រពះអងគរទងសាដដងសភាវៈដដលអនកដនទ មនអាចសដមតងបាន មនអាចរតះរះ នកគត ពចារណា ចងរកងមាន កឯង

បានមសាះម ើយ ។ មនមានអនកណាម ើយដដលនងជារពះពទធជាមាច ស មរតពមោកដដលបានអបរ ាចមរមើនបារម មក សមបណ រពមនងរតតសដងជា រពះអរហនតសាម សមពទធជាមាច ស ។

កនងរវាង ជាង២៥០០ឆន ា កមានពរះអរហនតសមមា សមពទធជាមាច ស រពះសមណមគនតមអងគមនះ នង មនមនាះមៅមទៀត កមានពរះអរហនតសមមាសមពទធជាមាច ស មហើយកនងកាលខាងមខ កនងមានរពះអរហនតសមមាសមពទធជាមាច ស ។

មរោះដមចាន ះ ពទធបរសទគរនងបានគតពចារណាថា : រពះធមដដលរពះដមានរពះភាគជាមាច ស រទងរតតសសដមតង

មតើរទងសដមតងថា យងណានវរពះធមមនះ មបើរពះដមាន

រពះភាគជាមាច ស រទងមនបានមឃើញនវរបមយជន ករទង

នងមនសដមតងដដរ ។

60

បដនត មោយមកអាពរពះអងគមឃើញរបមយជនថា មាន

អនកដដលបានអបរ ាចមរមើនបារមមហើយ អាចនងសាា បពចារ- ណា នង អបរ ាចមរមើនបញញា បាន មទើបរពះអងគរទងសដមតង ។

មោក-អនករគបគនន សទធដតបានឆលងកាតការសកាផលវមោក

មកមរចើនមហើយ មោក-អនកខលះជាអនកមានរទពយសមបតត មានមសចកតសខកនងជវត មោក-អនកខលះកអាចគតថា រគបរគននមហើយ មនមានការអវជាចា ាបាចមទៀតកនងជវតមទ មរោះបានទទលមសចកតសមរមចរគបយងមហើយ ។ បដនត ដរាបណាដដលមនទនសការពះធមមនាះ ថាមនទនដងចាសរពះពទធជាមាច ស ទាងមនទនយលរពះធមដដរ ។ មបើជាអនកមឃើញរបមយជនរបសរពះធម គរដតរតវសកា គរដតរតវសាា ប សមបដតនងរតវពបាក ឬ នងជារបសថមរសឡាងកមោយ ករតវដតពាយមសាា បសនសមៗមៅ មដើមបឲយយល សនសមៗម ើង លអជាជាងនងបមណាត យឲយរបសថមរសឡាង

របសករមមនាះកនលងមៅ មោយមនបានសាា បឲយយលចលចតតមនាះ ។ យងមនាះ មទើបគរមឃើញរបមយជនននបញញា មរោះថាអនកដដលមានរទពយមរចើនយងណាកមោយ ករតវ

61

ដតមកើត ចាស ឈ សាល ប រតវដតមានទកខ មោយមនមាននរណារចផតមៅបានម ើយ ។

សមបនថងមនះ កនងមនទរពាបាលជមងមនះ មនសសភាគ

មរចើនៗ មឃើញដតការទកខធងនៗ ។ មតើទកខមនាះមកពណា ?

រគបយងរតវមានមហត មបើមនមានមហតមទ កមន

មកើតដដរ ។ មសចកតសខកត មសចកតទកខកត សមបដតមយខណៈ ននជវត ករតវមានមហត មានបចចយទ ាងអស ។

មរោះដមចាន ះ មបើរសមៅមៅមោយការមនដងមនាះ នថងណារបាកដនងមានមសចកតទកខយងធងនធងរ នង ឈចាបយងមខាល ចផារ ពការ នង សនយអសនវរទពយសមបតតទ ាងអស ។ កាលណាមនដងមហតមទមនាះ មសចកតទកខ រដមងមាន

មរចើនជាទបាផត ។ ដតមបើអាចយលនវធមដដលជាមហត ជាផល ឲយរតដតលអតម ើង កនងមឃើញនវរពះគណរបសរពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគ អរហនតសមាម សមពទធជាមាច សរទងរតតសដង នង រទងសដមតងទកមោយលអតរគបរបការ មដើមបមអាយសាា បមកើតបញញា អាចនងដងសាា បមោយខលនឯង

62

តតមមសចកតពតរគបខណៈ តតាងដតពភាកដលមដកលកវញរាល ៗ នថង ។ មបើសនជាយលមរឿងបរមតថធមមហើយ នងមឃើញ

បានថា របសរគបយងដដលនងមកើតម ើង រតវដតមានមហត

បចចយ ។ មោកដដលបានសនស ាមហត-បចចយ នងបានមឃើញរបកលអ បានសាម ងកលអ បាននវកលនកលអ បានទទលនវរស

កលអ បានខទបសមផសសរបកលអ មនាះករបរពតតមៅតតមមហត

បចចយ រតមដតជរននកាល ជរននខណៈបមណាណ ះ មរោះមន

មានអវម ើយ ដដលមទៀងឋតមឋរ របាកដតតាងមៅបានម ើយ។

ជវតរបសមោកមាន កៗ ដដលកនលងមកតត ាងដតពតច

រហតដលមពលមនះ មននងដលនថងមនះ កមនដងបានថាដលនថងមនះ កនងខណៈណាៗ មសាះម ើយ ។

ចាមោះនថងដសអក កងងតឈង មនដងថាអវមកើតម ើងជា របាកដ ។ មបើសនបានសកានវធម រពះធមករបាកដនង

មផតើមយលនវធម យលនវរគបយង រតងតតមមសចកតពត

មហើយកនងដងមហតននមសចកតទកខ-មសចកតសខ រហតដលអាចនងរ ាលតមហតននមសចកតទកខ-មសចកតសខមនាះ បានតតមរពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគ អរហនតសមាម សមពទធ ជា

63

មាច សរទងរតតសដង រទងសដមតងឲយដងចាស នវអរយសចច ធម ។ មនះគជារបមយជនននការសាា បរពះធម មហើយកយល

សនសមៗ ម ើង ។

សងឃទាន មកពោកយថា : សងឃ + ទាន

ទាន គជាការឲយ,

សងឃទាន : គជាការមអាយដលភកខអងគណាមយ

មោយមនចាមោះ មនមរជើសមរ ើស គសាមៅរតងចាមោះពក គណៈសងឃ ដដលជារពះអរយបគគល ។ រពោះរៃនរៃយ បានដលរពះពទធរតនៈ រពះធមមរតនៈ រពះសងឃរតនៈ មនបានសាមៅដលភកខ បគគលមនាះមទ គសាមៅដលភកខ ដដលជាអនកដងចាសនវអរយធម បានដលរពះមសាតតបនន រពះសកទ

គនម រពះអនាគនម នង រពះអរហនត ។ មោយមហតដមចាន ះមហើយ សងឃទនមទើបជាខណៈចតត ដដលលះបរចាច គវតថជារបមយជន ថាវ យដលរពះអរយបគគល មោយមសចកតឱន

លាមទន មគនរពជាទបាផត ។ មពលោកបារតមតងៗ មបើមាន

មសចកតសាទ កមសទើរចតត ឬថាន ាងថាន កចតត កនងមរឿងននអនកទទល

64

ដចអាចារយ ឬមសចកតរបរពតតរបសបគគល ដដលមធវើឲយចតតរបស

អនកឲយ (ទយក-ទយកា) មនឲយរជះថាល ខណៈមនាះអកសលចតត មកើតឆល សនងកសលចតត សដមតងឲយមឃើញថា ចតតមនរជះថាល មពញមលញ មរោះមានអកសលចតត មកើតឆល សមរជៀតដរជកចលផង ។ ដមចនះការោកបារតនងភកខ រតមដតមយអងគ កជាសងឃទនបានដដរ, កនងខណៈននចតតឱនលាមទនមគនរពដលភកខ មសមើនងមោកដដលជារពះអរយបគគល មរោះថាមយើងមនបានដងថា រពះភកខអងគរបណាជារពះអរយបគគលបានមទ មកអាពេរបរពតតរបសភកខ រគបរប តតមរពះវនយបញាតតមនាះមហើយ ដដលទកមសមើដចនងមសចកតរបរពតតរបសរពះអរហនត ។ មោយមហតមនះ អនកមានចតតឱនលាមទន

មគនរពដលរពះរតនរតយ មពលោកបារតកត ថាវ យបងគាកត ឬ

ថាវ យភតតត ហារ កនងកាលណាកត ដតងមានចតតឱនលាមទន

មគនរពដលរពះភកខអនកទទល ទកមោកមសមើដចរពះអរយបគគល ខណៈមនាះចតតមនមៅហមងម ើយ មរោះមនថា

សាមមណរ ឬរពះភកខអងគថម ឬ រពះមថរៈ កអាចជារពះអរយបគគលបានដដរ ។

65

ខណៈដដលចតតឱនលាមទន មគនរពមោយសាមៅរតង

ចាមោះរពះអរយសងឃមនាះ មនាះជាសងឃទន ដដលមាន ឱកាសមធវើបានជានចច មនដមនរតវមៅរវលខវលខាវ យ មធវើតតម

រមបៀបដបបបទអវមផសង ៗ មនាះមទ ។ កាលមសចកតយលថា

សងឃ គជាពកននរពះអរយបគគល ដដលបនតមកអាពរពះដមានរពះភាគ អរហនតសមាម សមពទធជាមាច ស មហើយកថាវ យរបមគន មោយមសចកតឱនលាមទនមសមើគនន នងរពះអរយបគគល

សមបថា នងមនដមនជាម ម ះថាសងឃទន ដតកជាសងឃទនរចមរសចមៅមហើយដដរ ។

ខណៈណា ដដលចតតជាកសល មនមាន បោភៈ បទាសៈ បាហៈ ការរបរពតតតតមផលវកាយ កជាកសល ឬ សមបវាចាករបរពតតមៅតតមផលវកសល ។ មបើសនជាចតតមនដមនជាកសលមទ កាយ វាចា កជាកសលមនបាន ។ ដមចាន ះ ខណៈដដលចតតរបរពតតមៅកនងទន ការឲយមដើមបរបមយជនននអនកទទលពតៗ មោយមនដមនមៅសងឃមផលតបឲយវញ

ដចជាការទញ-លក-ដរ ឬមផើោកធនាគនរមនាះមទ ។

66

ខណៈដដលរបមគន ឲយមដើមបរបមយជនននអនកទទល

មោកខលះកមានចតតរជះថាល មរចើន មោយដងថាអនកទទលបាន

របមយជនពតៗ ដចជាសាពតអាវ សាវនសប មរគឿងសរមសរ ឧបករណសកាដដលឲយដលមកមងៗ ... ខណៈដដលគតដល

មកមងថាមគនងមរបើរបសថមៗ យងរសលយងសបាយ ខណៈ មនាះ ជាចតតដដលរជះថាល ដដលមនបានសងឃមផលមកវញម ើយ ។ យងមនាះមហើយ អានសងសកមរចើន មនរតវសរអនកណាថាបានបណយមរចើនឬមទ មនាះម ើយ... មរោះថា បណយគចតតដដលរជះថាល មនមាន មោភៈ មទសៈ មមាហៈ ។

បញាករយវតថ គជាការរបរពតតននចតត ដដលជាបញាកសល មាន១០យង គ ៖

១. ទនមយ ២. សលមយ ៣. ភាវនាមយ ៤. អបចាយនមយ ៥. មវយាវចចមយ ៦. បតតទនមយ

67

៧. បតតត នមមាទនមយ ៨. ធមមសសវនមយ ៩. ធមមមទសនាមយ ១០. ទដឋជកមម ។ កសលដដលរបរពតតកនង ទាន (ការឲយ) មាន៣ គ ៖ ១. ទានមយ បណយសមរមចមោយការឲយ ។ ២. បតតទានមយ បណយសមរមចមោយការឧទទស

ចាដណកកសល ឲយអនកដនទអនមមាទនា ។ ៣. បោត នបាទនាមយ បណយសមរមចមោយការ អនមមាទនាតតម កនងកសលដដលអនកដនទបានមធវើ ។ ការឲយមនាះ កាលណាឲយមហើយ កមៅឧទទសចាដណក

កសលឲយអនកដនទបានអនមមាទនា ។ ការឧទទសចាដណក

កសលជាបតតទនមយ នង សមបថា មោកទ ាងមនបានមធវើកសលខលនឯងផង ដតមោកមរតកអរនងកសលដដលអនកដនទបានមធវើ ខណៈមនាះ ជាកសល ជាករណថាន កទន ជា បោត នបាទនាមយ ដមចនះមហើយ កសលដដលរបរពតតមៅ

កនងទន មទើបមាន ៣ យង ។

68

កសលដដលរបរពតតមៅកនង សើល កមាន៣យង គ៖ ១. សើលមយ បានដលវរតទចចរត ២. អបចាយនមយ ការឱនលាមទនមគនរពដលអនក

ដដលគរឱនលាមទនមគនរព ។ ខណៈណាមានមសចកតដងថា គរសដមតងមសចកត

មគនរពដលអនកដនទ ដតមធវើមនបាន ឬមនចងមធវើ ខណៈមនាះ

សាគ លភាល មថាជា អកសល ។ សភាពននអកសលចតតមនាះ

រដមងរងតអង មរគនតរគនត មនទនភលនយងមនាះឯង មទើបមធវើករយឱនលាមទនមគនរពមនបានម ើយ ។

ដតខណៈណាកមោយ មពលមឃើញអនកធាមានវយ

ចាស ឬ អនកដដលមានគណលអមហើយ មានចតតទនភលន មធើវ មសចកតឱនលាមទន មគនរពដលគណលអននមោក-អនកមនាះ ខណៈមនាះ ជាកសលចតតដដលជា អបចាយនមយ ។

៣. បវយាវចចមយ ការសមសតងាគ ះ ជយជានយដលអនកដនទ ។

កាលណា មឃើញនរណារសមៅកនងភាវៈដដលមនរតជាករតជា ឬរតវការជានយ មបើមនរពមងើយកមនតើយនងជយ

69

សមសតងាគ ះមគមទ ខណៈមនាះកជាកសលចតត ។ អនកខលះ មោយ

មនយលពសភាវធម ដដលជាកសល នង អកសល ជយ សមសតងាគ ះមគមហើយ ដបរជាសរថាជាកសលឬមទ ? ទាងមនះមរោះមនយលថា កសលមនាះ មនដមនរតមដតទនមាងបមណាណ ះមទ ។ ដតខណៈណាកមោយ ចតតដដលលអសាអ តមកើតម ើង ជាចតតដដលមនមានមោភ: មទស: មមាហ: ខណ:មនាះជាកសលរបការណាមយ កនង បញញ ករយាវៃថ ១០ ។

កសលសដដលរបរពតតមៅកនង ភាវនា គការអបរ ាចតត កមាន ៣ គ ៖ ១. ធមមសសវនមយ ការសាត បរពះធម ២. ធមមបទសនាមយ ការសដមតងធម ៣. ភាវនាមយ ការអបរ ាចមរមើន សមថភាវនា ឬវបសសនាភាវនា ការសាត បធមកជាកសលចតត មរោះសាត បមរឿងសចចធម មរឿងធមដដលមានពតរបាកដកនងជវតរបចា ានថង មធវើឲយយលនវសភាវធម ដដលធលល បរបកានថាតខលនមោកនង

បគគលដនទ មធវើឲយយលមោក យលសភាវៈរគបយង តតម

មសចកតពត ។ ដមចនះ សញញា ដដលមកើតពការសាត បធម មទើប

70

មផសងដបលកពសញញា កនងភាសាដខមរ ។ សញញា កនងភាសាដខមរជាមសចកតដងមរឿងដនទៗ ដដលមនដមនមសចកតដង មដើមបកាតបងកមលសទ ាងពង នង លះអកសលមនាះម ើយ, ដមចនះការសាត បរពះធម មទើបជាការសកាឲយយលសភាវធម ដដលរពះដមានរពះភាគជាមាច សរទងរតតសដង នង រទងសដមតងឲយសាគ លតខលនរបសឯង រគបខណៈ តតមមសចកតពត មទើបជារបមយជនចាមោះរគបមនសស ។ ដមចនះមហើយ ខណៈដដលសាគ លរពះធម ខណៈមនាះជាកសល ដដលមនចា ាបាចខវលខាវ យរកទញវតថមកឲយទន

ម ើយ កជាកសលកនងខណៈដដលសាគ លរពះធមមនាះដដរ ចាដណកខណៈពចារណារពះធម នងជាកសលយងអមនក

មរោះជាកសលថាន កភាវនា អនកខលះមាន ទានបនសសយ គមានឧបនសសយកនងការឲយទន ឲយរសណកសខសបាយ

ងាយរហសណាស អនកខលះមានសើលបនសសយ គមានកាយ

វាចាទនភលន ជយសមសតងាគ ះអនកដនទ ជាជវតរបចា ានថងធមមតត

របសមោកដដរ, ដត ភាវនបនសសយ ជាកសលដដលរគបមនសស គរដតសនស ាចមរមើនរគបគនន ។

71

ភាវនាគជាការអបរ ាចតតឲយជាកសល រតដតមរចើនម ើង ៗ នង ជាការអបរ ាចមរមើនបញញា តតមលាោបថាន កដដរ ។ ចតតជាសភាវធមដដលសអត ដងមោយពបាក ។ មនសស រគបគនន មានអកសលចតត ដតអនកខលះកមនដងថាជាអកសលចតត ។

ខណៈដដលកាពងមធវើការងារមផសងៗ មនាះកជាអកសល

ចតត ។ ខណៈណាដដលមនរបរពតតមៅកនងបញាករយវតថទ ាង១០ ខណៈមនាះជាអកសលចតត ... មរោះយងមនាះបានជា

សមបដតមនបានមធវើនវទចចរតកមមកមោយ ដតចតតកជា

អកសលកមមមហើយដដរ ដចជាការនកគតដលអនកដនទមោយ

មសចកតមតត រកវលរកវាយចតត មយនថងៗ រគបមនសស គតមរចើន

ជាងនយយ មបើរតមដតខងមរកាធ មននយយ អនកដនទកមនដងបានម ើយ ដតមបើមរកាធខាល ាង កនងសដមតងមចញតតមផលវ កាយ វាចា ។ កាលណាដលថាន កមធវើអកសលកមមមហើយ កនងបាន

មឃើញថា ជាអកសលចតត ដដលមានកមាល ាងខាល ាង ។ បដនត អនកមានបញញា ដតងមឃើញមទសននអកសល សមបដតរតមមសចកត

72

លអកចតតបនតចបនតច ឬសមបខណៈដដលកាពងមភលើតមភលើនជាបជាោកកមោយ តតមផលវដភនកកនងមមើលមនាះ មមើលមនះ ផលវរតមចៀកកនងសាា បមនាះ សាា បមនះ ផលវរចមះកនងធាកលនរកអបកលនមនះ កលនមនាះ ... អកសលដដលជាបជាោកកនងវតថមផសងៗ មោយមនដងខលនទលដតមសាះរាល ៗ នថង ។ អនកមានបញញា មផតើមមឃើញមទសរបស តោភៈ នង

តទាសៈ មហើយកគតនងរមាង បចាកអកសលទាងឡាយ សមប ដតមសចកតសងប មរោះមហតថា រគបវតថ ដដលជាបជាោកមនាះនងនា ាមកដតទកខមទសបមណាណ ះឯង ។ អនកមានបញញា មទើបសាា បនវរពះធម មហើយរលកដងនវសភាពចតតរបសខលនឯងមហើយមផតើមអបរ ាចតតឲយជាកសល រតដតខាល ាងម ើងៗ ។ ការអបរ ាចតតមានពរយងគ : សមថភាវនា នង

វបសសនាភាវនា ។ សមថភាវនា រមាង បអកសល រតមដតជរខណៈ ។ ខណៈណាដដលសតមកើតរលកបាន មឃើញមទស

របសអកសល ។ អកសលមនាះករ ាងាបមៅមហើយ ដចជា

បមោត រពហមវហារ កមផតើមចមរមើនម ើង ។

73

ធមជាមរគឿងមៅរបសរពហម គអនករបមសើរ មាន ៤ គ ៖

បមោត ករណា មទោ នង ឧបបកាខ ។ បមោត ជាសភាវធម

ដដលរបឆ ាងនងមទសៈ ខណៈដដលចតតខង ។ មបើសត នង

បញញា មកើត នងមឃើញមទសរបសមសចកតមរកាធ មហើយកនង

មកើតមមតតត បគគលដដលមោកកាពងខង ចតតមនាះជាផលវរមាង ប

ចតតឲយសងបម ើង ។ មរោះថា មបើមយនថងមពញមៅមោយ មោភៈ មរកាធ វមងវង កនងមនសងបម ើយ រាលៗនថង ។

ដមចនះ ខណៈណា ដដលមនមោភៈ មនមរកាធ មនវមងវង កសងបម ើង មនះគ សមថភាវនា កនងជវតរបចា ានថង ។

ចាដណកភាវនាលាោបមយមទៀត គ : វបសសនាភាវនា មនាះមធវើឲយបថជជនអនករកាសមោយកមលស ផាល សសភាពជារពះអរយបគគល គជាអនករ ាលតកមលស បានជាសមមចឆទ មទើបវបសសនាភាវនា ជាកសល ដដលលអតជាងកសលថាន ក ទន សល នង សមថភាវនា ។ ដមចនះ បញាករយវតថកនងចាដណកភាវនាមទើបមាន៣ គ ៖ ១. ការសាា បធម ២. ការសដមតងធម

74

៣. ការអបរ ាធម ចមរមើនភាវនាដដលបានដល សមថ

វបសសនា នង វបសសនាភាវនា, ការសដមតងធម កជាកសល ។

មពលមានឱកាស នង មរជាមដរជងញាតមតត មោយរពះធមខល ៗ មៅ េ ណាមយ លមមតតមកាលដដលសមគរ ដដលជា

របមយជនចាមោះមគ ខណៈមនាះកជាឧបការៈធម គដសាង

សភាវៈ ដដលរតវគរជាឧបការៈដលអនកមនាះ ឲយមានការរលកបាននវបញាករយវតថ របការមយមទៀត គ : ទដឋជកមម ការមធវើឲយយលរតវ ។ មសចកតមឃើញរតវ គ សមាម ទដឋ គមឃើញថាកសលជាកសល អកសលជាអកសល ។ មបើនរណា មនមឃើញមទសរបសអកសល ខវលដតមរឿងមរកាធមរចើនៗ ខណៈមនាះ មនដមន ទដឋ ជកមម ។

បដនត មបើអនកណាកាពងមរកាធ កាពងវាយរបហារអនក

ណាមយដដលមធវើខសមៅមហើយ មហើយមានអនកោសមតឿន

ថា រគបមនសសដតងដតមរកាធដចគនន ឯសភាវៈណាដដលមាន

មហើយកឲយវាមានមៅ ចាមោះផល វដដលលអបាផតមនាះគ ជយមរជាមដរជងឲយអនកមនាះ ឲយផាល សចាកអាពអាមពើអកសល មកជាកសលវញ ។ កាលណាមឃើញរតមរតវយងមនះមហើយ

75

មទើបជាទដឋ ជកមម ដដលជាការមផតើមដាបង ទានកបរមងមរជាម

ដរជងឲយកសលកមមឯមទៀត ចមរមើនម ើងដដរ ។

Â

សនរ នង ចបមលើយ

សានរ : ខណៈដដលមានសត មតើមនអាចបងាគ បចតត បានពតឬ ? មរោះមោយមហតណា ?

ចមមលើយ : ចតតជាអនតតត ។ មនថាខណៈណា កមនមានអនកណាអាចបងាគ បចតតបានម ើយ ។ ដចជាចតតបានឮមកើតមហើយ កនងខណៈមនះបងាគ បមនមអាយមកើតមនបាន ឬ កមបើសមមលងមនខទបនងរតមចៀកមសាតបបសាទមទ នងបងាគ បឲយចតតបានឮ កមកើតមនបាន ។ ដមចាន ះ មទើបមនមាននរណា ជាមាច សអាចសាងចតតបានម ើយ ។ កាលណាអបរ ាចមរមើនសត--បបោឋ ន ចមរមើនបញញា របាកដនងដងតតមមសចកតពត ថា សភាវធមមនាះ ៗ ជានាមធម ឬជារបធមបមណាណ ះ ដដលមនដមនមយើង មនដមនតខលន រតមដតជាសភាវធម ដដលមកើត

76

មរោះមហត-បចចយ ។ ខណៈ មនាះកនងលះបងដសខាត សនសមៗ នវមសចកតរបកានសភាវធមថា ជាតខលនចះបនតច មាងៗ ទរមាាដលបញញា របចកសចាសលកខណៈរបសសភាវធម

តតមលាោបថាន កននវបសសនា រហតដលដងចាសនវអរយ-សចចធម ជារពះមសាតតបនន រ ាលតការរបកាន សភាវធមជាតខលនោចខាត ជាសមមចឆទ មនមឃើញខសកនងលកខណៈរបស

សភាវធមដដលកាពងរបាកដមទៀតម ើយ ។ សានរ : ការចមរមើនសមថភាវនា មានអារមមណ ៤០

របមភទ មឃើញថាចាដណកធានយម អានាបានសសត ដតងនង

មនអាចផាា ចបងកមលស មនដលរពះនោវ ន ឬ សមរមច

អរយសចចធមបានដមនឬ ? ចមមលើយ : មបើជាការចមរមើន សមថភាវនា ករ ាលត

កមលសមនបាន មរោះមនសមរមចដលនោវ ន ដដលជាការ ដងចាសអរយសចចធម ។

សានរ : មបើយងមនាះ មតើនងផាា ចបងកមលសណា ?

ដចយងបគគលទមៅមនះ ដដលសាមៅ នង ផាា ចបងកមលស

ឲយដលរពះនោវ ន ដតមគមនយលមសាះកនងជវតរបចា ានថងមនះ

77

អវជាមហតឲយមគរបកាន មនយលជាមោភៈ ឬ ជាមសចកតរតវការ ដតថាចងលះកមលស មោយទ ាងមនសាគ លចាសនវកមលស មតើនងអាចចមរមើនសតបបោឋ នបានឬមទ ?

ចមមលើយ : របរពតតមៅមនបានមទ ។ សានរ : មតើសមថភាវនា នង វបសសនាភាវនា ទាង២

យង ចមរមើនមនបានឬ ? ចមមលើយ : មោយយលថា មយើង មគ ឯង កាពងចមរមើន

សមថភាវនា ឬ វបសសនាភាវនា ។ ដតមបើកាលណាមនដមន

បញញា មហើយ ចមរមើនសមថភាវនា នង វបសសនាភាវនា មនបាន ។

សានរ : មបើទមនះនងចមរមើនសតបបោឋ ន មតើអាចារយ នងមានផលវដខសយងណា មដើមបឲយមគពចារណា ?

ចមមលើយ : មនមានអនកណាបងខតបងខាអនកណា ឲយ ចមរមើនសតបបោឋ នមទ ។ មពលមនះមៅយកមកមងមកអងគយជរ មហើយរបាបមអាយចមរមើនសតបបោឋ ន មកមងមនាះមនសាា ប

កមលសមសាះ ទាងមនបានចងលះកមលសដដរ កាលណាធា

78

ម ើង ជាអនកធាមហើយ កមៅមនទនបានអសកមលស ។ អនកធា រគបគនន កមានកមលសមពញទាងអស ។

សមសរអនកធាមាន កថា ចងអសកមលសមទ ? គនតក

មឆលើយថាមនចងអសមទ, ឯអនកខលះកមឆលើយថា មនចងមានកមលសមទ ។ ដតោកយថាកបលសមនាះ សាគ លចាសកមលស

ពតរបាកដឬមៅ ? មោភៈជាកមលស ចងបានមោភៈមទ ?

មនមពញចតតនងម ម ះមោភៈ ដតរតវការមោភៈរគបខណៈ មនះសដមតងថា យលមោភៈដដលជាកមលសឬមទ ? អាហារឆញឬមទ ? សាពតអាវសាវនសបសាអ តឬមទ ? មភលងមនះពមរាះមទ ? មបើខទបសមផសសមហើយសបាយមទ ? មនះគមនមពញចតតម ម ះមោភៈ ដតរគបខណៈចតតរតវការមោភៈ ការចមរមើន

សតបបោឋ នជាការចមរមើនបញញា មនដមនជាការចងមធវើសមាធ សានរ : អៃតសញញញ គអវ? ចមមលើយ : អៃតសញញញ គជាការចា ាមោយមសចកតរបកាន

ថាជាតខលន ។ មសចកតពត មនគរសងសយកនងអតតសញញា ម ើយ

មរោះរគបមនសស មានអតតសញញា ។ កាលណាដងចាសនវ អរយសចចធម ជាមសាតតបននបគគល មទើបរ ាលតនវមសចកត

79

យលខស ដដលរបកានសភាវធមថា ជាតខលន សតវ បគគល បាន ។ ដតមននងសតមកើតនងបញញា សកាលកខណៈរបស

សភាវធម រហតដលដងចាសរបចកសកនងសភាវធម ដដល

មនដមនតខលនមនាះ ករតវមានអតតសញញា មរោះសមបថា ចតតនងមកើតម ើងរតមដតមយខណៈ នងដងរបដដលរបាកដបានដតមយខណៈ ដតមយទវ រ, របដតមយលកខណៈ ឬដតមយរបមនាះ មកើត រលតយងរហស កាលណាសតមនមកើតមទើបមនរលកដងលកខណៈរបសសភាវធម ដដលរបាកដដតមយទវ រតតមមសចកតពត មទើបមឃើញខស របកានសភាវធមដដលរបាកដរមគនន ជាអតតត គជាតខលន ជាវតថណាមយ ។ កាលណាមនដងមសចកតពតរបសសភាវធម ខណៈមនះកមានអតតសញញា មានការចងចាាថាជាមយើងដដលមឃើញ នង ចាាវតថដដលមឃើញមនាះ ជាសតវ បគគល តខលនមផសងៗ ។

បញញា ដដលមកើតពការសាត ប មនអាចរបចកសចាសថា

វតថ ដដលធលល បមឃើញជាមនសស សតវមនាះ ពតរបាកដ រតមដត

ជាសភាវៈ ដដលកាពងរបាកដផលវដភនកបមណាណ ះមទ ។ ដមចនះ

80

ការសាា បរពះធម ការសការពះធម មទើបរតវពចារណាឲយ យងលអត រហតទលដតបានយល ។

ោកយដដលសដមតងលកខណៈរបសសភាវធម ដចោកយថា សភាវៈដដលរបាកដផលវដភនក មនាះជាោកយដដលរតមរតវ បាផត មរោះសដមតងជាធលតមយដបប ដដលរបាកដបានតតមផលវដភនក ។ វតថ ដដលរបាកដមអាយមឃើញមនាះ មនថានងជា

ពណរកហម ពណមខៀវ ពណនផទមមឃ ពណមលឿង ពណស

ពណថាល ពណលអកមទ ករតវរបាកដ កាលណាខទបនងចកខ -បបសាទ ។ កាលណាមឃើញមហើយ មនដងសភាវធមតតម

មសចកតពត មទើបមានអតតសញញា ថាជាមនសស សតវ វតថ មផសងៗ

ដតរតវពចារណា ឲយមឃើញ ឲយយលថា ខណៈដដលចាប

អារមមណកនងពណមផសងៗមនាះ មធវើមអាយនកគតជារបរាង

សណាឋ ន មកើតមសចកតរងចា ារបរាងសណាឋ នម ើង មរោះដតជា

មនសសសតវ របសរបរមផសងៗមនាះ មានមរចើនពណ ដចជា

ពណមមម ពណស ពណមខៀវ មលឿងជាមដើម ។ មបើមនដមន

ដរបផាល សពណបតរពណមផសង ៗ ជារបរាង សណាឋ នមនាះមទ

81

មសចកតសាគនល សាខាន ថាជាសតវ បគគល វតថ មផសងៗ កមានមនបាន ។

ដមចនះ ខណៈមឃើញចាបអារមមណ រ ាមភើបកនងនមតត គ

របរាង សណាឋ ន នង អនពយញជនៈ គលកខណៈដដលជា

ចាដណកលអតននសភាវៈ ដដលរបាកដមអាយរជាបថា កនង ខណៈមនាះ មរោះពណរបាកដមទើបមធវើឲយនកគត ដរបផាល សជារបរាងសណាឋ នននវតថ មផសងៗ ម ើង ។ កាលណាមពលសតមកើតរលកដងនងបញញា មផតើមសកាពចារណា កនងមផាើមដងថានមតត នង អនពយញជនៈទ ាងឡាយ ដដលជាពណមផសងៗមនាះ ករតមដតជាសភាវៈ ដដលរបាកដផលវដភនកបមណាណ ះ ។

មនះគ បញញញ ដដលមផតើមយលដលលកខណៈ របស

សភាវធម ដដលមនដមនតខលន សតវ បគគល ។ កាលណាសត

មកើត រលក ដងមរឿយៗ កនងយលអតថ ដដលរពះដមានរពះភាគ រតតសថាកាជាបកនងនមតត អនពយញជនៈ មោយការអបរ ាចមរមើនបញញា ដងសភាវធមដដលរបាកដតតមផលវដភនក រតមចៀក

រចមះ អណាត ត កាយ ចតត តតមថាន កបញញា ដដលចមរមើនម ើង។

82

ដមចាន ះរតវដងថា មនថារពះនរតបដក នងមោលដល

េបទមសចកតណា ពយញជនៈណាម ើយ កជាមរឿងសភាវធមកនងជវតរបចា ានថងពតៗទ ាងអស ដដលសតនងរតវរលក នងពចារណាឲយយល ទរមាាបញញា នងដងចាសរបចកសននសភា-វធមដដលរបាកដ រហតដលរ ាលតកមលសបានជាសមមចឆទ ។

មនះកជាមរឿងដដលរគបមោកទ ាងអស នងរតវសាត ប

សនសមៗមៅ សកាមៅពចារណាមៅតតមរបរកតតតមសភាព

ដដលជាជវតពត ៗ មរោះមនទនរ ាលតបាននវកមលស មោភៈ មទសៈ មមាហៈ ... ដដលមនសសភាគមរចើនចងនងរ ាលតដតមាងហសមពក ។ ដតនងរតវដងថា កមលសនងរ ាលតបាន កទលដតកាលណាមោកតតរមគគចតតមកើតម ើង រ ាលតសកាា យទដឋ គការរបកានសភាវធមថាជាតខលន សតវ បគគល

តតមដភនក រតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ ចតត, ជារពះអរយបគគលថាន កមសាតតបននសន មហើយបញញា មទើបនងចមរមើនម ើងរហតដលដងចាសអរយសចចធម ជារពះសកទគនម រពះអនាគនម រពះអរហនតតតមលាោបដមចនះ មទើបរតវអបរ ាចមរមើន

បញញា មនដមនសាមៅមខខតខាដដលនងមៅ បដបតតអសនថង

83

អសដខ អសឆន ា មោយមនយល មហត-បចចយ មនះមទ ។ សតជាសមាម ធម ដដលជាមគគមានអងគ៨មនាះ នងមកើតបានកាលណាសកាយលលកខណៈ ននសភាវធម ដដលរបាកដតតមផលវដភនក រតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ ចតត ពតៗ ជាមនសន

មហើយ សាម សត មទើបមកើតរលកបាននងបញញា កមផតើមសកា

ពចារណា ដលរបចកសចាសលកខណៈននសភាវធម តតម មសចកតពត ។

ការចមរមើនសតបបោឋ នជានរតសកាខ គ អធសើលសកាខ អធចៃត សាធសកាខ អធរបញញញ សកាខ ... មរោះកនងខណៈ ដដលសតរលកលកខណៈននសភាវធម ដដលកាពងរបាកដមនះ ជាសលយងលអត គជា អធសលសកាខ ជាការរលកដង

លកខណៈរបសចតត មចតសក រប ដងលកខណៈរបសកសលធម នង អកសលធម មននងមកើតការរបរពតតណាៗ តតមកាយ វាចា ។

សតរបដាឋ ន ជា អធចៃតសកាខ មរោះជាមសចកតតត ាងមាារបសឯកគគោមចតសក, សាធ ដដលជាអារមមណ ដដលរបាកដ ដដលមកើតរលតយងរហស ។

84

សតរបដាឋ ន ជា អធរបញញញ សកាខ មរោះជាបញញាដដលពចារណាសកា ដងលកខណៈននសភាវធមដដលកាពងរបាកដតតមរបរកត មោយលអតតតមមសចកតពត ។ ខណៈតដលកាពងដឃញ ៃងចដកមៃសតបបោា ៃយា ងណា ? ខណៈដដលកាពងមឃើញករលកដងថា វតថ ដដលកាពង

របាកដឲយមឃើញជាសភាវធមមយដបប ដដលរតមដតរបាកដ

តតមផលវដភនកបមណាណ ះ ... នងមឃើញជាខ ា នងមឃើញជាត មតអ

សរសរ សាោ ជាអវកមោយ មសចកតពតមហើយមនាះ រតមជាសភាវៈដដលរបាកដតតមផលវដភនកបមណាណ ះ ដដលមនរបាកដតតមផលវរតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយម ើយ ។ កាលណាអបរ ា ចមរមើនបញញា មៅមនទនដលថាន ក នាមរបបរបចេទញាណមទ កនាមរប បរមចឆទញាណមនបាន ។ សានរ : ខ ាបានសាមរៀន កាលបានទទលមសៀវមៅធម

បដបតតកនងជវតរបចា ានថងមហើយ ខ ាអានមនដងបនាម នចបមទ

មោយចងនងបដបតតមអាយបាន ដតវាមៅជាតខលនមយើងរគប

ៗមពល តតមដភនកកមយើងមឃើញ មនដមនវណណៈជារប មឃើញជានាមមសាះ នកៗមៅកដរបមៅអស មនដចកឲយអស មន

85

រតងចាមោះទវ រ មនចលដលនាមរប ដចយងដដលថាមនះម ើយ សមឲយអធបាយរតងមនះ បាទ! ចមមលើយ : ខណៈដដលមឃើញតតមផលវដភនក រលកដង លកខណៈរបសសភាវធម ដដលរបាកដតតមរបរកត ខណៈមនាះបានមទ ? េសាខានរបការដាបង គរតវដងថាការអបរ ា ចមរមើនមសចកតដង រហតដលសមបណនវបញញា ដដលជានាមរបបរមចឆទញាណមនះ រតវមផតើមសតរលកសកាលកខណៈដដលមផសងគនន នននាមធម នង របធម ដដលកាពងរបាកដតតមផលវណាមយតតមរបរកត មនដមនមោយថាន កការសាា ប នង

មនដមនរតមមឃើញ កមផតើមរកវលរកវាយនក ខាច តខាច យ

រសាប រសលថាវតថ ដដលកាពងរបាកដ ជារប នងសភាពដដលកាពងមឃើញជានាមមទ ខណៈមនាះមនដមនការរលកសកា លកខណៈដដលជានាមធម នង លកខណៈដដលជារបធម ។ ការដដលសតបបោឋ ន នងមកើតបានមនាះ រតវយលលកខណៈរបសនាមធម នង របធម យងរតមរតវសនថា

នាមធមដដលកាពងមឃើញមនាះជាសភាពដង មនមានរបរាង

86

តខលនមទ ។ មនរតវយកនដ មជើង បាតនដ បាតមជើងមករបកបរមគនន ជារទងរទយមហើយមឃើញថា : លះមឃើញថាអងគយ

មឃើញថាមដកមនាះមទ សតបបោឋ នរលកដងចាមោះអាការៈ ដដលកាពងមឃើញពតៗថា ជាសភាពដងមយដបប មនដមនមយើង មនដមនតខលន មនដមនសតវបគគលណាៗទាងអស នង

ខណៈដដលសតបបោឋ នមកើតម ើង រលកលកខណៈរបសរប

ដដលរបាកដផលវដភនកមនាះ កពចារណាសការហតទរមាានងដងថា សភាវធមមយដបប មនដមនតខលន សតវ បគគលណា ៗ

ទាងអស ។ សានរ : មដើមបនងឲយការបដបតតពតរបាកដ មនតក

រកហល ដចអនករគធមាម ចារយមានរបសាសនមហើយមនាះ មបើមយើងមរបើវធ អានា នសសតរបដាឋ ន មតើបានអវមទ ? កាយ

បវទនា ចៃត ធម ដតមយើងមធវើគបនង អានា នសសត ការបដបតតដចមនះ យងណាដដរ ? បាទ ! ចមមលើយ : មោយមរចើនគមសចកតរតវការផល មទើបមធវើ មអាយមៅរកវធផស ា ។ មរោះខលះដលមនដងជាមធវើយងណា កសាកលបងមធវើយងមនាះ នង យងមនះរមគនន មៅ មោយគត

87

ថានងមានសមបជញាៈបរបណម ើង សតនងមកើតមនវមងវងមភលច នង ចងតមាលមៅទណាមយបានយរ ដតមនះ មតើជាលកខណៈ ននមសចកតរបាថាន រតវការឬមទ ? មោករតវការឲយចតតតមាល ចងមចាះកនងអារមមណណាមយបានយរៗ ដតផល វដភនករលកកមនបាន កមនរតវ តតមផលវរតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ ចតត របរកតលមមធមមតតរលកកមនរតវ ។

កាយណារបាថាន រតវការឲយចតតចចមចាះ ដតទណាមយ កខាពាយមផស ារមគនន នវវធមរចើនមៅ ។ មរោះមសចកតរបាថាន រតវការមនះមហើយ មទើបមនដមនជាការអបរ ាចមរមើនបញញា ឯមានរបរកតចមរមើនសតបបោឋ នមនាះ គអបរ ាចមរមើនបញញា មដើមប ដងមោយលះ, ដតកាលណាមៅមនទនដង កមនលះ ការខាពាយមនងមធវើឲយចតតចចមចាះមៅមនាះ មតើលះមសចកតរបាថាន រតវការឬមទ ? មហើយកទ ាងមនដមនជាកាអបរ ាចមរមើនបញញា មដើមបដងរចលះមនាះដដរ ។ កាបាបទបាបា ាង មៅមធវើយងដនទ ឬកមៅផស ាការបដបតតដនទៗចលមកមទៀត មរោះបណាត ល

នងមធវើឲយដងលកខណៈ នននាមធម នង របធមមនះ ដដល

កាពងរបាកដតតមរបរកត តតមមសចកតពត ។

88

បានឮជារបរកត នកគតជាសខ ជាទកខ តតមរបរកត

មនាះ សទធដតជាធមទ ាងអស ដរាបណាសតមនមកើតរលក

ដង កមនដមនជាការអបរ ាចមរមើនសតបបោឋ ន មទះជាខា ពាយមមធវើយងដនទ ផស ាវធមផសងៗ មរចើនយងណាកមោយបញញា កមនអាចបានដងសភាវធម ដដលកាពងរបាកដ តតម

របរកត តតមមសចកតពតម ើយ ។ ដមចាន ះ មតើនងមានរបមយជនអវ ដដលនងមៅផស ាវធមផសងៗម ើងមនាះ កនងខណៈ មនដមនជាបញញា ដដលសកាពចារណាដងលកខណៈ ដដល

ជានាមធម នង របធម តតមរបរកត ផលវ ដភនក រតមចៀក រចមះ អណាត ត កាយ នង ចតត ... សមរជាបថាខណៈដដលកាពងផស ា វធបដបតតមផសងៗមនាះមហើយមានរបមយជនអវ ? មកើតមសចកត ដងអវខលះ ? សានរ: តតមដដលអនករគធមាម ចារយសរខ ាថាបានដងអវខលះ

គខ ាបានដងផល វនរតលកខណ ។ តរមាអាបានសសត៣កាល ខ ាបានមៅអានចតកាៈ៤ មោកថា អនចចា ទកខា អនតតត នង

អធបាយ អនចចា ទកខា អនតតត ដដរ ។ តតមដដលខ ាអាន មោកបងាា ញថា : អានាបានសសតមនះមាន១៦ខ ដតចតកាៈទ៤មនះ

89

ជាធមាម នបសសនាសតបបោឋ ន ទកទងនងបញញា មោយពត

មនទកទងនងដមងាើមចល នង ដមងាើមមចញមៅ ទមនះមយើងយកអាបានសសត គវបសសនា ដចដដលអាចារយពនយលរបមៅបាន ដមងាើមចល ដមងាើមមចញ ចងទកឲយមលដតមាង មបើមកើតមានបញញា ម ើងកគតយងមនះ ដដលគតមនះខ ាកមនបានមៅគតមរតមផសងពអាចារយដដរ បាទ ! មបើចងនកគតថា ដភនកមឃើញជា នាម កនងគតយងមនាះមៅ មនដមនតខលនមទបាទ

កមឃើញ កឮ ដដលមនដមនជាតខលន ដតទមនះមាច សតខលន

មាច សខ ា មាច សមយើង មាច សគតមនះ វាមានការលះជាមរឿយៗ

បាទ! វាធងនចតតការលះ បាទ! ចមមលើយ : ការផស ាយងមនះមហើយ បានជាមៅធងនចតត មរោះមនដមនបញញា ដដលពចារណាសកាលកខណៈននសភាវ - ធមដដលរបាកដតតមរបរកតតតមមសចកតពត។ មោកនយយ

ថារបមយជនដដលមោកបាន គដងផល វនរតលកខណ ដតមបើដងសភាពនាមធម នង របធមមហើយមនាះ មតើនងដងនវនរតលកខណននអវ មនះករតមជាការដងនរតលកខណតតមមសៀវមៅបមណាណ ះ ។ ឯការរបចកសនរតលកខណពតៗមនាះ គជា

90

វបសសនាញាណ មហើយវបសសនាញាណ មៅជាមនដងលកខ--ណៈនននាមធម នង របធមដដលមានម ើយ ដមចាន ះនងមោលថាដងនរតលកខណ មោយមនសាគ លលកខណៈនននាមធម នង របធមមទមនាះ រដមងមនមាន ។ សានរ : តមៅមនះ សមសារភាពមរៀនតតមអាចារយ ការ រលកមនះ រលកយងណា រលកមរចើន ឬរលកបនតចបនតច ។

ខ ាថាមរឿងមនះជាមរឿងធា បាទ! ដចសតមយើងដងថា ជាការរលក មតើនងរលកយងណា មនះជាបញញា រលកបនតចបនតច

ឬរលកមអាយមរៅ ទលដតមៅដល អនចច ទកខ អនោត ឬនកដតទន ដតរង ។ ខ ាយល! បាទ ! ដដលអាចារយរបមៅសាត បមក២-៣ឆន ា យលដដរ ដតមវោបដបតត កបដបតតមនបាន

នាមរបអវ គរបនាមទ ាងអស, ថវតបតដតខ ាមនបានមរៀនរពះនរតបដក ខ ាយល បាទ! ទមនះ ខណៈដដលរលក បចចបបននដដលរលក ធមបចចបបនន ខណៈដដលរលក រលកយងណាដលមានការភាល ត ។ ភាល តកនងការរលកមនះ បាទ! រលករាក រលកមរៅ រលកមរចើន រលកដវង រលកខល រលករាកៗ យកទកោកជាតខលន ជាមយើង ជាមគមៅ... មនះនាមនកមហើយ...!

91

ចមមលើយ : មបើខ ាពាយមនងមធវើ កកងវលរបាកដ នងឲយសតរលករាក ឬនងឲយរលកខាល ាង នងឲយមរចើន ឬនងឲយតច

មនាះ ។ ការអបរ ាចមរមើនមសចកតដងគបញញា មនាះ មនដមន

មានការភាល តនងមធវើមទ ដតដាបងមោយសាត ប នង សកា សភាវៈ ដដលសតរលកដង រហតដលយលខាល ាងៗម ើង សមលមមនងជាបចចយឲយសតមកើត ករលកដងរតងលកខណៈនន

សភាពនាមធម នង របធមតតមរបរកត តតមមសចកតពត ។កាលណាសភាវធមដដលរបាកដពតយងណា ករលកដងតតមមសចកតពតយងមនាះបមណាណ ះ មោយមនរតវមៅថនមឲយ រសាល មនរតវមៅមធវើឲយរាកឬអវៗម ើយ មរោះថាមបើមធវើយង

មនាះ គជាមរឿងតខលន មនដមនការពចារណាសកាលកខណៈននសភាវធមដដលរបាកដតតមមសចកតពតម ើយ ។ សភាវធមតតមមសចកតពតយងណា អនកមនវមងវងមភលចសត គកាពងរលកដងសភាវធមមនាះជារបរកត តតមមសចកតពតរតងលកខណៈមនាះ ជារបរកត តតមមសចកតពរតងលកខណៈមនាះ មហើយ

កមនជាបចតត សងសយ ឬ របមតតងរបទញជាតខលន ដដលនងបងខា មោយឲយសត កាណតចាបឲយកានដតមរៅតមៅមទៀត ឬ

92

ថាឲយរាកមចញមកបនតចមាងៗ ឬអវយងមនាះម ើយ ។ កាលណាសតដដលមកើតម ើងមនាះរលតមៅ កអាចនងវមងវងមភលចសតតមៅកមាន ឬសតកមឃើញមសចកតជាអនតតត ននសតបបោឋ ន, កាលណាដងថាសភាវធមទ ាងឡាយនង សតបបោឋ នជាអនតតត មទើបនងមនកងវល មនសមរគសាម ញ ។ ពាដមចាន ះ នងសាគ លថាជាតខលន កមធវើឲយកងវលពតរបាកដ មរោះសមលមមនងរលក កមនរជាបថារលកដលណា មទើបនងរតវ នង

រលកធងន ឬរសាល នង ខាល ាង ឬមខាយ ... ដតមបើការរលកសកា ពចារណាពតកនងមនកងវល

រ ាមជើបរ ាជលម ើយ មរោះកាលណជារបរកតមហើយ នង

កងវលរ ាមជើបរ ាជលបានយងណា នងមកើតកាលណាខសពរបរកត មទើបនងកងវល រ ាមភើប រ ាមជើបរ ាជល ។ សានរ : សតបបោឋ ន ខ ាកមនទនរជាបថាលកខណៈដដល

ពតរបាកដមនាះ មតើយងដចមមតច គរគនខលះដដលខ ាសាា ប អាចារយបរយយកនលង ដាមណើ រចមរមើនវបសសនា មវោតតាងចតតមៅសាា បឲយដងមរឿង ដដលនងមានសតដងដដលសាា បមនាះ អាចារយបរយយ អវកដង ដតថាមនបានពចារណា ឲយ

93

ជារប ជានាម កនងខណៈមនាះ មបើរជាបអញច ង ថានងជាសត-បបោឋ នឬមទ ? ចមមលើយ : ខណៈដដលមនដងជានាមធម ជារបធម កមានមសចកតរបកានសភាវធមជាតខលនមពញបរបរណ។ ដដលមសចកតជាតខលនដដលមានមៅបរបរណមនាះ នងលះបងមៅបាន កមោយសតដដលរលកដង នង ពចារណាសកា លកខណៈរបសនាមធម នង របធមមកើតម ើងបនតចមាងៗ ។

មសចកតដងដដលមកើតម ើងបនតចមាងៗ មនាះ កលះមសចកតមនដងនាមធម នង របធម មៅបនតចមាងៗដដរ ... នងលះឲយអសមៅបានភាល មយងដចមមតចនងបាន ... មរោះដដលសតមកើតរលកម ើង កនងឲយដងចាសទនមពល ថាជានាមធម ជារបធមមនាះ ជាសភាវៈរបរពតតមៅមនបាន ។ មសចកតដងដដលមកើតម ើងបនតចមាងៗមនាះ តចៗ មរចើនមពក ដដលមនអាចនងដងបានមរបៀបដចជាការចាបដងកា ាបត របាកដជារលកបនតចមាងៗ មោយពត ដតមោកខលះកមនមពញចតតនវសតបញញា ចមរមើនម ើងដដរ បនតចមាងៗ ដតរតវដងថាកមនមានគនលងផល វយងដនទម ើយ ។ មរោះថាមបើមនមពញចតត មហើយ

94

មៅផស ាវធដនទមនាះ ករបាកដនងមធវើឲយកងវលរ ាមភើបយងនរកដលង ោចខាតមនខានម ើយ ។ សានរ : ការរបតបតតជារបរកត ជាមយនងការបដបតត ដដលខសរបរកត មតើមផសងគនន យងណា ? ចមមលើយ : ខណៈមនះកាពងអងគយតតមរបរកត រលកដង

សភាវធម ដដលកាពងរបាកដតតមមសចកតពត ដចសភាវធមដដលទនរង ដដលរបាកដតតមកាយ ឬ សភាវធមដដលរបាកដតតមផលវដភនកមនាះជារបរកត ដតមបើយលថា កាលណាចមរមើនសតបបោឋ ននងរតវអងគយសមាធ មហើយកផាល សមៅអងគយសមាធមនាះ មនដមនជារបរកត ជាការរតវការមរជើសមរ ើស នង ដងសភាវៈធមដដលមនទនមកើតម ើង ផទយ នងរបឆ ាងនងការរលកដងសភាវធមដដលកាពងរបាកដ, ដចសភាវធមដដលកាពងមឃើញ សភាវធមដដលកាពងឮ សភាវធមដដលកាពងរបាកដផលវដភនក សមមលង កលន រស រតជាកមតត ទនរង ។ល។ ដដលកាពងរបាកដ សមបមសចកតយលខសរតមដតបនតច កមលសតណាា កបទបា ាងមនឲយមកើតម ើងនវបញញាដងសភាវធមដដលកាពងរបាកដតតមរបរកត តតមមសចកតពត

95

កនងខណៈមនាះ អនកដដលនងអបរ ា ចមរមើនសតបបោឋ នបានមនាះ នងរតវយលរតមរតវថា ខណៈដដលវមងវងមភលចសត

ជាមយខណៈដដលមានសតមនាះ មផសងគនន យងណា មបើមនដង កចមរមើនសតបបោឋ នមនបាន ។ ធលល បវមងវងមភលចសតយងណា កមៅវមងវងមភលចសតមៅយងមនាះ ឬកមនដមចាន ះករតវការមរជើសមរ ើសមចាះចាមោះនវអារមមណដដលនងមអាយសមាធមកើតម ើង ដដលជាការមនដមនចមរមើនសតបបោឋ នមនាះឯង ។ ដមចនះ មទើបរតវយលឲយរតមរតវ ខណៈដដលវមងវងមភលចសត គខណៈដដលមនដងនវលកខណៈននសភាវ ធម ដដលកាពងរបាកដតតមរបរកត កនងជវតរបចា ានថងមនាះ

ឯង មនរលកដងសភាវៈដដលមឃើញ សភាពដដលឮជាមដើម

។ ចាដណកខណៈដដលមានសតមនាះ ជាខណៈដដលរលកបាន មទើបពចារណាសកាដងលកខណៈននសភាវធម ដដលកាពងរបាកដតតមរបរកតផល វណាមយ ផលវដភនក ឬផលវរតមចៀក

ឬផលវរចមះ ឬផលវអណាត ត ឬផលវកាយ ឬផលវចតតមោយមនបងាគ បបញញជ មចាះចាមោះ កាមរជើសមរ ើសមចាះចាមោះរតវការអារមមណមនាះ អារមមណមនះម ើយ, មរោះថាមោយជាលកខ

96

ណៈមនះមហើយដដលនងមនអាចរបចកសថា សតជាអនតតត ។

ដមចាន ះខណៈដដលមានសត គជាខណៈដដលរលកដង លកខណៈននសភាវធម ដដលកាពងរបាកដតតមមសចកតពត ននសភាវធមមនាះៗ ដចខណៈដដលកលនរបាកដ ករលកដងសភាពននកលន ដដលរបាកដតតមផលវរចមះ ពចារណាថាកលនរតមដតសភាវធមមយដបបដដលមកើតម ើងរបាកដ មហើយកអសមៅ ឬករលកដងសភាពដដលកាពងធាកលន ខណៈមនាះថារតមដតជាសភាវធមមយដបបដដលរបាកដម ើងមហើយ ករលតមៅ ដដលមនដមនសតវ បគគល ឬតខលន ជាមដើម ។ សានរ : ឃរាវាស ដដលចងផតទកខ មរោះថា មឃើញទកខ មនះ មានមរចើនណាស មហើយមៅមានរាលៗមពល មកើត

មហើយនងមកើតមទៀតបាន គរនងមធវើយងណា មោយវធខលៗ ? ចមមលើយ : ដដលថាទកខមនះ មានមរចើនសនធកសនាធ បមនាះ

កមរោះមានមសចកតមឃើញខស របកានថាជាតខលន ។ មបើមន

មានមសចកតមឃើញខស របកានថាជាតខលនមហើយមនាះ កនង

អាចលះបងនវទកខមៅបានមរចើនជាអមនកមនាះ ។ រពះដមានរពះភាគ រទងសដមតងថាមសចកតទកខទ ាងឡាយ នងលះបង

97

រសាលមសាើងមៅបាន កាលណាកមលសរលតមៅជាលាោបកាលណាកមលសមៅមនទនរលតមៅអស ការមកើតករដមង

មានរបមាណរាបមនបាន ។ ដរាបណាមៅដតមកើត ដរាបមនាះ មៅដតមានទកខ រពះមសាតតបននបគគល រ ាលតកមលសថាន កមរកាមបានមហើយ មទើបមកើតយងមរចើនបាផតរតម៧ជាតបមណាណ ះ ។ េមសចកតកនងរពះសរតមានថា រពះដមានរពះភាគ រទងមឆាើះលអងធលមោយរពះនខាម ើងមកមហើយរតតសថា ធលដដលមៅចាបនងរកចកមនះ មរបៀបបាននងការមកើតមទៀតននរពះមសាតតបននបគគល ដដលមានរតមដត៧ជាត

ចាដណកធលដដលមានមពញទាងរបថពមនាះ មរបៀបបាននងជាតដដលរតវមកើតមទៀតរបសពពកបថជជន មានយងមរចើនហសរបមាណយងមនះ ទកខដដលមកើតមរោះជាតកនងរតវមរចើនហសរបមាណជាអមនកកយងមនាះដដរ ។

សានរ : មោករគបគនន ដដលអងគយកនងទមនះ គងចងរជាបថា មតើនងមផាើមបដបតតវបសសនាឥ វមនះ នងមធវើយងណា ?

98

ចមមលើយ : រលកដងសភាវធមដដលរបាកដ ។ ខណៈដដលសតរលកដងលកខណៈរបសសភាវធមមយ សភាពណាមយ សភាពណាមនាះ សមាម សងាបបៈ គ វតកតៈមចតសក

ករតះរះ គទលនងលកខណៈរបសអារមមណ ដដលកាពងរបាកដ នង បញញា មផតើមសកាពចារណាលកខណៈ ដដលពតរបាកដននសភាវធម ដដលរបាកដបនតចមាងៗ រហតទរមាា មសចកតដងនងមផាើមមរចើនម ើង ៗ ។

មសចកតដងមកើតម ើង នង ចមរមើនម ើងបានពការ ពចារណាដងលកខណៈននសភាវធមដដលរបាកដ កនងខណៈដដលសតរលកដងលកខណៈននសភាវធមមនាះ ។ សភាវធមដដលមកើតម ើងរបាកដមហើយ ករលតមៅអសយងរហស

មពលខលះ កមនទននងពចារណាសកាលកខណៈននសភាវធមមនាះផង ។ ដចខណៈដដលឮ សតមកើតម ើងរលកដង

សភាពដដលឮដតមាង ដតមៅមនទនសកាពចារណាដងថា រតមដតជាសភាពដងសមមលងមទ សភាពដដលឮ កអស

បាតមៅមហើយ ។ សមបថា កនងមពលដាបង បញញា ដង មនមកើត

ម ើង ដងចាសកនងលកខណៈននសភាវៈឬមទ គជាធមមតត

99

ដដលនងជាយងមនាះ មរោះមនមានអនកណាអាចទញ

ចាបសមមលង ឬ នាមធមឮ យកមកសាកលបង យកមក

ពមសាធនពចារណាបានម ើយ ។ ដតថាសភាវៈឮនងរតវមកើតមទៀត អនកអបរ ាចមរមើនសត នង បញញា មទើបរលកដងនវ លកខណៈនននាមធមដដលឮកនងរគនតមៅមទៀតបាន ។ ខណៈមនះ សតនងមកើតម ើង រលកលកខណៈនននាមធម ឬរបធមដដលកាពងរបាកដ ផលវដភនក ផលវរតមចៀក ផលវរចមះ ផលវអណាត តផលវកាយ ផលវចតត ផលវណាមយកបាន ដតមយខណៈ នងពចារណាសកាដងលកខណៈននសភាវធមមនាះៗ បនតចមាងៗទរមាាបញញា មផាើមម ើង នង ដងចាសលកខណៈ ដដលមផសងគនននននាមធម នង របធម អាចនងដញកដងលកខណៈ ដដលមផសងគនន របសនាមធម ដដលឮសមមលង ។ល។ កនងទបាផត កនងថនកនងសភាវធមជានាមធម នង របធម កានដតមរចើន ម ើងៗ លះកាលណាថនកមហើយ មសចកតដងលកខណៈនននាមធម នង របធម កចមរមើនម ើងៗមទៀត មនថានាមធមណា

របធមណា មកើតកនងកដនលងណាម ើយ សត នង បញញា កអាចមកើតតតមរលកលកខណៈននសភាវធមមនាះៗ កនងលកខណៈ

100

មនាះបានតតមរបរកត តតមមសចកតពត ។ ការចមរមើនសតបប-ោឋ នជាការចមរមើនសតបញញា មសចកតដងណា ដដលបានអបរ ាឲយមកើតម ើងមហើយ មសចកតដងមនាះ កនងមផាើមម ើង មហើយលះបងមសចកតមនដងឲយថយចះបនតចមាង ៗ មៅដដរ ។

សានរ: សមមតថា ថាវ យបងគារពះ សរតធមរចមរសចមហើយ

គតថានងអងគយកមមោឋ ន នង មយនមសាមនសការៈយងណា មទើបនងមនមានអភជា មទមនសសកនងអារមមណ ? ចមមលើយ: ដដលនងជាមយនមសាមនសការៈពតៗមនាះ

គរតវជាសាម សតកនងការចមរមើនមគគ មានអងគ ៨ ។ ដមចាន ះមទើបមនគរគតថានងអងគយកមមោឋ ន ។ ដដលគតថានងអងគយកមមោឋ ន កមរោះមឃើញខសថាមានតខលន ដដលអាចឲយសតមកើតម ើងបានតតមការកាណតមពលមវោ ដតសាមសតមនាះ មនបានរតវចា ា ទលដតថាវ យបងគារពះ សរតធមមហើយមនាះមទ ។ អនកណាថាវ យបងគារពះ កាលណាមនដងថាជានាមធម ជារបធមមនាះមទ នងរបកានសភាវធមកនងខណៈ ដដលកាពងថាវ យបងគារពះមនាះថាជាតខលន គជាមយើងថាវ យ

បងគារពះ ខណៈដដលសរតធម កាលណាមនដងថាជានាម

101

ធម ជារបធម ករបកានថាជាមយើងសរតធម ។ ធាម សតនង

មកើតម ើង រលកដងលកខណៈននសភាវធមណាមយ ខណៈ ដដលកាពងថាវ យបងគារពះ សរតធម មនថាមៅកនងឥរយបថ

ណាៗ បានទ ាងអស ។

សានរ: អាតតម នងចងសរមរឿងការចមរមើន សតរបដាឋ ន

អាតតម បានអានរពះអភធមមបដក២កាល កនងខនធវភងគ កនង

ពកននរប ២៨ ដដលមានរប ដតមឃើញមនបាន បះមនបាន

របលអត របឆង យ ជាមដើម ... ចមមលើយ : របទ ាងអសមាន២៨រប មហើយមានរតមដតរប

១បមណាណ ះ ដដលមឃើញបាន គរបារមមណដដលរបាកដតតម

ផលវដភនក ជារបដដលមឃើញបាន សនទសសនៈរប នងបះបាន

សរបដឃរប។ ឯរប១១មទៀត គ សមមលង១, កលន១, រស១, មផាដឋពវៈ៣, ចកខបបសាទ១, មសាតបបសាទ១, ឃលនបបសាទ ១, ជវាា បបសាទ១, កាយបបសាទ១, ជារបបះបាន ដតមឃើញមនបាន ។ រប១២ ដដលបះបានមនះ ជារបមរគនតរគនត មទើបជារបជត ដលការពចារណាបាន ។ ចាដណករប ១៦មទៀត ដដលសលមនាះ មឃើញកមនបាន មហើយបះកមនបាន មទើបជារប

102

លអត នង ជារបឆង យ ដលការពចារណាដងបាន ។ សភាវធមដដលមានពត ដដលរពះដមានរពះភាគ រទងបានសដមតងទក

មហើយមនាះ អនកអបរ ាចមរមើនសតបបោឋ ន អាចពមសាធដងលកខណៈននសភាវធមមនាះៗ ដដលកាពងរបាកដតតមរបរកតតតមមសចកតពត ដតមនះជាមរឿងដដលលអត នង រជាលមរៅជាទបាផត បដនត កមនហសនសសយននបញញា ដងចាសបានដដរ, ដចជារបារមមណដដលជាសភាវធម របាកដតតមផលវដភនកមនាះ

រតមដតបានសាា បបមណាណ ះ កដងថា នងបានយលបានមោយមនលាបាក ដតមសចកតដងមនះ មនដមនមសចកតដងកនងខណៈ កាពងមឃើញមទ មបើសនបគគលមនាះមនបានអបរ ាចមរមើនសតបបោឋ ន ដលបញញា ចាសកាល អាចនងដងលកខណៈននសភាវធមនង របធម តតមមសចកតពតមនាះ ។ មរោះខណៈដដលមឃើញតតមផលវដភនកមនាះ មានរបារមមណពតៗ ដតដបរជាមឃើញមនសស សតវ ជាវតថ មផសងៗ រហតដលមកើតមសចកតសងសយថា

របារមមណជាអវ មានលកខណៈយងណា ? របារមមណជា សភាវធមដដលរបាកដ មពលដដលមបើកដភនក មហើយមឃើញមោយខណៈមៅមនទននកគត ដលវតថណាមយមៅម ើយ

103

មនាះជាលកខណៈពតៗ ននរបារមមណទរមាានងយលថនកថាមនដមនសតវមនដមនបគគលតខលន មនដមនវតថណាៗទ ាងអស

កនងរបារមមណដដលរបាកដ ។ លកខណៈពតននរបារមមណគរតមដតជាសភាវធមដដលរបាកដតតមផលវដភនកដតបមណាណ ះឯង ,

ដមចាន ះ កាលណាមៅមនទនបមងាអ នពចារណាសកា

នវរបារមមណរតមដតជាសភាវៈ ដដលរបាកដតតមផលវដភនក កនងលះបងការរបកានសភាវៈ ដដលធលល បដតមឃើញជាមនសស ជាសតវ ជាវតថ មផសងៗ កមនបានម ើយ ។

សានរ : សកាសាគនលថាយងណា ?

ចមមលើយ : ខណៈដដលសតមកើតរលកដងនវលកខណៈ ននសភាវធមណាមយដដលរបាកដ មហើយបមងាអ នពចារណា

មនដមនគតដតកនងចតត ជាោកយៗ មនាះមទ មដើមបដងចាសថាជាសភាពដង ឬមនដមនសភាពដង មនាះមហើយគជាកមាល ាងសកាលកខណៈ ដដលមនដមនតខលន របសសភាវធមដដលរបាកដ ។

104

សានរ : មបើយងមនាះចាណចមគនលមៅ ននការចមរមើន

សតបបោឋ នកនងជវតរបចា ានថង ភាគមរចើន មយើងមធវើមដើមបឲយផត

ទកខ កាលណាមានបញញា មកើតម ើងមហើយ មទើបផតទកខ ? ចមមលើយ : មរឿងផតទកខជាមរឿងដដលរតវផតមោយងាយ

ៗ មនបានមរសចមហើយ ដតមៅមលើបញញា ដដលចមរមើនម ើងជា

ថាន កៗ ជាលាោបៗ មហើយលះមសចកតមនដង មសចកតសងសយ

មសចកតមឃើញខស ដដលរបកានសភាវធមជាសតវបគគល តខលនជាមនសន ដដលអនកមានរបរកតចមរមើនសតបបោឋ ន ដងថា សត នង បញញា នងចមរមើនម ើងបនតចមាងៗ មោយការ អបរ ាសនសមៗម ើង មរោះអវជាជ កនងមយនថងៗ មកើតមរចើនជាង

កសល ទាងកនងអតតជាត នង កនងបចចបបននជាត ។ សានរ : សមទនអធបាយមរឿងឥរយបថបា ាងទកខ, ចមមលើយ : ដដលជាឥរយបថមនបា ាងទកខមនាះ រតវយលដដរថា គសាមៅមៅមលើទកខលកខណៈននសភាវធមទ ាង ឡាយ មនដមនសាមៅមៅមលើទកខមវនាមទ សមបថាខណៈមនះនងអងគយ មដក មដើរ ឈរ មោយមៅពាទនធញរទន ឬអសកមាល ាង ឥរយបថកបទបា ាងទកខលកខណៈ ដដលជាការមកើត

105

រលតនននាមធម នង របធម មកើតជាមយគនន កនងឥរយបថមនាះ ។ ការរបចកសនវការមកើតរលតនននាមរបមនាះ មនដមនជាការដងមលើឥរយបថមយ ដដលផាល សមៅជាឥរយបថ មយមទៀតម ើយ មទើបមោលថា ឥរយបថបទបា ាងទកខ ដដល មនដមនជាការដងថា ឥរយបថមនាះឯងបទបា ាងទកខ ។ បដនាដដលរពះធមសដមាងថា ឥរយបថបទបា ាងទកខមនាះ កមរោះការមកើតរមគនន នននាមរបជាឥរយបថមផសងៗ មទើបបទបា ាងមនឲយដងទកខលកខណៈដតរបមយ ដតនាមមយ ដដលកាពងមកើតរលត រាលៗ មពល ។ មោកខលះសារភាពថា មទើបនងអងគយថមៗ កសរថាទកខ មទ? កមឆលើយថាអតមទ កាលណាមនជាទកខផង ឥរយបថ នងបទបា ាងទកខបានយងណា ។ កាលណាទកខមនមាន នងមោលថាឥរយបថបទបា ាងទកខដចមមាចបាន ទលដតមានទកខ មទើបនងមោលបានថា ឥរយបថណាដដលមនមានទកខមវទនាមកើតម ើងកមោយ ឥរយបថមនាះកបទបា ាងទកខមរសច មៅមហើយ កាលណាមនមឃើញ ការមកើតរលតនននាមរបកនងខណៈមនាះមទ ។ កាលណាមនអបរ ាចមរមើនបញញា ឲយ ដង

106

លកខណៈនននាម នង របមនាះមទ កយលថាដងទកខកាល ណា ពចារណាការផាល សឥរយបថសន ដតថាដងទកខអវ ? កនងកាលណា មៅពាទនដងលកខណៈដដលមនដមនតខលន ននសភាវៈដដលដងតតមដភនក នង វណណៈដដលរបាកដតតមផលវដភនក, សភាវៈ ឮ នង សមមលងដដលរបាកដតតមផលវរតមចៀក, សភាវៈធាកលន នង កលន... សភាវៈដងរស នង រស... សភាវៈដងមផាដឋពវៈ សភាវៈនកគត សខទកខមផសងៗ សមបដតសភាវ ធមដដលគត នង ផាល សឥរយបថមនាះ កមនដងថា មនដមន តខលន ជានាមធមមយដបប ដដលមកើតម ើងមហើយករលតមៅវញ កាលណាមនរលកដងលកខណៈនននាមធម នង របធម ជារបរកតតតមមសចកាពតមនាះមទមហើយ បញញា នងសមបណម ើងតតមលាោបថាន កកមនបាន មទើបមនរបចកសទកខអរយ សចចៈ មរោះបញញា មៅមនទនរបចកសលកខណៈនននាមធម នង របធម ៕៚

6

1

ជាមយ

?????????????????? ?????????????????? ដោយ

អនកគរធមមា ចារយ សចនត បរហារវនខេតត

មលនធសកសា នង ផសពវផាយពពះពទធសាសនា ខ ះពមពខ ើងវញ

សពាបផសពវផាយជាធមមទាន ដោយ

ឧបាសក រស-ផាន នង ឧបាសកា ឌើ-មង រចនាទគមងអតថបទជាថា នង ផផទៀងផទទ តផឡងវញ ផោយ ពពហម-ខមតតត

2

ពាកយរារពធ

កសលចចតនា ដដលដកនាាឲរមានការពាយាម ខាដលបចសៀវចៅ សនទនាធមជាមយពទធបរសទកមពជា របសមលនធសកា នង ផសពឝផាយគពះពទនសាសនា ពភាសាថៃ មកជាចខមរភាសា ចោយ ចាច េះដតចតចសថចចសថងចនេះ, ចោយអាលសយចឃញថា ការសនធនា ធម នង ការចឆវយតបរាលបញហា ធម រវាងចោកអាចាររ សចនត បរហារវនខេតត នង ពទធបរសទកមពជា គជាដាផ ះលសាយ មានលបចយាជន នង សាខានថលកដលង កបងជាចនឿដផមមះមតកបងលពេះពទន សាសនា កបងការបានដលលពេះរតនលតយជាសរ ៈ កបងការសកា លពេះធម កបងការសាថ បលពេះធម កបងការសមាទាននវសមាយ ទដឌ កបងការ អបរ ាចាចរននវសតបផោឌ នជាដាបង នង កបងការបរប ថនបញញដ រហត ដលចឃញនវចសចកថពតកបងជវតលបចាាថៃងថាធមគលតមដតធមប ច ត េះ មនដមនជាចយង មនដមនជារបសចយង មនដមនជាតខវ នចយង ។ល។ ដលអសចោក-អបកលគបគនប ដដលជាពទនបរសទ ដដលយកចតថទកោក កបងការសកា ចរៀនសលត លតេះរេះ ពចារ អបរ ាបដបតថ នង ដសឝងនវ រសដតមយកបងលពេះពទនសាសនា យា ងដចចបេះឯង ។ ... ចហយនងការពាយាមចនេះចទៀត ក ចដមផជាទសកាា រៈបជា ចាច េះលពេះរតនលតយផង នង លបារពនគ បការៈថនមាតា-បតាទាាង

3

អតតកាលផង នង ចគនរពដលគ បការៈ ថនអនកលគធមាយ ចាររ សចនត បរហារវនខេតត នង ចោកអាចាររ ប ត សាវងស នង ទាាងអតតកាលផង នង លបារពនដលគ បការៈ ថនគ ៈកមយការ មលនធ នង ជាការតមាលចតថ រមចាដ កកបងចគនលបា ងរបស មនធផង ។

ចគនលបា ង កបងចសៀវចៅ សនទនាធមជាមយពទធបរ - -សទកមពជា ចដមផសកា នង បដបតថជាសមាយ ទដឌ ដងចាសរបធម នាមធម នង ជាលបចយាជនចាច េះជវតពតៗ របសពទនបរសទទាាងមល ។ កាលដលបចបចហយ ខញ ាបាទបានយកចៅជនចោកលគធមាយ ចាររ ប ត សាវងស ចោកជយពនតរដកសលមល ចផធៀងផទធ តខវមសារថនធម ចោកកបានទទលពនតរចហយ ចឃញថាគតមលតវ ។

សមកសលចនេះ ជយឧបតទមមគនាលទដលចោក-អនកដមានគ ផង លគអាចាររផង ចយងខញ ាទាាងឡាយផង នង អបកសកាចរៀនសលត បដបតថធមទាាងឡាយផង ចអាយបាននវចសចកថសខចផគមន តផរៀងចៅ កាបអាកខានចឡយ !

អបកដលប រស សផាត

4

មាតកាធម ចលខចរៀង ច យ េះធម ទាពរ ១. - សនធនាធម នង ចឆវយបញញា ធម កបងសាកសកាធម ចខតថបាតដាបង ............... 5 ១៩ កញហដ ព.ស.២៥៣៥

២. - សនធនាធម នង ចឆវយបញញា ធម កបងវតថដារស ចខតថបាតដាបង .......................... 26 ២០ កញហដ ព.ស. ២៥៣៥

៣. - សនធនាធម នង ចឆវយបញញា ធម ផៅអាលសមវងសសានត គបផទសថថ ................ 34 ១១ មករា ព.ស. ២៥៣៦

៤. - សនធនាធម នង ចឆវយបញញា ធម កបងវតថសាចៅមាស លកងភបាចពញ..................... 80 ១ ចមសា ព.ស.២៥៣៦

5

សនទនាធម នង ខលើយបញហា ធម សណាកសកាធម ខេតតបាតដបង បបខទសកមពជា

១៩ កញញា ព.ស. ២៥៣៥

ធមមា ចារយសចនត : មនសសលគបគនប សទនដតមានកាយពត លបាកដ កាលមនទានបានសាថ បលពេះធម ចយងដតងលបកាននវកាយចនេះ ថាជារបសចយង ឬថាជាតខវនចយង ប ដនថកាលបានសាថ បលពេះធមចហយ កដងថា ធមទាាងឡាយជាអនតាថ សមផដត ករថា ធម ឬ ធមា មយ មា តផនះ កនងលតវយលឲរលតមលតវថា កាលជាធមចហយ កលតវដតមន ដមនចយង ។

លពេះធម ដដលលពេះសមាយ សមភទនជាមាច ស លតាសសមមែង នង ទាាង

បានរបរមជាមយលពេះថគតបដកចហយចនាេះ មនដមនមានដត មហា សតបបដឋា ន ចទ លពេះធមទាាងអសលតវដត លតវគនប លសបគនប ចល េះទាាង

អសសទនដតជា ករចលបៀនលបចៅពការលតាសដង របសលពេះមានលពេះ ភាគ ។ កាលចបបានសាថ បលពេះធមចហយ សមផថាមនបានទាាងអស កចោយ ឲរដតយលលតមលតវកបងចសចកថ នង លកខ ៈ ថនធមចនាេះ

6

បានចលៅចឡងៗ កច យ េះថា យលលពេះធមទាាង៣បដក(ថគតបដក) បានលតមលតវដចគនប ។

ចបមនមានចតថ មនមានចចតសក មនមានរប កមនមានលពេះ

ថលតបដកដដរ ។ ដចចបេះ រពះតរៃបដក ចទបបញហជ កឲរចឃញថា ធម

ដដលលពេះមានលពេះភាគលទងលតាសដងចនាេះ កាលចបមនដមនជាតខវន ចហយចតជាអឝចៅវញ? សមផដត ករថា កាយ កនងលតវយលឲរចៅ ជាលាោបដដរ មនសសចយងមានលតមដតកាយប ច ត េះកមនបាន លតវ ដតមានចតថ មានចចតសកផងដដរ, ដចចបេះ បញហដ ដដលដងចាសនវ សភាវធមតាមចសចកថពតៗចនាេះ មនដមនដងលតមដតលកខ ៈថនកាយ ចទ គលតវដងលកខ ៈចផសងៗថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដថា សភាវៈ ឬវតទដដលធលវ បលបកានថា ជាចយង ឬថា ជាតខវនចយង ឬជាផលកទាាងអសចនាេះ លតមដតជាធមលបចភទមយប ច ត េះ គជា ចតថ ឬជា ចចតសក ឬជារប ។ ការសកានវលពេះធម នង មានលបចយាជន ស លបសនចបអបកសកា ពចារធម នងចធឝឲរយលចឡង ៗ ចោយខវនឯង ។

7

ដចចបេះខញ ាសមសរឲរចោកគត រចចឆវយ ចដមផនងបានយលកាន ដតចាសថា កាលចបមនសសលគបគនប មនបានមានលតមដតកាយចនាេះចទ គមានចតថផង មានចចតសកផង ដចចមថចចទបបានសរដតចរឿង

កាយានបសសនាសតបបដឋា ន ប ច ត េះ ?

អនកសរ (សនរ) : ខញ ាបាទឆងល សមសរចច េះអាចាររ ផដ មផ

ឱរដងកបងកាយ ចតយា ងដចចមថចចៅ? ធមមា ចារយសចនត (ចមមលើយ) : ធមមានចលចនស ដត ចវោសននទនាលតវមានការត។ ដចចបេះ ចសចកថសាខាន កគលតវលជាបថាលគបយា ងទាាងអសជាធម កាយកជាធម ខ ៈប េះលតវលតងកាយ ខធបនងទន ឬ រង លកខ ៈទន ឬ រង ជាធលតដដលមនមាននរនង អាចផទវ សបថរលកខ ៈថនសភាវធមចនាេះបានចឡយ ។ មនថាជាការ ខធបសមពសសកាយ ឬ វតទដថទៗ ដដលរង ឬ ទន ចនាេះចទ រង ឬ ទន កលតមជារង ឬ ទនបច ត េះឯង ។ កាលបញហដ ដងចាសលកខ ៈ ថនធលតទន ឬធលតរងលតងកាយនងវតទដថទៗ ថាពតសចៅកគលតម ដតជាធលតមយដបបដតមា ងបច ត េះ ឯបញហដ ដដលចផគមនចាសកាវ

ចឡងៗ ចនាេះ កនងលបចកសថាធលតចនាេះៗ ចកតចឡង នង រលតចៅទាាងអស ដដលកនងលតវលេះនវចសចកថលបកានកបងធលតចនាេះៗ ថាជា

8

តខវន ចនេះគជាការចឃញកាយកបងកាយ គចឃញថាជាកាយ ដដលមនដមនជាចយង មនដមនជារបសចយង នង មនដមនជាតខវនផយង ។

សនរ : ចេះ ករថា “កាយ” សាចៅដលការលបជាអឝចៅបាទទាន?

ចមមលើយ : ករថា “កាយ“ សាចៅដលសភាវធមដដលលបជា រមគនប ចទបចធឝចអាយមានដភបក មានលតចចៀក មានលចមេះ មានអ ថ ត មានកាយ ឬ ជាចាដ កចផសងៗ ដចជា សក ចរាម គកចក ចធយញ ដសផក ជាចដម ...

សនរ : ករថា កាយកនងកាយ ចាច េះកាយ ជា កយទ២

ចតសាចៅដលអឝចៅ, ចនេះជាបញហា របសខញ ាបាទ ទាន! ចមមលើយ : មនសសចោយដតងជាបដតនង ករ ដច ចឃញកាយ កបងកាយ ចហយកភាាងថាចឃញអឝ កាយអឝយា ងចៅ ប ដនថចបដង ថាលគបមនសស មានដភបក មានលតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ នង កាយដដលនងដងចនាេះ ដងចពលកនងលជាបថាកដនវងកាយ គ សររៈ តាាងពកាលរហតដលចជង ដដលមានលកខ ៈរងឬទន ដដល កាលប េះខធបសមពសសលតងចហយ កនងលបាកដចាច េះលតង

9

ចនាេះ ចល េះមានកាយបបសាទ, ប ដនថចបសនជាមនមានកាយបបសាទ របចទ កមនអាចដងចាសនវលកខ ៈទន ឬរង បានចឡយ ។

អាលសយដចចបេះ ចបសនបាដបកនវសភាវធមដដលគបាកដចចញជា ៦ ចោក គចោកកបងលពេះអរយវនយ ដដលមានដភបក១ លតចចៀក១ លចមេះ១ អ ថ ត១ កាយ១ ចតថ១ កនងបានយលគតមគតវថា របតងពកាលហតដលផជងផនាះ គបាកដ លតងចាច េះដដលប េះខធបសមពសស ប ច ត េះ ចកតចឡងខធបលបាកដចហយ ករលតចៅ ។

ផនះចទបនងជាការ ខ ើញកាយកនងកាយ ចោយមនលតវ ចៅជាបកបងសពធថា ករកាយដាបងសាចៅថាជាអឝ ករកាយខាង ចលកាយសាចៅដលអឝ ប ដនថគឱរយលពតៗថា មយជរខ ៈដដល ចឃញ ចផសងពខ ៈដដលឮ ចផសងពខ ៈមដលចតថដងកវន ចផសងព ខ ៈដដលចតថដងរស ចផសងពខ ៈដដលចតថកពងប េះខធបរង ដដល ខ ៈចនេះលគបគនប កកាពងប េះខធបរងដដរចហយ ។

កាលចៅមានអតថសញហដ ករដមងផៅមានតខវនចយងទាាង អស មានលមាមថដ ដដលកាពងប េះខធបវតទមយដដលរងជាមនខាន ។ ប ដនថកាលចបដងចាសថា ជាធមមនដមនតខវនចយង នង សតរលក

10

លតងរងដដលលបាកដ ចោយមានកាយបបសាទរប ខ ៈចនាេះ កដង បានថា របរងលតវចកត ចបរបរងមនចកតចឡងចទ កមនមានរបរងលបាកដ ដដរ នង របរងដដលចកតចឡងលបាកដចហយ ករលតចៅដចចបេះចហយ ចទបមនដមនតខវន ។

សនរ : ដងថាមានដភបក មានវតទដដលលបាកដតាមដភបក នង មាន

សភាពដងវតទ ដដលលបាកដតាមដភបក យា ងចនេះ ចតនងអាចចៅថា ចឃញកាយកបងកាយបានឬចទ ទាន? ចមមលើយ : ខ ៈចនាេះមនដមនជាការចឃញកាយកបងកាយចទ ចល េះ សតបផោឌ នមាន៤ គ កាយានបសសនាសតបផោឌ ន១ ចវទនានបសសនា សតបផោឌ ន១ ចនាថ នបសសនាសតបផោឌ ន១ នង ធមាយ នបសសនា សតបផោឌ ន១ ។ ឯកបងការដដលបាដបកសតបផោឌ នជា៤ ទាាងដដល លគបៗបោឌ នកជាអារមយ ទាាងអសចនាេះ កចល េះចសចកថលបកានដដល មនសសលគបគនប មានតាាងដតអាពចកតលគបៗជាតថា ពកាលរហតដល ចជង ជាចយង ជាកាយរបសចយង ។ អាលសយដចចបេះ កាយានបសសនា សតបផោឌ ន គសតដដលរលកនវសភាវៈពតៗ ថនរបសដដលធលវ បលបកានថាជាកាយ ចទបនងអាចលេះការលបកានថាជាកាយរបសចយង

11

ចៅបាន, កាយានបសសនាសតបផោឌ ន ដងលកខ ៈថនមហាភតរប ដដលធលវ បលបកានថា ជាកាយរបសចយង ។

កាលចបបានសកាចោយរហត ទាាងចវទនានបសសនាសតបផ ោឌ ន ចតែ នបសសនាសតបផោឌ ន នង ធមាយ នបសសនាសតបផោឌ នផង ចនាេះកនងចឃញថាលតវគនប ទាាងអស ចល េះចហតថាសមផធលតដដល ធលវ បលបកានថាជាកាយរបសចយងចនាេះ ដដលពតលបាកចោយសភាព ដដលជាខនឌ ជាអាយតនៈ កជាធមាយ នបសសនាសតបផោឌ ន ប ដនថកបង ការដដលបាដបកចចញជាកាយានបសសនាសតបផោឌ នជាចដមចនាេះ ក ចល េះមនសសលគបគនប លបកាននវរាងកាយថា ជារបសចយង ប ច ត េះ ឯង ។

សនរ : ចតថជាធមដដលដងនវអារមយ ចតថជាធមយជាតដដលសនសា

នយមយចទៀត ចតថដលបថាគតះរះកបងអារមយ ចល េះអារមយ ជារបស ដដលចតថលតវដង ខញ ាបាទចងដងថាចតថ នង អារមយ ចតអឝជាចហត ដដលលតវចកតមន? ទាន! ចមមលើយ : ចរឿងរបសចតថជាចរឿងលអតស មនសសលគបគនប មានចតថ កាពងចឃញកជាចតថ កប ដនថចយងលតវនយាយគនប ពចរឿងចតថ រហតដល

12

អាចដងចាសបានពតៗ ចល េះសមផថាខ ៈចនេះ កាពងនយាយ កាពងសាថ បពចរឿងចតថ កាលចៅមនទានលបចកសចាសកបង លកខ ៈរបសចតថ កចាាបាចលតវដតសាថ បឲយចរឿយៗ ។

លតងដដលថាចតថជាសភាពដងអារមយ បញហជ កឲរចឃញថា ចតថ នង អារមយ មនអាចលបាសចាកគនប បាន ដចចបេះចទបមនររចៅ

សងសយថាអឝចកតមន អឝចកតចលកាយចនាេះចទ, ប ដនថលពេះដមានលពេះភាគ

លពេះអងគលទងលតាសដង នង លទងសាដដងថា កបងខ ៈដដលចឃញរប

ឮសផមេង ដងកវន ដងរស ដងចផទដឌពឝៈ របចកតមន ចល េះថារប ជា

បររជាតបបចចយ គជាបចចយចោយលតវចកតមន ចទបខធបបសាទរប

ប ដនថទានចពលដដលប េះខធបបសាទរបចនាេះ មនទានចឃញមនទានឭ។

ចវោដដលរបចកតចោយមនទានប េះខធបនងចតថកឋ ឬរបចកតចហយលពមនងភវងគចតថកថ ចតថកមនទានចឃញរប មនទានឮសាចលង ដដរ ។ ផមមេ ះចហយសមផដតនយាយដល រវាងចកខវញហដ ចតថដដល ចឃញ នង សភាវៈដដលលបាកដតាមដភបក ឬរវាងចសាតវញហដ ចតថ ដដលឮជាមយនងសាផឡង ដដលលបាកដតាមលតចចៀក របកលតវចកត

មន ចោយជា បររជាតបបបចចយ ។

13

អារមយ មានចលចនយា ង លតវយលថា អារមយ មនដមនមាន

លតមដតរបប ច ត េះចទ ដដលនងច លថា របជា បររជាតបបចចយ គ

ជាបចចយដដលចកតមនចនាេះ គសាចៅដលរបដដលលបាកដតាមបញចទាឝ រ ៥ ដចជាខ ៈចឃញ របចកតមនចទបប េះខទបនងចកខបបសាទ រច

ចហយចតថចឃញចទបចកតជាចលកាយ ។ ចាច េះសភាវធម តាមចសចកថ ពតចនាេះ រប នង នាម ដញកចផសងោចពគនប របកចកតរលតចៅតាម បចចយរបសរប ចល េះបចចយ ឬសមោា នឲរចកតរបមាន៤ គរបចកត ចល េះកមយ១ របចកតចល េះចតថ១ របចកតចល េះឧត១ របចកតចល េះ អាហារ១ ចតថនងអាចដងរបចនាេះឬចទ របចនាេះកចកត-រលតចៅតាម

សមោា នថនខវន។

អាលសយចោយចហតចនាេះចហយ កបងការដដលនងច លដល

ធម កគនងលតវច លចោយលអត ដចជារបដដលចកតចល េះកមយ គ

កមមជជរបចនាេះ ចកតតាាងដតពខ ៈបដសនឌចរៀងៗ មក កមមជជរប ដដលចកតគពមនងបដសនឌចតថ អាលសយបដសនឌចតថជាបចចយចកត

ចឡង ចលកាយពចនាេះចហយកមយជជរបកចកត ចល េះកមយជាបចចយ ដតមន

អាលសយចតថជាបចចយចទៀតចឡយ ។

14

ចាដ ករបដដលចកតចល េះចតថជាសមោឌ នចនាេះ ចកតលពម នងឧបាទខ ៈថនចតថ បញហជ កថាជារបដតមយដបបៗ ដដលចកតព សមោឌ នខសគនប ។ ដចចបេះ ខ ៈដដលរបជាអារមយ តាមផវវដភបក

ឬតាមផវវលតចចៀក ឬតាមផវវលចមេះ ឬតាមផវវអ ថ ត ឬតាមផវវកាយ ឬតាមផវវចតថ របចនាេះកចកតតាមបចចយ គសមោឌ នរបសរបចនាេះៗ... ចហយនងនាមកចកតតាមចហតបចចយរបសនាមចនាេះ ៗ ដចជាចតថ

ដដលចកតចឡងចហយរលតចៅ កជាបចចយ គអននតរបបចចយឲរចតថ

ខ ៈបនាធ បតចៅចកតចឡង ។

អននតរបបចចយ គចតថ នង ចចតសក ដដលរលតចៅចហយ

ចនាេះ ជាបចចយចអាយចតថ នង ចចតសកខ ៈបនាធ បតចៅចកតចឡង,

មានដតនាមធមប ច ត េះ ជាអននថរបផចចយ របធមមនជាអននថរបបចចយ

ចទ ដចចបេះរប នង នាម លតវដញកចផសងោចពគនប ចល េះសមផដតសមោឌ ន

ដដលចធឝចអាយចកតរបធមចនាេះ កចផសងគនប នង ចហតបចចយដដលចធឝឲរ ចកតនាមធមចនាេះ កចផសងគនប ចៅចហយ ។

សនរ : តចៅចទៀតចាច េះចរឿងអកសលកមយ ចតថនកដល

អកសលកមយដដលបានចធឝរចជាចលចនៗជាតចហយ មនបានដងថាជាត

15

មនៗ ចនាេះ ចធឝអកសលកមយអឝខវេះ ចធឝចអាយអកសលកផគមក ចធឝ យា ងចៅ នងអាចរមមា បនវអកសលចនេះបាន? ទាន!

ចមមលើយ : លពេះដមានលពេះភាគលពេះអងគលទងលតាសដងនវធមដដលរ ាលតកចលសបានទាាងអសជាសមផចេទ ចផសងខសព ករលបចៅ ដថទ ឬវធដថទ ដដលយា ងលអបាផតសផនាះ លតមដតបញហដ ថាប ករមមា ប

កចលសមឋងមមា លប ច ត េះ ចល េះការដដលនងអាចរមមា បកចលសបាន

ទាាងអសចនាេះ កលតវរ ាលតចោយការអបរ ាចផគមនបញហដ ថាប កសតបផោឌ ន

ដដលជាការអបរ ាចផគមននវមគគមានអងគលបាាប ដដលលពេះដមានលពេះភាគ

លពេះអងគលទងសមមែងទកប ច ត េះ ដតចបមនដមនតាមផវវចនេះចទចហយ

លបាកដជាមនអាចមានផវវនងរ ាលតកចលសចនាេះបានចឡយ ។

សនរ : ចធឝបានជាខ ៈៗ ដតកបងចតថចងចធឝចអាយអស

ដដលមនដងជាលបដហលប នាយ នជាតចៅចទ ។ វបសសនាចនេះកធលវ ប

សាថ បមកៗ ដដរ រហតដលចរឿងលេះកចលសត ា ចនេះជាចរឿងសាខាន

បាផត ដតលេះបានចោយលាបាកស មនថាជាលគហសថ ឬជាបពឝជតចទ កលាបាកដដរ ។

16

ចមមលើយ : លតងដដលលពេះគ មាច សលបាបថា កចលសជា

សភាវៈ ដដលលេះបានចោយលាបាក មនថាជាបពឝជត ឬជាលគហសថចនេះសមមែងឲរចឃញថា លតវដតជាបញហដ ចទបលេះកចលសបាន កាលចប

បញហដ មនចកត កមនមានផវវនងរ ាលតកចលសបាន ។ កបងការដដល

លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងជាលពេះអរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស

ចនាេះ កចោយលពេះបញហដ មដរ ដដលលពេះអងគលទងបានបាចពញនវលពេះបារម

មក រហតដលលពមនងបានលតាសដងជាលពេះសមមា សមភទឌជាមាច ស ។ ដចចបេះចោកលគបគនន ដដលយកចតថទកោកកបងការសកាលពេះ

ធម កបងការសាថ បលពេះធម ដតងចឃញលបចយាជនរបសបញហដ ចបមន មានបញហដ ចហយកាចងគតចរឿងអសកចលសចនាេះ ជាការលសចមលសមយ ចទ ចល េះជាសភាវៈ ដដលលបលពតថចៅមនបាន ។

សមផថាកចលសរបសមនសសមាប កៗ នងមានចលចនកបងដសន ចកាដកបផរាបមនអស រមទាាងមយជវត តាាងពចកតមកកបងជាតចនេះ ផង មានកចលសចលចនសនឌកសនាឌ បដដរកចោយ ដតកមនរញរាៃយ ដដរ ចល េះកាលចបបានសាថ បលពេះធម នង មានការយលកបងលពេះធម ដៃមចឡងៗ កនងអាចមានការរលកដងលកខ ៈថនសភាវធមចនាេះ

17

បនថចមែងៗ រហតដលនងអាចលបចកសចាសបានពតៗ ថា ធម លតម

ដតធម មនដមនជាចយង មនដមនជារបសចយង មនដមនជាតខវនចយង,

កាលចបចផថមបានសាថ បលពេះធម នង ចឃញថាលពេះធមលាបាក កមនគររញរាៃយដដរ កាលចបមនរញរាៃយកបងការអបរ ាចផគមនបញហដ ចទចនាេះ សភាវៈដដលលាបាកគបញហដ ចនេះ កនងសនសមៗ លសលបនថច មថងៗ ចឡង រហតដលទបាផតកជាលបលកត នងអាចដលនវចសចកថ សមផ ថនបញហដ បានកបងមយថៃងៗ ។

សនរ : សមសរចទៀតថា ចវោសាថ បធម ចតថចៅតាមធម

ចហយកបានយលកបងលពេះធម ដតដលចពលសាថ បចបចហយ កមានចតថខឝលខាឝ យចៅកបងចរឿងដថទវញ ចធឝយា ងចទបនងអាចឲរជាបគងចៅដតកបងកសលធម ឬចអាយចតថចនាេះចៅតាាងមាាដតកបងធមបានរាល ៗ ចពល ? ទាន!

ចមមលើយ : រាលៗចពលមនបាន ដតថាបដនទមចឡងៗ

បនថចមថងៗ តាមការយល នង ចសចកថលជេះថាវ គសទាន បាន ។ អបកដដល

យលធម ចលកាយពសាថ បលពេះធមចហយកមនទានចភវចដដរ ដដលនង

អាចគតពចារនវលពេះធមដដលបានសាថ បរចមកចហយ ចពលទាចនរ

18

កអាចនងអានលពេះថលតបដក ឬចពលភាញ កពដាច ក កចៅនកដល

ធមដដលខវនបានសាថ ប ដចយា ងចរឿងកាយដដលប េះខធបសភាពរង

មនដមនតខវន មនដមនសតឝ មនដមនបគគល នងលក នងភាញ ក នងអងគយ នងចដក នងឈរ នងចដរ កមានកាយ មានការប េះខធប

សភាវៈដដលរង ឬទនដដរ, កាលអបកចនាេះមានសញហដ រការចាាមាា ទាាកបងលពេះធម មានសទាឌ នង មានឥលនធយលបាា ដដលបានសនសាមក

ចហយ កជាបចចយចអាយសតចកតរលកដងនវលកខ ៈថនសភាវធម

ដដលកាពងលបាកដកបងខ ៈចនាេះ ពចល េះមកពដងថា ធមពត ធម

ដមនចនាេះ មនបានចៅកបងចសៀវចៅចទ មនថាជាចរឿងចតថ ចរឿងចចត

សក ចរឿងរប ចរឿងសភាវធមៗចឡយ កបងលពេះថលតបដក ករកនងខ ៈចនេះ ដដលកាពងលបាកដតពត ៗ ថនធម គខ ៈចនាេះឯង ។

កាលចបមានបញហដ ចកនចឡងៗ កនងអាចមានការរលកដង លកខ ៈ ថនសភាវធមចោយចសចកថយល មនដមនចោយការចង

យលចនាេះចទ ចពលសាឋ បយលសតករលក ចហយដងតាមលតងដដល

យល ជាមយនងការសាថ បចនាេះ ចទាេះជាយលតចយលចលចនកថ ក

លបកបគនប ចកនចឡងផៅៗ សតដដលចផថមរលកចនាេះនងចកនចឡង តច

19

ចលចនកថកចលសចចហយដតចហតបចចយ, ចបសាថ បយលកានដតចលចនចៅ

ការពចារ គតះរះ ការនកដលធមកានដតចលចនចឡងៗ សតករលក

នង សនសមៗ ដងនវចសចកឋពតថនសភាវធមកានដតចលចនចឡងៗ ដដរ ដតកលតវជាអបកលបមាទមនបាន (ជាអនកមនគបមមទ) ។

សមចអាយគតដលជវតរបសលពេះច ធសតឝ កបងកាលដដល កាពងបាចពញលពេះបារមផង លពេះអងគកដចជាចយងលគបគនប កាពងអងគយ កបងទចនេះដដរ គមានដភបកចឃញ មានលតចចៀកឮ មានការគតចផសងៗ នង ការគតចនាេះ កមនបានចៅមាាទាាដតកបងធមរាលៗចពលដដរ ប ដនថលពេះអងគលតវការដងចសចកថពតថនការចឃញ ខ ៈដដលកាពងចឃញ

លពេះអងគលតវការដងចសចកថពតថនការឮ ខ ៈដដលកាពងឮ ពចល េះ ចោយចហតថា ចឃញមានពត ឮមានពត ចហយកមានចសចកថ ចពញចតថ មនចពញចតថ ចកតបនថពការចឃញ បនថពការឮ ។

លពេះអងគលទងលជាបថាកលមថលកដសនកលមស ដដលនងដង ចសចកថពតថនការចឃញ ការឮចនាេះ ដដលជាជវតដតមយខ ៈ កាល សចងខបចេះមក ជវតកតលមងតាាងចៅមយជរខ ៈចតថមយៗ ប ច ត េះ ។ ប ដនថគានតថនអបកដដលមនដមនជាលពេះច ធសតឝ កចៅជាចភវតចភវន

20

ចលតកលតអាលកបងសភាវៈ ដដលគបាកដតាមផវវដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ ចតថចៅវញ, ចាដ កឯលពេះច ធសតឝ មនជាដចចាប េះ ចឡយ កាលដងថាផវវចនេះកលម ផវវចនេះលាបាក លតវលបកបចោយបារម

លតវអាលសយខនថ លតវអាលសយវរយៈ ចសចកថអតធន លពេះអងគកលទងមនរញរាៃយកបងការបាចពញលពេះបារម ចដមផនងបានដងចាសកបងសភាវ ធមចឡយ, ចហយកគទងចលបៀនលបចៅដលផវផនយយសតឝឲរបានផតទកខ ដចជាលពេះអងគផងដដរ ។

លគបចោក-អបកកបងទចនេះ មានឱកាសបានសាថ បលពេះធមដដល

លពេះដមានលពេះភាគអរហនថសមាយ សមភទឌ លពេះអងគលទងលតាសដង នង លទងសាដដងទក, ចាច េះចោក-អបក មនចាាបាចលតវបាចពញបារមដល ភាពជាលពេះសមាយ សមពទឌដចជាលពេះអងគចនាេះចទ ប ដនថកលតវអាចទទល សាថ បលពេះធម នង បដបតថតាមផវវដដលលពេះអងគលទងសាដដងទកបាន។

មនមមនវធដថទចឡយ ពចល េះបញហដ នងអាចចកតបានចនាេះ លតវសាថ ប នង សាថ បចោយលអ ចបសនជាសាថ បលពចងយៗចទចនាេះ ចោក

មនចៅថាសាថ បលពេះធមចទ ចោកចៅថាឮ គឆវងពលតចចៀកចៅមន

យល ប ដនថចាច េះការសាថ បលពេះធមដដលសាគនលថា ជាការសាថ បពតៗ

21

ចនាេះ រកបងចរឿងដដលកាពងសាថ បចហយ កពចារចោយចយានចសា

មនសការៈ ចសចកថសាខានបាផតកគថា អបកសាថ បពតៗចនាេះគជាអបក

បដបតថតាមផង មនដមនលគននដតសាថ បយល ដតមនបដបតថតាមចនាេះ ចទ ។

សនរ : អាតាយ ភាពសាថ បកបានសាថ បចហយ ចងនងចៅ

បដបតថដដរ ដតមានកចចការងារកបងសាសនាចលចន នង មានចតថខឝល ខាឝ យចៅកបងការងារចនាេះៗស មនមានឱកាសបានចៅអងគយ ចសងៀមសាង តដតមាប កឯងចឡយ កបងការដដលបានសាឋ បយលចហយ នង

ចៅបាចពញការងារកបងលពេះសាសនា អាតាយ ភាពសាសរថា គរបដបតថ ទាាង២ផវវ ឬដតមយផវវ ចល េះអាតាយ ភាពយលថាលគហសថបដបតថបាន ឯចាច េះភកខមានកចចការងារចលចន បដបតថមនបាន ខវនអាតាយ ផទធ ល

អាយចៅតចចទបមានការងារចលចន ដលចាសចៅគងដតសបាយជាងចនេះចទ ។

ចមមលើយ : លពេះគ មាច សលបាបថាបានសាឋ បចហយ ប ដនថ សមផលពេះអរហនថកផៅដតសាថ បលពេះធមតចៅចទៀតដដរ ។ លពេះមានលពេះ ភាគ លពេះអងគលទងសាដដងលពេះធមអស៤៥លពេះវសា ចយងបានសាថ ប

លពេះធមមកយរប ត ចៅ ចបមនទានយលសនសមៗកបងលកខ ៈថន

22

សភាវធមដដលកាពងលបាកដពតៗចនាេះចទ សាថ បប ត កចៅមនទាន លគនបលគននដដរ, ដចចាប េះការដដលនងចងចៅបដបតថជាមយនងការចផថម

យលលកខ ៈថនសភាវធមខ ៈចនេះ ចតដបបលតវ? ការនងចង អសកចលសមនចអាយមានសល ជាមយនងការសាឋ បលពេះធមចហយ យលលកខ ៈថនសភាវធមដដលកាពងលបាកដលតមលតវចឡងៗ ចតគរ នងលបលពតថដបបលអជាង ។

ម ាងចទៀតមនដមនចាច េះដតលពេះគ មាច សចទ លគហសថទាាង ឡាយកមានកចចធរៈចលចនសដដរ ដចចបេះលគហសថ ចោកភាគចលចន ចទបលបាបថាមនមានចពល ដតចសចកថពតចនាេះមនដមនជាចរឿងថនចពល ចវោដដលមនទានមកដលចនាេះចទ ខ ៈចនេះចយងលគបគនប កាពង អងគយលតងទចនេះ ចឃញ ឮ ជាសភាវធមដដលមានពត នង ខ ៈ ដដលចធឝកចចការងារ កជាសភាវធមដដលមានពតដដរ ចទបមនមានការ ចៅចលជសចរសថានងដងធមកបងចពលចនេះ ឬចពលចនាេះចឡយ, ដតជា

ចរឿងថនការអបរ ាចផគមនបញហដ ដងសភាវធម ដដលកាពងលបាកដកបងជវត

ពតៗ រហតដលដងបានសពឝលគប ចទបលេះបងចសចកថមនដង ចសចកថ សងសយ នង ចសចកថលបកានមាាកបងសភាវធមថា ជាតខវនចៅបាន ។

23

សនរ : ខញ ាបាទសាសរថា ចតចលបចតថយា ងចៅ ចទប

ច យ េះថា លជេះថាវ កបងលពេះពទឌសាសនាពតៗ បាន? ទាន!

ចមមលើយ : ចបមនយលលពេះធមចទ កគងនងលជេះថាវ ពតៗកបង លពេះពទនសាសនាមនបាន ពចល េះលតមដតបានសាឋ ប ករចគលបាបតាមៗ គនប មកប ច ត េះថា លពេះដមានលពេះភាគជាបគគលដលបចសរថលកដលង

លពេះអងគលទងរ ាលតកចលសោចជាសមចចឆទ, ប ដនថកាលមនបាន សកាថា កចលសចៅទ ខ ៈជាកចលស នង រ ាលតកចលស បានយា ងចទចនាេះ កមនដងថា ការលជេះថាវ ពតៗកបងលពេះអរហនថ សមាយ សមភទនជាមាច សចនាេះ គលតវលជេះថាវ យា ង ។ ចតថដដលលជេះថាវពតៗ ចនាេះករចជឿយា ងមាាថា លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងជាលពេះ អរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស លទងសាដដងលពេះធម ចដមផអនចលគនេះសតឝ ចោកអស ៤៥ លពេះវសា ។

កាលចជឿកបងលពេះបញហដ គ ពត ៗ ករដមងនងសាថ បលពេះធម

សកាលពេះធមឲយយល ចដមផនងបានអបរ ាចផគមនបញហដ រហតដលដង

ចាសនវអរយសចចៈ តាមដដលលពេះមានលពេះភាគលទងបានសមមែងទក ។

24

សនរ : សមសរចទៀតថា ចតថ ចចតសកដបប ចធឝឲយចយង

ចជឿមាាកបងលពេះពទនសាសនា? ទាន!

ចមមលើយ : ចាាបាចជាចោកតថរចតថ គចសាតាបតថមរគចតថ នងចចតសកដដលចកតរមជាមយគនប ចទបដលថលតសរ គមន ដដល

ជាចោកតថរៈ ចបលគននដតជាចោកយថលតសរ គមនចទ កមនទាន

យលដលសភាវធម មនទានលបចកសចាសថា សភាវធមដដលកាពង

លបាកដខ ៈចនេះ មនដមនតខវនដដរ ចកតចឡងចហយរលតចៅវញ

ពតៗ តាមដដលលពេះដមានលពេះភាគជាមាច សលតាសសាដដង, កាលមន

ទានលបចកសចាសនវអរយធម កនងអាចផទវ សបឋរដលបលបល ចៅរាប

អានសកាា រៈបជាយា ងដថទបាន ។

សនរ : សមសរដដដលៗចទៀតថា នងអបរ ាចតថ ចចកសក

យា ងចទបមនឲយមានចសចកថខឝលខាឝ យ នង មនចៅចគនរពរាបអាន សកាា របជាសាសនាដថទ ចល េះខ ៈចនេះមានសាសនាដថទចលមក ផសពឝផាយកបងលបចទសដខយរចលចនស មនចងរចងាគ េះរចងគចៅពលពេះពទន សាសនាចទ ចងដតឲយចៅគងមាាកបងលពេះពទនសាសនាប ច ត េះ ។

25

ចមមលើយ : បានលជាបរចមកចហយដដរថា ការដដលនងមន

ផទវ សបថរចៅចគនរពរាបអានយា ងដថទចនាេះ គលតវដលលពេះរតនលតយ

ចោយចោកតថរសរ គមន បមនែមននងជាផលកតែរសរណរមនបានចនាេះ កនងចាាបាចលតវមានជាចនឿដមាាកបងលពេះបញហដ គ របស

លពេះដមានលពេះភាគ ដដលកមនដមនលគននដតចោយសទាឌ មយយា ង

ចនាេះចទ គលតវអាលសយនវចសាភ ចចតសកដថទៗ ផងដដរ ដចជា

បញហដ ជាចដម, ចបមនមានបញហដ ចទ មានលតមដតសទាឌ ម ាងប ច ត េះ ក

មនអាចនងតាាងមាាគងចៅកបងលពេះពទនសាសនាចៅបានដដរ ។ ចាច េះពទនបរសទដដលដងខវនថា មានជាចនឿចជឿលជេះថាវ កបង

លពេះពទនសាសនាចហយចនាេះ កដតងដតលកាបថាឝ យបងគាសកាា រៈបជា សលតមនថលបលពតថកចចវតថជាលបចាា ប ដនថលតវសាថ បលពេះធម នង ពចារ

ធមផងដដរ, សាថ បលពេះធមកានដតចលចន កចឃញលពេះបញហដ គ របស

លពេះដមមនលពេះភាគកានដតចលចន ចល េះលពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគ សាដដងធមដដលជាសចចធម ជាធមដដលមានពត ដដលមនសសលគបគនប អាចពចសាធនបានទានចពល ចោយមនចាាបាចលតវលបងចលបៀប ឬរងចាាអឝចឡយ ។

Â

26

សនទនាធមមៅវតតដរស ខេតតបាតដបង បបខទសកមពជា ២០ កញញា ព.ស. ២៥៣៥

សនរ : ខញ ាបាទចងដងថា ការបដបតសតបបដឋា ន ៤ ចតនងបដបតថយា ង? ទាន!

ចមមលើយ : ចោយចលចន សានរដដលបានទទលជាញកញយរ នងបដបតថយា ង សមផដតចៅលបចទសដៃ កមានចគសរចលចនដត អញច ងដដរថា សតបផោឌ នបដបតថយា ង? ប ដនថចដមផឲយយលបាន លតមលតវតាាងពចដម ជានសនងសានរ នង គានតគតថានងបដបតថយា ង ចនាេះ, ខ ៈចនេះកាពងចឃញ កាពងឮ ជាសភាវធមដដលលពេះដ មានលពេះភាគលពេះអងគលទងសមមែងថា មនដមនតខវនចឡយ ចល េះខ ៈ ចឃញកជាមយជរខ ៈចតថ ដដលចកតចឡងចល េះចហតបចចយ ចហយ ករលតចៅ ។ ដចចបេះ ជានសនងគានតគតថាបដបតថយា ង ខ ៈ ចនេះ ចឃញជាធម ឮជាធម នកគតជាធម ដងកវនជាធម ដងរសជា ធម លគបៗយា ងជាធម មនមានអឝមនដមនជាធមចឡយ, ប ដនថថាចត បញហដ ដងលកខ ៈថនធមតាមចសចកថពតចនាេះចហយឬចៅ? មនដមន

27

ជាចរឿងនងចៅបដបតថឲយខសពលបលកតចនាេះចទ ដតអបរ ាចផគមនបញហដ ដងលកខ ៈថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដ ជាលបលកត ពតៗ ចកន ចឡងចៅ ៗ ។

សនរ : សភាវធមចនាេះ ចតសាចៅដលអឝចៅ? ទាន!

ចខមលើយ : ធម សាចៅដលសភាវៈដដលមានពត សភាវៈ

ដដលពតចនាេះ បាលចៅថា សចចធមម ។ ខ ៈចនេះចឃញ កាពង

ចឃញជារបសពត ដចចបេះចឃញកជាសចចធម ឮកជាសចចធម ។ ខ ៈ ចនេះ មានធម មានសចចធម ប ដនថអវជាជ មនអាចដងបាន ។

រពះដមានរពះភាគ លពេះអងគលទងលតាសដងនវសភាវធម

មយលបចភទៗ តាមចសចកថពតថនសភាវធមចនាេះ ៗ គលពេះអងគលទង

លតាសដងថា មយថៃងៗ មានដតសភាវធមដដលចកតចឡងចល េះចហត

បចចយប ច ត េះ មនមានបគគល មនមានតខវន ។ ប ដនថដលកាល

មនដង មនយលកបងសភាវធម កលបកាននវសភាវធមចនាេះថាជា

ចយង អបកកពងផ ញ ផយងកាពងឮ នង លបកាននវរបរាងកាយទាាង

អសចនេះថា ជាតខវនរបសចយងចៅវញ ។

28

សនរ : ប ដនថអបកខវេះ ចគយលថាលបលកតធមយតាយា ងចនេះមន

ដមនធមចទ ចតការយលយា ងចនេះលតមលតវ ឬមនលតមលតវ? ទាន!

ចខមលើយ : ចបខ ៈចនេះមនដមនធមចទ ចតអឝជាធមវញ?

សនរ : វតទលគបយងដដលចឃញ បានឮ វតទលគបយា ងដដល

មានវញហដ កថ ទាាងអសសទនដតជាធម ?

ចខមលើយ : លតវចហយ ចល េះ ធមទាាងឡាយជាអនតាថ ។

សខពវ សងខា រា អនចចា សងាខ រទាាងឡាយមនចទៀង, សពពេ សងខា រា ទកាា សងាខ រទាាងឡាយជាទកខ, សពពេ ធមាម អនតត ធមទាាងឡាយជាអនតាថ ។

ចនេះបញហជ កថាលគបយា ងជាធម ដចរង លកខ ៈដដលរង ចត

អបកចធឝចឡង មនមានអបកចធឝចឡងចនាេះចឡយ គចកតចល េះ ចហតបចចយ ។ សភាវធមដដលមានពតៗ លគបយា ងសទឌដតជាធម ។

សនរ : ការដងចាសចាកធវេះកបងធម ចតជាអឝ? ទាន!

ចខមលើយ : ខ ៈចនេះសភាវធមកាពងលបាកដ មននងដង

ចាសចាកធវេះចនាេះ ចាាបាចលតវដងលកខ ៈថនសភាវធមមយយា ងៗ

29

ដដលធលវ បលបកានថាជាតខវនសន ដដលលតវអាលសយការសាឋ ប ការ

សកាពចារ ចទបនងអាចដងថាសភាវធម មានពរយា ង គ នាម

ធម ដដលជាសភាពដង នង របធម ដដលមនដមនជាសភាពដង

ដចចឃញជាសភាពដង សភាវៈដដលលបាកដតាមផវវដភបកមនដមន

សភាពដង ។ កាលបញហដ លបចកសចាសលកខ ៈថននាមធម នង

របធមថាជាសភាវធម ដដលមនដមនតខវនយា ងចហយ បញញា

ចទបលបចកសជាខាងចលកាយនវការចកត នង ការរលតថនសភាវធម នង

រហតដលដងចាសចាកធវេះនវអរយសចចធមបានជាលបាកដ ។

សនរ : សភាវធមទាាងអស កបានដងដដរចហយថាមនដមន

តខវន មនដមនសតឝ មនដមនបគគល ដងថាវតទលគបយា ងទាាងអស

មានវញហដ កថ ឥតវញហដ កែ មនចទៀង, ប ដនថខញ ាបាទចងដងថា ចតការ ដងចាសនវអរយសចចធមជាយង ឬមដលដងថាមនផទៀង ជាទកខផនាះ ជាការដងចាសនវអរយសចចធមចហយឬ? ទាន!

ចខមលើយ : លគននដតដងយា ងចនេះ ចៅមនដមនជាការដង

អរយសចាធម ចទ ។

30

សនរ : បានចឃញសភាវធមទាាងអសដដលជាទកខ មន

ដមនតខវន, ការចឃញយា ងចនេះ ជាការចឃញថាសភាវធមដដលជាទកខ ចនាេះ មនដមនតខវន ចតលតមលតវឬចទ? ទាន!

ចខមលើយ : ការដដលនងចឃញទកខបានចនាេះ កាពងអងគយ ខ ៈចនេះ ចតអឝចឃញទកខ សាគនលថាមានសតដដរឬចទ? មគគមានអងគ ៨ ឬមគគមានអងគ៥ មានដដរចទ? កាលសតមនចកត ចតនងដង

បានពតៗចទថា សភាវធម ដដលកាពងចឃញ ជានាមធម ដដល

កាពងចកត-រលត មនចទៀងចនាេះ ។

សនរ : សខ នង ទកខ ចកតចឡងបានយា ង ? ទាន! ចខមលើយ : មនថាជាដខយរ ឬថៃចទ ចៅទកថ មានលទពរ

សមផតថចលចន ឬតចកឋ... កាលចបមានកចលស ករដមងជាទកខទាាងអស

ចល េះចោយចហតថា លតវចចាមចរាមចៅចោយ ពោភៈ ពោសៈ

ពមាហៈ ។ មនមានអបកចសាេះចឡយ ដដលនងបានសខសងបបាន

ពតលបាកដចនាេះ លបសនចបមនទានរ ាលតកចលសអសជាលពេះអរហនថ ចហយរ ាលតខននបរន ឝ ន មនចកតចទៀតចឡយចទចនាេះ ។

31

ខញ ាសមអនចមាទនាដលបងបអនពទនបរសទដខយរ ដដលមាន កសលកបងអតត ចធឝឲរទាកទនកបងការសាថ បលពេះធម ចល េះដងថាលពេះ ធមចនេះ ជាទពងយា ងលបាកដ ដដលចយងលគបគនប មានជវតរសចៅចៅ រចបានលគបៗខ ៈ មនថានងចៅកដនវង ឬលបចទសកបង ចោកចនេះ កចល េះអាលសយចៅមានកមយ ដដលចធឝចអាយជវតលបលពតថ ចៅបានជានចចចនាេះ ។

ខ ៈចឃញវតទដដលលអ ឮសផឡងដដលពចរាេះ មនថា ជាចៅលបចទសដខយរ ឬចៅទកដនវងៗចឡយ ខ ៈចនាេះជាផល របសកសលកមយ ប ដនថកមនសាខានចឡយចសយនងការដដលធលវ បបានឮ បានសាថ បលពេះធមកបងអតត នងដដលមានសទាន នង សាថ បលពេះធម តចៅ ទាាងលពមជាមយការអបរ ាចផគមនបញហដ ចដមផដងលកខ ៈថន

សភាវធមខ ៈចនេះតាមចសចកថពត ចល េះថា ចទាេះនងជាវតទៗ

កចោយ កមនដមនជាទពងចោយពតលបាកដ ចអាយចសយដចជា

រពះរៃនរៃយ ចឡយ ។

សនរ : ចតនងឲយកចលសចគចចយង ឬចយងលតវចគចកចលស?

32

ចខមលើយ : កចលសចៅលតងចតថ រតចគចចៅកមាន

កចលសតាមចៅដដរ ចល េះ ចតថចៅទ កចលសកចៅទចនាេះ, ប ដនថ ខ ៈដដលជាកសល ខ ៈដដលមានបញហដ ខ ៈចនាេះ មនដមន ខោភៈ ខោសៈ ខមាហៈ មនដមនកចលសដដលជាចហត

ថនចសចកថទកខ ។

សនរ : ចធឝដចចមថចចទបនងសមមេ បកចលសបាន? ទាន!

ចខមលើយ : នងសមមេ បចោយខវនឯង ឬកអបរ ាចផគមនបញហដ

នង ចអាយបញហដ ចធឝនាទលេះកចលស?

សនរ : ចេះចតចធឝដចចមថចចទបនងលបចកសចាសលពេះន ឝ ន?

ចខមលើយ : ខ ៈចនេះន ឝ នមនលបាកដចទ ខ ៈចនេះចឃញ

ខ ៈចនេះឮ កាលចបលបចកសចាសនវលកខ ៈថនសភាវធម ដដល កាពងលបាកដកបងខ ៈចនេះ ចហយលេះបងនវចសចកថចលតកអរចពញ ចតថកបងសភាវធម ដដលលបាកដកបងខ ៈចនេះបាន ចតថចទបនងបចងាអ ន ចៅកានការមនមានសភាវធមដដលលបាកដខ ៈចនេះជាអារមយ នង បចងាអ នផៅកានលពេះន ឝ នបានកាល បញហដ បរប ដលថាប ក

ពោកៃរបញញា ។

33

សនរ : ចតពោតតបននមានការដងចាសយា ង ចទប

មានចលចនថាប ក ដច ឯកសពជ ពកាលខោលៈ ជាចដមដចចាប េះ?

ចខមលើយ : តាមកមមេ ងថនបញហដ ចបមានបញហដ ចលចនកនងចកត

ដតលតមមយជាតចៅ ចបបញហដ ចខាយជាងចនាេះ កនងចកតចទៀត ចលចន ជាងពមយជាតចៅ ប ដនថលពេះចសាតាបនននងចកតចទៀតចនាេះ យា ង ចលចនបាផត មនចលសពលបាាពរជាតចឡយ ។

សនរ : ចតដងចាសនវអរយសចចធមតាមកមមេ ងថនបញហដ យា ង ចទបដបកចចញជាកមមេ ងចខាយ កមមេ ងចលចន? ទាន!

ចខមលើយ : ចលបៀបបាននងអបកចរៀនសលតកបងសាោវទាលយ

ជាចដម កបងមយថាប កៗ មានប នាយ ននាក លគបអបកលបឡងជាបបានតាម កមមេ ងចាច េះរបសខវនចគមាប កៗ ចផសងៗគនប ដចចាប េះ ។

34

សនទនាធម ខៅអារសមវងសោនៃ ពេៃនគរនាយកស ពរខទសថៃ ១១ មករា, ព. ស. ២៥៣៦

អនកគរធមមា ចារយសចនត : សមនមសសការចាច េះលពេះ គ មាច សជាទចគនរពដខភងខភស ខញ ាមានចសចកថចលតកអរខាវ ាងស ដដលបានមក សនធនាធមកបងចពលចនេះ។

សនធនាធមចនាេះលតវមាន ២ ដផបក មនដមនមានខញ ានយាយដត មយដផបកចទ ។

ចបមានបញញា កសមអចញជ ញសរមកចះ! ចល េះផពលចវោ មន

ជាមានចលចនចទ ។

សនរ : មនទានហាា នសរចសាេះទាន!

អនកគរធមមា ចារយសចនត : ចបមនទានមានបញហា ខញ ាសម

នយាយពលពេះរតនលតយ ឬការដលនវលពេះរតនលតយជាសរ ៈ ។ អបកលគបគនប កគងលជាបដដរចហយថា ចយងសមដលលពេះដមាន

លពេះភាគ គពះអរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស ជាសរ ៈ ជាទពង គកបង

រពះបញញា គណ រពះវសទធគណ នង រពះមហាករណាគណ ។

35

ចមលចៅដចជាចរឿងធមយតា លបសនចបមនសកាឲយយលកបង

លពេះគ ទាាងឡាយរបសលពេះអងគចទ រដមងជាការចគនរពរាបអាន លតម

ដតបានសាថ ប បានឮតាមៗគនប មកប ច ត េះ ។

លបសនចបមានចគសរថា លពេះបញហដ គ លពេះវសទឌគ នង លពេះមហាករគ របសលពេះដមានលពេះភាគចតដចចមថច ចនេះកនងចាាបាចលតវសកាលពេះធម ចទបនងអាចយលចៅបាន ។

កាលមនទានបានសកាគពះធម កលបាកដនងចឆវយលគនន

ដតចអាយបាន ៗ ចៅថា លពេះអងគជាអបកបរសទន ផតចាកកចលស

ប ច ត េះ។

ផវវដដលនងបរសទនផតចាកកចលសចនាេះលបាកដជាមាន នង

ចពលដដលលពេះអងគលទងលតាសដងចហយចនាេះ លពេះអងគកលទងសមមែងផវវ ចនាេះដដរ ។

ដចចាប េះចហយ គរដតនងយលឲយបានលបាកដពតៗកបងលពេះធម

ដដលលពេះដមានលពេះភាគលទងលតាសដង នង លទងបានសមមែងចនាេះថា

លពេះធមជាអឝ ?

36

ចាាបាចជាសភាវៈ ដដលចយងមនអាចនងចៅគតចឃញបាន

ចោយខវនឯងចនាេះចទ ចល េះចហតថា ពាកយចលបៀនលបចៅ របសលពេះអងគ ចនាេះ គមកពការបាចពញលពេះបារមអស ៤ អសចងខយរដសនកបផ ចដមផ ការលតាសដងនវសចចធម ។

លតមដត ករថា សចចធម កគរនងលតវយលឲយបានលតម

លតវដដរ ។

សចាធម គធមដដលជាចសចកឋពត មានពត ដដលមនមាន

អបកមយអាចចៅផទវ សបថរ ឬ ដកដលបនវសភាពចសចកថពតចនាេះបាន

ចឡយ ។

ខ ៈចនេះកមាន ” ធម “ ដដលជា ” សចចៈ“ ។

ចបមនសកាចទ លបាកដជានងចៅពាយាមដសឝងរកសចចធម កបងទដថទ ។

ដតលបសនចបបានសកាចហយរដមងដងថា កបងខ ៈចនេះឯង

ជា សចាធម ។

ជាធមដដលមានពតៗ ដដលមនសសលគបគនប អាចពចសាធនដង

បានថា ជាធម ដដលមានពតដមន ។

37

អបកលគបគនប ចកតមក មានដភបក មានលតចចៀក មានលចមេះ មាន

អ ថ ត មានកាយ មានចតថ, ការដដលនងដងនវធម កគដងពដភបក លតចចៀក លចមេះអ ថ ត

កាយ ចតថ ចនាេះឯង ។ ចបមនមានការចឃញ ការឮ ការដងកវន ការដងរស ការដង

សភាវៈដដលប េះខធបសមពសស ការនកគតចទចនាេះ កនងមនមានអបក

មយអាចដងថាមានធមចឡយ ។

ចល េះចោយចហតចនាេះ ធម មនចាាបាចលតវចៅពាយាមដសឝង

រកកបងទដថទផឡយ ។ ខ ៈចឃញ ខ ៈចនេះជាធម ជារបសពត ដដលកាពងចឃញ,

កបងលពេះថលតបដក លពេះដមានលពេះភាគលទងសមមែងគបកាសនវ

សចាធម ចសចកថពតថនការចឃញ ចសចកថពតថនការឮ ថនការដង

កវន ថនការដងរស ថនការដងសភាវៈដដលប េះខធបសមពសសតាមផវវកាយ នងថនការនកគត ។

ដចចាប េះខ ៈចនេះមានធមលសាបចហយ ប ដនថអវជជជ មនអាច យលបានថាជា ធម, មនមមនជា ខយើងចទ, ចោយចហតចនេះ ចទប

38

លតវចាាបាចសាថ បលពេះធម ដដលលពេះអងគលទងសមមែងទកថា សភាវៈ

លគបយា ង សទឌដតជាធម ។ ធមដដលកាពងលបាកដតាមផវវដភបកខ ៈចនេះ ចកតចឡងចទប

លបាកដ ចបមនចកតផឡងចទ កមនលបាកដ ។ ធមគសផឡងដដលកាពងលបាកដតាមផវវលតចចៀក ជាធមមដល

ចកតចឡង ចបមនចកតចឡងចទ កមនលបាកដ ។ សភាវៈកចោយដដលចកតចឡង សភាវៈចនាេះលតវមាន

ចហតបចចយតាកដតងចទបចកតចឡងបាន នង កាលចបចកតចឡងចហយ ករមមងរលតចៅវញជាធមាត ។

អបកដដលបានអបរ ាចផគមនបញហដ ពត ៗ មកចហយ អាចនង លបចកសចាសនវលកខ ៈដដលចកតរលតចនាេះ ទាាងតាមផវវដភបក ទាាង តាមផវវលតចចៀក ផវវលចមេះ ផវវអ ថ ត ផវវកាយ នង ផវវចតថ ។

នង លបចកសលគបៗយា ងថា ជាធមដដលចកតចហយ រលត ។ លតមដតថាប កសាថ បកដងថាជាសភាពដដលមានពតៗ ដដរ ។ កាពងចឃញកពត ចកតចឡងចហយករលត ។ កាពងឮកពត

ចកតចឡងចហយករលត ។ មនថាជាដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ ចតថ ។ ចបសភាវៈទាាងឡាយទាាងអសចនេះមនដមនជាធមចទ ធម នងមានផៅទ មនមានអបកនងអាចដសឝងរកបានចឡយ ។

39

ដចចបេះការដដលនងយល ឬសាគ លធមបាន កអាលសយចោយ

ការសាថ បថនចរឿងសភាវៈដដលមានពត ដដលកាពងលបាកដ រហតដល

នងយលសនសមដៃមចឡងៗ ។

ភាគចលចនលគបគនប ចលចនដតគតចៅដលផលឆងង យៗ គការដង

ចាសអរយសចចធម លបចកសចាសលកខ ៈថនលពេះន ឝ ន ។

ប ដនថសមលជាបថា កាលចបមនដងលកខ ៈថនសភាវធមដដល

កាពងលបាកដខ ៈចនាេះចទ កមនអាចចៅដងលបចកសលកខ ៈ ថន

លពេះ ឝ នបានចឡយ ។ ចល េះន ឝ នខ ៈចនេះមនបានលបាកដចទ ដត

សភាវធមតាមផវវដភបកកាពងលបាកដ សភាវធមតាមផវវលតចចៀកកាពង

លបាកដ ចកតចហយរលត ចហយលបាកដពតៗលគបៗខ ៈ ។ ដចចបេះលពេះធមចទបចាាបាចថលកដលងស ដដលនងលតវសកា,

លពេះធម ដដលលពេះដមានលពេះភាគ លទងបានសមមែងទកចោយលអទាាង

អស ជាចរឿងជវតលបចាាថៃង តាមផវវដភបក ផវវលតចចៀក ផវវលចមេះ ផវវ អ ថ ត ផវវកាយ នង ផវវចតថ ។

ការសាឋ បលពេះធមចធឝឲយយលសនសមដៃមចឡងៗ នវលកខ ៈ ថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដខ ៈចនេះ ។ មនដមនលគននដតគត

40

ចរឿងសភាវធមចនាេះចទ ប ដនថគជាការដងលកខ ៈពតៗ ថនសភាវធមចោយការអបរ ាចផគមនសត ។ លគននដតពរយា ងប ច ត េះ កចផសងគនប ចៅចហយ គការដងផរឿងធមចនាេះ មនដមនជាការដងលកខ ៈពតៗ

ថនធមចទ ។ ដចលកខ ៈកាពងនយាយចរឿងការចឃញ ជាសភាវៈមាន

ពត ជាសភាពដងមយដបប ជាធលតមយដបប មដលមនដមនជាចយង ចោយពតលបាកដ ។

ខ ៈ ដដលនយាយចរឿងការចឃញ ប ដនថមនទានដងតពតៗ ដដលកាពងចឃញចទ កលគននដតជាថាប កសាឋ ប ឬថាប កសកាធម ប ច ត េះ ។ ថាប កសាឋ បចនាេះកលតវពចារចអាយយលសន ចទបជា សងាខ រខនន នងចធឝចអាយរលកបានថាខ ៈចនេះ ដដលកាពងចឃញជា របសពត លតមដតធលតមយដបបពត ៗ ។

ចឃញ មនដមនជាសភាវៈដដលលបាកដតាមផវវដភបក ។ លតវ ដញកចអាយោចនវលកខ ៈថនសភាវធមតាមផវវដភបក ដដលមានទាាង២យា ង គ សភាពដដលចឃញ នង សភាវៈដដលលបាកដតាមផវវដភបក ។

សភាវៈដដលកាពងលបាកដតាមផវវដភបកមានពត ដតមនដមន ជាសភាពដង ជាធមដដលចកតចឡងខធបនងចកខបបសាទ ជាបចចយឲរ ចតថចឃញចកតចឡង ។ សភាវៈ ដដលលបាកដតាមផវវដភបកកមនដមនជា

41

សផឡងដដលលបាកដតាមផវវលតចចៀក ។ លកខ ៈថនសផឡង ជា

សភាវៈមយយា ងចទៀត ចកតចឡងខធបនងចសាតបបសាទ សផឡងជា

បចចយចអាយចកតចតថឮ សផឡងមនដមនជាចតថឮ ។ ដចចបេះ សភាវធម

ទាាងអស មនដមនជាតខវន មនដមនជាសតឝ មនដមនជាបគគល ។ ការអបរ ាចផគមនបញហដ គជាការសនសមៗ ចដមផយលនវលកខ ៈ

ថនសភាវៈដដលកាពងលបាកដចអាយលតមលតវ ។ កបងលពេះថលតបដក

មហាសតបផោឌ នសលត នង សលតដថទចទៀតៗ មានចសចកថថា ជាអបក

មានលបលកតរលកដងលកខ ៈសភាវធមមានពត ដដលកាពងលបាកដ សភាវធមមនលបាកដ សភាវធមចនាេះឯងជាសភាវធមនងចកត នង

ករលតចៅចហយ ។ ដចចាប េះ បញញា ដដលអាចដងបាន គចាច េះ

សភាវធម ដដលកាពងលបាកដប ច ត េះ ។

ធម គជវតលបចាាថៃង ដដលនងលតវសាឋ បជាចរឿយៗ នង សនសម

ៗ យលដៃមចឡង បនថចមថងៗ ប ដនថចាណចសាខានៗ កគមនបាចចៅ

រកធមកបងទដថទ ខ ៈដថទចឡយ ។ ទាលសតរលកដងចសចកថពត

ថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដខ ៈចនេះ ចទបនងអាចគបចកសបាន

ថា សភាវធមមនដមនជាតខវន ចកតចឡងចហយករលតចៅ ។ ចបមន

ដចចាប េះចទចនាេះ កនងគតមដតជាការនយាយតាមៗគនប ថា សភាវធមចកត

42

ចឡងចហយរលតចៅប ច ត េះ ចោយមនលបចកសការចកតចឡង នង ការ រលតចនាេះ បានទាលដតចសាេះ ។

1 អនកគរធមមា ចារយសចនត : ចបមានសានរ កសមអចញជ ញ

សរចេះ ចា !

សនរ : មានអនកសរ អនកគរធមមា ចាររពចរឿងការចកត នង

រលត ចតមានអឝចកតខវេះ? មានអឝរលតខវេះ? ទាន!

ចមមលើយ : ខ ៈចនេះកាពងចឃញ កាពងឮ កាលចបអបរ ាចផគមនបញហដ បានដលចាសកាវ ចហយ កអាចនងលបចកសការចកតចឡង

នង ការរលតចៅរបសសភាវធមដតមយលកខ ៈៗ បានចោយពត ។ ឯអបកដដលមនទានបានសកាធម ឬសមផបានសកាខវេះមកចហយ កដងដដរលតមដតថាចឃញ មនដមនជាឮចនាេះ, ប ដនថអបកដដលលគននដត

យល កលគននដត នយាយតាម ថាតាម ប ច ត េះ ។ ការអបរ ាចផគមន

សតបផោឌ ន ជាមគគ ជាផវវ ដដលលពេះអរហនថសមមា សមភទនជាមាច ស នង

សាវកទាាងឡាយបានចធឝដាច ររចចៅចហយ ។ ឯពទនសាសនកជន

43

កអាចលបលពតថបដបតថតាមបានដដរ សមផកបងខ ៈចនេះឯង ។ ប ដនថ លតវដតលបលពតថចៅតាមលាោបថាប ក គចផឋមតាាងអាពថាប កការសាថ បជាមន

សន ។ លពេះដមានលពេះភាគ លទងសមមែងនវលពេះធមចោយលអតអស៤៥

លពេះវសា សគមមបពទឌសាសនកជន កបងយគសមយចនេះ ។

ចោយចហតថា រពះធម ដដលលពេះអងគលទងសមមែងចោយយា ង

សចងខបនងបគគលចផសងៗ លគនកាលដដលលពេះអងគមនទានបរន ឝ នចនាេះ អបកដដលធលវ បបានអបរ ាចផគមនបញហដ មកចហយ កបងខ ៈដដលកាពង

សាឋ ប កអាចគបចកសការចកតចឡង នង ការរលតចៅថនសភាវធម ដត

មយដបប ៗ បានលតមលតវកបងលគនចនាេះ ។ ប ដនថមនថាជាសមយមន ឬ

សមយចនេះចទ សភាវធមទាាងឡាយ កជាសភាវធមដដលចកតរលតមនដមនជាតខវន មនដមនជាសតឝ មនដមនជាបគគលផនាះឯង ។

អបកដដលសកាធម គលតវដតជាអបកលតង សមផនងបានសាថ បថា

សភាវធមចកតរលត មនដមនជាតខវន ប ដនថខ ៈចនេះដដលកាពងចឃញ ចតចៅចឃញជាអបកចនេះ អបកចនាេះ ជាវតទចនេះ វតទចនាេះចទ? ដចចបេះចទប

លតវដតជាអបកលតង ចហយនងដងថាបញហដ លតវចផគមន អបរ ាចអាយចលចន

ចទៀត រហតដលនងចឃញសភាវធមតាមចសចកឋពតលតមលតវ ។

44

មនថានងចឃញកបងទ ចពល កដងថាសភាពចឃញ ចនាេះ លតវដតជាសភាវធមមយដបប ជាសភាពដង ជានាមធម ។

នាមធមមានចលចនយា ង តាមផវវដភបក ដដលកាពងចឃញខ ៈ

ចនេះ កជានាមធមមយដបបដដលចឃញប ច ត េះ ។ តាមផវវលតចចៀក

ចតថឮកជានាមធមមយដបបចទៀត មនដមនជាចឃញ ។ ឮចកតចឡង ចហយករលត ដចចបេះផហយចទបមនមមនតខវនដដលឮ ចល េះឮកលតមដតជាធលតដដលចកតចហយករលត ។ ចបនងឧបមា កដចជានង

ចភវងដដលចកតចហយរលត ចភវងដដលរលតចៅចហយ មនបានចៅចៅ

លតងទចឡយ រលតអសពតៗ ។ សភាវធមខ ៈចនេះ ដដលចកត

ចហយរលត ករលតចៅចហយពតៗដដរ, សភាវៈដដលអសចៅ រលត

ចៅ ចបចៅលបកានថា ជាខវនចយង ឬជារបសចយង គមនលតមលតវ ។

មនមានសភាវៈចសាេះចឡយ ដដលជាចយង ឬជារបសចយង ឬជា

តខវនចនាេះ ដចជាចភវងដដលចកតចហយករលតចៅ ចកតចហយករលត

ចៅៗដចចាប េះឯង ។ ឮចពលអមាញមញចនេះរលតអសចហយ ឮខ ៈ ចនេះមនដមនជាឮខ ៈមនចទ ឮខ ៈមនចៅឯ មនមានចសាេះ ចឡយ ។ មនមមនចយងជាអបកឮចទ លតមដតជាសភាវធម ឬធលតមយ

45

ដបប ដដលចកតចឡងឮចហយ ករលតឈងអសចៅប ច ត េះ ។ សភាវ- ធមចកតចឡងចហយរលតចៅ ៗ ជាបតគនប ចៅមយខ ៈ រហតដល

ខ ៈចងចលកាយបាផតថនជាតចនេះ គ ខ ៈសាវ ប ។

អបកលគបគនប ដងចទថា ការសាវ បជាការឃលវ តចាក ជាការល ត លបាសពវតទលគបយា ង មនមានអឝចសសសលចឡយ, ឯការឮខ ៈមនក ដចជានងចសចកថសាវ បពតៗដដរ ចល េះថាមនមានចសសសលដចគនប ។

កបងលពេះធមមាន ករថា េណកមរណៈ កាលចបយលអតទ ចសចកែចនេះពត ៗ កនងដងថា ខ ៈចនេះលគបសភាវៈទាាងអស ដដល

ចកតចហយរលតចនាេះ ជាចសចកថសាវ បលគប ៗខ ៈ ។ ដចចាប េះ ការអបរ ាចផគមនបញហដ មនលតវចៅចាាដងចពលជតសាវ ប

ឯចេះ ចទបថាអសមានតខវនចយងចទៀតចហយ យា ងចនេះផទ ។

ប ដនថបញហដ ដដលនងលេះបងការលបកាននវសភាវធមថាជាតខវន

ចនាេះ លតវលបចកស េណកមរណៈ រការចកតចឡង នង រលតចៅថន

សភាវធមខណៈចនេះ ចទបអាចចោេះរ ាចោេះនវការលបកានមាាកបងចសចកឋ ចឃញថាជាខវនចយង ឬជាតខវន សតឝ បគគលបាន ។

46

ផបមនដចចាប េះចទ កលតមដតបានចាាតាមលពេះដមានលពេះភាគ ដដលលទងសមមែងថា ធមទាាងឡាយមនចទៀង ជាអនតាថ ដដលមនគរ លគននដតចាាចរឿងធមចសាេះ គរដតលតវជាការសនសមៗយលលកខ ៈ ថនសភាវធមខ ៈចនេះ ដៃមចឡងចរឿយៗវញ ។

អបកលគបគនប ចងលជាបថា ចតនងបានគបចកសចាសសភាវធមខ ៈចនេះ ដដលមនដមនជាតខវន នង កាពងចកតរលតយា ង លពេះ

ដមមនគពះភាគ លពេះអងគលទងសមមែងថា មានផវវដតម ាងគ សតរលកដង

លកខ ៈថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដខ ៈចនេះឯង ។

ចពលនយាយដល ករថា សត មនមាននយថាអបកលគបគនប ដងលកខ ៈរបសសតបានចទ ទាលដតអាលសយការសាឋ បលពេះធមចទប

ដងបានថា សត ជាសភាវធមចាដ កខាងលអ ។

សត មនដមនវៃកកៈ ដដលជាការលតេះរេះ ឬនកគត ចល េះថា

ការនកគតជាកសលកបាន ឬជាអកសលកបាន ខ ៈដដលគត

ឬនកគតជាអកសល ខ ៈចនាេះមនដមនជាសត ។ ដចចបេះលតវដតយល

ឲយបានលតមលតវថា សត ជាសភាវធមចាដ កខាងលអ ដដលរលក

លបលពតថដតកបងកសល ។

47

ខ ៈដដលកាពងសាថ បខ ៈចនេះ ចកតនវការយលចឡងបាន

ផគពាះសតរលកដងកបងសភាវៈលតមលតវដដលបានឮ បានសាឋ ប។ ប ដនថចបអបកងងយចដក មនយកចតថទកោក ឬគតកបងចរឿង

ដថទ ខ ៈចនាេះមនដមនជាសត ចល េះមនដមនជាកសល ។

តាាងដតពចកតមករហតដលសាវ ប ចបសនជាមនអាលសយការ

សាថ បលពេះធមដដលលពេះអងគសមមែងចទ សមផថាសតនងចកត ឬវៃកកៈ នងចកត សភាវធមចផសងៗដថទចទៀតនងចកតកចោយ កលចឡក

លចឡាគនប ទាាងអស ចោយការលបកានគលបកានថាជាតខវន នង ចោយមន

បានដញកឲយោចនវលកខ ៈថនសភាវធមមយដបបៗ ចផសងៗពគនប ។

អបកខវេះភាគចលចន ចលចនមានគានតចលចតថនយាយថា យល

ចហយៗដចសត សមាធ បញញា ចនាេះ ប ដនថចបសរថា សតយា ង

ដដរ សមាធយា ង ដដរ បញហដ យា ង ដដរ កចឆវយមនបាន ចឆវយ

មនចកត ឬជនកាលអបកខវេះ កចឆវយតាមដតគានតរបសខវនឯង ។

ប ដនថចផពាះអបកដដលបានសកាលពេះធម លបាកដជាយលបាន ៗ លតមលតវថា សតមនដមនជាសមាធ សមាធមនដមនជាបញហដ មនរម

48

ចលគនប ជាធមមយចទ ចល េះដងថា ខ ៈដដលសភាវធមចកតចឡង ចនាេះ លតវអាលសយបចចយចលចនយា ងចទបចកតបាន ។

កបងយគសមយចនេះ មានអបកខវេះយលថា ខវនឯងជាអបកបដបតថ ធម ទាាងមនដងថា ចតដដលយលថាកាពងបដបតថធមចនាេះជាមយនង

ការមនយលអឝចសាេះចទ គមនដង ។ លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងមានលពេះមហាករទគ

ដលពទឌបរសទជាទបាផតស នងរកអឝចលបៀបផធមមនបានចទ ចោយ

លពេះអងគលទងសាដដងលពេះធមដដលលពេះអងគលទងលតាសដង ចដមផឲយអបក

សាឋ បចកតនវបញហដ របសខវនឯង ។

ចបអបកមយសាដដងធម ដតអបកសាឋ បមនចកតការយលដង ចសាេះចទ ការសាឋ បចនាេះកមនមានលបចយាជនដដរ ចល េះមនចកតបញហដ ពកបងការសាឋ បចនាេះ ។

ពទនបរសទទាាងឡាយ លកាបថាឝ យបងគានមសសការលពេះដមាន លពេះភាគ គចល េះលពេះអងគលទងសាដដងលពេះធម ដដលចធឝចអាយពទន បរសទចកតបញហដ របសខវនឯង រហតដលទាាងអាចដងចាសអរយ

សចចធមតាមលពេះអងគបាន ។

49

ចោយសារដចចាប េះចហយ ចទបអបកសាឋ បលពេះធមចហយយល ក

ចកតបញហដ ដងថា បដបតធមគអឝ? មនដមនជាតខវនជាពតលបាកដ

ដដដល, បដបតចនាេះ ចល េះថាលគបសភាវៈទាាងអស ជាធមដតមយ

លបចភទៗ ប ច ត េះ ។ ដចជា សត ជាធមមយដបប សមាធ ជាធម

មយដបប នង បញញា ជាធមមយដបបចទៀត ។ ចបមនយលកបងចរឿង

សត សមាធ បញហដ អបកចនាេះកយលខសគតថាខវនកាពងបដបតថធម។ កបង រពះតរៃបដក រពះមានរពះភាគ លទងសាដដង

សមាម មគគ នង មចចា មគគ, អបកដដលសកាយលលពេះធមចហយកដង ថាបដបតថយា ងជាសមាយ មគគ បដបតថយា ងជាមចាឆ មគគ ។ អបក ដដលលតងចាច េះធម នងដងបានថា ផវវបដបតថចធឝឲយចកតបញហដ ដងចសចកឋពតសភាវធមដដលកាពងលបាកដ ផវវចនាេះជាសមាយ មគគ ដតចប យលថាបដបតថធមផោយមនដងសភាវធម មដលកពងគបាកដផទផនាះ កគតវមតជាមចាឆ មគគជាលបាកដ ។ ដចចបេះ មចចា មគគ គការបដបតថ ចោយលបាសចាកបញហដ , សមាម មគគ គបដបតថចោយការយលចឃញ

ដដលលបថពលតមលតវ ។ ចបបញញា មនទានចកត មនទានដងថាសមាធ មានលកខ ៈចផសងពសត នង បញញា យា ងចនាេះចទ កគជាមចាឆ មគគ ។ ថាប កជាដាបង កគរនងលជាបថា ខ ៈចនេះចតបដបតថធមបាន

50

ចទ? ចបយលថា ខ ៈចនេះបដបតថធមមនបានចទ កមនលតវតាម លពេះថលតបដក ចល េះអបកដដលដងចាសអរយសចចធមចនាេះគដងចាស អរយធមកបងជវតលបចាាថៃងជាលបលកតចនេះឯង, បញហដ អាចដងចសចកថពត បានលគបៗយា ង ប ដនថកាលចបមនដមនជាបញហដ ចហយ កមនអាចនង ដងចសចកថពតខ ៈចនេះបានចឡយ ។

រពះធម ដដលរពះដមានរពះភាគ លពេះអងគលទងសាដដង

ចនាេះ មនហសពជវតជាលបលកតលបចាាថៃង ដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ ចតថ ចោភៈខវេះ ចទាសៈខវេះ កសលខវេះ ចមតាថ ខវេះចនាេះចទ គលពេះ អងគលទងសាដដងនវសភាវធមទកចោយលអត ។ ដចចបេះសមឲយយលថា ចតសត មនដមនជាសមាធចនាេះយា ង ភាគចលចនៗ ដតលចឡាគនប ចោយគតថាសមាធ ជាសត ។

អបកអបរ ាចផគមនមគគដដលនងដងចាសនវអរយសចចៈ ដងថា ខ ៈចនេះសតអាចនងចកតបានចឡងជាលបលកត ។ ដចចាប េះ កាល មនទានយលលពេះធមពតៗចទ កមនគរចៅបដបតថអឝទាាងអសផគពាះថាខ ៈចនាេះ មនដមនជាបញហដ ដដលបដបតថចោយការយល ។

អបកដដលជាសាវកសទឌដតជាអបកសាថ បលពេះធម ចលសចចហយ

ដតបារមអាចយលបានតចចលចន ចបយលបានចលចនសមាយ សតកចកត

51

រលកដងលកខ ៈថនសភាវធមតាមចសចកឋពត លតងដចតាមដដល

លពេះមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដង ។ កាពងចសច ជាធមឬចទ? ធមចសច មនដមនជាអបកចសចចទ, ការដងខវនចផសងៗចនាេះ ភាសាបាលកចៅថា ខវទនា ។

ចបមនចសច ជាពវទនាអឝ ? ឧខបកាា ខវទនា!

ចយងសាគ លច យ េះ នង ដងច យ េះចលចនស សខចវទនា

កសាគ ល ទកខចវទនាកសាគ ល ចសាមនសសចវទនាកសាគ ល ចទាមនសស ចវទនាកសាគ ល ឧចបកាខ ចវទនាកសាគ ល សាគ លដតច យ េះ ។ ដតចបចវទនា

កាពងចកតចឡងលបាកដ ចហយសតរលកដងចវទនាចនាេះ នងដង

នវចសចកថពតថា ពវទនាចនាេះចផសងៗគនប ។ ដចជាខ ៈចនេះ កាពង

ចឃញ ខ ៈដដលចឃញលតវដតជាឧចបកាខ ចវទនាប ច ត េះ ។ ចឃញ

រលតចៅ ចសចកថដងខវន ចពញចតថដដលចកតខាងចលកាយជា ចោភៈ មនដមនជាការចឃញ ។

ចបកាពងសខលសល ខ ៈចនាេះលតវដតជាចសាមនសសចវទនា ដដលចកតជាមយនងចោភៈមលចតថ ដតចបសាឋ បលពេះធមវញ ចសាម- -នសសដដលបានឮធម ដដលមនធលវ បបានឮ មនធលវ បបានសាឋ ប មកព មនចនាេះ ចសាមនសសចវទនាចនាេះចកតជាមយជាកសលចតថ ខសគនប

52

នងចសាមនសសចវទនាដដលចកតនងចោភៈមលចតថ ។ សភាវធមតាម ចសចកឋពត លតវដតជាយា ងចនេះឯង ដដលបញហដ អាចនងដងកបងខ ៈដដលសភាវធមចនាេះកាពងលបាកដពតៗ បាន ។

អនកគរសចនតសរទៅអនកសតត ប : លាបាក ឬងាយ?

អនកសតត បទលើយថា លាបាក! អនកគរសចនតអធបបាយបនត... ដតជាចសចកថពត ចបអបកចឆវយ

ថាងាយគខស ចល េះលពេះអរហនថសមាយ សមភទន លពេះអងគមនបានលទង

សាដដងធមងាយៗចនាេះចទជាពតលបាកដ ។ ចបបញហដ អាចដងចសចកថពត

យា ងចនេះបាន នងចឃញថាសភាវធមផទវ សបឋរដលបលបលរហសស, អបកលគបគនប មានខ ៈដដលមនសបាយចតថ តចចតថ

ចសាយចសាក ជាទកខ តាមចរឿងរវដដលនកគត ។ កាពងចឃញមនដមនជាគត ដតចឃញចហយគត ។ អបកខវេះកគតជាទកខ អបកខវេះកគតជាសខ។ នងចឃញលពេះគ របសលពេះអរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស កបង

ខ ៈដដលជាទកខ ចហយអាចនងដងថាមនដមនជាខ ៈកាពងចឃញ ដដលលតមដតជាការចឃញលពចងយៗប ច ត េះ។ មានអបកខវេះ ដដល

53

មនចឃញថា ខ ៈដដលកាពងចឃញចនេះ ជាការដងខវនលពចងយ ៗ ប ច ត េះ ចលកាយពការចឃញចហយនងចកតចសចកថសខ ឬចសចកថទកខ,

លតវដញកបាដបកឲយដងតាមចសចកថពតថា សខឬទកខខ ៈចនេះ ចកតចលកាយពការចឃញ ចកតចលកាយពការឮ មនដមនជាខ ៈដដល លគននដតចឃញ លគននដតឮប ច ត េះចទ ជាខ ៈដដលចផសងគនប ។ កាល ដងចសចកថពតបនថចមថងៗ កនងអាចរ ាចោេះនវចសចកថមនដងនង ចសចកថទកខដដលចកតពការមនដងបាន ។ ដចចាប េះ ចបអាចដងចសចកថ ពតថលកដលងជាងចនេះចៅចទៀតថា លតមដតជាសភាវធមដដលចកតរលត ពតៗ មនដមនជាចយងចនាេះ កនងចធឝឲយលេះបងចសចកថទកខចល េះការ នកគតបាន ចទាេះចលចនឬតច កតាមកមមេ ងថនបញហដ ផងដដរ ។

បញហដ លតមដតថាប កសាថ បចនាេះ មនដមនជាបញហដ ថាប កដដលកាពង អបរ ាចផគមនសតចទ ។

បញហដ ថាប កដដលកាពងអបរ ាចផគមនសត កមនដមនជាបញហដ ថាប ក ដដលលបចកសចាសនវសភាវធមតាមចសចកថពតដដរ ។

បញហដ ថាប កដដលដងចាសនវអរយសចចធម ជាលពេះចសាតាបនប បគគល កមនដមនជាបញហដ ថាប កដដលដងចាសនវអរយធមជាលពេះសក- ទាគនមបរគល ជាគពះអនាគនមបរគល ជាគពះអរហតថបគគលដដរ ។

54

ដផចនះអបកដដលជាពទឌសាសនកជន លតវដតជាអបកអតធនកបង ការសាថ ប ចហយពចារធមឲយយលពតៗ មនដមនចៅចធឝជាយា ង ដថទចនាេះចទ លតវអតធនរហតដលសត នង បញហដ ចកនចឡងសនសម ៗ

បនថចមថងៗជាចរឿយៗចៅ ។ ចហយកនងជាអបកដដលលតងចាច េះបញហដ ថា បញហដ ចនាេះមនដមនជាចសចកថមនដង កាលចបចៅមនទានដង ក

មនបចញហឆ តខលនឯងថាដងដដរ ។ ដរាបដដលចៅមនទានដងសភាវធម ដដលកាពងលបាកដ

តាមចសចកថពតចនាេះ កចៅដតមនដមនជាបញហដ ដដលចកតពការបដបតែ ធមមដរ ។

អបកដដលជាពទនសាសនកជន លតវដតជាអបកតាាងខវនចោយ

លបថព, ការតាាងខវនចោយលបថព សមផដតកបងការសាឋ បធមកលតវមតផោយលបថព ចដមផកបងបា ងដតម ាង គចដមផយលសភាវធមឲយបាន

លតមលតវតាមចសចកថពត ចោយមនដមនចដមផោភ ចដមផយស ចដមផ ចសចកថសរចសរ ឬសមផដត ករសរចសរថាជាអបកមានបញហដ ចលចន ក

មនដមន ។ ការអបរ ាចផគមនបញហដ ចទបលតវជាអបកដដលតាាងខវនទក

ចោយលបថព មនដមនចោយចោភៈ ដដលលបាថាប ចងនងដងអរយសចច- ធមចនាេះចទ ដតជាអបកលតងថា ចតបញហដ ដងលកខ ៈថនសភាវធម ដដល

55

កាពងលបាកដខ ៈផនះចហយឬចៅ? ចបមនទានដងចទ កលតវដតសាឋ ប

ឲយចលចនតចៅចទៀត អបរ ាសត នង បញហដ តចៅចទៀត ។

មនមមនអបកមយអាចដងលបាកដថា នងសាវ បចពល បានចនាេះចទ ឬនងលតវល តលបាសចាកវតទលគបយា ងទាាងអសកបងចពល ដដរ!!! ចបមនបានអបរ ាចផគមនចទ ចោភៈដដលបានសនសាមក កនងជាបតម នង រដមងកានដតលកាសផគចនចឡងជាចរឿយៗ ។

ដចចាប េះ វតទដដលលបចសរបាផត គបញហដ ដដលដងសភាវធមតាម ចសចកថពត ចលៅពបញហដ ចហយ មនមមនធមនងរ ាលតកចលសបាន ចឡយ ។

លតវចឃញគ លបចយាជនដខភងខភសថនបញហដ ដដលចកតមក អាពការសាឋ បលពេះធម ផហយយលសភាវធមចលចនចឡង ៗ ចោយមន

សងឃមលបាថាប ថា នងដងចាសអរយសចចធមកបងចពលចឡយ ចល េះ ការចផឋមយលធមបនថចមឋងៗចនេះ គជាផវវដតម ាងដដលអាចដងចាសនវអរយសចចធម ឬអាចដលលពេះន ឝ នបានចនាេះផហយ ។ ការដងចាសនវអរយសចចធម ឬការដងនវគពះនពាា នផនាះ រគតវដង ឬ លតវដល

ចោយបញហដ មនដមនដងចាស ឬដលចោយវធដថទ ៗ ចនាេះចទ ។

56

ចាណចសាខាន កាវចងឝងខសថានងចៅដងយា ងដថទដដលមន ដមនសភាវធម ដដលចកតលបាកដកបងជវតលបចាាថៃងចនាេះ គលតវដង សភាវធមជាលបលកត តាមចសចកថពតកបងខ ៈចនេះឯង ចទបមនវចងឝង

ផវវ ។ ចបចងដងយា ងដថទ ចងចឃញយា ងដថទ មនដមនជាការដង

សភាវធមជាលបលកតតាមចសចកឋពតចទ ចនាេះជាការខសចហយ ។

សនរ : ខញ ាបាទសមសរថា កបងលពេះថលតបដក កដនវងខវេះចលប

ករថាទកាសចច កដនវងខវេះថាជា ទកាអរយសចច ចធឝឲយសងសយថា

ចតទកខរបសលពេះអរយៈ នង ទកខរបសបៃជជន ខសគនប ឬយា ងដដរ?

ចខមលើយ : សភាវធមដដលចកតចឡងចនាេះឯងជាទកខ មនអាច

មានអបកមយផទវ សបឋរបានចទ ។ ទកាសចច នង ទកាអរយសចច

សាចៅដលតរៃលកាណ គលកខ ៈដដលចកតចហយរលត មនអាច មានអបកមយហាម ឬបញឈបនវសភាវធមដដលបានចកត ចហយ មនឲយរលតចៅបានចនាេះចឡយ លកខ ៈដដលចកតរលត ផនាះជាទកខ ចល េះមនជាទដដលគរចលតកអរចពញចតថ ។

សភាវៈដដលអបកលគបគនប លតវការ គចសចកឋសខដដលចទៀងឋតចៃរ មនរលត ប ដនថតាមចសចកថពតលកខ ៈថនសភាវធមចនាេះជាទកខ ចល េះ

57

ចកតចហយរលត តរៃលកាណលតវដតលគបទាាង៣លកខ ៈ បានដល

អនចាលកាណៈគលកខ ៈដដលចកតរលតមនចទៀង ទកាលកាណៈ គជាលកខ ៈដដលជាទកខ ចល េះសភាវៈដដលចកតរលតចនាេះ ជាសភាវៈ ដដលមនគរចលតកអរសបាយរករាយ នង អនៃលកាណៈគលកខ ៈ ដដលមនដមនជាតខវន បងាគ បបញហជ មនបាន ចល េះលគននដតជាសភាវ- ធមប ច ត េះ ។

សនរ : ខញ ាបាទបានអានលពេះថលតបដកមាន ករ ទកាសចច

នង ទកាអរយសចច ខញ ាបាទកឆងលកបង ករចនេះ ថាចតជាទកខរបស

លពេះអរយៈ ឬកជាទកខរបសបថជជនន, ចផពាះខញ បាទកយលថាទកខអរយសចចៈ ករជាអរយសចចៈទាាង៤ ឯទកខសចចៈគថលតលកខ ចនាេះឯង ទាាងចនេះឯង ដដលខញ ាបាទ ដចចៅលចបកលចបលស!

ចខមលើយ : មនមានទកខដថទចលៅអាពសភាវធមដដលចកត

ចហយរលត ជាថលតលកខ ជាទកខសចចៈចនាេះចទ ចបអបកដងចាស ចឃញពតនវការចកតចឡង នង ការរលតចៅដដលជាថលតលកខ ៈថន សភាវធមចោយលបចកសចាសពតៗ អបកចនាេះជាអរយបគគលបានជា ពតលបាកដ មនដមនជាអបកដដលលគននដតនយាយតាមៗថា ធមទាាង

58

ឡាយចកតរលតជាទកខ ប ដនថគនយ នបានលបចកសអឝចសាេះកបងការចកតចឡង នង រលតចៅចោយពតលបាកដ ។

ទកាសចា ជាចសចកឋពត មនថាអបកនងយល ឬមនយល

ចទ មនថាអបកនងដង ឬមនដងចទ, ទកខសចចៈកចៅដតទកខសចចៈ ដដលអបកបានលបចកសទកខសចចៈ ផហយផនាះឯងជាអរយបរគល ផហយទកខសចចៈផនាះផទបជាទកខអរយសចចៈ ជាធម ដដលជាចសចកថពត ថន

លពេះអរយបគគលចោកបានលបចកសចាស នវទកខសចចៈចនាេះចហយ ។

សនរ : ខញ ាបាទថា ការចលដលសាសនាចនេះ មានលាោប

ចដម មានលាោបក ថ ល នង មានលាោបចង ។ លាោបចដមគការ ចលដលនវថលតសរ ៈ លាោបក ថ ល នយាយចោយខវ គលបលពតថ សចរត នង លាោបចង គលបលពតថនវអរយសចចៈទាាង៤ ។ មានអបកខវេះ ជាមចាឆ ទដឌ ចហយរកសចោយការលចបវនចគ មនបានដលថលតសរ គមន

មនបានលបលពតថនវសចរតផទ ប ដនថចៅមនចៅ កបានមកសាថ បលពេះធម

ចទសនា ចហយកបានសផគមចមគគផលចៅ គមានយា ងចនេះកបងធមយបទ

ចនេះជាបញហា ចតទាាងចនេះលបលពតថចៅបានដដរឬចទ? ទាន! ខញ ាបាទផៅឆងលស !

59

ចខមលើយ : ចៅចពលដដលសាឋ បលពេះធម ចហយអាចយលនវ

លពេះធមបាន ខ ៈចនាេះនងចឃញនវលពេះអរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស

យា ងពតលបាកដ, កាលចបចៅមនទានបានសកាលពេះធម កមានលពេះ ពទនរបទកលគននដតចដមផលកាបថាឝ យបងគាបជា ប ដនថអបកដដលបានសាឋ ប

លពេះធមចហយ នងដងថាមនមានបគគលដថទឯចលៅពលពេះសមាយ សមភទនជាមាច ស ដដលលទងសាដដងនវធមជាសចចធមសងអាចពចសាធន

បាន នង អាចដងចាសបានលបាកដពតៗ ចោយខ ៈដដលកាពង

សាឋ បចនាេះ យលបានពតៗថា ខ ៈចឃញមនដមនជាខ ៈឮ ទាល

ដតចឃញរលតសនចទបឮចកតចឡងបាន, ការនកគតកមនដមនជាការ ចឃញ មនដមនជាការឮ បញហដ របសអបកចនាេះ កអាចយលសភាវធម បាន ។ មានអបកខវេះសាឋ បលពេះធមដតមនបានយលនវធម អបកខវេះបាន សាឋ បធមចហយយលដងទានចពលភាវ មៗថា ខ ៈចនាេះ មនមានតខេន ចឡយ គជាសភាវធមដតមយលបចភទពតៗប ច ត េះ, ដចចាប េះ ចទបលតវ អាលសយនងអបកចនាេះឯង ថាបានសនសាបញហដ បារមទកមកចលចន លយម ដតដលចពលសាឋ បលពេះធមកយល ចហយបញហដ ដដលបានចផគមនអបរ ា មករហតដលចាសកាវ ចនាេះលបាកដ នង ចកតចឡង ចាកធវេះនវលកខ ៈ ថនសភាវធម លបចកសចាសអរយសចចធមកបងខ ៈមយមនខាន,

60

ចៅចពលដដលលពេះដមានលពេះភាគ ចៅមនទានបរន ឝ នចនាេះ កាលលពេះអងគលទងសាដដងលពេះធម អបកខវេះកដងចាសអរយសចចធម

ជាលពេះអរហនថកបងខ ៈដដលកាពងសាឋ បចនាេះឯង អបកខវេះជាលពេះ អនាគនម អបកខវេះជាលពេះសកទាគនម នង អបកខវេះកជាចសាតាបននដច លពេះបាទពមភសារ នង រជបរពារជាចដម, ឯអបកខវេះកមនបានសផគមច

អឝទាាងអស ចនេះគអាលសយចោយថា ចតយលបានប ត ចហយអាចលបចកសលកខ ៈថនសភាវធមបានឬចទ? ចបសនខ ៈចពលសាឋ បចហយយល អបកចនាេះដលថលតសរ គមន ចោយអាលសយបានដងថា មនមានបគគលដថទឯ នងអាចសាដដងធមបានយា ងផនះ ចលៅព

លពេះដមានលពេះភាគអរហនថសមាយ សមភទនប ច ត េះ ចនាេះចឡយ ។ សនរ : ខញ ាបាទសមសរថា ឧបាសកា នង ពទនបរសទបាន

សាឋ បចហយ ដងខវនជាចសាមនសសបតចលតកអររករាយស ដដល

បានមកជបអនកគរធមមា ចារយសចនែកនងផពលផនះ ប ដនថចយងខញ ាទាាងអស

មនធលេ បសមាទានសល៥ ឬសល៨ មកពមនចសាេះចទ ដលឥឡវមក ចលធមបដបតថវបសសនា ចោយការសាឋ បលពេះធម ចតយា ងចនេះបានផទឬលតវចៅចលដលថគតសរ គមនសន លបលពតថសចរតឲយបានយរ ដលកលបនថចសន? មានចគមដលចរៀនមកតចចទ មានការដខឝងគានត

61

កបងចរឿងចនេះ ចទបខញ ាបាទសរចហយនងបានឲយគ ៈដថទៗ ដដលមក

ទចនេះ បានយលកបង ករចផមេយផងដដរ ! ចមមលើយ : ខញ ាសមអនចមាទនា! ជាធមយតាចទដដលពទនសាសនក

ជនកបងយគចនេះ ឆងង យោចពការសកាលពេះថលតបដកចនាេះ ។ ដចចនេះ ចទបភាគចលចន ចលចនហាកដចជាខវនឯងគត ចហយយលថា ខវនឯង

ដងចា ចចសចកឋកបងលពេះថលតបដកបាន បមនែផសចកែពតផនាះសភាវ ធមគជាលផគៅ ស មនមមនអនក អាចរតផ ញផោយខេនឯងបានផនាះផឡយ ។

សនរ : មានវធការយា ងដដរ ចទបអាចមានសតរលក

ដងតាមផវវដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ នង ចតថបាន, ចត

រលកយា ង ចទបសតរលកទានបចចបផនបបាន? ទាន!

ចមមលើយ : មនមានជាវធការយា ងចនាេះចទ ប ដនថខ ៈ ចនេះ មានសភាវធមលបាកដចហយ ចផថមយលចឡងផៅ ចល េះសតរលក

បានៗ មកពការសាឋ បចហយយលជាមនសន គសាឋ បចហយសាឋ បចទៀត សាឋ បឲយចលចនកបងចរឿងថនសភាវធម ដដលថាមនដមនជាតខវន ចហយ

សភាវៈដដលលបាកដតាមផវវមភនក កលបាកដលតមដតមយជរខ ៈដដល

62

ប េះខធបចកខបបសាទប ច ត េះ ។ ចបយលកបងចរឿងថនសភាវធមបានពតៗ

កនងមនចភវចចទថា េនា៥ គ របកសខនា ដដលមនដមនជាតខវន មន

ដមនជាចយង ពវទនាេនាមនដមនតខវន មនដមនចយង សញញា េនា មនដមនតខវន មនដមនចយង សងខា រេនាមនដមនតខវនមនដមនចយង

វញញា ណកានា កមនដមនតខវន មនដមនចយង ។

ចោយអាលសយការសាឋ ប ចទបសត នង បញហដ ដដលចកតពការ សាឋ បចនាេះ ជាសងាខ រកខនឌ ដដលអាចចធឝឲយរលកដងនវលកខ ៈថនសភាវធម ដដលជាសតបផោឌ ន មនដមនរលកយា ងចនាេះចទ ដត ជាការអបរ ាចផគមនចសចកថដងលកខ ៈ ថនសភាវធមដដលកាពងចកត ចឡងលបាកដតាមចហត តាមបចចយចនាេះ ។

ចតដងថាឮនងចកតចឡងចពលចទ? ចសចកថចលកាធនងចកត ចឡងចពលចទ? ចហយសតនងចកតចឡងចពលចទ? ចបមន ចហតបចចយឲយចកតឮចទ ការឮកចកតមនបាន ចបមនមានចហតបចចយ ឲយសតចកត សតកចកតមនបានដចដតគនប ដដរ, ចវោដដលសតចកតកដចដតគនប នងចវោដដលឮចកតដដរ ចហយខ ៈចនាេះ នងអាចថាមន មានតខវន នងចធឝឲយសតចកត ជាពតលបាកដ ។

63

ផវវចផគមនសតបផោឌ នគជាចរឿងដដលលអតស មានដតបញហដ ប ច ត េះចទ ដដលនងអាចលេះ នវ សលពឝតបរាមាសកាយគនទៈ បាន ។

សលពេតបរាមាស គការសាធ បអដងអលនវការលបលពតថបដបតថ

ផវវដដលខស។ កាលពាយាមចធឝយងដថទ ចោយមនដងថាសត

ចកត ឬវចងឝងចភវចសតចផសងគនប យា ងចនាេះ ចនេះកជាសលពឝតបរា

មាស ។ ដចចបេះចទបលតវដតជាបញហដ ពតៗ ដដលដងថាសតជាអនតាថ នង ដងថាខ ៈវចងឝងសត ខ ៈសតចកត ចបមនដងចសច- កឋចផសងគនប ថនខ ៈទាាង២ចនេះចទ កចផគមនបញហដ មនបានដដរ ចល េះ មានតខវនដដលជាអបកពាយាមចធឝ ចោយមនដងថា ខ ៈចភវច

សត នង ខ ៈសតចកតចនាេះផង ។ គរយកចតថទកោកដដរឬចទ ថាខ ៈសតចកត ខ ៈ

វចងឝងចភវចសត ចនេះជាថាប កដាបងចហយ អបកលគបគនប ប េះខធបសមពសស សភាវៈដដលរង ចកយងៗកចឆវយថារងបានដដរ ចល េះមានកាយបបសាទ មានចតថ ដដលកាពងដងលកខ ៈរង ជាជវតលបចាាថៃង ប ដនថកបងខ ៈ ចនាេះ មនដមនជាសត មនដមនជាបញហដ រលគននដតជាការដងលកខ ៈ រង តាមធមយតាប ច ត េះ ។

64

ប ដនថចាច េះអបកដដលបានសាឋ បលពេះធម ដងថារងជាសភាវធម ដដលមានពត ដដលនងលបាកដបានកបងការប េះខធបនងកាយ គ កាយ-បបសាទ។ រងជាអនតាថ ចល េះមនមានអបកមយ អាចសាងធលតរង បានចឡយ។ តាាងពកាលរហតដលចជង ខ ៈកាយបបសាទ ប េះខធបសភាវៈដដលរង ខ ៈចនាេះធលតរងកលបាកដបងាា ញលកខ ៈ ដដលពតលបាកដថនធលតមយលបចភទ ។

ប ដនថចវោវចងឝងចភវចសតនងមនយលយា ងចនេះចទ កគជា ចយងទាាងអស តាាងដតពកាលរហតដលចជង ។

តាាងដតពភាញ កដាច ក រហតដលខ ៈផនះ មានការប េះខធប នងរងចលចនដងស អបកដដលមនបានសាឋ បលពេះធម កវចងឝងចភវច សតទាាងអស ។

ប ដនថកាលចបបានសាឋ បលពេះធមចហយយល ខ ៈដដលរង លបាកដចនាេះឯងកយលលកខ ៈដដលរងតាមចសចកឋពតថា ជាសភាវៈ ដដលមានពត មនដមនជាចយង ។ ខ ៈអមាញមញចនេះ ជារង ធមយតាៗ ដតខ ៈចនេះ កាពងចផឋមនងដងថា រងជាសភាវធមមយដបប ចនាេះគសតចកតរលកដងលកខ ៈរងចហយចទបដងយា ងចនេះ សត ចកតរលកដងសភាវៈរងមនយរផទ ចហយកវចងឝងចភវចសតវញ នកគត ចរឿងរា វដថទតផៅចទៀត។

65

ខ ៈដដលលពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងធមនវចរឿង

សភាវធមតមផេវដភបក អបកដដលយលលកខ ៈថនសត កដងថា

ខ ៈចឃញចនាេះ សតចកតឬកវចងឝងចភវចសតចទ ។ កាលចបលពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងធមនវចរឿងចតថឮ នង សផឡង ចវោ

ដដលសតចកត អបកចនាេះកដងថា ខ ៈចនាេះកាពងរលកដងលកខ ៈ ថនសផឡង ឬរលកដងសភាពដដលឮ គសភាពដងសផឡង ។

លពេះធមដដលកាពងច លមកដលចនេះ គមកពកដនវងដដលលពេះ ដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងចៅកបងលពេះវហារចជតពនខវេះ កបង លពេះវហារចវឡវនខវេះ នង សាទ នទកដនវងដថទៗ ខវេះ ។

ចបគតលតឡបៃយចលកាយជាងពរ នលបាារយឆងប ាចៅ ករ ចសចកថចនេះ កកាពងដតជាសភាវៈដដលមានពត ចាច េះបគគលកបងលគន ចនាេះ អបកដដលរសចៅកបងសមយចនាេះ អបកដដលមនវចងឝងចភវចសត កអាចយល នង ដងចាសសភាវធមបាន ។ ប ដនថកបងសមយចនេះ មន ដមនជាសមយថនឧគឃដតញដបគគល ឬ វបចចតញដបរគល ចទ ។ សមផថា បានសាឋ បចរឿងការចឃញចហយ ចតសតចកតឬចៅ លតវដតជាអបកលតង ចាច េះសភាវធម ទាាងលបាាមយទាឝ រ ។

66

ចនេះគជាការដងថា ខ ៈវចងឝងចភវចសត ខ ៈ មានសតចហយ អបកចនាេះនងដងចោយខវនឯងថា ចបសតមនចកតចទ គមនមានផវវដដលនងដងសភាវធម ដដលកាពងលបាកដតាមចសចកឋ ពតចនាេះចឡយ ... មនមានផវវដដលនងអាចបងាគ បបញហជ ឲយសតចកត ចឡងចទ ប ដនថអបរ ាចផគមនបញហដ បនថចមឋងៗបាន ចោយដងចោយខវន

ឯងជាបចាត ថា សតចកត ឬកវចងឝងចភវចសតចទ គថាយា ងចនេះចៅ

រាលៗ ថៃង ។ កបងមគគមានអងគលបាាប សមាម ទដា សមាម សងកបបៈ សចរងាគ េះ

ជាបញញា , សមាម វាចា សមាម កមមនតៈ សមាមអាជវៈ សចរងាគ េះជា

សើល, សមាម វាយាមៈ សមាម សត សមាម សមាធ សចរងាគ េះជា

សមាធ ដចចបេះចហយចទបកបងមគគមានអងគលបាាប មានលពមទាាងសល

ទាងសាធ ទាាងបញញា ។ កបងខ ៈដដលសតចកតចនាេះ ជា អធ សលសកាា អធចៃសកាា អធរបញញា សកាា ចល េះជាសកាខ ដដលលអតថលកដលង ជាងសកាខ ដថទៗ ។

ចវោដដលលបលពតថនវទចចរតកមយ ជាអកសល ចទបមនដងថាខ ៈជាចោភៈ ខ ៈជាចទាសៈ ខ ៈជាចមាហៈ ។

67

ប ដនថចបសនសតចកត សមផលគននដតចោភៈបនថចបនថច ទាាងចៅមន ទានដលថាប កទចចរតកមយផង សតកដងនវលកខ ៈថនសភាវធមចនាេះ តាមចសចកឋពតបាន ចទបជាអធសលសកាខ ចល េះអាចដងសភាវធម

ដដលជាអកសល សមផបនថចបនថចកបានដដរ ។ ចាច េះ សាធចនាេះ បានដលឯកគគតាចចតសក ដដលជាសភាវធមតាាងមាាកបងអារមយ ដចចបេះ ចទបមានទាាង មចាេ សមមធ នង ទាាងសមាយ សមាធ ។

ប ដនថខ ៈ សតចកតរលកដងនវលកខ ៈថនសភាវធម សមាយ សមាធ តាាងមាាកបងអារមយ ដដលសតកាពងរលកចនាេះ ខ ៈ ចនាេះ បញហដ កនងដងសនសមៗ ចឡង នវលកខ ៈថនសភាវធម ។

ការអបរ ាចផគមនបញហដ ជាចរកាលភាវនាផគពាះសតកបងមយថៃងៗ ចកតមនសវផសានងអកសលចទ គសតចកតតចតចស ចហយកាល ចបសតរលកបាន បញហដ កដងសនសមៗថនសភាវធមចនាេះ ៗ លតមលតវ ចឡង ... ចហយនងចបសនវចងឝងផភេចសត អវជាជ កមនដងចទៀត។ មយ ថៃងៗ អវជាជ ដៃមចលចនស ចាមណកសត នង បញហដ ចនាេះវញ ចកន ចឡងសនសមៗ តចតចស ។

68

ប ដនថ កាលចបសនជាការចឃញលតវវញ កចធឝចអាយដងចាស នវសភាវធមលគបយា ងតាមចសចកថពតបាន ។ អបកដដលដងចាសនវ អរយសចចធមថាប កដាបង គជាលពេះចសាតាបនបបគគល ចល េះចពលបានលបចកសចាសសភាវធមដដលចកតរលត ចហយកសនសមៗ ដកនវការ លបកាននវសភាវធមថាជាតខវន រហតដងចាសអរយសចចធមបាន ។ខ ៈដដលដងចាសនវអរយសចចធម លបចកសចាសនវលកខ ៈថន រពះនពាេ នចនាេះ ខ ៈចនាេះគរ ាលតចសចកថសងសយ នង ចសចកថ យលខសកបងសភាវធម ។ រពះពោតតបននបគគល ដងតាមចសចកថពតថា មនដមន ជាលពេះសកទាគនម ជាលពេះអនាគនម ជាលពេះអរហនថ ចល េះបញហដ ថាប កចនេះ ដងចាសនវអរយធមលតមដតថាប កដាបងប ច ត េះ ចទបរ ាលត ពោភៈ ពោសៈ ពមាហៈ ឲយអសមនបាន ចៅមានចហតបចចយសនសាឲយចកត សភាវធមដដលជាអកសលដថទៗ ចទៀតបាន ។

ដចចបេះលពេះចសាតាបនបបគគល ចទបលតវអបរ ាចផគមនបញហដ តចៅ ចទៀតតាមផវវដចពមន គរលកដងលកខ ៈថនសភាវធម ដដលកាពង លបាកដជាលបលកតតាមចសចកថពត ចល េះថាមានផវវដតមយប ច ត េះ មនមមនផវវដថទចឡយ ។

69

សនរ : ការចលប ករថាៈ ចយងកា តដងទានចនេះ មាន សភាវៈយា ងដដរ? ទាន!

ចមមលើយ : ចនេះជាការលបកានសភាវធមថាជាចយង ។ ចបសត មនចកត មនរលកដងចទ គវចងឝងលបកានសភាវធមថា ជាវតទមយ ចហយ ដចជាខ ៈចនេះកាពងចឃញ កគតថាមានសាោ មានមនសស មានវតទចផសងៗ ប ដនថបញហដ ដងជាវតទដដលលបាកដតាមផវវដភបក មនដមន ជាមនសស ឬវតទមយចឡយ គលតមដតជាធលតមយដបប ដដល លបាកដតាមផវវដភបកប ច ត េះ ។ កាលបទដភបកចហយ កមនមានអឝ ទាាងអស, ខ ៈដដលគត ឬ ចាាថាជាមនសស ឬខ ៈបទដភបកចហយ គតថាចៅមានមនសសកាពងអងគយចនាេះ មនដមនជាខ ៈចឃញសភាវៈ ដដលលបាកដផវវដភបកចទ ។ ចបខ ៈបទដភបកចហយ មនសសចចញព សាោអស កអាចគតថាចៅមានមនសសចៅកបងសាោ ចសចកថពតករ ខ ៈដដលគត មនដមនជាខ ៈដដលចឃញសភាវធម ចកតរលត បនថជាបគនប ចលឿនរហសស តាមផវវដភបក តាមផវវលតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ នង ចតថ ចទបលបកានរមគនប ជាវតទមយ, ចល េះ ចហតដចចបេះចហយ មនដមនជាចយងអាចកា តដងទានសភាវធម ៗ បានចឡយ គមានដតសតចនាេះឯងរលកដងនវលកខ ៈថនសភាវ

70

ធម ដដលកាពងលបាកដដតមយលកខ ៈ ៗ រហតដលដងចាស ចទប លបាកដថាមនដមនតខវនបាន ។

សនរ : ចយងខញ ាទាាងអសគនប ចងដងលបវតថ អាពការចរៀនសលត អាពការងារ នង ការផសពឝផាយលពេះពទឌសាសនា របសអនកគរធមមា ចាររសចនែ សមអនកគរផមតែ នទានផោយសផងខបកបាន ផោយពសតែ រកបាន រផយងខញ ចងផធាការសមមា សនខេះ ផតអនកគរធមមា ចារយ ជាអនកទគកងបាងកកឬ? ទាន!

ចមមលើយ : ខញ ាមនដងចាសចទនងលបាបថាជាអបកគកងបាងកក ឬកមនដមនចនាេះ ចល េះឪពករបសខញ ាចធឝការចៅថលពគប ចហយកនក ចកតតមផខតែចផសង ៗ ដដលឪពកផទវ សចៅចធឝចនាេះ ចហយខញ ាចនេះឯង ចកតផៅចខតថឧបផលរាជធលន ខញ ាចរៀនចៅសាោចរៀន ចសនថចមរ (S.P.J.) លកងបាងកក តាាងពតចរហតដលថាប កមធរមសកា ឆងប ាទ៦ ចហយក លបលងចលចរៀនបនថ ចៅសាោចរៀនចលតៀមឧតថមសកា របសចឡា- លងារ មហាវទាលយដផបកចសដឌកចច ចហយចរៀនបនថមហាវទាលយ ដលឆងប ាទ២ ។ ខញ ាចរៀនមនចបមហាវទាលយចទ ចល េះខញ ាអតបានចរៀន វជាជ សាខានញកញយចពក ការចរៀនចនាេះកមនជាបលប ចទបលបលង

71

ធលវ ក២ឆងប ា ចហយកលតវចចញពមហាវទាលយ ។ ចពលចនាេះឪពកខញ ាក ជាចមថលពគប ចខតថចឈៀងថម , ធមយតាចទ កនៗ ដដលចរៀនចៅសាលនា ទគកងបាងកក ដដលតាាងដតពតច ផោយមនមានអបកចមលការខសលតវ ចល េះមាឋ យខញ ា បានទទលអនចចកមយតាាងពកនៗ ចៅតចៗចម វេះ ។ ចពល សាោចរៀនឈបសារាក កអាចបានចៅរកចលងឪពកតាមចខតថ ដដលគនតចៅ ។ ចាមណកបងលសរបសខញ ា បានចរៀនចបអកសសារសថ ចហយគនតកចៅបចលងៀនចៅសាោចរៀន Royal Prince ចៅចឈៀង

ថម ។ ខញ ាតាមបងលស ខញ ាកចៅជាលគបចលងៀនដដរ ចៅសាោចរៀន តតរា

ដដលចៅជតនងសាោ Royal Prince ចនាេះ ។ បចលងៀនបាន គបមហល ១ ឆងប ាគត ឪពកខញ ា កចចញអាពរាជការ លតឡបមកកានលកង បាងកកវញ, ឯកនៗ កមកតាមចៅជាមយដដរ ។ ចហយកមានអបក ដកនាាខញ ា ឲយ ចៅបចលងៀនភាសាថៃដលជនបរចទស កបងសាោចរៀន បចលងៀនភាសាថៃដលជនបរចទស ។ កបងសាោចរៀនបចលងៀនភាសាថៃ

របសមជជននារ ដដលបានបចលងៀនយរសចៅទផនាះ ។ ចលកាយ

មកចទៀត កចចញពសាោចនាេះចទៀត លពមទាាងមតែភកែផង ចហយក តាាងសាោចរៀនបចលងៀនភាសាថៃមយចោយខវនឯង ច យ េះ Thai

Language School ។ សាោចរៀនថៃសកាសមភនន ចៅលតងផធេះ

72

ចាសពមន ចហយតមកចទៀតកផទវ សសាោចរៀនចៅជតផធេះវញ តមក ឪពកខញ ាកលកផធេះចៅកបងៃបលសាធរដដលធលវ បចៅយរ លបដហលជាង៤០ឆងប ាចហយ ចហយកមកចៅនងផធេះដដលជតនងផធេះរបសបអនលស កបង លចកចចនាវ េះ វឌណនចវសម ផេវសខមវទយ៧១ ឆងង យពសាោចរៀនស ចហយខញ ាកឈបចធឝការតាាងពចពលចនាេះមក នង លបគលកចចការទាាង អស ឲយមតែភកែចធឝបនថចៅ ។

សនរ : អនកគរធមមា ចារយ សកាធមដាបងចៅឯ? ទាន! ចមមលើយ : ខញ ាចផថមចរៀនអភធមា ចពលដដលបានចឃញលបកាស

កបងកាដសតពភពផលក(The World) ថាពទធសមាគម (សមម- រមគពះពទធសតសនា) ចបកបចលងៀនចហយ ។ ខញ ាបានសកាលពេះអភធមយ ចនេះនងអនកគរធមមា ចារយ ណណប មហានរាននទ (Achaan NAEB

Mahaniranonda B.E.2440-2526) ចោកអាចាររបញដមចមធងារ

ចោកលសរចបៀបសនធរលខត ចោកលពេះជាញប តកចចដដលជាគណា- ចចរយបចលងៀនចៅចពលចនាេះ ។ ប ដនថខញ ាចលចនដតចៅសកាកបងថាប ករបស

អនកគរធមមាចាររ ណណប មហានរាននទ ចលចនជាង ។ ចពលដដលខញ ា ចៅចធឝការចនាេះ ខញ ាចធឝដតកនវេះថៃងចទ កនវេះថៃងចទៀត ខញ ាកខាកតលតាអឝដដល បានឮបានសាថ ប ពការចរៀនលពេះអភធមយ កបងរាលថៃងអាទតរ ។

73

សមយចនាេះមនទានមានការដលបលពេះបដកបាល មកជាភាសា ថៃចៅផឡយចទ កផនតគមមដផបកលពេះពទនសាសនាកមានតចតច រហត ដលពទនសករាជ ២៥០០ កមានការដលបលពេះថលតបដកបាល មកជា ភាសាថៃ ខញ ាកចាបចផថមចរៀនពលពេះថលតបដក ន ង ចសៀវចៅមដលមគប

ចនាេះៗ ដចជា គមពើរវសទាមគគ ជាចដម... ចហយខញ ាកបានចៅរកជប

នងអនកគរធមមា ចាររ ណណប ចសធររាលថៃងលពហសផត កាលមាន

ការសងសយអឝកលកាបសាពេះសរចោក ចោកកចមតាថ ជយបញហជ កគបាបបងាា ញឲយយល ចពលចោកលតវការឲយខញ ាចៅសាដដងធមចៅទ ខញ ាកចៅតាមការបងាគ បរបសចោក មនថាជាប រចខាយ ច ឬផៅតមចខតថចផសងៗ ឬផៅទៗ ចឡយ ។

ដលខញ ាបានចរៀនលពេះអភធមា បានដត ២-៣ ឆងប ា ចោកអាចារយ កចាបចផថមឲយខញ ាបរយាយធមចៅសភាវឌឍនធមថនជាត នង ឲយ ខញ ាចល ចៅបចលងៀនធមកបងមនទរពនធនាគនរលសៗ ផៅទណឌ ឋានដលពកចលបម ។

មនថាចោកអាចាររណណបឲយខញ ាចធឝអឝចទ ឲយ ដតចដមផការផសពឝផាយ

លពេះពទនសាសនា គខញ ាចធឝទាាងអស តាមដតអាចចធឝបាន ចហយនងផៅ

ព.ស. ២៥០៦ អនកគរធមមា ចាររដ បកបានបចងាតនវមជឈម ឍ ល

74

លសាវលជាវមផនកលពេះពទនសាសនា នង សមាគមសចរងាគ េះផវវចតថ ខញ ាកបាន ឱកាសផៅបរយាយធមចៅទចនាេះ ។

តមកចទៀត កបានផៅបរយាយធម ចៅឯដាកសចមថចវតថ មហាធលត នង តមកកបានបរយាយធមចៅបនធបលបជាសភាការសកា មហាមាដរាជវទាលយ វតថបវរនចវសន ។ ឥឡវចនេះ កមនបានចៅ បរយាយផទៀតចទ រលគននដតជយសនធនាសាចឡងវញ នវធមដដលអបក

សាឋ បបានសាឋ បពការផាយតាមវទរ នង សាឋ បពការបរយាយ រពះ អភធមមសងគហៈ ដដលចោកអាចាររសមភរលសវរាទតរជាអបកបរយាយ,

ចហយខ ៈចនេះ កាពងៃតោកកបងដខសសាចលង (Cassette

Tape) ចហយយកចៅចាកផាយបនែតាមរលកធលតអាកាសថនសាទ នយ វទរចផសងៗ លបដហលជាងពរ នចលកចហយ មនឲយអាកខានចទ នង ទាាងមនឲយដដដលៗ ចទៀត រហតតចៅ ។

75

สจนต บรหารวนเขตต

76

សនរ : អនកគរធមមា ចាររអានលពេះថលតបដក ឬសកាយា ង ចទបអាចយលកបងការបដបតថសតបផោឌ នបាន? ទាន!

ចមមលើយ : រពះធមជជោោ ចនេះពតលបាកដបាផត ដចចបេះ

ចទបមនលតវចៅលបកានជាបជា កកបងគរបាអាចាររចទ ផគពាះអឝ? ចល េះអបកដដលដងដដលយលសពឝលគបកបងលពេះថលតបដក ទាាងអតទ នង ទាាងពរញជនៈចោយជាវញចនាេះកលមស ប ដនថចយងអាចទទលសាឋ ប ចាច េះចចេះដងដដលគតងចាច េះសភាវធម អាពបគគលមយបានកដនវងមនលតមលតវកចចាលចៅ ចោយមនលបកានមាាកបងបរគល ថាជាអបកដដលចយងលតវចជឿជាកឲយថលកដលងជាងលពេះធមចនាេះចទ គជយ គនប ផសពឝផាយលពេះធម តាមដតអាចចធឝបានតាមសមតទភាពរបសខវន ប ច ត េះ, អាលសយចោយការសាដដងធមចនាេះ មនដមនទាលដតមាន អបកមកសាឋ បចលចនៗ ចទបបានសាដដងចនាេះចទ, ប ដនថអបក កចោយ ឲយដតមានចាច េះចចេះដងយលកបងលពេះធម កអាចជយគនប បានដដរ ចដមផឲយអបកដដលមនទានដងបានយលចឡង ចោយមនលតវមានគានត ថាចយងជានសអបកចនេះ ឬ អបកចនេះជានសចយងចឡយ ចល េះអបក កចោយកអាចចធឝកចចកបងលពេះពទនសាសនាបានដចគនប តាមសមតទភាព ចាច េះចចេះដង ដដលបានសនសាអបរ ាទកមកចនាេះ ។

77

វធដដលនងចធឝការផសពឝផាយលពេះធមបានចនាេះ គដាបងបងអស លតវសកាលពេះធមឲយយលលតមលតវជាមនសន មនដមនឲយដតអបកដថទ សកា ខវនឯងមនសកាចនាេះចទ ទាាងមនគរមានគានតឲយអបកចនាេះ ចរៀន អបកចនេះចរៀន ដតលតងខវនឯងមនចរៀនចនាេះផទមដរ ។ លតងដដលអបក នយាយថា លពេះពទនសាសនាមានលបចយាជនស កបងការដកបញហា ថនជវត ដកបញហា សងគមបានចនាេះ ចតអបកមដលនយាយចនាេះបានសកាអពលពេះពទនសាសនា ចហយឬផៅ?

កាលចបគតថានងសកាលពេះពទនសាសនា កគរគតថាចតនង សកាចពល សកាអងាា ល ចល េះចបមនដចចាប េះចទកមខដតមនបាន សកាដតមឋង គលគននដតបានគតថា...(នង)...សកាមតប ច ត េះឯង ។ ចហយកាលចបដងថានងសកាចពលចហយ កចាាបាចលតវគតផងដដរថា ចតនងសកាពអឝ? ចហយនងលតវគតតចៅថាចតនងសកាលតង ? ចោយចហតដចចាប េះ ចនេះកជាចរឿងដដលមនលតវពចារលតេះរេះ ផងដដរ មនដមននយាយតាម ៗ ដតគនប ចៅ ថាសកាលពេះពទនសាសនា ផសពាផាយគពះពទធសតសនា ផោយចមណកខេ នឯង ចនាេះ មនយល មនសកា អពគពះពទធសតសនាផនាះ ចទ ។

78

ដចចាប េះ ផវវដតម ាងរត គអបកលគបគនប លតវមានខវនជាទពង ចោយសកាឲយបានយលគតមគតវនវជផគៅខេមសតរថនលពេះធម ។ កាល មាប កៗ បានសកាយលលពេះធមគតមគតវចហយ ចនេះកជាការផសពឝ ផាយលពេះពទនសាសនាចៅបានកបងមាប កៗដដរ ចល េះមានចសចកថយល បានលតមលតវចហយ, ដតចបមនមានការយលលតមលតវចទ កមនអាចចៅ ផសពឝផាយនវលពេះពទនសាសនាបានចសាេះចឡយ !

ÂÂ

79

?????????????????? ផៅ វៃសពៅមាស រាជធានើភនពពញ ១ ខមសា ព.ស. ២៥៣៦

សនរ : អបកទាាងអសគនប ចងសាឋ បចរឿងការចផគមនសតបផោឌ ន ចងដងថាបញហដ ដដលគតចរឿង នាមរប នង បញញា ដដលដងចាស

នាមរប ចតមានលកខ ៈខសគនប យា ង?

ចមមលើយ : ជាដាបងលតវចផថមពការសាឋ បធមឲយយលពតៗសន ថាខណៈផនះ ជាសភាវធមមដលមនមមនជាតខេន ។ ផវលកពងសតែ បលពេះធម គតវ លជាបថាមនដមនជាចយង ដតធមពតៗចនាេះ លាបាកនង យលបានស ។ ផលក -អបកលគបគនប សមលជាបថា ខ ៈចនេះកាពង ចឃញមានពត សមផលពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងថាជា នាមធម ជាសភាពដង ជាធលតដង កចៅដតចឃញជាវតទចផសង ៗ ដដដល មនលបចកសថាលគននដតជាសភាវៈ ដដលលបាកដតាមផវវ មភនក ប ច ត េះចទ ។ ការសាឋ បចនាេះ គសាឋ បចដមផឲយយលយា ងមតមាាពតៗ!

សមផខ ៈចនេះនងចឃញថាជាមនសស ជាផទា ជាត កចោយ ប ដនថកាលចបលជាបថា លពេះដមានលពេះភាគអរហនថសមាយ សមភទនលពេះអងគ លទងលតាសដងថាលគននដតជាសភាវធម ដដលលបាកដតាមផវវដភបក

80

ប ច ត េះ កជាចលគឿងោសចតឿនឲយដងថា លពេះធមដដលលពេះដមានលពេះ ភាគលពេះអងគលទងលតាសដងចនាេះ ជា សភាវៈ ដដលមានពត ចហយ កាពងលបាកដខ ៈចនេះឯង ។

សាឋ បធមមកចលចនដខចហយ ចពលភាញ កចបកដភបកចឡងកចឃញ

ជាវតទចផសងៗដចដតពចដម ចនេះសាដដងឲយចឃញថា មានអវជជជ ចលចន

អវជជជ ជាសភាវៈដដលមនដងលកខ ៈពតថនសភាវធម ។

អបកលគបគនប លតវដងថា លតវដតអបរ ាចផគមនបញហដ ឲយកានដតចលចន ចទៀត ចល េះថាបញហដ ថាប កសាឋ ប មនអាចដងចាសកបងចសចកថពត ថន ធមបានចទ លតវដងថាខ ៈដដលមានសត ចផសងពខ ៈដដលវចងឝង ចភវចសត ខ ៈដដលកាពងសាឋ ប សតកកាពងរលកតាមចដមផយល ប ដនថមនដមនជាថាប កដដលរលកលតងលកខ ៈថនសភាវធម ដដលកាពង លបាកដចទ។ ដចចបេះការសាឋ បដដលលតមលតវ ន ង មានលបចយាជន គ លតវពចារធមដដលបានសាឋ បផង ខ ៈចនេះចឃញ សនសមៗ យលចឡង មនលតវចៅចាាដងចាសអងាា លចនាេះចទ ប ដនថចផឋមដង

ពតៗថា សភាវៈ ដដលលបាកដតាមផវវដភបក ជារបដតមយដបប, ចបមន

មានមហាភតរប ៤ របចនេះកលបាកដមនបានដដរ ដចជាលបចហាង

81

ចចនាវ េះដដលមនមានអឝលបាកដដផចាន ះ ប ដនថលតងដដលមនដមនលបចហាង ចចនាវ េះចនាេះឯង រជាមហាភតរប មានព លបាកដជារបរាងស ឌ ន ចហយចធឝឲយសញហដ ចាាសាគនលទកបាន ថាជាវតទមយ ។

សញញា ការចាាមនដមនជាការយលខស ចល េះអបកដដលរ ាលត

ចសចកឋយលខសចហយ កចៅដតចាាបានថា សភាវៈដដលចឃញចនាេះ ជាអឝដដរ ។

អបកអបរ ាចផគមនសតរហតដលបញហដ ចាសកាវ នងអាចរ ាលត ចសចកថសងសយកបងលកខ ៈថនសភាពដង នង សភាវៈដដលលបាកដ តាមផវវដភបកបានចនាេះ គអបកចនាេះកលតវជាអបកអតធន គអតធននងសាឋ បពចារដងថា ខ ៈចនេះលគបយា ងជាធមចលសចចហយ ដត

សត នងចកតចឡង រលកលកខ ៈថនសភាវធមអឝៗ កចោយ ។

កបងកាលជាដាបងផៅមានសភាពជាតខវន ចល េះចពលដដល សតចកត មានចសចកឋដងខវន ចងនងដង ឬកពាយាមនងដង ។ ប ដនថលតវសចងាតឲយដងថា ខ ៈដដលកាពងយល មនដមនជាខ ៈ ដដលចង នង ដងចទ ចោយចហតយា ងចនាេះចហយ ចទបមយថៃងៗ ឲយ ចឃញការចងចនាេះ ចបមនដងចសចកថចងបានពតៗចទ កចៅលេះការ

82

ចងចនាេះមនបានដដរ ។ ចសចកថចងចនេះជា សមទយ ជាចហតនាឲយ

មនដងចសចកឋពតថនសភាវធម ។

លតវដងចគនលបា ងថនការសាឋ បលពេះធមថា មនដមនចដមផវតទ ៗ ចឡយ មនដមនចដមផោភ មនដមនចដមផយស ឬចសចកឋសចសរ ថាជាអបកឆងវ ត ជាអបកមានបញហដ ចនាេះចទ ប ដនថគចដមផសាគ លខវ នឯងថា ផៅមនទានដងលកខ ៈថនសភាវៈ ដដលលបាកដតាមផវ វដភបកចសាេះចទ ចហយដងថា កាលចៅមានជវតរសផៅ វតថ ដដលលបចសរជាទបាផត

គ បញញា ដដលដងចសចកឋពតថនសភាវធមតាមចសចកឋពត ។

ចបលពេះដមានលពេះភាគ មនសាដដងអាពផវវអបរ ាចផគមនបញហដ ចនាេះ ចទ អបកលគបគនប ក ខ ើញដដររហតអសមយជវតចោយសតមនចកត រលកដងលកខ ៈថនសភាវធមចនាេះចសាេះចឡយ ។ អបកលគបគនប ដងខវន ឯងថា សតចកត ឬវចងឝងចភវចជាត ជា បចចតត គជាការដងចាច េះខវន ឯង ។

សតចកតចហយ ដតចៅមនទានដងលកខ ៈថនសភាវធម តាមចសចកឋពត សតកចកតចទៀត សនសមៗ យលចឡងៗ បនឋចមឋងៗ ជាសភាវធមតាមធមយតា ដដលមនលតវចៅបងាគ បសត ។

83

កាលដងថា សតចកតរលកដងលកខ ៈថនសភាវធម ចនាេះកជាផវវដតម ាង ដដលនងអាចលេះសភាពជាតខវន ថាជាចយង ដដលកាពងបដបតថ ឬ ខយើងខធវើ ។ ធមដដលបានសាឋ បចនេះ លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងមកចហយ ចៅលពេះវហារចជតពន លពេះវហារចវឡវន នង ទដថទៗ ចទៀត ។

មនថាជា មានការចឃញ ការឮ ការនកគត ចសចកឋសខ ចសចកឋទកខចទ អបកដដលបានសាឋ បលពេះធម ដងថាជាសចចធម ជាធម ដដលមានពតលគបភព លគបជាតចនាេះ ចតនងអាលសយចោយការបាន ឮ បានសាឋ បកបងជាតៗ ខវេះ ?

ចបចកតកបងជាត ដដលមនអាចសាឋ បលពេះធមឲយយលបានចទ ជាតចនាេះ កនងចពញដៃមចៅចោយ ចោភៈ ផទាសៈ ចមាហៈ នង អកសល ដថទៗ ចទៀត សនសាកពនចឡងជាចរឿយៗ មនខាន ។

ដចចបេះ កាលចបមានឱកាសសាឋ បលពេះធម ចហយកពចារ លកខ ៈថនសភាវធមដដលកាពងលបាកដកបងខ ៈចនេះផងដដរ ចហយ កបនឋសាឋ បលពេះធមជាចរឿយ ៗ ចៅចទៀត ពចារឲយយលធម បនឋច មឋង ៗ តចៅចទៀត ។

84

ចបអបកចងមានបញហដ កលតវសនសាតាាងដតពខ ៈចនេះចៅ ចបមនចផឋមពកបងខ ៈចនេះចទ មានបញហដ កមនបាន ។

សមអនចមាទនាដលចោក-អបកលគបគនន លតងមានប រដដល បានសនសាមកចហយពកប ងអតត ចធឝឲយជាអនកមានបញហដ ចឃញលពេះគ ថនលពេះធម ចលចតថកប ងការសាឋ ប នងលបលពតថបដបតថធម ។

សនរ : ចតបញហដ ថាប កគត នង បញហដ ថាប កដងចាសនវធម មានសភាពចផសងគនប យា ងដដរ? ទាន!

ចមមលើយ : បញហដ ថាប កគតករថា ខ ៈចនេះកាពងសាឋ បលពេះធម ចហយកយល ដតមនដងថាកាពងចឃញចនាេះជាសភាវធមយា ង ចទ, កាពងឮ ខ ៈចនេះអាចលបាបច យ េះបាន ថាជាចសាតវញហដ ចតថជានាមធមដដលចកតរលត ប ដនថចៅដតមនទានដងលកខ ៈថន សភាពដដលកាពងដងសាផឡង គឮសាផឡងដដលកាពងចកតចឡង ចហយករលតចៅយា ងចនេះឯង ចទបច យ េះថាជាបញហដ ថាប កគត ថាប ក យលនវចរឿងថនសភាវធម ។

85

ខ ៈចនេះកាពងឮ ជារបសពត ជាធមចកតចហយរលត កាល មនលបចកសចទ កលតមដតជាការសាឋ បយល ជាបញហដ ថាប ករតប ច ត េះ ប ដនឋខ ៈ ដដលលបចកសលកខ ៈថនសភាវធម កដងថាខ ៈចនាេះ មនដមនជាបញហដ គលគននដតជាថាប កយល ។

លតវដងលកខ ៈថនសតសន ថាចតលកខ ៈរបសសតយា ង ដចចមឋច? ចល េះសភាវធមដដលជាសតកបងមគគមានអងគ៨ មនដមនជា ចយងដដលកាពងរលកដងចទ ដតគជាលកខ ៈរបសសមាយ សត ដដល ចកតចឡងរលកដងសភាវធមដដលលបាកដ ។ ចវោសតបបោឌ នចកត មនដមនជាបញហដ ថាប កគត ចល េះសតរលកដងលកខ ៈថនសភាវធម ដដលកាពងលបាកដតាមចសចកឋពតកបងខ ៈចនាេះ ចនេះគចសចកឋចផសង គនប ថនបញហដ ថាប កគត នង បញហដ ដដលដងលកខ ៈថនសភាវធម ។

ដចចបេះចទបជា បចចតត គដងបានចោយខវនឯងចាច េះខវនឯង ។

កបងអតតកាល ខ ៈដដលលពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទង សាដដងលពេះធមនវចរឿងដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ ចតថ អបក ដដលសាឋ បលពេះធមកដងបានចាច េះដលខវន គអបកដដលសតបបដឋា ន ចកតកដង ឯអបកដដលសតបផោឌ នមនចកតកដងលតមដតថាជា បញហដ ថាប កគតប ច ត េះ ។

86

បញហដ ដដលដងលកខ ៈថនសភាវធម មនខសពខ ៈជា លបលកតចទ ចបខ ៈចនេះបញហដ លបចកសលកខ ៈថនសភាវធមពតៗបាន កមនខសពលបលកតចល េះមនមានចយងចធឝ មនមានសតឝបគគល ដដល កាពងចផគមនសតចនាេះ ។

សតចកត រលកដងលកខ ៈថនសភាវធម កដងចសចកែពត ដងលកខ ៈថនសត ដងលកខ ៈថនបញហដ កសនសមៗលេះបងការ លបកានសភាវធមចនាេះថាជាចយងបាន រហតដលនងលបចកសចាស ពតៗថា លគបយា ងទាាងអសដដលកាពងលបាកដកបងខ ៈចនេះ ជាធម មដលលបាកដបាន ចាច េះតាមផវវដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ឋ ត កាយ ចតថ ។ រាលៗថៃង សតចកតសតករលក ចបសតមនចកត អវជាជ កមន ដង ធមយតាពតៗ មនខសពធមយតាចឡយ ទមមេ បចអាយបញហដ ចផគមន ចឡងបនថចមឋងៗចៅ, ប ដនឋថាជាផវវលតង គសតចកតរលកដងលកខ ៈ ថនសភាវធមដដលកាពងលបាកដតាមចសចកឋពត មនលតវចៅចងដង យា ងដថទចនាេះចទ ចល េះចហតថាខ ៈផនះ មានសភាវធមលបាកដ ចហយ ដងសភាវធមដដលលបាកដឥឡវចនេះបាន ។ ចបចៅមនទានដង កគសាឋ ប ពចារសនសមៗ រលកសនសមៗ ឲយយលចឡង ប ដនឋលតវ មានចសចកឋអតធន ។

87

ផវវលតវ លអជាងផវវខស ចបដងខសអាពសភាវធមកបងខ ៈចនេះ គមនដមនជាបញហដ ចល េះបញហដ លតវអាចដងលកខ ៈថនសភាវធម ខ ៈចនេះបាន។

អបកដងចសចកឋពត នង ចឃញលពេះបញហដ គ របសលពេះដមាន លពេះភារថា លពេះអងគលទងលតាសដងសភាវធមដដលដងបានចោយដសន លាបាកពតលបាកដដមន ។

ទាាងអសដដលសភាវធមកាពងលបាកដផង នង កទាាងបាន សាឋ បលពេះធមមកយរផង បញហដ កសនសមៗ ចកតបនឋចមឋងៗ លអជាជាង មនចកតចសាេះ លអជាជាងខស ។

សនរ : មានអបកសរចរឿង សតបបដឋា ន ៤ ថាចតនងបដបតថ

យា ង ដដលខញ ាដង មានការបដបតថខសចលចនស , កាយាន បសសនាសតបបដឋា ន ដច អានាបានសសត អសចោកទាាង

ឡាយបដបតថមនលតវចទ ចល េះមនដងសភាវធមដដលចៅកបងកាយ ។

ចមមលើយ : លតវដតសាសរខវេះចៅវញ ចល េះជាការសនធនាធម ដដលថាបដបតថមនលតវចនាេះ ចល េះចហតអឝ?

88

សនរ : បដបតថយា ងចទបលតវ? ទាន! ចមមលើយ : មានការបដបតថលតវ នង មានការបដបតថមនលតវ

ផនាះ ចល េះចហតអឝចទបបដបតថមនលតវ ?

អនកសរ : សមអនកគរធមមា ចារយផមតែ ជយលបាបផង ទាន! ចមមលើយ : ចសចកែពតចនាេះលតវដតជាអបកពចារ នង ជា

អបកដដលមានចហតផលផង ចបមនពចារចហយចទ កនងមនបាន ចហតផលចឡយ លតវមតជាបញហដ របសអបកចឆវយផង ចបចឆវយមនបាន បដបតថកមនបាន ចឆវយខវៗកបាន ថាអឝចធឝចអាយបដបតថមនលតវផនាះ?

សនរ : កដចជាសរដដដលៗចទៀតថា ចតបដបតថយា ង ចទបអាចលតវ?

ចមមលើយ : សមឲយគតបនថចចៅថា អបកដដលបដបតថមនលតវ ចនាេះ ចល េះអឝ?

អនកសរ : បដបតថមនលតវ គមនដងចសចកឋពត! ចមមលើយ : ចល េះមនដង ដដលបដបតថមនលតវ ឬ បដបតថខស

ចល េះមនដង មនយលចលចតថអឝចឡយ ចបដងចហយលតវដតបដបតថ លតវ បដបតថខសជាមចាឆ ទដឌ គចសចកឋយលខស ដដលមកអាពអវជាជ រការមនដងផសចកែពតចនាេះឯង ។

89

ចបមានអនកលបាបឲយអងគយ អបកអងគយចនាេះដងអឝឬចទ កាលចប មនដង ចហយអងគយយា ងដចចមឋច?

លតវដតជាចសចកថដង ចសចកឋយលចលចតថ លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងលពេះធម ចដមផឲយយលលកខ ៈថនសភាវធមដដល កាពងលបាកដខ ៈចនេះតាមចសចកថពត លពេះអងគមនបានលបាបឲយអងគយចទ ប ដនថលពេះអងគឲយសាថ បលពេះធមឲយយលចលចតថ ។ ចបចៅមន ទានមានចសចកថយលចលចតថថាប កសាថ បចទ ចតអឝដដលកាពងបដបតថ, កាលចបមនយលចទ កគលតវដតជាចមាហៈ ឬអវជាជ រមទាាង ចសចកឋ យលចឃញខស ដដលកាពងបដបតថ ។

គតវផ ញពតៗថា មនមមនជាផយងផទមដលបដបតែ ។ លគបយា ងជាធមទាាងអស ។ សមាយ ទដឌ ចសចកឋយលចឃញលតវ

កជាធម, មចាេ ទដឌ ចសចកឋយលចឃញខសកជាធម, ចោភៈកជាធម អចោភៈកជាធម ចទាសៈកជាធម អចទាសៈកជាធម ចមាហៈកជាធម បញហដ កជាធម ។

អបកដដលមានចសចកឋយលខស កនងលតវដតបដបតថខស ន ង មនអាចបដបតថលតវបានចឡយ, ឯអបកដដលមានចសចកឋយលចឃញ លតវ កនងបដបតថខសមនបានចឡយ ។

90

ចបមានអបកលបាបឲយអងគយ អបកដដលមានចសចកថយលលតវចគ កមនអងគយ ចល េះដងបានថា អងគយមនដងអឝចឡយ ។

ចបមនដងអឝចទ នងចៅអងគយចធឝដចចមឋច អងគយចៅកមនមាន ចសចកថដងដដដល ជាដដដលចនាេះ ។

សនរ : សតបផោឌ នមាន ៤ នងបដបតថកាយានបសសនា សតបផោឌ ន ចតចធឝយា ងចទបលតវ ? ទាន!

ចមមលើយ : ដចចមឋចបានជាលតវចលជសចរស?

សនរ : ចឃញកបងគមភរថា កាយានបសសនាសតបបដឋា ន

ប ដនឋមនដងនងបដបតថយា ង? ចមមលើយ : មានដភបកចទ? មានលតចចៀក លចមេះ អ ថ ត កាយ

ចតថ ចទ? ចបមនមានចោកទាាង៦ចនេះចទ កមនដងអឝចសាេះចឡយ ។

ខ ៈកាពងចឃញចពលចនេះ មនដងសភាពដដលចឃញតាម ចសចកឋពតថា លតមដតជាសភាពដងមយខ ៈម ាងប ច ត េះ ដដល មនដមនជាការនកគត មនដមនជាការឮ សភាវៈដដលលបាកដតាមផវវ ដភបក កមនដមនជាសាផឡងដដរ ។

91

ចបដងចសចកថពតកបងខ ៈដដលចឃញ ដដលឮ ដងកវន ដង រស ដងសភាវៈដដលប េះខធបសមពសស ដងចសចកឋពតកបងខ ៈដដលនក គត មខជាមននសងសយកបងកាយានបសសនាសតបផោឌ ន ចវទនានបសស នាសតបផោឌ ន ចតាថ នបសសនាសតបផោឌ ន ធមាយ នបសសនាសតបផោឌ ន, មនសងសយកបងសតបផោឌ នទាាង ៤ ចឡយ ចល េះខ ៈចនាេះជាការ សងសយកបងច យ េះ កបងបញដ តែ ប ដនឋសភាវធមដដលកាពងលបាកដ កាលដងចសចកឋពត កដងថា លតងកាយមានសភាវធមកាពង លបាកដ ។

រប តាាងពកាលរហតដលចងចជងជាសភាវធម, ចៃ អាច ដងសភាវៈដដលលបាកដលតងកាយបាន ចោយប េះលតវ ។ ខ ៈចនេះ មានចធយញចទ? ម ឬចបេះដងមានចទ?

អនកសរ : តាមបញដតថមាន... ចមមលើយ : ចាាបានថាមាន ដតខ ៈចនេះលបាកដឬចទ?

ម ឬចបេះដង លបាកដចទ? អនកសរ : មនលបាកដចទ! ចមមលើយ : ចកតចហយ រលតចហយ សភាវៈដដលមនលបាកដ

គសភាវៈដដលបានចកតចហយ រលតផហយ ប ដនថកគងអាចចៅចាាបាន ថាមានតខវន តាាងពកាលរហតដលចងចជង ចនាេះគ អតថសញហដ ។

92

រពះដមានរពះភាគ លពេះអងគលទងលតាសថាៈ សខពវ ធាម អនតតត ធមទាាងឡាយជាអនតែ ។

របធមជារបធម នាមធមជានាមធម, របធមចកតចឡងចហយករលតចៅដរហស ដតនាមធមចកតចឡងចហយរលតចៅរហសថលក ដលងជាងរបធមចនាេះផៅចទៀត កាលលបចកសចាសចសចកឋពត ជវតនងតាាងចៅបានលតមដតមយជរខ ៈថនចតថ ដដលកាពងដងរប ឬដងនាម ដដលកាពងលបាកដប ច ត េះ ។

ការចាាដដលលបកានថាមានតខវន មានសត មានចៃវម មាន ចបេះដង មានទាច... បញហដ កដងថាចនាេះលតមដតជាការនកគត ។ ដចចបេះ

សតបបដឋា ន មនដមនជាការនកគតចទ ដតដងលកខ ៈថនសភាវធម

ដដលកាពងលបាកដ ដចលតងកាយខ ៈដដលប េះខធបសមពសស មនថា នងជាចាមណកមយចទ នង មានលកខ ៈទន ឬរង ។

អបកដដលធលវ បមានចជង ចបលតវកាតចជងចចញចហយ កចៅគត ថាខវនឯងមានចជង ចនេះគជាការចាាដដលចធឝឲយគតថា ចៅមានចជង ចទាេះជាគតវកាតចហយកចោយ ជាការចាារបទាាងអសលតងកាយ ដដល ចសចកឋពតចនាេះ របដដលលបាកដឥឡវចនេះបានរលតចហយ ចហយក

93

មានរបចកតចទៀត ចហយករលតចទៀត ចហយចៅដតចាាថាជារាងកាយ តខវនទាងអស តាាងដតពកាលរហតដលចងចជង ដចជាអបកដដល លតវកាតចជងចហយគតថា ផៅមានចជងអចងឯង។

ដចចាប េះនងអាចចឃញថា ធមទាាងឡាយជាអនតាថ ពតៗ បាន ចនាេះកទាលដតកាលលេះអតថសញហដ ដដលធលវ បគតថាមានរាងកាយ តាាងដតពកាលរហតដលចងចជង ដដលមនមានចសសសលរបដថទ ចលៅដតពរបមយ ដដលកាពងលបាកដដតមយលកខ ៈចឡយ ចនាេះគអនតាថ ។ អតថសញហដ លេះចោយលាបាក ខ ៈដដលលតជាកប េះខធប លតងចាដ កមយថនរាងកាយ លតជាកចនាេះករលត ដតកចៅចាា បានថា មានចយងដដលកាពងអងគយ ចៅចាាបានថាមានថដ មានកាល មានលគបៗយា ង, ចនាេះគផៅមនទានបានលេះចសចកឋយលខសថាមាន តខវនចៅចឡយចទ ។

ដចចាប េះខ ៈ ដដលសតចកតរលកដងលកខ ៈថនសភាវ ធមដដលកាពងលបាកដលតងកាយ លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលតាសថា

ខ ៈផនាះជាកាយានបសសនាសតបផោឌ ន ដដលសតបផោឌ នទាាង៤ ចនាេះ កមនផតព ដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ឋ ត កាយ ចតថ ចនាេះដដរ, មនលតវចៅចលជសចរសចទ ចបចៅចលជសចរសចនាេះកជាតខវន ។

94

កាលសតចកតកដង ចលសចចហយដតសតនងរលក សត អាចរលកតាមផវវដភបក ដដលកាពងចឃញខ ៈចនេះកបាន, ចបរលក តាមផវវដភបក ខ ៈចនាេះ កមនដមនជាកាយានបសសនាសតបបោឌ ន អាចរលកជាធមមា នបសសនាសតបបោា ន ឬចតាថ នបសសនាសតបផោឌ ន កបាន ប ដនថមនដមនលបាបវធឲយចៅចធឝយា ងចនេះយា ងចនាេះ គថាឲយចៅ រលកកាយានបសសនាយា ងចនេះ ចៅរលកចវទនានបសសនាយា ងចនេះ ចតាថ នបសសនាយា ងចនេះ ឬ ធមាយ នបសសនាយា ងផនះ ចនាេះចទ ។

មនមានវធនងចធឝ ប ដនថជាការយលសភាវធមសនសមៗ បនថច មឋងៗដដលកាពងលបាកដ ចហយកនងអាចដងថា ខ ៈដដលកាពង ចឃញចនាេះ កអាចនងរលកដងសភាពដងខវនកបានដដរ ។ ខ ៈ ដដលរលកនវលកខ ៈថនចសចកឋដងខវន ខ ៈចនាេះកមនដមនជា កាយ មនដមនជាចតថ ដតជាចសចកឋដងខវនប ច ត េះ ដដលភាសាបាល

កចលប ករថា ពវទនានបសសនាសតបបដឋា ន ។

ដចចបេះបញហជ កឲយចឃញថា បញហដ លតវដតចផគមនពតៗ ចបមន ធលវ បរលកដងលកខ ៈថនចវទនា ឬចសចកឋដងខវនចទ លបាកដជាចៅ លបកានចសចកឋដងខវនចនាេះ ថាជាចយង ជាអបកដងខេនមនខាន ។

95

អាលសយចោយចហតដចចាប េះកមនមានវធដដលនងចៅចធឝ ប ដនឋកាលចប សាឋ បយលចហយ ចសចកឋយលចលចតថចនាេះឯងជាសងាខ រកខននតាកដតង ឲយសតរលកដងលកខ ៈសភាវធម ដដលកាពងលបាកដឥឡវចនេះ ។

ដចចាប េះ ចទបមនដមនជាចរឿងថនវធចធឝចទ ដតជាការអបរ ាចសចកឋ ដងលកខ ៈថនសភាវធមដដលលបាកដតាមចសចកឋពត ។ មនមានវធ បដបតថ មនដមនសរវធចដមផនងចៅបដបតថ, ប ដនឋខ ៈចនេះចបមនដង កលតវសាឋ បឲយដង ចហយនងអាចដងថាខ ៈមានសត ខ ៈ វចងឝងចភវចសត, ចវោដដលគតថានងបដបតថ ខ ៈចនាេះមនមមន សត ចល េះសភាវធមកាពងលបាកដ ដតមនដង មនលតវចៅគតដល ខាងមខដដលមនទានមកដលចនាេះចទ ។

ចបគតថានងបដបតថ ផនះកគជាការមនដងថាខ ៈចនេះមាន សភាវធមដដលគរនងលតវដង ដចចាប េះចទបមនលតវគតចសាេះចឡយដល ចរឿងនងចធឝយា ង នង បដបតថយា ង ចនាេះ ។

សតរលកដងថាខ ៈចនេះកាពងចឃញមានពត កាពងឮមាន ពត កាពងប េះខធបសភាវៈដដលទន ឬរងមានពត កាពងនកគតមានពត

96

កាពងដងខវនចពញចតថ ឬមនចពញចតថ...មានពត ចសចកឋដងខវន លពចងយ ៗ ចសចកឋចសចកឋដងខវនសបាយ ឬមនសបាយកមានពត,

មនលតវរងចាាអឝចទ ទាាងមនលតវគតថានងចធឝអឝមយដដរ ខ ៈ ចនេះកាពងចឃញសភាវៈដដលលបាកដតាមផវវដភបក រលកដងខ ៈដដល កាពងចឃញ, ខ ៈចឃញជាសភាពដង ជាធលតដង ។

លតវចលបៀបលបដចថា មនសសសាវ បមនចឃញចទ ត ចៅអ មន ចឃញចទ ប ដនឋលកខ ៈដដលចឃញចនាេះមានពត កាលចៅមន ទានសាវ ប នង ដភបកមនទានខាឝ ក កលតវដតចឃញ ។

ខ ៈចនេះ កាពងចឃញជាចតថមយខ ៈ មនមាននរ សាងបចងាតចទ គចកតចឡងចល េះចហតបចចយ ។ ចតថខ ៈចឃញមន ដមនជាចតែខ ៈឮ លតវយលថាសភាវធមដដលចផសងគនប ចហយ ក យលសនសមៗ នវសភាពថនចតថ ដដលកាពងចឃញខ ៈចនេះផងដដរ ចសចកថយល ឬចសចកថដងជាដាបងចនេះ ចៅមនទានជាចាសជាកោក ចទ ។

ចបមានចគសរថាអវជាជ មនដងអឝ កចឆវយបានថា មនដងខ ៈ ដដលកាពងចឃញ មនដងសភាវៈដដលកាពងលបាកដតាមចសចកឋពត

97

ចាមណកឯបញហដ ចនាេះ ផធយគនប ពអវជាជ ចល េះបញហដ ដង ដតអវជាជ មនដង, សភាពចឃញចកតចឡងចល េះចហតបចចយ, សតរលក នង បញហដ ប ច ត េះ ដដលអាចដងថាជាសភាវធមម ាង, សត នង បញហដ ចកតរលត លពមគនប យា ងរហស ចហយចកតចនាេះកចល េះចហតបចចយដដរ ។ បងាគ ប បញហជ សត នង បញហដ មនបានចទ ដតអបរ ាចផគមនបនថចមឋងៗបាន ដតលតវ ចលបចវោយរសជាចរកាលភាវនា មនងាយមាននរចឡយ ដដលសតចកតចហយ ដងភាវ មៗ ចនាេះ ។

មនកាលដដលលពេះអរហនថសមាយ សមភទនជាមាច ស លទងលតាសដង ចនាេះ លពេះអងគលតវលទងបាចពញលពេះបារម៤អសចងខយរ ១ដសនកបផ ចលកាយ ពចពលដដលលពេះអងគបានទទលពទនពាករ ពលពេះដមានលពេះភាគ លពេះនាមថាទបងករ ចហយចនាេះ ។

រពះអាននទ បានបាចពញបារម១ដសនកបផ ... ចហយសរថា នងបដបតថយា ង ចបសរយា ងផនះបានចសចកឋថាចងនងដងសភាវ ធមខ ៈចនេះភាវ មៗដដលមនងាយលបលពតថចៅបានចឡយ អបកបដបតថ គជាអបកសាគ លខវនឯង គជាអនកលតងចាច េះខវនឯង ។ ខ ៈដដល មនដង គមនដង ខ ៈសតចកត ចទបដងថារលកសតមដលរលក គមនមានអាការៈខសពលបលកត។

98

ខ ៈចនេះកាពងផ ញជាលបលកត ពចារលតេះរេះថា កាពង ចឃញជាសភាវធមមយដបបខ ៈចនាេះ ជាសតថាប កគត ខ ៈ ដដលដងលតងចាលកខ ៈមដលកពងផ ញមដលជាអាការៈដង ខណៈផនាះជាសតបបោា ន ផគពាះកពងដងលកខណៈ ថនសភាវធមដដលមាន ពត ប ដនថចសចកថដងចនាេះ ចៅមនទានជាកចាស លតវអបរ ាសនសមៗ ចទៀត ដដលអបកដងពតចនាេះដងថា ចបសតមនចកតមនរលកលកខ ៈ ថនសភាវធមចទ បញហដ កចផគមនមនបានដដរ ចហយដងជាកចាសនវ លកខ ៈថនសភាវធមកមនបាន ។

ចោយចហតចនេះ ចទបជាអបកមានលបលកតចផគមនសត គដងថា ចតសតរលក ឬ សតមនចកតចទ ចោយមនមានការលបាថាប ចងនងឲយ សតចកត ចល េះដងថាសតមនបានចកតមកពរការចងចនាេះចទ គចហត លតវដតលតងនងផល ។

ចបចងនងជាអបកលអ កលតវលអដតពចពលឥឡវចនេះចៅ, ចបចង មនចលកាធ កលតវចផឋមមនចលកាធតាាងដតពចពលឥឡវចនេះចៅ, កសល ធមលតវអបរ ា មនដមនគតវលបគពតថចៅតាមអា ចថនចណង (ផសចកែចង) របសចយងបានចទ ។

99

ចផឋមរលកដងលកខ ៈថនសភាវធមជាលបលកត ដតមនដមនជា ចយងដដលរលកចនាេះចទ កាលសតចកតរលក កដងថាខ ៈចនាេះ ជាសត រចកមនលតវចៅចធឝអឝ ចលៅពការដងលកខ ៈចនាេះៗ សនសមៗ ចកនចឡងៗ ចៅចទៀតប ច ត េះ ចហយនងចៅលេះបងចសចកឋជាបជា ក កបងការដដលចកតចសចកឋចលតកអរកបងចសចកឋដងចនាេះ ឬចសចកឋចលតអរ ចពលដដលសតចកតចនាេះ ។

មននងសតចកត កមនលតវចងឲយសតចកត កាលចបសតចកត

ចហយ កមនលតវចលតកអរលតងសតដដលចកតចនាេះដដរ ចនេះជា មជឈាបដបោ ។

មជឈមាបដបទា គការអបរ ាចផគមនសតបផោឌ ន សភាវធមពត ចនាេះជាយា ង សតករលកដងចសចកឋពតចនាេះជាយា ងចនាេះ ចនេះ ចទបជា មជឈមាបដបទា , មនលសឡាញ ទាាងមនសអបកបងសភាវៈដដល កាពងលបាកដ ចល េះមនដមនជាចយង មនដមនជារបសចយង មនដមន ជាតខវន សតឝ បគគល ។

ចសចកឋលបកានជាបជា កថាជាចយង ជាតខវនចនាេះ មនបាន មានចាច េះដតកបងជាតចនេះបច ត េះចទ គមានមកយរយាររាបអចនក ជាតចហយ ចហយចតថៃងចនេះ នងលតវដងជាកចាសកបងលកខ ៈថន

100

នាមធម នង របធម បានយង ? ផបមមនការសតែ បគពះធមតចមមនការពចារ គពះធម កតច , ចពលដដលសតរលកលកខ ៈថន សភាវធម ចតនងអាចលបចកសការចកត ការរលត បានចទ?

កបងសមយដដលលពេះដមានលពេះភាគលពេះអងគ ចៅមនទានលទង ចលបរន ឝ ន លគនដដលលពេះអងគលទងសាដដងធមមែងៗ មានអបកដដល ដងអរយសចចធមចលចន ប ដនឋមនបានចសចកថថា ដងចាសបានលគបគនប ទាាងអសចនាេះចទ ។

អបកដដលសផគមចជាលពេះអរហនថ តចជាងអបកដដលសផគមចជា លពេះអនាគនម អបកដដលសផគមចជាលពេះអនាគនម តចជាងអបកដដល សផគមចជាលពេះសកទាគនម អបកដដលសផគមចជាលពេះអនាគនមតចជាង អបកដដលសផគមចជាលពេះចសាតាបនប នង អបកដដលសផគមចជាលពេះចសា- -តាបនប កលតវដតតចជាងបៃជជនដដលមនសផគមចធមអឝចឡយ ។

ចបអបកមយបានដងចាសនវលពេះន ឝ ន ជាចសាតាបនបកបង លគនចនាេះ កគងមនបានអងគយចៅកបងទចនេះចទ បញហច កឲយចឃញថា ការសាឋ ប នង ការពចារចៅមនទានលគបលគនន គលតវសាឋ បធមបនថ ចៅចទៀត ពចារធមបនថចៅចទៀត ។

101

ចបបានអានចមលលបវតថពអតតជាតរបសលពេះសាវក ចឃញ មានចោកខវេះចរៀនចបលពេះថលតបដក នង អដឌកថា ប ដនថចោកកចៅដត មនបានដងចាសនវអរយសចចធមដដរ ។ ដចចបេះចទបមនលតវនករ ាពង ដលថានងដងផពល នងដងយតយរ ឬកដងរហសចនាេះចទ ចហយកទាាងមនលតវសរអបកដថទដដរ ចល េះរដមងដងចោយខវនឯងថា ខ ៈចនេះ សតរលកដងសភាវធមដដលកាពងលបាកដ ដដរឬចទ?

បញហដ របសអបក អបកចនាេះកដងចោយខវនឯងតាមចសចកឋ ពត ជាអបកដដលលតងចាច េះខវនឯង គជាចរឿងអបរ ាចផគមនបញហដ ចៅ ផរឿយ ៗ សនសមបនឋចមឋងៗ ប ច ត េះឯង ។

សនរ : កបងការបដបតថធម ពទនបរសទសាឋ បចហយ បានដង ថា សភាវធមចលឿនរហសស គនតលបាបថាដងមនចាសចទ ចទាេះ ជាដងយា ងដដងមនចាសដដរ នរៗ កចឃញថាជាសតឝ បគគលដដរ ចលឿនរហសស រលកមនទានចទ!

ចមមលើយ : ចតដងមនទាន ឬមនដង?

ចមមលើយអនកសរ : គដងជាសតឝ ជាបគគល ជាតខវន! អនកគរសចនត : ដចចបេះនងអាចថា ដងមនទាន ឬមនដង,

102

ចផមេយអនកសរ : បាទមនដង មនដមនមនទានចទ គមនដង! អនកគរសចនត : លអលតមលតវចល េះថាសភាវធមកបងខ ៈចនេះ

កាពងលបាកដ ខ ៈចនេះមនមានអបកចដកលកចទ ។ កាពងចឃញ ដង ឬមនដងថាចឃញ ជាសភាពដងមយដបប មនដមនជាចយងចឃញ សភាវៈដដលលបាកដតាមផវវដភបកមានពត កាពងលបាកដ ចតដង ឬមន ដង? មនដមនថាលតវចៅដសឝងរកសភាវៈមដលគបាកដតាមផវវដភបកចទ! ខ ៈចនេះ សភាវធមកាពងលបាកដ ដតមនដងតាមចសចកឋពតមនដមន ជាដងមនទានចនាេះចទ ។

តពចនេះចៅកគងមនមាននរលបាបថា ដងធមមនទាន ចទៀតចហយ ចល េះដដលដងថា សភាវធមដដលចកតរហសចនាេះ កតាម ដតបានឮបានសាឋ បមកប ច ត េះ, ខ ៈចនេះសភាវធមកាពងចកតរលត មនដមនជាចរឿងដដលនងលតវគតថា មនទានចនាេះចទ ។ សភាវៈដដល រលតចៅចហយករលត កពងរតថាមនទាន កផកតរលត មនលតវរងចាា មនលតវចៅគតថានងទានចនាេះចទ ។

ការដងលកខ ៈថនសភាវៈដដលកាពងលបាកដខ ៈចនេះប ច ត េះ ដដលជាចលគឿងបញហជ កដលបញហដ ថាយលសភាវធមតាមចសចកឋពតដដរ

103

ឬចទ? ចបសនជាយលសនសមៗចឡង បញហដ កចផគមន កានដតសនសមៗ ចឡងដដរ ។

ចងនងដលគពះន ឝ នចោយមនដងសភាវធមខ ៈចនេះ ឬ ដងលបាកដថា លបចកសលពេះន ឝ នមនទានបានចទ កាលមនដង លកខ ៈថនសភាវធមដដលកាពងលបាកដខ ៈចនេះតាមចសចកឋពតចល េះដចចបេះចហយចទបមនលតវចៅគតដលចរឿងនងដងចាស នវអរយ សចចធមចនាេះចទ កាលចបចៅមនទានដងលកខ ៈថនធមតាមចសចកឋ ពត ។

អបកលគបគនប នយាយតាមៗគនប ថា សភាវធមចកតចឡងចល េះ ចហតបចចយ, សាឋ បតាមៗគនប មកថា សភាវធមទាាងឡាយលបាកដក ចល េះចកតចឡង ។ ប ដនឋខ ៈចនេះកាពងប េះខធបសមពសសសភាវៈដដល រង ចតមានចសចកឋយលពតលបាកដចហយឬចៅ ថារងដដលកាពងប េះ ខធបចនាេះកាពងចកត ចបរងមនចកតចទ កប េះខធបរងមនបានដដរ ។

អបកលគបគនប កាពងប េះខធបសមពសសសភាវៈមយ ចបសតមន ចកត មខជាគតថាជាត គតថាជាថដ ដតចបសតចកតរលកដងលកខ ៈ លតងរងមនដមនជាបញហដ អាចលបចកសចាសបានភាវ មៗចទ? ដចចាប េះ

104

ចសចកឋកបងលពេះថលតបដក ចទបលពេះដមានលពេះភាគ

លទងសាដដងថាលបារពធ ចរឿយ ៗ ញយៗ រហតដលនងអាចដងថារង ចផសងពសភាពដដលដង រង ។

ចវោរលកលកខ ៈថននាមធម នង របធមចលចនចឡងៗរហត ដលបញហដ តាាងមាាដលថាប កវបសសនាញា សភាវធមដលបាកដតាម ចសចកឋពត កបងខណៈដដលជាវបសសនាញា ប ដនឋកមនបានចសចកឋ ថា ខ ៈចនាេះនងអាចលបចកសការចកតរលតភាវ មៗ ចនាេះចទ ។ ចនេះ សាដដងឲយចឃញថា ការអបរ ាចផគមនបញហដ លតវដតលបលពតថចៅតាមលាោប ថាប ក ។

អបកមយគតថា នងអាចលបចកសចាសលកខ ៈការចកត រលតភាវ មៗ ទានចពលចនាេះបាន រខស ចហយនងកមនលតវចៅគត ទាន គតចរឿងនងអាចដងទានការចកតរលតចនាេះដដរ, ប ដនឋគរចផឋមដង នវលកខ ៈដដលជាសភាពដង នង លកខ ៈដដលមនដមនជាសភាព ដងតាមផវវដភបក លតចចៀក លចមេះ អ ឋ ត កាយ ចតថ កគមានលតម៦ ទាឝ រប ច ត េះ មនចលសជាងចឡយ ដតអវជាជ កដងមនបាន ។

លពេះដមានលពេះភាគ លពេះអងគលទងសាដដងលពេះធមចោយលអត រហតអស៤៥វសា ទាាងលពេះវនយ ទាាងលពេះសលត ទាាងលពេះអភធមយ

105

សាដដងឲយចឃញថា ចតចសចកឋមនដងរបសចយង មានចលចនសននក សនាន បសលលតមចៅ ចទបលពេះអងគលតវសាដដងលពេះធមយា ងលអត ចលចនដលលតមចេះ ។

សមផថានងលតមដតជានាមធម នង របធម កចោយ ដតក លពេះអងគទងសាដដងនវសតបផោឌ ន៤ដដរ ចដមផឲយចយងដងចសចកឋពត ថាចសចកឋដងខវនចផសងៗ មនថាជាសខ ជាទកខ ជាចសាមនសស ឬជា គពចងយៗ ចនាេះចទ កសទនដតមនដមនជាចយង មនដមនជាតខវន ។ ថៃង ចនេះ មានរបធម នង នាមធមលបាកដចលចនសននកសនាន បស ទាាង តាមផវវដភបក ទាាងតាមផវវលតចចៀក ផវវលចមេះ អ ឋ ត កាយ ចតថ, ចសចកឋ ដងខវន ចកតលគបខ ៈដដលចឃញ លគបខ ៈដដលឮ ដងកវន ដង រស ដងការប េះខធបសមពសស នង គរបខណៈដដលនកគត ។

លតមដតចសចកឋដងខវនដតមយប ច ត េះ កចលចនសចៅ ចហយ ចេះទគមមចៅមាន ចោភៈ ចទាសៈ ឥសា មចឆរយៈ កាញជា ចដម ដដលសទនសងដតជាអកសល ចចតសកសននកសនាន បចទៀត ចត ចលចនប ត ចៅ ចហយកចៅមានចសាភ ចចតសកចលចនលបចភទចទៀត ដដរ ។ ចនេះសាដដងឲយចឃញថា ធមអាលសយចហតបចចយ ចកតចឡង លគបៗខ ៈ ចទបជវតលបចាាថៃង វចងឝងចភវចសតចៅលគបខ ៈ ដដល មនរលកដងលកខ ៈថនសភាវធមដដលកាពងលបាកដ ។

106

សនរ : មានចគសរចសរសរមកថា បគគលជតសាវ បនងចធឝដច ចមឋច ចបអបកចនាេះជាអបកបដបតថសតបផោឌ ន?

ចមមលើយ : មនមានចយងជាអបកចធឝ មនមានតខវន មានដតចតថ ផចតសក រប ដដលចកតចឡងតាមចហតបចចយ ដតមយខ ៈៗ ។

សនរ : ចេះចបរបរលត នាមករលត ចតអឝចៅចកតចទៀត? ចមមលើយ : រប នាម កចកតចទៀត ។ រប នាម អមាញមញ

ចនេះ រលតឬចទ? អនកសរ : រលត!

អនកគរសចនត : ចកតចទៀតឬចៅ? អនកសរ : ចកតចទៀត!

អនកគរសចនត : កគចកតរលតតាមចហតបចចយ ចៅចរឿយៗ ចបនាម នង រប មនចកតចទចនាេះ កមនមានការអងគយជាគនប ចៅទចនេះដដរ,

អនកសរ : អនកគរធមមា ចាររលបាបថា ពកខញ ា នង ចញាមញាត ទាាងអសដដលចៅទទលអនកគរផៅលតងទោនយនថចហាេះ សទនដតជា អបកមានបញហដ ចតបញហដ ចនាេះគជាអឝ ចៅលតង?

107

អនកគរសចនត : ចញាមញាតដដលចៅទទលលតងទោន

យនឋចហាេះ ចតធលវ បសាឋ បធម ដដលចោកគរអរគបណឌ តធមមា ចាររ ប ៃ ោវងស បរយាយដដរឬចទ?

អនកសរ : បាទ! ធលវ ប...

អនកគរសចនត : ចេះចបសាឋ បចហយមនចកតចសចកឋយលដង ចទ ចតនងចៅសាឋ បតចៅចទៀតចទ?

អនកសរ : សាឋ បចហយមានចសចកឋយល! អនកគរសចនត : ចនាេះឯងជាបញហដ ដដលយល!!!

ពរសាន ធម

បថជជនន មនសគា លមខ ទកខសចចៈ លងដោភៈ ដោហៈខល ាង របណាងរស សសវងរកសខ កនងទកខរាស ផលល សសែដ ម ោះ ដលងោភយស ដររោះកាពង លងែណា !!!

ចងរកឲយជក ចងរកឲយហាល ចងគសតលឲយគតទក

108

Â

វភាគទានថនោរពចារណា - ផលសអសសពាទាន ធមាទានគបផសរ រសអាមនផសា នងរសធមារស

មមនអាមនផសា មមនរណធមខពស

សតេ បគកអបផ ា ះ រសគកអបចតែ ! )

© ពពហម-ខមតតត

Â

109

អសអញ…អសទកសខ! (បទនពនធ របស ពពះភកសខ ឥនទរបខញោ ងន-ខេន)

- របាយទ ាងឡាយ ននដយើងដេ ជាសងខខ រដទ សនដោកអនក ! ចរដងរេបគនន ច ាឲយជាក កាបទមទក ជាបនងវា ។

- វាដកើែវាចស វាឈសគល ប វាមនសដលសគា ប ដយើងបញជជ វាសែងសរបរបល រាលដវោ ដៅតាមដរឿងវា ជាធមមតា ។

- ចរការសឡាញ ចរកាសអប រែវសរបរែឡប ឧដបាខ ដទោះបរបាយ ាល យយា ងណ ដចោះនលចនតា ជាសខបាន ។

- ាយឯងសែងចស សែងឈធងន ចែាដចោះអែធន មនរ ាខន ដទោះបាយសបក សចកចកសគា ន អបរ ាចែាបាន តាមរពោះធម ។

- ជរមរោះអញ នង របសអញ ពកនងចែាដចញ ចែាសគអ ែលអ ភលថលល រែជាក សងបបវរ ដររោះបានដងធម កសខចែា !

Â

110

ដាកសភារៈចះ...ខទើប នខសចកតតសេ! (បទនពនធ របស ពពះភកសខ ឥនទរបខញោ ងន-ខេន)

- ខនធរបា ាជា ភារៈដធងន សែបថជជនន មនយលដង ដចោះសែនត ាគនន ខែខារបង ទលភារៈហនង សរសកថលធងន !

- រពោះពទធជាោច ស រតាសរបាបថល ចរអនករាលគនន ខាេែេន ដបើអនកទ ាងឡាយ មនចងធងន ឈបទលសរកពន ភារៈដៅ !

- ោកភារៈចោះ នងរសគលខលន សខភាពោាមន ចែាតា ាងដៅ សខសងបរែជាក ឥែកាលដតា ឥែដោោះហមងដៅ សខសគនាពែ !!!

Â

111

មនានអញកសនងបញចកសខនធ (បទនពនធ របស ពពះភកសខ ឥនទរបខញោ ងន-ខេន)

- ដយើងសាគនលរប ថលរបអញ ដវទនតសញជា ថលអញសដរ សងខខ រវញជា ណ អញហរសហ អវៗអញសដរ អញទ ាងអស ។ - ដបើសវកសញកដមើល ដៅកនងរប មនជបដ ើញអវ ជាអញដសគោះ ដ ើញទកដដភលើង ខយលបាដណណ ោះ មនដ ើញអញដសគោះដៅរែងណ - ដវទនតារដង ដសគយសខទកខ រេបមខរាលរប រាលអាតាម ផស ាគនន ដកើែដឡើងតាមដហែារណ គនម នអញអតាា េររសដណោះ ។ - ចាសណកសញជា កែចាណា ច ារបសាដឡង ទបនងខពស ដមម សសវងខល អវទ ាងអស កនងដនតោះកគនម ន អតាា សដរ ។ - សងខខ រតាកសែង ផស ាផា ាេែ ដកើែជាេានែ ដរចើនឥែសលា បាបបណយេណដទសរាលនថងសខ កនងដនតោះកសដរ គនម នអញដទៀែ - វញជា ណដ ើញរប ឮសាដឡង ធាកលនដផសងៗ ភលកសរសជាែ រងទនរែជាក ដតា បាោះដបៀែ កនងដនតោះកដទៀែ គនម នអញដឡើយ - ដយើងដជឿរបាន សគម នតាមគនន អសដពលដវោ មកយរដហើយ ដកើែទកខតានែង ចែាឥែដសប ើយ អនកដអើយឈបដជឿ ខសដទៀែដៅ !

112

ខោកសខនះមនគរខៅ !!! (បទនពនធ របស ដោករេអេាបណឌ ែ ធោម ចរយ បត-សាវងស)

- កណា លទរករងចស ដមើលដ ើញចាស ភនាជ ាវញ នករពោះខាបាដពញ ធមដដើរដចញ ចកដោា ។

- ដដើរតាមសគន មរពោះបាទ រពោះដោកនតថ រពោះសគសគា រពមទ ាងអរហនតា ចកដោា ចលនរវ ន ។

- ដោកដនោះមនេរដៅ សទធសរែវ សែងរករាន រពោះនត ាដៅនរវ ន សែវដាដោន ដចញចកឋាន ។

- ឥឡវដៅអសដហើយ េដៅដឡើយ សែលាអាន មនយរនងបាែោន ផល វនរវ ន គនម នអនកដដើរ ។

- ាលដនតោះសដនមេធៈ សទធអរយៈ អនករបដសើរ ឥឡវដចញដាដណើ រ ដដើរដៅបាែ សគង ែអសដហើយ !

(រសងចកដសៀវដៅ ជនយសត ភារទ ១៤ / ទពរ ១៩៩)

6

113

ខរៀនធមហាតសាល ប! (បទនពនធ របស ពពហម-ខមតតត ផៅ ជយវរនទ)

- ធមឋែមនឆងង យ ដមើលរបាយដនោះ រែោះរោះលោះាែសាយទដឋ របកបបញជា មរណនសសែ សោម ទដឋ សែដងជាក ។

- ទកខដកើែដររោះអញ រសឡាញបញចកខនធ មនេររបាន បញចកខនធភារៈ នតមរបខចបល បាណលវដាៈ មនដ ើញសចចៈ ដររោះអវជាជ បា ាង ។

- ាលសសវងរកធម េររកកនងាយ ាលសសវងរកបាយ េររកកនងឆងន ាង នតមរបមនដទៀង ោនទកខាល ខល ាង គនម នខលនែតា ាង ខល ាងអវជាងសគល ប !

- ដផណរជវត គបគពតែតមកមា មគបគបលគបចា ខនធគបាឥតគបាប សតដងទាន រសរនគបញាប ផរៀនធមហាតសតេ ប ចាបផផែមឥឡវ !

Â

114

*វភាគទានថនោរពចារណា*

- សតវកគពះពទធ បរសទធផោយរណ លះលភផលភលន ទមានត ា

គបគពតែសចរត កាយចតែវចា

សត-បញញដ ភេថាេ ផោយធម ! )

- យបថថាកនេង ឆេងដលផពលមយ យកអាមកជយ ផពលមយមកដល

អសអញអតអាង តងតមកមា-ផល

កសល-អកសល ចានាដផណរ ! )

- មនររផៅមក មសាងរកអាគនា ន រអាមដលមមន មនររជពាក

មនររគបកាន បញចកខនធភារៈ យលដងសចចៈ ោកភារៈចះ ! )

© ពពហម-ខមតតត

Â

115

តងពចតែ រតពចង សងពកមា

ផភេចមនចា ផទែ មនដល ផលមនមក

ខមតខង ដងមតដត សទធមតមសេ

គបាឥតមគប មបរឥតខេន បនឥតអញ !

ផភេងត ា គបហារចតែ ឥតគពះធម

លអកកករ បរជវត ពតជាចាញ

ផបចងឈនះ គតវលះចង បបងអញ

ផបគសឡាញ អញផមទកខ មខមតលង !

វដែសងារ កនាែ រមវង មរងជាទកខ

លងលយលក ទកខបញចកខនធ តនតបជង

ផបមនដង គសវងផលក ជាបកពង

ផគតយអាយវង លងវដែៈ ធលេ កផេវមមរ !

ធមមមនពត រតឲយគតវ ផេវសមមា

តងផបែជាញ យគតតម សតន មបាទា

បដបតែធម គតងគតមគតវ ផេវមជឈមម

គពះឈនះមមរ គគនគតសដង សចចធម !

*វភាគទានថនោរពចារណា* © ពពហម-ខមតតត

116

- ផរឿងផលកយ គបាបផរឿង ផគរឿងញាបញរ

នាចតែចរ គតចតគតក រកសខផលក

មសនរវល អពលទកខ មខមមតផមម

រសមមនផជារ ផទាះមមនគក ពរពពតតធម !

- ផភេងរលក ពាកយសរផសរ ផសាសមមេ ប

ពាកយបងអអ ប គបាបដណង ដងដផណរ

រកាចតែ ឥតខវា យខាល តមាលផសា

គបងដផណរ ផគបជវត ពរពពតតធម !

- ផរឿងជវត គបគពតែផៅ ផៅកនងផលក

មសនវផយរ ផររអតអាង សតងអញឯង

ជញជ ងកមា ចាថេងផល ផែលជាកមសែង

លះចមបង មរងជវត ពរពពតតធម !

- ផរឿងជវត រតឲយលអ ធមសផនាែ ស

ផរឿងទាងអស ផោះផោយធម ផសតា ះសរគពម

តមាលចតែ ឋតកនងធម ឥតគបឈម

សខ សាប គពម លាមនងរស ពរពពតតធម !

*វភាគទានថនោរពចារណា* © ពពហម-ខមតតត

117

ពពះពខទាធ វាទ - ចរញចច នាធរញចេយយ ញេយយ េទេមតតញនា ឯកចរយ ទឡហ កយរា នតថ ពាញល េហាយតា ។ បេាល ាលសវោះសសវងរកកលាណមែា ដបើមនបានមែាដរបដសើរជាងខលន ឬ មែាសដលដសមើនងខលនដទ េបបរបរពែាដៅសែោន កឯងឲយខជ បខជនវញ ដររោះថល សហាយតាេណ មនោនកនងបេាលរលដឡើយ !

(គសងចាក សតតនតបដកស េទទកសនោយ : បដកចលខ ៥២ / ទាពរ ៣៤)

6 - សពវ បរវស ទកសខ សពវ ឥសសរយ សេ សាធារខេ វហញោនត ខោគា ហ ទរតកសកាត ។ ( គបផយជន មយ) សដលដៅកនងអាណចននជនដនទ ទ ាងអស នត ាមកនវទកខ, ឥសសរភាព ទាងអស នត ាមកនវសខ, សែវទ ាងឡាយ សដលរជមជដៅកនងដហែននទកខទដៅ សែងដនឿយរពយ ដររោះកដលសជាដរេឿងរបកបទ ាងឡាយ សែវកនលងបានដោយរក !

(គសងចាក សតតនតបដកស េទទកសនោយ : បដកចលខ ៥២ / ទាពរ ១៥៤)

118

2 - \TM eva jatInM ehatu suxita ehanþú jateya ¡

TanenH cUrmandl;jatiTaMgLay sUmjatiTaMgLay

)andl;nUvesckþIsux ¡ ¬1¦

kuslplbuNü EdlseRmc)anGMBI {FmµTan}enH eyIg´

sUm]TÞisCUncMeBaH elak-Gñkd¾manKuNTaMgLay manmata-bita

CÍdUnCÍta buBVkarICn RBHRKÚ]bCÄayacarü RBmTaMgBBYkjati kñúg

sgSarvdþTaMgGs; sUmelakGnuemaTnaeRtkGr cMeBaHKuNkusl

ectna nig buBaØkiriyaenH luH)anGnuemaTnaeRtkGrrYcehIy sUm

)anRbkbedaysmµaTidæi manbBaØayl;eXIjRtÚv seRmc)annUv

esckþIsux tamKnøgmaK’aén {RBHFm’RBHsmµasm<úT§}cuH ¡

\TM vtenabuBaØM GasvkçyavhM ehatu GnaKet kael ¡

rIbuNü EdlekIteLIgGMBIkmøaMgsT§a-kuslectna kñúgFmµTanenH

sUm[)anCabc©½y naMmknUvFm’CaTIGs;eTAnUvGasvkáiels snSM

]bnisS½yecjcakvdþ³ nig karbdibtíþrYccakTukç )andl;eRtIynay

eBalKW RBHniBVan B§d¾GnaKtkal kMubIeXøógXøateLIy ¡

¬1¦

sutþnþbidk xuTÞknikay xuTÞk)az {tierakuDÐkNÐ} ¬bidkelx 52/ TMB½r 13 ¦ .