«Τετράδια» τ. 8 Εύη Σίμου “Gestalt” - Τεχνικές θαραπείας 3 Εύη Σίμου Προσέγγιση Gestalt Τεχνικές Θεραπείας Οι εκπαιδευόμενοι θεραπευτές στη θεραπεία Gestalt εισάγονται και στη χρήση δεξιοτήτων. Προηγουμένως όμως έχει αφιερωθεί ικανός χρόνος σε θέματα σχετικά με τη προσωπική τους ανάπτυξη, ώστε να βιώνουν τη χρήση των τεχνικών μέσα από τις δικές τους δυσκολίες. Με αυτό τον τρόπο οι εκπαιδευόμενοι κατανοούν ότι εκείνο που είναι σημαντικό για τη συμβουλευτική είναι να επιτρέψουν στα ταλέντα τους στις δεξιότητές τους και τις εμπειρίες τους σαν άνθρωποι να ταιριάξουν μέσα στη θεραπευτική σχέση με το πελάτη. Τονίζεται ότι είναι πλάνη οι τεχνικές αυτές να εφαρμόζονται σαν αθέλητη μίμηση στο ύφος του Perls, ή ακούσια ή εκούσια να στοχεύουν στο χειρισμό των θεραπευομένων. Στη θεραπεία Gestalt ο θεραπευτής εκπαιδεύεται να ακούει με προσοχή αυτό που εκφράζει ο θεραπευόμενος και μετά βλέπει το γενικό πλαίσιο και τη κατάσταση που μπορεί να υπάρχει από πίσω. Συσχετίζει λοιπόν στη πορεία τη μορφή, το σχήμα, την εμπειρία που βρίσκεται στο προσκήνιο, με το φόντο, το περιεχόμενο, τη προοπτική, την εις βάθος κατάσταση και τα δύο αυτά μαζί (σχήμα και φόντο) δημιουργούν τη Gestalt ολοκληρωμένη μορφή. «Κατανοώ» για το θεραπευτή σημαίνει ότι βρίσκει τη σχέση ανάμεσα στην εικόνα που βρίσκεται σε πρώτο πλάνο και στο φόντο.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Ο Moreno, ένας από τους ιδρυτές του ψυχοδράματος, είχε τη πεποίθηση ότι ένα άτομο έχει περισσότερες πιθανότητες να ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό του όταν συμμετέχει σε ένα γεγονός παρά όταν απλά το αφηγείται. Ο Perls υιοθέτησε αρκετές από τις αρχές του Moreno στις τεχνικές Gestalt που σχετίζονται με τα πειράματα. Στη τεχνική του ψυχοδράματος μέσω της άμεσης εμπειρίας ο θεραπευόμενος περιορίζει την ερμηνεία που μπορεί να δώσει μία απλή αφήγηση και οδηγείται προς τη θεραπεία. Η θεραπεία Gestalt έχει ενσωματώσει μερικές από τις αρχές του ψυχοδράματος στις τεχνικές της. Ένα πείραμα μπορεί να πάρει πολλές μορφές και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη προσωπικότητα και τη δημιουργικότητα του θεραπευτή. Μέσα από ένα πείραμα που καθορίζει ο ψυχοθεραπευτής ανάλογα με το βαθμό επίγνωσης που εκτιμά ότι έχει ένα μέλος της ομάδας, μπορεί να ζητήσει από αυτό να δημιουργήσει ένα διάλογο με τον εαυτό του και κάποιο άλλο μέλος της ομάδας που παίζει το ρόλο ενός κυρίαρχου προσώπου στη ζωή του που τον δυσκολεύει ή του δημιουργεί έντονα συναισθήματα. Η διαδραμάτιση βοηθά το πελάτη να σκεφτεί ότι υπάρχουν και άλλες πλευρές της συμπεριφοράς του προσώπου που δεν τις έχει σκεφθεί μέχρι τώρα. Το ίδιο ισχύει και για τις πτυχές της συμπεριφοράς του ίδιου του πελάτη, ο οποίος με αυτό τον τρόπο συνειδητοποιεί πράγματα για τον ίδιο του τον εαυτό που δεν τα είχε αντιληφθεί και έτσι να αυξήσει την αυτοαντίληψή του. Μετά το τέλος ενός πειράματος ο θεραπευτής ζητά από το θεραπευόμενο να του πει τι σημαίνει γι αυτόν το πείραμα και τι συναισθήματα του δημιούργησε η όλη διαδικασία. Εντάσσοντας το Ψυχόδραμα μέσα στις τεχνικές θεραπείας ο Perls ανέπτυξε επιπλέον τις τεχνικές της άδειας καρέκλας της θερμής καρέκλας της επιπλέουσας θερμής καρέκλας, το παίξιμο της προβολής, τη τεχνική της πρόβας ,την εξάλειψη της ενδοβολής, τις τεχνικές της αντιστροφής και την απαλοιφή των αναστροφών. Οι τεχνικές αυτές έχουν ως στόχο την αλλαγή της επίγνωσης και την επίτευξη του στόχου του πελάτη
Στην πρόβα, ο στόχος είναι να εφαρμοστούν νέα πρότυπα δράσης και
να μπορέσουν οι θεραπευόμενοι να διαμορφώσουν αντιδράσεις στις εμπειρίες
που τους δημιουργούν δυσκολίες. Χρησιμοποιείται επίσης όταν το άτομο έχει να
αντιμετωπίσει δύσκολες μελλοντικές καταστάσεις τις οποίες φοβάται ότι δεν
μπορεί να χειρισθεί. (Όπως να προσληφθεί σε μία δουλειά). Ένα η περισσότερα
μέλη της ομάδας αναλαμβάνουν το παίξιμο ρόλων με την ενεργό συμμετοχή του
θεραπευτή διευκολύνοντας έτσι το θεραπευόμενο να εκφράσει τις αντιδράσεις
του και τα συναισθήματά του στο ασφαλές περιβάλλον της ομάδας.
Η εξάλειψη της ενδοβολής Ο Perls υποστήριζε ότι οι άνθρωποι που
έχουν ενδοβολές σπρώχνουν τόσο βαθιά μέσα τους το όριο ανάμεσα σε αυτούς
και στον υπόλοιπο κόσμο με το να καταπίνουν διαρκώς σκέψεις και απόψεις που
δεν είναι δικές τους, που τελικά δεν μένει τίποτα για τον εαυτό τους. Τα άτομα
που επεξεργάζονται τις ενδοβολές τους με τη τεχνική της άδειας καρέκλας η τη
τεχνική της πρόβας μπορεί να βιώσουν έντονη πίκρα ή επιθετικότητα. Ακόμα
μπορεί να βιώσουν ψυχοσωματικές αντιδράσεις.
Με τη τεχνική της αντιστροφής δίνεται η ευκαιρία από το θεραπευτή σε
μέλη της ομάδας να επιδείξουν μία συμπεριφορά αντίθετη με αυτή που έχουν στη
ζωή τους. Έτσι κάποιος ντροπαλός ενθαρρύνεται να μιλήσει στην ομάδα. Ο
χαμηλόφωνος ενθαρρύνεται να μιλήσει δυνατά κλπ.
Όταν ο θεραπευτής διαπιστώσει, ότι ο θεραπευόμενος βιώνει αναστροφές, δηλαδή κάνει στον εαυτό του αυτό που θα ήθελε να κάνει στους άλλους η θα ήθελαν να του κάνουν οι άλλοι, επισημαίνει τις κινήσεις του σώματος, το σφίξιμο στα χέρια ή σφίξιμο στα δόντια όταν καταπνίγεται ο θυμός. Έτσι θα δουλέψει αρχικά ώστε να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να αναγνωρίσει τις ακούσιες εκφράσεις του σώματος και μετά προχωρά στη διαδραμάτιση. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αναστροφές ακούγονται να λένε «ντρέπομαι για τον εαυτό μου», ή «φοβάμαι τον εαυτό μου». Οι θεραπευτές Gestalt συχνά συνιστούν στα άτομα με αναστροφή να χρησιμοποιούν υλικά όπως μαξιλάρια, πετσέτες, σάκους του box για την αποφόρτιση του θυμού και ταυτόχρονα να μπορούν αν θέλουν να ουρλιάζουν. Οι θεραπευόμενοι ενθαρρύνονται να φανταστούν ότι τα παραπάνω αντικείμενα αντιπροσωπεύουν το πρόσωπο η τα πρόσωπα με τα οποία είναι θυμωμένοι.
Σε αντίθεση με το Freud που πίστευε ότι τα όνειρα είναι η βασιλική οδός προς το ασυνείδητο, ο Perls πίστευε ότι τα όνειρα αποτελούν τη βασιλική οδό προς την ολοκλήρωση του ανθρώπου. Τα διάφορα μέρη του ονείρου αποτελούν κομμάτια της προσωπικότητας του ανθρώπου μερικά από τα οποία τα έχει αποποιηθεί. Τα όνειρα αποτελούν τη πιο αυθόρμητη έκφραση της ύπαρξης του ανθρώπου στο εδώ και τώρα γιατί στην εκδήλωσή τους δεν ασκείται έλεγχος. Κάποιος που αρνείται τα όνειρα του αρνείται την ίδια του την ύπαρξηΟ Perls θεωρούσε επίσης τα όνειρα ως προβολή, όπου επιθυμίες, στάσεις, συμπεριφορές αποδίδονται από το άτομο σε κάτι άλλο έμψυχο η άψυχο και όχι στον εαυτό του.
Στη θεραπεία Gestalt δεν γίνεται καμία ερμηνεία των ονείρων η των συμβόλων. Τα πιο σημαντικά όνειρα είναι εκείνα που επανέρχονται. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μία μισοτελειωμένη υπόθεση η οποία δεν μπορεί να κλείσει στον παρελθόν. Οι άνθρωποι που δεν θυμόνται τα όνειρά τους ενθαρρύνονται να έχουν ένα μολύβι και ένα χαρτί δίπλα τους και να τα γράφουν μόλις ξυπνήσουν. Η βασική τεχνική Gestalt αντιμετώπισης των ονείρων είναι ο θεραπευόμενος χρησιμοποιώντας το στοιχείο εγώ στον ενεστώτα να αρχίσει να βιώνει το όνειρο και σταδιακά να γίνεται και να δίνει φωνή και συναισθήματα σε όλα τα έμψυχα η τα άψυχα, τα μέρη, ή τις πράξεις του ονείρου.
Ο θεραπευτής αντιμετωπίζει πολύ συχνά την απροθυμία των πελατών του να επεξεργασθούν τα κομμάτια των προβολών του ονείρου που συνδέονται με τις πλευρές της προσωπικότητάς τους που έχουν απορρίψει. Η δυσκολία αυτή μπορεί να ξεπεραστεί ενίοτε με τη τεχνική της άδειας καρέκλας η να ζητηθεί από τα μέλη της ομάδας να παίζουν τους ρόλους των διαφόρων μερών του ονείρου. Πολλοί θεραπευτές χρησιμοποιούν τα όνειρα σαν σημεία αφετηρίας για την έναρξη της αλληλεπίδρασης του θεραπευτή και του θεραπευόμενου ή του θεραπευόμενου με τα άλλα μέλη της ομάδας
3. Key Figures in Counseling and Psychotherapy. Clarkson, Jenifer Mackewn. Sage
Publications, 1993.
4 Gestalt Therapy Integrated. Contours of Theory and practice. Erving and Miriam
Polster
5. Η Θεραπεία Gestalt «Αυτολεξεί» Esalen Institute. Μετάφραση Ελληνικό κέντρο
Gestalt
6. Ξαφνικά η μνήμα άρχισε να θυμάται. Τούλα Βλαχούτσικου Μέδουσα Θέματα
2005
7. Gestalt Counselling in Action. Clarkson P, ch. 1 Introduction to Gestalt, pg. 1-15
Sage Publications, 1994
8. The Gestalt Approach and Eye Witness to Therapy, Science and Behaviour
Books, Inc, USA, 1973
Οι φαντασιώσεις μπορούν να θεωρηθούν ως τα όνειρα που κάνουμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Η φαντασίωση βοηθά τα άτομα να ξεχάσουν τον τρόπο που σκέπτονται για τον εαυτό τους. Η εκδραμάτιση μίας φαντασίωσης μπορεί να βοηθήσει το άτομο να επεξεργαστεί τα απωθημένα του μέρη. Ο πελάτης αφήνεται να βιώσει τη φαντασίωσή του αφού ο θεραπευτής έχει φροντίσει να τον χαλαρώσει και να αποκτήσει επαφή με το σώμα του. Ο πελάτης ζεί τη φαντασίωσή του και αφού τελειώσει ο θεραπευτής ζητά από το πελάτη να την περιγράψει στον ενεστώτα χρόνο με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες. Όπως και στα όνειρα ο πελάτης παίζει το ρόλο κάθε στοιχείου της φαντασίωσης. Οι μισοτελειωμένες υποθέσεις αναδύονται από την αφήγηση του θεραπευόμενου και ο θεραπευτής συνεχίζει χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες τεχνικές οι οποίες θα οδηγήσουν στην επίγνωση.