Page 1
1ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ
Ενότητα3: Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης πουπροβάλλονταιστηνεκπαίδευση
ΣπύροςΚόλλας(ΒασισμένοστιςσημειώσειςτουΒασίληΤσελφέ)
ΤμήμαΕκπαίδευσηςκαιΑγωγήςστηνΠροσχολικήΗλικία
Page 2
2ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
ΠοιαόψητηςεπιστήμηςναεπιλέξουμεναπροβάλλουμελαμβάνονταςυπόψιντουςσκοπούςγιατουςοποίουςδιδάσκουμετιςΦ.Ε.;
Page 3
3ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμηςπουπροβάλλονταιστηνεκπαίδευση
• Υπάρχουνπολλέςόψειςτηςεπιστήμης;Τιείναι«ηεπιστήμη»;Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;
• Απόαυτέςτις«όψεις»τηςεπιστήμηςποιαπρέπειεγώναεπιλέξωναπροβάλλωσταπαιδιάτηςπροσχολικήςηλικίαςτηςτάξηςμου;
Page 4
4ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;
• Αποτυπώστεμεμιαζωγραφιάτισκέφτεστεότανακούτετηλέξη«επιστήμονας».
• Στηζωγραφιάσας,τοποθετήστεαυτόντονάνθρωπομέσαστοχώροκαιστοκοινωνικόπεριβάλλονπουδρατηνώρατηςεργασίαςτου(τηνώραπουκάνειεπιστήμηδηλαδή).
Page 5
5ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;
ΆντραςΦοράποδιάΕχειπερίεργηκόμη
ΕίναιμέσασεέναεργαστήριοΓύρωτουυπάρχουνπειραματικέςδιατάξειςΥπάρχουνσύμβολαγνώσης
Είναιμόνοςτου–δεναλληληπιδράμεάλλους-
Page 6
6ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;
Page 7
7ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τιχαρακτηριστικάέχειηγνώσηπουπαράγεταιαπότηνεπιστημονικήέρευνα;
• Η«μέση»αντίληψηαναφέρει:
«Ηεπιστημονικήγνώσηείναιαποδεδειγμένηγνώση.Οιεπιστημονικέςθεωρίεςεξάγονται,μεκάποιοαυστηρότρόπο,απόταγεγονότατηςεμπειρίας πουγίνονταιαντιληπτάμετηνπαρατήρησηκαιτοπείραμα.Ηεπιστήμηβασίζεταισεό,τιμπορούμεναδούμε,ναακούσουμε,νααγγίξουμε,κ.λ.π.Προσωπικέςγνώσειςήπροτιμήσειςκαθώςκαιαναπόδεικτεςεικασίεςδενέχουνθέσηστηνεπιστήμη.Ηεπιστήμηείναιαντικειμενική. Ηεπιστημονικήγνώσηείναιαξιόπιστηεπειδήείναιαντικειμενικάαποδεδειγμένη.» Ηεπιστήμηέχεικύρος.
Page 8
8ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Αριστοτέλης Γαλιλαίος
Νεύτωνας
ΤοκύροςτωνΦ.Ε.
Αϊνστάιν
Page 9
9ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
ΤοκύροςτωνΦ.Ε.
«Ηεπιστημονικήμέθοδος»παράγειαντικειμενικάκαι
αδιαμφισβήτητααποτελέσματα
Page 10
10ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Αστρολογικέςπροβλέψεις:
Page 11
11ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ηεπιστροφήστηνεπαγωγικήσκέψη
Αριστοτέλης Γαλιλαίος
«ΟιΚέπλερκαιΓαλιλαίοςπροχώρησαναπότηνπαρατήρησημεμονωμένωνγεγονότωνστηνδιατύπωσηακριβώνποσοτικώννόμων,πουμετηνβοήθειάτουςμπορούσανναπροβλεφθούνμελλοντικάλεπτομερειακάγεγονότα.Αναστάτωσανβαθιάτουςσυγχρόνουςτους,ενμέρειγιατίτασυμπεράσματάτουςέρχοντανσεσυνταρακτικήαντίθεσηπροςτιςπεποιθήσειςτηςεποχής,αλλάκαιενμέρειγιατίητυφλήπίστησεμίααυθεντίαεπέτρεπεστουςσοφούςναπεριορίζουντιςέρευνέςτους στιςβιβλιοθήκεςκαιοικαθηγητέςπολύταράχτηκανστηνιδέαότιθαήταναναγκαίοναπαρατηρούντονκόσμο γιαναμάθουνπώςείναι.» (B.Russell)
Μεσαίωνας
Page 12
12ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ηεπαγωγικήεργασία
Κόσμος
Ιδέες Τεκμήρια
Παρατηρώ
Κατηγοριοποιώ
Υποθέτω
Δοκιμάζω
Page 13
13ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Έναχαρακτηριστικόπαράδειγματηςεπαγωγικήςσκέψης
Page 14
14ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Στιςδώδεκαταμεσάνυχτατης1ης Ιανουαρίου1975,οΆρηςεμφανίστηκεστηντάδεκαθορισμένηθέσηστονουρανό.
Οιπλανήτεςκινούνταισεελλειπτικέςτροχιέςγύρωαπότουςήλιουςτους.
1. Οαριθμόςτωνπαρατηρησιακών αποφάνσεωνπουσχηματίζουντηβάσημίαςγενίκευσηςπρέπειναείναιμεγάλος.
2. Οιπαρατηρήσειςπρέπειναεπαναλαμβάνονταιυπόσυνθήκεςπολύδιαφορετικές.
3. Καμιάαποδεκτήπαρατηρησιακή απόφανσηδεπρέπειναέρχεταισεαντίθεσημετονπροκύπτοντα καθολικόνόμο.
Προϋποθέσειςεγκυρότηταςτηςεπαγωγικήςεργασίας
?
Page 15
15ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
• Σύμφωναμετονεπαγωγιστή,τοοικοδόμηματηςεπιστημονικήςγνώσηςείναικτισμένομεεπαγωγήπάνωσταασφαλήθεμέλιαπουπαρέχουνοιπαρατηρήσεις.Όσοαυξάνεταιοαριθμόςτωνγεγονότωνπουπιστοποιούνταιαπόπαρατηρήσειςκαιπειράματακαιόσοαυτάταδεδομέναγίνονταιπιοεξειδικευμένατόσοθασυγκροτούνταινόμοικαιθεωρίεςμεολοένακαιμεγαλύτερηγενικότητα.
Τα«θεμέλια»τηςεπαγωγικήςεργασίας
Page 16
16ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ταισχυράκαιπροβληματικάστοιχείατουεπαγωγισμού
• Ταισχυράστοιχείατηςεπαγωγικήςεργασίαςεδράζονταιστηνεξηγητικήκαιπροβλεπτικήτηςισχύ καιστηνυψηλήτηςαξιοπιστία πουπροκύπτειαπότηναντικειμενικότητατωνπαρατηρησιακώναποφάνσεων.
• Ταπροβλήματατουεπαγωγισμού προκύπτουναπότιςίδιεςτιςπροϋποθέσειςεγκυρότητάς του(π.χ.μεγάλοςαριθμόςπαρατηρήσεων… Πόσες;Τοπαράδειγματηςεπαγωγίστριας γαλοπούλας).
Page 17
17ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ταισχυράκαιπροβληματικάστοιχείατουεπαγωγισμού
• Ηκαταφυγήστιςπιθανότητες.
Page 18
18ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ηεπαγωγικήκαιπαραγωγικήεργασία
Γεγονόταπουπροσπορίζονταιαπότηνπαρατήρηση
Νόμοικαιθεωρίες
Προβλέψειςκαιεξηγήσεις
Page 19
19ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Παραδείγματατηςπαραγωγικήςσκέψης
Ότανγνωρίζουμεένανκοθολικόνόμο:
1. Όλαταπανεπιστημιακάμαθήματαείναιβαρετά.
2. Αυτόείναιέναπανεπιστημιακόμάθημα.
3. Αυτότομάθημαείναιβαρετό.
Page 20
20ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Παραδείγματατηςπαραγωγικήςσκέψης
Ότανγνωρίζουμεένανκοθολικό νόμο:
1. Ταπερισσότεραπανεπιστημιακάμαθήματαείναιβαρετά.
2. Αυτόείναιέναπανεπιστημιακόμάθημα.
3. Αυτότομάθημαπιθανότατα θαείναιβαρετό.
Page 21
21ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Παραδείγματατηςπαραγωγικήςσκέψης
Ότανδενέχουμεωςαφετηρίαένανκαθολικόνόμο,αλλάπαρατηρώνταςτονφυσικόκόσμοφανταζόμαστεμίανέαδιαφορετικήιδέα:
- Thetunneleffect
Page 22
22ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ηπαραγωγικήεργασία
Κόσμος
Ιδέες Τεκμήρια
Δοκιμάζω Παράγω
Υποθέτω
Φαντάζομαι
Page 23
23ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Οχαρακτήραςτηςπαρατήρησης
• Σύμφωναμετονεπαγωγιστή- ορθολογιστή:
α)ηεπιστήμηξεκινάαπότηνπαρατήρηση,
β)ηπαρατήρησηπαρέχειτηνασφαλήβάσηαπότηνοποίαμπορείναπροέλθειηγνώση.
Page 24
24ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Το«όργανο»τηςπαρατήρησης
Page 25
25ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Ορόλοςτουεγκεφάλουστηνπαρατήρηση
Δύοπαρατηρητέςδεν«βλέπουν»αναγκαστικάτοίδιοπράγμα.
Page 26
26ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Οιπαρατηρησιακές αποφάνσειςπροϋποθέτουνμιαθεωρίακαι
επηρεάζονταιαπόαυτή
Page 27
27ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Οσχετικισμός
• Οιεμπειρίεςμας,ηθεωρίαπουπροϋπάρχειστομυαλόμας,τοιστορικόκαιτοκοινωνικοπολιτισμικόπλαίσιοεπιδρούνσημαντικάστοντρόποπου«βλέπουμε»καιερμηνεύουμετηφύση.
• ΤοπαράδειγματουΓαλιλαίου.
Page 28
28ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τουπάρχονπαράδειγμαεπηρεάζειτοντρόποπουοιεπιστήμονεςπαρατηρούν
Κανονική επιστήμη
Επιστημονική επανάσταση
Κρίση: Στοιχεία που διαψεύδουν το παράδειγμα που επικρατεί
Η εξέλιξη της επιστήμης κατά
Κουν
Οι επιστήμονες εργάζονται για την επιβεβαίωση του
νέου παραδείγματος και την πλήρη
εγκατάλειψη του προηγουμένου
Οι επιστήμονες εργάζονται
προκειμένου να ενισχύσουν τη
συνοχή του παραδείγματος
Οι επιστήμονες εργάζονται για την
εύρεση νέων θεωριών/νόμων
Page 29
29ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
ΟρθολογισμόςVs.Σχετικισμός• Ορθολογιστές:Υπάρχουνκαθολικέςαλήθειεςτιςοποίεςμπορούμενατιςεπαληθεύσουμεστηνβάσητηςεπαγωγικήςλογικής.
• Σχετικιστές:Δενυπάρχουνκαθολικέςαλήθειες.Ηεπιστήμηπουπαράγουμεκαθορίζεταιαπότιςεμπειρίες,τιςπροαντιλήψεις,τιςαξίες,τασυμφέροντατωνατόμωνήκοινοτήτωνπουεργάζονταιγιααυτές.
Page 30
30ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
ΠοιαόψητηςεπιστήμηςναεπιλέξουμεναπροβάλλουμελαμβάνονταςυπόψιντουςσκοπούςγιατουςοποίουςδιδάσκουμετιςΦ.Ε.;
Page 31
31ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Μεεκπαιδευτικόστόχοτηναναπτυξηθετικήςστάσηςαπέναντιστηνεπιστήμη
καιτηνπαραγωγήεπιστημόνων...• Καλήπροσέγγισηηεπαγωγική...
– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούν,κατ’αρχάς,νακάνουντηδουλειάρουτίνας...
– Νανιώθουνσίγουροι...
– Ναγνωρίζουντουςκώδικες…
– Ναγνωρίζουνεργαστηριακέςτεχνικές…
– Ναπιστεύουνότιψάχνουνγιατηνμίααλήθεια.
Page 32
32ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Μεεκπαιδευτικόστόχοτηδημιουργικότητακαιτηνκαινοτομία
• Καλήπροσέγγισηηπαραγωγική...
– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούνναφαντάζονται...
– Νανιώθουνασφαλείςότανδενείναισίγουροι...
– Νατολμούνναεπεμβαίνουνστουςκώδικες…
– Ναεφευρίσκουννέεςεργαστηριακέςτεχνικές…
– Νατολμούνναυπερασπίσουντιςπιοπαράξενεςιδέες...
– Ναπιστεύουνότιμπορούνναπετύχουνοτιδήποτεμιαςκαιδενψάχνουνγιατηναλήθεια.
Page 33
33ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Μεεκπαιδευτικόστόχοτονεπιστημονικόγραμματισμό
• Καλήπροσέγγισηοσχετικισμός...
– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούνναγνωρίζουντοντρόποπουπαράγονταιοιεπιστημονικέςιδέες...
– Ναμπορούννακρίνουντιςαξίες,τασυμφέρονταπουυπηρετούνταιαπότιςεπιλογέςτηςεπιστημονικήςκοινότητας…
– Ναδιασφαλίζουντηνποιότητατωνεπιστημονικώνιδεώνεπιβάλλοντας,όποτεαπαιτείται,περιορισμούςστηνεπιστημονικήκαιτεχνολογική«πρόοδο»…
– Ναείναι,δηλαδή,πολίτεςπουμπορούνναπαίρνουναποφάσειςγιακρίσιμακοινωνικοεπιστημονικά ζητήματα.
Page 34
34ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Καιγιατανήπια;
Παραγωγή– Φαντασία
Σχετικισμός– Αναγνώρισητηςφύσηςτηςεπιστήμης
Επαγωγή– Αναγνώρισητουκύρουςτηςεπιστήμηςκαιτωνμεθόδωντης
Επαγωγή– Ασφάλεια
Σχετικισμός– Αναγνώρισητηςφύσηςτηςεπιστήμης
Page 35
35ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Πώς,όμως,μπορούμεναδιδάξουμετιςόψειςτηςεπιστήμηςπουεπιλέγουμεπροκειμένουναπετύχουμετουςσκοπούςμας;
Page 36
36ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης
Τέλος
- ΓιατίδιδάσκουμεΦυσικέςεπιστήμες(Φ.Ε.)στηΓενικήΕκπαίδευση(Γ.Ε.);