ЭДИЙН ЗАСАГ Тойрог хуваарилахад эрх С ... · 1 day ago · Энэ дугаарт 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ^1000, 24 НҮҮР УЛС ТӨР

Энэ дугаарт

2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ^1000, 24 НҮҮР

УЛС ТӨР ZGM DAILY

Тойрог хуваарилахад эрх баригч болон сөрөг хүчин санал зөрөлдөж байна

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

2

20-21

ЭДИЙН ЗАСАГ

Д.Сэржбүдээ: Хийн халаалтын зардал шахмал түлш түлсэнтэй адил гарсан

10


18

С.Цэрэнчимэд: Ээж болоод дэвжээндээ эргэж ирсэн тамирчдаараа үнэхээр их бахархсан

~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

2737.80 394.14 44.31 2.35

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

650.001.61%

АЛТ

1,568.00 0.05%

ЮАНЬ ВОНЗЭС

6,136.500.15%

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

3

Монголд амиа алдсан англи аялагчийн хэргийг дахин шалгана

0 1 2 8 3

Өнөөдөр Маргааш

-14°C -16°C

-24°C -23°C

Н.Төгсцогт: Миний хүсээд байгаа бүс Г.Рассельд байна

13

НЕФТЬ

61.450.64%

ХУРАЛДАЙ БОНД

113.090.12%

САМУРАЙ БОНД

103.360.60%

ЧИНГИС БОНД

101.920.13%

ГЭРЭГЭ БОНД

103.520.12%

Б.Намуун: Зоригтой мөрөөд, зорилгодоо хүр

17

7

Тэтгэврийн зээлтэй ахмадууд зээлээ тэглүүлэх нь гэж баярлах зуур дахин тэтгэврийн зээл олгохгүй тухай шийдвэрийг төдийлөн анзаарсангүй.

Тэтгэврийн зээлийн орон зайг нөхөх өөр хэрэгсэл хэрэгтэй

4

Дэлхий монголчуудыг варварууд гэж харж байна

ЗГМ

8

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин

Тэтгэврийн зээлийг тэглэх тухай Үндэсний аюулгүй байдлын үндэсний зөвлөлөөс гаргасан гэнэтийн мэдэгдэл, түүнээс улбаалсан үйл явдал өнөөдөр УИХ, Засгийн газар хууль зөрчих, төв банк урьдын алдаагаа давтах уршиг дагуулж мэдэхээр байна. Хамгийн ноцтой нь, баялгийн тэгш хуваарилалт нэрийн дор

Хөгжлийн банк хамаг эрсдэлийг өөр дээрээ үүрч болзошгүй нь. Тэр тусмаа цэвэр ашиг нь 400 тэрбум төгрөгт ч хүрэхгүй төсөлд Хөгжлийн банк баталгаа гаргаснаар удирдлага нь шүүхийн хаалга татахад хүрэхээр байна.

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд С.Чинзориг “Салхитын ордын нөөцийг барьцаалан бонд гаргаж, улмаар арилжааны банкуудад худалдаална. Ордоос

олборлож байгаа эрдэс баялгийг нь Монголбанк худалдан авч шилжүүлснээр өрийг барагдуулна” гэж мэдэгдсэн. УИХд яаралтай хэлэлцүүлэхээр өргөн мэдүүлсэн Засгийн газрын богино хугацаанд боловсруулсан хуулийн төслөөс харахад, тэтгэврийн зээлийг тэглэх эцсийн санхүүжилт нь төв банкнаас хийгдэхээр байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, төсвийн

шинжтэй үйл ажиллагааг төв банкаар санхүүжүүлэх өмнөх гашуун туршлага ирэх сонгуулийн өмнө давтагдах нь. Ийм нөхцөл байдал бий болсноор төв банк төгрөг хэвлэнэ гэсэн үг. Төгрөг хэвлэснээр одоогийн хоног хоногоор өсөж буй ам.долларын ханш болон инфляцад ирэх дарамт тэр хэрээр нэмэгдэх сөрөг үр дагавартай.

Хөгжлийн банкны “туг тахиулах” шинэ захирал хэн бэ

Манай улсын нэрийг ашигладаг гаднын гэмт бүлэглэлээс болж үзэн ядалтын бай болоод удаагүй байхад Монголыг терроризмтой холбосон бас нэг мэдэгдэл бөмбөрцгийн халуун цэг Иран, АНУ-ын мөргөлдөөний явцад гарлаа.

Бүх бизнес заавал хөрөнгө босгох чадвартай байх ёстой. Үүний тулд тодорхой сахилга бат болон хандлагыг бий болго.

#15 $458.5 тэрбум

Стив Балмер, Microsoft-ын захирал асан, АНУ-ын тэрбумтан

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

УЛС ТӨР

2020 оны УИХ-ын сонгуулийг хэдэн тойрогтой байх, аль аймагт мандатын тоог нэмэх зэргийг ирэх сарын 1-нээс өмнө парламент батлах ёстой. Үүнтэй холбогдуулж СЕХ-ноос саналаа хүргүүлжээ. Тус хорооноос 1992, 2008 онд УИХ-ын сонгууль явуул сан хэлбэрээр тойрог тог тоох санал хүргүүлээд байгаа юм.

Харин УИХ дахь МАНын бүлэг, АН зөвлөл өөр өөр байр суурьтай байна. Энэ талаар бүлэг, зөвлөлийн даргаас тодрууллаа.

Д.Тогтохсүрэн: НИЙСЛЭЛЭЭС ДӨРВӨН

МАНДАТ ХАСАЖ, АЙМГУУДАД ШИЛЖҮҮЛНЭ

-МАН-ЫН БҮЛЭГ УИХ-ЫН СОН ГУУ-ЛИЙН ТОЙРОГ ХУВААХ АСУУДЛААР БАЙР СУУРИА НЭГТГЭСЭН ҮҮ?

Манай бүлэг эцсийн байдлаар ярилцаагүй байна. Ойрын үед сонгуулийн тов, тойрог, мандатын тоог тогтоох тогтоолын төслийг Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос боловсруулж, хэлэлцүүлнэ. Хуульд олон мандаттай, томсгосон тойрог гээд заачихсан учраас зарчмын том өөрчлөлт орохгүй. Харин гишүүд дөрвөн аймгийн мандатын тоог нэмэх саналыг ярилцаж эхэлсэн.

-ТУХАЙЛБАЛ ЯМАР АЙМ ГИЙН МАН-ДАТЫГ НЭМЭХ ВЭ?

Нэг мандаттай Сүхбаатар, Булган, Дундговь, ГовьАлтай аймгийн мандатын тоог хоёр болгох нь зөв гэсэн байр

ЗГМ: ТОВЧХОН

ПАРЛАМЕНТУИХын Тамгын газраас өнгөрсөн сард байнгын хороодын хуралдаанд огт оролцоогүй гишүүдийн мэдээллийг ил болголоо. Тухайлбал, УИХын гишүүн С.Жавхлан, Б.Наранхүү, Н.Номтойбаяр, С.Эрдэнэ нар өнгөрсөн сард нэг ч удаа хуралд оролцоогүй байна.

ЗАСГИЙН ГАЗАРЕрөнхий сайд У.Хүрэлсүх “Монцамэ” агентлагаас зохион байгуулсан “Монголын сайхан бичигтэн2019“ улсын уралдааны аваргуудыг тодруулах ёслолын шагнал гардуулав. Тус тэмцээнийг мэргэжлийн багш нар, насанд хүрэгчид, сайхан бичигтэн анги зэрэг долоон ангиллаар зохион байгуулжээ.

БАЙНГЫН ХОРООБайгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо 2020 оны анхны хурлаа хийж, Засгийн газраас өргөн барьсан Зарим газар нутгийг улсын тусгай хамгаалалтад авах, хилийн заагт өөрчлөлт оруулах УИХын тогтоолын төслийг хэлэлцэн дэмжлээ. Уг тогтоолоор зургаан аймгийн есөн газрыг төрийн тусгай хамгаалалтад авах юм.

ШҮҮХНийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх өчигдөр хотын дарга асан Э.БатҮүлд холбогдох хэргийг хэлэлцэх байсан ч ЕТГын дарга З.Энхболд шүүх хуралд өөрийн биеэр оролцох хүсэлт гаргасан учраас энэ сарын 14нийг хүртэл хойшлуулжээ. Э.БатҮүлийг төрийн тэргүүнийг гүтгэсэн гэж анхан шатны шүүхээс дөрвөн сая төгрөгөөр торгох шийдвэр гаргасан ч тэрбээр давж заалдсан.

АГЕНТЛАГБНХАУын Ухань хот болон Хонконг, Сингапурт шалтгаан тодорхойгүй уушгины хатгалгаа өвчин дэгдсэнтэй холбогдуулан БНХАУаас ирж буй зорчигчдод эрүүл мэндийн хяналт тавьж, шинж тэмдэг илэрсэн зорчигчийг илрүүлэх, түр тусгаарлах арга хэмжээг МХЕГаас авч эхэлжээ.

Нийслэлээс дөрвөн мандат хасаж аймгуудад хуваарилахаар төлөвлөжээ

БАЙР СУУРЬ

Тойрог хуваарилахад эрх баригч болон сөрөг хүчин санал зөрөлдөж байна

П.Батбөх, ЗГМ сонин

УИХын гишүүд тойргийнхоо сонгогчдыг “гадаадад аялуулж, галуу шувууны мах амтлуулах” аяныг сонгуулийн хууль хэрэгжиж эхлэхээс өмнө өрнүүлж амжсан. Гэтэл тэдэнтэй барьцаж Засгийн газар сонгуулийн бэлтгэл хан

гахаар “засаг ноёдыг” зугаацуулах ажилд шамдсан талаар саарал ордныхон жиг жуг гэцгээж байна.

Тухайлбал ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ аймгийн “засаг ноёд”-ыг юм үзүүлж нүд тайлуулахаар Жагарын орныг

зорьжээ. Түүнийг засаг дарга нарыг “базаж” байгаагийнхаа хэргийг гарга гэсэн намынхаа даалгаврыг биелүүлэх зорил-гоор гадагшаа явсан хэмээн олон нийт хардаж буй.

Цаашлаад эрх баригч нам засаг

ноёдод сонгуульд ямар тактиктай оролцохыг нарийвчлан таниулж, ягш тал хэрэгжүүлэх амлал тыг хундаганы үгээр батал гаажуулах үүргийг залуу сайд ад өгсөн гэж улс төрийн хүрээ ний хэн тааварлаж байна. █

суурьтай байгаа. Ингэхдээ нийслэлийн дөрвөн мандатыг хасаж, аймгуудад шилжүүлнэ. 1992, 1996, 2008 онд сонгууль явуулахад нийслэл 20 мандаттай байсан шүү дээ. Харин одоо бүр 28 болсон.

-ХУУЛЬД ХҮН АМЫН ТООГ ХАР-ГАЛЗАН ТОЙРОГ ТОГТООНО ГЭСЭН ЗААЛТ БИЙ. ҮҮНИЙГ ЗӨРЧИХ ЮМ БИШ ҮҮ?

Сонгуулийн хуульд хүн амын тоогоор тойрог тогтооно гэснээс гадна газар нутгийн хэмжээг харгалзан тойрог тогтооно гэсэн том агуулга бий. Тиймээс аль алиныг нь харгалзан үзэх учиртай.

-ТОЙРГИЙН ТООГ 26 БУС 30 БОЛГОХ САНАЛ ГАРСАН ГЭСЭН ҮНЭН ҮҮ?

Томсгосон мажоритар тогтол цоогоор 26 тойрог байгаа. Үүнийг 30 болгох эсэхийг Төрийн байгуулалтын байнгын хороогоор хэлэлцэх үед ярилцана. Ер нь 27 болгох санал гарахыг ч үгүйсгэхгүй.

-НИЙСЛЭЛИЙН АЛЬ ДҮҮРГЭЭС МАНДАТ ХАСАХ ВЭ?

Нийслэлийн зургаан мандаттай дүүргүүдээс нэг мандатыг нь хасаж, таван мандаттай болгоно. Ингэхдээ таван мандатыг нь хоёр, гурваар нь салгаж хоёр тойрог болгох болов уу.

Д.Эрдэнэбат: НИЙСЛЭЛИЙН МАНДАТААС

ХАСАХ САНАЛЫГ ДЭМЖИХГҮЙ

-ТОЙРОГ ТОГТООХ, МАНДАТ ХУВАА-РИЛАХАД ТАНАЙ ЗӨВЛӨЛИЙН БАЙР СУУРЬ ЯМАР БАЙГАА ВЭ?

Мандатын тоог тогтоох, тойрог хуваахдаа хүн амын няг тар шил, газар зүйн байрлал, эдийн засгийн нөхцөл байдлыг харгалзах ёстой гэсэн байр суурьтай байна. Тухайлбал, хүн амын тоогоор дундаж хэмжээнд байгаа аймгууд хоёр мандаттай, 100 мянгаас дээш хүн амтай аймаг гурав буюу түүнээс дээш мандаттай байх нь зөв. Харин 100 мянгаас доош хүн амтай атлаа дөрвөн мандаттай аймаг байвал мандатын тоог хасах ёстой. СЕХ энэ асуудлыг албан ёсоор оруулж ирээгүй байна. Тухайн үед нь АН байр сууриа илэрхийлнэ.

-НИЙСЛЭЛЭЭС МАНДАТЫН ТООГ

ХАСАЖ, АЙМАГТ ШИЛЖҮҮЛЭХ САНАЛ ЯРИГДАЖ БАЙНА. ҮҮНИЙГ ДЭМЖИХ ҮҮ?

Ер нь хүн ам их төвлөрсөн нийслэлийн мандатаас хасаж аймагт шилжүүлэх нь туйлын зорилго байж болохгүй. Үүнийг дэмжихгүй.

-ТОЙРГИЙН ХУВААРИЛАЛТААР ЭРХ БАРИГЧИД ӨӨРСДӨДӨӨ ДАВУУ ТАЛ БИЙ БОЛГОХ НЬ ГЭЖ ХАРД АЖ БОЛОХ ЮМ?

Тойргийн тоо заавал 26 байх албагүй. Үүнийг Төрийн байгуулалтын байнгын хороогоор хэлэлцэх үед 30 болгох эсэхийг нухацтай ярилцах ёстой. Давуу байдал бий болгох тухайд өнгөрсөн жилүүдэд тойргийг янз бүрээр өөрчилж тогтоосны ач холбогдол ер гараагүй. Тиймээс тойрог тогтооход хэн нэгэн улс төрчийн болон намын эрх ашиг гэхээсээ илүүтэй тухайн нутаг дэвсгэрийн онцлог, хүн амын тоо, эдийн засгийг маш нарийн тооцож шийдвэр гаргах ёстой. █

100 МЯНГААС ДООШ ХҮН АМТАЙ АЙМГИЙН МАНДАТЫН ТООГ ХАСАХ ЁСТОЙ.

ПАРЛАМЕНТЫН ЖИГ ЖУГ

“Засаг ноёд”-ын зугаалгын цаг эхэлжээ

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГМИЙН СОНИН САЙХАН 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 03

2016 онд Англи улсын ир гэн 53 настай, парап ланы нисгэгч Стив Наш Хангайн нуруунд аялж яваад нутгийн ир

гэнд дээрэмдүүлж, амь насаа алд сан харамсалтай хэрэг гарсан билээ. Түүний амиа алдсан хэргийг дахин мөрдөн шал гаж, хэргийг хэлэлцэхээр бол жээ. Тодруулбал, энэ оны дөрөвдүгээр сарын 15нд мөрдөн байцаах үйл ажиллагааг Честер Магистратын шүүх танхимд явуу ла хаар товлосон байна. Хэ дийгээр хэргийг Монголд шүүж, гэмтнийг ялласан ч Английн хуулиар ар гэрийнхэн нь

Эхнэр нь сайн найздаа бөөрөө хандивласны дараа амьдралын утга учрыг илүү их мэдрэхээр шийдсэн англи гэр бүл болох Крис Фишер болон Марианна Фишер нар ажлаасаа гарч, дэлхийг тойрон аялах гурав дахь адал явдлаа өнгөрсөн 11дүгээр сард эхлүүлсэн билээ. Тэд 15 жилийн настай фургон машиныг

Өнгөрсөн сарын 24нөөс Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, химич, эрдэс судлаач, сэтгүүлч Г.Гонгоржав “Чулууны хээ3” үзэсгэлэнгээ Мон голын Үндэсний музейд дэлгэсэн билээ. Тус үзэсгэлэнд байгалийн бүтээл буюу ямар нэг байдлаар хүний үйл ажиллагаа, засвар ороогүй чулуун дээрх зураг, үсэг зэрэг нэг саяд ганц тохиох 160 гаруй үзмэрийг дэлгэсэн юм. Үзэсгэлэн “Чу луу зурдаг”, “Чулуу бичдэг”

Монголд амиа алдсан англи аялагчийн хэргийг дахин шалгана

Т.Намуунболор, ЗГМ сонин гом дол гаргасан тохиолдолд хэр гийг дахин нягталдаг байна. Стив Нашийн үхлийн шалтгааныг урьд чилсан байдлаар цочрол, цус алдалт хэмээн тогтоосон аж. Талийгаачийн эхнэр Шерли шүүх хурлын дараа гаргасан мэдэгдэлдээ “Стивийг өөд болсноос хойш манай гэр бүлийн амьдрал сүйрсэн. Би түүнгүйгээр маш их ганцаардаж, амьдрал утгагүй мэт санагдаж байна. Тэр амьдралд хайртай хүн байсан. Хийж бүтээх зүйл ч маш их байсан. Алуурчин нөхрийн минь амьдралыг үгүй хийхэд минийх ч бас үгүй болсон. Би нөхрөө бас хамгийн сайн найзаа алдчихлаа. Түүнийг минь юу ч буцааж авчирч чадахгүй боловч алуурчин ха

риуц лага хүлээж, шударга ёс гэж юу байдгийг биеэр үзэх ёстой” хэмээсэн юм. Харин ноён Нашийн гэр бүлийн хуульч “Хэрэгтэн Б.Гантулгад 2017 онд Мон гол Улсын хуулиар хамгийн хүнд ял буюу 16 жилийн хорих ял оноосон” хэмээн мэдэгдсэн байдаг.

Талийгаач Монгол орныг тойрон аялж, Хангайн нурууны оргилд гарахаар найз Гарет Астоны хамт ирсэн ч хамтрагч нь бэртсэн учир аяллаа ганцаар үргэлжлүүлэхээс өөр аргагүй болжээ. Гэвч тун удалгүй эхнэр нь түүний байршил тогтоогч хөдөлгөөнгүй болсныг анзаарч, түүнээс цагийн дараа амиа алдсан тухай мэдээг хүлээн авсан аж. █

Дэлхийгээр аялахаар ажлаасаа гарсан хос Монголыг онцолжээ

Саяд ганц тохиох байгалийн бүтээлүүдийг 50 жилийн турш

цуглуулжээ

тохижуулан аялж буй бөгөөд 44 мянга гаруй километр замыг туулсан байна. Ноён Фишер “Би Монгол шиг алслагдсан зарим нутагт очиж, оддыг харахыг маш их хүсч байна” хэмээн манай орныг онцолсон аж. Тэднийг Tread the Globe сайтаар нь дамжуулан хэдэн мянган хүн дагаж, аяллын сонин сайханг нь хуваалцдаг. █

гэсэн хоёр хэсэгтэй аж. Тэрбээр “Хүн төрөлхтөнд бичиг үсэг заасан анхны багш нь байгаль түүний дотор чулуу юм. Эдгээр бүтээлд би нэг ширхэг зураас, цэг тавих эрхгүй. Цагаан толгойн 35 үсэг, нэгээс арав хүртэлх цифрээс эхлээд чулуун дээрх сонирхолтой зураг, дүрслэлүүд цуглуулганд маань бий. Үзмэрүүдээ 50 гаруй жилийн турш цуглуулсан” хэмээн онцолж байв. █

“Засгийн газрын мэдээ” со нин ажлын байран дахь бэлгийн дарамт, тэр дундаа Монголын нийгмийн хамгийн гэгээтэй салбар болсон спортын салбарт хүртэл энэ асуудал яаж бугшсаныг нийгэмд анхлан мэдээлж, тэр хүрээнд асуудал хөндсөн нийтлэл, сурвалжлага бэлтгэн хүргэж байсан. Монгол дахь ажлын байрны бэлгийн дарамт ямар нөхцөл байдалд хүрсэн, энэ төрлийн хэргийг шийдвэрлэж буй хуулийн орчин яагаад дордсон, бэлгийн дарамтад өртөгсөд ямар учраас эрхээ хамгаалуулж чадахгүй байгааг тухай бүрт нь хөндөж байв.

Улмаар энэ асууд лаар иргэдэд нэгдсэн ойлголт өгч, талуудын байр суурийг хүргэх зорилгоор редакцын хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, холбогдох албаныхан, шинжээч, суд лаачдын байр суурь, ажлын байрны бэлгийн дарамтын эсрэг авч эхэлсэн арга хэм жээний талаар сонслоо. Хэлэлцүүлэгт “Эмэгтэй удирдагч” сангийн тэргүүн, жендер шинжээч, судлаач М.Болормаа, Монголын төмөр замчдын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны тэргүүн Б.Баяраа, Хүний эрхийн үндэсний комиссын Гомдол, хяналт шалгалтын хэлтсийн дарга Т.Ихтамир, хүний эрхийн шинжээч Б.Болорсайхан, БСШУСЯны Биеийн тамир спортын газрын Гадаад харилцаа, статистик мэдээллийн технологийн хэлтсийн дарга Н.Оюунбат нар оролцсон юм. Хэлэлцүүлгээс:

• Ажлын байран дахь бэлгийн дарамтыг хязгаарлахтай холбоотой заалтуудыг Хөдөлмөрийн тухай хуульд оруулах боломжийг судлах

• ААН, байгууллагууд өөрсдийн Хөдөлмөрийн дотоод журам болон, ажилтнуудтай байгуулж байгаа гэрээнд ажлын байран дахь бэлгийн дарамтыг хязгаарлахтай холбоотой заалт, зохицуулалтыг оруулж өгөх

• Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын 190 дүгээр конвенцид нэгдэн орох боломжийг судлах

• Төрийн албан хаанч бэлгийн дарамт үйлдсэн тохиолдолд дахин төрийн албанд томилогдох боломжийг хязгаарлах эрхзүйн зохицуулалт бий болгох

• Зүй зохистой нийгмийн харилцааны чадварыг иргэдэд бага наснаас суулгах, үүнд бага боловсролоос эхлэн энэ талаар үе шаттай боловсрол олгох, энэ чиглэлээр хариуцсан шат, шатны төрийн байгууллагуудыг үүрэгжүүлэх

• Холбогдох хууль тогтоомж болон албан ёсны зохицуулалтуудад бэлгийн дарамт гэх ойлголтыг өргөн утгаар нь тусгаж оруулах. (Сүүлийн судалгаагаар бэлгийн дарамт нь албан бус цугларалтын үеэр, цайны цагаар, гудамж талбайд гээд маш өргөн хүрээнд үйлдэгдэж буй нь харагдаж байгаа учраас зөвхөн ажлын байрны бэлгийн дарамт хэмээн зүйлчлэх нь бусад төрлийн бэлгийн дарамтыг зохицуулалтгүй үлдээх магадлалтай)

• Олон нийтэд бэлгийн дарамттай холбоотой өргөн хүрээний мэдлэг олгох чиглэлээр нийг мийн халамж, боловсролын чиг үүрэг бүхий төрийн байгууллагууд идэвхтэй ажиллах зэрэг санал гарлаа.

“АЖЛЫН БАЙРНЫ БЭЛГИЙН ДАРАМТ” ХЭЛЭЛЦҮҮЛГЭЭС ГАРСАН САНАЛ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Монгол Улсын нэр хүнд гадаад ертөнцөд унаж, саарал жагсаалтад бичигдэн, эдийн засгийн хориг тавиулахын даваан дээр хүнд байдалд байна. Мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхийн эсрэг эрх зүйн орчноо сайжруулах, хууль бус орлого, авлигын хэрэгт хариуцлага хүлээлгэх, санхүүгийн сахилга батыг дээшлүүлэх зэрэг “гэрийн даалгавар” авсан эрх баригчдын бодлого шийдвэр үргэлж эсрэгээрээ явж ирлээ. Дотооддоо учраа олохгүй хөрвөлдөж ядан байхад гаднын хүчин зүйлс нэрмээс болж Монголын нэр хүнд улам доошилсоор байна.

Эх түүхээ терроризмтой холбуулж доромжлуулсныг “дэвэргэхгүй, сошиалд дурдахгүй байхыг” ГХЯ заналтайяа

сануулав

Дэлхий монголчуудыг варварууд гэж

харж байна

АНУ-ын мөргөлдөөний явцад гарлаа. Ираны Засгийн газрын танхимын нэг сайд “Д.Трамп бол Чингис хаан, Гитлертэй адилхан террорист” гэж тодорхойлсон нь монголчуудын эгдүүг хүргэв. “Тусгаар тогтносон улс юм бол нэр төрөө хамгаалж, мэдэгдэл гаргах хэрэгтэй”, “ГХЯ Иран руу албан бичиг

Э.Батцэцэг, ЗГМ сонин

Өнгөрсөн оны 11 дүгээр сарын 17нд АНУын Калифорни мужид Mongolian boys society gang гэх Зүүн өмнөд Азийн орнуудын иргэдээс бүрдсэн нэгэн бүлэглэл хөлбөмбөгийн тоглолт үзэхээр цугласан 40 гаруй иргэн рүү галаар “шүршиж”, дөрвөн хүний аминд хүрч, 12 хүнийг шархдуулсан ноцтой хэрэг гарсан. Хохирогчдын дунд хүүхэд, жирэмсэн эмэгтэй хүртэл байсан юм. Энэхүү балмад хэргийг шүүн таслах ажиллагаа одоо ид явж байгаа бөгөөд бүлэглэлийн гол дөрвөн гэмт этгээдэд цаазаар авах хүртэл ял төлөвлөөд байгаа аж. Тэднийг санаатайгаар олон хүнийг “хоморголон” хороосон, террорист халдлага бүлэглэн үйлдсэн гэж буруутгаж буй. Хэрэг үйлдсэн шалтгаанаа “Mongolian Boysийн нэг гишүүний ахыг хөнөөсөн Asian Crips

МУИС-ийн ОУХНУС-ийн багш, доктор С.Баясгалантай АНУ, Ираны хооронд үүсээд байгаа нөхцөл байдлын талаар ярилцлаа.

-Өнгөрсөн баасан гарагт Ираны эсрэг явуусан АНУ-ын цохилтыг та юу гэж дүгнэж байна вэ?

Үүнийг Ойрх Дорнод гэх исламын ертөнц, АНУ хоёрын хооронд болж буй соёл иргэншлийн мөргөлдөөн гэж харлаа. АНУын хүч нөлөө аажмаар буурч, дэлхийд ноёлох нь багасаж байна. Д.Трампын Засгийн газар нөлөөгөө

хадгалахыг эрмэлзэж байна гэсэн үг.

-Иран АНУ-ын эсрэг хариу арга хэмжээ авч, цөмийн хэлцлээс гарсан. Тогтворгүй байдалтай бүс нутгийн хувьд энэ нь хэр зөв шийдвэр бол?

АНУ нь 2001 оны есдүгээр сарын 11ний террорист халдлагаас хойш Ираныг терроризмыг дэмждэг хэмээн харж, хатуу арга хэмжээ авсан. Иран бол терроризмыг төдийлөн дэмждэггүй. Гэхдээ суннит шашны урсгалд террористууд ихэвчлэн байдаг. Ираны гол дайсагнаж буй улс нь Израйл юм. Мөн Израйл нь Ойрх Дорнодод АНУын эрх ашгийг хамгаалдаг. Гол сөргөлдөөн Иран, Израйлын хооронд өрнөж байна. Есдүгээр сарын 11ний халдлагаас хойш терроризмын эсрэг тэмцэж байгаа нэрээр АНУ цэргээ Ирак руу оруулан, хоосон вакум орон зай үүсгэсэн.

Ираны шийт урсгалын бүх холбоо сүлбээг ашиглан бүс нутагт нөлөөгөө тогтоох боломжийг АНУ бүрдүүлсэн. Гэтэл энэ нь одоо асуудал үүсгээд байна. Бүс нутгийн хэмжээний асуудал болохоос биш дэлхийд нөлөөлөхгүй. Газрын тосны томоохон олборлогч гэдэг утгаараа Иран улс руу хамаагүй дайрч чадахгүй байна.

-АНУ иран генералыг Иракийн нутаг дэвсгэр дээр

хөнөөсөн. Тиймээс Иракийн Засгийн газар АНУ-ын цэргийн баазыг улсаасаа гаргах шийдвэрт хүрсэн. Энэ нь Исламын улсын эсрэг тэмцэлд ямар нөлөө үзүүлэх вэ?

Иракийн Засгийн газарт шийт талынхан бий. Харин Иран Израйлын эсрэг арга хэмжээг холбоотон улс буюу АНУын эсрэг авч, АНУын цэргийн бааз руу халдлага үйлдсэн. Үүний хариуд АНУ бөмбөгдөхөд,

тодорхой хэмжээний шийтүүд өртсөн. Гэтэл дараа нь Иракт байгаа шийтүүд АНУын Элчин сайдын яам руу дайрсан. Үүнд Америкийн цэргүүд дахин өртсөн. Энэ үйл явдал Иранд их хэмжээний хохирол учруулаад байна.

-Ираны хувьд дараагийн алхам юу байх вэ. Дотоод эдийн засгаа сэргээхийн тулд зэвсэглэлээр хөөцөлдөх нь хэр ач холбогдолтой вэ?

Зэвсэглэлээр хөөцөлдөхийг нь ОХУ дэмжинэ. Учир нь Иран Ойрх Дорнодод хүчээ авах нь ОХУд ашигтай. Харин Ираны эсрэг хориг арга хэмжээнд тус улс цочирдохгүй. Эсрэгээрээ АНУд ашиггүй нөхцөл үүснэ. Учир нь Ирак дахь шийт Засгийн газар нутаг дэвсгэрээсээ Америкийн цэргийн баазыг гаргана гэвэл АНУ Иракт эдийн засгийн хориг тавиад төдийлөн нэмэргүй. █

бүлэглэлээс өшөө авахын тулд” гэж мэдүүлсэн тус бүлэглэлийг олон нийт монголчууд хэмээн ташаа ойлгосон нь сошиал орчин дахь үзэн ядалтаас тодорхой харагдаж байна. “Монгол хүн биш, Зүүн өмнөд азийнхан” гэж залруулавч “Монгол нь бүр аймар биз” гэх хандлага давамгайлсан

сэтгэгдлүүдээс бид дэлхийн тавцанд улсынхаа нэр хүнд хаана явааг олж харж болно.

Ийнхүү манай улсын нэрийг ашигладаг гаднын гэмт бүлэглэлээс болж үзэн ядалтын бай болоод удаагүй байхад Монголыг терроризмтой холбосон бас нэг мэдэгдэл бөмбөрцгийн халуун цэг Иран,

С.Баясгалан: Ираны эсрэг хориг АНУ-д сөрөг үр дагавар авчирч болзошгүй

Б.Дашням, Шинжээч

БАЙР СУУРЬ

АЖЛЫН БАЙРНЫ ЗАР

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 05

УУЛ УУРХАЙН АШИГЛАЛТЫН ИНЖЕНЕР АЖИЛД АВНА

Гүйцэтгэх үндсэн үүрэг:• Уурхайн төлөвлөлт зохион байгуулалтын үйл ажиллагааны инженерчлэлийн ажлыг

хийж гүйцэтгэх.

Ажлын байранд тавигдах шаардлага:• Уулын ашиглалтын инженерийн мэргэжлээр бакалавр болон түүнээс дээш зэрэгтэй• 5аас дээш жилийн ажлын туршлагатай байх• Уулын техникүүд түүний операторуудыг удирдаж ажиллуулж байсан ажлын

туршлагатай байх• Уул уурхайн эрүүл мэнд, аюулгүй ажиллагаа, байгаль орчны талаар мэдлэгтэй байх• Монгол Улсын ил уурхайн олборлолт болон бусад холбогдох хууль, эрх зүйн талаар

мэдлэгтэй байх• Компьютерийн хэрэглээний болон мэргэжлийн программууд дээр ажиллах чадвартай

байх / Microsoft Office, Minex, Talpac, Datamine/• Асуудал шийдвэрлэх, багаар ажиллах чадвартай байх• Хөдөө орон нутагт ажиллах боломжтой байх

МАРКШЕЙДЕР АЖИЛД АВНА

Гүйцэтгэх үндсэн үүрэг:• Уурхайн хил хязгаар, хэмжээ, хэлбэр, мөрөгцөгүүд, хаягдлыг овоолго, нүүрсний

агуулах, уурхайн замуудад маркшейдерийн багаж ашиглан хэмжилт хийх• Тэсэлгээний цооногийн өрмийн цооногийн хязгаар болон шавыг тавих, тогтоох• Хийгдэж байгаа ажлуудын түвшинг гаргаж уулын мастер болон тоног төхөөрөмжийн

операторуудад өгөх• Уурхайн зам мөрөгцөгүүд, карьерын ханын налалт, овоолгын хэмжилт хийх, шав

тэмдэг тавих• Хаягдал болон хүдрийн мөрөгцөгүүдэд өдөр бүр, долоо хоног, сар тутмын

хэмжилтүүдийг хийж уулын ажлын төлөвлөлт, зураглал оновчтой эсэхэд хяналт тавих

• Ил уурхайн хэмжигдэхүүнүүдийн төрөл бүрийн үзүүлэлтүүдийг тооцож гаргах, маркшейдерийн өгөгдлүүдэд дүн шинжилгээ хийснээр геоморф болон толографын байрлал, хэлбэр, өндрийг тооцоолох

• Уул уурхайн ЭМААБОны талаар мэдлэгтэй байх

Ажлын байранд тавигдах шаардлага: • Уул уурхайн маркшейдер инженерийн бакалавр болон түүнээс дээш зэрэгтэй

• Идэвхтэй үйл ажиллагаатай уурхайд 5оос доошгүй жил ажилласан туршлагатай байх

• Геодезийн хэмжилтийн багаж хэрэгслийг бүрэн ашигладаг байх• Компьютерийн хэрэглээний болон мэргэжлийн программууд дээр ажиллах чадвартай

/ Microsoft Office, Minex, Talpac, Datamine/• Маркшейдерийн хэмжилтийн багаж хэрэгслийг бүрэн ашигладаг байх• Хөдөө орон нутагт ажиллах боломжтой

УУЛ УУРХАЙН БАЯЖУУЛАЛТЫН ИНЖЕНЕР АЖИЛД АВНА

Гүйцэтгэх үндсэн үүрэг: • Хүдэрийн баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд тогтмол технологийн хяналт тавьж

бүтээгдэхүүний чанар болон гарцыг боломжит өндөр хэмжээнд байлгах.

Ажлын байранд тавигдах шаардлага: • Ашигт малтмалын баяжуулалт, металлургийн чиглэлээр их дээд сургууль төгссөн• Хүдэр баяжуулах үйлдвэрлэлийн чиглэлээр 5ээс дээш жил ажилласан туршлагатай• Баяжуулах үйлдвэрийн технологийн тооцоо, тоног төхөөрөмжийн сонголтын тооцоо

бие даан гүйцэтгэх чадвартай • Хүдрийн шинж чанарын талаар мэдлэгтэй• Баримт бичиг, зураг төсөл боловсруулах, техникийн репорт бичих чадвартай• Компьютерийн хэрэглээний болон мэргэжлийн программ ашиглах чадвартай• Хариуцлагатай, багаар ажиллах чадвартай• Уул уурхайн ЭМААБОны талаар мэдлэгтэй байх• Хөдөө орон нутагт ажиллах боломжтой

Бүрдүүлэх материал: 1. Төрийн албан хаагчийн анкет2. Иргэний үнэмлэхний эх хувь, хуулбарын хамт3. Боловсролын гэрчилгээ эх хувь, хуулбарын хамт4. Цээж зураг /1 хувь/

Шалгаруулалтад оролцохыг хүсэгчид дээрх материалыг бүрдүүлэн “Эрдэнэс Силвер Ресурс” ХХКийн Захиргаа, удирдлагын албаны хүний нөөцийн мэргэжилтэнд авчирч өгөх эсвэл [email protected] хаягаар холбогдох материалаа явуулна уу.

Хаяг: Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Ayud tower 11 давхар-1103 тоотДэлгэрэнгүй мэдээллийг 99910808 утсаар авна уу.

Анкет авах сүүлийн огноо: 2020.01.16

илгээх ёстой”, “Монгол Улсыг терроризмтой холбож, агуу түүхээ гутаалгасныг залруул” гэх мэтээр цахим орчинд давалгаалсан. Харин ГХЯ-аас энэ асуудлыг дэвэргэхгүй, сошиалд дурдахгүй байхыг “заналтайхан” сануулав. Тэд дипломат албаны шугамаар ажиллаж байгаа гэж мэдэгдсэн юм.

Ердөө сүүлийн хоёрхон жишээ-гээр л дэлхий бид нийг зэрлэг балмад варварууд гэж хардаг нь бат-лагдаж байна. Ийм байхад бид нэг сая жуулчин хүлээж авна гэж мөрөөдөхийн ч хэрэггүй. Мон гол гэдэг нэр хөлбөмбөг үзэхээр цугласан найзуудыг автомат буугаар шүршдэг террорист бүлэглэлийг тодорхойлж байна шүү дээ.

Хэзээ ямар алхам хийх нь тодорхойгүй төрийн байгууллагын “албан шугам”ын байр суурийг хүлээлгүй сошиал сүлжээнд Монголын нэр хүндийг унагасан мэдээллүүдийг олон улсын эрх бүхий байгууллагууд

анхааралтай ажиглаж, шийдвэр гаргахдаа ашиглахаар цуглуулж суудгийг бид өнгөрсөн онд Саарал жагсаалтад орохдоо мэдэрсэн. Уг жагсаалтад хамт орсон Зимбабве, Исланд улсуудыг барууны орнууд өмгөөлж байсан бол Монголыг нэг ч улс дэмжээгүй талаар ажлын хэсгийнхэн УИХын танхимд гомдоллож байсан

нь саяхан. Мөн авлигын хэргүүдийг үл хэрэгсдэг, ш у д а р г а б у с байдлын талаар сошиалд бичдэг м э д э э л л ү ү д и й г Монголын эсрэг ашигласан тухай дуулгаж байсан юм.

У л с ы н х а а нэрийг гутааж хар тамхи, хууль бус наймааны хэрэгт холбогдсон монгол

дипломатчдыг бүх дэлхий эрэн сурвалжилж байхад манай эрх баригчид төрийн ордондоо орогнуулж байна. ОУВСгийн хөтөлбөрт хамрагдсан атлаа зээл тэглэж, халамж тэтгэврийг нэмэгдүүлэх, бэлэн мөнгө тараахаар санаархаж сууна. Үүний зэрэгцээ Монголын нэрийг шороотой хутгасан

гаднын хүчин зүйлийн эсрэг дорвитой дуугарч, улсынхаа эрх ашгийг хамгаалах гадаад бодлого үндсэндээ алдагд-саны горыг эрх баригчид биш, жирийн иргэд хүртдэг нь эмгэнэлтэй. Харь улсад хөдөлмөр эрхэлж байгаа монголчуудыг хавчиж гадуурхдаг, хөгжингүй орны иргэдээс үргэлж дорд үздэг байдал оршсоор байна. Саяхан нэгэн монгол иргэний гэр бүлийнхэн Австралид аялах виз хүсэхэд Японд төрж, тэндэхийн гэрчилгээ авсан хоёр бага хүүхдийнх нь виз товчлуур дарах төдийд гараад, Монголд төрсөн том хүүхдийнх нь виз сар шахам хүлээгдсэн тухай дуулдав. Монголын иргэн гэдэг шалтгаанаар адагт эрэмбэлэгддэгээ хувь тавилан гэж эвлэрч орхилгүй, улсын нэр хүндээ өсгөж, иргэдээ хамгаалах гадаад бодлогоо элдэв ташаа мэдээллийг залруулах ажлаар эхэлмээр.

Уг нь Монголын түүх, ёс заншлыг ташаа мэдээлэлд ашигласныг залруулсан сайн туршлага манайд бий сэн. Холливудын Marvel entertainmentийн бүтээл Iron man3 кинонд монгол үндэсний уйгуржин бичгийг эсрэг талын террорист бүлэглэлийн

МОНГОЛЫН ИРГЭН ГЭДЭГ ШАЛТГААНААР АДАГТ ЭРЭМБЭЛЭГДДЭГЭЭ ХУВЬ ТАВИЛАН ГЭЖ ЭВЛЭРЧ ОРХИЛГҮЙ, УЛСЫН НЭР ХҮНДЭЭ ӨСГӨЖ, ИРГЭДЭЭ ХАМГААЛАХ ГАДААД БОДЛОГОО ЭЛДЭВ ТАШАА МЭДЭЭЛЛИЙГ ЗАЛРУУЛАХ АЖЛААР ЭХЭЛМЭЭР.

Монгол гэдэг нэр хөлбөмбөг үзэхээр цугласан найзуудыг автомат буугаар шүршдэг террорист бүлэглэлийг тодорхойлж байна шүү дээ.

ашигласандаа залруулга гаргахыг эелдгээр сануулсан уг бичгийн үр дүнд алдарт кино продюсер уучлалт хүсэж, Монголын үнэт өв соёлыг гутаан доромжлох утга агуулаагүй гэдгээ учирласан нь өдгөө дэлхийн томоохон агентлагуудын мэдээллийн архивт байна. Үүн шиг эх орныхоо нэр, түүх соёлын өвийг буруугаар гаргасан тохиолдол бүрт ГХЯ, холбогдох төрийн байгууллагаас залруулга шаардсан албан бичгээ хүргүүлж, буруутай этгээдийг олон нийтэд нээлттэй уучлалт гуйлгадаг байсан бол өнөөдөр хэн дуртай нь Монгол хэмээх нэрийг муугийн туйл болгон жишээлэхгүй байх байсан. Дэлхийн талыг эзэгнэсэн эзэнт гүрнийг байгуулсан Чингис хааны үр сад гэж цээжээ дэлдэхийн оронд өв соёлоо таниулж, өнөөгийн ардчилсан Монгол Улсын нэр хүнд, иргэдийн хамгааллын асуудлыг төрийн зүгээс гадаад ертөнцөд чангахан дуугардаг баймаар байна. Ингэж чаддаг дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн улстөрч төрд хэрэгтэй болохоос биш эх орноо тонож, эрх ашгаа хангадаг өнөөгийн удирдагчид шиг нь хол явахгүйг мэдмээр сэн.█

бэлгэдэл болгон ашигласан байв. Кино нийтийн хүртээл болсны дараахан буюу 2013 оны тавдугаар сард Монгол Улсын Соёл, спорт, аялал жуулчлалын сайд асан Ц.Оюунгэрэл Marvel entertaimentийн ерөнхийлөгч Кэвин Фийжид хандаж албан захидал илгээж байсан юм. Монголын үндэсний бичгийг UNESCOгийн соёлын өв санд бүртгүүлэх гэж буй энэ цаг үед кинондоо буруу утгаар

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ҮЗЭЛ БОДОЛ

Аливаа улс орон нийгэм эдийн зас гийн байгу уламждаа чанарын өөрчлөлт хийж дараагийн

системд шилжин орох процесс нь шууд уусч гулсах биш, харин шилжилтийн тодорхой үе шатыг заавал туулан өнгөрдөг зүй тогтолтой. Үүнийг нийгэм зүйд чимээгүй цаг, заримдаа дүлий цаг гэж нэрлэдэг. Социализмаас капитализмд шилжиж орсон дэлхийн олон орон уналт, сѳрѳлт, дэвшил, урт богино цаг хугацаа гээд харилцан адилгүй орчин нѳхцѳлд чимээгүй цагийг даван туулсан байдаг. Яагаад шилжилтийн энэ цаг чимээгүй, эсвэл дүлий гэж нэрлэгдсэн учир шалтгаан нь тун энгийн.

Социализмын үед макро эдийн засаг болон улс тѳр нийгмийн байгуулалд цогцоор үйлчилж байсан хѳдѳлгѳгч механизмыг огцом үгүйсгэсний дараа шинэ механизм тогтоох шаардлагатай байдаг. Түүнд цаг хугацаа хэрэгтэй болдог байна. Үүнийг л дүлий цаг гээд байна. Мѳчлѳгийн энэ цаг үед бүх зүйл зогсонги байдалд орж нийгэм тодорхой хэм жээгээр зовлонт байдалд ѳѳрийн эрхгүй унадаг байна. Нѳгѳѳ талаар, эдийн засаг, улс тѳр хувьсгалт реформоор үсэрч унаж болдог ч нийгэм нь хувьс-лаар ѳѳрчлѳгдѳн, спирал хѳгж-лийн траектори замаар тас ралт-гүй аажим хѳгждѳг болохоор нэг нь нѳгѳѳдѳѳ чирэг дэн гүн хямрал үүсдэг. Манайд ч энэ яовлон ирсэн түүхтэй. Зовлонг хэр түргэн даван туулах нь улс орны тѳрийн чадам жаас шууд шалтгаалдаг, зовлонгоос ард олноо аль болох түргэн ангижруулж нийгмийн зорьсон байгууламжийн гол гол зүй тогтлыг ягштал мѳрдѳж, шил жилтийн үеийг даван туулах тодорхой концепци гаргаж тавин хуульчлаад хэрэгжүүлэхийн тулд л тѳр оршиж байдаг. Харамсалтай нь тѳрд бусармаг аргаар авирч гарсан хулгайч голдуу хүмүүс энэ миссионыг хэрэгжүүлж чадсангүй, ѳѳрсдийгѳѳ л ѳѳд нь татлаа. Дүлийн цагийн хямрал, зовлонт байдлыг маш түргэн хугацаанд даван туулах аргачлал байдаг. Гэхдээ тэр нь туйлын эрсдэлтэй арга гэж хэлж болно. Хэрэв буруу хэрэглэвэл ангалд унадаг. Манайд яг л ийм юм боллоо.

Социализмаас капитализм руу шилжин орох шилжилтийн дүлийн цагийг танаж богиносгох түгээмэл аргачлалыг америкийн нэрт нийгэм зүйч Э.Люттваак

ДҮЛИЙ ЦАГИЙН

ЗОВЛОНТ БАЙДАЛ

И.Цэрэнхүү, Социологич памфлет нийтлэлч

зальтай хүмүүс эрх мэдэл албан тушаалыг мѳнгѳѳр хэмжин наймааны эргэлтэд оруулснаар тѳр самуурна.

Тэвчишгүй зовлонт байдал: Жирийн иргэд тартагтаа тулан ядуурч, тэдний үнэнч шударга хѳдѳлмѳр үнэлэгдэхээ болино. Хѳдѳлмѳр эрхлэлтээр амьдралаа залгуулж чадахгүйд хүрч нэмэгдэл орлогын эрэлчид үй түмээр үүснэ. Шударга бусаар мѳнгѳжих арга улам даамжран хяналтаас гарна, хүн хүн чанараа гээж эхэлнэ.

Давагдашгүй зовлонт байдал: Мѳнгѳ гаарч, галзуурч, бүх зүйлийг мѳнгѳѳр хэмжиж эхэлнэ. Мѳнгѳгүй хүн хэн ч биш болно. Мѳнгѳгүй дийлэнхийн хувьд энэ үзэгдэл давагдашгүй хүчин зүйл болон орж ирнэ.

Дөжирмөл зовлонт байдал: Дүлийн цагийн дѳжирмѳл байдал, дан ганц тѳрд нүүрлээд зогсохгүй, нийгэм бүхэлдээ тэмцэлгүй болон дѳжирнѳ.

Маргинал зовлонт байдал: Тодорхой ажил үйлчилгээ эрхэлдэггүй, ердийн амьдралаасаа салсан, орон гэргүй траншейнд амьдрагчид, хог түүгчид, гудамжны ноорхойнууд, архичдын бүхэл бүтэн арми бий болно. Хар тамхи, янхандалтын хамааралтай залуус ч энд орно. Зарим оронд албан ажлаас халагдсан, манайхны “лааз ѳшиглѳгчид” гэж нэрлэдэг хүмүүсийг ч энэ бүлэгт хамруулсан байдаг.

Дүлий цагийн хар ангал. Түргэвчилсэн капитализмд дуусгавар үе гэж бий. Тэр

нь нийгмийн үйлдвэрлэлийн хурдац чинээндээ тулж, дэлхийд хѳгжлийн хурдаар цойлон гарч ирэх он жилүүд, яг тэр үеийг ашиглан үндсэн хуулиа бүхэлд нь ѳѳрчилж хѳгжлийн зам руу орсноо шинэ үндсэн хуулиар дэлхийд тунхаглан, хѳгжлийн модул гарган урагшлах ёстой. Монгол Улс тэр алтан үеийг ашиглаж чадаагүй алдсан. Польш улс гэхэд “европын ногоон арал” гэгдэж байсан алтан үедээ хѳгжлийн шинэ үндсэн хууль гарган урагшилс-наар европын хүчирхэг гүрэн болон цэцэглэжээ.

Түргэвчилсэн капитализмын сонгодог хэлбэр Монгол улсад үнэхээр байсан юмуу? Ийм асуулт байнга тавигддаг, би зүгээр турбокапитализмын 10 шинжийг энд жагсаая, уншигчид ѳѳрсдѳѳ дээрх асуултад хариу ѳгнѳ биз ээ! 1. Эдийн засгийн цар хүрээ

макро түвшиндээ асар хурдтай тэлж, эдийн засгийн хѳгжлийн хурдцаар дэлхийд манлайлан гарч ирнэ.

2. Нийгмийн тодорхой хэсэг хэт баяжиж олонх ядуурч, дундаж дав харга бүхэлдээ олигарх даран гуйллын шуурганд нэрвэг дэж, ядуус руу гулсан ядуучуу дын бүхэл бүтэн арми бий болно.

3. Орлогын туйлчлал (polarisation) гэгч бий болж, баялгийн тэгш бус хаваарилалт ердийн хэв хэмжээ болон үйлчилнэ.

4. Ядуурлыг эсэргүүцсэн салангид тэмцлүүд ѳрнѳж мэдэх

ч үр дүнд хүрэхгүй. Ард олон ѳчүүхэн амжиргаанаасаа салж маргинал байдалд шилжинэ гэсэн айдаст орно.

5. Ядуурал жил сараар биш ѳдѳр хоногоор газар авна.

6. Эдийн засгийн бодит секторт үнэт цаас (хувьцаа, лиценз) хэмээх хоосон зүйлийн үнэлгээ (dematerialisation) тэнгэрт хадаж орлого нь хэдхэн хүний гарт тѳвлѳрнѳ.

7. Дотоодын хѳрѳнгѳ оруулалтын орон зай хумигдаж, дундаж үйлдвэрлэгчид бан куудын хараат байдалд шилжин, улмаар дампуурсныхаа тѳлѳѳ мѳнгѳ тѳлдѳг гажуу (situs inversus) процесс явагдана.

8. Олигархиудын эзэгнэл, дураар авирлах нь хэрээс хэтэрч, цэрэг эсвэл хуулийнхны хам гаа лалтад орно. Бусармаг үйлдлүүд нь хуулиар баталгаажина.

9. Тооны хѳгжил давамгайлж чанарын хѳгжил хѳшүүн дүлий байдалд шилжинэ.

10. Олигархиудад зориулагдсан хулгайн мѳнгѳ хадгалах нуувчууд (оффшорыг хэлж байгаа бололтой) хилийн гадна бий болно.

Энэ байдал удаан үргэлжилбэл улс орон хар ангалд унана. Люттваак ийн ѳгүүлжээ.

Дэлхийд нэртэй данстай нийгэмзүйчид, Люттваакийг “Акулуудад жижиг загас яаж амархан барьж идэхийг заагаад ѳгчихлѳѳ” гэж шүүмжилдэг.

Монгол улс 30 жил хѳгжлийн концепцгүй давхин түргэвчилсэн капитализмын оршин тогтнож болох хугацааг хэтрүүлснээр хар ангалд унасан. Хѳгжил ярьж болох үе байсан уу гэвэл байсан. Одоо цаг нь оройтсон. Хѳгж лийн тухай ярих ямар ч арга байж болохгүй, байх нѳхцѳл алга. Дахин томоор алдах эрх хэнбугайд ч байхгүй ээ. Эхлээд ангалаас гарах хэрэгтэй. Ер нь ангалаас ер нь яаж гардаг юм бэ? Шоргоолж яаж гардаг, яг тэгж л гарна. Нэгэн жим дээр, нэгэн зорилго, нэгдмэл удирдлагын дор нягтарч, биесээ дэмнэн улайрсан тэмцэл хийж чадвал ангалаас гарна. Ард түмэн тэсрэх ёстой юм. Ѳрѳвдѳж болохгүй, ѳмѳѳрч болохгүй, ѳѳгшүүлж болохгүй. Эс тэгвээс ѳѳр лүү чинь эргээд ѳр лүү чинь ѳшиглѳх болно, энэ үнэн шүү! “Тэмцэлд хэн түрүүлж амжуулсан нь, хэн уучлахгүй байж чадсан нь, хэн ѳрѳвдѳхгүй байж чадсан нь, хэн бууж ѳгѳѳгүй нь ѳрсѳлдѳгчѳѳ ялна” гэж дэлхий даяар цууриатуулан дуулсан Лондоны олимпын сүлд дууны утгыг бид мартах ёсгүй. Тѳрд шургалсан хулгайчууд, ард олноо ангалд унагахдаа ѳрѳвдсѳн үү? Тэгвэл яагаад бид ѳрѳвдѳх ёстой гэж? Хѳѳрхий минь нутгийн юм, урлаг спортоор олны танил болсон юм...гэж сонгон тѳрд гаргах ёстой юу? Гарсан хойноо юу ч мэдэхгүй, хийхгүй ангайж байгаад ангалд унагахыг харлаа, үзлээ мэдлээ...тэгээд? █

боловсруулан гаргажээ. Люттваакийн “Хурдасгасан капитализм” (turbokapitalism) хэмээх бүтээлд шилжилтийн үеийг 10-15 жилээр хязгаарласан байдаг, түүнээс хэтрүүлвэл нийгэм ядуурлын ангалд унадаг аюултай гэжээ.

Орчин цагийн нийгэм зүйн амьд толь хэмээгддэг Э.Люттваакийн хэд хэдэн бүтээлд, капитализм бай гуулах түргэвчилсэн арга замуудын онолын үндэслэлийг тодор хойлсон байдаг юм. Түгргэвчилсэн капитализм нь мѳлжлѳг, зодуу рын харгис шинжийг ѳѳрт агуулж нийгмийг бүхэлд нь хамар сан хэд хэдэн ноцтой үр хѳв рѳлийг авчирдаг. Тухайлбал, тѳрийн эргэлт. Тѳрийн бүх эрх мэдэл ямар нэг улс тѳрийн хүчний мэдэлд тѳвлѳрѳх, эдийн засаг оли га рхиудын эзэмшилд тѳвлѳрч ард түмэн ядуурах, нийг мийн баялгийн хуваарилалтад шударга бус хандлага ноёрхож тэр нь яваандаа ердийн хэв хэм жээ болон хуульчлагдах зэрэг үзэгдлүүд гарч хэрэгждэг. Үүнтэй зэрэгцэн нийгэмд ялгаварлал үүсч, урьд хожид байгаагүй түмэн зовлон дагалдан орж ирнэ. Заримаас нь дурдая!

Болчимгүй зовлонт байдал: Намд элсэж тѳрд авирч шургалж чадсанаар л сайхан амьдарна гэсэн сэтгэлгээг бий болгож, овсгоотой хүмүүс энэ чигийг хэлбэрэлтгүй баримталснаар, жинхэнэ манлайлагчдын орон зай хумигдана. Энэ бол хамгийн том зовлон. Мэдлэггүй, чадваргүй,


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГЭМ 07 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

Тэтгэврийн зээлийн орон зайг нөхөх өөр хэрэгсэл хэрэгтэй

Тэтгэврийн зээлтэй ахмадуу-дын зээлийг нэг удаа тэглэх тухай асуудал нийгмийн эсэр гүүцэлтэй тулгарсан ч шийдэгдэх шатандаа орлоо. Тэтгэврийн зээлтэй ахмадууд зээлээ тэглүүлэх нь гэж баярлах

Д.ДОЛГОРСҮРЭН: АМЬДРАЛЫН БОЛОМЖГҮЙ

ХҮМҮҮС Л ЗЭЭЛ АВДАГ

Баянзүрх дүүргийн тавдугаар

хорооны иргэнЭгч нь тэтгэврийн зээл байнга аваад байдаггүй. Саяхан

гадаад явж, хүүхдүүдтэйгээ уулзахын тулд

тэтгэврийн зээл авсан юм. Тэтгэврийн зээл өгөх нь зөв

гэж бодож байна. Над шиг хэрэгцээтэй

үедээ зээл авдаг хүмүүс олон

байгаа. Амьдралын боломжгүй хүмүүс л зээл авдаг. Түүнээс

биш бололцоотой хүн тэр бүр зээл авахгүй

шүү дээ.

С.ПҮРЭВСҮРЭН: ТЭТГЭВРИЙН

ЗЭЭЛ ХҮМҮҮСИЙГ БЭЛЭНЧЛЭХ

СЭТГЭЛГЭЭТЭЙ БОЛГОДОГ

Баянзүрх дүүргийн 13 дугаар хорооны иргэн Тэтгэврийн мөнгө бага

учраас хүмүүс зээл авахаас өөр аргагүй болдог. Гэхдээ би

зээл авч байгаагүй. Тэтгэврийн зээл

өгөх нь буруу. Энэ нь хүмүүсийг бэлэнчлэх сэтгэлгээтэй болгоод

байна гэж боддог. Хүүхдүүдээ өр зээлтэй үлдээгээд яах вэ гэж

бодоод сард авдаг 300 мянган төгрөгөөрөө

болгоод л явж байна. Тэтгэврийн мөнгө

хүрэлцдэггүй учраас би хажуугаар нь давхар

ажил хийдэг.

А.ЧАНЦАЛ: ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛ ОЛГОХГҮЙ ГЭХИЙН

ОРОНД ЗОХИЦУУЛАЛТ ХИЙХ ХЭРЭГТЭЙ

Баянгол дүүргийн 13 дугаар хорооны иргэнАхмадууд өөрсдөдөө зориулж тэтгэврийн

зээл авч чадаж байвал хэрэггүй зүйл биш гэж боддог. Гэтэл хүүхдүүд

нь тэтгэврийг нь авч идчихээд аав, ээждээ юу

ч өгдөггүй. Тэтгэврийн зээл олгохгүй гэхийн

оронд үүнд зохицуулалт хийх хэрэгтэй. Тэтгэврээ

барьцаалж зээл авч байгаа хүмүүсийн

дийлэнх нь сургалтын төлбөр, байр болон

машины зээлд зориулж байна.

Ц.ПҮРЭВДОРЖ: ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛД

ХЭМЖЭЭ ЗААХ ХЭРЭГТЭЙ

Сонгинохайрхандүүргийн наймдугаар

хорооны иргэн Тэтгэврийн зээл олгохгүй байх нь буруу гэж бодож байна. Тэглээ гээд 510 саяар нь зээл авахыг нь

зөвшөөрөх ёсгүй. Тодорхой хэмжээтэй байх хэрэгтэй. Миний хувьд хүүхдүүддээ зориулж тэтгэврийн зээл авч байсан. Түүнээс биш ахмадуудад мөнгө тийм

ч их хэрэг болдоггүй. Тэтгэврийн зээлийг тэглэх

нь их хэмжээний зээл авдаг ахмадуудыг улам даврааж байна. Эдгээр хүн дахин өндөр үнийн дүнтэй зээл авахыг үгүйсгэх аргагүй.

Л.ЭРДЭНЭБАТ: ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛ АВЧ

ЦАГААН САР ХИЙДЭГЧИНГЭЛТЭЙ ДҮҮРГИЙН

18 ДУГААР ХОРООНЫ ИРГЭН

Тэтгэврийн зээлийг олгохгүй байж боломгүй санагдаж байна. Ядаж 23 са

раар өгөх хэрэгтэй. Цагаан сарыг тэтгэврийн зээл авч хийдэг нь нууц биш. Ихэнх

ахмадууд цагаан сарын баярын өмнө зээл авдаг. Ямар ч орлогогүй хүнд

өөр арга байхгүй биз дээ. Цагаан сараар гар цайлгах

бэлэгтэй, хоол ундтай баймаар байна.

Г.Санжааханд, ЗГМ сонин

Нийслэлийн удирдах ажилт нуудын шуурхай зөв лө гөөний үеэр хотын Захирагч С.Амар сайхан автомашин ачилтын компаниудын үйл ажиллагааг зохих журмын дагуу цэгцлэхийг холбогдох албаныханд үүрэг болгосон.

Тус үүрэг даалгаварын хү рээнд нийслэлийн Зам тээв рийн асуудал хариуцсан төс лүүдийн удирдагч Б.От

гон сүхээр ахлуулсан ажлын хэсэг өчигдөр Замын хөдөлгөөн удирд лагын төвийн Ачиж журам лах албанд хяналт шал галт хийлээ. “Тээврийн хэрэгс лийг зөөж шилжүүлэх, түр саатуулах журам”аар ачил тын ком паниудын үйл ажиллагааг зохи цуулж байгаа аж. Гэтэл иргэдийн зүгээс авто машиныг нь хаана журам ласан нь тодорхой

бус, ачилтын компаниуд тухайн эзэнд нь утасдаж мэдэгддэггүй, цагдаагийн шийдвэр, албан бичгээ үзүүл дэггүй гэх мэт гом дол өнөөдрийг хүртэл гарсаар байгаа юм. Харин өчигдрөөс эхэлж авто машин ачилтын компаниуд чанга яригчаар сануулж, журамла сан зогсоолын мэдээллийг иргэдийн гар утсанд мессеж илгээдэг боллоо.

10 өрхөдхийн халаагуур

суурилуулав

“Агаар, орчны бохирдлын эсрэг хүчээ нэгтгэе” уриан дор Сонгинохайрхан дүүргийн ЗДТГаас санаачлан монгол гэрт амьдарч буй айл өрхүүдийн гэрийг дулаалах болон байшинтай айлуудыг газаар халаах ажлыг эхлүүлжээ.

Тодруулбал, тус дүүргийн хоёрдугаар хорооны монгол гэртэй 11 өрхийн гэрийг бүрэн дулаалж, дулаалгатай үүдний пинтэй болгосон байна. Мөн 11 дүгээр хорооны Мандалын дөрөвдүгээр гудамжийг жишиг гудамж болгохоор сонгож, байшинтай арван айлд хийн халаагуур суурилуулжээ.

“Угсралтын зардлыг бууруулахгүй бол нийтийн хүртээл бол го ход бага зэргийн хүндрэл гарахаар байна” хэмээн Сонгино хайрхан дүүргийн Засаг дарга Ж.Сандагсүрэн хэлсэн юм.

Ахмадуудад тэгш боломж

олгох хэрэгтэй гэв

Өчигдөр Монголын ахмадын холбооноос Иргэдийн тэтгэвэр барьцаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийн төслийн талаар байр сууриа илэрхийлсэн юм. Тус холбооны ерөнхийлөгч Ц.Сүхбаатар “Зээл авсан ахмадууд төр засагтаа баярлаж байгаа бол бага тэтгэвэртэй, тэтгэврийн зөрүүгээ арилгуулж чадаагүй ахмадууд гомдолтой байгаагаа илэрхийлж байна. Байгалийн баялгаас ард иргэд дээ хуваарилах нь Үндсэн хуу лийн зарчим хэдий ч зээл аваа гүй хүмүүс яах вэ. Зээл авал гүй амьдралаа аргалаад явж бай сан ахмадууд байгалийн баялгаас хүртэхгүй юм уу. Оноос өмнө гүрийгээд зээлээ төлсөн хүмүүс бас байгаа. Тэтгэвэр барь цаалсан зээл нь хууль эрх зүйн зохицуулалтгүй, манай улсаас өөр ямар ч улс оронд байдаггүй” гэв.

зуур дахин тэтгэврийн зээл олгохгүй тухай шийдвэрийг төдийлөн анзаарсангүй. Олон улсын хэмжээнд тэтгэвэр нь нийгмийн халамж бөгөөд, үүнийг барьцаалж зээл олгох ёсгүй гэж үздэг. Дотоодын зарим банк ч үүнтэй санал нийлдэг тул тэтгэврийн зээл олгохгүй байх бодлого баримталсаар ирсэн. Харин энэ шийдвэрийг одоо гаргаж байгаа нь цаг хугацааны хувьд хэр оновчтой тухай бид

Автомашин ачилтын компаниуд чангаяригчаар сануулга өгнө

ахмадуудаас тодрууллаа. Энэ талаар ахмадууд ялгаатай байр суурьтай байх бөгөөд ахмадуудын тэтгэврийн зээл юунд зарцуулагдаж байгааг судалж, тухайн орон зайг нөхөх өөр хэрэгсэл санал болгох хэрэгтэй гэдэг нь анзаарагдаж байв.


Б.Түвшин, ЗГМ сонинГ.Ханд, ЗГМ сонин

Хэрэв ТЭЗҮ-ээр төсөл нь хувийн хэвшлийнх байгаад банк зээл олговол нийт санхүүжилтийн 70 хувь буюу 20 тэрбумд л зээл олгох боломжтойг зарим судлаач дурдсан удаатай. Гэтэл эрх баригчид Хөгжлийн банкаар баталгаа гаргуулахаар хуулийн төсөл боловсруулсан нь өөрөө хууль зөрчсөн үйлдэл болоод байна. Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Г.Амартүвшин ажлаа өгсөн шалтгааныг сонгуулиас гадна шинээр баталгаа гаргах бондтой ч холбох болсон. Түүний ажлаа өгөхөд хүрсэн шалтгаан нь бонд байсан гэж зарим хэвлэл бичиж буй. Одоогоор тус банкны дараагийн захирал томилогдоогүй бөгөөд “туг тахих” хүнээ Төлөөлөн удирдах зөвлөл нь удахгүй томилох байх. Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийн дараах заалтыг Засгийн газар зөрчиж байгаа юм.

Тус хуулийн 12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт "Баталгаа, батлан даалтыг энэ хуулийн 10.1.210.1.5д заасан шаардлагыг хангасан төсөл, хөтөлбөрт гаргаж болно." гэж заасан. Гэтэл Салхитын орд нь 763 тэрбум төгрөгийн баталгаа болсноор нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжихгүй, нэмүү өртөг шингээх үйлдвэрлэлийг мөн санхүүжүүлэхгүй, ажлын байр шинээр бий болгохгүй. Харин

төсвийн өрийг нэмэхээс гадна халамжийг дэмжихээр байгаа нь Хөгжлийн банкны тухай хуультай тэрсэлджээ. Иргэн ипотекийн зээл авахын тулд урьдчилгаа 30 хувиа төлж, үлдсэн 70 хувь дээрээ зээл авах хүсэлт тавьдаг. Гэтэл Хөгжлийн банк ашиг нь гаргах баталгааны 40 хувьд ч хүрэхгүй төслийг хариуцахаар байгаа нь эрсдэл юм.

Салхитын ордыг ашигласнаар хүртэх цэвэр ашиг 250.9 тэрбум бөгөөд энэ нь дээрх шаардлагатай мөнгөн дүнгийн дөнгөж гуравны нэгтэй тэнцэж байна. Ийм төсөлд Хөгжлийн банк баталгаа гаргах нь эдийн засгийн үр ашиггүй төдийгүй зарчмаасаа ухрахад хүргэхээр байгаа юм. Салхитын ордын эзэмшигч өөрчлөгдсөний дагуу мэргэжлийн

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

ЗГМ: ТОВЧХОН АРИЛЖАА

Монголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 21 компанийн 420,307 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр зургаан компанийн хувьцааны ханш өсөж, 11 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

0.55 Хувь. ТОП 20 индекс 0.55 хувиар буурч, зах зээлийн үнэлгээ 2.6 их наяд төгрөг боллоо.

НОГДОЛ АШИГ

6.8 Төгрөг. “Говь” компани 2018 оны цэвэр ашгаас нэгж хувьцаанд 6.8 төгрөгийн ногдол ашиг олгохоор шийдвэрлэсэн. Тэгвэл 2019 оны 12 дугаар сарын 31ний байдлаар 16,473 хувьцаа эзэмшигчдийн 76,352,838 ширхэг хувьцаанд ногдох 466,852,056,56 төгрөгийг хувьцаа эзэмшигчдийн дансанд байршуулжээ.

ДУУДЛАГА ХУДАЛДАА

48.2 Сая ам.доллар. Гадаад валютын ээлжит дуудлага худалдаагаар төв банк 48.2 сая ам.долларыг валют арилжааны цахим талбар нийлүүлэв.

ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

143.2 Тэрбум төгрөг. 2019 онд хөрөнгийн биржээр нийт 143.2 тэрбум төгрөгийн үнэт цаасны арилжаа хийжээ. Биржийн нийт арилжааны 24 хувийг гадаадын хөрөнгө оруулагчид бүрдүүлжээ.

БИЗНЕС

27 Хувь. Гоёл чимэглэлийн салбарт тэргүүлэгч Pandora компани 2019 оны санхүүгийн жилийн урьдчилсан тайлангаа танилцууллаа. Тайланг харвал, өнгөрсөн оны ашгийн хэмжээ төлөвлөж байсан 27 хувьд хүрнэ гэсэн хүлээлттэй байна. Үзүүлэлт сайн гарах төлөвтэй холбоотойгоор тус компанийн хувьцааны ханш 10 хувь давж өссөн байна.


Төв банк төсвийн шинжтэй үйл ажиллагааг санхүүжүүлэхээр байна

Хөгжлийн банкны “туг тахиулах” шинэ захирал хэн бэ

9 10

11

Хүчний дахин хуваарилалт дараагийн аравныг тодорхойлно


Алт баяжуулах үйлдвэр хоёроор нэмэгдлээ

Ойрх дорнодод хүчээ ихэсгэж буй АНУ Иракаас гарахгүй 10

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

ОУВСтай хамтран хэрэгжүүлж

буй хөтөлбөрийн хүрээнд төв банкийг төсвийн гадуурх үйл ажил лагаа явуулахыг хатуу хориг лосон. Гэтэл тэтгэвэр барь цаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийн төслөөр Засгийн газар амлал таа зөрчиж байна гэж эндээс ойлгож болох нь. Сонгууль угтсан улс төрийн шийд вэр эдийн засагт ямар хорлонтойг 2012, 2016 оны үйл явдлаас харж болох юм. Эргэн сануулахад, “Чалко” компаниас авсан өрийг бид дөрвөн Засгийн газар дамнан байж 2017 онд төлж барагдуулсан.

Тэтгэврийн зээлийг тэглэхэд мөнгө босгох баталгаа болж буй Салхитын мөнгө, алтны ордын техник, эдийн засгийн

инженерийн бүрэлдэхүүнтэй баг ТЭЗҮд тодотгол оруулжээ. Уг төслийн жилийн хүчин чадал нь “Оюутолгой” хүдэр боловсруулалтын хоёр хоногийн хүчин чадалтай тэнцэх аж. Мөнгө цэврээр гарахгүй бөгөөд алт агуулсан баяжмал зарахаар байна.

Засгийн газар тэтгэвэр барьцаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийн төслийг нэн яаралтай горимоор хэлэлцүүлэхээр УИХд өргөн мэдүүлсэн. Тэгвэл энэхүү хуулийн төслийг УИХ энэ долоо хоногт хэлэлцэх бололтой. Иргэдийн тэтгэврийн зээлийн үлдэгдлийг Салхитын ордоос олох ирээдүйн орлогыг барьцаалан үнэт цаас гаргах замаар барагдуулахаар эрх баригчид төлөвлөөд байгаа. Засгийн газрын хуралдааны үеэр танилцуулсан цэвэр ашиг, тус ордод хийсэн ТЭЗҮийн цэвэр ашгийн хэмжээ хоорондоо зөрүүтэй байна. Судалгаагаар, 2019 оны байдлаар улсын хэмжээнд 229 мянган тэтгэвэр авагч иргэн нийт 763.3 тэрбум төгрөгийн зээлтэй байна. Тэтгэвэр авагчдын 91.8 хувь нь Хаан банк болон Төрийн банкаар үйлчлүүлдэг гэх судалгаа бий. Засгийн газар хууль зөрчин Хөгжлийн банкаар баталгаа гаргуулах гэж яарах нь улсаа хорлосон үйлдэл биш гэж үү. █

1

үндэслэлийг “Эрдэнэс силвер ресурс” компанийн захиалгаар TOPAZIA гэгч компани 2019 онд гүйцэтгэсэн байдаг юм. Тус компа нийн хийсэн тооцооллоор, Салхитын ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулахад 32 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шаард лагатай аж. Жилд 300 мянган тонн алт, мөнгө агуулсан хүдэр баяжуулах юм байна. Гэвч тэтгэврийн зээлийг тэг лэхэд шаардлагатай 763 тэрбум төгрөгийн баталгаа дээрх орд болж чадахгүйг уул уурхайн салбарынхан төдийгүй мэргэжлийн шинжээч нар хэлж байна. “Эрдэнэс силвер ресурс” нь “Эрдэнэс Монгол” компанийн охин компани болж байгуулагдсан. Салхитын ордын хэл ам дагуулсан лицензийг өнөө тус эзэмшиж буй.

Хөгжлийн банкийг арыг нь даалгах гээд байгаа Салхитын мөнгөний ордын зах зээлийн үнэлгээ хэд вэ. Хуулийн төслийн танилцуулгад 808.3 тонн мөнгө, 1.1 тонн алтны нөөцтэй, 1.1 их наяд төгрөгийн цэвэр ашигтай гэж дурджээ. Гэтэл 2019 онд батлагдсан ТЭЗҮ-гээр 251 тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай, өнөөгийн үнэ цэнээр 122 тэрбум төгрөгийн үнэлгээтэй гэсэн мэдээлэл байгаа нь дахиад л эргэлзээ үүсгэж орхилоо.

ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛИЙГ ТЭГ ЛЭХЭД ШААРДЛАГАТАЙ 763 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН БАТАЛГАА ДЭЭРХ ОРД БОЛЖ ЧАДАХГҮЙГ УУЛ УУРХАЙН САЛБАРЫНХАН ТӨДИЙГҮЙ МЭРГЭЖЛИЙН ШИНЖЭЭЧ НАР ХЭЛЖ БАЙНА.

Хүчний дахин хуваарилалт дараагийн аравныг тодорхойлно

Дэлхийн хамгийн хүчирхэг 20 орны 43 хувийг популистууд удирдаж байна

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 09

ХҮЧНИЙ ДАХИН ХУВААРИЛАЛТ ЯВАГДАНА 2030 он гэхэд дэлхийн хам

гийн чинээлэг, нөлөө бүхий эдийн засагтай улс БНХАУ байх болно. Дотоодын нийт бү тээг-дэхүүний дүнгээр БНХАУ нь дэлхийн нийт эдийн засгийн тавны нэгийг дан гаараа бү-тээ нэ гэж Эдийн засгийн хам тын ажиллагаа хөгжлийн байгууллага тооцож байна. Эдийн засгийн өсөлтийг хэмжих харьцангуй шинэ хэмжүүр бо лох худалдан авах чадварын үзүүлэлтээр өмнөд хөрш хэдийн тэр гүүлээд байгаа билээ. Зарим судалгаа, тооцоогоор тус улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн одоо гийнхоос хоёр дахин нэмэг дэх ч магадлалтай аж. Харин хоёрдугаарт АНУ байх бол Энэтхэг улс дэлхийн эдийн засагт томоохон тоглогч болж орж ирэхээр байна. Ер нь хөгжингүй орнуудын эдийн засгийн өсөлт огцом буурч, эдийн засгийн хүч Ази руу шилжих нь нэлээн хэ дэн жилийн өмнөөс тодорхой болсон.

ХҮЧНИЙ ДАХИН ХУВААРИЛАЛТАД

МОНГОЛ УЛС БНХАУ дэлхийн эдийн засгийн

гол хүч болж гарч ирж байгаа нь Монгол Улсын хувьд том давуу тал. Оксфордын их сургуулийн багийн хийсэн судалгаагаар, хөрш орны эдийн засаг нэг хувиар өсө хөд тухайн улсын

эдийн за сагт дор хаяж 0.4 хувиар өсөх нөлөө үзүүлдгийг баталсан. Хөрш орныхоо бодлогыг судалж, тэдэнд хэрэгтэй бүтээг дэхүүнийг нийлүүлж чадсан нөх цөлд энэ хэмжээ 0.7 хувь хүртэл нэмэгдэх боломжтой аж.

“ХӨГШИН” ДЭЛХИЙДэлхийн хүн ам 2030 он гэхэд

8.5 тэрбумд хүрнэ гэж НҮБ тооцоол сон. Үүнээс 1 тэрбум нь 65аас дээш насныхан байх бөгөөд үүнийг дагаад хөдөлмөрийн нас ныхны хувь хэмжээ буурах төлөвтэй байна. Насжилттай хол-боотой үүсч байгаа гол асуудал нь хөдөлмөрийн бүтээмж ба эрүүл мэндийн зардал юм.

Энэ аравныг хүртэл хүн амын

БНХАУ ДЭЛХИЙН ХАМГИЙН ХҮЧИРХЭГ ЭДИЙН ЗАСАГ БОЛНО.

ҮСХ: МОНГОЛ УЛСЫН ТЭТГЭВЭР АВАГЧДЫН НИЙТ ХҮН АМД ЭЗЛЭХ ХУВЬ 2045 ОНД 2 ДАХИН ӨСНӨ.

2010 2020 2030

4.2%3.5%*

4.4%*

Эх сурвалж: ОУВС, Европын бодлогын судалгааны төв

Дэлхийн эдийн засгийн өсөлт (Тухайн оны дүнгээр)

2020 он шинэ жил төдийгүй, ши нэ аравны эхлэл болж байна. Да раа-гийн арван жилд дэлхийн хүн амын өсөлт зогсож, буурч эхлэх эхний тө лөв гарч байгаа бөгөөд эдийн зас-

гийн олон агуулгаар дэлхийн түүхэнд хамгийн

шийдвэрлэх арван гэж тодорхойлж байна. Аж үйлдвэрийн анхны хувьсгал дэлхийн

эдийн засагт нэвчиж, нөлөөлж эхлэхэд 100 гаруй жил шаардагдсан бол интернэт бий болсноос хойш ердөө зургаан жилийн дотор дэлхийн улс орнууд, иргэдийн мэдээллийн

түвшин танигдахгүй болтлоо өөрчлөгдсөн. Технологийн дэвшил, дэлхийн хүн амын

насжилт, улс төрийн ашиг сонирхол зэрэг гол хүчин зүйлүүд дараагийн аравныг тодорхойлно гэж олон улсын байгууллагууд үзэж байна.

Эх сурвалж: НҮБ, Mckinsey Global, OECD, PwC

Хүн ам:

8.5тэрбум 14%

20%

байхгүй болж автоматжина

хувийг дангаараа бүрдүүлнэ

Хөдөлмөр эрхлэлт: Одоогийн ажлын байрны

Эдийн засгийн хамгийн том тоглогч: БНХАУ - Дэлхийн нийт худалдан авах чадварын

ДЭЛХИЙ 2030 ОНД(Үүнээс нэг тэрбум нь 65-аас дээш насных)

Б.Дуламхорлоо, ЗГМ сонин насжилтын гол жишээ нь Япон улс байв. Хөдөлмөрийн зах зээлийн хэрэгцээгээ гаднын цагаач иргэдээр хангах болсон нь ирэх ар ванд Европын олон оронд асууд лаа шийдэх сайн жишээ бо лохоор байна. Тухайлбал Канад, Их Британи, Швед зэрэг улсуудын хүн амын суварга дахь 65аас дээш насныхны хувь хэмжээ нэмэгдэхийн хэрээр эдийн засгийн бүтээмж, өсөлт нь буурах төлөвтэй байна. Эд гээр улс дараагийн арван жилд дунджаар 1.72.3 хувиар өсөх төлөвтэй байгаа нь дэлхийн эдийн зас гийн өсөлтийн төлөвөөс дор хаяж хоёр дахин бага байна. Их Бри танийн хувьд одоо хэрэгжиж бай гаа цагаачлалын бодлогодоо ши нэчлэл хийхгүй бол өсөлтийн хувь 0.7 болж ч буурах эсрдэлтэйг Bloomberg анхааруулжээ. Азийн

ор нуу даас Өмнөд Солонгос, БНХАУ анхаарлын төвд байсаар бай на. Азид өсөлтөөрөө өндөрт тоо цогдох БНСУын эдийн зас гийн өсөлт 2030 оныг хүр тэл өм нөх 20 жилийн дунджаас хоёр дахин бага буюу дунджаар 2.3 хувьтай байх бол “БНХАУ бая жиж ам жил гүй хөг шир нө” гэж Ев ро пын бодлогын судалгааны төв тооцжээ.

ХӨГШИРЧ БУЙ ДЭЛХИЙД МОНГОЛ УЛС

Монгол Улсад хүн амын цонх үе өдгөө тохиож буй. Харин 2045 он гэхэд тэтгэврийн насныхны хүн амд эзлэх хувь 16 хувь давж өнөө гийн хэмжээнээс хоёр дахин нэ мэг дэх төлөвтэй байгааг Үн дэс

ний статистикийн хороо 2016 онд тайлагнаж байжээ. Хөрш зэр гэлдээ орнууд, мөн Монголоос хө дөлмөрлөх хүчин импортлогч гол улс болох БНСУд цагаач ажилчдын хэрэгцээ нэмэгдэхээр байгаа нь бодлогын түвшинд одооноос ан хаарах асуудлын нэг болж байна.

Хөдөлмөрийн зах зээлд гарах бас нэг томоохон өөрчлөлт нь аж лын байрны хэрэгцээний өөрч лөлт юм. 2030 он гэхэд дор хаяж 20 сая ажлын байрыг автоматжуулна гэж Oxford eco-nomics тооцоолжээ. McKinsey Global Institute гэх судалгааны байгууллага автоматжуулалтын нөлөөг үүнээс хол илүү буюу дэлхийн нийт хөдөлмөрийн хүчний 14 хувь, 375 сая хүнд нөлөөлнө гэж үзжээ. Энэ хэрээр цоо шинэ мэр гэж лүүд бий

бо лох юм. Тиймээс ялан гуяа хүн амын цонх үе тохиож бай гаа Монгол зэ рэг улс хүний нөөц, боловсролын сал барт хан галттай хө рөнгө оруулалт, су далгаа шинжилгээ хийж

байж ирэх жилүүдийн сорилтыг давах боломжтой аж.

ПОПУЛИСТУУД ДЭЛХИЙН МӨНГИЙГ УДИРДАНА

Популизмын давалгаа 2016 онд эхэлсэн гэж хэлж болно. 2016 онд дэлхийн хамгийн чинээ лэг 20 улсын ердөө найман хувьд нь популист улс төрийн бод лого хэрэгжиж байв. Энэ тоо өнөө дөр 43 хувьд хүрчээ. По пу-листууд өнөөдөр дэлхийн мөн-гийг удирдаж байна гэсэн үг. Берлиний их сургуулийн эр дэмтэд судалгаагаар эдийн зас гийн хям рал популист улстөрч дийг “үйлд вэрлэдэг”ийг ба тал сан бай даг. Тэгвэл 2030 он хүртэлх жи лүүдэд дэлхийн эдийн засгийн өсөлт удаашрах төлөвтэй байгаа нь популизмыг одоо байгаагаас нь ч илүү хүчир хэгжүүлэх магадлалтай. Эдийн засгийн өсөлт удааш рах, хүн амын тоо нэмэгдэх, тэр дундаа нийгмийн халамж хүртэх шаардлагатай насны бүлгийн эзлэх хувь нэмэгдэхээр байгаа нь дэлхийд популизм ноёлох таатай хөрс болохоор байна. █

Хүн амын насжилт БНХАУ, БНСУ, Европын орнуудад хамгийн хүчтэй нөлөөлнө.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ10 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ЭДИЙН ЗАСАГ

Улаанбаатарыг хоёр жилийн дотор утаа наас салгах бо ломж байгааг “Газком” компанийн захирал Д.Сэржбүдээ хэлж байна. Тэрбээр нийслэлийн өрх, аж ахуйн нэгжүүдийг хийн халаагуурт шилжүүлэх ажлыг эхлүүлээд эдийн засгийн эхний тооцоооллуудыг гаргажээ.

-Хийгээр халаалт шийдэх ажил эхлүүлснээс хойш багагүй хугацаа өн гөрлөө. Иргэд ямар шаард лагыг хангаж хийн халаалттай болох боломжтой вэ?

Манай “Газком” компани хийн халаагуурын технологийг амжилттай нэвтрүүлээд явж байна. Гэр хорооллын иргэдэд онцгой техникийн шаардлага тавихгүй, дулаан алдагдлаа шийдсэн байхад л хангалттай. Уулын орой дээр, хотоос алс лагдсан ямар ч газар тухайн айлын нөхцөлд тааруулаад хийн халаалт тавьж байна.

-Анх суурилуулах төлбөр бо-лон сарын ашиглалтын зар дал хэдэн төгрөг болох вэ?

Бид нэлээд судалгаа хийсний эцэст өнгөрсөн оны 10 ду гаар сараас эхэлж дулаан суурилуулсан. Шахмал түлшний хэ рэглээтэй харьцуулсан судал-гаа хийсэн л дээ. Өнгөрсөн 12 дугаар сарын турш ид хүйтний үед хэрэглэсэн шахмал түлш болон мод түлээний зардал нь манай хийн халаагуурын ашиглалтын зардалтай тэнцүү гарсан. 120180 мянган төгрөгөөр дулаанаа аваад, дээр нь ахуйн хэрэг лээндээ хийн зуухаа ашиглас наар цахилгааны мөнгөө хэм нэсэн гэж хэрэглэгчид хэлж байна. Үүн дээр хог хаягдал, үнс гарахгүй, цэмцгэр орчинд утаа, угаарын хийд эрсдэх аюулгүй гэх мэт давуу талыг мөн сайшааж байна.

Суурилуулалтын зардал нь харилцан адилгүй. 4060 метр квадрат талбайтай айлд агаар халаагч төхөөрөмж, баллон, тоолуур, мэдрэгч, холбох хэрэгсэл, угс ралтын зардал гээд бие даа сан хийн халаалтын систем суу рилуулах зардал нь 7.5 сая


Хэрэглэгчид сард 120-180 мянган төгрөгөөр дулаанаа аваад, дээр нь ахуйн хэрэглээндээ хийн зуухаа ашигласнаар цахилгааны мөнгөө хэмнэсэн байна

Д.Хулан, ЗГМ сонин

төгрөгт багтаж байна. 100 метр квад ратаас дээш талбайтай, нам даралтын зуухтай айлуудад суурилуулалтын зардал 10 сая орчим төгрөг болсон. Энэ бол нэг л удаа гарах зардал. Цаашдаа хэрэглээний зардлаа төлөөд явна гэсэн үг.

-Хийн алдагдлын мэдрэгчтэй гэж та хэллээ. Аюулгүй байд-лын хувьд ямар эрсдэл гарч болзошгүй вэ?

Бүх тоног төхөөрөмж бү рэн автоматажсан. Аюулгүй байд лаараа дэлхийд тэргүүлэгч Японы өндөр технологийн ISO14001 стандарыг хангасан компанийн бүтээгдэхүүн учраас бүрэн итгэлтэй байна. Доргилт, гадны хүчин зүйлээс газ алдагдсан тохиолдолд автоматаар түгжигддэг горимтой.

-Уурын зуухаар ажиллаж байсан сургууль цэцэрлэгийг хийн халаагуурт шилжүүлсэн. Эдийн засгийн үзүүлэлтүүд нь гарсан байх?

Төвийн дулаанд холбогдоогүй сургууль, цэцэрлэгүүдэд түүхий нүүрс нийлүүлдэг Нийслэлийн Хэсэгчилсэн инженерийн хангам жийг нэвтрүүлэх дэд бүтцийн төвийн судалгаанаас хара хад 129 дүгээр сургуульд 198 сая төгрөгийн нүүрс түлдэг байсан бол газаар халааснаар 98 сая төгрөгийн зардал гарсан. Тэгэхээр хийн халаалт нүүрсний зардалтай өрсөлдөх боломжтой гэдгийг харууллаа.

-Том хэмжээний обьекттой аж ахуйн нэгжүүд хийн халаа-гуурт шилжих хандлага хэр байна. Суурилуулалтын зардал өндөр гарах байх?

Уурын зуух барьснаас л хямд шүү дээ. Дээр нь урсгал зардал, засвар үйлчилгээ гээд улсын төсвөөс ямар их мөнгө зарцуулдаг билээ. Бид гурван дүүргийн зургаан сургууль, цэцэрлэгийг хийн халаагуурт шилжүүллээ. Одоо дахин хоёр сургуульд ажиллаж байна. Мөн олон худалдаа, үйлчилгээний төвүүд, үйлдвэрүүд хандаад байна. Бид зөвхөн нийслэлд гэлтгүй, хөдөө орон нутагт ч хийн халаалтын систем суурилуулж байна. Өмнөговь, ГовьАлтай аймгуудад ажил эхэлсэн.

-Импортлогч орны хувьд түүхий эдийн хараат байдал хурцаар тавигддаг. Энэ эрс-дэлийг хэрхэн тооцоолсон бэ?

Манай улсын хийн хэрэглээ маш бага. Жилдээ 300 мянган тонн шингэрүүлсэн хий импортлоход хэрэгцээгээ хангана. Бид ОХУаас хамгийн чанартай буюу 97.5 хувийн цэвэр пропан газ оруулж ирдэг. Энэ нь хүйтний нөхцөлд тохирсон царцдаггүй хий.

-Түүхий нүүрсийг хориглож, шахмал түлшид шилжсэн нь нэг дэвшил боллоо. Ха рин эндээс нэг шат ахиж, дэл-хийн жишигт нийцсэн хийн

халаалтын системд шилжих нь утааг арилгах гарц гэдгийг судлаачид хэлдэг. Танд төрийн байгууллагад танилцуулсан төлөвлөгөө бий юу?

Шахмал түлш агаарын бохирд лыг тодорхой хэмжээнд буул гасан нь үнэн. Гэхдээ заавал энэ шатыг дамжиж байж дэл хийтэй хөл нийлүүлэх шаард лага байна уу. Нийгмийн хариуцлагын хүрээнд хувийн хэвшил энэ ажлыг амжилттай

эхлүүлээд явж байна. Хоёр жилийн дотор Улаанбаатарыг утааг бүрэн арилгах боломж байна. Дэлхийн улсууд 1950, 60аад онд туулаад өнгөрсөн замналыг заавал амсах ямар шаардлага байна вэ. Төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаагаар шийдэл нь бэлэн байхад дэмжээд шийдвэр гаргаад явах цаг нь ирснийг хариуцлагатайгаар хэлмээр байна.

-Хамтраад ажиллах ТЭЗҮ, эдийн засгийн тооцоололд гаргасан санал бий юу?

Гэр хорооллын иргэдэд суурилуулсан зардлыг төрөөс шийдэж болно. Ингээд хийн халаалтад шилжиж утаагаа арилгаснаар Парисын хэлцэлд заасанчлан агаарын бохирдол, хүлэмжийн хийг бууруулсан тонн тутамдаа урамшуулал авна. Олон улсын байгууллагууд манайд хэсэгхэн хүрээнд хийсэн ажлаа маш том болгон тайлагнаж, Уур амьсгалын сангаас их хэмжээний мөнгө авсаар ирсэн. Үүнийг Монгол Улс өөрөө хийж, жил бүр авах урамшууллаараа төсвөөс зарцуулсан татаасаа нөхөх боломжтой. Европын холбооноос байгаль орчныг хамгаалах үйлсэд маш их хэмжээний хөрөнгө төсөвлөж, эдийн засгийн тэнцвэрээ алдахад бэлэн байгаагаа илэрхийлсээр байгаа шүү дээ. █

2020 онд алтны ашиглалтын лиценз эзэмшигч компаниуд 139 талбайд үйл ажиллагаа явуулах төлөвлөгөөгөө хуулийн хугацаанд нь АМГТГт хүргүүлжээ. Энэ тоо цаашид нэмэгдэж магадгүй аж. Үүнээс гадна Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөл 20192020 онд шинээр ашиглалтад орох уурхай, уулын үйлдвэрийн 53 төслийн ТЭЗҮийг хүлээж авсан байна. Үүний 51 хувь нь буюу 27 нь алтных байна. Энэ дунд алтны баяжуулах үйлдвэрийн хоёр төсөл багтаж байгаа аж. Нэг нь Багануур дүүргийн нутагт орших алтны гравитацийн аргаар баяжуулах, “Өсөх майнинг” компанийн үйлдвэр бол нөгөөх нь Дорнод аймгийн нутагт орших Алтан цагаан овоо

ХОЁР ЖИЛИЙН ДОТОР УЛААН-БААТАРЫГ УТААГ БҮРЭН АРИЛГАХ БОЛОМЖ БАЙНА.

УУЛ УУРХАЙ

Алт баяжуулах үйлдвэр хоёроор нэмэгдлээ

Т.Элиса, Шинжээч ордод түшиглэсэн Steppe Gold компанийн баяжуулах үйлдвэр юм.

Торонтогийн Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Steppe Gold компани он солигдохын өмнөхөн Алтан цагаан овоо ордын бүх зөвшөөрлөө авч, алтны үйлдвэрлэлээ эхэлжээ. Нэг тонн тутамдаа 2.13 грамм алтны агууламжтай 300 мянган тонн хүдэр олборлож боловсруулж байгаа аж. Улмаар 2020 онд нийтдээ 60 мянган унц алт үйлдвэрлэхээр төлөвлөж байна. Steppe Goldийн тухайд Алтан цагаан овоо төслийн өргөтгөлийн шатны ТЭЗҮээ дуусгахаар ажиллаж байна. Ингэснээр алтны жилийн гарцаа 150 мянган унц болгон нэмэгдүүлэх боломжтой гэж тус компани тооцоолж байна. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 11 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

ЕРДӨӨ ЭХ НООРОГ БАЙСАН УГ ЗАХИД-ЛЫГ ИЛГЭЭ ГЭЭ-ГҮЙ БОЛОХЫГ АНУ-ЫН ШТАБЫН ДАРГА НАРЫН НЭГДСЭН ХОРООНЫ ДАРГА, АРМИЙН ГЕНЕРАЛ МАРК МИЛЛИ ХОЖИМ ТАЙЛБАРЛАСАН.

Генерал Касем Сулей-маниг хөнөөсний да-раа Пентагон Ойрх Дор нодод нэмэлт хүч ил гээсэнтэй зэрэг-

цэн Иракийг орхих шийдвэр АНУ гаргаагүйг батлан хамгаа-ла хын сайд Марк Эспер мэ-дэгд сэн. Энэ нь АНУ, Ираны хоо рондох хурцадмал байдал даам жирсаар байгааг харуулж байна.

Газрын дундад тэнгист байлдааны сургууль хийж байсан, гурван хөлөг онгоц бүхий Bataan Amphibious Readiness Group хэмээх тусгай группэд Персийн булан руу хөдлөх тушаал өгснийг АНУын албаны хүн мэдэгдлээ. Тэнгисийн цэргийн 2200 алба хаагч, нисдэг тэрэгний баг бүхий тус групп өнгөрсөн долоо хоногт Кувейтэд очсон 82 дугаар агаарын десантын дивизийн 3500 цэрэгт нэмэлт хүч болно.

Багдад дахь АНУын цэргийн удирдлагад зэвсэгт хүчээ Иракаас гаргахад бэлтгэх тушаал өг чээ гэсэн утга бүхий захидлын ту хай мэдээлэл тарсны дараа дээрх арга хэмжээ болж байна. Ер дөө эх ноорог байсан уг захид лыг илгээгээгүй болохыг АНУын штабын дарга нарын нэгд сэн хорооны дарга, армийн ге нерал Марк Милли хожим тайлбарласан.

Иракийг “орхих шийдвэр гараагүй төдийгүй гарахад бэлтгэх төлөвлөгөө ч байхгүй”

Глэнн Кэри

Дина Шанкер

Ойрх дорнодод хүчээ ихэсгэж буй АНУ Иракаас гарахгүй

Шар буурцгаар шүүс нь гоожсон махтай бургер хийдэг Im-possible Food Inc Лас Вегаст нээгдсэн CES (Computer Electronics Show) шоу яармагт дуураймал махаар бэлтгэсэн хоёр төрлийн бүтээгдэхүүн сонирхуулж байна. Impossibel Pork гахайн мах, Impossi-bler Sausage зайдас нь тус компани, Beyond Meat Inc-ийн хоорондох өрсөлдөөн ширүүсэж буйн нотолгоо болов.

Калифорнийн Цахиурын хөндийд байрладаг Impossible Food Inc өргөн хэрэглээний цахим бүтээгдэхүүний ш о у я а р м а г ажиллах долоо хоно гийн турш 25 мянган ширхэг дээж бүтээгдэхүүн тараах юм. Зайдсыг нэгдүгээр сарын эцсээс туршилтын таван зах зээл дэх Burger Kingийн 139 салбар цэгээр дамжуулан хэрэглэгчдэд хүргэнэ.

Impossible гахайн мах, гахайн махан зайдасны үндсэн орц нь шар буурцаг, мөн уг бүтээгдэхүүнд махны өнгө, амт оруулж өгдөг төмрийн атом бүхий “хем” (heme) хэ мээх комплекс нэгдэл. Хемийг генийн өөрчлөлттэй хөрөнгөнөөс гаргаж авдаг.

“Хем бол махны амт

оруулдаг шидэт орц” хэмээн Impossibleын ахлах судлаач Лаура Климан тайлбарлав. “Хемийн орц бага учраас гахайн мах үхрийнхээс тэс өөр амттай байдаг юм. Махны амт өөр өөр байдгийн учир нь ердөө л хемийн орцноос шалтгаалдаг”.

Дуураймал гахайн махыг Хонконг, Сингапурын тогооч нарын зөвлөгөө, туршлагад тулгуурлан бүтээж хөг жүүл-жээ. Дэлхийн гахайн махны гол хэрэглэгч БНХАУ нь Impossibleийн ирээдүйн төлөвлө гөөний чухал хэсэг.

Дэлхийн хэ рэглэгчид ургам лын гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүн сонирхох болсонтой уялдан компаниуд

орлого олохоор

өрсөлдөж эхэл лээ. Impossibleын гол өрсөлдөгч Beyond Meat компани ч зах зээлд дуу раймал үхрийн

мах, зайдсан бүтээгдэхүүн гаргадаг. Nestle SA, Conagra Brands Inc зэрэг хүнсний к о м п а н и , гахайн махны үйлдвэр лэлээр дэлхийд тэргүү лэгчдийн нэг Smith

field Foods Inc ч дуураймал махан бүтээг дэхүүнтэй.

Impossible 2016 онд НьюЙоркийн Momofuku Nishi ресторанд бургер, үхрийн махаа танилцуулснаас хойш өдгөө АНУ болон Азийн зах зээл дэх 17 мянга гаруй ресторан, кафе, хоолны газарт бүтээгдэхүүнээ нийлүүлж байна.

Impossible Sausageыг Burger Kingийн сүлжээ ресторануудад өндөг, бяслагтай шарсан круассанбургер Impossible Croissan’wichд хавчуурга болгоно. █

АНУын дроны дайралтад өртөж алуулсан генералын ор шуулгын ёслолд оролцохоор цугларч шахалдсан иранчуудын хөлд үртэж лавтайяа 35 хү ний амь эрсдээд байгааг исла мын бүгд найрамдах улсын мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэв.

Олон хүний амь эндсэнтэй уял дан генерал Касем Сулейманы оршуулгын ёслолыг хойшлуулахаар болжээ. Оршуулгын товыг дараа тусад нь зарлана хэ мээн тус улсын эрх баригчид

гэд гийг Батлан хамгаалахын сайд Эспер мэдээллийнхээ үеэр мөн мэдэгдлээ. Саддам Хусейнийг түлхэн унагаснаас хойш 17 жил өнгөрсний дараа ч Иракийн ард түмэн, хууль тогтоогчид АНУыг улс орондоо байлгах сонирхолтой хэвээр биз ээ хэмээн Пентагоны тэргүүн сэтгүүлчдэд өгүүлсэн юм.

Хэрэг дээрээ ойрх дорнод дахь АНУын стратеги Багдадын олон улсын нисэх буудлын ойролцоо Сулейманиг хараалж хөнөөснөөс хойших хэд хоногт ноцтой хүндэрлээ. Сириэс Йемен хүртэлх бус нутгийн мөргөлдөөнд гүйцэтгэсэн үүрэгтэй нь холбог дуулан олон хүн үндэсний баатар гэж үздэг Сулейманигийн араас олон зуун мянган иран эмгэнэл илэрхийллээ. Ирак ул сад сая хан болтол Ираны орол цоог эсэргүүцэж байсан иргэ дийн эсэргүүцэл эргээд АНУын цэрэг

эх оронд нь байгаа явдалд эг дүүцсэн дургүйцэл болж хувирав.

Сулейманиг хөнөөх Трампын шийдвэр үндсэндээ намынх нь шугам боловч 2015 онд Тегерантай байгуулсан цөмийн хэлэл цээрээс гарч, хориг тавьсан зэрэг ерөнхийлөгчийн шийдвэрийг оролцуулаад Ираны талаарх АНУ-ын засаг захиргааны бод лого Бүгд найрамдах нам дотор ч ширүүн шүүмжлэл хүлээдгийг тус намаас Сенатад сонгогдсон гишүүн тайлбарласан юм.

“Сулейманиг хөнөөснөөр нөх цөл байдал хурцдаж, Ираны тал цэрэг зэвсгийн хариу арга хэмжээ авахад хүрэх нь зайлшгүй” хэмээн бүгд найрамдах сенатор Рэнд Пол тайлбарлав. “Цөмийн хэлэлцээрээс гарч, хориг тавин, генералыг хөнөөлөө... Одоо л тэд бидэнтэй хэлэлцэн тохирох байх гэж толгой муутай хүн л бодох биз” хэмээн Пол өгүүлсэн юм.

АНУаас Иранд өгөх аливаа цохилт түүх соёлын дурсгалт газ рыг хараалахгүй гэдгийг Батлан хамгаалахын сайд тайл барласан нь АНУын Ерөнхийлөгчийн анхааруулгаас зөрсөн хэрэг бо лов. Тегеран генералынхаа төлөө өс авах гэж оролдох аваас Иранд хариу цо хилт өгөх 52 цэгийн до тор тус улсын түүх, соёлын дурс галт газрууд багтаж буйг Дональд Трамп өмнөхөн нь Twitterээр дам жуулан анхааруулсан юм. █

АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Марк Эспер

Генералын оршуулгад гашуудагчдаас 35 хүн амь үрэгдлээ

Impossible Foods ургамлын гаралтай махан

бүтээгдэхүүн гаргав

Дэлхийн гахайн махны гол хэрэглэгч БНХАУ нь Im-possible-ийн ирээдүйн төлөв-лө гөөний чухал хэсэг.

мэдэгдэв. Сулейманы төрөлх Керман

хотын гудамж хэдийн оршуулах ёслолд оролцох гэсэн олон сая хүнээр дүүрээд байна.

Ираны дээд удирдагч Хаменейн дараа хоёрдугаарт орох хүчирхэг хүн, генералыг хөнөөсөн нь АНУ, Ираны хоорондох зөрчлийг хур цатгалаа. Цагаан ор дон Ираны генералыг АНУын цэрэгт аюул учруулагч тер рорист хэмээн үздэг байсан юм.

Ираны зүүн өмнөдийн Кер-

ман хотод үүссэн шахалдааны шалт гаан тодорхойгүй ч Су-лей маны ор шуулгад орол-цохоор ирсэн асар олон хүний хөлд хотын гудамж дарагдаад байна.

Гэмтэж бэртсэн хүний тоо 48д хүрснийг тус улсын төрийн мэ дээл лийн хэрэгслээр мэдээлэв. Генерал Сулейманыг мягмар гарагийн өглөө оршуулахаар анх төлөвлөсөн байжээ. █

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) СУРТАЛЧИЛГАА

Г.Баярсайхан, ЗГМ сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | СПОРТ 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 13

Одоогоос яг сарын дараа бу юу хоёрдугаар са рын 8нд Мон го лын боксчин Н.Төгсцогт

WBC холбооны дэл хийн аварга Гэри Рассельтай нудар га зөрүүлэх болно. Тулаан ойртсонтой холбогдуулан гаднын хэвлэлүүд хоёр боксчны талаарх мэдээллийг цацаж эхэллээ. Мэргэжилд орсноосоо хойш 31 тулаан хийхдээ 30 ялж, нэг ялагдсан Рассель Төгсөөтэй хийх тулааны талаар “Энэ жин гийн бусад аварга яагаад надтай хүч үзэхгүй байгаа юм бэ гэдгийг юуны өмнө асуумаар байна. Би WBCгийн аваргын бүсийг хамгийн удаан эзэмшиж буй хүн. Гэтэл аваргууд дотроос миний бүсийн төлөө үзэлцэх хүн ганц ч гарч ирэхгүй юм. Миний хувьд энэ хүчирхэг өрсөлдөгчийн эсрэг (Н.Төгсцогтыг хэлж байна) бүх л авьяас, хүч чадлаа харуулах болно” хэмээн ярьжээ. Тэрбээр

2015 онд WBCгийн аварга болсноос хойш цолоо дөрвөн удаа ам жилт тай хамгаалаад буй. Гэхдээ жилд ганцхан тулаан хийж байгаа нь шүүмжлэлд өртөх шалт гаан болдог. Тэрбээр манай Н.Төгсцогттой тулалдахгүйн тулд янз бүрийн арга хэрэглэсээр өдийг хүрсэн. Гэвч Төгсөөтэй нудар га зөрүүлэхгүй бол бүсийг нь ху раа на гэж холбоо сүрдүүлснээр ар га гүйн эрхэнд тулахаар болсон юм.

Харин Төгсөө өрсөлдөгчийнхөө талаар “Хоёрдугаар сарын 8нд халуухан тулаан болох байх. Г.Рассель бол авьяас чадвартай мундаг аварга. Миний хүсээд байгаа бүс энэ хүнд бий. Түүнийг

ялахын тулд бэлтгэлээ маш сайн хийж байгаа. Тулаанд бэлэн байна. Гайхалтай тулаан болно гэдэгт эргэл зэх хэрэг гүй” хэмээн ярьжээ. Манай хүний хувьд 2015 онд мэр гэжилд шилж сэнээ сээ хойш 11 тулаан хийж, бүгдэд нь ялалт бай гуулаад буй. Эхний хэдэн учраагаа бүгдийг нь нокаутаар сөхрүүлсэн бол сүүлийн дөрвөн тулааны гуравт нь шүүгчийн саналаар ялалт авсан. Шат өгсөх тусам өрсөлдөгчид чангарч байна гэсэн үг. Харин одоо хийх энэ тулаан түүний карьер цааш хэрхэн үргэлжлэхийг шийдэх хамгийн чухал мөч байж магадгүй. Тэрбээр өрсөлдөгчөөсөө дөрөв дүү (2832). Мөн арваад см өндөр (172163).

Н.Төгсцогт:

Миний хүсээд

байгаа бүс Г.Рассельд

байнаТулааны тасалбар суудлаасаа хамаараад 30-200

ам.долларын үнэтэй бөгөөд нийт тасалбарын 80 хувь нь хэдийн зарагджээ

Ихэнх тулаанаа хүнд цохилтоор дуусгадаг гээд давуу тал их.

Тулааныг зохион байгуулах TGB Promotionsийн ерөнхийлөгч Том Браун “Гэри Рассель бол элит түвшний бокс чин. Энэ спортын тавцанд шилдэг нь гэдгээ хэдийн харуул сан. Хурдтай, хүчтэй, чадвартай энэ тамирч ны ту лаан заавал үзэх ёстой тог лолтын нэг байх болно. Дийлдэшгүй Төгсцогтыг ялахын тулд энэ хүн чадах бүхнээ хийх болно. Хүмүүсийн сэтгэлд хоногшин үлдэх тулаан болох нь гарцаагүй” хэмээн ярьжээ.

Тэдний тоглолт АНУын Пенсильвани мужийн Аллентаун хот дахь 10 мянган хүний суудалтай PPL ордонд болно. Тулааны

Өнөөдрөөс 198 хоногийн дараа зуны спортын XXXIII олимп Японы нийслэл Токио хотноо хөшгөө нээнэ. Тэгвэл олимп, паралимпын албан ёсны зураг хуудсуудыг олон нийтэд танилцуулжээ.

Токио хотын Орчин үеийн урлагийн музейд олимпийн 12, паралимпын найм, нийт 20 зурагт хуудсыг дэлгэн олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдэд танилцуулсан

байна. Зурагт хуудсуудыг Японы болон гадаадын уран бүтээлчид бүтээжээ. Албан ёсны зураг хуудсуудыг өчигдрөөс эхлэн ирэх сарын 16-ныг дуустал Орчин үеийн урлагийн музейд дэлгэн үзэгчдийн хүртээл болгож байгаа юм.

Токиогийн олимпийн наадмыг зохион байгуулах хорооны төлөөлөгчдийн мэдээлснээр Олон улсын олимпийн хороо,

Олон улсын паралимпын хороо тус бүр нэг зурагт хуудас сонгох гэнэ. Олимп, паралимп зохион байгуулагчдын үзэж байгаагаар эдгээр зурагт хуудас нь наадмын өмнөх “эрч хүч”ийг нэмэгдүүлэхээс гадна бамбар буухайлах хөдөлгөөнийг өдөөх ёстой аж.

Сонирхуулахад, зохион байгуула гчид уда хгүй “Токио2020” үнэмлэхийг олон нийтэд танилцуулах юм байна. █

Олимп, паралимпын зураг хуудасны үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ

“ЭНЭ ЖИНГИЙН БУСАД АВАРГА ЯАГААД НАДТАЙ ХҮЧ ҮЗЭХГҮЙ БАЙГАА ЮМ БЭ ГЭДГИЙГ ЮУНЫ ӨМНӨ АСУУМААР БАЙНА. МИНИЙ ХУВЬД ЭНЭ ХҮЧИРХЭГ ӨРСӨЛДӨГЧИЙН ЭСРЭГ (Н.ТӨГСЦОГТЫГ ХЭЛЖ БАЙНА) БҮХ Л АВЬЯАС, ХҮЧ ЧАДЛАА ХАРУУЛАХ БОЛНО” ХЭМЭЭН Г.РАССЕЛЬ ЯРЬЖЭЭ.

тасалбар суудлаасаа хамаараад 30200 ам.долларын үнэтэй бөгөөд нийт тасалбарын 80 хувь нь хэдийн зарагджээ. █


№ Худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний санхүүжилтийн эх үүсвэр, нэр төрөл, тоо хэмжээ,

хүчин чадал

Төсөвт өртөг /мян.төг/

Тухайн онд санхүүжих /мян.төг/

Эрх шилжүүлэх эсэх

/ТЕЗ-ын нэр/

Худалдан авах ажиллагаанд

мөрдөх журам

Худалдан авах ажиллагаанд мөрдөх хугацаа Тайлбар тодруулгаҮнэлгээний хороо

байгуулах огнооТендер зарлах

огнооГэрээ байгуулах эрх олгох огноо

Гэрээ дуусгавар болгох, дүгнэх

огноо

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ОРОН НУТГИЙН ХӨГЖЛИЙН САНГИЙН ХӨРӨНГӨӨР 2020 ОНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨР, АРГА ХЭМЖЭЭ

1 Хорооны нутаг дэвсгэрт камержуулалт хийх /1р хороо/

21,928.80 21,928.80 Ж. Эрдэнэбат ХА 2020 1 сар 2020.03.02 2020.03.09 2020.04.20

2 Сантехникийн засвар үйлчилгээ /50.021р байр/ /2р хороо/


3 Сантехникийн засвар үйлчилгээ /50.015р байр/ /3р хороо/


4 Цахилгааны шугам шинэчлэх сайжруулах /ЭТӨЧ 6а байр/ /3р

хороо/


5 Хорооны нутаг дэвсгэрт камержуулалт хийх /4р хороо/


6 Гадна орчны болон орцны камержуулалт /5р хороо/


7 Тохижилтын ажил /6р хороо/ 41,385.90 41,385.90 Ж. Эрдэнэбат ХА 2020 1 сар 2020.03.18 2020.03.28 2020.05.13

8 Гудамж сайжруулах /7р хороо/ 66,501.40 66,501.40 Ж. Эрдэнэбат ХА 2020 1 сар 2020.02.14 2020.02.28 2020.04.10



11 Автобусны буудлыг тохижуулах /10р хороо/




14 Хаягжуулалт /13р хороо/ 1,000.00 1,000.00 Ж. Эрдэнэбат ШХА 2020 1 сар 2020.02.05 2020.02.12 2020.03.12





19 Хаягжуулалт /17р хороо/ 5,785.00 5,785.00 Ж. Эрдэнэбат ШХА 2020 1 сар 2020.02.05 2020.02.12 2020.03.12

20 Гэрэлтүүлэг тавих /17р хороо/ 52,471.90 52,471.90 Ж. Эрдэнэбат ХА 2020 1 сар 2020.03.20 2020.04.01 2020.05.08



23 Гэрэлтүүлэг тавих /19р хороо/ 59,081.30 59,081.30 Ж. Эрдэнэбат ХА 2020 1 сар 2020.05.04 2020.05.15 2020.06.25

Нийт дүн 814,857.50 814,857.50

ДҮҮРГИЙН ТӨСВИЙН ХӨРӨНГӨӨР 2020 ОНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨР, АРГА ХЭМЖЭЭ

1 Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зөөврийн ажлын байр

/10 ш/

150,000.00 150,000.00 Ж. Эрдэнэбат НТШ 2020 1 сар 2020.02.10 2020.03.25 2020.05.25

2 Чингэлтэй дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн шуурхай

албанд тавилга, машин, тоног төхөөрөмж


3 Чингэлтэй дүүрэг дэх Цагдаагийн газар, Эрх зүйн туслалцааны

төвийн засвар, тоног төхөөрөмж

10,000.00 10,000.00 Ж. Эрдэнэбат ШХА 2020 1 сар 2020.02.05 2020.02.12 2020.03.12

4 Цагдаагийн 2 дугаар хэлтсийн байцаалтын өрөө болон камерийн

хяналтын өрөөний засвар, тохижилт


5 Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн хэлтэст шаардлагатай

тавилга, тоног төхөөрөмж


6 Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан

шатны шүүхийн Тамгын газарт шаардлагатай тоног төхөөрөмж


7 Чингэлтэй дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтэст шаардлагатай

тоног төхөөрөмж

6,100.00 6,100.00 Ж. Эрдэнэбат ШХА 2020 1 сар 2020.02.05 2020.02.12 2020.03.12

8 Иргэний бүртгэлийн хэлтэст шаардлагатай тоног төхөөрөмж


9 Дүүргийн спорт цогцолборт шаардлагатай тавилга, тоног

төхөөрөмж


10 13р хороо, Сургуулийн 33 дугаар гудамжнаас, 15 дугаар хороо

Жаргалантын 47 дугаар гудамж хүртэлх авто зам /500м/


11 Хороодын зам талбайн тохижилт, засвар, орон сууцны засвар


12 16 дугаар хороо, Ахмадын төв орчмын тохижилт


Нийт дүн 1,946,100.00 1,946,100.00

БУСАД ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ХӨРӨНГӨӨР 2020 ОНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, ТӨСӨЛ АРГА ХЭМЖЭЭ

1 Уламжлалт сар шинийн баярыг тохиолдуулан дүүргийн ахмад настнуудад хүндэтгэл үзүүлэх

арга хэмжээнд зориулсан бэлгийн багц худалдан авах


2 Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тохиолдуулан

дүүргийн зорилтот бүлгийн хүүхдүүдэд гардуулах гарын бэлгийн багц худалдан авах


Нийт дүн 321,000.00 321,000.00

БҮГД ДҮН: 3,081,957.50 3,081,957.50

ЧИНГЭЛТЭЙ ДҮҮРГИЙН ЗАСАГ ДАРГА БӨГӨӨД ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН ЗАХИРАГЧИЙН 2020 ОНЫ ХУДАЛДАН АВАХ

АЖИЛЛАГААНЫ ЕРӨНХИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ШИНЖЛЭХ УХААН 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 15

Шинэ вакцинкоктейл нь деменц буюу з ө н ө г р ө х ө в ч и н ,

Альцхаймерын өвчнийг үр дүнтэй эмчлэх чадвартайг Австралийн эрдэмтэн судлаачдын баг тайлбарлав. Адгуус амьтанд явуулсан туршилтаар анагаах үр нөлөөтэй нь батлагдаад буй шинэ вакциныг ирэх нэгээс хоёр жилийн дотор хүнд турших төлөвлөгөөтэй байна.

Австралийн Флиндерсийн их сургуулийн Николай Петровский тэргүүтэй эрдэмтдийн судалгааг Калифорнийн их сургууль, Молекуляр анагаах ухааны хүрээлэнгээс санхүүжүүлжээ. Эрдэмтэд уураг тархин дахь тау, амилоид уурагт судалгаагаа чиглүүлсэн байна. Эдгээр уургийн “ээдрээ” өвчтөний тархинд хуримтлагдсаар мэдрэлийн нейронуудыг

О.Мишээл, ЗГМ сонин

Хуванцрын хаягдлаас салахад гурилын

өт тустай

Шүдээ тогтмол цэвэрлэх нь өвчин тусах

эрсдэлийг бууруулна

Хуванцрын хаягдлыг гурилны өтний тусламжтайгаар хялбархан далд оруулах боломжтой хэмээн АНУын Стэнфордын их сургуулийн биологичид үзэж байна.

Tenebr ion inae буюу “гурилны цох” нь үр тариа, гурил болон талх боов зэрэг гурилан бүтээгдэхүүн дотор үүрлэж амьдардаг тул хүн төрөлхтөн хортон шавжид тооцсоор ирсэн юм. Хүнсний бүтээгдэхүүнийг хамгаалсан полиэтилен гялгар уутыг хүртэл энэхүү “ х о р т о н ” идэж орхидог нь эрдэмтдэд шинэ санаа төрүүлэв.

Цох мөн полистирол и д д э г болохыг тус их сургуулийн судлаачид хэдэн жилийн өмнө илрүүлжээ. Найрлагад нь галд тэсвэртэй гексабромциклододекан хэмээх бодис ордгийн

улмаас полистиролыг дахин боловсруулахад төвөгтэйн зэрэгцээ байгаль орчинд хөнөөлтэй. Дахивар болгоход хэцүү уг материалыг дэлхийд жил бүр олон арван сая тонноор нь хаяж байгаа юм.

Полиэтилен, полистирол зэрэг хуванцар материалыг гурилны цохны өт өөртөө хор хуримтлуулалгүйгээр хэр хэмжээгээр идэх чадвартайг тус их сургуулийн Ву Вэймин тэргүүтэй эрдэмтэд туршилтаар судалж үзжээ.

Судалгаанаас үзвэл гурилны цох идсэн хуванцарынхаа 90 хувийг 24 цагийн дотор, хоёр хоногт бүрмөсөн биеэсээ гадагш зайлуулдаг ажээ. █

гэмтээж, эцэстээ сэтгэн бодох чадвар алдагдаж, деменц болдог.

Анагаах ухааны түүхэн дэх урьд өмнийн судалгаа энэ хоёр төрлийн уургийн зөвхөн аль нэгийг дангаар нь судлахад чиглэж ирсэн юм. Энэ удаа эрдэмтэд хоёр уургийг хамтад нь судалснаар үр дүн гарч чадлаа.

Хүчин чармайлтын үр дүнд тархин дахь хөнөөлт уурагтай тэмцэх бие махбодийн дархлааны системд тулгуурласан хоёр төрлийн вакцин бүтээжээ. Үүний нэг AV1959R нэртэй вакцин нь амилоид уурагтай, AV1980R нь тау уурагтай тэмцэх үүрэгтэй. Вакцины эмчилгээний бүрдэлд бие мах бодийн дархлааг дэмжиж “туслах” үүрэгтэй Advax хэмээх бодис мөн орж байна.

Эдгээр вакциныг өвчтөнд тарьснаар хөнөөлт уургийн цогцод “наалдаж” ажиллах чадвартай шинэ эсрэг бие үүсэж эхэлнэ. Үүний дараа хүний дархлааны тогтолцоо эдгээр

хөнөөлт уургийн цогцыг уураг тархинд нөж үүсгэж эхлэхээс өмнө зайлуулан цэвэрлэх юм.

Эрдэмтэд шинэ вакцинаа генийн инженерчлэлийн аргаар тархинд нь амилоид, тау уураг үүсгэсэн хулганад туршиж шалгажээ. Туршилтаас үзвэл вакцин тарьсан хулганын тархинд хөнөөлт уураг үүсэж хуримтлагдах нь тариулаагүй хулганыхаас эрс бага байжээ. Тэр ч байтугай вакцин тариулснаас хойш хулганын тархин дахь хөнөөлт уураг багасаж байсныг эрдэмтэд тогтоосон юм. Шинэ вакцин нь Альцхаймерын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх төдийгүй уг өвчний шинж тэмдэг хэдийн илэрч эхэлсэн өвчтөнийг анагаахад ч тустай хэмээн эрдэмтэд үзэж байна.

Хүнд явуулах туршилт амжилттай болох аваас уг вакцин ирэх 10 жилд Альцхаймерын өвчний эмчил-гээнд хувьсгалт эргэлт гаргах болно. █

БНХАУ генийн засвартай гурав дахь хүүхэд байгааг баталлаа

Дэлхийд генийн засвартай анхны хүүхдүүд мэндлэхэд гол үүрэг гүйцэтгэсэн эрдэмтэн Хө Жянькуйг хүний үр хөврөлийн

генид хууль бусаар өөрчлөлт оруулсан хэргээр гурван жил эрх чөлөөг нь хасаж шийтгэснийг Хятадын Шиньхуа агентлаг

даваа гарагт мэдэгдлээ. Генийн өөрчлөлттэй хоёр

хүүхэд хорвоод мэндэлсэн тухай мэдээлэл анх гарсан даруйд БНХАУ олон улсын хэмжээнд маргаан, шүүмжлэлийн бай болсон туршилт хийгчийг шүүсэн юм. Тус агентлагийн мэдээллээс үзвэл генийн засвартай бас нэг хүүхэд БНХАУд мэндэлжээ.

Хө Жянькуй генийн засвартай ихэр хүүхдийн тухай 2018 оны 11 дүгээр сард анх нийтэд мэдээлэх үедээ л CRISPR

технологи генийг нь өөрчилсөн үр хөврөл тээж яваа бас нэг эмэгтэй байгаа талаар дурдаж байсан юм.

Стэнфордын био ёс зүйч Уильям Херлботт хятад эрдэмтнээс энэхүү гурав дахь хүүхдийн талаар лавлаж асууснаа 2019 оны нэгдүгээр сард FrancePresse агентлагт тайлбарлажээ. Херлботын тайлбараас үзвэл тухайн үед 1214 долоо хоногтой жирэмсэн байсан эмэгтэй 2019 оны зургаа юм уу долдугаар сард хүүхдээ

төрүүлсэн байх ёстой. Гэхдээ өнгөрсөн оны зургаа, долдугаар сард уг хүүхдийн талаар мэдээ гаралгүй нам жим өнгөрсөн.

Энэ удаа Хятадын эрх бариг-чид Хө Жянькуйг “генийн засвартай гурван хүүхэд хорвоод мэндлэхэд хүр гэс ний төлөө” ял оноосон нь байд-лыг тодорхой болгож өглөө. Хүүхдийн эрүүл мэндийн байдал, хүйс, өдгөө эсэн мэнд байгаа эсэх зэрэг нарийн тодор хой зүйлс эрх баригчдаас нийтэлсэн мэдээлэлд байхгүй юм. █

Шүдээ байнга цэвэрлэх нь зүрх судасны өвчнөөр өвдөх эрсдэлийг мэдэгдэхүйц бууруулж байгааг эрдэмтэд илрүүллээ.

Зүрх судасны эмч, эрдэмтэд 4079 насны 161 мянган хүний дунд 10 жил явуулсан өргөн хүрээтэй судалгааныхаа үр дүнг Европын кардиологийн нийгэмлэгийн албан ёсны сайтад нийтэллээ.

Судалгааны дүнгээс үзвэл

шүдээ өдөрт гурван удаа цэвэрлэдэг хүмүүсийн дунд зүрх судасны өвчнөөр өвдөх эрсдэл 11 хувиар бага байгаа юм. Хүмүүсийн хүйс, нас, хорт зуршил, бусад өвчин эмгэгээс шалтгаалаагүй энэхүү статистик нь шүд цэвэрлгээ амны хөндий доторх аюултай бактерийг цөөлж өгдөгтэй холбоотой байж болзошгүй хэмээн эрдэмтэд таамаглаж байна. █

Альцхаймерын вакциныг хүнд турших

мөч ойртлоо

Шинэ вакцин нь Альцхаймерын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд болон өвчний шинж тэмдэг илэрч эхэлсэн өвчтөнийг анагаахад ч тустай.


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ГОО САЙХАН 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) 17

Б.Намуун:Зоригтой мөрөөд, зорилгодоо хүр

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

Загварын ертөнцийн залуухан модель Б.Намууныг энэ удаагийн “Гоо сайхан” буландаа онцолж байна. Тэрбээр Miss Universe Mongolia тэмцээний топ миссээр шалгарч байсан бөгөөд Nomin fashion, Unitel group, Mogol cashmere зэрэг брэндийн нүүр царайгаар ажилладаг. Сэтгүүлч, мэргэжлээр суралцаж буй түүний зорилго нь боловсролын төвтэй болох аж.

Биеийн жин: 45 кгБиеийн өндөр : 170 смБиеийн харьцаа : 87:58:84Биеийн дуртай хэсэг : Хөл, нүдОрд: ҮхэрТөрсөн он, сар, өдөр: 2001.05.09Үсний өнгө: ХарНүдний өнгө: БорТөгссөн сургууль: МУИСд сурдагАжил: YOLO.mn сайтад сэтгүүлчээр ажилладагМэргэжил: СэтгүүлчИдэх дуртай хоол: Солонгос хоолДуртай өнгө: Цагаан, ягаан, цэнхэрХобби: Ном унших, шүлэг, өгүүллэг бичих, сайн дурын ажил хийх, зураг зурахЗорилго: Боловсролын төвтэй болох, Монголын боловсролын системийг сайжруулахБаримталдаг зарчим: Цагийн юмыг цагт нь хийх, өөрийнхөө асуудлыг бусдад ярихгүй байхБагын хоч: БайхгүйҮзэх дуртай кино: Инээдмийн, романтик, адал ядалт, анимэХэлэх дуртай үг: Зоригтой мөрөөд, зорилгодоо хүрInstagram: anjelic_nami

тэмцээндээ оролцоход хэр байв?

-С.Ц: Бие хүндрээд хэцүү байсан шүү. Хийдэг мэх, техник маань хэвийн, хурд бага зэрэг удаашралтай байсныг эс тооцвол гайгүй. Гэхдээ гол нь тэмцээнд орж байгаа сэтгэлзүй маш тайван байлаа. Барилдах хүсэл тэмүүлэл ихтэй, эрч хүч дүүрэн, шинэ хүн болсон мэт мэдрэмж төрсөн.

-2020 он бол онцлог жил. Олимп болно гэдэг утгаараа тамирчдын өрсөлдөөн ч ширүүн байлаа. УАШТ-ий зохион байгуулалт ч өмнөх жилүүдийнхээс илүү сайн, залуучуудын чадвар ч ахисан харагдлаа. Та юу гэж дүгнэв?

-Ц.Х: Тэмцээний зохион байгуулалт үнэхээр сайн байсантай санал нэг байна. Хэсгийн барилдаанаас эхлээд финал хүртэл телевизээр орон даяар шууд дамжууллаа. Спортын төв ордонд ирж тэмцээн үзэх боломжгүй хүмүүс зурагтаар, лайваар шууд үзсэн. Ер нь зохион байгуулалт өндөр байсныг онцолж, Монголын чөлөөт бөхийн холбоонд баярлалаа гэж хэлэх нь зөв. Тамирчдын чадвар ч өссөн байгааг та зөв олж харжээ. Ялангуяа Баянхонгорын дасгалжуулагч С.Мөнхдуулдахыг би онцолж магтмаар санагдлаа. Тамирчдынх нь мэх техник зөв байна, барилдах хүсэл эрмэлзэл, сэтгэл дүүрэн байна, эерэг сэтгэл үнэртэж байсан шүү.

С.Ц: Тэмцээн сайхан болсон гэдэг багштай санал нэг байна. 62 кгд долоон тамирчин барилдсан. Хэн нэгнийг сайн гэж онцлохгүйгээр бүгдийг нь өөрийн өрсөлдөгчөөр нь хардаг. Тэр утгаараа бүх тамирчинтай хянуур

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ЗГМ: ЗОЧИН

ЧИМИДЭЭ БИД ХОЁР Ч 62 КГ-Д БАРИЛДАХ ДЭЭР САНАЛ НЭГ БАЙСАН. САЯХАН ХӨХ ХОТОД Ц.ЦОГТБАЯР БАГШ ДЭЭРЭЭ БЭЛТГЭЛ ХИЙГЭЭД ИРЭХДЭЭ Л ЭНЭ ЖИНД БАРИЛДАХ ШИЙДВЭРЭЭ ГАРГАСАН. ОЛОН ТАЛААС НЬ ЯРИЛЦСАНЫ ДҮНД ГАРГАСАН ШИЙДВЭР БАЙЛАА.

Өнөр олуулаа болох мөрөөдөлтэй

Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн дэлхийн аваргын алт, мөнгөн медальт, гавьяат тамирчин

С.Цэрэнчимэд болон түүний багш гавьяат дасгалжуулагч Ц.Хосбаяр нартай ярилцлаа.

-“Алдар” спорт хорооны тамирчид энэ жил онцгой байлаа. Өмнөх амжилтаа эвдэн багийн дүнгээр тэргүүлсэнд баяр хүргэе. 2020 оны улсын аваргын гол онцлог юу байв. Эндээс ярилцлагаа эхлүүлэх үү?

Ц.Х: Манай тамирчид хоёр жилийн өмнөөс нэлээд эрчимтэй ээж болсон. Гэтэл энэ жил ээж болсон тамирчид маань бүгдээрээ тэмцээндээ орлоо. Тухайлбал, С.Цэрэнчимэд гавьяат алт, Г.Отгонжаргал, Мөнхнар, Б.Одончимэг нар мөнгөн медалиар энгэрээ мялаалаа. Товчхондоо бүгд формдоо ороод эхэлсэн гэдэг утгаараа би олимпийн жилд үнэхээр баяртай байна. Монголын чөлөөт бөхийн холбооны дасгалжуулагчдын зөвлөлийн хурлаас УАШТээс алт, мөнгөн медаль авсан тамирчид ямар ч сорилтгүйгээр олимпийн эрхийн тэмцээнд явах шийдвэр гарсан. Энэ нь манайханд маш том боломж олдлоо гэсэн үг. Зөвхөн “Алдар” спорт хорооноос 60 орчим тамирчин УАШТд оролцсон. Гэхдээ бүгд “Алдар”аас бус “Эрч” спорт хороо, ҮБТДС, БТДСийн нэрийн өмнөөс

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин тэмцээнд зодоглолоо.-С.Цэрэнчимэд гавьяатад

баяр хүргэе. УАШТ-дээ түрүүлж, олимпийн эрхийн тэмцээнд оролцохоор боллоо. Бэлтгэлийнхээ талаар ярих уу?

С.Ц: Баярлалаа. Тэмцээний үндсэн бэлтгэлээ “Алдар” спорт хороон дээрээ хийсэн. Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Хосбаяр багшийнхаа удирдлагад бэлтгэлээ таарууллаа. Ер нь бол бэлтгэл сайн байсан.

-УАШТ-ий өмнө бөх сонирхогчид С.Цэрэнчимэдийг 57 кг-д барилдах болов уу гэж таамаглаж байтал шууд 62 кг-д өрсөлдлөө. Жиндээ ч хурдан дасах шиг болсон. Яагаад ийм шийдвэр гаргав. Энэ талаар тайлбар өгч болох уу?

Ц.Х: Би үргэлж тамирчидтайгаар ярилцдаг, санаа бодлыг нь сонсдог. Бүгд өөрийнхөө саналаар жингээ сонгосон, би нэг ч тамирчныг хүчилж шахаагүй. Чимидээ бид хоёр ч 62 кгд барилдах дээр санал нэг байсан. Саяхан Хөх хотод Ц.Цогтбаяр багш дээрээ бэлтгэл хийгээд ирэхдээ л энэ жинд барилдах шийдвэрээ гаргасан. Олон талаас нь ярилцсаны дүнд гаргасан шийдвэр байлаа. Энэ нь ч алдсангүй.

С.Ц: Ер нь бол их жин хасах хэцүү. Маш их ядардаг, сульдана, сэргэлт авах гэж уддаг. Ялангуяа төрөөд дахин дэвжээнд гарч байгаа үед бол бүр хүнд. Тиймээс багш нартайгаа ярилцаж байгаад 62 кгд барилдахаар болсон.

-Таны хувьд нэг жил гаруйн хугацаанд дэвжээнд гараагүй. Ийм хугацааны дараа барилдах

ямар байсан бэ?С.Ц: Би 2018 оны хоёрдугаар

сараас бэлтгэлд орсон. Бага багаар бэлтгэлээ хийж, дасгасаар яваад тухайн оныхоо тавдугаар сард Армийн ДАШТд оролцсон. Ингээд бодохоор нэг жил гурван сарын хугацаанд бэлтгэл огт хийгээгүй юм байна. Тамирчин хүн учраас булчингийн чангарал ихтэй гээд өдрийн ихэнх цагийг хэвтэж өнгөрүүлдэг. Тэр утгаараа жин ч нэлээд нэмэгдсэн. Төрснийхөө дараа дахин барилдах сонирхолтой байсан учраас гэр бүлтэйгээ, хоёр багштайгаа зөвлөлдөж байгаад дэвжээндээ эргэж ирсэн. Хамт олон маань ч маш сайхнаар хүлээж авсан учраас барилдах хүсэл тэмүүлэл минь улам их оргилж байлаа.

-Төрснийхөө дараа анхны

барилдахыг эрмэлздэг. Түүнээс биш шинэ залуу тамирчин нь муу, дэлхийн медальтан нь сайн гэсэн ойлголт байхгүй. Бүгд л хүчтэй өрсөлдөгч, тиймээс бүхнээ зориулж, анхаарлаа төвлөрүүлж, багш нартайгаа зөвлөлдөж барилддаг. УАШТд ч мөн адил. Үүнээс гадна төрсний дараа дахин дэвжээндээ гарч барилдаж байгаа тамирчин олон байлаа. Төрсний дараа дахин бэлтгэл хийж, барилдаж болдог юм байна гэсэн ойлголтыг ээж болсон тамирчид төрүүлсэн байх. Зүгээр ч барилдаагүй, ихэнх нь медальд хүрлээ. Үүнийг хараад ээж тамирчдаараа маш их бахархсан. Өөрөө зовлон, жаргалыг нь сайн мэдэх хүний хувьд үнэхээр гоё санагдсан.

-Манай тамирчдын сэтгэлзүй муу байдаг нь хэд хэдэн тэмцээнээс харагдсан. Тэгвэл “Алдар”-ынхны сэтгэлзүй энэ жил өөр болжээ гэж анзаарлаа?

-Ц.Х: Сэтгэлзүйч Ганзул, эмч Саранцацралт нар манай тамирчидтай ажилладаг. Тэд тамирчдад маань үнэхээр их дэм болж байна. Дээрээс нь “Батсол” компанийн захирал Батсайхан манайханд тусаллаа. Батсүмбэр дэх бааздаа байрлуулж, дөрөв хоног сэргэлтийн бэлтгэл хийлгэсэн. Үнэхээр сайхан сэргэсэн, тамирчдын маань сэтгэл санаа ч өндөр байсан. Тамирчид, дасгалжуулагчаас гадна “Алдар”ын арын албанд зүтгэж байгаа бүх хүний хөдөлмөрөөр тамирчид маань итгэл төгс амжилт үзүүллээ.

-Энэ жилийн хамгийн том даваа бол олимп. Гэхдээ наана нь эрх авах, дотоодын

С.Цэрэнчимэд: Ээж болоод дэвжээндээ эргэж ирсэн

тамирчдаараа үнэхээр их бахархсан


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЗГМ: ЗОЧИН 19 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

НЭГ ХҮНИЙ ЦАЛИНГААР Л АМЬДРАЛАА БОЛГОЖ БАЙГАА УЧРААС ЗАРИМДАА БУХИМДАХ ҮЕ ГАРНА. ГЭВЧ ЭНЭ БҮХНИЙГ ТАЙВНААР, УХААЛАГ ХАНДАХЫГ ЭРМЭЛЗДЭГ. ХОЁУЛАА ДУРТАЙ ЗҮЙЛИЙНХЭЭ ТӨЛӨӨ ЯВАА УЧРААС ОЙЛГОЛЦООД, НЭГНЭЭ ДЭМЖЭЭД ЯВЖ БАЙНА.

эрхийн болзлоо хангах гээд хэд хэдэн даваа байна. Үүнд ямар төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?

Ц.Х: Улсын аваргаас алт, мөнгөн медаль авсан тамирчид эрхийн хоёр тэмцээнд явна. Энэ нь бидэнд ашигтайгаар эргэлээ. Ийм боломжийг л тултал ашиглахын төлөө ажиллана даа. Бид одоо олимпийн эрх, олимп, олимпоос медаль авах гэсэн зорилгын төлөө урагшаа харж алхана. С.Цэрэнчимэд гавьяат гэхэд Хятадын Шиань хот руу эрхийн тэмцээнд явах

гэж байгаа. Эндээс бараг эрхээ авах болов уу. Мөн 62 кгд бяртай байгаа учраас. Г.Мандахнарангийн хувьд олимпод явах эрхээ бараг авлаа гэж ойлгож байна. О.Үйтүмэн, Б.Одончимэг, С.Цэрэнчимэд гээд хэд хэдэн боломж бий.

Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Хосбаяр тамирчдынхаа бэлтгэлийг хийлгэх шаардлага гарсан учраас үүнээс хойш С.Цэрэнчимэд гавьяаттай ярилцлагаа үргэлжлүүлэв.

-Жирэмсэний амралтаа аваад шар дэвжээгээ орхих тэр үе ямар байсан бэ. Яг тухайн үед өөрийгөө дэвжээндээ эргэж ирнэ гэж бодож байв уу?

Хүний сайн хань, хүүхдийнхээ халамжит ээж болно гэдэг угаасаа эмэгтэй хүний жам. Тэр ёсоор л би ээж болсон, сайн хань байхын төлөө хичээж яваа. Хүүхэд төрүүлнэ гэдэг эмэгтэй хүний амьдралын нэг хэсэг учраас дэвжээгээ түр орхиход тийм хүнд байгаагүй. Хэдий хугацааны дараа гэдгийг мэдэхгүй ч эргээд барилдаж эхэлнэ гэдэгтээ итгэлтэй байсан. Гол нь цаг хугацаанаас л хамаарах байлаа. Гэхдээ харьцангуй эрт буюу хүүгээ гурван сартай байхаас нь бэлтгэлдээ орсон. Энэ бол намайг үргэлж дэмждэг гэр бүлийнхэн, сайн хань, сайхан

хамт олон, багш нарын ач юм. Үр хүүхдээ сайн сайхан өсгөж, сайн хүн болгох нь ээж хүний үүрэг юм байна гэдгийг нэг жил гурван сарын хугацаанд ойлгосон.

-Танай гэр бүлийнхэн чөлөөт бөхийн спортод хайртай, дуртай гэдгийг хүмүүс мэддэг болсон. Энэ жилийн улсын аварга ч онцгой байлаа. Нөхөр тань улсын аваргаас мөнгөн медаль хүртэж, та өөрөө аварга боллоо. Тэмцээн дууссаны дараа гоё мэдрэмж төрсөн биз?

Манай нөхөр “Арслан” клубт бэлтгэлээ хийдэг байсан. Гэр бүл болсноос хойш амьдралын шалтгаанаар хоёулаа “Алдар” дээр бэлтгэл хийх болсон юм. Хоёр өөр тийшээ бэлтгэлд явах хэцүү байсан учраас ярилцаж байгаад “Алдар”ыг сонгосон. Бидний бэлтгэл хийдэг заал ч үр өгөөжтэй, сайхан энергитэй учраас нөхөрт маань өгөөжөө хайрласан юм болов уу. Дээрээс нь 65 кгын жинд Г . М а н д а х н а р а н , Н . Л х а м г а р м а а , Б.Батмагнай, Б.ХашЭрдэнэ гэх мэт өндөр зэрэглэлийн тамирчин ихтэй, манай “Алдар”. Энэ жингийн гол өрсөлдөгч нар манай харьяалалтай байдаг. Сайн хүмүүстэй сайн бэлтгэл хийсний үр дүн ч гарч байна. Ер нь ах нартай маань бэлтгэл сургуулилт хийснээс хойш ахиц, дэвшил гараад, үр дүн нь улсын аваргын мөнгөн медаль байлаа. Үүнд маш их баяртай байгаа.

-Танай хүн Б.Батмагнай, Г.Мандахнаран гээд сайчуултай

байдаг. Ээж маань ч анхнаасаа намайг дэмжиж, бүх зүйлд минь тусалсаар өдийг хүрсэн. Ганц бие байхдаа ч, гэр бүлтэй болсон хойно ч миний ар талын асаалттай танк нь ээж шүү дээ. Хүүг минь халамжлаад, асарч сувилаад явж байгаа ээждээ маш их баярладаг. Миний хамгийн том туслагч. Ээж байхгүй бол буцаад бэлтгэл хийх ямар ч боломжгүй болж байгаа юм. Хүүг маань миний ээж харж, халамжилж байгаа гэж бодохоор юунд ч санаа зовохгүй цаанаа л нэг тайван байдаг юм.

-Ээж болсноосоо хойш бэлтгэлийн ачаалал аваад, т э м ц э э н д о р о л ц о х о д шантарсан уу. Эмэгтэй тамирчид ээж төрснийхөө дараа эргээд дэвжээндээ гарна гэдэг бас л том эр зориг юм шиг санагддаг. Та санал бодлоо хуваалцаач?

Хүүгээ гурван сартай байхаас нь бэлтгэлдээ орсон болохоор эхэндээ хэцүү байсан. Бэлтгэл дээр хөхний сүү гоожно, тэмцээнд явахдаа хүртэл хөхөө саагаад л явдаг байлаа. Гэхдээ хүсэл мөрөөдөл, зорилгынхоо төлөө явж байгаа гэж бодохоор шантрах зүйл бага гарна. Хүнд хэцүү үедээ зорилго, хүсэл мөрөөдлөө бодохоор сэргэдэг.

-Ганц бие байсан Цэрэн-чимэд, хүүгийн ээж, сайн гэргий болсон Цэрэнчимэд хоёрын хооронд хэр том ялгаа байна вэ. Мөн сэтгэлзүйн өөрчлөлт хэр гарав?

Оюун санааны хувьд ачаалал нэмэгдэнэ, цаг зав хомс болж байгаа юм. Өмнө нь ганц бие байхдаа найз нөхөдтэйгээ уулзах, тэдэнтэйгээ цагийг хөгжилтэй өнгөрүүлэхийг эрмэлздэг байлаа. Харин одоо бол хүүхэд рүүгээ, гэр рүүгээ яардаг болсон. Гадуур хөөцөлдсөн ажил төрөл бүтэлгүйтэх, хүмүүстэй муудалцах зэрэг стресс, бухимдлаа гэрийнхээ гадаа

орхиод гэртээ амар амгалан, тайван, жаргалтай байхыг хүсдэг. Тэр утгаараа гэртээ хэвийн бус уур амьсгал оруулахыг хүсдэггүй. Ер нь уучламтгай болсон байна. Манай гэрийнхэн бусдад аль болох хүндэтгэлтэй хандаж, чадахын хэрээр туслахыг хичээдэг. Энэ зан нь надад үлдэж, ээж болсноос хойш илүү мэдрэгдэх болжээ.

-Зан ааш хэр өөрчлөгдсөн бэ?

Нөхөр илүү их зүйл ярих байх. Гэхдээ өөрийгөө ажиглахаар уужуу, аливаад хүлээцтэй, хүнлэг болсон мэт санагддаг. Гэр бүлтэй болсноос хойш санхүүгийн асуудал их тулгардаг. Нөхөр маань цалингүй, хувиараа бэлтгэл хийдэг. Тиймээс нэг хүний цалингаар л амьдралаа болгож байгаа учраас заримдаа

барилдсан. Тэр үед юу бодож байв?

Батмагнай ахын хувьд олон жил ул сын аваргад тогтвортой амжилт үзүүлж яваа сайн тамирчин. Мэдээж нөхрөө дэмжсэн. Үзэхэд хэцүү байсан шүү. Харин Мандах ахын хувьд бүх талаараа манай хүнээс илүү гэдгээ мэдрүүлсэн, ханьд маань том туршлага болсон нь дамжиггүй. Гэхдээ финалын барилдааныг би очиж үзээгүй. Нөхөр маань ч өөрөө барилдах байж миний барилдахыг үзэж,

стресстээд хэрэггүй гэж зөвлөсөн. Тэр ёсоор нь финалын барилдааныг үзээгүй. Улмаар нөхөртөө медалиа авсан хойно нь баяр хүргэсэн. Нөхрөө дотроо дэмжиж байсан ч Мандахнаран

ах ялах нь тодорхой гэдгийг мэдэж байлаа. Бас нэг зүй лийг онцолмоор санагдлаа. Энэ жилийн улсын авар гаас 59 кгын жинд манай бэр хүрэл медаль авсан. Ингээд гэр бүлээрээ алт, мөнгө, хүрэл медаль авснаараа бахарх сан. Бэр маань “Алдар тан” клубт дасгал жуулагчаар ажиллахын зэрэгцээ барилддаг. Ер нь л гэр бүлээрээ чөлөөт бөхийн спортод дуртай.

-Хоёулаа тамир-чин байхын нэг зовлон нь ар тал, үр хүүхэд ор хиг-дох гээд байдаг

тал бий. Энэ үед хамгийн том туслагч тань хэн бэ?

Мэдээж ээж. Ар гэртээ санаа зовох зүйлгүй тамирчинд амжилт гаргах боломж хамгийн өндөр

Энэ жилийн улсын аваргад нөхрөөс минь гадна эмэгтэй-чүүдийн 59 кг-ын жинд манай бэр хүрэл медаль авсан. Ингээд гэр бүлээрээ алт, мөнгө, хүрэл медаль авснаараа бахархсан. Бэр маань “Алдартан” клубт дасгалжуу-лагчаар ажиллахын зэрэгцээ барилддаг.

бухимдах үе гарна. Гэвч энэ бүхнийг тайвнаар, ухаалаг хандахыг эрмэлздэг. Хоёулаа дуртай зүйлийнхээ төлөө яваа учраас ойлголцоод, нэгнээ дэмжээд явж байна. Спортоо болиод ажил хийе гэж манай нөхөр ярьж байсан ч дуртай спортынхоо эцсийн үр дүнг үзэж, оргилд нь хүрмээр санагдсан учраас өнөөдрийг хүртэл бэлтгэлээ хийж байна. Ажлыг хэзээ ч хийж болно. Харин спорт бол залуу насных учраас түүндээ эхлээд анхаарал хандуулъя гэж ярилцдаг юм. Ярилцсан зүйл байгаа учраас эцсийн үр дүнгээ үзэхийн төлөө явна, үнэхээр болохгүй бол спортоо орхино доо.

-Цаг гаргаж ярилцсанд баярлалаа. Дараагийн тэм-цээнүүдэд улам их амжилт хүсье?

Маш их баярлалаа. Энэ дашрамд намайг үргэлж дэмждэг гэр бүл, хань, “Алдар” спорт хорооныхон, “Эм Ти Эс” группийн захирал Б.БатЭрдэнэ, Монголын чөлөөт бөхийн холбоо, шигшээ багийнхан, ХААИСийн хамт олондоо талархал илэрхийлье. Та бүхнийхээ итгэлийг алдахгүйн төлөө хичээх болно. █

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSUnder the Election Law of Mongolia, local immigration will be banned from February 1st, 2020. Mongolia will hold the parliamentary election in June 2020.

ECONOMYAccording to the agreement concluded with the Mongolian Central Securities Depository (MCSD) on December 25, 2019, the balance of dividends for 2018, MNT 466,852,056.56 has been allocated to 16,473 shareholders’ account December 31, 2019. Gobi JSC had decided to pay MNT 6.8 dividends per share from the net profit of 2018, which has been issued since April 25, 2019.

Top 20 index falls 0.55 percent, to 19,111.42 points. MSE A index increases 0.06 percent, to 9,481.49 points. MSE B index rises 0.13 percent, to 7,794.84 points. Market cap stands at MNT 2.65 trillion.

SOCIETYThe Government of Mongolia, the Ministry of Construction and Urban Planning and the Administration of Land Affairs, Geodesy, and Cartography jointly introduced a unified information system on land management and urban planning.

Nationwide population and housing census to start on January 9. Mongolia conducts a population and housing census once every 10 years for the complete count of the entire population of Mongolia.

In the framework of the project, ‘Towards a Professional and Citizencentred Civil Service in Mongolia’, being implemented with the support of the United Nations Development Programme, a training was organized for executive officials of governing bodies of the capital city.

Mongolia’s petroleum products resource stands at sufficient levelMongolia’s petroleum product resource is at a promising level amid a tendency of oil prices to increase further in the global market.

MFA expresses concern over Middle East conflictThe series of conflict between Iran and the U.S that have made headlines had provoked outrage across Mongolia.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.01.08, WEDNESDAY~№004 (1283)

The central bank can not be included in such budgetary activities due to the IMF’s ongoing program requirement

Controversy continues regarding pension loan repayment

Aminaa.U, ZGM Daily

The bill, which includes a onetime settlement of all pension loan repaymen t , i s followed by a huge

disagreement, leaving uncertainty among citizens. There are several reasons and facts that the bill is not the best option for pensioners. The cabinet on Monday agreed to submit Bill on full and onetime repayment of pension loans to the Parliament.

As published previously on the

Official Gazette, repayment of the pension loan will be financed from the future revenue of Salkhit silver and gold deposits owned by Erdenes Mongol LLC. According to the bill, the Government plans to raise funds by issuing securities; technically, the Bank of Mongolia (BoM) will in charge of the funds. However, the central bank can not be included in such budgetary activities due to the IMF’s ongoing program requirement.

Thus, the government estimates Salkhit deposit has the recourse of 808.3 tons of silver, 1.1 tons

of gold and net profit of MNT 1.1 trillion. Regardless of the fact, it was reported that the company has a net profit of MNT 251 billion and a current value of MNT 122 billion in the Feasibility Study approved in 2019.

The Development Bank of Mongolia (DBM)’s guarantee is violating the "Law on Development Bank of Mongolia” as well. In article 12.2 of the law, “Guarantees can be made to projects and programs that meet the requirements specified in 10.1.210.1.5 of this law.” █

BANK OF MONGOLIA WILL IN CHARGE OF THE FUNDS. HOWEVER, THE CENTRAL BANK CAN NOT BE INCLUDED IN SUCH BUDGETARY ACTIVITIES DUE TO THE IMF’S ONGOING PROGRAM REQUIREMENT.

Top 20 index(by units)

19,111.4210k

15k

20k

25k

30k

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM: DAILY 21 2020.01.08, WEDNESDAY~№004 (1283)

PETROLEUM

FOREIGN RELATIONS

As of today, Mongolia’s petroleum product resource is at a promising level amid a tendency of oil prices to increase further in the global market. Oil companies importing oil were obliged to stock a 30day resource of oil products at a minimum last year. However, the Mineral Resource and Petroleum Authority of Mongolia (MRPAM) did not deny the potential impact of the world oil price fluctuation on Mongolia’s domestic markets.

According to a Bloomberg study, spike to USD 100 wouldn’t feel like it did when oil last rose from USD

The series of conflict between Iran and the U.S that have made headlines had provoked outrage across Mongolia. Despite the Iranian side used Mongolia’s history and one of the greatest kings to compare with the threatening acts of the U.S, the Ministry of Foreign Affairs (MFA) showed a neutral position.

“Mongolia is concerned about the situation in the Middle East. We hope the issue will be settled by negotiation. The matter included Mongolia is not a priority to pay attention to. We are working diplomatically,” Sarantogos Erdenetsogt, DirectorGeneral at Department of Asia and the Pacific, MFA.

Following the U.S President Donald Trump’s threatening statement to destroy 52 targets in Iran, including cultural sites, Iranian Telecommunications Minister Mohammad Javad AzariJahrom has likened him to dictators who eliminate the culture

of a country. “Like ISIS, like Hitler, like Geng

his! They all hate culture. Trump is a terrorist tie! We will soon learn from history that nothing can defeat Culture and the Great Iranian Nation,” Jahromi said on Twitter Sunday. █

Mongolia’s petroleum products resource stands at sufficient level

MFA expresses concern over Middle East conflict

COMMODITY MARKET

Brent Crude (ICE)(USD/bbl.)

68.0067.0066.0065.0064.00

XII/8 XII/15 XII/22 XII/29 I/5

Jan 6 68.87

Copper (Comex)(USd/lb.)

284.00282.00280.00278.00276.00

XII/15 XII/22 XII/29 I/5

Dec 20 280.60

Gold Spot(USD/t oz.)

1560.01564.01520.01500.01480.0

XII/15 XII/22 XII/29 I/5

Jan 7 1,565.32

WTI Crude Oil (Nymex)(USD/bbl.)

63.0062.0061.0060.0059.00

XII/8 XII/15 XII/22 XII/29 I/5

Jan 6 63.18

AI-92 Diesel AI-80

Jet fuel

Petroleum products resource of Mongolia (Days)

50

27-28

28

30

MINING

MRPAM: Gold mining may expand in 2020

The gold industry is expected to remain active this year. Companies, hold official licenses of mine gold, will operate in 139 fields by 2020. According to the Mineral Resource and Petroleum Authority of Mongolia (MRPAM)’s report, this number might increase further.

Moreover, the Mineral Resources Council has approved the Feasibility Study of 53 Mining Projects to be completed in 20192020. Of these, 51 percent or 27 are gold mines, including two gold concentrator projects; a gold enrichment plant based on the gravity method in Baganuur District

and Steppe Gold’s gold enrichment plan in Dornod province.

Steppe Gold Ltd, listed on the Toronto Stock Exchange (TSX), has received all approvals of Altan Tsagaan Ovoo (ATO) and has begun gold production last year. It produces 300,000 tons of ore with a volume of 2.13 grams of gold concentration per ton. It is expected to produce 60,000 ounces of gold by 2020. Steppe Gold is currently making the feasibility study for the ATO extension, which could increase its annual output to 150,000 ounces of gold. █

75 to USD 100 in 2010 and 2011. Taking the U.S. as an example, the

price of other goods and services in the economy has risen by more than a 10th since then, so the shock to the relative price of oil is much smaller. In real terms, USD 100 oil today feels more like USD 86.

The energy intensity of output has also fallen, oil is no longer as an important input to production as it was. In the U.S., energy intensity has fallen by about a 10th. Together, these influences mean that what felt like USD 100 oil in 2011 equates to more like USD 76 today, and the jump up will smart less too. █

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ЗГМ: ЗӨВЛӨЖ БАЙНА

Эрчүүдэд зо риулсан үнэртний цуг луулга нь зан чана рын янз бүрийн байдлыг он цолж, өдөр бүр

шинэ дүр төрх бий болгоход тусална. Ажил хэрэгч залуус хослол өмсөж, бизнес уулзалтад оролцохоос залхах үе цөөнгүй. Заримдаа ийм уулзалтаас зугтаж, ууланд авирах, хурдтай давхих, эсвэл шүхрээр буухыг хүсдэг байж болох юм. Тэгвэл ийм эрч хүч тэй мэдрэмжийг та үнэрт -нээс авах боломжтой. Хам-раараа мэд рэхэд нимбэг, зэр лэг батраш гээд цитрусын төрлийн ургамлын анхилуун үнэр давам гайлсан усыг хэрэг лэвэл эрч хүч бэлэглэнэ.

Харин адал явдал эрэлхийлж, байгальд амарч буй мэдрэмжийг мэдрэхийг хүсдэг бол чийг үнэрт сэн ойг санагдуулам үнэртэнг сонгох хэрэгтэй. Учир нь ийм төрлийн үнэр мэдрүүлэгч сүрчиг тайвшруулахаас гадна

Б.Гантиг, ЗГМ сонин

Эрчүүдийн эрч хүчийг сэргээхэд үнэртэн тусална Унтахаасаа өмнө дэрэндээ лаванда, гаа, ваниль гэх зэрэг зөөлөн, тайвшруулах увдистай

үнэртэн цацвал та хурдан гүн нойронд умбана

сэтгэл санааг өөдрөг болгодог увдистай.

Эрх чөлөөт байдлаа эрхэмлэ дэг хэдий ч нэгэн хэвийн хүлээснээс ангижирч чадахгүй бай вал халуун чинжүү, лаванда цэц гийн үнэрийг мэдрүүлэгч сүрчгийг таашаагаад үзээрэй. Рок од болох, гэр бүлийн бизнес эх лүүлэх, хэд хэдэн улс, тив дам жин аялахыг хүсэгчдэд лаван да, халуун чинжүүний найр лагатай үнэртэн тусална. Лаванда цэц гийн үнэр таныг өдөр тут мын амьдралын саарал уур амьс галаас гаргаж, шинэ санаа бэлэглэх болно.

ҮНЭРТНИЙГ ЗУУН ХУВЬ АШИГЛАХ НЬ

Гар доорх бэлэн сүрчигнүүдээ ашиглан хэрхэн шинэ үнэр бий болгох, мөн сүрчигний хоосон савыг юунд ашигладаг талаар зөвлөгөө хүргэж байна.

1. Унтахаасаа өмнө дэрэндээ лаванда цэцэг, гаа, ваниль гэх зэрэг зөөлөн, тайвшруулах увдистай үнэртэн цацвал хурдан гүн нойронд умбана.

2. Нэрийн хуудсандаа дуртай сүрчгээ шингээж, сайхан үнэр хүмүүст илгээгээрэй. Нэрийн хуудсыг тань хүлээж авах хүний сонирхлыг та тааж чадахгүй тул аль болох нийтлэг үнэртэй (жишээ нь, модны үнэр) сүрчиг сонгох нь зохистой.

3. Таны хайртай сүрчиг дуусаж байвал сэтгэлээр бүү унаа рай. Үлдэгдэл сүрчгийг саар-маг үнэр тэй биеийн тос руу шил жүүлэхийг санал болгох байна. Ингэснээр хайртай үнэр тань таныг баярлуулсаар байх болно.

4. Хэрвээ та нэгэн зэрэг олон төрлийн сүрчиг хэрэглэж,

өвөрмөц үнэр бий болгохыг хүсэж байвал юуны түрүүнд хам гийн хүнд ба хурц үнэрийг өөртөө цацаарай. Дараа нь илүү хөнгөн, зөөлөн үнэр цацаж, үр дүнд нь олон давхар, онцгой аяс гаргаж аваарай.

5. Арьсандаа санаандгүй эсвэл санаатайгаар (шинэ үнэр гаргаж авах туршлага бүтэлгүйтсэн гэх мэт) таагүй үнэр цацчихсан бол будаг арилгадаг зориулалтын шингэнээр арилгаарай. Энгийн ус ба саван тэрхүү үнэрийг арилгаж дийлэхгүй байж мэднэ.

6. Хэрвээ та хуурай бөгөөд гэмтэлтэй үстэй бол үсэндээ спирт агуулсан сүрчиг цацахаас зайлсхийгээрэй. Үүний оронд сүрчгээ самандаа цацаж, дараа нь үсээ самнаарай.

7. Сүрчгээ шууд арьс руугаа биш, харин агаарт цацаж доор нь эргэлдэж өөртөө шингээх дуртай бол энэ үйлдлээ чийгтэй үстэйгээр хийгээд үзээрэй. Ингэснээр сүрчгийн үнэр илүү удаан тогтох болно.

8. Та үнэртнээ судасны цохилт той газар түрхэж хэрэглэдэг бол тэр цэгүүд дээрээ вазелин түрхээрэй. Сүрчгийн үнэр илүү тод ялгарч, удаан тогтоно.

9. Сүрчгийг ер нь шүршүүрт орсны дараахан хэрэглэх нь зүйтэй. Учир нь чийгтэй арьсанд үнэр илүү сайн шингэж, удаан тогтдог юм. Түүнээс гадна ингэснээр та хувцас болон гоёл чи мэглэлээ спиртийн нөлөөнөөс хамгаалах болно.

10. Үнэртэй лааны ачаар хувц сандаа сайхан үнэр шин-гээх боломжтой. Үүний тулд лаа гаа хувцасны шүүгээ эсвэл өрөөндөө байршуулах хэрэгтэй. Хув цаснууд тань бүгд зөөлөн, ши нэлэг сайхан үнэртэй болж хувирна.

11. Сүрчигний хоосон савыг шууд хаялгүйгээр, хувцасныхаа шүүгээнд хийгээрэй. Ингэ вэл таны хувцсанд зөөлөн үнэр шингэнэ.

12. Сүрчигнүүдээ угаалгын өрөөндөө битгий хадгалаарай. Тод гэрэлтэй, чийг өн-дөртэй, халуун хүйтний хэм тогт мол хэлбэлзэж байдаг газар үнэр хурдан мууддаг. Хэрвээ та нэлээд том сүрчгийн цуглуулгатай бол нарны туяа нэвтэрдэггүй, хуурай, харанхуй тусгай шүүгээтэй болох хэрэгтэй. Мөн танд боломж нь байвал дарсны хөргөгчид хад галж бас болох юм. █

Үнэрт усОдеколон: Eau de cologne

(Франц үгнээс гаралтай) нь гурван ху вийн үнэрт ус агуулсан уус ма лаар хийгдсэн хамгийн хөнгөн үнэртэн юм.

Eau de Toilette буюу үнэртэй ус: 38 хувийн үнэрт усны агуу ламж тай үнэр тэй усыг ха вар ба зун хэ рэглэхэд хам гийн то хи ромж той. Үнэртэй ус нь түр гэн арил даг сэргээгч үнэртэй байдаг.

Parfum буюу сүрчиг: Сүрчгэнд үнэрт ус хамгийн өн дөр агууламжтай байдаг. Түүний дээд, дунд ба суурь аялгуу нь тог тоц сайтай байдаг ба үнэр нь өөрчлөгддөг. Үнэртнүүд дотроос хамгийн хүчтэйг нь нимгэн арьстай, судасны цохилттой хэсгүүдэд түрхдэг.

Eau de Parfum буюу үнэрт ус: Үнэрт ус нь дээд, дунд (зүрхэн) ба суурь үнэртэй байдаг. Үс ба бие рүү шүршихэд тохиромжтой (зөөлөн, онцгой арчилгаа шаард ла гатай мате риалд шүршихээс зайлс хийх хэрэгтэй) бөгөөд энэ нь үнэрт ний арай хөн гөн хувилбар юм. █

ТА ҮНЭРТНЭЭ СУДАСНЫ ЦОХИЛТ ТОЙ ГАЗАР ТҮРХЭЖ ХЭРЭГЛЭДЭГ БОЛ ТЭР ЦЭГҮҮД ДЭЭРЭЭ ВАЗЕЛИН ТҮРХЭЭРЭЙ.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283)

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

ЗГМ: СҮДОКҮ

598

7

3

49

8

26

3

1

58

8

41

7

78

6

14

9

9

52

3

3

976

64

5

8

896153724

518792346

752946138

469381257

143827569

237465891

925678413

374219685

681534972

Өмнөх дугаарын хариу

Хамтатгахын ордын бүсгүйчүүд санхүүгийн шинэ эх үүсвэр олно

Наран ургах, шингэх: 08.4117.16Үс засуулбал: Жаргал ирнэБарилдлага: Идэр Шүтэн барилдлага: Хуран үйлдэхүйСуудал: Төмөр

Аргын тооллын нэгдүгээр сарын 8, Буд гараг. Билгийн тооллын 13, Чөлөөт эх одтой, цагаан нохой өдөр. Өдрийн наран 08:41 цагт мандаж, 17:16 цагт жаргана. Тухайн өдөр бар жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, угаал үйлдэх, хүүхэд үрчлэн авах, тангарагаа буцаахад сайн. Нүүдэл суудал хийх, хэрүүл тэмцэл хийх, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь бар, луу, могой, бич, тахиа, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал жаргал ирнэ.

Үс засуулбал жаргал ирнэ

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Бүсгүйчүүд мөнгө ний шинэ эх

үүсвэр олох болно. Эсвэл шинэ үйл ажилла гаа, шинэ ажил эхлүүлэх болно. Сэтгэл зовоосон эсвэл нэгэн хэвийн амьдралаас залхсан эрчүүд шинэлэг зүйл рүү тэмүүлэн хайх ба энэ нь ирээдүйд олон асуудлыг араасаа дагуулах болно. Өнөөдөр хянамгай, бодлоготой байж, зөв зарцуулалт хийгээрэй.

Амьдралын эрч хүч их байна. Ямар нэг том төсөл эхлэхээсээ өмнө судалгааны ажил дээрээ алдаа эндэгдэл гаргахгүй байхыг хичээ. Хэн нэгний санаатай, санаандгүй үйлдлээс болж эвгүй байдалд орж болзошгүй. Хайртай хосын дунд хардалтаас болж хэрүүл маргаан дэгдэж болзошгүй гэж одод сэрэмжлүүлж байна.

Анхаарал, сэрэмжтэй байж өдрийг бүхэлд нь ажилдаа зориул. Худалдан авалт хийх, амьдрах орчноо өөрчлөх, засвар хийх зэрэгт таатай. Та энгийн зүйлээс өөрийн уран бүтээлч авъяасыг нээж чадна. Магадгүй нууцаар хүсч мөрөөдсөн зүйлдээ амжилт гаргана. Хэт ядрахаас сэргийлж зайлсхий.

Өнөөдөр олон нийттэй харилцах ажлаас холхон ажиллахыг илүүд үзээрэй. Энэ боломжийг ашиглан ажил төрлөө нарийн төлөвлөж, түүнийхээ дагуу аль болох эрэмбэ дараатай хийхийг хичээ. Санхүүгийн тал дээр бэрх шээл тулгарна. Тиймээс мөнгө санхүүтэй холбоотой гэрээ хэлэл цээр, бичиг баримт боловсруулахдаа хянуур болгоомжтой хандаарай.

Хувь заяаны гэнэтийн эргэлт гарах өдөр. Мэдээлэл хүлээн авах, аливаа шашинлаг зан үйл хийхэд сайн. Өнөөдөр төрийн байгууллагад хандан ажил хөөцөлдөх, эрх мэдэлтэнтэй уулзан санал гомдлоо тавих гэж гүйсээр мэдрэлийн ядаргаанд орох буюу стресст өртөх магадлалтай байна. Үдшийг аль болох тайван орчинд өнгөрөөхийг хичээгээрэй.

Мөнгө хуримтлуулах, зорилгодоо хүрэх, өмнө эхэлсэн ажлаа дуусгахад тохиромжтой. Өнөөдөр та ажил төрөлтэй холбоотой чухал шийдвэр гаргах бололтой. Түүнчлэн маш ашигтай ажил хэрэгч санал хүлээн авах магадлалтай. Ойр дотнын хүний өгсөн зөвлөгөө маш чухал. Гэхдээ асуудлыг өөрийнхөөрөө шийдсэн нь дээр.

Бүх зүйлийн харилцан шүтэлцээ, эв нэгдэл, тайван байдлын тэгш нийлэмжтэй өдөр. Амьдралын идэвхтэй ээлжит үе нь эрүүл саруул ухамсар, амьдралын эрч хүчийг зөв чиглүүлэх чадвар юм. Ойр дотныхондоо эелдэг зөөлөн хандах нь гэр бүл, үр хүүхдэдээ аз жаргалыг мэдрүүлж, хүн бүрийн хүсэл тэмүүллийг ойлгож авах онцгой тохиол бүрдэнэ.

Аливаа таагүй зүйлд бэлэн байх хэрэгтэй. Хамтрагч эсвэл удирдлагуудтайгаа үл ойлголцолд хүрнэ. Бусдын илэрхийллээс өмнө та тэдний сэтгэл хөдлөлийг мэдэрч чадна. Та энэ өдөр өмнө байдгаасаа илүү их анхаарлын төвд байх болно. Өнөөдөр шинээр тавилга авах, мөнгө зарах зүйл худалдан авах гэж байгаа бол түр хойшлуулахыг зөвлөж байна.

Өнөөдөр эрчүүд өөрийн гэсэн дур булаам байдлаараа шинэ холбоо үүсгэх эсвэл хуучин харилцаа холбоогоо сэргээх болно. Ингэснээр тэд өөрийн зорилгодоо хүрэх алхмыг нээх болно. Харин эмэгтэйчүүд ар гэрийн асуудалд хамаг анхаарлаа хандуулах, ойр дотнын хэн нэгэнтэй үл ойлголцолд хүрсэн таагүй өдөр болж өнгөрнө.

Ирээдүйдээ итгэх бат итгэл, өөдрөг үзэлтэй байж, амьдралын эрч хүч улам нэмэгдэх болно. Өнөөдөр та ажил мэргэжлийн болон хувийн амьдралын ямар ч хүнд асуудлыг шийдэж чадна. Эрчүүд өргөн хүрээнд сэтгэж, шаргуу бөгөөд шаламгай түргэн хөдлөх хэрэгтэй гэж одод зөвлөж байна.

Таагүй өдөр. Энэ нь итгэл алдсан, ар дуур хутган үймүүлсэн хий хоосон мө рөө дөлтэй холбоотой. Хөрөнгө оруулалттай холбоотой мэдээ лэл таны орлогыг өсгөх болно. Хань ижилтэйгээ зөрчилдөж магадгүй. Хийж байгаа үйлдлийнхээ үр да гав рыг бодохгүй байх нь гэр бүлийн уур амьс галыг хүйтэн хөндий болгох төлөвтэй.

Энэ өдөр мөнгө санхүүгийн хувьд томоохон өөрчлөлт орох бололтой. Үүссэн нөхцөл байдлыг бодитоор авч үзэх хэрэгтэй. Учир нь таны хувийн санаа, бодлоос бүх зүйл хамаарч байгааг анхаар. Мөн та гар нийлдэггүй хамтрагчтайгаа ширүүн тулаан хийхгүй байсан нь дээр. Энэ нь танд муугаар тусах цаашлаад ажлын үр дүнд сөргөөр нөлөөлөх болно.

Өмнөх дугаарын хариу 01.07

1. Баруун өмнөд Африк дахь улс2. Эдийн дээд5. СУИСийн Д.Амгалангийн

нэрэмжит Дүрслэх дизайн урлагийн сургуулийн уран бүтээлч багш нарын нийгэмлэг

7. Дэлхийн хамгийн том амьтан8. Хужир, марз

1. Богд хан уулын дээдсийн шилтгээн бүхий нэгэн ам4. Ганц бие эр6. Өвлийн адаг сарын битүүний орой айлуудын гэр

дээр тавьсан мөсөөр морио услан аялдаг гэх бурхан

9. Алдаа11. Үлээвэр хөгжмийн зэмсэг12. Монголын үе үеийн шашны тэргүүнүүдийг нэрлэдэг

нэр (16391924)17. Ардын дуу

3. Хуучирсан шулам, чөтгөр, албин6. Монголын алтан ургийн сүүлчийн хаан

10. Этгээд, хэвийн биш11. Бяр, тэнхээ, тамир13. Шатрын тэмээний шалаа14. С.Оюуны анхлан байгуулсан

нам (товчилсон нэр)15. М.Горькийн хэлснээр

"Ертөнцийг харах цонх"16. Өмнөд Америк тив дэх

дэлхийн хамгийн урт уул нуруу

БОСООГООР:

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

ТАШУУГААР:

1

9

12 13

17

14 15 16

10 11

2 3 4 5 6 7 8

ГГ

Э

Т

И

А

П

А

Б

Н

Н

Э

А

Р

Е

Г

НУ ГАРТРНЁ А

ҮИ ИТДЛО

АФ

Л

И

У МОЮ

Ц

Р

О

СЯЛ АЕОГ

ХАН МООАРУ Н

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ГАЛ ТОГОО

ЗГМ: TIPЦагаан хоолны хэрэглээ Монголчуудын амьдралын хэмнэлд нутагшаад багагүй хугацаа өнгөрлөө. Монголчууд эртнээс хүйтний улиралд махан хоол давамгай

хэрэглэж ирсэн ч хотын нөхцөлд тодорхой давтамжтайгаар цагаан

хоол хэрэглэх нь олон талын давуу талтай билээ. Тэр дундаа жин барьж

байгаа хүмүүс ч цагаан хоолыг сонгож хэрэглэх нь түгээмэл байдаг.

ЖИН БАРИГЧДАД ЗОРИУЛСАН СОНГОДОГ ХООЛШАНЗТАЙ ХУЙМАГОРЦ:

Буудайн гурил 40 гр Ус 100 мл Исгэгч 2 гр Дүпү 160 гр Шар лууван 80 гр Сонгино 80 гр Амтат чинжүү 100 гр Цагаан будаа 150 гр

(агшаасан)

Хар перец 2 гр Базилик (амталгаагаар) Сармис 3 хумс Яншуй 10 гр Ганга 5 гр Оливын тос 20 гр

ШИМ ТЭЖЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ:

ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ:

Нийт калори: 1282 Уураг: 34 гр Нүүрс ус: 177 гр Өөх тос: 50 гр

ЗУУРМАГ БЭЛТГЭХ: Буцалсан бүлээн усанд хөөлгөгч хийж сайн уусгана. Давсыг гурилд хийж холино. Исгэгчтэй усан дээр гурилаа хийж хутгаад шингэн зуурмаг бэлтгэнэ. Хайруулын тавгийг халааж багсаар нимгэн тослоод илүүдэл тосыг цаасан сальфеткаар арчиж, бэлтгэсэн зуурмагаас нимгэн тарааж хоёр талыг ээлжлэн шарж гаргана.ШАНЗ БЭЛТГЭХ: Шанзанд орох шар лууван, бөөрөнхий сонгиныг жижиглэн хэрчээд бага зэрэг тостой хайруулын тавганд хийж хуурна. Лууван болмогц жижиг

хэрчсэн дүпү нэмж үргэлжлүүлэн хуурна. Дээр нь агшаасан будаа хийж хутгаад давс, хар перецээр амтална.Эцэст нь хуймгаа хийхдээ шарж бэлтгэсэн гурилын голд шанзыг тааруулан тавьж дугтуйлж ороогоод тэвшинд өрнө. Улмаар 2000С хүртэл урьдчилан халаасан шарах шүүгээнд хийж 510 минут битүү хайрч гаргана. Хуймгийг таваглан улаан лоолийн сүмс дусааж болно. Жич: Шанзанд орох дүпүг шар буурцгийн хатаасан уураг эсвэл мөөгөөр орлуулж болно.

ЭДИЙН ЗАСАГ Тойрог хуваарилахад эрх С ... · 1 day ago · Энэ дугаарт 2020.01.08, ЛХАГВА~№004 (1283) ^1000, 24 НҮҮР УЛС ТӨР

Documents