- Bình LuÆn ViŒt Nam€¦ · Web viewN‰u là næm lÈ (nhÜ næm 2007), nó Çánh dÃu giai Çoån chuy‹n hÜ ng Ç‹ chú tâm vào các cu c bÀu cº sÖ b trong n i b

VIETNAM NEWS NETWORK (VNN)P.O. Box 661162Sacramento, CA 95866Phone & Fax: 916-480-2724 Email: [email protected]: www.vnn-news.com

**********************************Bài Vª Hàng NgàyNgày 27 Tháng 04 Næm 2007**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam- ChuÄn BÎ Cho Tháng 6 Næm 2007Trung ñiŠn

2 - Th©i S¿ Hoa Kÿ - Tranh luÆn vŠ l®i và håi viŒc rút quân MÏ ra khÕi Iraq Mai Loan

3- DiÍn ñàn Häi Ngoåi- NgÜ©i bán sách trên bãi bi‹n Nha-TrangPhåm Tín An Ninh

4- DiÍn ñàn QuÓc N¶i- VŠ bài vi‰t "Nh»ng kÈ phän Ç¶ng trong sÓ du h†c sinh" cûa nhà báo Thi NgaTâm Kiên

5- Sinh Hoåt C¶ng ñÒng- Bän t°ng h®p TrÆn Chi‰n D¿ng Låi QuÓc Kÿ.Phåm Bá Hoa

6- Tåp Chí Á Châu- NhiŠu Phø N» Hoa Løc MÖ ñÜ®c LÃy ChÒng HÒng KôngMinh DÛng

7- Tham Khäo- Ngày 19-4-1975 Phan Thi‰t mÃt, ngày 19-4-2007 Çi tìm ÇÒng Ç¶i - ai mÃt ai còn?MÜ©ng Giang (kbc 4508)

8- Tin TÙc Di Trú

http://www.vnn-news.com/

mailto:[email protected]

- Bi‰n CÓ 30-4 Và C¶ng ñÒng NgÜ©i ViŒt Di Dân

9- TruyŒn Hay Ngoåi QuÓc- ñanhiaManuel Cofigno

**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam

- ChuÄn BÎ Cho Tháng 6 Næm 2007

Trung ñiŠn

Theo các tin tÙc loan täi trong nh»ng tuÀn lÍ vØa qua, C¶ng sän ViŒt Nam Çang chuÄn bÎ th¿c hiŒn hai công tác quan tr†ng nh¡m vào dÜ luÆn Hoa Kÿ và C¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt Nam tåi MÏ, diÍn ra vào hå tuÀn tháng 6 næm 2007. ñó là chuy‰n vi‰ng thæm nÜ§c MÏ cûa NguyÍn Minh Tri‰t, Chû tÎch cûa cái g†i là 'C¶ng hòa chû nghïa xã h¶i ViŒt Nam' và bu°i ca nhåc 'Duyên Dáng ViŒt Nam'. Cä hai công tác nói trên - tuy n¶i dung không liên hŒ gì v§i nhau - nhÜng låi có tÀm änh hÜªng rÃt l§n trên phÜÖng diŒn chính trÎ. ThÆt vÆy, chuy‰n vi‰ng thæm nÜ§c MÏ cûa NguyÍn Minh Tri‰t trong phÜÖng vÎ là chû tÎch nÜ§c, ch¡c ch¡n së tåo s¿ chú š cûa dÜ luÆn vì Çây là lÀn ÇÀu tiên ngÜ©i lãnh Çåo cao nhÃt cûa nhà nÜ§c C¶ng sän tåi ViŒt Nam Ç‰n thæm Hoa Kÿ sau khi chi‰n tranh ViŒt Nam chÃm dÙt. Theo tin tÙc thì NguyÍn Minh Tri‰t së có m¥t tåi Hoa Kÿ tØ ngày 15 Ç‰n 22 tháng 6 næm, trong Çó NguyÍn Minh Tri‰t së vi‰ng thæm Hoa ThÎnh ñÓn và h¶i Çàm v§i T°ng thÓng Bush vào ba ngày 19, 20 và 21 tháng 6. Trong khi Çó, t© báo Thanh Niên, cÖ quan ngôn luÆn cûa Liên hiŒp Thanh niên sinh viên do NguyÍn Công Kh‰ làm T°ng biên tÆp së ÇÜa m¶t Çoàn væn công khoäng vài træm diÍn viên, sang trình diÍn ca nhåc và th©i trang tåi m¶t hí viŒn tåi miŠn Nam California, cÛng vào th©i Çi‹m hå tuÀn tháng 6 næm 2007. ChÜÖng trình ca nhåc 'Duyên Dáng ViŒt Nam' Çã tØng ÇÜ®c báo Thanh Niên ÇÜa sang Úc vào næm 2005 dÜ§i s¿ chÌ Çåo và ûng h¶ cûa B¶ ngoåi giao và hãng Hàng không ViŒt c¶ng, Çã bÎ C¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt tåi Úc chÓng ÇÓi m¶t cách månh më tåi Thû Çô Canberra và tåi Thành phÓ Sydney.ViŒc C¶ng sän ViŒt Nam ÇÜa hàng træm diÍn viên tham gia vào chÜÖng trình ca nhåc Duyên Dáng ViŒt Nam tåi Úc vào næm 2005 hay tåi MÏ vào tháng 6 t§i Çây, hoàn toàn không nh¢m møc tiêu nghŒ thuÆt, vì k‰t quä Çåt ÇÜ®c không tÜÖng xÙng v§i công sÙc và tiŠn båc bÕ ra cho các show trình diÍn. NhÜng C¶ng sän ViŒt Nam - qua t© Báo Thanh Niên - muÓn dùng hình änh trình diÍn tåi Úc hay tåi MÏ Ç‹ tuyên truyŠn ngÜ®c låi v§i khÓi thính giä tåi ViŒt Nam r¢ng h† Çã tåo ÇÜ®c s¿ 'hiŒn diŒn' bình thÜ©ng trong c¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt tåi Úc và tåi MÏ. ñ¥c biŒt hÖn n»a là trong tình hình hiŒn nay, viŒc mang Duyên Dáng ViŒt Nam trình diÍn tåi miŠn Nam California - nÖi có Çông ngÜ©i ViŒt tœ nån cÜ ngø - C¶ng sän ViŒt Nam muÓn phân tán s¿ quan tâm cûa ngÜ©i ViŒt tåi häi ngoåi nói chung và tåi Hoa Kÿ nói riêng vào hai vÃn ÇŠ: 1/LÖ là trÜ§c s¿ Çàn áp và khÓng ch‰ cûa C¶ng sän ViŒt Nam ÇÓi v§i các

nhà ÇÓi kháng tåi ViŒt Nam Çang lên cao Çi‹m; 2/Không tÆp trung nhiŠu vào viŒc chÓng Çánh phái Çoàn NguyÍn Minh Tri‰t vào tháng Sáu t§i nhÜ th©i chÓng Çánh phái Çoàn Phan Væn Khäi vào næm 2006. Thông thÜ©ng, C¶ng sän ViŒt Nam së chÌ tÆp trung vào viŒc t° chÙc chuy‰n Çi cûa NguyÍn Minh Tri‰t Ç‹ thu hút toàn th‹ s¿ chú š cûa dÜ luÆn Hoa Kÿ và QuÓc t‰. Nay C¶ng sän ViŒt Nam Çã phäi Çem chÜÖng trình ca nhåc Duyên Dáng ViŒt Nam ra trình diÍn ª miŠn Nam Cali nhân lúc NguyÍn Minh Tri‰t có m¥t tåi MÏ, cho thÃy là Hà N¶i muÓn 'phân tán l¿c lÜ®ng' cûa ngÜ©i ViŒt tåi MÏ Ç‹ giäm thi‹u s¿ Çánh phá, nh¡m vào chuy‰n Çi cûa NguyÍn Minh Tri‰t. ThÆt ra thì ngay tØ khi công bÓ chuy‰n vi‰ng thæm chính thÙc tåi MÏ cûa NguyÍn Minh Tri‰t vào ÇÀu tháng 2 næm 2007, C¶ng sän ViŒt Nam Çã b¡t ÇÀu cho các báo chí cûa ch‰ Ç¶ vi‰t nh»ng loåt bài vu cáo và xuyên tåc nh»ng n‡ l¿c ÇÃu tranh cûa ngÜ©i ViŒt tåi häi ngoåi, ÇÒng th©i sách nhiÍu, bêu r‰u các nhà ÇÓi kháng Ç‹ ngæn cän s¿ ûng h¶ cûa dÜ luÆn quÓc t‰. ThÆm chí, C¶ng sän ViŒt Nam còn cÓ tình d¿ng chuyŒn, vu cáo m¶t sÓ Çäng phái nhÜ g†i Çäng ViŒt Tân là khûng bÓ, Ç‹ ngæn chÆn các n‡ l¿c vÆn Ç¶ng quÓc t‰ ûng h¶ công cu¶c ÇÃu tranh tåi ViŒt Nam cûa Çäng ViŒt Tân và cûa các Çoàn th‹ khác. ñiŠu này giäi thích phÀn nào lš do tåi sao C¶ng sän ViŒt Nam Çã cho các t© báo cûa Çäng vi‰t nhiŠu loåt bài tÃn công Çäng ViŒt Tân ngay khi b¡t ÇÀu phiên tòa xº Linh Møc NguyÍn Væn Lš và các nhà lãnh Çåo cûa Çäng Thæng Ti‰n ViŒt Nam hôm 30 tháng 3, cÛng nhÜ cho báo công an và báo an ninh thû Çô gÀn Çây Çã d¿ng chuyŒn xuyên tåc các n‡ l¿c ÇÃu tranh cûa m¶t vài cá nhân tåi häi ngoåi trong viŒc h‡ tr® m¶t sÓ nhà ÇÓi kháng trÈ tåi Hà N¶i. Tuy nhiên, nh»ng bài báo cûa C¶ng sän ViŒt Nam Çã không có tác døng trong dÜ luÆn vì m†i ngÜ©i không tin vào nh»ng d» kiŒn và lÆp luÆn ÇÀy mâu thuÅn cûa các bài vi‰t này.Khi chúng ta n¡m v»ng m¶t sÓ chû Çích cûa C¶ng sän ViŒt Nam Çã làm trong th©i gian qua, nhÃt là qua s¿ thÃt båi n¥ng nŠ cûa viŒc dàn d¿ng ra phiên tòa k‰t án Linh Møc NguyÍn Væn Lš vào ngày 30 tháng 3, chúng ta cÀn phäi chuÄn bÎ Ç‹ tháng 6 t§i Çây: ChÓng Çánh chuy‰n công du Hoa Kÿ cûa NguyÍn Minh Tri‰t và phá v« âm mÜu tuyên truyŠn cûa Hà N¶i qua chÜÖng trình 'Duyên Dáng ViŒt Nam' m¶t cách thành công. ñ‹ th¿c hiŒn ÇÜ®c n‡ l¿c này, chúng ta cÀn s¿ quan tâm và tham gia cûa tÃt cä m†i ngÜ©i, m†i Çoàn th‹, Çäng phái và C¶ng ÇÒng. ñây là lúc mà tinh thÀn Çoàn k‰t phäi th‹ hiŒn cø th‹ và gác bÕ nh»ng thành ki‰n, ng¶ nhÆn gi»a các t° chÙc, Çoàn th‹ và C¶ng ÇÒng Ç‹ nh¡m vào møc tiêu chính là không cho Hà N¶i tuyên truyŠn và tåo s¿ hiŒn diŒn bình thÜ©ng tåi Hoa Kÿ. Cø th‹ ra, các C¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt tåi Hoa ThÎnh ñÓn và tåi MiŠn Nam California së ÇÙng ra m©i g†i toàn th‹ các t° chÙc, Çoàn th‹ và cá nhân trong vùng tham gia, thành lÆp Ñy ban Ç¥c nhiŒm. Hai Ñy ban Ç¥c nhiŒm ÇÃu tranh này së có nh»ng trao Ç°i Ç‹ có th‹ phÓi h®p và tung hÙng các hoåt Ç¶ng vØa vinh danh chính nghïa quÓc gia trÜ§c dÜ luÆn Hoa Kÿ; vØa làm thÃt båi hai công tác nói trên cûa C¶ng sän ViŒt Nam vào tháng 6 næm 2007. Tuy nhiên trong hai cu¶c chi‰n ÇÃu này, chúng phäi dành nhiŠu phÜÖng tiŒn và nhân l¿c Ç‹ h‡ tr® nhiŠu hÖn cho Ñy ban Ç¥c nhiŒm tåi vùng Hoa ThÎnh ñÓn vì Çây là nÖi mà ta không chÌ ngæn chÆn các änh hÜªng chính trÎ cûa Hà N¶i mà còn phá sÆp tÜ th‰ Çåi diŒn cûa NguyÍn Minh Tri‰t ÇÓi v§i dân t¶c ViŒt Nam qua chuy‰n công du Hoa Kÿ lÀn này.

Nói tóm låi, s¿ thành công cûa hai công tác này së giúp giäi tÕa rÃt nhiŠu các áp l¿c cûa b¶ máy công an, mÆt vø lên nh»ng nhà ÇÓi kháng và nhÃt là góp phÀn Çào sâu Çà phân hóa hiŒn nay trong n¶i b¶ Çäng C¶ng sän ViŒt Nam.

=END=

2 - Th©i S¿ Hoa Kÿ

- Tranh luÆn vŠ l®i và håi viŒc rút quân MÏ ra khÕi Iraq

Mai Loan(VNN)

Trong tuÀn qua, m¶t cu¶c tranh luÆn lš thú Çã diÍn ra trên diÍn Çàn truyŠn thanh, trong m¶t chÜÖng trình trên Çài Ti‰ng NÜ§c Tôi tåi Houston có tên là DiÍn ñàn T¿ Do. Chû ÇŠ chính là bàn vŠ l®i hay håi cûa chû trÜÖng rút quân MÏ ra khÕi chi‰n trÜ©ng Iraq, vÓn t¿ nó Çã là m¶t ÇŠ tài l§n chi‰m s¿ quan tâm cûa chính gi§i và ngÜ©i dân Hoa Kÿ trong th©i gian qua.Các diÍn giä chính ÇÜ®c ông Hoàng Bách, ngÜ©i ÇiŠu khi‹n chÜÖng trình, gi§i thiŒu là ông Lê Phát Minh, c¿u chû tÎch Ban ChÃp hành trung ÜÖng Liên Minh Dân Chû và hai ngÜ©i trÈ là luÆt sÜ Steven ñiêu, m¶t thành viên cûa Çäng C¶ng Hoà tåi Sugarland, ngoåi ô Houston, nhÜng ÇÒng th©i cÛng là Çåi diŒn cho dân bi‹u ti‹u bang Hubert Võ cûa Çäng Dân Chû, và anh Tå Khôi, phø tá cûa dân bi‹u liên bang Loretta Sanchez tåi QuÆn Cam, California. DiÍn giä ÇÀu tiên ÇÜ®c coi nhÜ là ngÜ©i ûng h¶ chính sách cûa hành pháp Bush, chû trÜÖng ti‰p tøc ÇÒn trú tåi Iraq cho Ç‰n khi tình hình sáng sûa hÖn, nhÜng hai diÍn giä sau Çåi diŒn cho ti‰ng nói ngÜ®c låi, chû trÜÖng cÀn phäi rút quân MÏ ra khÕi Iraq vì s¿ thÃt båi cÛng nhÜ cái giá quá Ç¡t vŠ nhân mång và tiŠn cûa cho cu¶c chi‰n này tØ hÖn bÓn næm qua.Khách quan mà nói, hình thÙc tranh luÆn công khai ki‹u này là sinh hoåt truyŠn thông dân chû và công b¢ng nhÃt, giúp cho khán thính giä ÇÜ®c nghe hai quan Çi‹m ÇÓi ch†i ÇÜ®c cÃt lên cùng m¶t th©i Çi‹m trên m¶t diÍn Çàn chung, Ç‹ tØ Çó có th‹ t¿ mình Çánh giá ÇÜ®c phe nào tÜÖng ÇÓi có lÆp luÆn v»ng ch¡c hÖn. Bªi vì n‰u chÌ nghe thuÀn m¶t bên, ngÜ©i nghe không nhiŠu thì ít cÛng bÎ änh hÜªng bªi khä næng trình bày hùng hÒn, s¡p x‰p các d» kiŒn theo m¶t chiŠu hÜ§ng thuÆn l®i do diÍn giä muÓn lèo lái Ç‰n. NhÜng n‰u bÎ ÇÓi chÃt ngay lÆp tÙc, bªi m¶t diÍn giä cÛng v§i m¶t khä næng trình bày không kém phÀn lÜu loát v§i nh»ng luÆn cÙ xác Çáng phän bác låi, ngÜ©i nghe b‡ng t¿ thÃy r¢ng nh»ng l©i trình bày lúc ÇÀu xem chØng nhÜ có vÈ Çáng tin Ãy hoá ra cÛng có nhiŠu ÇiŠu cÀn phäi xét låi. Thí dø dÍ hi‹u nhÃt Ç‹ minh hoå cho tình trång này là cÙ xem m¶t phiên toà ª Hoa Kÿ diÍn ra nhÜ th‰ nào. Thoåt ÇÀu là phÀn tóm t¡t trình bày quan Çi‹m (opening statements) cûa Çôi bên nguyên ÇÖn (plaintiff) và bÎ cáo (defendant), cä hai ÇŠu xuÃt s¡c, cho r¢ng luÆn cÙ cûa mình ÇŠu xác Çáng, và n‰u chÌ d¿a vào phÀn này thôi thì bÒi thÄm Çoàn (và cº toå) cÛng không th‹ nào bi‰t ai Çúng hÖn ai. NhÜng bÜ§c vào phÀn k‰ ti‰p, sau khi m¶t bên (nguyên ÇÖn hay bÎ cáo) m©i nhân chÙng cûa mình lên Ç‹ khai trÜ§c toà vŠ diÍn bi‰n xäy ra hÀu thuy‰t phøc ngÜ©i nghe, toà së giành cho ÇÓi phÜÖng phÀn Ç¥t câu hÕi ÇÓi chÃt (cross-

examination). Nghïa là luÆt sÜ cûa bên này së v¥n vËo hÕi nhân chÙng Çó nh»ng câu hÕi hóc búa, và tØ Çó ngÜ©i nghe së thÃy nhân chÙng b¡t ÇÀu lúng túng chÙ không còn thao thao k‹ chuyŒn nhÜ lúc ban ÇÀu. Chính nh© ª nguyên t¡c Ç‹ cho hai lÆp trÜ©ng ÇÓi ch†i ÇÜ®c cùng trình bày liŠn nhau mà bÒi thÄm Çoàn (hay cº toå) có th‹ nhìn thÃy rõ vÃn ÇŠ hÖn, và có th‹ Çánh giá Ç‹ bi‰t xem luÆn cÙ cûa bên nào v»ng vàng hÖn, và có sÙc thuy‰t phøc månh hÖn.ThÆt ra thì các chính trÎ gia MÏ nhiŠu khi cÛng rÃt ma lanh và tránh né tình trång ÇÓi chÃt công khai này, thÜ©ng tìm cách dàn d¿ng Ç‹ lên các diÍn Çàn mà h† bi‰t ch¡c là Ça sÓ cº toå hay ngÜ©i ÇiŠu khi‹n chÜÖng trình thu¶c thành phÀn trung thành hay có thiŒn cäm tuyŒt ÇÓi v§i h†. Møc Çích là Ç‹ ÇÜ®c tåo ra hình änh thuy‰t phøc v§i nhiŠu ti‰ng v‡ tay hoan hô và tránh ÇÜ®c nh»ng hình änh phän ÇÓi hay la ó cûa nh»ng ngÜ©i không cùng quan Çi‹m. Chính TT Bush là ngÜ©i Üa thích và sành sõi trong phÜÖng thÙc vÆn Ç¶ng ki‹u này. Trong hÖn 6 næm cÀm quyŠn, không bao gi© ông dám th¿c s¿ xuÃt hiŒn trÜ§c m¶t cº toå Ç¶c lÆp phän änh Çû m†i thành phÀn dân chúng trong nÜ§c, mà bao gi© cÛng chÌ xuÃt hiŒn trÜ§c nh»ng nÖi Çã ÇÜ®c l¿a ch†n kÏ lÜ«ng và dàn d¿ng công phu bªi b¶ máy tuyên truyŠn tinh vi cûa Båch Cung. Ho¥c là tåi nh»ng nÖi chÌ có khán giä toàn là cº tri trung kiên v§i Çäng C¶ng Hoà (và m¶t vài phÀn tº ÇÓi lÆp lÈ tÈ khi bÎ phát hiŒn ÇŠu bÎ lôi kéo ra ngoài ngay lÆp tÙc v§i lš do an ninh); Ho¥c là tåi nh»ng tråi lính hay cæn cÙ quân s¿ v§i hình änh các Ç¶i quân ÇÙng x‰p hàng nghiêm chÌnh trong các màn dàn chào uy nghiêm và hào hùng (vì k› luÆt quân Ç¶i không cho phép các quân nhân có thái Ç¶ khi‰m nhã hay vô lÍ v§i cÃp trên, nhÃt là ngÜ©i Çó låi là cÃp trên cao nhÃt là t°ng thÓng, kiêm chÙc t°ng tÜ lŒnh quân Ç¶i). Møc Çích là Ç‹ tåo ra nh»ng hình änh thÆt ÇËp qua Óng kính truyŠn hình cho thÃy m¶t lãnh tø ÇÜ®c m†i ngÜ©i v‡ tay khen thÜªng. NhÜ®c b¢ng Ç‰n m¶t nÖi nào mà có sÓ ngÜ©i chÌ trích la ó, hay ném cà chua trÙng thÓi Ç‹ phän ÇÓi, thì së tåo nên m¶t hình änh bÃt l®i cûa m¶t lãnh tø bÎ quÀn chúng chÓng ÇÓi. Cho Ç‰n nay, chÜa bao gi© TT Bush th¿c s¿ dám måo hi‹m xuÃt hiŒn ª nh»ng nÖi công c¶ng mà không có s¿ dàn d¿ng Ç‹ bi‰t ch¡c r¢ng không có thành phÀn chÓng ÇÓi trong sÓ các khán giä, cÛng nhÜ chÜa bao gi© dám thoäi mái m©i tÃt cä các phóng viên và kš giä thu¶c m†i khuynh hÜ§ng ÇÜ®c t¿ do Ç¥t nh»ng câu hÕi trong các cu¶c h†p báo.Trong cu¶c tranh luÆn vŠ chû ÇŠ l®i và håi cûa viŒc rút quân MÏ ra khÕi Iraq, các lÆp luÆn cûa hai bên ÇÜa ra thÆt ra cÛng không có gì m§i mÈ, vì cÛng Çã ÇÜ®c nhiŠu ngÜ©i nghe và nói Ç‰n khá nhiŠu trong th©i gian qua. Phía ûng h¶ hành pháp Bush thì lÆp låi nh»ng luÆn ÇiŒu cÓ h»u nhÜ: cÀn phäi kiên trì dËp tan quân phi‰n loån tåi Iraq thay vì Ç‹ cho chúng l§n månh và së tìm cách tÃn công vào n¶i ÇÎa Hoa Kÿ trong tÜÖng lai; cÀn phäi ª låi Ç‹ huÃn luyŒn và giúp Ç« cho quân Ç¶i Iraq ÇÜ®c l§n månh Ç‹ t¿ bäo vŒ trÜ§c khi rút lui quân MÏ; viŒc rút quân MÏ ra khÕi Iraq có th‹ tåo nên m¶t tình trång h‡n loån to l§n và nguy hi‹m hÖn n»a së xäy ra v.v... Phía chÓng ÇÓi thì cho r¢ng cu¶c chi‰n này Çã ÇÜ®c dàn d¿ng v§i nh»ng lš do thi‰u chính Çáng và mÃt chính nghïa, låi ÇÜ®c th¿c hiŒn bªi nh»ng ÇÀu óc ÇÀu ngåo mån nhÜng låi quá bÃt tài, khi‰n cho s¿ thiŒt håi vŠ nhân mång (gÀn 3300 quân nhân MÏ bÕ mång) và tài vÆt (hÖn 500 t› MÏ-kim bÎ tÓn hao m¶t cách vô ích) trong khi ngân sách quÓc gia càng ngày càng bÎ thâm thûng và uy tín cûa Hoa Kÿ bÎ sút giäm thê thäm trên trÜ©ng quÓc t‰.

Hai bên cÛng ÇŠu ÇÜa ra nh»ng hình änh ÇÀy bi‹u tÜ®ng Ç‹ biŒn minh cho lÆp luÆn cûa mình hay tÃn công ÇÓi phÜÖng. Phía ûng h¶ thì nói r¢ng rút quân là ÇÒng nghïa v§i hành Ç¶ng Çâm sau lÜng chi‰n sï, nÓi giáo cho gi¥c, ÇÀu hàng quân khûng bÓ v.v. mà các lãnh tø phe Dân Chû luôn có chû trÜÖng y‰u hèn nhÜ vÆy. Phe chÓng ÇÓi thì cho r¢ng tình th‰ hiŒn nay cho thÃy m¶t s¿ sa lÀy (quagmire) cûa quân Ç¶i MÏ, không tìm ra m¶t lÓi thoát khä quan, và nguy hi‹m hÖn n»a là càng quÆy månh chØng nào thì chÌ s§m lún sâu hÖn chØng nÃy. Và m¶t khi Çã bi‰t là Çánh không th¡ng, hay không còn có tri‹n v†ng Ç‹ th¡ng n»a thì tÓt nhÃt là phäi thay Ç°i chi‰n lÜ®c, tìm m¶t ÇÜ©ng hÜ§ng m§i chÙ không th‹ ngoan cÓ ti‰p tøc «kiên ÇÎnh lÆp trÜ©ng» (stay the course).KÈ vi‰t bài này cÛng g†i vào góp š, nhÜng v§i møc Çích muÓn Çóng góp m¶t sÓ d» kiŒn thu lÜ®m ÇÜ®c khá lš thú hÀu giúp cho m†i ngÜ©i có ÇÜ®c nhiŠu thông tin khách quan và ÇÀy Çû, Ç‹ tØ Çó có th‹ hi‹u rõ hÖn trÜ§c nh»ng l©i tranh luÆn ÇÓi nghÎch cûa Çôi bên. ñÀu tiên là bän tin liên quan Ç‰n n» kš giä kÿ c¿u cûa Çài truyŠn hình NBC, bà Andrea Mitchell, xuÃt hiŒn trên chÜÖng trình «Chris Matthews Show» vào Chû NhÆt ÇÀu tháng TÜ và qua hôm sau trên chÜÖng trình «Hardball» vào ngày thÙ Hai 02/04, Çã ti‰t l¶ là trong m¶t bu°i tÜ©ng trình Ç¥c biŒt v§i các lãnh tø dân cº, ñåi tÜ§ng David Petraeus, tân tÜ lŒnh l¿c lÜ®ng liên quân tåi Iraq, Çã hÙa hËn là së có nh»ng k‰t quä ti‰n b¶ vào tháng Tám s¡p t§i. ñây là m¶t cu¶c tÜ©ng trình kín qua hŒ thÓng video (closed circuit briefing) thu hình các tÜ§ng lãnh ª b¶ tÜ lŒnh tåi chi‰n trÜ©ng Iraq báo cáo tr¿c ti‰p vŠ NgÛ Giác ñài ª thû Çô Hoa ThÎnh ñÓn Ç‹ cho t°ng thÓng hay các lãnh tø dân cº có th‹ nghe và chÃt vÃn ÇÜ®c. Nên nh§ là trong guÒng máy chính quyŠn ª Hoa Kÿ, ngành lÆp pháp cÛng có nhiŠu thÄm quyŠn trên tÃt cä các ngành k‹ cä quân Ç¶i chÙ không phäi chÌ có t°ng thÓng và các vÎ t°ng trÜªng là có toàn quyŠn. ThÙ nhÃt là quyŠn chuÄn chi, tÙc là QuÓc H¶i n¡m hÀu bao cûa tÃt cä m†i ngành trong chính quyŠn, n‰u nhÜ QuÓc H¶i không ÇÒng š và không tháo khoán ngân sách cho m¶t ngành nào thì coi nhÜ khoá s° ngành Çó. K‰ Ç‰n là quyŠn ki‹m soát (oversight) tÙc là thanh tra, có quyŠn Çòi hÕi các phû, b¶ phäi báo cáo m†i viŒc làm Ç‹ ngæn ch¥n nh»ng hành Ç¶ng låm quyŠn hay sai trái. ñ¥c biŒt là trên ThÜ®ng ViŒn còn có nhiŠu quyŠn hành r¶ng rãi hÖn n»a, k‹ cä viŒc phê chuÄn các viên chÙc cao cÃp do hành pháp l¿a ch†n nhÜ tÜ§ng lãnh, Çåi sÙ hay thÄm phán, biŒn lš liên bang v.v... Do Çó ít có viên chÙc nào muÓn làm phÆt lòng các ông bà nghÎ sï tåi ThÜ®ng ViŒn.Trong cu¶c h†p tÜ©ng trình này, sau khi ÇÜ®c TÜ§ng Petraeus ÇÜa ra nh»ng l©i hÙa hËn, các vÎ nghÎ sï phe C¶ng Hoà Çã Çáp trä m¶t cách th£ng thØng r¢ng, Çåi Ç‹ nhÜ sau: "Anh liŒu mà ÇÜa ra nh»ng k‰t quä ti‰n b¶ khä quan, b¢ng không thì chúng tôi cÛng tìm cách d†t ra khÕi nÖi này vào ÇÀu tháng 9. " Kš giä Mitchell k‹ r¢ng trong chÓn riêng tÜ, các vÎ nghÎ sï C¶ng Hoà ÇŠu không tin tÜªng vào cái g†i là «k‰ hoåch tæng quân» (surge) cûa TT Bush nhÜng h† vÅn bÕ phi‰u ûng h¶, m¶t phÀn vì muÓn tÕ ra n‹ tr†ng vÎ tÜ§ng tân tÜ lŒnh chi‰n trÜ©ng (vØa m§i ÇÜ®c b° nhiŒm), và phÀn khác muÓn giành cho TÜ§ng Petraeus và TT Bush m¶t cÖ h¶i cuÓi cùng Ç‹ Çem låi thành quä, trÍ l¡m là vào cuÓi mùa hè này. Nói m¶t cách khác, các vÎ nghÎ sï C¶ng Hoà này Çã không thành thÆt v§i cº tri cûa h†, ngoài m¥t bÕ phi‰u ûng h¶, nhÜng thâm tâm låi chÓng ÇÓi vì không còn tin tÜªng n»a vào k‰ hoåch cûa TT Bush. NhÜng h† chÌ có th‹ chÎu Ç¿ng Ç‰n ÇÀu tháng 9, dÎp LÍ Lao ñ¶ng, và n‰u chØng Çó mà m†i s¿ vÅn nhÜ cÛ, không có dÃu hiŒu khä quan rõ rŒt thì h† së buông tay th£ng thØng. Mà k‰t quä khä quan rõ rŒt, theo ÇÎnh nghïa cûa các

vÎ dân cº C¶ng Hoà này, là không còn tình trång båo Ç¶ng và bÃt an n»a tåi Iraq, và không còn lính MÏ ti‰p tøc bÎ hy sinh n»a.TÜªng cÛng nên bi‰t r¢ng ngày LÍ Lao ñ¶ng thÜ©ng Çánh dÃu m¶t s¿ chuy‹n Ç¶ng månh trong chính trÜ©ng Hoa Kÿ. N‰u là næm có bÀu cº (nhÜ 2008), nó là dÃu mÓc báo hiŒu th©i Çi‹m chåy nÜ§c rút cuÓi cùng (stretch run) Ç‹ vŠ Ç‰n Çích là ngày bÀu cº vào ÇÀu tháng 11. N‰u là næm lÈ (nhÜ næm 2007), nó Çánh dÃu giai Çoån chuy‹n hÜ§ng Ç‹ chú tâm vào các cu¶c bÀu cº sÖ b¶ trong n¶i b¶ cûa m‡i Çäng Ç‹ mong ÇÜ®c trª thành Ùng viên chính thÙc. ñ¥c biŒt næm nay, nó là dÎp Ç‹ cho các Ùng viên C¶ng Hoà tìm cách Çánh bóng mình Ç‹ mong giành lÃy cái gh‰ ª Toà Båch –c cÛng nhÜ giành låi quyŠn Ça sÓ ª QuÓc H¶i. Theo hÀu h‰t các chuyên gia nhÆn ÇÎnh, và các vÎ dân cº C¶ng Hoà ÇŠu có cùng k‰t luÆn, là trØ phi tình hình tåi Iraq bi‰n Ç°i m¶t cách Ç¶t ng¶t ÇÀy khä quan nhÜ có m¶t phép mÀu, con sÓ cº tri Hoa Kÿ không còn tin tÜªng hay hy v†ng vào cu¶c chi‰n Iraq së càng ngày càng gia tæng. Và nhÜ th‰, có lë hÀu h‰t các Ùng viên së tìm cách v‡ ng¿c Ç‹ nói r¢ng mình cÛng Çã tØng lên ti‰ng chÓng ÇÓi chính sách ÇiŠu quân cûa TT Bush. ThÆt ra thì ÇiŠu này Çã xäy ra tØ k‰t quä vø bÀu cº næm 2006, khi mà Ça sÓ dân chúng Çã h‰t hy v†ng vŠ cu¶c chi‰n Iraq và bÕ phi‰u chÓng låi phe C¶ng Hoà và TT Bush. Trong cu¶c bÀu cº næm 2008, các Ùng viên C¶ng Hoà Çang vÆn Ç¶ng tranh cº vào các chÙc vø dân bi‹u và nghÎ sï ch¡c ch¡n së không còn ai dám lên ti‰ng ûng h¶ giäi pháp ti‰p tøc chi‰n tranh n»a. Và ÇiŠu này giäi thích tåi sao nghÎ sï John McCain, trÜ§c Çây tØng ÇÜ®c Çánh giá là Ùng viên hàng ÇÀu cûa phe C¶ng Hoà trong cu¶c chåy Çua chÙc t°ng thÓng, gi© Çây Çã tøt xuÓng hång ba sau hai ông Mitt Romney và Rudy Giuliani. Ch£ng trách sao mà ông McCain Çã không ngÀn ngåi và nhanh chóng lên ti‰ng xin l‡i m†i ngÜ©i vŠ l©i nói h§ hênh cûa ông (khi cho r¢ng tình hình tåi Iraq Çã ti‰n tri‹n tÓt ÇËp mà không ÇÜ®c báo gi§i tÜ©ng thuÆt ÇÀy Çû) sau khi dÅn m¶t phái Çoàn Ç‰n thanh tra tåi Çây. ChÌ n¶i hình änh ông phäi m¥c áo giáp Ç‹ h¶ thân khi muÓn Çi t§i vi‰ng thæm m¶t khu ch® tåi thû Çô Baghdad cÛng Çû minh chÙng vŠ tình hình g†i là «ti‰n tri‹n tÓt ÇËp» tåi Çây. ƒy là chÜa nói Ç‰n viŒc, theo l©i cûa nhiŠu phóng viên thuÆt låi l©i k‹ nhiŠu chua chát cûa ngÜ©i dân Iraq, n‰u nhÜ tình hình tåi thû Çô Baghdad rÃt an ninh, tåi sao m‡i khi ông di chuy‹n, phäi có nhiŠu toán tr¿c thæng chi‰n ÇÃu bay vÀn vÛ trên tr©i Ç‹ làm m¶t màn bäo vŒ an ninh, cùng v§i m¶t hÖn Çåi Ç¶i lính MÏ Çi theo hÀu Ç‹ h¶ vŒ cho ông? Cho nên ông McCain Çã v¶i vàng xin l‡i trong cu¶c phÕng vÃn trên chÜÖng trình «60 Minutes», thú nhÆn r¢ng ông Çã không nói Çúng s¿ thÆt khi cho r¢ng tình hình tåi Iraq Çã an ninh hÖn.L©i ti‰t l¶ cûa kš giä Andrea Mitchell thÆt ra không gây ngåc nhiên chÃn Ç¶ng nhiŠu vì m†i ngÜ©i gÀn nhÜ Çã chÃp nhÆn cái k‰t luÆn tÃt nhiên cûa nó, cho dù là trên m¥t chính thÙc phe C¶ng Hoà không th‹ nào làm bë m¥t TT Bush quá l¶ liÍu, ngoåi trØ khi quyŠn l®i sinh tº cûa các vÎ dân cº C¶ng Hoà có th‹ bÎ tiêu tan trÜ§c ngày bÀu cº. ThÆt ra các vÎ dân cº, dù là theo C¶ng Hoà hay Dân Chû, cÛng ÇŠu phän änh quan Çi‹m cûa Ça sÓ cº tri mà h† Çåi diŒn. Trong bÓi cänh næm 2002, cho dù không bi‰t rõ vŠ mÓi nguy cûa ch‰ Ç¶ Saddam Hussein hay nghi ng© vŠ mÜu ÇÒ cûa chính quyŠn Bush, Ça sÓ các vÎ dân cº phe Dân Chû cÛng không dám lên ti‰ng chÓng ÇÓi mà phäi hùa theo, cùng kš tên cho phép hành pháp Bush ÇÜ®c quyŠn tÃn công Iraq. Và ngày nay thì tình th‰ Çã Ç°i khác, Ça sÓ cº tri MÏ Çã h‰t còn tin tÜªng vào m¶t tÜÖng lai sáng sûa tåi Iraq, nên Çã quy‰t ÇÎnh rút lui vì không muÓn thÃy con em cûa h† ti‰p tøc bÎ hy sinh trên m¶t vùng ÇÃt xa lå, trª thành nån nhân cûa m¶t

cu¶c n¶i chi‰n ÇÅm máu cûa hai s¡c dân HÒi giáo Sunni và Shiite. Chính quan Çi‹m Ç°i chiŠu cûa cº tri Çã khi‰n cho các vÎ dân cº phe Dân Chû không còn ngÀn ngåi khi lên ti‰ng chÌ trích chính quyŠn Bush vŠ cu¶c chi‰n Iraq mà không s® bÎ cº tri bÃt tín nhiŒm.Thành ra khi bàn Ç‰n chuyŒn rút lui hay không quân Ç¶i MÏ ra khÕi chi‰n trÜ©ng Iraq, chúng ta nên nhìn dÜ§i læng kính cûa ngÜ©i MÏ nói chung chÙ không nên lÀm tÜªng vào cái "huyŠn thoåi" (myth) là "C¶ng Hoà cÙng r¡n, Dân Chû mŠm y‰u" mà b¶ máy tuyên truyŠn cûa phe C¶ng Hoà Çã tìm cách duy trì mãi. Ch£ng th‰ mà m¶t u› ban lÜ«ng Çäng có tên là "Nhóm Nghiên CÙu Iraq" (Iraq Study Group) do hai ông Jim Baker và Lee Hamilton ÇÒng chû toå và quy tø nh»ng tên tu°i uy tín trong chính trÜ©ng Hoa Kÿ bao gÒm 5 thành viên Dân Chû và 5 thành viên C¶ng Hoà, vào ÇÀu næm nay Çã ÇÜa ra m¶t loåt nh»ng ÇŠ nghÎ lên TT Bush Ç‹ giäi quy‰t hÒ sÖ Iraq, trong Çó có viŒc khuy‰n khích nên rút quân ra khÕi Iraq, trÍ l¡m là vào næm 2008. Cái huyŠn thoåi sai lÀm «C¶ng Hoà cÙng r¡n, Dân Chû mŠm y‰u» có lë cÛng tÜÖng t¿ nhÜ cái clicheù cÛ rích "C¶ng Hoà chÓng C¶ng, Dân Chû phän chi‰n" mà nhiŠu ngÜ©i ViŒt cao niên vÅn còn lÀm lÅn, cÛng nhÜ ti‰p tøc bÎ nhiŠu chính trÎ gia dø d‡. Vì hÆu quä tai håi cûa viŒc Hoa Kÿ bÕ rÖi miŠn Nam ViŒt Nam sau khi b¡t tay ÇÜ®c v§i Trung C¶ng vào næm 1972 Ç‹ Çåt ÇÜ®c th‰ chia ba hÀu kŠm gi» ÇÓi thû Liên Sô, m¶t sÓ ngÜ©i ViŒt vÅn còn tin r¢ng Çó là viŒc làm t¡c trách cûa QuÓc H¶i MÏ (mà Ça sÓ phe Dân Chû) chÌ Çòi rút quân và c¡t ÇÙt viŒn tr® cho ViŒt Nam C¶ng Hoà và trói tay hành pháp MÏ dÜ§i th©i Nixon và Ford.Khách quan mà nói, chính TT Johnson cûa Çäng Dân Chû, vào gi»a thÆp niên 60, khi bi‰t r¢ng chính quyŠn quân Ç¶i tåi Sàigòn vÅn chÌ lo tranh giành quyŠn bính qua các cu¶c Çäo chính thay vì chú tâm ÇŠ phòng trÜ§c s¿ xâm nhÆp l§n månh cûa C¶ng sän B¡c ViŒt, nên Çã quy‰t ÇÎnh gia tæng con sÓ kh°ng lÒ cä nºa triŒu binh sï MÏ Ç‰n tham chi‰n tåi ViŒt Nam Ç‹ gi» cho tiŠn ÇÒn chÓng C¶ng này khÕi rÖi vào tay kÈ thù phÜÖng b¡c cho dù bi‰t r¢ng ÇiŠu này së gây tÓn kém cho ngân quÏ cûa nhà nÜ§c cÛng nhÜ së tåo s¿ chÓng ÇÓi cûa dân chúng MÏ. Hành Ç¶ng can Çäm cûa ông Johnson Çã mang låi m¶t k‰t quä thÃt v†ng cho chính cá nhân ông sau Çó, là phäi quy‰t ÇÎnh không ra tái tranh cº vào næm 1968 vì chính sách ÇÜa quân tham chi‰n cûa mình Çã gây chia rë trÀm tr†ng trong dân chúng Hoa Kÿ. Và ngay cä ông Nixon, khi ra tranh cº t°ng thÓng vào næm 1968, cÛng Çã ÇÜa ra l©i hÙa hËn là së tìm cách rút quân MÏ khÕi ViŒt Nam, và rÒi cuÓi cùng cÛng th¿c hiŒn xong l©i hÙa này, dÜ§i chiêu bài "ViŒt-Nam-hoá chi‰n tranh" vào ÇÀu næm 1973. Quy‰t ÇÎnh bÕ rÖi VNCH cho dù có tàn nhÅn cho thân phÆn cûa miŠn Nam nhÜ®c ti‹u này, cÛng chÌ phän änh quan Çi‹m ích k› hi‹n nhiên cûa Ça sÓ dân chúng MÏ, mà n‰u t¿ Ç¥t mình trong trÜ©ng h®p Çó, có th‹ chúng ta cÛng së có cùng quan Çi‹m nhÜ vÆy. Thº tÜªng tÜ®ng n‰u nhÜ ch‰ Ç¶ quân dÎch (draft) còn hiŒn h»u ngày nay khi‰n cho tÃt cä các thanh niên trên 18 tu°i ÇŠu phäi bÎ nhÆp ngÛ Ç‹ ra chi‰n trÜ©ng Iraq (nhÜ chuyŒn Çã xäy ra tåi Hoa Kÿ 40 næm vŠ trÜ§c), và Ça sÓ con em chúng ta, ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt, ÇŠu phäi lên ÇÜ©ng ra chi‰n trÆn và có th‹ bÕ mång tåi m¶t vùng ÇÃt xa lå, khác phong tøc và væn hoá, thay vì có cu¶c sÓng êm Ãm và thoäi mái tåi n¶i ÇÎa nÜ§c MÏ, liŒu các gia Çình ngÜ©i ViŒt có tìm cách cho con em trÓn sang Gia Nã ñåi (Canada) hay Âu Châu Ç‹ khÕi phäi bÎ b¡t Çi lính hay không? Và liŒu lúc Çó tÌ lŒ ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt chÓng chi‰n tranh Iraq có lên cao hay không? HÕi tÙc là trä l©i.

HÖn n»a, n‰u chÎu khó Ç†c kÏ låi tài liŒu, chúng ta së thÃy r¢ng quy‰t ÇÎnh bÕ rÖi miŠn Nam ViŒt Nam Çã ÇÜ®c th¿c hiŒn tØ lâu mà các vÎ lãnh tø hay Çåi diŒn cûa VNCH ÇŠu thi‰u sáng suÓt và hi‹u bi‰t Ç‹ nhìn thÃy và có phän Ùng kÎp th©i. ThÆt vÆy, viŒc bÕ rÖi ÇÒng minh ViŒt Nam v§i quyêát ÇÎnh chÃm dÙt can thiŒp vào cu¶c chi‰n, Çã ÇÜ®c th‹ hiŒn qua m¶t Çåo luÆt, g†i là Case-Church Amendment d¿a theo tên cûa 2 vÎ nghÎ sï MÏ th©i Çó, ÇÜ®c thông qua vào ngày 19 tháng 6 næm 1973, trong Çó nói rõ quy‰t ÇÎnh cÃm chính quyŠn MÏ can thiŒp quân s¿ tåi ñông Nam Á n‰u nhÜ không có s¿ Üng thuÆn cûa QuÓc H¶i, b¡t ÇÀu có hiŒu l¿c k‹ tØ ngày 15 tháng 8 næm 1973. ñåo luÆt này có nghïa là TT MÏ Çã không còn quyŠn quy‰t ÇÎnh Ç‹ ÇiŠu hành vŠ cu¶c chi‰n tåi ViŒt Nam n»a, và Çã ÇÜ®c thông qua v§i m¶t tÌ lŒ Ça sÓ áp Çäo 278-124 tåi Hå ViŒn, và 64-26 tåi ThÜ®ng ViŒn. Nghïa là ngay cä nhÜ T°ng thÓng muÓn phû quy‰t (veto) thì QuÓc H¶i cÛng dÜ túc sÓ Ç‹ bÕ phi‰u Ç‹ vÜ®t qua (override) m¶t lÀn n»a. Trong sÓ các dân bi‹u và nghÎ sï bÕ phi‰u thông qua, cho dù Ça sÓ thu¶c phe Dân Chû, nhÜng vÅn có khá nhiŠu các vÎ phe C¶ng Hoà ûng h¶ nên m§i Çåt ÇÜ®c tÌ lŒ áp Çäo Ç‹ có th‹ vÜ®t qua quyŠn phû quy‰t này cûa TT. N‰u hi‹u ra ÇiŠu này Çúng nghïa và Çúng lúc thì có lë các viên chÙc cao cÃp cûa VNCH th©i Ãy nhÜ quš ông t°ng trÜªng k‰ hoåch N. T. H., Çåi sÙ tåi MÏ B. D., bí thÜ phø tá t°ng thÓng H. ñ. N., nh»ng ngÜ©i thÜ©ng ÇÜ®c Çánh giá nhÜ là nh»ng chuyên viên rành rõi vŠ n¶i tình Hoa Kÿ, Çã phäi gióng lên ti‰ng chuông báo Ç¶ng cho toàn th‹ quân dân và chính phû miŠn Nam lúc bÃy gi© bi‰t tin Ç‹ mà liŒu ÇÜ©ng xoay xª hay tìm phÜÖng cÙu vãn, chÙ không phäi chÌ ngÒi im Ç‹ cho m¶t mình ông t°ng thÓng ThiŒu ngây thÖ tin tÜªng vào nh»ng l©i hÙa hËn bäo vŒ trên nh»ng lá thÜ riêng cûa TT Nixon và cÙ tÜªng nhÜ là nh»ng lá bùa h¶ mŒnh h»u hiŒu, Ç‹ rÒi cuÓi cùng låi quay ra trách cÙ là bÎ ÇÒng minh phän b¶i và bÕ rÖi (nhÜ Çã k‹ låi trong cuÓn sách æn khách Khi ñÒng Minh Tháo Chåy).Gi§i cÀm quyŠn th©i ñŒ NhÎ C¶ng Hoà thÜ©ng t¿ tin vào s¿ ûng h¶ Ç¡c l¿c cûa TT Nixon (Çäng C¶ng Hoà) nhÜng chính phø tá cûa ông là Henry Kissinger Çã Çi Çêm v§i Lê ñÙc Th† Ç‹ thành hình HiŒp ñÎnh Paris vào ÇÀu næm 1973 hÀu d†n ÇÜ©ng tháo lui cûa quân Ç¶i MÏ khÕi VN sau khi Çã b¡t tay ÇÜ®c v§i Trung C¶ng và không còn s® Ç‰n änh hÜªng toàn th¡ng cûa Liên Sô ª Á Châu. Hành Ç¶ng phän b¶i này cûa ông Kissinger và Çäng C¶ng Hoà, dÅn Ç‰n cu¶c di tän Çau thÜÖng vào ngày 30 tháng 4 oan nghiŒt sau Çó không lâu, nhiŠu ngÜ©i vÅn còn biŒn minh cho r¢ng vì có s¿ chÓng ÇÓi cûa các dân bi‹u và nghÎ sï thu¶c phe Ça sÓ Dân Chû th©i bÃy gi©. Ai cÛng bi‰t, viŒc ÇiŠu hành chi‰n tranh và ÇÓi ngoåi thu¶c vŠ Ç¥c quyŠn cûa ngành hành pháp, chính quyŠn MÏ và NgÛ Giác ñài Çã d†n ÇÜ©ng s¤n cho cu¶c tháo chåy này cä næm tr©i trÜ§c Çó khi cho d¿ng s¤n tØ trÜ§c các tråi lŠu ti‰p cÜ ª Çäo Guam Ç‹ Çón ti‰p sÓ lÜ®ng di dân tÎ nån Çông Çäo vào mùa hè næm 1975.N‰u nhÜ chuyŒn quá khÙ chÜa Çû sÙc thuy‰t phøc thì nh»ng diÍn bi‰n gÀn Çây cÛng Çû chÙng minh cho cái ÇiŒp khúc "C¶ng Hoà chÓng C¶ng" Çã hoàn toàn tan v«. Trong bài diÍn væn nhÆm chÙc ª ÇÀu nhiŒm kÿ hai vào næm 2005, TT Bush Çã hùng hÒn ÇŠ cao lš tÜªng t¿ do dân chû và còn long tr†ng tuyên hÙa r¢ng nÖi nào ngÜ©i dân ÇÙng lên chÓng låi áp bÙc cûa båo quyŠn, nÖi Çó së có s¿ h‡ tr® cûa Hoa Kÿ. Nh»ng ai thích ông Bush thì dï nhiên tìm cách ca tøng bài diÍn væn này. Th‰ nhÜng th¿c t‰ Çã xäy ra hoàn toàn trái ngÜ®c, TT Bush và chính phû MÏ cÛng s¤n sàng thoä hiŒp v§i nh»ng chính phû Ç¶c tài tåi Trung ñông và nhiŠu nÖi khác nhau, cÛng nhÜ làm ngÖ trÜ§c nh»ng vi phåm nhân quyŠn cûa các ch‰ Ç¶ này, miÍn là h† chÎu h®p tác v§i MÏ trong cái g†i là liên minh chÓng khûng bÓ. Và ÇiŠu làm cho tÆp th‹ ngÜ©i

ViŒt bÃt mãn nhÃt, có lë là quy‰t ÇÎnh cûa chính quyŠn Bush rút tên ViŒt Nam ra khÕi danh sách các nÜ§c cÀn quan tâm (CPC) Ç‹ làm quà chuÄn bÎ cho chuy‰n công du cûa TT Bush trong h¶i nghÎ APEC t° chÙc tåi Hà N¶i vào cuÓi næm ngoái. ñ‹ rÒi trong chuy‰n vi‰ng thæm này, ông Bush Çã không hŠ Çä Ç¶ng gì Ç‰n nh»ng tØ ng» t¿ do và dân chû, làm ngÖ trÜ§c viŒc Çàn áp các ti‰ng nói ÇÃu tranh ª quÓc n¶i Çang bÎ b¶ máy công an kŠm kËp g¡t gao. S¿ trª m¥t và giä dÓi ÇÀy thÃt v†ng này Çã khi‰n cho Hoà ThÜ®ng Thích Quäng ñ¶, m¶t ti‰ng nói ÇÃu tranh cho t¿ do và nhân quyŠn ÇÜ®c n‹ tr†ng kh¡p nÖi trên th‰ gi§i, cuÓi cùng cÛng phäi lên ti‰ng chÌ trích hành Ç¶ng phän b¶i cûa TT Bush và chính phû MÏ vŠ nh»ng lš tÜªng cao ÇËp mà chính h† Çã huyênh hoang ÇŠ ra trÜ§c Çó không lâu.TÜªng cÛng nên nh¡c låi là trong kÿ bÀu cº næm 2004, nh»ng l©i tuyên bÓ cûa TT Bush Çã tåo ra m¶t s¿ chÃn Ç¶ng trong lòng khÓi ngÜ©i ViŒt quÓc gia.ñó là trong cu¶c phÕng vÃn v§i kš giä Bill O'Reilly trên Çài truyŠn hình Fox News theo khuynh hÜ§ng bäo thû thiên h»u, ông Bush phÃn khªi nói vŠ s¿ quy‰t tâm ÇÃu tranh cho dân chû, t¿ do cûa nhân dân A Phú Hãn trong cu¶c bÀu cº toàn quÓc. NhÜng khi ÇÜ®c hÕi Ç‹ so sánh là phäi chæng vì ngÜ©i dân miŠn Nam ViŒt Nam trÜ§c Çây không chÎu ÇÃu tranh cho t¿ do cûa h† cho nên ngày nay không có t¿ do hay không, TT Bush Çã trä l©i g†n lÕn "Yes". Sau Çó ông nói ti‰p r¢ng ông tin ch¡c ch¡n r¢ng (absolutely) dân Iraq së chi‰n ÇÃu cho lš tÜªng t¿ do cûa h†. Nói m¶t cách khác, ông Bush muÓn cho thÃy nhiŒm vø thiêng liêng cûa ngÜ©i MÏ là ª låi giúp dân Iraq chi‰n ÇÃu cho t¿ do vì Çó là Ü§c muÓn cao cä cûa h†. Ông muÓn so sánh ví dø là dân miŠn Nam VN trÜ§c Çây không chÎu chi‰n ÇÃu cho t¿ do cûa h† nên MÏ m§i rút khÕi VN. Còn bây gi©, dân Iraq Çang tranh ÇÃu cho t¿ do cûa mình nên chính quyŠn cûa ông cÀn phäi ª låi Ç‹ giúp cho dân Iraq Çåt ÇÜ®c lš tÜªûng này.L©i nói cûa TT Bush, giÓng nhÜ l©i phát ngôn cûa t°ng trÜªng quÓc phòng Donald Rumsfeld trÜ§c Çó không lâu, cÛng tai håi Ç§n Çau cho s¿ ÇÃu tranh hy sinh cûa hàng triŒu quân dân cán chính VNCH trong cu¶c chi‰n vØa qua. Trong m¶t cu¶c phÕng vÃn trên chÜÖng trình Hardball cûa Çài MSNBC vào ngày 29-04-2004 do nhà báo Chris Matthews chû trì, khi ÇÜ®c hÕi so sánh gi»a Iraq ngày nay và VN lúc trÜ§c, ông Rumsfeld, m¶t viên chÙc chính quyŠn cao cÃp cûa ông Bush th©i bÃy gi©, n°i ti‰ng v§i nh»ng l©i lë và hành Ç¶ng xem thÜ©ng các ÇÒng minh lâu Ç©i nhÜ Pháp và ñÙc, cÛng Çã không tha ÇÒng minh nhÕ bé cÛ cûa mình là VNCH v§i câu trä l©i nhÜ sau: "Ÿ VN (hÒi Çó) anh thÃy là có m¶t thành phÀn có tinh thÀn quÓc gia dân t¶c cao Ç¶ ª miŠn b¡c, rÒi b†n ViŒt C¶ng cÛng là m¶t thành phÀn Çáng k‹ trong tình th‰ bÃy gi©... RÒi anh låi thÃy là chúng ta có m¶t chính quyŠn (VNCH) không ÇÜ®c lòng dân ª miŠn Nam. Cái chính phû miŠn Nam này ch£ng có hi‰n pháp, ch£ng có bÀu cº gì cä. ñÓi v§i Çåi Ça sÓ ngÜ©i ViŒt, h† bÎ coi là m¶t thÙ chính phû bù nhìn."Ngoài s¿ hi‹u bi‰t Ãu trï, ngu xuÄn ho¥c ch£ng thèm Ç‰m xÌa gì Ç‰n s¿ thÆt cûa các chính trÎ gia MÏ ki‹u ông Rumsfeld hay TT Bush v§i nh»ng l©i phát bi‹u hay nhÆn ÇÎnh nhÜ trên, nh»ng l©i nói Çó còn là m¶t v‰t dao Çâm thÃu tim can cûa khÓi quân dân cán chính VNCH Çã sinh sÓng và tranh ÇÃu, hy sinh trên chi‰n trÜ©ng cÛng nhÜ bÕ mång trong lòng bi‹n sâu trên ÇÜ©ng mÜu tìm t¿ do, m¥c dù h† thÜ©ng bÎ bó tay hay chèn ép bªi ÇÒng minh kh°ng lÒ nhÜng thi‰u chân thÆt và s¤n lòng phän b¶i là Hoa Kÿ.Do Çó, viŒc l¿a ch†n hay ûng h¶ theo phe Dân Chû hay C¶ng Hoà cÀn phäi ÇÜ®c cân nh¡c kÏ lÜ«ng hÖn tuÿ theo quyŠn l®i cûa m‡i cá nhân, và cÛng áp døng khác nhau ª tØng th©i Çi‹m và ÇÎa phÜÖng riêng biŒt chÙ không th‹ áp

døng m¶t cách nhÃt quán, và mù quáng tin vào cái luÆn ÇiŒu cÛ rích "C¶ng Hoà chÓng C¶ng, Dân Chû phän chi‰n" Çã hoàn toàn sai bét.Trª vŠ v§i chuyŒn tranh luÆn vŠ l®i hay håi cûa viŒc rút quân MÏ ra khÕi Iraq, có lë tinh thÀn chia rë trÀm tr†ng trong hai khÓi Dân Chû và C¶ng Hoà Çã khi‰n cho Ça sÓ cûa m‡i bên ÇŠu cÓ gi» v»ng lÆp trÜ©ng cûa mình, tÙc là cº tri Dân Chû hoàn toàn bÃt tín nhiŒm TT Bush nên càng muÓn thay Ç°i hay chÃm dÙt chính sách chi‰n tranh cûa Hoa Kÿ hiŒn nay; và cº tri C¶ng Hoà thì vÅn ti‰p tøc ûng h¶ chính sách này, cho dù r¢ng mÙc Ça sÓ bên Dân Chû càng ngày càng tæng cao, trong khi tÌ lŒ Ça sÓ bên C¶ng Hoà càng ngày càng tøt dÀn. Tuy nhiên, m¶t š ki‰n chuyên môn cÛng cÀn ÇÜ®c l¡ng nghe, vì nó giúp cho ta nhìn rõ ÇÜ®c vÃn ÇŠ dÜ§i nhiŠu khía cånh khác nhau mà không bÎ änh hÜªng bªi tính thiên vÎ theo Çäng phái. ñó là nhÆn ÇÎnh cûa ông William Odom, qua m¶t bài vi‰t Çæng trên t© Washington Post ngày 11/02. Ông Odom là m¶t chuyên viên theo ki‹u væn võ song toàn, Çã phøc vø trong quân Ç¶i và lên Ç‰n cÃp bÆc trung tÜ§ng, tÓt nghiŒp ti‰n sï tåi trÜ©ng ñåi h†c Columbia, hiŒn giäng dåy tåi trÜ©ng ñåi h†c Yale và cÛng là m¶t chuyên gia nghiên cÙu cûa ViŒn Hudson. Ông Çã tØng n¡m nh»ng chÙc vø quan tr†ng nhÜ Cøc trÜªng Cøc An Ninh Løc Quân MÏ, Giám ÇÓc CÖ quan Thu thÆp Tình báo NSA dÜ§i th©i TT Reagan. Bài vi‰t cûa ông tÜ§ng hÒi hÜu Odom có t¿a ÇŠ là "Victory Is Not An Option" (Chi‰n th¡ng Không còn là m¶t ch†n l¿a khä thi n»a). Theo ông, có bÓn lÆp luÆn ÇÀy huyŠn thoåi biŒn minh cho viŒc ti‰p tøc cu¶c chi‰n mà chúng ta cÀn phäi tìm hi‹u và phân tích kÏ lÜ«ng Ç‹ thÃy vì sao cÀn phäi dÙt bÕ nó:1. Chúng ta phäi ti‰p tøc cu¶c chi‰n này Ç‹ ngæn ch¥n cho tình hình tÒi tŒ không xäy ra n‰u nhÜ quân Ç¶i MÏ rút quân ra khÕi Iraq bây gi©. LÆp luÆn này ÇÀy mâu thuÅn: Hoa Kÿ Çang chi‰n ÇÃu Ç‹ ngæn ch¥n m¶t tình huÓng mà t¿ nó Çã ÇÜ®c tåo ra do cu¶c tÃn công cûa quân Ç¶i MÏ. TrÜ§c sau gì thì tình hình tåi Iraq cÛng së h‡n loån, m¶t s¿ h‡n loån do chính Hoa Kÿ tåo ra, và càng ngày càng tŒ hÖn n‰u nhÜ quân Ç¶i MÏ ti‰p tøc có m¥t tåi Çây. NhiŠu chính trÎ gia thích lên ti‰ng r¢ng h† lo sÖ viŒc rút quân MÏ së tåo ra m¶t tình trång h‡n loån, nhÜng thÆt ra theo ông Odom, thì cái tình trång Çó Çã hiŒn h»u tØ lâu rÒi tåi Iraq, vì th‰ nên nói chuyŒn ngæn ch¥n cho nó ÇØng xäy ra (b¢ng cách Ç‹ cho quân MÏ ti‰p tøc chi‰m Çóng tåi Iraq) t¿ nó Çã là m¶t nhÆn ÇÎnh hoang tÜªng và thi‰u th¿c t‰.2. Chúng ta phäi ti‰p tøc cu¶c chi‰n này Ç‹ ngæn ch¥n không cho änh hÜªng cûa Ba TÜ (Iran) m‡i ngày l§n månh hÖn tåi Iraq. ñây cÛng là m¶t nghÎch lš khác vì m¶t trong møc tiêu cûa cu¶c chi‰n do TT Bush chû xÜ§ng lúc ban ÇÀu là nh¢m thi‰t lÆp m¶t th‹ ch‰ dân chû tåi Iraq. ñiŠu này dÅn Ç‰n viŒc Ça sÓ dân Shiite tåi Iraq së n¡m th‰ thÜ®ng phong, giành låi quyŠn hành tØ phía Sunni thu¶c thi‹u sÓ dÜ§i th©i Saddam Hussein. Mà dân Shiite tåi Iraq låi vÓn gÀn gÛi hÖn v§i Iran, m¶t sÓ l§n các giáo sï Shiite Çã ÇÜ®c Iran giúp Ç« trong lúc tÎ nån trong th©i kÿ bÎ Çàn áp bªi ch‰ Ç¶ Saddam. Do Çó, änh hÜªng cûa Iran ch¡c ch¡n phäi l§n månh ª Iraq m¶t khi ch‰ Ç¶ Saddam bÎ lÆt Ç°. Ch£ng lë m†i ngÜ©i låi quên r¢ng Saddam là kÈ thù cûa ch‰ Ç¶ thÀn quyŠn ª Iran trong cu¶c chi‰n ÇÅm máu gi»a hai nÜ§c kéo dài 8 næm (1980-1988) mà Hoa Kÿ và các nÜ§c RÆp Sunni trong vùng ÇŠu ûng h¶ månh më và ti‰p sÙc cho Iraq. Và do Çó viŒc ti‰p tøc ª låi Iraq không th‹ nào ngæn ch¥n ÇÜ®c s¿ l§n månh vŠ änh hÜªng cûa Iran, bªi vì ÇiŠu này Çã t¿ nó là hÆu quä ÇÀu tiên cûa phát súng lŒnh Ç° b¶ lính MÏ lên Iraq.

3. Chúng ta phäi ti‰p tøc cu¶c chi‰n này Ç‹ ngæn ch¥n không cho t° chÙc khûng bÓ al-Qaeda có th‹ dùng Iraq làm m¶t sào huyŒt trú Än. ñiŠu này cÛng låi là m¶t nghÎch lš v§i quy‰t ÇÎnh tÃn công Iraq lúc ban ÇÀu. DÜ§i th©i Saddam, al-Qaeda không th‹ nào hoåt Ç¶ng tåi Çây, và chÌ sau khi quân Ç¶i MÏ ti‰n chi‰m Iraq thì các toán thánh chi‰n kh¡p nÖi m§i Ç° xô vŠ Çây Ç‹ ti‰p tøc læn mình vào nh»ng vø n° bom cäm tº. ViŒc al-Qaeda hiŒn h»u nhiŠu hÖn ª nh»ng vùng có Çông dân Sunni cÛng không thay Ç°i hŒ quä này, cho dù là hai bên (al Qaeda và phe Sunni) ÇŠu có chung kÈ thù là phe Shiite và Hoa Kÿ. N‰u nhÜ ba phe Sunni, Shiite và Kurd có th‹ Çi Ç‰n m¶t giäi pháp chính trÎ sau này Ç‹ giäi quy‰t °n thoä cu¶c n¶i chi‰n, liŒu h† có cùng Çoàn k‰t Ç‹ chÓng låi nh»ng thành phÀn quá khích cûa al Qaeda (thu¶c các quÓc gia khác xâm nhÆp vào Iraq) hay không, hiŒn nay khó ai có th‹ ÇÜa ra câu trä l©i chính xác. Tuy nhiên, ÇiŠu m†i ngÜ©i có th‹ nhìn thÃy là ngày nào còn có s¿ hiŒn diŒn cûa lính MÏ ª Iraq, thì s¿ cæm thù lính MÏ së là chÃt keo giúp cho các thành phÀn quá khích cùng h®p tác và giúp cho al Qaeda càng l§n månh.4. Chúng ta phäi ti‰p tøc cu¶c chi‰n này Ç‹ h‡ tr® cho các quân nhân MÏ Çã hy sinh xÜÖng máu tåi Çây. Chính lÆp luÆn này Çã khi‰n cho nhiŠu nhà dân cº, tuy nhìn thÃy cái hÆu quä tŒ håi cûa chính sách ti‰p tøc duy trì cu¶c chi‰n, cÛng không dám dÙt khoát vŠ viŒc rút quân ngay lÆp tÙc vì không muÓn bÎ mang ti‰ng là bÕ rÖi các quân nhân Hoa Kÿ. ThÆt ra Çã có ai hÕi thæm š ki‰n cûa Ça sÓ các quân nhân MÏ Ç‹ bi‰t h† Çang th¿c s¿ nghï nhÜ th‰ nào? Có lë trong th©i gian ÇÀu cûa cu¶c chi‰n, phÀn Çông ÇŠu tin tÜªng là s¿ hiŒn h»u cûa mình së Çem låi m¶t k‰t quä tÓt ÇËp. Th‰ nhÜng sau khi Çã bÎ trÜng døng Ç‹ trª låi chi‰n trÜ©ng m¶t lÀn thÙ hai, rÒi lÀn thÙ ba, và rÒi Ç‰n lÀn thÙ tÜ n»a, thì ch¡c ch¡n là tâm lš cûa nh»ng chi‰n binh này Çã b¡t ÇÀu bÎ giao Ç¶ng. HÖn n»a, viŒc h‡ tr® quân nhân MÏ không có nghïa là ti‰p tøc chi tiŠn ra Ç‹ cho h† ti‰p tøc hy sinh tåi chi‰n trÜ©ng khÓc liŒt và dai d£ng này. ViŒc kêu g†i rút quân ra khÕi Iraq không phäi là m¶t hành Ç¶ng Çâm sau lÜng chi‰n sï, vì nó có th‹ giúp cho nhiŠu sinh mång binh lính khÕi phäi ti‰p tøc bÎ hy sinh m¶t cách hoang phí, mà thay vào Çó có th‹ ÇÜ®c ÇiŠu Ç¶ng Ç‰n nh»ng nÖi khác cÀn thi‰t cho chi‰n dÎch chÓng khûng bÓ toàn cÀu, nhÜ tåi chi‰n trÜ©ng A Phú Hãn (Afghanistan), vùng giáp ranh v§i HÒi QuÓc (Pakistan), nÖi mà phe Taliban Çang dÀn dÀn phøc hÒi låi th‰ l¿c và có cÖ nguy trª thành m¶t mÓi nguy to l§n cho quyŠn l®i cûa Hoa Kÿ trong vùng.ñ‹ k‰t luÆn, theo ông Odom, chúng ta cÀn phäi s§m nhÆn thÙc r¢ng viŒc ti‰p tøc cu¶c chi‰n hiŒn nay chÌ càng ngày càng gia tæng con sÓ quân nhân MÏ thiŒt mång hay thÜÖng vong, cÛng nhÜ không giúp tåo ÇiŠu kiŒn cho m¶t chi‰n lÜ®c m§i. ViŒc Hoa Kÿ rút quân ra khÕi Iraq së là ÇiŠu kiŒn tiên quy‰t, nó së khi‰n cho nhiŠu kÈ thù cûa MÏ së không còn cÖ h¶i Ç‹ ngÒi hÜªng l®i trÜ§c s¿ tÓn hao và tiêu mòn cûa quân Ç¶i MÏ. Nó cÛng së khi‰n cho nhiŠu quÓc gia Âu Châu còn lÜng chØng së š thÙc mÙc nguy håi cho quyŠn l®i và nŠn an ninh cûa chính quÓc gia h† m¶t khi Hoa Kÿ rút quân ra khÕi Çây, Ç‹ tØ Çó së th¿c s¿ cùng h®p tác Ç‹ giäi quy‰t hÒ sÖ Iraq cÛng nhÜ cho cä vùng Trung ñông. Mai LoanHouston, Texas 15/04/2007 [email protected]

=END=

3- DiÍn ñàn Häi Ngoåi

- NgÜ©i bán sách trên bãi bi‹n Nha-Trang

Phåm Tín An Ninh Tôi trª vŠ thæm quê hÜÖng sau hÖn mÜ©i læm næm, k‹ tØ ngày vÜ®t bi‹n ra Çi. Tôi quy‰t ÇÎnh ÇiŠu này qua bao nhiêu Çêm Üu tÜ tr¢n tr†c. Tôi ch£ng còn ai thân quen bên Ãy Ç‹ vŠ thæm. MË tôi mÃt hÒi tôi m§i lên næm. Cha tôi ch‰t cuÓi næm 1977 trong tråi tù cäi tåo ñá Bàn, khi tôi Çang ª m¶t tråi tù khác tÆn núi rØng ViŒt B¡c và mãi næm næm sau tôi m§i nhÆn ÇÜ®c tin buÒn. ñÙa em gái mà tôi thÜÖng quí nhÃt, mang hình änh cûa ngÜ©i mË mà tôi chÌ còn mÖ hÒ trong kš Ùc, cÛng Çã k‰t liÍu cu¶c Ç©i ª cái tu°i tÜªng chØng lúc nào cÛng có cä m¶t bÀu tr©i xanh bao la trÜ§c m¥t. Còn bån bè tôi, th¢ng ch‰t, ÇÙa ra Çi, gªi thân kh¡p bÓn phÜÖng tr©i. Bi‰t là lÀn trª vŠ này, rÒi cÛng ch£ng khác gì cái ngày cách Çây mÜ©i sáu næm, tØ m¶t tråi tù miŠn B¡c trª vŠ, tôi bÖ vÖ låc lõng trên chính nÖi chôn nhau c¡t rÓn cûa mình. Tôi cÛng không có š ÇÎnh vŠ Çây Ç‹ tìm låi nh»ng k› niŒm ngày xÜa. Nh»ng "hang Ç¶ng tu°i thÖ" ch¡c cÛng Çã bi‰n mÃt trÜ§c bao nhiêu giông tÓ næm nào bÃt ng© øp xuÓng. Bây gi© chÌ còn sót låi chút ít trong lòng nh»ng ngÜ©i tha phÜÖng lÜu låc. Bän thân tôi có quá nhiŠu Ç§n Çau và mÃt mát ngay trên chính cái thành phÓ m¶t th©i xinh ÇËp này. Tôi s® phäi nhìn låi cái quá khÙ hãi hùng và tang thÜÖng Çó. Tôi vŠ chÌ Ç‹ làm m¶t ÇiŠu, mà n‰u không làm ÇÜ®c, lòng tôi së ray rÙt khôn nguôi. Có lë Ç‰n khi ch‰t tôi vÅn không làm sao nh¡m m¡t.Tôi vŠ Ç‹ tìm låi phÀn m¶ cûa cha và em tôi, cäi táng Çem vŠ an táng bên cånh phÀn m¶ cûa mË tôi trong nghïa trang gia t¶c ª quê tôi ngoài Vån Giã. ñiŠu Ü§c mÖ cûa cha tôi, m‡i lÀn ông k‹ cho tôi nghe vŠ mË tôi và chuyŒn tình khá lãng mån nhÜng cÛng nhiŠu cay Ç¡ng cûa ông bà. Cha tôi ÇÜ®c chôn cÃt sÖ sài trên núi ñá Bàn, bên ngoài m¶t tråi tù cäi tåo lúc xÜa. Còn em gái tôi, ÇÜ®c gia Çình m¶t cô bån thân chôn cÃt tåi m¶t nghïa trang ngoài ñÒng ñ‰. Khó khæn và may m¡n l¡m tôi m§i tìm ÇÜ®c tin tÙc vŠ m¶ phÀn cûa cha và em tôi sau hÖn hai mÜÖi næm. Nh© m¶t ngÜ©i bån cùng tù v§i cha tôi, chính tay ông Çã Çào huyŒt cho cha tôi; và gia Çình cô bån thân cûa em gái tôi, vÜ®t biên tØ næm 1978, hiŒn ÇÎnh cÜ tÆn bên Hòa Lan, cung cÃp chi ti‰t và vÈ cä bän ÇÒ hÜ§ng dÅn cho tôi.NgÒi trên máy bay, tôi lo l¡ng Çû ÇiŠu. M¶ em tôi n¢m trong m¶t nghïa trang, dù chÜa ÇÜ®c xây, nhÜng có tÃm bia Çúc b¢ng xi-mæng nên có lë dÍ tìm; nhÜng phÀn m¶ cûa cha tôi, n¢m trong núi và cái tråi cäi tåo ngày xÜa bây gi© Çã bi‰n thành m¶t khu kinh t‰ m§i. GÀn ba mÜÖi næm rÒi, có bi‰t bao s¿ Ç°i thay. CuÓi cùng thì tâm nguyŒn cûa tôi cÛng hoàn thành ÇÜ®c m¶t nºa. Trái ngÜ®c v§i nh»ng lo l¡ng ban ÇÀu, tôi dÍ dàng tìm ra phÀn m¶ cûa cha tôi. M¥c dù bÓi cänh chung quanh thay Ç°i, nhÜng bà con ª vùng kinh t‰ m§i này Ça sÓ là dân thành phÓ bÎ cÜªng bách "t¿ nguyŒn" lên Çây, m¶t sÓ ngày xÜa là lính và công chÙc. Bi‰t Çây là m¶ cûa nh»ng ngÜ©i tù cäi tåo, nên h† thÜÖng mà rào låi và gi» gìn. Nh»ng dÎp cuÓi næm h† ÇŠu th¡p hÜÖng, täo m¶ và kÈ låi

tên trên nh»ng tÃm bia b¢ng g‡, dù Çã rong rêu qua bao nhiêu mùa mÜa n¡ng. Riêng phÀn m¶ cûa em tôi, mò mÅm suÓt cä hai tuÀn tôi vÅn tìm không ra. Cä khu nghïa trang bây gi© thay Ç°i. NgÜ©i ch‰t nhiŠu quá. NhiŠu ngôi m¶ m§i xây, nhÜng cÛng có m¶t sÓ Çã ÇÜ®c cäi táng, d©i Çi nÖi khác. Nhà cºa cÃt san sát bên nghïa ÇÎa. NgÜ©i sÓng bây gi© ª chung v§i ngÜ©i ch‰t. Tôi b¡t chÜ§c ngÜ©i xÜa khÃn vái, xin hÒn thiêng em tôi vŠ chÌ cho tôi ngôi m¶ cûa em n¢m. NhÜng l©i vái cûa tôi vÅn không thiêng.Tôi thuê ngÜ©i cäi táng phÀn m¶ cûa cha tôi. ñi tØng nhà trong khu kinh t‰ m§i cám Ön lòng tÓt cûa m†i ngÜ©i. ñÜa hài cÓt cûa cha tôi vŠ an táng bên cånh mË tôi, trong nghïa trang gia t¶c, thuê th® xây låi tÃt cä nh»ng ngôi m¶ Çã bao nhiêu næm không có ai chæm sóc.Còn m¶t ngày n»a là h‰t hån visa. Tôi muÓn Çi m¶t vòng, tìm låi chút gì cûa Nha-Trang xÜa. Mùa hè Nha-Trang bây gi© dÜ©ng nhÜ nóng bÙc hÖn ngày xÜa. Tôi thuê m¶t chi‰c xích lô chåy d†c theo con ÇÜ©ng Duy-Tân cÛ. VØa Ç‹ cho mát, vØa muÓn tìm låi nh»ng lùm cây dÜÖng ngày trÜ§c, thuª chúng tôi và bån bè hËn hò sau nh»ng lúc tan trÜ©ng. M¶t sÓ lùm dÜÖng vÅn còn Çó, nhÜng trÖ tr†i, Çiêu tàn. Tôi bäo anh phu xe cho tôi xuÓng trÜ©ng Võ-Tánh. Anh phu xe còn trÈ, th¡ng xe låi, ngåc nhiên. Tôi hi‹u, nên tôi bäo tôi së chÌ ÇÜ©ng, anh cÙ theo tôi. Ngôi trÜ©ng cÛ, nÖi tôi có bi‰t bao k› niŒm cûa ba næm theo h†c, bây gi© không nh»ng cái tên trÜ©ng, mà tÃt cä ÇŠu trª thành xa lå. Nh»ng hàng cây phía trÜ§c không còn. Ngôi trÜ©ng ÇÙng chÖ vÖ, ch£ng còn sót låi chút gì thÖ m¶ng, gây trong tôi m¶t cäm xúc bë bàng hÖn là thÜÖng ti‰c. BÃt giác tôi nh§ Ç‰n em tôi. ñÙa em gái xinh ÇËp dÍ thÜÖng, Çã cho tôi cái Ãm áp cûa cä m¶t gia Çình, trong nh»ng ngày chúng tôi l§n lên không có mË. Em h†c bên trÜ©ng N» Trung H†c, nhÜng thÜ©ng Ç‰n Çây ch© tôi Ç‹ hai anh em cùng ra bi‹n. Em tôi thích t¡m bi‹n, nhÜng ngåi Ç‰n Çó m¶t mình nên thÜ©ng rÛ tôi Çi theo h¶ tÓng. Tôi tha hÒ làm tình làm t¶i mÃy anh chàng muÓn Ç‰n làm quen, tán tÌnh em tôi. Tôi Çi b¶ d†c theo bãi bi‹n, tìm Ç‰n khu có nhiŠu cây dØa trÜ§c trÜ©ng Bá-Ninh lúc trÜ§c, nÖi ngày xÜa em tôi thÜ©ng ngÒi ª Çó.Tôi ÇÜa m¡t nhìn m¶t vòng tØ xa. NÖi bÆc xi mæng ti‰p giáp bãi cát, m¶t ngÜ©i tàn tÆt Çang khó nh†c dùng cánh tay duy nhÃt còn låi gi» thæng b¢ng trÜ©n xuÓng. Trông anh ta giÓng nhÜ m¶t con cóc. Len lÕi trong Çám ngÜ©i Çi t¡m, anh hÜ§ng vŠ phía tôi ngÒi. LÜng anh mang túi väi chÙa ÇÀy sách, và kéo lê trên cát m¶t cái túi väi n»a, cÛng toàn là sách. Anh lê l‰t tØng quãng, tØng quãng ng¡n. BÃt ng© anh ta ngÜ§c lên. ThÃy tôi gÆt ÇÀu chào, anh ta nhìn tôi cÜ©i rång r«, Ç‹ l¶ hàm ræng tr¡ng. Khuôn m¥t tuÃn tú, râu quai hàm, vÀng trán cao v§i mÃy s®i tóc v¡t ngang rÃt nghŒ sï. Anh dùng bàn tay duy nhÃt lôi m¶t cuÓn sách trong túi väi Çang n¢m trên m¥t cát và tØ tØ mª ra. Tôi li‰c qua. CuÓn sách có cái t¿a vi‰t b¢ng ti‰ng Anh, nói vŠ chuyŒn chuy‰n tàu Titanic. Tôi nh§ Ç‰n cuÓn phim cùng tên, m§i quäng cáo rÀm r¶ trên truyŠn hình Nauy mà tôi chÜa kÎp Çi xem. B‡ng tôi tròn m¡t ngåc nhiên khi nghe anh mª l©i chào và gi§i thiŒu cuÓn sách b¢ng ti‰ng Anh mà anh phát âm rÃt lÜu loát, không thua kém gì nh»ng ngÜ©i ViŒt Çã sinh sÓng lâu næm ª nÜ§c ngoài. Anh lÀm tÜªng tôi là ngÜ©i NhÆt hay ñåi Hàn gì Çó. Tôi thán phøc anh vô cùng và bäo v§i anh tôi là ngÜ©i ViŒt, ÇÎnh cÜ ª Nauy, nên trình Ç¶ ti‰ng Anh cûa tôi chÌ vØa Çû nói dæm ba câu xã giao, chÙ làm gì có th‹ thÜªng thÙc ÇÜ®c væn chÜÖng. Tôi cám Ön anh và móc ví ra ÇÎnh bi‰u anh m¶t chút tiŠn, nhÜng anh v¶i ÇÜa tay ngæn låi.

- Cám Ön anh, nhÜng xin anh Ç‹ dành tiŠn cho nh»ng ngÜ©i còn nghèo kh° hÖn tôi.Anh nhÕ nhË b¢ng m¶t gi†ng thân thiŒn và lÍ Ç¶.Câu nói và thái Ç¶ cûa anh làm tôi rÃt Ç‡i ngåc nhiên. Vì tØ khi trình giÃy thông hành vào nÜ§c, trÜ§c nh»ng ngÜ©i mang lon, Ç¶i mão Çåi diŒn cho cä môt quÓc gia mà cÛng không có ÇÜ®c phong thái thanh tao nhÜ anh; và ch£ng lë ª trong cái thành phÓ "mÛi nh†n du lÎch" này låi còn nhiŠu ngÜ©i khÓn kh° hÖn anh?Tôi Çành mua m¶t cuÓn sách Ç‹ anh vui lòng nhÆn tiŠn, nhÜng rÒi thÃy anh cÙ loay hoay moi h‰t túi n† Ç‰n túi kia, Ç‹ tìm Çû tiŠn thÓi låi cho tôi.Tôi muÓn hÕi thæm anh vài câu, nhÜng anh Çã nhoÈn miŒng cÜ©i và gÆt ÇÀu chào tôi rÒi v¶i vàng l‰t sang mÃy ngÜ©i khách nÜ§c ngoài Çang n¢m phÖi n¡ng trên hàng gh‰ phía trÜ§c.TØ hôm Ãy, hình änh ngÜ©i tàn tÆt bán sách trên bãi bi‹n Nha-Trang cÙ lÄn quÄn trong ÇÀu và theo tôi vŠ t§i Nauy; Ç‹ rÒi n‰u có ai Çó l« l©i nói ÇiŠu gì không mÃy tÓt vŠ nh»ng ngÜ©i nghèo kh° ª ViŒt nam, tôi có cäm tÜªng nhÜ Çang xúc phåm Ç‰n anh, ngÜ©i bán sách khä kính mà tôi bÃt ng© ÇÜ®c g¥p.Næm sau, tôi lÃy m¶t tháng hè vŠ låi ViŒt nam. LÀn này tôi mua vé và nh© cha cô bån cûa em tôi, tØ Hòa Lan, cùng vŠ v§i tôi. Ông là ngÜ©i Çã giúp chôn cÃt em tôi ngày trÜ§c. Tôi không ng© là mình phäi vŠ låi ViŒt nam lÀn thÙ hai. M¶t ÇiŠu mà trÜ§c Çây tôi không hŠ nghï t§i... NhÜng tôi phäi làm tròn b°n phÆn cûa ngÜ©i anh v§i cô em gái, mà n‰u trÜ§c kia tôi lo l¡ng cho nó chu Çáo hÖn, bi‰t Çâu bây gi© nó còn sÓng Ç‹ cho tôi khÕi cänh côi cút m¶t mình.Sau m¶t chuy‰n bay dài, tôi mŒt ÇØ ngÜ©i. Tôi trª vŠ tØ vùng B¡c Âu lånh lëo, bây gi© låi g¥p cái n¡ng oi nÒng cûa vùng nhiŒt Ç§i. Sau khi thuê khách sån xong, tôi chåy ngay ra bi‹n t¡m. N¢m dài trên bãi cát, tôi b‡ng nh§ t§i ngÜ©i bán sách næm xÜa. Tôi thä b¶ theo b© bi‹n vŠ hÜ§ng mÃy cái lŠu có bóng dáng nhiŠu ngÜ©i ngoåi quÓc Çang tØ khách sån kéo ra, b‡ng m¡t tôi sáng lên khi nhìn thÃy ngÜ©i tàn tÆt Çang lê l‰t theo sau. CÛng hai cái túi väi Ç¿ng sách. ñúng là anh tàn tÆt bán sách næm trÜ§c chÙ còn ai. Tôi mØng thÀm nhÜ s¡p sºa ÇÜ®c g¥p låi con ngÜ©i mà bÃy lâu nay tôi thÜ©ng nghï t§i v§i lòng m‰n m¶. Tôi suy nghï làm cách nào Ç‹ anh ta vui lòng nhÆn s¿ giúp Ç« cûa mình. NhÜng ngÜ©i tàn tÆt lúc nào cÛng bám sát vào nh»ng ngÜ©i nÜ§c ngoài. Tôi Ç‹ š thÃy ngÜ©i ta cÛng không mua sách và chÌ cho anh tiŠn. Tôi ngåc nhiên khi thÃy anh ta cÜ©i, h§n hª nhÆn tiŠn rÃt ÇiŒu nghŒ, không nghe anh nói cái câu thÆt tº t‰ mà m¶t næm trÜ§c anh Çã lÍ phép nói v§i tôi "Cám Ön anh, nhÜng xin anh Ç‹ dành cho nh»ng ngÜ©i còn nghèo kh° hÖn tôi". M¶t cái gì Çó thÆt ÇËp vØa bÎ søp Ç° trong lòng. Tôi cäm thÃy ngÜ©i nóng hØng h¿c. Không bi‰t là sÙc nóng gi»a ban trÜa hay vì máu nóng bÓc lên ÇÀu. Tôi c¡m ÇÀu chåy lao vào nh»ng Ç®t sóng cuÒng n¶ Çang tØ ngoài khÖi Ç° vào b©.NÜ§c bi‹n trong xanh, sóng bi‹n nhÜ nh»ng cánh tay ôm tôi vào lòng vuÓt ve, d‡ dành. M¥t nÜ§c mênh mông, trãi r¶ng Ç‰n nh»ng dãy núi m© xanh tÆn cuÓi chân tr©i. Tôi nghe væng v£ng trong không gian nhÜ có ai Çang dåo Çàn bän Nha Trang Ngày VŠ. Thiên nhiên phÀn nào giúp tâm hÒn con ngÜ©i r¶ng mª và dÍ cäm thông hÖn.

Sau m¶t hÒi quÀn v§i sóng bi‹n, tôi cÛng tåm quên ngÜ©i tàn tÆt bán sách Çã làm tôi høt hÅng. NhÜng khi vØa bÜ§c lên b© cát thì tôi låi trông thÃy anh ta Çang o b‰ mÃy ngÜ©i nÜ§c ngoài và ÇÜa tay xin cä thÙc æn thØa. Tôi nghi ng©, có th‹ là ngÜ©i tàn tÆt này không phäi là ngÜ©i tàn tÆt næm xÜa. Tôi Ç‰n gÀn hÕi thæm. NhÜng chÜa hÕi h‰t câu h¡n Çã "ñ.m. cái khÙa Çói rã h†ng ra mà còn làm cao Ãy hä. Ch‰t mË nó rÒi.."ChÌ nghe cái gi†ng l‡ mãng cûa h¡n, tôi Çû bi‰t ch¡c h¡n ta không phäi là anh - ngÜ©i tàn tÆt bán sách mà næm trÜ§c tôi Çã g¥p. Tôi theo ngÜ©i bán sách này v§i š ÇÎnh hÕi thæm thêm vŠ anh cho ra lë, nhÜng thÃy h¡n ta ch£ng mÃy tha thi‰t. H¡n di chuy‹n chÆm, nhÜng m¡t h¡n låi quan sát thÆt nhanh vŠ nh»ng Çám ngÜ©i Çang xuÓng bãi ª quãng xa. Và khi Çi ngang qua ch‡ ngÒi cûa ngÜ©i Çàn bà bán cua lu¶t, h¡n hÃt hàm bäo: "ñó, v® khÙa Çó!"Tôi liŠn chøp ngay cÖ h¶i, hy v†ng tìm ra manh mÓi. NhÜng khi tôi lân la låi gÀn, thÃy chÎ bán cua lu¶c này có vÈ nghiêm trang khác v§i nh»ng ngÜ©i bán hàng rong bình thÜ©ng, tôi không bi‰t phäi b¡t ÇÀu làm sao. Tôi mua h‰t con cua này t§i con cua khác mà ch£ng æn con nào. Và cÙ m‡i lÀn chÎ ÇÎnh quäy gánh Çi ch‡ khác, tôi g†i giÆt låi mua thêm m¶t con n»a Ç‹ gi» chân chÎ. VØa lúc chÎ nhÆn ra ngÜ©i khách mua cua này cÛng có gì khác thÜ©ng, tôi bu¶t miŒng: "ChÎ là v® cûa ngÜ©i tàn tÆt bán sách trên bãi bi‹n này mÃy næm trÜ§c?". ChÎ ng§ ngÜ©i ra, im l¥ng nhìn tôi. Có lë thÃy tôi là m¶t ngÜ©i xa lå sao låi tò mò vào m¶t chuyŒn riêng tÜ. Tôi k‹ cho chÎ nghe cái cäm tình Ç¥c biŒt mà tôi Çã dành cho anh Ãy. Tôi muÓn tìm cách giúp anh m¶t phÀn nào n‡i thÓng kh° tÆt nguyŠn. Tôi tha thi‰t muÓn bi‰t vŠ anh. DÜ©ng nhÜ nh»ng l©i chân thÆt cûa tôi làm cho chÎ xúc Ç¶ng. ChÎ nhìn tôi, Çôi m¡t thÆt buÒn: - Em không phäi là v® cûa anh Ãy. Tøi em cùng cänh kh° nên Çùm b†c lÃy nhau mà sÓng. M¶t sÓ ngÜ©i Çùa, gán ghép tøi em rÒi quen g†i th‰ thôi, anh å. Anh Ãy Çã ch‰t cách nay hÖn tám tháng. Em Çã lo chôn cÃt anh Ãy.Lòng tôi th¡t låi, m¶t phÀn vì cäm thÜÖng anh trong cänh khÓn cùng, m¶t phÀn ân hÆn là giá næm trÜ§c mình tìm cách giúp Ç« anh, bi‰t Çâu Çã cÙu ÇÜ®c anh. Tôi có š muÓn nh© chÎ ÇÜa tôi ra m¶ Ç‹ th¡p cho anh nén hÜÖng. ChÎ ngåi ngùng nhÜng cuÓi cùng gÆt ÇÀu hËn bÓn gi© chiŠu ch© tôi trÜ§c khách sån tôi ª.Tôi thuê chi‰c taxi, và xin phép cùng ngÒi v§i chÎ ª bæng gh‰ sau Ç‹ dÍ dàng trò chuyŒn. Trên ÇÜ©ng ra nghïa trang, chÎ say sÜa tâm tình cùng tôi, nhÜ tØ lâu l¡m chÎ không có dÎp nói ra nh»ng ÇiŠu bao næm dÃu kín trong lòng. ChÎ tên Trang. Cha chÎ trÜ§c kia là m¶t trung sï ÇÎa phÜÖng quân, bÎ thÜÖng næm 1968, trong trÆn t‰t MÆu Thân, nên ÇÜ®c giäi ngÛ. MË chÎ mÃt tØ khi chÎ còn bé l¡m. Cha chÎ không chÎu tøc huyŠn mà ª vÆy nuôi ÇÙa con Ç¶c nhÃt cûa mình. Nh© sÓ tiŠn tr® cÃp ban ÇÀu, ông mua ÇÜ®c m¶t cæn nhà tôn trong khu dành cho thÜÖng ph‰ binh, n¢m phía sau ga xe lºa. Ông xin ÇÜ®c cái chân bán vé cho hãng xe Çò Phi Long ª b‰n xe Xóm M§i. LÜÖng ba c†c ba ÇÒng c¶ng v§i tiŠn hÜu b‡ng hàng tháng, ông dành døm cÓ lo l¡ng cho cô con gái h†c hành. Næm 1974, xong l§p 12, chÎ thi ÇÆu vào trÜ©ng sÜ phåm. Sau ngày Nha-Trang "giäi phóng", chÎ bÎ loåi ra bªi lš lÎch "ngøy quân" cûa cha. Lúc này, gia Çình trª nên bi Çát. Cha chÎ, tÃt nhiên, không còn ÇÜ®c lãnh tiŠn hÜu b‡ng ngày trÜ§c, chÎ không tìm ra bÃt cÙ viŒc gì làm. CuÓi cùng cha chÎ Çành phäi bán m¶t nºa cæn nhà vÓn Çã chÆt ch¶i Ç‹ mua m¶t chi‰c xích lô làm phÜÖng tiŒn sinh nhai. Còn chÎ thì Çi bán hàng rong tØ dåo Ãy. - ñ‰n bây gi© ông cø vÅn còn Çåp xích lô? Tôi tò mò hÕi.

- Ông mÃt lâu rÒi anh å. T¶i nghiŒp, ông thÜÖng anh Bá l¡m, xem anh Ãy nhÜ con.Tôi ngåc nhiên:- Anh Bá nào?- NgÜ©i tàn tÆt bán sách Çó.ñ‰n bây gi© tôi m§i bi‰t tên cûa anh.ChÎ cho bi‰t anh Bá ngày xÜa là trung úy phi công. Máy bay cûa anh bÎ b¡n rÖi vào nh»ng ngày Sài gòn nguy khÓn, khi y‹m trÖ cho m¥t trÆn Long Khánh cûa SÜ ñoàn TÜ§ng ñäo. Anh ÇÜ®c anh em b¶ binh ti‰p cÙu, nhÜng anh bÎ thÜÖng rÃt n¥ng, phäi ÇÜa vŠ t°ng y viŒn C¶ng Hòa. Sau cu¶c giäi phÅu khá dài, anh tÌnh låi. NhÜng khi bi‰t ÇÜ®c mình bÎ mÃt hai chân và m¶t cánh tay, anh ngÃt xÌu và hôn mê suÓt cä m¶t tuÀn. Ngay sau khi Sài gòn vØa "giäi phóng", anh bÎ Çu°i ra khÕi T°ng Y ViŒn C¶ng Hòa khi v‰t thÜÖng chÜa lành. GÀn hai tháng sau cha em g¥p anh Ãy trên b‰n xe Xóm M§i. Bi‰t ÇÜ®c phÀn nào hoàn cänh thÜÖng tâm, cha em lÃy xích lô chª anh vŠ nhà chæm sóc v‰t thÜÖng và anh sÓng v§i cha con em tØ dåo Ãy.- Anh Ãy không có thân nhân? Tôi hÕi- Anh có m¶t cô em gái ª Çây, nhÜng mà ch‰t lâu rÒi. Ban ÇÀu không nghe anh nói ÇiŠu này. Mãi sau này thÃy trên ÇÀu giÜ©ng cûa anh có th© tÃm änh cûa m¶t cô con gái và có nhiŠu Çêm rÃt khuya anh ngÒi bÃt Ç¶ng trÜ§c tÃm änh, cha em hÕi mÃy lÀn, anh m§i bäo Çó là cô em gái duy nhÃt cûa anh.- Anh không còn bån bè?- Nghe nói anh Çang h†c m¶t khóa phi hành ª Çâu bên MÏ, rÒi nh© có trình Ç¶ anh ng» khá, anh ÇÜ®c lÜu låi MÏ làm sï quan liên låc không quân. Nghe tin miŠn Nam nguy khÓn, anh tình nguyŒn xin vŠ chi‰n ÇÃu. VØa vŠ nÜ§c, anh ra chi‰n trÜ©ng ngay và bÎ nån khi Çang bay phi vø thÙ hai. Có lë vì vÆy mà không nghe anh nh¡c t§i bån bè.Xe dØng låi, tôi bÜ§c xuÓng trä tiŠn và bäo anh tài x‰ ch© tôi ho¥c có th‹ quay låi sau 30 phút. Tôi bÜ§c vào nghïa trang khi lòng còn vÜÖng vÃn m¶t câu chuyŒn buÒn. Ti‰ng chuông nhà th© tØ Çâu v†ng låi càng làm cho lòng tôi chùn xuÓng. ñi quanh co m¶t lúc, chÎ Trang bäo tôi dØng låi và chÌ cho tôi ngôi m¶ cûa anh Bá, n¢m bên cånh ngôi m¶ cûa cô em gái. Cä hai ngôi m¶ ÇÜ®c xây b¢ng Çá ÇÖn giän, trên tÃm bia có cä tÃm änh. Tôi ngåc nhiên khi thÃy trên m¶ bia anh Bá có hình m¶t thÆp t¿ giá, vì Çây là nghïa trang PhÆt giáo. Tôi Ç‰n trÜ§c m¶ anh, th¡p ba nén hÜÖng thâm khÃn vái cho anh ÇÜ®c sÓng an bình trong m¶t th‰ gi§i ch£ng còn thù hÆn, và nói lên lòng cäm m‰n cûa m¶t ngÜ©i ÇÒng Ç¶i cÛ. Tôi nhìn kÏ tÃm änh cûa anh trên m¶ bia, tÃm änh chøp lúc anh còn là sinh viên sï quan không quân, phong Ç¶, hào hùng. Trông khuôn m¥t quen quen. Có lë do b¶ quân phøc làm tôi nh§ t§i khuôn m¥t cûa nh»ng bån bè ngày trÜ§c.Tôi bÜ§c sang m¶ cô em gái, th¡p ba nén hÜÖng cho m¶t ngÜ©i không hŠ quen bi‰t. Tôi tò mò bÜ§c lên xem tÃm änh trên m¶ bia. B‡ng ÇÀu óc tôi choáng váng, m¡t tôi m© Çi nhÜ ch£ng còn trông thÃy nh»ng gì trÜ§c m¥t. Tr©i Öi, có ÇiŠu gì lÀm lÅn hay không? NgÜ©i trong tÃm änh chính là An Bình, cô em gái yêu dÃu cûa tôi.Tôi cÓ g¡ng lÃy låi bình tïnh, mª Çôi m¡t thÆt to Ç‹ nhìn kÏ låi tÃm änh. Không th‹ lÀm lÅn ÇÜ®c. Chính tÃm änh cûa em tôi mà tôi vÅn treo trên bàn th©

cùng v§i änh cûa cha và mË cûa tôi. Tôi vÅn thÜ©ng ÇÙng h¢ng gi© trÜ§c nh»ng tÃm änh này m‡i khi thÃy mình quá Ç‡i cô ÇÖn trên xÙ lå quê ngÜ©i. Làm sao tôi có th‹ nhÀm lÅn ÇÜ®c. B‡ng dÜng tôi khóc søt sùi.Trang nhìn tôi ngåc nhiên:- Anh có quen bi‰t em gái anh Bá?Tôi im l¥ng không trä l©i, bäo chÎ cùng Çi v§i tôi. Chi‰c taxi vÅn còn Ç®i tôi t¿ nãy gi©. Tôi móc bóp tìm ÇÎa chÌ cûa cha cô bån thân cûa em tôi, Çã tØ Hòa Lan vŠ Çây trÜ§c tôi hai ngày, và chúng tôi hËn g¥p nhau ngày mai. Bác tr† ª nhà m¶t ngÜ©i em trong khu cÀu Xóm Bóng. Tôi ÇÜa ÇÎa chÌ cho anh tài x‰. ChÌ hÖn næm phút sau là anh ta Çã tìm ÇÜ®c. May m¡n là bác có ª nhà. Tôi xin l‡i bác là Çã Ç‰n tìm bác s§m hÖn ngày hËn. Báo cho bác là tôi Çã bÃt ng© tìm ÇÜ®c m¶ cûa em tôi. Xin bác cùng Çi v§i tôi ra nghïa trang Ç‹ xác nhÆn låi vÎ trí ngôi m¶ cûa em tôi mà ngày trÜ§c bác Çã có lòng chôn cÃt h¶. Trª låi nghïa trang, tôi ÇŠ nghÎ bác dÅn ÇÜ©ng, nhÜ muÓn Ç‹ xác minh ch¡c ch¡n là bác bi‰t rõ ngôi m¶ Ãy. Bác mò mÅm gÀn 30 phút m§i tìm ÇÜ®c ngôi m¶ cûa em tôi. Bác ngåc nhiên là ngày Ãy bác chÌ kÎp d¿ng m¶t tÃm bia, chÙ không có xây m¶ Çá nhÜ bây gi©, và trên bia cÛng chÌ có tên chÙ không có hình änh cûa em tôi. T¿ nãy gi© Trang vÅn còn ngåc nhiên, không bi‰t rõ viŒc gì. Tåi sao cô gái này là em gái duy nhÃt cûa anh Bá mà cùng là em gái cûa tôi? Tôi xin l‡i vì xúc Ç¶ng quá, tôi së k‹ cho Trang nghe trên ÇÜ©ng vŠ nhà.Tôi ÇÜa cha cô bån cûa em tôi vŠ låi nhà tr†, cám Ön bác và hËn g¥p låi bác vài hôm sau. Trên ÇÜ©ng vŠ, tôi k‹ låi cho Trang nghe vŠ hoàn cänh cûa gia Çình tôi. Tôi Çi lính xa nhà, m‡i næm chÌ vŠ phép m¶t Çôi lÀn. An Bình, ÇÙa em gái duy nhÃt cûa tôi ª Nha-Trang v§i cha tôi. Ông là m¶t thÀy giáo, ngày xÜa dåy ª trÜ©ng Pháp-ViŒt lúc tôi m§i lên ba. Sau ngày vŠ hÜu ông ÇÜ®c bà con m©i làm chû tÎch h¶i ÇÒng xã. Ông bÎ b¡t vào tråi cäi tåo ñá Bàn sau ngày Nha-Trang "giäi phóng", rÒi vì tu°i già sÙc y‰u, không chÎu n°i s¿ tra tÃn, ông Çã ch‰t gÀn m¶t næm sau Çó. Em gái tôi nÓi nghiŒp cha, sau khi tÓt nghiŒp ª trÜ©ng sÜ phåm Qui NhÖn, vì hoàn cänh gia Çình, ÇÜ®c vŠ dåy ª Nha trang. Có lÀn tôi vŠ phép, em k‹ cho tôi nghe vŠ mÓi tình cûa em v§i m¶t chàng sinh viên sï quan không quân. Em có ÇÜa cä tÃm änh cho tôi xem và hËn së gi§i thiŒu v§i tôi khi chàng ta ª MÏ trª vŠ. Em lo l¡ng vì anh là ngÜ©i B¡c di cÜ, công giáo, không hi‹u có khó khæn gì cho cu¶c hôn nhân. Tôi bäo nó yên tâm, ba tôi theo tây h†c, nên ông quan niŒm vŠ tôn giáo r¶ng rãi l¡m.Sau khi cha tôi vào tråi cäi tåo, cæn nhà cûa chúng tôi bÎ chính quyŠn m§i tÎch thu Ç‹ làm h®p tác xã mua bán. Em tôi không ÇÜ®c ti‰p tøc dåy h†c n»a nên ra Xóm Bóng ª chung v§i cô bån h†c nÓi khÓ t¿ ngày xÜa, ch¡t chiu sÓ tiŠn còn dành døm ÇÜ®c Ç‹ thæm nuôi cha tôi. Ngay sau ngày Sài-gòn mÃt, em có vào tìm thæm tôi và ngÜ©i yêu cûa cô. HÖn hai tuÀn Çi thæm hÕi kh¡p nÖi, em tôi vŠ n¢m khóc cä mÃy ngày liŠn, nói v§i tôi là ngÜ©i yêu cûa nó Çã ch‰t mÃt xác ª chi‰n trÜ©ng Long-Khánh. Tôi an ûi em tôi, bäo nó vŠ Nha-Trang cÓ g¡ng thay tôi lo l¡ng cho cha, ch© ngày cha và tôi trª vŠ sum h†p. Tôi vào tù hÖn sáu tháng, hai lÀn ÇÜ®c phép gªi thÜ vŠ nhà, vÅn không thÃy em gái hÒi âm. Cho mãi trÜ§c khi ÇÜ®c chuy‹n ra B¡c, tôi m§i nhÆn ÇÜ®c thÜ cûa cô bån thân cûa nó, báo tin là nó không ki‰m ÇÜ®c viŒc gì làm, túng quÅn, buÒn chán, nên Çã uÓng nguyên m¶t Óng thuÓc ngû. Gia Çình cô chª vào bŒnh viŒn, nhÜng không cÙu ÇÜ®c, vì không tìm ra thuÓc giäi.

ChÎ Trang suy nghï miên man và nhÜ ch®t nh§ ra ÇÜ®c ÇiŠu gì. ChÎ bäo khi còn sÓng, anh Bá không Çi làm vào ngày chû nhÆt. Anh Çi lÍ nhà th© rÒi ra m¶ suÓt cä ngày. Chính anh Çã dành dùm tiŠn båc thuê ngÜ©i xây låi ngôi m¶ và mua phÀn ÇÃt dành cho mình. Khi chôn cÃt anh xong, chÎ tìm thÃy m¶t tÆp nhÆt kš dÃu kÏ dÜ§i ÇÀu giÜ©ng. ChÎ vÅn còn Ç‹ trên bàn th©, ch© ngày giáp næm thì ÇÓt luôn. ChÎ bäo tôi cùng vŠ nhà v§i chÎ, Ç‹ chÎ trao låi cuÓn nhÆt kš, k› vÆt duy nhÃt cûa m¶t ngÜ©i cùng sÓng chung trong cänh khÓn cùng v§i cha con chÎ trong gÀn ba mÜÖi næm, và bây gi© m§i bi‰t Çó là ngÜ©i yêu cûa cô em gái thÜÖng quí cûa tôi. ChÎ bäo taxi dØng låi trÜ§c m¶t ngõ t¡t phía sau ga xe lºa. Tôi trä tiŠn, theo chÎ bæng qua hai con ÇÜ©ng s¡t, Çi quanh co theo mÃy con hÈm thì Ç‰n nhà. Tôi xin phép th¡p hÜÖng trÜ§c bàn th© cûa ba chÎ và Bá, trên m¶t cái kŒ nhÕ b¢ng g° treo trên vách. Tôi khÄn khoän xin chÎ nhÆn m¶t sÓ tiŠn Ç‹ chæm sóc ngôi m¶ cûa ông cø, em gái tôi và Bá, m¶t ít làm vÓn buôn bán Ç‹ Ç« vÃt vä hÖn xÜa. Tôi xin nhÆn Trang là cô em k‰t nghïa và tØ nay Trang là ngÜ©i thân quen duy nhÃt cûa tôi còn låi ª Nha-Trang. Chia tay, tôi Çi b¶ vŠ khách sån, cÀm theo cuÓn nhÆt kš trên tay, mà cÙ tÜªng nhÜ mình vØa nhÆn m¶t món quà quí giá cûa ngÜ©i thân gªi vŠ tØ m¶t cõi nào Çó thÆt xa xæm.Ngày 2/5 V‰t thÜÖng còn Çau Ç§n và máu còn thÃm ÇÕ qua mÃy l§p bæng, vÆy mà mình bÎ ngÜ©i ta Çu°i ra khÕi T°ng Y ViŒn C¶ng Hòa, trong hoàn cänh tÙ cÓ vô thân. May m¡n nh© m¶t ân nhân nghèo nhÜng låi giàu lòng bác ái, Çùm b†c, nuôi nÃng và chæm sóc v‰t thÜÖng. NhiŠu lÀn, trong v¿c sâu tuyŒt v†ng, mình không muÓn sÓng thêm m¶t ngày nào n»a, nhÜng lòng mình lúc nào cÛng hÜ§ng vŠ chúa Kitô, và xin phó thác tÃt cä ª nÖi Ngài. ***Ngày 20.6 CuÓi cùng, thì mình quy‰t ÇÎnh trª vŠ Nha-trang, bªi lë mình không còn có m¶t ch‡ nào khác Ç‹ trª vŠ. Mình vŠ Çây Ç‹ tìm låi nh»ng k› niŒm ÇËp Çë nhÃt cûa Ç©i mình, cûa nh»ng ngày mình còn có An-Bình. TØ ngày g¥p An-Bình, mình nghï là mình Çã thu¶c vŠ Nha-Trang, miŠn thùy dÜÖng råt rào thÖ m¶ng này. ñau Ç§n thay, hôm nay mình ch£ng phäi là mình ngày trÜ§c, mà chÌ là m¶t kÈ tÆt nguyŠn thê thäm. Mình së không bao gi© g¥p låi An-Bình, mà chÌ mong vŠ Çây Ç‹ ÇÜ®c sÓng v§i hình änh cûa nàng.Ngày 08/7 Ngày hôm nay có lë là ngày Çau Ç§n nhÃt trong Ç©i mình. ñau Ç§n hÖn cä cái ngày mình tÌnh dÆy trong quân y viŒn và bi‰t mình trª thành m¶t ngÜ©i tàn ph‰. Mình lê l‰t kh¡p nÖi hÕi thæm tin tÙc An-Bình, ÇÜ®c bi‰t là em Çã quyên sinh. An-Bình Öi, xin em hãy tha thÙ cho anh. Trong vÆn cùng cûa m¶t ÇÃt nÜ§c mà anh chÌ là m¶t th¢ng lính hèn m†n nhÕ nhoi, làm sao có th‹ gi» ÇÜ®c bÀu tr©i Nha-Trang này cho em, và cho nh»ng k› niŒm cûa chúng mình..M¶t hÒi chuông nhà th© làm tôi giÆt mình. NgÅng ÇÀu lên m§i bi‰t mình Çang ÇØng trÜ§c nhà th© Çá. Tôi thÄn th© bÜ§c lên nh»ng bÆc "tam cÃp", Ç‰n trÜ§c tÜ®ng ñÙc MË. Tôi là ngÜ©i ngoåi Çåo, không bi‰t phäi cÀu nguyŒn nhÜ th‰ nào. Tôi chÃp hai tay trÜ§c ng¿c, kính cÄn xin Thiên Chúa TØ Bi và ñÙc MË Maria cÙu v§t linh hÒn cûa hai ngÜ©i hoån nån và xin cho h†

ÇÜ®c cùng phøc sinh v§i Chúa Ç‹ tình yêu cûa h† mãi mãi vïnh h¢ng trong m¶t th‰ gi§i bình an, không còn có hÆn thù.Tôi không còn š ÇÎnh d©i ngôi m¶ em tôi vŠ bên cånh cha mË tôi. Tôi vŠ quê, quÿ trÜ§c m¶ cha mË tôi Ç‹ xin phép ÇÜ®c xây låi hai ngôi m¶ cûa em tôi và Bá chung trong m¶t vòng thành. Không ai có quyŠn chia rë h† thêm m¶t lÀn n»a, dù bây gi© chÌ còn là m¶t th‰ gi§i vô hình.CÛng nhÜ lÀn trÜ§c, ngày cuÓi cùng, tôi thuê xích lô Çi m¶t vòng d†c theo con ÇÜ©ng Duy Tân cÛ. Con ÇÜ©ng ÇËp nhÃt cûa Nha-Trang. Nh»ng cÖ sª công quyŠn, nh»ng dinh th¿ cûa cán b¶ bây gi© Ç¿Öc d¿ng lên nguy nga ÇÒ s¶. Nhìn lá c© màu ÇÕ trên mÃy nóc nhà, b‡ng dÜng tôi lånh toát cä ngÜ©i. Ch£ng lë nh»ng thay Ç°i "to l§n"Ãy mà phäi xây trên máu xÜÖng, trên nh»ng Ç§n Çau, chia lìa thäm khÓc cûa bao nhiêu th‰ hŒ Çã tØng m¶t th©i góp sÙc tåo nên cái thành phÓ hiŠn hòa thÖ m¶ng này. B‡ng chÓc, tôi không còn nhìn thÃy thành phÓ Nha-Trang Çâu n»a. TrÜ§c m¡t tôi bây gi© chÌ còn là m¶t bãi tha ma, dài ra, vô tÆn. Tôi nghe trong gió væng v£ng ti‰ng Çàn dåo bài Nha-Trang, mà ngày xÜa Çài phát thanh Nha-Trang dùng làm nhåc hiŒu mª ÇÀu. Tôi nh§ t§i cái ch‰t thäm khÓc cûa nhåc sï Minh-Kÿ, tác giä bän nhåc quen thu¶c m¶t th©i này, ông cÛng Çã bÎ gi‰t vào tháng 8/75, khi cùng bÎ nhÓt chung v§i tôi trong tråi tù cäi tåo An DÜ«ng, Biên Hòa.

=END=

4- DiÍn ñàn QuÓc N¶i

- VŠ bài vi‰t "Nh»ng kÈ phän Ç¶ng trong sÓ du h†c sinh" cûa nhà báo Thi Nga

Tâm Kiên

Bài vi‰t trên báo An Ninh Th‰ Gi§i, v§i khÄu hiŒu ÇÜ®c ghi ngay ª ÇÀu trang "Nhân Væn-Tin CÆy-KÎp Th©i" gây cho tôi m¶t s¿ chú š sâu s¡c. Không chÌ gây chú š vì cái t¿a ÇŠ rÃt nghiêm tr†ng ("kÈ phän Ç¶ng"), mà có th‹ nói Çó là bài vi‰t ÇÀu tiên cûa báo chí trong nÜ§c vŠ anh NguyÍn Ti‰n Trung, ngÜ©i chû xÜ§ng TÆp H®p Thanh Niên Dân Chû. Bài báo này có quá nhiŠu vÃn ÇŠ cÀn phäi bàn luÆn.Bài vi‰t b¡t ÇÀu b¢ng: "M¥c dù Çã nhiŠu lÀn ÇÜ®c Çåi diŒn c¶ng ÇÒng du sinh ViŒt Nam góp š phê phán vŠ nh»ng hành vi sai phåm và giúp Ç« quay vŠ v§i nhiŒm vø h†c tÆp, nhÜng NguyÍn Ti‰n Trung vÅn không tÌnh ng¶ mà ti‰p tøc lún sâu vào các hoåt Ç¶ng tuyên truyŠn, xuyên tåc chÓng phá T° quÓc." ñoån væn b¡t ÇÀu b¢ng m¶t kh£ng ÇÎnh nhÜ Çinh Çóng c¶t, Çó là anh Trung Çó có nh»ng "sai phåm", Çó là hoåt Ç¶ng tuyên truyŠn, xuyên tåc chÓng phá T° QuÓc(?) Bài báo có døng š khá rõ ràng là vu khÓng nh»ng thành viên cûa TÆp H®p Thanh Niên Dân Chû và ngÜ©i ViŒt häi ngoåi khi liên ti‰p dùng các tØ ng» "b†n phän Ç¶ng" hay "b†n phän Ç¶ng lÜu vong ngÜ©i ViŒt" trong khi chính sách cûa nhà nÜ§c ViŒt Nam hiŒn nay kêu g†i s¿ chÃp nhÆn nh»ng tÜ tÜªng khác biŒt. Nh»ng tØ ng» "b†n phän Ç¶ng" trÜ§c kia nay Çã ÇÜ®c thay

http://antg.cand.com.vn/vi-VN/phongsu/2007/4/62048.cand?Page=1

là "ngÜ©i bÃt ÇÒng chính ki‰n". V§i chính sách hàn g¡n v‰t thÜÖng chi‰n tranh v§i ngÜ©i ViŒt Häi Ngoåi, báo chí trong nÜ§c b¡t ÇÀu g†i b¢ng các mï tØ "khúc ru¶t ngàn d¥m" thì nhà báo Thi Nga quä Çã låc lõng khi vÅn cÓ tình Çi ngÜ®c låi khuynh hÜ§ng chung. Ngoài ra, trong bài vi‰t còn vô sÓ tØ ng» hå thÃp nhân phÄm ngÜ©i khác nhÜ viŒc g†i h† là "tên", "b†n", "cái g†i là"... Bài báo luôn tìm cách tung hÕa mù b¢ng hàng loåt s¿ viŒc không b¢ng chÙng, tÜªng tÜ®ng ra š ki‰n sÓ Çông Ç‹ bôi nh† cá nhân ngÜ©i khác nhÜ trong câu "c¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt tåi MÏ Çã thØa bi‰t vŠ b¶ m¥t phän dân håi nÜ§c cûa NguyÍn Xuân Ngãi." NgÜ®c låi, ÇÓi v§i các chính khách ngoåi quÓc ûng h¶ THTNDC thì NB Thi Nga không dám dùng ch» "b†n phän Ç¶ng" mà chÌ dám ghi "ngÜ©i trong chính gi§i các nÜ§c không có thiŒn cäm v§i ViŒt Nam", có lë cô có phÀn e ngåi không muÓn Ç¶ng Ç‰n T°ng ThÓng Mï Georges W.Bush, hay ông Stephen Harper-thû tÜ§ng Canada... nh»ng chính khách Çã tØng thæm ViŒt Nam nhân dÎp APEC. LiŒu h† có thiŒn cäm v§i ViŒt Nam không khi mà hàng næm vÅn h¶ tr® hàng træm triŒu USD nh¢m giúp Ç« ViŒt Nam xây d¿ng m¶t xã h¶i dân chû pháp trÎ? N‰u nhÜ dân chû là m¶t "sän phÄm" theo l©i nhà báo Thi Nga, thì ViŒt Nam cÀn gì phäi nhÆn nh»ng ÇÒng tiŠn Çó? Vâng, chÎ Thi Nga Çã vi‰t THTNDC bÎ "...nhÒi s† nh»ng sän phÄm g†i là t¿ do, dân chû, nhân quyŠn". Nh»ng giá trÎ thiêng liêng mà con ngÜ©i mong Ü§c Çåt t§i trong suÓt quá trình tÒn tåi cûa mình, nh»ng giá trÎ Çã tØng ÇÜ®c cÓ "chû tÎch HÒ Chí Minh" Ç†c trong bän tuyên ngôn Ç¶c lÆp ÇÀu tiên cûa nÜ§c ViŒt Nam Dân Chû C¶ng Hòa, mà chÌ là nh»ng "sän phÄm" hay cái "g†i là" không hÖn không kém thôi Ü?RÒi cô cho r¢ng h† "Çã bÕ quên nhiŒm vø h†c tÆp" Ç‹ "xuyên tåc nhà nÜ§c ViŒt Nam". LiŒu cô có bi‰t r¢ng anh NguyÍn Ti‰n Trung Çã tØng Çoåt h†c b°ng "Eiffel", m¶t h†c b°ng danh giá nhÃt cûa chính phû Pháp dành cho nh»ng sinh viên ngoåi quÓc? LiŒu cô có bi‰t NguyÍn Hoàng Lan là sinh viên luÆt næm cuÓi ª trÜ©ng ñåi H†c Panthéon Assas (Paris 2) - trÜ©ng Çåi h†c LuÆt n°i ti‰ng nhÃt cûa Pháp? LiŒu cô có bi‰t NguyÍn ViŒt QuÓc Çang là Kï SÜ Tin H†c Cao CÃp (Senior Engineer) trong m¶t công ty cûa Pháp?... Vâng, ch£ng liŒt kê các thành viên cùng thành tích h†c tÆp cûa h† thì ngÜ©i Ç†c cÛng hi‹u nhà báo Thi Nga Çang tìm cách bôi nh† hình änh cûa các thành viên THTNDC, khi cô liŒt kê THTNDC chung v§i "M¶t sÓ du sinh phäi bÕ h†c gi»a chØng vŠ nÜ§c vì dính líu vào các tŒ nån xã h¶i nhÜ nghiŒn ma túy, "l¡c" ho¥c thÆm chí du sinh vi phåm pháp luÆt cûa nÜ§c sª tåi bÎ tù t¶i."Cá biŒt hÖn, cô còn cho r¢ng "Hành Ç¶ng này cûa NguyÍn Ti‰n Trung Çã bÎ du sinh ViŒt Nam tåi ñåi h†c Rennes ª Pháp lên án. H† kêu g†i c¶ng ÇÒng du sinh hãy cänh giác trÜ§c thû Çoån tuyên truyŠn, lôi kéo vào các hoåt Ç¶ng chÓng phá T° quÓc cûa Trung". S¿ thÆt là các ñäng Viên ñäng C¶ng Sän ª Rennes Çã tØ chÓi ÇÓi thoåi th£ng th¡n v§i anh NguyÍn Ti‰n Trung m¶t cách công khai trÜ§c Sinh Viên ª Rennes Ç‹ trä l©i anh nh»ng câu hÕi trong bÙc thÜ anh gºi B¶ TrÜªng B¶ Giáo Døc ViŒt Nam vŠ viŒc ñCS vi phåm Hi‰n Pháp và Pháp LuÆt. Cô rÃt khôn khéo khi vi‰t "ñÃt nÜ§c s¤n sàng tha thÙ nh»ng ngÜ©i m¡c sai lÀm bi‰t æn næn, hÓi l‡i". VÅn cái cách vi‰t Çánh ÇÒng ñäng-ñÃt NÜ§c-Nhân Dân quen thu¶c nh¢m chøp mÛ nh»ng ngÜ©i không ÇÒng š v§i ñäng là nh»ng ngÜ©i chÓng låi ñÃt NÜ§c, Nhân Dân. VÅn cái cách vi‰t lÃy danh nghïa

"ñÃt NÜ§c" Ç‹ tung hÕa mù r¢ng cô Çang Çåi diŒn cho nguyŒn v†ng cûa toàn dân ViŒt Nam.Ÿ Çây anh Trung Çã chÌ ra nh»ng vi phåm Hi‰n Pháp nghiêm tr†ng cûa ñCS thì ngÜ©i cÀn sºa sai ª Çây chính là ñCS chÙ không phäi ai khác. Cô vi‰t "NguyÍn Ti‰n Trung ÇÜ®c Nhà nÜ§c ViŒt Nam cho Çi du h†c tåi Pháp dång t¿ túc", ª Çây cô Çã dùng ch» "cho", tÙc là s¿ ban Ön cûa nhà nÜ§c. Hi‰n Pháp ViŒt Nam Çã ghi nhÆn quyŠn t¿ do Çi låi nhÜ m¶t quyŠn cæn bän cûa con ngÜ©i, không ai có quyŠn xâm phåm ÇÜ®c và nhà nÜ§c phäi có trách nhiŒm Çäm bäo s¿ th¿c thi ÇÀy Çû các quyŠn t¿ do Çó. NhÜ vÆy viŒc anh Trung Çi du h†c là quyŠn t¿ do công dân cûa anh, không phäi là m¶t ân huŒ cûa bÃt cÙ ai. Ta cÛng có th‹ k‹ nhiŠu ví dø khác, ví dø nhà báo Thi Nga nhÆn lÜÖng tháng là do cô Çã bÕ sÙc lao Ç¶ng và ÇÜ®c trä lÜÖng m¶t cách sòng ph£ng, không th‹ nói là cô ÇÜ®c "ban Ön" bªi ñäng hay Nhà NÜ§c...Bài báo cÛng dÅn l©i anh Trung nói: "Thanh niên ViŒt Nam Çang phäi sÓng trong ch‰ Ç¶ toàn trÎ, quyŠn con ngÜ©i, quyŠn công dân bÎ vi phåm..." HiŒn nay chính quyŠn ViŒt Nam không cho phép ra báo tÜ nhân, ngæn ch¥n các trang web nÜ§c ngoài, không cho phép lÆp H¶i, lÆp ñäng, lÆp NghiŒp ñoàn ñ¶c LÆp thì con ngÜ©i làm gì còn nhân quyŠn hay quyŠn công dân Çã ÇÜ®c kh£ng ÇÎnh trong Hi‰n Pháp? BÀu cº Ç¶c ñäng và ñäng C¶ng Sän ki‹m soát m†i hoåt Ç¶ng BÀu Cº thì không phäi là ch‰ Ç¶ toàn trÎ thì là ch‰ Ç¶ gì? TrÜ§c thŠm BÀu cº næm nay có không ít š ki‰n yêu cÀu cÀn mª r¶ng dân chû và tæng Çåi bi‹u ngoài Çäng cûa các nhân vÆt cao cÃp trong chính quyŠn nhÜ chû tÎch QuÓc H¶i NguyÍn Væn Anh, Ông NguyÍn ñình HÜÖng, nguyên Ñy viên TW, Phó TrÜªng ban T° chÙc TW, nh»ng Çåi bi‹u quÓc h¶i nhÜ ông DÜÖng Trung QuÓc, ông NguyÍn Quang A. GÀn Çây trong m¶t cu¶c phÕng vÃn trên Çài BBC, c¿u thû tÜ§ng Võ Væn KiŒt Çã kh£ng ÇÎnh "T° quÓc ViŒt Nam không cûa riêng m¶t Çäng, m¶t phe phái, tôn giáo nào". H†, nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam Çang c° Ç¶ng cho dân chû, phäi chæng Çang xuyên tåc tình hình dân chû ª ViŒt Nam?Ÿ cuÓi bài vi‰t, tác giä Thi Nga Çã "hy v†ng r¢ng NguyÍn Ti‰n Trung và nhóm "TÆp h®p thanh niên dân chû" së nhÆn ra b¶ m¥t thÆt cûa b†n phän Ç¶ng ngÜ©i ViŒt lÜu vong ª nÜ§c ngoài, thÃy rõ nh»ng sai lÀm làm tay sai cho chúng, quay låi v§i nhiŒm vø h†c tÆp Ç‹ ti‰p tøc trª thành nh»ng du sinh thành Çåt, trª vŠ phøc vø T° quÓc"VÆy tác giä bài vi‰t này cÛng hi v†ng nhà báo Thi Nga vì s¿ t¿ tr†ng cûa ngành nhà báo bÕ Çi thói quen Ç¥t ÇiŠu vu khÓng ngÜ©i khác chÌ Ç‹ hoàn thành nhiŒm vø ÇÜ®c giao. N‰u ª m¶t xã h¶i dân chû thì có lë cô së phäi ÇÙng trÜ§c tòa án vŠ s¿ vu không tr¡ng tr®n cûa cô ÇÓi v§i anh NguyÍn Ti‰n Trung. Tuy nhiên, không dám Çåi diŒn cho "ñÃt NÜ§c" nhÜ cô Thi Nga, tôi chÌ Çåi diŒn cho ti‰ng nói cûa THTNDC Ç‹ nói v§i cô r¢ng: "N‰u cô thành tâm sºa sai thì THTNDC së không kiŒn cô ra tòa vì t¶i bÎa Ç¥t, xúc phåm ngÜ©i khác không chÙng c§".

=END=

5- Sinh Hoåt C¶ng ñÒng

http://www.vietnamnet.vn/chinhtri/2007/02/667340/

- Bän t°ng h®p TrÆn Chi‰n D¿ng Låi QuÓc Kÿ. Phåm Bá Hoa "TrÆn Chi‰n D¿ng Låi QuÓc Kÿ" là m¶t trong hai trÆn chi‰n quan tr†ng tåi häi ngoåi (TrÆn Chi‰n Nhân QuyŠn), góp phÀn phát huy sÙc månh cûa C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån c¶ng sän, ÇÒng th©i góp phÀn h‡ tr® månh më công cu¶c dân chû hóa chính trÎ trên quê hÜÖng ViŒt Nam. Xin hi‹u nhóm ch» "QuÓc Kÿ ViŒt Nam" hay "C© Vàng" trong bän t°ng h®p này là "quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ", Ç‹ phân biŒt v§i lá c© máu cûa c¶ng sän ViŒt Nam. Bän t°ng h®p gÒm 7 phÀn: (1) QuÓc Kÿ ViŒt Nam. (2) Kÿ Çài. (3) Bia Çá tÜªng niŒm chi‰n sï. (4) TÜ®ng Çài tÜªng niŒm chi‰n sï. (5) QuÓc kÿ ÇÜ®c công nhÆn. (6) Hå c© c¶ng sän.

PhÀn m¶t. QuÓc Kÿ ViŒt Nam. 1. QuÓc Kÿ ViŒt Nam trên ÇÌnh Everest.Ngày 17 tháng 5 næm 2004, quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta Çã ÇÜ®c c¡m trên ÇÌnh Everest dãy Hy Mã Låp SÖn. ñây là ÇÌnh núi cao nhÃt th‰ gi§i (8.848 thÜ§c), cÛng là nÖi mà nhiŠu ngÜ©i trên th‰ gi§i mong muÓn th¿c hiŒn cu¶c hành trình gian kh° Ç‹ chinh phøc ÇÌnh núi n°i ti‰ng này. Qua ÇÎa chÌ <luannguyen>, tóm lÜ®c bài vi‰t trong t© Th©i Báo sÓ 117 ngày 25/6/2004 phát hành ª Portland, Oregon: KÏ sÜ Huÿnh LÜÖng Vinh quen bi‰t v§i ông Craig Van Hoy, 46 tu°i. Ông có v® ngÜ©i Lào tên Malysone. Có th‹ do mÓi liên hŒ v§i quê hÜÖng bên v® mà ông Craig dÍ thông cäm v§i các dân t¶c trên bán Çäo ñông DÜÖng, cùng trong hoàn cänh bÎ ch‰ Ç¶ c¶ng sän Ç¶c tài cai trÎ. NhÆn ra tình cäm Çó, ông Huÿnh LÜÖng Vinh tâm s¿ v§i ông Craig vŠ nh»ng thành công ngoån møc cûa C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån tåi Hoa Kÿ, vŠ cu¶c vÆn Ç¶ng các ÇÎa phÜÖng chánh thÙc công nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam. KÏ sÜ Vinh mong muÓn ông Craig, v§i tÜ cách TrÜªng ñoàn chinh phøc ÇÌnh núi Everest, c¡m lá quÓc kÿ ViŒt Nam trên ÇÌnh núi. Ông Craig vui vÈ chÃp nhÆn và ông nói thêm r¢ng: Ông c¡m quÓc kÿ này trên ÇÌnh Everest, không chÌ dành riêng cho ông Huÿnh LÜÖng Vinh và C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån trên th‰ gi§i, mà là ông dành danh d¿ này cho hÖn 80 triŒu dân trên ÇÃt nÜ§c ViŒt Nam n»a. Xin nói thêm là trong Çoàn leo núi này, ngoài ông Craig Van Hoy, còn có 1 ngÜ©i ñài Loan và 4 ngÜ©i Hoa Kÿ. Ông Craig Van Hoy Çã th¿c hiŒn l©i ông Çã hÙa v§i kÏ sÜ Huÿnh LÜÖng Vinh, và ông mang vŠ cho ông Vinh tÃm hình ông chøp lá quÓc kÿ ViŒt Nam Ç‹ chÙng minh l©i hÙa Çó.2. QuÓc kÿ ViŒt Nam tåi Iraq.TØ ÇÎa chÌ e-mail cûa Tuy‰n NguyÍn ngày 1/10/2004 cho bi‰t, ÇÖn cûa Trung sï Quân Cänh Bùi Thanh Thäo -công dân MÏ gÓc ViŒt- trong quân chûng Løc Quân Hoa Kÿ Çang chi‰n ÇÃu tåi Iraq, xin ÇÜ®c c¡m quÓc kÿ ViŒt Nam tåi ÇÖn vÎ cûa Anh, Çã ÇÜ®c cÃp trên cûa Anh chÃp thuÆn. Và anh Bùi Thanh Thäo Çã c¡m quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta cùng v§i quÓc kÿ Hoa Kÿ vào ngày 6/9/2004 ngay trÜ§c ÇÖn vÎ mà anh Çang phøc vø tåi thû Çô Iraq. Trong änh kèm theo e-mail cho thÃy, anh Thäo ÇÙng gi»a 2 quÓc kÿ ViŒt Nam-Hoa Kÿ. Trong thÜ anh Thäo gªi cho tòa soån báo NgÜ©i ViŒt ª California, có Çoån anh vi‰t: Dù là m¶;t quân nhân Çã phøc vø hÖn 7 næm trong quân Ç¶i Hoa Kÿ,

nhÜng tôi vÅn không quên mình là ngÜ©i ViŒt Nam. M¶t Çoån khác: Nhân danh cá nhân tôi và các ngÜ©i lính MÏ gÓc ViŒt Çang tham d¿ vào công cu¶c chi‰n ÇÃu chÓng khûng bÓ trên th‰ gi§i, tôi së không bao gi© quên truyŠn thÓng ViŒt Nam cûa tôi, và tôi së theo bÜ§c cûa các th‰ hŒ ông cha, tôi ti‰p tøc chi‰n ÇÃu cho lš tÜªng t¿ do và dân chû. Anh Thäo cho bi‰t là Çoån này anh vi‰t trong ÇÖn gªi cÃp trên cûa anh Ç‹ xin phép treo quÓc kÿ ViŒt Nam.3. QuÓc kÿ ViŒt Nam tåi ti‹u bang S. Australia.ChiŠu ngày 12 tháng 8 næm 2005, m¶t bu°i ti‰p tân tr†ng th‹ do ông Michael Atkinson, B¶ TrÜªng N¶i Vø, B¶ TrÜªng ña Væn Hoá và S¡c T¶c ti‹u bang Nam Úc, t° chÙc tåi phòng khánh ti‰t trong tòa nhà QuÓc H¶i ti‹u bang, Ç‹ "Vinh Danh C¶ng ñÒng ViŒt Nam 30 Næm TÎ Nån tåi ti‹u bang Nam Úc". Bu°i lÍ do ông Mike Rann, Thû Hi‰n ti‹u bang Nam Úc chû t†a. H¢ng træm quan khách ViŒt Nam và Úc ñåi L®i, trong sÓ Çó có nhiŠu viên chÙc cûa cÖ quan lÆp pháp lÅn hành pháp ti‹u bang tham d¿. Trong phòng khánh ti‰t, hai Çåi kÿ Australia và ViŒt Nam, ÇÜ®c Ç¥t vào vÎ trí trang tr†ng nhÃt. Quan khách ViŒt <st1> Nam có m¥t rÃt xúc Ç¶ng khi ÇÙng trÜ§c quÓc kÿ mà mình Çã tØng chi‰n ÇÃu bäo vŒ. Gi© Çây, trong hoàn cänh ch‰ Ç¶ t¿ do Çã søp Ç° 30 næm trÜ§c, nhÜng quÓc kÿ vÅn tÒn tåi m¶t cách vinh d¿ trong nh»ng hoàn cänh thích h®p trên nh»ng quê hÜÖng thÙ hai. PhÀn chánh cûa bu°i ti‰p tân, Thû Hi‰n Mike Rann Çã Ç†c m¶t bài diÍn væn thÆt š nghïa, và xin trích dÅn m¶t sÓ Çoån:... Chúng ta không bao gi© ÇÜ®c quên nh»ng ngÜ©i Çã bÕ mình trong cu¶c vÜ®t thoát ch‰ Ç¶ c¶ng sän ViŒt Nam trong thÆp niên 70. Chúng ta phäi vinh danh H†, và chúng tôi phäi vinh danh quí vÎ, là nh»ng ngÜ©i Çã sÓng sót Ç‹ thuÆt låi câu chuyŒn nhÜ m¶t chi‰n th¡ng vinh quang cûa mình, m¶t câu chuyŒn vŠ vô sÓ ngÜ©i ViŒt Nam Çã trÓn chåy ch‰ Ç¶ c¶ng sän ác ôn áp bÙc tØ næm 1975. Cu¶c trÓn chåy can trÜ©ng cûa ngÜ©i ViŒt Nam, Çã làm cho cä th‰ gi§i nói chung, và nÜ§c Úc nói riêng, phäi kinh ngåc! ... Quí vÎ phäi ÇÜÖng ÇÀu v§i bão tÓ và häi t¥c, v§i niŠm hy v†ng trông thÃy m¶t dãi ÇÃt nhân hÆu bên kia chân tr©i Ç‹ b¡t ÇÀu cho cu¶c sÓng m§i.... S¿ Çóng góp cûa quí vÎ Çã tåo ra cûa cäi cho ti‹u bang Nam Úc, không chÌ vŠ phÜÖng diŒn kinh t‰, mà còn cä vŠ phÜÖng diŒn xã h¶i và væn hoá n»a. ... Tên cûa nh»ng ngÜ©i Úc gÓc ViŒt trÈ tu°i h†c hành tÆn tøy, Çã chi‰m nhiŠu hàng tít l§n trên báo chí vào tháng Giêng h¢ng næm, khi mà k‰t quä các kÿ thi ÇÜ®c công bÓ v§i sÓ Çi‹m tÓi Üu ho¥c rÃt cao. Các em Çó cÛng h†c hành xuÃt s¡c nhÜ th‰ ª bÆc Çåi h†c. ThÆt ra, tu°i trÈ ViŒt Nam Çã ÇÜ®c ÇÙng v»ng trên Çôi vai phi thÜ©ng cûa các bÆc phø huynh vï Çåi..."... C¶ng ñÒng ngÜ©i ViŒt cÛng Çã ti‰n hành nh»ng cu¶c tranh ÇÃu Çòi hÕi nh»ng quyŠn cæn cho m†i ngÜ©i dân Çang sÓng tåi ViŒt Nam. ñó là nh»ng quyŠn mà m‡i con ngÜ©i ÇÜÖng nhiên Ç 32;®c hÜªng, nhÜ quyŠn t¿ do ngôn luÆn, quyŠn t¿ do tín ngÜ«ng, quyŠn t¿ do Çi låi, quyŠn không bÎ ngÜ®c Çãi b¢ng bÃt cÙ hình thÙc nào,..v..v.. ... Chánh phû do tôi lãnh Çåo, và cá nhân tôi, ÇÙng vŠ phía quí vÎ trong cu¶c ÇÃu tranh không ngÜng nghÌ, nh¢m mang låi t¿ do và nh»ng quyŠn cæn bän cho m‡i con ngÜ©i ViŒt Nam trên quê hÜÖng cûa quí vÎ. Vì vÆy, trong khi chúng ta tán dÜÖng nh»ng thành t¿u cûa C¶ng ñÒng ngÜ©i ViŒt hôm nay, chúng ta cÛng công nhÆn s¿ nghiŒp ÇÃu tranh cho ngÜ©i dân tåi ViŒt Nam."4. QuÓc kÿ ViŒt Nam tåi C¶ng Hòa Liên Bang ñÙc.

Ngày 21 tháng 8 næm 2005, m¶t thánh lÍ b‰ måc ñåi H¶i Gi§i TrÈ Th‰ Gi§i lÀn thÙ 20, ÇÜ®c t° chÙc trên sân cÕ Marienfield thành phÓ Koln, C¶ng Hòa Liên Bang ñÙc do ñÙc Giáo Hoàng chû lÍ. Trong bu°i lÍ này, Ü§c lÜ®ng có khoäng 800.000 ngÜ©i tham d¿, và cÛng do Ü§c lÜ®ng có Ç‰n h¢ng t› ngÜ©i trên th‰ gi§i theo dõi qua các phÜÖng tiŒn truyŠn thông. ñiŠu nhÃn månh ª Çây là khán giä theo dõi bu°i lÍ trên màn änh TV ÇŠu trông thÃy rÃt rõ quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ, cùng v§i mÃy lá c© n»a ÇÜ®c giÜÖng cao và tung bay phÃt ph§i ngay sau chi‰c gh‰ mà ñÙc Giáo Hoàng Çang ngÒi chû t†a. VÆy là không phäi chÌ có C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån c¶ng sän trên th‰ gi§i ÇŠu bi‰t ÇÜ®c quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta, Çã xuÃt hiŒn chánh thÙc v§i nh»ng væn bän ho¥c trong m¶t sÓ lÍ h¶i cûa chánh quyŠn bän xÙ nÖi có t° chÙc C¶ng ñÒng ViŒt Nam, ít nhÃt là tØ ÇÀu næm 2003 và vÅn ti‰p tøc, còn có h¢ng t› ngÜ©i trên th‰ gi§i trông thÃy n»a. S¿ nhÙc nhÓi cûa lãnh Çåo c¶ng sän ViŒt Nam, nhÃt là nhân viên các cÖ quan ngoåi giao cûa h† tåi ngoåi quÓc nhÙc nhÓi nhÜ con bŒnh ung thÜ ngày thêm trÀm tr†ng. Cái Çau cûa h† là h† thÃu hi‹u s¿ nhÙc nhÓi Çó nhÜng không có bÃt cÙ phÜÖng cách nào ngæn chÆn ÇÜ®c.

PhÀn hai. Nh»ng kÿ Çài. 1. Kÿ Çài tåi San Jose, B¡c California, Hoa Kÿ.Ghi nh§ Ç‰n kÿ Çài, tuy có mu¶n màng nhÜng rÃt cÀn tuyên dÜÖng Liên H¶i NgÜ©i ViŒt tåi thành phÓ San Jose, ti‹u bang California. Gi»a nh»ng næm 80, m¶t công viên væn hoá ViŒt Nam ÇÜ®c xây d¿ng tåi thành phÓ này, và trong d¿ án kÿ Çài có quÓc kÿ ViŒt Nam së phÃt ph§i trên Çó. H¶i ñÒng Quän TrÎ Công Viên thành phÓ San Jose hÕi š ki‰n B¶ Ngoåi Giao vŠ viŒc C¶ng ñÒng ViŒt Nam treo quÓc kÿ ViŒt Nam C¶ng Hòa trÜ§c kia trên kÿ Çài trong công viên. Trong væn thÜ ngày 22/9/1986 cûa B¶ Ngoåi Giao, theo Çó "B¶ Ngoåi Giao không thÃy trª ngåi nào, vŠ viŒc quÓc kÿ ViŒt Nam C¶ng Hòa (cÛ) treo trên kÿ Çài cûa Çài tÜªng niŒm nh»ng chi‰n sï ViŒt Nam và Hoa Kÿ, Çã dÛng cäm hi sinh cho dân chû t¿ do trong cu¶c chi‰n tåi ViŒt Nam". 2. Nh»ng kÿ Çài tåi Houston, Texas, Hoa Kÿ.LÀn lÜ®t các H¶i ñÒng ñåi DiŒn C¶ng ñÒng NgÜ©i ViŒt QuÓc Gia tåi Houston, tØ næm 1994 Ç‰n næm 2005, v§i s¿ h‡ tr® tích c¿c cûa ÇÒng hÜÖng trong C¶ng ñÒng, Çã th¿c hiŒn ÇÜ®c 12 kÿ Çài tåi các khu phÓ thÜÖng måi sÀm uÃt cûa Houston và ven ngoåi ô. Tåi m‡i kÿ Çài có 3 lá c© ngang nhau: quÓc kÿ Hoa Kÿ, quÓc kÿ ViŒt Nam, và c© ti‹u bang Texas. TÃt cä tuy chÜa phäi là qui mô nhÜ tên g†i, nhÜng ÇiŠu quan tr†ng là quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta, cùng v§i quÓc kÿ liên bang Hoa Kÿ và c© ti‹u bang Texas, tung bay trên các vùng ñông, Tây, Nam, B¡c, ñông B¡c, ñông Nam, Tây B¡c, và Tây Nam cûa thành phÓ. 3. Kÿ Çài tåi Seattle, Washington (State) Hoa Kÿ. - Ngày 25 tháng 4 næm 2004, m¶t kÿ Çài v§i 2 c¶t c© cao 36 feet ÇÜ®c khánh thành trong bu°i lÍ trang tr†ng tåi khuôn viên Çài phát thanh Sài Gòn SRBC ª thành phÓ Seattle, ti‹u bang Washington. RÃt Çông ÇÒng hÜÖng tham d¿. 4. Kÿ Çài tåi Greer, South Carolina. Tóm t¡t bän tin tØ ÇÎa chÌ [email protected]: "Ngày 4 tháng 3 næm 2006, kÿ Çài trong công viên Victor Memorial Veterans, trung tâm thành phÓ Greer, ti‹u bang South Carolina vØa hoàn thành. LÍ khánh thành tr†ng th‹ ÇÜ®c t° chÙc lúc 11 gi© sáng ngày 29 tháng 4 næm 2006, do H¶i C¿u Quân-Cán-Chánh


và C¶ng ñÒng NgÜ©i ViŒt QuÓc Gia thành phÓ Greenvill, phÓi h®p v§i H¶i C¿u Chi‰n Binh Hoa Kÿ t° chÙc. Công trình này do Clayton Monuments th¿c hiŒn. CÛng tåi công viên này, quÓc kÿ ViŒt Nam ÇÜ®c sº døng tåm kÿ Çài dành cho quân kÿ Hoa Kÿ tØ ngày 23/8/2005, và kÿ Çài m§i hoàn thành cùng trong nhóm kÿ Çài có s£n tØ trÜ§c. V§i væn thÜ chánh thÙc ngày 12 tháng 12 næm 2005, Disabled American Veterans Greer Chapter 39, ÇÒng š cho ViŒt Nam th¿c hiŒn các bia Çá Çen ghi tên các chi‰n sï ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã hi sinh vì Dân chû T¿ Do. Các bia Çá Çen này Ç¥t cånh các bia Çá Çen ghi tên các tº sï Hoa Kÿ có s£n nÖi Çây. M‡i bia Çá Çen ghi danh ÇÜ®c 57 tº sï v§i chi phí chung là 5.630 mÏ kim (hay là chi phí riêng cho m‡i tº sï là 98.78 mÏ kim). H¶i C¿u Quân-Cán-Chánh tåi South Carolina, Çang vÆn Ç¶ng gây quÏ Ç‹ th¿c hiŒn nh»ng tÃm bia Çá Çen này, kh¡c tên tØng tº sï ViŒt Nam C¶ng Hòa, Ç‹ các th‰ hŒ mai sau nh§ mãi gÜÖng hi sinh cao quí cûa nh»ng bÆc cha ông.

PhÀn ba. Bia tÜªng niŒm chi‰n sï. 1. Bia Çá tÜªng niŒm chi‰n sï tåi Hawaii.Theo tài liŒu tØ Giáo SÜ NguyÍn Væn Canh, "Ñy Ban D¿ng Bia ñá & Vinh Danh" g†i t¡t là "Ñy Ban Vinh Danh" ÇÜ®c thành lÆp, do LuÆt SÜ ñ‡ Doãn Qu‰ Chû TÎch, cô Nina NguyÍn Ng†c Nhung Phó Chû TÎch ñiŠu Hành, c¿u ñåi Tá Gene Castagnetti Phó Chû TÎch ñÓi Ngoåi, và m¶t sÓ vÎ trách nhiŒm nh»ng b¶ phÆn khác nhau. Giáo SÜ NguyÍn Væn Canh là CÓ VÃn. Bia Çá ghi danh tº sï ViŒt Nam C¶ng Hòa ÇÜ®c phép Ç¥t cånh bia Çá cûa Không Quân Hoa Kÿ, cùng hàng v§i khoäng 50 bia Çá cûa Hoa Kÿ và các quÓc gia khác, trong khuôn viên "Nghïa Trang QuÓc Gia Thái Bình DÜÖng" (National Memorial Cemetery of the Pacific = NMCP) tåi Honolulu, ti‹u bang Hawaii. Nghïa trang n¢m trên miŒng núi lºa Puowaina, r¶ng 112 mÅu. Puowaina có nghïa là "Hi Sinh". Ngoài bia Çá n¥ng khoäng 2.000 lbs. trên ÇÌnh núi Kapa'a do Giám ñÓc công ty sª h»u núi Kapa'a t¥ng, chi phí hai lÀn chuyên chª, Çøc Çëo g†t dÛa theo Çúng kích thÜ§c mà Giám ñÓc NMCP qui ÇÎnh cùng v§i nh»ng công trình ÇÀy Çû cûa tÃm bia, và t° chÙc lÍ khánh thành, Ü§c tính khoäng 15.000 mÏ kim. Ñy Ban Çã t° chÙc gây quÏ vào ngày 26 tháng 2 næm 2006 tåi San Jose, California. Ngày 30 tháng 4 næm 2006, Bia ñá Vinh Danh Tº Sï ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã ÇÜ®c khánh thành trong bu°i lÍ rÃt trang nghiêm, tr†ng th‹, và cäm Ç¶ng.PhÀn trên cûa bia Çá: Chính gi»a là bän ÇÒ ViŒt Nam. Bên trái là quÓc kÿ Hoa Kÿ v§i dòng ch» "Duty - Honor - Country". Bên phäi là quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ v§i dòng ch» "T° QuÓc Ghi Ân - VÎ QuÓc Vong Thân". PhÀn dÜ§i là m¶t khung l§n v§i nh»ng dòng ch» b¢ng Anh ng» "Vinh Danh Quân L¿c Hoa Kÿ, Quân L¿c & Nhân Dân ViŒt Nam C¶ng Hòa, và các quÓc gia ñÒng Minh Australia, New Zealand, South Korea, Phillippines, Taiwan, và Thailand, Çã chi‰n ÇÃu chÓng c¶ng sän Ç‹ bäo vŒ dân chû t¿ do và nhân quyŠn cho th‰ gi§i".Trong e-mail [email protected] vi‰t vŠ lÍ khánh thành Bia ñá này, có bài thÖ VÎ QuÓc Vong Thân, nhÜ sau: VÎ QuÓc Vong Thân ƒt Mão niên. QuÓc suy TÜ§ng sï ch‰t theo thành. Vong linh tu‰ nguyŒt trÀm hÜÖng tÕa. Thân th‰ thiên thu kh¡c hãn thanh". 2. Bia Çá tÜªng niŒm tåi North Carolina. Tóm t¡t bài vi‰t cûa tác giä NguyÍn Væn LÆp. "H¶i Ng¶ MÛ ñÕ" (Red Hat Reunion) ÇÜ®c t° chÙc tåi thành phÓ Fayetteville, ti‹u bang North Carolina, tØ


ngày 11 Ç‰n 14 tháng 5 næm 2006. Cu¶c h¶i ng¶ thu hút ÇÜ®c khoäng 300 MÛ ñÕ Hoa Kÿ và MÛ ñÕ ViŒt Nam. NhiŠu cÖ quan truyŠn thông Hoa Kÿ và ViŒt Nam cÛng có m¥t. Trong sÓ MÛ ñÕ Hoa Kÿ, có nhiŠu vÎ trÜ§c kia là cÓ vÃn SÜ ñoàn NhÄy Dù ViŒt Nam mà nay là TÜ§ng Lãnh. M¶t Çoån trong l©i phát bi‹u, Trung TÜ§ng James B. Vaught -CÓ VÃn SÜ ñoàn NhÄy Dù ViŒt Nam næm 1971- nhÃn månh: "... TÜªng r¢ng làm cÓ vÃn giúp các bån chi‰n ÇÃu, nhÜng thÆt s¿ thì chúng tôi h†c tinh thÀn chi‰n ÇÃu anh dÛng tuyŒt v©i cûa các bån. Và bu°i lÍ tÜªng niŒm này Ç‹ tÜªng nh§ s¿ hy sinh cûa trên 20.000 NgÜ©i Lính NhÄy Dù ViŒt Nam C¶ng Hòa trong suÓt cu¶c chi‰n, trong Çó có nhiŠu CÓ VÃn thu¶c Team 162 Çã n¢m xuÓng vì t¿ do cho ViŒt Nam..." LÍ Ç¥t Bia ñá TÜªng NiŒm và khánh thành Khu Bäo Tàng dành cho MÛ ñÕ ViŒt Nam ÇÜ®c th¿c hiŒn ngày 12/5/2006, rÃt trang tr†ng v§i ÇÀy Çû lÍ nghi quân cách cûa quân l¿c Hoa Kÿ và ViŒt Nam C¶ng Hòa. Trên Bia ñá có dòng ch» "Dedicated to the 20,000 + Vietnamese Airborne who died fighting for freedom and democracy in South Vietnam 1960-1975. Military Assistance Command Vietnam Advisory Team 162 The Red Hats". TÃm bia này ÇÜ®c kh¡c xuÓng nŠn sân trÜ§c cûa Bäo Tàng ViŒn. Trích l©i phát bi‹u cûa ñåi Tá Paul Devries, TrÜªng Ban T° ChÙc, khi khánh thành Khu Bäo Tàng bên trong Bäo Tàng ViŒn: "... Phäi g†i là lÎch sº, vì Çây là lÀn ÇÀu tiên và duy nhÃt, m¶t Binh Chûng thiŒn chi‰n cûa quân Ç¶i ñÒng Minh (ViŒt Nam C¶ng Hòa) ÇÜ®c Ç¥t Bia TÜªng NiŒm và có m¶t Khu Bäo Tàng vïnh viÍn trong Bäo Tàng ViŒn n°i ti‰ng cûa Løc Quân Hoa Kÿ..."Chû TÎch Gia ñình MÛ ñÕ ViŒt Nam, ông NguyÍn Thành Phúc, Çã cäm tå Toán CÓ VÃn NhÄy Dù 162 thu¶c MACV, vŠ nghïa cº và hành Ç¶ng ghi nh§ s¿ hy sinh cûa chi‰n sï NhÄy Dù ViŒt Nam C¶ng Hòa. Cu¶c H¶i Ng¶ MÛ ñÕ Çã k‰t thúc sau då tiŒc v§i không khí thân tình cûa hai gia Çình MÛ ñÕ Hoa Kÿ và MÛ ñÕ ViŒt Nam.

PhÀn bÓn. Nh»ng tÜ®ng Çài tÜªng niŒm chi‰n sï.1. TÜ®ng Çài tåi Fairfield, Australia.Ngày 31 tháng 8 næm 1991, lÍ khánh thành ñài TÜ®ng Chi‰n Sï ViŒt Nam C¶ng Hòa & Úc ñåi L®i rÃt tr†ng th‹, do ñŠ ñÓc Peter Sinclair, Thû Hi‰n ti‹u bang New South Wales, Australia chû t†a. TÜ®ng Çài Ç¥t trong công viên Cabra-Vale, thành phÓ Fairfield, ngoåi ô cûa Sydney, v§i quÓc kÿ ViŒt - Úc cùng phÃt ph§i trên kÿ Çài.2. TÜ®ng Çài tåi Perth, Australia.Ngày 7 tháng 12 næm 2002, C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån chúng ta tåi Australia nói chung và miŠn Tây Australia nói riêng, Çã th¿c hiŒn và khánh thành ñài TÜªng NiŒm Chi‰n Sï ViŒt - Úc Çã hi sinh vì dân chû t¿ do tåi thành phÓ Perth, miŠn Tây Australia. Tåi Çó, quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta Çã chánh thÙc phÃt ph§i trên kÿ Çài, dù r¢ng Çåi sÙ c¶ng sän ViŒt Nam tåi Australia Çã phän ÇÓi månh më, nhÜng h† Çã thÃt båi nhÜ Çã thÃt båi v§i tÜ®ng Çài næm 1991. 3. TÜ®ng Çài tåi Westminster, Hoa Kÿ.Ngày 27 tháng 4 næm 2003, ñài TÜªng NiŒm Chi‰n Sï ViŒt Nam-Hoa Kÿ Çã ÇÜ®c long tr†ng khánh thành tåi công viên tòa thÎ sänh thành phÓ Westminster, ti‹u bang California, nÖi ÇÜ®c xem là "thû Çô" cûa C¶ng ñÒng tÎ nån chúng ta. Trong bu°i lÍ này, rÃt Çông nhân vÆt chánh quyŠn ÇÎa phÜÖng, chánh quyŠn ti‹u bang và liên bang Hoa Kÿ, nhiŠu quan khách ngoåi quÓc mà

trÜ§c kia có quân Ç¶i tham chi‰n bên cånh quân Ç¶i ViŒt Nam C¶ng Hòa, và h¢ng chøc ngàn ÇÒng hÜÖng ViŒt Nam tåi ÇÎa phÜÖng, tØ nhiŠu ti‹u bang khác, cùng v§i ÇÒng hÜÖng tØ nhiŠu quÓc gia xa xôi Ç‰n tham d¿. 4. TÜªng Çài tåi Dandenong, Australia.Ngày 30 tháng 4 næm 2005, tÜ®ng Çài ÇÜ®c khánh thành trong bu°i lÍ thÆt trang tr†ng tåi Dandenong, ti‹u bang Victoria, Australia, v§i s¿ tham d¿ rÃt Çông bà con ViŒt Nam tØ các ti‹u bang qui tø vŠ Çây. Trên bŒ tÜ®ng Çài là NgÜ©i Lính Australia & NgÜ©i Lính ViŒt gÀn nhÜ Çâu lÜng nhau trong tÜ th‰ s£n sàng chi‰n ÇÃu trên ÇÜ©ng hành quân.5. TÜ®ng Çài tåi Houston, Texas, Hoa Kÿ.Ngày 11 tháng 6 næm 2005, rÃt Çông bà con trong C¶ng ñÒng ViŒt Nam tÎ nån tåi thành phÓ Houston và vùng phø cÆn, và m¶t sÓ nhân vÆt Hoa Kÿ ÇÎa phÜÖng -k‹ cä c¿u chi‰n binh Hoa Kÿ- Çã tham d¿ ngày khánh thành tÜ®ng Çài Chi‰n Sï ViŒt Nam & Hoa Kÿ & ñÒng Minh trong bu°i lÍ rÃt trang tr†ng. TÜ®ng chi‰n sï ViŒt Nam và Hoa Kÿ, súng trong tay, cùng nhìn vŠ phía trÜ§c trong tÜ th‰ s£n sàng tác chi‰n. TÜ®ng Çài xây d¿ng tåi sÓ 11360 Çåi l¶ Bellaire, khu tây nam thành phÓ Houston, nÖi qui tø Çông Çäo ÇÒng hÜÖng trong C¶ng ñÒng ViŒt Nam, cÜ trú lÅn kinh doanh thÜÖng mãi. 6. TÜ®ng Çài tåi Brisbane, Queensland, Australia.Ngày 16 tháng 9 næm 2005, tåi Australia nói chung và miŠn ñông Australia nói riêng, tÜ®ng Çài Chi‰n Sï ViŒt Nam & Australia ÇÜ®c khánh thành rÃt trang tr†ng trong Công Viên Roma Street tåi trung tâm thành phÓ Brisbane, ti‹u bang Queensland, cách Sydney khoäng 1.000 cây sÓ vŠ phía b¡c. LÍ khánh thành do bà Anna Bligh, Phó Thû Hi‰n Queensland chû t†a, v§i s¿ tham d¿ khoäng 700 ngÜ©i ViŒt và Úc. Theo tài liŒu cûa anh NguyÍn Væn Sanh tØ Brisbane cung cÃp, Ñy Ban Xây D¿ng thành lÆp tØ tháng 4 næm 2001. Trách nhiŒm th¿c hiŒn do Ban ñiŠu Hành v§i hai vÎ ÇÒng TrÜªng Ban là c¿u ñåi Úy Huÿnh Bá Phøng và c¿u Thi‰u Tá Alan Cunningham. TÜ®ng NgÜ©i Lính ViŒt Nam C¶ng Hòa & NgÜ©i Lính Australia, do Çiêu kh¡c gia Dean Rusling, nhà tåc tÜ®ng Frederick Whitehouse, và ki‰n trúc sÜ Lê CÜÖng th¿c hiŒn. 7. TÜ®ng Çài tåi Adelaide, Nam Australia.Tåi thành phÓ Adelaide, sau hÖn 3 næm phÓi h®p công tác cûa H¶i C¿u Chi‰n Binh Úc tham chi‰n tåi ViŒt Nam và H¶i C¿u quân nhân ViŒt Nam C¶ng Hòa, ngày 15 tháng 10 næm 2006, tÜ®ng Çài Chi‰n Sï ViŒt Nam & Australia trong công viên Torrens Parade Ground trÜ§c Trung Tâm Quân S¿ Ti‹u Bang Nam Úc, ÇÜ®c khánh thành trong bu°i lÍ rÃt trang nghiêm và cäm Ç¶ng, do ông Mike Rann, Thû Hi‰n ti‹u bang Nam Úc chû t†a. Khoäng 4.000 quan khách ViŒt Nam và Australia tham d¿, trong sÓ Çó có nhiŠu chính khách cûa thành phÓ Adelaide, ti‹u bang, và liên bang. ñ¥c biŒt là s¿ có m¥t cûa Trung TÜ§ng Donald Dunstan, c¿u TÜ LŒnh quân Ç¶i Úc tåi ViŒt Nam C¶ng Hòa næm 1971-1972. TÜ®ng chi‰n sï ViŒt-Úc cùng ÇÙng bên nhau trên bŒ Çá hoa cÜÖng. M¥t Nam là m¥t chánh, có dòng ch» "Vietnam War Memorial" må vàng. M¥t ñông kh¡c huy hiŒu Häi Løc Không Quân Úc và huy hiŒu Häi Løc Không Quân VNCH. M¥t B¡c ghi tên 58 chi‰n sï cûa Nam Úc Çã hi sinh trên chi‰n trÜ©ng VNCH. NŠn gåch màu ÇÕ theo hình huy chÜÖng Victoria Cross, là huy chÜÖng cao quí cûa quân Ç¶i Úc. QuÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ và quÓc kÿ Úc phÃt ph§i tåi tÜ®ng Çài này. ñây là s¿ Çánh Ç°i khá Ç¡t, b¢ng cách không nhÆn tài tr® 40.000 Úc kim tØ chánh phû liên bang Ç‹ hai lá quÓc kÿ ÇÜ®c treo vïnh

viÍn nÖi Çây. T°ng sÓ chi phí tÜ®ng Çài khoäng 350.000 Úc kim, do Ñy Ban H°n H®p ViŒt Úc vÆn Ç¶ng tài chánh trong c¶ng ÇÒng ViŒt Nam tÎ nån và c¶ng ÇÒng bän xÙ. PhÀn næm. Nh»ng ÇÎa phÜÖng Çã công nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam. V§i nh»ng chi‰n th¡ng trong 50 tháng qua, nh»ng phái Çoàn c¶ng sän ViŒt Nam, Ç¥c biŒt là phái Çoàn Thû TÜ§ng Phan Væn khäi, và phái Çoàn Phó Thû TÜ§ng Phåm Gia Khiêm, Ç‰n thành phÓ nào trên ÇÃt MÏ mà có C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån, thì h† thÃy cä rØng c© vàng ba s†c ÇÕ cûa chúng ta, ch§ ch£ng có lá c© máu nào cûa h†. Cho nên lãnh Çåo c¶ng sän ViŒt Nam rÃt nhøc. Thêm n»a, C¶ng ñÒng chúng ta kh¡p nÖi liên tøc vÆn Ç¶ng v§i các cÖ quan chánh quyŠn ÇÎa phÜÖng, tin tÜªng Ç‰n ngày nào Çó, quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta ngang hàng v§i quÓc kÿ Hoa Kÿ, së r¿c r« tung bay trên bÀu tr©i cûa nhiŠu ti‹u b ang trong nh»ng lÍ h¶i cûa C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån. Khªi Çi ngày 19 tháng 2 næm 2003 tØ thành phÓ Westminster, ti‹u bang California, vòng qua các ti‹u bang theo thÙ t¿ mÅu t¿ sau Çây: Colorado, Connecticut, Florida, Georgia, Hawaii, Indiana, Iowa, Kansas, Louisiana, Massachussetts, Michigan, Minnesota, Mississippi, Missouri, Nebraska, New Mexico, New York, New Jersey, North Carolina, Oklahoma, Ohio, Oregon, Pennsylvania, South Carolina, Texas, Utah, Virginia, và ti‹u bang Washington (29 ti‹u bang). ñ‰n ngày 23 tháng 4 næm 2007, quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta Çã ÇÜ®c các ÇÖn vÎ hành chánh ÇÎa phÜÖng chánh thÙc công nhÆn theo thÙ t¿ th©i gian, nhÜ sau: 1. Ngày 19/2/2003, thành phÓ Westminster, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 3750. 2. Ngày 11/3/03, thành phÓ Garden Grove, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 8486-03.3. Ngày 14/4/03, thành phÓ Falls Church, ti‹u bang Virginia. NghÎ Quy‰t TR-03-07.4. Ngày 5/5/03, thành phÓ Milpitas, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 7300.5. Ngày 3/6/03, quÆn håt Santa Clara, ti‹u bang California. QuÆn Håt này bao gÒm 15 thành phÓ, k‹ cä thành phÓ San Jose, v§i dân sÓ toàn QuÆn là 1.700.000 ngÜ©i. 6. Ngày 4/6/03, thành phÓ Hooland, ti‹u bang Michigan. 7. Ngày 18/6/03, thành phÓ Houston, ti‹u bang Texas. NghÎ Quy‰t 17-2003. 8. Ngày 24/6/03, thành phÓ Saint Paul, ti‹u bang Minesota. NghÎ Quy‰t 03-502.9. Ngày 7/7/03, thành phÓ Pomona, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 2003-140.10. Cùng ngày 7/7/03, quÆn håt Fairfax, ti‹u bang Virginia.11. Ngày 15/7/03, ti‹u bang Louisiana. LuÆt sÓ 839. ñây là ti‹u bang ÇÀu tiên. 12. Ngày 30/7/03, thành phÓ Sacramento, thû phû ti‹u bang California.13. Ngày 30/7/03, thành phÓ Boston, ti‹u bang Massachussetts. NghÎ Quy‰t 03-1104.14. Ngày 8/9/03, thành phÓ Springfield, ti‹u bang Massachussetts. 15. Ngày 12/9/03, thành phÓ Oklahoma, thû phû ti‹u bang Oklahoma.

16. Ngày 16/9/03, thành phÓ El Monte, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 8384. 17. Ngày 16/9/03, thành phÓ Garland, ngo åi ô thành phÓ Dallas, ti‹u bang Texas.18. Ngày 16/9/03, thành phÓ Tumwater, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t R2003-013. 19. CÛng cùng ngày 16/9/03, thành phÓ Malden, ti‹u bang Massachussetts.20. Ngày 17/9/03, thành phÓ Rowley, ti‹u bang Massachussetts. 21. Ngày 30/9/03, thành phÓ Grand Rapids ti‹u bang Michigan.22. Ngày 9/10/03, thành phÓ Lacey, ti‹u bang Washington23. Ngày 8/10/03, thành phÓ Quincy, ti‹u bang Massachussetts. 24. Ngày 20/10/03, thành phÓ Doraville, ti‹u bang Georgia.25. Ngày 21/10/03, thành phÓ Olympia, ti‹u bang Washington.26. Cùng ngày 28/10/03, thành phÓ Lowell, ti‹u bang Massachussetts. 27. Ngày 3/11/03, thành phÓ Norcross, ti‹u bang Georgia.28. Cùng ngày 3/11/03, thành phÓ Clarkston, cÛng ti‹u bang Georgia.29. Cùng ngày 3/11/03, thành phÓ Dekalb, ti‹u bang Georgia.30. CÛng ngày 3/11/03, thành phÓ Gwinnett, ti‹u bang Georgia. 31. Ngày 4/11/03, thành phÓ Lawrence, ti‹u bang Massachussetts.32. Ngày 11/11/03, thành phÓ Arlington, ti‹u bang Texas. NghÎ Quy‰t 03-E-555. 33. Cùng ngày 11/11/03, thành phÓ Port Arthur, ti‹u bang Texas.34. Ngày 12/11/03, thành phÓ Rainer, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t 461.35. Ngày 18/11/03, thành phÓ Marina, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 2003.36. Ngày 1/12/03, thành phÓ Puyallup, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t 1834.37. Ngày 6/12/03, thành phÓ Worcester, ti‹u bang Massachussetts. 38. Ngày 8/12/03, thành phÓ Lakewood, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t 2003-29.39. Ngày 16/12/03, thành phÓ Fort Worth, ti‹u bang Texas. NghÎ Quy‰t 3017.40. Ngày 13/1/2004, thành phÓ Lincoln, ti‹u bang Nebraska.41 Cùng ngày 13/1/04, thành phÓ Dupont, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t 04-279. 42. Cùng ngày 13/1/04, thành phÓ Wichita, ti‹u bang Kansas.43. Ngày 14/1/04, thành phÓ San Diego, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t R-2004-670.44. Ngày 27/1/04, quÆn håt Pierce, ti‹u bang Washington.45. Ngày 29/1/04, thành phÓ Philadelphia, ti‹u bang Pennsylvania.46. Ngày 3/2/04, thành phÓ Grand Prairie, ti‹u bang Texas. NghÎ Quy‰t 3975. 47. Ngày 10/2/04, thành phÓ South El Monte, ti‹u bang California.48. Ngày 17/2/04, thành phÓ Stockton, ti‹u bang California.49. Trong cùng ngày 21/2/04, ba væn kiŒn Resolution cûa Hå ViŒn, Resolution cûa ThÜ®ng ViŒn, và Proclamation cûa ThÓng ñÓc ti‹u bang New Jersey, công nhÆn và vinh danh quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ chúng ta. ñây là ti‹u bang thÙ hai.

50. Ngày 20/2/04, thành phÓ Hartfort, ti‹u bang Connecticut. NghÎ Quy‰t ngày 20/2/04. 51. Ngày 24/2/04, thành phÓ Centralia, ti‹u bang Washington.52. Cùng ngày 24/2/04, thành phÓ University Place, ti‹u bang Washington.53. Ngày 28/2/04, thành phÓ Jersey City, ti‹u bang New Jersey.54. Ngày 15/3/04, thành phÓ West Hartfort, ti‹u bang Connecticut. NQ ngày 15/3/04.55. Cùng ngày 15/3/04, thành phÓ Salina, ti‹u bang Kansas. 56. Ngày 16/3/04, thành phÓ Biloxi, ti‹u bang Mississippi.57. Cùng ngày 16/3/04, thành phÓ Orlando, ti‹u bang Florida. 58. CÛng cùng ngày 16/3/04, thành phÓ Fort Wayne, ti‹u bang Indiana59. Ngày 24/3/04, thành phÓ Honolulu, thû phû ti‹u bang Hawaii. NghÎ Quy‰t 04-72. 60. Ngày 1/4/04, thành phÓ Tampa, ti‹u bang Florida.61. Ngày 12/4/04, thành phÓ Syracure, ti‹u bang New York.62. Ngày 15/4/04, ti‹u bang Virg inia. ñây là ti‹u bang thÙ ba. LuÆt 1457 ER.63. Ngày 16/4/04, thành phÓ Minneapolis, ti‹u bang Minnesota. NghÎ Quy‰t 2004R-155.64. Ngày 20/4/04, thành phÓ Kent, ti‹u bang Washingon. NghÎ Quy‰t 1667.65. Cùng ngày 20/4/04, thành phÓ Tacoma, ti‹u bang Washington. NghÎ Quy‰t 36154.66. Ngày 24/4/04, quÆn håt Thurston, ti‹u bang Washington. 67. Ngày 30/4/04, thành phÓ Saint Louis, ti‹u bang Missouri. NghÎ Quy‰t 16.68. Cùng ngày 30/4/04, quÆn håt Camden, ti‹u bang New Jersey.69. Ngày 4/5/04, thành phÓ West Valley, ti‹u bang Utah. NghÎ Quy‰t 04. 70. Ngày 11/5/04, thành phÓ Bonney Lake, ti‹u bang Washington.71. Ngày 3/6/04, thành phÓ Seaside, ti‹u bang California. 72. Ngày 7/6/04, thành phÓ Vancouver, ti‹u bang Washington.73. Ngày 12/6/04, ti‹u bang Colorado. ñây là ti‹u bang thÙ tÜ.74. Ngày 15/6/04, thành phÓ Coral Springs, ti‹u bang Florida.75. Cùng ngày 15/6/04, thành phÓ Carrollton, ti‹u bang Texas.76. Ngày 19/6/04, ti‹u bang Georgia. ñây là ti‹u bang thÙ næm. NghÎ Quy‰t 1866.77. Ngày 28/6/04, thành phÓ Beaverton, ti‹u bang Oregon.78. Ngày 19/7/04, thành phÓ St. Cloud, ti‹u bang Minnesota. NghÎ Quy‰t 2004-7-180.79. Ngày 20/7/04, thành phÓ Portland, thû phû ti‹u bang Oregon.80. Cùng ngày 20/7/04, thành phÓ Eagle Mountain, ti‹u bang Utah.81. Ngày 10/8/04, quÆn håt Marin, ti‹u bang California. QuÆn Marin có 10 thành phÓ. 82. Ngày 24/8/04, thành phÓ Sugar Land, ti‹u bang Texas.83. Ngày 7/9/04, thành phÓ Missouri, ti‹u bang Texas. 84. Ngày 4/10/04, thành phÓ Indianapolis, ti‹u bang Indiana. NghÎ Quy‰t 70.

85. Ngày 29/10/04, ti‹u bang Florida. ñây là ti‹u bang thÙ sáu. 86. Ngày 11/11/04, thành phÓ Austin, thû phû ti‹u bang Texas.87. Cùng ngày 11/11/2004, ti‹u bang Texas. ñây là ti‹u bang thÙ bäy.88. Ngày 22/11/04, thành phÓ Charlotte, ti‹u bang North Carolina.89. Ngày 13/12/04, thành phÓ Albuquerque, ti‹u bang New Mexico. NQ R-04-156. 90. Ngày 6/2/2005, thành phÓ Reading, ti‹u bang Pennsylvania.91. Ngày 1/3/05, ti‹u bang Oklahoma. ñây là ti‹u bang thÙ tám.92. Ngày 3/3/05, thành phÓ Kansas, ti‹u bang Kansas. NghÎ Quy‰t 050233.93. Ngày 11/5/05, ti‹u bang Minnesota. ñây là ti‹u bang thÙ chín. NghÎ Quy‰t SR0097 ThÜ®ng ViŒn kš ngày 10/5/05, và NghÎ Quy‰t HR0017 Hå ViŒn kš ngày 11/5/05.94. Ngày 17/5/05, thành phÓ San Jose, ti‹u bang California.95. Ngày 18/5/05, thành phÓ San Antonio, ti‹u bang Texas.96. Ngày 10/6/05, thành phÓ Greenville, ti‹u bang South Carolina.97. Ngày 14/6/05, thành phÓ Columbus, ti‹u bang Ohio. NghÎ Quy‰t ngày 14/06/06.98. Ngày 5/10/05, thành phÓ Greer, ti‹u bang South Carolina. TrÜ§c Çó, tuy chÜa chánh thÙc, nhÜng quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta Çã phép treo vïnh viÍn trên kÿ Çài trong công viên Victor Memorial Veterans Park cûa thành phÓ Greer tØ ngày 23/8/05.99. Ngày 28/01/2006, thành phÓ Allentown, ti‹u bang Pennsylvania. 100. Ngày 26/4/06, thành phÓ Pennsauken, ti‹u bang New Jersey. NghÎ Quy‰t 126-06. 101. Ngày 3/6/06, quÆn håt San Diego, ti‹u bang California. 102. Ngày 5/8/2006, ti‹u bang California. ñây là ti‹u bang thÙ 10 ThÓng ñÓc Arnolt Schwarzenegger Çã kš Executive Order S-14-06 (S¡c LŒnh) tåi khu Little Saigon, Nam California lúc 10 gi© 30 sáng.103. Ngày 19/8/06, ti‹u bang Ohio. ñây là ti‹u bang thÙ 11. NhÜ vÆy, ti‹u bang Ohio có hai NghÎ Quy‰t do ông ThÓng ñÓc kš ngày 30/7/05 và ngày 19/8/06 mà ngÜ©i t°ng h®p nhÆn ÇÜ®c cä hai bän. ñÜ®c giäi thích r¢ng, vì NQ 30/7/05 có s¿ chÓng ÇÓi nên ti‹u bang gi» låi, mãi Ç‰n ngày 19/8/06 ông ThÓng ñÓc kš m¶t NQ n»a, và ti‹u bang ph° bi‰n cä hai bän. 104. Ngày 10/11/06, thành phÓ San Francisco, ti‹u bang California. NghÎ Quy‰t 642-06. 105. Ngày 3/12/06, thành phÓ Davenport, ti‹u bang Iowa.106. Ngày 16/12/06, ti‹u bang Michigan. NghÎ Quy‰t SA 148. ñây là ti‹u bang thÙ 12.107. Và ngày 13/4/07, ti‹u bang Oregon. NghÎ Quy‰t kš ngày 13/4/07, chánh thÙc trao cho C¶ng ñÒng ViŒt Nam Oregon ngày 23/4/07 tåi væn phòng ông ThÓng ñÓc. ñây là ti‹u bang thÙ 13.

SÖ k‰t 107 ÇÎa phÜÖng Çã công nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta, gÒm: 13 ti‹u bang, 7 quÆn håt, 87 thành phÓ. Và 106 ÇÎa phÜÖng này thu¶c 29 ti‹u bang theo thÙ t¿ mÅu t¿ sau Çây: Ti‹u bang California và 3 quÆn håt (QH) v§i 13 thành phÓ (TP). Ti‹u bang Colorado. Connecticut có TP. Ti‹u bang

Florida và 3 TP. Ti‹u bang Georgia và 5 TP. Hawaii có 1 TP. Indiana có 2 TP. Iowa có 1 TP. Kansas có 3 TP. Ti‹u bang Louisiana< /st1>. Massachussetts có 8 TP. Ti‹u bang Michigan và 2 TP. Ti‹u bang Minnesota và 3 TP. Mississippi có 1 TP. Missouri có 1 TP. Nebraska có 1 TP. New Mexico có 1 TP. New York có 1 TP. Ti‹u bang New Jersey v§i 1 QH và 2 TP. North Carolina có 1 TP. Ti‹u bang Oklahoma và 1 TP. Ti‹u bang Ohio và 1 TP. Ti‹u bang Oregon và 2 TP. Pennsylvania có 3 TP. South Carolina có 2 TP. Ti‹u bang Texas và 11 TP. Utah có 2 TP. Ti‹u bang Virginia v§i 1 QH và 1 TP. Sau cùng là Washington State v§i 2 quÆn håt và 13 thành phÓ.PhÀn sáu. Nh»ng s¿ kiŒn khác. 1. ñÎa phÜÖng không s¤n lòng Çón c¶ng sän. Ngày 29 tháng 5 næm 2004, NghÎ viên thành phÓ Westminster và thành phÓ Garden Grove, ti‹u bang California, Çã thông qua hai NghÎ Quy‰t v§i n¶i dung tÜÖng t¿ nhau là "không Çón ti‰p các viên chÙc hay các phái Çoàn c¶ng sän ViŒt Nam Ç‰n thæm chánh thÙc thành phÓ này". Thành phÓ Westminster ÇÜ®c xem là 'thû Çô' cûa C¶ng ñÒng TÎ Nån chúng ta, và Garden Grove là thành phÓ láng giŠng thâ n thi‰t cûa Westminster. Hai NghÎ Quy‰t này càng tåo thêm niŠm tin trong C¶ng ñÒng ViŒt Nam TÎ Nån c¶ng sän trên kh¡p th‰ gi§i và ngay cä dÜ luÆn trên quê hÜÖng ViŒt Nam. NgÜ®c låi, lãnh Çåo c¶ng sän ViŒt Nam càng thêm tÓi tæm m¥t mÛi. 2. Nh»ng t° chÙc công nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam.Nh»ng t° chÙc không thu¶c ÇÖn vÎ hành chánh ÇÎa phÜÖng công nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta, nhÜng dù sao thì quÓc kÿ chúng ta cÛng ÇÜ®c chánh thÙc ngang hàng v§i quÓc kÿ Hoa Kÿ trong m¶t khoäng không gian nhÃt ÇÎnh tåi Çó: - Ngày 7/4/03, Çäng C¶ng Hòa thu¶c Khu V¿c 48.- Ngày 17/5/03, Çäng C¶ng Hòa ti‹u bang Washington.- Ngày 9/6/03, Çäng C¶ng Hòa quÆn håt Pierce, ti‹u bang Washington.- Ngày 10/12/03, TrÜ©ng ñåi H†c SPSCC, ti‹u bang Washington.- Ngày 28/3/05, khu h†c chánh Birdville, Fort Worth, Texas, nhÆn quÓc kÿ ViŒt Nam chúng ta do Nhóm VÆn ñ¶ng trao t¥ng. Khu h†c chánh hÙa së treo quÓc kÿ chúng ta tåi tÃt cä các trÜ©ng tØ l§p 1 Ç‰n l§p 12 tr¿c thu¶c khu h†c chánh Birdville.3. VÆn Ç¶ng hå c© c¶ng sän (theo š ki‰n cûa Ñy Ban ChÓng C© c¶ng sän và ChÓng Tuyên VÆn c¶ng sän ViŒt Nam, ti‹u bang Washington). a. BÜu Chính Hoa Kÿ. Trong tÆp cÄm nang Ça ngôn ng» cûa BÜu Chính Hoa Kÿ "A World of Services to Meet Your Needs" phát hành hÒi tháng 8 næm 2001, nh¢m quäng cáo nh»ng dÎch vø cûa cÖ quan này trên th‰ gi§i, có trang ti‰ng ViŒt v§i lá c© máu cûa c¶ng sän ViŒt Nam. M¶t cu¶c phÓi h®p r¶ng kh¡p do nhiŠu t° chÙc trong C¶ng ñÒng ViŒt Nam tÎ nån c¶ng sän tåi Hoa Kÿ, Çã liên tøc vÆn Ç¶ng v§i BÜu ñiŒn Hoa Kÿ. K‰t quä là BÜu ñiŒn Hoa Kÿ ÇÒng š thu hÒi toàn b¶ tÆp cÄm nang Çó.b. TrÜ©ng trung h†c Showalter ª Tukwila. Ñy Ban ChÓng Tuyên VÆn C¶ng Sän ti‹u bang Washington, Çã vÆn Ç¶ng thành công v§i Ban Giám ñÓc trÜ©ng "Showalter Middle School" tåi thành phÓ Tukwila, thay th‰ lá c© máu c¶ng sän ViŒt Nam b¢ng quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ ngày 19 tháng 12 næm 2001.

c. TrÜ©ng Çåi h†c ª Olympia. U› Ban ChÓng C© C¶ng Sän tåi Olympia, Çã phÓi h®p nhiŠu t° chÙc bån cûa ti‹u bang Washington, và nhiŠu t° chÙc C¶ng ñÒng tØ nhiŠu ti‹u bang tåi Hoa Kÿ cÛng nhÜ tØ nhiŠu quÓc gia khác, Çã vÆn Ç¶ng thành công v§i Ban QuänTrÎ trÜ©ng Çåi h†c SPSCC, lá c© máu cûa c¶ng sän Çã bÎ hå xuÓng ngày 3 tháng 3 næm 2006. Ngoài ra, Ñy Ban ChÓng C© C¶ng Sän cÛng vÆn Ç¶ng thành công cho d¿ án xây d¿ng Vietnamese Garden v§i kÿ Çài ViŒt - MÏ tåi trÜ©ng Çåi h†c này. HiŒn Ñy Ban Çang thäo luÆn k‰ hoåch vÆn Ç¶ng gây quÏ 125.000 mÏ kim Ç‹ th¿c hiŒn d¿ án.d. TrÜ©ng Çåi h†c Texas tåi Arlington. (UTA)Bi‹u tÜ®ng cûa sinh viên ViŒt Nam trong trÜ©ng Çåi h†c Texas tåi Arlington (Dallas Forworth) là quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ, ÇÜ®c treo trong Nedderman Hall tØ 20 næm qua. Næm nay (2006), v§i s¿ vÆn Ç¶ng cûa m¶t sÓ du h†c sinh tØ ViŒt Nam mà ngÜ©i ÇÙng ÇÀu (vŠ m¥t n°i) là du sinh h† NguyÍn tên Dung. QuÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng bÎ hå xuÓng và lá c© máu cûa c¶ng sän kéo lên ngày 11 tháng 4 næm 2006. Và cu¶c ÇÃu tranh quy‰t liŒt vŠ phía sinh viên ViŒt Nam v§i s¿ h‡ tr® månh më cûa C¶ng ñÒng tÎ nån b¡t ÇÀu ngày 12 tháng 4, và liên tøc sau Çó vì s¿ cÙng r¡n kÿ lå cûa Ti‰n sï James Spaniolo, ViŒn TrÜªng. Và cao Çi‹m cûa trÆn chi‰n hå c© máu này là cu¶c bi‹u dÜÖng l¿c lÜ®ng cûa khoäng 5.000 ngÜ©i ngày 30 tháng 4 næm 2006. VŠ phía ViŒt Nam, ngoài sÓ sinh viên ViŒt Nam häi ngoåi cûa trÜ©ng UTA, còn có Çông Çäo ÇÒng hÜÖng trong C¶ng ñÒng ViŒt Nam Dallas Forworth, Washington DC, California, Denver (Colorado), Houston, San Antonio, Austin tham d¿. Và Ç¥c biŒt là s¿ góp m¥t cûa Phong Trào HÜng Ca v§i NguyŒt Ánh và ViŒt DÛng. VŠ phía Hoa Kÿ có các NghÎ Viên Lana Woff, Katherine Wilmon, và Robert Rivera cûa thành phÓ Arlington, NghÎ Viên Clyde Pitch thành phÓ Forworth. Ngoài ra còn có ông Bill Laurie, c¿u chi‰n binh tØ Phoenix (ti‹u bang Arizona) Ç‰n. VŠ truyŠn thông có các Çài truyŠn hình sÓ 4, sÓ 5, sÓ 8 Hoa Kÿ, và Çài 2072 SBTN ViŒt Nam, các báo Dallas Morning News, The Star Telegram, và UTA Shorthorn. Phóng viên cûa Sª Cänh Sát cÛng Ç‰n thu hình làm tài liŒu. Cao Çi‹m cûa trÆn chi‰n hå c© máu Çã dÅn Ç‰n s¿ can thiŒp ho¥c áp l¿c tØ ThÓng ñÓc Texas Rick Perry, ThÜ®ng NghÎ Sï Cornyn, Jay Guerrero, bà Kate McArthur, và ông Scott Smith. ñ¥c biŒt là Dân Bi‹u Toby Goodman, và các Dân Bi‹u khác Çã áp l¿c v§i Ti‰n sï Spaniolo r¢ng: "N‰u không hå lá c© ViŒt Nam c¶ng sän xuÓng, së có NghÎ Quy‰t cûa Ti‹u Bang ngÜng ngay ngân khoän tr® cÃp cho UTA xây d¿ng thêm cÖ sª cho khu v¿c ngành KÏ SÜ. M¥t khác, m¶t sÓ vÎ thÜÖng gia MÏ gÓc ViŒt gªi thÜ cho m¶t sÓ NghÎ Sï ti‹u bang, yêu cÀu tiŠn thu‰ Çóng cho ti‹u bang không ÇÜ®c sº døng tr® cÃp cho trÜ©ng UTA n‰u trÜ©ng này ti‰p tøc treo c© c¶ng sän gây phÜÖng håi tinh thÀn con em h† Çang theo h†c tåi Çây. Sau cùng, Ti‰n sï James Spaniolo, ViŒn TrÜªng UTA, ngày 10 tháng 5 næm 2006 quy‰t ÇÎnh hå tÃt cä 123 quÓc kÿ cûa các quÓc gia xuÓng, và tØ nay chÌ treo quÓc kÿ Hoa Kÿ, c© ti‹u bang Texas, và c© cûa trÜ©ng UTA, trong khi ch© Ç®i m¶t H¶i ñÒng tìm m¶t quy‰t ÇÎnh h®p lš vŠ vÃn ÇŠ treo c©. VÆy là trÆn chi‰n hå c© máu k‰t thúc v§i th¡ng l®i vŠ phía sinh viên ViŒt Nam häi ngoåi và C¶ng ÇÒng ViŒt Nam tÎ nån tåi Dallas Forworth. Sinh viên ViŒt Nam häi ngoåi tåi UTA nhÆn thÙc r¢ng, th¡ng l®i này chÜa hoàn toàn vì ông ViŒn TrÜªng Spaniolo dÜ©ng nhÜ có thâm š khi hå tÃt cä 123 c© thay vì chÌ hå lá c© máu cûa c¶ng sän ViŒt Nam, Ç‹ gây hiŠm khích gi»a sinh viên ViŒt Nam häi ngoåi v§i du sinh tØ các quÓc gia khác. Các cháu

sinh viên häi ngoåi tåi UTA lúc nào cÛng chuÄn bÎ ÇÓi phó nh»ng bÃt tr¡c có th‹ xäy ra vì thâm š Çó. Mong r¢ng, m†i n‡ l¿c cûa các cháu sinh viên lúc nào cÛng ÇÜ®c s¿ ûng h¶ Çúng lúc Çúng mÙc cûa bÆc cha ông, nhÃt là quí vÎ quí bån trong t° chÙc C¶ng ñÒng tåi ÇÎa phÜÖng cùng v§i s¿ h‡ tr® månh më cûa quí ÇÒng hÜÖng, Ç‹ chi‰n th¡ng Çó ÇÜ®c tròn vËn.

PhÀn K‰t.Nhìn låi lÎch sº th‰ gi§i, hÀu nhÜ hi‰m có trÜ©ng h®p m¶t quÓc gia không tÒn tåi mà quÓc kÿ cûa quÓc gia Çó vÅn tÒn tåi trong nh»ng trÜ©ng h®p khác nhau trên th‰ gi§i nhÜ quÓc kÿ ViŒt Nam nŠn vàng ba s†c ÇÕ cûa chúng ta. VÆy, v§i Çà chi‰n th¡ng này, mong r¢ng C¶ng ñÒng chúng ta kh¡p nÖi liên tøc vÆn Ç¶ng v§i chánh quyŠn ÇÎa phÜÖng, Ç‹ nhanh chóng mª r¶ng diŒn tích mà quÓc kÿ chúng ta chánh thÙc tung bay trên bÀu tr©i liên bang Hoa Kÿ. Và nh»ng chi‰n th¡ng trong trÆn chi‰n này, trong m¶t mÙc Ç¶ nào Çó, Çã th‹ hiŒn nhãn quan cûa nh»ng nhà chính trÎ trong nh»ng cÖ quan lÆp pháp và hành pháp Hoa Kÿ cÃp ÇÎa phÜÖng, vì nh»ng bài h†c kinh nghiŒm trong sinh hoåt chính trÜ©ng cho thÃy s¿ kiŒn chính trÎ nào cÛng mang theo nét nhìn riêng cûa nó. NgÜ©i t°ng h®p xin ÇÜ®c góp l©i vinh danh và cám Ön quí vÎ cùng quí bån trÈ, Çã vÆn Ç¶ng thành công v§i các cÖ quan chánh quyŠn ÇÎa phÜÖng cho "TrÆn Chi‰n D¿ng Låi QuÓc Kÿ" cûa C¶ng ñÒng chúng ta, và hành Ç¶ng Çó Çã góp phÀn tåo nên bän t°ng h®p này./. Houston, 24 tháng 4 næm 2007.

=END=

6- Tåp Chí Á Châu

- NhiŠu Phø N» Hoa Løc MÖ ñÜ®c LÃy ChÒng HÒng Kông

Minh DÛng(VNN)

Vào tuÀn qua, Sª ThÓng kê Ç¥c khu kinh t‰ HÒng Kông vØa công bÓ m¶t con sÓ cho thÃy r¢ng trong bÓn næm trª låi Çây tÌ lŒ Çàn ông HÒng Kông k‰t hôn v§i phø n» Hoa løc lên Ç‰n 40%. Vào th©i Çi‹m 1997, khi HÒng Kông Çang còn là thu¶c ÇÎa cûa Anh quÓc thì con sÓ này chÌ chi‰m chÜa ÇÀy 10%. Theo thÓng kê này thì næm 1997 có 2269 Çàn ông HÒng Kông k‰t hôn v§i phø n» Hoa løc, næm 2003 con sÓ này lên hÖn 1 vån và næm 2006 là 18 ngàn ngÜ©i. Sª ThÓng kê HÒng Kông còn ÇÜa ra nhÆn xét là con sÓ này tæng cao vì các lš do nhÜ sau: thÙ nhÃt, phø n» HÒng Kông phÀn Çông muÓn h†c lên cao Ç‹ ti‰n thân nên ch£ng màng Ç‰n viŒc lÆp gia Çình s§m, thÜ©ng lÃy chÒng trÍ và hay Çòi ÇiŠu kiŒn cao nhÜ ki‰n thÙc và thu nhÆp cûa ngÜ©i chÒng phäi hÖn mình và nhiŠu khi còn Çòi không ÇÜ®c cù lÀn, phäi bänh bao, lÎch s¿. Chính vì vÆy Çàn ông HÒng Kông ch£ng có mÃy ai Çáp Ùng ÇÜ®c các ÇiŠu kiŒn Çó. Lš do thÙ hai là k‹ tØ næm 2003 khi cho phép tÃt cä m†i ngÜ©i

ª Hoa løc có th‹ sang HÒng Kông mà không cÀn chi‰u kháng nhÆp cänh thì rÃt nhiŠu phø n» Çã sang Çây v§i m¶t công hai viŒc, vØa du lÎch vØa Ç‹ ki‰m chÒng. Trong nh»ng næm gÀn Çây, n‰u quš Ç†c giä có dÎp Çi dåo các khu Shopping Center ª HÒng Kông thì së thÃy nhiŠu væn phòng Çæng kš ki‰m chÒng ngÜ©i HÒng Kông dành riêng cho phø n» Hoa løc m†c lên nhÜ nÃm. BÃt kÿ ngÜ©i phø n» Hoa løc nào muÓn Çæng kš thì phäi ghi rõ tên tu°i và ÇÎa chÌ thÆt, Çính kèm m¶t vài tÃm hình và nguyŒn v†ng cûa mình. ña sÓ nh»ng ngÜ©i Çæng kš là các phø n» ª nông thôn, tu°i tØ 18 Ç‰n 25, không cÀn Çòi hÕi ngÜ©i chÒng tÜÖng lai phäi có ki‰n thÙc cao, lÜÖng nhiŠu; chÌ cÀn thu nhÆp hàng tháng khoäng bäy tám træm mÏ kim là ÇÜ®c (trong khi Çó lÜÖng mà dÜ§i 2000 mÏ kim là bÎ phø n» HÒng Kông chê). Cô TrÀn Kim Lš trÈ ÇËp, m§i 21 tu°i, quê ª Quäng Châu, là m¶t trong nh»ng ngÜ©i Ç‰n Çæng kš lÃy chÒng HÒng Kông khi ÇÜ®c các kš giä hÕi lš do vì sao cô phäi l¥n l¶i Ç‰n tÆn HÒng Kông Ç‹ tìm chÒng, thì cô ta tÜÖi cÜ©i trä l©i r¢ng: "Tôi muÓn Ç°i Ç©i, sÓng ª quê làm løng suÓt Ç©i mà vÅn kh°, qua HÒng Kông tuy tÓn tiŠn nhÜng ÇÜ®c cái là Çæng kš ª Çây yên tâm hÖn. Tåi quê nhà ª tÌnh lœ Quäng Châu cÛng có mÃy væn phòng dÎch vø nhÜ th‰ này nhÜng Çæng kš ª Çó cÛng phäi tÓn tiŠn mà chÜa ch¡c hÒ sÖ cûa mình ÇÜ®c gªi Çi n‰u không bi‰t ÇiŠu v§i các quan chÙc ª Çó, h† dìm hÒ sÖ cho vài ba næm là coi nhÜ mình già rÒi, ai mà thèm lÃy."Theo các nhà xã h¶i h†c thì ngày nay ch£ng riêng gì HÒng Kông mà tåi các quÓc gia khác nhÜ Singapore, NhÆt Bän, phÀn Çông phø n» ÇŠu có khuynh hÜ§ng lÆp gia Çình trÍ vì nhiŠu lš do nên tÌ lŒ trai HÒng Kông lÃy gái Hoa løc ngày càng tæng là chuyŒn tÃt nhiên. ñiŠu Çáng ÇŠ cÆp ª Çây là vÃn ÇŠ hånh phúc gia Çình có thÆt s¿ lâu dài hay không khi mà gi»a hai v® chÒng có s¿ khác biŒt nhau rÃt nhiŠu vŠ tÆp quán, væn hóa và ngôn ng» (nên nh§ ti‰ng B¡c Kinh không thông døng ª HÒng Kông). ChÌ có m¶t tình yêu chân thÆt m§i vÜ®t qua ÇÜ®c các trª ngåi Çó, nhÜng bao nhiêu c¥p lÃy nhau qua dÎch vø gi§i thiŒu hôn nhân này có ÇÜ®c cái tình yêu chân thÆt Çó. Bây gi© xã h¶i HÒng Kông Çang Çi vào cao Çi‹m cûa s¿ k‰t hôn gi»a trai HÒng Kông v§i gái Hoa løc, 5 hay 10 næm sau ch¡c ch¡n m¶t cao Çi‹m khác së phäi xäy ra. ñó là cao Çi‹m cûa s¿ ly hôn gi»a nh»ng c¥p v® chÒng này.Các cô dâu Hoa løc tåi HÒng Kông còn ÇÜ®c cái quyŠn ch†n chú r‹ theo nguyŒn v†ng cûa mình, tuy r¢ng cái nguyŒn v†ng Çó không cao. Còn cô dâu ViŒt Nam tåi ñài Loan hay Hàn quÓc thì ngÜ®c låi, bÎ ngÜ©i ta ch†n l¿a nhÜ m¶t món hàng mua ª ch® nô lŒ, mà kÈ mua có nhiŠu ngÜ©i tu°i b¢ng cha, b¢ng ông, k‹ cä nh»ng ngÜ©i tàn tÆt hay m¡c bŒnh tâm thÀn. CÛng là con ngÜ©i, sao sÓ phÆn cô dâu ViŒt Nam låi hÅm hiu nhÜ ki‰p ngÜ©i nô lŒ vÆy.

***

Tåi Sao ChuyŒn Tái Ban Giao Gi»a Mi‰n ñiŒn Và B¡c Hàn VÅn Còn Gi» Kín

Vào ÇÀu tuÀn qua, theo m¶t nguÒn tin Çáng tin cÆy thì vào cuÓi tháng tÜ này Ngoåi trÜªng B¡c TriŠu Tiên là ông Kim Cºu NhÆt së lên ÇÜ©ng sang Mi‰n ñiŒn Ç‹ kš hiŒp Ü§c tái lÆp ban giao gi»a hai nÜ§c. Thông thÜ©ng khi hai quÓc gia Çã ti‰n t§i giai Çoån này thì Çôi bên ÇŠu công bÓ r¶ng rãi cho ngÜ©i

dân và cä c¶ng ÇÒng th‰ gi§i bi‰t, th‰ nhÜng cä Bình NhÜ«ng lÅn Naypydaw (thû Çô m§i cûa Mi‰n ñiŒn) ÇŠu im hÖi l¥ng ti‰ng. Các cÖ quan truyŠn thông quÓc t‰ Çã yêu cÀu chính quyŠn Mi‰n ñiŒn xác nhÆn nguÒn tin này có Çúng s¿ thÆt hay không thì chÌ ÇÜ®c trä l©i r¢ng viŒc tái lÆp ban giao gi»a hai nÜ§c Çang ti‰n hành tÓt ÇËp. Theo các nhà ngoåi giao Tây phÜÖng tåi Rangoon (thû Çô cÛ cûa Mi‰n ñiŒn) thì trên 10 næm nay, cä Mi‰n ñiŒn lÅn B¡c TriŠu Tiên ÇŠu bÎ th‰ gi§i cô lÆp nên nh»ng ngÜ©i lãnh Çåo cûa hai nÜ§c này Çã nghï Ç‰n viŒc nÓi låi ban giao Çã bÎ gián Çoån tØ næm 1983 do viŒc B¡c TriŠu Tiên cho cäm tº quân Ç¥t bom ª Rangoon Ç‹ ám sát T°ng thÓng Toàn ñÀu Hoán cûa Hàn quÓc khi sang công du Mi‰n ñiŒn. T°ng thÓng Hàn quÓc may m¡n thoát ch‰t nhÜng Çã làm thiŒt mång 21 ngÜ©i trên khán Çài, trong Çó có nhiŠu B¶ trÜªng Hàn quÓc và Mi‰n ñiŒn. Các nhà ngoåi giao Tây phÜÖng còn nói rõ r¢ng viŒc hai bên âm thÀm xúc ti‰n viŒc nÓi låi ban giao vào mùa hè næm 2006, Ç‰n nay ch¡c là Çã Çåt ÇÜ®c thÕa Ü§c. Trong khi giao thiŒp thì Bình NhÜ«ng cho phóng thº tên lºa và thº nghiŒm vÛ khí håt nhân nên Çã bÎ th‰ gi§i lên án n¥ng nŠ khi‰n cho Mi‰n ñiŒn chÜa dám v¶i kš k‰t tái ban giao. NhiŠu tÜ§ng lãnh cao cÃp trong chính quyŠn quân phiŒt Mi‰n ñiŒn Çã ÇŠ nghÎ v§i tÜ§ng Than Shwe, nhân vÆt sÓ m¶t cûa Mi‰n ñiŒn, r¢ng bây gi© mà tái lÆp ban giao ngay v§i Bình NhÜ«ng thi ch£ng có gì g†i là thÜ®ng sách cä, cÀn phäi có m¶t th©i gian Ç‹ cho s¿ lên án Bình NhÜ«ng l¡ng dÎu m¶t chút, khi Çó kš k‰t tái ban giao cÛng không mu¶n. N‰u Çúng nhÜ nguÒn tin nói trên, vào cuÓi tháng TÜ này mà Ngoåi trÜªng B¡c TriŠu Tiên Ç‰n Mi‰n ñiŒn thì có xác xuÃt rÃt cao là hai bên së kš hiŒp Ü§c tái ban giao. Còn theo các nhà phân tích vŠ th©i cu¶c thì cä Mi‰n ñiŒn lÅn B¡c TriŠu Tiên Çang ª trong th‰ bÎ th‰ gi§i cô lÆp nên viŒc Çôi bên tìm t§i nhau là chuyŒn bình thÜ©ng thôi, hÖn n»a Trung quÓc là quÓc gia Çang viŒn tr® cho cä Mi‰n ñiŒn lÅn B¡c TriŠu Tiên muÓn hai nÜ§c tái lÆp ban giao. Sª dï Mi‰n ñiŒn còn hÖi chÀn chØ m¶t chút là Ç‹ xem phän Ùng cûa Tokyo ra sao, vì NhÆt Bän là m¶t quÓc gia Çang còn viŒn tr® cho Mi‰n ñiŒn khá nhiŠu; n‰u Tokyo phän ÇÓi månh thì ch£ng có l®i cho Mi‰n ñiŒn. S¿ chÀn chØ Çó cûa Mi‰n ñiŒn Çã làm cho B¡c Kinh khá tÙc giÆn, Thû tÜ§ng cûa Trung quÓc Çã sang Mi‰n ñiŒn Ç‹ trÃn an và hÙa v§i chính quyŠn Than Shwe r¢ng së dàn x‰p chuyŒn này v§i NhÆt Bän. Ch¡c là trong chuy‰n vi‰ng thæm NhÆt cûa ông Ôn Gia Bäo vào ngày 11 tháng 4 vØa qua Çã dàn x‰p v§i Tokyo vŠ chuyŒn này nên chÌ mÃy ngày sau ông Bäo r©i NhÆt là có tin Ngoåi trÜªng B¡c TriŠu Tiên së lên ÇÜ©ng sang Mi‰n ñiŒn vào cuÓi tháng TÜ này. Tin này Çu®c B¡c Kinh tung ra nên ngÜ©i ta m§i cho r¢ng Çây là m¶t nguÒn tin Çáng tin cÆy. M¥c dù không có b¢ng chÙng vŠ viŒc Tokyo cän trª viŒc nÓi låi ban giao gi»a B¡c Hàn và Mi‰n ñiŒn, nhÜng Bình NhÜ«ng vÅn lên ti‰ng chÌ trích Tokyo rÃt n¥ng, nhÜng có lë do áp l¿c cûa B¡c Kinh và Naypydaw nên Bình NhÜ«ng Çã im ti‰ng, không chÌ trích n»a. Trong viŒc nÓi låi ban giao này, ngÜ©i ta thÃy Mi‰n ñiŒn không có vë nôn nóng nhÜ B¡c TriŠu Tiên, vì ngoài thành quä bi‹u ki‰n là cÓ tåo cho mình m¶t khuông m¥t hòa hoän, chính quyŠn Mi‰n ñiŒn không còn cái l®i nào khác. Trong khi Çó thì B¡c TriŠu Tiên vØa tuyên truyŠn ÇÜ®c là mình có thêm ÇÒng minh vØa có l®i vŠ m¥t kinh t‰, tuy r¢ng cái l®i kinh t‰ Çó ch£ng có gì to l§n vì chính ngay Mi‰n ñiŒn cÛng Çang túng thi‰u, Çâu có nhiŠu Ç‹ cho B¡c Hàn.

=END=

7- Tham Khäo

- Ngày 19-4-1975 Phan Thi‰t mÃt, ngày 19-4-2007 Çi tìm ÇÒng Ç¶i - ai mÃt ai còn?

MÜ©ng Giang (kbc 4508)(VNN)

VÆy mà cÛng Çã 32 næm rÒi Çó, th‰ nhÜng th©i gian hÖn m¶t phÀn tÜ th‰ k› cÛng không làm sao xóa m© tÆn tuyŒt nh»ng hình änh kh¡c ÇÆm trên m‡i khuôn m¥t Çau thÜÖng cûa tØng ngÜ©i mË, ngÜ©i v®, ngÜ©i con và bån bè chi‰n h»u, có thân quy‰n Çã gøc ngã trên quê hÜÖng hay trong các ngøc tù C¶ng Sän. NhÜng chính xÜÖng máu cûa các anh, m§i là trÜ©ng thành xây d¿ng m¶t nÜ§c ViŒt Nam Ç¶c lÆp, t¿ do và hånh phúc thÆt s¿, ch¡c ch¡n phäi có trong tÜÖng lai gÀn, gi»a lúc cä nÜ§c và häi ngoåi, muôn ngÜ©i nhÜ m¶t Çang ÇÙng dÆy, ÇÓi m¥t 'tº chi‰n' v§i kÈ thù cûa Dân T¶c VN: ñó là Ç‰ quÓc C¶ng Sän Çang cai trÎ, nô lŒ hóa dân t¶c HÒng Låc tØ sau ngày non sông bÎ gi¥c cÜ«ng chi‰m, dÀy xéo 1-5-1975.Ngày Chû NhÆt 15-4-2007 tåi thû Çô tÎ nån cûa ngÜ©i ViŒt QuÓc Gia ª MiŠn Nam CA, m¶t ñåi H¶i ÇÜ®c mang tên 'Ân Tình', ÇÜ®c th‹ hiŒn v§i møc Çích truy ÇiŒu, vinh danh và tÜªng nh§ nh»ng ngÜ©i con thân yêu cûa Phan Thi‰t, Bình ThuÆn... Çã gøc ngã trong cu¶c chi‰n hay vÅn còn sau cu¶c Ç°i Ç©i, tuy nghi thÙc giän dÎ nhÜng cÛng Çû làm chäy nÜ§c m¡t nh»ng ngÜ©i lính già hiŒn diŒn trong bu°i lÍ và Ç¥c biŒt là nh»ng ti‰ng khóc cûa nh»ng ngÜ©i v® lính, có chÒng ch‰t trong các ngøc tù CS, khi nghe bà TrÜÖng ñÙc Nghi, quä phø cÓ Thi‰u Tá Trinh Væn Bình, Ti‹u ñoàn trÜªng Ti‹u ñoàn 275 ñP thu¶c Ti‹u khu Bình ThuÆn, khóc nh§ ngÜ©i chÒng thân yêu, Çã mÃt xác vào næm 1979 tåi rØng núi Vïnh Phú (B¡c ViŒt).H«i ôi con ngÜ©i Çâu phäi cây cÕ, thép Çá, Çâu phäi cÀm thú vô tình, nên Çâu có ai nª ngoänh m¥t quay lÜng v§i ÇÒng Ç¶i mình; trong lúc Çó có rÃt nhiŠu ngÜ©i, h† ch£ng bao gi© bi‰t t§i chuyŒn lính tráng, chi‰n tranh, chuyŒn Phan Thi‰t, Bình ThuÆn, thÆm chí có nh»ng hÆu duŒ sinh trÜªng ª quê ngÜ©i... cÛng vÅn cÓ có m¥t ngày hôm Çó, Ç‹ cùng v§i ông-cha, anh em, chia xÈ niŠm Çau chung cûa ÇÃt nÜ§c và dân t¶c, ÇÒng th©i hân hoan ti‰p nhÆn s¿ hy sinh cao quš cûa ông cha mình, Ç‹ mà hãnh diŒn v§i ngÜ©i muôn phÜÖng, r¢ng chúng tôi là con cháu cûa các th‰ hŒ thu¶c QLVNCH, Cán B¶, Cänh Sát, Công ChÙc MiŠn Nam nói chung và TÌnh Bình ThuÆn yêu quš, thân thÜÖng.Ngày 19-4-1975 Phan Thi‰t mÃt vào tay Ç‰ quÓc C¶ng Sän QuÓc T‰. Ngày 19-4-2007 gi»a chÓn quê ngÜ©i, tôi, ngÜ©i lính già tàn ph‰, sau cu¶c chi‰n chÌ còn trái tim cô ÇÖn khô máu, mang m¶t thân phÆn tÛi buÒn cûa ki‰p lính quèn nhÜng vÅn hiên ngang ngÅn m¥t, vÅn ÇÀy Çû tÜ cách cûa ngÜ©i lính 'VNCH', quÿ Çây gi»a tr©i ÇÃt mông mênh, cùng v§i sóng bi‹n, Çá núi và nh»ng cánh chim båt ngàn, nh»ng sinh vÆt vô tình nhÜng mang trái tim nhân th‰, Ç‹ dâng lên hÜÖng linh các anh hùng liŒt n», trong Çó có Nh»ng NgÜ©i Con Thân Yêu Cûa Phan Thi‰t, Bình ThuÆn, vì Ç©i, vì ngÜ©i, vì Çåi nghïa dân t¶c, nên

Çã 'VÎ QU–C VONG THÂN'. ñó là lòng tri ân thanh kính, mà chúng ta hôm nay, ngày mai và mãi mãi së không bao gi© quên ÇÜ®c.Cäm Ç¶ng bi‰t bao nh»ng ngÜ©i lính còn sÓng sót cûa Bình ThuÆn sau ngày 19-4-1975, trong Çó có cánh chim ÇÀu Çàn là ñåi Tá Ngô TÃn Nghïa và nh»ng Ti‹u ñoàn TrÜªng, ñåi ñ¶i TrÜªng và quân nhân các cÃp, có m¥t tåi Phan Thi‰t vào nh»ng gi© phút cuÓi cùng, Çã ghi låi 'Thiên Hùng Ca Phan Thi‰t' vào nh»ng ngày cuÓi tháng 4-1975.'Tháng tÜ næm Çó ta còn nh§Phan Thi‰t chìm trong lºa båo tànMÜ©i Chín gi¥c vŠ gây kh° hÆnñån tæng nghiŠn nát vån con tim Tháng tÜ hè t§i ve rŠn hátHoa vÅn vô tÜ nhu¶m ÇÃt tr©ixác phÜ®ng n¢m bên thây lính trÆnMáu Çào hòa lÅn cánh hoa tÜÖi Tháng tÜ mÃt nÜ§c ai quên ÇÜ®c?ñÒng Ç¶i næm nao xác ngÆp ÇÜ©ngNÖi b‰n, trên tàu trong xóm nhÕNh»ng ngày tù ngøc sÓng thê lÜÖng Tháng ba gi¥c chi‰m Ban Mê Thu¶tPhan Thi‰t thang tÜ xác ngÆp ÇÜ©ngCä nÜ§c tháng næm thành ÇÎa ngøcGi© Çây sông núi vÅn Çau thÜÖng..." + Nh»ng ngày tº chi‰n cuÓi cùng tåi Phan Thi‰tNgày 2-4-1975, B¶ TÜ LŒnh/ Quân ñoàn II lÀn lÜ®t tan hàng tåi Pleiku và Nha Trang, và cuÓi cùng bÎ xóa tên, vào lúc 1gi© 45 trÜa cùng ngày, qua quy‰t ÇÎnh cûa B¶ T°ng Tham MÜu/QLVNCH, sáp nhÆp phÀn lãnh th° còn låi vào QñIII. Theo Thi‰u Tá Phåm HuÃn, tác giä 'Cu¶c TriŒt Thoái Cao Nguyên 1975' cÛng nhÜ tài liŒu cûa ñÓc S¿ Phåm Ng†c Cºu, Phó TÌnh trÜªng BT. Cä hai ÇŠu là nhân chÙng, xác nhÆn Thi‰u TÜ§ng Phåm Væn Phú, TÜ LŒnh QDII, Çã ti‰p nhÆn mŒnh lŒnh trên, tåi BCH. Hành quân cûa Ti‹u Khu Bình ThuÆn Çóng trên LÀu Ông Hoàng, tØ tay Thi‰u TÜ§ng NguyÍn Væn Hi‰u, TÜ LŒnh Phó QDIII. Sau Çó, ông Çã rút súng cûa mình Ç‹ t¿ sát nhÜng nh© ñåi Ta Ngô TÃn Nghïa (chÙ không phäi ñåi Tá ñÙc), Çang ÇÙng bên cånh, Çã ngæn cän kÎp th©i, nên TÜ§ng Phú Çã nói 'Ch‰t bây gi© hay ch‰t lúc VC vào Sài Gòn, cÛng th‰ thôi, có gì Çáng ti‰c'. Và ông Çã gi» Çúng l©i hÙa, vào ngày 1-5-1975, khi VC cÜ«ng chi‰m ÇÜ®c MiŠn Nam, Çã quyên sinh b¢ng Ç¶c dÜ®c, nhÜ các VÎ TÜ§ng lãnh NguyÍn Khoa Nam, Lê Væn HÜng, Lê Nguyên VÏ, TrÀn Væn Hai... lÜu danh thiên c°, tuy ch‰t nhÜng vÅn sÓng muôn Ç©i trong lòng Dân T¶c ViŒt.VŠ l¿c lÜ®ng quân s¿ bäo vŒ thÎ xã Phan Thi‰t, do Ti‹u Çoàn 229 ñPQ cûa Thi‰u Tá NguyÍn H»u Ti‰n, lúc Çó Çang công tác tåi Khu ñÎnh CÜ Nghïa ThuÆn,

n¢m bên kia ñÆp ñÒng M§i, thu¶c xã LÜÖng SÖn, thì có lŒnh rút vŠ tæng phái cho Nam Bình ThuÆn vào nh»ng ngày ÇÀu tháng 4-1975. ñåi ñ¶i 4/229 do Trung Uš Cao Hoài SÖn làm ñåi ñ¶i TrÜªng, phø trách bäo vŒ Nông TrÜ©ng Sao ñó tåi Bình Tú, th‰ cho ñÖn VÎ cûa ñåi Uš Huÿnh Væn Quš Çã di chuy‹n. Ngày 3-4-1975, toàn b¶ Ti‹u ñoàn 229/ñP ÇÜ®c lŒnh rút vŠ bäo vŠ Ti‹u Khu và Tòa Hành Chánh TÌnh: ññ2/229 phòng thû Ti‹u Khu, ñD4/229 trách nhiŒm khu v¿c có chu vi là ÇÜ©ng NguyÍn Hoàng, vÜ©n hoa bao quanh m¥t sau Ti‹u Khu. ñD3 và 1/229 phòng thû vÎ trí còn låi quanh thÎ xã.M¶t Çêm trôi qua và cuÓi cùng ñoàn Di Tän cÛng Çã vào lãnh th° Bình ThuÆn. Các QuÆn Tuy Phong, Phan Lš Chàm, Häi Ninh nh© không n¢m trên QL1 nên ít bÎ thiŒt håi vÆt chÃt. NgÜ®c låi QuÆn Hòa ña bÎ tàn phá n¥ng nŠ, tØ Phan Rí Cºa, Phan Rí Thành, Ch® LÀu vào t§i LÜÖng SÖn n¢m dÜ§i chân núi Tà Dôn. TiŒm æn, quán giäi khát, cºa hàng tåp hóa ÇŠu bÎ cÜ§p såch.Tåi Phan Thi‰t, sáng ngày 4-4-1975, hÀu nhÜ m†i con ÇÜ©ng trong thành phÓ ÇŠu tràn ngÆp các loåi xe c¶ cûa ñoàn Di Tän, ch£ng khác gì m¶t con quái vÆt kh°ng lÒ, dài mÃy chøc cây sÓ. H«i ôi, công trình ba træm næm Çánh Ç°i b¢ng máu xÜÖng huy‰t lŒ cûa không bi‰t bao nhiêu th‰ hŒ, chÌ có m¶t Çêm ng¡n ngÛi, Çã bÎ ÇÓt cháy ngôi ch® l§n, nhiŠu cây xæng, ÇÆp phá phÓ xá thÜÖng måi và nhà cûa dân lành. NhÜng nhÙc nhÓi hÖn h‰t, vÅn là cänh Çàn bà, con gái bÎ hãm hi‰p... ngay trÜ§c Çám Çông, mà không ai dám ngæn cän hay can thiŒp, vì TÌnh Çã bÕ ngÕ nên không tìm Çâu ÇÜ®c bóng dáng cûa chính quyŠn.Theo l©i k‹ cûa Trung Uš SÖn, ññT/ññ4/229 "TÓi Çêm 4-4-1975, trong lúc tinh thÀn Çang cæng th£ng, b°ng nghe m¶t ti‰ng n° rÃt l§n, ti‰p theo là ch® Phan Thi‰t bÓc cháy. LÆp tÙc tôi dùng máy PRC25 g†i báo vŠ BCH/Tñ và Ti‹u Khu, ÇÒng th©i xin phép cho ñåi ñ¶i tôi t§i ch® ch»a cháy. Lúc Çó vào khoäng 10 gi© Çêm nhÜng mãi t§i 12 gi© khuya m§i ÇÜ®c chÃp thuÆn, ÇÒng th©i có lŒnh 'b¡n bÕ tÃt cä nh»ng ai chÓng c¿ hay thØa dÎp hÕa hoån cÜ§p gi¿t"... BÃy gi§ Çám tàn quân thÃy có ñÖn VÎ ñÎa PhÜÖng t§i ÇÜ©ng Gia Long, nên t¿ Ç¶ng rút Çi nÖi khác, tránh ÇÜ®c Ç° máu, m¶t ÇiŠu mà tÃt cä quân dân Bình ThuÆn không ai muÓn. Theo l©i tÜ©ng thuÆt cûa ÇÒng bào, nguyên nhân vø hÕa hoån là do m¶t tàn quân dùng súng M72 b¡n vào cºa s¡t cûa tiŒm giÀy Ba Ta, n¢m trong phåm vi ch®, trên ÇÜ©ng Ngô Sï Liên. Lºa tØ Çó cháy lan kh¡p ch® nhÜng không ai dám ra chºa cháy, vì lúc Çó Çám tàn quân Çang b¡n phá cÜ§p gi¿t loån ngÀu.ThÃy có quân Ç¶i t§i, ÇÒng bào ª các khu phÓ Gia Long, Ngô Sï Liên, Lš ThÜ©ng KiŒt, Minh Mång... m§i túa ra khÕi nhà, xông vào ch® Ç‹ khuân vác nh»ng ÇÒ Çåc còn låi. PhÀn ñåi ñ¶i tôi vØa lo ch»a lºa, vØa phø giúp chuy‹n vÆn hàng hóa tØ ch® ra chÃt ÇÀy trÜ§c Råp Chi‰u Bóng Ng†c Thuš. ñÒng lúc có hai xe ch»a lºa cûa Trung Tâm Y‹m tr® Ti‰p VÆn, do Thi‰u Tá Phåm Minh chÌ huy, t§i ch»a cháy cho hai dãy phÓ Ngô Sï Liên và Gia Long, vì ch® lúc Çó Çã thành ÇÓng tro tàn. Thäm nhÃt là cä hai xe cÙu hÕa, ÇŠu không có nhân viên cÙu lºa mà chÌ có tài x‰, nên Thi‰u Tá Phåm Minh và Tôi, phäi Çích thân cÀm vòi rÒng xÎt nÜ§c dÆp lºa. Công tác kéo dài gÀn t§i sáng m§i dÆp t¡t h‰t lºa. ñÒng bào ÇÜ©ng Gia Long Çã h‰t lòng cäm Ön, t¿ nguyŒn quyên góp ÇÜ®c 120.000 ÇÒng, Ç‹ ûy låo anh em binh sï và tài x‰ xe ch»a lºa, vi Çã h‰t lòng giúp Ç« m†i ngÜ©i trong cÖn h†an nån, nhÃt là Thi‰u Tá Phåm Minh. Tr©i m§i sáng, chÜa kÎp nghï ngÖi, thì VC pháo kích vào BCH/TK nhÜng låi r§t ra ngoài, quanh vÜ©n hoa, b© sông và ngân hàng ViŒt Nam ThÜÖng Tín. Có hai trái r§t vào khu Çông dân ª Bình HÜng, khi‰n cho nhiŠu ngÜ©i thÜÖng

vong. Tôi ÇÜ®c lŒnh trèo lên sân thÜ®ng cûa Ngân Hàng VNTT Ç‹ quan sát hÜ§ng Çån, sau Çó g†i Pháo Binh tåi LÀu Ông Hoàng phän pháo, nh© Çó m§i dÆp t¡t ÇÜ®c pháo kích.Khoäng 10 gi© sáng, lúc VC Çang pháo kích, b‡ng có m¶t b†n du Çäng, nh¥t ª Çâu ÇÜ®c m¶t xe Jeep quân Ç¶i bÕ låi, c¡m c© M¥t TrÆn GPMN, tay cÀm súng AK47, mang bæng Çó, lái xe chåy bæng qua cÀu Quan, t§i trÜ§c Råp Chi‰u Bóng và Khách Sån Anh ñào, thì Çøng Ç¶ v§i ññ1/229/ñP cûa Trung Uš NguyÍn Væn ThÜ, nên chúng Çã bÎ b¡n ch‰t ngay trên xe."Bu°i trÜa, có thêm hai hÕa ti‹n 130 ly, tØ hÜ§ng Xuân Phong, Trinh TÜ©ng, pháo vào trung tâm Phan Thi‰t., làm thÜÖng vong m¶t sÓ ngÜ©i. ChØng Ãy Çoàn di tän m§i chÎu r©i thành phÓ nhÜng låi rÖi vào ° phøc kích cûa VC tåi cây sÓ 37 trên QL1. SÓ còn låi chåy thoát vŠ t§i Cæn cÙ 10, thì bÎ Ti‹u khu Bình Tuy giäi gi§i h‰t.Ngày 7-4-1975, sau khi Lâm ñÒng bÕ ngõ, quân B¡c ViŒt tØ Di Linh vŠ tÃn công Chi Khu ThiŒn Giáo và Trung ñ¶i Nghïa Quân, bäo vŒ CÀu Ng¿a tåi Xóm G†, ÇÒng th©i pháo kích vào TD230 DPQ cûa ñåi Uš Mai Vi Thành, QuyŠn Ti‹u ñoàn TrÜªng kiêm Chi Khu TrÜªng Chi Khu ThiŒn Giáo Ç‹ chÆn ÇÜ©ng ti‰p viŒn. TrÆn chi‰n thÆt ác liŒt, VC mª nhiŠu Ç®t tÃn công nhÜng ÇŠu bÎ chÆn tåi hàng rào phòng thû, bªi mìn Claymore, l¿u Çån và nh»ng khÄu Çåi liên ª các lô cÓt. TrÆn này, có s¿ tham d¿ cûa hai ñåi ñ¶i thu¶c TD230, do ñåi Uš TÆp và Trung Úy Sanh chÌ huy, thêm vào y‹m tr® cûa Pháo Binh và Tr¿c Thæng võ trang. Sáng ngày 8-4-1975, VC chém vè, bÕ låi chi‰n trÜ©ng 72 xác ch‰t, bên ta có 14 tº thÜÖng và nhiŠu binh sï bÎ thÜÖng n¥ng. Ngày 15-4-1975, VC tØ kh¡p nÖi, pháo kích dÒn dÆp vào Chi khu ThiŒn Giáo. Do trên ñåi Tá Nghïa cho lŒnh di tän và ÇiŠu Ç¶ng TD230 vŠ phòng thû Phan Thi‰t. + Tº chi‰n tåi Phú Long:ChiŠu ngày 12/4/1974, ñåi Uš Huÿnh Væn Quš Çang là Liên ñ¶i TrÜªng Liên ñ¶i ñ¥c BiŒt, bäo vŒ Nông TrÜ©ng Sao ñÕ, ª phía nam phi trÜ©ng Phan Thi‰t, ÇÜ®c chÌ ÇÎnh làm Ti‹u ñoàn TrÜªng, Tñ 249 DPQ thay th‰ Thi‰u Tá Phan Sang, v§i nhiŒm vø tái chi‰m låi Phú Long, Çã mÃt tØ mÃy ngày qua. Vì quân sÓ quá hao høt, nên TK biŒt phái thêm cho TD, ñåi ñ¶i 283 BiŒt LÆp cûa ñåi Uš NguyÍn Væn Ba, m¶t sï quan LLDB rÃt gan då và tài giÕi. Ngoài ra ñåi Uš NguyÍn Væn Hånh, m¶t sï quan BiŒt ñ¶ng Quân, Çang làm viŒc tåi Phòng 3/TK, cÛng ÇÜ®c chÌ ÇÎnh làm TDPhó/249 thay ñU Huÿnh ñ¡c Hoá.Lúc 4 gi© chiŠu ngày 13-4-75, xe chª TD249 và DD283, tØ Phan Thi‰t t§i PhÜ§c ThiŒu Xuân thì Ç° quân và tái chi‰m Phú Long b¢ng ba cánh: - 1 do DD283 tæng phái cûa DU Ba và DD3/249 cûa Trung Uš Th©i, Çánh tØ Lò Vôi t§i Ch® và CÀu Phú Long. Cánh 2, do DD4/249 cûa Trung Uš Thành và Trung ñ¶i Thám Sát cûa TD, Çánh tØ Lò Vôi t§i Trø Sª Xã Phú Long. Cánh 3, do DD1/249 cûa DU. ñáp, tÃn công hÜ§ng Çông. Riêng DD2/249 cûa ñåi Uš NguyÍn Chánh Trúc, làm l¿c lÜ®ng trØ bÎ cho TD.TrÆn chi‰n rÃt khÓc liŒt, k‹ cä TrD6/SD2BB biŒt phái, mÃy ngày trÜ§c vÅn phäi rút vŠ PhÜ§c ThiŒu Xuân, vì hÕa l¿c cûa gi¥c rÃt månh, låi chi‰m ÇÜ®c nhiŠu cao Óc trên QL1, Ç¥t súng ñåi bác 57 ly và B40 b¡n tØ trên cao xuÓng. Thêm vào Çó là pháo 105 ly, mà gi¥c Çã chi‰m ÇÜ®c ª Lâm ñÒng, Tuyên ñÙc kéo vŠ, b¡n liên tøc tØ Bình An sang, làm thÜÖng vong nhiŠu ngÜ©i, trong Çó có TrU Th©i (DDT) và TrY Nhàn (DDP) cûa DD2/249, tåi ƒp Phú TrÜ©ng. Vì vÆy t§i ngày 14-4-75, TD phäi Çánh cÆn chi‰n b¢ng l¿u Çån, cÛng nhÜ tranh

giành tØng thÜ§c ÇÃt kh¡p các vÎ trí, m§i chi‰m låi ÇÜ®c xã Phú Long. SuÓt trÆn Çánh, dù bom Çån Çã bi‰n Phú Long thành bi‹n lºa nhÜng các cÃp chÌ huy chi‰n trÜ©ng, Çã cÓ g¡ng tuyŒt ÇÓi gi» nguyên vËn nh»ng chÓn tôn nghiêm, m¶t s¿ khác biŒt gi»a ngÜ©i ViŒt QuÓc Gia nhân bän, và b†n ViŒt Gian C¶ng Sän, mang m¥t ngÜ©i mà con tim khÓi óc thú vÆt, nên không chØa bÃt cÙ ai, k‹ cä tù nhân, thÜÖng ph‰ binh, cô nhi quä phø... thì noí gì t§i các ÇÃng ThÀn Linh, Tr©i PhÆt.Sau Çó TD249 và DD283 biŒt lÆp cÓ thû tåi Phú Long, cho t§i chiŠu ngày 18-4-1975 ÇÜ®c lŒnh lui quân, vì các binh Çoàn cûa C¶ng Sän B¡c ViŒt Çã vào t§i Xã Tùy Hòa. Tuy Phan Rang Çã thÃt thû tØ chiŠu ngày 16-4-1975, nhÜng CS B¡c ViŒt Çã t°n thÃt rÃt n¥ng nŠ tåi m¥t trÆn này, hÖn n»a d†c theo b© bi‹n, tØ MÛi Dinh vào t§i VÎnh Cà Ná có rÃt nhiŠu chi‰n håm cûa BTL Vùng 2 Duyên Häi, nên chúng chÌ dám t§i CÀu ñá ChËt, ª bên kia ranh gi§i tÌnh Bình ThuÆn mà thôi. Vì B¡c Bình ThuÆn Çã bÕ ngÕ ngay tØ chiŠu 16-4-1975, nên Binh ñoàn B¡c ViŒt ti‰n vào Phan Thi‰t rÃt nhanh và chiŠu ngày 18-4-75, Çã t§i Tà Dôn. Bªi vÆy ñåi Uš Quš, xin ñåi Tá Nghïa, tæng cÜ©ng cho TD249, Chi ñoàn Thi‰t Giáp cûa SD2BB, Çóng tåi PhÜ§c ThiŒu Xuân, cùng v§i TrD 6/SD2BB, do Trung Tá Tôn ThÃt H° làm Trung ñoàn TrÜªng, nhÜng TK không Çáp Ùng, vì các ñÖn VÎ tæng phái này, Çang chuÄn bÎ rút vŠ Nam, khi bi‰t tin quân B¡c ViŒt s¡p t§i Phú Long. Khoäng 6 gi© chiŠu ngày 18-4, qua hŒ thÓng truyŠn tin, ñåi Uš Quš, bi‰t BCH. TiŠn PhÜÖng cûa ñåi Tá Nghïa, Çóng trên LÀu Ông Hoàng, Çã rút ra b© bi‹n, theo ÇÜ©ng Phú Hài vŠ Phan Thi‰t. Dù nhÆn lŒnh cÓ thû Phú Long, nhÜng Quš không th‹ chÃp hành lŒnh, khi tÃt cä các ÇÖn vÎ,k‹ cä Thi‰t Giáp Çã rút. Lúc Çó, coi nhÜ TD249 và DD283/DPQ là ÇÖn vÎ Çoån hÆu.Tuy nhiên cu¶c rút quân chÌ th¿c hiŒn, khi bi‰t xe tæng ÇÎch Çã t§i Xã Tuÿ Hòa, cách Phú Long chØng 2 km, vào lúc 7 gi© tÓi. Theo k‰ hoåch, DD4/249 Çóng ª C°ng B¡c xa nhÃt, rút trÜ§c. Còn DD2/249 là thành phÀn trØ bÎ, nên rút sau cùng. Vì nghï r¢ng së vŠ tái chi‰m låi, nên DU Quš không cho phá CÀu Phú Long, ngang sông Cä, trên QL1, nhÜ lŒnh cûa TK/BT Çã ban hành, mà chÌ g†i Häi pháo b¡n y‹m tr®. Trong lúc TD249 rút quân, thì máy cûa Thi‰t Giáp/SD2BB, liên låc ngæn chÆn, bäo ch© gª mìn. Tåi LÀu Ông Hoàng, lúc Çó còn có DD1/275DPQ cûa ñåi Uš NguyÍn ñình Uš, tØ Tà Dôn rút vŠ. Còn DD290/DPQ biŒt lÆp cûa DU Sâm, thì tØ lâu ª Çó, Ç‹ bäo vŒ BCH nhË cûa TK và KhÄu ñ¶i Pháo Binh 105, Çóng tåi Çây. CuÓi cùng trong Çêm 18-4-1975, TD 249 và DD283 rút vŠ Rång và ÇÜ®c thuyŠn Çánh cá, chª t§i VÛng Tàu. Riêng DD1/275 cûa DU. Uš và DD290 cûa DU.Sâm, chÌ rút khÕi LÀu Ông Hoàng, khi xe tæng VC tÃn công.Tåi QL sÓ 1, dù SD2/BB cÛng nhÜ các TD249/DPQ và TD274/DPQ rút vŠ Phan Thi‰t, nhÜng các Trung ñ¶i Nghïa Quân vÅn ª låi, dù có lŒnh di tän. Chính H† Çã b¡n cháy m¶t T54, trÜ§c Nhà Th© Kim Ng†c. Kiêu hùng nhÃt là Trung ñ¶i Nghïa Quân PhÜ§c ThiŒn Xuân cûa Bäy Neo (Trung ñ¶i TrÜªng) và Phø Tá là Bäy Bºu (Ñy Viên Cänh Sát) nhÃt quy‰t ª låi không chåy. ñÜ®c bi‰t cä hai trÓn vào rØng, sau Çó thay tên Ç°i h† lÜu låc kh¡p bÓn phÜÖng tr©i. VC nhiŠu lÀn b¡t v® con hù d†a nhÜng vÅn không ÇÜ®c tung tích hai vÎ anh hùng vô danh trên. + Tº chi‰n trong thÎ xã Phan Thi‰t TØ ngày 15-4-1975, Ti‹u ñoàn 229/ñP ÇÜ®c lŒnh phòng thû tØ CÀu Sª MuÓi trên QL1 qua t§i Tân An trên Liên TÌnh L¶ 8, ti‰p giáp v§i Ti‹u ñoàn 202/ñP cûa ñåi Uš Huÿnh Væn Hoàng. Ba ñåi ñ¶i 2, 1, 4 dàn quân thành vòng cung, tØ QL1

t§i TÌnh L¶ 8, ôm tr†n phía b¡c ƒp Tân ñiŠn. Còn ñåi ñ¶i 3/229 cûa Trung Uš Quang, Çóng ª Ru¶ng MuÓi ngang v§i ƒp Tân ñiŠn, BCH Ti‹u ñoàn Çóng dÜ§i chân CÀu Sª MuÓi. Lúc bÃy gi© Ti‹u ñoàn 249/ñP cûa ñåi Uš Quš Çang anh dÛng tº chién v§i gi¥c tåi Phú Long, nên CS pháo kích liên tøc vào BCH/Tñ229 liên tøc nhÜng không gây thÜÖng vong cho ngÜ©i nào.Theo l©i Trung Uš SÖn k‹: "TrÜa ngày 18-4-1975, tôi nhÆn ÇÜ®c lŒnh, Çem ññ4/229 tÃn công tái chi‰m Tân ñiŠn. Sau khi ÇÜ®c Pháo Binh và Súng cÓi 81 ly cûa Tñ b¡n y‹m tr®, chúng tôi xung phong vào ƒp, qua s¿ y‹m tr® cûa ññ2/229 cûa ñåi Uš Duyên và ññ1/229 cûa Trung Uš ThÙ. HÕa l¿c cûa ÇÎch phän công d» d¶i, khi‰n 1 ChuÄn Uš và 2 Binh sï bÎ thÜÖng n¥ng, nên tôi xin lŒnh rút lui. Sau khi trª vŠ vÎ trí phòng thû, tôi nhÆn ÇÜ®c lŒnh T–I NAY GIž N L€ LÚC C„U PHÚ LONG BÎ GI¿T SP. TØ Çó Ti‹u ñoàn së lui quân xuÓng Bäi Bi‹n Bình Tú, ch© Tàu Häi Quân vào v§t, chª t§i VÛng Tàu. ñây là tiêu lŒnh chung cûa ñåi Tá Nghïa ban hành cho tÃt cä các ÇÖn vÎ ñPQ Çang tham chi‰n tåi Phan Thi‰t và vùng phø cÆn, trÜ§c khi di tän xuÓng tàu Häi Quân Ç‹ xin phÜÖng tiŒn cûa B¶ TÜ LŒnh Vùng 2 Duy‹n Häi, lúc Çó do Phó ñŠ ñÓc Hoàng CÖ Minh chÌ huy.NhÜng cä Ti‹u Çoàn ch© mãi t§i 8 gi© tÓi vÅn không thÃy tín hiŒu, trong lúc Çó có Trung ñ¶i Nghïa Quân Çóng ª m¶t ÇÒn nhÕ cånh QL1, liên låc xin ÇÜ®c nhÆp chung v§i ñåi ñ¶i tôi Ç‹ rút quân. T§i 9 gi© tÓi, nhìn vŠ Phú Long vÅn im h®i l¥ng ti‰ng, khác v§i nh»ng ngày qua, lúc nào bom Çån cÛng n° rÀm tr©i. Ch© t§i 10 gi©, thì nghe ti‰ng xích s¡t cûa xe tæng VC læn trên QL, thÆt ghê r®n, ti‰p theo là ti‰ng Çåi bác trên xe tæng nh¡m b¡n vào tháp chuông cûa Nhà Th© Kim Ng†c. Lúc Çó tôi Çã g†i máy báo cáo vŠ BCH/Tñ r¢ng xe tæng cûa ÇÎch Çã qua cÀu Phú Long và Çang ti‰n vŠ hÜ§ng Phan Thi‰t. NhÜng Thi‰u Tá Ti‰n không tin, bäo Çó là ti‰ng máy cÀy kéo vï s¡t Ç‹ hù chúng ta (ThT Ti‰n sau khi h†c tÆp vŠ, ÇÜ®c con bäo länh sang Úc và qua Ç©i vì bŒnh)... ngoài ra cho bi‰t së b¡n trái sáng Ç‹ cho tôi quan sát, còn ra lŒnh b¡n hå ngay chi‰c xe Çi ÇÀu. NhÜng lŒnh chÜa thi hành kÎp, thì xe tæng chÌ còn cách chúng tôi chØng 200m. Vì trÜ§c sau ÇŠu có ÇÎch, nên tôi ra lŒnh n¢m im tåi ch‡, lúc Çó xe tæng chåy ngang ÇÒn Nghïa Quân Çã nä vào mÃy trái, rÒi ti‰p tøc chåy vŠ hÜ§ng Phan Thi‰t. Khi hai bên còn cách nhau 100m, thì Tñ b¡n Çån chi‰u sáng nên ÇÎch phát hiŒn ÇÜ®c và quay pháo tháp vŠ phía chúng tôi khai hÕa. ñÖn vÎ tôi tháo chåy vŠ phía Tân An, cùng ññ1 và 2. Riêng ññ3 thì chåy vŠ hÜ§ng HÜng Long và ÇÜ®c tàu Çánh cá chª t§i VÛng Tàu. Lúc tæng qua cÀu Sª MuÓi, BCH/TD n¢m ª dÜ§i chân cÀu, nên l¥ng lë rút vŠ hÜ§ng Tân An.Sau khi qua cÀu, xe tæng ÇÎch quËo vào con ÇÜ©ng nhÕ nÓi liŠn QL1 và ÇÜ©ng LÜÖng Ng†c Quy‰n, Ç‹ truy sát Tñ229. CÛng may lúc Çó, chúng tôi liên låc ÇÜ®c v§i ñåi Tá Nghïa Çã di tän ra Chi‰n Håm HQ TrÀn Khánh DÜ, trÜ§c khi ban lŒnh 'Di Tän Cho Các ñÖn VÎ '. Ti‹u ñoàn xin ñåi Tá g†i Không Quân Y‹m Tr®, Ç‹ lui binh vì không th‹ bæng ngang Phan Thi‰t xuÓng Bình Tú, mà phäi Çi vòng phía sau nhà thÜÖng và l¶i sông Cà Ty m§i thoát ÇÜ®c. Riêng TD202 cûa ñåi Uš Hoàng Çã rút tØ chiŠu. Nói chung gi© này, chÌ còn ÇÖn Ç¶c Tñ229/ñP kËt ª phía b¡c Phan Thi‰t mà thôi.Trong lúc nguy ngÆp, thì m¶t chi‰c HÕa Long C-47, ÇÜ®c ñåi Tá Nghïa Çích thân g†i tØ Tàu HQ, xuÃt hiŒn cÙu kÎp chúng tôi, b¢ng cách thä hÕa châu và b¡n Çåi liên vào vÎ trí ÇÎch. Hai bên quÀn thäo chØng 10 phút thì Hòa Long trúng Çån phòng không cûa ÇÎch, tØ Tân ñiŠn b¡n lên, nên phäi bay vŠ Biên Hòa. Nh© vÆy mà cä Tñ229 m§i có cÖ h¶i, chåy t§i b© sông Cà Ty Ç‹ l¶i qua

phía bên Phú Lâm Khi ki‹m Çi‹m låi quân sÓ, chÌ riêng ñD4/229 tØ 120 ngÜ©i, sau khi Çøng v§i tæng, chÌ còn låi 50 ngÜ©i. TÃt cä qua sông, t§i QL1 lúc 4 gi© sàng và di chuy‹n xuÓng bãi bi‹n Bình Tú vào lúc 5 gi© sáng ngày 19-4-1975 ÇŠ ch© tàu HQ nhÜ kê hoåch Çã ÇÎnh.Tóm låi cÛng nh© ñåi Tá Ngô TÃn Nghïa di tän ÇÜ®c ra chi‰n håm s§m, nên ông m§i liên låc v§i B¶ TÜ LŒnh Vùng 2 Duyên Häi, giúp Çoàn tàu Ç° b¶ vào b©, cÙu h‰t các ÇÖn vÎ ñPQ/BT vào lúc 2 gi© chiŠu ngày 19-4-1975. Có m¶t sÓ Çi theo b© bi‹n vào Bình Tuy nhÜng t§i Ba Hòn thì bÎ phøc kích, nên quay trª låi và cÛng ÇÜ®c tàu HQ v§t. Khi m†i ngÜ©i ra h‰t Tàu TrÀn Khánh DÜ, thì ÇÜ®c chuy‹n sang hai tàu há mÒm. TÃt cä quân sÓ chØng 5000 ngÜ©i, ÇÜ®c chª vŠ VÛng Tàu. VÆy mà có ngÜ©i dám vi‰t là Binh Sï Bình ThuÆn nh»ng ngày cuÓi cùng, chi‰n ÇÃu không có Çåi bàng?"Trong khi Çó, kh¡p ThÎ Xã Phan Thi‰t, tØ 9 gi© tÓi Çêm 18-4, xe tæng và b¶ binh cûa B¡c ViŒt, Çã tràn ngÆp nhÜng chÌ chi‰m ÇÜ®c Tòa Hành Chánh và Ti‹u khu Çã bÕ ngÕ. Còn các vÎ trí quân s¿ khác vÅn do DPQ /BT trÃn gi», nhÜ DD206 Trinh Sát cûa ñåi Uš Hùng, ññ954/DPQ cûa ñåi Uš Mai Xuân Cúc, Y‰u Khu Châu Thành cûa ThT CÜ và Xã Châu Thành Phan Thi‰t cûa ThT Häi. Nói chung, kh¡p thành phÓ lºa Çån mÎt mù, VC tuy vào ÇÜ®c trong thành phÓ nhÜng chÌ cÓ thû trong các vÎ trí vØa chi‰m ÇÜ®c, chÙ không dám bung ra trong Çêm, vì ch‡ nào cÛng còn quân ta chi‰n ÇÃu, chÙ không tan hàng nhÜ tåi các ÇÎa phÜÖng khác. Quan tr†ng nhÃt là máy truyŠn tin cûa ba BCH.Bình ThuÆn vÅn hoåt Ç¶ng liên tøc (ñåi Tá Nghïa, Thi‰u Tá TrÎ và Phó Cºu) Ç‹ theo dõi và ra lŒnh cÛng nhÜ hÜ§ng dÅn các ÇÖn vÎ t§i các vÎ trí an toàn, ch© các chi‰n håm cûa BTL. Vùng 2 Duyên Häi, vào v§t chª t§i VÛng Tàu.. + Nh»ng ngày cuÓi cùng tåi quân y viŒn ñoàn Månh Hoåchñåi Uš Lê Bá DÛng sinh næm 1940 tåi ñà Låt nhÜng tØ næm 1944 Çã theo song thân (GS Lê Bäo, HiŒu trÜªng trÜ©ng TH TÜ thøc Båch Vân) t§i lÆp nghiŒp tåi Phan Thi‰t. Sau khi Ç° Tú Tài II tåi TrÜ©ng TH Võ Tánh Nha Trang, ông vào Sài Gòn h†c và tÓt nghiŒp Bác Sï næm 1967. Ngày 10-1-1968, t°ng Ç¶ng viên theo LŒnh TrÜng TÆp Khóa 10 Y Sï (chØng 200 ngÜ©i). Vì bi‰n cÓ T‰t MÆu Thân (1968), nên Ç¥c biŒt khóa này Çã t§i h†c quân s¿ tåi TrÜ©ng Võ BÎ ñà Låt 2 tháng, m§i trª låi ti‰p tøc h†c tåi trÜ©ng Quân Y tåi Sài Gòn. Mãn khóa, ông phøc vø tåi BŒnh ViŒn Quäng TrÎ, cho t§i cuÓi næm 1971 m§i xin thuyên chuy‹n vŠ QYV ñoàn Månh Hoåch, mang câp bÆc ñåi Úy.Lúc Çó QYV/ñMH do Y Sï Thi‰u Tá Võ ñåm làm ChÌ Huy TrÜªng, Y Sï ñåi Uš NguyÍn Væn Lâm là CHP. Ngoài ra còn có Bác Sï ñåi Uš Bùi Hoành (C¿u TÌnh trÜªng Dân sÜ Quäng Ngãi, khóa 10/TrÜng TÆp), sau cùng v§i Bác Sï Thi‰u Tá ñinh Xuân DÛng, biŒt phái vŠ Dân Y ViŒn Phan Thi‰t. Bác Sï ñåi Uš NguyÍn H»u Toåi (Sï Quan Quän Lš), ñåi Uš NguyÍn TÜ (Hành Chánh), ñåi Uš Bác Sï Lê Bá DÛng (TrÜªng KhÓi Chuyên Môn), ñåi Uš Bác Sï Duyên (ñiŠu DÜ«ng, Çã ch‰t trong tù), Tôn ThÃt Phùng (Trung Uy Tr® Y), Trung Uš NguyÍn Væn Công (Sï quan An ninh va Chi‰n tranh Chính trÎ).Nh»ng ngày ÇÀu tháng 41974, Y sï Thi‰u Tá Võ ñåm (chÌ huy trÜªng) Çã d†n nhà, cuÓn gói, chª v® con, Çào ngû vŠ Sài Gòn. Lúc bÃy gi©, ñåi Uy Lê Bá DÛng là ChÌ huy Phó, Çã phäi vào Sài Gòn b¢ng ghe Ç‹ trình diŒn Cøc Quân Y, xin b° sung ti‰p t‰ thuÓc men Çang thi‰u hut, mà sÓ thÜÖng bŒnh binh låi quá Çông tØ các m¥t trÆn täi vŠ. Sau khi trình diŒn ChuÄn TÜ§ng Phåm Hà Thanh, Cøc TrÜªng Quân Y, ñåi Uš DÛng ÇÜ®c c» làm Q.ChÌ Huy TrÜªng QYV

ñoàn Månh Hoåch, th‰ cho Võ ñåm, Çã bÎ báo cáo Çào ngÛ v§i giÃy báo thÎ tÀm nã.Bác Sï DÛng trª vŠ Phan Thi‰t b¢ng tr¿c thæng UH1B, cùng v§i 1 HSQ Quân Y có nhiŒm vø tãi các thuÓc men cÀn dùng vŠ QYV. Tåi phi trÜ©ng Phan Thi‰t, ñåi Uš DÛng Çã g¥p ñŠ ñÓc Chung Tân Cang (TÜ LŒnh Häi Quân) và ñåi Tá Nghïa, v§i l©i hÙa 'së y‹m tr® và cÙu giúp kÎp th©i QYV khi cÀn thi‰t'. ñ‹ tiŒn liên låc, Ti‹u Khu Çã cÃp cho QYV m¶t máy truyŠn tin PRC25, ÇŠ phòng khi ÇÜ©ng dây liên låc b¢ng ÇiŒn thoåi bÎ c¡t.Ngày 18-4-1975, Çã có m¶t sÓ binh sï Çào ngÛ nhÜng QYV vÅn hoåt Ç¶ng Ç‹ chæm sóc và ÇiŠu trÎ thÜÖng bŒnh binh và phòng thû. K‹ tØ lúc 6 gi© chiŠu, tình hình Phan Thi‰t Çã b¡t ÇÀu h‡n loån, khæp nÖi lºa Çån mÎt mù, cûa ta lÅn ÇÎch. Ti‰ng n° càng lúc lúc càng l§n và thêm gÀn. ChÌ Huy TrÜªng Trung Tâm Y‹m tr® Ti‰p VÆn là Thi‰u Tá Phåm Minh, cùng v§i m¶t sÓ sï quan và binh sï, Çã di tån t§i QYV vì tình hình quá nguy kh°n. Lúc 11 gi© 30 phút, QYV nhÆn ÇÜ®c lŒnh 'Di Tän cûa Ti‹u Khu', thay vì ÇÜ©ng b¶ së di chuy‹n theo ÇÜ©ng b© bi‹n Bình Tú, ch© tàu Häi Quân vào v§t. CÛng may QYV Çã cho làm m¶t con ÇÜ©ng bÆc thang phía sau Ç‹ Çi xuÓng bãi bi‹n.TÃt cä tính luôn quân sÓ ÇÖn vÎ và thÜÖng bŒnh binh ÇÜ®c 200 ngÜ©i. Vì con ÇÜ©ng dÓc rÃt cao, nên chÌ có th‹ di chuy‹n các thÜÖng bŒnh binh nhe. ñó là n‡i kh° tâm cûa ngÜ©i bác sï nhÜng hoàn cänh quá cÃp bách và nguy khÓn, nên cÛng Çành chÎu. Ngoài bi‹n, Çèn cûa tàu thuyŠn Çánh cá san r¿c m¶t góc tr©i, nhìn không bi‰t cÙ tÜªng Çó là m¶t thành phÓ. Xa vŠ phía thành phÓ Phan Thi‰t, LÀu Ông Hoàng, phía bên ÇÜ©ng 8 Çi ThiŒn Giáo, bom Çån vÅn liên hÒi vang dÆy không dÙt, thÌnh thoäng là ánh hÕa châu soi sáng cä vùng. Phan Thi‰t chìm ngÆp trong lºa ÇÕ, thäm cänh cûa chi‰n tranh, chÌ có ngÜ©i Lính Çang chi‰n ÇÃu và ngÜ©i Dân bÎ tai ÜÖng m§i cãm nhÆn ÇÜ®c n‡i Çau kh° này mà thôi. TÃt cä n¢m yên trên bãi bi‹n, cÙ mª máy PRC25 Ç‹ theo dõi nhÜng vÅn không nhÆn ÇÜ®c lŒnh låc gì. Còn trên QYV tình hình cÛng yên tÌnh, không có gì thay Ç°i.N¢m yên tåi ch‡ t§i 3 gi© sáng ngày 19-4-1975, ñåi Uš DÛng ra lŒnh di chuy‹n vŠ hÜ§ng Bình Tú. ñoån ÇÜ©ng chÌ xa vài cây sÓ nhÜng rÃt khó Çi, vì bãi bi‹n m†c ÇÀy dây rÍ ch¢ng chÎt, vô š là vâp té, nhÃt là các thÜÖng bŒnh binh. Do Çó t§i gÀn 7 gi© sáng m§i t§i Çi‹m hËn. Tåi Çây Çã có m¥t rât nhiŠu ÇÖn vÎ DPQ/BT ch© tàu HQ t§i rÜ§c. Thi‰u Tá Ti‰n (TñT229) và ñåi Uš Hoàng (TDT202) Çã bÓ trí ÇÖn vÎ thành hình cánh cung, Ç‹ bäo vŒ cho ThÜÖng BŒnh Binh và QYV.ñúng 12 gi© trÜa ngày 19-4-1975, tàu HQ vào b© Çón quân. Theo l©i kŠ cûa Bác Sï DÛng, thì cu¶c di tän rât trÆt t¿, cäm Ç¶ng nhÃt là ai cÛng nhÜ©ng cho QYV và thÜÖng bŒnh binh lên tàu trÜ§c, sau Çó m§i t§i phiên m†i ngÜ©i. ñoàn tàu vào b© thu¶c loåi Ç° b¶ và Ferro-Ciment. Ngoài ra còn có cac ghe thuyŠn cûa Duyên ñoàn 28 cÛng c¥p sát b© Ç‹ mà v§t lính. Trong lúc Çó, nhìn vŠ hÜ§ng phi trÜ©ng Phan Thi‰t, Çã thÃy bóng dáng cûa xe tæng B¡c Vi‰t xuÃt hiŒn. Cu¶c lui quân cûa TK Bình ThuÆn chÃm dÙt vào lúc 2 gi© chiŠu ngày 19-4-1975; sÓ quân di tän ÇÜ®c trên 3000 ngÜ©i, trong t°ng sÓ 13.000 quân cûa tÌnh. TÃt cä lính ÇÜ®c dÒn vào ba chi‰n håm, chåy ra ÇÆu ngoài tÀm Çåi bác, cho t§i tr©i sÆp tÓi m§i ÇÜ®c di chuy‹n vŠ Nam va tàu cÆp b‰n Råch DØa vào sáng ngày 20-4-1975. Tai Çây toàn b¶ ThÜÖng BŒnh Binh ÇÜ®c gºi vào ÇiŠu tra tåi QYV NguyÍn Væn NhÙt, còn ñåi Uš DÛng và quân nhân QYV ñoàn Månh Hoåch vŠ trình diŒn Cøc Quân Y ª Sài Gòn. Riêng tåi QYV ª Phan Thi

‰t, sang ngày 20-4-1975, Trung Sï NguÍn Væn Sáu, Y Tá TrÜªng Çã bàn giao cho VC, còn tÃt cä thÜÖng bŒnh binh n¥ng nhË ÇŠu bÎ Çu°i vŠ nhà.Cùng di tän v§i ñåi Uš DÛng, còn có ñåi Uš Toåi, Thành, TÜ, Trung Uy Công, PhÜÖng, Th†. Nh»ng ngày ÇÀu thang 5-1975, Bác Sï DÛng, ñåi Uš TÜ, Trung Uš Th† vŠ Phan Thi‰t trình diŒn và cùng vào tù tåi Kà Tót. Ÿ Çây TÜ bÎ bŒnh sÓt rét ch‰t, còn Bác sï DÛng chuy‹n ra Sông Mao, Sông Cái, LÜÖng SÖn, Huy Khiêm; t°ng c¶ng hÖn 7 næm tù. Næm 1992, ông ÇÜ®c t§i MÏ qua diŒn HO, hiŒn ÇÎnh cÜ tåi Houston (TX).Riêng các ÇÖn vÎ ñPQ/BT, khi tàu vào B‰n ñình, Çã có ñåi Tá VÛ Huy Tåo, ThÎ TrÜªng VÛng Tàu và ñåi Tá Ngô TÃn Nghïa, TT.BT ch¿c s¤n, Çón các ÇÖn vÎ ÇÜa vŠ Trung Tâm HuÃn LuyŒn Vån Ki‰p, tái trang bÎ và ti‰p tøc chi‰n ÇÃu kh¡p lãnh th° PhÜ§c Tuy, cho t§i khi DÜÖng Væn Minh ra lŒnh ÇÀu hàng m§i rã ngÛ. Sau Çó, tÃt cä các Sï Quan cûa TK.Bình ThuÆn bÎ chª vŠ Xuân L¶c và tÆp trung trong doanh tråi cû cûa Ti‹u ñoàn 1, Trung ñoàn 43/SD18BB và Çi cäi tåo chung v§i Sï Quan cûa SD5BB, kh¡p các tråi tù miŠn B¡c. Ngoài ra, Çêm 18-4-1975, Trung Tá Døng Væn ñÓi, QT.Hàm ThuÆn, Çã chÌ huy các Ti‹u ñoàn DPQ, Liên ñ¶i NQ, Cán B¶ XDNT, Cänh Sát, Viên ChÙc Xã ƒp thu¶c Chi Khu, cùng v§i Pháo Binh và m¶t Chi ñ¶i Thi‰t Giáp V100, di tän b¢ng ÇÜ©ng b¶ vào t§i Bình Tuy. Sau Çó ÇÜ®c tàu Häi Quân chª vào VÛng Tàu và tæng phái cho SÜ ñoàn 22 B¶ Binh cûa TÜ§ng NiŒm, Çang trÃn gi» tåi CÀu B‰n LÙc-Long An, cho t§i khi tàn cu¶c.20-4-1975, BT coi nhÜ Çã l†t vào tay Hà N¶i, VC lÆp ra ûy ban quân quän thÎ xã, do thi‰u tá VC TØ quäng Tuyên làm Chû tÎch, kh¡p nÖi lÆp ra 16 ÇÎa Çi‹m Ç‹ các quân, công, cán, cänhVNCH t§i khai báo trình diŒn, Ç‹ cùng nhau vào ÇÎa ngøc trÀn gian tåi Cà Tót, Huy Khiêm, Sông Mao và m†i nëo ÇÜ©ng tÆn tuyŒt.H«i Öi Ç©i là vÆy Çó, lính kh° nhÜ th‰ Çó nhÜng có bao nhiêu ngÜ©i cÀn bi‰t t§i h†, ngoài nh»ng bà mË già m¶t lÀn tiÍn con thÖ lên ÇÜ©ng nhÆp ngÛ, nh»ng cô gái có ngÜ©i yêu là lính chi‰n, chÌ m¶t lÀn và m¶t lÀn thÒi rÒi trª thành nàng Tô ThÎ V†ng Phu trông chÒng nÖi biên tái nhÜ TrÜÖng ñÙc Nghi, Phan Thi Sâm, NguyÍn Kim Sang, HÒ ThÎ Ng†c Trai... và muôn ngàn ngÜ©i yêu, ngÜ©i v® cûa lính, nay chÌ bi‰t âm thÀm thay chÒng nuôi con. ñó là Ç©i lính, Ç©i ph‰ binh, Ç©i quä phø cô nhi cûa VNCH thäm thê tÆn tuyŒt, không phäi chÌ xäy ra trong quá khÙ mà t§i bây gi© vÅn hÆn h©n tê tái; Çó là chÜa nói t§i n‡i Çau bÎ chính bån bè ÇÒng Ç¶i ta vì ÇÓ kœ mà nhÅn tâm Çâm tan nát trái tim ngÜ©i.Cho nên n‡i Çau cûa lính trong quá khÙ, tÜªng Çâu Çã hóa Çá theo nàng Tô ThÎ V†ng Phu... nay b°ng bØng lên ánh lºa hÒng soi sáng nh»ng khuôn m¥t ÇËp cûa ngÜ©i chinh phø VNCH, bên cånh hình änh phi thÜ©ng cûa ngÜ©i lính trÆn. TÃt cä cùng Çóng góp máu xÜÖng Ç‹ tô bÒi thêm dÀy nh»ng trang ViŒt Sº. Ngày 19-4-1975 tuy Phan Thi‰t bÎ l†t vào tay gi¥c nhÜng các Anh Çã chi‰n ÇÃu thÆt hào hùng cho t§i giây phút cuÓi. Máu ngÜ©i lính trÆn thÃm vào Çá núi cây rØng, hòa chung trong giòng nÜ§c MÜ©ng Giang, trª thành bÃt tº nhÜ nh»ng ÇÎa danh Tà Dôn, Tà Cú, Tháp NÜ§c, Ngôi trÜ©ng... Ç‹ Ç©i Ç©i con cháu mai sau ÇÜ®c xanh hånh phúc. Các Anh Çã vi‰t ti‰p nh»ng trang Sº Vàng Ba Træm Næm Bình ThuÆn, làm chói l†i r¿c sáng thêm nòi giÓng Låc HÒng, khi‰n cho ngÜ©i lính già, Çang vÃt vÜªng úa tàn ngoài biên tái mà cÙ tÜªng nhÜ mình Çang cùng ÇÒng Ç¶i trÄy bÜ§c quân hành qua nh»ng con ÇÜ©ng quê hÜÖng bi‹n m¥n, gi»a hai hàng ngÜ©i hân hoan chào Çón, trong Çó có ngÜ©i em gái thÖ ngây, mà tôi trót thÜÖng yêu næm nào.

ñ©i lính nhÜ vÆy, sao ta không buÒn? Xóm CÒnMùa QuÓc HÆn Næm 32Ngày 19-4-2007MÜ©ng Giang

=END=

8- Tin TÙc Di Trú

- Bi‰n CÓ 30-4 Và C¶ng ñÒng NgÜ©i ViŒt Di Dân Møc di trú và bäo lãnh do Væn Phòng tham vÃn di trú Robert Mullins International Çäm trách h¢ng tuÀn, nh¢m møc Çích thông báo các tin tÙc th©i s¿ liên quan Ç‰n vÃn ÇŠ Çoàn tø gia Çình, rÃt h»u ích cho quš vÎ nào quan tâm Ç‰n viŒc bäo lãnh thân nhân. M†i Çóng góp š ki‰n xin liên låc 1-800-411-0495

Bi‰n cÓ 30 Tháng 4 låi m¶t lÀn n»a Ç‰n v§i c¶ng ÇÒng di dân ngÜ©i ViŒt Nam. ñã 32 næm, nhìn træng nh§ quê hÜÖng, có ai quên ÇÜ®c bi‰n cÓ Çau thÜÖng Ãy.Cä triŒu ngÜ©i ViŒt tìm cách thoát khÕi ViŒt Nam, trª thành nh»ng ngÜ©i di dân "bÃt h®p pháp" ÇÓi v§i ch‰ Ç¶ C¶ng Sän ViŒt Nam, nhÜng h† là nh»ng ngÜ©i di dân ÇÀy lòng can Çäm và t¿ tr†ng ÇÓi v§i các dân t¶c t¿ do trên th‰ gi§i. Hàng træm ngàn ngÜ©i ViŒt Çã không th‹ Ç‰n b‰n b© t¿ do và phäi "ÇÎnh cÜ" vïnh viÍn trên bi‹n Thái Bình. Nhân ngày tÜªng niŒm bi‰n cÓ 30 Tháng 4, vŠ khía cånh di trú cûa ngÜ©i ViŒt Nam, chúng ta së có dÎp ôn låi nh»ng trang sº di trú Ç¥c thù cûa ngÜ©i ViŒt Nam. ñ‹ có cái nhìn khách quan vŠ ÇŠ tài này, Væn Phòng Robert Mullins International xin trích lÜ®c bài vi‰t "LÎch Sº Di Dân ViŒt Nam" (The History of Vietnamese Immigration) cûa ông Marc Povel, ÇÜ®c Çæng täi trên diÍn Çàn American Immigration Law Foudation, vi‰t låi bÓi cänh t°ng quát cûa nh»ng ngÜ©i ViŒt tha hÜÖng trên xÙ låi quê ngÜ©i....

***

LÎch sº di dân ViŒt Nam Ç‰n Hoa Kÿ còn rÃt m§i mÈ. TrÜ§c næm 1975, hÀu h‰t nh»ng ViŒt Nam cÜ ngø tåi Hoa Kÿ là v®/chÒng và con cái cûa các nhân viên MÏ tØng làm viŒc ª ViŒt Nam. Ngày 30 tháng 4 næm 1975, s¿ søp Ç° cûa Sài Gòn Çã chÃm dÙt cu¶c chi‰n ViŒt Nam và ÇÜa Ç‰n m¶t trong hai làn sóng di dân l§n lao tØ ViŒt Nam Ç‰n Hoa Kÿ. Nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam tØng làm viŒc v§i chính phû MÏ trong cu¶c chi‰n ViŒt Nam lo s® s¿ trä trù cûa Çäng C¶ng sän ViŒt Nam. HÖn 125.000 ngÜ©i ViŒt Nam Çã phäi r©i bÕ quê hÜÖng trong suÓt mùa Xuân 1975. H† ÇÜ®c chª b¢ng máy bay ho¥c trÓn khÕi

ViŒt Nam trên nh»ng chi‰c tàu quân s¿ MÏ và ÇÜ®c chuy‹n Ç‰n các cæn cÙ cûa chính phû Hoa Kÿ tåi Guam, Thái Lan, Wake Island, Hawaii và Phi LuÆt Tân, trong m¶t công tác ÇÜ®c mŒnh danh là "Chi‰n DÎch ñ©i SÓng M§i". Sau Çó, h† ÇÜ®c chuy‹n Ç‰n bÓn trung tâm tœ nån trong lãnh th° Hoa Kÿ, Çó là: Camp Pedleton ª ti‹u bang California; cæn cÙ Fort Chaffee tåi ti‹u bang Arkansas; Cæn CÙ Không Quân Eglin tåi ti‹u bang Florida, và cæn cÙ Fort Indiantown Gap tåi ti‹u bang Pennsylvania. Khªi ÇÀu, làn sóng di dânh ViŒt Nam không ÇÜ®c chào Çón nÒng hÆu bªi m¶t sÓ quÀn chúng MÏ. M¶t cu¶c trÜng cÀu š ki‰n næm 1975 cho thÃy khoäng 36% ngÜ©i MÏ không "m¥n mà" l¡m v§i viŒc di dân ngÜ©i ViŒt Nam. May m¡n thay, chính quyŠn T°ng thÓng Ford Çã h‡ tr® viŒc nhÆp cÜ cûa di dân ViŒt và Çã thông qua ñåo luÆt Di Dân và Tœ Nån ñông DÜÖng 1975. ñåo luÆt này lÆp m¶t chÜÖng trình tr® giúp tái ÇÎnh cÜ nh»ng ngÜ©i tœ nån vÜ®t thoát khÕi Cam BÓt và ViŒt Nam.Næm 1977, m¶t làn sóng thÙ hai cûa ngÜ©i tœ nån ViŒt Nam Çã tái diÍn tØ ViŒt Nam. Làn sóng di dân này kéo dài cho Ç‰n gi»a thÆp niên 1980. Làn sóng vÜ®t bi‹n, vÜ®t biên lÀn thÙ hai này là hŒ quä cûa chính sách m§i mà nhà cÀm quyŠn C¶ng sän ViŒt Nam áp Ç¥t trên cä dân t¶c nhÜ kinh t‰, chính trÎ và nông nghiŒp d¿a trên chû thuy‰t c¶ng sän. Các chính sách này bao gÒm cä viŒc b¡t tù "cäi tåo" và hành hå các c¿u binh lính ViŒt Nam C¶ng Hòa và nh»ng ngÜ©i có liên hŒ mÆt thi‰t v§i chính quyŠn miŠn Nam, Çã ÇÜa Ç‰n viŒc Çóng cºa các doanh nghiŒp l§n cûa các doanh nhân ViŒt Nam và ngÜ©i ViŒt gÓc Hoa qua chính sách tiêu diŒt "tÜ sän måi bän", chi‰m ru¶ng ÇÃt, cÛng nhÜ cÜ«ng bách viŒc tái ÇÎnh cÜ nhiŠu gia Çình tØ thành thÎ Ç‰n các vùng thôn quê khô c¢n sÕi Çá chÜa ÇÜ®c khai hoang ho¥c bÎ tàn phá trong th©i chi‰n tranh. Trong suÓt th©i gian này, gÀn 2 triŒu ngÜ©i Çã trÓn khÕi ViŒt Nam trên nh»ng con tàu nhÕ bé phäi chÙa quá nhiŠu ngÜ©i. Danh tØ "thuyŠn nhân" Çã có tØ Çó. HÀu h‰t các thuyŠn nhân Ç‰n nÜÖng náu tåi các tråi tœ nån ª Thái Lan, Mã Lai, Tân Gia Ba, Nam DÜÖng, Phi LuÆt Tân và HÒng Kông, ch© tái ÇÎnh ª các quÓc gia khác. ñ‹ giúp Ç« tœ nån ViŒt Nam, quÓc h¶i Hoa Kÿ Çã thông qua ñåo LuÆt Tœ Nån næm 1980 Ç‹ giäm các ÇiŠu luÆt hån ch‰ viŒc nhÆp cänh Hoa Kÿ. ñåo LuÆt Tœ Nån næm 1980 ÇÎnh nghïa quy ch‰ ngÜ©i tœ nån, thành lÆp các Væn Phòng Tái ñÎnh CÜ NgÜ©i Tœ Nån, Ãn ÇÎnh viŒc thu nhÆn 50.000 ngÜ©i tœ nån m‡i næm (ngoåi tØ nh»ng trÜ©ng h®p khÄn cÃp), và cho phép ngÜ©i tœ nån ÇiŠu chÌnh diŒn cÜ trú cûa mình sau m¶t næm Ç‹ trª thành ThÜ©ng trú nhân và sau bÓn næm có th‹ xin n¶p ÇÖn nhÆp tÎch Hoa Kÿ. Thêm vào Çó, nhiŠu Çåo luÆt cÛng Çã ÇÜ®c thông qua Ç‹ cho phép ÇÜa con cái các nhân viên, binh lính Hoa Kÿ, và các c¿u tù nhân "cäi tåo" ÇÜ®c tái ÇÎnh cÜ ª Hoa Kÿ. T°ng c¶ng, chính phû Hoa Kÿ Çã chÃp nhÆn 531,310 ngÜ©i tœ nån và các diŒn tåm dung khác tØ ViŒt Nam Ç‰n Hoa Kÿ trong th©i gian tØ næm 1981 Ç‰n næm 2000.Sau khi Ç‰n Hoa Kÿ, nh»ng ngÜ©i di dân chân Ü§t chân ráo này së liên hŒ v§i m¶t trong chín cÖ quan thiŒn nguyŒn có nhiŒm vø phÓi h®p viŒc tái ÇÎnh cÜ sau cùng v§i nh»ng ngÜ©i bäo lãnh v§i các c¶ng ÇÒng trên kh¡p Hoa Kÿ. Nhà th© và các gia Çình là nh»ng nÖi thích h®p bäo tr® gia Çình ViŒt Nam, cung cÃp th¿c phÄm, quÀn áo và nÖi ª cho ngÜ©i tœ nån Ç‰n khi h† có th‹ t¿ túc ÇÜ®c. Nh»ng ngÜ©i bäo tr® cÛng có trách nhiŒm giúp Ç« nh»ng ngÜ©i di dân m§i nhÆp cÜ tìm công æn viŒc làm, ghi danh trÜ©ng h†c cho con cái h† và nh»ng ÇiŠu chÌnh t°ng quát Ç‹ h¶i nhÆp vào xã h¶i Hoa Kÿ. Møc

Çích chính sách chi tiêu cûa chính phû là không gây gánh n¥ng cho các nguÒn xã h¶i cûa m¶t thành phÓ Ç¥c thù nào hay ÇÒng hóa ngÜ©i ViŒt Nam vào xã h¶i càng nhanh càng tÓt. CÛng nhÜ, chính phû cÛng không xem nhu cÀu cûa ngÜ©i tœ nån là chuyŒn riêng cûa h† và xem h† khó th‹ h¶i nhÆp vào m¶t xã h¶i xa lå. Vào thÆp niên 90, khá Çông ngÜ©i ViŒt Nam Çã r©i khÕi nÖi tái ÇÎnh cÜ ng¡n ngûi cûa h† Ç‹ Çoàn tø v§i gia Çình hay b¢ng h»u tåi các thành phÓ l§n và tØ Çó thành lÆp các c¶ng ÇÒng ViŒt Nam. HiŒn nay, khoäng 40% ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt sÓng ª Orange County, ti‹u cang California. Các c¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt khác, tÜÖng ÇÓi nhÕ hÖn, ÇÜ®c ghi nhÆn ª San Jose, phía B¡c ti‹u bang California; Houston, ti‹u bang Texas, và thû Çô Hoa ThÎnh ñÓn.GiÓng nhÜ các nhóm c¶ng ÇÒng di dân MÏ gÓc Á Châu khác, các c¶ng ÇÒng ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt Çã mang låi sÙc sÓng m§i cho nhiŠu thành phÓ. VŠ ti‰ng mË ÇÈ, khoäng m¶t triŒu ngÜ©i nói ti‰ng ViŒt trong gia Çình và trª thành ngoåi ng» ÇÜ®c sº døng ÇÙng hàng thÙ bäy tåi Hoa Kÿ. ThÓng kê m§i Çây cho thÃy trong 83% các gia Çình ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt, ti‰ng ViŒt là ngôn ng» chính ÇÜ®c sº døng. Thêm vào Çó, nói vŠ ngÜ©i tœ nån, ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt có t› lŒ nhÆp tÎch cao nhÃt trong các nhóm di dân.NgÜ©i MÏ gÓc ViŒt Çã thích nghi v§i væn hóa MÏ, tuy nhiên vÅn còn gi» nguyên vËn các truyŠn thÓng và nguyên lš tôn giáo cûa h†. ñÓi v§i h†, hŒ thÓng giá trÎ bao gÒm mong Ç®i h†c vÃn cao và tÆn tøy lo l¡ng cho gia Çình. H† Ç¥t tÀm quan tr†ng Ç¥c biŒt vào giáo døc, vì vÆy m¶t phÀn Çang phát tri‹n nhanh chóng cûa sÓ ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt ÇÎnh cÜ Çã chuy‹n sang n¡m gi» nh»ng chÙc vø chuyên môn, quän lš và doanh nghiŒp, Ç¥c biŒt trong lãnh v¿c kÏ thuÆt cao và ª nh»ng ÇÎa Çi‹m nhÜ Silicon Valley. Trong m¶t th©i gian tÜÖng ÇÓi ng¡n, ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt Çã Çóng góp nhiŠu vào xã h¶i MÏ. NhiŠu ngÜ©i Çã tÕ ra rÃt quan tâm Ç‰n nhiŒm vø công dân. Trong nhiŠu thành phÓ ª California, k‹ cä Westminster và Garden Grove, ngÜ©i ta Çã chÙng ki‰n cänh nh»ng ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt phøc vø trong các væn phòng công c¶ng, trong khi Çó có nh»ng ngÜ©i khác nhÜ dân bi‹u TrÀn Thái Væn Çang phøc vø tÆn tøy trong các væn phòng ti‹u bang ª California. M¶t ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt có tÀm c« khác, tÆn tâm trong ngành công c¶ng là ông John QuÓc DÜÖng, Çang phøc vø dÜ§i quyŠn T°ng ThÓng George W. Bush v§i chÙc vø giám ÇÓc ÇiŠu hành cûa White House Initiative on Asian Americans and Pacific Islanders. TÜÖng t¿, ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt Çã có tác Ç¶ng månh trên các ngành giäi trí và th‹ thao. Anh Phan ñåt Çã Çoåt giäi nhÃt cûa chÜÖng trình tìm ki‰m nhân tài có tên là "Last Comic Standing in 2003" cûa NBC, trong khi anh NguyÍn ñåt là m¶t cÀu thû chuyên nghiŒp vŠ bóng chày cûa h¶i NFL, dÅn ÇÀu Ç¶i phòng thû cûa Dallas Cowboys.Do s¿ bình thÜ©ng hóa gÀn Çây cûa mÓi liên hŒ gi»a Hoa Kÿ và ViŒt Nam, cÛng nhÜ t› lŒ ti‰p tøc gia tæng månh cûa s¿ nghèo khó ª ViŒt Nam, ngÜ©i ta tin r¢ng sÓ lÜ®ng di dân ViŒt vào Hoa Kÿ së còn ti‰p tøc v§i m¶t t› lŒ rÃt cao, nhÃt là qua chÜÖng trình Çoàn tø gia Çình. Theo thÓng kê dân sÓ næm 2000, hiŒn Çang có 1.223.736 ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt. H† là nhóm di dân Á Châu l§n thÙ næm sau các nhóm di dân Tàu, Phi LuÆt Tân, ƒn ñ¶ và ñåi Hàn. Tuy nhiên, các thÓng kê gÀn Çây cho thÃy r¢ng Ç‰n næm 2010, nh»ng ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt së vÜ®t qua tÃt cä các nhóm Á Châu khác, ngoåi trØ di dân Tàu, Ç‹ trª thành nhóm dân cÜ MÏ gÓc Á l§n thÙ nhì ª Hoa Kÿ.

Quš Ç¶c giä quan tâm Ç‰n viŒc bäo lãnh thân nhân muÓn có thêm tin tÙc cÆp nhÆt, xin theo dõi qua báo chí hay Çón nghe chÜÖng trình phát thanh cûa chúng tôi vào m‡i tÓi thÙ TÜ tØ 7PM và sáng Chû NhÆt tØ 11:00AM, trên các làn sóng 860AM, 1430AM, 1500AM, và 106.3FM. Ho¥c quš vÎ liên låc v§i m¶t trong nh»ng væn phòng Robert Mullins International gÀn nhÃt: Westminster: (714) 890-9933, San Jose (408) 294-3888, Oakland-San Francisco: (510) 533-8228, Sacramento (916) 393-3388 hay qua Email: [email protected].

=END=

9- TruyŒn Hay Ngoåi QuÓc

- ñanhia

Manuel Cofigno

TÃt cä ÇŠu yên tïnh và thanh bình nhÜ không có chuyŒn gì xäy ra. ñàn ong vo ve trong bøi bìm bìm. M¥t tr©i chi‰u sáng trên con ÇÜ©ng, trên tÃt cä m†i sinh vÆt Çang sÓng và Çau kh°. Và lao Ç¶ng và mÖ Ü§c và ÇÃu tranh. M¥t tr©i Çã xuÓng thÃp, ráng chiŠu Çang tàn dÀn nhÜng vÅn còn tÕa hÖi Ãm giÓng nhÜ nh»ng m¶ng äo nào Çó. Và có m¶t cái gì Çó vÅn còn chÜa Çi khÕi cùng v§i ráng chiŠu, nó Çang tan dÀn cho Ç‰n lúc së bi‰n mÃt hoàn toàn...Gi»a rØng thông có m¶t ngôi nhà. Hoa m†c trong vÜ©n. Hàng b© rào trúc Çào. Dây trÜ©ng xuân, Çan vào nhau quÃn qušt. Và cºa s°. Bên cºa s° là ñanhia, cô nhìn ra ÇÜ©ng, ra vÜ©n ÜÖm, nhìn dòng sông uÓn khúc, nhìn Çàn chim bay Çi... Th‰ là låi chû nhÆt. Và cô ch© Ç®i trong cái tïnh mÎch thanh thän cûa bu°i chiŠu tà.NÜ§c m¡t læn trên gò má. Cô chùi Çi, t¿ trách mình vì chuyŒn Çã khóc và vì câu chuyŒn xäy ra ª gi»a vÜ©n. ª ngoài tr©i. Anh Çang nhìn cô ta và cô nghï: "ñÃy, chÌ cÀn nói chuyŒn v§i ngÜ©i Ãy m¶t hai lÀn, và thêm m¶t lÀn n»a. Th‰ là mÓi dây ràng bu¶c Çã len lén Ç‰n gÀn lúc nào không hay".ñÃy là câu chuyŒn ª Ç¢ng kia, trong vÜ©n ÜÖm, còn bây gi© ª Çây m§i trÓng träi làm sao. NhÜng ngày hôm Ãy... Anh Çã xuÃt hiŒn, hæng hái, v§i ki‹u nhìn và mÌm cÜ©i có cái gì Çó khác biŒt. Sau Çó, lúc anh Çi rÒi, các cô gái li‰n tho¡ng:- Có Çúng ÇÃy là kÏ thuÆt viên trÒng rØng m§i hay không? Ð§c gì ÇÜ®c bi‰n thành bøi cây nhÕ Ç‹ anh ta vuÓt ve nhÌ. Mà anh ta hÕi gì cÆu ÇÃy, ñanhia? CÆu có nói v§i anh ta dù chÌ m¶t câu r¢ng chúng mình là nh»ng ngÜ©i lao Ç¶ng tiên ti‰n và cÆu là Ç¶i trÜªng cûa chúng mình không ÇÃy? Nói rÒi hä, dï nhiên phäi nhÜ th‰. Mà cÆu có thích anh ta không?- Mình có cäm tÜªng các cÆu chÌ nghï Ç‰n m‡i ÇiŠu Ãy thôi thì phäi.Anh Çi ra tråm bÖm nÜ§c, còn h† cÙ ÇÙng gi»a khu trÒng cây ÇÜa m¡t nhìn theo anh cho Ç‰n lúc ñanhia nói nhÜ g¡t:- Thôi Çû rÒi. ñi làm Çi.ñanhia sinh ra là Ç‹ lao Ç¶ng, yêu m‰n và chæm chút nh»ng cây non trong vÜ©n ÜÖm cûa mình. Cô hi‰n dâng tÃt cä cho công viŒc và Çòi hÕi rÃt ít. Cô

sÓng m¶t mình nhÜng cänh cô ÇÖn không làm cô kh° sª. Cô säi nh»ng bÜ§c dài nhÜ ngÜ©i lính trong b¶ quÀn áo lao Ç¶ng Çi kh¡p ch‡ v§i quy‹n sách trÒng rØng trong tay. Cô yêu thích nh»ng nÖi Çã làm näy sinh trong cô bao hoài bão Ü§c mÖ, t¿a nhÜ cây mê ÇiŒt t¿ quan tâm Ç‰n mình vÆy.Thoåt ÇÀu, Hogiê có vÈ nhÜ k‰t thân v§i NaÇia, h† tán gÅu vŠ m¶t chuyŒn gì Çó và NaÇia khúc khích cÜ©i nhÜ bÎ cù. NhÜng sau Çó anh låi läng tránh cô và b¡t ÇÀu gÀn ñanhia nhiŠu hÖn. H† dåo chÖi Ç‰n tÆn chiŠu tÓi, tranh luÆn ª khu vÜ©n ÜÖm hay ª bÆc thŠm trÜ§c nhà.Ngày "H¶i thông", ñanhia làm m†i ngÜ©i ngåc nhiên khi cô xuÃt hiŒn trong b¶ váy áo màu vàng cam khi‰n cho thÆm chí không gian xung quanh tÜªng nhÜ cÛng bÓc cháy lên ÇÜ®c. Hogiê nhäy v§i NaÇia, rÒi v§i Têrêxa và v§i các cô gái khác làm viŒc trong vÜ©n ÜÖm. ñanhia Ç®i anh Ç‰n bên cô. Và anh Çã Ç‰n.ñã quen v§i b¶ quÀn áo lao Ç¶ng nên khi nhäy trong chi‰c váy m§i cô cäm thÃy nhÜ mình không m¥c gì cä. Khuôn m¥t cô ºng hÒng. NhÜng cô nhäy ÇËp, miŒng luôn mÌm cÜ©i. Hogiê cÓ kéo cô sát låi gÀn mình, nhÜng cô né ra. Cô li‰c nhìn m†i ngÜ©i xung quanh xem có ai Ç‹ š không. Mùi Çàn ông, ánh sáng m© äo và väi váy nhË tang mÖn tr§n che thân hình cô, cô có cäm giác nhÜ ch£ng có gì che ÇÆy ngÜ©i cô cä. ñÀu óc quay tròn, ng¿c hai ngÜ©i chåm vào nhau, còn chân thì lÜ§t theo cùng m¶t nhÎp ÇiŒu. Anh hoàn toàn ª bên cånh cô và cÙ nói, nói mãi:- Tôi không nghï là chÎ nhäy ÇËp nhÜ vÆy ÇÃy... Các cô ª vÜ©n ÜÖm k‹ nhiŠu vŠ chÎ...Còn cô thì cäm thÃy tay anh trên eo mình, và bÎ ám änh bªi cái Ãn tÜ®ng väi áo bi‰n mÃt, bÓc hÖi mÃt. Cô nhìn lên môi Hogiê Çang thì thÀm:- Ngày mai tôi sang khu rØng cÃm. ChÎ có muÓn cùng Çi v§i tôi không? Giá nhÜ chÎ làm quen v§i công viŒc Ãy thì cÛng hay ÇÃy... Tôi së rë qua Çón chÎ vào sáu gi© sáng.Cô quay tròn và quay mãi, m¡t li‰c nhìn tÙ phía, cô Çoán xem có ai Çó nghe thÃy không bªi vì cô cäm giác dÜ©ng nhÜ gi»a cô và Hogiê xuÃt hiŒn m¶t cái gì Çó thân mÆt quy‰n luy‰n, cô cäm thÃy nó ª trong ánh m¡t nhìn, trong cái n¡m tay, và thÃy cu¶c nói chuyŒn cûa h† nhÜ m¶t cu¶c hËn hò bí mÆt.- ñÜ®c, sáu gi©.Anh nhìn vào m¡t cô, còn cô thì không Ç‹ l¶ š nghï cûa mình trong ánh m¡t.Sau bu°i h¶i, Hogiê chª cô vŠ nhà trên chi‰c xe chåy ga và còn quay trª låi Çón NaÇia và Têrêxa.RÒi sau Çó trong Çêm thanh v¡ng là "TÃt cä cái Ãy Ç‹ làm gì nhÌ? Chúng nh¢m møc Çích gì? Th¿c là ngu xuÄn... Anh còn quá trÈ... S¿ th¿c mình chÜa phäi Çã già. Và ÇÙng Ç¡n... Mà b‡ng dÜng tÃt cä là thÆt thì sao nhÌ?... Ôi, không, ÇÖn giän chÌ là mình tÜªng tÜ®ng ra thôi". ñanhia vào giÜ©ng n¢m và l¡ng nghe ti‰ng rØng thông xào xåc trong Çêm tïnh mÎch, thä hÒn theo nh»ng mÖ m¶ng và không tin vào chúng.Lúc cô nhìn thÃy chi‰c xe chåy ga hiŒn ra tØ sau ch‡ ngo¥t thì toàn thân nhÜ có m¶t luÒng ÇiŒn chåy qua. H† không nói gì v§i nhau cä. Anh mª cºa xe, cô nhún ngÜ©i nhäy lên cabin.- ChÎ Çóng cºa cÄn thÆn rÒi chÙ?- RÒi, - ñanhia trä l©i.

NhÜng anh vÅn v§i tay qua, chåm cä vào ngÜ©i cô và Çóng sÆp cºa xe Çánh sÀm m¶t cái.- ñÃy, bây gi© m§i thÆt ch¡c ch¡n.Và anh cho xe Ç¶t ng¶t v†t lên, bÕ khu vÜ©n ÜÖm låi phía sau. Cänh yên tïnh mát mÈ bao trùm trên ÇÜ©ng Çi. S¿ va chåm v§i Hogiê m‡i lÀn g¥p ° gà nhÜ dòng ÇiŒn thiêu ÇÓt toàn thân cô suÓt tØ ng¿c xuÓng Ç‰n chân và ngÜ®c tØ chân lên Ç‰n ng¿c. Cô nhìn sang anh. NhÜng anh không r©i m¡t khÕi kính ch¡n gió. Nh»ng r¥ng núi Çen thÅm. Bóng dáng cánh rØng thông chìm trong sÜÖng mù. ñanhia hít thÆt sâu làn không khí trong lành ngào ngåt mùi nh¿a thông. G¥p ° gà là thân th‹ h† chåm vào nhau. SÜÖng mù nhÜ suÓi tóc träi dài trên cÕ khô. Con ÇÜ©ng uÓn khúc gi»a rØng thông, và ñanhia mŒt mÕi vì ch© Ç®i m¶t ÇiŠu gì ÇÃy, thÓt lên:- Tôi yêu nh»ng bu°i s§m mai...NhÜng anh hình nhÜ không nghe thÃy. Cô nhìn anh, mong anh lên ti‰ng trä l©i, cô r©i m¡t khÕi con ÇÜ©ng và nhìn vào miŒng anh ch© Ç®i ti‰ng nói cûa anh. Và b‡ng nhiên cô cäm thÃy thèm khát ÇÜ®c ÇÜa tay vuÓt tóc anh, áp ch¥t vào môi anh, rÒi chính cô låi hoäng s® v§i š nghï Ãy. TÃt cä vÅn nhÜ nh»ng lÀn g¥p g« trÜ§c, chÌ có ÇiŠu mãnh liŒt hÖn nhiŠu. Dù sao m¶t cái gì Çó rÒi phäi Ç‰n, phäi xäy ra... M¥t tr©i Çã lên cao và nh»ng tia n¡ng Çã hút h‰t sÜÖng trên cÕ, dÜ§i gÓc thông. Cô trª nên mŠm måi và tÜÖi mÖn mªn. H† Çi sâu thêm vào m¶t rØng thông nhÕ n»a. Nh»ng hàng cây cao vút, thân th£ng t¡p và oai vŒ. Nh»ng vŒt n¡ng nhäy nhót trên thân cây.- ñã Ç‰n vùng thông trái - Hogiê nó và dØng xe låi. BÀy chim tômêghin chuyên æn sâu thông bay chuyŠn tØ cành này sang cành khác. Chúng nhiŠu vô k‹ và phÀn l§n bay trong không khí nên tåo ra cäm tÜªng nhÜ chúng không khi nào ÇÆu xuÓng cä.- Có lÀn ngÜ©i ta chª chúng Ç‰n trong nh»ng chi‰c lÒng và thä ra ª Çây ÇÃy - Hogiê nói.- Và h† làm nhÜ vÆy là Çúng - Tôi không hi‹u nhÜ th‰ Ç‹ làm gì.- ñó là loåi chim cÀn thi‰t. Nó giúp bäo vŒ s¿ cân b¢ng sinh thái. NgÜ©i ta chª chúng tØ Maiare Ç‰n Ü?- Tôi không rõ. Tôi quä là không bi‰t nhiŠu thÙ.ñanhia nhÆn thÃy m¶t vài cây thông to l§n và khÕe månh nhÃt có våch nh»ng v‰t ch» thÆp màu vàng.- Còn nh»ng v‰t ch» thÆp này thì có š nghïa gì?- V‰t Çánh dÃu ÇÃy. NgÜ©i ta Çánh dÃu trên nh»ng cây lÃy håt. ñây là m¶t khu rØng tÓt nhÃt cûa ngành lâm nghiŒp.- Hay quá! Tôi muÓn ÇÜ®c Çi h†c. Cò ÇiŠu tu°i tác Çã không còn...Anh låi gÀn cô và hÀu nhÜ ÇÙng sát bên cô.- Tåi sao chÎ låi nói th‰?Cô ÇÙng im, ÇÀu cúi xuÓng.- H†c thì không khi nào là mu¶n cä. Có nghïa là... HÖn n»a chÎ hoàn toàn còn rÃt trÈ.ñanhia vÅn ÇÙng nguyên m¶t ch‡, m¡t nhìn xuÓng.- Chúng ta Çi thôi, rÒi tôi së giäng cho chÎ m¶t ÇiŠu gì Çó.

H† bÜ§c ra ch‡ bìa rØng. Bóng mát tÕa xuÓng nÖi Çây. Gió Çu ÇÜa cành thông và bÀu tr©i lÃp ló gi»a Çám lá, còn trên m¥t ÇÃt thì thÃp thoáng nh»ng ÇÓm sáng và tÓi xen kë nhau.- Th‰ có nghïa là th‰ nào?- Phäi, phäi, có thông Ç¿c và thông cái...- NhÜng làm sao phân biŒt ÇÜ®c chúng?- HÖi khó ÇÃy, nhÜng dÀn dÀn chÎ së h†c ÇÜ®c cách phân biŒt. Cây cái ra hoa hÖi s§m hÖn cây Ç¿c, tÙc là vào tháng bäy, còn cây Ç¿c thì ra hoa vào tháng tám.- Th‰ ª Ç¢ng kia là cây thông kh°ng lÒ nào vÆy?- Ò, ÇÃy là m¶t cÜ dân cÓ c¿u. Nh»ng cây thông nhÜ th‰ ª Çây có lë ngay Côlumbô cÛng Çã nhìn thÃy rÒi Ãy chÙ.Cô säi nh»ng bÜ§c dài nhË nhàng leo lên ÇÒi, v»ng tâm tìm ch‡ Ç¥t chân ch¡c ch¡n. ñôi lúc Hogiê Ç« tay cô và anh vØa ti‰p tøc giäng giäi vØa nhìn th£ng vào m¡t cô. Lên Ç‰n ÇÌnh ÇÒi, h† dØng låi.- NghÌ m¶t chút chÙ? ChÎ có vÈ mŒt rÒi...Hogiê n¢m dài trên tÃm thäm lá thông. Cô gái n¢m xuÓng bên cånh, ÇÀu gÓi lên cánh tay và ng¡m nhìn nh»ng ng†n thông lay Ç¶ng trong gió.- ChÎ là m¶t cô gái thú vÎ.Cô Ç®i anh nói ti‰p, nói v§i cô ÇiŠu gì Çó nhÜ... chåm vào tay cô, n¡m lÃy bàn tay và cô nghï: "N‰u mình yêu cÀu anh Ãy thì sao nhÌ? Không, nhÜ vÆy Çâu ÇÜ®c. Anh Ãy cÀn phäi t¿ làm. B†n thanh niên trong vÜ©n ÜÖm làm chuyŒn Çó c¿c kÿ ÇÖn giän, có ÇiŠu mình không thích. Anh Ãy chÌ viŒc tung cái móc ho¥c quæng dây thòng l†ng ra là xong, nhÜng anh Ãy phäi t¿ mình làm viŒc Çó. DÙt khoát là anh Ãy".NhÜng Hogiê Çã thôi không nhìn cô n»a mà Çang chæm chú nghiên cÙu m¶t trái thông và lôi håt ª trong Çó ra. B‡ng anh chÒm dÆy, phûi quÀn và nói:- Thôi, Ç‰n gi© rÒi. Còn nhiŠu viŒc phäi làm.Anh ÇÜa tay cho cô n¡m, kéo cô dÆy và Çi trÜ§c. Anh vò nát lá thông trong lòng bàn tay và ÇÜa lên mÛi hít hít mùi nh¿a tÕa ra. ñanhia Çi tøt låi phía sau vài bÜ§c. H† ra Ç‰n ch‡ ÇÆu xe. Anh låi b¡t ÇÀu giäng giäi vÃn ÇŠ cho cô Çi h†c Ç‹ am hi‹u nghŠ rØng có tÀm quan tr†ng nhÜ th‰ nào. Sau Çó anh nói vŠ NaÇia, và ñanhia b‡ng Ùa nÜ§c m¡t. Cô v¶i chùi ngay Çi. NhÜng anh Çã bi‰t. Anh n¡m tay cô:- ChÎ làm sao th‰?Cô không trä l©i.- ñanhia, có chuyŒn gì vÆy?BÀy chim tômêghin trä l©i thay cô b¢ng ti‰ng hót lanh länh âm vang cûa chúng.- ChÎ th¿c s¿ có th‹ h†c ÇÜ®c. ChÎ có khä næng mà. Và tôi së giúp Ç« chÎ.ñanhia lau v¶i nÜ§c m¡t và trä l©i:- TÃt nhiên là tôi có th‹ h†c ÇÜ®c. Cái gì ª Çàng kia th‰?NhÜng trong ngÜ©i cô tØ tØ dâng lên m¶t n‡i buÒn, n‡i buÒn âm thÀm cûa mÓi tình che giÃu sau nø cÜ©i.

=END=

**********************************

- Bình LuÆn ViŒt Nam€¦ · Web viewN‰u là næm lÈ (nhÜ næm 2007), nó Çánh dÃu giai Çoån chuy‹n hÜ ng Ç‹ chú tâm vào các cu c bÀu cº sÖ b trong n i b

Documents