สงครามโลก (อ.จำนงค์)

หนวยท 8สงครามโลกครงทหนงและการเปลยนแปลงของสงคมโลก

แผนการสอนประจำาหนวยชดวชา สงคมโลกหนวยท 8 สงครามโลกครงทหนงและการเปลยนแปลงของสงคมโลกตอนท

8.1 สภาพทวไปและสาเหตของสงครามโลกครงทหนง8.2 ขอบเขตและลกษณะของสงครามโลกครงทหนง8.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอสงคมโลก8.4 สงคมโลกหลงสงครามครงทหนง

แนวคด1. กอนเกดสงครามโลกครงทหนง สงคมโลกมสภาพ

อนาธปไตย อนเปนผลจากการทประเทศมหาอำานาจตาง ๆ แขงขนกนแสวงหาอาณานคมและรวมกลมเผชญหนากนโดยมหาอำานาจตางใชอำานาจของตนขยายอำานาจและอทธพลของตน โดยไมคำานงถงกฎเกณฑหรอธรรมเนยมระหวางประเทศใด ๆ สภาพระหวางประะเทศดงกลาวนเปนสาเหตสำาคญของสงครามโลกครงทหนง

2. สงครามโลกครงทหนงมขอบขายกวางขวาง และความรนแรงมากวาสงครามครงกอน ๆ รวมทงกอความเสยหายอยางมากแกประเทศตาง ๆ ทงผชนะและผแพ เนองจากมประเทศทเขารวมในการสงครามครงนถง 27 ประเทศ และมการนำาอาวธใหม ๆ ใชในการทำาสงครามตอกน จงทำาใหประเทศผชนะตองการลงโทษผแพอยางรนแรงและยงผลใหสนธสญญาสนตภาพหรอสนธสญาแวรซายส ซงผชนะทำาขนสรางความเคยดแคนใหแกชาวเยอรมนอยางมาก

3. สงครามโลกครงทหนงสงผลกระทบตอสงคมโลกอยางมากทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และจตวทยา โดยเฉพาะอยางยงภมภาคยโรปซงเปนสมรภมของสงครามไดรบผลกระทบมากกวาภมภาคอน ซงอยหางจากสมรภมของสงคราม

4. สงครามโลกครงทหนงไดทำาใหนานาประเทศตระหนกถงความจำาเปนทจะตองรวมมอกนเพอความมนคงรวมกน แตแลวสงคมโลกกตองประสบความผดหวง เมอหลายประเทศไมเตมใจจะใชองคการกลางระหวางประเทศเปนเครองมอในการรกษาสนตภาพและปองกนสงคราม ยงผลใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลวในการปองกนมใหสงครามโลกครงทสองเกดขน

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 8 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายสกษณะของสภาพการณระหวางประเทศกอนเกด

สงครามโลกครงทหนงได2. วเคราะหสาเหตทนำาไปสสงครามโลกครงทหนงได3. วเคราะหผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงตอสงคมโลก

ไดทกดาน4. อธบายสาเหตททำาใหสนนบาตชาตประสบความลมเหลวใน

การรกษาสนตภาพของนานาชาตและปองกนสงครามไดกจกรรมการเรยน

1.ทำาแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 8 2.ศกษาเอกสารการสอนตอนท 8.1 – 8.43.ปฏบตกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ฟงรายการวทยกระจายเสย5.ชมรายการวทยโทรทศน6.เขารบการสอนเสรม ณ ศนยบรการการศกษา

7.ทำาแบบประเมนผลตนเองหลงการเรยนหนวยท 8สอการสอน

1. เอกสารการสอนหนวยท 8 ตอนท 8.1 –8.42. แบบฝกปฏบตประจำาหนวยท 83. เทปตลบประกอบชดวชา4. รายการวทยกระจายเสยง5. รายากรวทยโทรทศน

ประเมนผล1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ทำากจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. การสอบไลประจำาภาคการศกษาเมออานแผนการสอนแลว ขอใหทำาแบบประเมนผลตนเอง

กอนเรยนหนวยท 8 ในแบบฝกปฏบตกอน แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

ตอนท 8.1สภาพการณทวไปและสาเหตของสงครามโลกครงทหนงโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

8.1.1 สภาพการณทวไปกอนสงครามโลกครงทหนง8.1. 2 โครงสรางของสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครง

ทหนง8.1.3 สาเหตของสงครามโลกครงทหนง

แนวคด1. สภาพการณของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงทหนง ม

ลกษณะอนาธปไตยไร กฎเกณฑ2. สงครามโลกครงทหนงเปนสงครามทมขอบเขตกวางขวาง

และมความรายแรงมากกวาสงครามครงกอน ๆ 3. สาเหตสำาคญของสงครามโลกครงทหนงม 3 ประการ คอ

การแขงขนกนแสวงหาอาณานคมของประเทศมหาอำานาจ การรวมกลมเผชญหนากนของประเทศมหาอำานาจ และความรสกชาตนยมของชนกลมนอยในยโรป

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.1 จบแลว นกศกษาสามารถ2. อธบายสภาพการณของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงท

หนงได3. อธบายโครงสรางของสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครงท

หนงได4. อธบายสาเหตททำาใหเกดสงครามโลกครงทหนงได

ความนำาสงครามโลกคร งทหนงซงระเบดขนเมอวนท 28 กรกฎาคม

ค.ศ. 1914 และสนสดลงเมอวนท 11 พฤศจกายน ค.ศ. 1918 รวมเวลากวา 4 ป 3 เดอน เร มแรกเปนสงครามระหวางประเทศจกรวรรดนยมดวยกน แตภายหลงมประเทศอนเขามารวมดวย จงเปนสงครามทมขอบเขตกวางขวาง โหดรายและสนเปลองมากกวาสงครามในครงกอน ๆ อยางมาก ดงจะเหนไดวามประเทศทเกยวของในสงครามคร งนถง 27 ประเทศ แบงออกเปนสองฝายคอ ฝายมหาอำานาจกลาง (Central Power) ประกอบดวย 4 ประเทศคอ ออสเตรย ฮงการ เยอรมน และบลแกเรย ฝายสมพนธมตร คอ องกฤษ ฝรงเศส รสเซย อตาล เปนแกน พรอมกบมตรประเทศอน ๆ เชน สหรฐอเมรกาและไทย รวม 23 ประเทศ สงครามครงนคราชวตทหารของทงสองฝายไปประมาณ 8 ลาน 6 แสนคน และบาดเจบอกประมาณ 21 ลาน 3 แสนคน และทงสองฝายเสยคาใชจายไปกวา 338,000 ลานเหรยญสหรฐฯ สงครามคร งนสนสดลงดวยการทฝายมหาอำานาจกลางเปนฝายพายแพ และฝายสมพนธมตรเปนฝายชนะ โดยฝายชนะไดเรยกรองใหฝายแพเปลยนแปลงระบอบการปกครองภายในและปลดปลอยอาณานคมของตนใหเปนอสระ รวมทงใช ค าปฏ กรรมสงครามแก ผ ชน ะด วย จ งย งผล ให เก ด กา รเปลยนแปลงในโครงสรางของสงคมโลกอยางมาก โดยเฉพาะอยางย ง เปล ยนแปลงในฐา นแหง อ ำา นา จขอ งท งผ ชน ะแ ละผ แ พ

สภาพการณทวไปในหวงเวลากอนทสงครามโลกครงทหนงจะระเบดขนในเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 1914 มสวนสำาคญอยางมากทสงผลใหเกดสงครามทมขอบเขตกวางขวางครอบคลมหลายสวนของโลก โดยมประเทศตาง ๆ ในหลายสวนของโลกเขารวมดวยถง 27 ประเทศ และทำาใหสงครามระหวางประเทศครงนมลกษณะเปน

สงครามโลก และดงจะชใหเหนตอไปวา ปรากฎการณสำาคญทสด“ ”ในระยะนนทเปนชนวนนำาไปสสงครามโลก กคอ การแขงขนกน

แสวงหาอาณานคมและตลาดสนคา และการรวมกลมเผชญหนากนของประเทศมหาอำานาจในสมยนนซงลวนเปนประเทศจกรวรรดนยมท ง น นเรองท 8.1.1 สภาพการณทวไปกอนสงครามโลกครงทหนง

นบตงแตทอตาลและเยอรมนรวมประเทศไดสำาเรจในป ค.ศ. 1821 และ ค.ศ. 1870 ซงยงผลใหทงสองประเทศมกำาลงเขมแขงทดเทยมมหาอำานาจอนในขณะนน แตทงสองประเทศ ยงไมมอาณานคมเปนของตนเองจงมงแสวงหาอาณานคมในทวปแอฟรกา และมหาสมทรแปซฟก แขงกบมหาอำานาจอนอยางจรงจง ซงปรากฏผลดงน 1. องกฤษ ไดดนแดนหลายสวนในแอฟรกาเปนอาณานคม คอ ไนจเรย โกลดโคสต เซยราเลโอน ซงอยทางตะวนตกของทวปแอฟรกา สหภาพแอฟรกา และยกนดา แอฟรกาตะวนออก และโซมาเลย ซงอยทางตะวนตกของทวปแอฟรกา นอกจากนนองกฤษยงเขายดครองอยปตและซดาน เปนดนแดนในอารกขาอกดวย สวนในอาณาบรเวณมหาสมทรแปซฟก องกฤษไดอาณานคมหลายแหง เชน ออสเตรเลย นวซแลนด มาลายา สงคโปร บอรเนยวเหนอ เกาะโซโลมอน และดนแดนอน ๆ อกหลายแหง

2. ฝรงเศส ไดดนแดนหลายสวนในทวปแอฟรกาเปนอาณานคม คอ แอลจเรย แอฟรกาตะวนตก คองโก และเกาะมาดากสการ และอกหลายสวนในเอเชยและมหาสมทรแปซฟก เชน อนโดจน เกาะคาเลโดเนย และดนแดนอน ๆ อกหลายแหง 3. เยอรมน ไดดนแดนหลายสวนในทวปแอฟรกาเปนอาณานคม เชน แอฟรกาตะวนตกเฉยงใต ซงตดกบสหภาพแอฟรกาขององกฤษ และแอฟรกาตะวนออกเฉยงใต ซงตดกบแอฟรกาตะวนออกขององกฤษ และแคเมอรน ซงตดกบคองโกของฝรงเศส และพยายามแขงกบฝรงเศสในการขยายอทธพลเขาไป

ในโมรอกโกซงยงเปนเอกราช นอกจากนนเยอรมนยงไดอาณานคมในมหาสมทรแปซฟก ไดแก หมเกาะมารแชลล คาโรไลน และมาเรยนา ซงอยเหนอเสนศนยสตร และหมเกาะบสมารก นวกนตะวนออกซงอยตดกบนวกนตะวนออกขององกฤษ และเกาะซามวตะวนตก ซงอยใตเสนศนยสตร

4. อตาล ไดดนแดนทางเหนอของทวปแอฟรกาเพยง 2 แหง เปนอาณานคม คอ ลเบย และออสเตรย จงอยากจะไดดนแดนอน ๆทยงไมเปนของมหาอำานาจใดเปนอาณานคมอก คอ อบสเนย (เอธโอเปย) ซงยงเปนเอกราชอยในขณะนนแตไมประสบผลสำาเรจ

นอกเหนอจากแขงขนกบองกฤษและฝรงเศสในการแสวงหาอาณานคมในทวปแอฟรกาและมหาสมทรแปซฟกดงกลาวแลว ทงเยอรมนและอตาลพยายามขยายอทธกลเขาไปในอาณาบรเวณตะวนออกกลาง ซ งเปนเขตอทธพลของจกรวรรดออตโตมนอนออนแอ และเปนทหมายปองขององกฤษ ฝร งเศส และรสเซย อยกอนแลว ยงกวานนเยอรมนไดพยายามขยายตลาดการคาของตนในจนแขงกบองกฤษและฝรงเศสอกดวย โดยไดเชาอาวเกยวเจาจากจนพอใชประโยชนในการคาเปนเวลา 99 ป

5. ญปน ซ งเป นประเทศเดยวในเอเชยทพฒนาประเทศไดเรว และพยายามทจะแสวงหาอาณานคมกบเขาเหมอนกน กลาวคอ ในขณะทเยอรมนและอตาลแขงกนกบองกฤษและฝรงเศส ในการหาอาณานคมและตลาดการคา ญปนซงไดกลายเปนมหาอำานาจในเอเชยตะวนออกหลงจากรบชนะจนในป ค.ศ. 1895 และชนะรสเซยในป ค.ศ. 1905 ทำาใหญปนไดดนแดนเพม คอ เกาะไตหวนจากจน และเกาะแซคาลนตอนใตจากรสเซย หลงจากนนญปนไดพยายามทแผอทธพลเขาไปในคาบสมทรเกาหลและแมนจเรยของจน

6. รสเซย หลงจากพายแพญป นในสงครามป ค.ศ. 1905 และตองถอยจากเอเชยตะวนออกรสเซยจงหนไปในเปอรเชย

(อหราน) แหลมบอลขาน และตะวนออกกลางจงตองเผชญหนากบออสเตรย ฮ งการ ในแหลมบอลขาน และแขงกบเยอรมนใน–ตะวนออกกลาง และแขงกบองกฤษในเปอรเชย

7. ตรก เปนศนยกลางของจกรวรรดออตโตมน ซงเปนประเทศมหาอำานาจเหมอนกนมอำานาจอธปไตยเหนอดนแดนในตะวนออกกลางและบางสวนของแหลมบอลขาน แตเนองจากมปญหาในการปกครองภายในประเทศอยมาก จงมความออนแอและรบแพประเทศอนอยเรอย ๆ ยงผลใหตรดหมดสภาพของการเปนมหาอำานาจแหละมผเรยกตรกวาเปน คนปวยแหงยโรป เนองจาก“ ”องกฤษและรสเซยสนใจทจะขยายอทธพลมายงตะวนออกกลาง ตรกจงมองเยอรมนเปนมตร และมององกฤษและรสเซยเปนศตร

8. ออสเตรย ฮงการ – เปนมหาอำานาจอกประเทศหนง ทปกครองชนเชอชาตอนหลายเชอชาตอยแลว ไดพยายามทจะขยายอทธพลเขาครอบงำาประเทศเลกอน ๆ ทอยใกลตนในแหลมบอลขาน เชนไดผนวกเอาแควนบอสเนยและเฮอรเซโกวนา ซงมชาวเซอรเบยอาศยอยมากมาเปนของตนในป ค.ศ. 1878 และเมอออสเตรย –ฮงการ พยายามจะขยายอทธพลเขาครอบงำาประเทศอน ๆ ของแหลมบอลขานอก รสเซยซงไมพอใจการกระทำาของออสเตรย ฮงการอย–แลว จงพยายามขดขวาง พรอมกบพยายามปลกความรสกชาตนยมของชนชาวเซอรเบย และชนกลมนอยทอยภายใตอทธพลของออสเตรย ฮงการ ใหตอตานออสเตรย ฮงการ– –

9. สหรฐอเมรกา เปนมหาอำานาจอกประเทศหนงทพยายามแผอทธพลครอบงำาดนแดนอน ๆ โดยเฉพาะในอเมรกาใต และหลงจากรบชนะในสเปนในป ค.ศ. 1899 สหรฐอเมรกาไดเอาพลปปนสเปนอาณานคมและใชเปนฐานในการขยายการคาไปยงจน

อาจกลาวไดวา ปรากฏการณของการแขงขนการแสวงหาอาณานคมและขยายอทธพลของประเทศมหาอำานาจ ไดทำาใหสถานการณของโลกกอนสงครามโลกครงทหนงตกอยในสภาพท

เรยกวา อนาธปไตยระหวางชาต โดยทกฎหมายหรอศลธรรมระหวางประเทศไมอาจยบยงมใหมหาอำานาจใชสงครามเปนเครองมอในการขยายดนแดนและอทธพล และโดยเหตทมหาอำานาจแตละประเทศตางรสกไมปลอดภยทจะอยอยางโดดเดยว และเผชญหนากบคแขงขนตามลำาพง จงพยายามขจดผลประโยชนทขดกน และรวมมอกนเพอรกษาผลประโยชนรวมกน ดงจะเหนไดวา องกฤษ ฝรงเศส และรสเซยไดทำาความตกลงรวมกน ทจะชวยเหลอกนในกรณทถกประเทศอนโจมต ซงนกประวตศาสตรเรยกปรากฏการณนวา ความเขาใจสามฝาย (Triple Entente) สวนเยอรมน อตาล และออสเตรย –ฮงการ กทำาสญญาพนธไมตรตอกน โดยมวตถประสงคเพอชวยเหลอกนเมอประเทศใดประเทศหนงถกโจมต นกประวตศาสตรเรยกปรากฏการณนวา พนธมตรสามฝาย (Triple Alliance) ปรากฏวาการรวมกลมของประเทศตาง ๆดงกลาวไดกอใหเกดความตงเครยดระหวางประเทศในยโรปมากขนอก

เรองท 8.1.2 โครงสรางของสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครงทหนง

สภาพการณทไดกลาวมาขางตนเปนผลมาจาก การทประเทศเยอรมน อตาล รวมประเทศไดสำาเรจ และขยายอำานาจของตนในการแสวงหาอาณานคม ทำาใหกลายเปนประเทศมหาอำานาจ สวนญปนและสหรฐกไดขยายดนแดน เพมกำาลงอาวธและขยายกำาลงทางเรอเปนอยางมาก จงทำาใหโครงสรางของสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกค ร ง ท ห น ง ม ล ก ษ ณ ะ ส ำา ค ญ ด ง น

1. มหาอำานาจเพมขนอก 4 ประเทศ คอเยอรมน อตาล ญปน และสหรฐอเมรกา โดยสามประเทศแรกพยายามแขงขนกบมหาอำานาจเกา คอ องกฤษ ฝรงเศส และรสเซย ในการแสวงหาอาณานคมและหาตลาดการคาเพมขนเรอย ๆ สวนสหรฐอเมรกาไมแขงขนกบมหาอำานาจเกาโดยตรง และพยายามปองกนมใหมหาอำานาจเกาไปทาทายอทธพลของตนในอเมรกาใต 2.

ประเทศทออนแอในแอฟรกาและเอเชยถกประเทศมหาอำานาจยดครองเปนอาณานคมเกอบหมด สวนประเทศทยงเหลอเปนเอกราชในเอเชย เชน จนและไทยกตองยอมปฏบตตามสญญาอนไมเปนธรรมทประเทศมหาอำานาจบงคบใหรบ เชน จนตองยอมใหประเทศมหาอำานาจเชาดนแดนของตนใชเปนเขตการคานานถง 99 ป สวนไทยกไมอาจเกบภาษสนคาขาเขาจากตางประเทศไดเกนกวารอยละ 3 และตองยอมใหกงสลตางประเทศมอำานาจพจารณาคดทคนของเขากระทำาผดในดนแดนไทย

3. ประเทศมหาอำานาจในยโรปไดพยายามรวมกลมกนเพอรกษาผลประโยชนรวมกนและ

ตอตานกลมอนทมผลประโยชนขดกบตน โดยตางพรอมทจะใชกำาลงทำาสงครามตอกน จงยงผลใหเกดความตงเครยดตลอดเวลา

4. กฎหมายและศลธรรมระหวางประเทศไมสามารถใหหลกประกนความมนคงปลอดภยแกสมาชกของสงคมโลกในระยะกอนสงครามโลกครงทหนงไดเลย ทงนกเพราะประเทศทมกำาลงเขมแขงตางพยายามทใชพลงอำานาจของตนรงแกประเทศทออนแอกวา และขยายดนแดนของตนอยเสมอ ดงจะเหนไดวา ในระยะ 10 ป กอนเกดสงครามโลกครงทหนงนน มวกฤตการณและสงครามระหวางประเทศเกดขนหลายครง เชน

1. วกฤตการณโมรอกโก วกฤตการณนเกดจากการทกษตรยไกเซอรแหงเยอรมนเดนทางไปเยยมโมรอกโก อนเปนการแสดงการคดคานความพยายามของฝรงเศสทจะเขายดครองโมรอกโก เปนดนแดนในอารกขาของฝรงเศส การกระทำาครงนของเยอรมนทำาใหฝรงเศสไมพอใจมาก และทำาใหตองมการจดการประชมนานาชาตขนทสเปน เพอยตวกฤตการณในป ค.ศ. 1906 โดยทประชมครงนยอมใหฝรงเศสใหความอารกขาแกโมรอกโกได แตเยอรมนไมยอมรบ และพยายามทจะแผอทธพลเขาไปในโมรอกโกใหได โดยไดสงเรอรบเขาไปทเมองทาอากาดร เปนเมองเกา ซงทำาให

เกอบเกดสงครามระหวางสองประเทศ และทำาใหหลายประเทศพยายามไกลเกลย ในทสดหลงจากฝรงเศสยอมทจะใหเยอรมนไดดนแดนบางสวนในคองโกของฝรงเศส เยอรมนจงยอมรบรองอธปไตยของฝรงเศสเหนอโมรอกโก

2) สงครามในแหลมบอลขาน สงครามในแหลมบอลขานเกดขนในป ค.ศ. 1912 ระหวางบลแกเรย เซอรเบย และกรซ ฝายหนง กบตรกอกฝายหนง ซงฝายแรกชนะและยดเอาดนแดนของตรกในยโรปไปแบงกน แตภายหลงฝายชนะทะเลาะกนเอง จงทำาใหเกดสงครามในแหลมบอลขานอกครงหนงในป ค.ศ. 1913 ระหวางกรซ เซอรเบย โรมาเนย และตรกฝายหนงกบบลแกเรยอกฝายหนง ซงปรากฏวาฝายแรกเปนฝายชนะ ยงผลใหตรกไดดนแดนของตนในยโรปคนมาบาง วกฤตการณตาง ๆ เหลานเปนเครองพสจนไดวา หลายประเทศถอวา การใชสงครามเปนประโยชนมากกวาเปนโทษ เพราะถาชนะกไดดนแดนเพม และถาแพกมโอกาสแกตวเพอดนแดนทเสยไปคนมา ฉะนนจงกลาวไดวา สงคมโลกในระยะกอนสงครามโลกครงทหนง เปนสงคมทอยในสภาวะอนาธปไตย ไรกฎหมาย และศลธรรม สำาหรบเปนหลกในการดำาเนนความสมพนธระหวางสมาชกในสงคม ซงอาจกลาวอกอยางหนงไดวา สงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครงทหนงเปนสงคมทยอมรบวา อำานาจคอธรรม (Might is Right) ซงมความหมายวา ผมอำานาจจะเปนฝายถกเสมอ

เรองท 8.1.3 สาเหตของสงครามโลกครงทหนงแมวาการแขงกนแสวงหาอาณานคมระหวางมหาอำานาจ จะไม

ทำาใหเกดการประทะกนดวยกำาลง แตการทประเทศมหาอำานาจเหลานยงตองการทจะขยายดนแดนของตนเรอยไปโดยดไมหยดยงไดทำาใหมการรวมกลมกน เพอรกษาผลประโยชนรวมกนและตอตานฝายทมผลประโยชนขดกบพวกกตน และยงผลใหเกดความตงเครยดและความระแวงระหวางกน นอกจากนนวกฤตการณตาง ๆ แสดงใหเหนวา การใชกำาลงเปนเครองมอทใหประโยชนในการขยายดนแดนและอทธพล ดวยเหตนเมอเกดวกฤตการณขนอก แตละฝายจงไมรรอทจะใชก ำาลงเปนเคร องมอบบบงคบใหฝายตรงขามยอมตามทตนต องการ หรอเส ยงท ำาสงครามก บตน ด งจะช ให เหนต อไปน

ในวนท 28 มถนายน ค.ศ. 1914 อารช ดยค ฟรานซส เฟอรด น า น ด (Archduke Francis Ferdinand) ร ช ท า ย า ท ข อ งออสเตรยและชายาถกลอบยงถ งแก ความตายท ซ ารา เจ โว (Sarajevo) นครหลวงแควนบอสเนยและเฮอรเซโกวนา โดยนกชาตนยมชาวเซอรเบย ซงประสงคจะเอาแควนทงสองไปรวมกบเซอรเบย ออสเตรยซงไดรบการสนบสนนอยางเตมทจากเยอรมน และเชอวารฐบาลเซอรเบยรเร องการลอบยงคร งน จงยนคำาขาดใหเซอรเบยตอบภายใน 48 ชวโมง. 1. โดยเรยกรองใหเซอรเบยหยดโฆษณาปลกป นชนกลมนอยทอยภายใตการครอบครองของออสเตรย และ

2. ยอมใหตำารวจหรอทหารออสเตรยเ ข า ไ ป ส บ ส ว น แ ผ น ส ง ห า ร

แตเนองจากเซอรเบยอาจจะไดรบการสนบสนนจากรสเซยวาจะชวยเหลอถาถกรงแก ยอมรบคำาขาดในขอแรก และไมยอมรบในขอสอง และการเจรจาตอรองไมเปนทตกลงกน ออสเตรยจงประกาศสงครามกบเซอรเบย ในวนท 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 และในวนนนเองรสเซยประกาศระดมพลเตมอตราศกเพอชวยเซอรเบย แมวา

เยอรมน จะพยายามปองกนสงครามมใหขยายวงกวาง โดยการขอใหรสเซยชะลอการระดมพลเพอเขาชวยเซอรเบย แตเนองจากผน ำาฝายทหารในรสเซยเกรงวาจะถกเยอรมนโจมตกอนจงชะลอการระดมเพยงชวคราว และกลบเรงระดมพลเตมอตราศกในระยะตอมา ในทสดเยอรมนกระดมพลบาง หลงจากทไมสามารถทำาใหรสเซยหยดระดมพลในวนท 1 สงหาคม และประกาศสงครามกบรสเซยในวนเดยวกนน ฝายฝรงเศสซงสนบสนนพนธมตรรสเซยตลอดเวลา และเกรงวาจะถกเยอรมนโจมตจงประกาศระดมพลบางในวนเดยวกน ยงผลใหเยอรมนประกาศสงครามกบฝรงเศสในวนท 3 สงหาคม สวนองกฤษนนตอนแรกยงลงเลวาจะชวยฝร งเศส ดหรอไม แตตอมาตดสนใจประกาศสงครามกบเยอรมนในวนท 4 สงหาคม หลงจากทเยอรมนละเมดสนธสญญาคำาประกนความเปนกลางของเบลเยยม โดยการบกประเทศนน เพอใชเปนทางผานไปโจมตฝรงเศส ทง ๆ ทเยอรมนกเปนภาคของสนธสญญานกลบอางวามนเพยง เศษ“กระดาษ เทานน อนเปนขออางททำาใหประชาชนชาวองกฤษโกรธ”แคนมาก และสนบสนนรฐบาลของเขาใหทำาสงครามกบเยอรมนอก 2 วนตอมาคอ ในวนท 6 สงหาคม ออสเตรยประกาศสงครามกบรสเซย

สรปไดวา ในวนท 6 สงหาคม ค.ศ. 1914 ประเทศทรวมทำา ความเขาใจสามฝาย อนไดแก องกฤษ ฝรงเศส และรสเซย ไดรวม“ ”

มอกนทำาสงครามตอตานเยอรมน และออสเตรย ฮงการ อนเปน–สมาชกของกลม พนธมตรสามฝาย อนมเยอรมน ออสเตรย “ ” – ฮงการ และอตาล โดยอตาลประกาศวางตนเปนกลาง เนองจากไมพอใจออสเตรยทครอบครองดนแดนบางสวนทอตาลถอวาควรเปนของตน และหลงจากทองกฤษและผรงเศสสญญาวาจะใหดนแดนนนแกอตาลถา อตาลจะรวมมอกบตน อตาลจงประกาศสงครามกบเยอรมน และออสเตรยในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1915 อนเปนการห ก ห ล ง ม ต ร อ ย า ง แ จ ง ช ด

นอกเหนอจากประเทศดงกลาวแลว ยงมประเทศอนทเขารวมในการสงครามครงน ทควรกลาวถงคอ ญปนเขาขางสมพนธมตรในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1914 ตามมาดวยโรมาเนยในป ค.ศ. 1916 สหรฐอเมรกาในเดอนเมษายน ค.ศ. 1917 และประเทศไทยในเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1917 สวนฝายมหาอำานาจกลางนนมประเทศทเขารวมมอดวย คอตรกในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1914 ตามมาดวยบ ล แ ก เ ร ย ใ น ป ค .ศ . 1915

อาจกลาวไดวา ฝายสมพนธมตรไดเปรยบฝายมหาอำานาจกลางทงในดานทรพยากรมนษญและทรพยากรธรรมชาตทมอยภายในประเทศและอาณานคม กลาวคอ ในขณะทฝายมหาอำานาจกลาง อนไดแก เยอรมน ออสเตรย ฮงการ และตรก ไดเปรยบในขอทอยใกล–กน มประชากรรวมกน 150 ลานคน ฝายสมพนธมตร 4 ประเทศคอ องกฤษ ฝรงเศส รสเซย และอตาล แมจะอยหางกนแตมประชากรรวมกน 125 ลานคน และยงมประชากรในอาณานคมอกเกอบ 400 ลานคน รวมท งสามารถตดต อก บโลกภายนอกเพ อแสวงหาทรพยากรมาใชเพอการสงครามไดสะดวกกวามหาอำานาจกลางอยางม า ก

จากทกลาวมาแลวทงหมด เราอาจสรปสาเหตของสงครามโลกครงทหนงไดดงน คอ

1. การแขงขนแสวงหาอาณานคม และขยายอทธพลระหวางประเทศมหาอำานาจ อนทำาใหเกดความตงเครยดระหวางกนตลอดเวลา 2. การทประเทศมหาอำานาจหลายประเทศรวมกลมกนเพอรกษาผลประโยชนรวมกน และเผชญหนากบกลมอนทมผลประโยชนขดกบตน

3. การทประเทศตาง ๆ ถอวาการใชกำาลงเพอขยายดนแดนหรออทธพลเปนสงทชอบธรรม 4. ความรสกชาตนยมของประชากรในแหลมบอลขาน ซงถกประเทศมหาอำานาจคอยแทรกแซงและครอบงำาตลอดเวลา จงยงผลใหชาวเซอรเบย

ชาตนยมคดตอตานออสเตรย และทำาการสงหารรชทายาทของออสเตรย

ตอนท 8.2ขอบเขตและลกษณะของสงครามโลกครงทหนงโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตนท 8.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

8.2.1 ขอบเขตและสมรภมของสงคราม8.2.2 ความรายแรงของสงคราม8.2.3 การทำาสนธสญญาสนตภาพ

แนวคด1. สงครามโลกครงทหนงมเขตเขตกวางขวาง ครอบคลม

หลายสวนของโลก แตสมรภมสำาคญของสงครามครงนอยทแนวรบดานตะวนตกและแนวรบดานตะวนออกของเยอรมน

2. สงครามครงนมความรายแรงมาก คราชวตของประเทศคสงครามทงผชนะและผแพรวมกนประมาณ 8.5 ลานคน และกอความเสยหายแกทรพยสนอกมากมาย จงทำาใหประเทศผชนะคดลงโทษผแพอยางรนแรง

3. ประเทศผชนะกำาหนดคาปฏกรรมสงครามใหประเทศผแพชดใชโดยไมคำานงถงความสามารถของผแพ จงทำาใหประชาชนของประเทศผแพมความโกรธแคนและหาทางทำาลายสนธสญญาสนตภาพ

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายขอบเขตและสมรภมของสงครามโลกครงทหนงได

ถกตอง2. อธบายมลเหตทกอความเสยหายตอชวตทหารของประเทศ

ผชนะและประเทศผแพได ถกตอง

3. อธบายมลเหตททำาใหประเทศผชนะกำาหนดเงอนไขในสนธสญญาสนตภาพโดยไมคำานงถงความรสก และความสามารถของประเทศผแพ ซง

จะตองปฏบตตามเงอนไขตาง ๆ ได

ความนำาสงครามโลกครงทหนงมขอบเขตกวางขวางมาก และมการใช

อาวธยทโธปกรณและกำาลงทหารในการตอสกน ซงกอใหเกดความเสยหายแกประเทศคคาสงครามมากกวาสงครามครงกอน ๆ ทกครง ซงจะขอกลาวโดยยอดงน

เรองท 8.2.1 ขอบเขตและสมรภมของสงครามโดยเหตท ประเทศค สงครามหลายประเทศเป นประเทศ

มหาอำานาจ ทมอาณานคมอยในสวนตาง ๆ ทวทงโลก และประเทศคสงครามตางถอวาอาณานคมเปนดนแดนศตรทตนมสทธโจมตและเขายดครองได จงท ำาใหสงครามคร งน มขอบเขตกวางขวางครอบคลมทวโลก นกประวตศาสตรจงพากนเรยกสงครามครงนวา สงครามโลก ทง ๆ ทอาณาบรเวณทประเทศคคาสงครามทำาการรบกนอยางจรงจงน นจ ำาก ดอยท ย โรปเป นสวนใหญ โดยเฉพาะอาณานคมบรเวณพรมแดนระหวางฝรงเศสกบเยอรมน หรอทเรยกกนวา แนวรบดานตะวนตก ของเยอรมน เปนสมรภมทมการรบกน“ ”อยางดเดอด โดยตางฝายไมสามารถเอาชนะกนอยางเดดขาดและตองขดสนามเพลาะลกพอใหทหารลงไปยนได มความยาวกวา 4 ป โดยมการบกขามแนวสนามเพลาะไดในบางครง ซงเราอาจเรยกการรบในอาณาบรเวณดงกลาววา สงครามสนามเพลาะ “ ” (Trench War)

สมรภมทมการรบกนอยางดเดอดกคอ แนวรบดานตะวน“ออก ของเยอรมนและออสเตรย ซงทหารของเยอรมนกบออสเตรย”ฝายหนง กกบทหารของรสเซยอกฝายหนงรวมกนกวา 1 ลานคน ทำาการรบกน โดยกองทพรสเซยสามารถตอตานการบกของกองทพเยอรมนไวไดเปนเวลานานกวา 3 ป และหลงจากเกดการปฏวตโดยพวกบอลเชวคในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1917 รฐบาลใหมนำาโดยเลนน ตดสนใจยอมแพ และยอมทำาสญญาสงบศกกบเยอรมน ทเมองเบรส ลทอฟ ในเดอนมนาคม ค– .ศ. 1918 โดยยอมเสยดนแดนดานตะวนตกของตนใหแกเยอรมน ออสเตรย และตรกไปเปน–จ ำา น ว น ห ล า ย ห ม น ต า ร า ง ก โ ล เ ม ต ร

นอกเหนอจากสมรภมดงกลาวแลว ยงมการรบกนในทอน ๆ อก เชน แนวรบอตาลตรงพรมแดนระหวางออสเตรยกบอตาล แนวรบบอลขาน และทชองแคบดารดะเนลส และตะวนออกกลางตรก แตไมรนแรงเทาแนวรบดานตะวนตก และแนวรบดานตะวนออกดง

กลาวสวนการรบในทอน ๆ เชนในดนแดนอาณานคมของเยอรมนในแอฟรกาตะวนตก มการรบกนนานแตไมรนแรงมากนก สวนในเอเชยและมหาสมทรแปซฟก โดยเฉพาะในเขตเชาของเยอรมนในจน และในอาณานคมของเยอรมนในมหาสมทรแปซฟก ญปนสามารถยดไดอยางงายดาย ในท ำานองเด ยวก นไทยซ งประกาศสงครามกบมหาอำานาจกลางในเด อนกรกฎาคม ค .ศ. 1917 กมได รบก บเยอรมนโดยตรง เพราะเยอรมนมไดมดนแดนใกลไทย แตไดสงทหารอาสาสมครจ ำานวนประมาณ 1,200 คนไปรวมรบก บกองท พส ม พ น ธ ม ต ร ใ น ส ม ร ภ ม ย โ ร ป

สวนการรบทางเรอในมหาสมทรแอตแลนตกกไมรนแรงนก เพราะเยอรมนยงไมมกองทพเรอทเขมแขงพอจะรบกบกองทพเรอองกฤษอนยงใหญได แตเยอรมนกพยายามใชอาวธทมอยใหเปนประโยชน คอใชเรอดำานำาของตนออกปฏบตการจมเรอสนคาของทกชาต รวมทงชาตเปนกลางทเยอรมนถอวาบรรทกวสดสงครามไปสงใ ห ส ม พ น ธ ม ต ร ร ะ ห ว า ป ค .ศ . 1914 – 1916 ย ง ผ ล ใ ห สหรฐอเมรกาซงวางตวเปนกลางในสงคราม ท ำาการประทวงการปฏบตการของเรอดำานำาเยอรมน วาละเมดหลกกฎหมายระหวางประเทศวาดวยเสรภาพในการทะเลนานาชาต และเมอเรอสนคาของสหรฐอเมรกาชอ ลสเตเนย (Lusitania) ถกยงจม และเยอรมนไมยอมรบผดชอบ สหรฐอเมรกาจงประกาศสงครามกบเยอรมน เมอวนท 6 เมษายน ค.ศ.1917 และประกาศระดมพลเกอบ 5 ลานคน เพอสงไปรบในสมรภมยโรปรวมกบกองทพอเมรกกนทำาลายแนวรบตะวนตกของเยอรมนไดสำาเรจ เมอเยอรมนเร มออนกำาลงลง และมตรซงออนแออยแลวไมอาจชวยเหลออะไรได มหาอำานาจกลางจงเปนฝายแพในท สด และยอมสงบศกก บฝายสมพนธมตรเม อวนท 11 พ ฤ ศ จ ก า ย น ค .ศ . 1918เรองท 8.2.2 ความรายแรงของสงคราม

สงครามครงนมความรายแรงและกอใหเกดความเสยหายแกชวตและทรพยสนของประเทศคสงครามเปนจำานวนมาก ดงจะเหนไดวายอดจำานวนทหารทประเทศคสงครามทงหมดระดมเขาประจำาการในระหวางสงครามมจำานวนสงถง 65,430,001 คน และไดตาย สญหายไป หรอถกจบเปนเชลยมจำานวนรวมกนสงถง 37,460,404 คน ซงอาจแยกเปนรายประเทศไดดงน

ประเทศ จำานวนทหาร ทระดมเขา

ประจำาการ

ตาย บาดเจบ ถกจบเปนเชลยหรอ

สญหายไป

รวม

ออสเตรย-ฮงการ

7,800,000

1,200,000

3,200,000

2,200,000

7,020,000

เบลเยยม 276,000 13,716 44,686 34,657 93,061

จกรวรรดองกฤษ

8,904,467

908,371

2,090,212

191,652 3,190,235

บลแกเรย 1,200,000

87,500 152,390 27,029 266,919

ฝรงเศส 8,410,000

1,357,800

4,266,000

537,000 6,160,800

เยอรมน 11,000,000

1,773,700

4,216,058

1,152,800

7,142,558

กรซ 230,000 5,000 21,000 1,000 27,000

อตาล 5,615,000

650,000

947,000 600,000 2,197,000

ประเทศ จำานวนทหารท

ระดมเขาประจำาการ

ตาย บาดเจบ ถกจบเปนเชลยหรอ

สญหายไป

รวม

ญปน 800,000 300 907 3 1,210มอนเตเนโกร

50,000 3,000 10,000 7,000 20,000

โปรตเกส 100,000 7,222 13,751 12,318 33,291

โรมาเนย 750,000 335,706

120,000 80,000 535,706

ประเทศ จำานวนทหารท

ระดมเขาประจำาการ

ตาย บาดเจบ ถกจบเปนเชลยหรอ

สญหายไป

รวม

รสเซย 12,000,000

1,700,000

2,950,000

2,500,000

9,150,000

เซอรเบย 707,343 45,000

133,148 152,958 331,106

ตรก 2,850,000

325,000

400,000 250,000 975,000

สหรฐอเมรกา

4,734,991

116,516

204,002 - 320,518

ไทย 1,200 - - - -รวม

ทมา Dan Colenpaul (ed) Information Please Almance 1974, p603

จะเหนไดวา ประเทศทระดมพลเขาประจำาการมากทสดคอรสเซย ตามมาดวยเยอรมน ออสเตรย ฮงการ จกรวรรดองกฤษ –ฝรงเศส อตาล สหรฐอเมรกา ตรก และบลแกเรยตามลำาดบ ซงระดม

พลกวาลานคนทงนน และจะเหนไดเชนเดยวกนวาทกประเทศไมวาเปนประะเทศทชนะและประเทศทแพในสงครามครงน ตางไดรบความเสยหายเปนจำานวนสงพอ ๆ กน ตวอยางเชน จกรวรรดองกฤษและฝรงเศส ซงชนะสงครามไดรบความเสยหายรวมทงสนกวา 9 ลานคน สวนเยอรมนและออสเตรย ฮงการร ซงแพสงคราม ไดรบ–ความเสยหายรวมกนกวา 14 ลานคน และรสเซยซงแพสงครามเชนเดยวกนไดรบความเสยหายกวา 9 ลานคน นอกจากนนตวเลขและความเสยหายทแตละประเทศไดรบ แสดงใหเหนวาประเทศทอยใกลและเปนสวนหนงของสมรภมสงครามจะไดรบความเสยหายมากกวาประเทศทอยไกลจากสมรภมของสงคราม ตวอยางเชน จกรวรรดองกฤษไดรบความเสยหายนอยกวาฝรงเศส เนองจากอยไกลจากสมรภมของสงครามมากกวาฝรงเศส ซงถกเยอรมนบกในตอนตนของสงครมมและตองเผชญหนากบเยอรมนในสงครามสนามเพลาะเปนเวลากวา 4 ป สวนญปนซงอยไกลจากสมรภมในยโรปและมไดสงทหารไปรวมรบกบฝายสมพนธมตรในสมรภมยโรปเหมอนกบสหรฐอเมรกาไดรบความเสยหายนอยมากเพยง 1,210 คนเทานน ในทำานองเดยวกนไทยซงสงทหารไปรวมรบกบฝายสมพนธมตรในยโรปดวยในตอนกลางป ค.ศ. 1918 อนเปนระยะทสงครามใกลสนสดแลว จงไดรบความเสยหายเพยงรอยกวาคน

อาจสรปสาเหตททำาใหสงครามครงนมความรายแรงมากกวาสงครามครงกอนไดดงน1. ประเทศทเกยวของในสงครามครงนมมากกวาสงคราม

ครงกอน2. ระยะเวลาทประเทศคสงครามใชปฏบตการรบกนอยางตอ

เนองและจรงจงนนมระยะเวลายาวกวาสงครามครงกอน ๆ คอนานถง 4 ปกวา 3. อาวธทแตละ

ประเทศนำามาใชในการสงครามครงนมอานภาพในการทำาลายชวตมนษยและทรพยสนมากกวาในสงครามครงกอน ตวอยางเชน เรอดำานำา รถถง และแกสพษ เปนตน ไดถกประเทศคสงครามเรมนำามาใชเปนอาวธในการทำาลายลางกนเปนครงแรก นอกจานนนยงไดมการนำาเอาเครองบนมาใชตรวจการณเพอกำาหนดเปาหมายใหทหารปนใหญทำาการยงเปาหมายไดอยางแมนยำาอกดวย

4. การทำาสงครามสนามเพลาะอนยาวนานในสมรภมดานตะวนตก โดยแตละฝายผลดกนบกทะลวงแนวสนามเพลาะของอกฝายหนง และตองถอยกลบทมนเดมในทสดโดยไมสามารถเอาชนะกนอยางเดดขาดไดเปนเวลากวาเกอบ 4 ป ซงทำาใหเสยชวตทหารไปเปนจำานวนมาก จนกระทงกองทพอเมรกนมาชวยเสรมกำาลงใหฝายสมพนธมตรในป ค.ศ. 1918 จงทำาใหฝายสมพนธมตรสามารถบกทะลวงแนวรบดานตะวนตกของเยอรมนไดสำาเรจ และทำาใหเยอรมนยอมแพในทสด

เรองท 8.2.3 การทำาสนธสญญาสนตภาพเนองจากสงครามครงนไดกอความเสยหายใหแกประเทศผชนะ

มากพอ ๆ กบประเทศผแพ รวมทงความยาวนานของสงครามไดทำาใหประชาชนในประทศคสงครามในยโรปไดรบความเดอดรอนมาก เพราะไมเพยงแตจะสญเสยสมาชกของครอบครวไปในระหวางสงครามเทานน แตยงตองประสบกบการควบคมทางเศรษฐกจของรฐบาลของตนเองอกดวย ซงรฐบาลของแตละประเทศตางโฆษณาวา ความเดอดรอนและความไมสะดวกทประชาชนไดรบในระหวางสงครามเกดจากกการกระท ำาของศตร เป นส ำาค ญ จงยงผลให ประชาชนในแตละประเทศเกลยดประเทศศตรเปนอยางมากและเรยกรองใหลงโทษประเทศผแพอยางรนแรง ดงจะเหนไดจากประชามตทชาวองกฤษแสดงออกในการเลอกตงสมาชกสภาสามญชนในเดอนมนาคม ค.ศ. 1919 กอนทการเจรจาเพอทำาสนธสญญาสนตภาพจะเรมขนทนครปารสของฝรงเศส ซงมสวนทำาใหรฐบาลองกฤษทตงขน

ใหม มลอยด ยอรจ (Lloyd George) เปนนายกรฐมนตร มความมนใจในนโยบายทจะลงโทษเยอรมนใหสาสมกบความผดทเยอรมนไดกอขน ซ งกตรงกบความเหนของรฐบาลฝร งเศส ซงม เคลมงโซ (Clemenceau) เปนนายกรฐมนตร มความมนใจในนโยบายทจะลงโทษเยอรมนใหสาสม และสญญาลบตาง ๆ ทสองประเทศทำาไวกบอตาลและญปนมสวนทำาใหความหวงของประธานาธบดวดโรว วลสน (Woodrow Wilson) แหงสหรฐอเมรกา ไมประสบความสำาเรจในการสรางสงคมโลกหลงสงครามใหเปนไปตามขอเสนอเพอสนตภาพ 14 ขอ ทเขาไดแถลงตอรฐสภาสหรฐอเมรกาเมอวนท 8 มกราคม ค .ศ . 1918

ขอเสนอ 14 ขอซงประธานาธบดวลสน เสนอใหนานาชาตใชเปนหลกในการเจรจาสนตภาพและปฏบตตอกนหลงสงครามสงบแลว มรายละเอยดโดยยอดงน

1. จะตองมการทำาสนธสญญาเพอสนตภาพตอกนโดยเปดเผย และจะตองไมมการทำาความเขาใจเปนการเฉพาะตวระหวางประเทศกนอกตอไป โดยจะตองมการดำาเนนการทางทตกนอยางเปดเผย

2. จะตองใหเสรภาพในการเดนเรอในทะเลนานาชาตอยางเตมททงในยามสงบและสงคราม โดยจะมการจำากดเสรภาพเชนวานไดบางสวนหรอทงหมด เฉพาะเมอมการปฏบตการของนานาชาตในการบงคบใหเปนไปตามขอตกลงนานาชาตเทานน

3. จะขจดอปสรรคทางเศรษฐกจทกชนดใหมากทสดทจะมากได และจดใหมความเสมอภาคทางการคาระหวางชาตทยอมรบสนตภาพและรวมมอกนเพอรกษาสนตภาพ 4. จะจดใหมหลกประกนอยางเพยงพอวาจะมการลดอาวธลงถงจดตำาสด ทสอดคลองกบการรกษาความปลอดภยภายในชาต

5. จะพจารณาอางสทธในอาณานคมทงหมดอยางอสระ เปดเผย และไมลำาเอยง โดยจะยดมนอยางเหนยว

แนนตอหลกการทวา ในการตดสนปญหาเกยวกบอธปไตยเหนออาณานคมนน จะตองใหนำาหนกผลประโยชนของประชากรทเกยวของมากเทา ๆ กบขออางอนเปนธรรมของรฐบาลซงจะตองวนจฉยเกยวกบชอของรฐบาลนน ๆ ตอไป

6. จะมการถอนทหารออกจากดนแดนของรสเซยทงหมด และการตกลงปญหาทกอยางทจะมผลกระทบตอรสเซยจะไดรบการรวมมออยางดทสดและเสรทสดของชาตอน เพอจะใหโอกาสอยางเตมทแกรสเซยในอน จะวนจฉยเกยวกบการพฒนาทางการเมองของตน และทำาใหรสเซยมนใจวาจะไดรบการตอนรบอยางบรสทธใจใหเขาสสงคมของชาตเสร และนอกจากจะตอนรบแลวยงจะมการใหความชวยเหลอทกอยางตามทรสเซยอาจตองการและปรารถนาดวย การชาตพนองจะปฏบตตอรสเซยในเวลาขางหนา จะเปนการทดสอบถงไมตรจตและความเขาใจของชาตเหลานนเกยวกบความตองการของรสเซย อนแตกตางจากผลประโยชนของพวกตน และจะเปนการทดสอบถงความเหนอกเหนใจทปราศจากการเหนแกตวทชาตเหลานนมตอรสเซย 7. จะตองถอนทหารออกจากเบลเยยม และใหเบลเยยมเปนอสระโดยไมมการจำากดอธปไตยทเบลเยยมเคยมมากอนเหมอนกบชาตเสรอน ๆ ทงมวล ทงนเพอรอฟ นความมนใจของนานาชาตในกฎหมายทพวกเขาไดสรางขน เปนหลกในการควบคมความสมพนธ ระหวางกน ซงถาไมมการกระทำาดงกลาว โครงสรางและความถกตองสมบรณของกฎหมายระหวางประเทศจะถกทำาลายตลอดไป

8. ควรจะมการปลดปลอยดนแดนของฝรงเศสทงหมด และคนดนแดนทถกบกยดไปใหแกฝรงเศส และจะตองมการแกไขสงผดทปรสเซยทำาไวกบฝรงเศสในป ค.ศ. 1871 เกยวกบแควนอลซาลอเรน ซงเปนผลรายตอสนตภาพของโลกมาเกอนบ 50 ป ทงนเพอรกษาสนตภาพใหมนคงอกรงหนง อนจะเปนประโยชนแกทกฝาย

9. ควรจะมการปรบดนแดนของอตาล โดยถอเอาสญชาตของประชากรเปนหลกในการกำาหนดแนวเขตแดน

10. ควรจะใหโอกาสทเสรภาพทสดแกประชากรของออสเตรย ฮงการ ในอนทจะพฒนาอยางอสระ และมฐานะในสงคมโลกอยาง–

มนคง11. ควรจะมการถอนทหารออกจากโรมาเนย เซอรเบย และะ

มอนเตเนโกร และคนดนแดนทยดไปใหแกสามประเทศ สวนเซอรเบยจะไดรบทางออกสทะเลอยางเสรอกดวย จะมการกำาหนดความสมพนธระหวางรฐตาง ๆ ในแหลมบอลขาน โดยการปรกษาหารอฉนมตร และควรจะมการคำาประกนโดยนานาชาตตอเอกราชทางเศรษฐกจและการเมอง และบรณภาพแหงดนแดนของรฐตาง ๆ ในแหลมบอลขาน

12. ควรจะรบรองอธปไตยอนมนคงแกดนแดนของตรก อนเปนสวนหนงของจกรวรรดออตโตมน แตชนชาตอนซงอยใตการปกครองของตรกจะไดรบประกนความมนคงในชวต และไดรบโอกาสเตมทในการพฒนาอยางอสระ และชองแคบดารดะเนลสควรจะเปดใหเรอและการคาทกชาตใชผานไดอยางอสระโดยมการคำาประกนจะนานาชาต

13. ควรจะมการจดตงรฐโปแลนดทเปนเอกราช โดยรวมเอาดนแดนทมชาวโปล อาศยอยอยางไมมขอสงสย และควรจะใหโปแลนดทมทางออกอยางอสระและแนนอนไปสทะเล และควรจะมการคำาประกนเอกราชทางการเมองและเศรษฐกจ และบรณภาพแหงดนแดนของประเทศน โดยขอตกลงนานาชาต

14. จะตองมการจดตงสมาคมใหญของนานาชาต โดยมขอตกลงเปนการเฉพาะเพอคำาประกนเอกราชทางการเมอง และบรณภาพแหงดนแดนของทงชาตใหญและเลกรวมกน

เหนไดชดวาขอเสนอ 14 ประการน มเนอหาสาระทประเทศคแพพอจะรบได เพราะมไดมงลงโทษผแพอยางรนแรง นอกจากนนขอ

เสนอ 14 ประการดงกลาวยงมงทจะสรางสงคมโลกใหมสนตภาพตามหลกการทจะใหประโยชนแกทกฝายอยางเปนธรรม ทงในดานการคา การเศรษฐกจ และการเมอง โดยจะมองคการระหวางประเทศทจะตงขนเปนผดแลใหมการปฏบตตามหลกการดงกลางว จงอาจกล าว ได ว าถ าประ เทศผ ชนะจะ ใช ข อ เสนอ 14 ประการของประธานาธบดวลสนเปนหลกในการท ำาสนธสญญาสนตภาพกบประเทศผแพ และจดระเบยบใหสงคมโลก ปญหาความขดแยงในสงคมโลกหลงสงครามคงจะลดนอยลง แตเนองจากองกฤษและฝรงเศสมพนธะตามสญญาลบทจะตอบแทนอตาลและญปนทเขาขางตนในสงคราม และมเปาหมายแนชดทจะลงโทษเยอรมนใหสาสม เพอปองกนมใหเยอรมนลกขนมาทาทายความยงใหญของตนไดอกในอนาคต สหรฐอเมรกาจงไมสามารถทำาตามทตนตองการได และตองยอมตามทองกฤษและฝรงเศสตองการเปนสวนมาก เพอแลกเปลยนกบความสนบสนนขององกฤษและฝร งเศส ในการกอตงองคการระหวางประเทศ ตามขอเสนอขอท 14 ของประธานาธบดวลสน ฉะนน ผลของการทำาสนธสญญาสนตภาพ ซงเกดจากการประชมของประเทศผชนะทพระราชวงแวรวายสของฝรงเศสเพยงฝายเดยว โดยไมมประเทศผแพเขารวมดวย ซงเรยกกนทวไปวา “สนธสญญาแวรซายส”(Versailles Treaties) จงมลกษณะเหมอนสนธสญญาสนตภาพแบบเกา คอ บรรจความตองการของผชนะมากกวาก า ร ส ร า ง ส น ต ภ า พ ต ว อ ย า ง เ ช น

1. ลงโทษผแพโดยเฉพาะเยอรมนอยางรนแรง เพอปองกนมใหเยอรมนกลบฟ นความยงใหญไดอก ซงทำาใหชาวเยอรมนไมพอใจอยางมาก ตวอยางเชน เยอรมนตองเสยดนแดนเปนจำานวนมาก อาท ตองคนแควนอลซาส สอเรนใหฝรงเศส ยอมใหฝรงเศสยดเหมองถานหนในแควนซาร (Saar) เปนเวลา 15 ป คนจงหวดยเพน (Eupan) และมาลเมล (Malmedy)) ใหเบลเยยม ยอมใหมการแสดงประชามตในแควนชเลสวก (Schleswig) และโฮลสไตน ซง

ปรากฎวาชเลสวก ขอกลบไปอยกบเดนมารกตามเดม และตองยกเมองเมเมล (Memel) ใหเปนเมองทาของประเทศลธวเนยซงตงขนใหม เปนตน นอกจากนน เยอรมนถกจดมใหมความเขมแขงพอทจะทาทายองกฤษและฝรงเศสไดอก ตวอยางเชน ถกยบกรมเสนาธการ และใหลดกำาลงทหารลงเหลอเพยง 100,000 คน และกองทหารนจะมเครองบนรบ รถถง หรอปนหนกไมได สวนทพเรอใหเรอประจญบานขนาดเลกเพยง 6 ลำา และจะมเรอดำานำาไมได เปนตน ยงกวานนเยอรมนตองใชคาเสยหายใหแกผชนะเปนจำานวนมากเหลอทจะคำานวนได ทงในรปสงของและเงนตรา อาท ตองมอบเรอสนคาชดใชใหแกสมพนธมตรตามชนและขนาดของเรอ ซงถกเยอรมนยงจมในระหวางสงคราม และตองใชเงนในอตราปละ 5,000 ลานเหรยญสหรฐฯ จนถงป ค.ศ. 1921 ซงในปนนผชนะจะแจงยอดคาเสยหายทงหมดใหเยอรมนชดใชภายในเวลา 30 ป เปนตน นอกจากนนสนธสญญาแวรซายสยงเขยนบงคบใหเยอรมนยอมรบวามหาอำานาจกลางเปนผรบผดชอบในการกอสงครามน

2. แบงปนอาณานคมหรอดนแดนอธปไตยของผแพใหแกประเทศผชนะ ในรปของการใหผชนะเปนผดแลดนแดนเหลานแทนองคการสนนบาตชาต เชน ใหญปนดแลอาณานคมของเยอรมนในมหาสมทรแปซฟกเหนอเสนศนยสตร สวนทอยใตเสนศนยสตรใหออสเตรเลยดแล ในขณะเดยวกนองกฤษและฝรงเศสเขาดแลดนแดนในตะวนออกกลาง ซงเคยอยใตอำานาจอธปไตยขอบตรก

3. จดตงประเทศขนใหมหลายประเทศในยโรป เชน โปแลนด เชโกสโลวะเกย ยโกสลาเวย ฮงการ เอสโตเนย ลธวเนย และแลตเวย เปนตน บางประเทศเกดจากการสลายตวของอาณาจกรออสเตรย –ฮงการ และการสญเสยดนแดนของเยอรมนผแพสงคราม ตวอยางเชนประเทศโปแลนดซงเคยถกแบงแยกดนแดนจนสญประเทศไปเมอรอยปกอน กลบฟ นขนใหมในดนแดนเดมและรวมเอาดนแดนบางสวนทมชาวเยอรมนอาศยอยมากไวดวย รวมทงไดสทธทจะม

ทางออกสทะเลบอลตดทเมองทาดานซก (Danzig) ผานดนแดนดานตะวนออกเฉยงเหนอของเยอรมน สวนประเทศเชโกสโลวะเกยรวามแควนโบฮเมย โมเรเวย สโลวาเกย และอน ๆ เชน สเดเตน ซงมชาวเยอรมนอาศยอยมาก อนเปนปญหาสำาคญทประเทศนตองเผชญในระยะตอมา นอกจากนนกมประเทศยโสลาเวย ซงเกดใหมจากการรวมเอาดนแดนของชาวโครท และสโลเวนสเขากบดนแดนของชาวเซอรเบยเดม ซงเปนผชนะในสงครามครงน

4. บรรจความตองการของสหรฐอเมรกาในการกอตงองคการสนนบาตชาตขน ทำาหนาทเปนองคการกลางรกษาสนตภาพและความมนคงใหแกนานาชาต และสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางประเทศในดานเศรษฐกจและการคา ซงถอไดวาเปนขอดของสนธสญญาแวรซายส

อาจกลาวไดวา สนธสญญาแวรซายสใหประโยชนแกประเทศผชนะทกระหายอยากไดดนแดนอยางทวหนา ยกเวนอตาลซงไมพอใจกบจำานวนดนแดนทไดรบ โดยอางวาไมคมกบการสญเสยทตนไดรบจากการทำาสงคราม สวนญปนแมจะไดเขาสวมสทธของเยอรมนในจน และไดเขาดแลอาณานคมของเยอรมนในมหาสมทรแปซฟกเหนอเสนศนยสตร แตไมพอใจทยงไมไดรบการรบรองวามฐานะเปนมหาอำานาจเทาเทยมกบองกฤษ ฝรงเศส และสหรฐอเมรกา สำาหรบประเทศไทยซงเปนประเทศผชนะดวยไดเขารวมประชมสนตภาพทแวรซายส และไดรบสทธในการยกเลกสนธสญญาไมเปนธรรมกบเยอรมนและออสเตรย ฮงการ รวมทงไดเขาเปนสมาชกของ–องคการสนนบาตชาตในฐานะสมาชกผกอตง

ตอนท 8.3ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอสงคมโลกโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.3 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

8.3.1 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอสงคมโลก

8.3.2 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอภมภาค

8.3.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอความรวมมอระหวางประเทศหลงสงคราม

แนวคด1. สงครามโลกครงทหนงสงผลกระทบตอสงคมโลกทงดาน

เศรษฐกจ สงคม การเมอง และจตวทยา2. ผลกระทบดานเศรษฐกจและสงคมมลกษณะเปนลบ คอ

ทำาใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจแกประเทศคสงครามทงผชนะและผแพ และกอความระสำาระสายทางสงคมแกประเทศผแพ สวนผลดานการเมองมลกษณะเปนบวก คอ ทำาใหการปกครองแบบประชาธปไตยแพรหลายไปยงประเทศราชาธปไตย ซงแพสงคราม และทำาใหชนกลมนอยในยโรปไดตงประเทศเปนของตนเอง

3. สงครามครงน ทำาใหเกดความคดทจะปองกนสงครามมใหเกดขนอก โดยการจดตงองคการกลางระหวางประเทศขนทำาหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยและสนตภาพระหวางประเทศ

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.3 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอสงคม

โลกไดถกตอง2. วเคราะหผลกระทบดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมและ

จตวทยา ทงในดานบวกและดานลบ ทมตอสงคมโลกและภมภาคตาง ๆ ได

3. อธบายถงมลเหตสำาคญททำาใหประเทศผชนะตองการจดตงองคการกลางระหวางประเทศ ทำาหนาทในการรกษาสนตภาพระหวางประเทศไดถกตอง

คำานำาจากทกลาวมาแลวขางตน กคงพอทจะเหนไดวาสงครามโลก

ครงทหนงไดมผลกระทบตอสงคมโลกอยางมากทงในดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และจตวทยา ซงจะขอกลาวโดยยอ ดงนเรองท 8.3.2 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอสงคมโลก1. ดานเศรษฐกจ

ผลกระทบดานเศรษฐกจขอสครามโลกทมตอสงคมโลกหลงสงครามมความรนแรงมาก ทงนกเพราะสงครามคร งนไดทำาลายทรพยสนของประเทศผแพและผชนะคดเปนเงนประมาณ 400,000 ลานเหรยญสหรฐฯ ซงทำาใหประเทศผชนะตองเปนหนตางประเทศจำานวนมากมาย และพยายามบบบงคบใหผแพชดใชคาเสยหายใหแกพวกตนเปนจำานวนมหาศาลดงกลาวแลว อนเปนภาระหนสนทหนกเกนกวาความสามารถของประเทศผแพจะชดใชใหหมดได และทำาใหประเทศผแพตองกเงนจากตางประเทศอกเปนจำานวนมาก เพอนำามาฟ นฟเศรษฐกจของประเทศ และชดใชหนสนใหแกผชนะ ตวอยางเชน สหรฐเมรกาไดใหฝายสมพนธมตร กยมเงนในระหวางสงครามเปนจำานวนกวา 4,000 ลานเหรยญสหรฐฯ ซงฝายสมพนธมตร เชน ฝรงเศสกอางวาตนไมสามารถใชหนสนดงกลาวใหสหรฐอเมรกาได จนกวาจะไดรบการชดใชความเสยหายจากเยอรมน ฝายเยอรมนจงใช ว ธ ก เ ง นจากสหรฐฯ จากน นผ ชนะก น ำา เอา ไป ใหหน ให แก สหรฐอเมรกา ยงผลใหสหรฐอเมรกาเปนเจาหนของประเทศตาง ๆ เปนจำานวนมากและทำาใหเงนของสหรฐอเมรกาออกไปหมนเวยนอยในตลาดการเงนของโลกในระยะหลงสงครามปละกวา 300 ลาน

เหรยญสหรฐฯ รวมทงทำาใหเศรษฐกจของสหรฐอเมรกามอทธพลตอเ ศ ร ษ ฐ ก จ ข อ ง โ ล ก อ ย า ง ม า ก

ดวยเหตน เมอปรากฎวาเศรษฐกจการเงนของสหรฐอเมรกาหยดชะงก จงสงผลกระทบตอเศรษฐกจของโลกอยางมหาศาล ดงจะเหนไดวาตงแตเดอนตลาคม ค.ศ. 1930 เปนตนไป เศรษฐกจสหรฐอเมรกาซงเฟ องฟอยางมากในระยะหลงสงครามเรมตกตำาลง ธนาคารพากนลมละลาย และการลงทนหยดชะงก ยงผลใหกรรมกรในโรงงานตองวางงานเพมข นเร อย ๆ จนมจ ำานวนถงประมาณ 7,500,000 คน ซ งไมเคยปรากฏมากอนในสหรฐอเมรกา เม อสหรฐอเมรกาเร มประสบความตกตำาทางเศรษฐกจและไมสามารถปลอยเง นก ใหแก ต างประเทศได เยอรมน ซ งอาศยเง นก จากสหรฐอเมรกาเปนหลกในการฟ นฟเศรษฐกจ และใชหนใหแกตางประเทศได และหลงจากนนความตกตำาทางเศรษฐกจกเรมแพรหลายไ ป ท ว โ ล ก2. ดานสงคม

ผลกระทบดานสงคมของสงครามโลกทมตอสงคมโลกหลงสงคราม มทงในทางลบและทางบวก ผลกระทบในทางลบ กคอความระสำาระสายทางสงคมทเกดขนแกประเทศผแพทกประเทศ ตวอยางเชน ชาวเยอรมนตองอยในสภาพสนหวงและขาดแคลนเครองอปโภคและบรโภคอยางมาก นอกจากนนการทเยอรมนเปลยนแปลงการปกครองจากสมบรณาญาสทธราชย มาเปนสาธารณรฐ กมสวนทำาใหสงคมของเยอรมนขาดสถาบนจกรพรรด อนเปนศนยรวมแหงความสามคคมาเปนเวลานาน ซงสถาบนประธานาธบดอนเปนสถาบนใหมทรฐธรรมนญฉบบใหมสรางขน ยงไมเปนทยอมรบขอชาวเยอรมนรนเกา ขาราชการเกา และนายทหารทจงรกภกดตอจกรพรรดไกเซอรซงยงคงใฝฝนถงอดตอนรงเรองของเยอรมน ดวยเหตนรฐบาลของสาธารณรฐเยอรมนจงเปนรฐบาลทออนแอและไมสามารถรกษาความสงบเรยบรอยในสงคมได และเม อต องเผชญกบปญหา

เศรษฐกจตกตำา ปญหาเงนเฟออยางรนแรง และปญหาการวางงาน รฐบาลของสาธารณรฐเยอรมนจงถกกลมพลงเกาซงหนไปรวมมอก บ ฮ ต เ ล อ ร ท ำา ล า ย ใ น ป ค .ศ . 1932

สวนประเทศผแพอน ๆ เชน ตรก กมการปฏวตเปลยนแปลงการปกครองเปนสาธารณรฐเชนกน แตผนำาของระบอบสาธารณรฐคอเคมาล อตาเตรก (Kemal Ftaturk) “ผนำาของเตรกหนม ม”ความเขมแขงมาก จงสามารถสรางความเปนปกแผนทางสงคมภ า ย ใ น ต ร ก ไ ด ภ า ย ใ น ร ะ ย ะ เ ว ล า อ น ส น

สำาหรบผลกระทบทางสงคมในดานบวกทเกดขนกคอ ชนกลมนอยทเคยอยใตการปกครองของประเทศ ไดรบสทธทจะตกลงใจดวยตนเองวาจะมประเทศของตนเอง หรอจะรวมกบชนกลมนอยตงประเทศใหม รวมทงมโอกาสทจะพฒนาตนเองไปสความเปนเอกราช ตวอยาง เชน ชาวโปลไดตงประเทศโปแลนดของตนเองขนใหม ในทำานองเดยวกนชาวเซอรบ สโลเวนและโครท กรวมตวกนตงประเทศขนใหมชอวา ยโกสลาเวย สวนชาวอาหรบในเลบานอน ซเรย อรก และจอรแดน ซงเคยอยใตอำานาจอธปไตยของจกรวรรดออตโตมนกไดรบสทธปกครองตนเองภายใตการควบคมดแลขององกฤษและฝรงเศส ซงมหนาทชวยใหพวกเขาไดพฒนาเปนประเทศเอกราชตอไป3. ดานการเมอง

สงครามโลกครงทหนงสงผลกระทบทางดานการเมองตอสงคมโลกหลายประการ ทสำาคญ ๆ ม 3 ประการคอ

ประการแรก ผลของสงครามไดกอใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมอง และการปกครองในประเทศผแพทกประเทศ ตวอยางเชน เยอรมน ตรก ออสเตรย และฮงการ ไดมการเปลยนแปลงการเมอง การปกครอง จากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบสาธารณรฐ ซงมประธานาธบดเปนประมข สวนรสเซยเปลยน

จากระบอบราชาธปไตยเปนระบอบคอมมวนสต มพรรคบอลเชวคหรอคอมมวนสตเปนแกนในการปกครอง

ประการทสอง ประชาชนในดนแดนอาณานคมของผชนะตางเรมเรยกรองขอสทธทจะกำาหนดอนาคตทางการเมองของตน เหมอนกบประชาชนทเคยอยใตการปกครองของ ออสเตรย ฮงการ และ–ตรก ตวอยางเชน ชาวอนเดยซ งอยใตการปกครองขององกฤษประสบความสำาเรจในการเรยกรองขอมสวนในการปกครองตนเองมากขน ทง ๆ ทองกฤษพยายามจะปราบปรามขบวนการเรยกรองอสรภาพของชาวอนเดยอยางรนแรง แตกตองยอมสนองตอบการเ ร ย ก ร อ ง ข อ ง ช า ว อ น เ ด ย ใ น ท ส ด

ประการทสาม ประเทศเลกและออนแอเร มมฐานะทางการเมองทดเทยมกบประเทศใหญ โดยสามารถเขาเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาต และมสทธในการออกเสยงตดสนปญหาตาง ๆ ข อ ง โ ล ก ไ ด อ ย า ง เ ส ม อ ภ า ค ก บ ป ร ะ เ ท ศ ใ ห ญ 4. ดานจตวทยา

สงครามโลกครงทหนงไดกอผลกระทบทางดานจตวทยาทงในดานบวกและดานลบตอสงคมโลกหลายประการ ดงน

4.1 สงครามครงนทำาใหเกดความหวงใหมในหมประชาชนของประเทศผชนะวา สงครามครงนจะทำาใหไมมการทำาสงครามกนอกตอไป และจะทำาใหสงคมโลกหลงสงครามมแตความสงบสนต โดยนานาประเทศจะดำาเนนความสมพนธตอกนอยางเปดเผย

4.2 สงครามครงนไดกอใหเกดความหวงในหมประชาชนของดนแดนอาณานคมวา พวกเขาจะไดรบสทธในการปกครองตนเองในทสด เมอการณไมไดเปนตามทหวงไว พวกเขาจงพากนเรยกรองขอสทธในการปกครองตนเอง และถกปราบปรามจากรฐบาลอยางรนแรง ดงจะเหนไดจากเหตการณทเกดขนทเมองอมรตสา (Amritsar) ในอนเดยในเดอนเมษายน ค.ศ. 1919

4.3 สงครามครงนไดกอใหเกดความขมขนและเคยดแคนในหมประชาชนของประเทศผแพอยางมาก วาผชนะปฏบตตอผแพอยางรนแรงและไมเปนธรรม โดยเฉพาะอยางยงประชาชนชาวเยอรมน มความเคยดแคนตอขอความในสนธสญญาแวรซายสทประเทศผชนะรางขน และบงคบใหรฐบาลเยอรมนยอมรบโดยไมมโอกาสเปลยนแปลงหรอตอรองไดเลย ประชาชนชาวเยอรมนจงมจตใจพรอมเสมอทจะสนบสนนรฐบาลของเขาใหฉกสนธสญญาเมอโอกาสอำานวย

เรองท 8.3.2 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนงทมตอภมภาค

จากทกลาวมาในเรองท 8.3.1 พอจะสรปถงผลทมตอภมภาคตาง ๆโดยเฉพาะยโรป เอเชย และแอฟรกาใตดงน1. ดานเศรษฐกจ

สงครามครงนกอใหเกดความพนาศตอชวตและทรพยสนของประเทศคสงครามในยโรปทงผแพและผชนะอยางมาก ยงผลใหทกประเทศตองเปนหนตางประเทศอยางมากและทำาใหการฟ นฟบรณะตองใชเวลานานกวาจะทำาใหเศรษฐกจกลบสสภาวะเดมเทากบทเปนอยกอนสงคราม สวนในเอเชยและแอฟรกานนไมไดรบผลกระทบทางเศรษฐกจจากสงครามโลกครงทหนงมากนก เนองจากไมไดเปนสมรภมทสำาคญของสงคราม2. ดานสงคม

สงครามครงนกอใหเกดผลกระทบทางสงคมในดานลบตอสงคมของประเทศผแพในยโรปอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงทำาใหเกดความระสำาระสายทางสงคมของเยอรมน ออสเตรย ฮงการ และ–ตรก และนำาไปสการเปลยนแปลงการเมองดงกลาวแลว สวนผลทางบวกกคอทำาใหชนกลมนอยหลายกลมทเคยอยใตการปกครองของ

ประเทศมหาอำานาจในยโรปซงแพสงครามไดรบสทธในการปกครองตนเอง และเลอกประเทศทตนตองการอาศยอยใตรมธง สำาหรบเอเชยไดรบผลกระทบจากสงครามในดานด ดงจะเหนไดวา ชาวอาหรบทเคยอยใตอำานาจการปกครองของตรกไดรบสทธทจะพฒนาการปกครองตนเอง สวนชาวยวจากยโรปและแอฟรกาไดรบการยนยอมจากองกฤษใหอพยพเขาไปอยทปาเลสไตน ซงองกฤษไดมอบหมายจากสนนบาตชาตใหเปนผดแล ซงกอใหเกดปญหาทางสงคมขนในดนแดนดงกลาว เนองจากชาวอาหรบไมพอใจตอการหลงไหลของชาวยวเขามาสปาเลสไตน ยงผลใหเกดการปะทะกนระหวางชาวยวและชาวอาหรบในปาเลสไตน สวนชาวเอเชยทอยใตการปกครองขององกฤษและฝรงเศสเรมเรยกรองใหมการยกฐานะทางสงคมของตนใหสงขน3. ดานการเมอง

สงครามครงนกอใหเกดผลกระทบทางดานการเมองตอทวปยโรป และแอฟรกา ดงน คอ

ประการแรก ทำาใหผชนะคอ องกฤษและฝรงเศสมอำานาจสงสดในยโรป และทำาใหผแพคอ เยอรมน ออสเตรย และรสเซย กลายเปนประเทศออนแอ และมปญหาทางเศรษฐกจ และมปญหาทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองทตองแกไขอยางมาก

ประการทสอง ทำาใหประเทศเอกราชเกดขนใหมในยโรปหลายประเทศ

ประการทสาม ทำาใหญปนมฐานะทางการเมองสงขนอยางมากในเอเชยตอนเหนอ โดยไดเขาครอบครองดนแดนทเคยอยใตอำานาจของเยอรมนทงในจนและในมหาสมทรแปซฟกเหนอเสนศนยสตร และเนองจากรสเซยออนแอลงอยางมาก จงทำาใหญปนพยายามจะขยายอทธพลของตนจากเกาหลเขาสแมนจเรย ดงจะไดกลาวในตอนตอไป

ประการทส ทำาใหแอฟรกาเปนเขตอทธพลขององกฤษและฝรงเศสเกอบทงหมด แตเนองจากอตาลไมพอใจในผลประโยชนทตนไดรบในฐานะผชนะสงครามครงน แอฟรกาตะวนออกเฉยงเหนอโดยเฉพาะอบสเนย หรอเอธโอเปยซงยงเปนเอกราชอย จงกลางเปนจดทอตาลสนใจทจะขยายอทธพลเขาครอบครองเรองท 8.3.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทหนง ทมตอความรวมมอระหวางประเทศหลงสงคราม

เนองจากสงครามโลกคร งทหนงกอใหเกดความพนาศตอทรพยสนและทหารของประเทศคสงครามทงผชนะและผแพอยางมาก ประเทศตาง ๆ ทรวมประชมสนตภาพทนครปารสในป ค .ศ. 1919 จงมความเหนพองตองกนวา พวกเขาจะตองรวมมอกนในการรกษาสนตภาพและความมนคงของนานาชาต ขจดมลแหตของสงครามและปองกนทจะมใหมการใชสงครามเปนเคร องมอในการตดสนขอพพาท ซงจะเหนไดจากคำาปรารภ ขอกตกาจดตงองคการสนนบาตชาตเพอทำาหนาทเปนองคการประสานความรวมมอระหวางป ร ะ เ ท ศ อ ย า ง เ ป น ท า ง ก า ร ซ ง จ ะ ช ใ ห เ ห น ใ น ต อ น ต อ ไ ป

อาจกลาวไดวาความรวมมอระหวางประเทศโดยมองคการระหวางประเทศเปนแกนกลางในการประสานงานอยางถาวรเพอความมนคงรวมกน (collective security) ของทกชาต เป นความรวมมอระหวางประเทศทมลกษณะแตกตางไปจากความรวมมอระหวางประเทศในระยะกอนสงครามโลกครงทหนงอยางเหนไดชด เพราะความรวมมอระหวางประเทศทมผลประโยชนและวตถประสงคอยางใดอยางหนงรวมกน และเปนความรวมมอโดยไมองคการกลางทำาหนาทเปนกลไกในการประสานงาน รวมทงเปนความรวมมอเพอการปองกนรวมกน (collective defense) จากการคกคามของกลมประเทศอนดงจะเหนไดจากความรวมมอของกลม ความเขาใจสามฝาย อนมองกฤษ ฝรงเศส และรสเซย ซงมเจตนาตอตานความ

รวมมอของกลมพนธมตรสามฝาย อนมเยอรมน ออสเตรย ฮงการ– แ ล ะ ต ร ก

เหนไดชดวาถาประเทศตาง ๆ ยดมนในหลกความรวมมอภายใตองคการกลางเพอผลประโยชนรวมกนอยางถาวรและจรงจง โดยไมหนไปรวมมอแบบเกาอก กนาเช อไดวาองคการสนนบาตชาตจะทำางานเพอผลประโยชนรวมกนของมวลสมาชก และสามารถปองกนมใหสงครามโลกครงทสองเกดขน แตการณกลบปรากฏดงจะชใหเหนในตอนท 8.4 วา ประเทศตาง ๆ ไดหนไปใชวธรวมมอกนเพอการปองกน รวมกนอก และไมสนใจทจะรวมมอกบประเทศสมาชกทงมวลขององคการสนนบาตชาต จงทำาใหองคการสนนบาตชาตประสบค ว า ม ล ม เ ห ล ว ใ น ก า ร ป อ ง ก น ส ง ค ร า ม

ตอนท 8.4 สงคมโลกหลงสงครามโลกครงทหนงโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 8.4 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

8.5 กำาเนดและบทบาทขององคการสนนบาตชาต8.6 บทบาทของมหาอำานาจในสงคมโลกหลงสงครามโลกครง

ทหนง8.7 ความลมเหลวขององคการสนนบาตชาต

แนวคด1. องคการสนนบาตชาต ยดหลกความมนคงรวมกนเปนหลก

ในการรกษาสนตภาพของนานาชาต และลงโทษผรกราน

และยดหลกการลงมตดวยคะแนนเสยง เอกฉนทเปนหลกสำาคญในการดำาเนนงานขององคการ

2. มหาอำานาจมงรกษาและสงเสรมผลประโยนแหงชาตมากกวาผลประโยชนรวมกนของนานาชาต จงไมเตมใจใหการสนบสนนการดำาเนนงานขององคการสนนบาตชาต ซงมงรกษาผลประโยชนรวมกนของนานาชาต

3. มลเหตสำาคญททำาใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลวในการปฏบตหนาทในการระงบขอพพาท และรกษาความสงบเรยบรอยระหวางประเทศเกดจากบทบาทของมหาอำานาจทงสน โดยบางประเทศไมเตมใจสนบสนนใหองคการสนนบาตชาต ทำาหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยระหวางประเทศและบางประเทศไมเพยงจะทำาลายกตกาขององคการสนนบาตชาตเทานน แตยงเปนผรกรานเสยเองดวย

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 8.4 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายกำาเนด วตถประสงค และหลกการขององคการ

สนนบาตชาตไดถกตอง2. อธบายสาเหตททำาใหประเทศมหาอำานาจไมเตมใจสนบสนน

บทบาทขององคการสนนบาตชาต ในการรกษาสนตภาพของนานาชาตไดถกตอง

3. อธบายมลเหตสำาคญททำาใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลว ในการรกษาสนตภาพและความมนคงของนานาชาตได

ความนำาดงไดกลาวแลววา สงครามโลกไดสงผลกระทบตอสงคมโลก

หลงสงครามอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงไดกอใหเกดองคการสนนบาตชาตขน ทำาหนาทเปนองคการกลางในการรกษาสนตภาพ

ระหวางประเทศอนเปนการสรางความหวงใหมวา องคการจะสามารถปองกนมใหเกดสงครามเนองจากประเทศทกอตงองคการตางยนยนวาจะไมใชสงครามเปนเครองมอในการระงบขอพพาท จงอาจกลาวไดวาสงคมโลกหลงสงครามโลกครงทหนงมลกษณะอนาธปไตยนอยลงและนาเช อไดวา ถามหาอำานาจซงกอตงองคการสนตบาตชาตจะสนบสนนองคการนใหทำาหนาทในการรกษาสนตภาพระหวางประเทศอยางจรงจงแลว องคการสนนบาตชาตกคงจะไมประสบความลมเ ห ล วเรองท 8.4.1 กำาเนดและบทบาทขององคการสนนบาตชาต

สนนบาตชาตกำาเนดขนจากความคดของประธานาธบดวดโรว วลสน แหงสหรฐอเมรกา ดงจะเหนไดจากขอเสนอเพอสนตภาพขอท 14 ซงกลาววา จะตองมการจดตงสมาคมใหญของนานาชาต โดยม“ขอตกลงเปนการเฉพาะเพอคำาประกนเอกราชทางการเมองและบรณภาพแหงดนแดนของทงชาตใหญ และเลกรวมกน และ ณ ท”ประชมสนตภาพทนครปารสนน ประธานาธบดวลสน ไดมบทบาทสำาคญในการจดทำากตกาสนนบาตชาต และรวมไวเปนสวนหนงของสนธสญญาสนตภาพทผชนะรางขน อนเปนการบงคบใหทงประเทศผชนะและผแพตองยอมรบกตกาของสนนบาตชาตเปนขอผกพนในการรวมมอกน และรกษาสนตภาพระหวางประเทศในระยะหลงส ง ค ร า ม

กตกาของสนนบาตชาตกคอธรรมนญทกำาหนด สมาชกภาพ โครงสราง อำานาจหนาทและบทบาทของสนนบาตชาต ซงจะขอกลาวโ ด ย ส ง เ ข ป ด ง น 1. สมาชกภาพ

ประเทศเอกราชทรวมประชมสนตภาพเปนสมาชกผเร มกอตงขององคกร และประเทศเอกราชอาจขอสมครเขาเปนสมาชกได เมอไดรบความเหนชอบจากสมชชาขององคการดวยคะแนนเสยง 2 ใน 3 แ ล ะ ส ม า ช ก จ ะ ล า อ อ ก ไ ด ต อ เ ม อ ไ ด บ อ ก ล ว ง ห น า 2 ป

2. โครงสรางขององคการสนนบาตชาตองคการสนนบาตชาตมองคประกอบ 3 สวนคอ2.1 สมชชา (Assembly) คอองคกรอนเปนทประชม

ใหญใหญของรฐทเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาต โดยแตละรฐสมาชกมสทธสงผแทนเขารวมประชมสมชชาไดรฐละ 3 คน แตมส ท ธ อ อ ก เ ส ย ง เ พ ย ง เ ส ย ง เ ด ย ว

หนาทสำาคญของสมชชาคอ พจารณาเร องทอยในเขตอำานาจขององคการสนนบาตชาตและเรองทคกคามสนตภาพของโลก จดทำางบประมาณของสนนบาตชาต เลอกสมาชกทมใชสมาชกถาวรของคณะมนตรของสนนบาตชาต และใหความเหนชอบสมาชกถาวรของคณะมนตรทอาจมเพมขนตามทคณะมนตรเหนสมควร และอนมตในการรบรฐตาง ๆ เขาเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาต มตของสมชชาจะตองใชคะแนนเสยงเอกฉนท ยกเวนจะบญญตไวอยางแจงช ด ว า ใ ช เ ส ย ง ข า ง ม า ก

2.2 คณะมนตร (Council) คอองคกรอนทประชมของสมาชกองคการสนนบาตชาตทเปนมหาอำานาจ มภาระรบผดชอบในการรกษาสนตภาพระหวางประเทศมากกวารฐอน เชน องกฤษและฝร งเศส และสมาชกอกจำานวนหนงทสมชชาจะเลอกจากสมาชกองคการสนนบาตชาตโดยมวาระ 3 ป สมาชกประเภทแรกนจงเรยกกนวา สมาชกถาวร และสมาชกประเภทหลงเรยกวา สมาชกไมถาวร อยางไรกตาม เนองจากสมาชกประเภทแรกยงจะเพมขนโดยมตของสมชชาหรอโดยการลาออกจากสมาชกนน ๆ จงทำาใหจำานวนของสมาชกในองคกรนเปลยนแปลงอยเร อย ๆ ในระยะกอนสงครามโลกคร งทสอง คณะมนตรมสมาชก ถาวร 3 ประเทศ คอ องกฤษ ฝ ร ง เ ศ ส แ ล ะ ร ส เ ซ ย แ ล ะ ส ม า ช ก ไ ม ถ า ว ร 11 ป ร ะ เ ท ศ

หนาทส ำาคญของคณะมนตรคอ พจารณาเร องทอยในเขตอำานาจขององคการสนนบาตชาตและคกคามสนตภาพของโลก

วางแผนการลดอาวธ แนะวธใหความคมครองแกสมาชกทรกรานและไ ก ล เ ก ล ย ก ร ณ พ พ า ท เ ป น ต น

2.3 สำานกเลขาธการ (Secretariate) เป นองคการบรหารระหวางประเทศซงจะทำาหนาทเปนการประจำา ตางกบสมชชาหรอคณะมนตร ซงจะทำาหนาทเปนคร งคราวในระยะทมการประชมเทานน สำานกงานเลขาธการจงประกอบดวยเจาหนาททปฏบตหนาทภายใตการบงคบบญชาของเลขาธการ ในป ค.ศ. 1939 กอนเกดสงครามโลกครงทสองมเจาหนาทจำานวน 800 คนจาก 50 ประเทศ

นอกเหนอจากองคกรทง 3 นแลว ยงมองคกรระหวางประเทศอก 2 องคกรทองคการสนนบาตชาตสงเสรมใหเกดขน และทำางานเปนอสระจากองคการสนนบาตชาตคอ ศาลยตธรรมนานาชาต และอ ง ค ก า ร แ ร ง ง า น ร ะ ห ว า ง ป ร ะ เ ท ศ3. บทบาทขององคการสนนบาตชาต

ทควรกลาวถงมดงน3.1 บทบาทในการรกษาสนตภาพระหวางประเทศ ในการทำา

หนาทรกษาสนตภาพระหวางประเทศนน กตกาขององคการสนนบาตชาตไดกำาหนดไววา ประเทศสมาชกขององคการสนนบาตชาตจะตองเคารพบรณภาพแหงดนแดนและเอกราชทางการเมองของสมาชกทงมวลขององคการสนนบาตชาต ถามการรกรานเกดขน หรอมการขวาจะรกราน คณะมนตรจะเสนอแนะตอสมาชกถงวธการทสมาชกจะปฏบตตามขอผกพนทมตอองคการสนนบาตชาต นอกจากนนกตกาขององคการสนนบาตชาตยงไดกำาหนดใหสมาชกนำาขอพพาทเขามาสการพจารณาของคณะมนตรและจะไมใชสงครามตอกน จนกวาองคการสนนบาตชาตจะชขาดแลวเปนเวลา 3 เดอนยงกวานนกตกาขององคการสนนบาตชาตยงไดระบไวดวยวา ถามสงครามเกดขน หรอการขวาจะใชสงครามอนอาจเปนภยคกคามตอสนตภาพของโลก องคการสนนบาตชาตจะดำาเนนการตามทเหนสมควรเพอพทกษสนตภาพของนานาชาต และถาหากวาประเทศใดใชสงครามอน

เปนการละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาต คณะมนตรจะลงโทษประเทศนนโดยการเสนอแนะใหสมาชกขององคการสนนบาตชาตใชกำาลงทหารหรอตดสมพนธทางเศรษฐกจและการคากบประเทศนน ๆ

ปรากฏวา องคการสนนบาตชาตประสบความสำาเรจในการระงบขอพพาทระหวางประเทศหลายเรอง อาท กรณพพาทระหวางสวเดนกบฟนแลนดเกยวกบกรรมสทธในหมเกาะอาแลนด(Aland) กรณพพาทระหวางตรกกบองกฤษเกยวกบเมองโมสล และกรณพพาทระหวางโปแลนดกบลธวเนยเกยวกบเมองวลนา

อยางไรกตาม กรณพพาทสำาคญทองคการสนนบาตชาตไมสามารถจดการใหสำาเรจไดมอย 3 กรณ ซงมผลทำาใหองคการสนนบาตชาตเสอมความนยมอยางมาก คอกรณพพาทระหวางจนกบญปน กรณพพาทระหวางอตาลกบเอธโอเปย และกรณพพาทระหวางเยอรมนกบประเทศใกลเคยง ซงจะไดกลาวในตอนตอไป

3.2 บทบาทในการสงเสรมการปกครองตนเองของดนแดนตาง ๆ เนองจากดนแดนในตะวนออกกลางทเคยอยใตการปกครองของตรก และในแอฟรกา และมหาสมทรแปซฟกของเยอรมนถกแยกจากการปกครองของประเทศทงสอง และยงปกครองตนเองไมได กต ก า ข อ ง อง ค ก า รส นน บ า ต ชา ต จ ง สร า ง ร ะบ บ อา ณ ำต (mandate System) ขนใชกบดนแดนดงกลาว โดยไดมอบหมายใหประเทศผชนะดแลดนแดนดงกลาว ทงนเพออบรมสงสอนใหประชากรในดนแดนเหลานมความสามารถทจะปกครองตนเองไดในทสด ซงปรากฏวาดนแดนในอาณตชน เอ. ซงมความเจรญมากแลว เชน ซเรย เลบานอน (ในอาณตฝร งเศส) กบจอรแดนและอรก (ในอาณตขององกฤษ) ไดเอกราชกอนสงครามโลกครงทสอง สวนดนแดนในอาณตชน บ. เชนแคเมอรน และแทนแกนยกา (ปจจบนคอ ประเทศแทนซาเนย) ในแอฟรกา ซงจะตองมการอบรมสงสอนกนมาก และดนแดนในอาณตชน ซ. เชนเกาะซามวตะวนตก และกนตะวนออก ในอาณตของออสเตรเลยซ งลาหลงมาก ไดเอกราชหลง

สงครามโลกคร งทสองแลวหลายป สวนบางดนแดนเชนแอฟรกาตะวนตกเฉยงใตในอาณตของสหภาพแอฟรกาใตยงไมไดเอกราชจนทกวนน เน องจากสหภาพแอฟรกาใตไมปฏ บต ตามค ำาส งของส ห ป ร ะ ช า ช า ต ซ ง ร บ ภ า ร ะ ม า จ า ก อ ง ค ก า ร ส น น บ า ต ช า ต

3.3 บทบาทในการคมครองชนกลมนอย แมสนธสญญาแวรซายสจะไดพยายามทำาใหชนกลมนอยในยโรปมประเทศของตนเอง แตกไมสามารถทำาใหชนกลมนอยทกกลมมประเทศของตนเองไดทงหมด ยงผลใหมชนกลมนอยอกหลายลานคนอาศยอยในดนแดนของประเทศอน ดวยเหตน กตกาขององคการสนนบาตชาตจงไดวางกฎเกณฑใหรฐบาลของประเทศทมชนกลมนอยอาศยอย รบรองวาจะคมครองชนกลมนอย และหากมการละเมดสทธของชนกลมนอยจะตองนำาเสนอใหองคการสนนบาตชาตพจารณา อยางไรกตาม ปรากฏวาสนนบาตชาตไมประสบความสำาเรจในเร องนมากนก และปญหาชนกลมนอยดงกลาวไดกลายเปนสาเหตส ำาคญประการหนงของส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร ง ท ส อ ง

เรองท 8.4.2 บทบาทของมหาอำานาจในสงคมโลกหลงสงครามโลกครงทหนง

ประเทศทจดวาเปนมหาอำานาจหลงสงครามโลกครงทหนงม 5 ประเทศ คอ สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส อตาล และญปน ซงเปนผชนะสงคราม สวนเยอรมนและรสเซยซ งพายแพสงครามและมปญหาการเองภายในมความออนแอมากจนไมสามารถแสดงบทบาทของมหาอำานาจได จนกระทงราวป ค.ศ. 1933 เยอรมน ภายใตการนำาของฮตเลอร และรสเซยภายใตการนำาของสตาลน กลบเขมแขงขนและกลายเปนมหาอำานาจอกคร งหนง อาจกลาวไดวาถา

มหาอำานาจเหลานใหการสนบสนนองคการสนนบาตชาตอยางจรงใจและไมละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตเสยเอง องคการสนนบาตชาตกจะสามารถทำาหนาทรกษาสนตภาพระหวางประเทศอยางไดผล แตการณกลบปรากฏวามหาอำานาจทง 7 นบางประเทศเชน สหรฐอเมรกาถอนตวออกจากองคการสนนบาตชาต และบางประเทศเชนองกฤษและฝร งเศสกมไดสนบสนนองคการสนนบาตชาตอยางจรงใจ สวนเยอรมน ญปน และอตาล กลบละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตเสยเอง จงยงผลใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลวในการรกษาสนตภาพระหวางประเทศ ดงจะชใหเ ห น ด ง น 1. สหรฐอเมรกา

แมวาสหรฐอเมรกาจะเปนประเทศผชนะ และกลายเปนเจาหนของทกประเทศ รวมทงมขดความสามารถทางทหารทจะเป นมหาอ ำานาจ และแสดงบทบาทในองค การสนน บาตชาต ซ งประธานาธบดวลสนเปนผกอตงขน เพอชวยใหองคการนทำาหนาทรกษาสนตภาพระหวางประเทศตามเปาหมายทตงไว แตสหรฐอเมรกากลบตองถอนตวออกจากองคการสนนบาตชาตและกลบไปอยอยางโดดเดยวในโลกใหมโดยไมยอมแสดงบทบาทในเวทการเมองระหวางป ร ะ เ ท ศ เ ล ย ท ง น เ น อ ง จ า ก เ ห ต 2 ป ร ะ ก า ร ค อ

1) วฒสภาของสหรฐอเมรกาไมยอมใหสตยาบนกตกาขององคการสนนบาตชาตอนเปนผลทำาใหรฐบาลสหรฐอเมรกาไมสามารถปฏบตตามขอผกพนทสมาชกจะตองทำาตามทกำาหนดไวในกตกาขององคการสนนบาตชาต และตองถอนตวออกจากองคการนในสด ทงนกเพราะสมาชกวฒสภาจำานวนมากเกรงวาองคการนจะมอำานาจเหนอรฐบาลสหรฐอเมรกา และบงคบใหรฐบาลสหรฐอเมรกาทำาในสงทสหรฐอเมรกาไมตองการทำา จงไมยอมใหสตยาบนกตกาของสนนบาตชาตตามทประธานาธบดวลสนลงนามเอาไว เวนแตจะมการ

แกไขเปลยนแปลงใหม ซงประธานาธบดวลสนไมเหนดวยโดยเกรงวาจะเปนการผดสญญากบมตรประเทศทรวมลงนามไว

2) ประชาชนอเมรกนหวงแตเร องภายในของตนและยงขาดความรเความเขาใจในเร องราวตางประเทศ รวมทงเชอวาองคการสนนบาตชาตเปนประโยชนแกประเทศผชนะในยโรปเทานน เมอไมเหนประโยชนทประเทศของตนจะไดรบจากการรวมมอกบองคการน จงไมใหการสนบสนนแกความคดของประธานาธบดวลสน ซงตองการใหสหรฐอเมรกาเขาเกยวของกบการเมองของโลกภายนอก ยงผลใหผนำาของสหรฐอเมรกาไมกลาเจาไปชวยขจดวกฤตการณตาง ๆ ทเกดขน โดยคงทำาหนาทเพยงสนบสนนใหมหาอำานาจตาง ๆ ทำาความตกลงลดอาวธทางเรอ และงดเวนมใหใชสงครามเปนเครองมอในการดำานนนโยบายตางประเทศเทานน โดยการลงนามในสนธสญญาเกยวกบอาวธทางเรอกบองกฤษ ฝรงเศสและญปนในป ค.ศ. 1922 และลงนามในสนธสญญาประณามการใชสงครามเปนเคร องมอในการด ำา เ น น น โ ย บ า ย ท ก ร ง ป า ร ส ใ น ป ค .ศ . 1927

ด วย เหตน แม ว าประธานาธ บด แฟรงคล น ด ร ส เวลท (Franklin D.Roosevelt) ซงเขารบตำาแหนงประธานาธบดในป ค.ศ. 1933 มองเหนผลเสยของนโยบายไมเก ยวของก บโลกภายนอกและพยายามจะปลกใหประชาชนอเมรกนมองเหนโทษของการอยอยางโดดเดยว และมองเหนประโยชนของการทสหรฐอเมรกาจะเขาไปเกยวของกบกจการของโลกภายนอก แตผน ำาในรฐสภาอเมรกนและประชาชนสวนใหญกยงคงเช อในความถกตองของนโยบายอยอยางโดดเดยวและไมยอมเหนคลอยตามประธานาธบดของเขา ดงจะเหนไดวาเมอประเทศเยอรมนมททาจะกอสงครามกบประเทศเพอนบานอก โดยไดทำาการละเมดสนธสญญาแวรซายสวาดวยการมก ำาลงทหารในแควนไรน และการขยายก ำาลงกองทพเยอรมน ผนำาฝายรฐสภากลบพยายามบงคบใหประธานาธบดดำาเนนนโยบายเปนกลางอยางเครงครด โดยออกกฎหมายวาดวยการวาง

ตนเป นกลางในสงครามในป ค .ศ . 1937 เพ อป องก นม ให ประธานาธบดของสหรฐอเมรกานำาประเทศเขาสสงครามเหมอนทป ร ะ ธ า น า ธ บ ด ว ล ส น เ ค ย ท ำา ม า แ ล ว อ ก2. องกฤษ

เมอสหรฐอเมรกาถอนตวออกจากองคการสนนบาตชาต และไมยอมแสดงบทบาทในเวทการเมองระหวางประเทศ องกฤษซงมความเขมแขงมากกวามหาอำานาจอนในยโรปขณะนน จงอยในฐานะทจะแสดงบทบาทมากกวาประเทศมหาอำานาจอน แตองกฤษกไมสามารถแสดงบทบาทเพอสนบสนนใหองคการสนนบาตชาตทำาหนาทรกษาสนตภาพของโลก และลงโทษผละเมดกตกาองคการสนนบาตชาตไดมากนก นอกจากนในบางครงองกฤษกจำาตองใชนโยบายเอาใจ (appeasement) มหาอำานาจทกอวกฤตการณใหแกโลก ทงนเ น อ ง จ า ก ส า เ ห ต ห ล า ย ป ร ะ ก า ร ค อ

1) องกฤษมปญหาเศรษฐกจภายในเรอยมาตงแตป ค.ศ. 1922 โดยมการผละงานของกรรมกรบอยครง และตองประสบความตกตำาทางเศรษฐกจอยางมากเหมอนกบประเทศอน ๆ ทวโลก ในป ค.ศ. 1933 จงทำาใหองกฤษไมเขมแขงมากนก

2) องกฤษมผลประโยชนของตนทจะตองพทกษรกษาดนแดนอาณานคมซงมอยทวโลก จงสนใจทจะรกษาผลประโยชนของตนมากกวาผลประโยชนของนานาชาต ทไมมผลกระทบตอผลประโยชนของตนโดยตรง

3) องกฤษไมไดรบการสนบสนนจากมหาอำานาจอน ๆ โดยเฉพาะจากฝรงเศสในการรกษาสนตภาพของโลกซงถกมหาอำานาจอนคกคาม

ดวยเหตน องกฤษจงเลอกบทบาทในการเมองของโลกเหมอน ๆ กบประเทศอน ๆ คอ มงรกษาผลประโยชนของชาตมากกวาการรกษากตกาขององคการสนนบาตชาต อนเปนผลประโยชนรวมกนของนานาชาตอยางเครงครด ตวอยางเชน เมอญปนละเมดกตกา

ขององคการสนนบาตชาต โดยทำาการรกรานแมนจเรยของจนในเด อนก นยายน ค .ศ. 1932 องกฤษชกชวนใหประเทศตาง ๆ ประณามญปนวาเปนผรกรานจน โดยมไดบบญปนใหยตการกระทำานนอยางเดดเดยว ทงนกเพราะองกฤษมองเหนวาหากสกดมใหญปนขยายอทธพลไปทางเหนอของจนอาจจะท ำาใหญ ป นหนไปขยายอทธพลลงสอาณาบรเวณเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซ งองกฤษมอาณานคมและผลประโยชนอยมาก ในทำานองเดยวกน เมอตาลละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตโดยทำาการบกเอธโอเปยในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1934 เพอขยายอทธพลของอตาลในแอฟรกาเหนอ ตามนโยบายสรางจกรวรรดอตาลของามสโสลน (Benito Mussolini) องกฤษได พยายามเรยกรองใหสมาชกองค การสนนบาตชาตชวยเหลอกนลงโทษอตาล โดยการตดสมพนธทางเศรษฐกจกบอตาล แตการกระทำาดงกลาวกไมเปนผลในการยบยงอตาล เนองจากฝรงเศสไมตองการทจะบบอตาลมากเกนไป โดยเกรงวาอาจจะทำาใหอ ตาลหนไปรวมมอกบเยอรมนมากขน ยงผลให องค การสนน บาตชาต ต องเล กล มการลงโทษอ ตาล ในท ส ด

ตอมาเมอเยอรมนภายใตการนำาของ อดอลฟ ฮตเลอร (Adolf Hitler) เร มเขมแขงขน และกลาละเมดสนธสญญาแวรซายส โดยการสงทหารเขาไปในแควนไรนในป ค.ศ. 1936 อนกระทบความมนคงของฝรงเศสโดยตรง องกฤษกมไดสนบสนนฝร งเศสในการบงคบเยอรมนใหปฏบตตามสนธสญญา และเมอเยอรมนตองการปลดปลอยแควนสเดเตนซงมชาวเยอรมนอาศยอยมากจากเชโกสโลวะเกย องกฤษกเอาใจฮตเลอรโดยนายกรฐมนตร เนวลล แชมเบอรเลน (Naville Chamberlain) ลงทนเดนทางไปทำาความตกลงกบฮตเลอรทนครมวนค ประเทศเยอรมน ยอมใหเยอรมนเอาแควนสเดเตน เปนของตนไดในเดอนกนยายน ค.ศ. 1938 อนเปนขอตกลงระหวางประเทศทถอกนวาอปยศทสดทองกฤษและฝร งเศสทำากบเยอรมน โดยเอาดนแดนของประเทศอน มาท ำาความพอใจใหแก

เยอรมน ซงองกฤษอางวาทตองทำาเชนนกเพอใหโลกไดมสนตภาพ และเพอใหตนมเวลาทจะเตรยมตวรบมอกบเอยรมนในโอกาสตอไป3. ฝรงเศส

ฝรงเศสเปนมหาอำานาจทชนะสงคราม แตไมกไมอยในฐานะทจะแสดงบทบาทในการสนบสนนองคการสนนบาตชาตใหรกษาสนตภาพของโลกไดมากนก นอกจากนน ฝรงเศสมจดมงหมายในการรกษาความมนคงของตนใหพนจากการคกคามของเยอรมนมากกวาการรกษากตกาขององคการสนนบาตชาต อนเปนผลประโยชนรวมกนของนานาชาต ทงนกเนองจากสาเหตหลายประการ คอ

1) ฝรงเศสประสบปญหาเศรษฐกจภายในอยางรนแรง อนเปนผลมาจากปญหาการฟ นฟเศรษฐกจ และปญหาอน ๆ เชน ปญหางบประมาณขาดดล เงนเฟออยางรนแรง และการผละงานของกรรมกรบอยครง เปนตน ประกอบกบการมเปลยนรฐบาลบอยครงมาก จงทำาใหรฐบาลฝรงเศสไมมเวลามากพอทแกปญหาเศรษฐกจดงกลาว และไมมความเขมแขงพอทจะแสดงบทบาทในการรกษาสนตภาพของโลก

2) ฝรงเศสมความกลวเยอรมนจะกลบมาคกคามความมนคงของตนอก จงมงลงโทษเยอรมน โดยมงแยกดนแดนบางสวนของเยอรมนออกจากเยอรมน เชน ตงแควนไรนขน เปนรฐกนชนระหวางเยอรมนกบฝรงเศส และเรยกคาเสยหายจากเยอรมนเปนจำานวนสงมาก เมอไมไดรบชำาระหนตามสญญา ฝรงเศสกสงกำาลงทหารเขายดแควนรหของเยอรมน เพอเอาถานหนจากแควนนนมาชำาระหนแทน

3) ฝรงเศสผดหวงในการทสหรฐอเมรกาและองกฤษไมรบขอเสนอของตนเกยวกบการจดตงกองกำาลงนานาชาต เพอรกษาความมนคงของโลก และไมศรทธาในกลไกขององคการสนนบาตชาตในการรกษามความมนคงของโลก

ดวยเหตน ฝร งเศสจงมงสรางความมนคงใหแกประเทศของตนเอาเอง และไมใหความสนใจในการรวมมอกบสมาชกอน ๆ ของ

องคการสนนบาตชาตในการรกษาสนตภาพของโลก ตวอยางเชนในป ค.ศ. 1925 ทเมองโลคารโน ฝร งเศสไดขอใหเยอรมนท ำาสนธ สญญาไมรกรานกนกบประเทศเพอนบานหลายฉบบ ซงเรยกกนทวไปวาสนธสญญาโลคารโน คอทำาสญญากบ ผรงเศส โปแลนด และเชโกสโลวะเกย และสนธสญญาคำาประกนรวมกนกบฝรงเศส องกฤษ อตาล และเบลเยยม ซงรบรองรวมกนตอพรมแดนของเยอรมน ฝรงเศส และเบลเยยม นอกจากนนฝร งเศสยงทำาสนธสญญาชวยเหลอซงกนและกนระหวางโปแลนดและเชโกสโลวะเกยดวย หลงจากนนฝร งเศสจงยอมถอนทหารออกจากแควนไรน และสนบสนนใหเยอรมนเขาเปนสมาชกองคการสนนบาตชาต โดยมทนงถาวรในคณะม น ต ร

แมกระนนกดฝรงเศสกยงไมมนใจวาตนจะพนจากภยสงคราม จ ง เสน อท ำา ส นธ ส ญ ญ า ส น ต ภ า พห ร อ ต อ ต า นส ง ค รา มก บสหรฐอเมรกา ซงเสนอใหประเทศอน ๆ มารวมทำาสนธสญญานดวย ซงปรากฏวาประเทศตาง ๆ รวม 15 ประเทศมารวมประชมทกรงปารส ในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1927 สนธสญญานจงมชอวา สนธสญญาสนตภาพแหงปารส ซงมประเทศอน ๆ รวมลงนามดวยในปตอ ๆ มารวมเปน 62 ประเทศ สนธสญญาฉบบนมสาระสำาคญคอ ภาคของสนธสญญาตกลงจะไมใชสงครามเปนเคร องมอในการด ำา เ น น น โ ย บ า ย

เพราะฉะนนเมอองคการสนนบาตชาตมมตประณามหรอลงโทษมหาอำานาจอนทละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาต ฝรงเศสจงไมกระตอรอรนทจะสนบสนนมาตรการเหลานนน ตราบใดทมหาอำานาจอนนนมไดคกคามผลประโยชนของฝรงเศส ตวอยางเชน ฝรงเศสไมเ ต ม ใ จ ล ง โ ท ษ อ ต า ล ซ ง ร ก ร า น เ อ ธ โ อ เ ป ย ด ง ก ล า ว4. อตาล

เปนมหาอำานาจทชนะสงคราม และรวมกอตงองคการสนนบาตชาตโดยมทนงถาวรในคณะมนตรดวย ซงมความรบผดชอบพเศษใน

การรกษากตกาขององคการสนนบาตชาตและสนตภาพของโลก แตอตาลกลบมงคกคามประเทศอนเพอขยายดนแดนของตน อนเปนการละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตอยางแจงชด ทงนกเนองจากสาเหตหลายประการ คอ

1) อตาลผดดหวงในผลตอบแทนทตนไดรบจากสมพนธมตร ซงสญญาจะใหดนแดนจำานวนมากทอยในครอบครองขอออสเตรย เชน เมองเตรนตโน (Trentino) ตรเอสเต (Trieste) ไทรอลใต (South Tyrol) กอรเซย และธสเตรย เปนตน และสญญาจะใหอตาลไดเขตอทธพลในตะวนออกกลางดวย ผลปรากฎวาอตาบไดดนแดนจากออสเตรยเพยงเลกนอย ไมคมกบคาใชจายทตนตองเสยไปในการสงครามกกวาหมนลานเหรยญสหรฐฯ และสญเสยทหารไปเกอบ 1 ลานคน และบาดเจบอกเกอบ 1 ลานคน จงยงผลใหอตาลมงหาดนแดนใหมเอาเอง

2) อตาลประสบปญหาทางเศรษฐกจในระยะหลงสงครามอยางมาก มคนวางงานมาก เงนเฟอ งบประมาณขาดดล ซงรฐบาลไมสามารถแกไขได ยงผลใหประชาชนและทหารผานศกพากนเกลยดชงรฐบาล และหนไปนยมลทธคอมมวนสตกบลทธฟาสซสต ซ งใหความหวงใหมแกประชาชน ผลปรากฏวาในเดอนสงหาคม ค .ศ. 1923 พรรคฟาสซสตภายใตการนำาของเบนโต มสโสลน ใชกำาลงพล 50,000 คน เดนทางเขากรงโรมและยดอำานาจไดสำาเรจ โดยเขาใหสญญาวาจะแกปญหาเศรษฐกจดวยวธการใหม โดยรฐบาลจะเขาคมเศรษฐกจรวมกบนายทน และกรรมกร และจะทำาใหอตาลยงใหญเหมอนโรมสมยโบราณ และมอาณานคมมากมาย ปรากฏวาการปรกครองแบบเผดจการทำาใหเขาแกปญหาเศรษฐกจในขณะนนไดสำาเรจ ในระยะแรก และเรงสรางกองทพไดเขมแขงเพอขยายดนแดน พรอมกบปลกประชาชนใหเหนผลดของการขยายดนแดนดวยการท ำาสงคราม และเมอสบโอกาสเขากสงกองทพบกเอธโอเปยในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1934 อนเปนการละเมดกตกาองคการสนนบาตชาต

อยางแจงชด และแมจะถกอางคการสนนบาตชาตลงโทษโดยการสงใหสมาชกตดสมพนธทางเศรษฐกจกบอตาล ยงผลใหอตาลตองลาออกจากองคการสนนบาตชาต และมงยดเอธโอเปยจนสำาเรจในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1936 ทงนเน องจากมหาอำานาจยโรปไมกลาลงโทษอยางจรงจง โดยเกรงวาจะท ำาใหอ ตาลหนไปใกลชดกบเยอรมน ซงปรากฏวาไมเปนผลแตอยางใดเพราะมสโสลนซงมความนยมในฮตเลอรผมอดมการณคลายตนอยแลวไดนำาอตาลเขาผกพนก บ เ ย อ ร ม น อ ย า ง ใ ก ล ช ด ก น ข น เ ร อ ย ๆ ใ น ร ะ ย ะ ต อ ม า5. ญปน

ญป นเป นมหาอำานาจผ ชนะสงครามและได สวมสทธ ของเยอรมนในจน เชน เมอง เกยวเจา และเขตเชาอนในคาบสมทรซานตง ในมหาสมทรแปซฟกตอนเหนอ อนเปนสทธทญปนไดมาตามสญญาลบทองกฤษทำาไวกบตนกอนทญปนจะตดใจเขารวมสงครามกบฝายองกฤษตอตานเยอรมน นอกจากนนญปนยงไดรวมกอตงองคการสนนบาตชาตรวมกบมหาอำานาจอน ๆ โดยมทนงถาวรในคณะมนตรดวยเชนเดยวกบมหาอำานาจอน ซงมความรบผดชอบพเศษในการรกษากตกาขององคการสนนบาตชาตและสนตภาพระหวางประเทศ แตญปนกกลบมงขยายดนแดนและคกคามประเทศอน อนเปนการละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตอยางแจงชด ทงนกเนองจากส า เ ห ต ห ล า ย ป ร ะ ก า ร

1) ผนำาทางทหารและการเมอง เชน พรรคไซยไก (Seiynkai) มความเหนวาญปนมดนแดนนอยแตมประชากรมาก จงควรมอาณานคมใหมากเหมอนมหาอำานาจยโรป จงมความคดทจะเอาดนแดนในอาณตซงอยในความดแลของตนเปนอาณานคม

2) ผนำาเหลานเชอดวยวา ญปนควรทจะเปนใหญในเอเชย และสรางเอเชยเพอชาวเอเชย ภายใตการนำาของญปนได

3) ญปนขาดทรพยากรในการสรางประเทศใหยงใหญแทบทกอยาง โดยเฉพาะอยางยงนำามนเชอเพลง จงทำาใหญปนอยากไดแหลงทรพยากรและตลาดการคาสำาหรบระบายสนคาญปน

เพราะฉะนนเมอญปนตองประสบกบเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรงในป ค.ศ. 1929 เหมอนประเทศอน ๆ อาท มกรรมกรวางงานเปนจำานวนมาก สนคาขายไมออกเนองจากตางประเทศตางตงกำาแพงภาษเพอชวยเศรษฐกจภายในและทมสนคาลงสตลาดโลก ตอมาในป ค.ศ. 1930 พรรคไซยไก ซงมแนวคดคลายกบทหารในการสรางจกรวรรดของญปนใหยงใหญ ไดจดตงรฐบาลญปน ซงตอมาในไมชาญปนกเร มขยายอทธพลจากเกาหลและเขาสจนทแควนแมนจเรยอนมเหลกและถานหนอยมาก โดยเขาโจมตดนแดนดงกลาวในเดอนกนยายน ค.ศ. 1931 และเมอถกสมชชาขององคการสนนบาตชาตประณามวาเปนผรกราน ในป ค.ศ. 1933 ญปนกลาออกจากองคการสนนบาตชาต และตอมาในป ค.ศ. 1936 ญปนทำาความตกลงรวมกบเยอรมนในการตอตานคอมมวนสตสากล (anti-commintern pact) โดยมอตาลรวมเปนภาคดวยในปตอมา จากนนญปนจงกลายเปนมหาอำานาจทมงขยายดนแดนเชนเดยวก บ อ ต า ล ด ง ก ล า ว แ ล ว แ ล ะ เ ย อ ร ม น ด ง จ ะ ก ล า ว ต อ ไ ป6. รสเซยหรอสหภาพโซเวยต

แมวารสเซยซงตอไปนจะเรยกวา สหภาพโซเวยด อนเปนชอ“ ”ใหมทรฐบาลคอมมวนสตประกาศใช จะเปนฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงทหนง แตเนองจากรฐบาบคอมมวนสตซงขนมอำานาจหลงการปฏวตในเดอนตลาคม ค.ศ. 1917 ยอมแพตอเยอรมน ดดยยอมทำาสนธสญญาสนตภาพกบเยอรมนในเดอนมนาคม ค.ศ. 1918 สหภาพโซเวยดจงมไดสงผแทนไปรวมประชมสนตภาพทกรงปารสในเดอนเมษายน ค.ศ. 1919 ในฐานะผชนะดวย ดวยเหตนสหภาพโซเวยตจงไมไดรบชำาระคาเสยหายจากเยอรมน และไมไดเปนสมาชกผรวมกอตงองคการสนนบาตชาต ยง

ผลใหสหภาพโซเวยตอางวาไมมภาระผกพนใด ๆ ทจะตองแสดงบทบาทตามทกตกาขององคการสนนบาตชาตกำาหนดไวในการรกษาสนตภาพของโลก อยางไรกตามแมวาสหภาพโซเวยตจะมไดทำาการละเมดกตกาขององคการสนนบาตชาตอยางโจงแจงเหมอนอตาลและญปน แตสหภาพโซเวยต กลบประสบความสำาเรจในการสรางความมนคงของชาตตน และขยายอทธพลของตนในการเมองระหวางประเทศมากกวาประเทศผละเมดกตกาสนนบาตชาตเสยอก ทงนกเนองจากสาเหตดงตอไปน คอ

1) รฐบาลสหภาพโซเวยตในระยะ 10 ปแรกหลงสงครามโลก มงสรางความเขมแขงทงดานการเมองภายใน และเศรษฐกจภายในประเทศ โดยนำาระบบเผดจการเบดเสรจมาใชทงทางการเมองและทางเศรษฐกจดดยมพรรคคอมมวนสตเปนศนยกลางควบคมการเมองและประชาชนในประเทศอยางเขมงวด รวมทงโอนทรพยสนและกจการทกอยางเปนของรฐ หรอสวนรวมทงหมด ซงทำาใหรฐบาลสหภาพโซเวยตสามารถวางแผนพฒนาประเทศใหเขมแขงไดโดยรวดเรว

2) สหภาพโซเวยตไดกอตงองคการคอมมวนสตสากล โดยรวมพรรคคอมมวนสตและพรรคทสนบสนนแนวทางคอมมวนสตเขามาอยใตการนำาของพรรคคอมมวนสตแหงสหภาพโซเวยต โดยอางวาเพอรวมกนปฏวตโลกใหเปนคอมมวนสต ในขณะเดยวกนกใชพรรคคอมมวนสตตางประเทศเหลานเปนเครองมอสนบสนนนโยบายตางประเทศของตน ตวอยางเชน ใชใหพรรคคอมมวนสตตางประเทศกอกวนหรอลมลางรฐบาลทตอตานสหภาพโซเวยต เปนตน

อยางไรกตาม หลงจากสหภาพโซเวยตตองเผชญกบเยอรมนซ งเร มเขมแขงขนภายใตการนำาของฮตเลอร และมทาทตอตานคอมมวนสตอยางรนแรง สตาลนผนำาสหภาพโซเวยตจงพยายามลดความระแวงของประเทศทนนยม โดยการประกาศนโยบายวาเขาสราง

สงคมนยมในสหภาพโซเวยตไดโดยไมจ ำาตองสงเสรมใหเกดการปฏวตคอมมวนสตในประเทศอนดวย นอกจากนนเขาไดนำาสหภาพโซเวยตสมครเขาเปนสมาชกองคการสนนบาตชาตในเดอนกนยายน ค.ศ. 1934 และไดท น งถาวรในคณะมนตรในฐานะมหาอำานาจ ประกาศนโยบายสนบสนนการลดอาวธและลงโทษผรกรานหลงจากนนสหภาพโซเวยตลงนามในสนธสญญาชวยเหลอกนในกรณทถกต า ง ป ร ะ เ ท ศ ร ก ร า น ก บ ฝ ร ง เ ศ ส แ ล ะ เ ช โ ก ส โ ล ว ะ เ ก ย7. เยอรมน

ดงไดกลาวไวแลววา เยอรมนไดรบการลงโทษจากประเทศผชนะอยางรนแรง โดยกำาหนดไวในสนธสญญาสนตภาพแวรซายส ใหเยอรมนตองรบผดชอบอยางเตมทต อสงครามโลก ท เก ดข น เยอรมนตองสญเสยดนแดนของตนคอ อลซาสลอเรนใหแกฝรงเศส ตองยอมใหองคการสนนบาตชาตเขามาดแลเควนซารเปนเวลา 10 ป ตองยอมใหโปแลนดใชดนแดนดานตะวนตกของตนเปนทางผานไปสทะเลบอลตก และตองสญเสยอาณานคมของตนทงหมดใหแกองคการสนนบาตชาตดแลในฐานะดนแดนในอาณตจนกวาจะเปนเอกราช ตองยอมจำากดอาวธและทหารประจำาการลงอยางมาก รวมทงต องยอมชดใชค าเสยหายเป นจ ำานวนมหาศาลใหแก ผ ชนะ เนองจากเยอรมนถกบงคบใหยอมรบขอกำาหนดของสนธสญญานโดยไมมเงอนไข ชาวเยอรมนจงมความเกลยดชงสนธสญญาแวร ซายสอยางมาก และพรอมทจะสนบสนนรฐบาลของเขาใหฉกสนธสญญาแวรซายส เพอใหเยอรมนกลบยงใหญอกครงหนงเมอโอกาสอ ำา น ว ย

อยางไรกตาม ในระยะ 10 ปแรกหลงสงครามโลก (ค.ศ. 1919 – 1929) เยอรมนยอมปฏบตตามสนธสญญาแวรซายส และดำาเนนนโยบายใฝสนตภาพอยางจรงใจ ดงจะเหนไดวาเยอรมนยอมลงนามในสนธสญญาโลคารโน ในป ค.ศ. 1926 ยอมรบสภาพพรมแดนของเยอรมนกบประเทศเพอนบาน และในป ค.ศ. 1926

เยอรมนสมครเขาเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาตโดยไดทนงถาวรในคณะมนตรในฐานะมหาอำานาจดวย ตอมาในป ค.ศ. 1928 เยอรมนรวมลงนามในสนธสญญาปารส ประณามการใชสงครามเปนเคร องมอของนโยบาย แตปรากฏวาใน 10 ป ทสองหลงสงคราม (ค.ศ. 1930 – 1940 ) เยอรมนไดเร มบดพร วไมปฏบตตามสนธสญญาแวรซายส โดยไมช ำาระหนสงครามและหลงจากลาออกจากสนนบาตชาตในป ค.ศ. 1933 เยอรมนกฉกสนธสญญาแวซายสทง เร มเพ มก ำาลงรบ สงทหารเขาประจ ำาในแควนไรน เรยกรองขออาณานคมคน ทำาสญญารวมมอกบญปนในการตอตานคอมมวนสตสากลในป ค.ศ. 1936 ขยายอทธพลเขาสออสเตรยและเชโกสโลวะเกย และในทสดกกอสงครามโลกครงทสอง โดยการบกโปแลนดในเ ด อ น ก น ย า ย น ค .ศ . 1939

สาเหตสำาคญททำาใหบทบาทของเยอรมนในสงคมโลกในระยะ 10 ปแรก และ 10 ปทสองหลงสงครามโลกครงทหนง แตกตางกน มดงนคอ

1) ความแตกตางในทรรศนะและอดมการณของผนำาทางการเมอง กลาวคอ ในระยะ 10 ปแรกเยอรมนมบคคลทนยมประชาธปไตยและใฝสนตเปนผนำา เชน ประธานาธบดอเบรต (Ebert) นายกรฐมนตร สเตรสสมานน (Stressmann) จากพรรคสงคมนยมประชาธปไตยเปนตน ดวยเหตน แมวาแยอรมนจะประสบปญหาเศรษฐกจเศรษฐกจอยางรนแรงในระยะน แตผนำาเยอรมนดงกลาวกเลอกดำาเนนนโยบายแสวงสนตภาพ และสรางความมนใจใหกบประเทศเพอนบานวา เยอรมนจะอยรวมกบเขาอยางสนต แตในระยะ 10 ปหลงเยอรมนไดผนำาใหมคอ ฮตเลอร และคณะจากพรรคสงคมนยมแหงชาตหรอนาซ ซงนยมเผดจการและยดมนในอดมการณสรางประเทศใหยงใหญ ดวยการขยายดนแดนและการใชกำาลง จงทำาใหเยอรมนในยคนมงขยายอทธพลและแสวงหาดนแดนดวยการใชกำาลงและสงครามเปนเครองมอ

2) ความแตกตางกนระหวางผลประโยชนขององกฤษและฝรงเศส กลาวคอ องกฤษ ไมตองการใหเยอรมนออนแอมากเกนไปจนทำาใหฝรงเศสสามารถครอบงำายโรปไดทงหมด ดวยเหตนองกฤษจงไมสนบสนนใหฝรงเศสลงโทษเยอรมนตามอำาเภอใจ ตวอยางเชน เมอฝรงเศสสงทหารเขายดแควนรห ในป ค.ศ. 1921 เพอใชเปนเครองมอในการบบบงคบใหเยอรมนชำาระหนสงคราม องกฤษไมเหนดวย และบบบงคบใหฝรงเศสถอนทหารออกในทสด และตอมาเมอฮตเลรเรมละเมดสญญาแวรซายส โดยการสงทหารเขาไปประจำาการในแควนไรนซงอยตดกบฝรงเศส ซงทำาใหฝรงเศสประทวงการกระทำาของเยอรมน แตองกฤษกลบวางเฉยและอางวา เยอรมนมสทธทจะสงทหารเขาไปประจำาในแควนไรนได เพราะแควนไรนเปนดนแดนของเยอรมนเอง การทสองมหาอำานาจมผลประโยชนแตกตางกนดงกลาว จงทำาใหเยอรมนสมยฮตเลอรไดใจ และกลาละเมดสนธสญญาแวรซายส อยางโจงแจงและกอสงครามโลกครงใหมในทสด

เรองท 8.4.3 ความลมเหลวขององคการสนนบาตชาตจากทกลาวมาขางตนกคงจะพอเหนไดแลววา องคการ

สนนบาตชาตประสบความลมเหลวในการรกษาสนตภาพของโลกอนเปนจดหมายหลก ซงอาจจะสรปสาเหตททำาใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลวไดดงน คอ

1. การถอนตวของสหรฐอเมรกาซงเปนผรเรมความคดในการกอตง และอยในฐานะทสามารถจะชวยเหลอองคการสนนบาตชาตในการรกษาสนตภาพของโลกไดมาก ทำาใหฐานะขององคการสนนบาตชาตออนแอลงอยางมากในสายตาของนานาชาต และไมสามารถทำาหนาทสำาคญในการรกษาสนตภาพของโลกใหเปนผลอยางจรงจงได

2. ความขดแยงในผลประโยชนขององกฤษและฝรงเศส ซงตางมงรกษาประโยชนของชาตตนมากกวาผลประโยชนรวมกนของนานาชาต เปนอกสาเหตหนงททำาใหองคการสนนบาตชาตทำางานในการลงโทษผรกรานหรอละเมดสนตภาพของโลกไมไดผล

3. นโยบายรกรานของมหาอำานาจบางประเทศเชน ญปน อตาล และเยอรมน ซงอยในฐานะทชวยองคการสนนบาตชาตในการรกษาสนตภาพของโลกไดมาก เปนสาเหตทสำาคญทสดทำาใหองคการสนนบาตชาตประสบความลมเหลวในการรกษาสนตภาพของโลก

นอกจากนน กตกาขององคการสนนบาตชาตเองกมสวนทำาใหประสบความลมเหลวในการทำาหนาทรกษาสนตภาพของโลก ตวอยางเชน กตกาขององคการสนนบาตชาตมไดหามสมาชกใชสงครามเปนเคร องมอในการตดสนขอพพาทระหวางกน นอกจากนนกตกาขององคการสนนบาตชาตกำาหนดใหใชเสยงเอกฉนทของสมาชกในคณะมนตรและสมชชา แทนทจะใชเสยงขางมากเปนหลกในการลงมตในเรองสำาคญ จงทำาใหคณะมนตรและสมชชาประสบความลำาบากในการทำาหนาทสำาคญในการลงโทษผรกรานสนตภาพของโลก ดวยเหตนกฎบตรสหประชาชาต ซงนกศกษาจะไดศกษาตอไปจงมบทบญญตหามประเทศสมาชกใชก ำาลงหรอขวาจะใชก ำาลงอนเปนการละเมดเอกราชทางการเมองของกนและกน และเลกใชการลงมตดวยคะแนนเ อ ก ฉ น ท

หนวยท 9สงครามโลกครงทสอง

แผนการสอนประจำาหนวย

ชดวชา สงคมโลกหนวยท 9 สงครามโลกครงทสองตอนท

9.1 สภาพทวไปและสาเหตของสงครามครงทสอง9.2 ขอบเขตและลกษณะของสงครามโลกครงทสอง9.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอสงคมโลก

แนวคด1. แมจะมองคการสนนบาตชาตเปนองคการกลางระหวาง

ประเทศแลวกตาม แตสภาพการณระหวางประเทศ กอนสงครามโลกครงทสอง มสภาพอนาธปไตย คลายกบสภาพการณระหวางประเทศกอนสงครามโลกครงทหนง อนเปนผลจากการทญปน อตาลและเยอรมนไมพอใจในจำานวนอาณานคมทตนมอย ไดพยายามจะขยายอทธพลเขาครอบครองอาณานคมของประทศอนหรอประเทศเอกราชทออนแอ โดยทองคการสนนบาตชาตไมสามารถจะยบยงความตองการของสามประเทศนได สภาพการณ ระหวางประเทศดงกลาวนเปนเหตสำาคญของสงครามโลกครงทสอง

2. สงครามโลกครงทสองมขอบเขตกวางขวางและมความรนแรงมากกวาสงครามโลกครงทหนง รวมทงกอความเสยหายอยางมากแกประเทศคสงครามทงผแพและผชนะทงนเพราะมประเทศตาง ๆ เขารวมสงครามถง 29 ประเทศ มการรบกนดเดอดใน 3 สมรภม และมการนำาเอาอาวธรายแรงมาทำาลายลางกน และโดยเฉพาะอยางยงมการใชระเบดปรมาณทำาลายชวตพลเรอนในเมองใหญของญปนดวย

แมกระนนกดสงคคามครงนไมไดทำาใหประเทศผชนะคดลงโทษประเทศผแพอยางรนแรงเหมอนสงครามโลกครงทหนง จงไมมการเดอดแคนขมขนระหวางประเทศผชนะและผแพมากนกในระยะหลงสงคราม

3. สงครามโลกครงทสองไดมผลกระทบตอสงคมโลกอยางมากทงทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง รวมทงทำาใหเกดความคด ความเชอทงในหมผนำา และประชนชน ของประเทศตาง ๆ วาจะตองเสรมสรางองคการระหวางประเทศใหเขมแขงมากกวาเดม เพอรกษาสนตภาพนานาชาตและปองกนมใหสงครามใหญเกดขนอก

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท 9 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายลกษณะของสภาพการณระหวางประเทศกอนเกด

สงครามโลกครงทสองไดถกตอง2. วเคราะหสาเหตของสงครามโลกครงทสองไดถกตอง3. วเคราะหผลกระทบของสงครามโลกครงทสองตอสงคมโลก

ไดทกดานกจกรรมการเรยน

1. ทำาแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 9 2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 9.1 – 9.33. ปฏบตกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงรายการวทยกระจายเสยง5. ชมรายการโทรทศน6. เขารบการสอนเสรม ณ ศนยบรการการศกษา7. ทำาแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 9

สอการสอน1. เอกสารการสอนหนวยท 9 ตอนท 9.1 – 9.3

2. แบบฝกปฏบตประจำาหนวยท 93. เทปตลบประกอบชดวชา4. รายการวทยกระจายเสยง5. รายการวทยโทรทศน

ประเมนผล1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ทำากจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. การสอบไลประจำาภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหทำาแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 9 ในแบบฝกปฏบตกอน แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไปตอนท 9.1สภาพการณทวไปและสาเหตของสงครามโลกครงทสองโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 9.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

9.1.1 สภาพการณทวไปกอนสงครามโลกครงทสอง9.1.2 โครงสรางของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงท

สอง9.1.3 สาเหตของสงครามโลกครางทสองและประเทศค

สงครามแนวคด

1. สภาพของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงทสอง มลกษณะอนาธปไตยคลายกอนสงครามโลกครงหนงทง ๆ ทมกตกาขององคการสนนบาตชาตเปนเกณฑในการดำานนความสมพนธระหวางสมาชกของสงคมโลก

2. มหาอำานาจฝายอกษะเปนผทำาลายกตกาขององคการสนนบาตชาต สวนมหาอำานาจอนกไมพรอมทจะสนบสนน

องคการสนนบาตชาตใหสามารถทำาหนาทรกษาความมนคงปลอดภยของนานาชาต

3. สาเหตสำาคญของสงครามโลกครงทสองมหลายประการทสำาคญม 3 ประการ คอ สนธสญญาแวรซายส ซงมงลงโทษเยอรมนมากเกนไป การมงแสงงหาอาณานคมของฝายอกษะ และความไมพรอมของมหาอำานาจอนในอนทจะสนบสนนใหองคการสนนบาตชาตระงบความทะเยอทะยานของมหาอำานาจผรกรารเสยแตเนน ๆ

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 9.1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายสภาพการณของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงท

สองได2. อธบายโครงสรางของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงทสอง

ได3. อธบายสาเหตของสงครามโลกครงทสองได

ความนำาสงครามโลกครงทสองซงระเบดขนเมอวนท 1 กนยายน ค.ศ.

1939 และสนสดลงเมอวนท 15 สงหาคม ค.ศ. 1945 รวมเปนระยะเวลาในการท ำาสงครามคร งน เก อบ 6 ป มล กษณะคลายสงครามโลกครงทหนง คอเร มแรกเปนสงครามระหวางปะระเทศในยโรปเพยง 4 ประเทศคอ เยอรมนผจดชนวนสงครามโดยการบกโปแลนดในวนท 1 กนยายน กบฝร งเศสและองกฤษ ซงเปนผค ำาประกนโปแลนด แตภายหลงมประเทศยโรปอน ๆ และประเทศจากเอเชยและอเมรกาเขารวมดวย รวมเปนประเทศทเขารวมในการสงครามครงนถง 29 ประเทศ แบงออกเปน 2 ฝายคอ ฝายอกษะ (Axis Powers) ม 3 ประเทศคอ เยอรมน อตาล และญปน กบฝายสมพนธมตร ม 26 ประเทศ ไดแก องกฤษ ฝร งเศส สหภาพโซเวยต สหรฐอเมรกาและจน เปนตน โดยคสงครามสองฝายไดระดม

พลเมองเขาประจำาการในกองทพเปนจำานวนประมาณ 85 ลานคน และทำาการรบกนอยางดเด อดถง 3 สมรภม ค อ สมรภมย โรป สมรภมเอเชยตะวนออก และแปซฟก กบสมรภมแอฟรกาเหนอ จงทำาใหสงครามคร งนมลกษณะเปนสงครามทมขอบขายกวางขวาง เนองจากในสงครามคร งนคสงครามไดนำาเอาอาวธรายแรงมาใชทำาลายลางกนในสมรภมและนำาเอาระเบดปรมาณมาใชเปนอาวธสงครามทำาลายชวตและทรพยสนของพลเรอนเปนครงแรกอกดวย จงทำาใหสงครามครงนมความรายแรงและกอความเสยหายตอชวตมนษยและทรพยสนของคสงครามมากกวาสงครามโลกครงทหนงถง 4 เทา กลาวคอ คสงครามทกฝายเสยชวตทหารไปประมาณ 15 ลานคน และพลเรอนอกหลายลานคน มทหารบาดเจบประมาณ 26 ลาน 5 แสนคน และมพลเรอนบาดเจบอกหลายลานคน สวนคาเสยหายทคสงครามโลกครงทสองไดรบทงหมดประมาณ 1,154,000 ลานเหรยญสหรฐฯ สงครามครงนสนสดลงโดยฝายอกษะเปนฝายพายแพอยางยบเยน และถกฝายสมพนธมตรซงเปนผชนะแบงแยกและยดครองดนแดน และเนองจากฝายชนะเองมวตถประสงคขดกนเกยวกบการปฏบตตอผแพ จงกอใหเกดผลกระทบตอโครงสรางของสงคมโลกอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงตอฐานะของทงผชนะและผแ พ ค ล า ย ก บ ท เ ก ด ข น ห ล ง ส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร ง ท ห น ง

สภาพทวไปในชวงเวลากอนทสงครามโลกครงทสองจะระเบดขนในเดอนกนยายน ค.ศ. 1939 นน มสวนสำาคญอยางมากทสงผลใหเกดสงครามทมขอบขายกวางขวางครอบคลมหลายสวนของโลก โดยมประเทศตาง ๆจากหลายทวปเขารวมในสงครามครงนดวยถง 29 ประเทศ และคงจะพอเหนไดจากทกลาวไวในหนวยกอนแลววา ปรากฏการณทสำาคญทสดในระยะนนทเปนชนวนนำาไปสสงคราม กคอความตองการของมหาอำานายฝายอกษะทจะขยายดนแดนและอทธพลเขาไปในดนแดนทออนแอกวาโดยองคการสนนบาตชาตไมมความสามารถพอทจะยบยงแผนการขยายดนแดนและอทธพลของ

ฝายอกษะไดเนองจากมหาอำานาจอน คอองกฤษและฝรงเศส ซงมขดความสามารถเพยงพอทจะชวยองคการสนนบาตชาตใหท ำาหนาทลงโทษผรกรานไดกลบคำานงถงผลประโยชนเฉพาะของตนมากเกนไปและไมเตมใจทจะชวยรกษาผลประโยชนสวนรวมของโลก กวาองกฤษจะตกลงใจใชพลงอำานาจและอทธพลของตนเขายบยงแผนการขยายดนแดนของฝายอกษะทกอยางกสายไปแลว เนองจากฝายอกษะไดตดสนใจใชสงครามเปนเครองมอของนโยบายขยายดนแดนเสยแลวเรองท 9.1.1 สภาพการณทวไปกอนสงครามโลกครงทสอง

ดงไดกลาวไวแลวในหนวยท 8 วา นบตงแตอตาล ญปน และเยอรมน มผนำาทมความเชอในการใชกำาลงเพอขยายดนแดน และสรางจกรวรรดของตนขน ทง 3 ประเทศนนไดปฏบตการละเมดสญญาแวรซายสและกตกาขององคการสนนบาตชาตตลอดเวลา โดยทองกฤษและฝร งเศสซ งเปนประเทศคสนธสญญาและเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาตไมกลาพอทจะใชกำาลงบงคบใหทง 3 ประเทศงดเวนการละเมดสนธสญญาและกตกาขององคการสนนบาตชาตได จงยงผลใหทง 3 ประเทศมความกลามากขนทจะดำาเนนนโยบายขยายดนแดนตอไป และไมยอมปฏบตตามกตกาขององคการสนนบาตชาต ซงพวกเขาขอถอนตวออกจากการเปนสมาชก ดวยเหตน สภาพการณทวไปกอนเกดสงครามโลกคร งทสองจงมลกษณะคลายกบสภาพการณทวไปกอนเกดสงครามโลกครงทหนงค อ อนาธปไตยระหวางชาต (international anarchy) โดยทกตกาขององคการสนนบาตชาตอนเปนกฎหมายระหวางประเทศทสำาคญในขณะนน ไมสามารถใหความคมครองแกเอกราชทางการเมองและบรณภาพแหงดนแดนของประเทศภาคกตกาขององ ค ก ารส นน บ า ต ชา ต ได แล ะ เน อ ง จา กอ ง กฤษ ฝร ง เ ศส สหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต ซงเปนมหาอำานาจอยในขณะนนมไดผนกกำาลงกนเพอยบยงพฤตกรรมรกรานของ 3 ประเทศ ซงประสานนโยบายกนอยางใกลชด จงยงผลใหสภาพการณทวไปกอน

เกดสงครามโลกครงทสอง เตมไปดวยวกฤตการณท 3 ประเทศดงกลาวเปนผกอขน และไดรบผลสำาเรจจากวกฤตการณนนทกครง ดงจ ะ ไ ด ก ล า ว ต อ ไ ป ค อ1. วกฤตการณในเอเชยตะวนออก

เปนวกฤตการณทญปนจงใจสรางขนเพอใชเปนขออางในการขยายอทธพลเขาส จน ซ งยงคงสภาพเปนยกษหลบแหงเอเชย วกฤตการณนเร มขนโดยการทญปนยกเอาการระเบดทางรถไฟของญปนในแมนจเรยเปนสาเหตทท ำาใหญปนตองสงทหารเขาไปในแมนจเรยเพอคมครองชวตและทรพยสนจำานวนมากของตนในดนแดนดงกลาว แมรฐบาลจนของพรรคชาตนยมจะประทวงการกระทำาของญปนอยางรนแรง และรองขอใหองคการสนนบาตชาตชวยเหลอแตญปนกไมสนใจและดำาเนนการตามแผนตอไป โดยสนบสนนพระเจาซวนทง หรอพระเจาปย กษตรยไรบลลงกของจนใหเปนประมขของแมนจเรย ซงเปลยนชอใหมเปนแมนจกว ในป ค.ศ. 1932 โดยแมนจกวขอใหญปนตงกองทหารไวในดนแดนของตนได แมวาประเทศสวนมากไมยอมรบรฐานะของแมนจกว และสมชชาขององคการสนนบาตชาตจะลงมตตามรายงานของคณะกรรมการสบสวนขอเทจจรงประนามการกระท ำาของญปนในแมนจเรยวา เปนการรกรานแตญปนกมไดหยดยง แผนการครอบครองแมนจเรยแ ล ะ ไ ด ป ร ะ ก า ศ ล า อ อ ก จ า ก อ ง ค ก า ร ส น น บ า ต ช า ต

หลงจากไดอำานาจมนคงในแมนจเรยแลว ญปนกเร มแผนขนตอไปอนทจะเขายดครองภาคเหนอของจน ซ งยงออนแอเพราะสงครามการเมองระหวางรฐบาลพรรคชาตนยมกบพรรคอมมวนสต ทงนโดยการบบบงคบใหจนเลกตอตานสนคาญปนและแตงตงขาราชการทไมตอตานญปนไปประจำาในจงหวดภาคเหนอ ตอมาไมชาญปนอางเอาเหตการณของการปะทะกนระหวางกองทหารญปนและกองทหารจนทรกษาการอยทสะพานมารโคโปโล ใกลเมองปกเผง เมอวนท 8 กรกฎาคม ค.ศ. 1937 เปนสาเหตในการบกเขายดเมอง

ปกเผงและเมองอน ๆ เรอย ลงมาทางใตจนถงเมองนานกง ยงผลใหรฐบาลของจนชาตนยม นำาโดยจอมพลเจยงไคเชค ตองยายเมองหลวงของตนไปอยชวคราว ณ เมองจงกง ซงอยลกเขาไปทางดานตะวนตกของจนปรากฏวานานาชาตมไดตอบสนองการรองขอความชวยเหลอของจนซงถกรกรานเลย จงยงผลใหญปนสามารถยดหวเมองทางดานตะวนออกของจนและเกาะไหหลำาไดทงหมด ในป ค.ศ. 1938 พรอมทงมแผนการทจะเขายดครองเอเชยตะวนออกเฉยงใตตอไป ซงมผลทำาใหญปนตองปะทะกบสหรฐอเมรกาและองกฤษอนเปนชนวนนำาไปสสงครามระหวางสหรฐอเมรกาและญปนในทสด2. วกฤตการณเอธโอเปย

เปนวกฤตการณทอตาลจงใจสรางขนเพอขยายอทธพลเขาครอบงำาประเทศเอธโอเปยอนเปนประเทศทลาหลงและเปนเอกราชเพยงประเทศเดยวในแอฟรกาและมทรพยากรธรรมชาตเชน ถานหนและปาไมอยมาก ซงอตาลอยากไดมาเพมพนฐานะของตนใหเขมแขง วกฤตการณครงนเร มขนโดยอตาลถอเอาการปะทะกนระหวางกองทหารของตนกบกองทหารเอธโอเปยในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1934 ทเมองวลวล (Walwal) อนเมองเลก ๆ ซงตงอยตรงพรมแดนของโซมาเลยและอตาล เปนสาเหตในการสงทหารเขาบกเอธโอเปย เพอบงคบใหกษตรยไฮเลเซลสซ ของเอธโอเปยรบผดชอบตอการกระทำาของทหารของตนทยงทหารอตาล แมวาองกฤษและฝร งเศสจะพยายามประนประนอมกบอตาลโดยเสนอจะใหอตาลมสทธไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจจากเอธโอเปย แตอตาลไมยอมและสงทหารเขาบกเอธโอเปยในเดอนตลาคม ค.ศ. 1935 และแมวาองคการสนนบาตชาตจะชวยเอธโอเปยโดยการประนามวา อตาลเปนผรกราน และใหสามชกชวยกนลงโทษอตาลโดยไมทำาการซอขายกบอตาล ซงปรากฏวามประเทศตาง ๆ ถง 50 ประเทศใหความรวมมอ แตเนองจากการหามคานนไมไดหามไปถงสนคานำามน อนเปนอปกรณสำาคญในการทำาสงคราม อตาลจงมเชอเพลงมากพอทจะทำาสงคราม

ตอไปได และสามารถเขายดเมองแอดดส อาบาบาเมองหลวงของเอธโอเปยไดในวนท 5 พฤษภาคม ค.ศ. 1936 พรอมกนนนก ประกาศเอาเอธโอเปยเปนอาณานคมของตน ฝายพระเจาไฮเลเซลสซหนไปตงรฐบาลพลดถนทองกฤษ หลงจากนนองคการสนนบาตชาตกยกเลกการลงโทษอตาล อนมผลทำาใหอตาลสามารถครอบครองเอธโอเปยตอไปอยางชอบธรรม เหตการณเชนนเปนการแสดงถงความออนแอขององคการสนนบาตชาตอยางเหนไดชด ทไมสามารถคมครองเอกราชทางการเมอของสมาชกของตนได และทำาใหอตาลไดใจโดยเขายดครองแอลเบเนยอกประเทศหนงในเดอนเมษายน ค .ศ . 19393. วกฤตการณโปแลนด

เปนวกฤตการณสดทายทฮตเลอรจงใจกอขนในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1939 เพอทำาลายโครงสรางของสงคมในยโรปกลาง ซ งกำาหนดขนโดยสนธสญญาแวรซายส และเพอสรางระเบยบใหมในยโรปกลางตามทเขาวางแผนไว และไดประกาศแผนนใหโลกรมานานแลวในหนงสอชอ การตอสของขาพเจา (Mein Kampf) ซงเขาไดเขยนขนในระหวางอยในคก แตแนองจากโปแลนดซงไดรบการสนบสนนจากองกฤษและฝรงเศสไมยอมเจรจากบฮตเลอรแตโดยด เหมอนกบทเชโกสโลวะเกยยอมมอบแควนสเดเตน ซงมชาวเยอรมน 3 ลานคน อาศยอยใหแกฮตเลอร และยอมถกผนวกเขาเปนสวนหนงของเยอรมนในเดอนมนาคม ค.ศ. 1938 จงยงผบใหวกฤตการณโปแลนดกลายเปนชนวนทนำาไปสสงครามโลกครงทสอง ดงจะกลาวถ ง ว ก ฤ ต ก า ร ณ โ ป แ ล น ด โ ด ย ส ง เ ข ป ด ง ต อ ไ ป น

สนธสญญาแวรซายส ไดกำาหนดใหเยอรมนยกดนแดนภาคตะวนออกใหโปแลนดไปหลายแหง รวมทงไซลเซยเหนอซงมถานหนอยมาก นอกจากนนการทสนธสญญาแวรซายสสราสงฉนวนโปแลนด (Polish Corridor) ผานดนแดนภาคตะวนออกของเยอรมนเพอใหโปแลนดมทางออกไปสทะเลบอลตกทเมองดานซก ซง

เยอรมนถกบงคบใหยกดนแดนดงกลาวใหโปแลนด เพอใชประโยชนทางเศรษฐกจยงผลใหปรสเซยตะวนออกถกแยกออกจากสวนอนของของเยอรมน ซงฮตเลอรถอวาเปนสงทเขาไมอาจยอมรบไดตอไป ในเดอนเมษายน ค.ศ. 1939 เขาเร มเรยกรองใหโปแลนดคนเมองดานซกใหแกเยอรมนและยอมใหเยอรมนตดถนนยานยนตผานฉนวนโปแลนดไปยงปรสเซยตะวนออกไดสะดวก หากโปแลนดยอมตามทเขาขอ เขายนดทจะคำาประกนพรมแดนดานน และจะใหโปแลนดใชเมองทาดานซกโดยเสรดวย แตโปแลนดซงไดทำาสนธสญญาชวยเหบอซงกนและกนกบองกฤษและฝรงเศสไวตงแตตนเดอนเมษายน ค.ศ. 1939 แลวไมยอมเจรจาดวย หลงจากนนฮตเลอรจงเพมความกดดนโดยการท ำาสนธสญญาพนธมตรกบอตาลในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1939 โดยทงสองฝายสญญาวาจะชวยเหลอกนทงทางดานเศรษฐกจและทหารในกรณทประเทศหนงทำาสงครามกบประเทศทสาม และจะไมยอมแยกทำาสนธสญญาสนตภาพแยกตางหากจากกนเปนการแสดงวาเยอรมนพรอมจะทำาสงครามกบประเทศอ น ท ข ด ข ว า ง ค ว า ม ต อ ง ก า ร ข อ ง ต น

ดวยเหตนองกฤษและฝร งเศสซ งไดตกลงใจทจะไมเอาใจเยอรมนอกตอไปแลว จงแสดงเจตนาทจะยบยงแผนการขยายอทธพลของเยอรมน โดยสงผแทนทางทหารไปยงกรงมอสโก โดยมวตถประสงคทจะดงเอาสหภาพโซเวยตเขารวมมอในการยบยงเยอรมนดวย ในขณะเดยวกนเยอรมนก ด ำาเนนการเจรจากบสหภาพโซเวยตเชนกน และไดมการทำาสญญาการพาณชยตอกนในวนท 20 สงหาคม ค.ศ. 1939 โดยสหภาพโซเวยตสญญาจะสงวตถดบใหแกเยอรมนเพอแลกเปลยนกบสนคาสำาเรจรป ตอมาในวนท 24 สงหาคม ค.ศ. 1939 สองประเทศทำาสนธสญญาไมรกรานกน โดยแตละฝายสญญาวาจะวางตนเปนกลางในกรณทอกฝายหนงทำาสงครามกบประเทศทสาม และไดมการทำาพธสารลบตอทายสนธสญญานไวดวย โดยทงสองฝายตกลงแบงโปแลนดฝายละครง ใน

กรณทเยอรมนบกโปแลนด นอกจากนนเยอรมนยนยอมใหสหภาพโซเวยตผนวกประเทศเลก ๆ รมฝงทะเลบอลตกคอ แลตเวย เอสโตเ น ย แ ล ะ ล ธ ว เ น ย ใ ต

ดงนน แมองกฤษและฝรงเศสจะยนยนรบรองความปลอดภยใหแกโปแลนดอก แตเนองจากเยอรมนซงมความมนใจในพรมแดนดานตะวนออกของตนวาจะไมถกสหภาพโซเวยตดจมตไตดสนใจทจะทำาสงครามกบองกฤษและฝรงเศสแลว จงดำาเนนการตามแผนการรกรานโปแลนดตอไป โดยยนคำาขาดใหโปแลนดสงผแทนมาเจรจากบตนทเบอรลนในวนท 29 สงหาคม ค.ศ. 1939 องกฤษซงยงหวงทจะมสนตภาพตอพยายามอครงหนงโดยการขอใหทตโปแลนดในเบอรลนเจรจากบ รบนทรอป (Ribintrop) รฐมนตรตางประเทศของเยอรมนซงกไมไดผลแตประการใด เพราะทตโปแลนดไมมอำานาจในการเจรจา ฮตเลอรจงยกเอาไปเปนขออางวาโปแลนดไมยอมรบขอเสนอของเยอรมนแมแตขอเดยว ดงนนในเชาวนท 1 กนยายน ค.ศ. 1939 เยอรมนจงสงทหารเขาบกโปแลนด และหลงจากทเยอรมนไมยอมปฏบตตามคำาขอรองขององกฤษและฝร งเศสทใหถอนทหารออกจากโปแลนดภายใน 24 ชวโมง องกฤษและฝรงเศสจงประกาศสงครามกบเยอรมนในวนท 3 กนยายน ค.ศ. 1939 สงครามโลกครงทสองจงระเบดขนทยโรปอกคร งหนง เหมอนกบสงครามโลกครงทหนง และขยายไปสแอฟรกาหลงจากทอตาลเขารวมสงครามกบเยอรมนในเดอนมถนายน ค.ศ. 1940 ตอมากขยายเขาไปสดนแดนสหภาพโซเวยตในเดอนเดยวกนอนเปนผลจากการทเยอรมนโจมตสหภาพโซเวยต และในทสดสงครามครงนกขยายกลายเปนสงครามโลกจรง ๆ เมอญปนพนธมตรอกประเทศหนงของฝายอกษะตดสนใจโจมตฐานทพเรอทอาวเพรลของสหรฐอเมรกาซงคอยขดขวางการขยายอทธพลของญปนในจนและเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในวนท 7 ธนวาคม ค.ศ. 1941 อก 4 วนตอมาเยอรมนและ

อตาลกปฏบตตามพนธะทมตอญปนดวยการประกาศสงครามกบส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า

เรองท 9.1.2 โครงสรางของสงคมโลกกอนสงครามโลกครงทสอง

จากทกลาวขางตน คงพอจะเหนไดแลววา โครงสรางของสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครงทสอง มลกษณะคลายกบสภาพการณกอนเกดสงครามโลกครงทหนงหลายประการ และมความแตกตางก น เ พ ย ง เ ล ก น อ ย ด ง จ ะ ช ใ ห เ ห น ด ง ต อ ไ ป น

1. มมหาอำานาจทงหมด 7 ประเทศ คอ องกฤษ ฝรงเศส สหรฐอเมรกา สหภาพโซเวยต เยอรมน ญปน และอตาล มพลงอำานาจใกลเคยงกน แตมผลประโยชนแตกตางกนและหลายอยางขดกน ซงเปนสวนทคลายกบสภาพการณกอนเกดสงครามโลกครงทหนงคอ

1.1 องกฤษและฝรงเศสมอาณานคมอยทวโลก จงพใจในสภาพของโครงสรางของสงคมโลกทสนธสญญาแวรซายสกำาหนดขนและตองการรกษาไว

1.2 สหรฐอเมรกากมความพอใจในโครงสรางทเปนอยแลบะไมตองการยงเกยวหรอลดรอนผลประโโยชนของใคร

1.3 สหภาพโซเวยตแมจะไมพอใจในโครงสรางของสงคมโลกทเปนอย และตองการสงเสรมการปฏวตเปลยนสงคมโลกใหเปนคอมมวนสต แตกตองเปลยนยทธวธหนมาสรางระบบคอมมวนสตในประเทศของตนใหเขมแขง และงดเวนการแทรกแซงในกจการภายในของประเทศเพอนบาน แตเมอมโอกาส สหภาพโซเวยตกไมรรอทจะใชกำาลงรกรานเพอนบาน คอ ฟนแลนด ในเดอนมกราคม ค.ศ. 1939 ยงผลใหสหภาพโซเวยตถกองคการสนนบาตชาตไลออกจากสมาชกภาพ

1.4 เยอรมน ญปน และอตาล มอาณานคมอยนอย และตองการมอาณานคมมากขน จงไมพอใจในโครงสรางของสงคมโลก

ทเปนอย และพรอมทจะใชกำาลงเปลยนแปลงโครงสรางขอสงคมโลกทเปนอยเสยใหม

2. มประเทศเอกราชเขามสวนรวมในกจการของสงคมโลกมากขน ดงจะเหนไดวากอนเกดสงครามโลกครงทสอง องคการสนนบาตชาตมสมาชกรวมกนถง 60 ประเทศ ทงนกเพราะดนแดนในอาณตและทอยใตอำานาจของประเทศอนไดรบเอกราช และเปนอสระจากอทธพลของประเทศอนมมากขน เชน อรก เลบานอน และซเรย หลดจากการเปนดนแดนในอาณตขององกฤษและฝรงเศส และเขาเปนสมาชกขององคการสนนบาตชาต โดยมเสยง 1 เสยง ในทประชมสมชชาขององคการสนนบาตชาตเทากบประเทศมหาอำานาจ สวนไทยสามารถเจรจาใหประเทสมหาอำานาจแกไขสนธสญญาทไมเปนธรรมททำาไวกบไทยในอดตไดสำาเรจ ยงผลใหไทยมเอกราชและมศกดศรเทากบประเทศอนในสงคมโลก สภาพการณดงกลาวนแตกตางจากสภาพการณกอนเกดสงครามโลกครงทหนงซงมประเทศเอกราชอย

3. องคการสนนบาตชาตอนเปนศนยกลางของนานาชาตซงไมเคยมอยในสงคมโลกกอนเกดสงครามโลกครงทหนงไดพยายามทจะรกษาสนตภาพของโลกและผลประโยชนของทกชาตอยางเสมอหนา แตตองประสบความลมเหลวเนองจากไมไดรบการสนบสนนจากมหาอำานาจอยางจรงจงและจรงใจ

4. มหาอำานาจฝายทตองการรกษาสถานภาพทเปนอยเชน องกฤษและฝรงเศสขาดการรวมตวกนอยางใกลชด เนองจากมวตถประสงคไมตรงกนและไมพรอมทจะใชกำาลงรกษาผลประโยชนสวนรวมของโลก ในขณะทมหาอำานาจฝายทตองการเปลยนแปลงสถานภาพทเปนอย เชน เยอรมน อตาล และญปน ประสานนโยบายและสนบสนนการกระทำาของกนและกนอยางเปดเผย

อาจกลาวไดวา โครงสรางของสงคมโลกตามลกษณะทกลาวมานมความเปราะบางอยมาก และไมสามารถตานทานแรงกดดนจาก

มหาอำานาจท พรอมจะใชสงครามเป นเคร องมอในการท ำาลายโครงสรางทเนอยเพอสรางสงคมโลกขนใหมตามแนวทางทพวกเขาปรารถนา โดยดำาเนนการสรางวกฤตการณเพอทดสอบความสามารถขององคการสนนบาตชาตและมหาอำานาจวา ตองรกษาสถานภาพทเปนอยอยางจรงจงเพยงใด ดงจะเหนไดจากวกฤตการณทเกดขนในระยะ 10 ปกอนเกดสงครามโลกครงทสองดงกลาวแลว ซงปรากฎวามหาอำานาจโดยเฉพาะองกฤษและฝร งเศสไมเตมใจทจะใชกำาลงอำานาจของตนรกษาโครงสรางของสงคมโลกทเปนอยในขณะนน อยางจรงจงเสยแตแรก และพยายามเอาใจมหาอำานาจผรกรานมากเกนไป จนทำาใหผรกรานเหลานนไดใจและคดจะสรางระเบยบใหมขนในโ ล ก

เรองท 9.1.3 สาเหตของสงครามโลกครงทสองและประเทศคสงคราม

จากการทกลาวมาขางตนไดแลววา สงครามโลกครงทสองเกดจากสาเหตดงตอไปน

1. สนธสญญาแวรซายสเปนสาเหตสำาคญททำาใหเยอรมนไมพอใจและขมขนตอขอกำาหนดตาง ๆ ซงมงลงโทษเยอรมนอยางมาก โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบพรมแดนดานตะวนออกทเยอรมนตองยอมใหโปแลนดใชเปนทางผานไปสเมองชายทะเลได อนเปนสงทมหาอำานาจอยางเยอรมนไมอาจรบได ยงผลใหใหเยอรมนใชเปนขออางในการกอสงคราม

2. ความไมพอใจของฝายอกษะคอเยอรมน อตาล และญปน ตอสถานภาพทเปนอยในขณะนน คอประเทศเหลานมดนแดนสำาหรบเปนแหลงทรพยากรและระบายพลเมองทเพมขนอยนอยกวาประเทศมหาอำานาจอนอยางมาก จงตองการยกฐานะใหสงขน โดยการใชสงครามเปนเครองมอ

3. ความผดพลาดในการดำาเนนนโยบายของงกฤษและฝรงเศส ซงมงเอาใจเยอรมนมากเกนไปในระยะแรก จงยงผลให

เยอรมนไดใจและเขาใจผดวาองกฤษและฝรงเศสไมกลาทำาสงครามกบตน

4. การถอนตวของสหรฐอเมรกาออกจากองคการสนบาตชาตและความขดแยงในผลประโยชนขององกฤษและฝรงเศส ทำาใหองคการสนนบาตชาตออนแอมากจนไมสามารถทำาหนาทคำาประกนบรณภาพแหงดนแดนและเอกราชทางการเมองของสมาชกและลงโทษผรกรานอยางมประสทธผลได จงเปนเหตใหฝายอกษะกลาใชสงครามเปนเครองมอในการดำาเนนนโยบายขยายดนแดนโดยไมหวนเกรงตอผลทจะตามมา

5. การฉวยโอกาสของสหภาพโซเวยตในการแสวงหาความมนคงใหแกตน โดยทำาสนธสญญาไมรกรานกบเยอรมนซงมขอตกลงแบงเขตอทธพลในโปแลนด สนธสญญานมสวนสำาคญททำาใหฮตเลอรตดสนใจบกโปแลนด ซงองกฤษและฝรงเศสประกาศใหความคมครอง จนเกดสงครามโลกครงทสองตดตามมา

หลงจากทองกฤษและฝร งเศสประกาศสงครามกบเยอรมนแลว บรรดาประเทศทสงกดอยในจกรภพองกฤษ เชน อนเดย แคนาดา สหภาพแอฟรกาใต ออสเตรเลย และนวซแลนด ไดประกาศสงครามกบเยอรมนดวยเหมอนกบทพวกเขาเคยทำาในสงครามโลกคร งทหนง จงทำาใหฝายสมพนธมตร โดยเฉพาะองกฤษไดเปรยบเยอรมนมากทงในดานพนท ทรพยากร และประชากร เยอรมนจงพยายามแกขอเสยเปรยบโดยการบกเขายดประเทศตาง ๆ ทตนตองการใชเปนฐานทพหรอแหลงทรพยากรโดยรวดเรว ซงปรากฏวาเยอรมนยดโปแลนดไดอยางรวดเรวภายในเวลาไมถง 1 เดอนและหลงจากทไมสามารถขอใหองกฤษและฝรงเศสเจรจาสนตภาพกบตนไดสำาเรจเยอรมน จงแจงแกพระเจาครสเตยน (Christain) แหงเดนมารกและพระเจาอารกอน (Argon) แหงนอรเววา เยอรมนจำาเปนตองเขายดครองสองประเทศนนเพอมใหตกไปอยในมอของฝายพนธมตร จงขอใหประเทศทงสองยอมแตโดยด เมอพระเจา

ครสเตยนทรงยนยอมเดนมารกจงตกเปนรฐในอารกขาของเยอรมน สวนพระเจอารกอนไมยนยอม เยอรมนจงบกเขายดนอรเวย โดยรวดเรวในเดอนเมษายน ค.ศ. 1940 พระเจาอารกอนหนไปตงรฐบาลพลดถนในองกฤษ หลงจากนนเยอรมนก บ กเขายด เบลเยยม เนเธอรแลนด และลกเซมเบอรกในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1940 และมงเขาตกองทพองกฤษทสงมาชวยจนแตกพายหนไปลงเรอท เมองด นเค รก (Dunkirk) กลงองกฤษ จากนนกองทพเยอรมนกมงเขาสฝร งเศสทนท และสามารถบงคบใหฝร งเศสยอมจ ำา น น ไ ด ใ น ว น ท 22 ม ถ น า ย น ค .ศ . 1940

ในชวงทเยอรมนกำาลงประสบชยชนะนเอง อตาลกกระโดดเขารวมกบฝายเยอรมนดวย ในวนท 10 มถนายน ค.ศ. 1940 ตามมาดวยฮงการ โรมาเนย และบลแกเรย ซงเขารวมกบเยอรมน จงทำาใหเยอรมนเขมแขงขน และหนไปใชกำาลงทางอากาศโจมตเกาะองกฤษอยางรนแรงเพอบงคบใหองกฤษยอมจ ำานน แตเมอทำาไมส ำาเรจเยอรมนกทำาผดซำาเปนครงทสอง นนคอการบกเขาตสหภาพโซเวยตในเดอนมถนายน ค.ศ. 1941 ซงยงผลใหเยอรมนตองทำาศกสองแนวเหมอนในสงครามโลกครงทหนง อนเปนสงทฮตเลอรตองการหลกเลยงในตอนแรก โดยทำาสนธสญญาไมรกรานกบสหภาพโซเวยตกอนทเขาจะบกโปแลนด หลงจากทฮตเลอรสงทหารเขาบกสหภาพโซเวยต วนสตน เชอรชล (Winstom Churchill) นายกรฐมนตร กประกาศวา เราจะชนะสงคราม เหตผลทท ำาใหวนสตน“ ” เชอรชลเชอเชนนนกคอ สหภาพโซเวยตมประชากรและทรพยากรมากรวมทงมด นแดนกวางใหญไพศาล ตลอดจนมฤดหนาวอนรนแรงจงทำาใหยากแกตางชาตทจะยดครองไดเดดขาด และกเปนจรงเชนนน ดงจะเหนไดวาแมวาเยอรมนจะใชกำาลงทหารมากมายหลายแสนคนเขาตสหภาพโซเวยตเปนแนวกวางกวา 2,000 กโลเมตร และตลกเขาไปจนเกอบถง เลนนกราด แตกไมสามารถเอาชนะ

สหภาพโซเวยตได และตองสญเสยชวตทหารไปเปนจำานวนมาก ในก า ร ร บ ต ล อ ด ฤ ด ห น า ว ข อ ง ป ค .ศ . 1940 – 1941

ตอมาเมอญปนท ำาสงครามกบสหรฐอเมรกาแลวในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1941 ฮตเลอร ก ท ำาผดซ ำาอ กโดยการประกาศสงครามกบสหรฐอเมรกา ซงทำาใหรฐบาลสหรฐอเมรกาสามารถสงทหารมาชวยองกฤษรบในสมรภมแอฟรกาและยดรปได รวมทงเปนการเพมกำาลงสำารองใหแกฝายพนธมตรอยางมาก หลงจากนนมประเทศอนในอเมรกาใตอกหลายประเทศ เชน ควบาและเวเนซเอลา เปนตน ประกาศสงครามกบฝายอกษะคอเยอรมน อตาล และญปนด วย คงมประเทศไทยเพยงประเทศเด ยวเท าน นท เข าขางฝายอกษะดดยประกาศสงครามกบสหรฐอเมรกาและองกฤษเมอวนท 5 ม ก ร า ค า ค .ศ . 1942

จงสรปไดวา ในสงครามคร งนฝายอกษะมเพยง 3 ประเทศเทานนทมกำาลงมาก และทำาการรบจรง ๆ คอเยอรมน อตาล และญปนประเทศอน ๆ ทเขารวมดวยไมสามารถชวยไดมากนกเนองจากอยในภาวะจำายอมใหเขารวมดวย เชน ไทย เปนตน ตรงกนขามฝายพนธมตรซงเปลยนชอมาเปนฝาย “สหประชาชาต” ตามคำาแถลงของประธานาธบดรสเวลท มประเทศทเปนแกนถง 4 ประเทศ คอองกฤษ ฝรงเศส สหภาพโซเวยต และสหรฐอเมรกา และมประเทศอน ๆ เขารวมรบดวยอยางจรงจงอกหลายประเทศ เชน แคนาดาออสเตรเลย และนวซแลนด เปนตน รวมเปนประเทศทเขารวมรบในส ง ค ร า ม ค ร ง น เ ป น จ ำา น ว น 29 ป ร ะ เ ท ศ

ตอนท 9.2ขอบเขตและลกษณะของสงครามโลกครงทสองโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 9.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

9.2.1 ขอบเขตและสมรภมของสงคราม

9.2.2 ความรายแรงของสงคราม9.2.3 การสงบศกและการสรางสนตภาพ

แนวคด1. สงครามโลกครงทสองมขอบเขตกวางขวาง ครอบคลมดน

แดนตาง ๆ ในสวนของโลกมากกวาสงครามโลกครงทหนง และรบกนดเดอดถง 3 สมรภม คอ สมรภมยโรป สมรภมแอฟรกาเหนอและยโรปตอนใต และสมรภมเอเชยตะวนออก และมหาสมทรแปซฟก จงมลกษณะเปนสงครามโลกอยางแทจรงมากกวาสงครามโลกครงทหนง

2. สงครามโลกครงทสองมความรายแรงมาก คราชวตทหารของประเทศผชนะและผแพรวมกนประมาณ 15 ลานคน และคราชวตพลเรอนอกหลายลานคน เนองจากมการนำาเอาอาวธทรายแรงมาใชทำาลายลางกน เชนใชเครองบนนำาระเบดไปทงใสประเทศศตรโดยไมจำากดเปาหมายวาเปนเขตทหารหรอพลเรอน

3. แมสงครามครงนจะมความรนแรงมากกวาสงครามโลกครงทหนงหลายเทา แตประเทศผชนะกไมคดจะลงโทษผแพอยางรนแรง และคดเพยงจะทำาใหประเทศผแพนยมประชาธปไตย และเลกใชสงครามเปนเครองมอในการขยายอำานาจเทานน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 9.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบาย ขอบเขตและสมรภมของสงครามโลกครงทสองได

ถกตอง2. อธบายมลเหตทกอความเสยหายแกชวตทหารและพลเรอน

ของประเทศผแพและผชนะไดถกตอง3. อธบายเปาหมายของฝายสมพนธมตรในการสรางสนตภาพ

หลงสงครามโลกครงทสองไดถกตอง

ความนำาสงครามโลกครงทสองมขอบเขตกวางขวาง และมการใชอาวธ

ยทโธปกรณทรายแรงมากกวาสงครามโลกครงทหนง จงกอใหเกดความเสยหายแกประเทศคสงครามมากกวาสงครามโลกครงทหนงซ ง จ ะ ข อ ก ล า ว โ ด ย ย อ ด ง น

เรองท 9.2.1 ขอบเขตและสมรภมของสงครามดงไดกลาวแลววา อตาลตองการเพมอาณานคมในแอฟรกา

เหนอ และญปนตองการขยายอทธพลเขาสจนและอาณานคมของฝายพนธมตรในมหาสมทรแฟซฟก รวมทงบรเวณเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางจรงจง โดยมวตถประสงคเพอใหไดแหลงวตถดบและเชอเพลงสำาหรบทำาสงคราม จงยงผลใหแอฟรกาเหนอ เอเชยตะวนออก เอเชยตะวนออกเฉยงใต และมหาสมทรแปซฟกกลายเปนสมรภมทดเดอดและรนแรงพอ ๆ กบสมรภมยโรป และยงผลใหสงครามคร งน ม ล กษณะเป นสงครามโลกท แท จรงมากกวาส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร ง ท ห น ง1.สมรภมยโรป

ณ สมรภมนเยอรมนใชทหารจำานวนหลายลานคนพรอมดวยอาวธทนสมยรวมทงรถถงและเครองบนทำาการบกอยางรวดเรวแบบสายฟาแลบตอประเทศศตร ยงผลใหเยอรมนสามารถบกยดประเทศตาง ๆ ในยโรปทตนตองการไดอยางรวดเรว รวมทงสามารถบงคบใหฝรงเศสยอมจำานนไดในวนท 22 มถนายน ค.ศ. 1940 หลงจากใชเวลาบกเพยง 2 เดอน แตกไมไดหมายความวา ชาวยโรปทประเทศของเขาถกยดโดยเฉพาะชาวฝรงเศสทงหมดจะยอมแพ ทงนกเพราะนายพลเดอโกลได หลบหนไปอยอ งกฤษ และจดตงกองก ำาล ง

ฝรงเศสเสร ขนประกาศตอสตอไป เนองจากเยอรมนไมมกองทพ“ ”เรอทยงใหญเทาองกฤษ จงไมกลายกพลขามชองแคบโดเวอรเพอยดเกาะองกฤษ และคงใชเฉพาะกองทพอากาศโจมตองกฤษแทบทกวนเปนเวลา 5 เดอน ระหวาง สงหาคม ธนวาคม ค– .ศ. 1940 ซง

ทำาใหเยอรมนตองเสยเครองบนไปประมาณ 120 ลำา โดยไมสามารถบงคบองกฤษยอมจำานนได และทง ๆ ทองกฤษยงยนหยดโดยมสหรฐอเมรกาคอยสนบสนนดานอาวธยทโธปกรณและมมตรพรอมดวยอาณานคมคอยชวยอกมาก เยอรมนกยงกลาหนไปเปดแนวรบดานตะวนออกกบสหภาพโซเวยตในเอนมถนายน ค .ศ. 1941 และตองประสบความสญเสยอยางมากมาย ทงจำานวนทหาร รถถง และเครองบน โดยไมสามารถบงคบใหสหภาพโซเวยตยอมจำานนกอนฤดหนาว ค.ศ. 1941 - 1942 ได และแมจะพยายามโจมตครงใหญอกครงในเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 1941 โดยบกลกเขาไปทางดานตะวนตกเฉยงใตของสหภาพโซเวยตเป นระยะทางประมาณ 1,800 กโลเมตร เพอทจะยดแหลงนำามนทครอสน และบาค แตไมประสบผลสำาเรจและทำาใหเยอรมนตองประสบปญหาในการสงกำาลงบำารงยงผลใหทหารตองลมตายและถกจบเปนเชลยหลายแสนคนหลงจากทสหภาพโซเวยตเร มตโตกลงตงแตตนป ค.ศ. 1943 และกลบเปนฝ า ย บ ก เ ย อ ร ม น บ า ง ใ น ร ะ ย ะ ต อ ม า

ขอทควรกลาวถง ณ จดนกคอ การทสหภาพโ.เวยตยนหยดตอสกบเยอรมนไดเปนเวลานานโดยไมยอมจำานนนนเกดจากปจจย 2 ป ร ะ ก า ร

ประการแรก ความสำาเรจของสตาลนในการปลกความรสกชาตนยมของชาวรสเซยใหสนบสนนรฐบาลตอตานพวกเผดจการฟ า ส ซ ส ต ท ง ๆ ท เ ข า เ อ ง ก เ ป น จ อ ม เ ผ ด จ ก า ร

ประการทสอง การชวยเหลอดานอาวธอยางไมจ ำากดจากสหรฐอเมรกา ซงสงอาวธใหสหภาพโซเวยตยมและเชาไปใชผานทางประเทศอหราน ชวยใหสหภาพโซเวยตมก ำาลงอาวธทแขงแกรง

สมรภมยโรปเรมดเดอดขนอกครง หลงจากทฝายพนธมตรซงมสหรฐอเมรกาเปนกำาลงสำาคญ ยกพลขนบกทนอรมงดของฝรงเศสเปนผลสำาเรจในวนท 6 มถนายน ค.ศ. 1944 ซงเรยกกนวา วนดเดย (D”day) อนเปนวนทมการรบกนดเดอดทสด ระหวาง

กองทพสมพนธมตรและกองทพเยอรมนซงยดครองฝรงเศสอยในขณะนน ปรากฏวาทงสองฝายตางประสบความสญเสยอยางหนกดวยกนทงจำานวนทหารและอาวธยทโธปกรณ หลงจากนนกองทพเยอรมนกเปนฝายถอนกลบไปรกษาดนแดนของตน ซงกไมสามารถรกษาได และในทสดเยอรมนตองยอมแพโดยไมมเงอนไขในวนท 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1945 หลงจากทฮตเลอรฆาตวตายแลวเพยง 3 – 4 วน ปรากฏวา ณ สมรภมยโรป น คสงครามสญเสยชวตทหารไปทงหมดประมาณ 12 ลานคน เปนทหารเยอรมนประมาณ 3 ลานคน และทหารสหภาพโซเวยต 6 ลานคน ทเหลอเปนทหาร องกฤษ ฝรงเศส อตาล และอน ๆ สวนพลเรอนของทงสองฝายเสยชวตไปประมาณ 6 ลานคน

2. สมรภมแอฟรกาเหนอแลยโรปใตดงไดกลาวแลววา กอนสงครามโลกคร งทสองระเบดขนนน

อตาลมอาณานคมอยในแอฟรการเหนอแลว 3 แหงคอ ล เบย โซมาลแลนด และเอธโอเปย ซงอตาลเพงยดไดในป ค .ศ. 1936 และแอลเบเน ยในยโรปใตอ ก 1 แหง ซ งในทรรศนะของอตาล น น อาณานคมดงกลบาวเปนจ ำานวนนอยเกนไปไมสมศกดศรของประเทศมหาอำานาจ เชนอตาล ซงมสโสลนอยากจะใหอตาลกลบมายงใหญเหมอนจกรวรรดโรมนในอดต จงทำาใหอยากไดอาณานคมเพมข น ท ง ใ น ย โ ร ป ใ ต แ ล ะ แ อ ฟ ร ก า เ ห น อ

ดวยเหตนหลงจากทอตาลประกาศสงครามกบองกฤษ และฝร งเศส ในเดอนมถนายน ค.ศ. 1940 กองทพอตาลเขาโจมตโซมาลแลนดขององกฤษ และสามารถยดดนแดนดงกลาวไดในเวลาอนสน เนองจากกองทหารองกฤษทรกษาดนแดนดงกลาวมอยเปนจำานวนนอย แตปรากฏวา เมอกองทพอตาลพยามจะบกยดกรซในเดอนตลาคม ค.ศ. 1940 โดยใชแอลเบเนยเปนฐานทพ อตาลกตองเผชญกบการตอตานอยางเดดเดยวจากกองทพกรก และตองใชเวลา

ถง 8 เดอน รวมทงขอความชวยเหลอจากกองทพเยอรมนดวยจงจะส า ม า ร ถ ย ด ก ร ซ ไ ด ห ม ด ท ง ป ร ะ ท ศ

ในขณะเดยวกน กองทพเยอรมนกตองเผชญกบการตอตานจากพวกกองโจรในยโกสลาเวยอยางหนกในระหวางทพยายามจะเดนทพผานยโกสลาเวย และไมสามารถยดครองยโกสลาเวยได โดยราบรนตลอดสงคราม ในทำานองเดยวกนเมอกองทพเยอรมนกบกองทพอตาลพยายามจะบกเขาตอยปตในตอนตนป ค.ศ. 1941 กตองเผชญกบการตอตานอยางเดดเดยวจากกองทพองกฤษ และตองทำาสงครามทะเลทรายกบกองทพองกฤษเปนเวลานานเดอน โดยไมสามารถยดอยปตได ตรงกนขามในระยะเดยวกนน กองทพองกฤษสามารถตโตกองทพอตาลในโซมาลแลนดได เป นผลส ำาเรจ จนสามารถยดดนแดนดงกลาวคนได รวมทงสามารถขบไลกองทพอตาลออกจากเอธโอเปยไดในเมษายน ค.ศ. 1941 อกดวย พรอมกบเชญใหกษตรยไฮเลเซลสซกลบไปปกครองเอธโอเปยตามเดม

ตอมาหลงจากทกองทพองกฤษและกองทพอเมรกนไดรวมมอกบกองกำาลง ฝร งเศสเสร ทำาการยกพลขนบกเปนผลสำาเรจท“ ”เมองคาซาบลงกาในโมรอกโกของฝรงเศสในเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1942 แลว อนาคตของกองทพฝายอกษะกเรมมอมนรบแพเรอย ๆ และในทสดทหารฝายอกษะกวา 300,000 คนซงไมไดรบการสงก ำาล งบ ำาร งจากเยอรมน และอ ตาล ก ยอมแพต อกองท พฝายสมพนธมตรในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1943 ยงผลใหการรบในส ม ร ภ ม แ อ ฟ ร ก า เ ห น อ ส น ส ด ล ง

ห ล ง จ า ก น น ก อ ง ท พ ฝ า ย พ น ธ ม ต ร ก บ ก ข า ม ท ะ เ ลเมดเตอรเรเน ยนและสามาถยดเกาะซซล ของอตาลได ในเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 1943 ยงผลใหมสโสลนเสยชอเสยงอยางมาก และถกโคนอำานาจพรอมกบถกจำาคก จอมพลบาโคกสโอหวหนารฐบาบใหมจงเสนอขอเจรจาเพอยตสงครามกบฝายพนธมตร ซงยกพลขนสแผนดนใหญของอตาลแลวในเดอนสงหาคม ค.ศ. 1943 แตหลง

จากททหารเยอรมนชวยมสโสลนออกจากคกได และแตงตงใหเขาเปน ผนำาของสาธารณรฐฟาสซสต “ ” เพอรบกบฝายพนธมตรตอไป กองทพอตาลบางสวนทยงภกดตอมสโสลนซงไดรบการสนบสนนจากกองทพเยอรมนจงทำาการสตอ แตเนองจากทหารอตาลเสยขวญมากและทำาการรบโดยไมเตมใจนก การรบในสมรภมอตาลจงไมดเดอดนก และในทสดอตาลกยอมแพพรอม ๆ กบเยอรมน ผลปรากฎวา ณ สมรภมแอฟรกาเหนอและอตาล ประเทศคสงครามเสยชวตทหารไปประมาณ 300,000 คนซงกวาคร งเปนทหารเยอรมนแ ล ะ อ ต า ล 3. สมรภมเอเชยตะวนออกและมหาสมทรแปซฟก

นบตงแตทญปนแมนจเรยไดสำาเรจ และทำาสงครามกบจนจนสามารถยดเมองชายฝงทะเลของจนไดทงหมด รวมทงเกาะไหหลำาในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1938 ญปนกพยายามแผอทธพลลงมายงเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยพยายามปลกความรสกชาตนยมในหมชาวอาณานคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงอยภายใตการปกครองขององกฤษ ฝรงเศส และเนเธอรแลนด และในระหวางทสามประเทศตะวนตกตองเผชญการบกอยางหนกของกองทพเยอรมน ในระยะแรกของสงครามในสมรภมยโรป ญปนพยายามทจะเรยกรองใหสามประเทศตอบสนองความตองการของตน อาท ในป ค.ศ. 1940 – ค.ศ. 1941 ขอใหฝรงเศสยอมใหญปนเขาไปใชฐานทพในเวยดนามพอใชเปนฐานทพโจมตจน ซงฝรงเศสกจำาตองยอมเพราะไมมกำาลงพอจะตอสกบญปนได นอกจากนนญปนบงคบใหองกฤษหามจนใชถนนในตอนเหนอของพมาขนสนคาเขาสจน คงมสหรฐอเมรกาประเทศเดยวเทานนทตอตานญปนอยางแขงขน ยงผลใหญปนโกรธแคนสหรฐอเมรกาอยางมากและเตรยมทำาสงครามกบสหรฐอเมรกาเ ต ม ท

เพราะฉะนน หลงจากทญปนตดสนใจโจมตอาวเพรลของสหรฐอเมรกาในวนท 7 ธนวาคา ค.ศ. 1945 ญปนสงกองทพเรอ

และกองทพอากาศจากฐานทพในอนโดจนโจมตไทย มลายและสงคโปรขององกฤษ รวมทงในอนโดนเซยของเนเธอรแลนด และฟลปปนสของสหรฐอเมรกาดวย โดยใชวธการท ำาสงครามแบบสายฟาแลบ ทำานองเดยวกบทกองทพเยอรมนใชในสมรภมยโรป ผลปรากฎวากองทพญปนสามารถยดดนแดนอาณานคมดงกลาวท งหมดภายใน 6 เด อน ท งน ก เน องจากปจจย 2 ประการค อ

ประการแรก กองทพองกฤษ เนเธอรแลนด และสหรฐอเมรกาในดนแดนอาณานคม ตาง ๆ มกำาลงนอยกวากองทพญปนทงในดานก ำา ล ง พ ล แ ล ะ อ า ว ธ

ประการทสอง ชาวพนเมองบางแหง เชน ชาวอนโดนเซย และชาวพมา ไมเพยงจะไมชวยกองทพของประเทศแมเทานนแตยงใหการตอนรบกองทพญปน วาเปนผมาปลดปลอยพวกเขาใหหลดพนจากก า ร ป ก ค ร อ ง ข อ ง พ ว ก จ ก ร ว ร ร ด น ย ม อ ก ด ว ย

ดวยเหตน เมอญปนยดอาณานคมขอประเทศตะวนตกไดหมดแลว ญปนจงสนบสนนใหชาวพนเมองเขามสวนรวมในการปกครอง และฝกชาวพนเมองไวเตรยมรบมอกบชาวตะวนตกซงอาจจะบกกลบม า อ ก ด ว ย

สวนสมรภมแปซฟกนน ปรากฏวาในระยะแรกของสงคราม กองทพเรออนยงใหญของญปนสามารถคมทะเลจนตอนใตได ทงหมด จนสามารถทจะเขาคกคามความมนคงของออสเตรเลยได สวนมหาสมทรแปซฟกตอนเหนอ กองทพเรอญปนควบคมเสนทางเ ด น เ ร อ ไ ด ถ ง เ ก า ะ ม ด เ ว (Midaay) ข อ ง ส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า

อยางไรกตาม กองทพเรอของญปนครองความเปนเจาทะเลในอาณาบรเวณดงกลาวอยไดเพยง 6 เดอนแรกของสงครามเทานนกหมดอทธพล เนองจากพายแพอยางยบเยนในการทำายทธนาวกบกองทพเรอของสหรฐอเมรกาททะเลคอรล (Coral Sea) ในเดอนเมษายน ค.ศ. 1942 และทอาณาบรเวณใกลเกาะมดเว ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 1942 และนบตงแตนนมากองทพเรอของญปนก

ไมสามารถทำาการรกทางทะเลไดตอไปและกลายเปนฝายตงรบการรกของกองทพเรอสหรฐอเมรกา ซงสามารถยดเกาะตาง ๆ ทญปนใชเปนฐานทพในมหาสมทรแปซฟกคนมาไดทงหมดระหวางการรกในป ค.ศ. 1944 – ค.ศ. 1945 เชน เกาะไซปน ตเนยน กวม และเลเต และในทสดกสามารถบกเขายดมนลา นครหลวงของฟลปปนสไดในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 1945 โดยไดรบความรวมมอจากกองกำาลงชาวฟลปปนสเสร ภายในประเทศ ซงทำาการโจมตกองทพญปนผยดครองจากแนวหลงอ กด วย และหล งจากน นกองท พเรอของสหรฐอเมรกากเรมบกเขายดเกาะรอบนอกของญปนไดในเดอนตอมา คอ เกาะอโวจมา ซงอยหางจากกรงโตเกยวเพยง 1,200 กโลเมตร และอยในรศมของการโจมตโดยเครองบนได ตอมาไมชากองทพเรอสหรฐอเมรกากบกเขายดเกาะโอกนาวาไดในเดอนมถนายน ค.ศ. 1945 ห ล ง จ า ก ส ร บ ก น อ ย า ง ท ร ห ด เ ป น เ ว ล า 3 เ ด อ น

นอกจากนน นบตงแตตนป ค.ศ. 1945 เปนตนไป เครองบนของสหรฐอเมรกาจากฐานทพในเกาะตาง ๆในมหาสมทรแปซฟกกเร มทำาการบนไปทำาลายแหลงอตสาหกรรมในเกาะญปนและกรงโตเกยวโดยตรง อนเปนการเรมทำาลายขวญประชาชนญปนเปนครงแรกนบแตเร มสงคราม ในขณะเดยวกนกองทหารญปนทยดครองพมากพายแพกองทพองกฤษและจำาตองถอนออกจากประเทศนน ดงนนวนพายแพของญปนจงคงเร มปรากฏชดตงแตตนป ค.ศ. 1945

เนองจากสหรฐอเมรกาคาดวาการบกเขายดประเทศญปน จะตองเสยชวตทหารและอาวธเปนจำานวนมหาศาล จงตดสนใจใชระเบดปรมาณกบญปน โดยนำาไปทงทเมองฮโรชมา และนางาซาก ในวนท 6 และวนท 9 สงหาคม ค.ศ. 1945 ซ งทำาลายชวตพลเมองทนทประมาณ 80,000 คนและทำาลายเมองทงสองอยางยอยยบ ยงผลปรากฏวาญปนไดสญเสยชวตทหารไปในสมรภมเอเชย เอเชยตะวนออกเฉยงใต และมหาสมทรแปซฟก ประมาณ 1,270,000 คน และบาดเจบอกประมาณ 140,000 คน รวามงประชาชนอกหลายแสนท

เสยชวตไปเพราะการโจมตทางอากาศของสหรฐอเมรกา สวนฝายพนธมตรโดยเฉพาะจนเสยชวตทหารไปประมาณ 1,300,000 คน และบาดเจบอ ก 1,700,000 คนและอนเด ยเสยชวตทหารไปประมาณ 32,000 คน และบาดเจบอ กประมาณ 64,000 คน

การยอมแพของญปนในวนท 15 สงหาคม ค.ศ. 1945 ทำาใหสงครามโลกครงทสอง ซงเรมตนโดยเยอรมนบกโปแลนดในวนท 1 กนยายน ค.ศ. 1939 สนสดลงโดยเดดขาด หลงจากทไดตอสกนมาเปนเวลาเกอบ 6 ป ใน 3 สมรภมของ 3 ทวป

สำาหรบประเทศไทยของเรานน แมวาจะไมไดเปนสมรภมของสงครามเหมอนประเทศอน ๆ ในเอเชย แตกไดรบผลกระทบจากสงครามนไมนอยเหมอนกน ทงนกเพราะในขณะทญปนยกพลขนบกในพนทของหลายจงหวดทางภาคใตของประเทศไทย อาท ประจวบครขนะและสงขลา ในตอนคำาของวนท 7 ธนวาคม ค.ศ. 1941 (พ.ศ. 2484) วนเดยวกบทญปนสงกองกำาลงเขาโจมตมลาย สงคโปร อนโดนเซย และฟลปปนส ญปนยนคำาขาดใหไทยยอมใหกองทพฤญปใใชดนแดนไทยไปโจมตมลายขององกฤษนน ประเทศไทยซงประกาศตวเปนกลางในความขดแยงระหวางมหาอำานาจและไดทำาสนธสญญาไมรกรานไวกบองกฤษ ไมยอมปฏบตตามคำาขาดของญปน ยงผลใหกองทพและประชาชนไทยทำาการตอตานการยกพลขนบกของญปนอยางเดดเดยวเปนเวลากวา 10 ชวโมง จงยตตามคำาสงของรฐบาล ซงยอมรบเงอนไขของฝายญปน โดยมขอแมวา ญปนจะตองเคารพอธปไตยของไทยและไมปลดอาวธกองทพไทยในระหวางเดนทพผานป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย

อยางไรกตาม หลงจากทไทยยอมหยดการตอตานและยอมปฏบตตามคำาขาดของญปน ดงกลาวแลว ญปนกมไดปฏบตตามสญญา และกลบตงกองทพไวในประเทศไทยดวย ทงในกรงเทพฯ

และจงหวดอน ๆ อกหลายจงหงวด เชน กาญจนบร และสงขลา เปนตน พรอมนนไดขอกเงนจากรฐบาลไทยอกเปนจำานวนมาก เพอเปนคาใชจายของกองทหารญปนทตงอยในประเทศไทย ยงผลใหรฐบาลไทยตองพมพธนบตรไทยใหกองทหารญปนใชจายเปนจำานวนมาก ผลปรากฏวาธนบตรทรฐบาลไทยพมพขนใหญปนยมใชใหเกดภาวะเงนเฟอในประเทศไทยอยางมากทงในระหวางสงครามและหลงส ง ค ร า ม

นอกจากญปนจะกอความเสยหาตนใหแกประเทศไทยโดยตรง ทงทางทหารและเศรษฐกจดงกลาวแลว รฐบาลไทยซงมจอมพล ป. พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตรในสมยนน ไดมสวนกอความเสยหายใหแกประเทศไทยโดยทางออมอกดวย ทงนกเพราะรฐบาลไทยในสมยนนไดคาดเหตการณผดวา ญปนซงรบชนะอยางงดงามในระยะตนของสงครามดงกลาว จะเปนผชนะสงครามในทสด ไดตดสนใจเขาเปนพนธมตรของญปนอยางเตมทโดยไดทำาการประกาศสงครามกบสหรฐอเมรกาและองกฤษในวนท 25 มกราคม ค.ศ. 1942 อนมผลทำาใหไทยกลายเปนคสงครามกบมหาอำานาจตะวนตก และเปนเปาหมายการโจมตทางอากาศของฝายสมพนธมตรในระหวางสงคราม ซงปรากฏวาการโจมตทางอากาศของฝายสมพธมตรตอประเทศไทย แมจะมงโจมตทตงของทหารญปนเปนสำาคญ แตกกอผลเสยหายใหแกทรพยสนของทางราชการและประชาชนดวย เชน สะพานพทธยอดฟาถกทำาลายเสยหายใชการไมไดเลยในระหวางสงคราม เปนตน อยางไรกตามการตดสนใจผดพลาดของรฐบาลไทยในสมยนนไมไดกอผลรายรนแรงตอประเทศไทยมากนก ทงนกเพราะทนททรฐบาลไทยประกาศสงครามกบสหรฐอเมรกาและองกฤษ ผนำาของไทยทงทอยในประเทศ เชน นายปรด พนมยงค ผสำาเรจราชการแทนพระองค และ ม.ร.ว. เสนย ปราโมช อครราชทตไทยประจำากรงวอชงตน ด.ซ. ซงไมเหนดวยกบการตดสนใจของรฐบาลไทย ไดรวมกนกอตงขบวนการ เสรไทย ในประเทศ สวน ม.ร.ว. เสนย ปราโมช เปน

หวหนา เสรไทย นอกประเทศ ยงผลใหสหรฐอเมรกาซงไมไดประกาศสงครามกบประเทศไทยถอวา ม.ร.ว. เสนย ปราโมช เปนตวแทนทางการทตของประเทศไทยตอไป และไมถอประเทศไทยเปนประเทศทเปนศตร แตเปนประเทศทตองชวยใหไดรบการปลดปลอยจากศตร คอญปน จงคงมองกฤษเพยงประเทศเดยวเทานนทประกาศสงครามกบประเทศไทย และถอวาจะตองลงโทษประเทศใหสาสมกบความผดของไทยทไปรวมมอกบญปน และบกเขายดครองดนแดนบางสวนของเขา เชน เชยงตง เปนตน ในระหวางสงครามแตดวยความชวยเหลอสหรฐอเมรกา และความดทขบวนการเสรไทยทำาไวกบองกฤษและชาวอ งกฤษในระหว างสงคราม อ งกฤษจงไม ได ลงโทษประเทศไทยรนแรงดงทตงใจไว โดยในตอนแรกนนองกฤษ ไดยนขอเรยกรองใหไทยปฏบตถง 21 ประการ ซงถาไทยจำาตองยอมตามขอเรยกรองทง 21 ประการนน กจะทำาใหไทยอยภายใตการควบคมขององกฤษโดยปรยาย ดวยเหตนในขอตกลงยตสถานะสงครามระหวางไทยกบองกฤษเมอวนท 1 มกราคม ค.ศ. 1946 จงมสาระสำาคญเปนการลงโทษไทยไมมากนกเมอเปรยบเทยบกบขอเรยกรอง 21 ป ร ะ ก า ร ซ ง อ ง ก ฤ ษ ย น ต อ ไ ท ย เ ป น ต อ น แ ร ก ด ง น

1. ไทยยอมรบผดชอบในการพทกษรกษาและคนใหในสภาพไมเสอมเสยซงบรรดาทรพยสน สทธ และผลประโยชนทกชนดขององกฤษในประเทศไทย

2. ไทยยอมรบวา สงครามทญปนทำาครงน แสดงใหเหนวา ประเทศไทยมความสำาคญเกยวกบการปองกน มลายา พมา อนเดยและอนโดนเซยและอนโดจน และความมนคงทางมหาสมทรอนเดย และอาณาบรเวณแปซฟกตะวนตกเฉยงใต ฉะนนไทยจะรวมมอเตมทในบรรดาขอตกลงเพอความมนคงระหวางประเทศ ซงองคการสหประชาชาตหรอคณะมนตรความมนคงเหนชอบแลว

3. ไทยจะไมตดคลองขามอาณาเขตไทย เชอมมหาสมทรอนเดยกบอาวไทย (ขดคอคอดกระ) โดยรฐบาลองกฤษมไดเหนพองดวยกอน

4. รฐบาลไทยรบวา นอกจากจะปฏบตตามคำาแนะนำาของคณะกรรมการประสมในวอชงตนหรอองคคณะใด ๆ ทจะมาทำาการแทน และในกรณขาว นอกจากจะปฏบตตามคำาสงขององคการพเศษทจะจดตงขนเพอการนรฐบาลไทยจะหามมใหมการสงขาว ดบก ยาง และไมสกออกนอกประเทศ นบแตนไปจนกระทงวนท 1 กนยายน ค.ศ. 1947 และจดระเบยบการคาและเรงเราการผลตโภคภณฑเหลาน

5. ไทยจะใหขาวสารโดยไมคดมลคา 1 ½ ลานตน แกองคการซงรฐบาลองกฤษจะไดระบในภายหลง (ในขณะนนตนละประมาณ 28 ปอนด (ปอนดละ 60 บาท) คดเปนเงนไทยประมาณ 2,520 ลานบาท)

6. รฐบาลไทยจะจดใหองคการขาวดงกลาว ซอขาวทงหมดอนเปนสวนทเหลอจากความตองการภายในประเทศไทย ตามราคาททำาความตกลงกบองคการนนนบแตบดนไปจนถงวนท 1 กนยายน ค.ศ. 1947

7. ไทยจะทำาความตกลงกบรฐบาลองกฤษและอนเดยเกยวกบการรวมบำารงรกษาทฝงศพ ผเสยชวตในสงคราม

เรองท 9.2.2 ความรายแรงของสงครามสงครามครงนมความรายแรงและกอใหเกดความเสยหายแก

ชวตและทรพยสนของประเทศคสงครามมากกวาสงครามโลกครงทหนง ดงจะเหนไดวาประเทศคสงครามทงสองฝาย ระดมพลเมองเขาประจำาการทหารประมาณ 85 ลานคน และไดรบความเสยหายดานทรพยสนคดเปนมลคาประมาณ 7,154,000 ลานเหรยญสหรฐฯ สงกวาสงครามโลกครงทหนงถง 4 เทา สวนชวตทหารนนคสงครามทงสองฝายสญเสยไป รวมประมาณ 15 ลานคน สงกวาสงครามโลกครงทหนงเกอบเทาตว และบาดเจบอกประมาณ 26,500,000 คน

ทงนไมรวมจำานวนพลเรอนของทงสองฝายทตองเสยชวตและบาดเจบอกหลายลานคน ซงรายละเอยดเกยวกบจำานวนทหารอาจแยกเ ป น ร า ย ป ร ะ เ ท ศ ไ ด ด ง น

จะเหนไดวา ประเทศทไดรบความเสยหายในดานชวตทหารมากทสด คอ สหภาพโซเวยต ซงมทหารตายถง 6,115,000 คน และบาดเจบถง 14,012,000 คน ตามมาดวยเยอรมนมทหารตายถง 3,250,000 คน และบาดเจบถง 7,250,000 คน สำาหรบพลเรอนทตองเสยชวตอกหลายลานคนนน เกดจากากรขาดแคลนอาหาร บางถกระเบดธรรมดา และถกระเบดปรมาณตายกมาก ทงนกเพราะในสงครามไดมการสงเคร องบนนำาระเบดไปทงใสเมองอนเปนทอาศยของพลเรอนดวย ซงไมมการกระทำาเชนนในสงครามโลกครงทหนง

อาจสรปสาเหตททำาใหสงครามโลกครงนมความรายแรงมากกวาสงครามโลกครงทหนงไดดงน1. มสมรภมทประเทศคสงครามทำาการรบกนอยางจรงจงถง 3 สมรภม โดยมการใชทปฏบตในการรบกนจรง ๆ หลายลานคนในสมรภมทงสามน2. ระยะเวลาทปฏบตในการรบกนครงน ยาวกวาสงครามโลกครงท

หนงเกอบ 2 ป3. อาวธทแตละประเทศนำามาใชในการทำาลายลางกนมอานภาพในการ

ทำาลายชวตและทรพยสนมากกวาในสงครามโลกครงทหนงมาก โดยเฉพาะอยางยงระเบดปรมาณนน มอำานาจในการทำาลายเมองใหญ ๆ อยางฮโรชมา และนางาซาก ไดถงครงเมอง และสามารถทำาลายชวตไดทนทหลายหมนคน

4. ไดมการนำาเอาเครองบนเขามาใชนำาระเบดไปทงทำาลายจดยทธศาสตร และเมองสำาคญตาง ๆ ของประเทศคสงคราม ซงกอความเสยหายใหแกชวตและทรพยสนของพลเมองเปนจำานวนมาก ซงไมปรากฏในสงครามโลกครงทหนง

เรองท 9.2.3 การสงบศกและการสรางสนตภาพ

ในระหวางทสงครามโลกยงดำาเนนอยนน ฝายสมพนธมตรไมการพจารณาถงเงอนไขในการสงบศกกบฝายอกษะ และแผนสรางสนตภาพหลงสงครามโลกพรอม ๆ กบการพจารณาวางแผนในการทำาสงครามกบฝายอกษะดวย และไดออกแถลงการณใหฝายอกษะท ร า บ ถ ง เ จ ต น า ข อ ง ฝ า ย พ น ธ ม ต ร ต ล อ ด เ ว ล า อ า ท กฎบตรแอตแลนตก

ระหวางวนท 9-10 สงหาคม ค.ศ. 1941 ในขณะทเยอรมนกำาลงประสบชยชนะอยางงดงามในสมรภมยโรปนน ประธานาธบดรสเวลทแหงสหรฐอเมรกาซงมความเหนใจองกฤษและประเทศทถกเยอรมนยดครอง ไดเดนทางไปรวมประชมกบนายกรฐมนตรเชอรชลแหงองกฤษ ณ เรอรบหลวงขององกฤษชอ เจาชายแหงเวลส“ ” (Prince of Wales) ซงลอยลำาอยในมหาสมทรแอตแลนตก หลงจากการประชมสนสดลง ทงสองผนำาไดออกแถลงการณรวมกนถงหลกการทประเทศทงสองจะใชเปนหลกในการสรางอนาคตทดกวาใหแ ก โ ล ก ด ง น

1)ประเทศทงสองจะไมแสวงหาดนแดนหรออทธพลอนใดเพมเตม

2) ประเทศทงสองไมปรารถนาทจะใหมการเปลยนแปลงทางดนแดนทไมสอดคลองความปรารถนาอนแจงชดของประชาชนทเกยวของ

3) ประเทศทงสองเคารพสทธของประเทศชาตทงปวงทจะเลอกรปแบบการปกครองทพวกเขาตองการ และประเทศทงสองปรารถนาทจะเหนประชาชนทสญเสยสทธอธปไตยและสทธในการปกครองตนเองคนมา

4. ประเทศทงสองจะสงเสรมใหทกประเทศในโลกทงใหญและเลก ทงผชนะและผแพ ไดมโอกาสอยางเทาเทยมกนในการคา และการไดมาซงทรพยากรตาง ๆ ของโลกทตนตองนำามาใชในการสรางความรงเรองไพบลยทางเศรษฐกจ

5. ประเทศทงสองปรารถนาจะสงเสรมความรวมมออยางเตมทระหวางชาตทงมวลในทางเศรษฐกจ เพอสงเสรมมาตรฐานของแรงงานใหดขน และเพอสงเสรมการพฒนาทางเศรษฐกจและความมนคงทางสงคม

6. หลงจากทำาลายระบบทรราชของนาซลงแลว ประเทศทงสองหวงทจะเสรมสรางสนตภาพทประเทศตาง ๆ จะไดอยอยางปลอดภยภายในดนแดนของตน รวมทงประชาชนทกคนกจะไดมชวตอยางปราศจากความกลวและความขาดแคลน

7. สนตภาพดงกลาวนนจะทำาใหประชาชนทกคนใชทะเลนานาชาตและมหาสมทรไดอยางเสร

8. ประเทศทงสองเชอวาทกประเทศในโลกจะตองใชชวต ใชกำาลงไมวาจะดวยเหตผลใดกตาม ทงนกเพราะเราจะไมสามารถสรางใหเกดสนตภาพในอนาคตได ตราบใดทประเทศตาง ๆ ยงสามารถใชอาวธทางบก เรอ และอากาศ ขวาจะรกรานประเทศอน ๆ ประเทศทงสองจงเชอวา กอนทจะไดมการจดตงระบบความมนคงทวไปอยางถาวรกวางขวางและครอบคลม จำาเปนจะตองมการลดอาวธของประเทศเชนนน ในทำานองเดยวกนประเทศทงสองจะชวยเหลอและสงเสรมใหมมาตรการอน ๆ สำาหรบใชปฏบตในการลดภาระในการสรางอาวธของประชาชาตทรกสนตภาพทงหลาย2. แถลงการณของการประชม ณ กรงไคโร

ระหวางวนท 22 – 26 พฤษจกายน ค.ศ. 1943 ประธานาธยดรสเวลท นายกรฐมนตรเชอรชล และประธานาธบดเจยงไคเชคแหงจนไดไปประชมกน ณ กรงไคโร ประเทศอยปต ออกแถลงการณรวมกนวา ประเทศทงสามทำาสงครามคร งนเพอลงโทษญปนผรกรานเทานนโดยไมตองการดนแดนของประเทศใด สำาหรบแผนการสรางสนตภาพนน แถลงการณประกาศวา ญปนจะตองคนดนแดนทงหมดทญปนยดไปจากจน เชนเกาะไตหวนและเกาะใกลเคยงใหแกจน และจะต อ ง ป ล ด ป ล อ ย เ ก า ห ล ใ ห เ ป น อ ส ร ะ ด ว ย

3. แถลงการณของทประชม ณ กรงเตหะรานตอมาในวนท 28 พฤษจกายน – 1 ธนวาคม ค.ศ. 1943

ประธานาธบดรสเวลท และนายกรฐมนตรเชอรชลไดเดนทางไปประชมรวมกบนายกรฐมนตรสตาลนแหงสหภาพโซเวยต ณ กรงเตหะราน ประเทศอหราน เพอพจารณาการสงความชวยเหลอแกสหภาพโซเวยต และกำาหนดยทธศาสตรรวมกนในการทำาสงครามกบเยอรมน โดยทประชมนไดออกแถลงการณรวมกนทงสามประเทศจะชวยเหลอใหอหรานแกปญหาเศรษฐกจ มเอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงดนแดนโดยสมบรณ เพอจะไดรวมมอกบชาตทรกสนตภาพทงหลายในการรกษาสนตภาพ ความมนคง และความเจรญไพบลยของนานาชาตหลงสงครามใหเปนไปตามกฎบตรแอตแลนตก4. ขอตกลง ณ เมองยลตา

ในขณะทเยอรมนใกลจะแพ ประธานาธบดรสเวลท นายกรฐมนตรเชอรชล และนายกรฐมนตรสตาลน ไดไปประชมกน ณ เมองยลตาในสหภาพโซเวยต เพอท ำาความตกลงเกยวกบการยดครองและควบคมเยอรมนหลงยอมแพแลว ซงประเทศทงสามไดตกลงกนวา จะบงคบใหเยอรมนยอมแพโดยไมมเงอนไข และจะแบงแยกเยอรมนออกเปนสามเขต ซงแตละประเทศจะแยกกนควบคมแตละเขต โดยมคณะกรรมการควบคมกลางซงประกอบดวย ผบญชาการทหารของแตละประเทศและมสำานกงานใหญอยทนครเบอรลน ซงกจะถกแบงออกเปน 3 เขต เพอประโยชนในการควบคมเชนกน นอกจากนนทประชมยงตกลงกนดวยวา ถาฝรงเศสตองการมสวนในการควบคมดวยกจะตองมการตกลงกนในภายหลง ในการยดครองเยอรมนนนทง 3 ประเทศตกลงกนวาจะทำาลายลทธทหารนยม และลทธนาซใหหมดสนไป อกทงจะปองกนมใหเยอรมนทำาลายสนตภาพของโลกอก โดยจะทำาการปลดอาวธกองทพเอยรมนทงหมด และขจดหรอทำาลายอตสาหกรรมทอาจใชเพอการทหารได นอกจากนนประเทศทง 3 ยงตกลงกนวาจะลงโทษอาชญากรสงครามทงหมด แตจะไมลงโทษ

ประชาชนเยอรมน ซงประเทศทง 3 จะชวยเหลอใหไดมชวตทด และมส ว น ใ น ส ง ค ม น า น า ช า ต ต อ ไ ป

นอกจากนน ขอตกลงยลตายงมขอความเกยวกบการสรางอนาคตใหแกประชาชนยโรปตะวนออก ซงสหภาพโซเวยตไดเขามายดครองแทนเยอรมนแลวในขณะนนดวย โดยประเทศทง 3 ไดตกลงกนวาจะใหประชาชนในยโรปตะวนออกมการปกครองในระบอบประชาธปไตย ยงกวานนในทประชมนสหรฐอเมรกาและองกฤษตกลงใหสหภาพโซเวยตไดดนแดนและสทธตาง ๆ ของรสเซยทญปนยดเอาไปในอดตคนมา ถาสหภาพโซเวยตประกาศสงครามกบญปนดวย5. แถลงการณปอรตสดม

ห ล ง จ า ก เ ย อ ร ม น ย อ ม แ พ แ ล ว แ ล ะ ญ ป น ใ ก ล จ ะ แ พ ประธานาธบดรสเวลท นายกรฐมนตรเชอรชล และประธานาธบดเจยงไคเชคไดไปประชมกน ณ เมองปอรตสดมในเยอรมน เมอวนท 26 กรกฎาคม ค.ศ. 21945 และแถลงการณรวมกนโดยมใจความสำาคญวา ทง 3 ประเทศจะใชกำาลงรวมกนทงหมดบกเกาะญปน เวนแ ต ญ ป น จ ะ ย อ ม แ พ ภ า ย ใ ต เ ง อ น ไ ข ด ง ต อ ไ ป น ค อ

1)ลงโทษเจาหนาททงหมดทชกจงชาวญปนไปในทางทผดเพอครองโลก

2)ทำาลายลทธทหารนยมทงหมด มฉะนนกไมสามารถจะสรางสนตภาพ ความมนคง และความยตธรรมขนในโลกได

3) ตองคนดนแดนทยดมาจากประเทศอนในอดตใหแกเจาของเดม

4) ตองปลดอาวธกองทพทงหมดและหลงจากนนจะยอมใหกลบบาน

นอกจากนนทง 3 ประเทศไดใหสญญาวา ในระหวางยดครองญปน ทง 3 ประเทศไมมเจตนาจะเอาชาวญปนเปนทาสหรอทำาลายเชอชาตญปน โดยจะลงโทษเฉพาะอาชญากรสงครามอยางเฉยบขาดเท าน น และจะใหญ ป นมอตสาหกรรมเพ อท ำาประโยชน ในทาง

เศรษฐกจและในการใชคาเสยหายแกประเทศผชนะ แตทงนรฐบาลของญปนจะตองใหสทธประชาธปไตยแกประชาชน กองกำาลงในการยดครองของญปนจะถอนตวออกจากญปน หลงจากญปนมรฐบาลท ม า จ า ก ก า ร เ ล อ ก ต ง โ ด ย ป ร ะ ช า ช น แ ล ะ ใ ฝ ส น ต ภ า พ แ ล ว

ปรากฏวาฝายพนธมตรไดดำาเนนการตามแถลงการณทกฉบบทไดกลาวขางต ในการสงบศกกบฝายอกษะและสรางสนตภาพหลงจากการสนสดของสงครามแลว โดยประเทศฝายอกษะยอมรบเงอนไขตาง ๆ ปราศจากการโตแยง กลาวคอ กองกำาลงขององกฤษ ฝรงเศส สหรฐอเมรกา และสหภาพโซเวยต ไดเขามาปลดอาวธทหารเยอรมนและยดครองดนแดนเยอรมนซงถกแบงออกเปน 4 สวน สำาหรบญปนนนสหรฐอเมรกาสงทหารเขาไปปลดอาวธทหารญปน และยดครองญป นในนามของสมพธมตรเพยงประเทศเด ยวตอนท 9.3ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอสงคมโลกโปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 9.3 แลวจงศกษารายละเอยดตอไปหวเรอง

9.3.1 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอสงคมโลก

9.3.2 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอภมภาค

9.3.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอความรวมมอระหวางประเทศภายหลงสงคราม

แนวคด1.สงครามโลกครงทสองสงผลกระทบตอสงคมโลกทางดาน

เศรษฐกจ สงคมการเมอง และจตวทยา มากกวาสงครามโลกครงทหนง เนองจากมขอบแขตกวางขวาง และความรายแรงมากกวา

2.ผลกระทบทางดานเศรษฐกจมลกษณะเปนลบ คอ ทำาใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจแกประเทศคสงครามทงผชนะและผแพ และกอความระสำาระสายทางสงคมแกประเทศผแพ สวนผลทางดานการเมองมลกษณะทงบวกและลบ กลาวคอ แมวาสงครามครงนชวยใหประเทศอาณานคมตาง ๆ ในเอเชยไดเอกราช แตสงครามครงนชวยใหสหภาพโซเวยตสามารถนำาเอาระบอบการปกครองแบบเผดจการคอมมวนสตไปยดเยยดใหชาวยโรปตะวนออกและพยายามสงเสรมใหขบวนการคอมมวนสตในประเทศตาง ๆ ของโลกทำาการปฏวตลมลางรฐบาลของตน

3.สงครามครงนทำาใหเกดความเชอรวมกนวา ประเทศทรกสนตจะตองรวมมอกน และชวยกนเสรมสรางองคการกลางระหวางประเทศใหเขมแขงกวาเดมเพอปราบปรามผรกราน และปองกนมใหสงครามใหญเกดขนอก

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 9.3 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอสงคม

โลกไดถกตอง2. วเคราะหผลกระทบดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และ

จตวทยา ทงในดานบวกและดานลบ ทมตอสงคมโลกและภมภาคตาง ๆได

3. อธบายถงมลเหตทจงใจใหทงผนำาทางการเมอง และประชาชนของประเทศตาง ๆ ตองการเพมอำานาจและประสทธภาพในการลงโทษผรกราน ใหแกองคการระหวางประเทศทจะจดตงขนใหมภายหลงสงคราม

ความนำา

ขอบเขตอนกวางขวางและความรายแรงของสงครามโลกครงทสองดงกลาว พอจะเปนเครองชใหเหนวา สงครามครงนกอผลกระทบแกโลกและภมภาคตาง ๆ อยางมาก ท งในดาน การเมอง เศรษฐกจ และสงคม รวมทงทำาใหการฟ นฟบรณะแผลของสงครามค ร ง น ต อ ง ใ ช เ ง น เ ว ล า แ ล ะ ค ว า ม พ ย า ย า ม อ ย า ง ม า กเรองท 9.3.1 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองทมตอสงคมโลก

ผลกระทบของสงครามโลกครงทสอง ซงครอบคลมสมรภม 3 สมรภมดงกลาว มขอบเขตกวางขวางและมผลครอบคลมทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง จงกอใหเกดการเปลยนแปลงทงในโครงสรางของเศรษฐกจ สงคม การเมองของโลก หรอสงครามโลกค ร ง ท ส อ ง ม ผ ล ด ง จ ะ ช ใ ห เ ห น ต อ ไ ป น 1. ผลทางเศรษฐกจ

เนองจากสงครามคร งนมความรายแรงมากดงกลาว จงกอผลกระทบดานเศรษฐกจแกประเทศผแพและผชนะอยางมาก ตวอยางเชน เกดการขาดแคลนเครองอปโภคและบรโภคอยางมากทงในประเทศผชนะและผแพ เนองจากโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ ถกทำาลายยงผลใหแทบทกประเทศ เชน องกฤษ ฝร งเศส และเยอรมน ตองบตรปนสวนกำาหนดใหประชาชนซ อเคร องบรโภค อปโภคในปรมาณจำากดเปนเวลาหลายปหลงสงครามสงบแลว นอกจากนนสงครามครงนทำาใหประชาชนในประเทศเหลานมความคดทจะจดระบบเศรษฐกจของตนเสยใหมดวยระบบสงคมนยม ดงจะเหนไดวาพรรคแนวทางสงคมนยมในบางประเทศ เชนในองกฤษ เปนตน ไดรบชยชนะในการเลอกตงหลงสงคราม และเปนผจดตงรฐบาลบรหารประเทศ สวนในบางประเทศ เชนฝร งเศส และอตาล พรรคคอมมวนสตไดรบความนยมเพมขนอยางมาก และไดรบทนงในสภาผแทนเพมขนจนสามารถตงรฐบาลรวมกบพรรคฝายซายดวยกนได ตรงกนขาม สงครามครงนมไดทำาใหสหรฐอเมรกาประสบเศรษฐกจ

ดงกลาวมากนก ทงนกเพราะอตสาหกรรมสหรฐอเมรกาไดถกทำาลายและกลบไดรบการสงเสรมใหมการผลตอยางมประสทธภาพโดยการชวยเหลอของรฐบาลกลางอกดวย จงทำาใหสหรฐอเมรกากลายเปนประเทศทมก ำาลงทางเศรษฐกจเขมแขงทสดในโลก และทำาใหเงนเหรยญสหรฐกลายเปนทตองการของนานาประเทศตงแตนนเปนตนมา และดงจะไดชใหเหนในหนวยท 10 วา สหรฐอเมรกากลายเปนผนำาของสงคมโลกท ง ในด านเศรษฐก จ การเมอง และการทหาร2. ผลทางดานสงคม

สงครามครงนไดกอผลกระทบดานสงคมแกสงคมโลกอยางมาก ทงดานลบและดานบวก ผลดานลบทควรกลาวถงกคอ สงครามไดกอใหการอพยพของชาวเยอรมนเปนจำานวนแสนซงถกขบออกจากดนแดนดานตะวนออกของเยอรมน ซงถกยกใหโปแลนดและจากประเทศอน ๆ ในยโรปตะวนออก กอใหเกดปญหาทางสงคมแกประเทศผยดครองเยอรมนอยางมากทจะตองใหความดแลแกชาวเยอรมนเหลาน ในทำานองเดยวกนชาวยวจากเยอรมนจำานวนหลายแสนทเหลอจากถกฆาไดพากนหลบหนออกจากเยอรมนระหวางสงครามและตกอยในภาพไรท อย อาศ ย ก อนท จะถกสงไปอย ปาเลสไตน ปรากฎวาการอพยพของชาวยวไดกอปญหาทางสงคมระหวางชาวยวและอาหรบในปาเลสไตนขนอก ซ งตอไดกลายเปนปญหานานาชาต และเปนชนวนของสงครามนานาชาตอกหลายครงใ น ต ะ ว น อ อ ก ก ล า ง ด ง จ ะ ก ล า ว ถ ง ใ น ต อ น ต อ ไ ป

การอพยพยายถนเปนจำานวนมากมายเชนน ทำาใหสหประชาชาตตองจดตงองคการพเศษมาดแลเร องผอพยพและผลภยโดยเฉพาะ ซ งไดชวยบรรเทาปญหาสงคมของสงคมโลกในเร องนไปไดบาง

สวนผลทางสงคมในดานบวกของสงครามคร งนตอโลกกคอ สงครามครงนทำาใหประชาชนในดนแดนอาณานคมของทงผแพและผชนะในสงครามยกเอาหลกการของกฎบตรแอตแลนตกมาเปนขออางในการเรยกรองเอกราช และประสบความสำาเรจดวยดหลายแหง เชน

อนเดย และพมา เปนตน ซงไดกลายเปนตวอยางใหอาณานคมอน ๆ เรยกรองเอกราชกนแทบทกแหงและบางแหงไดประสบผลสำาเรจดวยด และบางแหงกตองทำาสงครามตอตานประเทศจกรวรรดนยมเปนเ ว ล า น า น ก ว า ไ ด เ อ ก ร า ช3. ผลดานการเมอง

สงครามโลกคร งทสองสงผลกระทบทางดานการเมองตอส ง ค ม ห บ ล า ย ป ร ะ ก า ร ท ส ำา ค ญ ๆ ม 4 ป ร ะ ก า ร ค อ

ประการแรก สงครามครงนไดมผลใหประเทศมหาอำานาจเกา อนไดแก องกฤษ ฝรงเศส เยอรมน อตาล และญปน หมดอทธพลลงโดยมสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต ซงมความเขมแขงมากกวามหาอำานาจใด ๆ ในโลกขนเปนผนำาของโลกแทน ปรากฏวา ในขณะทสหรฐอเมรการบเขาชวยเหลอและกลายเปนเจาหนของมหาอำานาจเกา สหภาพโซเวยตดำาเนนการจดตงรฐบาลคอมมวนสตขนปกครองในประเทศตาง ๆ ของยโรปตะวนออกไดท งหมด โดยอางวาการปกครองในประเทศเหลานเปนระบอบประชาธปไตยเหมอนกน และจากนนกพยายามสงเสรมใหบรรดาคอมมวนสตในประเทศตาง ๆ ทำาการปฏวตลมลางรฐบาลของตนเพอเปลยนแปลงการปกครองใหเปนระบอบคอมมวนสต ดงจะไดจาก ปรากฏการณในจนและพมา หลงสงคราม ซ งบรรดาคอมมวนสตในประเทศเหลานนจบอาวธท ำา ก า ร ป ฏ ว ต ต อ ต า น ร ฐ บ า ล ข อ ง ต น

ประการทสอง เนองจากสหรฐอเมรกาแบละสหภาพโซเวยตมอำานาจสงสดทงทางทหารและเศรษฐกจในโลก จงยงผลใหสองมหาอำานาจสามารถครอบงำาการเมองโลกไดเกอบเดดขาด ในระยะห ล ง ส ง ค ร า ม ส น ส ด ล ง ใ ห ม ๆ

ประการทสาม ลทธเผดจการฟาสซสตในอตาล ลทธเผดจการนาซในเยอรมน และลทธเผดจการทหารในญปนถกทำาลายลงอยางเดดขาด และเปดทางใหลทธประชาธปไตยเรมแพรหลายในประเทศทงสามนน และแพรหลายไปยงประเทศอน ในโลกในเวลาตอมา ดงจะ

เหนได ว า ประเทศอด ตอาณาน คมท งหลายท ได เอกราชหล งสงครามโลกครงทสองน ตางแสดงความศรทธาในการปกครองแบบประชาธปไตย โดยดำาเนนการปกครองประเทศของเขาในระบอบประชาธป ไตยด นท งน น ในระยะแรก ๆ หล งจากได เอกราช

ประการทส สงคมโลกเร มมความเสมอภาคมากข น โดยประเทศเลก ๆ และออนแอไดรบการยอมรบวาอธปไตยและสทธเทาเทยมกบประเทศใหญ ในการออกเสยงในองคการสหประชาชาต ยงผลใหประเทศใหญพยายามเอาใจแทนทจะคกคามประเทศเลกเหมอนในสมยกอน และพยายามใหความชวยเหลอแกประเทศเลกมากกวาเ อ า เ ป ร ย บ ป ร ะ เ ท ศ เ ล ก4. ผลทางดานจตวทยา

สงครามโลกครงทสองไดกอผลกระทบทางดานจตวทยามากกวาสงครามโลกครงทหนงหลายประการดวยกนคอ

1) เนองจากในสงครามครงนไดมการนำาเอาอาวธปรมาณ อนมอานภาพรายแรงมาใชทำาลบายทรพยสนและชวตของพลเรอนในเมองใหญดวย จงทำาใหเกดความหวนกลววาหากเกดสงครามโลกอกครงหนง คงจะตองมการทำาลายทรพยสนและชวตมนษยทงทหารและพลเรอนอกมากมาย ดวยเหตนประชาชนผปรารถนาจะเหนสนตภาพมอยอยางยนยง จงพากนกอตงองคการของประชาชนขนทงในระดบชาตและระดงโลก เพอทำาหนาทเปนกลมกดดน คอยปองกนมใหรฐบาลตาง ๆ ใชสงครามเปนเครองมอในการคกคามหรอรกรานประเทศอน ตวอยางเชนมการกอตงกลมประชาชนผรกสนตภาพในประเทศประชาธปไตยใหญ ๆ เชน องกฤษ เยอรมน สหรฐอเมรกา และญปน เปนตน สวนในระดบโลกกมการตงสภาสนตภาพโลก (World Peace Council) ซงพรรคคอมมวนสตแหงสหภาพโซเวยตสนบสนนใหจดตงขน โดยมสำานกงานใหญอยทสวเดน และสมาคมสภาและธรรมนญโลก (World Constitution and Parliament Associations) ซงประชาชนในยโรป

สหรฐอเมรกา และหลายประเทศในโลกจดตงขน โดยมสำานกงานใหญอยทสหรฐอเมรกา มเปาหมายในการรณรงคใหมการจดตง รฐบาล“โลก ” (World Government) โดยมสภาโลก ซงประกอบดวย 3 สภา คอ สภาผแทนของรฐบาลตาง ๆ สภาผแทนประชาชนของประเทศตาง ๆ และสภาผแทนของปญญาชนในประเทศตาง ๆ ทำาหนาทควบคมการทำางานของคณะมนตรโลก (World Cabinet) ในการดำาเนนกจการของโลกเพอใหเกดสนตภาพ

2) สงครามครงนทำาใหเกดความรสกในหมผบรหารและประชาชนวา ความรงเกยจเดยดฉนทระหวางชาตและความรสกชาตนยมทรนแรง เปนสาเหตหนงททำาใหเกดสงครามฉะนน จงเปนหนาทของรฐบาลและประชาชนของโลกจะตองขจดความรงเกยจเดยดฉนทระหวางชาตและความรสกชาตนยมทรนแรงใหหมดไป ประชาชนดงกลาวนจงไดสนบสนนใหมการจดตงองคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมขนภายในกรอบของสหประชาชาต (United Nations Educational, Scientific and Culture Organization) ซงทำาหนาทขจดความรสกเกลยดชงกนระหวางชาต หรอความหลงชาตใหหมดไปจากจตใจของมวลมนษย โดยสงเสรมการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมของชาตตาง ๆ ใหเปนทแพรหลายและสรางความเขาใจซงกนและกนในทางด

3) การพายแพอยางงายดายของมหาอำานาจเกาตอเยอรมน และญปน ในระยะตนของสงครามทำาใหชาวผวขาวทปกครองอาณานคมในเอเชยและแอฟรกาไมเปนทเกรงกลวของชาวอาณานคมอกตอไป และทำาใหชาวอาณานคมกลาทจะทำาสงครามเรยกรองเอกราชจากชาวตะวนตก

4) เนองจาก ในสงครามโลกครงทสอง ประเทศคสงครามไดใชวทยเปนสอในการโฆษณาชวนเชอใหทหารและประชาชนของประเทศศตรเสยขวญ และหมดกำาลงใจทจะคดตอสตอไป และบำารงทหารและประชาชนของประเทศตนใหมกำาลงใจทจะตอสตอไป จนกวาจะไดชยชนะ จงทำาใหวทย และสอมวลชนอน ๆ กลายเปนเครองมอใน

การโฆษณาชวนเชอของรฐบาลในยามสนต และในการทำาสงครามจตวทยาระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต เพอจงใจใหประชาชนทวไปมความนยมในระบบการปกครองของตน

เรองท 9.2.3 ผลกระทบขอสงครามโลกครงทสอง ทมตอภมภาค

เนองจากผลกระทบจากสงครามโลกครงทสองทมตอสงคมโลก มขอบขายกวางขวางและครอบคลมทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง รวมทงกอใหเกดการเปลยนแปลงในโครงสรางทางเศรษฐกจ และทางการเมองของสงคมโลกอยางมากดงกลาวแลว จงทำาใหภมภาคตาง ๆ ไดรบผลกระทบอยางมากตามไปดวยทงในดานเ ศ ร ษ ฐ ก จ ส ง ค ม แ ล ะ ก า ร เ ม อ ง ด ง จ ะ ไ ด ก ล า ว ต อ ไ ป น 1. ผลทางดานเศรษฐกจ

สงครามโลกคร งทสอง กอใหเกดความพนาศแกชวตและทรพยสนองประเทศคสงครามในยโรปและเอเชย ทงผแพและผชนะ ประเทศผชนะในยโรปตะวนตกตางไมอยในฐานะทจะฟ นฟเศรษฐกจของตนเองได และจะคดเรยกคาเสยหายจากเยอรมนโดยทนทกไมได โดยเกรงวาอาจทำาใหชาวเยอรมนเดอดรอนและมความขมขนตอการปฏบตของผชนะ เหมอนทเกดขนในระยะหลงสงครามโลกครงทหนง ดวยเหตนสหรฐอเมรกาซงมความเขมแขงทางเศรษฐกจจงเสนอแผนทจะชวยเหลอเศรษฐกจแกประเทศในยโรป เพอใหสามารถฟ นฟเศรษฐกจของตนไดเรวขนโดยมเงอนไขวาประเทศจะรวมมอกนในกา รฟ น ฟ เ ศ รษ ฐ ก จ แ ผ น กา รช ว ย เ ห ล อ ท า ง เศ ร ษ ฐ ก จ ข อสหรฐอเมรกาแกยโรปซ งเรยกกนตอมาวา แผนการมารแชล“ ” (Marshall”Plan) เพอใหเกยรตแกยอรจ มารแชล รฐมนตรตางประเทศของสหรฐอเมรกาผเปดเผยแผนชวยเหลอดงกลาว ในเดอนมถนายน ค.ศ. 1947 ซงปรากฏวาบรรดาประเทศยดรปตะวนตกยนดคบความชวยเหลอตามแผนดงกลาว สวนสหภาพโซเวยตและมตรประเทศในยโรปตะวนออกปฏเสธทจะรบความชวยเหลอจาก

สหรฐอเมรกา โดยอางวา เป นแผนสรางจกรวรรด น ยมของสหรฐอเมรกาและประกาศตง สภาชวยเหลอซงกนและกนทางดาน“เศรษฐกจ ” (Council for Mutual Economic Assistance-CMEA หรอ Comecon) ประกอบดวยสหภาพโซเวยตและมตรในยโรปตะวนออก สำาหรบเยอรมนผแพสงครามไดรบความชวยเหลอทางเศรษฐกจเพอฟ นฟประเทศอยางมากเชนกน จนทำาใหเยอรมนส า ม า ร ถ ฟ น ต ว ไ ด ท น ป ร ะ เ ท ศ ผ ช น ะ ใ น ย โ ร ป ต ะ ว น ต ก

สวนในเอเชยนน สหรฐอเมรกาซงเปนผยดครองญปนไดใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจแกญปนอยางมากเชนกน ยงผลใหญปนฟ นฟไดเรวพอ ๆ กบเยอรมน จนสามารถชดใชคาเสยหายใหแกประเทศทถกญปนบกไดหมดในทสด ในทำานองเดยวกนสหรฐอเมรกาต องการช วย เหล อจนแต ท ำา ไม ได เต มท ท เน องจากจน เก ดสงครามกลางเมองระหวางพรรคคอมมวนสต กบรฐบาล คอพรรคช า ต น ย ม (ก ก ม น ต ง )

สำาหรบทวปแอฟรกาไดรบผลกระทบทางเศรษฐกจไมมากนก เพราะการรบในสมรภมนไมรนแรง และกนเวลาเพยง 2 ปเทานน การฟ นฟบรณะประเทศทอยในสมรภมสงครามจงไมมปญหามากนก2. ผลทางการเมอง

ดงไดกลาวมาแลววา สงครรมคร งน มผลทำาบลายระบอบเผดจการฟาสซสตและนาซลงและมสวนชวยใหระบอบเผดจการคอมมวนสตเขมแขงขน จนสามารถขยายตวไปครอบงำาประเทศตาง ๆ ในยโรปตะวนออกไดทงหมด และกดกนมใหมการตดตอกนระหวางประเทศยโรปตะวนออกกบยโรปตะวนตกเหมอนดงเอาสงทนายกรฐมนตรเชอรชลแหงองกฤษ เรยกวา มานเหลก (Iron Cudtain) ม า ก น ไ ว

สวนในเอเชยนนสงครามครงนทำาใหเกาหลไดเอกราช แตถกแบงออกเปนสองสวน เนองจากสหภาพโซเวยตและสหรฐอเมรกาซงเขาไปปลดอาวธทหารญปนในเกาหลตอนเหนอและตอนใตไมอาจรวม

มอกน เพอทำาใหเกาเหลทงสองสวนรวมกนได จงตองแยกกนเปนเ ก า ห ล เ ห น อ แ ล ะ เ ก า ห ล ใ ต จ น ท ก ว น น

นอกจากนน สงครามครงนไดมผลทำาใหขบวนการชาตนยมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเขมแขงขนและมประสบการณในการบรหารของตนมากขน เนองจากกองทพญปนไดชวยฝกและตดอาวธใหแกกองกำาลงของขบวนการชาตนยม รวมทงเปดโอกาสใหผน ำาของขบวนการเหลานในประเทศตาง ๆ ทญปนขบไลผปกครองชาวยโรปออกไป ไดเขามามสวนในการบรหารประเทศของตนในระหวางการยดครองของญปน ตวอยางเชน ซการโนแหงอนโดนเซย และอองซานแหงพมา ตางไดรบการสนบสนนใหเขาบรหารประเทศในตำาแหนงสำาคญ ฉะนนเมอสงครามสนสดและผปกครองชาวยโรปตองการจะกลบมามอำานาจอก จงไดรบการตอตานจากขบวนการชาตนยมในประเทศทงสอง ซงปรากฏวาพมาไดเอกราชโดยไมตองใชกำาลง สวนอนโดนเซยตองรบกบเนเธอรแลนดเกอบ 3 ป จงไดเอกราช ในทำานองเดยวกนขบวนการชาตนยมในอนโดจน โดยเฉพาะอยางยงในเวยดนามตองทำาการตอสกบฝร งเศส นานกวา 7 ป จงไดเอกราชสำาหรบอนเดยนนแมจะไมถกญปนยดครอง แตขบวนการคองเกรส (Congress Movement) มผนำาทเขมแขงมาก จงสามารถบบบงคบใหองกฤษมอบเอกราชใหแกอนเดยโดยไมตองทำาสงคราม และเนองจากชาวอนเดยมสลมตองการบานเมองของตนเองจงแยกไปต ง ป ร ะ เ ท ศ ใ ห ม เ ร ย ก ว า ป า ก ส ถ า น

สวนอาณานคมของอตาลในแอฟรกาคอ โซมาลแลนดและลเบย ไดรบการดแลโดยสหประชาชาต เพอเตรยมตวทจะเปนเอกราชตอไป สำาหรบอาณานคมและดนแดนในอารกขาของประเทศอนกเร มทจะเรยกรองเอกราชบาง เชน ตนเซย โมรอกโก และแอลจเรยของฝ ร ง เ ศ ส เ ป น ต น แ ล ะ ไ ด เ อ ก ร า ช ใ น ท ส ด3. ผลทางดานสงคม

ดงกลาวมาแลววา สงครามครงนทำาใหเกดการโยกยายถนของประชากรในยโรปเปนจำานวนมาก โดยเฉพาะชาวเยอรมนและชาวยวกอใหเกดปญหาทางสงคมในประเทศทตองรบผอพยพเขาไว สวนในเอเชย ผลกระทบดานสงคมเกดขนกบประเทศทเปนสมรภมของสงครามอยางมาก อาท ญปน จน พมา และอนโดนเซย เปนตน ซงประสบความเสยหายทางทรพยสนถกทำาลายระหวางสงคราม ยงผลใหเกดการขาดแคลนทอยอาศย และการฟ นฟบรณะประเทศใหสส ภ า พ เ ด ม

นอกจากนนผลทางสงคมทเหนชดกคอ สงครามครงนไดมผลทำาใหอาณานคมหลายแหงในทกภมภาคไดเอกราช ซ งยงผลให ประเทศเหลานมฐานะทางสงคมสงเทาเทยมชาวยโรปทเคยปกครองต น ม า ก อ น

เรองท 9.3.3 ผลกระทบของสงครามโลกครงทสองตอความรวมมอระหวางประเทศภายหลงสงคราม

เนองจากสงครามโลกครงทสองมสาเหตมาจากความไมรวมมอกนอยางจรงจงระหวางประเทศมหาอำานาจและความออนแอขององคการสนนบาตชาต และสงครามครงนกอใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสนอยางมาก จงทำาใหประเทศคสงคราม โดยเฉพาะอยางยงฝายพนธมตรเชอกนวาจะตองปองกนสงครามโลกมใหเกดขนอก และวธทจะปองกนมใหสงครามโลกเกดขนอกกคอ การรวมมอกนอยางใกลชดระหวางมหาอำานาจและมตรประเทศทรวมมอกนเปน

สหประชาชาต “ ” อยในขณะนน โดยมวตถประสงคเพอปองกนมใหเยอรมน อตาล และญปน กลบมาคกคามสนตภาพของโลกไดอก

ฉะนน จงกลาวไดวา ผลกระทบของสงครามครงนตอความรวมมอระหวางประเทศกคอ สงครามครงนทำาใหฝายพนธมตรเหนความสำาคญของความรวมมอระหวางประเทศเพอความมนคงรวมกน (collcetive Security) ดวยเหตนในขณะทสงครามยงดำาเนนอยอยางดเดอด รฐมนตรตางประเทศ สหรฐอเมรกา จน และสหภาพ

โซเวยต ซงประชมรวมกน กลาวถง ความจ ำาเปนทจะตองจดตง“องคการระหวางประเทศทวไปขนใหเรวทสดทจะเรวได เพอทำาหนาทในการรกษาสนตภาพและความมนคงระหวางประเทศ โดยยดมนในหลกการแหงความเสมอภาคในอธปไตยชองประเทศทรกสนตภาพทงหลาย และจะเปดโอกาสใหทกประเทศไมวาใหญหรอเลกเขาเปนสมาชกได ตอมาในป ค” .ศ.1943 ผแทนของสามมหาอำานาจคอ สหรฐอเมรกา องกฤษ และสหภาพโซเวยต ไดประชมกนทดมบารตน โอค (Damarton Ork) ใกลนครวอชงตนในสหรฐอเมรกาเพอยกรางกฎบตร (Charter) สำาหรบองคการระหวางประเทศใหมแทนกตกาขององคการสนน บาตชาต ซ งทกประเทศทรวมก บฝายพนธมตรไดรบรางดงกลาวมาพจารณา และนำาไปใชเปนตนรางในการประชมรางกฎบตรสหประชาชาตในเดอนมถนายน ค.ศ. 1945 ท น ค ร ซ า น ฟ า น ซ ส โ ก ส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า

ขอทนาสงเกตกคอ มหาอำานาจทง 4 ไมไดกลาวถงองคการสนนบาตชาตเลย ทง ๆ ทองคการนยงไมไดลมไป ทงนคงเนองจากวาองคการสนนบาตชาตไดไลสหภาพโซเวยตออกจากสมาชกภาพ เน องจากสหภาพโซเวยตท ำาสงครามรกรานฟนแลนดในเด อนธนวาคม ค.ศ. 1939 ดวยเหตน สหรฐอเมรกา องกฤษ และจนซงหวงทใหสหภาพโซเวยตรวมมอดวยในการจดตงองคการระหวางประเทศข น จง ได ประช มเร องน ท นครมอสโก และเน องจากสหรฐอเมรกาตองการใหสหภาพโซเวจตรวมมอกบตนและมหาอำานาจอนอยางจรงจงในองคการระหวางประเทศใหม จงยอมใหสหภาพโซเวยตมทนงในสมชชาใหญถง 3 ท โดยใหแกสหภาพโซเวยต 1 ท นง และใหแกรฐยเครนและรฐไบโร-รสเซย ซ งเปนรฐในสหภาพโซเวยตอกรฐละ 1 ทนง ทงนเพอใหสหภาพโซเวยตรสกวาตนไมไดนงอยอยางโดดเดยวเพยงประเทศเดยวและมเพยงเสยงเดยวในทป ร ะ ช ม ส ห ป ร ะ ช า ช า ต

อาจกลาวไดวาถามหาอำานาจทรวมมอกนทำาสงครามปราบฝายอกษะรวมมอกนตลอดไป กเชอไดวาจะสามารถรกษาสนตภาพและความมนคงระหวางประเทศใหดำารงอยตอไปไดโดยไมมประเทศใดกลาม า ค ก ค า ม