Τι είναι η ερευνητική εργασία

... και πώς συμμετέχω σ’ αυτήν;

Ματούλα Γιανναρέλη Φυσικός, 1ο ΓΕΛ Αιγίου

Τί είναι η Ερευνητική Εργασία...

Τα περισσότερα μαθήματα διδάσκονται κάπως έτσι...

2

....ενώ η Ερευνητική Εργασία:

3

Στην ΕΕ δεν υπάρχει παράδοση (μονόλογος)...

Υπάρχει όμως διάλογος και συνεργασία:

Μεταξύ των 4-5 μαθητών-μελών της ομάδας.

Μεταξύ των ομάδων του τμήματος

Μεταξύ των καθηγητών που επιβλέπουν

Μεταξύ της ολομέλειας του τμήματος ενδιαφέροντος

Αυτού του είδους η διδασκαλία ονομάζεται «ομαδοσυνεργατική».

4

Με τι κριτήρια επιλέγω σε ποια ομάδα θα είμαι;

Πρέπει να είναι άτομα υπεύθυνα, εργατικά και να τους εμπιστεύεσαι. Ίσως να είναι και φίλοι σου.

Ακόμη όμως κι αν δεν είναι, μπορεί και να εκπλαγείς θετικά από τη συνεισφορά ατόμων που μέχρι χθες δεν σου «γέμιζαν το μάτι».

«Θα δούμε πρώτα τις ανάγκες της εργασίας, και ανάλογα με τις κλίσεις του καθενός μας, θα αποφασίσουμε τη σύνθεση των ομάδων.»

5

Στην ΕΕ δεν υπάρχει η «αυθεντία» του σχολικού βιβλίου ή του καθηγητή... Υπάρχει όμως «διαθεματικότητα»...

...καθώς και «διεπιστημονικότητα»

δηλαδή εξέταση διαφορετικών

οπτικών γωνιών του ίδιου θέματος

δηλαδή συνεξέταση των διάφορων επιστημονικών

περιοχών που σχετίζονται μ’ ένα θέμα

Ο ρόλος των διδασκόντων καθηγητών είναι: Να δίνουν κατευθύνσεις, χωρίς να υπαγορεύουν «λύσεις». Να προτείνουν εναλλακτικές μεθόδους ερευνητικής διαδικασίας. Να υποδεικνύουν τρόπους βελτιστοποίησης της δουλειάς των

ομάδων. Να βοηθούν στην τήρηση του χρονοδιαγράμματος. Να επιβλέπουν τον δίκαιο καταμερισμό υπο-έργων. Να ελέγχουν το υλικό που τους παραδίδετε. Να αξιολογούν τη δουλειά σας.

6

_Καλά όλα αυτά, αλλά γίνεται μάθημα χωρίς βιβλίο;

_Το βιβλίο το φτιάχνουμε μόνοι μας: λέγεται «ερευνητική έκθεση» και είναι ένα από τα τελικά ζητούμενα της δουλειάς μας.

_Πας καλά; Και με τι υλικό θα φτιάξουμε αυτήν την πωςτηνείπες;

_Υπάρχουν διάφορες πηγές υλικού: βιβλιογραφία, διαδίκτυο ... Μπορούμε να πάρουμε κάποια συνέντευξη, να εκτελέσουμε κάποιο πείραμα ή να φτιάξουμε ερωτηματολόγια.

_Και πώς θα ξέρουμε τι ψάχνουμε; Θα μας θέτουν ερωτήματα οι καθηγητές;

_Πάλι έπαιξες κι έχασες ... Τα ερωτήματα τα θέτουμε εμείς ... Και βέβαια ψάχνουμε τις απαντήσεις.

Δυο συμμαθητές συζητούν: 7

Στην ΕΕ δεν διαβάζεις θεωρία, ούτε λύνεις ασκήσεις

Υπάρχουν όμως άλλες υποχρεώσεις:

Να γίνεται επιμερισμός δράσεων μέσα στην ομάδα ώστε να υπάρχει δίκαιη κατανομή εργασιών.

Όλα τα μέλη συμμετέχουν ενεργά και ισότιμα, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία των υπολοίπων.

Να έχει προσχεδιαστεί και να τηρείται χρονο-προγραμματισμός των εργασιών.

Τα μέλη πρέπει να ολοκληρώνουν έγκαιρα το υπο-έργο που έχουν να συνεισφέρουν κάθε φορά.

Κάθε μαθητής να τηρεί τον φάκελο μαθητή με το υλικό και το ημερολόγιό του.

Κάθε ομάδα να τηρεί αντίστοιχο φάκελο ομάδας, να γράψει μια ερευνητική έκθεση και να υλοποιήσει κάποιο τέχνημα.

Οι ομάδες να ετοιμάσουν την τελική παρουσίαση.

8

Στην ΕΕ δεν διαβάζεις θεωρία, ούτε λύνεις ασκήσεις

Υπάρχουν όμως άλλες υποχρεώσεις:

Να γίνεται επιμερισμός δράσεων μέσα στην ομάδα ώστε να υπάρχει δίκαιη κατανομή εργασιών.

Όλα τα μέλη συμμετέχουν ενεργά και ισότιμα, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία των υπολοίπων.

Να έχει προσχεδιαστεί και να τηρείται χρονο-προγραμματισμός των εργασιών.

Τα μέλη πρέπει να ολοκληρώνουν έγκαιρα το υπο-έργο που έχουν να συνεισφέρουν κάθε φορά.

Κάθε μαθητής να τηρεί τον φάκελο μαθητή με το υλικό και το ημερολόγιό του.

Κάθε ομάδα να τηρεί αντίστοιχο φάκελο ομάδας, να γράψει μια ερευνητική έκθεση και να υλοποιήσει κάποιο τέχνημα.

Οι ομάδες να ετοιμάσουν την τελική παρουσίαση.

9

Στην ΕΕ δεν υπάρχουν τεστ, ούτε διαγωνίσματα

Υπάρχει όμως αξιολόγηση:

Διεξαγωγή έρευνας: ερωτήματα, μέθοδοι, πηγές, φάσεις (συντ/τής βαρύτητας 30%)

Περιεχόμενο ερευνητικής έκθεσης: εγκυρότητα, πληρότητα (συντ/τής βαρύτητας 30%)

Γλώσσα, πολυτροπικότητα και δομή της ερευνητικής έκθεσης (συντ/τής βαρύτητας 20%)

Δημόσια παρουσίαση ερευνητικής έκθεσης και τεχνήματος εργασίας, σε ειδική ημερίδα (συντ/τής βαρύτητας 20%)

10

Συμπέρασμα:

να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε: διερευνώντας, αναλύοντας, συνθέτοντας.

να εξοικειωθούμε με τους τρόπους παρουσίασης της νέας γνώσης που αποκτήσαμε.

να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες (λογισμικά, διαδίκτυο κ.ο.κ.)

Το μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας δέν είναι η ώρα του παιδιού

(ή μάλλον το δίωρο..). Είναι μια πολύ σημαντική ευκαιρία:

να αποκτήσουμε εμπειρία σε σχέση με το πώς λειτουργεί και τι αποδίδει η επιστημονική μέθοδος έρευνας.

11

να μάθουμε στην πράξη, να βάζουμε το «εμείς» πιο πάνω από το «εγώ»

Πιο αναλυτικές πληροφορίες θα βρείτε στον σύνδεσμο με τίτλο:

«Συχνές ερωτήσεις για το μάθημα των Ερευνητικών Εργασιών» http://users.sch.gr/iriniper/ee/questions.html#about

12

Τέλος παρουσίασης-έξοδος

Πώς προγραμματίζουμε τις εργασίες μας:

Χονδρικά, η διάρκεια εργασιών σε ένα τετράμηνο είναι 12 εβδομάδες, που θα πρέπει να κατανείμουμε περίπου ως εξής:

Α) Εισαγωγή – Οργάνωση εργασίας : 1

Β) Προβληματική του θέματος – ανάθεση σε ομάδες : 1

Γ) Συκγκέντρωση / αποκωδικοποίηση υλικού : 4

Δ) Συγγραφή ερευνητικής έκθεσης, Υλοποίηση τεχνήματος, Προετοιμασία παρουσίασης : 5

Ε) Εβδομάδα παρουσιάσεων : 1

13

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις»

Ατομικός Φάκελος Μαθητή

Ημερολόγιο μαθητή

Υποφάκελοι ή αρχεία ψηφιακού υλικού υποστήριξης

14

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις»

Φάκελος ομάδας

Ημερολόγιο ομάδας

Υποφάκελοι ή αρχεία ψηφιακού υλικού υποστήριξης

Ερευνητική έκθεση

Τέχνημα

Παρουσίαση

15

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις»

Τί είναι η ερευνητική έκθεση;

Πρόκειται για το σημαντικότερο από τα παραδοτέα της ομάδας σας. Είναι ένα κείμενο έως 8000 λέξεων, όπου, με την συνεισφορά όλων των μελών της ομάδας σας, συντάσσεται και αναρτάται στον ιστότοπο του σχολείου στο τέλος της εργασίας

Περιεχόμενο:

Η πτυχή του θέματος και τα ερευνητικά ερωτήματα που ασχοληθήκατε.

Η ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθήσατε.

Πώς επεξεργαστήκατε το υλικό και τα δεδομένα σας.

Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξατε.

Πιθανές ερευνητικές προεκτάσεις της εργασίας σας.

16

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις» Επιστροφή στο «φάκελο ομάδας»

Τι είναι το τέχνημα;

Κάθε ομάδα πρέπει να υλοποιήσει ένα τέχνημα, ως μέσο κοινοποίησης ή αξιοποίησης της γνώσης που αποκόμισε μέσα από την ΕΕ.

Κατασκευή

Κολλάζ

Αφίσα

Ιστοσελίδα

Ιστολόγιο

Καλλιτεχνική δημιουργία

Θεατρικό δρώμενο

Ταινία μικρού μήκους

Κοινωνική δράση ή παρέμβαση

Εναλλακτικές μορφές τεχνήματος:

17

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις» Επιστροφή στο «φάκελο ομάδας»

Τί μορφή έχει η παρουσίαση;

Η ερευνητική έκθεση και το τέχνημα, αποτελούν τρόπους κοινοποίησης της εργασίας μας. Όμως κανένας τρόπος κοινοποίησης δεν είναι τόσο άμεσος και ανθρώπινος, όσο ο προφορικός λόγος

Περιγραφή:

Περιληπτική και συμπυκνωμένη προφορική αναφορά της εργασίας που φέρατε σε πέρας.

Χρονικά, τοποθετείται στο τελευταίο στάδιο της εργασίας, αφού δίνεται σε ειδική ημερίδα στο τέλος του τετραμήνου.

Συνήθως, συνοδεύεται από slides ή video (διάρκειας 4-8 λεπτών) που πρέπει να έχετε ετοιμάσει. Αλλά μπορείτε να σκεφτείτε και άλλους τρόπους.

18

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις» Επιστροφή στο «φάκελο ομάδας»

Τι περιέχει το ημερολόγιο

μαθητή;

Μετά από κάθε μάθημα (ολομέλεια), γράφεις

κάτι σαν αναφορά που περιέχει:

19

Ημερομηνία, τόπο και θέμα εργασιών της συνάντησης

Περιγραφή της συνεισφοράς σου στη διάρκεια της συνάντησης

Αποτίμηση της συνεργασίας σου με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.

Νέες δραστηριότητες που ανέλαβες ή αναμένεται να ολοκληρώσεις.

Διατυπώσεις αμφιβολιών ή ελλείψεων, προτάσεις για τροποποίηση ή βελτίωση του τρόπου εργασίας της ομάδας.

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις» Επιστροφή στο «φάκελο μαθητή»

Τι περιέχει το ημερολόγιο

ομάδας; Μετά από κάθε μάθημα (ολομέλεια), τα μέλη της ομάδας γράφουν κάτι

σαν αναφορά που περιέχει:

20

Ημερομηνία, τόπο και θέμα εργασιών της συνάντησης

Συνοπτική περιγραφή των ζητημάτων που απασχόλησαν την ομάδα

Τα εργαλεία έρευνας (μέσα / πόρους / μεθοδολογία) που χρησιμοποιήθηκαν από την ομάδα

Αρχικοί στόχοι και τελικά αποτελέσματα της συνεργασίας

Προγραμματισμός προσεχών ενεργειών της ομάδας

Περιγραφή και αποτίμηση των τρόπων συνεργασίας της ομάδας σας με άλλες ομάδες

Επιστροφή στις «υποχρεώσεις» Επιστροφή στο «φάκελο ομάδας»