Top Banner
ٶل يف٥ ػچيي
314

ابتذال مرجعیت شیعه

Mar 14, 2016

Download

Documents

Mohsen Kadivar

استیضاح مرجعیت مقام رهبری حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی خامنه‌ای، ۳۱۴ صفحه، اردیبهشت ۱۳۹۴
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ابتذال مرجعیت شیعه

ي ػچي ٥ف ي ٶل

Page 2: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 3: ابتذال مرجعیت شیعه

(2) اڅؼبى ډؼم٭ اٵ٢ڄ

ابتذال مزجعیت شیعه رهبزی مقام مزجعیت استیضاح

ای‌خامنهدعلی‌سیوالمسلمین‌‌االسالم‌حجت

محسن کدیور

ؿبڇيا 1394 اىجز

Page 4: ابتذال مرجعیت شیعه

وتبة ضبسبه ٭ىان ٽشبة: اثشاڃ ډػٮز ٮ

ا هبډىي٭چ ياڅمچمه االالڇ كؼز، اش٢بف ډػٮز ډٺبڇ ج (2) اڅؼبى اٵ٢ڄ ډؼم٭

(1338- وىي: ډله ٽي )

1392هىاى -يا ايڃ )چچ ډٺبالر(: ػ، اىجز

پٽشبة اڅپشيو 1393 ٵيىه: يا ىيڇ

1393هىاى يا ڇ: 1394 يا ؿبڇ: اىجز

ٶل 314 سٮياى ٶلبر:

: يثبز م ډله ٽي وب

http://kadivar.com

kadivar mohsen59 gmail

Page 5: ابتذال مرجعیت شیعه

فهزست

4 .......................................................................................................................... همسه

52 .................................................. ا ذبه االسالم حزت7 زاطوس تذك .ال ثرص

28 ..........................................................شڈ ىهم اهللزآ ډٺچيان ا ډه .ايڃ ٵڄ 46 ...................................... ومبػمٮ به٦ج ى ٭ كييى ا ډٺى .ىيڇ ٵڄ 59 ................................................................... ٵٺ ډبئڄ ث آىب ثاى .ڇ ٵڄ

47 .........................................................ا ذبه اهلل تآ7 ضجط هؼظن همبم .زم ثرص

74 ..................................... و٪بڇ ډچلز ثاب ډشؼ ډؼشي ج .ؿبڇ ٵڄ 83 ..................................................... ٵشر ى ىي ا د ٵٺ ثبآډ .دىؼڈ ٵڄ 89 ...................................... ډو اڅ هډا ثيين ٵٺ هبع ى .ڈ ٵڄ 95 ................................................................................!از ډؼشي ج .ٶشڈ ٵڄ

702 .......................................... ا ذبه الؼظو اهلل تآ7 سعالتملرب هطرغ . سم ثرص

108 ....................... اهبډى آٹب اػشبى اطجبر ى هجځبن ؤ ا٭شجب ٭يڇ .شڈ ٵڄ 112 .................................................................................... ډشىبٹ٠ ٵشبيا .وڈ ٵڄ 119 .......................................................ج زډػٮ ثب ډاػ٬ ډوبڅٶز .ىڈ ٵڄ 143 ......................... ا٥ال٭بر يار زډػٮ اډ ډٮبيوز ډلالر .بىڈ ٵڄ 149 ................................................ ج ډٺبڇ زډػٮ م ا٭الڇ .ىياىڈ ٵڄ 160 .................................................... !ا هبډى ډػٮ ڈ ج ڈ .ىڈ ٵڄ 170 .......................................................... بػٲاٵ زډػٮ ثي٭ز .ؿبىڈ ٵڄ

754 ............................................... ؟ا ذبه اهبم7 اػال تهطرؼ سزا .چبضم ثرص

191 ..................................................................... ٮ زډػٮ اثشاڃ .دبوىڈ ٵڄ 211 ..............................................ه٦وبٻ ي دبث ٵشبيا ا اومو .بوىڈ ٵڄ

576 ............................................................................................................... ثس روغ

Page 6: ابتذال مرجعیت شیعه

229 ........................................................................................................... ډىبث٬ ٵز

233 .............................................................................................................. اىبى يځ

241 ............................................................................................................ سبي آڅجڇ

261 ....................................................................................................... چسٶ ٵز

267 ............................................................................................................. ٹچڈ هم ث

271 ........................................................................................................... ٭ث هال

291 ....................................................................................................... اوڂچ هال

Page 7: ابتذال مرجعیت شیعه

كڈكمه اڅاهلل اڅ ثڈ

همسه

ي٭چ كى ياڅمچمه االالڇ كؼز ډهي( ٹجهڄ ا 1318)ډشڅهي ا هبډىههي. بن ډلة ډهاٵپ ي ا ه٦جب ډ اوٺالة ا يكبون ډجب ي ه

٭ىان پ ا ډئالن ٥ا ايڃ و٪بڇ ػمه اهالډ ى د ا دي اوٺالة ث سان ي بز ػمٮ وٺالة، اډبډزډىبت ډم مبوىي ٭٢ز ا ا ػمه

ځا ثىبن يٵبر د هيډز ٽى. ى اهلل آهز ػم اهالډ هه ى همىه، يه ىيډ٭ىان ث ډؼچ هجځبن ج ا 1368هىاى 14ى سبن بڅڂ دىؼب

ا. اهلل هبډى آز :ج ػم االډ اوشوبة ي

11ډهم ٹڈ ى ا٭الډه ٭چم ډيه ك اهلل ااٽ ػبډٮ ثٮي ا يٵبر آز اڅٮ٪مه اهلل آز»اٵاى ياػي ائ٤ ډػٮز ا٭الڇ ٽى. ٭ىان ث ٶز وٶ ا 1373آ يكبوز ډجب سان و ډه وٶبن ثى. ػبډٮ« )ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج( ا هبډى

ثى. ٺچي ډٮٵ ٽى، ابن وٶ ايڃوٶ ا ډػ٬ ػبئاڅش

څهڄ ٽه ى ى هاٽ ث ٽىا٭الڇ 1373آ 23ى ثبوبر « ا هبډى اڅٮ٪م اهلل آز»ډه ډبوي ډػٮز هبع ا ٽ ا ډشا١ٮبو ٹجڃ هبع ا ٽ ثب ډػٮز ث

« ػثة االشٶشبئبرؤ» ٽىي. بڅ ډ ى ٽهز، ي ثه 1373اهبن ثه ٭ثه ى ؤياهه .يى سان ډىش 1375ٵب ى بڃ

ي ٽه ٶهز ث اه وشؼ ډ 1376ايڃ بڃ ى وم« ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آز» ډڈ ډػ٬ ثبي ټ وٶ ثبي، ابن اػا ٽىن اه ي٩ٶوٶ ډػ٬ لق وز، ډيه ك ػبډٮ ٭يٵى( ا ث ډػ٬ ډىلث٭ىان ث )سٮه ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج

ډبن ى ډلبٵهڄ هم ههبا ههبع ا ٽه ا اهبن ځاى. اآن٭چم ٹڈ ډ . ى بى ډ« ا هبډىاډبڇ »٭ىان ث

تحمك ب پطسصي اڅچه ث آز االالډ ابن ا كؼز بثٺ ثب سػ ث اسٺب ثب ٬ ي ث

Page 8: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 5

ي 1373اڅٮ٪مب ي ډػٮهز ػباڅشٺچهي ى هبڃ اهلل ي ث آز 1368ج ى بڃ هب ب ي د اثبڇ 1376ٵى ى بڃ ي ډىلثا٭ال ٥ف ډػٮز ه ىثهب

په وهيځ ا وجى ػه اى ب ؿب . ثا ٵ٬ اه اثبڇى ډ٥جٮ اه اسٺب ډ٦ف هب، ثلهض ثه ثڂاڇ ي ا سلڄ، سي، سلٺٸ، ابسي، ڈ ډٺبڇ ج ا

ب ابن ى ډٺب٬٥ ډوشچٴ ويځ ث ىوجبڃ ٹائىه ىاڃ ثه ر، ډبٱڄ ي ډٲچسإڅٶبا هى ٹجهڄ هى ابنىڇ. سچٺاػشبى ډ٦چٸ ي الكز اٵشبء ي ډػٮز ي ثڂ

ي ثٮي ا ج ىثب هب ٵٺبز ي اػشبى ا ډٺبه ٽهىڈ، ي ثپهڈ ثه ده ىز دبن ىڈ: ااه

ىاىن ٵشها ػٮز اٵشبى؟ ا ؿ ډبو ث ا ؿ ډبو ث ٵپ ډ ا هبډىػىبة آٹب سي هبع ٵٺ اهبن آٱب ٽى؟ ا٭٢ب ا اشٶشب ابن ؿ ٽبو شىي؟

اوهي؟ ا ؿه ډهبو ا ٽ ي٫ ي؟ آب ابن سبٽىن هبع اڃ ڈ سي ٽهى ىاههز ه ثه ٥هالة ٽى؟ ا ؿ ډبو ابن ده يػبر ٭ؤي٫ ث

٭ي ځٵشىي؟ ابن ى ډبن اى٭ب ډػٮز ؿ سإڅٶبس ى ٵٺ ب ٭چم ا ث ك از؟ سبٽىن ؿ سإڅٶبس ى اڃ ب ٵٺ اشيالڅ ډىش ٽى اهز؟ ب اڃ ىاش

ٽبډهڄ ٵٺه ډجبو اڅ ي ىيځب ابن ى ٹا٭ي ٵٺ ؿز؟ آهب سهبٽىن هټ ىيا ؿه ٽهبو ثهب ؿه اهياٵ ٵشا ا ابن ډىش ي از؟ اځو ث ؿ ىڅهڄ؟

اػشهبى ډ٦چهٸ ي ډىپهان هالكز سه ډىپان ڈډػٮز ابن كمبز ٽىوي؟ ډ ټ ا ٥ٵه ؿ ثهى؟ ابن ثا ډىت اٵشبء ي ډػٮز ؿ ٽبو ثىوي؟ اىڅ

ب ى سيغ ي سجچ ي ػباوياهشه اػشبى ي ډػٮز ابن اوؼبڇ ؿ وبىب ي اځبناٵشهبء ي اڅٮمڄ ثو ىش ك، ډػٮز ي يكبوز ثهب ډهئچ ي٩ٶ ٽىوي؟ ٭پ

ډػٮز ډٺبڇ ج ؿ ثى؟ ډٺبڇ ي ډٹٮز ب ج ؿ وٺ ى ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز ابن ىاش از؟

اهلل همى ٭يڇ سالڇ ډػٮز ي ج ثى، ي ث مه ىڅڄ ث زىيځب ډشإه آ ثبوڂ ٹبون اب اٹياڇ ي. ؿا ػىبة آٹب اهلل ي اٱچهت هبځان آهز ا هبډىه

ػم االډ يٹٮ وڂاشىي ي ىيثب ث سالڇ ځا ثىبن ث اه و٪ ډشإههمى يالهز ډ٦چٺه ډػٮز ي ج ي آيىوي؟ ٭ى ډچلز و٪بڇ ى ډي ٵٺه

، آب اه ٭ى ى اډه اٵشهبء ي ډػٮهز هڈ ثه ازاهلل همى ايػت ياػجبر زآ ٭چڈ اڃ ٵٺ( ىاش از؟الف ىډاه ٭ كپډز ب ييى )ىي ا٦

Page 9: ابتذال مرجعیت شیعه

6 ډٺيډ

ب ث سلٺٺ اوؼبډهي ٽه كبهڄ آن ٽشهبة دبن ډيف ي ډشىي ث اه داه ؿهب ثوه ا كب١ از. ٽشبة ى ؿب ثو بډبن ىاى ي از. ؿپي

ځو ځا ٽى. سان اه ډ

ا ذبهاالسالم ذكت زاطوس7 حزت

اهلل همى ثى ي ى ثه ډهبئڄ زي آسب دىؼب بڅڂ ډٺچ ا هبډىػىبة آٹب اهلل همىه وه سىهب ههى ا ٽى از. ي سب يٵبر آز اهلل ډىش٪ سٺچي ډ ا آز

اهلل همى سق ٽى اهز. ىاوش ثچپ ؿىيه ثب ث سٺچي هى ا آز ډؼشي ومى سلهڄ ههبع ٠ٶز بڃ ډمل ثى اډب ث ا ډشٮي ي اځؿ ٥چج

ٮ ي ډهبن، ډجهبار به، ه٦بثه ي ډىجه، وجى از. اڈ اشٲبالر اي ډ٦بڅٮثا ػاوهبن، اڅجالٱ غوي ٹآني سٶ ػچبر ٭مډ اوٺالث ډٮبٳ االډ ث

ٽشت اوٺالث االډ ا ٭ث ث ٵب ثى از. ي سػم

هب وه ثلهض ي ٽ ٽز ٽهى ډىشه وهي، ا هڈ ټ ا ى سٺ ؾه يػهبر ؤ وبډ اػب ا ث سٱڄ ى ٵٺ ي اڃ ى ىز وز. ا ډٺب وبو

اهلل ا و٪ه آهز 1345هى ٽه اهبن ى هبڃ ب ډل ډ وبډ ٭ ثب ىڂ اػباىپ ډؼشي ډلة هى ي آډي ؿ ثي ث كبة وم ٵ٢ال ڈ ث همى ى ډ

٥الة ٭بى ثى از. ڇ ىاى ي ٽ ى ث ي سىب اهشب ډٳ ټ

ثهب ټ ى ث سي ٦ف ٭بڅ ٵٺ ي اهڃ اهشٲبڃ ىاهش اډهب ثهب ؿىهيه هب ثبىاز، سجٮي، ويځ ډوٶ هبع ا ډي ي ٵب ويب اډىشه سهي

ي ػچبر ډٮهبٳ ب اوٺالث دىؼب ث ه٦ج بن ى ىځش ثى از. اشب ا ي ثى از. ػىبة آٹب االډ يىڂاو ټ ا اهبسي ههى ه ا هؾ ا هبډىه

ده ا اوٺهالة اهبن وه سهب اػشبى وياى. ډبٱڄ ډهيش اػاه سجچٲه اػب ىځز آز ر ډهبٱڄ ى ىه اهلل همى سىبج ثب ٵٺبهز ي اػشهبى وهياى. ٽظه

سب بڃ ٽمشه سي ي سلٺٸ ٵٺ اڅ ووز ػم االډ ث ابن اػب ا ػبڅ ٶل 40 ويځ ابن )ػ ټ ډٺبڅ وياى از. ى وڈ ٹن ووز 1368

وبسمبڇ( ؾ اط ٵٺ اڅ ډىش وي از.

ډ ا٩هبو٪ ٵٺه ايڃ ػم اال ى بڅ ى ىي ا هبډىػىبة آٹب پ سجهه اهلل همى ډاػ ي از، اڅٮمڄ يي آز ٽى ٽ ىي ډى آن ثب ٭پ

Page 10: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 70

٩ب ي ىڂ ا٭الڇ ٹجڃ سث 1366ى 11 ػمٮومب ٵٺ ى ه٦ج يالز ډ٦چٺ. ي ثٮهي ا 1367ثمهه 28 ػمٮه ومب چمبن ي ى ه٦ج ٵ٦ ى ٹ٢ ډسيهى ثځز. ا٩بو٪ ي ي ىي و٪ اثاػم االډ ا ځا ثىبن سو٦ئ

ى ،ډهپٻ ٺى ٹڈ ىډى ٱىهب ي ډه 1367ى سان ي اٶىي 1366ى آ ڂه ٭يڇ اػشبى ي ډب ٹجڄ ا ج ابن از. بي

ا هبډىي اػشبى آٹب ؾ ىي ډپشث ىاڃ ث سإ آهز ا ه اهلل همىه ىآي ٽ اځؿ ډاهلل همى ث زبار ډىش ي ى ډبن كبر آىز وز. ا ا٩

« آىب ث ډبئڄ ٵٺ»اوي، اډب سٮج ير ډى يطٷ ابن ثى ث ا هبډىػىبة آٹب «.اػشبى ډ٦چٸ»ڈ اٮب وياى، ؿ ثي ث ىالڅز ث « اػشبى ډشؼ»كش ث

وبډه ٶب ٽ ثٮي ا يٵبر ابن اثا ي، اځ ډٮب ثب و يز ب ڄوٺ ػم اهالډ وجهى، هالكز آٹهب ځا ثىبن اڅ -ب ا ثها ا هبډىه ډشهي بوډى شبى ٽبثىػثبڅٺ )اي ثبڅمالډة اػشبى ج ( ا ډٺهبڇ جهب ز وز. ىوبز اه وٺڄډبئڄ ډم كؼ٭الي اهجب آكبى ى ، ثٽى اطجبر ډ

ا٭شجب از. ٶب ث

ا ه آهز ا هبډىډٮٵ آٹب ډىٺالر ٶب اثا ي ىثب اهلل همىههالٳ ياٹ٬ از، ي ځىيځبن آن ثاهب « ڈ يج ډشٮه ي اػشبى ډچ»٭ىان ث

ى. ثب سػ ث ػٶبهب ٽه كپډهز ٽى ثىوي اىاډچلز و٪بڇ ؿىه بىاس ا ا٭شجب يا ووهز ثىاهز. ٽى يا ىيڇ اه ډىٺالر دى ا ثب آن كٸ

ٹبثڄ اكا وز. 1368ابن سب ايا٤ هىاى « اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ»ىوبز

ا ذبهاهلل همبم هؼظن ضجط7 آت

ډالٻ ٭مڄ ثهى. 1358ة اب ډ اهلل همى ا ىوب ٵز ٹبون ډبو ٽ آزٺىبا ډػ٬ سٺچي وجى، الكز ثبڅٶٮهڄ الڇ 1368هىاى 14ى سبن ا هبډىآٹب

اهلل همى ى ػه ثا اٵشبء ي ډػٮز ڈ وياز. ى آن ي يكبون دي آزڇ ىاشىي ي ډيز ب ا ث ىاو ٵٺ ډٺيب آن اكب اوشوبث سبو ٽىوي.

٥چجهي سٮهه ٭ىان ػبوه يڅ ٵٺ ٽ اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ ډ ا ثډشؼ يؼشډهىهبن ثهين ثهيى. اهلل همى وڂاشىي ج ا ډؼم٭ه ٽىوي. بځىان آز

ټ ا ډاػ٬ ډٮب هى ا ياػي الكز ج وياوهش ثهى. اهلل همى ؾ آز

Page 11: ابتذال مرجعیت شیعه

77 ډٺيډ

٭ڈ ي ډىلٳ ي ثى. ى ثه ياػيان ڈ ثځا ثىبن بځىان ډؼشي ا٭چڈ ى ثه ي. « ډؼشي ډشؼ»ي، وثز ث ډيز، ډؼشي ډ٦چٺ بٵز وم سؼث

ي ىكٺٺز ډاډه ٭بىڃ ډٺچهي ډشؼ ډچلز و٪بڇ اٽ ي ٽ ثب آن ډؼشيځا ث ىځز ثىبن يالز ٵٺ ثب ث ډىت ډؼشي ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ وبى ي. و٪

كياٹڄ ثب ثاب ا هبډىهبٻ ذى ي. ډؼچ هجځبن ج ى كٸ آٹب سوچٴ ٽى:« ډچلز و٪بڇ»

ايڃ. وبىي ځٵشه اپبڃ هالٳ ٹبون ثىن ٵٺيان ٣ اٵشبء ي ډػٮهز ثبڅٶٮهڄ .(1358ٹبون اب 109)وٺ٠ اڄ

ډهب ىي كهياٹڄ ى ا هبډىٹبوو آٹب ٱ« ثىن ج ډٹز»ىيڇ. ٭يڇ ا٭الڇ .(1368هىاى 14هجځبن ج ډم ياػال ډثووز ج ابن )

ڇ. وبىي ځٵشه ٵٺيان اػشبى ډ٦چٸ ٮى الكز ٭چمه الڇ ثها اٵشهبء ى .(1368ٹبون اب 109ي 107، 5اثاة ډوشچٴ ٵٺ )وٺ٠ اڃ

ػىبة آٹب ثب سػ ث اىپ ثه ډهير ؿهبى هبڃ ا 1355ا هبڃ ا هبډىهځو ى ي ثلض ٵٺ اڅ ىي ثى از، ثا ثبآډ ٵٺ ابن ا ډ

وٶ ا ډىثبن ج ى ا وڂجبن ي وػچبر ثبآډ ٵٺ ثب ك٢ 1368ى سب ثب ډجبكظبر ٵٺ اشيالڅ ٶشڂ ى ك٢ ابن ٱ سپڄ ډ ٹ٢بئ ي ٹ

ډلمى بم ي ډلمي ډاډه ٹم ثشه وٺه آډبىځ الڇ ٽت ى. آٹببن ياوي. ډلڃ اه ػچهبر ىي ډٺبڅه ي ىاش٭ ب ١مه هيډز ث ا ى اه آډ

1374اهز ٽه ى هبڃ ا هبډىث وبڇ آٹب ثٮهي ا ؿپه ٽهب ػچه ا٭٢هبهب ةډهبىوٶل( ي ىڂ 32) بثئهكپڈ ٵٺ ي از. پ ثبآډ ډىش .ٶل( 84) ث ډوبم ي آس ٹاىاى سٻ

به آوپ ى ٭مه ههبع اهڃ سهي ٽهى ثبهي، ث ا هبډىػىبة آٹب ب سٮچ ٽى ث آن ها سيي يىي اڃ ابس ارسٺ ډهشٺال به ى ثبهي، ٺه

1369ا بڃ ع ٵٺ ا ا ٽشبة ػبى به ٽى ثبي، سي ڈهى ا سى٪ آاء اڅ 45ٽمش ا ټ بڃ ا ي٫ ج آٱب ٽى. اه ى ي ى ٶشه ثه ډهير

ٹهب ي هذ ،هى. اهبن ثٮهي ا ػهبى ىٹٺ ثب ف اكبىض اهالٹ آٱب ډوٶ ا يكبون بٱڄ ى سهان ى اهه 500 ا ٽىي. ث ډپبت ډلډ سي ډ

بڃ ٭م اه ى سٺار ىي ثو ا ٽشهبة ػهبى ي 25ٽىىي. ا ى ٽز ډ

Page 12: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 75

هبڃ دبوى وت ي ي ا بو ج ب ا٥ال٫ ثو ا ٽشبة ٹب ى دبڂبوي از. ػ ډا٭٨ اهالٹ ايڃ ى( ؿ ا اٵب١بر ٵٺ ابن ډىش ٹجڄ )ث

ډشه س اه ىي و ثهالٳ ىڂ ډيبن ك ى يثبز ابن ى ىش وز.

)ثهبڅٺ هب ب اغ ى ػم االډ ىهاز ځا اػشبى پ ا ىز (ٽبثى ثا ډٺبډبس از ٽ ٣ اػشبى ىاى: ومبىيځ ډؼچه هجځهبن، ي ه

ؤهه ډٺهبڇ وب ي اػشبى ډىډشؼ ا٥ال٭بر ي ج. اػشبى ىي ډى ايڃ اػشبىبڃ ثٮي ا آٱب ج آٹب ٵٮچز اٵشبء ي ډػٮز از. ټ اػشبى ډ٦چٸ ډبىين ٹ

ىڅڄ ير ا٭شا ث ٵٺهيان هائ٤ ٹهبوو ي ه٭ ى جه ډىشوهت ث ا هبډى اهلل همى ي. ٶز وٶ ا بځىان زن بځىان ډكڇ آىاډب ث زهجځبن، ابن ى

ث سست سبن آٹببن ډلمي ى، ٭جهياهلل ػهاى آډچه، ډكهڇ ډلمهي ځا ثىبنٵب١ڄ څىپاو، ډلمي ډاډه ٹم، ډكڇ ٭چ ډپى، ٴ بوٮ ي اثاڈ اډى

الڇ ثها سهي ىكهي ن اشبى ابٽشجبا اػ 1369ا اياه هىاى سب اياڄ زما ډىثبن ج ى ب آن ي ٽىوي. اٽظج سإ بئ، ٢ه ٹب بهز ٹه

ڈ ا ډاػ٬ ػان آن ىي ب آن ػمٮ ثىوي ي ټ وٶ ا ٵٺ ا وڂجبن ي اډبډز ثهبڅٺ هب ي. ا ٶز ځا بى ي دىغ ځا ث ثه ا اػشهبى ډلة ډ

ب ث ىي ډهپڄ ډجشالهز: هيي ب ج ىالڅز وياى. اه ځاوثى ډىٽب لز و٪بڇ ي اثشال ث بىر ډٮب.ډچ ثاب ٹب٭ي

ا ذبهالؼظو اهلل هطرغ ربعالتملس7 آت

ث ٵپه او٢همبڇ ډػٮهز سٺچهي ثه 68بڃ وم هىاى ا ا هبډىػىبة آٹب 1369ڃ ؤه يػبر ٭ ي ا اياڄ هب 1368اٵشي. ي ا بڃ ډىت ج ډ

ب ٭چم ىاههڄ ي ههبع ا آٱهب ٽهى ي كهياٹڄ ا دىاهز ث ٥الة كى ثير 1371بڃ اشٶشبئبس ى ډؼم٭ ٵشا ىاى، ي ووشه ٽشبثـ 1369ډىاى س ا ٵشبيا ٶز ځا اػشبى ى اثشيا ٽشهبة اهز ٽه ثها ٵه٬ ڈي. ډډىش

اپبالر ډث٣ ث ډي٭ز ج ابن بى ي ثى ي اٽىن ى ػهز اٵششهبف ٽه دهىغ ځها آن ثه ثه ا كبڅ ٽب ځٵش ي، ى ابن ث ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز

ثهبڅٺ ههب اػشهبى ى ههب آن ىالڅهز وههياى ي اهشٶبى ا ٽهبثى الڇ ثهها جه

Page 13: ابتذال مرجعیت شیعه

71 ډٺيډ

ډهياٷ ثهب سهيڅ ي ډػٮهز اٵشبء ډىت ىكي ثبڅٶٮڄ اوياهشه اػشبى ډ٦چٸػب از.

اهلل ٶه ثه ٵشهبيا آهز ٵشا آډي اػب٫ ډپچ٭ىان ث ثب ا آوـ ى اه ٽشبةاز ٽ وبٹڄ ٵشا ٬ ثب ى سبن س ابن از. اه ووشه همى ي سلاڅچ

ٽىي. آٹهب ډؼشي، هى ا ډػ٬ سٺچي ډٮٵ ډ اكپهبڇ ههى ا ډٺهيڇ ثه ا هبډىههم ا كبٽڈ ٫ ىاوش )و ډاػه٬ اډ يڅ ډؼشيه ىاوش از. ي ٵشبيا ميالهز ي ا اڅشهاڇ ثه اهالڇ اڅشاڇ ث يالز ٵٺه ا ا آٹب هبډى ثبالهسٺچي(. ي

ډجىب اهاع ډىپان يالهز اه ٵشا ث ٽىي ٽ الډ ٱٹبثڄ سٶپټ ا٭الڇ ډ ائم ٬ از.ٵٺ ا االڇ ي س

ٹهير به ثهب ثب دهشاو ډشؼ ډؼشي ډاډه ډٺچي ب وبشبا اى٭ب ډػٮزاهلل ى ډلميكه ٵ٢ڄاهلل ي ډوبڅٶز ډاػ٬ ي ٭چمب ٮ ډاػ ي. ډكڇ آز

هى سق ٽى از ث ډٺبڇ ډػٮز ي اٵشب ػىهبة ى ډبكجٽ ؿىبن آن ثير ىڅڄ ى ډٮ سوت وز ٹا ځٵز. هم ثبي وياز، ي ث ا هبډىآٹب

ا اوشهبة ػمٮآهه ومب ب ى ه٦ج 1372اهلل ډ اىثچ ى ى آزټ ىش ٮ ىاوز ي سق ٽى ٽ ؾ ډػ٬ س٤ ډػ٬ بثٸ ا هالٳ ي

اهلل همى ٽ ا ثها ده ا ههى ػمچ آزد ا اوٺالة ا ىځش ا ډاػ٬ اوي. سٮه وپى

اهلل ډلمي ډهاډه ٹمه ثه ػىهبة آٹهب زس٤ آ 1373اهلل ډىش٪ ى آثبن آز ب ٽ ٭با الكز كبين ث ىي ي ابن ا ا ىز ٽشجبا دٲبڇ ډ ا هبډىىاى. اهبن ا ا وياى ٮى اٵشبء، ډػٮز ي سٳ ى يػ ٭ ثك ډب آن

سلز اډ ج ٮى ىاىځب ي ب ٭چم س٤ وبىب اډىش وٶ اشٺالڃ كٽىي يكبوز، يار ا٥ال٭بر ي ذب دبياان اوٺالة االډ يياا اثا وڂاو ډ

ثب ا سپڄ ډٮبيوز يكبوز ي ډػٮز ى يار ا٥ال٭بر ىيان هي ثا ووشىي ٽ ىي ي٩ٶ ثا سٮٴ اى هج ډ ٭چ ٵالكبن ثب ډٮبيوز ٵى ث وبڇ ٵالف

ٽىن ډ٦ف ٳ ي س٢ٮٴ ډاػ٬ ډشٺڄ ي ډىشٺي، ىڂي از: پ سوت ي ك ي ػباوياهشه ډػٮز ډٺبڇ ج.

وبډ ووشه ىشبيى اه ډٮبيوز يار ا٥ال٭هبر ثهى. كهياٹڄ آن ٶز ځا٥هب ډكهڇ ٹڈ آٹببن ډاډه ٹم، ٭چم ډيه ك وٶ ا ا٭٢ب ػبډٮ دىغ

Page 14: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 71

ثب ډػٮز آٹب ي ډكڇ ډپى ٹمآ ډكڇ ،٥ب مډكڇ آثبى، هڇ اوي. ډوبڅٴ ثى ا هبډى

ثه مهز ډٮبيوهز يكبوهز ي ډػٮهز يار ا٥ال٭هبر ي مپهب ثهه 1371اهلل ه ا ډهىاى يكبون كپډش ثٮي ا يٵبر آز ډػٮهز ؿىه ډىه

ي 1373آ 8اٽه ى اهلل ا ا هبع ا ٽ آٱب ي. ثب يٵهبر آهز ا هبډىآٹب ډٺبډبر ٭بڅ ب ي و٪هبډ )يالشه، هىا ١هبئ ي ػهاى وٶ ئزٶ

ىي ي ثٮي ا آن ډٮبيوز بى الؼبو( ا سان ث ٹڈ ي ډالٹبر ثب ډاػ٬ ي ٭چمب ٥اػشبى ي بىر الكز ډػٮز ى وبډ ځايار ا٥ال٭بر كياٹڄ بى ي

ٽىي. ٹڈ ي سج ؤه ي ډىش ډ

ثى، ډ١ه٫ ا هبډىب ٽ ډ٫١ آن اػشبى آٹب وبډ ثهالٳ ډع ايڃ ځاهب وبډ ټ ا اه ځا ب ػا سٺچي ي ډػٮز ي از. ؾ وبډ ډع ىيڇ ځا

ډٮبيوهز ډػٮهز ا ډشٽ ثچپ ى دبن ث د بٽه بى وي، ثاثشياثهىن ث ډچلش ب وبډ اوي. ثه ا بىٽىىيځبن ځا يار ا٥ال٭بر وش ي

ثبٹ كپڈ ي اوي اػمچ دبن آٹببن يډلمي اه ډػٮز ي ػا سٺچي سق ٽى يډلمى بم بيى. ٵبٯ ا ائ٤ يي ځها وبډه ى هب اٽظه اهه هب

وبډ ث ػا سٺچي ي ډػٮز آٹب ځا ىالڅهز ا هبډىه ٽىهي. ډه هب اهه ځها ىس ډٮشج از ٽ ډجشال ث بىر ډٮب وجبىي.

اهلل ااٽ ػبډٮ ي ثٮي ا يٵبر آز ٹهڈ ى ا٭الډه ٭چمه ډيه كهٵب١هڄ څىپاوه ٶهز اهلل آز ډكڇ ث اډ٢ب ىث يٹز ػبډٮ 1373آ 11ډم . ډلمهي ٵب١هڄ 1سست ٭ىان اٵاى ياػي ائ٤ ډػٮز ا٭الڇ ٽى: آٹبهبن وٶ ا ث. كهه 4)ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه(، ا هبډى. ي٭چ 3. ډلميسٺ ثؼز، 2څىپاو،

. وبه ډپهبڇ 7. يډه هج وؼهبو، 6. ػهاى سجه، 5يكي هاهبو، ز ډجب سان و ث سست وٶ ا ډػ٬ ػبئاڅشٺچي ډٮٵ يكبو ا. ػبډٮ

. ػهاى سجه. ډؼمه٬ ػهبو 3 . ډلمي ٵب١ڄ څىپاو،2، ا هبډى. ي٭چ 1ٽى: ي ٹها ه ٮ ډهى سإ ٭ىان ډػ٬ ٥بٶ ا ث ا هبډىڈ ځى آٹب ثز اڄ ىاى.

ا٭شجهب اهز: هټ. وبډ آن ثهى ثه ډيه ث ىڅڄ هالٳ آئه ػبډٮ ثبوب ٶز وٶ ى اه ػچ ٽز ٽ سى وٶ ثى، ىكبڅ 14وبة مز ػچبر كي

Page 15: ابتذال مرجعیت شیعه

72 ډٺيډ

ي ه بر ثبهي ثه سإ ډثاوي. ىي. اوي. ؿىي وٶ ڈ ى ډوبڅٶز ػچ ا سٻ ٽى ىاشب سچٶىه هڈ ٽ كش ثه ؤ ڇ سمبڇ ا٭٢ب ػبډٮ ثي. ىكبڅ ث ا ټ

ث ا وٴ سمهبڇ ا٭٢هب ي ٽشجبر ثبي ث سإډثسپت ي. . ى ډبئڄ ډڈ ټ اډ٢ب ثش وياش از. ډث ٽ اه ثي، ىكبڅ

هب ڄيكبوهز ډجهب سهان ي ىڂه سهپ ډيه ي ػبډٮه بر ػبډٮډثپ ثه ىڅهڄ ډٮٵه اٵهاى ى يكبو ثي٭ش ى سبن ٮ ډلة ډ كپډش

ي، ىڂ ډٮٵ ٭ىان ډػ٬ سٺچ ٵبٹي ائ٤ ث ٭ىهان ډؼشهي ټ ب كياٽظ ىي وٶ ثه٭ىان ډاػ٬ ػباڅشٺچي ا٭الڇ هي ثىوهي، ٽ سب ٶز وٶ ث ىكبڅ اڅائ٤ ػبډ٬

وٶ ب ډٮٵ ټ وٶ ا٭چڈ ثا ٵ٬ ىځم ثى و ډٮٵ ؿىيه ك ڇ ي ثيين سٮه ا٭چڈ.

ب ٭چم ىاز ي ىهبڅز ٹير ب ب ثبسبة ثب ډىٶ ى ك اه ثبو ى اډ ډػٮز سچٺ ي.

ػمٮه ياو ا ائمه 1373ډٮبيوز يكبوز ي ډػٮز يار ا٥ال٭بر ى آي الكز آٹهب ب ي ومبىيځبن هجځبن ي ىڂ ډٺبډبر يكبو ځا سإ شبن ا هبډى وبډه ى ډهع هڇ ثا اٵشبء ي ډػٮز ؤه ي ډىش ٽهى. ؼهي ځها ػمٮه ٥هب اهٶبو اډهبڇ اهلل آهز سه آن ډشٮچٸ ثه ب ډىش ي. ډڈ وبډ ځا

وبډه ثهب اها ډىش٪ س١ق ىاى ٽه اهه هبىر اهلل آزاٶبن از. ابن ث آ ٹم ڈ ثب اهلل آزيكبوز اٶبن بى ي از. كش ىاىشبن ىاىځب ي

وبډ وش از. بىر اځ ٵب ا٥ال٭بر ثب ډٺيا اډب ي

ډىش٪ ثب ىهبڅز ي ٵب وبىب اډىش ي ٹ٢هبئ اډه ډػٮهز اهلل آزث و٪ يي ؿىه ځبو سلمچ ي ډجشڃ ي از. س٦م٬، سيي ي سڈ اػمچ ٭اډڄ

ث اػشبى ډ٦چٸ « ب٫ ډٶي ٭چڈ» ساوي ثبي. ب اػشبى ب بىر ډػٮز ډ ځا ٺىبا كبڄ وز. ځا ا هبډىثا ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز آٹب هب اػشهبى وبډه

هشىي ي ىهر هؾ ٥هٸ ث ډٮب )بىر ث ٭يڇ اػشبى ډ٦چهٸ( ډجشال ىز ى ا هبډىا اػشبى ډ٦چٸ ي الكز ډػٮز آٹب ٭ ډٮشج ثا اك

وز.

ٽىهي ٽه ا ا٭هالڇ ا٭الڇ ډ 1373 آ 23 ى وىاو ډم ا هبډىػىبة آٹب ٽى. اهىبى ي ىاز ا دو آن ػچځ ډ ش ا٥ال٫ وياش ي اځ ا٥ال٫ ډډػٮ

Page 16: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 73

آ اهلل آهز ډىش٪ ي اهلل آز ډيي ٽى، اهلل آزيابر ٭الي ثډشٮيىاي سىب هج ىاش ثچپ ا بڃ ىي ٽ ابن و ٹم وبن ډ ه ب ٹجڄ ثا آن ثوبډه

ىڅڄ ٽ ى هبع ا ٽ ثهب اه ٽىي ث ٽى ثى. ابن ى مه وىاو ا٭الڇ ډػىهبة ٵډبىي. ډػٮز ث ډه ډبوي ډػٮز هبع ا ٽ ا ډشا١ٮبو ٹجڃ ډ

ا٥ال٫ وياوي ډب ػٲاٵب ؾ ىههبڅش ى اكپهبڇ ه٭ سٺچهي ا هبډىآٹب هب وياى. ابن ثهالٳ اى٭ب ههى ثه ده ي اىى ه٭ ااوهبن دبهن ډه

ى. ٽ ه ډؤ٭ ااوبن ا و ث اكه يػ يػبر

ډىش٪ه اهلل آزاثچ ډه اڅشق ى مه وىاو ثب ٽىب ا هبډىػىبة آٹب ا ؿىي ثب ث هبوز ډشڈ ډ 3 ي 2 ٽىي. ى ي ثٮي ا وىاو جه ى يهب

اهلل آهز و ى دىب ويب اډىشه ي اوش٪هبډ ثه ى ډإډان څجب 1373 ىڄ ى ا سوت ي ثب ٮبب وىي ٥الة ا ث سٮ٦ٽىىي، كى ډىش٪ كمچ ډ

ٽىىي. اه كمالر ا ډٮبيوز يكبوز ي ډػٮز يار ا٥ال٭بر هبډبن سيي ډب ډػى ى. سىبٹ٠ ډىش ډ 1373 ى ؤياه« ؤػثة االشٶشبئبر» ىاى ثى. بڅ ٭يڇ اػشبى ډٶش آن از. ػمچ ى ثلض يالز ٵٺ ي هم ا اىڅى اه بڅ ا

؟ ا ذبه7 اهبم سزا هطرؼت اػال

ى ٽه ډىش٪ ډو ډ اهلل آزآ ٹم ي اهلل آز اث 1376ى سبثشبن ډيه ثىب ىاى ث ډػٮز ياكي ثي، ٮى ثب اشٶبى ٥ٸ ػبډٮ ا ا هبډىآٹب

آ ٹم ى اهلل آزٵى ډٮٵ ى. ډػ٬ ا٭ال ي ډىلث٭ىان ث ا ٹير بثه ىهش آٹهب »ػم ډشٽ هي: هى ث هبسم ئ 1376آثبن 5سبو وبډ

و٪ ي بثٸ ا٥ال٭بر )٭چ ٵالكبن( ثا ػباوياهشه ا ډٮبيوز ي ا هبډىډػٮز ابن ي ػچځ ا ي ب ډاػ٬ ك سپڄ ي از. ډٺبڇ ډٮ٪هڈ

اوي ٽ ډٺبڇ ج ا ٵډىج س آيى ي ٭چمز ى ٵٺ ا ڈ ث ىوجبڃ هى ډهوهي ا څه ؤ ىاى ډيه ٽ ث ػا سٺچي ډٮ٪هڈ ډػٮز اډ ا٭شجب از! ػبډٮ

بس لق وجهى ي اوي ى اه اډ ك ډچلزڅلب٧ ډچلز و٪بڇ ثى، ٽ سىب ثومبي و ډچلز ا! ٭چمز ا ث ٽىي ي ا٭چڈ ا ا٭النا هج ثبي وز، ؿن اڄ

څه ڈڈ ج يػى ىاى، ده يالهز ډٮ٪ه ا٭چمز ى ٵٺ ى ډٺبڇ ډٮ٪ مبا وٺډچٽهىن ٭ىان ټ ډىت يالز ډ٦چٺ ي اهشهبار ىڂه ٽهالا ډىشٶه اهز. ٹجهڃ ث

Page 17: ابتذال مرجعیت شیعه

74 ډٺيډ

ز اي ثهالٳ ډاه ه٭ ي ډٮ٪ڈ ج لق وجى ي سجٮ ډػٮز س٤ ډٺبڇ ٵ٢ه ىي ي ثٮهي ا ا٭الډه آ ٹمه ى ډيه اهلل آزى «كي از.

٥الة ثؼ ي س٤ « ډٿ ث ١ي يالز ٵٺ»ډيه ث ٭چ ي ثب ٮب ػبډٮيشڈ ٹا ځٵز ي سٮ٦ڄ ي، آ ډى ١ة اهلل ثب ياز ډإډان كپډش كة

ثب ىڀ ي ؿة ث هىي ي هباس ياى ٽىوي.

[ ى هوىاو 1418ػهت 13ثه ډىبهجز 1376آثهبن 23ىش٪ه ى ډ اهلل آزٽىي: پ څيڇ ٣ ا٭چمز ډٺبڇ ج سبو هى ىي اپبڃ ٭مٸ ٵٺ ډ٦ف ډ

ي ىڂ ٵٺيان ائ٤ ډػ ىڅهڄ ٵٺهيان ا٭چمهز ٮز ى و ج. ابن ايالا ثهال٭الع ٭ ىاوز. طبوبا يالز ي ج ي ا ډجشال ث ډپڄ ا هبډىٵٺ آٹب

ىڅڄ ٭هيڇ ثههىا ا اػشهبى ډ٦چهٸ ي هالكز اٵشهبء اى٭ب ډػٮز ي ا ث اهلل آزا٭الڇ ٽى. ډٺبڇ ٭چم «اثشاڃ ډػٮز ٮ» ډىش٪ ى كي ثهى ٽه اثها

هين ٥هف ډػٮهز ا٭هال آٹهب ٭چى اه ثبوبر ث ډٮىب ډشٹٴ هي. ا هبډىهػها سٺچهي ،ج ب ٭مډ ثىن الكز ډىش٪ ثب ااڃ اهلل زآىكٺٺز

ثآة ي. وٺي ا ثب٥ڄ ا٭الڇ ٽى ي ث ٥ٸ ايڅ ډػٮز ا٭ال وبډجى

ث ىش ج ي و٪ ډلمهي هى ئه 1376آثبن 28٭مچبر ٽة كٶ٨ ػبن ىي ٵٺ ډىشٺي ٹ٢بئ اوؼبڇ ي. ى مبن ي ا اډىز ډچ ث ثبو ٹ هى ډل ٽى، ث ا ى هبوب آن ا اهبن ا ډلبٽمه ٽهى آوپ ىاىځب هبڅل

اهلل آهز ډىش٪ ث ا دىغ بڃ ثا مه اوشٺبى ى هبو ډل ثى. اهلل آزثبي. ى ك ػبن ىاى. ډب 15آ ٹم د ا

ج ػمه اهالډ ٥ه هوىبن ا هبډىياڅمچمه ي٭چ االالڇ كؼزب ٵٺ ا ث اوشٺبىار ٭چم ي ا٭شا آوپ ٽچم ث 1376آ 5ډيك ى سبن

آ ٹم دبن ىهي، ثههالٳ ډهاه ډهچڈ اهالٹه ي اهلل آزډىش٪ ي اهلل آز وىهي ىهز ىهمه وهش، ثهڈ څف، آڅز هبئه، بى»ا ٭ ډىشٺيان هى

ٽىهي، ي اوشٺهبىار ډٮٵه ډه «اډىز ډىڇ، وبىان، وٶڈ، ډجشال ث كي ي ها وٶهاهبث ځه ىي ډ٬١ دبن ډا ثب ثبن هه ي ڄ سمز ي اٵشا ب آن ډاىثبوا ٽهڈ ٹهآن ىٹٺبا ډى٦جٸ ث ي از ٽ ا هبډىځ ػىبة آٹب ى. ډ٬١وم

ثهى ابن ٺىهبا ى سٮهب سٴ ٽى از. ثهى ٵ٭ن ثب ډ ػز. زى ډاػ ثب ډىشٺيان ډبڅم ٽبډڄ ثب ډى ي ي اډبڇ ٭چ

Page 18: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 75

سه به ٭يڇ اػشبى ډ٦چٸ آٹب ډڈ ثه اهز. ٭هالي ٵشهبيا ي ا هبډىهٵشا كډز اوشٺهبى ٭چىه ا ډهئڅه و٪هبڇ ،يالز ٵٺ ي هم ثبٵشبيا ي ى

دب ي ه٦وبٻ ٹبثڄ ٽ از. ث ا ا ٵشبيا ث ٭ىان ومو ث 1392ى ډىاى ډىشٵشا ابن ځا ٩چڈ ډئڅه كپډش ى ثاث ډهىڇ هب اوشهب ٭مهډ آن ايالا

ى كهاڇ اهز. ٵبى ي س٢ٮٴ ىيڅز االډىيػ وياى. طبوبا اځ ډػت ٵشى ي ب اشجياى ي هىٽبډ ى ٥ڃ سبن از. اهه ٭مچ كپډز اډٶبى اه ٵش

٬ ي هالٳ ډچمبر سٮبڅڈ االډ از. ٵشا كډز اوشٺهبى ٵشا ثي٭ش ى سبن س ٭چى ا ډئڅه و٪بڇ ټ ٱ اچ ثش وياى: اوشٺبى ډٹٳ!

ؿب ځبڇ ىاز. ځبڇ ايڃ ه٦ج ساوب ى هيډز ا هبډىىاشبن ډػٮز ا٭ال ىهي: و٪بڇ ٽه وه اى٭هب اػشهبى ىاهز وه جه ي ډػٮهز ا ثه ههاة ډه

ډاډه ډٺچي ي وبشبا . ځبڇ ىيڇ ج ي يالز ډ٦چٺا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼز اهلل آهز : 1368ههىاى لز و٪هبڇ ا ومه ډهچ ٵٺ ثاهب ٭ىان ډؼشي ډشؼ ث

68 هىاى بڃ ثا ډػٮز ا وم ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج. ځبڇ ڇ ثوبډ ا هبډى. ځبڇ ؿبڇ هه ډػ٬ ػباڅشٺچي ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آز: 73ي ا٭الڇ م ى آ

! ي ىاههشبن ا هبډىهه: اډههبڇ 1376ٵههى ا سبثههشبن ي ډىلههثا٭ههال ثهها ډػٮههز سىهب ي ډهئڃ وهز، هٽب ها وٶ آىډ دببو وياى. ى اهه ثچه بى

اوي. ديوي ثب ي ڈ «اثشاڃ ډػٮز ٮ»ى همى و اهلل آز يكبو اي ا ډي

اثتصال هطرؼت ضؼ

ج ي، ي ػىبة آٹهب ډػٮش همى ثب دشاو اهلل آزډكڇ ثهب ا هبډىهكٶه٨ و٪هبڇ » ث ج ډػ٬ ي! ج ي ډػٮز ابن ه ىي ثهب ٹب٭هي ءپباس

ثهب ډشؼه ډؼشهي ډاډه ډٺچهي ي وبشهبا سلڄ ي. ډػٮز« ايػت ياػجبر ازډىش٪ه ى اهلل آهز اٽ ډچلز و٪بڇ ٮى مه. ٵٺهب ډىشٺهي اػمچه ډكهڇ

ثشهاڃ ډػٮهز ا»( ډػٮهز جه ا 1376ن آثهب 23ػت ) 13وىاو سبو ىڅڄ مه اوشٺبىبن ثهالٳ ٫ ي ٹبون ډله هيوي. اهه هاويوي ي ث« ٮ

«.اثشاڃ ډػٮز ٮ»ٽشبة ك از ث مه ٽچم:

ي٭چياڅمچمه االالڇ كؼز ،اش٢بف ډػٮز ډٺبڇ ج»٭ىان ٽشبة ين ي ٵ٬ اثبڇ از. اش٢بف اډه ٢بف ٥چت ي١ف، يهاز. اش «ا هبډى

Page 19: ابتذال مرجعیت شیعه

76 ډٺيډ

ٽشبة ٭يڇ اكها ډػٮهز جه ي يػهى ٹهائه ي اهالٹ ي ٭ از. وشؼ هټ آٹهب ث ٭يڇ الكز اٵشبء ي ډػٮز ي از. ث ډشٮيىاي ي ا هبډىه

براه ىٵب٭ه ډياٵٮبن ډػٮز ابن و كٸ ىاوي اىڅ ي اي هى ا ډىش ٽىىي. اىڅ ي ډشىيار ډػٮز ج از. رٹ هث ثا آډن ب ووم

ډى وهش اهز، ډىپه ډ٦چهٸ يالهز ث سٶڄ ٹجالا ىاهٽ ؿىبن آن وىي زمټ ا ب ٵٺ از، ي ثا ؾ ٵٺبهز ي اػشهبى ا٭هڈ ا ،ب كپهډش

ٵشى ثبي. اډب ى ډػٮز سٺچهي ىاوي، سب وڂان اىز ا ٣ ومډشؼ ډ٦چٸ ي ٺىبا الكز اٵشبء ي اػشبى ډ٦چٸ ٣ از ي اهه ٽشهبة ى ډػٮهز آٹهب ثهب

يهټ هبڅ ثهز )ابث ٽبوبډه «اش٢بف ج»از و ج ي. ا هبډىثاب ٹبون اب ػم االډ( ډ١ه٫ ٽشهبة ا هبډىج ػىبة آٹب

ىڂه و ى ي يهها ىيڇ آن 1389سه هىي اههز ٽه يها ووههز آن ى ي. ډىش 1393اىجز

ى اه سلٺٸ ٽي ي ډىٶبو ٹ٢بير ى، ڈ ٹائه ډاٵٸ ډػٮز ابن ا٩بو٪ ي ځا ئه ٭چ آن.ٽ ى ڈ ٹا هىؼ ډياٵٮبن ى ٽىب اوشٺهبى ي وپشه

ههى. ډوبڅٶبن آډي از. وىي ث ىوجبڃ كٺٺز از و ث ٽ وهبوين ٵ١ه س ا آن ث اشبى ي ػٶب ٽهى ډڈ ث بكت اه ٹچڈ ي ا هبډىاځ ؿ ػىبة آٹب

اوهبٳ ههبع وهى ي ى ٽ ا ػهبى از، اډب وىي وبز سال ا ٽى از ؿٺي ى اه ډ ډٵٸ ثى از، ٹ٢بير ثهب اىپ ىاي كٸ ابن دبمبڃ وڂىى.

هاوىيځبن از.

هبن ىٱيٱه ډوب٥جبن اچ اه ٽشبة ډشيىبن شىي، ٮى ٽبو ٽ ى وهيځ ،ي ډاػ٬، ٵٺب ىاوي. ث ىى بن اڅهبر ي ، اهبسي ي ىاوهؼ ٥هالة ٭چهڇ ىىه

ب اډشهاع ىهه ي ٹهير ىڂان ڈ اي ي ډشىياس ث ىا ډٮبٳ االډ.ػهيا ١هير ب ى اان ب اوي ٮ ډٮب ى اه ٽشبة هاىي بٵز.

ډى٦ٺه اهه سلٺهٸ ز، ډػٮز ي ډؼي( ا ىيڅهز وشؼه وبى ىه )ك، يكبو از.

طاص زم وتبةآ اهلل آهز ٽ ډجز » ٭ىان ٵڄ ؿبڇ بڅ يا ووز اه ٽشبة ث

Page 20: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 50

1.وىي ډىش ي ي يثبز وى ٹبڅت چچ ډٺبالر ى بز ػ « ٹمډىبث٬ ي ډياٻ ػيي ث ډ٦بڅت ٹجچ اٵيى ي. ٽڄ ٽشبة ډى ثبثى ډ٦بڅت، ثه

سلچچ، ىي دز، آڅجهڇ سهبي ي ډٺيډثىي آن و سپمڄ ي. ٹا ځٵز. ٵڄ ا ىڂ ا١هبٵبر يها چٽشبة ث اوڂ اىبى، ٵز سٶچ ډ٦بڅت، ي هال

ىيڇ از.

آي ډىبث٬ ي ډأه ٽشبة يٹز ٵاياو ځٵش اهز. ٽهي هي اى٭هب ٬ػمٺه ىاڇ اځ م ٽب ث هبڅ ا ه٦ب ي ٽبش وز. ٱډشىي اائ وى. ثباه

بٵهز. ا اه سلٺٸ ى ىاهڄ ٽ اډپبن اوؼبڇ ىاز ډىبث٬ ي ډشىيار ثهش ډهىاوىهي س ډىبت ډ ى دىبىار ي اوشٺبىار هى ا ث اثبة ٵ٢ڄ سٺب١ب ډ

ثه ثهىن ث ا٥ال٫ وىي ثبوىي. وٺي اه سلٺٸ ي -٭مډ ب ه - ٬ ي وىي از.ډشإه س هيډز ث سبن ډٮب اان، اوي ب آن بٵش

و يا ايڃ ٽشبة ا ٹجڄ ا اوشب ىياى وٶ ا ىيهشبن اهڄ ٵ٢هڄ د اوي. اډب ث ٭چز هٶٺبن ډ٦بڅٮ ٽى ي سٽار ي دىبىب امىي ث وىي ىاى

ان ډٺڈ ههبع ا ٽه ډبهڄ وجىوهي ٽياڇ كش ٭ اٵا اشجياى ىى ؾ ث ي ىاوڈ ا پبټ اه ىيشبن ډٶٸ ممبو سپ ٽىڈ. هى ډ بن ٽ ى، ي٩ٶ وبڇ

ب س٤ پ ا ب س٤ پ ا ىاوؼبن ي پ ا ٽشبة ثه يوبډ ووا ر ٽشهبة ب ث ثىي ي آډبى ٶل، شبن س ي از، كمز سلقىي

بن ڄ ي از، ٽ ثب ث مبن ىڅڄ ډؼب ث ٽ وبڇډشٺج ىيشبن ػانپ ىڂ ا وشڈ. ا ابن و ممبو ذبڂاڇ.

كي ثي ٽ اډظبڃ اه ٽشبة اډپهبن ڇ ډبو ي١ٮز آاى ى اان ثآي ىاؿبح ٽبٱ ى ٽ ىاش ثبي ي وىي ث ىڅڄ وشه اه ٽشهبة ي ډبوىهي آن ا

كٺٷ ٹبوو ي ٭ اػمچ كٸ ويځ ى ٽ ډليڇ وجبي.

(1392 اىجز 16) ج ډٺبڇ ډػٮز . اش٢بف1 (1392 اىجز 20) و٪بڇ ډچلز اٽ ثب ډػٮز ي اٵشبء - (1392 اىجز 27) ا هبډى آٹب ډػٮز ډوبڅٶبن ي ډاٵٺبن - (1392 هىاى 2) ٮ ډػٮز اثشاڃ -

:ي ا١بٵ ٵٷ ډٺبالر ث و ډ٦چت ىي ا٭٪ڈ ثو ثآن ٭الي (1392 هىاى 15) سي ي هىٽبډڂ بڃ يؿب ثز ډٺبڅ - (.1392 ى14) ىاوي ډ «وبثوىو ځىب» ا و٪بڇ ا ٭چى اوشٺبى ا هبډى آٹب: ډپشة ډبكج -

Page 21: ابتذال مرجعیت شیعه

57 ډٺيډ

وتبة طاص سم ه ځ ٽىب»ڇ ٭جبسىي ا ثبة ڈ ا ٵڄ وڈ سلز ٭ىان اا١بٵبر ي

ثبة شڈ ا ٵهڄ ،«ج زډوبڅٶز ثب ډػٮ ڄوڂجبن ث ىڅ ا ٵٺ باػجٵهڄ وهڈ. ؼوشسپمڄ ، ي «اىاډ ىاى ج زا٭شا ث ډػٮ»وڈ سلز ٭ىان

سب از. ا ىيشبو ٽشبة و ي، ي ٥ف ػچٽشبة ا١بٵ ي ث اوشب ٭ث هال .ٽىڈ ػچي ا اوؼبڇ ىاىوي سپ ډ ي ٥اك ،٭ث ٽ سػم

اٵ٢هڄ »: اهز )(اڅؼبى ثځٵش ا وه ډىة ث ڃ هيا اٵ٢ڄ ډؼم٭ډبډيا ڂباثا ٭ياڅز ى د ػبى هس چزٵ٢ ثب) «ػبئ اډبڇ ٭ىي ٭يڃ ٽچمة اڅؼبى

ىه اشجياى ى اوشٺبى ڄػبئ از؛ سلچ زوٺي يال ډؼم٭ ىد هشمپب از(. ا ،ائمه، ٹا٭هي ه٭ ه ،ىز وج ڈ،ا ٹآن ٽ ډچڈ االډ هثاب ډا

ډؼم٭ اهز. ىٵشه هىٵش ىيڇ ا ا ٽشبة ه. اكٺٹ ي ىؼبب اهالٹ هډا هه ى ا ڂى ثى از. ىٵشب« آن ب ما ثب ياٽى ج ٢بفاش»ووز

اهلل. بء ډؼم٭ ډىش هاىي ي، ان

وتبة چبضم صطاهب ي څهيڇ يا ا اثبڇ ثهه زياچ كپب ب ڄمډىش ى ٽىب ا وٺيب

چهچ ٵهاڈ هي. و يډىبث٬ ػي ٭الي اويٽ وپبر ىاز. ث ثه شث ٢بفا »ثب ٭ىان يډٺبالر ػي سهب 93دهىغ ٹهمز، ى )ى « ٭مهٸ اثشهاڃ ډػٮهز هٮ س ا آوـ اوش٪ب ىاشڈ ىآډهي ي ا ىڃ آن ػچهي هڇ ډؼم٭ه ڄډٶ (94اىجز

ٽ سهب يٽشبة ػي هاي! ىثب ااځ هي اڅؼبى ډشڅي ي. ٭يي ى جت ه اٵ٢ڄههاڈ ىاى. اػمهبال قآن ډٶال س١ه ډىش هاي ي ى ډٺيډ ثب ػب اوشب

ډ٫١ ػچي ٽ از، ىكبڅ ا هبډى آٹب زي يال ىى ج بف٢ثلض آن اشډٺهبڇ ٢هبف ي ډ٫١ ػچي ىيڇ )ٽشهبة كب١ه( اش ،ب ج ٢بفووز اش

. زا ي زډػٮډپٻ ٺكپڈ ډ از ىثب يډيٻ ػي اه اػمچ ا١بٵبر يا ى ثهبة ىيڇ ا ٵهڄ ىيڇ. ى دهبيٹ ا هبډى ٭ىان بي ڇ ٭يڇ اػشبى آٹب ث

ا١بٵ هاي هي، ي ثلمهياهلل ثٮي ډ٦چت ى يا هٽشبة ي٭ي ىاى ثىڇ ٽ ا ي. هؿى

Page 22: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 55

آٹهب هثه ډهشىي ه اهز ي ډٺب بٵشٵايان ىيڇ ا ٵڄ ڈ سٮ ثبةهى ا ٽ ډجبو ډٮب ر ځٵش سب اطجبر ى ٽ ٵى اڅ ي ٵٺب ا هبډى

ا ؿىهي زهالك هه هبع ٵٺ وياى. ا سي زى ٭چڈ اڃ ډىٺق وپى الك ث آن، اوشب ٽشبة ډشٺچ ٺسٮچ ي يى اڃ ابس ٹبثڄ اكا از: سٺ ٸ٥

ٵبٹي ٽچ ا هبډى هبع اڃ ٹجڄ ا هبع ٵٺ. آٹب سي ،ى اڃ ٵٺ اشيالڅ چڈ اڃ از. ٭ ىاډبار ىډ ها

هجځبن ى اطجبر اػشبى آٹهب ٭يڇ ا٭شجب ؤ»ثب ٭ىان يػي ٵڄ «ا هبډىه ثو ڇ ٽشبة ث ى اثشيا اػشهبى ه ٭ىان ٵڄ شڈ اٵيى هي، ي ده ا سٺٽهب ځٵشه ي ث بى ٽ ى سٺ ا ، دىغ ډٲبڅ1368٦ى بڃ ا هبډى ډ٦چٸ آٹب آٹب ةځٵش ي اوشوب ؼي ي وش بني ٭ ا هبډىه 1368ى هبڃ ثه جه

زه اٵشهبء ي ډػٮ زث هالك ٵٷ ىالڅش ڄث دىغ ىڅ س٤ ډؼچ هجځبن جثه كياٹڄ ډجشى ٭ىان ډشىي اػشبى ډ٦چٸ ي هجځبن ث ؤوياى ي اشىبى ث بنا

از. ٸ٭م دىغ ډٲبڅ٦ زډػٮ ىؿ ىډ»بثٸ( ثبة ووز ثب ٭ىان بىڈڄ ى ٵڄ ىياىڈ )ٵ هاي ى ثهبة كهبي ها١بٵ ي. ا «ډؼشيج ٱ ڂه آٹهب ه ثه ثوبډهى ٵىؼبو از. بم يسٺچ زډػٮ سي ثا 1368هىاى ما و ا هبډى

از. ثى ډػ٬ كپډش ؼبىى ا ج بيآن ډبن زه يڅه ډػٮ «مشه ػبن ث ٹ ٮكٶ٨ سىب كپډز »دىؼڈ ثب ٭ىان ثبة)ٵهڄ ىياىهڈ هبثٸ( ىڈٵهڄ ه ث اوشب ډؼشي ډشؼ شباوب بي ډاډه ډٺچ

اهلل زه آ ډي نيكبو زكمب ڄىڅ هس سڈ ډڈ ها ي اٵيى ي. ث و٪ ډ شهبا وب به ډهاډه ډٺچهي زه ډػٮ ا٭الڇى ٹجبڃ ىش ٵٺب بي پر ث ىهم

ؼځش ي وش بناشٶبى ي ٭ ىډ هٽ ىا ا ثى از. ډٲبڅ٦ ډؼشي ډشؼا « ػهبن ههالٳ ه٫ اهز ٮاوشٺبى ا سىب كپډز ه » ىپاڇ: سمټ ث ا ځٵش از. ي وٺچ اڄ ډىج از ي ٵبٹي ځو يػبز ٭ٺچ بره٦بثي ډىش آن وٺيب ڄكٳ ي. ىڅ يػي اٽشبة ى ي اوشب زد ىي

هوه ووهش ٹجچ ب اي وٺي ډٽ ى ي ى سبٽىن كياٹڄ ث ىي ػچي ثبڅ ډا اوشب ىيىيڇ ي ڇ و اوٺيب ىاى. ى ډبن ي ڂث ى بوٺي ثى و اډش

ىيڇ هز ثه د ووهز ١هيس هز ثى از. ثب كٳ د ا٥ال٫ وٺيب ث ڂى

Page 23: ابتذال مرجعیت شیعه

51 ډٺيډ

تث سس ىيو زيثب ب ى ثو وٺي ي ث وٺي ي ػف . ډشه ٽبډڄ ٽچزو 1اوشب ى ىش از. نسب

اػشهبى »ثه « اػشبى ثبڅٺ»س اٵيىن ٭جبر ډإو اي ها١بٵبر ا ڂى ا ى ثهه هي اٵشبء د شٵٮچ ؾث باػشبى و هاز. ا «ى كي ج ٽبثى

هى وهياى. ىكهبڅ ي ٭مڄ ډؼشي ث ٵشا اثاة ٵٺ به واػشهبى ډى ه٣ ٽهاهز. ى اثهاة ډوشچهٴ ٵٺه اٵشبء، ي اٵشبء ٹجچ زاػشبى ثبڅٶٮڄ، الك زډػٮ

ٽ ٽىي ډ ٺ٭م ا سيڅ زډ٦چٸ ثب اډ ثبڅٶٮڄ كپب اډ ثبڅٺ ٸسإډڄ ى سٶبير ٭ماٵشهبء ي زاػشهبى ثبڅٶٮهڄ ي هالك ا هبډى هجځبن ث آٹب ا٭٦ب ا اػشبى ثبڅٺ

س٤ آٹب ٮ زوپش ٭مٸ اثشاڃ ډػٮ هي. ىٻ م ځ ؼوش ي زډػٮ . ىي ا وبن ډ ٵبٹي ائ٤ ي زي ډياٵٮبن ډػٮ ا هبډىٹها ځٵشه ي اهالكبر ىيو ىډى ثبث ڂى ثب ټٽشبة ي ډىبث٬ آن ٽڄ

ته سس ث ډٺبڇ ج زډػٮ ٢بف: اشٮ زٽشبة اثشاڃ ډػٮ ىثبډىش ب ٵز وٺي ي ػف. 1

اوشب: نسب ىسج -چسلچ ڂبج اوٺالة، دب ٵٺ ڂبػب ىثب ث جبر ٽي دبو ،اپ ىك ي٭چ -

.1392ډىاى 6ثبن، .1392 19ثبن، ىسج -چسلچ ڂبدب ،ج زډػٮ ٢بفاش ي٭چڈ، وٺي بڅ ٭چ - .1393 جزاى 8 ،و ػبن ،ث ٽشبة ٽي وٺي ،مٽ - .30-37، 1393ډبىبډ دبيا االڇ، هىاى ،ىيىى ثب ډلمي ځٶز - .38-43، 1393ډبىبډ دبيا االڇ، هىاى ،يىى ثب ډلمي ډاډه ٹم ځٶز - .1393هىاى 12 ه،والآج، ي ډٺبڇ ٭چمب ى ټ وٶڈ ،ډلمي هك -ههىاى 26 ،ٵبه ث ث ،ا هبډى اهلل زآ زډػٮ ىثب ث ٽشبة ډله ٽي وڂب ،ډلمي ٭چ -

1393. .1393 س 18ډ، هجځا ز،ى ٽشبة اثشاڃ ډػٮ ٽي دبن ث اى٭بب ه،بٽ ي١بكم - ڂهب دب ،ا هبډى اهلل زآ زي ډػٮ ٵٺ ڂبىډى ػب دبن ث جبر ٽي ،اپ ىك ي٭چ -

.1393 س 22 ،اپ ىك ي٭چ بو ا٥ال٫ س 29، 155 مب ،ى 9وبډ ٶش ڈ،ٽى وم زالك يإهجځبن ا س ٵٮچ ا٭٢ب : مډلمي ډاډه ٹم -

1393 .1393ډىاى 11ډ، هجځا ،از و ٭چم ب ٽي ب ي٭چڈ، كٳ ٭چ - 19 بن،سج ،(5 – ٵٺ زيال ىثب ب م ىيٯ؟ )دبن ث د هؿا ا ٽي آٹب ڂ،د ياډ -

1393. .1393ډ 20ي 19٭ اډي، ٮ، زاثشاڃ ډػٮ ث ػي وٺي -ډٽه اهىبى اوٺهالة ،٭چمه ٽشهبة ٱ ټى ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ب تسو ،اپ ىك ي٭چ -

.1393آثبن 17 ،االډآ 3سهب ه س 3ثهبن، ىه سج چسلچ ڂبدب ،ډله ٽي «ٮ زاثشاڃ ډػٮ»وٺي ٽشبة ،ثبثبئ يډؼ -

ٹمز. 11، 1393

Page 24: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 51

ٽظر وٺهيب، ى. ثىي ػيي ٭١ ډ ي ٽشبة ثب ٶل الڇ ر ځٵش ازههى ا ى ا آن ىاى ٽه ٽشهبة ػهب زه ى كپبػبكهبن ي هاي ډشٮهي سهبث ث

ي يابس ب، ٵ٢ال، ٥الة ك يځ ثب ٽى ي ډل ثلض ي ځٶز ٭چم ب كي ٽهىڈ ډىيان ٹا ځٵش از. ٽمبٽبن ا وٺي اشٺجبڃ ډه ي ٭الٹ ب وڂبىا بنىاوؼ

ٽشهبة ي ى هثي ٽ ا ي يياڇاډ ڂه هىي آطهب و ى اډپهبن اوشهب ٽبٱه بءاهلل. ٽىي. ان ياٽ د

1.ؤوت بڅ ي سٽچز ٭چ ثبڅچه بڅب سٵٺ ډب ي اش٦ٮز ډب اڅةچبف بڅب ؤي بن

هحسي وسض

1394 اىجز، ډجٮض دبډج كمز ٮي ٭ي

.88 ،. ى1

Page 25: ابتذال مرجعیت شیعه

ثرص ال

ا االسالم ذبه ذكت زاطوس7 حزت

Page 26: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 27: ابتذال مرجعیت شیعه

ياڅمچمه الالڇا اه ثو ث آډن اػشبى كؼز ى دىؼهب هبڃ ايڃ ا هبډىه

ي 1( اهشهب ىاى 1368ههىاى 14ىه ) هم اهلل آهز ويځ ي ٮى سب ي يٵبر بډڄ ٵڄ از:

( 1318-57ڄ ا اوٺالة: سلڄ ي ډجب )ىيان ٹج -

( 68هىاى 14سب 57 ثمه 22) همى: ډبٱڄ اوٺالث اهلل آزىيان ٭بډز -

.ا هبډىٵٺبز آٹب همى ىثب اهلل آزو٪ -

: ا ٭جبسىي ا هبډىي٭چ آٹب ځز . ډىبث1٬ ،1378 جه، هجځبن ډؼچ ىثهبو سان، ،(ضجط ذجطگبى هزلس وبسگبى حبل ضطح) هلت ذجطگبى -

.47 - 75 ايڃ، ػچي [سبن ث ج ډٮ٪ڈ ډٺبڇ ىٵش بو ا٥ال٫ دبڂب ى وبډ ويځ - ،اان االډ اوٺالة ج ا هبډى كى ي٭چ اڅٮ٪م اهلل آز ك٢ر وبډ ويځ ث ځا وڂب - ىٵشه

.1387 ٵيىه 1 ډم ،ا هبډى اڅٮ٪م اهلل آز ك٢ر آطب و ي كٶ٨ اهلل هياز وش(« 1318 -1357) ا ذبه حس سسػل اهلل آت به ظسگ7 اسن ضطح» ٽشبة - ثجهى 756 ،1391سهان، ب، ب دي ي ډ٦بڅٮبر ډا ،[ى ك االډ اوٺالة اىثبر ىٵش ئ

. ڈ ؿبح ٶل، ٵهٷ ډىبث٬ ډاى ثه ى. از سه ډيف اه ډى. آن ث ډجشى ثٺ ي از ابن هى ٹچڈ ث ايڃ ډى

.شىي وبموان

Page 28: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل ال

اهلل ذو ستن ساى آتهي اظ همل

از:ؿب ثبة ث ف سپڄ ي ا ٵڄ ىيان ٹجڄ ا اوٺالة

ىيان سلڄ -

ىيان ډجب -

اػشبى وياشه اػب -

اٹا ث سٺچي -

ا هبډى٭چ كى ػىبة آٹب يى اه ٵڄ ث ىوجبڃ ٹائى ډجى ث ىشبث بة ( شڈ. ٭ىان ٵهڄ ثځٵشه ا ثه 1318-57اػشبى سب ه ؿڄ بڅڂ ) ث ىػ از. (اٹا ډپشة ابن) ؿبڇ

(7156-14ل7 زضاى تحػل )ثبة ا

( سلڄ ٭چڇ ىى ا ا بى بڅڂ ى هبڃ 1318)ډشڅي ا هبډىػىبة آٹب اڅشلهڄ بڅڂ ى مبن ٵبٯ ى 1347ي آٱب ٽى ي ى بڃ ى ډ 1329

ي از. ى اه ٵڄ ى ١مه ډٺ٬٦ ي١هٮز ډي ايڅ، ٹڈ ي ډهي طبوه ٽىڈ. سلچ ابن ا ث ډ

(7156-14هطس ) هكلت ال. تحػل زض حظ

:وش ازسلالر كي ي ػيي ؿىه ابن هى ىثب

ٮچڈ ىبوش[، سيٸ ڈ ا د ا دببن ٽال ڈ اه ډي ىااڅش»هب ٽالىي ا ؿڈ دي ثب ٵشه ث ٽال جبو ىبٵز ٽىڇ ي ذ ى

ٽى، ىي و ىثشبن وبڇ هر ػهى ډشه٦ ا ٥هى ىي هبڃ ثه مبن ډي االډى هاويڇ ي ىذچڈ ا ځٵشڈ. ىي ٭چڇ االډى ا و ى

Page 29: ابتذال مرجعیت شیعه

56 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

1«ي٫ ٽىڇ.

ى هبع ا هي٫ ٽهىڇ، ډه ا آن ايڃ ٽ مبا ٥چج يڇ سب يٹشى»هبڃ ي وهڈ ٦ق ا سمبډبا ى ٥ى دهىغ وڈ ٥ڃ ٽي، ٮىى ىي يڃ ب دىغ

2«ځاويڇ.

بڅڂى سمبڇ ىي ٦ق ا هاوي ي ى ههبع ا هي٫ ى بوى» 3«ٽى ثىڇ.

ٽهىڇ. اڅٮ٪مى ډالوى)( هي٫ اڅچ زى هبع ا ڈ وى ډكڇ آ»ي وڈ ى هبع ٵٺ اهبن ا ٵهشڈ ىي بڃبڃ ى هبع اڃ ي ټ

4«مى ٽ ث ٹڈ ٭مز ٽىڇ. 1337بڃ سب اياه

مى ى 1343دي ث ٹڈ ٵشڈ ي سب بڃ مى ثب اػب 1337ى بڃ »ؿڈ، ثىبى هى ا ٽبډالا مبن بڃ ؿن ديڇ ث ىوجبڃ ٭ب١ٹڈ ډبويڇ. ى

ا ىز ىاى، وبځ ث ډي ثبځشڈ، ځؿ كشى ثٮ٢ى اشبىان ثهٿ ډهه 5«ير ډوبڅٴ ثبځز ډه ثىوي. ډس٢ كبئ ى[ ث اهلل آزى ٹڈ

سلڄ ٭چڇ كي ا ا هبډىٵٷ ػىبة آٹب ثاب ځز هىوزي ث 1329ٮى كييى بڃ ٵش آٱب ٽى، ډبو ٽ ٽال دىؼڈ اثشيائ ډا ٽىٽډٺيډبر ي ىيسلڄ 1334بڅڂ ٮى ى بڃ 16بڃ ي وڈ ي ى ه ډير دىغهي٫ 1334بڃ هبع ا ى ډي ى ا ث دببن بوي از ي ىي٦ق ك

٭بڇ ٹڈ ي از. 1337بڃ ي وڈ ى اياه بڃ ٽى، ي ثٮي ا ىي

زگط اضتغبالت زضاى هطس7

٥ه بڃ ث ( ي ىي1329-37ډي ) سلڄ ى ك بڅ 8 ى اه ىيه. ٥ هجبو بڃ و ث هاوي، ي ىي ٽال دىؼڈ ي ڈ اثشيا ى ډ ك٢ ى وي ي ىذچڈ ځٵش از. ٭اليا ؿڈ دي ها ډش٦ ا ث ىي ي ػ ىي آن ثه

« ييى ىي ډبك» 1336ى ډبن سلڄ هبع ى بڃ هب، ثهاى ث اسٶهبٷ ډهبى، هبڅههه بر ٭شجبر ٭بڅبر ي ي ى ا او وبسى ډبى ي ىي ىهش ي يٽؿټ، ډبى

اهلل آهز ډله كپڈ ي ي اهلل آزوي ي ىي ٵز ث ى ابسي وؼٴ ډ

.50 1ع ،هلت ذجطگبى ،هىوز ځز. 1 .53 . ده،2 .51 . ده،3 .53 . ده،4

.52 ،. ده5

Page 30: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 10

1ٽىي. دىيى، اډب دي ثب سلڄ ي ى وؼٴ ډاٵٺز وم كه ثؼىى ا ډډا

ؿهڄ هاوهين ٽشهت ي و ى ى اه ىي ا هبډىا ىڂ اشٲبالر آٹب ز.ب اڈ آيى ثى ٽمش ډبو ثى ٽ آن يٹز» 2.ب سػم ي از ىاشبن ي ډبن

هب ٽه ى ډهي ي ده ا ىي سٮياى ډهبن هى اكشمبڃ ډ« ي ډه وواوي ثبڈ. 3از.« ث ا ا ٭ىان»هاوي از، (1337)كٽز ث ٹڈ

ا هاوهين ي هٮ اهز، ا٭هڈ 1343ىڂ اشٲبڃ ي ى اه ابڇ سهب هبڃ س.ا ا ى ىٵش ث وبڇ يىن ي ٽز ى ػچبر اىث ي وٺي ٮ. اٮب ډى ٭الٹ

هب ا ١بءاڅيه ثهى. اي ى اوؼمهه اډه ي ٽىٽى ي سوچ ٱڃ طجز ډ ٶى 4ٽى. ٽز ډ وڂبوي )ٵىي( ي ٵم اىث

(7114-11هكلت زم. زضاى تحػل زض لن )

ٹڈ ٭چم ث ډير دىغ بڃ ي ؿىي ډب ى ك 1343سب ثب 1337ابن ا اياه هبڃ ي 2ثيػى ) اهلل آزهبع ډٲڃ ثى از: ٮى ى ى ث سلڄ ىي

همىه )ٵٺه ي اهڃ( ي اهلل آهز يٵبر اهبن(، 1340 ىي ډب ٵٺ، سب اىجز 5ن ډس٢ كبئ ى )ٵٺ( ٽز ىاش از. اهلل آز

، 1315)ډشڅي ػٮٶ ج وؼبواالالڇ ي ب ابن كؼز ثلض سه ڈ ډڈػمب٭هز ډهؼي اٻ سهان( ي ډكهڇ ىهان ٭هبڅ ٽه ي اډهبڇ 15هٮج ئ

.77-78 ،اسن ضطح. 1 اي هاو ډبن ٽ ځٶز ثٮيب... ٽى ډ٦بڅٮ وػاو ى ا هبػ ي ډىش ب ډبن ا ثب ي٭چ. 2

ډهبن ػ م ٽ ٽىڇ اشجب. »ىاز ٹا دىا ىاشبن ب ٽ سإط سلز ي ثى يٳ ث اثشيا ى هب ب ٽشبة... «ٽىي ډ د ا يٹز ځى، ډ ا ػب م ٽىي ډ وٶ وڇ هبٻ ى ٽ آث ډظڄ ډبن ؿاٽ هاويڇ ځ، ډب يپش اط سڅش، ثىابن وپباليؾ ٴ څ وش چق ي ػىڀ ؿن ثهه يډهه آطهب ىن ياځ، ډڄ ب ٽشبة ثى، ي سػم د ي دي ىيډب اڅپبوي ا آوـ ٽشٳ، ان ډبوىي يالن ي هاوي ؿڄ ى و ي ىي اه ى ا... ي آڅڂ ىاوش اط اڅ ٽمي څهٳ، ډوبڄ وش آاڇ ا هبع، ى اثشيا ي ٦ق ىي دببن ى ٵٺ ب آډ ث ييى ثب... هاوي ىيثب ا ثىابن ؿن ځب

ث بڅ دىغ بي ٽ ىي آن ى. وڂىي ٹ٬٦ اډب ي، ٽبش ډبن ث ا هبډى ي٭چ ځا ي ډ٦بڅٮ ير اسرن ضرطح .« )ثبهڈ وواوهي ډه ي ثى آيى اڈ ب يٹز آن ٽ ثى ډبو ٽمش» ثبي ي ٽي ىاا71-70).

.70 . ده،3 .71-77 . ده،4 ثهب ي( 85 اسرن ضطح) ٽى آٱب ډىش٪ اهلل آز ابار ى ثب ا ٵچٶ ١مىبا. 5 ي اهٶب هٶب ٭چبډه

ىٽش سٴ اػمچ ډشٺڄ ډىبث٬ ى ىيڇ اى٭ب( 84-85 ده. )ىاى اىاډ ٥جب٥جبئ اهبن ىثهب ىىهبو .هى وم ؿڈ ث( ثلض ڈ و ي ى ڈ و) «لجز ڈ ي هع ڈ ي اسبٷ ڈ»

Page 31: ابتذال مرجعیت شیعه

17 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

ثه هٶٸ )هب٭ اوٺهالة ي كه ثؼش اىٽبو ډهشوچ ډلمي االالڇ ن كؼز 1اوي. ( ثى1313-1386اىٽبن( ) ػمٮ اډبڇ

ىيهز ٱها ي (، هڈ 1313ثامه ىىهبو )ډشڅهي كه ا ٱالڇ ٹڈ ن ى ىيههب ٱهها ا ثههب ههڈ ههب ػههيا ىاههشىي اډههب ي٭ههي اههه ىي، اسههبٷ»ههي٭چ ثههى.

3ډبئڄ ٮ ي اىة ثى.ب آن زىو 2«ځاويوي. ډ

زگط اضتغبالت زضاى لن7

ثهشه 1341ى ىيان سلڄ ى ٹڈ ثب ي٫ و٢ز يكبوز ى هبڃ ه.

: اوي ي ډٮٵ ابن ثلض ڈ ٭ىان ث ىڂ وٶ . 1. از ٽى ډجبكظ ى ثيين ا چة ٽشبة( 1313-1364) اډچ ثبو ډي ن[ اهلل آز ثب ا بڃ ټ - ( 85 ،اسن ضطح) ئ ي ج هجځبن ډؼچ ٭٢ ،1305 ډشڅي ٽى ثبٹ ډي[ ډلميثبٹ اهلل آز ثب و ٽسب ډير» -

( 84 ده.« )ځاوي ب ى ډي ث[ بىٷ اډبڇ ىاوڂب ډلمهيػاى االالڇ كؼز ډٽ ثلض ڈ ؿب ث ٭الي ج آطب و ي كٶ٨ ىٵش ځز ى - كؼشه

.از ي ډٮٵ «اي وىټ ب ډجبكظ ڈ ا( »1311 ډشڅي)ٽډبو ا ٥چجڂ ىيان ىيز ىثب( 1313 ډشڅي) ىىبو اثام كه ٱالڇ ىٽش اشبى و٪. 89 ،اسن ضطح. 2

ى/ يوي ىز ا م ډاٵٸ بان: از ثى بڇه ا ثب٭ اه سٶ ث وه: »از هاويو دهب ٵ٢. يوي ډز ډب دش ىي ىي/ ٭م ډؼچ ى اة ټ هىڈ. يوي دز پبن پبن اػڄ ثب هىسبن يا كبڃ ا ثي، ډ ث آن ى هىسبن ٽ ائ٦ ى ثب٭، اه ٵ٢ب ا ثين ":دي ډ

ا كبڅ ىٹٺبا ډه":ځي ډ ىىبو ىٽش".ثڂي وه وياي ىڂ ٽ ىاشي ٽ ىيشبو يهٴ ههبڇ ٽه ى. ػياهز هڈ ا ډهب ا بز بڃ ٽ ىاڇ ىيشبو... ىاڇ ا كبڃ آن ي ٽىڈ ډ ىٻ ٽىي، ډ ي ػهاو

. ثىڈ لجز ڈ ي هع ڈ ي اسبٷ ڈ بڃ ى ا ث ي ثىڈ ڈ ثب ٥چجڂ ثٮهيب يڅه ا ډهب يځهب ثه. ي ػيا ډبن ا ياٹ٬ ى ي ٽبوي ډٺبڇ ي دز ٵ٬ ب ٹچ ي بز ث ا ب آن كاىص سىيثبى ي ثى ىاوڂب ا اث٦ ؾ اىپ ثب ي - شڈ ٽمباىپ - ثبڈ وبا١ آوبن ث ډىة ب ٽى ا ډه از ډمپه ثباىپ وڂان ډه ٽىي، سيي ا ب آن ه٦ اځ كبڃ ثباه وياى، يػى ډب ثه ي هڇ ډه ثه هټ ثوهاڈ، آوپه

ػوط حىن ،هست ست) "ځاويڈ ڈ ثب ا ٭م وز ٽ ه. ىاى يػى ډب ثه ٭ب٥ٶ ىڅياىځ ا٥ال٭هبر، اوشهبار ىىهبو، ىٽش ثب ٵ٢ ٽڈ يځ ځٶز "زب زوتط حىن ضات ث طبثض ذبم1388، 360).

ا٥هال٫ دبڂهب ثب 1388 ثمه 12 ډم ډبكج ى( 1322 ډشڅي) و وب٥ٸ اٽج ٭چ االالڇ . كؼز3 هبو كهه هن آٹب ثب ډي، ى بن ٵبٹز ثشه ابن: »«ثىوي ٭مب ډظڄ آٹب» ٭ىان ثب ج اثامه ډٹ٬ آن ؿن. ثى آٹب مم هچ ٵٸ كه، آٹبن. ىىبو ىٽش آٹب ث از ډٮيٳ ان ٽ ثى؛ ىىبو

ي ثهى ه آىڇ هچ. ثى ډٮبس هچ. ثىآٹب ث وىټ هچ ڈ اثام آٹب اهالٹ هبر ى ډهظالا ... ىاوهي آٹب ٽ ا ٵىڂ وڂب ي يٷ ٮى. ىاز ثػشڂ آٹب ٹ٢بب اه ى ثب. ثى يٹ ه ثلهض ى. ىاز يٹبس ؿىه ڈ كه آٹبن..... ىاشىي سچ٤ كبث ابن اىة، ي ٮ ډبئڄ ٵچهٶ ٥جب٥جب آٹب بځىب ا. ىاوي ٵچٶ ث كبث ځا اثام، آٹب ٽ ثى ډل ډٹ٬ مبن ڈ، ٽ ٽ اډب... ثى ثٺ ا ث آٹب ثب بن ىوز. ثىوي ٭بٵ ي څ٦ٴ ب ىڇآ. ثىوي ا ثه مه آٹهب ثه .«ىىبو ىٽش ثى؛ كه آٹبن ډي، ى ثى وىټ

Page 32: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 15

ػٮٶ هج هي ثلظ آٹب ډلمي ي ڈيث ٽمټ ثاى آٹب ا هبډىٵٮبڅز آٹب همىه اهلل آهز وؼبو سپظ ي س٬ ا٭الډ ي ىن ث سان ي ډي ي اثالٯ دبڇ

ى ١مه سجچه 1342ى بڃ ا هبډىي ث اسٶبٷ ثاى ثى. آٹب ثا ٭چمب ډډلمهي هي . ثه سهق آٹب ى ث ډير ىي ډب ي ى ي ثبىاز ډ ثب ډؼم٭با ىي

هب ي ؿ كشه كه ث ثٮي[ ي١ٮز م 1342ب آن ډبن كاڅ بڃ» ا هبډى 1«هاوين وياز.ب ث ڈ وش ثى ي ٽ كبڃ ى ى ٥چج

ډلمي ى ٹڈ ى يهب دىؼهىج ي يشٲبالر ي ي ثاى آٹبا ىڂ ا ز.ثبن هشبو ثى. كبڄ ٭ة بن ٭ث ډٮب وى آٹب ٽډ ٥چجػمٮ آډ ث

ٽشبث ي ا وهىي ي هب٭ وبډهيا څجىهبو سػم ا هبډىاه ػچبر ثا آٹب شه وهبڇ ځٵ « اټ ي څجوىي»اه سػم ٽ «. ىډٮة ي اثشبډة»وبڇ ػجان هچڄ ػجان ث

2ٽ س٤ ډشػڈ ىڂ يىس اوشب بٵز.ثى وڀ ؿبح ث هى ويي، ؿا

اي سىب ى اوؼمه اىث 3اشٲبالر ٮ ي اىث و ى ابڇ سٮ٦ڄ اىاډ ىاز. س. اڅيه امب٭ڄ( ىز ٮ هى ا ي ٽى. اٶبن )ٽمبڃ

سهه ټ ا ابسي ا ى اه ىي ٽ ډهڈ سٺار ىي ؾ ا هبډىآٹب ب اي وه اهشب ثه ثلض از سييه ي ډىش وپى از. ڈىيان سلچ ي اوي. ٵٺ ي اڃ وياش

(7111-14هكلت سم. تحػل حب زض هطس )

ػر ٽهى. ث ٹي ب دهي ا ٹهڈ ثه ډهي ډهب 1343ى ثب ا هبډىآٹب ب ډجهب ي وهيان ي ى ىز ثوياشىي ي ػ ابڇ سٮ٦ڄ ابن ى ډي ا اىاډ»

ى ډل٢ه 1347بڃ ٥ مى سلالر ٵٺى ي اهڃ ههى ا سهب ه ډبٵر، ثى 1343ي ى دهبئ 4«وهي. ډالوى اىاډه ىاى اهلل آزي ډي ث ابسي ثٿ ك ٽىي. ډي اىياع ډ

.198 1ع ،ا ذبه سسهحوس اهلل آت ذبقطات. 1 .85 ،اسن ضطح. 2 .84 ،. ده3

ابن سلڄ ډير( 221) اسن ضطح ٽشبة ى اڅجشج. ډٮ٪ڈ ډٺبڇ ىٵش بو ا٥ال٫ دبڂب وبډ ويځ. 4 دبڂب ځا.« ىاى اىاډ ٵٺ هبع آډ ى ث مـىبن 1349 بڃ سب اي: »از ي ٽ ثش بڃ ىي

.از س وىټ ياٹ٬ ث ج ىٵش بو ا٥ال٫

Page 33: ابتذال مرجعیت شیعه

11 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

ٱ ا سلهڄ ي سهي كهي ا هبډىى ىيان سلڄ طبو ډي آٹب ؿىي اشٲبڃ ىڂ ڈ ىاى: ډجب، سجچ ي سػم.

ه. هجبضظ

ى ځي ا هبډى٭چ ډلمي ي يآٹببن ي 1342بڃ . ى اياه ىيان ٹڈ ا1ث ىوجبڃ ىشڂ اٵاى ځي ى ٹهڈ آٹبهبن 1ٽىوي. االف ك ٽز ډ بى وٶ

ا ههىاى سهب ا هبډى، آٹب 1344ډىش٪، ثبو ا ي ذ آ ٹم ى بڃ ډلمي يٽىي. آٹب ٥ ډوٶ ى سان ويځ ډ ا ث 1345آه اٶىي بڃ ا هبډىه

ىيان اب ٽى از: ى اه ث ويځ ډوٶ هى ي ثاىثٮي ا ٽٴ اه ػمٮز، ډب ػاوشب ډشها هيڈ، ډهه سبثهشبن ا »

اٽجه ٭چ[ ي هن هي ي ډيس ډه ي آٹب اهه آٹب ډوٶبو ى ډي ثىڇن بډ ىب ي ځىبم ٵىؼبو[ ى پ ا الٹبر اٹبډز ٽى ثىڈ ي

2«ىؼ ڈ آډبى ٽى ثىڈ.. هىډبن ا ثا ويان ي پي مسٻ و ا هبډىآٹب 1345سب آه 1342ډو از ٽ ا ايڃ بڃ هير ىځه ثه

ډجبار ب ډوٶ ثى ي ؾ اشٲبڃ ٭چم كي وياش از.

و ث ډير ډب ي ى ي ى ويان ثى 1346س 26ٵيىه سب 14. ي ا 2 از.

ز. تطرو

3:ب ابن ى اه ىيان ؿىه از سػمٵز

« آىي ى ٹچمهي اهالڇ »ٹ٦ت ثب ٭ىان ي «اڅمشٺجڄ څا اڅيه»ٽشبة . سػم1ب ثه اهه ٽشهبة ډشىبهت ثهب ي ډٺيډ ي دبيٹ ،ث سػم الي. ٭1344 ى بڃ

ي ى هبڃ . ى ٹجڄ ا س٬ سٹٴ ډ 1345ډبئڄ ي ىاى. ٽشبة ى اياڄ بڃ ئزئ 1344 ځوه هٽز اوشهباس هذي ثها ؿهبح ي سه٬ اهه ډهي ب اوٺالث از. ٽشبة

س ڄډٶ ٽشبة ى ځي اه ىشڂ ي ځ پڄ ول . سٶڄ213 1ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات. 1

.195-222 1ع ،ا ذبه سسهحوس اهلل آت ذبقطات: از آډي ډىبث٬ ىڂ ا .219 1ع ،ا ذبه سسهحوس اهلل آت ذبقطات. 2

ٹ٦هت، ي ډلم ا ٽشبث سػم وي، ډىش ٽ ػجان هچڄ ػجان اط «اثتسبهة زهؼة» سػم ث . ٭الي3 ثهاى از؛ ٽى ډىش ي ؿبح ا آن ٹآن ثبن وبڇ ثب ثالٱ يياڅيه ٽ ىي ٽ ثى ٽى آٱب ا يٹ٦ت

.(243 اسن ضطح) .ثبي ځاش آن ي وبو ډ، وىي وبڇ ا آوپ ث

Page 34: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 11

پ ا ٭چمهب ٭جياڅمىٮڈ اڅىم وش« ف اڅمچمه ٵ سل اڅىيٽٶب» . سػم2ى 1345، ى هبڃ «ډهچمبوبن ى و٢هز آاى ىييهشبن »٭ىان ىاوڂب اال ثب

ذ اثى ډي اوؼبڇ ي. سان ي

ى ٹ٦هت، هي وهش « اڅل٢هبة االالڇ ي ډپالر» ؿبڇ ٽشبة . سػم3. ثاى يبى ثو سػم كچڂ اىاډ وياى ، ث ٭چز ٽڈ1346ويان ى بڃ

آههه ثوه ٽشهبة ا ىيثهب ههىڇ سػمه ٽهىڇ. »ا ا سػم ٽى ثى. وي، وهبڇ ٽشهبة 1349آ 17سهبن ډٺيډه « و٪ ٽچه ٽهىڇ. ييب ده ا سؼ ثو

ي٭چ ٹ٦ت، سػم ي ،«ا بڅز االڇ ا ٭چ سمين ٱة ي ىيومب اى٭بوبډ» 1349.1، ډي، ٥، ا هبډىبى ي ي

ځاه ا »ثو ا يٹز هى ا ډهيٳ سهييه 1346اي مـىه ى بڃ 2ډىش ي. 1365ٽى ٽ ى بڃ « ډي ٭چم و كسبو ي اي١ب٫ ٽى بثٺ

س. هجط تجلغ

هب ډٮز ي ٽت ٽ ثب آن ث ىا ډىج ثا ابن ىي ٽبٽى ىاز، پ آډي ي ى ٽىب ډٮب ٵبئٸ ډ ، ىڂه 3ؿهبوهي، وبؿ ٥چجڂه اډهاس ا ډه

همى. اٽظ يٹهز ي ثهه هبڃ اهلل آزسٮبڅڈ اوٺالث اشبى اب٭ سهب 1343 هب ځش از. جچٲ ٥الو ى هبع ا ډي ډى ٶب س 1347

االهالڇ ىهي ٽه كؼهز وڂب ث اه ٽبوبډ دثب ډجباس ي ٵىڂ وبن ډلڄ ٵٺه ي اهڃ وجهى اهز. ډمل٠ ى س 1347سب 1343ب ثه بڃ ا هبډى وهجشبا ؿىي ٽشبة سػم ا ٭ثه ثه ٵبه، ثبىاهز سهبو -كؼهڈ اػشمهب٭ ي ٥الو سجچٲ ى سان ي ىڂه ډب ي ويځ ډوٶ ى سان، ٶب ډپؿىي

ب )ٱ ا ډي( يٹز ؿىياو ثا سلڄ ثبٹ وڂاش از.

ذو اهلل آتعز ا ذبههكلت چبضم. همبم حظ آلب

١مه ثبن هبى ا هبډىآٹب ػه هه ي ؤ ٥اس ث ٵٺ ىيان ٥چجڂ ي اػهبڈ. ٭ىټ ى ت ثى ي ډى٪بڈ م ډس كبڃ ډه څجب ث»٭ اب ٽى از:

.396 ي 271 ،اسن ضطح. 1

.299 ،. ده2 .301 ،218 ،. ده3

Page 35: ابتذال مرجعیت شیعه

12 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

...وهز هب ٽى ثب اه ٹبٵ دڃ س اه ػهت ٽ ثبي وم . اال ؾي ٷ ي ٸ

ډهىڇ ډهي ډها هىبهش ثىوهي. [« »273 لجڈ اڅؼبڄ اٱىبء ډهه اڅشٮٶهٴ ثٺه ه يػه ثه ډهه ؤوي. اډبڇ اػب ىاى بن ا ث ډه ډ ډاػٮبر ډبڅ ىاشىي. يػبر

1«ىاى ثى.

ه٭ هبى هي وبډ اػب 531اڅٽ پ ا ؤه يػ ٵٷ اػب ا ه همى ى ډير اٹبډز ى وؼٴ اٳ از: اهلل آز

س 16 1386االيڃ/ / ث18٬ډي - ا هبډىي٭چ آٹبځوي: آٹب »[ ډٮٳ: ډٮيٵىي. كييى اهشبار: ؤه مه ي ابڃ ىي طچض ڈ ي 1345

2«كجبر

س١ق:

ٳ هىبهش ي څها وهب ثه ډٮه همى ابن، دي ي ثاى ا ډ اهلل آز ه. وياش از.

وبډ ٽ ډشه ٽبډڄ آن ډىش وي آٹب ډ٦بثٸ اه اػب ز. 1345ا سه ا هبډىههمىه ا ډهىڇ اهلل آهز ډؼب ثى هم )ڈ اډبڇ ي ڈ بىار( ا ث ومبىيځ

اډ ك ث وؼٴ ابڃ ٽىي ي ډهبثٺ ا ڇ ڈ اډبڇ ا ثا اىا ه ٽىي، ي ىيؤو٪ هى ى اډ كهج ىه ٳ ډٮب هى ٽىي ي اځ ؿ ڈ ثبٹ ډبوي

ٽىي.

وبډه څٺهت ز ؿا اهه اػهب ب څٺت ىاى ډٮچڇ و وبډ اىپ اٱچت اػب. ثبسم وياى ب څٺج كٳ ي از.

هب ډٶهي ٵهٷ ثهب ىڂه اػهب وبډ اػب ډٺب ا هبډىثا ىٻ ػبڂب آٹب 3از.

ي 300 اسن ضطح ا وٺڄ ث ،1227 ثببث مب االډ، اوٺالة اىبى ډٽ ،ا ذبه سسػل ذبقطات. 1

301.

.56 مب يػبر، ٭ ب وبډ اػب ايڃ، ػچي ،اهبم غحف. 2 ىاش از: وبډ اڅٺب٭ي اػب ٭چ. 3 اڅٮبڅمه، ياڅچة ة اڅلميڅچ. اڅكمه اڅكڈ اڅچ ثڈ ٵٷ ؿىه ډ٢مو

٭چ ا٭يائڈ اػمٮه اڅچ څٮىةډلمي ي آڅ اڅ٦به، يالڇ ٭چ ياڅ

ىاډهز -ىا يډلمي وج كبعاالالڇ آٹب ي ثٮي، ػىبة ډش٦بة ٭مبىاال٭الڇ ي طٺة ا٥هٳ كٺه -اٵب١هبس - اڅٴ ٵػ سٮبڅ اڅچ ٭ؼڄ - ٭ آن ى ډبن ٱجز ك٢ر يڅ اډ كج ٽ سيډؼبوي ى سي

؛ ي و ػىبة ابن ډؼبوي ى «اڅشي څمب ٽ ډ٬ ډا٭بة االكشب٣ ٵچ»از اڅائ٤ ػبډ٬بر ٵٺ ا ډوشڈ بىار ي طچض ا ه مه ډجبٽه ي ٳ وٴ ا ؤومىن ي اډبڃ ث ډٺيا ډشٮبٳ ي ځىان ىز

٭ ي اهبڃ ډهبثٺ ا وهى ه ا ى ډٮز هىبن ي ب ډاى ډٺه -اڅالڇ ٭چ- ڈ ډجبٻ اډبڇ

Page 36: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 13

ا ثب اهشب يكبون ه ډٺبه ا هبډىډٺيا اهشبار سٶ٠ ي ث آٹب ٽىي:

ه ي هٳ ى ؤ: ډؼب ى 1385ٮجبن/ /14ى، ٱالډله ( آٹب آٹبن6») «ا٭ب ي ابڃ ثٺ ي ډؼب ى كجبر

هه ؤ: كجبر ي 1385/ ةاڅٺٮي /20هبسم اىٽبو، اڅچ يفآٹب آٹبي (20») «ځىان ي ٳ وٴ ي ىز

: كهجبر ي اهبڃ 1385 /ةاڅلؼه ډلمي ډاډه ٹم، ٱ/ ( آٹب آٹبن26») «د ا ډٳ ا٭ب

: ى 1387 /ةاڅٺٮهي /9ډي يكبو ٹم، ي االالڇ آٹب كبع ز( كؼ201») «كجبر، ابڃ وٴ مه

ب ډؼب « ځىان ه ي ٳ وٴ ي ىزؤكجبر ي »ٵ٢ال ى ايڃ ډؼب ى اوهي. ٥الثه ا ٹجهڄ آٹهب ثهى « ه ي ٳ ى ا٭ب ي ابڃ ثٺؤجبر ي ك»ى

اوي، و وهٴ ي ثى« ه مه ي ابڃ ىي ڇ ڈؤكجبر، »ډؼب ى ا هبډى ځىان ىز ثٮي ا٭ب. ث ي اػب و ډب هڈ ڈ ىاى وي اهز. ا اىپه ىثهب

بىار ثا ډٳ و ب ٳ ى ڈ بىار پر ي ٮى ي ډؼب ث س و٪ هى ثى از. ډٳ

ى ٽه اهبن ى ب ډل ډ وبډ ٵٷ ثب ىڂ اػب وبډ اػب كبڃ ثب ډٺب ثآډي ؿ ثي ثه اىپه ٵ٢ال ث كبة وم همى ى ى اهلل آزا و٪ 1345بڃ

كبة آي. ډؼشي ث

ثبة ال تز

ا ىي ىي سلهڄ ههبع ى 1347سهب 1334ا بڃ ا هبډىػىبة آٹب الف.( ي 1347سهب 1343ا ي ؿب بڃ طبوه 1334-37ډي )ىي بڃ ي وڈ ايڅ ك

سٮبڅ ٭ه اڅليطبن. اڅچ بوب -ب ډٺي ٭چم اىؼبوت ػز ٳ ى ك

ت ٭ه اڅه ياڅشمهټ ثٮهية ثمب اي ث اڅچٴ اڅبڅق ډه ډالډة اڅشٺ ياڅشؼى -سٮبڅ اڅچ اي - ي اي ٭چ اهاوىهب اڅمهاډىه ي ؛ ياڅالڇ ٭چ يډه بڅق ى٭اساڅيوب؛ ي اػ ډى ان الىبو اڅيه ي االكشب٣ ٵ

ي ثٽبس. اڅچ كمة

.اڅم اڅومى اڅچ يف. 1385اڅظبو يٶشڈ ػمبى ث سبن ثز ب ٭ يػبر(. وبډ ػچي ايڃ، اػب اهبم غحف)

Page 37: ابتذال مرجعیت شیعه

14 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

٠ ى ( كياٽظ ٶز هبڃ ډمله 1337-43بڃ 5ٹڈ )كييى ٭چم سلڄ ى كاشٲبڅ ٵٺ ٹڈ ي ډي وجى ب اڈ ى ي بڃ ىڂ ا ب ى كسلڄ ث

ي اڃ وجى از.

ىځ ډجبار ب، ه٦بث ي ډىج ثهى، ه ثهب ثبىاهز 1342ا بڃ ة.ډب ى سان ويځ ډوٶ ىاش ي ؿهب 9ي، كييى دىغ ډب ا ى ويان ځاوي،

ٹچمي االڇ، ډهچمبوبن ى آىي ى ػمچ: ى از اٽشبة سبو اػشمب٭ سػم ٽ ىيومب ا هبڅز اهالڇ يا ٭چ سمين ٱة و٢ز آاى ىييشبن، ي اى٭بوبډ

ٽياڇ ٵٺ اڅ وز. ٽ ؾ

هب وه ثلهض ٽ ٽز ٽى ډىش وي، ا ڈ ټ ا ىي سٺ ؾ د. وز. ا سلهڄ اه ى ىزڄ ى ٵٺ ي اڃ ا ث سٱ وبو ثه ا ىاڃ بن ٹىه

ٸ اػشهبى اهبن اكها آي ي ا اه ٥ ىز وم ډمل٠ ثىو ى ٵٺ ي اڃ ث ى. مو

ى ٽ ب ډل ډ وبډ ه يػبر ٭ ثب ىڂ اػبؤ وبډ اػب ا ډٺب ز. ٵ٢ال ڈ ث همى ى ډ اهلل آزا و٪ 1345ابن ى بڃ ؿه آډهي كبة ومه

هي ٽه ڇ ىاى ى ي ث ي سىب اهشب ډٳ ټډؼشي ډلة اىپ ثي ث ٥الة ٭بى ثى از. ى

(7114-24ثبة زم7 زضاى هجبضظ )

ػىبة آٹب 1357سب 1347ب ثه بڃ ا هبډىه ٭ىهان ه٦جه ىاوهمىي ي ثه ٵب١چ اوٺالث ؿىي ډٲچ ىاش از:

تجؼسال. هجبضظ، ظساى

آثهبن 22 سهب 1350ډ 4 ؛ ىيڇ. ا1349ى 21. وثز ويان: ايڃ. ا ډ سب 7 .ډب 13كييى ؛ ډؼم٭با1354 2 سب 1353ى 20؛ ڇ. ا 1350

31ډىاى سب 23، ي 1357ډىاى 23ث ااو سب 1356. كپڈ بڃ سجٮي: آ 2 ډؼم٭هبا االډ ابن ثه ډهي ثبځهز. ٢ز ػٵز، ثب ي٫ و 1357 ډب. 10كييى

Page 38: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 15

زم. تسضس ػوه هؼبضف اساله ثطا قالة، زاطزبى رابى

وهغ ، ف ٹآنػچبر سٶ اڅجالٱه -ي ا٭شٺهبىار ٽه ثهب يپهى به ى ا هبډىاػشمب٭ ما ثى ثب اٹجبڃ ٵايان ػاوبن ډاػ ي ي ثب٭ض اشب آٹب

ڈ ٭جياڅپډههي ههي ههي اههچ اوٺالثهه ى كهه هاهبن ځههز. هه ؿهه ي ٭جب يا٭٨ ٥ج ثىوي. ا هبډى٭چ واى، ي بم

1«ډا ػٮٶ ي٫ ي. ى ډي 1350ا دبئ ٹآنػچبر سٶ »

ىاوڈ ي څا اه ١ير ا الڇ ډ ٹآن[ ث ا ؿ ىبهز 1352ډه اډي »ډير ي ىي ٵٮچ ا ثٹڈ ي ډي ځٶشڈ ٽ ثب ٭چم اڇ ي ى ك اكب ٽىا

ي ههىڇ ډهير ه هبڃ ى .ٹآنثب ثذىاڈ ث ټ ثز بڃ ډشٹٴ ٽىڈ ث 2«ځڈ... سٶ ډ

ي ٽ بياٻ ډا سلز ډاٹجهز يه ٹها ىهي ي هب ب ډػت ډ زاه ٵٮبڅ»ي ډى ثبػى ٹها ىهي ي هب ډىهڃ ډها ډلبه ي ا ما ث بياٻ اك٢ب،

3«ب ډا و ثب ي سٮ٦ڄ ٽىىي. ٭مڄ آيى ي ى آډي اٵاى ډمبوٮز ثي ٵز

لفأسم. تطرو ت

چق »ه ثب وبڇ ب ن ا١ آڃ وش« اڅالڇ چق اڅله ٭چ»ٽشبة . سػم7 546سهان اوشهبار آهب 1349، «سهبن سهه وهډ ٹډبوبوه كه دپ اډبڇ

4ٶل.

ث مهز اڅٲي ا ثا ٭الډ ٭جياڅله اډى بكت بىوبډ 1351 . ى بڃ2١ب كپمه ى هٳ سهييه ي اوشهب ثهى. آٹهب ىٽش يػٮٶ ي ي ډلمي

ا آٱب ٽهى. اډهب « ؿب ٽشبة اچ ٭چڈ ػبڃ»٭ىان ا ثب وڂب ډٺبڅ ڈ ا هبډى )اهشب ډٮٵة اڅػبڃ سىب ډٵٸ ث وڂب ډٮٵ ىي ٽشبة اڅٶهز ( ي ػبڃ ٽه

ا ثه آىهي ػبڃ وؼبي ن ٥ ػبڃٶل( ي ډٮٵ 40ي ) ن ٥ 5ٽ ځ وي ډٽڃ ي.

.459 ،اسن ضطح. 1 .477 ،. ده2

.62 ،هلت ذجطگبى. 3 .397، ظاسن ضطح. 4

فطست ي اذتبضالطربل ٮى ػبڃ، ٭چڈ اچ ٽشبة ؿب ا ٽشبة ىي ىثب اىؼب سب: »ډٺبڅ دببو . ٭جبر5

Page 39: ابتذال مرجعیت شیعه

16 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

.ٶل )ثبو ؿىي وىاو ٽسب( 68، 1352، «ا ٵب ومب. »3

٭چ كهى، ىٵشه وه ثهب وهبڇ هي « ف ٽچ اوي االډ٥»اوشب ٽشبة . 4 1353.1ب ډب ډ٢بن بڃ ٶل، كبڄ وىاو 136، 1354، ٵىڀ االډ

ٶل. 108، 1354، ځٶشب ى ثبة ج. 5

چبضم. تسضس فم اغل

-37هبڃ ه ىيان ايڃ ډهي كهاڅ سي اڃ ا ايا ا هبډىػىبة آٹب اياه ىيان اٹبډز ى ډي ثه سهي اهڃ ي آيى. » 2از.آٱب ٽى 1336 اهلل آهز وٺ كهي ا هبځىان اط ي٭چ« شىجب٣ ٵ اڃ اڅٶٺاڃ اال»ٽشبة

ى االڃ ډٮبڅڈ. اه ٽشبة ى ډي ث ػب ىاى ياثاڅٺبڈ هئ ا آډ ډ 3«ي. ىاى ډ

اڇ ثى ب اچى ي مڂ ثځشه ا ٹڈ ث ډي، سي پى ا ثوبډد ا »(، سٶه ي ةډپبهت ي ٽٶبه ) مى( ه٦ف ٭بڅه 1356ب )سب ي ى ٥ڃ اه بڃ 4«ٽىڇ. ٭ٺبي سي ډى

1351ډبن ٵهيىه ي ىاه» ډهي ٭چمه [ مـىهبن ثه سهي ى كه( ا ثه هبځىاو ډپبهت ي هبئڄ ف ٭هبڅ ) دىاهز. ياو ىي ى ا ٦ ډ 5«ځي. وڈ جق ثا ځي ا ٥الة ي ائه سٶ ډ ي 7سب 6ىاى. ا ب٭ز ډ

ي ثٮهي هبئڄ 1351بڃ ي كياٹڄ سب ډپبتډي ى اه ى بڃ ا هبډىآٹب ډىهب ؤ زئ٭جياڅ١ب اىدىب ا ا٭٢ب االالڇ سي ٽى از. كؼز ةٽٶبا آن

ث از ډشمڄ ډٺبڃ اه سشم ځو ثيه. ي ځٶش وه ٥ ن ىڂه، ٽشهبة ىي ډٮٵه ٽشهبة ٮىه

ضرربل ث ډٮيٳ ٵز ٽشبة ي ٥ ن سإڅٴ االثاة ب الطربل سهإڅٴ زبضر اكمهي اثاڅٮجهب .«ى سپمڄ و سشم اه از اډي. وؼب

.552 ي 513 ،اسن ضطح. 1

ايڅه. ٽىڇ ي٫ ىثشبن ىي ين سمبڇ ا د ثالٵبچ ٮىى مى، ٥چجڂى يب ايڅه ا ا سي». 2 بڃ سب ي ٽىڇ ي٫ ډي ب ډىج ا بڃ ثٿ بځى ىي ثا ٽ ثى هط غطف ب اډظچ ٽشبة سي، ى. ٽهىڇ ډ سي ا ٵٺ ي اڃ ثبن، ډٮبوى، ول، ٳ، ا بى ٽشبة ثىڇ، ډي ى ٽ مى 1337 ٽشهبة سي ى اي( »51 1ع ،هلت ذجطگبى.« )ٽىڇ ډ و سي هاويڇ، ډ ٽ ىى ٽىب ى ڈ ٹڈ (68 اسن ضطح.« )ىاز سجل ي ډ ىاى آډ ډ٦ڃ ػب ث ډي ى ډيس ٽ «ػااڅجالٱ»

.68 ،اسن ضطح. 3 .52 ،هلت ذجطگبى. 4

.457 ،اسن ضطح. 5

Page 40: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 10

ػىهبة آٹهب ةٹهڈ ځٶشه اهز ٽه ى ى ٽٶبه ٭چمه ىٵش سجچٲبر االډ ك 1ٽى از. ى ډي ٽز ډ ا هبډى

پزن. ضرع زثبض ث ضؼط

ىيثب اهه هش 52 - 53اڅٶز اي ثب ٮ ځش ي، ا بڃ ش 43ا بڃ » 2«اىاډ بٵز.

ثبة زم تز

ايڃ ىځه ډجهبار آهه ٹجهڄ ا اوٺهالة ى ىػه ى ى ا هبډىآٹب الف.ډب سجٮي ي. ى 10ډب ث ويان ٵز ي 13 ي ػمٮبا ثب ب ثى، ي ى اه ډٺ٬٦

سه ٵٮبڅز اهبن ػچهبر ده سهي ډٮهبٳ اهالډ ثهب ډبن ثبٹمبوي ډڈثا ىاوؼبن ي ٥الة ثى اڅجالٱ غوي ٹآنٹجڄ سٶ يپى ب اػشمب٭ ا

ه ػچبر اوٺالث سه ي ډاطس ػمچ ډڈجبڃ ٵايان ػاوبن ډاػ ي ي اٽ ثب اشٺ ي. هابن ډلة ډ

٥هف »ي سهإڅٴ ٽشهبة چق اډبڇ كهٽشبة ىيډه ٵٮبڅز ابن سػم ة. 1357اڃ ابن سب هبڃ يڅٴ ډسج٤ ثب ٵٺإثى از. سىب س« االډ ٽچ اوي

از ٽ ى آن سىهب ىي ٽشهبة ٭چهڈ « ؿب ٽشبة اچ ٭چڈ ػبڃ»ا ٶل 40 ډٺبڅ 3ػبڃ ډٮٵ ي از.

ا ى ډپبهت ا ى اڃ ي ةٽٶبي بئڄ، اڃ االشىجب٣بة ابن ٽش د.ىڅڄ ػچبر سٶ اوٺالث ى از. اشب ابن ى ډي ثٵٺ ى ډي سي ٽ

ىه ه٦ق ٵٺه ي وبن ي ډىبث ػاة ي ثى، و كثا ػا اڅجالٱ وغٹآن ي اڃ ابن.

ي اډهب ٵپ ىبهش ډ ه ىان ه٦ج ىاومىي ي يكبو٭ ث ا هبډىآٹب ز.ىي ٽ وبن ډ ابن ى اه ى ي. ٽبوبډ ٭ىان ٵٺ ب ډؼشي بى وم ا ابن ث

اوٺالة دبياان ذب ى ٵٺ يڅ ومبىيځ االډ سلٺٺبر ديپي سييه ،وحط سل اظ فطظا ضجط. 1

.1372 ثمه 30 ډبكج سبن ،86 ،1378 ثب االډ، .537 ،اسن ضطح. 2 : اهز ي ډىش ٽشبة ر ث ډشٺالا ډٺبڅ اه. 371- 412 ،اه ػلبه بزبه. 3 ٵىهڀ ىٵشه وه

.ٶل 62 ،1369 سان، االډ،

Page 41: ابتذال مرجعیت شیعه

17 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

اچ ي وجى از. ٵٺ ي اڃ ډٲچ

ارتبز اظ اسبتس ثبة سم7 ساضتي اربظ

سهه اػشهبى وهياى. ډهڈ ټ ا ابسي هى اػب ا ؾ ا هبډىاالالڇ كؼزاهلل ډه يفهي اهلل آهز (، 1354بى ډالوه )ڇ هيډلمي اهلل آهز ابسي ي 1( ثى از.1364 كبئ ى )ڇډس٢ ن اهلل آز(، ي 1368همى )ڇ

ههبع ا هڈ وهى ډكهڇ ى»ث ځا هى ي ا ابسي سػ ٵډبئي: بڃ ى هبع اڃ ي ىي هبڃ ي وهڈ اڅٮ٪مى ډالوى)( ي٫ ٽىڇ. ټ اڅچ زآ

مى ٽ ثه ٹهڈ ٭مهز ٽهىڇ. 1337بڃ ى هبع ٵٺ ابن ا ٵشڈ سب اياه ن بڈ ٹيىى كبعاڅچ زع آوبځٶش ومبوي ٽ ى ډي ټ ډيسى ڈ ى ى هب

2«ډب، ټ ى هبع )اڃ( ي٫ ٽى. ٵشڈ؛ ٮىى ابن ثب اا هى

اڅچه زپهى ى اډهبڇ ي ثٮهي ا آن ى آه هب، آن ى ا ډبن م»ٵهشڈ، ي اڅٮ٪مى ثيػى ا ډه اڅچ زن ي ىڂ ى آ ډس٢ى كبعٹبآ

3«ٽىڇ. ى ى ٵٺ ي اڃ اډبڇ ڈ ډشماا ٽز ډى

اهبسي وهش ىډهى 1349ب ى هبڃ ى ١مه ثبػئ ا هبډىآٹب ډالوه[ كب١ه اهلل آهز ب )ى كييى ب ٶز بڃ( ث ى ابن بڃ»از: 4«.اڇ ب ٶل سٺار ى ابن وشياڇ ي ي

“ ډس٢ كبئ ى وش از: اهلل آزى ىثب ثهبن ابن هچه ههآډي، بځىب ابن سيؼبا ٽڈ ىييڇ. مبن ٽ ثى، ډه هڈ ډد وجى، اډب ډه ډ

ڈ ډپشت ي پ ڈ” يوي ي ٱ ا ډه[ ىي وٶ ډبويوي. ا هبثٸ، هيډلمي ډيه

هىوز ځز ى ٽ ي ډ٦ف اسن ضطح ٽشبة ى ج ډٺبڇ ابسي ىثب ىڂ ى٭بي. 1 آٹهب

: هى وم ؿڈ ث ا هبډى ٹم اهلل آز( 373. )«اڇ ي كب١[ ٹم يكه اهلل آز ابن ى ى( بڃ ټ وىټ) ب ډير. »اڅٴ هبڃ ى سچم بڃ ټ اه ثبي اڅٺب٭ي ٭چ از، ثى سجٮي بڃ 12 ډير ث 1357 ډ سب 1346 ٵيىه ا

!از ىاش ډوٶ ويځ سان ى 1345 بڃ ا هبډى آٹب .ثبي ثى 1344 (82) .«ػز ٽز ىاډبى[ يډلمي اهلل آز آٹب اڃ ى ى و بڃ ټ كييى» .ة ى ٹڈ ٵ٢الء ا ا ٭ي ىهاز ث ٮشميا[ يٽب٩ڈ اهلل آز ٽ ب ػچ ى ڈ بڃ ټ كييى. »ع

(ده.« )ػز ٽز ثى ىاى سپڄ ا هبو .53 1ع ،هلت ذجطگبى ،هىوز ځز. 2 .54 ،. ده3 .373 ،اسن ضطح. 4

Page 42: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 15

اهه ى ٵش سهٻ ج وؼبو. اه ىي سه و ٵش، ي ىڂ يػٮٶ ا هبډى 1ثى. ا هبډىٽىوي ي ډبوي اشبى ي بځى سىب ٽ ي٭چ

ثبة سم7 تز

كبئ اهلل آزو 2،ا٩ب ىاش ا هبډىا ى ٵٺبز آٹب ډالو ٽچم اهلل آزو ياشه اػبث و ه ػان هى وش از. ٭الي ى اػشبى بځى ى ه٦

آډهي ټ ا ابسي هى و ث كبة وم ډٮبٴ بځىان ؾ اػشبى، ابن ى ى ىډهى ث ا٭شجهب ٵٺه ي ى ىهز وهز. ټ ىي ډپشث ىاڃ از، ي ا ؾ

ى. ى ٵچ ډشٺڄ ثلض ډ همى ډٶالا اهلل آز

ثبة چبضم. الطاض ث تملس

همىه اٹها ٽهى اهلل آزالة ث سٺچي ا ٺثب ٹجڄ ا او كياٹڄ ا هبډىآٹب ډىش٪ سٺچهي ٽهى اهز. اهلل آزا ا ډبئڄ ا از. ابن ٹجڄ ا اوٺالة ى دب

ىاوهي. ؿهب ډهيٻ اهه ثهبة وم ٽ هى ا ډؼشي ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄٽىي ٽ سٺچي ډي ثاهب ا هبډىسه ځز ػىبة آٹب ډيف« ف اڈ»ثځٵش ا ٽشبة

اىبى اهشب و ج ي ا٩بار ابن سى٪ڈ هي اهز. اهه ٽشهبة اطه ٹڃ ا اه ٽشبة ى ثو اثٸ ٹجڄ ا آډ از. وٺڄ ٶب ي سيؼ ي ځب ډجبڅٲ

آن وز. ٥ٵ آډ ي ټ ي ډٶبى ډجبڅٲإث ډٮىب س ا هبډىىبة آٹب اوٺالة ػ

هكلت ال. ضاس الطاض ث تملس

ايڃ: ي ػچى ويان ډ 1349ثبػ ٽشج ډ الف.

.82 ،. ده1

7 ربز ػلن: از ي ډىش ٽشبة ى ډالو اهلل آز ډكڇ اػبار ي ډپبسجبر ډؼم٭ ي ځز. 2 ي ډاػٮهة اڅمالوه، اڅلى اڅيډلمي٭چ سإڅٴ ،الوال الحس السسهحوسبز الؼظو آةاهلل حبة

ى سىهب ٽشبة اه ى. يانډؼچ اڅيٷ، څبن ٹڈ، ٷ، 1427 اڅمالو، اڅلى اڅي٭جب ثه اڅي٭چ ااٳ هلل آهز هبځىان وٶه 133 ٵز ى ابن وبڇ پ: هى ډ ؿڈ ث ا هبډى آٹب اڈ ػب ىي ډالوه اهلل آز ث ابن وبډ ه٤ ىز ىڂ( 121 1ع) «اڅوبډىئ اڅي٭چ. 46: »اڅٶجب كيٳ سست ث ډالوه ډشٮچٸ ثبي ډ آن ىاهچ ٹائه ا از،( ٮجبن 24) سبن ٵبٹي وبډ( ډىبث ثوبډ ي ډي ډمڅه ا٭اڇ) ثه

اهه ىثب( 194 2ع) «اڅمالو اڅي مبكة اڅ اڅوبډىئ اڅٺبئي اڅي ډه ٽشبة. »ثبي 1342 بڃ وبډه ٭چم ډٺبڇ ىثب ا ٽچم ٽشبة اه ى. از وي ىاى وبډ ث ػاث(. 162 -164) اسن ضطح ث ثىڂي

.هى وم ؿڈ ث ا هبډى آٹب اػشبى ب

Page 43: ابتذال مرجعیت شیعه

11 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

1«ي ابوڈ.ىاوڈ ي هىڇ ډٺچ ڈ ډهمى ا ډؼشي ډچ اهلل آزاىؼبوت »

ڇ: ويان ډي ػچى 1349ٽشج ډ ثبػ ة. اهلل آههزثيػههى ا ډكههڇ اهلل آههزاىؼبوههت دهه ا يٵههبر » ٭جياڅبى[ ا سٺچي ٽىڇ ي د ا ٵر اهبن )ؿىهي ډهب ثٮهي ا ي 2«همى سٺچي ٽىڇ. اهلل آزثيػى( ا اهلل آز

:1349ى 21ىاىځب ډم ډپشة ٹائز ي ى ػچ ىٵب٭ د.ى[ ي ى ډبئڄ ٭ ثه هم اهلل آزيان ابوڈ هى اىؼبوت ا ډٺچ»

آي ٽ اه ٽىڈ. ا څله ځاڂ بياٻ ؿىه ثډ ابن ٭مڄ ډ ٥جٸ بڅثب ٭١ وياڇ ٽ سٺچي ا ډؼشهي ٽه اهو هى ػډ از، ي ثىي ى

بن ىاىه ٭هي ي ػڇ از هب وه، اهه ثه ائ٤ ډػٮز ى اي اكاټ ا ډاى ٹبون ډيو ي ػائ اه ا ػهڇ ډلشڇ از ٽ سٮه ٽىىي ٽياڇ

3«ڈ ى ؿىه ډاى ا ډمى٫ بهش از. آن ،ىاوش ي آاى ٭ٺي

:1353هب٥ار اىجز ز. ٭چ ىيډه بڅ ثى ٽ اي آٹب ي اه» [ ي آٹهب ٭جهب[ ا هبډىه بډبن بى ي ايٹهبٳ[ ى ين ثوبډ ڈ ي وڂاو دبى٭٨ ٥ج ى سال٥يا

ب ډى ډر ٽى ثىوي. آب ٥چج اهډي ثىوي. آوبن ثبب ى ٭چم كيا ثمبوىهي؟ اهه ده و٪ ايٹبٳ ى ډد ا اػا و٪بڇ آډ ډى

٭جب يي ه آٹب ډىش٪ ػ٫ ٽىوي. ااه ثا بٵشه دبن آن ث ثى ٽډؼي ا ٥ج يوي. و٪ آٹب ډىش٪ ؿىهه ثهى: ډ ٹؿبو ي اډيػ كٳ ايٹبٳ ا ځ وپىىي. ثىب ي ثه ؾ ىي ي ث٥الة ى ډيا ثمبو 4«مه وغ ٭مڄ ى.

اهلل آهز ډىش٪ ا٭چهڈ هبځىان اهلل آزي يا٭٨ ٥ج ث ا هبډىآٹببن ډاػٮ ىىيځبن ىاش از.ٽا ابن اٮب ث ٭يڇ اػشبى اشٶشبسپچٴ مى ي سٮهه

هكلت زم. تحلل البضط تملس

ډىش ي و٪ ي اهاايان از ٽ وى ا هبډىاٹب آٹب ، ىي ايڃهمىه اهلل آهز دهي از. بياٻ ي ثبو ڈ ي ا ث ا ټ ه٦هت ډجهب

ڈ ٭٢ آن ثى ى ا هبډىا ٽ آٹب ا ځي بى وٶ ىبهشىي. ى مبن ډبن وم

.366 ،اسن ضطح. 1

.387 . ده،2 .414 ،اسن ضطح. 3

.504-505 . ده،4

Page 44: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 11

اػشهبى ه وٶه ا يكهبون ي وٶ ىشڂ يوي. هبياٻ ثه ىػه ؿى 1345ثب وٶ ا آوبن كىٮچ ډىش٪، ٭جياڅكڈ ثبو ا »ىشڂي ا٭شاٳ ٽى: [ ىاا ىػي اكمي ثڂيڅ آ ٹم اػشهبى ثهى ى ٹهڈ ثه ٽهب ٭چمه كه

1«سي اشٲبڃ ىاوي.

ا هب آن اوشب ىاوز اػب ا ډٮشج وم ف اڈاىبى ٽشبة ا هبډىاځ آٹب ي ډاػٮه ٽه هى ا ډٺچ ا هبډىىاى. سىي وز ٽ سب دي اوٺالة آٹب وم

يػهى ىاهز ثه و٪ه اػشهبى اځه ىاوش از. ؾ ىڅچ ثا ٽشمبن ثمى ډ ي. وم

ا ى كهبر ٭چمه آٹهب ا ډبن اٹب ٵٷ سب دي اوٺالة ؾ اسٶهبٷ سهب وٶشبى از سب ا ا هبډى ي هبئڄ ځوشه ي بن ډؼشهي هوي. ؿىهي هبڅ ػهش

ز اه سيٶسي ٽى از. ا ٽ ةٶبٽي ډپبت ىهز هب هؾ هىي ىب ٭مډ ډٵٸ هى ثى اهز ي ن ابن ىځ ډىبث ي ٽالوز. ى مبن ډب

از، و ډهشه آن. هر ي ثه ياه٦ ٽب اي ثى ب كي ى كب سين ثهى وه سهي ثا ػاوب اڅجالٱ وغي ٹآنډىبث اوٺالث ي ػچبر ى سٶ

٦ق ٵٺ ي اڃ.

ثبة چبضم تز

سب ٹجڄ ا اوٺالة و هى اى٭هب اػشهبى ډ٦چهٸ ا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼزثهب ي ټ 1349ثب ى ډ ىاوز. ابن ىي ز و ٽ ابن ا ډؼشي ډ٦چٸ ډىا

1353همى اٹا ٽى از. ى اىجز اهلل آزا ث سٺچي هى ٽشجبا 1349ى ى ٽىىي. ٪ ى سجٮيځب ٥ج اشٶشبء ډشډى اهلل آزابن ي آٹب يا٭٨ ٥ج ا

فػل ال تز

ا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼز الف. سىهب اى٭هب اػشهبى سب دي اوٺالة وهثب ا٭الڇ ٽى از. ؿىيه ىاوش ي مبا همى ډ اهلل آزي وياش ثچپ هى ا ډٺچ

ډهي ي ىي طچهض ووهز ى ىيان سلڄ هبع سىب كييى ىي بڃ ي وڈ ووهز ٠ ى ٵٺ ي اڃ ثى از. ىيان ٹڈ ډمل

اىبى ث ډٽ ،ا ثبو اهلل آز ډجبار ف: پبساض ضات بياٻ، اىبى ياز ث اډبڇ بان. 1

.65-66 ،1379 سان، سبو،

Page 45: ابتذال مرجعیت شیعه

12 اهلل همى شڈ ٵڄ ايڃ: ډه ا ډٺچيان آز

ٮ ي اىثبر ډٮب ٭ثه ي اوج ډبن، ډ٦بڅٮ ټي ا ثشه ډٲچ ة.ىڂ ډىج ي سجچه ي ػچهبر ٭مهډ اوٺالثه ډٮهبٳ ا ٽشت اوٺالث ي سػم

هب اهچ ثلهض ثى از. ڈ ثا ػاوبن څجالٱا وغي سٶ ٹآني االډ ث اوي. اشب ث ٵٺ ي اڃ وياشابن و

ثهب اڃ اشٲبڃ ىاش اډهب ثهب ؿىهيه ټ ى ث سي ٦ف ٭بڅ ٵٺ ي د.ب ا ثبىاز، سجٮي، ويځ ډوٶ هبع ا ډي ي ٵب ويب اډىش سي

ي ػچبر ډٮهبٳ ب اوٺالث دىؼب ث ه٦ج ش ثى از. اشب ابن ى ىځ ي ثى از. االډ يىڂاو

اػشبى وياى ي سٺ ىي ابسي ههى ټ ا ابسي هى اػب ابن ا ؾ ز.ا ػبڅ( ٶل 40 )ػ ټ ډٺبڅ 1357ڃ ډىش وپى از. ا ابن سب ب ا ډ٦چٺبا

از. ؾ اط ٵٺ اڅ ډىش وي

Page 46: ابتذال مرجعیت شیعه

مفػل ز

روؼب وبظ همػز اظ حسز ضطػ زض ذكج

ى ىه ا هبډىياڅمچمه االالڇ ى اه ثبة ث ىوجبڃ اي ا اػشبى كؼز( شڈ ٮى ىياو ٽه ى 1368هىاى 14سب 1357ثمه 22ايڃ ػم االډ )

ٽى از. اثاة اه ي ؿڄ سب دىؼب بڅڂ ا ٥ ډ همى اهلل آز٭بډز ډبن ٵڄ ٭جبسىي ا:

اوٺالث ډبٱڄ -

ا٩بو٪ب ٵٺ -

بي ث سٺچي -

٭ه ٭جبر ابن ى دبهن ثه وبډه ىيڇ٭ىان ٵڄ ثځٵش ا ډ٦چت ايڃ ثبة همى از. اهلل آز

امالث ثبة ال. هطبغل

هكلت ال. فطست هطبغل

اوي ث ډٮٵ ايڃ ػم االډ ىاش ى ى ا هبډىٽ ػىبة آٹب 1ډبٱچ

ا ٵبچ ى: »از ؿىه آٹبيډلمي ثځش ثاى ثبن ا اوٺالة ووز ب ډب ى ا هبډى آٹب . ډٲچ1

ا ب ي ب اشبن ډڈ ډبئڄ ځٶشڈ ٽ ٥ مبن ي ثىڈ ي آن ډڈ ثب ٽب ډٲڃ ىيشبن ي ډه ٽ. وجى هج يوي كپډز ډيا ب اوٺالة ٭چميا ثٮيب ٽ ػبڅ ا ٽىڈ، ډ كڄ ثىوي سمب ى ډه ثب ٽ ي ٽىوهي، ډ سجچٲبس ي سجچٲ ٽب ځي ثب دان ٭چ ډي ى[ آٹبي٭چ اه آٹب ٵٺ٤ هب ثٺه ى ٽ ډب ثهالٳ ب آډيوي ډ ٵٺببن د اكاڃ ي ىين ي اډبڇ بر ثا ځب ځ ي ډٮ٢هالر كهڄ ٵپه

هى ثه ډبڇ بڇ ي وشىي ډ ا ٹير پب ب ډب ٥ف هى ب ٺٶ ى ب آن ثىڈ، اوٺالة ډپالر آن كڄ ىد ي ىاشىي سػ ډپالر ي ډبئڄ ث ب آن ا ډٮييى ٭ي ٵٺ٤ ډبن ىاه. ٽىوي ډ سٺڈ .(368 ي 367 1ع ،ا ذبه سسهحوس اهلل آت ذبقطات) .«ثىوي

اشٺجبڃ ٽمش: »از آډيځو اه ٵٷ ٽشبة دبيٹ ى ا هبډى آٹب ػىبة اوٺالث زم ووشه س١ق ى سجچٲهبر ياكي. ثى سجچٲبر ياكي ياكيب اه ا پ ٽ ي، ډ سپڄ ډوشچٶ ياكيب ا همى اډبڇ ا

ي اډبڇ څل٪ ث څل٪ و٪ار وٺ٦ اثالٯ ب، دمبئ ا ى ك٢ ب، سپظ ا٭الډ بډڄ سجچٲبس اډ ٽچ ٽمشه

Page 47: ابتذال مرجعیت شیعه

14 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

اهالډ، بو ابن ث ف از: ٭٢ ډاه كهة ػمه دبڂب ا٥ال٫ها اوٺهالة ى ز ث شبن ي ثچؿهشبن، ومبىهي ډإاوٺالة، ډ٭٢ ا

جه ى ا ٭بڅ ىٵب٫ )ومبىييار ىٵب٫، ډٮبيوز يار ىٵب٫، ٭٢ز ى سان، ومبىهي ػمٮ ب دبياان اوٺالة االډ، اډبڇا ٭بڅى ىٵب٫(، دش ذ

ايڃ ډؼچ ا االډ، ومبىيځى ډؼچ ىي هجځهبن ايڃ، ىي جه ى ىي ابى. ػم ي ٭٢ ا ثبوڂ ٹبون ىي بز

هكلت زم. اضتجبـ هطبغل ثب ارتبز فمبت

اه ډبٱڄ ٽ اٽظبن ډبٱچ و٪بډ، ډيش ي اػا از ث٦ ث ٵٺبز ي ځاه ثه ډهبٱڄ ىي ٽ وه اهبن ځو ډبٱڄ وبن ډ اهاػشبى وياى. سي

ځا ثىبن ډسج٤ ثب ٵٺبز ي اػشبى ا ٹجڄ ٹ٢بير ىاش، و ؿىه سچٺ ا ي ى و٪ ػم االډ يػى ىاش از.

سهان ي ومبىهيځ ػمٮه ى ىاش ٭جبر از ا اډبڇى ډبٱڄ ډم ٽ جٲاػشبى ىاى. اډب ډؼچ هجځبن ج. ا اه ىي سىب ومبىيځ ډؼچ هجځبن ٣

اػشبى ى كي ٽه ٹهير اهشىجب٣ ثٮ٢ه »از و ډ٦چٸ: ډشؼ ٣ اػشبى آن 1«ج ا سو ىي. ائ٤ياػي ٵٺ ډبئڄ ٵٺى ا ىاش ثبي ي ثشاوي يڅى

هڈ ى ى اه ي سجچٲه و٪هبډ )آن ډيش اػ ډشٮيىا ػبوت ىڂ اشٲبالر ػمٮه ي اډبډهز ج ى ا ىٵب٫ ى ډبن ػىهڀ ي ومبىي ػم ٭بڅ بز ي٬ )ٮى ٽمشه ٵش ثا اشٶاٯ دبشوز( ثه ثىن وبهز سهال( ػهز ٽهب

ثبٹ ومسٶچ بى ي اشىجب٣ اكپبڇ ٵ٭ ا اىڅاػش ا٥هال٫ كهي ځاهش اهز. ىوڂبوي ى اه ډير ابن و سي ٵٺ اڅ ىاش و ث سلٺٸ ى اه ىي ياى

ډى ډىش ي از. څٶ ا ي ىاهإش ي و ساشٲبڃ ىا

په ىڂه ا آطهب سػمه ش هي سه ٽشبث ٽ ا ابن ى اه ىي ډى ډڈ، ػچهي سٶ ٵى ٩هالڃ اڅٺهآن مٹ٦ت از: سػ ي ډلجة ابنډ وىي

سجچٲهبر ځهي ٮب، ځي ؿن ب ځي ث ياكي اه هى. ىاز ث٭ي ا ٮب س ي ډىڇ ث اشٺجبڃ سچن ځي ي اوشبار ځي ډ٦ج٭بر، ځي س، ي ر ځي ىاهچ، دهش . يه سٺهڈ ډه (ده.« )ثى ا هبډى ي٭چ اهلل آز ث٭ي ياكي اه اچ

دبڂب هجځبن، ډؼچ ډة اب ٹبون 108 اڄ ڄ وبډ آئه هجځبن، ډؼچ ومبىيځبن ائ٤ ة ثىي. 1 ج. هجځبن ډؼچ ىثهبو بو ا٥ال٫

Page 48: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 15

.1362، سلق كه و، سان ا هبډى٭چ ي ٹ٦ت، سػم ي ايڃ، وش

7 ثبة التز

ا ثه ثب ډبٱڄ ٭يي 1368هىاى 14سب 1357ثمه 22ا ا هبډىػىبة آٹب ډ ي و٪هب و٪بڇ ودب ػم االډ هيډز ٽى از. اٽظ ډبٱڄ ابن ډهبي

ٽه ؿىهبن آن ى ه٦بث ثهى، دبشوز سجل ػمٮ ز اػا ثى از. ٣ اډبڇډيسؼ ثى و اػشهبى ډ٦چهٸ. ى كييځ ډؼچ هجځبن ج اػشبى ى٣ ومبى

څٴ وياش اهز. إا سي، سلٺٸ ي س اه ى ابن ؾ اشٲبڃ ٵٺ اڅ ا٭ڈى وه ؿىهه سچٺه ا ي ى ا ابن ث ٵٺبز ډبي ډى اه ىي و ځا

ډبن ډئالن ي ډىڇ يػى ىاش از.

ظطب فماظبض .ثبة زم

ٽ ىي ډى آن ثهب ثاوڂ ي ثلض ا هبډىآٹب و٪ ٵٺى اه ى ؿىي ا٩ب٦چهت ثه بة ٥ ه ډ ث . ىاهځزهمى ډاػ اهلل آزاڅٮمڄ ٵ ډكڇ ٭پ

ى: ٵٺ ي ډجبكض داډن آن دىاهش ډاه ا٩بو٪ب

ٵٺ وٶ يالز ډ٦چٺ -

ډسي ٵ٦ ٹجڃ سث -

كپڈ ډٺ ډپٻ -

فم هكلت ال. ف الت هكلم

٭هيڇ اػشهبى ډ٦چهٸ آٹهب همى ا اىڅ اهلل آز 1366ى 21 وبډ دى ډ٦بڅٮ از. ا هبډى

ځو اه 1366ى 11سان ډم ػمٮومب ى ه٦ج ا هبډىػىبة آٹب الف. ٽىي: اهلل همى ا سجه ډ و٪ آزٵٺ ډى يالز ډ٦چٺ

اٹياڇ ىيڅز االډ، ى ثٹا» ىن ڈٽىن ي٣ اڅاډ ثه ډٮىهب ثهساوهي اډبڇ ٽ ٵډىوي ىيڅز ډ ز...ٹاوه ي اكپبڇ دٵش ي االډ و

٥ ا ث ىي ٽبٵډب ثڂاى، اه ٥ وز، آن ٥ اهز ٽىىي الڇ از، ي و ٵاس ا آن. اڃٽ ى ؿبؿة اكپبڇ دٵش ي ا

٥ ا ٵډببر مب اشىجب٣ ډ ٽىي: ثه اه اڃ ډ هى ٽىىهي ٽه ډه ڈ ا وٺه٠ دٵش هي ډهچ ي ٵشبيا ٹاوه اػب ي ډ٢بث، اكپبڇ ٭

ساوي ثهالٳ ا ٽى ي ىيڅز ډ ٵډبىهي: كپبڇ االډ ٣ ثڂاى، اډبڇ ډه

Page 49: ابتذال مرجعیت شیعه

16 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

1«اال٥اٳ از. اه بٮ از، ثجىي ٹ٢ ؿٺي يه ي ػبډ٬

ځو سجهه آٹهب اه 1366ى 16ډم همى ى وبډ اهلل آز ة. ا ا هبډىه ٽىي: سو٦ئ ډ

پډهز ى ٽ مب ك ٥ ٩ب ډ ػمٮ اهٮبڅ ى ومبا ثبوبر ػىبث» -ا ٽهه ا ػبوههت هههيا ثهه وجهه اٽههڇ ا ٽهه ثهه ډٮىههب يالههز ډ٦چٺهه

ڈ اكپبڇ اڅ از ي ث ػم٬ اكپبڇ ا ياځا ي ي -چڈي يآڅ ٭چ اهلل چ ڇ ىاى، لق وم٭ اڅ سٺي ىاوهي. ي سٮجه اڇ ثه آوپه اىؼبوهت ځٶشه

ٽچه ثههالٳ كپډز ى ؿبؿة اكپهبڇ اڅه ىاا اهشهب اهز ثه ب اىؼبوت ثى. اځ اهشبار كپډهز ى ؿهبؿة اكپهبڇ ٵ٭ه ځٶش

-١ ث وجه اهالڇ ډٶ ي ٭ كپډز اڅ ي يالز ډ٦چٺاڅ از، ثب 2«...ډٮىب ي ډلشا ثبي ث ټ ديي - چڈي يآڅ ٭چ اهلل چ

ى دبن ث وٺي اشبى ؿىه وش از: ا هبډىٹب آ د.ىاوڈ آن از ٽ ث ډجىب ٵٺ ك٢سٮبڅ ا ٽ ثبن آن ا الڇ ډ وپش»

ب د آن ا ا ك٢سٮبڅ آډهش ي دٵشه ي ثاهب آن ٽ اىؼبوت بڃي مبر اهز ك٢سٮبڅ ػي ډچ ډٹڇ ى وبډاڇ، ډاى ي اكپبڇ ډ ٽى ى ه٦ج. ډٺى ا كييى ٭ا ٹجڃ ىاڇب آن ثىي م ػمٮه هب ومب

3«ثبن هاي ي. ؿ از ٽ ىر څيڇ ډيكبا

ٽ ى ٵهڄ ثٮهي -( 66ى 21همى )ډم اهلل آزثلض ډى بډو ثطضس7هبى و٦ئه ٽه س ٵٷ اهز. اآوؼب دبن ث وبډ -ض ٹا هاي ځٵزثلډى ډٶالاػم يٹز ىاهز، جه اوٺهالة ثها ىڅؼه سجٮبر ىڂى ثا بز ي ا ث بځى هى وز ي ٭يڇ ا٥ال٫ ي ا ډجبو ٵٺ ا وٶ ٽى. وبډ

ػمٮومب ى ه٦ج ا هبډىآوـ آٹب ى هوى ډشهه ثه ډجىهب سان ځٶشه ثهاهلل ډالو ي آهز اهلل آزي بځب ثب ډجبو ٵٺ ىي اشبى ىڂ « ٵٺ يالز ٭بډ»

اهلل همى وبهبځب و٪ آزډى« ٵٺ يالز ډ٦چٺ» ى، ي اڅجش ثب ډس٢ كبئ ٽى ثهمى ث ي ياى اهلل آزا ٽ ثى. سو٦ئ ػمه ځها ثىهبن ٥جٸ ډجهبو

دبٵهب ٽىهي، هٮبا آوپ ث سجه هى ػب ث ا هبډى االډ لق ثى. اډب آٹبى ٽ مه ا مبر مى ي اٹا ٽهمى ا ػء ډچ اهلل آزوى ٽى ي ډجىب ٭ٺت

.9 ،1366 ى 12 ىج ،اساله روض ضظبه. 1 .451 20ع ،اهبم فغح. 2

.1366 ى 21، 455 20ع ،پطي. 3

Page 50: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 20

٭مڄ ټ ډؼشي وز، ډؼشي ١مه اكشاڇ ث و٪ اهشبى ا ؤ ٹجڃ ىاى. اه ٽىي. ٵٺ هى ىٵب٫ ډ

ډٺى ا كهييى » ي ثى. اي وزٽى ډ ټ ډٺچ ا هبډىث٭پ، آوـ آٹب ػمٮ ؿ از ٽ ىر څيڇ ډهيكبا ب ومب ٭ ى ه٦ج اهي ثهبن ه

ٽىن يٵب وي ثچپه آٹهب ث اه ي٭ي و سىب سب« ي. و٪ه ٭مهڄ ىٹٺهبا ى ا هبډىهىاى از. اځه اهبن اڅٮه هى ٹا وتا همى ا ى ىيان ډبډيا اهلل آز

ٽى. ىاى ثى ٭مڄ ډ 66ډؼشي ثى ث مبن و٪ ٽ ى بڃ

اه پ ثهب ػبڅت اىؼبز ٽ ابن ٹجڄ ا ج ؿىي و٪ ٵٺ اثا ٽى، اوى ٽى ي ث ا ټ ث٬ ٹهن ثههالٳ آن ٭مهڄ ٽهى سٶچ ٽ ځز ٭ٺت

ا و٪ب ٵٺٽىي. ىڂ ا٩ب ن ٽٶبز ډاډب ث ٭يڇ اػشبى اب از، مه سټ ڈ ى ىوجبڃ هاي آډي.

هطتس فكط لجل تث هكلت زم. لؿ

كپڈ ا بى ٽى: 1367ثمه 25همى ى سبن اهلل آز الف. هلل ي اوب اڅ اػٮن اوب»

هبوڈ ډاڅهٴ ٽشهبة آهبر ث ا٥ال٫ ډچمبوبن ٱ ا ػهبن ډه، سى٪ڈ ي ؿهبح ي ډىشه هي اهز، ٹآنٽ ٭چ االڇ ي دبډج ي ٦بو

ثبهىي. ا ډهچمبوبن چ٬ ا ډلشا آن، ډلپڇ ث ا٭ياڇ ډمـىه وبه ډ٦ا ا٭ياڇ ومبىي سهب ب آن هاڈ سب ى وٺ٦ ٽ آوبن ا بٵشىي، ٮبا ٱ ډ

بر ډچمه سه ومبي ي ٽه ى اهه ىڂ ٽ ػؤر وپىي ث ډٺي. ١مىبا اځ ٽ ىش ث ډاڅٴ ٽشبة بءاڅچ انا ٽش ى، ي از،

ىاى يڅ هى ٹير ا٭ياڇ اي ا وياى، اي ا ث ډىڇ ډٮٵ ومبي سب ث ػا ٭مبڅ ثي.ا

1«اهلل ي ثٽبس.ةياڅالڇ ٭چپڈ ي كم 1367ثمهه 28سهان ډهم ػمٮه ب ومب ه٦جى ا هبډىػىبة آٹب ة.

ا٩ب ىاز:ى ي ډچز اػا كپڈ اډبڇ ٽ ډلييىز وياى، ثچپ ي اػا ډ»

ا اه ىى اوهياهز ػه ډهىن ؿهب اه ٭ى ثيثوش ٽ هى ا ىىوب ىځه هبهش ډچبى وٶ ډچمبن ڂ ثا وز، ي هى ا ثب ټى

.263 21 ع ،اهبم غحف. 1

Page 51: ابتذال مرجعیت شیعه

27 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

، ثب كپڈ وبٵ اډبڇ هى ا ىځ ومى ي اهه ا٭هياڇ اوٺالثه ثالهټ ازاي اػا هاي ي. ؿىي ډمپه از سث ٽىهي، ٽشهبة ثىهي، ا ىډى

ثه ٺه ا وهجز ها ومبهي، ي سٮچ ز ډٮرډچمبوبن ػبن ي ا اډبڇ اډ ٽشبة سپت ومبي، ٽ ىاه ى ر ډمپهه اهز ا ه ډهىڇ ثوه

ب اي ى، يڅ ى اه كبڅز هى آډپبئ ا هاىي ٽز ي ىڂه اػهببهبن ا زو ا ٽ ٹي اٵب ومهىن به ډبوين ث ټ ؿىه وي 1«ثبي وواىي ىاى. ىاش

سهان، »ب هبػ ډاػه هي. ډشٮبٹهت آن اه ا٩بو٪ ثب اشٺجبڃ بو د. االډ: ىٵش اډبڇ همى پىج هجځا ػم ا ا٭هالڇ ت ثب يي ا٥ال٭هچمبن ي اىپ ىر سث ىډىب ځي هبػ ٽى ٽ سجچٲبر بو

ي اهه هى ىيٯ اهز ي څٲ ډ ىډىٽشبة آبر ٦بو كپڈ ا٭ياڇ وىي٥ال٭ ثه هف ه ځىى. ډشه ا ډ٫١ ا ك٢ر اډبڇ يىي سپت ډ

2«از:

سٮبڅى مبث ب ځيى اشٮمب هبػى ث ىيٯ ث ډئالن و٪بڇ ػم بو

ٽىهي كپهڈ ي ٽ اځ وىي ٽشبة آبر ه٦بوى سثه ىى ډاالډى وجز ى)ځىى. اډهبڇ هم اي څٲ ډ ا٭ياڇ ىثب اهه ډ١ه٫ »ٵډىوهي: (ډهي ٩چه

ځىى. چمبن ي اځ سثه ٽىهي ي اهي ډهبن هڈ سپت ډى ييىځىى، ث ډچمبن ياػت از ثب ػبن ي ډبڃ، سمبډى ڈ هى ا ث ٽب ځى

ډچمبوى ا اځ ٱ»ك٢ر اډبڇ ا١بٵ ٽىوي: « ٻ ياڄ ځىاوي.سب اي ا ث ىاي ا سه ا ډهچمبوبن چ٬ ځىى ي ٹير اه ا ىاش ثبي سب ٬ډپبن اي ډ٦

هاهي آوـ ا ٽ ى ٹجبڃ اه ٭مڄ ډهى ا٭ياڇ ٽىي، ث ډچمبوبن ياػت از 3«٭ىان ػب ي ب ډى ٭مڄ ث اي ثذىاوي. ث

بڅز وز: يوبډ آ ٹم ى ډٺبڅ اهلل آزٵىا آن ي ز. ٽهى )اځه اي وجبهي سػ ث سث اڅٺشڄ از ي اثياا ډسي ٵ٦ ياػت» ب اه ٽشبة ي ٽشت وو ٽىن م اه و ي ػم٬ ه ثبي ٽ سثډمپ١همه ٵه٬ اوهي اي ځما ي ىڂ ي ثياٽىن ٽبو ٽ ى اط وش ١بڅ

ىاوي ٽ ثه ى سمبڇ ػبن از(. مب هة ډ نٹآابوز ا بكز ډٺي

.1367 ثمه 29 ،اساله روض ضظبه. 1 ػت.14 ،1367 اٶىي 2 ىج اقالػبت ضسبلت ،اساله روض. 2

هچمبن ٹشهڄ يػهة ىډهى همى اډبڇ ىٵش 1367 ثمه 29 ډم ا٥ال٭ ،268 ،21ع ،اهبم غحف. 3 بٮبر. سپت ي ي

Page 52: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 25

٭ىبهز ٸ سث ي اډپبن آن ٽ ډمپه وز، بي ى آهر ډهى ٵ سلٺ

ياڅمچه ي هيا اي ځىى، ٽ آن ا ڈ ي ٹجهڃ وهياى، كشه ٵٺه ي كپڈ ه٭ سه٤ اي ا الڇ ثٮ٢ ډات ډاػٮ ث كبٽڈ ٫ ي ي

1«ىاوىي. وم

ثطضس7

ډسهي ٵ٦ه اهه اهز: ٭يڇ ٹجهڃ سثه ىډى همى اهلل آزو٪ ٵٺ ه.ياڅمسي اڅمچ ششبة، ٵةن اډشى٬ ... ،ٺشڄ بن ٽبن ػالا ، يالٺجڄ بالډ ٩باا اڅٶ٦»

اا االډ ثب سث[ دٵش و)سػم: ډسي ٵ٦ ٩ب 2«ٹشڄ... ، ي اځه ډهى ىه مها ده سثه ى ٽ سث ٽىهي، اځه ا ډسي ډچ هاش ډ ى... ثبي ٽش ډ

ى. اډشىب٫ يي ٽش ډ

ا « ٩ب ډسي ٵ٦ ٭يڇ ٹجڃ سث» ػاه وؼٶ بكت ډلميك ن ز.ڄ بهالډ څه( ٺج)ا( ؤ اڅمسي ٭ه ٵ٦ة )الٽٴ ٽبن ٳي(»)ىاوي: اػمب٭ ٮ ډ

ههالٳ ډٮشهي ثه ؤػهي ٵه ه ډهه ڈ ٹشچ(، ... ثالشلش)ػ٬( بڅى االالڇ )يسبة يبڅى لق اثهه ٽة، ډ٢بٵبا اڅماألكپبڇ اڅمثة، ثڄ االػمب٫ ثٺم ٭چب څچى

ى اځ سث ٽىي ي ثه مر االڇ ډسي ٵ٦ دٵش و)سػم: ى 3(ػٮٶ...ثيين اىپ هالٳ ٹبثڄ ا٭شىهبئ ى ه هټ ا ز...االڇ ثبځىى، ي ٹشچ كشم ا

هي ى ي بٵش ثبڈ، ثچپ اػمب٫ ډلڄ ي ډىٺڃ ث ىڅڄ وه هبى اكپبڇ بى اثه ػٮٶ... ٭الي ىالڅز لل ډئچ ػب از، ث

1367ثمه 28و٪ ډم ى ا٩ب ا هبډىػىبة آٹب س. ػمههى ى ومب ٮهؿىي ډمپه اهز »اى( ځٶش ثى: االڄ ډچمبن چمبن ي )ىي سان ىثب

چمبوبن ػبن ي ا اډهبڇ اډهز ډٮهر سث ٽىي، ٽشبة ثىي، ا ډ ا ومبهي، ي ههر ډمپه از ا ه ډهىڇ ث ٽشبة سپت ومبي، ٽ ىاه ٺ ا وجزسٮچ

ٽىڈ ٽ ػىهبة آٹهب ػم االډ وٺڄ ډ ا يوبډت ا چاه ډ٦« ثوى ى. اډشب آن ثى از. ى آن ډبن بكت ا هبډى

ا ىي كهبڃ ههبع وهز: ايڃ وٺهڄ ٵشها جه ا هبډىو٪ آٹب ا٩ب چبض.

.1367 اٶىي 3 ،ضسبلت ډٺبڅ االڇ، ػبن ډٶشبن ث ځبى . وبډ1 .1 اڅمئچة االسياى، ٵ اڅٺڃ اڅلييى، ٽشبة ،تحططالسلة. 2 .605 41ع ،راطالىالم. 3

Page 53: ابتذال مرجعیت شیعه

21 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

ر ايڃ اهبن ٺىهبا الډ ب ډ اډبډ، ىيڇ ا٩بو٪ و. ىػم اههى ا اٹبډه ٽىهي ي ا ٵشها ثبز اىڅ اشجب ٽى از. ىر ىيڇ ابن ډ

ىٵب٫ ٽىي. اڅجش - ثبيساوز ڈ ډوه ډػ ٽ اسٶبٹبا - هى ٭ىهان اهبن ثه ډ٩ٴ ث ثبن ٵشبيا يڅ ػمٮ اډبڇ و٪ وه. ٵٺ ب ٹڃ ډ ثهى وه ا٩هباب ٵشا ىاوش ي ا همى ډ اهلل آزٴ ث ثبن ٵشا هى ا ډ٩ ا هبډىآٹب

وياش سب ثواي ا آن ىٵب٫ ٽىي.

ى ؤ ډ ٵٺه اډبډه ىاوش ډب ي وڈ ٹجڄ ا ج وم ٵى ٽ پذ. ا٭ياڇ ډسي ٵ٦ ثب سث ډىشٶ وب ٵشا يڅ ٵٺ هى ؿڂوه ډؼشهي اهز!؟ مه

همى اهلل آز » ڈ آثهيىا ٽهى ي آن ا ډشػه هب ځيهى اهشٮمب هبو، كهبڃ «ىىي ډالن و٪بڇ ػم االډى وجز ث ىيٯ ث ډئ ٽ»ىاوش « هبػى ػمٮه ػم ي اډهبڇ اوي، اه ئ وڂٶش هالٳ ياٹ٬ب هبػ ى اىؼب بوآوپ

ا اډپبن سث ي ثو ډؼبار ا٭ياڇ چمبن ي وه ځٶش سان ثى ٽ لبا ثى.

اډب ػىبة آٹب ضص. ا هبډىه ٽه ٵهىا اهه ا٩هب ٭هبڇ هٶ ا و٪ ٵٺه ځالي ي يډبو ي از االا يؿىي آيى، ثٮهي هڈ ٽه ث ي هى ومه

ٽىي: ډسإي همى ا ٭ىبا اهلل آزى مبن و٪ ج ډ م سٮبڅبث»

ا ػهشه هچمبن هي ډسهي ثب سػه ثه اهجهب ډثه٣ ثه سجه هبر يآڅه ي ىڂه ډٺي ٭چ اهلل اڅإن االڇ چ ب ٽ ث دبډج ٭٪ڈ ابوز

ىٵش ډٺبڇ ډٮ٪ڈ جه ى ډه آبر ٦بو ي از،االډ، ى ٽشبة ا٭هالڇ ډى ث ٭مڄ آډي اهز، ډچمبوبن ىاه دبن ث ااالس ٽ اج ډٮ٪ڈ اوٺالة االډ (اڅٮبڅ ٩چډي) ا هبډىاهلل زىاز ٽ: ك٢ر آ

اهلل ١هان )ٵډىوي: كپڈ سبو ي سٲوبده ك٢هر اډهبڇ ٭ سٮهبڅ (چهٽشبة ٽٶآډ آهبر ه٦بو ي سٮهي ډهچمبوبن ى اه وىي ىډى

ووشه طمار هى ا ى لى يبي ػبن ث اػا اه كپڈ االډ،هبر ىي ي اهشپجب ٱهة ٽه كمچه ثه ډٺي االڇ ثب ٽٶ ػبو وبن ډ

ټ ثهه ثهىن ا ا ثها سلٺه ډهچمه ي ډچبى ډچمبن ػبن ا ډٺيډههر ډٶش٢هلبو ي ثه ب ه االډ ى ػهبن ٹهاىاى ثهى، اوڂډٺبيډهز ډهچمبوبن اډه هبءاهلل ثهب اى وى ي ي ان ځبڇ ډؼج ث ٭ٺت ث ځبڇ

هبر اهالډ ا ي ډٺي ٽ ػؤر ابوز ث دبډج ډٮ٪ڈ د ػبن ااهځوه ٽه ٽشبة آبر ٦بو مبن وىي ووايبٵز. كپڈ االڇ ىډى

Page 54: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 21

« اځ سث ٽىي ي اي ډبن هڈ ځهىى »ٵډىوي: (سٮبڅ اهلل ١ان)ك٢ر اډبڇ

ډچمبن ر ٩ب ظبس ٽ ثب مب ثٮ٢ اٵاى ثطبثز از ي ؿىه سج 1«ىاى. سٲ ى اه كپڈ اڅ وواي ځى، ډ

ى ٽ سجه ز آن اه ډكمڄ ث ل اثها هي ى ومب وه ؤػمٮه ډجهبالر ځو ث ڈ ٵٺ اهابن ڈ وجى از. اش ٽياڇ ډؼشي ى ډجبكض ډچ

ب ثٮي ا وٺهڄ ٭ ى ؿىه ډىج كډش ځ ٽىي؟ ي ٽياڇ يا٭٨ ډئچ و٪ ډا٩ب وي؟ بىز ٵشا ا االف آن ثب ډو

هكلت سم. حىن هسم هطىن

:ى ډ٦چت ث ىي بي اب ډ هى ا 1366آ 25ډم بند ي دبن ىاوؼ ى ػچ ا هبډى ايڃ: آٹب بي

ي ٱىب ځٶش از: ٺډ ىثبى ٺډه ىډهى ٽ: ى ډ١ه٬ ډوه از ها ااڃ ثٮي» وب وي از ي ولاس االډ ػبډٮ بره ي آ هڅئډه ثههى ا ه

ا؟ډى ډشٶبير از، ؿ ه٭٪بڇ ىاٽه ډهب ٽهىڈ ډه ٸا آن اپبالر ٽبډال ياى از ي ډه سي ه: ادبن

ټه . اڅجش ډهه ڈٽى ا يه ډ ٺډ ٴسپچ شثب هيىس ا ا چه ،ٺٽ ى االڇ كاڇ از، ٱىبز، و ډه آن ؿ ڈ،ػمچ ث مب ثڂ

ڄهپ ټه ثه ،ا چيه بز ٽ ا كىؼ ا آىڀ ي يا ٺډا ٽه كهاڇ اهز وه٫ هبه ه . اډهب آن ؿ يه آ ډ ينكبة ي ث

اهز ٽه هه و٪ار ډوشچهٴ اهز، ا ىپٽ ٱىب ثبي. ٭چز ا ز ٺډ هز، ٽ ډو ٽىي ٱىب ؿڂو ؿ ق بري يا برٱىب، ډب آ ىډى ا ٱىب ډشٶبير از. څا اشىجب٣ ٵٺ ڈ،ويا

ډٮشٺي ثىوي: ٱىهب آن (٭چ اهلل ١ان)ثيػى اڅٮ٪م اهلل زډكڇ آ ډظالٽ ٵٺ٤ ب ي آياب آن آىڀ ٮىز ٽ ډو ډؼبڅ څ ثبي ؿ

ينى ث ىپكاڇ از ي څ ا ى، هاوي ډ ى ډؼبڅ څ ي هڂاو بره ك ػهى ثي اهلل زه ډؼچ څ هاوي ثى. ي ډب آن ډبن ٽ ډكڇ آ

ثب آن آىڀ ڈٽى ډ ٸا س٦ج هىاشىي، ا ٽه ى آن يٹهز هب هب ي ساوه ډهاى ى يڅه ڈىاوش ڈ ا ٱىب ډا ډب ٹي ډچ ب هډٮمڃ ثى. ا ڈ ډهچ ڂه

وجى.ى ثبة ٱىب ىاوهي. ډهه جػبڅ چو٪ ه ډىش٪ اڅٮ٪م اهلل زآ ك٢ر

.1369 ى 5 ج، ډٮ٪ڈ ډٺبڇ ىٵش بو ا٥ال٫ . دبڂب1

Page 55: ابتذال مرجعیت شیعه

22 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

هبن ثب آوؼب ا ا هٵشڈ، ي ايڅ يوبنثىوي، ث ى يى ٥ج سجٮ بنا يٹشٽ ى ٹآن هز بسي ا آ زئاډ ډلشا ټ: ٱىب ىيځ ډ بن. ايڇى

اډه ټه ٽىىي ٽ ٱىهب اشىجب٣ ډ بناشىبى ي، ا برث آن آ بري ى يا ثهي ٽ ډلشها يا ث آيا ثواو ؿ ټاځ مب ٮىاز. ډلشا

. څپهه اځه ٺىاش ثبي، كاڇ از، اڅجش ثب مبن آيا ي آىڀ هب ډ 1«٭چهڈ ه اهلل ثٲ ڄ٭ه ج ٢ڄڅ»ي «ضڅاڅلي»ىاش ثبي ي هث ډلشا .ثبي ي كاڇ وم زٱىب و هوجبي، ا بنا ا ها اڅجش وپىوهي، ثچپه و٪ه بنه ث هر ٹ٦ٮه آن يٹهز ثه

ػبهب وٺهڄ بى ثه هبن بن ا ث ډب ځٶشىي ٽ ثٮي ډب ڈ ا ٹهڃ ا ٵٺ يىا بى و٪سبن ا ث هځٶشڈ مب ا بناياه ډه ث هى ا ه. ي ى اڈٽىان و٪هبن هى ځٶشىي: ثچ، ٽ ډٮچهڇ ډه بني ا ي؟يٹز ث ډب ځٶش ٽ آن

وپى. سٲ مبن از يٱىب بډظال ٱىب ز ها بٽ ج يػى ىاش ثبي ٽ آ ى ډاى اډب

» هه اڃ، ا ٭چمب ټ٥جٸ ا٦الف ډشي ز،و هز ي ى «ډٶهډ هج ٮى ٽىىي، ډ ٭چڈ اڃ، ثائز ػب ثځبن ي ٭چمب شث ،ډٶډ ج

زٱىب و ڈثڂ يثب ز،و بٱىب ز ها بٽ آ ڈ ػب ٽ ډب ټ ٽى ا . د مب ثها زي كاڇ و ي،ه ځه ٽى يه ا ثوا ه ؿ ټه ىپه

2!زو بٽ ٱىب ز يټ ٽى زٽبٵ ډ هالڇ از ٽ ډب ىا چم، ه ها ډبيا پهڅ ي ٽهب ىهش ىهډ٦چهت ا ثه ثهاىان ثهٿ هډبز. ډه ثبب ا ٵٺب ٭ي ث هي ا ڈثپى

ډبئڄ ا ها ڈىثى ڈٽى اڇ ٽ ډب ٵٮال يٹز وم ځٶش يهىډبن ا ٵٺب ي ابسٽ ى . څا ثاىاوڈاوي ي ٵٺ اډي ډؼبڃ ٽب ٭چم ي ياٹٮبا ڈٽى ث

ٱىهب ي چئډه ىىي،ثىه يشىي، ثب ٵٺب ي آځببن ا ډ االډ ٹڈ ا ډ 3«ډىڇ كڄ ٽىىي. ا ثا ٺډ

ٹجال ٺٱىب ي ډ ى ډئچ بنا اشٶبى از: ايالا ډ٦چت ٹبثڄ ها ا ڄ وپبرى ٽ ث اسٶبٷ ٭جب يا٭ه٨ ٥جه 1353بڃ جزي ا اى ثيػى ث و٪ آٹب

( ثه 1366ده )آ هه سب ډبن ا 4ٵش از ډىش٪ آٹب يا٥ج ث ى يځبسجٮ

.6 ىي څٺمبن . 1

.ډىج٬ اچ دبيٹ« اىا ي از. ػمچ ٥جٸ ١ج٤ وا، ثب څله ه ها». 2

وههبى سهه٤ ياثهه٤ ٭مههډ« دهه ي دبههن»سلههز ٭ىههان ى ػياسهه 1366ډ٦چههت ى ههبڃ ههها. 3 ،)ىٵش و ٵىڀ االډ ا هبډى ٭چ يځبى ا ى»ثب ىيڇ ى ٽشبة ؿبح ي، ي ثا ػم بز

يځبى ا ى»٭ىان ٶل( ي ثب سٲ 120، 1368سان، اهلل زه ك٢هر آ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ جه «ا هبډىه .ي ٱىب( ٺ، مبن وب( ډىش ي از. )ٵڄ ډ1377) .504-505، 1318-1357 ا هبډى ي٭چ اهلل زآ ىبډويځ :ضطح اسنٽشبة . 4

Page 56: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 23

ٹهڈ هاهش يثبب ا ٵٺهب ي اهبس بنا با. طبوزا ٽى ٭مڄ ډ ډىش٪ آٹبو٪ ډىڇ كڄ ٽىىي. طبڅظبا آٹب ا ثا ٺٱىب ي ډ چئډ ٭ه ههى ا ٽمجهى ا هبډىه

ثه بنا٭الڇ ٽى از. اثٮبا ا ي ٵٺ ي وياشه ډؼبڃ ٽب ٭چم ث يٹز ثا و ي ٵٺه ډؼبڃ ٽب ٭چم مػ بزاٹا هى ى ډبن هاهز. ثىهبثا ياهش

ٹ اځ ي كش بهز اػشبى ډ٦چٸ ا ڈ كهبئ ثهى ثبهي، ى ىيان ػمهثچپ ث بٵشو زسىب ٵٮچ و اػشبى هؿى ٮى بٵشآن ا و ٽبځ ٵز ي ډؼبڃ ث

ټه ثچپه ثهبة ٵٺه ټ 1368ٽ سب هىاى ثى. ٽ يث ٵٮڄ ڈ و جٹ ٹ ډؼشي ثى از؟ ب اشىجب٣ وپى ؿڂو ٵٺ ا ٵٺ ډئچ

ىاو ي ده ي هو ى ػچه 1367 هبى ىاڇ ى اهٶىي ث وباىيڇ: بيدبهن ثه ده په ا ١مه ا هبډىٹڈ ػىبة آٹب ٭چم دبن ثب ٥الة ك

ډىش٪ اشىبى ٽهى. اهلل آزث ٵشا كپڈ ٭ ٱىب ي ډٺ لبا ٥الة ىثبډياٹ، ډٶډ ي كپم ؿىهي ثهب ػچ ابن ى س٦جٸ د ث جى مبن

وىبو ا سٲ ىاى.

ى اػشمب٫ ٥الة ي يكبون ى 1367 اٶىي 11 دىؼىج ا هبډىاالالڇ كؼز ىاى: بون دبنډؼي اډبڇ كه ٭پ ٹڈ ث ډير ىي ب٭ز ث االر يك

دو ډٺ ىډىابن » ا يايهمب ا٩هب ىاهز: هب ډهشجٱىب ػي ډبئچ از ٽ اډي ډلڄ ثلض ٵٺ ٭چمبز ي اډهبڇ هڈ ډئچ

ډٹڇ ٵډىوي ٽ ثب ا اىب اپبڃ وياى، ي هة اځ ډب ټ ٽىڈ ٽ ي ٽ اهڄ ثائهز ػهب ى ي ٽياڇ اپبڃ وياى ث و٪ ډٽياڇ اپبڃ ىا

ج وياى ي ډظڄ ٹجڄ ا اوٺهالة وهز. ٹجهڄ ا ىاز ي ثب ا اه ډا اى ي سچن ډٺ دو ډ اوٺالة اځ هب ا دوه ٽى ثش ساوه

ن ااو، ٽ اه ساو ڈ ډهٺ ي هڈ ډهشه ي هڈ ٽى سب ډٺ ډيي ډاه ثب هٮ ٭ٵهبو كهبٵ٨ ٽه آىڇ ا ثه ههيا څؼه ثى، ي ا ياٹٮبا هاوىي

«ٽىي ٹبثڄ ډٺب وز. وىټ ډهي بى ابن اب وي از. وا ػچ ى ځا يوبډ ث ػئبر دبن

ساوي ډان ىاو ٵٺ ابن ا ډب ٹجڄ ا ج وبن ىهي. ډ هټ اځه ثهىڂه ثبهي ځوه ي ثى، ثډؼش ىاوز ب ياٹٮبا بن ى آن ډبن هى ا ډؼشي ډا

ډهياٹ ي كپمه ىؿهب سىهي ډٶډه، ځٶز ي ى س٦جٸ ډى ث ج وه ډ

Page 57: ابتذال مرجعیت شیعه

24 ب ومبػمٮ ٵڄ ىيڇ: ډٺى ا كييى ٭ ى ه٦ج

1ي. وم

7 ثبة زمتز

و٪ ٵٺ ٽى ٽ ىي ډى آن بڅ ا٩ب ى ى اه ىي ا هبډىػىبة آٹب ٵٺ ى ي از، پ سجه يالز ډ٦چٺ همى ډاػ اهلل آزاڅٮمڄ يي ثب ٭پ ٩ب ډسي ٵ٦ ى ٹ٢ ي ىڂ ا٭الڇ ٹجڃ سث 1366ى 11 ػمٮومب ه٦ج

ځها ثىهبن . ي ثٮهي ا سو٦ئه 1367ثمهه 28 ػمٮه ومب چمبن ي ى ه٦جه ىډهى ٱىهب ي ا٩بو٪ يهى ثځز. االډ ا ىي و٪ اثا يػم

بي ٭هيڇ اػشهبى ڂى ٹڈ( ى 1367ى سان ي اٶىي 1366ډپٻ )آ ٺډاڅٽ سىهي ثهبٹ چ ى بي ٵٷډإس از. بنا سب ډب ٹجڄ ا ج ي

ٹبثهڄ اكها ا ډب ٹجڄ ا آٱب ج ؿىي ا هبډىځاى ٽ اػشبى ػىبة آٹب وم ڄ اائ از.ن ٹبثوجى ي ٹائه ډلپم ث ٭يڇ آ

ثبة سم. ضبس ثط تملس

٭چ آٹب ي» ا٩ب ىاش از: 1387ډىش٪ ى بڃ اهلل آز [ ثىهبث ا هبډىه 2«اوي. ا٩ب هىبن ٹجڄ ا ج[ ى ثهى ډبئڄ ٵٺى ډٺچي ډه ثى

ياڅمهچمه آٹهب االهالڇ زكؼه » ى دبيٹ اه ډ٦چت آډي از: ى ا هبډىه٭جياڅپڈ[ هي اهلل آزبى مـن ډؼبڅ ي ډٺب٬٥ ډوشچٴ ي ى ك٢ وز

ياڅمچمه كىى ډؼبي ي ډكڇ آٹهب ډلميكهه االالڇ زډ اىثچى، كؼډٺهبڇ جه وبئهڄ ث اىپ اوي. اڅجش سب ٹجڄ ا ػالڅى ث اه ډ٦چت سق ٽى ٩ٴ 3«ځىوي.

هىاى 14 سب ي ډىش ا هبډى آٹب ػىبة ب دبڇ ي ب، ه٦ج ب، ډبكج ب، وىاو ډؼم٭ ث . ډاػٮ1

ب ډؼم٭ اه ا پ. ىاى هاي ىز ث ډى ىاه ٵاياو ٹائه 1368 دبهن ي ده ثهب اهبن هب .از ډى ىاه ډشٮيى وپبر كبي ٽ از سان ىاوڂب ىاوؼبن

.146 وڈ، د ث دبن ،غت ػجطت: ذز اظ اتمبز . بڅ2

ډلهه االهالڇ كؼز همى اهلل آز ىځز ا ٹجڄ بڅ . ؿىي2 دبيٹ ،146 . ده،3 ى ٹائشه وٶ ا ا ىي ي هچ ډاست ى االډ ػم مب ى هى «ٹآن ا ب ى» ډ ثوبډ ى ٽ ثى اه ب بيډظبڃ ا پ. ځٶز ډ وه االډ ػم ډئڅه ا ثه ډؼچه ډؼه وىاو ثا ٽ ٽىڈ ډ ى٭ر اان االډ ػم ډلشڇ بز ا هبډى اهلل آز ك٢ر ا از ځٶش

ث ى څ٦ٶبا سپ ١مه: »ځٶز ػمچ ايڅه ٭ىان ث ي آډي سجن دز ا هبډى ػىبة آٹب. ثبيوي سٴ ٹائش االالڇ كؼز هجوشبو.« وشڈ ډؼشي ډه ي ځىي ډ ډؼشي ث ا اهلل آز. ٽىي ىٹز اڅٺبة ثىن ٽب ى و ډث٥ ٵچڈ. ٽىي اائ ډى ىاه ثش س١لبر ساوي ډ ي از كبر ٹي ى سچهن آه

Page 58: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 25

ى ؿىهي هوىاو ا هبډى ا اه ډبئڄ ٭ ٽ آٹب ث بى ىاڇ پ وباٽىي ډئچ ډٺ ي ٱىهب ثهى. ډىش٪ ٭مڄ ډ اهلل آزب ىاز ث ٵشا ٭مډ ا٩

ثى. 1367آهه ثب ٽ ډه اه ډ٦چت ا ا ابن ىيڇ اٶىي

م٬ ډىش٪ ډل از. اٽظ هبياو ٽه ډهش اهلل آز٭ياڅز، يطبٹز ي ياٹز اهلل آهز ث سٺچي ابن ا ثه ٵشهبيا ا هبډىاٹا ػىبة آٹب اوهي ثهى ډىش٪ه

هجوشبو ى ٹي كبسىي.

سمهبڇ ٵهٷ څ ث ٭چز ډبٱڄ ٭يي ډٮ٪ڈ 1368 هىاى 14ا ډبن اىبى ٵٷ سب يٹز ٵز سپمڄ ب سٮمٸ ىاو ٵٺ هى ا وياش از. اه اىبى اي ثه

از. 1368هىاى ي ثىن ابن سب ومډٺچ

فػل زم تز

سىب اى٭ب اػشهبى وياهش و 1368هىاى 14سب ا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼزي ثىن هى اٹا ٽى از. سب دي اوٺالة ٽ ث ډٺچ ي ٶببا ثچپ ؿىيه ثب ٽشجبا

ډيش اػا سجچٲ د ا اوٺالة ؾ بي ث اػشبى ابن بٵز وي. ډبٱڄاػشبى وياى. ٽظر ډهبٱڄ همى سىبج ثب ٵٺبز ي اهلل آزابن و سب ىځز

و ى ى ٽمشهه سهي ي سلٺهٸ ٵٺه وز ػم االډ ث اهبن اػهب٭چىه وياى از. ىي ا٩بو٪ ٵٺ اهبن ٽه ثٮهي ا سو٦ئه 1368سب بڃ اڅ

همى ا ىي ثځز ثبالسه ىڅ اهلل زآ ڄ ٭هيڇ اػشهبى ي اهز: په ىثهب٩هب ډسهي ډٺجڃ ثهىن سثه ي ىڂ ىثب 1366ى 11ٺ ى ٵ يالز ډ٦چٺ

هبن ىي ا٩هب ا ڂبي ى .1367ثمه 28چمبن ي ى ىډىٵ٦ ىثهب ى ٹهڈ اهز. 1367ى سهان ي اهٶىي 1366ډهپٻ آ ي ٱىهب ٺكپڈ ډه

ٹبثڄ اكا وز. 1368ابن سب ايا٤ هىاى « اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ»وبز ى

اهز، هاوهي اوشب ا ٹجڄ ا بڅ و د ٽ ٸډط ٽبډالا ىيشبن ا پ ا هب٥ اه. از ډػى .ىاى ف ثاڈ ٽشجبا ي ٽى اشمب٫ ي ډبي االډ ػم مب ا وبا

Page 59: ابتذال مرجعیت شیعه

سمفػل

ثطازض آضب ث هسبئل فم

همى ىثب ٵٺبز آٹب اهلل آزث ىڅڄ امز، و٪ ي ثهب ا ډهشٺالا ا هبډىهڈ. سىب بىر ډپشث ٽ اهبن ا په ا ٽى ثبة ث ډ ډپبٵ ثش ىاه

اهلل آزابسي هى ىاى ا ډكڇ و٪هب ٽشجه ي هٶب همى اهز. آهب ا٩بدبن ثه اهه ده ى از؟ سإي اػشبى ي ا هبډىآٹب ى ىثبهم اهلل آز

:ى ١مه ىي ثبة ىوجبڃ ډ

و٪ب ډىش ي ى ډبن كبرا٩ب -

و٪ار ډىٺڃ ثٮي ا يٵبر -

همىه اهلل آهز سه ٭جبس اهز ٽه ٭ىان ٵڄ ثځٵش ا ثبة ايڃ ٭ه ډڈ ث ٽب ثى از. ا هبډىآٹب ىثب

ظطب هتطط ضس زض ظهبى حبتثبة ال. اظبض

ذو اهلل آتهكلت ال. هتي اظبضات

آٹب همى ىثب اهلل آز« ډپشة»و٪ب ا٩ب اڈ ډؼم٭ ٽه ى ا هبډىه 1:و٪ ث ف از ا٩بډبن يي ډىش ي از مبن

: از ف ث ا هبډى آٹب ىثب همى اهلل آز ا ډىش «ٶب» ا٩بو٪ب اڈ. 1

ػهز ا ا هبډى آٹب سان ىاوؼبن ث ه٦بة وىبو ى 1358 هىاى 23 سبن ى همى اهلل آز. ټ ثبي اڅجش: »ٽىي ډ ډٮٵ سٮبث اه ثب ٱډج ب ځي ثب ډٺبثچ ي ىاوؼ ډلبٵڄ ى ك٢ اوبه ډمپه مب. ا هبډى ثبىي، آٹب آٹبي٭چ آٹب ٽ ٽىڈ ډ دىبى ډه ي ىاوڂب ى ثبىي شىي ځىي ٽ ڈ ٵڈ ابن، از هة ثب. ډ٦ آٹب ػب ث ثبىي ابن ثڂي ډه ٹڃ ا ابن د ثيي ٽ از .(8ع اهبم غحف.« )ثوي كٳ ساوي ډ ٽىي؛ لجز ساوي ډ از؛

اهلل آهز ا٩بار. ىي ه٦هبة همىه ي ىثٽهڄ ثه ا٭٢هب ها كهة ډٽه ػمه ى اهالډ ثځ ا ا هبډى آٹب ډه. ىبهشڈ ډ ډه هة، ٽىوي، اؼبى ا كة اه ٽ اٵاى څپه: »1360سبثشبن .(15ع ،اهبم غحف.« )ٽىڇ ثځ ا ثش آٹب ډه ٽىڇ، ثٿ ا بم آٹب ډه. ٽىڇ

Page 60: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 30

سان ابن وش از: ػمٮ همى ى كپڈ اډبډز اهلل آز ال7٭چ هي االالڇ آٹب كهبع هيډز ػىبة ډش٦بة ياال٭الڇ ي كؼز»ياڅمچمه االالڇ اٵب١بس( ؿن ك٢ ػىبة ډش٦بة كؼز )ىاډز ا هبډى

اٳ ٹڈ الڇ ثهى ي اهبن اوه ى ك ډٺي -اٵب١بس ىاډز-آٹب ډىش٪ ػمٮ سان ا٭هالڇ ومىوهي، هىبن ا ا اډبډز ثه ػىبثٮهبڅ ٽه ثلمياڅچه

ػمٮه سهان ٭چڈ ي ٭مڄ بش شي ث اډبډهز بثٺ ډٳ ي ى كهثبي. ا هيايوي ډشٮبڃ، سٵهٸ ػىبثٮهبڅ ا ى اهبى ي هياز ډىة ډ

1«ډىڇ هاشبڇ.

ډٮٵه ػىهبة آٹهب ثبډىش٪ ى اهلل آز همىه ثها اهلل آهز ثه ا هبډىه ز:ؿىه وش ا 2سان ػمٮ اډبډز

سه ىاوهشڈ ي اي ا اوشوهبة ي ا ډىبتا آٹب هبډىاىپ ٭چز اچى»٤ ىاشىي ي ٽه ومبػمٮه، ىي دىبى ٽىڇ اه ثى ٽ ابن ى ه٦بث سچ

ههٶبر ههب ىڂهه ثههب اډشههبار ي آن اههز؛ ي ؿىههي وههز ه٦جهه ي ٽ آٹب ىاشىي، اډب ث و٪ ډ س يػى ثػش ى ه٦بثه ا ا هبډىه

اهبن هڈ ثهبن ي ډه اه ډ٦چت ا ى ايڅه ومبػمٮ... سوي ىڂان ډچ٤

ثپىهي ځمبن اځ مب: »1362 بڃ ى ثبابن ي اىبٳ ػم٬ ى همى اهلل آز ثبوبر. ىوهب، سمهبڇ ى ٽه

ډشٮهي ٽ ثپىي ديا ا هبډى آٹب ډظڄ ا وٶ ټ اىب، اډظبڃ ي ال٥ه ي ػمب ئ ي ثبهي اهالڇ ثه هبڃ ډهه ا اهبن . ٽىهي وم ديا ٽىي، هيډز ډچز اه ث ٽ ثبي اه ث ا ٹچج ثىب ي هيډشڂا، هب سٴ ب دبڇ بوين ثا ا٥اٳ ث ي ثى ياى ابن ثى و٢ز ايڃ ٽ ډبو آن ى ي ىبڈ، ډ ٥الو كهبال ي آه سب ػب، م ثى ياٹٮ كب١ ابن ي، هى ايع ث اوٺالة اه ٽ ڈ ثٮيااه ي ثىوي، ډ .(17ع ،اهبم غحف.« )ىاى ٽ از اه ډب، ث هيا وٮمز ټ. ز ڈ ٭جبر ى ج يػ. ىالڅز ثي ؿ وياى، ٵٺبز ي اػشبى ث بٮب كش ٽياڇ ؾ ٵٷ ٭جبر ا: ث

اڅجش: »ډ٦ ي ٭ٵبن ي كپمز ي ٵٺبز و ىاوؼز ي ػان وڄ ثب ډٶبم اډپبن ي ه٦بث ووز لجز ساوي ډ از؛ ٵڈ ابن، از ثبهة... ىاوڂب ى ثبىي شىي ځىي ٽ ڈ اوب ثبي .«ثوي كٳ ساوي ډ ٽىي؛

.12ع ،اهبم غحف ،1358 ى 24. 1

ي ٽىوهي؛ وهت سان ػمٮ اډبډز ث ډا اډبڇ ډكڇ ،()٥بڅٺبوى آٹب ىځز ا د: »ډىش٪ اهلل . آز2 اٹبډ ڈ ا ومبػمٮ ثىڇ سان ى هجځبن ډؼچ اىا ثا ٽ ډبوسب اډهب . ٽهىڇ ډه ههيډز اآن، ده ا ىڂه ٵى مب ي از، ډپڄ ثاڈ يآډي ٵز ي شڈ ٹڈ ٭بڇ ٽ ٽىڇ ٭ ي ٵشڈ( )اډبڇ ى ٽه ډو هىسبن مب وياڇ؛ و٪ ى ا ٽى ډه: »ځٶشىي ابن. ٽىي سٮه سان ػمٮ اډبډز ثا ثبي سان ىهبڅز ډ٫١ اه ى ډه: »ٵډىوي( )اډبڇ. ٽىڇ دىبى ابن ث ا ا هبډى آٹب ډه.« ٽىي .« ٽهىڈ ومه

ځچاى آٹب ځؿ ډه يڅى. ٽىڈ ډٮٵى ا ٱٶ ځچاى آٹب ٽ ٽى ډى اا همىى ياكمي كبع ډكڇ ى ىوبز ي ىاوشڈ؛ ډى س ډىبت ډايڅز اه ثا ا ا هبډى آٹب اډب ىاوشڈ ډ ٭بڅڈ ي بڅق ا ٱٶ و اډبڇ ډكڇ. ومبىي سٮه ا ا٦ى ياػي ٵى هاشڈ ابن ا ي ٽىڇ اډبڇ سٺيڈ ا هى اشٮٶب ا وبډ د ث دبن ،غت ػجطت: ذز اظ اتمبز.« )ٽىوي بى ا هبډى آٹب ث ه٦بة ا ػمٮ اډبډز كپڈ .(123 -125 وڈ،

Page 61: ابتذال مرجعیت شیعه

37 ٵڄ ڇ: ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ

ه٦ج ق ٽىڇ ٽ ٽه ومبػمٮس شه ا ا ث ب آن از ي آٹب هبډىه پ ابناىث هاوىي. ٭الي ډه ه٦ج ډ ٵپه هڈ ا ٵهى ٵب١هڄ ي هه

ى ٮىه - څز ٵهٷ ئ٭مچپهى اهبن ى ىي ډه ٽهىڈ ىاوشڈ. ي ځمبن ډه ډثو ثهى اػمبالا ١بز - سان ػمٮ ٭٢ز ى ا اوٺالة ي اډبډز

سان ا ٽه ٮػماز؛ ؿىي اه اپبڃ ث ابن ياى از ٽ دبڂب ومب سجهن هټ ثبز دبڂب ى٭ر ث يكير ي پذبؿڂى ثبي، ثٮيب ث ډى

1«سجيڄ ٽىوي. ب ب ي ځي ٭چ ب ػىبفػىبف بى ي ځب ث

اڅإن ي آهىب ثه ډٺهبڇ اىټ ث دي ا آا ډلشڇ ډچز ٭٪ڈ» زم7االهالڇ آٹهب هي٭چ سٮي ي هيډشڂا ىاومىي ډلشهڇ، ػىهبة كؼهز

، سىٶه ي آا ډچز ا ثا د ا دببن ىي ٽىو -سٮبڅ اڅچ اي -ا هبډى 2«ومبڈ. ػم االډ اان ډىة ډ ز بزمابن ا ث

ٽه ى - ا هبډىآٹب 1366ى 21ډم همى ى دبن ث وبډ اهلل آز سم7 وز: -ٹمز ايڃ ځز

اىؼبوت ٽ ا بڃ» اڇ ب ٹجڄ ا اوٺالة ثب ػىبثٮبڅ اسجب٣ وىټ ىاهشي مبن اسجب٣ ثلمياهلل سٮبڅ سبٽىن ثبٹ از، ػىبثٮبڅ ا پ ا ثبيهب

ىاوڈ ي مب ا ؿن ثهاى ٽه آهىب ثه ډهبئڄ ساوب ػم االډ ډ ااٵٺ ػهي ث يالز ډ٦چٺ ٣ٵٺ ي ډشٮي ث آن شي ي ا ډجبو ٵٺ ډث

ىاوڈ ي ى ثه ىيهشبن ي ډشٮهيان ثه اهالڇ ي ډجهبو ٽىي، ډ ډ ىا ػبوت 3«ىي. شي ٽ ؿن هي، يى ډاٵاى وبى اػمچاالډ

ذو اهلل آتهكلت زم. هسلل اظبضات

اىا اهز: ٶب ي ٽشج ٶبر ثه سسهت سهبن بو٪ډبكڄ اه ا٩ب بثٺ، بش ى ٭چڈ ي ٭مڄ، ډه آٹب ځىي )ه٦ت(، ٵڈ، ىاا كه ا هبډىها ههيډز ثه ډچهز اهز، ، هيډشڂا، ثىب ٹچجه ا ثځ ٽىڇ، ډشٮي ث االڇايڃ و٢هز، هټ ب ب ٹجڄ ا اوٺالة، كبډڄ دبڇ ىبهز ي اسجب٣ وىټ ا بڃ

ىاى، ىاومىي ډلشهڇ، په ا ثبيهب ساوهب ػمه اهالډ، ؿهن وٮمز هيا ډجبو ٵٺ ډث٣ ث يالهز ډ٦چٺه ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ ي ډشٮي ث آن ٽ ا

، ى ثه ىيهشبن ي ډشٮهيان ثه اهالڇ ي ډجهبو اهالډ ٽىي ډ ىا ػبوت ااٵٺ ػي ىي. از ٽ ؿن هي يى ډ بىاٵاى و اػمچ

.123 -125 وڈ، د ث دبن ،غت ػجطت: ذز اظ اتمبز. 1

.1364 13، 19 ع ،اهبم فغح. 2

.1366ى 21، 20 ع وبى، .3

Page 62: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 35

اهلل آزيطٷ ډى ا اٵاى ٽبډالا ا هبډىسان ىاز ٽ ػىبة آٹب سىي ومبى ي ؿب ډى سٶبر ٭چم ڄ از ٽه همى ثى از. ا ٶبر كى

مڂ ى ډپشثبر ج ػم االډ آډي از:

ايڃ. بش ى ٭چڈ ي ٭مڄ

ىيڇ. ىاومىي ډلشڇ

ډجبو ٵٺ ډث٣ ثه ڇ. ؿن ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ ي ډشٮي ث آن ٽ ا ٽىي ډ ىا ػبوت ااٵٺ ػي يالز ډ٦چٺ

بى ػمچه اٵهاى وه يان ث االڇ ي ډجبو االډ اؿبڇ. ى ثه ىيشبن ي ډشٮ ىي. از ٽ ؿن هي يى ډ

ب ٭چم ٭هبڇ اهز ي ، ي ؿبڇ سٴ ابن ث الكزډىب ايڃ، ىيڇځوه سٮهبث ٽمشه ىالڅش ث ٵٺبز ي اػشهبى ډ٦چهٸ وهياى. اهه ى ٭ٳ كي

ٹجڄ ىاومىي ډلشهڇ ډ٦چق از ا ډؼشي ٽبډالاه٦جب ٱ )ىاومىي ډلشڇ( ىثب ػىبة آٹب ٵچٶ.

هكلت سم. تػطح ث ػسم ارتبز

ؿن ثاى آهىب ثه ډهبئڄ ٵٺه ي »و٪ب ډه ډى از: ا٩ب سه ٹ « ٽىي. ډ ىا ػبوت ااٵٺ ػي ډجبو ٵٺ ډث٣ ث يالز ډ٦چٺ ډشٮي ث آن ٽ ا

اه ٭جبر ث ىي ىڅڄ ىي ٭يڇ اػشبى آٹب همىه اهلل آهز ه ا ا هبډىه از:

ث ډهبئڄ ا هبډىهمى ث سٮي آٹب اهلل آزى اه ٭جبر بىر زلل ال.ٵٺ ډل از. اډب ٺٴ اه بىر آىبئ ز ډ٦چٺډجبو ٵٺ يال ٵٺ هباثب ډبئڄ ٵٺ از و ثش. ى ٭هٳ كهي اهه سٮجه ثه ا هبډىػىبة آٹب ياى. ٥چجىالڅز و« ػشبى ډ٦چٸا»ث اٮب ىاى، ي ٺىبا «اػشبى ډشؼ»كمز ث

ٵب١چ ٽ ؿىي بڃ ى هبع هٽز ٽهى ثبهي ي ا اهشٮياى ډشه٤ ثه ثهبال ٵب١هڄ هبځى اهز. ه ٥چجه « ٵٺ ي ډشٮي ث آنآىب ث ډبئڄ »ثهىا ثبي

ىا ػبوت ااٵٺ ػي ډجبو ٵٺ ډث٣ ث يالز ډ٦چٺ ا»همى اهلل آز « ٽىهي. ډه بى ابن ىالڅز وياى. ث اػش بااىب ډ٦مئى

ٵٺه ا سان ى سجه يالز ډ٦چٺ ػمٮى ومب ا هبډىيٹش آٹب زم. زلل

Page 63: ابتذال مرجعیت شیعه

31 ٵڄ ڇ: ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ

ػم االډ اشجب اي ا سهٽ ىاى، ي ځا ثىبن همى اشجب ٽى، اهلل آزډى٪ ههي » ا ىثبهمى ثا ىڅؼ اه سٮج اهلل آزآوڂب و٪ اشبى ا دٵز،

ؿن ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ ي ډشٮي ث آن ٽ ا ډجبو ٵٺه »ٽب ثى: ث« اوٺالة 1«ٽىي. ػبوجيا ډ ااډث٣ ث يالز ډ٦چٺ ٵٺ ػي

همى ىثب اهلل آزٵشا ىډىكه ٹي ډلمي اهلل آزىڂ يٹش اا سٽ همى ه٦ب اي اهلل آزى، ي ٵي آالر ډٺ ډىبٹ ٽ٦وغ ي هيي

ځوه ا ي آٹهب ٹهي اهه همى ى دبن ثه ىيډهه وبډه اهلل آز ثبالهىاى، 2«ىاوڈ. و٪ ى ٵٺ ډ ډه مب ا ډؼشي ي بكت» ٽى: ىڅؼ

ډؼشهي ي »ثها ٹهي وهش همى ى سٮبث ٵٺ ىٹٸ ثى اهز. اهلل آز ډٺب«. بئڄ ٵٺ ي ډشٮي ث آنآىب ث ډ»وش ا هبډى، ثا «و٪ ى ٵٺ بكت

اه ىي ٭جبر ٽ ى ډٺبڇ ډبث )ىڅؼ ثٮي ا وٺي ثىبى( بى ي، سىي ثهبٹ ا همى ډكڇ ٹي اهلل آزځاى ٽ وم ىاوهش ي آٹهب ډؼشي ډه ا ا هبډىه از. ىاوش ډؼشي وم ٺىبا

ثبة زم. ظطات همل ثؼس اظ فبت

آٹب د ا يٵبر ٭جبار ىڂ ڈ ىثبهمى اهلل آزاډب ا هٶببا ا هبډىه ځ ي از: ا آن ٭جبار اػشبى ابن وشؼوٺڄ ي از ٽ

هكلت ال. همالت ضفب ثؼس اظ فبت

گب الف. طاص ال همالت س

ا هبډىٹڃ ايڃ ىڅڄ اچ ج ػىبة آٹب سبز. وٺڄ ب ٹڃ اه وٺڄ اڈٹڃ ثٮي وه ا اهجبة ثى از. ىي وٺڄ 1368هىاى 14 ى ډؼچ هجځبن ډم از. يسلپڈ ج ابن

ىؼبو ى ٽبوبډبم ٵ ال. 1368ههىاى 14ډهم ػچه ههى ىثهب »ثى: ډؼچ هجځبن ج وش سهب ٽهىڇ ي ډه ڈ ى ؿىهي ډهى هلجز ٽ

اكميآٹب ي كبعا وٺڄ ٽىڇ. ا ٹڃ الكز ج آٹب هبډى و٪ار اډبڇ ا ىثب

.1366ى 21، 20ع ،اهبم فغح. 1

.1367ډ 12، 21ع، ده. 2

Page 64: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 31

1ي ي.إهيډز اډبڇ ثىوي، مه ډ٢بډه س ډ اىثچ ڈ ٽ ى ػچ اهلل آز

آٹهب بهم .1ٵٷ اه ىي ډى وٺڄ ي از: ةٽشب ى دبيٹ مبن ٶل وٺڄ ٽىوي:

يه )ډه( ي ا ثب ك٢ ان ٹ، آٹهب ووهز ى ػچ» آٹب ى ډل٢ اډبڇ ثلض ي. كٳ ډب ثب ك٢ر اډبڇ اه ثى ٽ اځ اكمي كبعثب ٹبون اب ډپڄ ډٺبڇ ج[ ډب ثٮياا ٹ٢ اسٶبٷ ثٶشي ثٽىب ٹبئڈ اه

ههأل جه »ىاڈ، ا ډمپه از هأل ج د ثبي. اهبن ځٶشىهي: اهبن ى ك٢ه آٹهب « ؿه ٽه؟ »ځٶشڈ: « آي ي مب آىڇ ىاي. د وم «.ا هبډىاه آٹب »ځٶشىي: ا هبډى

)( وٺڄ ٽىوي:اكمي همىي كبعياڅمچمه ډكڇ االالڇ . كؼز2ب آن ى ٶ ٽ مبڅ ثىوي، اډبڇ ځا ا هبډى اهلل آزٹش ٽ ي»

ىيوي. ا آن ډى٪ ىيا ا ٽه، اهشٺجبڃ ډهىڇ ي هب ٶ ا ا سچن ډ ب ي ډاٽار هى ى آن ٶ هچ ػبڅت ثى ي اډهبڇ ځٶشه ثىوهي وىاو

2«اڅلٸ ابن بشڂ ج ا ىاوي.

ډهى ىيڇ اياه٤ ي ډبن 1367ىيڇ ډشبن بڃ ثبي وم وز ډو ډبن ډى ثبي. 1368ثب

ڈ بىر ىاى از: االالڇ ياكمي همى ٽشجبا كؼززم. ڈ ي ٭ىان ډؼشي ډچ [ ثا هبډىك٢ر اډبڇ ثبب ا ػىبثٮبڅ آٹب »

3«ثشه ٵى ثا ج وبڇ ثىوي.

همىه اهلل آزبڃ ثٮي ٽب هبوڈ ىٽش ا ډ٦ٶ ىهش ډكڇ ؿىيسم. بىر ىاى از: ځو ٽشجبا ڈ اه

ثىڈ ٽ اډبڇ ډه ي سمبڇ ٽبو ٽ ا وىټ ثب اډبڇ اسجب٣ ىاشىي بي » اهلل آهز ىاز، ي ٭چڈ آن ا ث ىز دب وڂاوٺالة ا ث ثب ٽم همي هم

هبػ هى وبة ي ډجب ثب ىمىبن ٹڈب ا اډبڇ ي االڇ ذى س ا هبډىثڂى، ي ػىڀ ٵٺ ي ٱىب س ث اوييان وهي ي ى ي ىاهچ اه ډچز ا د

ب ياشڂ ثبي ي ٹيډ ا اوٺالة ي االڇ ډىلٳ وى. ه٦بب ي څٲ

ډٺبڇ ج وبا ب ٹجڄ ا ثٽىب ٹبئڈ ډه ډير ا ډل٢ اډبڇ ىثهبا وبڇ ثىوي، ي ديڇ ٽ آهب ه٣ ا هبډى اهلل آزج ديڇ ي ابن

ډػٮز ي ا٭چمز ى ج الڇ وز ي اهبن وٶه ٽىوهي، ي ا ډاسهت

.151 ،1368 ٵىؼبو بم هب٥ار ي ٽبوبډ: سبظسگ ثبظسبظ. 1 . ده.2 .1368 هىاى 16 ضسبلت ػيي، ج ث اډبڇ بىځب سجټ . دبڇ3

Page 65: ابتذال مرجعیت شیعه

32 ٵڄ ڇ: ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ

ٵډىوي ٽ ابن اػشبى ا ٽ يڅ ٵٺ الڇ ٭چم ابن ديڇ ي لبا از ىاى.

ن و ثب ىاز ي ب ا ه ي ياز اډبڇ ا ى ډىڇ ٴ اابهم ٵهىؼبو ي اهلل آزاىثچ ي اهلل آزسٮه ج بٵز ي بىر

هب ي اكميآٹب آن ٹډبن ډجب ثب اهشپجب ي څجهاڃ اه ٭ڇ ډكڇ كبعهب شوهبة اډه اډبڇ ا ثب ػبن ي ىڃ دٵز، ي اډي و ى اه اوشوبة ي او

هب هه هؾ اولاٵه ا ىاوهي ي ى ا آډهبن ىڂ ي ا اډبڇ ډه 1«دى. وم

هي إهمىه س اهلل آهز هب بهم ٵهىؼبو ي ده ي ىهشه ٹڃ كبڄ وٺڄ « هٵى ډشٮه »٭ىان ث ا هبډىالكز آٹب ػمه ځها ثىهبن ثها ػبوهى

همى ا ثبوڂ ٹبون اب ا سپڄ ىاى ثى اهلل آزٽ االډ ثى. اآوؼب٭ىهان ث ٵٺ اثاة ج ثىاوي، ؿن اػشبى ى مسب ٣ ډػٮز ا ا ائ٤

ياػي ائ٤ ج ثياوي همى ٵى ا اهلل آزډبوي، د اځ ٣ ج ثبٹ ډ ٮى اي ا ډؼشي ىاوش از. ةثبڅمالډ

آٹب « ڈاػشبى ډچ»االالڇ اكمي همى سق ى ثآن وٺڄ ډپشة كؼز ٭اليٹڃ ډپشة ٽب هبوڈ ډ٦ٶ و همى ىاى. پا وٺڄ اهلل آزا ا هبډى

[ اػشبى ا ا هبډىابن آٹب »همى اهلل آزىالڅز ث اه ىاى ٽ ث و٪ ق بم ٵىؼبو ي اكمي همىه ٭جهبار ٵهٷ ا ى «. ٽ يڅ ٵٺ الڇ از ىاى

ٵهٷ ا ډىشه وبډه بىر 1376ي ا ډ٦ٶ ى آ اوي اثا ٽى 1368هىاى ٽى از.

ة. طاص زم! همالت

ىؼبو ثها ىمهه هالكز بهم ٵه ب بڃ ثٮي ى ػبن ىؿي ثزهمىه اهلل آهز ډٮچڇ ي ډكڇ ا هبډىػم ث ىش آٹب اوشوبثبر بز

»وپى ثى! ثچپ « سٮه»هى ا ثا ػبوى ا هبډىآٹب هان « ډظهبڃ ٭ىهان ثه ځبو ا ډىبت ثا ج ډٮٵ ٽى ثى. ٹا

همىه هبىر اهلل آهز اثشيا ٽب هبوڈ ىٽش ا ډ٦ٶ ىهش ډكهڇ . 7 ځو سلق ٽىوي: بثٸ هى ا اهي اډبڇ ث ج ك٢سٮبڅ ا ا ثبن ابن هىيڇ مبن ي ٽ سإ»

.2 ،1376 آ 1 ،اقالػبت ضظبه. 1

Page 66: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 33

هالكز ثهاى آٹهب ياڇ سإ ي ما آن و٪ ا ى ډاٹ٬ الڇ ثبن ٽهى

ا ڈ ٽ ٽىوهي. بم ا ڈ ىيڇ ا اډبڇ ثٮي ا وبڇ ػىبثٮبڅ وبڇ ابن څ ډى ؤ هجځبن ٹها ځٵشهي، څها څيډه ك٢سٮب ،كٸ هجوشبو ي ث

1«ىيڇ سب ٽ ى اه ډى ا ابن ث ډبن آيڇ. وم اهلل آهز همى ٭چڈ ا ث ىز اهلل آزد يا١ق ي ډجه ي ډكڇ ا هبډىه

وذى ثى ي بىر ٹجچ ابن هالٳ ياٹ٬ ثى از.

ځو ىي ي از: ډ اىثچ وٺڄ ٵٷ اه اهلل آز ا. 5ڈ ډٺبڇ جه ډهم ز ٹبئڈمډىش٪ ا اهلل آزيٹش اډبڇ ث ثٽىب » ي ( ووزا هبډىػم )آٹب ان ٹ بډڄ ئ ى، ػچ ډ

)ډكه ډ( ئ ٹ٢هبئ ) ډؼچ )آٹب بم( ئه ٹه آٹهبياكمي همى ث ك٢ اډبڇ ي ي وڂاو هى كبعچ( ي ډ اىثر كچز مب، ډب ځىي ى ډىش٪ اثا ىاش ي ډ اهلل آزا ا ثٽىب

هب آن ثٮي ا مب ٽ ا ٱ ا آٹب ډىش٪ وياڈ. اډبڇ ى دبن ث وڂاوځي: ډظڄ پ ا مب آٹببن ي ث آٹبهبن ثا اوشوبة ٵٺ ػبڂه هى ډ

2«ومبي. بم ي اىثچ اب ډ، ا هبډى

همى ٽ هاش وبډ ٵهب وهى اهلل آزج ثز پ ىڂ ا ا٭٢ب و. 1 س١لبر ثش ىاى از:

8ډىش٪ه ى اهلل آهز اډبڇ همى كش ىي سب ٶش د ا اشٮٶب » و ؾ ٵى ا ثا ػبوى هى ى و٪ وياهش ي ډٮشٺهي 1368ٵيىه

ث ابن اسجب٥ وياى ي ا ي٩بٴ هجځبن ج اهز. ډئچثى ٽ اه ج ٵٺي ػم االډ د ا ډهر هب ٽه ثهب ا٥اٵهبو ىثهب

ى اياهڄ ا ثها ػبوهى ههى ىاهز، كهييىاا ١ير دهىبى ځىه)ٮى ىي ب ٶش د ا ثش ين ى ثمبشبن( ثه 1368اىجز ا ا٭٢هب ثهز ههى ځٶشه ٽه ڈ ا ډ٦ٶ ي ثه ىڂىهش هبو

، آٹب بهم ٵهىؼبو ي اډظهبڃ اىهب ثها ا هبډىب ډظڄ آٹب ځى 3« ج ډىبت شىي.

.1392 اىجز 31 ج، ث وبډ ،ثبض ضظبه. 1

ى االډ اوٺالة دبياان ذب سلٺٺبر ي ډ٦بڅٮبر ىٵش بثٸ ئ ي، ډله دبيا ىا ا وٺڄ . ث2 .1392 ډب هىاى ايڃ سبن ى ا و يثالٿ

.از ي وٺڄ ػ ى 1392 هىاى 3 سبن ى ډىشوي ډبكج اه ا ٽسب ثو. 3[ ډلمي١ب اهلل آز ډكڇ: »ا٥ال٭ڈ ث آن يٺڈ زل ا ډه ٽ از ي وٺڄ و ډ٦چت امببن يثالٿ ى

ي ا٭شياڃ كة ث وىاو ثا هجځبن اوشوبثبر آشبوى ي 85 بڃ سچ ا ٹجهڄ اډهب ... آډيوهي سهٮ ٽ ٽىوي وٺڄ ابن. ٽىوي سٮٴ ػبڅج هب٥ ه ػم٬ ى ي وىاو اياهه ا ثٮهي ي اډهبڇ ٭مه

Page 67: ابتذال مرجعیت شیعه

34 ٵڄ ڇ: ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ

همى و آٹب اهلل آزثه اىپ ا هبډىه ٭ىهان هبكت هالكز ا ثهاوشوهبة جه ا كهٸ هجځهبن ثبي، ي اىپ ايالا ىډٮٵ ٽ ىباډشٮػبوى هى ا ياػي هائ٤ ىاوهش «اډظبڃ اىب» ځبو ي ډظبڃ ان ٹا ا ثبة ىاوش ي ٵبا

ډه سب آمبن از. ٵبچ ،ثبي

گب اػتجبض همالت ضفب س د. ث

هي آن سه٤ آٹهب إهمىه ي س م ٵهىؼبو ي اكمهي ب بىر ايڅ ااالٽب هبوڈ ډ٦ٶ وبٹ ي هالٳ ياٹه٬ ثهى ډ اىثچ ي و بىر ايڅ

ثب ٽشمبن ثو ا بىر اه اډ هالٳ ياٹ٬ ا اڅٺهب ٽىوهي ٽه ډكهڇ ب آن از،ا ا ثا ػبوى هى ډٮٵ ٽى اهز. كهبڃ آٹب هبډى« ىباډشٮ»همى اهلل آزز وياهش ي ٽب هبوڈ ډ٦ٶ ډو ي ٽ اه اډ هل پ ثب بىر اهآو

بكت الكز اٵاى« ٭ىان ډظبڃ ث»ڈ نٽ وبڇ ابن ى ٽىب ټ ب ىي وٶ ىڂ آ ىاوش از. ثى از ي ابن كٸ سٮه ج ا ډشٮچٸ ث هجځبن ډ

ابن ى « ب -اڅ وبډ يز» ثب وهمى اهلل آزب ا اه وٺڄ ٽچ حبب سٮب از:

هى ي ياٹٮز ث ډه ىاى ډ ب ث اٽىن ٽ ډه كب١ڇ، ثٮ٠ وجز» آوـه ثه ٽىڈ ډډمپه از د ا ډه ى كؼڈ آن اٵيى ى؛ څا ٭

ى ډى سيٸ وز ډڂ آوپ هيا ډهه، هب ډه وجز ىاى ي ب ډ ه٤ ي اډ٢ب ډه ػمه اهالډ ثبي ثب سيٸ ٽبىببن، ب ى همب 1«ؿ ځٶش ثبڈ.اهه وبډ ا وياى، ثىبثاه ٽچه ټ ا ائ٤ اڅاډ يز ډىٺالر بى ي ؾ

بٹ٤ از. ا٭شجب ب ا ىػ ٹڃ وٺڄ

ٹي وذبئي سب مبوىي ها ٵز يها ډشإٶبو ٭م اكمي همى آن حبلخبهمىه اهلل آهز ا ا هبډىآٹب « ڈاػشبى ډچ»ٹڃ ا ا ديا ٽىي. وٺڄ بىر ايڅ

مب ثب ٽ ىىي ډ دٲبڇ بم آٹب ث اډبڇ ي ډىش٪ اهلل آز ثٽىب ډبػا ٽهب . ىاڇ ډمه آٹهب ا هىسبن مب ٽ ځٶشىي بم آٹب ث ډه ي اكميآٹب كبع ك٢ ى اډبڇ آي، ډ ٽ بم ثها جه ا ي ٽىي ډ ډوبڅٶز ثى ي ځ ٱبٵڄ ٽ بم. شي اچق ځى مب ډه و٪ ا ي ٽىي آډبى ډه ا ثٮي آٹب ىوبز. از مه و٪بن ٽ ٽىىي ډ سإٽي اډب اډبڇ. ثپىي ىڂ ٵپ ٽ هاي ډ اډبڇ ا بهم ي ؿىي. وپىىي ډ٦ف ػب ا ډ٫١ اه كب١ اٵاى ٽ ىي ډ ٭ ٹڈ ي ٽىي ډ ډچز ىهاز اډبڇ .«يوي ډ ىوب ا ػب مبن ي وي ډ ثش ثمبشبن ى ي ى ډ يهڈ اډبڇ كبڃ ثٮي .451 21ع اهبم، فغح وبډ، زي ڄسٽار ټثىي . 1

Page 68: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 35

آهي. اكشمهبڃ اىپه اكمهي همىه ثب ٭ٺڄ ػ ى وم٥ ډپ ڈ ث س٤ ي آن اىپ اي و ثا ڈ ا ىز ىٻ وپى ثبي ډىشٶ وز. اآنډٮىب اػشبى ډچ

س از. ؿىه بىر ٽث ىاى ثبي ډلشمڄډچلز و٪بڇ ٽ ايػت ياػجبر از

ىب ىؼ ډ اىثچ ڈ ثاب ډچلز اهلل آزي ث و٪ ډ ضاثؼببڃ ثٮي ى ي اكمي همى ا دٵز، ؿىي ؿب إسييه ي س٤ بم ي س

ثهب ٽىبه -ي ٽ ثه سٶهڄ هاهي آډه -( 1372ى 3ا ) ب ػمٮ آهه ه٦ج همى ٽچم اهلل آزاڅشق ځٶز ٽ ډكڇ ډه اثچ ده ا ههى وڂٶشه ي ا ىثهب

ي ا بي آيى. « ب -اڅ وبډ يز»ډى وىش از ي ه٦ ىاه

ډٺ٬٦ سهبو ياٹٮ ا ى آن م ٵىؼبو ؿا ؿىه بىر هالٳب ذبهسب ب ٽ ى كٸ ي يا ىڅڄ آن ؿ ثبي يٹب٬ ثٮي ي ػٶبب ي وبػاومى 1ىاى؟

ي ث اي اطجبر ومى ٽ اشجب ٵبك ډسپت ي از.

همىه اهلل آهز ن اپبالر ٹجڄ، ډ٦بثٸ ډجهبو ډيه ث ٵ ياى وجى سبزسبٽهبثى ثهبڅٺ هب څ ا ثها جه ي اػشهبى الكز ډٮ٪ڈ ٭جبر ډىٺڃ وبشبا

ډٺبڇ اٵشهبء ي ډػٮهز ٽهبٵ ٽىي، اډب ځ ثا سي ز اطجبر ډموب اه ډىاػشبى الڇ ثا ٭٢ز ډؼچ هجځبن ج ي ي ا٥ال٭هبر ٽ ؿىبن آن وز.

اه همى اهلل آز ثز ؿا ي ٽى ؿىه ٵىؼبو بم ؿا از ديو. 1 سإهي ا ياٹه٬ ههالٳ اډه

ىبهز بم ي ډ و٪ ث ،وڂبوي اويٻ ا٥ال٫ ىكي ٽىوي؟ ا ٽهبٵ آٹهب ا هبډىه . اهز وياهش ي ػم بز اٹجڄ ى ډ ٽ سٶبس ج ا هبډى ز، ي ثب ٽب سٺڈ اډپبن دىياش ډ ج ثا ا هبډى آٹب ډاب ٩باا. ٽىي ډ اىا ا ٽ همى اهلل آز ىي ډظڄ هى ي ايڃ ى ى

ٵهه څل، سؼي، ، بىر ،اػائ زډي ي سؼث آىبئ ،اډ و٪بډ زډي ي سؼث آىبئ ي ه٦بثه اهلل آز يطٷ ډى اي. ا٭شجب ا كي مهى ډاى ب از، ثى( همى وبڇ ډبث) م كٳ ثب ي وبڇ آٱب

ى ډشٮهيى ٹهائه . اهز ثهى مبىهڀ ٽهبډالا ڈ بم ثب ي اډبڇ ه٤ اىاډ ث ډٮشٺي همى، ي ٽبوبډه . از سلچڄ اه ډاي بم هب٥ار كبر آه بڃ ؿب ى همى اكمي. هى ډ ؿڈ ث ػي اثبډبس همى اهلل آز ثز ډ٬١ ىډى. اهز ډظبڃ ټ سىب ي وبډ وغ ٽى، اٶب ج ډٺبډ ٹبئڈ ا ډىش٪ اهلل آز كٳ ى اچ وٺ دي ډٺهبڇ ډهپى، اهلل آهز ىاډهبى ) ډلمي ډلمي ي اټ ډجب يكبون ډؼم٬ ى اي ٶپانم

. ٽىوي ب اډ اه ى ا اي ىڂ ا( ا٥ال٭بر يٹز ي ي ٹ٢بئ ثه و٪ه اكمهي هي ډه همىه ٹ ان و ي ثى ډاٵٸ دي و ٽ ىاش ى ىاب * .دهىييوي ډه ډٺبثهڄ يٹشه هىب ي ٵ٢هبئڄ ث بىر ي سإي ى ډبٵبر ػجان ثا ثٮي ي ثىي، وم ما ػ ا ؿب ځى ډ ٹا بم اٵى ثى، ډ ٽالا ڈ ثٮي ډيس. ٽىي ډ ي بى ٹمش سب ٽم ػيي ج ډىبٹت ي هى ډه ثه ډځه

. يى ډ ىوب ا ډپٻ ي ا٥ال٭هبر ډىش٪ اهلل آز بو ا٥ال٫ دبڂب ى ىش ٹبثڄ( 1377) «ب لؿبت ب الؼت» ٽشبة ى*

.ى ډ بٵز ډى ىاه اىبى

Page 69: ابتذال مرجعیت شیعه

36 ٵڄ ڇ: ثاى آىب ث ډبئڄ ٵٺ

ثها اٵشهبء ي ډبىين اػشبى الڇ ثا ج ي ؿىهه اػشهبى ډهبىين اػشهبى الڇ ز.ډػٮز ا

الكز ج اه ثه ا هټ هجه ځو ډ٦بڅت ډىٺڃ ىثب اه سبثؼب٥ ډلډبوه ى ث ډٽ ث وز ټ ډچز ډث٣ تځو ډ٦بڅ ياكي وياى. اه

ج اډه ههبواىځ وهز ٽه جه ثه ده هب . ډئچى ومځٶش ث ٽ هه ز از، ث ٵبٹي كؼس هج ياكي ى اډ ډم ىهش ثڂي. ا م ډڈ

هب هٶب ډهپٻ ثبهي ٽه هز ا ٹجهڄ ٹهڃ اځ ٹائى ثهالٳ اهه وٺهڄ 1ب ي اٱا ب. اوي ډچلز

فػل سمتزى همىه اهلل آهز ا ه ا هبډىي اػشبى آٹب إث س ؾ ىي ډپشث ىاڃ آي ٽ اځؿ ډهمى ث اهلل آزوز. ا ا٩بار ډىش ي ى ډبن كبر ىز

« آىب ث ډبئڄ ٵٺ»اوي، اډب سٮج ير ډى يطٷ ابن ثى ث ا هبډىػىبة آٹب «.اػشبى ډ٦چٸ»ثي ث ىالڅز ث ڈ اٮب وياى، ؿ « اػشبى ډشؼ»كش ث

وبډه يز ب ٶب ٽ ثٮي ا يٵبر ابن اثا ي، اځ ډٮب ثب و وٺڄ ػم اهالډ وجهى، هالكز آٹهب ځا ثىبن اڅ -ب ا هبډىه ا ا ثه

ډٺبڇ جه ا اطجهبر وب ډشيى ډىثج ي ثبڅمالډة اػشبى ٽب ، ٽهى ډه كؼز وز. ٭الي اهجب آكبى ى ډبئڄ ډم ث

ډٮٵ آٹب ډىٺالر ٶب اثا ي ىثب ا هبډىه ثه ه ي ډشٮه جه ٭ىهان ڈ ي هالٳ ياٹ٬ اهز ي ځىهيځبن آن ثاهب ډهچلز و٪هبڇ ؿىهه اػشبى ډچ

هب آن ڈ ٽى ثىوي. ثب سػ ث ػٶبهب ٽه كپډهز ى كهٸ بىاس ا ى ٽه يا ىيڇ اه ډىٺالر دهى ا ثه ا٭شجهب يه وبهز ا ووهز ثىاهز. ى

ا هبډى آٹب ثا ځ ثى ډلشب٣ ثب كي اڅٺبة ٭بز ى ٽ همى اهلل آز ډكڇ اي ىڂ ا. 1

ٽ ىكبڅ. يى وم ٽب ث ډؼشيه ثا ابن ياځبن ى څٺت اه. وپى اشٶبى «االالڇ كؼز» څٺت ا ثش ٥ا ڈ ډاػ٬ ىډى ي ٽى ډ اشٶبى «ياڅمچمه االالڇ كؼز» ٭ىان ا هى ډؼشي بځىان ثا ابن اهشٮمبڃ ډاػ٬ آوـ ا ثبالس ىػ ټ ثب يكبون ډٮمال ػبډٮ ى. ثى ډ ٽب ث ا «اهلل آز» ٭ىان هى اهز ډمپهه ياڅمهچمه االهالڇ كؼز وبشبا هاوي االالڇ كؼز ابن آوپ څا. وي ډ ه٦بة اوي ٽى

ي «ياڅمچمه االالڇ كؼز» ثب٭ىان اوٺالة ا د ا بځىاو ا پ همى اهلل آز ډكڇ. ى ه٦بة 1368 هبڃ ى. اهز ډىش٪ اهلل آز ډكڇ آن ي ٽى ه٦بة «اهلل آز» ٭ىان ثب ڈ ثب ټ ډكهڇ ثها .ثى ٽب ث «ياڅمچمه االالڇ كؼز» ٭ىان ڈ ډپى ٭چ اهلل آز

Page 70: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 40

ٹبثڄ اكا وز. 1368ابن سب ايا٤ هىاى « اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ»

Page 71: ابتذال مرجعیت شیعه

زم ثرص

اذبه اهللآت7 ضجط هؼظن همبم

Page 72: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 73: ابتذال مرجعیت شیعه

ياڅمهچمه االالڇ كؼز ده ا اوشوهبة 1368ههىاى 14ى سهبن ا هبډىه اهلل آزډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج »هجځبن ث اسٺهب بٵهز. ى اهه ثوه ١همه «ا هبډىه

اثٮبى ډوشچٴ ثوبډ ائ٤ ج ثبث اػمبڅ ؿڂوڂ ثهىا ي ا ابن ثا ىشبث ث ډىت ډػٮز آىب هاڈ ي. ٭ىبيه ٵهڃ اهه ثوه

٭جبسىي ا:

ثاب ډچلز و٪بڇډشؼ ډؼشي ج -

ٵشرثبآډ ٵٺ د ا ىي ى -

ى هبع ٵٺ ډٺبڇ ج -

از!ب: يڅ ٵٺ ډؼشي وبډ ووشه ډع يي ځا -

از. ا هبډىآٹب ډؼچ هجځبن ىثب ٭ىان ثو ثځٵش ا ا٭الډ

Page 74: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل چبضم

ثطاسبس هػلحت ظبمهتزع ضجط هزتس

ځى: ٦چت ث ف ډى ثلض ٹا ډى اه ٵڄ ډ 1368ى بڃ ا هبډىٱٹبوو ثىن ج آٹب -

بڃ 17ځا واة ئ ډؼچ هجځبن د ا -

.اكا اػشبى ډ٦چٸ ثاب ډچلز و٪بڇ -

7135زض سبل ا ذبهثبة ال. غطلب ثزى ضجط آلب

ى. ډالٻ ٭مڄ ثه 1358ة همى ا ىوب ٵز ٹبون اب ډ اهلل آزډبو ٽ دهىؼڈ ډٽ ى اهڄ ائ٤ياػي ا ٵٺب پ ځب»ٶشڈ: ثاب اڄ پيي

ي ج ډػٮز ث ٹب٬٥ ډىڇ اٽظز ا ٥ٳ ٹبون اه هىبهش هي ي دٵشه اهلل آهز سٺچي ي ج اوٺالة ٹي ٭بڅډػ٬ ىډى ٽ ثبي، مبوڂو اډهبڇ اڅٮ٪مه

ب ډئڅز اډ ي م ج، يالز ، اه زا ي ؿىه همى ا ثه ا آن وبه مه ىثب ډىڇ ډىشوت هجځبن ر ىاى، ىٱاه ٭ي ٽهبو هالكز ٽه

جي ډػٮز ي ډهر ىاوي ثه ٽىىهي، ځهب ډه هټ ډػه٬ ا ىاا ٭ىان ثبثىي اي ا ث ج اث هب ثػشڂ ډهىڇ ج ثه ډٮٵه ومبىهي، ډهي سٮه ج ا ا٭٢ب ٭ىان ا ث ج ائ٤ډػ٬ ياػي ب دىغ يځو ي ٶبر ائ٤»وڈ: اڄ پيي« ٽىىي. ډ ډٮٵ ډىڇ ث جه هب ا٭٢هبء ها

ثى -2اٵشبء ي ډػٮز. ثا الڇ ي سٺا ٭چم الكز -1ج: ي به «ج. ثا ٽبٵ ي ډيز ي ٹير ي ؼب٭ز ػشمب٭ا

هى ا ياػي هالكز جه ټ ا ډاػ٬ ډٮب همى ؾ اهلل آزډكڇ ډٺبڇ ډىشوهت ځ ٹبئڈ ډىش٪ ي ٽىب اهلل آزو٪ ٭مٸ ثب ىاوز. ثٮي ا اهشالٳ وم

ها ئه ىډهپ اهلل زه٦بة ث آ ىهم اهلل زډىة ث آ ا وبډ هجځبن،

Page 75: ابتذال مرجعیت شیعه

42 ج ډؼشي ډشؼ ثاب ډچلز و٪بڇڇ: ؿبٵڄ

ىهم اهلل زي ثٮي ا يٵبر آ ى ي ډ٦ف ډ بى ى ا ٹبون اب ثبوڂ :ى ډىش ډ

الڇ وهز. « ډػٮز»ډه ا اثشيا ډٮشٺي ثىڇ ي اا ىاشڈ ٽ ٣ » ٽىي. اځ ډىڇ سإي هجځبن ډلشڇ ا ٽ ٽٶبز ډ ډى ٭بىڃ ډؼشي

بن سٮه ٽىىي، هجځبن ؤ ىاىوي سب ډؼشي ٭بىڅ ا ثا ج كپډز ث ب آن يٹش اي ڈ ٵى ا سٮه ٽىوي سب جه ا ثه ٭هي ثڂهى، ٹه

هى ي كپمه ر اي يڅ ډىشوت ډىڇ ډ ډى ٹجڃ ډىڇ از. ىاهىيهشبن ى ه٣ ځٶشڈ، يڅه اڄ ٹبون اب ډه اه ا ډوبٵ از. ى

ىاوشڈ ٽه ڈ ٹجڃ ٽىڇ. ډه ى آن ىڂبڇ ډدبٵب ٽىوي، ډه « ډػٮز» 1«ين وز. ىي ٹبثڄ دبى ؿىيان آىي واه ى

ډػ٬ سٺچي وجى، هالكز ثبڅٶٮهڄ ٺىبا 1368هىاى 14ى سبن ا هبډىآٹب ي 107بة اي وٺ٠ آهپب اهڃ الڇ ثا اٵشبء ي ډػٮز ڈ وياز، ثىبثاه اوشو

ٹبون اب ثى از. 109

سبل 74ثبة زم. گعاضش اة ضئس هزلس ذجطگبى پس اظ

ئ يٹز ٵىؼبو ي اثاڈ اډى وبتى اه ثبة ځا آٹببن اٽج بم اوشوبة آٹب ول يڇ ډؼچ هجځبن ج ىثبى ايڃ ي وٺهڄ ي ثه ا هبډىه . ى ډ

هكلت ال. گعاضش بضو ضفسزب

اػاله ځوهي سه سهمڈ ٶه شىآٹب بهم ٵهىؼبو ډ هجځهبن ى يه ٽىي ٽ: بڃ ثٮي اٹا ډ 17ډؼچ هجځبن ج ىثهبو ا ثب ډؼچ ډبكج

ځ ٽى ي كٳ ي و٪ه اډهبڇ ا ر ډٹز ؤ هجځبن ڈ ايڃ ث»ډػ٬ اډبڇ ث يالز ٱ و٪ثاب كپډشى دٵز ي٭ىان ټ كپڈ ث

ايڃ ځٶشهڈ ثهب اىپ ٹبون ابى ثبوڂ هي. څها ى آن ػچه ؤ ىاى سبٽىڈ، اځه اي آډي ي١ٮز اٵاى ا ثى ډي٥ى ٽ ى ٹبون ابى ه

ڈ ي ى ٽى ثبىي ىيثب ابن ا ډٮٵى ډا ىاش ائ٤ا آن هبډى اهلل آز ٽىهڈ، ثى اوشوبة ډه ائ٤ا ٽ ياػي آن ٽىڈ يځو ٽى ياٹ٬ اثٺب ډ

ډبى ٥ڃ ٽي. ى ٹبون ابى ده -ست ٹبون ابى ػيي ىي ا ثبوڂ ا ػيهي هائ٤ كهبڃ ج ا ڈ ثىاهش ثىوهي، ثه

اڇ ٽ ى ػچي ڇ اوؼبڇ ىاى ډٶچ ٸوبډ سلٺ ها ىثب .371 ،21 ع اهبم غحف ،1368 اىجز 9. 1

ډؼم٭ ډىش هاي ي. هم

Page 76: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 43

1.«ځ ډؼيى ر ځٵز ست ي ي ؤ

ػمه اهالډ « ج ډٹز» ا هبډىډؼچ هجځبن ث ډىڇ وڂٶز ٽ آٹب ر ځٵشه اهز، كپهڈ كپهډش ج ٵٺي« كپڈ كپډش»از ي ج ثب

ځها ثىهبن ب -اڅ ډوب ډجشى ث هج ياكي ډٮب ثب و يز ډپشة يٱ ٩14 ثٮيا ؿڂو ى ػچ ا هبډىػم االډ. اډب اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ آٹب

يٹز ډؼچ هجځبن ج د ئ زئاكا ي؟ دبن ا٭٢ب هىاى هجځبن اٽج بمى ٵىؼبوى: . بڃ ىيو از 17ا

هبډى اهلل آز» ډهي ي ا ٽ وبىبهش وجىوي. ابن ا ػاوى ى كهځٶشىي ٽ ثٮ٢ى چى هثى ډي. ى مبن ډي ى هٹڈ ٽبډالا ډٮيٳ ثىو

ٽىڈ ډؼشي ثىوي. اشٮياى ابن ىببن ى آن ډبن ٽ ډب ثلض ډابځٽىڈ بن ٵٺب هىډبن ٽ ثب ڈ ثلض ډڈ اوبٵبا اشٮياى ثبالى از. ى ډ

هىي ي هڈ ڈ ابن ڈ هچى ٬ ث ډ٦چت ډدىا ډبئڄ ډي ځبى ث اهلل آهز ى هجځبن ٽمش ٽى ثى ٽ الهثبىٹز ثبالى ىاوي. ا ا هبډىه

وىبي. ډب ؾ سىي وياشڈ ٽ ابن ډؼشي از ياػشبىبن ڈ ډ٦چٸ ػب ٽ ػب هپر وجهى. ٽى، آن ز. اځ ڈ ٽى ج ىاز ډ٦ف ډا

٪ار ډوشچٴ ثى؛ ډوبا ٹجڄ ا اىپ ث ابن ؤ ثيڈ ػب ثا ٥ف و ډالك٪بسى ٽى ثبىي يڅهى ى ثلهض ىاىن بي ثٮي ا ؤ اهالا هب ايڅه

ى وجىوي. څها ډئڅشاىپ ابن ډشٺب١ى ؿىه ث ډالك٪بر ډ٦ف وجى. ٭الي 2«اث٦ ثلظى ىاش ثبي االا ډپچى وياز. هاز ىاه اځ ٽى ډ

:ثطضس

چپه ثه ىڅهڄ ٵٺهيان ىز از، ثډشٺب١ ج وجى، ا هبډىى اىپ آٹب ځىؼي ٽ ج ى. ابن ڈ وم چائ٤ ى ډو

اډب ؿىي د ا ػىبة آٹب بم:

ٹڈ ي ډي ث ؿ ډٮيٳ ثىوي؟ ث ٵٺ ي اڃ!؟ ى ك ا هبډىآٹب ال.

ا هبډىبځىان ډؼشي آٹب زم. اوهي!؟ ى ډهي ؿه ٽهبو ثهى ى كهىش ڈ سهييه هي وهبڇ ؿىهه ب ابن ٽ ثب ٽمبڃ ځبى ټ ا ځز ؾ

بځىان ډؼشي وبډي از. طجز اڅٮ طڈ اوٺ!

اهلل آز ثب يځ ځٶز ى اوٺالة ډٮ٪ڈ ج اوشوبة ي هجځبن ډؼچ. 1 ٵهىؼبو، بهم حىهرت هزلر

.117 ،1385 دب ،41ډچڄ مب ڇ، مب بىڈ، بڃ ،اساله

.119 . ده،2

Page 77: ابتذال مرجعیت شیعه

44 ج ډؼشي ډشؼ ثاب ډچلز و٪بڇڇ: ؿبٵڄ

ؿه ىڂه اىپ ٽ ا٭شا ٽى ب وه، ځها ډكهڇ آ ٹمه سم. ى: وٺڄ ډ ځي. ىي ومو ا اوشٺبىار ي ا و بم ٵىؼبو ٭ىبا ډ

ثٮي ا څ ىاوڈ، وت هجځبن ډٮ٪ڈ ج ٵٮچ ا يڅ ٵٺ وم... » الف.ي ډ٦چٸ ثىوي، ډىإ ٭ وياز، ا ابن و ډؼش ( ٹي)يٵبر اډبڇ

ي و ا٭چڈ، ٵٺ٤ ث ٭، يڅه ٭ىان ١ير ٽ اڅجش ڈ ٭ٺچ از ي هڈ ه ...ځبو اهشبار بىډ٦چٺ ي ثٮ٢ ا ػمچ يالز آطب ٭ يالز ٵٺ ډه

٭ىان وبهت آٹب بم ٽ ث ...ډىشٶ از ٽهى، ئه هجځهبن ٭مهڄ ډهه ؤ ث هى هجځبن ىاىوي ٽه ثهب ا٭شها كٺه ؤاػشبى ابن ا كه يثي يوي، يڅ ث ا٭ش ډؼچه هر ا ډه يٹٮ وڂاشىي ٽ ثبهي ى

1«...ي ډىٮپ ثبي ػچ

ډث ځ ډؼيى ي ډشه ٵاويڇ ثبوڂ آٹب بم ؤ اثٮي »ة. اائ ٽى، ٽ ډه ا٭شا ٽىڇ اهه يهٴ ا ا هبډىا ثب ٽ اػشبى آٹب

ىاىن د وبهي. آٹهب بهم ډهز ا سب ډپچ ثا ؤكٳ ٽىي ٫ ي هب٥ ډبڅق اوٺالة ث ىٵهب ا٭شا ډه سػ وپى. ډب ڈ ث دي ث

ىه اهبن ا ډشهي كمبز هى اىاډ ىاىڈ، ا آن ي اػ٬ ث ٭يڇ اػشبى يڅ اڄ ٵٺبز ي ا٥هال٫ ثه ڈ... ىٽ ي ي ډب ى ذ ډ بى ا٭شا ډ

٭بهز وهي. ا هبډىآٹب ىډىالڇ از، ي اه اػشبى اكپبڇ ٭ه مٽهي ي إٽىڈ يڅ ث اهه وپشه س و٪ ب ث ىڅڄ ١ير ا اه ٣ ٳث

2«ٵشا ياى وى. ډمى٭ څ ى ډى٦ٺ اا ىاشڈ ٽ ډٮ٪ڈ

ن ج ډىش وي از ٭مٸ ٵبػٮه ٽ ډيف ډاٽار ډؼچ هجځب سبډبو .ى ماوي ډو و سمڈ هجځبن ډچلز

ن اه7 هكلت زم. گعاضش اثطا

اشٮياى ثى، ٽى هڈ ٽه [ ها هبډىپ ابن آٹب ثبسػ ث اى» ب هڈ ى ههبع هاوهي ثبهي، ي ڃ٦ق ا هة هاوي ثبي، ب ىيج ، ٽبډالا ىكي ٹ ڈ ثبي، ډؼشي از. ثىبثاه اػشبى ابنډي

اه ډبئڄ ثا ډب ٽبډالا يه ثى. اٵاى ٽه اهبن ا كبڃ ډل ثى. ث ٽبوى ٽ ابن ا ى ٹڈ ىهي ثىوهي، ثاهبن يهه ثهى، ى ډي ي و

ىكهي سٺجبا آٹببن ډ٦مهئه ثىوهي ٽه اهبن هالكز ثها اٵشهبء ىاى ي 3«ثبي. شبى ٽ ثا ج الڇ از ډىاػ

.6 -7 ،1376 آثبن 24 م٥ىبن، ث ٹم آ ځبى . وبډ1

.1376 آثبن 23 د، ؿىي ث آ . دبن2

.133 -134 ده، اډى، اهلل آز ثب يځ ځٶز ى ډٮ٪ڈ ج اوشوبة ،هجځبن ډؼچ اڅٮبى ٵٷ . اػال3

Page 78: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 45

:ثطضس

ىيان سلهڄ ه٦ق ي ههبع ي ډهان اهشٲبڃ آٹهب ثب سٶچ ٽ ىثب االث ډبن ي ٮ ي اىثبر ډٮب ٭ة ى ډهبن سلهڄ ي سػمه ي ډىجه ي ا هبډى

ډجب ى ىيان سي ډو ي ٽ اهبن ى كهييى ومه ا ىيان سلهڄ ي ٱبڅت ىيان سي هى ډمل٠ ى ٵٺ ي اڃ وجى از.

ډهشىي اى٭هب ډػٮهز ي « اػشبى ٽه ثها جه الڇ اهز »ؿڂو حببٽال ٽ ث ډچهز ى؟ آب ػىبة آٹب اډى ث ٭مٸ ډ« اػشبى الڇ ثا اٵشبء»

ٵز ياٹٶىي؟

ثبة سم. احطاظ ارتبز هكلك ثطاسبس هػلحت ظبم

ټ الكز ثبڅٶٮڄ ثبي ثى ثبهي ؿڂوه اډب ا٥مىبن ث الكز اٵشبء ٽ ثبى ډ٦چٸ ډٺبڇ ج ث اه ڄ ثا هجځبن ډلشڇ كبڄ ي ثى!؟ اځ اكا اػش

ي بىځ از، ؿا اكا سؼ ى اػشبى وبډىب ومبىيځبن ډؼچ هجځبن ثا ٹهي ىىي اهٽ ىثبو ى ا وڂجبن ٵپ ومي ډ ا هبډىٽبو ٽ مبوىي آٹب ٮت ي ىا از!؟

همى ى ػ اكب اوشوبث اهلل آزيكبون دي 1368هىاى 14ى ي ي ي ډهاډى ډٺچهي ڇ ىاشىيا ث ىاو ٵٺ ډٺيډيز ب ب آن سبو ٽىوي.

٭ىان ػبوه يڅ ث وبشبا ډؼشي ډشؼ ا ٥چجهي ٵٺ ٽ اػشبى ډ٦چهٸ ثبڅٶٮهڄ ډهثهين هىهبن همى وڂاشىي جه ا ډؼم٭ه اهلل آزسٮه ٽىوي. بځىان

ټ ا ډاػ٬ ډٮب هى ا ياػي الكز ج وياوهش همى ؾ اهلل آزثيى. لٳ هي ثهى. ى ثهه ٭ڈ ي ډى ڈ ثځا ثىبن ثى. ډؼشي ا٭چڈ ى ثه بځىان

ډهاډه ډٺچهي ي وبشهبا هي، وثهز ثه ډيز ډؼشي ډ٦چٺ بٵز وم ياػيان سؼثٵٺه يالز ډ٦چٺه ا٭شجب و٪ ڃ ؿ ػ ث اه سىي. ډٮىبډشؼ ډؼشي

ث ػب يوي ٽ اډ وجى. ٵٺ اڄ ىز و مه ا ٥ ٽى ثى ي ٭مالا 1ثبالشالئ ډي٫ مى ي ي ٣ ٵٺبز ي اػشبى )ي كش ٭ياڅز( وڀ ثبهز.

ثه ډىهت ډشؼه ډؼشهي ډاډه ډٺچهي ي وبشهبا ډچلز و٪بڇ اٽ ي ٽ ثب آن ث ځا ثىبنيالز ٵٺ ثب ىځز كٺٺز و٪ډؼشي ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ وبى ي. ى

.از ٽ ٹبثڄ ٵاء ي ډبيى اڅچ٦بوة االكپبڇ ٽشبة ى ياڅ ا٣ ومو ٭ىان . ث1

Page 79: ابتذال مرجعیت شیعه

46 ج ډؼشي ډشؼ ثاب ډچلز و٪بڇڇ: ؿبٵڄ

هبٻ ذى ي.

ا ذبههكلت ال. ضات اظ ضجط ارتبز آلب

ى اه ډٺبڇ ث ىيځب ډشهإه آ ٹمه ا ا٭٢هب هجځهبن جه ي ها ٵبك ډشػ اشجب ا هبډى ٹبون اب ٽ ز بڃ ثٮي ا ج آٹب ثبوڂ

ٽىڈ: هى ي ث اهشب اب ډ

ٵٺ ډشٮچهٸ ثه ٵٺه اهز، ٮىه ډؼشهي ډ٦چهٸ . يالز ٵٺ ب يالز ډ٦چٺ1 ػباڅشٺچي ا٭چڈ.

ٳ ٣ ډػٮز ثبڅٶٮڄ ډٺبڇ ج ا ٹبون اب ك 1368. اځؿ ى بڃ 2اثاة ٵٺ ٽ مبن اػشبى ډ٦چٸ ثبهي ى ٹهبون اٵشبء ى مي، اډب ٣ الكز

اب ثبوڂ ي ث مز ىبهش ي.

ځها ثىهبن ٽه ى ډهبن يٵهبر 58ډ٦بثٸ ٹبون ابه ا هبډى. ػىبة آٹب 3 ى. ػم االډ ډالٻ ٭مڄ ثى ٵبٹي ٣ اچ ج ٮى ډػٮز ثبڅٶٮڄ ث

اهلل آهز ٹهڃ ز ى ائ٤ ا٦١ا ي ثاهب وٺهڄ ٥ ډٹ . اوشوبة ابن ث4د ٹبون اب ثى. اهه سٮهه سىهب ثاهب و٪ه همى ثى ٽ ىياڇ آن سب م

همى ډجى ث سٶپټ ج ي ډػٮز ٽ كش ثب ٭يڇ اػشبى ډ٦چهٸ اهلل آزه إډشثىىب ي ثه اهلل ثب ٹ٬٦ ث ٭هيڇ اػشهبى »ٸ ي، ي ث سق آ ثى ډلٺج ډ

« ابن ؤ ث ج ابن ىاىڈ.

ثب ىڂه اهبن ٵبٹهي ه٣ 68 ډةد ا و٪ ٹبون اب . ثٮي ا م5ج ثب ثلان ډهي٭ز ډاػه ډٺبڇ اچ ج ٮى اػشبى ډ٦چٸ ثى. ثىبثاه

از.

د ٹبون اب ٽ ثا ج ىائم آٹب هجځبن ثٮي ا م ال. ى اػ6 ځ ډ ؤ ا هبډى ٽىهي، اډهب بهم ى آ ٹم ث اػشبى ابن اهپبڃ ډه

ث ا ي يٹٮ وڂاز ي هجځبن ثىبځىان هجځبن ثى ث ا٭ش ٵىؼبو ٽ لى ٽز ٽىوي. ځ چ هى آ ى ؤػما ،ډچلز و٪بڇ

ين ثكهت إچهٸ مبوىهي ٹ٢هبير ٵب١هڄ ٱډؼشهي ډه . ج ٵبٹي اػشبى ډ7٦ ١1ير از، ٽ اهشباس ثب ډلييى ىاى.

آ ب ثبو ي ب وبډ ا ډسج٤ ډ٦بڅت. از ډ٦بڅٮ ٹبثڄ «ٹم آ ٵيى ي ٵا» ٽشبة ى ډ٦چت سٶڄ. 1

Page 80: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 50

هكلت زم. تطسس ضطائف ػؿت هزلس ذجطگبى ضجط

ىاوز ډچلز و٪هبڇ ؿه ٽ هى ثش ا ٽ ډ ا هبډىبڃ ثٮي آٹب ټا ٽه ى ډهبن اوڂب ي ډبډل ؿىه ڄ ي ٽ اػب اس ٽى از، ث آنډٮؼ

ؿاٽسو الكز اي م ىاى ثى ث اكي ىاى وى. ٽبٵ ثى سىب هټ وٶه

هى ث ډؼچ هجځبن ا بثهي ي ىهز جه ٵبٹهي هائ٤ ي ٽبځىاوهبن آن ٱ

وٺهڄ ٭ىهبا سهبن سسهت ث از ي وش( يٵبس ا ٹجڄ ډب ىي ا ٽمش) 77 آ سب 76 آثبن ثه ٽ ٹم :ى ډ يٹز ي ٵٺ سمبڇ ى اػشبى ډچپ ٽ ىاى اهشب اٵاى ث ٭ٺالا ي ٭با ٵٺ يالز ثچپ ډ٦چٺ يالز. »اڅٴ ډ٫١( »19).« ثبي ىاش كپډش... ي ٵٺ ډبئڄ م ى اشىجب٣ ٹير ي جه اهز، ٵٺه ٽه

5 ډهم هبسم ث وبډ( )10.« )ثبي ا٭چڈ ثچپ اڅشٺچيػب ډؼشي كياٹڄ ثبي ج ٽ از اه ډٮىب .(1376 آثبن هڈ ي ډب ڈ ي[ ٵىؼبوبم مب ڈ آن ا ٹجڄ ي[ ا هبډى ػم بز ډٹ٬ ى. »ة ٭چمهب مه

اهبن [ 1369 ىيڇ هجځبن ى ځ ؤ ىډٹ٬ يڅ وياشڈ،[ ا هبډى ابن ډ٦چٸ اػشبى ٭يڇ ى پ سػ ث[ هجځبن... ٽىڇ ا٭شا ډه ٽ ثىي، ٽى اػشبى ث ډشٴ ا[ ا هبډى ي هائ٤ ثه ثاهب

ىاىڇ ؤ سسهت مه ث ڈ ډه هى ىاىوي، ؤ ثىي ٽى مب و ٽ ا س٥ئ ي ډچلز ياٹٮهبا ٽه ډ٦چهٸ ډؼشي ابن ٽ ي اڃ ډه ا «پبسد پطسص» ٽشبة ى ابن ج ا ثٮي. اوشڈى ډ ډچلز «...ى ٭ييڃ ابن ث ډىش٪ آٹب ا ٽ ٽى اٹش٢ب ډچلز يڅ ثچ ٽىڇ ٭ وشىي،

ثب كش ٽ ثى ډٺبڇ ىي سٶپټ ث ىائ( ٹي) اكڄ اډبڇ ىيځب ثاب سىب[ ا هبډى څ ډٮ٪ڈ ايڅ سٮه» .« ىاىڈ ابن ج ث ؤ ابن اػشبى ٭يڇ ث ٹ٬٦ ثب اهلل ثه ي ثىىب ٮى ثى بځب څ ډٮ٪ڈ اػشبى ٭يڇ

ٱها٭چڈ ي اهز، هبٹ٤ ا٭چمهز ي ډػٮز ا٭شجب ٵډىوي[ همى اهلل آز څ ډٮ٪ڈ ٽ از ىز» ثچپه ساوي ډ ٱا٭چڈ ب ٱډؼشي ٽ وز ډٮىب ثيان اه يڅ ثبي ج ١ير كبڃ ى ساوي ډ ڈ ٱډؼشي

ٹير كپڈ ث يڅ ٽىي سٺچي ا٭چڈ ډؼشي ا ٭ كپڈ ى ٽ از ډٮىب اه ث ثچپ ٽىي ٭مڄ هى ؤ ث .«ي سان وم ڈ اػا ى ا٭چڈ ٵٺ ى ا٭چمز ثيين... ثيي سه ثبي ڈ اي ج

كٶه٨ ثا ا ١ي ج ثچپ وياوي، ا اب ٹبون ج ا هبډى آٹب ٽ از اه وب و٪ د» يالهز ځ ي ٽىىي، سٺچي ډ٦چٸ ا٭چڈ ډؼشي ا ي ٽىىي ب ا ډػٮز ثبي كشمبا يڅ ىاوي، و٪بڇ ي ډ٦چٺه اه و٪... ثبىي ځٵش ا٭چڈ ډؼشي ا ا اڄ ٽ ٥ ث ايڃ ثىي ډڂ ،وياوي ا ٵٺ يڅ اهشبر ي اكپبڇ كت ث اځ كبڃ ىاى، ډؼشي ث اهشب ىڂان ي اډبڇ ٵشا ث ٹ٢بير بي،ث ډ ډىة ٹب١ ج ىڂ كبٽڈ يڅ ومبىي، بى كپڈ ساوي ډ ومىوي، وت ٹ٢بير ډٺبڇ ث ا ٱډؼشي ٵب١ڄ ١ير ٹبوو ٽ ب ځ ځ. ٽىوي ا٭٦ب اٵشوب ب ىٽشا ٽ ث اځ ب ٽىي، وٺ٠ ساوي ډ ا اي كپڈ

ىٽشا ټ ثب ثيي اوبٳ. ايز وز ي يالز ثى ث ثش وز، كڄ ٹبثڄ ا٦١ا اډ يڅ ىز ث ٵى آن ؿىي ثبي ػبډٮ ټ وٶ٬ ث ٽ وز ؿ دىاهز؟ ثمبان ډٮبڅؼ ث سان ډ اٵشوب ډهب ثها .(1376 آ اياڄ ٵىؼبو، بم ث وبډ) «ثبي... ٭

ثى ائ٤ ٵبٹي ابن ٹيڈ اب ٹبون ډ٦بثٸ ا. از ډاػ ج ډي٭ز ثلان ثب ا هبډى آٹب. »ع. اهز ډ٦چهٸ اػشهبى ٵبٹهي ها از، ائ٤ ٵبٹي ابن ڈ ػيي اب ٹبون و٪ ا ،(ثبڅٶٮڄ ډػٮز)

. ثى اب ٹبون ٵاويڇ سب آن ىياڇ ٽ ثى همى اډبڇ ٹڃ وٺڄ ثاب ي ا٦١ا ائ٤ ى ابن اوشوبة ا٭چڈ ا ابن اكي ثبىي ڈ ډ١٭بر ى ا٭چڈ ابن اځ. از وجى ٹبوو څ ډٮ٪ڈ اوشوبة اب ثاه .(1377 آ 30 اب، ٹبون ي ٫ ى ٵٺ يالز.« )ىاوي وم اكپبڇ ى

Page 81: ابتذال مرجعیت شیعه

57 ج ډؼشي ډشؼ ثاب ډچلز و٪بڇڇ: ؿبٵڄ

ډؼچ ٭بڅ ا ثډال بى.

ډٺار ډث٣ ثه ډؼچه هجځهبن ى ٹبون اب سٮه ٽچ 108ٸ اڄ ډ٦بثار اهه ډؼچه ډػه٬ سٮهه سهه ډٺه اهشب هى اه ډؼچ از. پ ا ډڈ

1369س 24 ډؼچ هجځبن ى ثى. شمه اػال الكز وبډىب آن ډؼچجه الكز وبډىب سٮه ٽى. وهب٩ان ثه ٭ىان ډػ٬ سٮه ا وڂجبن ا ث

ىي ى اىؼب الىلڄ از. آٹهب وي. ج ډىثبن ج سٮه ډس٤ ا هبډىهاىپه ؿڂوه 1ن ډىپ ي.و٪بر هجځبن ث ٭مچپى ج ا ا ث ،ثا ٵ٬ جالكز ومبىيځبن ډؼچ هجځبن ث ډىثبن ج ى ا وڂجبن ډػ٬ سٮه

اٽار ډؼچه هجځهبن ٽه ډلډبوه دىياهش ذى ي سىب ثٮي ا اوشب ډيف ډ ى ډو هاي ي. ډ

ډبن ثه اثهاة ػمٮه آٹهب ٹڈ ٽ ىاه ٭چم ډيه ك ػبډٮ ا هبډىه٥كه سه ،اػشبى ي څيڇ ثځا اډشلهبن ڄ ي ثى ثا وبٽبٵ ثىن اػبسجي ا٭شجب ا٭الڇ ي، ي مه ث -وياز ا هبډىٮى مبن ٽ آٹب -اػشبى اػب 2ٽى.

چٺ وشىي ثبي ى اډشلبن ٽز ٽىىي. يا١ق از ٽه ٽبو ٽ ثب ډٺبڇ ج ڈډؼچ لبن وياشىي. اوشوبثبر ىيډه ىيب وب ث ٽز ى اډش ټ ا هى ؾ

ډؼچه 1369ي، ي ى ايڃ اهٶىي ثځها ه 1369ډ 16هجځبن ج ى سبن ډ٬٦ ج ثب دبڇ ابن آٱب ث ٽب ٽى. ىز ي ٽبډالا ټ

اكمي همىه االالڇ ي ىيڇ ډؼچ هجځبن ج كؼز پ ا ا٭٢ب ىيي ي إ. اػشبى ابن س٤ و ج سثى. ابن ى اډشلبن ٽز وپى ثى

ث سسهت ،جبڃ ي ډجبٵس ځب ٵز سلڄ ٭مٸ وبٵش ثى. ثى. اكمي همى ؾثههالٳ سجچٲهبر ٱډهشىي ڈ وجهى ) ډشؼ ي ډؼشي ب اچ ي ثى. ډٲچ

ي الكز هي. اػشهبى ډ٦چهٸ إس (. ابن و ث ډجىب ډچلز و٪بڇدبڂب ػمباناهبن هڈ ډشؼه اكميآٹب همى اكا هي، اػشهبى ي ثب بىر ا هبډىآٹب

شي ى ا كٶ٨ و٪بڇ ڈ ٩هباا ا اٵ٢هڄ ي ي. ىاىيإس ا هبډىډشٺبثال س٤ آٹب ٹثبر اڅ از!

.اڇ ىاى س١ق ډٶالا 1389 س ډم ضجط استؿبحبڅ ى ا ډڈ . اه1 .1369 26 ضسبلت. 2

Page 82: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 55

7ذبتو ثڇ: ىا ث دببن ډ اه ثو ا ثب د ي دبن ډٮى

ٵډىوي: ثبالس ا اه ڈ ډ٦بڅج از، مب ا ډبو ٽ ك٢ر اډبڇ ډ» س ا اه ؿ ډ٦بڅج از؟ك٢ر اډبڇ ديي، ثبال

ر د ا ابن وذيڇ، اډب كي ډه ډه ث»بم ٵىؼبو: ة ي كپډز اهالډ اه ثى ٽ آوؼب ٽ ډچلز و٪بڇ ي اڄ االڇ ي اوٺال

اڅٮب٫ ډچلز از ي ډب ڈ اهشظىب ا اهبن ؿ سلز ډ٦ف از، م 1«ىيڈ. وم

اڅٮب٫ آ م ؿ سلز ه٣ اػشهبى ډچلز از، م ؿ، كشه اكها ساوي ثپىي. ب ٽ وم ډ٦چٸ. ډچلز و٪بڇ ؿ

فػل چبضمتزډهچلز »كياٹڄ ثهب ثاهب ا هبډىډؼچ هجځبن ج ى كٸ آٹب

سوچٴ ٽى:« و٪بڇ

اٵشهبء ي هالكز . وبىي ځٵشه اهپبڃ ههالٳ ٹهبون ثهىن ٵٺهيان ه٣ ال .(1358ٹبون اب 109ډػٮز ثبڅٶٮڄ )وٺ٠ اڄ

آٹب ٱٹبوو« ثىن ج ډٹز»٭يڇ ا٭الڇ زم. ا هبډىه ډهب ىي كهياٹڄ ىههىاى 14هجځبن ج ډهم ډؼچ ياػال ډث) ج ابنز وو1368).

٭چم الڇ ثها اٵشهبء ى . وبىي ځٵشه ٵٺيان اػشبى ډ٦چٸ ٮى الكز سم .(1368ٹبون اب 109ي 107 ،5ثاة ډوشچٴ ٵٺ )وٺ٠ اڃ ا

بڃ ،اساله حىهت لهز ٵىؼبو، بم اهلل آز ثب يځ ځٶز ى االډ ػم ى هجځبن ډؼچ. 1

.29-30 ،1385 سبثشبن ،40ډچڄمب ىيڇ، مب بىڈ،

Page 83: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل پزن

ثبظآهظ فم پس اظ ز ز فتطت

ځى: ت ث ف ډى سلچڄ ٹا ډډ٦چى اه ٵڄ ػچبر ثبآډ ٵٺ - ياز ىي وٶ ا ابسي ػچبر ثبآډ - ډلڃ ػچبر ثبآډ -

همسه

يٹش ثب ٽمبڃ وبثبي هى ا يڅ ډ٦چٸ ٵٺ ىهي ثالٵبهچ ٩هب ا هبډىآٹب يكبوهز هىش سٲ هى ا ا ټ يكبو يىٶپ ث ٭ىهان ډظهبڃ ه ىاى. )ثه

هټ ؿٶه ٮبٳ يكبون اڅجشه هذ ثه ا١هبٵ ب ټ هى ا ث ٹجب ډش بىڅج هي ى ٱډشٮبٳ سٲ ىاى. دخ ا ڈ ٽ ث و٪ ا ډىبٵبر ډير ډلهة ډه

٩ب سٻ ٽى.( ثا سپڄ ىٵش ج ث اٯ ٽبىببن اي يار ا٥ال٭هبر هب ٵىڂه هب اػاه ثچپه ا ډهبن ىٵش هى ا و ا ډبن ؿ بٵز ي ئا ٽ ى ه ي ى ي اه ايڅه ػٹ 1ډىش يٵبىا ث هى اوشوبة ٽى.ډٺبډبر ا

اػشهبى ډ٦چهٸ ى ساوي ث اه څز ي هبىځ ا ٵٺهيان ثى: اځ ډچلز و٪بڇ ډهائ٤ ىډهى شاوهي مهه اٱمهب ٵٺ اٱمب ٽىهي، ؿها و ائ٤ يالز ډ٦چٺ

ډػٮز ر ځى؟ اي ىا ډػٮز ٽى.

بز يكبوز ي ه٤ همى ڈ كٶ٨ ي اىاډ اهلل آزػمٮ ا بځىان ٩باا و ثا ډػه٬ ٽهىن ډؼشهي ب آن ىاوشىي، څا ا ى ځي ډػٮز يڅ ٵٺ ډ اډبڇ

سه ٽبو ٽ ى اه ډ ځبڇ ثىاشىي ػيىاشبن يوي. ډىشوت ثب ي ڈډشؼ ډلمى بم بيى ثىوي. ػبڅت از ٽ ي اهلل آزډلمي ى ي اهلل آز

اٲ ٭چ االالڇ كؼز ىٵش، ئ ځچذبڂبو ډلمي ډلمي االالڇ كؼز ډظبڃ ٭ىان . ث1 ډكؼهب ډهي

.اػائ ډبي كٺبوبن يكي ي ىٵش ب اډىش

Page 84: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 51

يوي! ا هبډىاڅٺ٢بة ىيان آٹب ووشه ي ىيډه ٹب١ ،ىي ث سست

ي ڈ ډيػهبن ډػٮهز ي ثهب يى ٵاډه ٽىوهي ٽه ا هبډىڈ آٹب همى ثا كٳ ډػٮز ا ائ٤ يڅ ٵٺ ىش ثبوڂ ٹهبون اهلل آزڇ ډك

ن ث ٥بٷ وبن ذى هي ي إاڅ اب ا بى ٽى. آهه يز اډبڇ اكڄ ٭٪ڈا ى ىش ٽب هى ٹا ىاىوي. اش اځه ا هبډىډػٮز آٹب ،يكبون كبٽڈ

ٹهبون ابه الڇ وجهى. م سميار ثا سٲ ٹا ثى ج ډػ٬ ڈ ثبي، اهث وٺ٠ ډاه ٮز ي اڃ ٹبون اب كش ا بن ه٤ اډبڇ ٭اليډي٭كبڃ ث

»ځا ثىبن ه٤ اډبڇ ڈ هبع يوي! دو ٽىوي ٽ اډهبڇ »ثهى ي جه « اډبڇ وهش ش از.اوڂب و اوڂب ٵٺبز ى بز يال وٺ ىا« اشبى.

ثبة ال. رلسبت ثبظآهظ فم

ثه ثٮهي 1355ى ؿبى بڃ اه ٮى ا بڃ ا هبډىډپڄ اه ثى ٽ آٹب ى ي ثلض ٵٺ اڅ وياش ي ثب اډ ٵى ا ٵاډه ٽهى اهز. ډ٦چٺبا

ب ىن ثب ٽال ثبآډ ٵٺ ڈ ى ػچبر ٵىثا ٵ٬ اه وٺ ٹا ډاىاار ىيڅش ثا ابن سپڄ ى سب ث ٭ز آډ « آډ ى ١مه هيډز»

ا آثيىا اڈ ػچبر هڈ ا ػجان ى. ث الڇ ا ٵا ځٵش ٵشر ؿبى بڅځاش « ا ثلض ٵٺ ډبئڄ ػيي و٪بڇ»ب «و٪بڇ ٵٺ ډبئڄ ډشليط ډجبكظ»

اٵشب ان سبٽى 1368ا ډ ډب »ي. ثهب ثهب ك٢ه ټه ا ج، ٱبڅجبا ٶشه اشيالڅ ر ث ډشليط ي ډبئڄ ٵٺ ډجبكض ... يى ډ سپڄ ج اوٺالة

1«ى.ځ ٹا ډ ثلض ډى

ډه ٹمه ثه آٹهب اػشبى آٹببن ډلمي ى ي ډلمي ډه ى ځا ا ى ا هبډىهاهب هي ث اهه ډجبكظهبر - ٽ ى ٵڄ ثٮي هاي آډي -1369هىاى ي ډىاى

ډلمى بيى ى اه ػچبر آډه ثهب ٽهب ثهى از. ٩باا آٹب ي از.

. اثاڅٺبڈ ه٭چ، 3ىش، . اكمي ػ2. ډلمي اډبډ ٽببو، 1ا٭٢ب ا آٹببن: ډلمي١هب .7وه، ډلمهي ډلمهي ځال .6، ډاډه ٹم ډلمي .5 . يػٮٶ ٽم،4

ډلمي ى. .9 يډلمى بم بيى، .8ډيي ٽى،

ٽم. يػٮٶ اهلل آز ځز ٹڈ، ٭چم ك ډيه ػبډٮ بو ا٥ال٫ . دبڂب1

Page 85: ابتذال مرجعیت شیعه

52د ا ىي ى ٵشر ثبآډ ٵٺ : دىؼڈٵڄ

ٹ٢بئ، ټ ٭٢ ىٵشه ا ٵٺب ا وڂجبن، ئ ٹكٺٺز ا٭٢ب ى .يكبوز ډجب سان ثىوي همى ي ىث ػبډٮ اهلل آزاشٶشب ډكڇ

ثبة زم. ضات ز فط اظ اسبتس رلسبت ثبظآهظ فم

هي لوؤهحوس ه اهلل آتهكلت ال. گعاضش

ا ا هجځهبن، ثه جه هبډى اهلل آزاوشوبة ك٢ر د ا » ا ا ٭چ، ٵا وي ثى ٽ ٭ي ډى، ى ؿچڈ اډبڇ، كمةاڅچػم اال

ىيشبن، ځٶشىي: هة از ث آٹب دىبى ٽىڈ، ثلض ٵٺى ىاهش ثبهىي. ى څ ٭ ډٮ٪ڈ[، هيډز ابن يڇ ي ىي دىبى ث1368ب س مبن ي

ٽىڇ:

ٮبڅى، ى هبع ٵٺى ي٫ ٽىي ي ډٺه پ ډىبت از ػىبثپى اىهثى ڈ ىاش ثبي ٽ اه ډجبكض ا سٺه ٽىهي ي ثه ؿهبح ثهي ي ى

اهشب ك ٹا ثڂى.

يآډهيب ي اوهيٻ اهز. ٵهز ىن ٽه ٵهز ثهب ابن ٵډىوي: اٽهبءاڅچ ى ب سٮ٦ڄ. ان ب بى از ي ى ١مه، سبثشبن از ي ى ډالٹبر

ٽىڈ. اځ ډؼبڅى ثى، ثلظى ا ي٫ ډآٱب بڃ سلچى،

ا ثب ٽز آٹببن ٭چمب ي ٵ٢ال كه دىبى ىڂ اه ثى ٽ: ػچ٪بڇ ډ٦ف وي ي ثهب ك٢ه ووب سپڄ ى ي ى آن ػچ، ډجبكض ډى

ٮبڅى، ث ثلض ځاى ى ي ډى ثى ٹا ځهى. ثها اهه ٽهب، ك٢سهشىي، ى هة از مب ا ٭چمب ٹڈ، ٽ ډمل٠ ى ثلض ي سي

پ ډجبكض اه ػچه، ى كه وه، اوٮپهب بثهي ي اه ػم٬ ثبىي، سب اىثه ا ى وهب ي ډجشال ڄ ډىئب هڈ ثه اهه ٵپه ثٶشىهي ٽه ډه ابسي ك ب هى، ډ٦ف ٽىىي. ى

وهي: ههى همب هڈ پهى ا ابن، اه دىبى ا و دٵشىهي ي ٵډى هيډز ابن سٺهيڈ ٽىىيځبن ثبي. ابډى سٮياى ا ٭چمب ي ٵ٢ال ا ٽز

آوبن ثىوي. ػمچى، اډلمى بمي آٹب كبع اهلل آزٽىڇ. ك٢ر

ٺ، ث ىشٵ ػچ هب هڈ هت ابن سپڄ ي. ى آٱهب، ػچهسىهب يهب هىج. يڅهى اههاا، ي ي ڈ يهب دهىغ ىج ثځا ډ دىغهب٥ اشٲبالر ىى ٽه ى ى. ا ثهى ا آٹببن، ث ىج سپڄ ډ دىغ ت، ٽمش ىاشىي ي آن طم ىاشىي، آډبىځى ثا ك٢ ى ػچٹڈ ا ٽه

هىج سهپڄ مبن يب دهىغ ي ، ػچ، ثبي ىاش ثبي، وياز. ااه ى... . ډ

آيى، ځهى، ثه كهي ٽه ا٥مىهبن ډه ثلض ي ثى ىٹٸ اوؼهبڇ ډه

Page 86: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 53

ه ثا ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج.... ػچ، ٹبئڈ ث ابن از. اځه اهبن ث

ب يػى ٽظر ٽبهب، ك٢ه ى. ث ثبىي، ػچ، ثځا ومك٢ وياش ... )آب وشبغ سلٺٺبر اه ٭الٹ ي اشبٷ از ، ثبب ػيابن ى ػچ ث

ځى؟( ثچ. يڅى ؿن اهه و٪ه ب اػاى ٹا ډ ػچ، ډػ٬ ٽب ىشڂبر اوؼبڇ هي اځه ځى، سلٺٺب ڈ ج از ٽ ډجىب ٽب ٹا ډډٺبڇ ډٮ٪

ن، و٪ه ههى ا ثبي ي ث و٪ ٹ٦ٮى ثىي، ثاهب آ ٽىىي ثا ابن ٹبو٬ اه ػچ ىاوي. ډالٻ ى اډ و٪بڇ، و٪ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج از ٽ ا٭الڇ ډ

1وٺ ډمى ى آن ىاى.

هحوز بضو ضبطزسس اهلل آتهكلت زم. گعاضش

ٽ ٭ ي، پى ا ا٭٢ب ػچ، ډ١ه٭ى ا ى اه ػچ، ؿىبن» ځىهي ي ډسلٺٸ ي اػشبى ي اشىجب٣ ثب اب ي ثا بئچى ٽ ثيانا ډ

آن ا د ا سلٺٸ ي سپمڄ، ث ىڂ ا٭٢ب ػچ، ٽ و٭با، ا ډؼشهيه ي ىهي ي ٥هى مى ثبالى ثهىاوي، اائ ډه و٪ان ثى ي ا ٦ق ٭چ بكتځ اوشٺهبىار ي ٸ، ثبي دبنځىى. و ډلٺ ى ډىب، ثلض ي ث ب٭ز

هب، هو ځ آن ه ثبي ... آن ىش ا ډبئچى ٽ دبن ډياٵ٬ و٪ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج از ٽ سلٺٺبر اوؼبڇ ي ثب سػ ث ك٢ ٵٮبڃ ابن

دبن ث اشٶشبئبر ٹها ثڂهى.... اهبن، ساوي ډى اشٶبى ى ، ډى ػچهى. ي ك٢ ابن ػچ ډىٮٺهي ومه ثييناوي ٽ ٽه ي ثبوى اڄ ػچ

ڂهان اها ثه ثٹها ػچه ثبب ډبي ي ٽه اهبن، ثه ا ى 2«اوي. ىاش

ډه ي بم هبيى اآٹببن ډ اػمچٽىىيځبن يا١ق از ٽ ثه ا ٽزب ډٺبڇ ج ثه بٽز ثش ى ثبآډ ي آډبىاوي ي ډ سلٻ ثش ىاش

اوي. ي ىاش٭

ثبة سم. هحػل رلسبت ثبظآهظ

سيغ ث ىي ثبن ٵب ي ٭ث ث ثز ٵٺ اڄ ډلڃ اه ػچبر ى ډؼچا و٪ جه ثه ى. اه ډؼچ اځبن سپالر ځشى ډىش ډ 1374ا ثب بهم اهلل آزث بز ثز ةاڅمٮبٳ ٵٺ االډ ث ډت اڄىائ اوبڇ ډ

،ثت ال فم فػلبه ډاډه، ي بم آبر ك٢ار ثب ډبكج ج، ډٮ٪ڈ ډٺبڇ اٵشبء ا ا ځا. 1

.233 - 248 ٹڈ، ،1374 سبثشبن ،2 مب

. ده.2

Page 87: ابتذال مرجعیت شیعه

54د ا ىي ى ٵشر ثبآډ ٵٺ : دىؼڈٵڄ

بيى از.

ىي ډٺبڅه اهز ٽه ا ى اه ډؼچ سب اٽىن ډؼم٭با ا هبډىػىبة آٹب ٽبوبډ اوي: ان( ث ىي ثبن ٵب ي ٭ث ډىش يان ي )ثيين ٽ وبڇ ډٺ ډٺ

ٶل( 32ايڃ ) ډٺبڅ *

ٵٺه ٽشهبة ػهبى ع ٽبيى ى كپڈ ٵٺى بثئبن، سٺ ثوى ا ىي هب - 1.ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج

ٶل( 84ىيڇ ) * ډٺبڅ

2.ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ث(، )ٹاىاى سٻ ډوبم ي آسة ډهبىو -

سٮت ي ډىش هي اهز ي ى ان سى٪ڈ يڈ س٤ ډٺ ٶل ٽ آن 116اه ؿىي بڃ ثهبآډ ٽب ياٹ٬ ي وشؼ ث ي وٺي ي ؿپ ي ډى بى ػچ

سبٽىن ډىش هي اهز. ا هبډىي سمبڇ آن ؿ از ٽ ى ٵٺ اشيالڅ ا آٹب سٶبير ډمل٠ ثىن ى ٵٺ ،مه ىي ومو ثب ثب ا ډٺبالر مه و ډٺب ىي. ٽب سلٺٺ ا ثب ٱ آن وبن ډي

فػل پزنتز

هثب سػ ث اىپ ػىبة آٹب ثه ډهير ؿهبى هبڃ ا 1355ا هبڃ ا بډىهځو ى ي ثلض ٵٺ اڅ ىي ثى از، ثا ثبآډ ٵٺ ابن ا ډ

ثبن ج ى ا وڂجبن ي وٶ ا ډى وػچبر ثبآډ ٵٺ ثب ك٢ 1368ى ك٢ ابن ى سب ثب ډجبكظبر ٵٺ اشيالڅ ٶشڂ ٱ سپڄ ډ ٹ٢بئ ي ٹ

ٹم ثشه وٺه ډلمى بم ي ډلمي ډاډه ي بنآډبىځ الڇ ٽت ى. آٹباوي. ډلڃ اه ػچهبر ىي ډٺبڅه ٭ي ىاش هيډز ث ب ١مه ا ى اه آډ

ه ث شس٤ ډٺ 1374از ٽ ى بڃ ا هبډىث وبڇ آٹب آډهي ي سله ىٽهب هي اهز. په كپهڈ ٵٺه ي ؿپ آډ بىثب س٤ ا٭٢ب ػچ

ز ىيڇ: بڃ ؛ ٹم3 -14، 8 ، مب1375ايڃ: بڃ ىيڇ، ډشبن ، ٹڈ؛ )ٹمز ثت ال فم فػلبه. 1

ي٭چ اڅوهبډىئ، اڅ اډاڅمچمه آةاهلل يڅ . ٭ث: ثلض كڃ اڅبثئة،3-30 ،9 ، مب1376ڇ، ثب .(38اڅ 7ڇ، ډه ٶلة 1997 - 1417: 1، اڅىة 4، اڅٮيى اڅجز ٵٺ اڄ

. ډشه ٭ث ى مبن مب: چچة ثلص ٵٺ اڅلپڈ 3 -120، 1376، )بڃ ڇ، دب ي ډشبن ده . 2. ٭ثه: 427اڅه 343اڅٮ٪مى اڅهي٭چ اڅوهبډىئ، ډهه هٶلة ډاڅمچمه آةاڅچا وة، يڅالډ: اڅمهبىالا

الاڅمبىوة، چچة ثلص: ٵٺ اڅلپهڈ ا اډ هالډ، يڅه اڅٮ٪مهى اڅهي٭چ اڅوهبډىئ، ٵٺه اڅمهچمه آةاڅچه .(90اڅ 7ڇ، ډه ٶلة 1998 ه 1418: 2، اڅىة 8، اڅٮيى اڅجز اڄ

Page 88: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 55

.ٶل( 84ث ) ډوبم ي آس ب ٹاىاى سٻ ةٶل( ي ىڂ ډهبىو 32بثئه )

Page 89: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل ضطن

ثسى هاظي اغل هطرعزضس ذبضد فم

هڈ، ثب ياز آىب ډ ا هبډىى اه ٵڄ ثب ى هبع ٵٺ ػىبة آٹب ځاوڈ: ب ابن ا ا و٪ ډ آوڂب سٺار ي وآي

تسضس ذبضد فم ضجط ثبة ال. تبضرچ

ٽىي. ا ٽشبة ػبى آٱب ډ 1369بڃ سي هبع ٵٺ ا ا ا هبډىآٹب

ضات ال

ډٮهبٳ اهالډ ي كٺهٷ ىاوهڂب اډهبڇ ىٽش ډله امب٭چ، ئ ىاوهپي ځي: ا هب٥ار هى ا اه ى ډ بىٷ

ٽ ثهب -1369ى بڃ ا هبډى اهلل آزا اثشيا ي٫ ى هبع ٵٺ »سٵٸ ك٢ه - آه اىجز[ ډبىٳ ثى بڅڂى بىر اډبڇ بىٷ

اڇ... . ډٮمهالا ٵٺهب ى ههبع ٵٺه هىهبن ا ا ػچبر ا ىاش ى اهٽىىي، اډب ابن اه ى ا ا ٽشهبة ػهبى هي٫ ي٫ وم« اڅؼبى ٽشبة»

ٽىوي. اه ډ٫١ ٽبډالا ډسج٤ ثب ډبئڄ ب، اػشمب٭ ي و٪هبډ اهز ي پبر ډڈ ىڂه، ى... . ا ىڂ و ثب ا ډبئڄ ډشليط ا و بډڄ ډ

ى اهبن ثهب هټ سػ ابن ث ډبئڄ اهالٹ ي ډٮى اهز. ډٮمهالا ى. سػ اهبن كيض اهالٹ ي ټ ډ٭٪ ب ولز ٵشب ي٫ ډ

ثب ډڈ از. م آٱب ى ا ث ثبن سٽار ثب ډڈ ډئچث اه 1«ىىي. اهالٹ ي كي اهشب ډ

... ا ډجهبكظ ٹهب ي ػبى، ډٺ، ٱجز،»ه ډبكج آډي از: ا ى ډٺيډ « ن سي هي اهز. ٽىن ى ى هبع اباز ٽ سب )ډشڅهي ىٽشه اهمب٭چ

٭٢ 1380ٽز ٽى ي ا بڃ ا هبډىى ى هبع آٹب 1373( ا بڃ 1344

.1391 آ 11 ،ا هبډى اڅٮ٪م اهلل آز ك٢ر آطب و ي كٶ٨ . ىٵش1

Page 90: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 60

1از.ىاوبن ا وڂجبن ي كٺٷ

ضات زم

ث ډير 1376٭چ كى اپ ٽ ا بڃ ياڅمچمه ي االالڇ كؼزٵب ٽهى ى ث سٶڄ ى ډيف اه ى ٹچڈبڃ ى ى ډٺبڇ ج ٽز ٽ

:ازثه 1383هىاى 17آٱب ي ي ى 1376 28سي ٹب ا »

45دببن ي. د ا ٹب ػبى سي ي ثهى. ػچهبر ا ا ىٹٺهي ى ٶش )پىج، ىيهىج ىٹٺ جق 55ي 7ىٹٺ سب 10ي 7ب٭ز اٽىن ا ځٵز ي ڈډ ډل ثلض ٹىج(. د ا ٹب ډپبت ډل ي

«ثب ٹمب از. ثلض ابن ىاث٦ا ا « يههىى و٪هبر ډوههبڅٴ ي سلمهڄ ځٶهز اائه ثوهين ثهه ٵهز »ي 2ب ډٮٵ ٽى از. اث٦ ثب كب ډٺبڇ ج ىىمى

وؼٴ ( ثب كييى ټ ث٬ ٹن سلڄ هبع ى 1337ػىبة آٹب اپ )ډشڅي ( ى 1377ډهىاى 1 )ډهم ډىش٪ اهلل آزا ډكڇ اػمچاػشبى ي ٹڈ ي اػب

ډىش٪ ثىڇ ي ا اهبن اهلل آزؿىيه بڃ ى ډل٢ »هى وش از: وبډ ويځ 3«ياٵ ثىڇ. ث ا هبډى اهلل آزث ثىڇ. ي مـىه ؿىيه بڃ ا ډل٢ ك٢ر

وب ا ف از. ث« ياٵ ث»

ضات سم

ك٢ ى ى هبع ج ٵاو» ا اوٺالة پ ا آيب ٥چجها ثځبن ك ثهب ى ٽ ي كش ب ٽب االډ از ... ثب

ب ٽز ٽىىي ىاوىي ى اه ٽال ي ډهى ا ډٺ، ب ٵايان يػى ډئڅزٽ ٽ ا ډل٢ه اهشبى ب ي[ سج اه ٽال اڅٮبى ا ثب ٭چم ٵٷ ي ٭چز آنٽىىهيځبن ى ههبع جه ډبوڂه ٽز ٽىىي.... ثوي، ٭ىان ډ ىي ډ

ى، ثه دبوي سب هي ٪ڈ ى ٶش ثځا ډاوٺالة ٽ ث پڄ ډى ٵاو

ث بڃ ي٫ ٽز ابن ى ى هبع ډٺبڇ ج ى ىي ځا ٵٷ و. يثبز ى وبډ . ويځ1

سػ ى. اهلل آز ك٢ر سي ٽ ا ځا اپ، ي٭چ. 2 ىاڇا) هبډىه ي (٩چه ډٮٵه ٽشهبة اػمهبڅ

سجچٲبر ىٵش االډ، ٵٺ ى و ٽبي: فم فػلبه څ، ډٮ٪ڈ ٵٺ ب ىيځب ځشىځ ث اب ي ٹب .15 -29 ،1389 سبثشبن ،64 مب ٹڈ، ك ٭چم االډ

اپ. كى ي٭چ اهلل آز بو ا٥ال٫ . دبڂب3

Page 91: ابتذال مرجعیت شیعه

67 ى هبع ٵٺ ثيين ډاه اڅ ډو: ڈٵڄ

1«وٶ از. ى ډٮهز ي اسٺهبء ډٺهبڇ ػهي ط إهب ي سه ى ثب ٭مچ ك٢ ى اه ٽال ٭چم ٽ ا ث ٽز ى اهه ػچهبر ٽىىيځبن سىي وز، اډب اىپ ثب ٽز

ىي. آب اځ ىي ؿىه ثب ٭چم ا وبن وم ٽبوي ثبي، ډشن ډىش ي ا اه ډلشڇ بكت ډٺبڇ وجى االاډي ٽهى ي هب اهالا ٽ ى ى ٽز ډه

اٵشبى!؟ هى ث ٵپ سي ډ

سط فمب اغلثبة زم.

ٽىن سىب ىي ډٺبڅ ا سٺار ٽشبة ػبى بڃ سي هبع ډٺبڇ ج سب 23ا ه ق( ډىش ي از ٽ ى ثبة ٹجڄ اهب هي. ډهشه ډپشهة ٵب )بثئه ي چ

هبو ثش ى دبڂب ا٥ال٫ 1380جز ىا 18 سٺار ى ٹب و سب ػچي 1378ډشٮچهٸ ثه هبڃ ډٺبڇ ج وت وي از. ف اكبىض ايڃ ى و٭با

ى وبى اهز. ى ىي ىڂ ىي از ٽ ابن ى دبڂب ه ٹآنؿىي ػچ سٶ بڃ ٹجڄ ډشٹهٴ هي اهز! ډهشه دبوىبو ج ىي ابن ى دبڂب ا٥ال٫

هبو جه ب ا٥هال٫ ى دبڂب -بن ك ثهالٳ ډي -س ىي ابن 2وت وي از. از ٽ ايڅ هاػمچ ىا اهجب ثب ٵٺ اڅ سٶبير ٵٺ هث اهب ډها

ا ٭چڇ اڃ بو ث ي ىيډ يى، ډ ث اٯ اشىجب٣ ٵٺ اڃ ٵٺ ي ٹا٭ي ػبڅ ٵٺب بث . ىزبثيىز ث اكپبڇ ٭ برثاب ٩ا يا ٽي ي ػبڃ ډ

: ى كبڄ ډ ٸ٥اڃ ٵٺ ا ؿىي هث ډا اڅ٭چهڈ اهڃ ا ى ىهى ى ډ ٺبرسلٺ اڅ هبع اڃ. ٵٺ : سيايڃ

ه. كبڄ اځاى ډ بنؿىي ىي ثب بځىاو ى ډ ى ډشٺڄ هبع اڃ ځببځىان ٵب١ڄ ارى ٹبڅت سٺ ث ٹچڈ هى اشبى ي ٱبڅجبا هبع اڃ ځب سي ثهب ا و ىآډي از. اويٽ سل شىي ث ش ٽ ډؼشيان وڄ ثٮي بنا ىپه

ب ا مڂ ډىش وي از. ډظبڃ بنا ا اڅ اوي اط ٽى يهبع اڃ س اڇ: اوشوبة ٽى ا ډاػ٬ ډٮب ډشٵ

.1389 ډىاى 12 ػاوبن، ډچ بډبن ث ياثش ثوب . هجځا1

بو ا٥ال٫ ڂبډ ي الة ډبٵ )دب: ػبى، ٹب، ډپبت ډل1369ا بڃ بنى هبع ا ه٭ىبي. 2 .(1394 جزاى 25ډاػٮ نسب وبډ، ثو ويځ ،ا هبډى اڅٮ٪م اهلل زىٵش كٶ٨ ي و آطب ك٢ر آ

Page 92: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 65

ثيػى ٥جب٥جبئ هيك ىي اڃ آٹب ا ه سهبٽىن كهياٹڄ دهىغ سٺاهڃ ٵه اراڅٶٺ، سٺ څملبر األڃ، اڅلؼة ٵ األڃ، ةډىش ي از: وب

هى ا ثب ٭ىان آاء اڅ ڈكپ يډله آٹب 1األڃ. ةٽٶب ٭چ ةاڅٶٺ، اڅلب آيى از. آهوي هابو ةاألڃٶبث ٽ ٺبراالڃ ى ٹبڅت سٮچ ٸكٺب

ثه ىوهبئ ااشبى ډ آاء اڅ پا هئ اثاڅٺبڈ ډي آٹبكياٹڄ ىي ىي ا ڂى ى، ا ٺآن سٮچ ى ي ثٽ ها سيي ارػىاڅشٺؤوبڇ ؤهڃ اڅٶٺه ي ډهجبف ډىش ي از: ډلب١ار ٵ بنىي هبع ا ارسٺ

2األڃ. ٴڅإث ٹچهڈ ههى سه كياٹڄ ؿب ٽشبة اڅ ىهم اهلل ډ يفي آٹب

ٵه اڅهي ٬اڅبئڄ ي ثهيا ة،٭چڈ األڃ، اوا اڅيا ٽى از: ډىبغ اڅڃ اڅډىش هي اهز: بنا ى هبع اڃ ا اراڅ٢. كياٹڄ سٺ ٹب٭ية وٶ

3.ةاالڅ ااالڃ، ي ػ األڃ، ډلب١ار ٵ تسثه ٹچهڈ ههى وهش: اڅمٮهبڅڈ ي كياٹڄ ىي ٽشبة اهڅ يډلميثبٹ آٹبىي اڃ ار٭چڈ االڃ. كياٹڄ ىي ىي ا سٺ څألڃ، ي ىي ٵ يةاڅؼي آٹب آاء اڅ 4٭چڈ االڃ، ډجبكض االڃ. ډىش ي از: ثلص ٵ و بنا نه آٹهب 5األڃ ډىشه هي اهز. شٺث وبڇ ډى اسى سٺ يكبو يډلمي

آٹههبهههى ا ى ٽشههبة ډجبكههض األههڃ ي آاء اههڅ ثؼههز ٵههډى ډلمههيسٺػهاى نه اوهي. آٹهب ى ٽشبة ډٮشمي االڃ ډىشه ٽهى ډلمي ٵب١ڄ څىپاو ن

ثه ٹچهڈ ةاألهڃ وب .1: ثيػهى ٥جب٥جهبئ هيكه هي ىي آٹهب اڃ ډىش ارسٺ ثه. 1

اڅٶٺه ثه . اڅلؼة ٵ3 ،ىهم اهلل ډ يفي. څملبر األڃ ث ٹچڈ 2 ،آثبى وؼٴ ډىش٪ ىٮچكڃ ث األ ةٽٶب ٭چ ةڅلب. ا5 ،دىب اشبى اڅٶٺ ث ٹچڈ ٭چ اڃ ٵ ار. سٺ4 ،ى كبئ ٹچڈ ډي

.ثيػى كؼش هٹچڈ ثبءاڅياڅٶٺ ث ٹچڈ ؤڃ . ډلب١ار ٵ1: هئ اثاڅٺبڈ ډي اڃ ډىشي ىي آٹب ارسٺ ثه. 2

ي اڅا٭٨ اڅلى اڅجى.. ډجبف األڃ ث ٹچڈ اڅيډلمي2، بلبٷ اڅٶبډلمي

األڃ ث ٹچهڈ ػٮٶه ت. س1: ىهم اهلل ډ يفي ي ىي آٹب اڃ ډىش ارسٺ ثه. 3 ىٮچاالڃ ثه ٹچهڈ كه . ډلب١ار ٵ2 ،جلبو ثه ٹچهڈ ة. ػها االهڅ 3 ،آثهبى وؼهٴ ډىش٪ه كه اڅمس٢ اڅچىڂيى.ډلمياڅي

يډلميٹچڈ ٭چڈ االڃ ث ي: ثلص ٵ يډلميثبٹ ي ىي آٹب اڃ ډىش ارسٺ ثه. 4 .كبئ ىٽب٩ڈ كيډجبكض االڃ ث ٹچڈ ،بيى بم

يٹچههڈ اڅهه األههڃ ثهه : ډىشٺه يكههبو يډلميهه هي ىي آٹههب اههڃ ډىشهه ارههسٺ ثهه . 5 .ڈاڅلپ ٭جياڅبكتياڅ

Page 93: ابتذال مرجعیت شیعه

61 ى هبع ٵٺ ثيين ډاه اڅ ډو: ڈٵڄ

ه٦ هه ا اډب ى كي ا٥ال٫ اٹهڈ ٽى ډ ب هبع اڃ سي اځؿ بڃ سج ى اڃ ډىش وي از. بنا ا شبثٽىن ٽسب

ا ډجبكهض اهڅ ايالااوي، اډب وپى ٽ ډشٺال هبع اڃ سي بو: ٵٺىيڇ ث هپڄ ډهشٵ ى ١مه ى هبع ٵٺ هى ث ډىبجز ډجبكض اڅ سهي

ٺهبر هى ا ى ١همه سٮچ آاء اڅ بااوي، طبو ٽى يهبن ىي ابس اره ثه سٺ ٽبډال ډو از. بنا ٽ آاء اڅ ول اوي، ث وش ي ډىش ٽى

ىاڅٶائهي ٭چه ٺبرى ٹبڅت سٮچ ا هى آاء اڅ ااٽ ډلمي٭چ ن آٹب ډىش بهز. ى كبئ ڈ٭جياڅپ ناشبى ډلمي١ب ډي آٹب ځچذبڂبو ٹجڄ ا ي٫ سهي ههبع ،ههبع ٵٺه

1316هبڃ ا اهڅ ٺهبر سٮچ هي سهيي اسمبڇ سي نٽى ي سب اڃ سيثب ٭ىهان 1369ى ىي ػچي ى بڃ بنا آاء اڅ 1.( ازٹم 1356 االيڃ ٬)ث ي از. ىشى ٹڈ ډ« بٵب١ة اڅٮائي سٮچٸ ٭چى ى اڅٶائي»

ٷ( 1368) 1327هى ا ى هبڃ آاء اڅ آثبى وؼٴ ډىش٪ ىٮچك آٹب بره ي ى ډهبن ك ثيػهى اشبى آٹب ارسٺ ڄى 1333ي ى بڃ هسيي

ډىشه هي. 1373ى هبڃ ه االڃ ډىش ٽهى. ػچهي ىيڇ آن و ةاشبى ثب ٭ىان وبهبځى ثهب ٭ىهان ٺهبر ثهب سٮچ مها ىه هم آٹب بناشبى ا ڂاڃ ى ارسٺ

ٽشهبة ه. هډ بٵهز اوشهب هبن ؿىي ډب ٹجڄ ا يٵبر ا االڃ و ډلب١ار ٵاائه هي ى ١همه ي ٹا٭ي ٵٺه اء اڅډؼم٬ اڅٶائي )آ اشبى ډىش٪ اڅ

ي ډىش ي. هڅ سيي و٪ ډٮ٪ڈ 1384( از ٽ ى بڃ ډجبكض ٵٺٽىن هبع ٵٺ ا آٱب ٽى ٽه سهب سي ؿىي ډب ثٮي ا ج ا هبډى آٹب

اڅٲىى ډلمي١ب ثه ډلميثبٹ اڅم اڅڂچذبڂبو ٹي ٥چت بڅ ػم٬ ډه ٵٺڃ اڅٮجي اڅٶٺ بڅى كمة ث». 1

اشبوب ډا اڅلة اڅ٦الة سيڈ ٽشبة )ى اڅٶائي( سإڅٴ اڅمكڇ اڅمجي اڅمٲٶ څ وىب يؤٵب١ڄ اڅٮ٪مهى يكؼشه اڅپجه اڅلهبع اڅهن آهةاهلل األڅ اڅه اڅٮچمة ٵ ډيىة ٹڈ اڅمٺية اڅٮالډة اڅٶٺ ي

ٽهبن ثهبن اڅهي ي بز ٭چ ډب ه٦ ثجبڅ ٭چٺ ي اهلل ثكمش ٵإػجز اڅ٦چت ي٭جياڅپڈ اڅلبئ اڅى سٲموش ٭ىي څماػٮش څي اڅلبػة ٵٱت ٽىز ٹي ىي اڅؼء األه ډى ثٮي يٵبس. ي اڅٺڈ اڅپظ ډى ٵ كبس ي

وبر ٵىڅز ٭ىي ٱجشڈ يچز اڅمشه ثب يؤمشب بٵب١هة اڅٮائهي ٵه اڅشٮچهٸ ٭چهى ى ػم٬ ٵ ٥ج٬ اڅميي (.4 1)ع« اڅٶائي

ډبئهة ثٮهي األڅهٴ طالص األيڃ ډه اڅىة اڅبىة ياڅومه ي ٭ ډه ث٬ يٹي ٵٱز ډه سي ٵ اڅوبډ» ٭چى آڅه اڅ٦هبه څ ډلمي ي ، ياڅالة ياڅالڇ ٭چى ٭جي ييثب٥ىبا ي٩باا يآهاا ؼة ياڅلمي هلل ؤيالا

2)ع« و ډلمي١ب ثه ډلميثبٹ اڅم اڅڂچذبڂبوطڈ اڅؼباوب اڅٮجي ا ياڅچٮه ٭چى ؤ٭يائڈ بڅى ڇ اڅيه ي398-399.)

Page 94: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 61

ياهڃ اهبس اره سٺ باه وپى، طبو ځ هبع اڃ سي ايالا بناىاډ ىاى. اا آاء اطه ډهشٺچ ؾ وى از. طبڅظبا ٺب سٮچ ي ډىش وپى، ث آن ههى ا سيي

ه٦ ى هه ا٥ال٫ اٹهڈ ا كيى ضك ها ا بنا اڅ ز،ى ىز و ي اڅ ٵى از. ٵى ثډىل ٮ ناڅ بنډ هز ډهو و اهڅ هٽه ډها

ٽىي؟ ډ ؿڂو ي ثب ٽياڇ ډجىب هبع ٵٺ سي

فػل ضطنتز

به پ ى ٭مه ههبع اهڃ سهي ٽهى ثبهي، آو ث ا هبډىػىبة آٹب هب سٮچ ث آن بي ډىش ٽى، ههى ا سيي ياڃ ابس ارسٺ به ى ثبهي، ٺها ٽشهبة هبع ٵٺه ا ىاش ثبي، سي ى ٭چڈ اڃ ٵٺ اشيالڅ ډشٺچ ٴڅإس

ٽمش ا ټ بڃ ا ي٫ ج آٱب ٽى. اه ى ي ى 1369ػبى ا بڃ 45ٶش ث ډير ،. اهبن ثٮهي ا ػهبى هى ىٹٺ ثب ف اكبىض اهالٹ آٱب ډه

بٱڄ وٶ ا يكهبون ه 500ٽىي. ث ا ډ سي ډٹب ي ذ ډپبت ډلبڃ ٭م اه ى سٺار ىي ثو ا 25ٽىىي. ا ى ٽز ډ ى سان ى اه

وت هي ي بو ج ب ا٥ال٫ ٽشبة ػبى ي ثو ا ٽشبة ٹب ى دبڂبػ ډا٭٨ اهالٹ ايڃ ى( ؿه ا اٵب١هبر ٵٺه اهبن بڃ ٹجڄ )ث دبوىا

ى يثبز بن كډىش وي از. ډشه س اه ىي و ثهالٳ ىڂ ډي ابن ى ىش وز.

Page 95: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل فتن

ضجط هزتس است!

ى: ث ف ث ډ ثبةى اه ٵڄ ب اػشبى ووشه ځا - ب اػشبى سلچڄ ډع ووز ځا - !؟ؼ ي ثبئ السؼټ سثبئ -

همسه

پ ا ٽبٽىب ډچلز و٪بڇ يي ځا اػشبى ډ٦چٸ ثا ډٺبډبر ب از.

هي، ٭ ډؼشي ي ٵٺ ډلة ومى ٭ٳ ډش ا هبډىثب سػ ث اىپ آٹب بن آٱب ډ٦ف ثى. ى اپبالر ٭ ي ٹبوو ج ابن ا م ىډىب ډډ

ي ىي 1368 ٹبون ابه ى آ د ثبوڂ هجځبن د ا م ووشه ػچثلهض ثهىا ابن ا اػشهبى ډ٦چهٸ ډهى ،1369ىيڇ ډؼچ هجځبن ى بڃ

ا آن اب ي. ا بم ٵىؼبو ي آ ٹم ٹا ځٵش ثى، ٽ ث م

ايع ځٵهز. سىهي ى 1369ب ثٮي ا سي هبع ابن ى ههىاى اه ډډيىا ٶز وٶه ا ٵٺهب هه٤ ي ثى. ى اه ځثب ػي ا هبډىاػشبى آٹب

ٹڈ اػشبى الڇ ثا ج اهبن ا ٽشجهبا ٭چم ډيه ك ا ا٭٢ب ػبډٮ اډبڇسهٵبر اهبن ٵه٬ هي، ىي، ث اه اډي ٽ اپبالر هالٳ ٫ ثىنٽى ي ډإس

ج ابن ډٺجڃ ى.

ال٭هبر ٮىه ٽهبثى ٹهجال ثها يا ا٥ ثبڅٺ ب ځو ځا اػشبىب اه ي ٭چ ٵالكبن ا ثه ا مه ٵٺهب )٩هباا آٹببن ډلمي ډلمي

آبر ٭چ ډپى، ډلمي ٵب١ڄ څىپاو ي ٴ هبوٮ( هبى هي ثهى. اٽىهن

Page 96: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 63

ٽبثى ثا ډٺبڇ ج ثى.ثبڅٺ ب بى وثز ث ځا اػش

ب ارتبز ثبة ال. رستي گا

ډيه ث اه وب و٪بڇ دبن ډظجز ىاىوي ٽ ثه ٵٺبن ػبډٮپه ا ٶز ه٤ ى. ىز اب ډب آن يي ث سست سبن ى ډٺيډه ،ه٤ ډجبٻ ٵٺهب هجٮٽچ ٭ىبا -ى ٽ ى ثبة ثٮي ډٮٵ ډ -«ػثة اڅٺبئيؤ اڅٶائي ٵ ى»ٽشبث ث وبڇ ي از.

7(7170)هتلس هحوس عز اهلل آتال.ووشه ٽ اهز ٽه ځها ا هبډىډىة ػىبة آٹب ٹ٢بئ ئ ٹ

ٽىي: اػشبى ډٺبڇ ج ا بى ډوٺالة ي ػم االډ ج ا ا هبډى٭چ ي كبع اهلل آزك٢ر »

سج شىي ٽه ثه ٭چهڇ ٴ ٵٺ ياالډٺبڇ ي ډؼشي ٭بڅاڅ ٩چ اان ىاڇي اىثبر ي اڃ ثب ثبال ىاوي ائي ث څٲزىكي ٦ډاط ى اشىجب٣، سچ

ٵشاٽ ى اشلپبڇ ةي كيض ي سٶ، كش ى ػبڃ ي ىا ها وٺه ثه ٵشها ىاى، هى اشبى ي ٭بڅم شىي ي ى اهشىجب٣ ي ى ٵهي٫ ثه اهڃ ي

االډ ثب وب ػبډٮ ئڄ ډشليص ي ػيي ډىډجبو ډلپم ىاوي ي ى ډب. مه ډاب ي ىڂ ٵ٢بئڄ ػبڅج ىاويي و٪ار ىٹٸ ٵشبيا ا٥ال٭بر ي٬ ډالٻ اوشوبة ٵٺب ډلشڇ ي ډؼشيىبهبن ا٭٢هب ،ابن ٭چم ي اهالٹ

1«ډلشڇ ډؼچ هجځبن ثى از.، ٽه ٽه ال ا ډٮٳ )ث ٵشق اء( ثبهي ٽ ډٮٳ )ث ٽ اء( ثبي اػاآوؼب

و اهز. اػشهبى ډٺهبڇ بي اػشبى آٹب ډلمي ى ثبي كبڃ ي ي ډه هي هي. ډهي٭ز إس اڅٺ٢بر ډىة ي ٽشجبا ثب س٤ ٹب١ ج ثا ووشه

ا ٹب١ ډىهة اكها اډ يڅ ډشٹٴ از، اػشبىاډ يڅ اڅٺ٢بر ث اػشبى ٹب١ځها اػشهبى ث كي ډشڅڃ ثى ٽ ٽٶ ٽىه ا هبډىٽى از. ج آٹب

ػهاة ىي بى ا آٹب ډلمي ى ى آن ثر ٱىمز ثى ي اهپبڃ ثهآيى. ى ډٺبثڄ ډىت ٹ٢ب ځها اػشهبى ٽمشهه ا ابن ث ي هى وم فډ

اهپبالر ځها ساوز اوؼبڇ ىي. ٵهبٯ ا مه اڅٺ٢بر ډ دبو ثى ٽ ٹب١ ٽبثى ج از. ثبڅٺ ب ثبالس ا اػشبى ا هبډىٹب آآٹب ى ث

.1369 هىاى 27، 14 -15 ،المبئس أرثة ف الفائس زضض. 1

Page 97: ابتذال مرجعیت شیعه

64 ج ډؼشي از!: ٶشڈٵڄ

7(7175هتلس )ػجساهلل راز آهل اهلل آتزم. ػمٮه جٸ ها ٭هبڅ ٹ٢هبئ ي اډهبڇ ، كپڈ، ٭بٳ، ٵٺ، ٭٢ اٹآن ډٶ

ٽىي: بى ډ ا هبډىا ثا آٹب وبډ ډٹز بثٸ ٹڈ و ؿىه بىرډى ثٽبس ىاډز ا هبډىػىبة آٹب ي٭چ اهلل آزاػشبى ي ٭ياڅز »

څه ى اهلل ى سٺز ج ډٮ٪هڈ يڈثبي. الڇ از اډز االډ ا سإي ډ 1«ځو وظب ي اظب ى وٶډبىي. ثڃ وٶ ي وٶ، ى ؾ

ڄ ځها ا ووز بى ي از. ث ٹىاه ځا دىغ ٶش ثٮي ا ځػهاى ى آن اهلل آزج از. اشبى ىكي ٽبثى ثبڅٺ ب اػشبى٩ آن ى

ډبن سب سي هبع ٵٺ ا آٱب ٽى، ا ٵچٶ ي ٭ٵبن ث ياى ٵٺ ډشمبڄ هي ثىوي ي ى ډبن يي اه ځا ٺىبا هي. هيي اهه ډػ٬ سٺچي ډلة ومه

ډػٮز په ٱډهشٺڈ ا٭هالڇ ي ا ټ٥ٵ ىاش از، ابٽى ىيځا ٽ ت ثى.٥ٵ ډشسا ىي ي ي. ٵبيإ ىڂ ج ىڂ س

7(7170-53) هحوس فبؾل لىطا اهلل آتهطحم سم.ي ا ډيه هبع ډيه همى، ىث يٹز ػبډٮ اهلل آزا بځىان ډكڇ

ٽىي: ا ڈ ٽ ډ ا هبډىاػشبى ډ٦چٸ آٹب ٵٺ ي اڃ اىڅ اٮب (ثٽبس ىاډز) ا هبډى اهلل آزډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ىډى» ىاى ډهي ځوه سىه څه ػهب هؾ بډن ٭چم ي اػشبى ي ٵٺبز ډٮ٪هڈ ډٺبڇ ى ٽ

آىب ىه ثب اهبن ي ا٥هال٫ ا ډاسهت وز. اىؼبوت ثب سػ ث بثٺث اب ي ثچپ سق ا٥الٷ ي ىاڇ. ٭الي ول ى ثسلچ، ا٭بن ث اػشب

ى ث الكز ي بهشڂ ى ډاى ډشٮي (اڅٴ ٹي)اڅإن اډبڇ ٭٪ڈ 2«ثبي. څ ډ ىڅڄ ٭مي ث ډٺبڇ اػشبى ډٮ٪ڈ ،ج ابن

ځا آٹب ٵب١ڄ ټ ٶش ثٮي ا ځا آٹب ػاى بى ي. ىي ىڅڄ اػشبى ى ځا ٵٷ ٭جبر از ا بىر و ي ثىاهز ا ٭جهبر ا هبډىآٹب

بىر و اه الكز ابن ثا ج. دب همى ىثب اهلل آزډىٺڃ ا اوي اه از: وجى ا هبډىابسي آٹب ابن ٽ ځ ى چچ

بڃ د يٹش ى ډي، ى ډؼي ځبى ثب اهبن ثههى ثز»ثىوهي. دهيڇ ؿه ؿه ه ډلشهڇ ډهي ٽىڇ، آن ډٹ٬ ابن ا ډي

.18-19 ،1369 ډىاى 1 . ده،1 .12-13 ،1369 ډىاى 8ده، .2

Page 98: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 65

سهه ٽشهت سه ي ډهپڄ ٽىي، ٵډىوي: ډپبت. ډپبت ا ډڈ سي ډ 1«٭چم ډبز.

ډؼشي ډ٦چٸ شىي!؟ ډپالر ثب ؿىه اشيالڅبن ډپبت ډي اش آب م همى ي ٭يڇ ىالڅهز آن ثه اػشهبى ډ٦چهٸ ى ٵهڄ هڇ ځهز. اهلل آزٹڃ وٺڄٵب١هڄ ى آن ډهبن ى اهلل آهز بىر ك وز. ډكڇ ،ٽياڇ ا ىي بىر ؾ

همىه اهز اهلل آزسياٻ ډػٮز هى ثى. ځا ابن ډجشى ث وٺڄ ا ډكڇ ا٭شجب وٺڄ ووز ا ثډال ٽى. ٽ يا ىيڇ وبٹالن ث

7(7173هتلس )هي لو ؤهحوس ه اهلل آتچبضم.ځها اػشهبى آٹهب ځو اه ا ٵٺب ا وڂجبن ډىة ډٺبڇ ج و ٽىي: ا بى ډ ا هبډى

اهلل هز آډؼچه هجځهبن ثها جه ك٢هر ځ ى ىڂبڇ ؤ» ؼبوت طبثز ثى وى اى٭ څ ثب ٹبڇ ثى ڈاػشبى ډٮ٪ (ثٽبس ىاډز) ا هبډى

ٵٺ وبا ثه اػشهبى اهبن ك٢ ى ػچبر ډجبكظ ٦يا يڅ ثٮياا ث اڅهائ٤ ػهبډ٬ څ ډؼشهي ٭هبىڃ ي ىڈ ٽ ډٮ٪ڈ ثىڇ ي اٽىن بىر ډ د 2«ثبي. ډ

بى ي از. ډاى ا ٹبڇ ثىه اػشبى ټ ٶش ثٮي ا ځا ٹجچ اه ځا بىر آٹببن بم ٵىؼبو ي اكمي همى ي ىڂان ث ډىٺالر هٶب ٭ ب وٺي آن ځز. ډٶهبى ػچهبر ډجبكظه همى از ٽ ى ٵڄ ڇ ما ث اهلل آز

ثبآډ آٹب ىي ٽ ػچ وبن ډٵٺ و ى ٵڄ ؿبڇ سق ي. اه اػب اهلل آهز اهه ثهبآډ ي ي ى وشؼه ثالٵبچ ثٮي ا بز ابن آٱب ا هبډى

ډه ى اډه اهلل آهز ډه ثا ابن ځا اػشبى بى ٽى از. ثب سػ ث اىپ اډػٮز جه ى و ا ډ ا هبډىډىش٪ ثا آٹب اهلل آزكبډڄ دبڇ 1373بڃ ههى ي هڈ ى اهه ډهى ثهب -هاي آډهي ىڈث س١ل ٽ ى ٵڄ -از اػشهبى ) جىكي ى اه ځا اػشبى و٪ از، ډٮچڇ ډ ډىش٪ ڈ اهلل آزډيي ٽى ڈ ث سىيب اهلل آز . ى ډبكج)اػشبى ثبڅٶٮڄ( از و اٵشبء ثبڅٺ(ىي ى اهه اباس ز ٽ هاي آډي. ج ډػٮز ج ډاډه ىثب اهلل آز

ځا اػشبى و ا٩ ډه اڅم از. ډي٭ز ا وڂجبن ث ډي٭ز يڅ

.1368 هىاى 23 ضسبلت. 1

.22-23 ،1369 ډىاى 15، زضض الفائس ف أرثة المبئس .2

Page 99: ابتذال مرجعیت شیعه

66 ج ډؼشي از!: ٶشڈٵڄ

ا وڂجهبن ډشٹٴ از. ٵٺبز ي اػشبى يڅ ٵٺ س٤ ٵٺ اڅائ٤ ػبډ٬ٵٺ .ى ډىة ج اطجبر ډ

7(7100-53) ػل هطى اهلل تآ هطحم پزن. اهلل آهز ٹڈ ي ا بځىان ػمٮ ډؼچ هجځبن ج، اډبڇ ئځا اػشبى

ث اه ف از: ا هبډىهمى ث آٹب اڅٮهبڅ( ياػهي ٩چه )ډي ا هبډىي٭چ كبع اهلل آزك٢ر ډش٦بة »

ډٮ٪هڈ ډٺهبڇ سهي ډٺبڇ ٵٺبز ي اػشبى ي ٹير اشىجب٣ اكپبڇ ٭ ٽ يالهز ائ٤ څ كبئ ب ثبىي. ؿىبوـ ډٮ٪ڈ ج ثيان وبډىي از، ډ

ثبىي ي اه اډه ا هجځهبن ايٵ ډول ډچمه و ث اډز ي ج ػبډٮډلشڇ ج ا ي ىاز ي ا٥ال٫ ههى ي اهشٶبى ا ثبوهبر ي سإهيار

ى، سإهي ي اٹه٬ ډشٮهي ى ډ ( اهلل ٹي) اډبڇ همى ،اڅإن اكڄ ج ٭٪ڈيه ا ى ي ٮ ي ث ډچمه ػبن ا٭ڈ اوي ي څا ثا م ست ومى

سٮبڅ، ي ثه مه اهلل يڈء ٭٪بڇ ٵٺه اب٭چميكبوز ډلشڇ ي ٽه ٽهبوي ڇ ى ػبن ىاوهي ٭الٹ ث ىياڇ اوٺالة االډ اان ي وٶ ي ځش اال

ٸ هشىي ي ډهڄ ثه سلٺه [13 ها «ٹاٹما اڅيه ي ال سشٶؤ»٥بڅت اډشظبڃ ي ٭ ياػت ډاٽ ىاوي [9 ي ٴ 28 ، ٵشق33 سث «ه ٽچاڅي څ٪ ٭چ»

1«څ ا ث ٵٺبز ي يالز اډ ډچمه ثىبىي ي ثذوي. ي ٭ٺچ از ډٮ٪ڈ

همى ي ثاب ډهبڅق اهلل آزډىٺڃ ډپى ثځٵش ا ٭جبر اهلل آزسؼ اهلل آهز ج از و اٵشبء ي ډػٮز. ډپالر ٭جبار ډىشهت ثه ىكي و٪بڇ ي

اهلل آهز يػٮٶ ٽم ډجى ثه ډوبڅٶهز اهلل آزسػ ث سق ثب همى ځز.ٽ ى -ٹڈ ٭چم ډيه ك ى ػچبر ػبډٮ ا هبډىډپى ثب ډػٮز آٹب

ثبڅٺ هب اػشبى ،ىب اه ځاډٮ -هاي آډي ىڈٵڄ جه كهي ٽهبثى ىب اٵشهبء ى اثهاة ث)اػشبى ثبڅٶٮڄ اٵشبء ي ډػٮز كيبى ىػشىالڅز ث ا از ي ٺىبا وياى.ډوشچٴ ٵٺ(

7(7173هتلس )سف غبؼ اهلل آتضطن.همى، ىاىشبن اجٸ ٽڄ ٽ، ٭٢ اجٸ ا وڂجبن ي اهلل آزا بځىان

ا ډيه هبع ٵٺ:طجسبا ي اطجبسبا وب ث و٪ه (اڅٮبڅ ډي٩چ) ا هبډى اهلل آزاػشبى ك٢ر »

.10-11 ،1369 ډىاى 15 ،ده .1

Page 100: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 700

اڅهائ٤ ػهبډ٬ ثبي، ثچپه ٵٺه سىب ډؼشي ډچڈ ډ وياى ي و ىاىن وياش ي

1«ا ث ډچمه ډشياڇ. باالسجب٫ از. اډي آوپ ياػتوبډ كييى ٶش ثٮي ا ځا ٹجچ بى ي از. ٩ب ځا اه بىر

اڅٺب٭ي ډى٪ از از، ىهاز و٪ ىاىن. ٭چبوٮ دبن ث ټ ىه اهلل آز ٭مچه ي ډػٮهز. هبڅ اٵشبء ىكي ٽبثى ج از و ثبڅٺ ب ډؼ اػشبى

ډػه٬ سٺچهي ډلهة 1369 هبڃ ډىشه هي ي ى 1372بوٮ ى بڃ اهلل آز 2ي از. وم

7(7101هتلس ) اثطان اه اهلل آتفتن. اډٹز ٹڈ ي ا ا٭٢ب ډ ػمٮ ځبن ج، اډبڇيٹز ډؼچ هجئ وبت

ٹڈ: ٭چم ډيه ك ػبډٮا ى ٵٺبز ي اػشبى، ث ډسج -ثٽبس ىاډز- ا هبډى اهلل آزك٢ر »

3« ډٺبڇ يالز ي ج، الكز ٽبډڄ ىاى.از ٽ ثا سي

اٵشبء ي ىكي ٽبثى ج از و اػشبى ثبڅٺ ب اډى اػشبى اهلل آزځا ډػٮز.

.16-17 ،1369 4 ،ده. 1

ا ځوه اه اان ډچز ج ػىج ا كمبز ي اوشٺبى ب ىيځب ثه ٽىن ډ٦ف ا د بوٮ اهلل . آز2 : ي واهش ٹڈ ٭چم ك ډيه ػبډٮ

ى ٽ از دٵيٱ هي ٮ ډػٮز. ٭چپڈ الڇ ٹڈ، ٭چم ك ډيه ډلشڇ ػبډٮ سٮبڅ، ثبم» بش ما ه٦ ډئڅز اه. از ثى ثز اڄ اشه ه٤ ي االڇ دشجبن ما ډشمبى ٹين ي ډ٫١ اه امز ث و٪ ثبىي ا٥ب ائم يابر ى ډٽ ٭ ائ٤ ياػي ٽ از ثى ډىاو

هٴ ن عكب آٹب ډػٮز ىثب م٥ىبن ډپ ب د ث سػ ثب آن اهز هاهمىي هبوٮ ثب. ٵډبىي ا٭الڇ ابن ډػٮز ىثب ا هى و٪ ثى ډ٫١ اه سو ډػ٬ ما ٽ ډلشڇ ػبډٮ .«٭چم ب ك ٵ٢ال ي اشبىان ا ػمٮ ذب، ك ډيه ػبډٮ ډاډىبن، ډپ ب د ث سػ ثب. اڅكڈ اڅكمه اهلل ثڈ: »دبن ٹهڈ ٭چمه ثاهب

ٵبٹهي اهبن ٽ از ي وشؼ اه ث ډشٮيى ػچبر ا د ي ځش بڃ ټ ى آډي ٭مڄ ث سلٺٺبر .[«1388 ى ٹڈ ٭چم ك ډيه ػبډٮ. ثبي ډ ډػٮز سي ثا الڇ ب ډالٻ :ثبي هي وب ث ډىة ٮ اه اكشمبالا بوٮ اهلل آز كبڃ ثبن از اي ث اوياهز ٹي ي ٹ٢ب س/ ٽمبو هوز پ ٽهمىڂب، وبځه ٽبز ٵي هبٻ ث ا اي ډ اث ي/ ػهڂىي س آن آډهي ٭هٺبة ثهبڃ ثه از ا ي ؿخ ا ځبى ه د ياوڂب/ ډب ؿ ثٲچهشي ي ثٶشبى ههبٻ ث !«هبز؟ ٽؼب ديو ي سىي ي س اه! / آه ي از ؿة ٽ اه! از ٭ؼت: »ځٶشب .«ډبز ث ٽ ډبز ا ٽ وبڅڈ ٽ : »ځٶشب/ ىي اي ث ه د ي ٽى وڂ وټ ؿن .20ه21 ،[1369 / ډىاى 1411 ډلڇ ،المبئس أرثة ف الفائس ضضز .3

Page 101: ابتذال مرجعیت شیعه

707 ج ډؼشي از!: ٶشڈٵڄ

ب ارتبز ثبة زم. تحلل هد رست گا

اڅٺ٢هبة، اوي: ټ وٶ ٹب١ ثى ا هبډىا اه ٶز وٶ دىغ وٶبن ډىة آٹب .ػمٮ )ىائڈ ي ډٹز ٹڈ( ٵٺ ا وڂجبن، وٶ اډبڇ ټ وٶ

اوي. اوي ي اى٭ب بىر ك وپى وجى ا هبډىټ ا بيه اشبى آٹب ؾهمىه اهلل آهز ٭جبار ډىة ثه وٶ )آٹببن ٵب١ڄ، ډپى ي ډاډه( ثاب

هبىر ٽىي ٽ بىر ثاب ثى ثٮهياا ډه اب ډاډ اهلل آزاوي. سىب ځا ىاى ك ي.

بى ي از. ٹائه 1369 4 هىاى سب 27اػشبى ثه اه ٶز ځاهبٽه هر وڂٵشه ي ب اػشبى اثشياث وبډ ث اه از ٽ اه بىر ىاڃ ډشٮيىا٭شها ي ٹجچ ثى از. پ ا اىڅه ى د ټ ىهاز م ي ثوبډمڂ

اهلل آزي ډكڇ ډىش٪ اهلل آزك ډكڇ آ ٹم ده ځه ثهىن ثه وهبى ده 1ډػٮز ج ي اٵب ٭مډ آن ثى از.

هبى ثب٭هض ىهاهز هيي هي اػش إثه س 1369سبثشبن ى ا هبډىوب آٹب ائ٤ ىكي ٽبثىثبڅٺ ب ي ٩باا اػشبى ي از. ث و٪ ډ ځا اػشبى ٽ ثب ٹائى ٽ هاي آډي آٹب ثى، ىكبڅ ا هبډىوب آٹب ج ډى ا هبډىه

ا اثشيا ج ث ٵپ ډػٮز اٵشبى ثى.

ډه ا آٹببن اثاڈ اډى، ډلمي ډٮى ځا ا ٶز ځا اػشبى ؿب ځاثا جه ٽبثى الڇ ثبڅٺ ب ٹم، ٭جياهلل ػاى آډچ، ي ٭چ ډپى اػشبى

اٵشبءىكي ثبڅٶٮڄ از و اػشبى ډ٦چٸ . ډجٷ ثه اهشىجب٣ ى اثهاة ډوشچهٴ ٵٺهشى ثه ىي هبىر ځا آٹب ډلمي ٵب١ڄ څىپاو اځؿ اػشبى ډ٦چٸ از، اډب ډج

ىاى د ډؼشهي ى ٦ق ډپبت ډ ا هبډىٱډل از، پ ؿن آٹب همى ٽ ٱ ا ډوهيي ثهىن ثه اهلل آزثى از! ي ىڂ الكز ډىٺڃ ا

وب ج ىالڅز وياى ي ا آن اػشبىز، ث ا اػشبى ٽبثى ډىا ٽ ځ اىڅآي. ځا آٹب ٴ هبوٮ اځؿه ث ىز وم جىكي ثبڅٺ ب ٽبثى

ډچڈ ج ىاى، اډب ي آن اػشبىىكي ٽبثى ثبڅٺ ب ڄ آن اٮب ث اػشبىبوي. اڅجش ثٮي از ٽ ابن اٽىن ث و٪ه هبثٸ ههى ثهبٹ ا ډ )ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ(

.آډيهاي ىڈي ىياىڈي ىڈاىبى آن ى ٵڃ . 1

Page 102: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 705

اٵشهبء آٹهب ىكي ډ٦چٸ ثبي. سىب ځا ٽ ثيين ډپڄ ث اػشبى ىالڅهز ا هبډىه ٽىي ځا آٹب ډلمي ى از، اډب ډپڄ ى ډٮ ٳ از. ډ

ىكهي ا اه ٶز ځا ث كمز ىي ځا ىالڅز ث اػشهبى ډ٦چهٸ ىوشؼهب ډٮهب ى ٽىي، ث ٥ ٽ ډجشال ث بىر ډٮب وجبهي. هبىر اٵشبء ډ هاي آډي. دبوىڈي ىڈب ٵڄ

ه ي ثى، ؤ ا هبډىاه ٶز ځا ٽشج اػشبى ٽ ثا سٺز ج آٹب ا ډاػه٬ ب آن ا همى بى ي از. ى آن ډبن پ اهلل آزا بځىان ٵب١ڄ څىپاو( ي ؿب وٶ ىڂ بكت ى اهلل آزي )ډكڇ ػان ډلة ډ

ډه ٹمه ي ډهپى( ي ىي وٶه ىڂه ا)آهبر هبوٮ، ػهاى، ډه ٵٺ ثىويهبع اشب ى ٵٺ وياشىي )آبر اډى ي ى( آٹب اډى ث هبىر سإڅٶهبر آطهب

ٵٺبز ثى از. ډي٭ثش ث ٵچٶ ي ٽالڇ اشٲبڃ ىاش، اڅجش آٹب ى

بى ي، ي اكپبڇ يو ٴ ب ي كپډش ك ډلة ډ ٶز وٶ ا ٥ىڂه ٭جبر بڇ ث ډاه ٭ از. ثىاىن ډچلز و٪ ډشڈ ث ثسب آن ا ( از و ث كپڈ ايڅ، ي سىب ىهس دٵشه ب ډچلش )ث كپڈ طبو بىر

كٶ٨ و٪بڇ ايػت ياػجبر از، ډٮشج مى ى. از ٽ ٹب٭ي

!؟ه تزط ثبئ التزطثبة سم. ثبئ

ٽهىڈ. ى اوشب اه ثبة ث ټ سىبٹ٠ ى ٭مچپى ىشڂب كپډش اان اب ډډٮشج ثبي ي ثا ىڂ ا هبډىاځ ځا اػشبى ٹبثڄ ا٭شىبز، ؿا ٵٺ٤ ثا آٹب

ډشىي سػ ٵډبئي: يكبون ډٺجڃ وجبي؟ ث ټ ومو

ٽيثهى ئه يٹهز ډؼچه االهالڇ ډهي زٽ كؼ، ىڂبډى 1369ى بڃ »ډؼچ هجځبن ا ىاشىي ي هالكز ٭چمهى ا االډى ٹي ٽبويياس ثا

سىي اػشبى ډىىكي ي ا ځٵهز، وه سهه ا ٭چمهب ٵٺب ا وڂجهبن ٹهٵب١هڄ څىپاوهى ي اهلل آهز هچ٦بوى ٥جب٥جهبى، اهلل آز اػمچ -٭چم ك ثػشالكز ٭چمى ابن ا ى اه كي )سؼ ى اػشبى( ډهى -مياوىو اهلل آزا٭شىهبى ٵٺهب ها وڂجهبن ٹها ب ډى ثى ٽشجى ٹا ىاىوي؛ اډب اه ځاىسإي

ب ٭چمى ثا ډٺبډبر ي سإيځو اه ي. اځ ابن ى ز ٭چمىځٵز ي الكك ډجىى ىبى از، ؿا ځاى ٭چمب ثػششبكجبن ٹير ىاا ا٭شجب ي ٹبثڄ ا

Page 103: ابتذال مرجعیت شیعه

701 ج ډؼشي از!: ٶشڈٵڄ

ٽ سؼه -ث الكز آٹب ٽيثى ثا دشى مـن ٭٢ز ى ډؼچ هجځبنٱٹبثڄ ځى؛ ي اځ ٵبٹي ا٭شجب ي ا٭شىبى ٹا ډى ډى ثى -ى اػشبى ى آن ٽبٵى از ن آٹهب ٽيثهى ٽبوى ٽ ثٮ٢هبا ى ه٦ق هبځى ډاهيا اشىبى از ؿڂو سإي

-ا ثا ػبڂب ډمى مـن جه ډجىى ث الكز ٭چمى آٹب هبډىثبىي، ډىٵشه ي ډػٮز! ډى اشىبى ٹا ځ ي كشى -ٽ كياٹڄ اػشبى ډ٦چٸ ى آن الڇ از

1«ى؟! ث آن سست اط ىاى ډى

ډٺجڃ اٵشبى اډب ځا ا هبډىٵب١ڄ څىپاو ث آٹب اهلل آزځا اػشبى ډ٦چٸ مه ډؼ ث آٹب ٽيث ا ٵٺبن ډىهة آٹهب اػشبى ث سؼ ا هبډىه

ثبئټ سؼ»ځي اڅمظڄ ٭ث ډ ډىيى ي از! ١ة «. ي ثبئ السؼه )ثهبء سه ػهىي؟!( اه ٮىه ٭هيڇ كبٽمهز ٹهبون ي ډهيز وم ىي، اډب ثبء ډه ػ ډ

ي اشجياى. ا چٺ

فػل فتنتز

ثهبڅٺ هب ب اغ ى ػم االډ ىهاز ځا اػشهبى پ ا ىزٽبثى ثا ډٺبډبس از ٽ ٣ اػشبى ىاى: ومبىيځ ډؼچه هجځهبن، يار

ډشؼ ا٥ال٭بر ي ج. اػشبى ىي ډى ايڃ اػشبى ي اػشبى ډى وهب اهه ٹهبڃ ثٮي ا آٱهب جه آٹهب ين ٵٮچز اٵشبء ي ډػٮز از. ټٸ ډبىاػشبى ډ٦چ

ث ىڅڄ ير ا٭شا ث ٵٺيان هائ٤ ٹهبوو ي ه٭ ى جه ډىشوهت ا هبډىهمىه هي. ٶهز وٶه ا اهلل آهز هجځبن، ابن ىز ث ىاډبن هبځىان ډكهڇ

، ٭جياهلل ػهاى آډچه، ډكهڇ ث سست سبن آٹببن ډلمي ىځا ثىبن بځىانډلمي ٵب١ڄ څىپاو، ډلمي ډهاډه ٹمه، ډكهڇ ٭چه ډهپى، هٴ هبوٮ ي

الڇ ىكهي ااػشهبى اهبن ٽشجبا 1369اثاڈ اډى ا اياه هىاى سب اياڄ هب بهز زما ډىثبن ج ى ب آن ي ٽىوي. اٽظإ ج سثا سي

ڈ ا ډاػه٬ ب آن ٹ٢بئ، ٵٺ ا وڂجبن ي اډبډز ػمٮ ثىوي ي ټ وٶ ا ٹي. ا ٶز ځا بى هي دهىغ ځها ثه ثه ا ػان آن ىي ډلة ډ

ٽبثى ډى وب ج ثبڅٺ ب اػشبى هب ثه ىي ثش ىالڅز وهياى. اهه ځها

هٮي هق يځ ځٶز ،غت ػجطت7 ذز اظ اتمبز ،46 مب دبيٹ. 1 اهلل آهز ثهب ډىش٪ه اڅٮ٪مه

ډىش٪.

Page 104: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 701

چلز و٪بڇ ي اثشال ث بىر ډٮب.ډ يي ثاب ٹب٭ي: ډپڄ ډجشالز

Page 105: ابتذال مرجعیت شیعه

سم ثرص

ا ذبه الؼظواهللآت7 ربعالتملس هطرغ

Page 106: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 107: ابتذال مرجعیت شیعه

ياڅمهچمه االالڇ كؼز 1368هىاى 14ى ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه »ثه ا هبډىهاسٺب بٵز. ٭چٱڈ سٶپهټ جه ا ډػٮهز ى آههه اٹهياڇ «ا هبډى اهلل آز

ثه اهه وشؼه هي ٽه يڅه ٵٺه ثهيين ا هبډىهمى، آٹب اهلل آز ډىة ث ډػٮز هالٳ ډچلز و٪بڇ از، څها ا مهبن يه ب ايڃ ډىه ثها هب

اڅشٺچههي ډػهه٬ ػب»٭ىههان ثهه 1373ى آ ثههبالهډػٮههز ا آٱههب ٽههى ي ي. ٭ىان ثو ا ىي وبى يكبو ٹڈ ي سان ډٮٵ «ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آز

اه ثو ث هف ځبو ٶزي از. ٭ىبيه ٵڃ وبىب بى ثځٵش ا ا٭الډ از:

ا هبډى هجځبن ى اطجبر اػشبى آٹب ٭يڇ ا٭شجب ؤ - بٹ٠شىٵشبيا ډ -

ډوبڅٶز ډاػ٬ ي ٭چمب ثب ډػٮز ج -

ډلالر ډٮبيوز اډ ډػٮز يار ا٥ال٭بر -

ا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ ج -

!ا هبډىڈ ډػٮ ،ڈ ج -

.ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب -

Page 108: ابتذال مرجعیت شیعه

فػل طتن

ا ذبه ذجطگبى زض احجبت ارتبز آلب ػسم اػتجبض ضأ

ٵڄ بډڄ ىي ثبة از: ها 1368ى بڃ ا هبډى اػشبى ډ٦چٸ آٹب سٺ - 1368ى بڃ ا هبډى اػشبى ډ٦چٸ آٹب ى سٺ دىغ ډٲبڅ٦ -

7135زض سبل ا ذبه ارتبز هكلك آلب طال7 تمط ثبة

سياٻ 68هىاى مى و ا هبډى اػشبى ډ٦چٸ آٹب ثا ٹا ثبي اشيالڅ اځ هى ث ا ى ىي 1368ى ههىاى ي ډهىاى ٹا هاي ثى: ډؼچ هجځبن جه

٭ىان جه ډٹهز ي ى وثهز ىيڇ ىاى، ى وثز ايڃ ث ؤ ا هبډى وثز ث آٹباوهي. ه٣ ىاى ؤ هبن ٭ىان ج ىائڈ. ى وثز ز ډؼشهي ٭هبىڃ ثه ا ث

ثى از. ثا «اٵشبء ى اثاة ډوشچٴ ٵٺ ٭چم زالك» باػشبى ډ٦چٸ جبىر ىي وٶ هج الڇ از، كبڃ آوپ ى يډػ٬ سٺچ سٺا ب ٭چم زاكا اچ

. اوهي اىى ؤ هبن ٵه ث اػشهبى ډ٦چهٸ ا ډشو ز هج ٮىثاث ىؼبا ىسٮياى ث هثچپ ا ٽىي ا اطجبر ډ ا هبډى آٹب زسىب ډػٮ بىر ز هج و

ي ي اځ ثه بثٺ از. كش كياٹڄ ٽڈ بثٺ ث ڈاځ وڂئ زډػٮ نسب ى زه وٶ ثهب ډػٮ ا ب څك بى ب ٵم ٽغ ڄواى ث ىڅ ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه

سٮياىهبن ثه شهبا څ ا اوپب ٽى ثبىي، وب ډ٦چٸ ډٮ٪ڈ بىاػش بډوبڅٶز ٽى ثبىي ي اٽظ اٹ ىث ىبر. ى سٮب ثي كياٽظ ىي ىز ډ ب ټكمز ث اوڂشبن

ثه اپبڅ ؾسمبڇ ثى ث ي ٵٺ ىش ا هبډى آٹب زډػٮ ٮىڇ از. ډٺي ! زآن ياى و

از. 1368ى بڃ ا هبډى اػشبى ډ٦چٸ آٹب ٵٷ سٺ اشيالڃ

Page 109: ابتذال مرجعیت شیعه

706 ا ٭يڇ ا٭شجب ؤ هجځبن ى اطجبر اػشبى آٹب هبډى: شڈٵڄ

7135زض سبل ا ذبه ارتبز هكلك آلب طزض تمط زم7 پذ هغبلك ثبة

ثه هف 1368ى هبڃ ا هبډى اػشبى ډ٦چٸ آٹب ځبو ى سٺ دىغ ب ډٲبڅ٦ از:

ي ٭چمه زالك»ياػيان هٴ ثى از ا ث: ډؼچ هجځبن ډ٩ال هغبلكي هؼب٭ز، ٹهير ي ي اػشمهب٭ به ىه اٵشبء ي هبكجبن ث الڇ ثا سٺا( زه ثب كٳ ٣ ډػٮ 1358 ٹبون اب 109)اڄ «ج ثا ٽبٵ زډيٶبر ٵٷ ثهى ثبهي. اػيي يثب ا اوشوبة ٽىي. ٵى ډىشوت ٹجڄ ا اوشوبة ډ پ ى سجه يه ؿن ياػي ائ٤ ثى اوشوبة ي از. د ياػي ثىن ه٣ ثب ٮى

ي ډٮچهڃ ثه ډشإه ٭ىان ٭چز اكا ي ثبي سب اوشوبة ى سج اوشوبة ث ڇ ثډشٺي آٹب اٵشب ٭چم زاػشبى ډ٦چٸ ي الك ثا ډٮشج ٭ ڄىڅ ؾ. ىآن سٮچٸ ځ

ي ډٺهبڇ ډشهإه هجځبن ى سج هجځبن. ؤ ؤ هػ م زى ىز و ا هبډىڇ ي اډه ډشٺهي اطجبر ٽىىهي ساوي ي ډٮچڃ ومائ٤ از. اډ ډشإه زډٮچڃ ياػي . برى ا٭شجب ىي ثب٥ڄ كش ٸػ ا ٥ ى٭چز ٹا ځ

از، ثه اٵشبء ى اثاة ډوشچٴ ٵٺ زالك ج : ٣ ٭چمزم هغبلك ي ؿىهي ٭٢ه ى ٹبون اب ثبوڂ ا ئ تي وب و٪ ئ آن ثها ڂهى اثهاة اهشىجب٣ ثبڅٶٮهڄ ٹجچه ؾاز ي ٣ سىب اػشبى ثبڅٺ ٽبٵ هاكا ا

ى اثهاة ډوشچهٴ ثبڅٶٮڄ ٹجچه بءاٵش زډػٮ . ٣ ٭چمزالڇ و ډوشچٴ ٵٺ زه ٵٮچ سان ؿڂو اكا ي!( وم زډل٠ )ٽ ډٮچڇ و از. ا اډ ثبڅٺ ٵٺ

ثهب ٭ىهان سهان ثبڅٺ ي ثبڅٶٮڄ. ا اػشهبى ثهبڅٺ ډه ځٵز ػ ثب ډٲبڅ٦ ؼآن ا وش «شهبء اٵ زهالك »ثه زډػٮ بوي ا اػشبى ډى «كي ج ى اػشبى ٽبثى» ٽى. سٮج

اوشوبة ٵى ،ٹجچ : ثب اٱمب ا ىي اپبڃ ٹسم هغبلك ډهبو ثه جه ا٭ش ٽ ث ٽىي، ىالڅز ث ٣ اػشبى ډ٦چٸ ډىشوت ډ ىه ٺډهشىيار اوشوهبة جهب

ډجىه ىه هم ا آٹب ٵىؼبو ٹڃ اٽج بم اوشوبة وٺڄ هوجبي. ډشىيار ااهز. ٭هيڇ ا٭شجهب ه ه ي ډ٦چهٸ ي اػشهبى ج ثا ا هبډى زث الك

آوـ ث ډه وجز »ډل از: ىهم آٹب وبډ زي ڄ قسػ ث سٹڃ ثب وٺڄډهه هه٤ ي اډ٢هب به ډه ډڂ آوپ يا زو ٸډى سي ى، ډ بىاى ي

Page 110: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 770

آٹهب 1«ځٶش ثبڈ. ؿ االډ ػم مبى بٽبىببن؛ ٸثبي، ثب سي ثه وپهى ثهى. يٹشه هى ډٮٵه ه٭ىان ػبو ث ىبا ډشٮ اكي ىهم ا٭شجهب

ائ٤ ډىشوت وهياى ػه ثهب زث ياػي ډشىيار اطجبر ي، اوشوبة هجځبن ىالڅش ؾه ي ٹبووهبا اوشوبة ٽى ثى ه٭با ىا ث ػبو ٽ ىبااځ ڈ ډشٮ ډٲبڅ٦. كش

اىا ى. شٮييال ث ډاال وياز. ٹا وجى ػم ا٭شجبىالڅهز ثه اوشوبة جه ډهبو ځٶش، : ثب اٱمب ا اپبالر دچبضم هغبلك

ر ي ى ائ٤ ٭بى ٽ اوشوبة ث كپڈ ايڅ ٽىي ٣ اػشبى ډ٦چٸ ډىشوت ډا٦١ا بډچلز و٪بڇ ي ث كپڈ طبو ٭بىځٵش ثبي. اځ اوشوبة ى ائ٤ ٱوواي ثى. كٶ٨ و٪بڇ ٽه ياػي ائ٤ الڇ ٭چم ر ځٵش ثبي، ډىشوت څيډبا

ٽى ايػت ياػجبر از اٹش٢ب ډ ډهاډه ثه هه٤ ثى ٽه جه بوڂها ػمه مائ٤ سه ڈ. پا سىىز ځ ډبڇ اډ ا ث« ييڅ ډٺچ» االډ 2ا١ه٦ا ٽ اوشوبة آٹهب ځاى وم ثبٹ يسى ثىهب ا هبډىه ډهچلز و٪هبڇ ي هائ٤ ثه

ج ي ثبي ٽبٵ ثىب ث كپڈ طبو بنپ اىاكشمبڃ ا ثى از. كش ا٦١اپه ٹهائه وآائ٤ اػمچ اػشهبى وپىهي، كهبڃ زث ياػي از ٽ اوشوبث ىالڅش

٥ههب ،ٹمهه آ ،ٵههىؼبو بههم و٪ههبا٩ب ڄهها ٹج ىډشٮههي ډ٦مئىهه٭ىان ومو ا ث اثاڅٺبڈ ه٭چ و٪وپش از. ا٩ب ها يډا ي ه٭چ آثبى هڇ :آيڇ ډ

ٽه ى اػشمهب٫ هز، ١هيس وجى، ٵٮهال ي زډػٮ يثلض »ثبهي ي ثهب ٵٺه ي اهشىجب٣ ي ډيٽ ډيث وٶ ټهجځبن الف ىاوشىي

زه ىاش ثبي ي ډى ٭ىب ډٮشىبث اكپبڇ آىب هڈ ثبهي ډهبن اډهبڇ ٭سه٤ هبن اډبڇ وجز ث ا برډى ٭ىبڈ ى ا اوشوبة ٽىىي. ىي ػمچ

«وٺڄ ي. بم آٹب 3.ٽىي ا وٺڄ ډ ٹڃ بم آوڂب وٺڄ ي

ٽه هى ډلة ډ بىر ث اػشبى ج هجځبن ډبو : ؤپزن هغبلك به ثاهب ډهچلز باه طبو ڈ؛ٽ ىا ڈ،ث ه٦ب ى ډشىيبن وياش ثب هٺسىب و

.451 21، عاهبم فغح. 1

هجځبن ى ػچه اػال ي هه ٽ ى ك هياڇ ث ٭ ىيثب هج كمچ. 2 68ههىاى 14 ٩ثٮهيا ڄډؼم٭ ډى سلچ هش ڇ مٵڇ ي ى ثو ؿبڇ ا ٵڄ ووز ىځىاوبن اػال ا٭ال س٤ لى

ٹا ځٵش از. اوشٺبى

.1368هىاى 15، ضسبلت ضظبه. 3

Page 111: ابتذال مرجعیت شیعه

777 ا ٭يڇ ا٭شجب ؤ هجځبن ى اطجبر اػشبى آٹب هبډى: شڈٵڄ

بىسهبن اوي؛ طبڅظهبا ىاى ىي ٭بډڄ ؤ ها ابث ٺباوياى ثبىي، ٽ ىٹ ا٦١ا ؤ سهان ډىشوت ا آډن ٽى ثبىي. ٹب٥ٮبو ډه ٭چم زهى الك ٮىثبي ك

وجى ي څا ٵبٹهي هائ٤ ډٮشجه هبىر ب ك بىر هاسٶبٷ ا ث تځٶز اٽظ ٹ هي بىه ػهي سػ ث ه وپشه ب ڈ ثب از. سٮياى آن ٭ ب٫ثه ه سىهب وه . ى ػلبن ډلة وم ڄڈ ىڅ ىبرى سٮب ث ثچپ كش اوؼبډي، وم

زتثه س٤ ډؼچ هجځبن ج 1368ى بڃ ث ج ا هبډى اوشوبة آٹب هبن ا زه اٵشهبء ي ډػٮ زث هالك ٵٷ ىالڅش ڄدىغ ىڅ ؤوهياى ي اهشىبى ثه

از. ٸ٭م ث دىغ ډٲبڅ٦ كياٹڄ ډجشى ډ٦چٸ ي٭ىان ډشىي اػشبى هجځبن ث

Page 112: ابتذال مرجعیت شیعه

نفػل

فتبا هتبلؽ

ث ف سى٪ڈ ي از: ثبةى ١مه ٵڄ ډ٦بڅت اه

آٱب اٵشبء -

ا ا ٵشبيا ومو -

اث ٵشبي -

ثبة ال. آغبظ افتبء

٤ ثهب ډػٮهز ا آٱهب ا مبن اثشيا ج ؿىي ٽب ډسج ا هبډىػىبة آٹب ثالٵبچ ثٮي ا باه يػبر ٭ ٽى. طبوؤي٫ ث 1368ٽى: ايالا ا مبن بڃ

ب ٭چم ىاهڄ ي هبع ا ٭چڇ ىى ى ك اسمبڇ دىاهز ث ٥الةاٹياڇ ث دىاهز ث وهبڇ ههى ٽهى. 1369ا اياڄ بڃ همى اهلل آزډكڇ ا٥هال٫ ډهه ىكهي ىا اهبن سه ٵشبيا سهبن ٹيم 1ي٫ ث ٵشا ىاىن ٽى. طبڅظبا

از. 1369ډث٣ ث ډىاى

ٷ( ى 1413) 1371هٶل ى هبڃ 96ى « ة اڅٺبئهي ػثه ؤ اڅٶائي ٵ ى»ٽشبة ى ځز هىوهش ا هبډىػىبة آٹب 2.ډىش ي ةثير س٤ ىااڅچ

اهلل كمز ډىي آٹب ډيډئڅ ثب( «ىاوؼ دبڇ» ثٮياا) «ثسز زاطز پبم» و ثب ووشه ثا .1

ثهى، ٽب ث ج ډٺبڇ ثا ا «ا هبډى اډبڇ» څٶ٨ اټ ٥جى اه مهبن ا ىڂه ډهيع آٱهب اډهبڇ اهشٶشبئبر » ثب٭ىان ا ابن ٵٺ آاء ي ثى ا هبډى آٹب ػىبةډىل ډػٮز «ا هبډىه ډىشه

سپڄ ٽ 1373 بڃ سب 1363 بڃ ى سإ ثيي ا ٥جى آٹب ىاوؼ سپڄ ثب ا هبډى آٹب. ٽى ډ .ىاز ډببو ډست ػچبر دز و٪بڇ ډىشٺيان ذ ي ىيڅز ډىشٺيان ٴ ث سيغ ث ي بى ىاوؼ

هٶل ى 103ٷ( ى 1414) 1372ډچ اان. اه ٽشبة ى هبڃ بو ډٽ اىبى ي ٽشبثوبو دبڂب ا٥ال٫. 2 ي. شب )ثيين ٽ وبڇ ي وب( ى اان ث ؿبح ډو ؿبدوب

Page 113: ابتذال مرجعیت شیعه

771 ٵشبيا ډشىبٹ٠: وڈٵڄ

ا اه ٽشبة بډڄ ډٺيډ 1هى ډٮٵ ٽى از. آطب ډىشي اػمچه ٽشبة ا ا 4ى ى ٵهڄ اي اشٶشبئبر ي ٵشهبي 3ځا اػشبى ثب ٭ىان بىارٶز 2،ثيين اډ٢ب

ثبي. ٭ىبيه ٵڃ: اكپبڇ سٺچي، اكپبڇ ٥بر ي وؼبهز، ومهب، اكپهبڇ ي٥هه، ډي ي ئز الڃ، هم، كغ، اكپبڇ اىياع، اكپبڇ ډبڅ ي سؼب، ډشٶٹبر بډڄ

ډٺ ي آالر آن.

همىه اهلل آهز سب ا٭٢ب ډؼچ هجځبن ا و٪ ډكڇ ،ى ډٺيډ اب ي ٽثا ج ډ٦چه٬ هيوي، ثهه ثه اػشهبى ا هبډىډجى ث الكز ػىبة آٹب

آن وجهى. اهبن ىاوهش ٽه سىهي ى ډچڈ ابن سإٽي ٽىوي ي ثه ىڂ آن ا ػمٮهة )ٹهي( ايڃ اډهبڇ اهشهب االډبڇ ي اڅ»شىي: ډىة اډبڇ ػمٮ اډبڇ !ايڅه

اهلل آهز ٥بڅٺبو ي ډكڇ اهلل آزاوڂب ډكڇ 5«.)ٹي(څ٦ان ي اڅظٺة ي ٭ه االډبڇ اوي. سان يػى هبػ وياش ػمٮ ډىش٪ ى ډىت اډبډز

ٹڈ ي ثٮ٢ ا ډٺي ٭چم ؿىي وٶ ا هجځبن ي ثځبن ٭چمبء ا ډيه ك»( ډؼشهي اهز ٽه ٩چه ىئ )ىاڇاڅوبډ آبر ي ډاػ٬ بىر ىاىوي ٽ مبكة اڅٺبئي

سان ى اٵشبء[ ث ي ػ٫ ٽى. ي ثه سق ٽىوي ٽ ډب ىٹز ډجبو ي ٹهر ډىاوشڈ سب اىپ ثب ابن ډاػ هيڈ. اهه هبىار ي ٽچمهبر اشىجب٣ ابن ا وم

آيى ڈاه ا ځىآي ٽهى ب آن ٢ر ج ٽ ٹجڄ ا ٵشبيا ٽثٿ ى كٸ ك 6«ى ثا اطجبر ډػٮز ابن ٽبٵ از. ډ

ب اػشبى آٹببن ٭چ ډپى، ډلمهي ٵب١هڄ سست ځا ى ثو بىار ثڅىپاو، ډلمي ى، ٴ بوٮ، ٭جياهلل ػهاى آډچه، اثهاڈ اډىه ي ډلمهي

هي آن ىع ځا ي ډشه سبهخ هي اڄ ه٤ اپه ىزٹم ث ىي پڄ ډاډه هب ٽه ثها ٵه٬ ډهپڄ وبډ ٥ ٽبډڄ وٺڄ ي. اه ځا از ٽ ى ٵڄ ٹجڄ ث

و٪بڇ ب هبى هي ثهى ا ػبوهت جىكي ٽبثى ابن ثبڅٺ ب اػشبى ابن ى اٵششبف ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز اشٶبى ي.

سإڅٶبر. 4 ثىي ،54 1ع ،هلت ذجطگبى. 1 .5-8، زضض الفائس ف أرثة المبئس. 2 .9-23. ده، 3

.25-102. ده، 4

.6. ده، 5 .7، ى اڅٶائي ٵ ؤػثة اڅٺبئي. 6

Page 114: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 771

ا اظ فتبا ثبة زم. و

ى اهه ٽشهبة اهب ا هبډىز ومو ا ٵشبيا ػىبة آٹب سػماٽىن ث .ى ډ

اهلل آهز ووشه ډئچ: ډٺبڇ ډٺي ج ػم اهالډ ك٢هر ، ا هبډىها٭چمز ك٢سٮبڅ ا سمبڇ ( ٹي)الڇ ٭چپڈ. ثٮي ا يٵبر ك٢ر اډبڇ همى

ډاػ٬ ي ډؼشيه وى ډه اطجبر ي، ا ډل٢سبن اشي٭ب ىاڇ و٪ه يػ ى ثه ٽچ٭مڄ ٽى ب ٭مهڄ ب آن ثٺبء ث سٺچي ك٢ر اډبڇ ى ډبئچ ٽ ث شبن ا ىثبډجبٽ اڇ ا٭الڇ ٵډبئي. وپى

1وز. (اڅٴ ٹي)ػاة: اپبڅ ث سٺچي ث اډبڇ اكڄ ٭ ي كپڈ يڅه ٵٺه ثه ٵشاٵٺ سٺچي ٽىي، سب ؿ كي : اځ و ا ٱ يڅ

ى؟ ٵشا ي كپڈ ىڂان ډٺيڇ ډع: ى ډى ٽ ٵشا ثب كپڈ يڅ ٵٺ سٮب ٽى، كپڈ يڅ ٵٺه ډٺهيڇ

2از.٭چ ثه ػاى كى ي اهلل آزډچمه اډ يڅ ډل٢ ج اډز االډ ي»: ٭چپڈ ي كمةاهلل ي ثٽبس. اډب ثٮي سٮياى هبى ا ډهچمه ، الڇ (٩چ ىاڇ) ا هبډىيه ٮبڅ هشىي، ثه ىي، ابن اٱت ث سٺچي ا ك٢سسٺچي ډجشال ش ث ډإڅ اهاا اشي٭ب ىاڈ هبڅ ٸ ػم٬ ثه ج ي ډػٮز ى مب، ا ډل٢سبنػز سلٺ ث

ي سٮه ٵډبئي، هيايوي[ مب ا ثا ا ٽ ډمپه از ابن ث آن ډاػٮ ٽىى ٭مچكبډ وڂب ٭ىان[ ٭چ ث اهلل ا اډبڇ اكڄ الڇاالڇ اڄ ىي ي ثا ډش٢ٮٶه ي

كمةاهلل. ي ٭چپڈ ىاى. ياڅالڇي سٺچههي ا اههبن (طهها ٥ههبة)ع: ػهه٫ ثهه ٽشههبة سلاڅههچة اډههبڇ اكههڄ

٭چ [ ههي1369ډههىاى 16 1411ډلههڇ 15ههبءاهلل. ډؼهه اههز ان (هه ٹههي) 3.«ا هبډى

ىاڇ) ا هبډى٭چ ي اهلل آزډچمه اډ يڅ ډل٢»: ، هالڇ ٭چهپڈ ي (٩چهاهلل ي ثٽبس. آب اياډ يڅ ٵٺ ثا سمبڇ ډچمه اڅاډ از، هب ى هه ةكم

.25، زضض الفائس ف أرثة المبئس. 1 .28. ده، 2 .33. ده، 3

Page 115: ابتذال مرجعیت شیعه

772 ٵشبيا ډشىبٹ٠: وڈٵڄ

ٽ ث يالز ٭بډه ٹبئهڄ ي ډػٮ[ از؟ ي آب ث ډٺچاډ يڅ يه مبن ٵٺ ٽډٺچ وز، اڅشاڇ ث يالز ٵٺ ياػت از ب و؟ هيايوهي[ همب ا ثه ٭ىهان[ هه

االڇ ډلمي كٶ٨ ٵډبي. ا٥ب٭هز ا اياډه اهلل اڅكمه اڅكڈ. ثاب ٵٺ ٮ ث سمهبڇ ډهچمه ع: ثڈ

ز، كش ب ٭ ډچمه ياػت ااډ يڅ يالئ ي ه٫٢ سلز اډ ي و يالئا اڅشهاڇ ثه اهالڇ ي اڇ ث يالهز ٵٺه ا بن. ډب اڅش يهبڇ ؿ ثي ث ډٺچٵٺبء ٭٪ 2«ىاوڈ. ٹبثڄ سٶپټ وم اڅالڇ ٭چڈ 1ډٮډه يالز ائمػمٮه هب ائم ا ث ډل٢سبن ابڃ ٽى؟ ثه ياه٦ سان هم و ډؿڂ»:

شىي؟ يػبر ٭ اوب ىڂ ٽ ډشي يچ ثثه ىٵشه ډلشڇ ػمٮ اهبڃ ٽىهي هب ډهشٺمبا ساوي ا ٥ٸ آٹببن ائم ع: ډ

3«ياثش ث ډب ى سان ثذىاي. يػبر ٭ځٶش ي ٽ ؤ ډجبٻ ك٢ر اډبڇ )( يػة دىاهز هم ث كهبٽڈ »:

االډ از، ؤ ډجبٻ مب ى اه ډى ؿز؟ 4.«( اڅٴ ٹي): مبن ؤ ډجبٻ اډبڇ ع

ٽهىي، ي ٭چ ډچمه آپبا اچل ډ : ٽٶب[ كث شىي ٽ ثى څجىبن»: ٽىىي، ث څلب٧ ٵپ، ډبڅ، ډٺبډ ب ډوشچٴ ډب٭ير ډ ا ث ٥ٷب آن ځي ثځ

وي هب ډ ډچلٸ ډؿز ي آب ث ٽٶب ثبو. كپڈ اه اٵاى بيان ٽٶب كث[ ث ٽٶب كث؟

ٽىىي ع: سمبڇ ٽٶب ٽ ى ثالى ٱ االډ ى دىب كپډز ٱاالډ ويځ ډوي، اډهب ډٮىهب آن ٴ( ٽٶب كث ډلة ډاڅ ث ٵشا اډبڇ همى )ٹي

ابن ث ډجبف ثىن اډاڃ ي ا٭ا ي وٶ ابن ثا ٽ وز، ثچپ سٮٽ چمه ى اه اډ اػب ىي، ىسډاډ يڅ بن كاڇ از، ډڂ ه اډاڃؤي 5« ث ابن ا الف ثياوي.سٮ

و ارثةاالستفتبئبت ىٽ ؿىبن آن از، ډٮډه ائم ډى٪ ٽ ي وش «٭بىڃائم » ٭ث ډشه ى اڅجش .1

.از ي سلق

.33-34، زضض الفائس ف أرثة المبئس. 2 .58. ده، 3

.59. ده، 4 .95، ده. 5

Page 116: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 773

وز، شىي ب كث. اډب ى ډبن ډب اڄ ٽشبث ٽ كثاڄ ٽشبة ب ډ»: ى؟ ثه ډچمه ي اڄ ٽشبة ډلة ډ٭ٺي ډ آب ٹبون ٽ ث ډظبث

ٽىىهي ي ډ٦ه٬ و٪هبڇ كپډهز ع: ٽٶب ٽ ى دىب[ ىيڅز اهالډ وهيځ ډه ثب ابن ډٮبډچه طا( ډشإډه شىي ي همى )٥بة اهلل آز االډ[ شىي ث ٵشا

1«ى كش اځ ا ى ي وب وجبىي. ٽٶب ډشإډه ډ

اثبة سم. ثطضس فتب

ؿبدىؼڈ ثبٹمبوي ثه ا ډٺيډ ي ځا اػشبى از. ا ،دىؼڈ ٽشبة ټ ه. ب ىڈ آن د ا ټسپا از. ث ب ٽبډالا ب ي دبن ڇ آن د ټ

يويان ااو از ٽ ث ٭ث سػم ااوه ي از ي اسجب٥ ثه هٮبن ٱة ث كهييى ي، كؼڈ ٽشب ډى ځٵشب ڈ اكبو ايڃ دوياى. اځ سٮبٵبر ډي

بٵز. وٴ كؼڈ ډػى ٽب ډ

كهياٹڄ ا اياه٤ ا هبډىىي ٽ ػىبة آٹب ب وبن ډ سبن ثه دبن ز. اٵشبء ي ډػٮز ا آٱب ٽى از. 1369سبثشبن

آن ٽ ي( ػىبة آٹب ن ؿىيه اشٶشبء )ٽ ؿىيه وموى دب س. ا هبډىههشٶش ا ب ډه ىي همى اػب٫ ډ اهلل آز اڅچيان ا ث ٭مڄ ث سلډٺچ لبا

ىي. ډػ٬ ٽه اهز ٽه ثها اهشىجب٣ اكپهبڇ ه٭ ث ٵشا ابن ػ٫ ډ وهبډ اػشهبى وهز ي سٶچ ډاػٮ ٽى ثبي. وٺڄ ٵشا ىڂ ث اىڅ وبا سان ډػ٬ سٺچي وبډي. ا وم اوبٹڄ ٵشبي

ػىبة آٹهب اډ يڅ ى سٮب ٵشا ډؼشيه ي كپڈ چبض. ڇ ا سٺهي ا هبډىهىڂ ا٥ب٭ز سمبڇ ډچمه )وه ٵٺه٤ هٮبن( ا ىاوش، ااډ يڅ ثب كپڈ ډ٦چٺبا

ه ا٥ب٭ش ائ٦ كش ډاػ٬ سٺچي ا ا اكپبڇ يڅ ٵٺ ياػت ا٭الڇ ٽى از. ؿىث يالز ٵٺ ٹبئڄ ثبهىي، ب سٺچياا ٴ اػشبىااډپچ ، طبوباٴ ٮ ثبيډپچ ىاى ٽ ايالا

ى ډهشىي كپهڈ كهبٽڈ آن ثياوي، اثٮهبا ائ٤يالز اډ ا ډياٷ ػبډ٬ ډي٭ طبڅظبا ى ٺه ث ه٦ب وياش ثبىي، هبډهبا ٽه ډهچلز اٹهائ ى ٽهب وجبهي ا هس

ا٥ب٭ز اكپهبڇ كهبٽڈ يػهة وٶه اڅٮب ډچمه ثبي اػشىبة ى، و اىپ ٸ

.95. ده، 1

Page 117: ابتذال مرجعیت شیعه

774 ٵشبيا ډشىبٹ٠: وڈٵڄ

ىاش ثبي. ابن ا سمبډ اه ٺٷ ٽ ا ثيبر ٵٺ ٮ از، ٱٶچهز ٽهى ي ا ث ٵٺ ٮ وجز ىاى از.اډ يڅ سىب څيڇ سجٮز ا

هم ا كبٽڈ ٫ ىاوش ٽ ډٮىهب ٭هيڇ ػها دىاههز اډ يڅ ابن پذ.ډي ي ث ول اه ى ٵڄ ىڈ هاي آٽ ؿىبن آن هم ث ډاػ٬ سٺچي از.

ځى. ا د ډ ٵشا

ا اڅشاڇ ث اهالڇ ي يالهز اڇ ث يالز ٵٺ اډب اڅش»اىپ ابن ٵشا ىاى ضص. ا اشجببر ٵبك اهبن اهز. « ىاوڈ. ٹبثڄ سٶپټ وم اڅالڇ ډٮډه ٭چڈ ائم

٬ االڇ ي س ب آن ډىپان يالز ٵٺ ا ىائ ثاډٮىب ؿىه ٵشا اه از ٽث پچ االشٶشبئبرؤػثة هاي آډي ى ؿبىڈى ٵڄ ٽ ؿىبن آن هبع شىي.

ؿىهه اٱهال٣ ٵبكه ى ډٺبڇ سلق اه اشجب ډچڈ ثآډي از. ؿڂو ٽ ٽ ساوي ډؼشي ثبي؟ ډسپت ي ډ

ن فػل تز

ه يػبر ه٭ ي ا اياهڄ هبڃ ؤ 1368ا بڃ ا هبډىة آٹب ػىب الف.ىاهڄ ي هبع ا آٱب ٽى ي كهياٹڄ ب ٭چم دىاهز ث ٥الة ك 1369

ى ثهير 1371اهشٶشبئبس ى هبڃ ٵشا ىاى، ي ووهشه ډؼم٭ه 1369 ا ډىاى ډىش ي از.

اػشهبى ى اثشهيا ٽشهبة اهز ٽه ثها ٵه٬ س ا ٵشبيا ٶز ځها ډڈة. اپبالر ډث٣ ث ډي٭ز ج ابن بى ي ثى ي اٽىن ى ػهز اٵششهبف

ٽه دهىغ ځها آن ثه ثه ا ٽب ځٵش ي، ىكبڅ ابن ث ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز ػباوهياهشه ٽبثى الڇ ثا ج ىالڅز وياى ي اشٶبى ا آن ىثبڅٺ ب اػشبى

اٵشبء ډياٷ ثب سيڅ از. ىكي ثبڅٶٮڄ اػشبى ډ٦چٸ

اهلل آزٶه ث ٵشبيا ٵشا آډي اػب٫ ډپچ٭ىان ث ثب ا آوـ ى اه ٽشبة د.٬ از ٽ وبٹڄ ٵشا ثب ى سبن س ابن از. اه ووشه همى ي سلاڅچ

ٽىي. ٵ ډهى ا ډػ٬ سٺچي ډٮ ،ډؼشي

اكپبڇ هى ا ډٺي ا هبډىآٹب ز. ڇ ث ٵشبيا م ډؼشيه ىاوهش اهز. ي هم ا كبٽڈ ٫ ىاوش )و ډاػ٬ سٺچي(. اډ يڅ

ا اڅشهاڇ ثه اهالڇ ي يالهز اڅشاڇ ث يالز ٵٺه ا ا هبډىآٹب ثبالهي .

Page 118: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 775

ډجىب اهاع ډىپان يالهز ٵشا ثاه ٽىي ٽ الډ ٱٹبثڄ سٶپټ ا٭الڇ ډ ائم ٬ از.ٵٺ ا االڇ ي س

Page 119: ابتذال مرجعیت شیعه

زنفػل

هربلفت هطارغ ثب هطرؼت ضجط

ډهىاى 17ههئ ) ياثاڅٺبهڈ ډه اهلل آزوؼٴ ثب ىځز ٭ڈ ك( 1372آ ١18هب ډه ځچذبڂهبو ) ډلمي هي اهلل آزٹڈ ( ي ٭ڈ ك1371

ي ى ههبع ا ٽه ډىبهت ډبن ثا ث ٽ وبوين ډػٮز ډٺبڇ ج ثسو ىاى ي. ىهبڅز ويب اډىش ي و٪بډ ػم االډ ى اډ ډػٮهز

سٺچي ثب ډٺبيډز ډىٶه ٭چمهب ي ډاػه٬ ههبع ا ٭ىان ډػ٬ ي ډٮٵ ډٺبڇ ج ثىى يدبب ث ىاهڄ ٽ ا٭شا ٭چمب ثچى ٽ ډاػ ي. ثب ځش اه سال

ثب اه اډ آٱب ي. ى اه ثبة ثٮهي ا ثلظه ډٺهيډبس ى ي١هٮز سجچه ي سهيغ ي ب هبع ا ٽ ع ا ٽ ث ټ ومو ا ډوبڅٶزډػٮز ج ى هب

ى ب ىاهڄ ٽ اب ډ ومو ا ډوبڅٶز ٽهب . اڅجشه ډوبڅٶهز ډلبٵهڄ ډلبٵ٪ه 1سان ا و٪ ىي ىاز. ډج ا و وم

:ا هبډى آٹب ډػٮز ثب ډلٶچ ب ډوبڅٶز . ثه1

اٵشهبى هب ثهبن ث ابن ج ي مبن ا ٽ وٺچ ووشه ا هبډى آٹب ػىبة اػشبى ٭يڇ ىثب. پڈ االههالڇ كؼههز ٹههڈ ى ا ػچهه ى 1368 هههىاى ى. اهز ههى ډههجبف ډلمههيسٺ اهلل آههز ا٩هبو٪

ىاوڂب ئ ي االډ اوٺالة دبياان ذب ى اډبڇ ومبىي يٹز ډٺبڇ ٹبئڈ واة ياثاڅله هه ػب ػيي ج ا هبډى آٹب ىثب ا و٪ ى ډجبف اهلل آز ا ٹڈ ډات ي اىبن . هى ډه آٹهب : »ىي ډ دبن ډجبف اهلل آز ثباله. دي ډ ىيڇ ثب ثا واة آٹب. ٽىي ډ پر ډجبف ثڂهڈ ؿه كب١هان ا.« ثواوهي ي ا ساوي وم ا٭اة ثيين ا بئڄ ٶل ټ كش ٽ ٽ ىثب ىڂه ػچه ډٶبى. از ثى ډجبف اهلل آز «تبضد ربهؼ» ٽشبة ياشب ډچپبن ډ٦ٶ آٹب ػىبة ډلشڇ ىاومىي

اهه وا اىپ ىڂ ي ػچ كب١ه ثه وٺڄ ث پ. ي دو ٥ٸ ىي ا ػچ اه ډهبن ى ػچه . ځز ډ ىز ث ىز ب بڃ آن ى بىٷ اډبڇ ىاوڂب اڅبر ىاوپي ىاوؼبن ي ابسي

ٽ ج هجځبن ډؼچ ٭٢ ي بىٷ اډبڇ ىاوڂب ئ ٵٮچ ٽى ثبٹ( ډي) ډلميثبٹ اهلل آز .ىيڇ بنىاوؼ دبن ى( 84 اسن ضطح) از، ٽسب ډيس ى ٹڈ ى ي ثب ډجبكظ ډي٭ ا هبډى آٹب ػىبة ډػه٬ سٺچهي ث ثٺب ثا وي ډاػ٬ ا پ ث ػ٫ ث ما ثٮي ث 1368 بڃ ا بىٷ اډبڇ ىاوڂب ػىبة ډػٮز ث ځ اډب ٽى، ډ ډٮٵ ډاػ٬ ا٭چڈ ٭ىان ث ا ډىش٪ اهلل آز ب ٽى، ٶب ىځش

Page 120: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 750

ډ٦بڅت اه ٵڄ ٭جبسىي ا: ب ډػٮز ج ى هبع ا ٽ ؿى ډى - ثير اهلل ډػ٬ ك ډلميكه ٵ٢ڄي اهلل آزډوبڅٶز ډكڇ -

ډ اىثچ ىثب يوهي سٮهه ډػٮهز ى اهلل آزػمٮ آهه ه٦ج ومب ىز ٮ

الكز ابن ثها اٵشهبء ي ډىش٪ ث ج ډجى ث ٭يڇ اهلل آزدبڇ ٽشج - ډػٮز.

هډي ػبډٮ ا٭٢ب ز ثهٶډوبڅ - ج زډوبڅٶز ثب ډػٮ ڄوڂجبن ث ىڅ ا ٵٺ اػجب ځ ٽىب -ى اډه زه يكبو يار ا٥ال٭بر، ذب ي ىاىځب ي ب ا٭شا ث ىهبڅز - زډػٮ اىاډ ىاى ج زا٭شا ث ډػٮ -

. وڂاز ل ا هبډى آٹب هجځهبن ډؼچ ٭٢ ي بىٷ اډبڇ ىاوڂببثٸ ئ ٽى ډيي اهلل آز ابڇ مبن ى. ڇ ى جه

ى ىاوؼبن ا پ دبن ى ىج يب ى هى ډ اهالٷ ى دبن ي د ١مه ا ده ىياىهڈ ٵهڄ اػمچ ىوجبڃ ى ابن ثٮي ډا٬١. )ٽى ډوبڅٶز لبا اډ اه ثب ج ډٺبڇ ډػٮز ..(هايآډي

اډهبڇ ىاوهڂب ( 1373-77) اڅبر ىاوپي ي( 1371-76) ب ٭چڇ ىاوپي ى ٶشبى ى ى ډه: ثطضس ؿىهي ىيڇ، ډپاا ىاوڂب آن ابسي ي ىاوؼبن ثه ا ا ٵٷ ب وٺڄ ي ٽىڇ ډ سي بىٷ ډٽ وٺڄ ىويځبن ي ځىيځبن. وجىڇ بن ځىيځبن ا ب وٺڄ اه ډشٺڈ ىوي هى ههجوشبو ػىهبة ډػٮهز هب وٺهڄ اهه ډ٦بثٸ. از آډن ٹبثڄ وٺڄ لز بىځ ث ي كبسىي ٹي ى آٹهب

ػىبة ثهالٳ ډه اڅجش. وياز هيا ڈ ډج ٽب ډلبٵ٪ ػىبف ډبن ى كش ا هبډى ډهجبف آٹهب هاوهين اډهب . اهز اوبٵ ث سٮبثځو اه .ثواوي ىز ا بئڄ ساوي ډ ا هبډى آٹب ػىبة ډٮشٺيڇ . ٽىي وم اٵشبءىكي ډ٦چٸ اػشبى ث ىالڅز ،ٱچ٤ ثيين بئڄ

دبياان ذب سلٺٺبس ډٽ ثب ډبكج ى 1372 ثمه 6 سبن ى ثٮي بڃ ؿب ى ډجبف اهلل آز ځٶشه ٽ اډشباس ي ٵډى ٭٦ب ابن ث ډشٮبڃ هيا ٽ ب يځ ي ابن و ىثب ثواڈ اځ ډه: »از ابن ٽ، ثپىڈ ٭ ٽسب ػمچ ؿىي ى يڅ ٽىڈ، اىا ساوڈ وم ا كٺ ٽىڈ، لجز ٽى، څ٦ٴ ابن ث

دبجىي ي سٮجي ثب ما ا ډيز ٮي، ي ثىثب ثب سؤڇ ا ٵاز ي س سٺا، ثب سؤڇ ا ٵٺبز اډهز ىاډير ډبڅق سو ي ىياوي ثب ا ىوبن ي طبٹت ي يه ٵپ االډ، ډجبى ي اڃ ث

ي يٷ ثهب مها ا االډ ډوشچٴ ٭چڇ ا ډىي ث بډز، ي ؼب٭ز ثب سؤڇ ا اكشب٣ ي كڇ االډ، ثوبډ ي و٪ڈ ي ػيز ي سال ډشٮبڃ، هيا ث سٽڄ ثب ما ا وٶ ا٭شمبىث اڄ، ى ب ځا

يف ثهب ا ډيز ډاب ي ائ٤ م ٽچم، ټ ى ي ،ا٥ب ائم ي ٭ يڅ ث سڄ ثب سؤڇ ا سلٺٺبر ديپي سييه ،وحط سل اظ فطظا ضجط« )ٽىي ډ ػم٬ اهال ي ثىيځ ي ٭جبىر اهالډ

ا ډجبف آٹب ػىبة ؿڂو اىپ( 87 ،1378 ثب االډ، اوٺالة دبياان ذب ى ٵٺ يڅ ومبىيځ !ثڂڈ. ىاى ىڂ ىاشبو از، ي ىيڇ و٪ ث ووز و٪

Page 121: ابتذال مرجعیت شیعه

757 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

ب هطرؼت ضجط زض ذبضد اظ وطض چ ثبة ال. ظه

پډش ي يكبون ك ب م ډىش٪ ى هب٥ار هى سميار اځبن اهلل آز ٽىي: ځو سڈ ډ اه ا هبډىٽىن ډػٮز آٹب ا ثا ډ٦ف

هجځبن اىپ ى ػچثب ثبالهډػ٬ س٤ كپډز ب ډىڇ؟ سٮه » ٮهز ا وبىهي ٽ ثالٵبچ د ا كچز ډكڇ اډبڇ سپڄ هي ٹهي ډػ

ډههئڅه ػمٮهه ي ػمچهه ثههه ا ائما ي ا اآن ٭ههي ځٵشىههي، يڅهه دهها٥ال٭بر ي ذب ي يار هبػ ىيى ثآډيوي ډٺبڇ ډػٮز ي اٵشبء ا و

ډ ج ډىشوت ا٭٦ب ومبىي، ي ىاهث ى آٹب ډلمي[ ى ٽ ئه ٹهٹ٢بئ ثى ث ا م اه ډ٫١ ا سٮٺت ٽى ي ى ثهالى ډوشچهٴ ٽه

ابن اا ىاز. ٽى ي ث سٺچي ا ډػٮز ابن ا ٭ىان ډ

هياكمي كهبع [ آٹب 1371هئ ډىاى اهلل آزد ا كچز ډكڇ ابن آٹب ،ه ى ىج ومبػمٮ ٵ ى ى ه٦ج [ ا هبډىه

اػه٬ ډػهى ا وبىهي ډ ه ثا ډػٮز ٮ ډٮٵه ٽهى ي مه ا ډشٮب ػمٮ ا وش ١ممبن ث ثبن ٭ث ثا ومبػمٮ ځٵز، ي ه٦ج

ثب اڄ اػشبى ابن ى ػهي ب ىاث٦٭چم يكهية اڅمػٮهة ي “٭ىهان ا ثهؿبح ي سپظ ي؛ ي ډئڅه يار هبػ اان ى ىي ي دبٽشبن ” اڅٺبىة

٭ىهان ډػه٬ ډٮٵه ااٽ ث اهلل آزځچذبڂبو ي اهلل آزابن ا ى ٭ ډى ث ثبن اىي ثب ٭پ آٹببن ي سجچٲهبر هبى ثه اها ى ٽىوي ي ػي

ؿبح بويوي ي ثه ٭چمب آن ثهالى سه٬ ٽىوهي، ٽه ه ىي ػهي وهى اىؼبوت ډػى از.

ٽ ديا ثى ثه ډٺهبڇ جه اث٦ پ ا ډئڅه يار هبػ ىاهاها ډهئڅه يار هبػه ثه “ثبي وى ډه آډي ي ځٶهز: ډىي ډ ٭الٹ

اڅٮمڄ هث وياز ي ٭چمهب [ ى آن ثالى ٭پا هبډىډػٮز ابن آٹب ا اب ډه وبډ ثى، ي ثاه دا وجىوي ي ج ابن ا و ئاڃ ډ

هچ ىيشبو ث ابن وشڈ ٽ اه اډ ث ١ مبز، ي ثب اىپ وبډ ډه هټ ا ٶشىهي هؾ ثى ا ٥ٳ ډئڅه ډى ٭شبة ٹا ځهٵشڈ، ي ىوشؼه ځ ثٮ٢ه ا ٹجالااىپ ډئڅه كش يا كٸ وياوي ث ابن وبډ ثىىي ډڂ

1”.كا ابن وبډ ا ثجىىي ي ٽىشڃ ٽىىي

1301-85ياكمي ٵ وؼبو ) اهلل آزډكڇ ثطضس7 اهلل آهز ىان ( ا هبځ 29ن ثه ډهير ى ي څجىهب ا هبډىابن ي ذ ػىبة آٹب همى ي ومبىي

ىج ى ىډٸ ثهى اهز. ا ډهبن يكهبون هبٽه ٭چم كځا ثىبن بڃ ي

.768-769 1ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات .1

Page 122: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 755

سان ووشه ډياٵ٬ ډػٮز ډٺبڇ ج ىاوز. هبع ا ٽ ي ا ډ

اهلل زض ثطت فؿل اهلل آتثبة زم. هربلفت

ځى: ډ٦چت ډى ث اوشٺبى ٹا ډى اه ثبة ؿب

اهلل ػبڂب ٵٺ ي ډا٬١ ب ٵ٢ڄ -

همى اهلل آزډػٮز ٮ ى څجىبن د ا يٵبر -

اهلل ى ٵٺ اشيالڅ ي ٵشا آطب ٵ٢ڄ -

اهلل ٭چ ٵ٢ڄجبٻ سٮت ډج ي ٹير ب ثدوي وبډ -

اهلل ال. ربگب فم هاؾغ سبس فؿل هكلت

( ډشڅي وؼٴ، بٽه ثهير 1314-89اهلل ) كه ٵ٢ڄډلميي اهلل آزډكڇ ه ى څجىبن، ډا اهلل آزاالهشب ډكڇ ( سب آه ٭م، يٽڄ سبڇ1966) 1345ا ى څجىهبن سه ٵٺه هٮ ى ثير، به« اڅمٮي اڅ٭ االالډ» ٭چم ك

ن وز ثى از. كبڄ ډٮب ي ا ومبىب ه٤ ايڃ ډٺبيډز ى ډٺبثڄ ٱبجباهلل سثز وڄ ػيي ا ٮبن ث ى ثير اهز. دىغ بڃ ٵٮبڅز ٵ٢ڄي ؿڄسه ػبڃ ډج، اػشمب٭ ي ب څجىبن ى وڈ اهلل ډڈ آډهشڂبن ډپشت ٵ٢ڄ ى

سي هبع ٵٺ ي اڃ ىاز. ى بثٺٹن اه شىي. ي ؿىي

ى وؼٴ، ٵ٢هڄ 1371ه ى ډىاى اهلل آزثٮي ا يٵبر اشبى ٭ىهان اهلل ثهي ى څجىبن ي ٵپ ډػٮز ٮ ى ػبن ٭ة ي ث پ ا وبډىب ه ب ىش وؼٴ ي ٹڈ( ډ٦ف ثى. ه )ي و ى كى ډبن وڄ ػان ډشي

٭الي ي ٱبڅهت ث سچ٤ ث ډاص ىش ٵٺ اڅ يځ ىاهز ٽه ى ډاػ٬ ډٮب ي ډبي وم ي. ايڃ ؼب٭ز اثها ٵشها سهب ٵٺه، ؤ سهب

ا٭شٺبى ي ثىاز ػيي سبو، ىيڇ آىبئ ثب ػبن ډٮب، ي ڇ ثههىا ا يځ ځٶز ٭يڇ سٮت ډج، ډياا ىى ي اڄ اػه٬ اهلل ى ډ ٵ٢هڄ ىن. سلٺٺهبا ثه

ػان ډٮبه ا ي ٵشهبيا ډشىبهت ثهب ډهبن ي ى هي هب آن سهه ػمچه واوهي بن ث دـيځ آىبسه ډهبن ب به اػشمهب٭ اٹشهبى ػهبن ډٮبه ي ىډجبكض ا٭شٺبى ٮ ثى ډىىب آن سه ىځاوي ىببن ډٮب ى ډ االڇ از.

اهلل ى ىٵهب٫ ػبوبوه ا كٺهٷ ډهىڇ ډ٪چهڇ ٵچه٦ه ډا٬١ ب يه ٵ٢ڄ

Page 123: ابتذال مرجعیت شیعه

751 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

پههب ى هبيډبوهه ي ا ثهه آډ ههب سؼبي٥چجبوهه اههٲبڅ ي ډوبڅٶههز ثههب بههزة سجهيڄ ٽهى ثهى. سه ډػ٬ ب ي ډٺبيډز ى څجىبن ثچپه ػهبن ٭ه به

اوي. اي ثى يځبن اهلل څجىبن بځىان ي سثز كة جان ي ثيو

٬ همى ٭بډز ب اهبن ا ثه ػهبن سه اهلل آزاهلل ى ډبن كبر ٵ٢ڄډىش٪ ىاز. اډب وجز ثه ػىهبة اهلل آزدٵش ثى. ي ياث٦ كى ثب ډكڇ

٭ىان ج ػم االډ اهان ثه همز اي اځ ؿ ابن ا ث ،ا هبډىآٹب اډ ډچمه ػبن هب جه هٮبن ىوهب ا ى ٹهي ٹبډهز آٹهب ىبهز، اډب يڅ ډ

سه اي ځه ډػٮهز آٹهب ىاوز. ا م ډڈ وم ا هبډى ا وذهٵز. ا هبډىه ثى از. ا هبډىسه ډىشٺي ٱااو ډػٮز آٹب اهلل ډڈ ٵ٢ڄ

ذو اهلل آتهكلت زم. هطرؼت ضؼ زض لجبى پس اظ فبت

ى هبڃ ا سٶچ ثب ډى پة )ډىش هي اهلل ى١مه ډبكج ٵ٢ڄ اهلل آز همىه ي اهلل آزډػٮز ٮ ى څجىبن د ا يٵبر ( ث وپبر ډم ىثب1386اهلل څجىهبن ب ويب ػم االډ اان ى اډ ډػٮز، ډا١ه٬ كهة ىهبڅز ج اان ثهب ډػٮهز ډاػ ي ول ا هبډىډػٮز، ىيځب ػىبة آٹب ىثب

ٹا از. ب اه ډبكج ث ثه ه٤ ٽىي. سػم هى ا ثبن ډ

ىي: ځو س١ق ډ اه ،ډػٮز اهلل ا ډئچ اٵشاٷ هى ثب كة اهلل وٺ٦ ٵ٢ڄٽ ٽبو ثىوي بن ث اان ډٮ٦ٳ ثى. ى اان اهلل سػ ثاىان كة

يٮز ي ډاػؤ ډ هاشىي، كش اځ آن و ى و ډشٺڄ ا وم ى ډػٮز ډهب آن ثبي،ب آن ٬ ػه ه٦ه ثها ٱډػٮه ٽه اي ا ډ

ٹجبڃ ډػٮز ډه[ اهلل ى ... ٥جٮ ثى ٽ ثاىان كةبٵشىي بهش ثىوي ډ 1«اان ثى.ډ٬١ چج ځٵشىي. ي اه بځب ثب ثه ه٣٦ ى

ه وهبڇ ډ ثب ډه ډبو آٱب ي ٽ اهټ ثهى چج ػم اال»ثٮ٢ ه٣٦ ى اان ډػٮز ىڂ ي، ي ا ڄډه ى ډبن ډاػ٬ ډؼ ډ ا هبډىډا ډبو٬ ډػٮز آٹب ٽهىن ىيوي. ثه مهه ىڅهڄ ثها ىي

ين ث اه ډٺى[ ٽىوي، ثا ډٹٮز ډه ا ث ؿڈ آډين ثوبډب چج ا ى د ځٵشىي، ا سؼ٬ ٽبو ٽ ثه ىڅهڄ ثب ا اچة

ثه آاء ي اٵپب ډه ث ١يڇ ډ٬١ ځٵش ثىوهي، هب ثهاوڂوشه جهان ي ٽ ٽه ب آن اهلل ثا ډاػ ثب ډه ثب سمبڇ ٥ٷ ي يبئڄ، ا٭٢ب كة

كبيس اهلل، ٵ٢ڄ اڅيډلميكه ؛...لبل ىصا ،... ىصا تحسث ىصا ضرػبت، هالف سات ػي. 1

.159 اڅظٺبٵ، االالډ اڅمٽ ايا ثير ،2012 اڅظبوة، اڅ٦جٮة ؛2007 ثير، ىااڅىب، پ، ډى

Page 124: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 751

پ ډه ډشٺڄ ثهىڇ اىث ٽىوي، ٭الي ٸ ډچ ډه ډ١ٮ چج ىاز س٭

ٽىڇ، اډب ي ډإاوٺالة االډ ى اان ا س ٽىڇ، ٭چٱڈ اىپ ي سجٮز ومثهب هب آن سبث٬ ډل٠ آن وجىڇ، ثا هىڇ اٵپب هب ىاشڈ، ٽ ثه ا

1«ثٮ٢ ه٣٦ اوٺالة االډ اان[ سالٹ ىاز ي ثب ثٮ٢ ىڂ و.

ځو اه ا هبډىي ا ىيځب آٹب ٥جٮ از ٽ اان ان ي ث ػياا»هز يال اان ث و٪اىپ ا٭شجب اوي ٽ ډػٮز ى اان ثبي، ثالف ثي

وبن[ ډػ٬ ثبي ډياٵ٬ يالز ٵٺ ثبي، ي ؿىه آٵٺ ډشمٽ از، ي ا ىي ٹڈ ډل ااو ى ك ى ٽ ډػ٬ ى مبن ىائ ٸ ډاډ يٹش ډلٺ

ثبي. اه سجه[ ډئچ ى اه ثبي، ؿ يڅ ٵٺ ؿ ا ډياٵٮه يالز ٵٺىاوي ٽ ډػٮهز كبڃ[ ٽ ١ي ډ از. اډب كپډز[ اان ى٭ه ډٺبڇ

ٽىي، اه ا يٹش آٹب ي ډإډػٮز وؼٴ ا ث ډجىب ب س ى ٹڈ ثبي،ٽ ث ابن ثا سان اي١ب٫ ٭اٷ ٽىوي ډشػ يڈ، ؿا يإشبو ا س

2ي ي١ٮز ٮبن ى آوؼب اكشبع ىاشىي. ث

: ثطضس

ي ػم االډ ىيان آٹب إ٣ الڇ ثا ډػٮز ډى س الف. ا هبډىه ي ا م ډهڈ ډياٵ٬ يالز ٵٺ ثىن، طبڅظبا ډٺڈ اان ثىن، طبوبا ايالا سهبث٬ ډله٠ سه

ش اځ ا٭چڈ ډاػ٬ ڈ ثبهي ثىن ي ډشٺڄ وجىن ډػ٬ از. ابن ډػ٬ ډشٺڄ ك هاي. ډشٺڄ ڈ ا١ وز، سبث٬ ډل٠ ډسبثي. ي كش ث ډػ٬ ډاي ثوم

هب ىپشه هي ډػٮهز سهبث٬ ډله٠ بهز اهلل څجىبن ى ډهئچ كة ة.٭ىان اهلل ډوبڅٶز ٽى ث ب ډػٮز ٵ٢ڄػم االډ ثى از، ي ث ډجىب آن ث

اثا كپډز اان ى سوت ي س٢ٮٴ ډٹٮز ي ٽيوي.

اهلل ا ه٦ه ثها ډػٮهز آٹهب ػم االډ اان ډػٮهز ٵ٢هڄ د. ثها ا اهلل ػمه اهالډ ين ډػٮهز ٵ٢هڄ ڄ ابث ٽى. ثب ډؼ ا هبډى

په كٵ ث يپهى ډش - سوج ٽى. اه ثوبډ ؿڈ اوياهشه ي ثوبډاهلل ثه ه ٥هٸ ډمپهه؛ ة. سهؼ٬ اهشبه ثى: اڅٴ. سٸ ډوبڅٴ ٵ٢ڄ

اهلل ٭چ ي. كة اهلل؛ ع. ثاوڂوشه جان ي ثيو ډوبڅٶبن آاء ي اٵپب ٵ٢ڄ

اهلل زض فم استسالل فتا هكلت سم. آحبض فؿل

ب ػچي سإڅٴ ى ٮت ډوشچٴ ٭چڇ ث ى ظاڅشإڅٴ از. ٭اليم ٽاهلل ٭بڅ ٵ٢ڄ

.162 . ده،1

.163 . ده،2

Page 125: ابتذال مرجعیت شیعه

752 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

ا دثهب ىاى. سلٺٺهبر ٵٺه اي ي سٺهار االډ اي ى ٵٺ اشيالڅ و ٽبوبډهډىش ي اهز ثه ثه ا ٽىنسب 1374ىي هبع ٵٺ ي ٽ ا بځىاو ا

ٽشهبة اڅؼهبى، ٽشهبة اڅىپهبف، ٽشهبة ػمچه اهز ، اآنى دىغ ػچي ثبڅ ډي ثزاال٥ٮمة ي االثة، ٽشبة اڅة، ٵٺ االػبة، ٵٺ اڅماض ي اڅٶائ٠، ٵٺ اڅٺ٢بء، ٵٺ اڅٽة، ٵٺ اڅلغ، ٵٺ اڅ٦الٷ، اڅمه ي اڅٮي ي اڅى، هچة اڅؼمٮهة، اڅجچهٯ، ٹب٭هية

.ال١ ي ال١ا

(، 1374)ىڅهڄ اڅمىبهټ اهز: ى ٵٺ ٵشا اي كياٹڄ دىغ ٽشهبة ډىشه ٽهى سهه ( ډهڈ 1377) ٵٺه اڅهٮة (، 1376) اڅٶشبي اڅا١هلة (، 1375) اڅمبئڄ اڅٶٺة

.(1382) اكپبڇ اڅٮة ثبالهٽشبة ٵشا اي ى ػچي، ي

اهلل ى ډجبكهض ا٭شٺهبى ه ى ډجبكض ٹآو، ا آطب ٵ٢هڄ ډشٮيىث آطب ٭الي »، «االوجبء ډاػٮبر ٵ ٭مة»ٽشبة ثها آهب ثهز ډىلهاا »ي « يالهز سپهى

« ډچمه از؟

سله ثه هش ډشٮيىاهلل آطب ثز ٵ٢ڄ بثڄ ٽ از. ى سق ډٮبٳ اڄٹٵه »، «اڅهاء ٹهيية »، «٭چ ډان اڅلٸ»، «و٪ة االډة كڃ اڅٲي»ىآيى از: ڇ االههالٷ ي هلٶ اٵششبف، ډپبف ى٭ب ٽمڄ، ، ي «اڅجز كبة اڄ هؼبى

ػمچ از. اآن

هكلت چبضم. پس بهجبضن تؼػت هصج لسضت سبس

سو ىاى ي، اٵپب ا هبډىاهلل ډبو٬ ډػٮز آٹب ډبو ٽ ډػٮز ٵ٢ڄ ا اهلل ى ثبهاو ٹ٢بب ٵب٥م ډشٶبير ٵ٢ڄ ثبوه ائمه ي يالز سپهى

هث ثا اوين ډاػ٬ ىش ٭چ ي ي سوت ي سي وز ي سهو اهلل ي ىز ڈ ىاىوي ي اػشبى ٵ٢هڄ ث . ٹير ب ي سٮجبر ډج ىزىاى ي

٬ ي اڃ ٵز! س

ډ ذب دبياان يش ثب ذب ٹي )ڂبن ثينػبو ډپٻ ي ډشڈ ث مز ثبيب پيش ا ٭چمب ٹڈ ي وؼٴ ا ل ب اان( ى داوٺالة االډ ( 1369)اهٶىي 1411بٵش ا ډ٢هبن بډبن ب دىي. اه د اهلل ډ ٮ ٵ٢ڄ ى. آٱب ډ

ثؼهز ى آثهبن اهلل آهز ي ډكهڇ 1372ب١ڄ څىپاو ى ثمه ٵ اهلل آزډكڇ

Page 126: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 753

ىىي. ب دبن ډ ث اه د 1375

ز اىجه 16) 1417 ةلؼه 27ډا ػاى سج ى اهلل آزاډب كپڈ ډكڇ ثوي: ( ث ډئچ اثٮبى ىڂ ډ1376

اهلل[ ځمها ي كه ٵ٢هڄ ډلمياڇ ٽ ٵى ډٽ ي ډشٽ ي ډپاا» ب ػب وز. ثه ٽىىي از، سيغ ي ي آطب ي هاوين ٽشبة ځما

ډى اٺچي ا ي ػب وز، ي ث ډڇ طجر اػشبى سىڅڄ ځما ي ٭يځو اٹهاڃ ياػهت ډىه ٹبئڄ ث اهاډت ي آځب ٽىن ډ ىٵب٫ ا ٭ٺبي كٺومب )ډچشجه ثه څجهب اهڄ ىهه( ٹها ط ځمابن يكبوإس از سب سلز

«وڂوي. اهلل آزډكڇ اشبى ا سج اڅجش سب ٭مه ىاهز ٽچمه اػشهبى آٹهب ىثهب ب كپډز ى ك ي ډػٮز ث ثبن وبيى. ي ىهبڅز ا هبډى

هي ٹها ىاى. إاهلل ا ډى س ١الڅز ٵ٢ڄ 1376يكي هابو و ى ډ اهلل آزاهلل( ٭ييڃ و ى ٵ اڃ )اپبڃ ى ډػٮز ي اػشبى ٵ٢ڄ ا هبډىػىبة آٹب 1ق ىاوز!اهلل ا ل ا سٺچي ٵ٢ڄ

اهلل ا سٶهٸ وپهى، ثچپه ى آن سىب ٵ٢ڄ ډىش٪ ثهالٳ اٽظ ډاػ٬ و اهلل آزٵ٢ب ىڂه ا ىاو ي ههيډبر ي سؼچهڄ ٽهى. اهبن ى دبهن په ا مهبن

اهلل دي ثى وز: ډپٻ ٽ ا ډػٮز ي آاء ٵ٢ڄ ب دډؼشي اهز ٽه ثه اهالڇ اهلل ى ثير ٭بڅم ٵ٢ڄ اهلل آزك٢ر »

ٽىي ي ا ىاو ي ٽشبة هيډز ډ ٵهيىه 22هى . ب ثه ثهى ډه1384 .»

اهلل ث دوي وبډجبٻ سٮت ډج ي ٹير به ډىش٪ ا ٵ٢ڄ اهلل آزىٵب٫ ډىش٪ه ثبثهز آن اهلل آهز ا ىڂه آډي، ى دبن ىاى ي سپټ ٽىوي ي همبا

ډىش٪ و ؼب٭بو ى دبن ځي ٵب وز: اهلل آز! س١ق هاشىيا ثب ا٥ال٫ ي ا٭شٺبىڇ آوـ ث ډ ډه ډم از، ا ډه از، ي ډه آن» «. 1384ٵيىه 31اڇ. وش

اهلل اڃ ي. اهبن ثهب ىڂه ا ٵ٢ڄ ډىش٪ ىثب اهلل آزډيس ثٮي ىيثب ا

ٽهى سإ اهلل ٵ٢ڄ اهلل آز ډكڇ ٭چ اىشوز ى «وز ١الڃ» وبڇ ث يثبش ډپٻ ػبن مبن. 1 ٽه

ىي االډ ػم ث وىټ ىيو ٭بډچ ډس٢ ػٮٶ. از ٮ ډاػ٬ ي ٵٺب ثب وبياىا ىي ثب ىمىىثب (. 1376 ،1997 «ضزز ضجبت العطاء هأسبة» وبڇ ث وش اهلل ٵ٢ڄ آاء وٺي ى ٽشبة ػچي لل هب ،لفها حبت، تغت، لي ضوس اهلل فؿل السسهحوسحسي اهلل آت: از هاويو ٽشبة اهلل ٵ٢ڄ .2010 ػٮٶ، هچڄ ډي ي ه٢ جل ډ٦ٶ ،السبسي السي ذػه ضزز اضىبالت ف،

Page 127: ابتذال مرجعیت شیعه

754 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

مبز ٽىوي:ي كب ه ى شډشٮيى٭چمبء االڇ ي ىاا سإڅٶبر اهلل[ ا ٵ٢ڄڅ ډٮ٪ڈ»

ثبي ي ابوز ث ؾ ډچمبن ؿ ثي ث ٭چمبء ي ىاومىيان ػب ډوشچٴ ډ 1«.1386ثمه 30وز.

اهلل ي ػم االډ ى اه اياه سب كييى ثجى اهلل ثب كة اڅجش ياث٤ ٵ٢ڄا سب آهه ٭مه دهٵز، وه آن ػهبن ا هبډىاهلل ډػٮز آٹب بٵز، اډب و ٵ٢ڄ

اهلل ٽهي. سٮت ډج ي ٹير به ىهز ا سپٶه ي سٶهٸ ٵ٢هڄ ډپٻ ٭چ ي ځ ث اان ٶ وپى.جب ډ اهلل ثٮي ا اه ػبن ٵ٢ڄ

هس اضزثل اهلل آت روؼوبظ ثبة سم. آذطي ذكج

همىه اهلل آهز ٹ٢بئ ى ډبن ٭جياڅپڈ ډ اىثچ ئ ٹ ي اهلل آز ثى، ابن دىبى ىث ا وڂجبن ا ى ډهبن جه ػىهبة آٹهب ا هبډىه

ٹڈ اٽشٶب ٽى. ا ابن ؿىيه ػچي ٽشبة ى ٵٺ ٭چم وذٵز ي ث سي ى كٵٺ اڅٽة ػچي(، 4) ٵٺ اڅلييى ي اڅشٮار ػچي(، 2) ٵٺ اڅٺ٢بءاشيالڅ ثب ٭ىبيه

ئ ثب ٭ىبيه ٵشا ى ٵٺ ب ي ٽشبة ٵٺ اڅم٢بثة، ي ي اڅشإډه 2)كبة اڅٮيةاڅهطٺ اهلل آهز ( ډىشه هي اهز. اهبن ده ا ىځهز 1380) ٭مچ بڅػچي( ي

ٽى. ا٭چڈ ډٮٵ ډ٭ىان ډىش٪ ا ث اهلل آزدبن ٥الة ڂبو ىځچذب

هكلت ال

ا ى سان ث كپڈ ډكهڇ ػمٮومب ډ اىثچ ٽ ووشه ه٦ج اهلل آزااى ي ثهى، ده ا ىځهز ٭هڈ 1359ه ٵيى 24همى ى سبن اهلل آزى 3( ى سهبن 1372آ 18ډلمي١هب ډه ځچذبڂهبو ) ي اهلل آزٹڈ كسهان اهاى ػمٮى ومب« ه ډػٮز ى ٮسٮ »ډم ثب ٭ىان ه٦ج 1372

ي ا آن اهبن ي ثى. ثٮ ػمٮومب ؿبډه ي ىكٺٺز آهه ه٦جى. اه وىيٽ ػمٮ ٽىب ځاش ي. ډلشډبو ا اډبډز

سٮه ډاػ٬ وؼهٴ ي ٹهڈ ا ډهبن ايڃ ث ول ډ اىثچ ى ه٦ج اهلل آز

اهلل آز اشبى ډكڇ ثز ا. وي بٵز ز ب پطسص ث پبسد ب ب زسگب ب ٽشبة ى ٵشبيا اه ډشإٶبو. 1

ي اډ٢ب ي ه٤ ثب) ا ثب ٵشبيا اه ا ا وو ٽ ډىش٪ ى ا( اهبن ډه ځاهشىي وهىي اهشهب .ذبڂاڇ ممبو

Page 128: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 755

ههى ا ثهيي ن ٭جياڅپڈ كبئ ى ث ثٮي ٽ اهلل آز١بء ٭اٹ ي آٹب اهلل آز بي آن ثى از دىاهز: 1322ٹڈ ى بڃ ييى ث ك

٭چم كچز ٵډىوي ډػٮز ډ٦چٸ ى كاډبڇ ىڂبډ ٽ ك٢ر» اهلل آهز ٹهڈ ثه ك٢هر ٭چمه ه ي ى ك اهلل آزوؼٴ ث ك٢ر

وڈ د ثه ه و كييى ىيبڃ ي اهلل آزځچذبڂبو ذى ي. ك٢ر وشؼ ډػٮز ډ٦چٸ كييى ىي سب هبڃ ى ػا كمز اڅ شبٵشىي ي ى

ځچذبڂبو ډىل ي. ى اهه يهب اهبن وه ثه ػها اهلل آزك٢ر ا يٵهبر دببن هيايوي ث اهبن ثهبى. ده كمز هيايوي ٵشىي. كمز ث

دىي ٽ اوي ي ډ ډػٮز وڂان ي ځچذبڂبو ډىڇ ىثب اهلل آزك٢ر اهلل آهز ؿ ٽه ا ثبهي ثه ډػٮهز ثځهىڈ؟ ىڂهبڇ ٵهر ك٢هر

ياثاڅله اٶبو ث ابن ٭ ٽىوي: مب ډػ٬ ثٮي ا هى ا سٮه ٽىڈ. اهبن ى ػهاة ٺچيٽىي سب ډب سپچٴ هى ا ثياوڈ ٽ ا ؿ ٽ س

[. ي سٮه 124ٶ ا وشىي: اهلل ا٭چڈ كض ؼٮڄ بڅش اوٮبڇ اه آ٥ه ثهى اڅٲ٦بء ي ٹجڄ ا ابن مهه ډكڇ ٽبٴ ډػٮز ٮ ا ىي

«از.

ٽهى ي ه دبډج ثٮي ا هى ا ډٮٵ ډابن ١مه اب ث اىپ دبډج ځو اىاډ ىاى: ٽى اه ٮي ا هى ا سٮه ډبډ اډبڇ ثاډ

سه ٵى ي ډىج٬ ډػ٬ ثشه ي بشډػٮز ؿىي ىډىاډب » كبڃ ځ ډڇ وهي اهز ٽه سٮه ډػ٬ ثٮي ا هى از، ثباهثا

ذبڂهبو ا ځچ اهلل آهز ټ ډػ٬، ډػ٬ ثٮي ا هى ا سٮه ومبي. ك٢هر ٭ىان ډػ٬ هٮبن ثها ثٮهي ا ههى سٮهه وپهى. ا ث ي ٽىوب ٵز اڅٮ٪م ه و ٽ ا ثا ثٮهي ا ههى سٮهه وپىوهي. اهلل آزك٢ر

ډهىڇ ا ا چ وز ٽ سپچٴډٶ وبډ و يز ( ٹي)ك٢ر اډبڇ ډػٮز ثب يػى اه، كش ټ ٽچم ىثب ٽى، اډب ػبر ډوشچٴ سٮه ډ

وىز ي ث ثبن ػب وپى. اځ ٽ ثڂي ٽ ډاػ٬ دهه ٽه ډػه٬ هب٥ ائ٤ ههب ډهبن هىهبن ٽىوي، ث ا هى ا سٮه وم سٺچي ثٮي

اوشبة ډو ى، اه كٳ ثى، يڅ ى ډبن ډب ډػٮز ثبي ث يچب اهه اهز ٽه ډ ك٢ر اډبڇ همى ڈ ٽ اٵشوب موبىز از، ا

٭ىان ډػ٬ ثٮي ا هى سٮه وپى ي ي ه٤ ابن شڈ، ؾ ٽ ا ثد ثب لجز وپى. اهكش ټ ٽچم ڈ ى

هب آن سىب ؿ ٽ ى ډبن ډاػ٬ يػهى ىاهش اهه ثهى ٽه ځهب اٵشا ؿ ٽ ٭مڄ ٽىهڈ؟ اهبن ب مب ث اوي ٽ ډب ى اكشب٣ دي ډځو ډاى ث ٵشا ٵالن آٹب ډاػٮ ٽىي. ٮى ثٮي ا ډه اوي ى اه ٵډى ډ

Page 129: ابتذال مرجعیت شیعه

756 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

اٵشهبى ابن ياػي ائ٤ ډػٮز از. اډب ؿىه ډاى ثب ٽڈ اسٶبٷ ډ، ډاػ٬ ثٮي ا هى ا ځب ډاػ٬ سبن ي٫ ډػٮز ٮ... ؾ از. ا[ش دبثػب از. هيايوهي ي بدىيي ٽىوي. ى ڈ اه سٮه وم ىز ي بش ا ا ىز ډب وڂى... . اه اوشوهبة ډػه٬ اه ه

سهه ي سهه، هلق هبڅڈ ٽ ٮ آن ا ثځي از؟ ... ؿ اډشب ىاىسه و٫ اوشوبة ډػ٬ ډج، مه ي از ٽ ى ډت ٮ ٭ت ث ىن ما ىز ٭مڄ ٽى ي وشؼٽاوشوبة ډػ٬ سبى ىاى. اه ي يػ

اوهي ى ډظجز ث ثب آيى از ... سىب ؿ ٽ اشٮمبځان[ ځ وشاوهش 1«آن ىهبڅز ٽىىي ډػٮز ثى از.

هكلت زم

ډ اىثچ ثب اشٺجبڃ اهلل آزب ه٦ج ٵاياو ډاػ ي. ابن ثه ه ډڈ اوشٺبى ٽى. ايڃ يوي ػب ى سٮه ډػٮز ي ىيڇ سلمڄ هب هى ا ىي اډ

ي ثب ٩اٵز اوشبة ى ډػٮز ا ،٭ٺي ي ٽة ډىشٺي. ى ډل ووزهټ ؾاىپ ب ٭چم ډٮٵ ٽى. اي ثب اب ث ډػ٬ بثٸ ا هالٳ ىز ك

همىه وه اهلل آزى ٽ ډكڇ اوي سق ٽ اػ٬ د ا اوٺالة و ؿىه وپىا ډوىهش اهز. اي ډىه وڂٶشه ي ه٦ه ى اهه ډهى ا ىاهه ث مه ډىاڃ ٽچم

ډى ډظبڃ ى ٽ ٵى ا ثا ثٮهي ا ډػ٬ ٵٺي ا ىاه« ب -اڅوبډ يز» هى سٮه وپى از.

ډث٣ ث اػشبى ډ٦چٸ ي ب ٶب ٹڃ چ ډه اڅشق ابن وب٩ ث وٺڄاث ٽىب ي. ابن ٽه ػم االډ سچٺځا ثىبن ا ػبوت ا هبډىج ػىبة آٹب

ث ډىت ډػٮز ي اٵشهبء ىشبثا وىټ وب٩ ث ٵٮبڅز يي ډٺبڇ ج ثا و ابن وب١بش هيي ى ا ا٭الڇ ٽى. ى ډل ىيڇ ډٺيي ډوبڅٶز هىكي ثى

ػه اثها ٹجبڃ ډىشٺيان ډبڅمزهى ا ا ٭يڇ آاى ثبن ي ٭يڇ ډياا كپډز ى 2ٽى.

.832-833، وپب امالة. 1

ىا اډبوهز امهز ى ډٺيډبس ٽ ثب 1372 ى 3 ډم ومبػمٮ ىيڇه٦ج ى اىثچ ډ اهلل آز .2 ي ډمچپهز اډهز، اوٺهالة، ٹهآن، اهالڇ، اډه ثبڈ؟ ؿ ؿ اډه. ثبڈ اډه ثبي ڈ ډب: »ىاز ا٩ب

ڈ وي، ډ آت ب اډبوز ي ىا اډبوز ث ىمه ڈ. ثىي ډ آت ىي ا ىا اډبوز ثبڈ.... ډچمبوبن ياى اڅ ب اډبوز ث ىيشبن ا ٽ ا يډىثب هاڈ ډ اډي ډه... ىيز ثاشهبن هى ډه هها ٭ىان ث ثچپ ثيها ټ ي ١ياوٺالة، ىمه، ٭ىان ث و ډب ٽ سڈ ډ آن ا ډه. ٽىڈ لجز ثه كش ايٹبر ځب وي، ډ يډ اڅ ب اډبوز ث ىيز ٽ ىڂبډ. ...ثوڈ يډ ٹآن ي االڇ ي اوٺالة

Page 130: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 710

هتظط اهلل آتثبة چبضم. پغبم وتج

ياڅمهچمه هالڇ اال سىب ٽ ٽ ػؤر ٽى ث كؼز 1373ى بڃ ثهب ا هبډىهډىش٪ه اهلل آهز ډػٮز وشي ډكهڇ ي ډسجىكي بىآي ى ٽ مب ٶبٵز ثى:

ىڂبډ ثى ٽ ډه ىيڇ آٹببن ىاوي ډػٮز آٹب » ا ډ٦هف ا هبډىه ډ ٽىىهي، آٹهب ٽىىي ي ث ټ پچ ثب كظز ډػٮز ي ډاػه٬ ثهب ډه

سمبڇ ډاػ٬ ثبهي ډ٦ه٬ جه “ بم ٵىؼبو ى وىاو هى ځٶشىي:هاشىي ډاػ٬ وز ډ ى ٭ياى ا هبډىىاوشىي ٽ آٹب ي ؿن ډ” ثبىيٵى ډٮٵ ٭ىان ډػ٬ ا٭ال ي ډىلث شٶبى ا ٹير ب ابن ا ثثب ا

ٺبوه ي ههالٳ ب ډشمچ ٽىىي سٮٴ ب ٽ ا ابن ډ ٽىىي، ي ىيڇ سٮٴب ىاى ي ىاوي ىه ي ډػٮز هٮ ي بن از ي هال ػىج ٭ٺي

ٽىىي ي ذب ي ا٥ال٭بر ي اه ډ١ه٫ ك ا ٵيا بز هىبن ډ اا ىاوي ي ډجچ ٽىىهي ٽه ٵٺه٤ اهبن ا ٲه ا ى ډىب٥ٸ ډوشچٴ ياىا ډه ه اڄ ډه هاشڈ اه ډ٦چت ا ثډٮٵ ٽىىي، ي ا ٭ىان اسمبڇ كؼز ثه

ي ى آت اڅ ب اډبوز ث ٽى، اشجب ٽ ٵمي ډ ثٮيب ځب از، ى يډ ٽ ٵمي وم ڈ هى[ 1304 ډشڅي ه ٽڅز ىڅڄ ث ډه... ٽىڈ ثبن ا سچو ډ٦چت ټ هاڈ ډ اىؼب ى ډه. ى ډ دمبن ؿ ډه ٭م ا وز ډٮچڇ ا ثوڈ، ثبي وبهبىي ا ٭ي ثا ؿىي ا بڈ كٳ ثبي ډبوهي ثهبٹ ب ثٽز اوٺالة اه. ٽىڈ اوٺالة ډب! ډه ٭ان. آيڇ ىز ث ب كٳ اه ثبن ثا ٵش ىيثب ي ثبي ٭مهڄ ثهي وياوش ډاى ثه ى ډب ٽ ډٮشٺيڇ ډه اډب. از ىاش ٵاياو ډظجز دبډيب ي ي ٽىهڈ ډه ثه

از اه ى، ډ اوٺالة ىين آت ي ىاين هي ډػت ٽ ډب اشجببر ا پ. وڈ ډ آت اوٺالة وز، ؿىه ياهلل. از ىمه ثبي، ډىشٺي ٽ ي از ىيز ثبي، ځ شب ٽ ٽىڈ ډ ځمبن ٽ

ثهبوي ي ٽىي ډ سپت ا بن وىبن بن، ٹچت ي وياوي ا٭شٺبى ځىي ډ آوـ ث ٽ ځاو شب ثبوي ٽ وز ىز اه. ٽىىي ډ اوشٺبى ي وىي ډ ىاى ىڅ ي ا ٽ اٵاى ثڂهي ٽه ؿهڈ ثهبال ي اان ي اوٺالة اال ي ش ٵٺ يالز ١ي س ش، اوٺالة ١ي س ٽ ى ځٶش اي ث اثيز، اوٺالة. از اوٺالة ث هبوز ي وبىز ثهىبځو اه .وپىڈ ثهى ډىشٺيه ثبځو اه !ويا ٹجڃ ا اډبڇ

ثڂي ا ډ٦چج ټ از ډمپه. ٽىىي ثبن ا آن ىاوي اوشٺبى كٵ اوٺالة ىيشبن اځ ثڂاي ٱچه٤ ٽه ډشػ سب ٽىىي ډ لجز اي ثب اشيالڃ ثب ي آاڇ ثبن ثب ثچپ ثوي، وم ٽ ا ځ ٱچ٤ ثبن اډب ثبي، اهشجب . ...ى مبن ځئڈ ډ ډب ؿ ٽ ثبڈ وياش اوش٪ب ىڂان ا. ووؼبوڈ ا ډبن ىيشبن. ثبئڈ هىډبن ث ډٺيا ثبي ا مب ا٥اا ٹيهچٺپڈ ي: ٵډبي ډ هيايوي. وز ډمپه ؿ ؿىه. ثبىي ډب دي ٽبډالا ي ٽىىي سپا ا ٽ مـىبن. از آٵي پيڂ ډوبڅٴ ا س ي ډه ٹبٵ هى هيايوي[ 14 وف ثبٵي، ډوشچٴ ب ځو ث

٭ٺهي سلمڄ ىوجبڃ ث ؿا د. ىاى سٶبير پيڂ ثب ڈ ٵپبمبن ٽىي، ډ سٶبير پيڂ ثب بمبن ٹبٵ از آډ ډٵٺز ٭مچ و از اوٺالة الف ث و ىڂان ث هى ٭ٺي سلمڄ ياهلل ثبڈ؟ ىڂان ث هى ى ي ٱډشٺڈ ٥ ث ىاڇ ٹي ډه ٽ ٽىىي هبڃ ي ٽىىي ءثىاز ډه وىبن ا اٵاى از ډمپه... ډٮبب ا ثبي. ىڈ سو ىمه ا ا ىيز ثبي ډب ٽ از اه ډه كٳ اډب. ثوڈ ب كٳ دى .(737 - 738 ،امالة وپب.« )وز ىمى ب ىيش ث ىڅڄ ٽىن اوشٺبى. وپىڈ اشٶبى ٱچ٤

Page 131: ابتذال مرجعیت شیعه

717 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

ډمچپز شي كبٽڈ شي، اډهب ٹ٢ه ؤبوڈ ٽ مب ى ا٥ال٫ ابن ث ډػٮز ا ثڂاي ٹياش ډلٶ٧ ثبي.

ااٽ ى ٹهي كهبر ي ى ثمبهشبن ثىوهي، ډهه اهلل آزآن يٹز ى سه٤ 21/8/73سى٪ڈ ٽىڇ ي ى ډه 21/2/1373بىىاش ا ى ډه

. اڅجش ايڃ ثىب ثى آٹهب ڇٵشبى ا ىهبډډه ٹم[ ثا آٹب اآٹب ډلمي[ ډثىهي “اهبن ځٶهز: آثبى ڈ ثب ابن ثيى يڅ ثٮياا يكه[ ٥ب هڇ

ٶشڈ اه بىىاز ا ٽ ډث٣ ث ډػٮز از كٳ ٽىي، ؿن ابن ى اال ٹمز ډڈ “ ډه ځٶشڈ: ”.ٽىي ٵب ډػٮز از ي اه ډ٦چت ا ٹجڃ وم

“اهبن ځٶشىهي: ثباله “،ي ٶشڈ[ ازدبڇ ډه مه ثى ىاوهڈ ؿهن ډهه ډهه ځٶشىي ؿن اه ډ٦چت ډ٦بثٸ ډاآٹب ډ اډب ”،ا وياى ډا ډٮي ثياي ٵبي ثڇ. ثبي ډه ډ هى ډه ډ ٭ٺي

اى ډٮهبين يار[ ما ثب وها هوىاو آٹهب ٵهالف ډه اه دبڇ ا ي ٭چ ډه ي ا هبډىا٥ال٭بر ى ثو يكبوز ٽ اػ٬ ث ډػٮز آٹب

هوىاو آٹهب ههي/ ػ٬ لجز ٽى ثى، ثه مها وهش ثٮ٢ ډاٽ ٭چ ډه هلجز يكبوز ىبن ػبوه ىاىشبن ىاىځب ياهلل[ ك يف

ٽه ى ” ځهز ٹچهڈ “ م ث وبڇاهلل ډظ آٹب ډىي څ٦ٴ ٽى ثى، ي وبډآوؼب ثب آٹب كىبن لجز ٽى ثى ي كىبن ځٶش ثى ٽ ډب ث ىٵش آٹب

ڈ ثب ډب ډاٵهٸ ثهى ا هبډى[ آٹب 1371ثمه 23ډىش٪ ٽ كمچ ٽىڈ از ي اځ ابن ډوبڅٴ ثى ډب ا سثن ډ ا ٽى، ي و ټ وبډ ى هٶل

ډيهه كمچه ر ډىش ي ثى ي ى آن ثه ػبډٮه ا٥ال٭بٽ س٤ ابى ډه ي آٹب ٥هب اهڈ اآٹب ډي ثى ٽ ؿا ث ىڂبڇ ثلض ا ډػٮز،

اوي ٽ اه وبډ االن د ډه ز، ډه ټ وو ا ډؼم٫ اىب ډا ڈ ثى ډه ٽه ثه آٹهب اټ دبٽز ځاشڈ ي ىاىڇ ث آٹب ډا ى ثيهي، ا هبډىه

لب بىىاش ٽ ډه وش ثىڇ اهه اهز ٽه ډهشه آن ا ثها همب ډ هاوڈ: ... ډ

ډػٮز ٮ ما ٹهير ډٮىه ډهشٺچ ثهى، ثؼبهز اهه -7 هها كپډهز ب ٭چم ػه ڃ ث ىز مب پش وى ي كاشٺال

ب سهال از، ي ؿىهي اهبى هم ٬ ډ٢االڇ ي س ووي ٽ ثا آىي ډٹٮز ٭چم ډكڇ اډهبڇ ٽىىي ػىبثٮبڅ اطجبسبا ٽىهي، همىه[ ا دهيا ومهوچ٣ ى، ب ډ ب ثب ٽبب ىذچمب اځبن ډٮىز ك وڂاي ٹياز ي

ا٭هالڇ ٽىهي: ب ي ػىبثٮبڅ از ٽ ىٵش مب مبا ث ډچلز االڇ ي كٽ ا ث ىي ىاوي ا ػاة اىا ن ابن ٽببن بى از ي ي٩ٶؿ

ڃ ثه ثٮهي ػهاة ډهبئڄ ه٭ ىاى ىاىن ډبئڄ ٭ ډٮيوهي ي ا كهب ػئه ا ډاػٮبر ٭چمه ي ىىه ي كشه يػه ه٭ ى ي مبا مو

Page 132: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 715

ب اػب٫ ىي. اڅبثٸ ث ك ٵٽمب

“ث ابن ځٶش ي ي اثالٯ ي 12/8/1373 ى”

اىب ا ثا اهبن هف ىاىڇ ثه اىؼهب ٽه مډه ځٶشىي: ډه اآٹب ډځٶشىي ابى ډه ؿه ٽه اهز؟ “ ؿىي ابى مب سال ٽىىي...”يڇ ث ډػٮز مب هلجز ٽهى، اى ٽ اػ٬ مه وا آٹب ٵالف ځٶشڈ ډظالاهب٭ز ثها اهبن ډه ډ٢من اه دبڇ ا كييى وڈډه ځٶشىي يٹشاآٹب ډ

ډه اىڈ. ثٮي ا ؿىي يٹز آٹب ډ ػاة ډ ځٶشىي هة ډه ثٮياا ځٶشڈ، ابن ػاة دبڇ مب ا وياىوي؟ ا هبډىآٹب ثبالهث ډه ځٶشىي

ځٶشڈ ؿ ٽ سبٽىن ث ىز ډب وي از؛ ثچ هټ ػهاة اهبن آډه ااٽ، ابن ټ وىاو سلټ اهلل آزىاىوي ي آن اىپ ثٮي ا ٵر

[ ي ث ىوجبڃ آن اٵاى ا بډبوي ٽهى ي ٭چه ډهه 1373آ 23 ٽىوي ٮب ىاىوي ي ثا سٮ٦ڄ ٽىن ى ث كى ؼهڇ آيىوهي ي سجهن ي

[ ٽه 1373ى 3ي 2 يبڄ آوؼب ا پشىي ي بځىان ډها سيهي ٽىوهي، 1«اڇ. ثبن ٽى سٶڄ آن ا ٹجالا

ه ٵٺ ثى ٽ ث آٹهب ډىش٪ ووش اهلل آز ثطضس7 ي هلبا ٽشجهبا ا هبډىه :سٽ ىاى

ىڂ ث االر ٭ ٽ ا٭الڇ ومبي: ايالا اشٲبڃ سمبڇ يٹز اىا . ث ثبو1 ب اػب٫ ى. اڅبثٸ ث ك ٵيػبر ٭ ٽمب . طبوباى دبن ىاى وم

وي. ها كپډز ب ػ . وڂاي ث ىز مب ك2

اهلل آهز ډٹٮز ٭چم ډكهڇ سال ٵايان ابى مب ػىبثٮبڅ اطجبسبا ٭چٱڈ. 3 وواي ٽى. ادي اهمى

هسضسي بة پزن. هربلفت ثطذ اػؿب ربهؼث

ثب اٵشبء ي ډػٮز ػىبة 1373ډيه ى بڃ وٶ ا ا٭٢ب ػبډٮ دىغكياٹڄ كهه ٥هب ي اهلل آهز ډلمهي ډهاډه ٹمه، اهلل آزډاٵٸ وجىوي. ا هبډىآٹب اهلل آهز ډكهڇ ػالڃ ٥هب هم، اهلل آزآثبى، ډكڇ هڇ اكمهي آ ي ٹمه

ډيه ى بوٮ ٭٢ ىڂ ػبډٮ اهلل آزا ډاٵٺز اهلل ٭چ ډپى. ډكڇ آزى ػچهبر ػبډٮه شه ابن ى آن ډبن ٽم ٩باا آن ډبن و ىڅچ ى ىز وز.

ٵٷ ث اه ف از: ٽى از. اي وپش ٽز ډ

ي( )757 - 62 1ع هتظط اهلل آت ذبقطات. 1 وه ا ثوه هوىاو 2ع ،دهه ػهت، 13 سهبو

1594).

Page 133: ابتذال مرجعیت شیعه

711 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

ډه ٹمه ي اډىش٪ ى هب٥ار هى ؿىيه ثب ث ډوبڅٶز آٹببن ډ اهلل آز ال.ډه اٽىي. آٹهب ډه اب ډ ا هبډىآثبى ثب ډػٮز )ي و ج( آٹب ٥ب هڇ

ٽىي ا ث اه ىڅڄ ٹجڃ ډ ا هبډى آٹب ډىش٪ ثا اهلل آزبوين دبڇ 73ى آثبن ههى ه ځٶشىي ؿن اه ډ٦چت ډ٦بثٸ ٭ٺيډاآٹب ډ»هى ي از: ٽ ډ٦بثٸ ٭ٺي

٭ٺهي ثهى ډه ڈاډثب آٹب اىپ آثبى ثب آٹب ٥ب هڇ« ثڇ. ثبي ډه ډ ډه ډٽىي ا ا ٹجڃ ومى ٵب ډػٮز از ي اه ډ٦چت ا هبډىٽى آٹب ؿن ٵپ ډا٥هال٫ ډهه ىكهي ٽىهي. ډه ٭ها ډاډىش٪ ث ما آٹب ډ اهلل آزثىن دبڇ

آثبى ؾ ځا ٽشج ثا ډػٮز ثچپ اػشبى آٹب ٥ب هڇ اهلل آز ا هبډىه ڈ اډ٢ب وپى از.

ډيه ى اډه ب ثه ا ا٭٢ب ػبډٮ ډيي ٽى ث سپټ اهلل آز زم.ى ٵهڄ ثٮهي هاهي آډهي. ٽ ؿىبن آن ٽىي اب ډ ا هبډىډػٮز ػىبة آٹب

ٽىي، اڅجش ډٮشٺي از سىي ابن ثٮهي ډه ٹم ا ٽ ډاډ اهلل آزوبڇ ابن ډوبا ب ډسٶ٬ ي. دىؼىج ر ډجبكظا ك٢ ى ػچب

ډيهه ثه هاي آډي ثٮ٢ ا٭٢ب ػبډٮه ىياىڈى ٵڄ ٽ ؿىبن آن سم.ډه ي ثٮ٢ ىڂ ډوبڅٴ ثىڈ، يڅ » 73آ 11 ى ػچ اوي ٽ ډىش٪ ځٶش اهلل آز

ډىش٪ ث وبڇ ابن اب اهلل آز« ٽب ا ډب بهش وجى ٵٺ٤ ا ػچ هبع يڈ. اوىي ثبىي. ٭اليس آثبى وم ډه ٹم ي ٥ب هڇاػ آٹببن ډب آن وپى اډب آن ثه

ػبډٮه ٭ىان پ ا ډاػ٬ ى ػچه ډىش٪ ث اهلل آزدىبى اه ىي وٶ ث يا٦ ډيه سلز ٵب ٹا ځٵشىي.

آ ٹم ث وبڇ ډكهڇ اهلل آزهاي آډي ىياىڈى ٵڄ ٽ ؿىبن آن چبضم.ا ا هبډىٽىي ٽ ډاٵٺز سچٶى ثب ډػٮز آٹب ػالڃ ٥ب م اب ډ اهلل آز

1سپت ٽى از.

ثب ډػٮهز آٹهب ٺىبا 1373آ ٹم ى بڃ اهلل آزاډب هى پزن. ا هبډىه سه ىي ٽشج ٽ ا وٶ ډػٮهز آٹهب ٹيم ډاٵٸ وجى از، ؿىي ا هبډىه

ځىى، ي ى ډبكج ثب يوبډه ثډ 1374م ى ىز از ث آثبن س٤ آ ٹ ثها جه ث ثىبى بڅز ثهب هاكز هالكز ځبى الڇ ي وبډ سهي

.354، فطاظ فطز آشض لو، 10 ،1376 آثبن 5 هبسم، ػم ئ ث . وبډ1

Page 134: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 711

ٽىي. ډػٮز ا وٶ ډ

ډىش٪ ث آٹهب اهلل آزكبڃ آٹب آ ٹم دبڇ ه ث ا ى ا هبډىه ػم ٭چى ٽى: ا ث ئ ځبى وبډ

ٹي ٹجال )دبڇ هه ي مـىه ٵٺ ٭بڅ ٥ ٽ كٺ ډپاا مبن» ډه اډلمي ډه اهلل آزس٤ پ ا ٭چمب 1373آثبن 12څ ٽ ى سبن ډٮ٪ڈ

[ اثهالٯ هي اهز.( ثه ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه ا هبډىٹم[ ث ابن آٹب ب ي ػىبثٮبڅ از ٽ ىڂه ثه ډهبئڄ اوي ث ډچلز االڇ ي ك ٵډى

٭ دبن ويي، ي ا ىٵش هى ا٭هالڇ ومبئهي ٽه ثه ٭چهز ډهبئڄ ځ ث ډبئڄ ٭ ٽبٵ ثا ثلض ي ٵل ي دبنٵايان ج ٵز

1«ٹڈ اػب٫ ىي. ٭چم ث ك اب آن وز، ي

ٽىي: ث بم ٵىؼبو اٹا ډ 1376ڄ اياڄ آ ډٶ ي ى وبډب ا٥ال٭بس ډا ى ٵب ٹها ىاىوهي ثٮي ا يٵبر آٹب ځچذبڂبو ثـ»

ٽىڇ ٽه هو كمڄ ث لز ډ ، اڅجشڅ ا ډ٦ف ٽىڈ ٽ ډػٮز ډٮ٪ڈڅ ى اه ٵب وٺ وياوي. يڅ ثٮي ا يٵبر آٹب ااٽ ابن ث آٹب ډٮ٪ڈ

ٵډىوي، ف ٽىن ابن هىبن[ كمبز ډا ډ٦ ب سلبا اډى سچلبا[ بى ي، 1373ٹڈ، آ ٭چم ډجىب ي ډإه ػبډٮ ډيه ك سب ؤ ث

څ آٹب ډلمهي[ هى، هذ ا٭هالڇ بب ا٥ال٭بس ي ىڅ ثـ آن ڈ ثب ٵبٹجڅ ابن ثا هبع ٵٺ٤ ي سٮه ډٮبيوش ى ا٥ال٭بر ثها ػباوهياهشه

اث٦ ب ىاه كج ي ؿب ا آن ٹجڄ. وبډ ډػٮز ابن ى ىاهڄ ثب .«2ځ كب١ ث اواٳ ويويشڈ ٽ ثب و ابن ىا

اهلل آز ضطن. ىاوهي ٽه ډػٮهز آٹهب يػٮٶ ٽم هى ا ايڅه ٽ ډهډپى ثب اهلل آزثب ث ډوبڅٶز ډكڇ ا ا٭الڇ ٽى از. اي ثا ووشه ا هبډى

ٽىي: ډيه اب ډ ى ػچبر ػبډٮ ا هبډىډػٮز آٹب

ا ځٶش از ٽه ډهه ايڅهه ٽه ى ډبكج ډب د، آٹب -ىي»ٽ ؿىيه ػچ، ى ا ا٭الڇ ٽىڇ؛ ىس ا هبډىثىڇ ٽ ډػٮز آٹب

سٺچهي ا وهبڇ هائ٤ ډيه لجز ي ثى ٽ آٹببن ياػهي ػبډٮ ػچثجوي. ى آن ػچبر ثځبو ڈ ثىوي، يڅ كب١ه وجىوهي اهم ا آٹهب

ا ثبيي. ا هبډىثبيوي. يڅ ډه هچ اا ىاشڈ ٽ اڈ آٹب ا هبډىبءاهلل ثٮهي ى ػان از. بن ا هبډىهة، آٹب »پ ا اه آٹببن ځٶز:

هيا كمز ٽىي ډكڇ آٹب ډپى ا. ابن ځٶش ثى ډهب « ٵز ډٺش٢.

.356. ده 12 ،1376 آثبن 5 هبسم، يډلمي ػم ئ ث . وبډ1 .277-278 ،لو فطاظ فطز آشض. 2

Page 135: ابتذال مرجعیت شیعه

712 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

ب آن اڈ، ىاشيواڈ، ك بن ا آيى ثب آٹببو ٽ اڈ ىبهڈ ي ا ډه ساوڈ ث اػشبىبن هبىر ثهيڈ، يڅه ثهب آٹهب ډ ه يوك ا هبډىه

1«وياشڈ ي ا٥ال٭ وياڈ.

: ثطضس

ټ ووهشه وٶه ى ډلمي ى ى اىپ ٽياڇ اهلل آزثب ٽم ٩باا اهلل آز. 1ډىه ٽهياڇ ىاهه هيډبر هؾ ٽىي. ا اوي ٹبثز ډ ا٭الڇ ډػٮز ډٺبڇ ج ثى

د ٽى. سان ؿڈ وم

ډيه ؿىيه ػچه ثها ډٮٵه ډاػه٬ ػباڅشٺچهي ابن ػبډٮ. ث وٺڄ 2ٽهياڇ كب١ه وجىوهي ثځا ٽى، ٭چٱڈ ك٢ ثه ثځبن ى اه ػچبر هؾ

اهڈ 73آ 11ا م ىاى ٽه ى ثجوي. اډب اىپ ؿ ډٮؼه ا هبډىام ا آٹب ا وپى از. ، ي ؾ ابى ا٭الڇ ډ ا هبډىآٹب

ډيهه ثه وٺهڄ ى ػچبر ػبډٮه ا هبډىا ډوبڅٶه ډػٮز آٹب . پ3ځو ا ٭يڇ ٽ اڈ جه ٭ه آيى: آوپ ث وبډ اب ٽىي اه آٹب ٽم ث

«ى ٵز ډٺش٢.بءاهلل ثٮي ػان از. بن ا هبډىآٹب »

ډهپى ثهى اهز. اهلل آزډكڇ ا هبډىډوبڅٶه ډػٮز آٹب اػمچ. 4هبن ا ډهب ثهب آٹبهبو ٽه اهڈ »ٽىهي: ځو اشيالڃ ي ا وٺڄ ډ ٽم اه اهلل آزساوڈ ثه اػشبىهبن هبىر ىبڈ ي ډ ا ډب آن اڈ، ىاشوياڈ، ك آيى

ډٮىب ٭ وه « وياشڈ ي ا٥ال٭ وياڈ.ويك ا هبډىثيڈ، يڅ ثب آٹب ډكڇ ډپى ٭يڇ اكا اػشبى آٹب الڇ ثها اٵشبهز. كهي ى ا هبډىه ؿاٽه

هي إس ا ثها جه ٽشجهبا ا هبډىٽبثى آٹب ثبڅٺ ب اػشبى 69ابن ى بڃ ٽى ثى.

گط ارجبض فم ضضا گجبى ث زلل هربلفت ثب هطرؼت ثبة ضطن. وبض

ضجط

11ايڃ( سهب ىي ڄه )ايا 1359آ 12( ا 1304)ډشڅي اثاڅٺبڈ ه٭چ اهلل زآثى اهز. وڂجبن ٹبون اب ا ؿبڇ( ٭٢ ٵٺب ىي ڄ)ايا 1378ډىاى

ثه ىه هم اهلل زه آ ا ي 1359ى بڃ ٽى ډيي اهلل زآ ث ىوجبڃ اشٮٶب

اډبڇ. كڈ وبډ ٶش ا ث وٺڄ 1391ى 26 ډم ػمبان هج ي بو ا٥ال٫ . دبڂب1

Page 136: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 713

اهلل زه هي. آ يه كپمه سمي 1365 هبڃ ها ډىهة ي ى ها ٵٺب ز٭٢ثهى ٽه ا شه ػهء اٹچ ى ډؼچ هجځبن ج ٹم آ اهلل زمبوىي آ ه٭چ هياڅمچم االالڇ كؼز ي ډٮبيوز اػا ڂبوځچذب اهلل زډكڇ آ ج ا هبډىه يانا ډا ځ ٽى ثى، اډب ثٮي ا ؤ زكمب آٹهب جه هي. جه ا هبډىهي 1371، 1368 هب وڂجبن ا ثهب ى هبڃ ا ى ٵٺب ي ز٭٢ يػي

وڂجبن وڂش ثهى ٽه ؿبڇ ا بڃ ا ي٫ ىي ټٽى. ى يسمي 1377 اشٮٶب ٽىوي. ٽببو اډبډ اهلل زي آ ي 1378 ى ډىاىثهب اثاڅٺبهڈ ه٭چه اهلل زه دهي آ ډهبكج ى كبه ه٭چه ډي ىٽش

وپهبر ى يثالٿ هى ډىش ٽى ٽه كهبي لبسس١ االډ ػم نسچ وڂجبن از: ٭ڃ دي ا ا ڄىڅ ىثب ا سب

وڂجبن ٽ ى ا زبڃ ٭٢ 20مب د ا اشٮٶب اډب ډبػا» 89بڃ يډجىب ثب ه٭ مب ٽڅز ه ٽ ي از ي ث ا بى ډشه اشٮٶ

ڄز ٽ ث ىڅ بىسبن! اډب ىاى ڈ اشٮٶب ډ ػىش آٹب زه ډػٮ ٵشهوذه بىه ى يار ا٥ال٭بر ا ثه وىاو ي؟ډؼج ث اشٮٶب ي ،ډٺبڇ ج

ث ثىوي، ډٺبڇ ج زډػٮ زسظج ى د ثى ٽ ٽبو مبن ډبو ي،ىاههى ڈسم ىبا ي،ياى و زٽ ٭ ٽىڇ، ى ډ٫١ ډػٮ يىا بى

هبځىب ،ي د ا اسمهبڇ هوىاو ياوي ي مب ا دبن ٥ٶ ٵش ا ځٵش ٽڄ ثىوي، ه ي ډي ي ٽ ى آن ډبن ډٮبين كٺبو مب ى ډي

هه ا " :يه ځٶش ئاڃ ٽىوي ي مب ثب سىي ػهب زه ٽه ډػٮ يه وپى اٽهب وياى زث ډػٮ بو بنا ي،ٽى ا ڈ ډشڅڃ ډ بنا ي ج اٵشي وم

ث ډاػ٬ ڈ وبٵ از! بنا ي كپڈ كپډش زه ى ى ډػٮ هيډ مب ى ػبډٮ ق وىاو ي ٽه جه

ٮه زوپش ٽ ثب ډػٮ ها ا همب كب١ه اهز ټٽهياډ ي،ه وپى ثهب هبن ي ومب ځاى؟ ي د ا ا٭الڇ وهبڇ ا ىي١ ثڂ بنا ٵوي ثب ٵشا

ه،ػبډٮ ډيه ٭ىان ډػ٬ ڈ ڇ[ ا ث همب ثه ههى جههمب ه٦هب ٽىوهي، همب زه ثب ٥ف ډػٮ ىبا"ٽ: يي اا ٽى ډاػٮ مب ثٿ ډه ز،ډػٮ ٵشهٽ ثب وذ يوذ ي كشه "!يه ثه جه

مبههز، ى زههٽهه ډههياٵ٬ ډػٮ ػىشهه آٹههب همهه" ٽهه: يههٵډى "!زو ا مب ػب يٽ سٺچ يځ وڂجبن[ ډ ا

ا زه ... ا ث ٽ آٹب يز ث ډه ځٶش بىسبند ا آن م ډوبڅٶز، " ډه هاش ٽ: ثٽىهب يه ىاى ي اځه اهشٮٶب ومه "!ي؟ه هىسبن اهشٮٶب ى

ؿن ډػهت ڈ،ډ٦بڅت ا ثڂ هٽ اځ ا يا ځٶش ثبب ػبن؛ دي !يي ډ

Page 137: ابتذال مرجعیت شیعه

714 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

يڇا مب ده ي يٹش ي،ٽى ډ تو٪بڇ از، سپ ٴس٢ٮ ىي تٽه سپهكٶ٨ و٪بڇ ثا" :يسمز، ي مب ٵډى ڂي ى ىيٯ پىاى، ځىب ٽج

هه دي ػهبن؛ ثهب ا ". ىي ياػت از هىڀ ثىهي ٽه هىڀ ي سئه ڂهان ى به ث ههب٥ ىو يؿا ثب ي،ثب ڈ پر ٽى يساوش ډ ى، وم

1!«يٵډى مبن ٭ ٽڅز ه اٽشٶب ډ الاٹڄ ث ڈ؟آهسمبن ا ثٶي 7 ثطضس

:يآ ث ىز ډ ي وٺي ٵوي وپبر ه٭چ اهلل زا ا٩بار آهى ڄوڂجبن ثهالٳ ډ ى ا زبڃ ٭٢ 20د ا ه٭چ اهلل زآ .الٽه ه ځ ٽىب ڄاشٮٶب ٽى از. ى ډشه اشٮٶبوبډ ٽڅز ه ىڅ 1378ى بڃ

ٵبهچ ځهٵشه ا ي ډؼچڄ ثىن ډىڃ ډپو وسچ ى ډبكج بني، هى ا ډهي قىيشبن ٽ ٽى از. اډب ث س ث س ځ ٽىب ڄا ىڅ ش بى دي ثى از. اػجب اشٮٶب اچ ڄىڅ ډٺبڇ ج زډػٮ ٵشهوذ ه٭چ

ثه ى يار ا٥ال٭بر ى دبن ه د ا وىاو ه٭چ اهلل ز. آزمٽه ى آن ډهبن ا ډٺبډهبر يار كٺهبو هبځىان هبثٺ ا ډيه ب د

ٽه يه ٽهب ا وپى هه ا: »يه ځ ډ ثىوي ث سىي ٽڄا٥ال٭بر ى كي ډٮبيوز ي ډي زه ثه ډػٮ بو بنا ي،ٽى ډا ڈ ډشڅڃ بنا ي ج اٵشي ػب وم زډػٮ

ىٽشه ډهي ز، ثبان: يثهب 1393 هٵيى 30 ،١ٱبډ مب ىبىبډ دي ثب ثوبډ ث ډبكج وٺي. 1

ي ي دبن ٵوي بى ى ثوبډ ثب هىا ه٭چ اهلل ز. ا٩بار آ1392اٶىي 16وڂب نسب ،ه٭چ از: ث ف

وڂجبن، ځٶز: ډهه ا آٱهب ى ا ز٭٢ ىډى ه٭چ اهلل زآ وڂجبن ا ا ځ ٽىب اډبػ»ىي ى هوڂجبن ثىڇ. ى مه ىي ى ا -ا ك٢ ىاشڈ. ىي هوڂجبن ى ا ا سإثهى، اډهب ڂانى آن ثا ثبٹ يا ٥جٺبر آن ډشٮچٸ ث ډه پٽ ٥جٺ ثى ٽ ٽىڇ ډ ويځ ډىڅٵبهچ هش ا بى ه٭چ ٽىوي ٽ ٥جٺ ډشٮچٸ ث ډه از ي س ډ ٽىوي ٵپ ډ ب ثٮ٢

وڂجبن وجبهڈ. ٭٢ه هبثٸ ى ا ڂثى ٽ ثىب ي ډه ى ػز هاڃ ٽىىي! اا بډيويو ځٵش ي كشا٩ب ىاز: و، ي،وڂجبن وجب ى ا ڂى يهىسبن هاش باڃ ٽ آ هوڂجبن ى دبن ث ا ا

ډٺيا وىي از ٽ ډه ڈ آن ا ٹجڃ ىاشڈ، اډب ثشڂبن ډه ٽهياڇ ټډ٫١ هىيشبن ډٮشٺي ثىوي ا .«ٽىوي ډ بهش ثىوي ي ويځ ا ٥جٺ ٽ ٵى ٽىىي اډب ډىڇ ثبي وم ځاڇ، ډٽڅز ه ا دب ٵاډ هدي ػبن؛ ا[: »ه٭چ ډه ډي دبن

ډؼشمه٬ ټآدبسمبن ى ټٹجڄ ا اوٺالة ا ٵيهش ي ٵش ٬ي ب٣اسبٹ ثب اشو ي ك 8 الي ٽ هبو هبوه ٽ وڂجبن اشٮٶب ىاى ثبي، ىكبڅ اثب، ا آدبسمبن ٽڈ هٽى، ث هب٥ ا ياه ياكي 12هڈ ىاوي ي ثهه ځبيىا ب سډبن ا ىاى ي ثٮ٢ بىچډ 20وڂجبن ثبڅ ث ا ا ا٭٢ب ثٮ٢ اهلل زاوي! ډپبسجبر ػىبة ډش٦بة آ اوي ي اشٮٶب ڈ وياى يدب ٽى ىز بن ػىڂڄ ي ډٱيا ٵويان ثا!( يا آن ا ىا ا وو) يث ث ٵوي ا ډ٦بڅٮ ٽى ب ا ػىڂڄ مثو ٭٪ اياځ ثا ٵالو

!«زثبو ډٺجڃ ډىڇ و هٽ ا يسب ثياو

Page 138: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 715

ٹجڄ ا يثب ػچ ډ ها نسب« ث ډاػ٬ ڈ وبٵ از! بنا وياى ي كپڈ كپډش ثى ثبي. 73ي 72 ب بڃ كاڅ 1373آ 10

ٹهڈ ى ى ٭چم ك هډي ى ػبډٮ ل وىاو ه٭چ اهلل ز. آسما همب كب١ه ټٽهياډ ي،وپى ثب ٮ زثب ډػٮ: »ٽىي ډ اىا ج زډػٮ

يه ثب ډه وىاو ها نسب« ي ومب ځاى؟ ىي١ ثڂ بنا ب ٵشااز ٵوي ث ثبي. 1373 دبئ

چبضم . د ا ا٭الڇ وهبڇ جه يه اڅشٺچ٭ىهان ډػه٬ ػب ثه ػبډٮه ا هثهب ٥هف ىهب ا»ٽه: ٽىي ډاػٮ ي اا ډ ث هى ج ه٭چ اهلل زآ ه،ډي!« ي مب ثٿ ډ ز،ډػٮ ٵشهٽ ثب وذ يمب ه٦ب ٽىوي، مب وذ زډػٮ مبز، ى ا زٽ ډياٵ٬ ډػٮ ىشػ آٹب هم: »يځ ډ ث ج ي كش

ىبىد ا هبډى ي اڅجش ػىبة آٹب!«. زو ا مب ػب يٽ سٺچ يځ وڂجبن[ ډ از. 1373آ 10 ډالٹبر كاڅ ها ن. سبىد ا وم ه٭چ آٹب هيادىياو ػىهبة آٹهب زه ثهب ډػٮ ه٭چه اهلل زه ډهٽ آ هب . د ا ډوبڅٶزپزنهىسهبن : »ىىهي ي ثه اي ىهش ډه وهي ځ سمب ډ ثب ي ج زا ث ،ا هبډى

. ي ثٽىب ډ ىاى اځ دي اشٮٶب وم يو ډ لبا ه٭چ ډي.« ياشٮٶب ىٽه ډؼهبة ياډ هي از، ث ا لمڄكييى دىغ بڃ س ه٭چ ډوبڅٶز آٹب٩باا

از. ٵشاشٮٶب ا د ى٭ڃ ي اشٮٶب ځ هى ي وي، آوڂب ث اػجب اشٮٶب اچ ڄكٶ٨ و٪بڇ ٹبئڄ ث ٽشمبن ىڅ ثا ه٭چ اهلل ز. آضطنهاي ٽهى. ثه تى سپ اثا اچ ڄا سٽ ىاى اځ ىڅ ث هبواى ثى، كش

كٶ٨ و٪بڇ ياػت از. ىيٯ ي سمز ثا د اسپبة ىي ځىب ٽج زيادهي ا بڃ د ا اشٮٶب 15 ٮى 1393 هى ٵيى ه٭چ . ډيفتن

ډٺهبڇ زه ا ډوبڅٶهبن ډػٮ پ ه٭چ اهلل ز. آٽىي ٵب ډ ي ڄآن ا ثهالٳ ډوڂجبن ٽىب ځاش ي از. ا ٵٺب زا ٭٢ ڄىڅ هثى ي ث م ج ٽ ثهب ك٢ه آٹهب « و٪بڇ يػي ئڄډب ٵٺ ا»ثٮي ا ٽز ى ػچبر ي

ٽه آٹهب هي ډ ؼوش هث ا ي ډ ڄسپ ا هبډى اٵشهبء ي زهالك ا هبډىه ا ٵبٹي از. زډػٮ

Page 139: ابتذال مرجعیت شیعه

716 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

بزب اهت زض اهط هطرؼتب ن. اػتطاؼ ث زذبلتفتثبة

٥ ه ثهب آٹهب ث 1373ډىش٪ ى بڃ اهلل آز اسمهبڇ كؼهز ا هبډىه ا ٽ الكز آن ٽىي، ي اي ا ا ىز بين ث ك ډ ىاى. ا وياى ثكه ډه

ي ج ا ا ډػٮز، اٵشبء اهلل آهز ىاى. ي سٳ ى يػ ه٭ ثكه ډه ثب ثب اكز ث ج ا٭شا ډ ثا ووشهډىش٪ اهشٶبى ا كثه ٽىهي ٽه

ثه ه ب ٭چم از. ابن ډوبا شٺالڃ كب اډىش ى ډػٮز وٶ ا اځبن كپډش ٽ ډشٺمبا ٽىىهي اهب ٽهى: هذب و٪ ج اوؼهبڇ ي٩ٶه ډه

يكبوز ي يار ا٥ال٭بر. ياان اوٺالة االډ، ىاىځب يدب

ػمهه بههم ر ډههبن ٭چهه ٵالكههبن )ىيان بههز ى يار ا٥ال٭ههبيكبوز و٪ ٵىؼبو( ډٮبيوش سپڄ ي ثى ث وبڇ ډٮبيوز اډ ډػٮز ي

هب ٭چمه، ب كپهډش ى كه اى. اه ډٮبيوز شبى ٵٮبڅز ٵى ث وبڇ ٵالفډػٮهز ىي ي٩ٶه ىاهز: په ثبون ثى. اه ډٮبيوز ى٬ ي يكبثر ډاػ

ډ٦ف ٽهىن ي ػباوهياهشه سوت ي كٳ ي س٢ٮٴ ډاػ٬ ډشٺڄ ي ډىشٺي، ىڂووهز كمچه ي سهي وهز سه ىشاڅٮمڄ ي٩ٶ ډػٮز ډٺبڇ ج. ډڈ

ډىش٪ ثى از. اهلل آز

ا سهياٻ ىهي ځهشى ٭بر ثوبډيوز يار ا٥الىيڇ اه ډٮب ي٩ٶ ىډىثها هيي هب آن ثى. ٵب ووز آن ډاػٮ ث ٭چمب ٹڈ ي سلز ٵب ٹها ىاىن

وبډه ا ه ٶهز اػهب ؤثى، ٽ ډلڃ آن ا هبډىځا ٽشج اػشبى ثا آٹب اډ ثى. ٵب ث ىڂ ٭چمب ي يكبون به اى 1369ياه هىاى سب اياڄ ا

ىاز.

ثبة طتن. اػتطاؼ ث هطرؼت ضجط ازاه زاضز

ډب زه ث ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮ االډ ج ػم اويا ىز ز٭هيڇ ١هب هثب٭ض ي ٭چم ب ډشٺڄ از. هٶٺبن ٵايان ډچ٤ ث ك ډاػ٬ ي ٭چمب ٽچ

. ٽبٵزډاٵٺز و ڄىڅ ينا٭شا ٽمش ث ځ ثي. ث ځ و ٽ يابا اوثب ؿ ډ ا هبډى آٹب اٳځ ثبس ى سب ډو ى اى٭ب از ٵ٢ب ٽم

اسٶبٷ 1393 هٹڈ ى ٵيى ٭چم ا٭شا ډاػ٬ ك هيساىثب ډاػ از. ػي اٵشبى.

Page 140: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 710

ى هبع هى ى ډؼي ا٭٪ڈ ٹڈ ى ى اثشيا هابو ييك هك اهلل زآ ا ثهيين زه ډػٮ ثها ډٺبڇ ج ب ٽ 1393 هٵيى 20ىج جق ؿبهوىبن هه ى ا هبن ا ثجى ث ير ډى اوشٺبى ٹها ىاى. ا ا هبډى آوپ اڈ آٹب ا٭الڇ ٽى:

هوي، ډ اهلل زآ اوياوي ػٶشټ ډ ټ ب ٽ ثٮ٢ ي ث ػب ٽب»كبال ڈ ػٶشهټ اوياهشه وي، ډ اڅٮ٪م اهلل زآ اوياوي ډ ڂػٶشټ ى ټ 1«.ا٭چڈ وي يډػ٬ سٺچ هاىي ډ

اهلل زٽسب ٽ وٺڄ ډؼبڅ ٹڈ ي سان از، ث آ ػمچ هى ا ييك اهلل زآ ينٽ يٻ، 1368ى هىاى ا هبډى ي٭چ هياڅمچم ڇاالال كؼز ج ټ ين

ي ا٭هالڇ 1369هبڃ ڄه ا ايا به ثب ءاشٶبى ا ٹير اڅٮ٪مب اهلل ز٭ىان آ زه ا٭چم ه اه اى٭هب ثبالهي هډي س٤ ػبډٮ 1373ى آ زډػٮ م 2.زاڃ از ا٭شا ٽى ا از ٽ ى اػشبى ي ٵٺبش ٽ

ى اڃ هس زوىبن ٽ ى دػمٮ هځا آډي از: ا ها . ى اىاډ1392 جزاى 14ػ، . 1

٢ه ٵ ى ډيه ؼي ثٮي ا ډاڈ سؼم٬ ٥هالة ثه اىٹڈ ى ك٢ ؿىي ا ٥چج ا ٭چم ك ه ايدب ٭چ اسلبى ٭ىان ا٭شا ث ٹ٦ٮىبډ ث هٵيى 19ىج ى ٩ ر ځٵش از. سؼم٬ اه

ثب سؼم٬ ٽشبث هډٹز سان ثځا ي. ى ١مه ا ػمٮ اډبڇ هبسم ياكمي ثب وىاو االډ ػم زاالا ډؼشي و ا٭چڈٱ ز ٽ ٵٺٽشبة اى٭ب ي ا هدو ي. ى ا ٮى ٦ق ي« ا٭چڈ ٵٺ»٭ىان

ه،دهس ه مډظهڄ يالى از ؿن ٥جٸ بىر اٵهاى چڈډػ٬ ا٭ ا هبډى آٹب ىوشؼؿ ثي ا٭چڈ، ي ياػشبى ث ىػ بڅڂ 18آځب ث ډبن از ي ٹجڄ ا بنواهلل ي ... ا يكه ب،د ىٽئ هبي از!كب١ ث ډالٹهبر ثهب جه ييك اهلل زث ٹڈ، آ ا هبډى آٹب 1389 ٶ دب بنث ٽ از ٽ ى ػ الڇ

كپډش نيكبو ا ٵاياو ب ث ٹڈ، سال ډٺبڇ ج ډير وي. ى ٶ ٥الو االډ ػم ډٹز ٹڈ( ثا ػمٮ )اډبڇ اهلل اشبى ز( ي آٹ٢بئ ٹ ي ئ ييك اهلل ز)ىاډبى آ ؼبواػمچ بىٷ ال

كب١ه ثه يػ ؾ ث ىش يډػ٬ سٺچ هثب ج ر ځٵز، اډب ا ياػز ى ييك اهلل زٹبو٬ ٽىن آثهب ك٢ه كش ٽ ي ى وي. ځٶش ډ ي ث ډٺبڇ كي ينثو زي ډي٭ ا هبډى ثب آٹب ياى يه يك اهلل زه اهز ٽه ى مهبن هبڃ، آ ى كهبڅ هاه ثى. ىډوبڅٶز ٽ هى و زى ث ا هبډى آٹبځ ٽى ب آن ب ىڃ ب اوؼبڇ ىاى ي ث ىى آن ب ي هبواى ب بنوياو ثب ثه ډشٮيى يابى

وىاو هى ا ااڃ ثى. ي و٪بڇ ا زاالډ سىي وىاو د ا ٶ ج ث ٹڈ، ٥ ثى ي ډيسهاوهي ي ځٶهز ٽه « ىهشڂب ٵبهي »ر ځٵز، و٪بڇ ا 1389ى اٶىي بن ى هبع يٽ ى ػ

ټه ا ثه يه يك اهلل زآ 1392 ډبكٶ٨ ٹير شىي. ى س ىد ه،ث وبڇ ى االډ ډٺبډبر ػمياثه٤ ٽهى. ي ياه ډهچلز و٪هبڇ ى ډهي ى ډؼم٬ سو ئ ٵىؼبو ب٭ز ثب اٽج بم

٭بڅ ب٭بر ٵ٬ ك ٵٺ هىاز ي ى ووش ډىش٪ اهلل زثب ډكڇ آ ا كى ثه 1381ى هبڃ ٹهي شبٵز. اشٺجبڃ ي

مبوىهي ى بنياى آډي. ثباله ا هابو ييك اهلل زث آ ا ىيث ىوجبڃ اوشب ډ٦چت ٵٷ ٵب ٵا. 2 ڂه هٵهيى 22 نى سب و ا هبډى ى ٹڈ ٽز ٽى، آٹب ها ج ڈٹڈ ى ډؼچ سك ڈډاػ٬ ډٺ

Page 141: ابتذال مرجعیت شیعه

717 ډاػ٬ ثب ډػٮز جډوبڅٶز : ىڈٵڄ

نز فػل تزههى ى ډهبكج ٽه ؿىبن آن اهلل ى ثير كه ٵ٢ڄډلمي ي اهلل آزډكڇ

ا هبډىسق ٽى از ث ډٺبڇ ډػٮز ي اٵشب ػىبة آٹب ثهبي وياهز، ي ثه ىڅڄ ى ډٮ سوت وز ٹا ځٵز. مه

ا اوشهبة آهه ومبػمٮ ب ى ه٦ج 1372 اىثچ ى ى ډ اهلل آزټ ىاوز ي سق ٽى ٽ ؾ ىش ٮ ډػ٬ س٤ ډػ٬ بثٸ ا هالٳ ي

همى ٽ ا ثها ده ا ههى اهلل آزػمچ د ا اوٺالة ا ىځش ا ډاػ٬ اوي. سٮه وپى

ډه ٹمه ثه ػىهبة آٹهب اډلمي ډه اهلل آزس٤ 1373ډىش٪ ى آثبن اهلل آز الكز ب ٽ ٭با ىي ي ابن ا ا ىز بين ث ك دٲبڇ ډ ٽشجبا ا هبډى ىاى. ز ي سٳ ى يػ ٭ ثك ډا وياى ٮى اٵشبء، ډػٮب آن

سلهز اډه جه ب ٭چم س٤ وبىب اډىشه ابن ا وٶ اشٺالڃ ك يكبوز، يار ا٥ال٭بر ي ذب دبياان اوٺالة اهالډ هيياا ٮى ىاىځب يثب ا سهپڄ ډٮبيوهز يكبوهز ي ډػٮهز ى ىي ي ثا ووشهٽ اثا وڂاو ډ

ىي ٽه اى هج ډ كبن ثب ډٮبيوز ٵى ث وبڇ ٵالفيار ا٥ال٭بر ىيان ٭چ ٵالىي ي٩ٶ ثا سٮٴ ي از: پ سوت ي كٳ ي س٢ٮٴ ډاػ٬ ډهشٺڄ ي

ډ٦ف ٽىن ي ػباوياهشه ډػٮز ډٺبڇ ج. ډىشٺي، ىڂ

يى اه ډٮبيوز يار ا٥ال٭هبر ثهى. كهياٹڄ بوبډ ووشه ىش آن ٶز ځا وٶ ا ا٭٢هب ػبډٮه دىغ ډه ٹمه، ٥هب اٹهڈ آٹبهبن ډه ٭چمه ډيهه كه ثهب ډػٮهز آٹهب ي ډپى آ ٹم ،آثبى، ٥ب م هڇ ډوهبڅٴ ا هبډىه اوي. ثىده 1378ى ډىاى ج زډوبڅٶز ثب ډػٮ ڄث ىڅ اثاڅٺبڈ ه٭چ اهلل زآ 1373ا بڃ . يى وڂجبن ډؼج ث اشٮٶب ډ ا ٵٺب زبڃ ٭٢ 20ا

ي هډي ػبډٮ ي ا٭٢ب ا هبډى ث ا٥ال٫ آٹب ج زډوبڅٶز هى ا ثب ډػٮ

ي هج ډالٹبر ا هبډى ڈ ىٵش آٹبى ډؼچ سك ييك ٵز. ٭پ آٹب بنډىڃ ا سپ ث ثا 1394ي از. ډىش ا هبډى اڅٮ٪م اهلل زىٵش كٶ٨ ي و آطب ك٢ر آ بو ا٥ال٫ ڂبى دب بنثب ا ج .(1394 جزاى 25ډاػٮ ن)سب

Page 142: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 715

. ىډٺبډبر يار ا٥ال٭بر بوي ث ثهى 1393 هٵهيى 20ى ههبع ى اثشهيا هاهبو يه يك هكه اهلل زآ

ػٶشهټ ټه ٽه ثهب ٽهبو ب ٽ ا هبډى ډؼي ا٭٪ڈ ٹڈ ثيين ٽ وبڇ آٹبي اٽىن ثب ػٶشهټ هڇ وي ډ اڅٮ٪م اهلل زآ ڂػٶشټ ى ټثب وي، ډ اهلل زآ ير ډلپڇ ٽى. ډػ٬ ا٭چڈ وي ا ث هاىي ډ

Page 143: ابتذال مرجعیت شیعه

زنبظفػل

هحػالت هؼبت اهض هطرؼت ظاضت اقالػبت

ډبن ثا ٥ف ډؼيى ډػٮهز ډٺهبڇ 1373آ 8 ااٽ ى اهلل آز ثب ىځز ج ډىبت سو ىاى ي.

سبس ظبه ث لن -س فط اظ همبهبت ػبل تئثبة ال. سفط

1373آ 8ااٽه ) اهلل آهز ثالٵبچ ثٮي ا يٵبر -( ه وٶه ا ډٺبډهبر ٭هبڅهبػ، ىا ډله ١هبئ ي اډ 1اٽج يالش آٹببن ىٽش ٭چ ب ي و٪بډ

ػاى الؼهبو ٵوهي اهي ياان اوٺالة االډ ي ىٽش ډلمهي ٽڄ ذب دب ٵډبويډؼچ ؿبڇ ثه ډٮبين اجٸ ي هبػ ي ومبىي ډا بڈ آډچ، اهلل آزډكڇ

هائ٤ ػهبو، ډؼم٭ه »ىاوهي: ث ابن ا٩ب ډ ىيا ډاػ٬ ي ٭چمب ٹڈ ٵش ي ٽىي ٽ ٽ ي س ا ي ډج اٹش٢ب ډ ډى٦ٺ ٬ ثب ا٭الڇ ډػٮز ډٺبڇ ډٮ٪ڈ جه

)ثه وٺهڄ ا ىي وٶه ا « س ٹا ځى. ى ډٹٮز ډشلپڈ ا هبډى اهلل آزك٢ر ا٭٢ب ثس ٽ آٹببن ى آن ك٢ بٵش ثىوي.(

هى ٭هبڇ ثهر ډاػه٬ ي ن مبىڂ ثب ىٵش ډٺبڇ ج ه ز ثييئآب اه اډه هبػه ي ٭چمب ي از؟ ثب ثٮي از ٽ ثبالسه ډٺبڇ و٪بډ ٽ، ي

ئ ډٽ دي ؿىهه ب ډؼچ ثيين مبىڂ ثب ىٵش ثچپه هو جه سچٺه سج ى ٹڈ ثب ػهي ز ٭بڅئب اه كبڃ س اٹياډ ٽى ثبىي. ث

ي.

اهبن ا ٵٮچ سٻ ي ٵٮڄ ثا ٽ ىاش ډ ا٩ب ډپاا ا هبډى آٹب ج ا ٹجڄ كش يالش ىٽش. 1

.از ډٮيٳ «اػب آٹب» ث ځابن اڃ ډبن ى كش سبآوؼبٽ از، ځٵش ډ اػب

Page 144: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 711

7141آشض 6 5ب ارتبز هضخ ثبة زم. گا

ااٽه ډٮبيوهز اډه ډػ اهلل آهز ثب يٵبر يكبوهز يار ا٥ال٭هبر ٮهز ي هاي سب ثا ډٺبڇ جه ب ډ ى ي ا ٭چمب ٹڈ ي ىڂ شبن ٽب ډ ث ىزبٽه هبى ث ب اػشبى اثشيا ټ ا ځا ځا اػشبى ډ٦چٸ بى ٽىىي. ؾ ٵااث اوي، مڂ ى دبن اڃ ٵى ب اٵاى وبىب شىي ٽ يكبو ٥ٳ اڃ وي

ياٹٴ از. اسجب٣ ي ث ډٺبډبر ٭بڅ ب اډىش ٽبډالا

ب ا٦١ا اڃ وي آپب از. ثه ا كي ١ير ب ى ثب ا دبن اسجهب٣ ثهب ثهش ثه سه يىڃ اوي، ثه و ثب ىز ډچلز ب ثبالس وٵش

ؿة ي ه ىوهب هب ا ډػٮز ډٺبڇ ج ثب ا٭شال االڇ ي ډچمه ب ث ٥م٬ ى دب ډهچلز و٪هبڇ ثهق ا ىز ىاىن ډٺبڇ ي ډٹٮز هى ډاه ىى ا س

اوي. ٭ ٽى

ٽه ى 1373آ 9ي 8هب اػشهبى ډهم ى اىؼب ث سست سبن اه ځهايار ز وٶ ي ثب دشجبو ډٮهبين اډه ډػٮهز ي يكبوهز ئڅجټ ث دبڇ

ه٤ ٭چمبئ ٽ ځا ډػٮز ي اٵشبء بى ٽىڈ. ىز ا٥ال٭بر بى ي ډي ډ اهلل آهز ډػٮهز ك٢هر »اوي ى ٽشبة ىع ي از: ٽى اڅٮ٪مه ا هبډىه 1.«اڅٮبڅ( ا ىيځب ٵٺب ي ثځبن )ډي٩چ

:(1309 ډشڅي)ػٮٶ ٽمي اهلل آز ال.ابن ى ها ٭هبڅ همى ى وؼٴ ي ٹڈ، ومبىي اهلل آزبء ش٭٢ ىٵش اشٶ

٢هبر، ٭٢ه ډؼچه هجځهبن ي ٭٢ه ػبډٮه اٹشبى، ئ اجٸ ىاىځب اوش٪هبډ ٹ ٹڈ: ٭چم ډيه ك

اهلل ةز وبثهز ا يػهى ډٺهي ك٢هر ثٺه اچه هائ٤ ثب سػ ثه » ه اػشمهب٭ ي ب ( ى اډ ٵٺ ي ىىه ي ااڅٶي ډٺيډ څشاة اڅٮبڅمه اياف)

٭چ ي ٭چ اهلل االډ )الڇ اډز االډ ى ډبن ٱجز بكت اڅمٮهډه(، آثبئهاىؼبوت سٺچي ٵٺ االډة االهالډة، جه ډٮ٪هڈ اوٺهالة اهالډ، ك٢هر

)ىاډز ا هبډى اهلل آزډش٦بة ي ثالډهبو٬ ي ډؼه ي اهپبڃ ثٽبسه( ا ثه .(1373آ 9« )ىاوڈ. ډډج ډ

ث ج وٺ ىاز، ي ډئڃ دبن ث ا هبډىآٹب ٽم ى اوشوبة آٹب

.1373 ٹڈ، ٭چم ك االډ سجچٲبر ىٵش سى٪ڈ ي . س1

Page 145: ابتذال مرجعیت شیعه

712 ډلالر ډٮبيوز اډ ډػٮز يار ا٥ال٭بر: بىڈ ٵڄ

ث سٶهچ -، ٭٢ ا اشٶشبء ډٺبڇ ج 1368اشٶشبئبر ډٺبڇ ج ا ډىاى څه ى ٹبڅهت ، ډئڃ سى٪ڈ اشٶشبئبر ډٮ٪هڈ 1368ا ډ - ٽ ى ٵڄ دىؼڈ ځز

ډٺبڇ جه ا آٱهب سهبٽىن ي از، ٭٢ ثٮظ ي ػچي آن ډىشٽشبة ٽ سبٽىن ى 1ثى از.

بڃ از الىٺ٬٦ ٭٢ ىٵش اشٶشبء ډاػ٬ )آبر همى، ي ااٽ ي 45ابن ٽ ډى ځٶش از: ڈ ىاه ( ثى از اهااا هبډىآٹب

ډٮٵه ٭ىان ډػه٬ سٺچهي ااٽ ابن ډٺبڇ ج[ ا ث ثٮي ا آٹب»ىهيڇ ػ سو ىاىڇ ي االن ڈ ث اه ډٮشٺهيڇ. ٽىڇ. ثى ي ثه ث اه

څاڇ ډػٮز ى ابن ز. كبال ډػ٬ ٵ ثٶډبي پ ىي هه٤ مي وڈ هاوي، پ ټ ه٤ هاوي، يڅ اڄ څاڇ ډػٮز ډػهى اهز.

هبسڈ ى[ ڈ ډب ابن ا ډٮٵ ٽىڈ ي ثب دڂبډ ډه ى اه ا، آٹب ٵ٢ڄ ي ډاډه ڈ اه ډاٵٺز ٽى ٽ ابن ا ډٮٵ ٽىي ي آٹببن اش، ثى

ٽب ا ٽىوي. اڅلميهلل ډػٮز ابن سظجز ي ي ثٮي ا ٵهر آٹهب ااٽه ٵ٢ال ي ثځبن ٭چم ي ابسي، ٽ ا ثبٹ ومبوي... . ډه ى ډبن مهالئ، ثچپ وىټ ث ابن ڈ ثبي. هيايوي ا هبډى سىب ج آٹب ثىڈ ٽ و وم 2«بن ډشٮبڃ، ابن ا ثٮي ا اډبڇ ه ٽى ي اوبٵبا ڈ هة اىا ٽى.ډى

ك:( ډي1318-86ٵ٢ڄ ) ډس٢ ثى اهلل آز. ډكڇ زم( ثه ا ٶشهبى وٶه ا ٹياآوؼبٽ ى ي كچز ډكڇ اډبڇ )»

ٹڈ ٽ ٽظه ٭چم يٳ سب اان ډوبا ا كډٮ ٭چمب ثٿ يايڃ ډؼچهه ي ٭ههبىڃ ههشىي )هجځههبن ډلشههڇ ىيډههچڈ ا آوههبن ډؼشههي

اڅٮبڅ( ٩چ)ډي ا هبډى اهلل آزهجځبن(، ج ډٮ٪ڈ اوٺالة االډ، ك٢ر هو ىاى ي ثه ىوهب ا ياػي الكز ثا اٵشبء ى اثاة ډوشچٴ ٵٺه س

اوي. څا سٺچي ا ابن ٮٵ ومىډ ي ډػهت سٺهز و٪هبڇ ػمه ػهب (1373آ 9« )االډ ي إ ىمىبن االڇ از.

:(1309-80٭جب هبسڈ ى )ي اهلل آزډكڇ سم.ٽمه اهلل آهز همى ي ااٽ ثب ډشى ډهبث آوـه ا اهلل آز٭٢ ىٵش اشٶشبء

ځز: اهز ډٮ٪هڈ جه ثهيين اهپبڃ، ډؼه ي ډجه ډه سٺچي ډٺهبڇ » (1373آ 9« )بءاهلل. ان

ٽم. اهلل آز ځز ،ٹڈ ٭چم ك ډيه ػبډٮ بو ا٥ال٫ . دبڂب1 .1391 اٶىي 30 ،ػمبان دبڂب ثب . ډبكج2

Page 146: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 713

( ډي1311)ډشڅي ډلمياثاڈ ػىبس ن كبع اهلل آز ضم.چب ٭چمه كه ٹڈ:

ب ٽ ثبي اډهي ډػه٬ ى ي يځ ائ٤ثب ى و٪ ځٵشه ډؼم٫ » اهلل آهههزاا ثبهههي؛ ډهههه ٵٺههه ډؼبهههي ك٢هههر و٪هههبڇ اهههالډ ى

آ 9« )ىاوهڈ. ډٺبڇ ډػٮز، اچق ډ سيثا اڅاٳ( ا ٩چ )ىاڇا هبډى1373)

:سج ٭چم بن كډي پزن. 1289آبر ډكڇ ن ٭جياڅله ؿځهبو ٱهي )ډشڅهي آ 20 ي ډشهٵډكڇ ډٹز بثٸ سج، ي ػمٮ ( اډبڇ1307-90ا ) (، ډكڇ ډا ٭چ ٹڅؼ1373( ٭٢ ډؼچه 1307اٽج ٹ )ډشڅي ٭چ(، ي ي1274-1379ػٮٶ ااٹ )ډا

9اوي. ) هجځبن ػياځبو سٺچي ا ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ا ث الف االڇ ي ډچمه ىاوش (1373آ

ه ي ؤؿځبو ٱي ا ابن اهلل آزي ٹجڄ ا يٵبر ډكڇ 11اه كپڈ ٭بر سجه ثٮهي ا ٹهڈ ثهشه ٵٮبڅهز ا ى سهيغ ي ػباوهياهشه ا٥ال از. اىا

ىاش از. ػبڅت اىؼبز ٽ ك ډػٮز ډٺبڇ ج اڅٺب٭هي ډهي ٽه ٭چه ځ ډبػا ثى از. هى دشب ثبي بٽز و٪ب ديى ثبز ى سيغ ىز ډ

:(1306كه اش ٽببو )ډشڅي اهلل آز ضطن.ى ػاة هااڃ »ډيه ي ٭٢ ډؼچ هجځبن ج: ػبډٮ٭٢

ډهچمه ك٢هر اډه يڅ ى يػة دي ي ا٥ب٭ز ا ډٽ ٭ ډ)ٵٺ كپډش( ثه ٽه االډ ى اكپبڇ ډث٥ ث ػبډٮ ا هبډى اهلل آزځوه ٽه اهبن ى دهبڇ ؿ مبن)اځ وز ي اډب ى اكپبڇ وديسٺچي ثبىي ائ٤ٹڈ ډؼشيى ٽ ػبډ٬ ٭چم ٵډىوي ى ك بن سچز

هب ډػى ٽ سو ا٭چڈ يڅه اكشمهبالا ډشٮه ائ٤يػى ىاى( يڅ ى ىي، ٨ ي وڂجبن ډبڅق االڇ ي ډچمىڅ ٽ ڂبو كبٵ از، سٺچي ډٮ٪ڈډشٮ

ي هٳ سٶٹ ى ب ىمىبن االڇ سػ ث س٥ئ، ثچپ ثبډؼ ي ډج ډ .(1373آ 10«)ثبي. ٶٳ ډاډىه، ايڅ ډ

بى ا آٹب اهش ٽبهبو ىٹٺهبا ا هبډىػا سٺچي ي ډػٮز آٹب ډجشى ث ډچلز و٪بڇ از.

:(1318-82ثبٹ كپڈ )ي يډلمي اهلل آز فتن. سٺهت ثهه ئ ډؼچ ا٭ال اوٺالة االډ ٭اٷ، بهز ډؼمه٬ ػهبو

Page 147: ابتذال مرجعیت شیعه

714 ډلالر ډٮبيوز اډ ډػٮز يار ا٥ال٭بر: بىڈ ٵڄ

:ثز ئ ډؼم٬ ػبو اڄ ډات االډ ي وبتث ىڅڄ ثهىا ا ٶبر ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آزسىي وز ٽ »

ډٮى ٭بڅ ا ٹجڄ ٭چڈ، سٺ، هجيز، آځب ي ٵڈ ىٹٸ اي١ب٫ به، اػشمب٭، ؼب٭ز ي ٹير ث سو ډبڅق االډ ي ډ١٭بر ه٭

مـىه ډٹٮز ج ىبهش ي ى اوٺالة االډ هالكز ډىهت ي ډىه ا ثه هپڄ ههب ا٭مڇ ډهچمه ي ډه ي ډػٮز ىى ٭بډج

به -ىاوي. ثچپ ػ٫ ث ابن ى اډ ىى ډسج٤ ثهب اډه اػشمهب٭ (1373آ 10« )ه از.٭مډ ډشٮ

٬ از.بن سي ٽ ػا بى ډجشى ث ډچلز و٪بڇ

ځه ډؼچه هوه (1327)ډشڅهي ډلمى بم بيىي اهلل آز طتن.اان ي ٭٢ ٵٺب ا ا٭ال اوٺالة االډ ٭اٷ، ٭٢ ډؼچ هجځبن ج

وڂجبن:ډچمه اډ يڅ ج ثځاډبنډػٮز ىډىد مب اډب ىثب»ش االډة( د ئاىاڇ ٩الڅ ٭چ اهلل سٮبڅ ي )كٶ٪ ا هبډى٭چ ي اهلل آز

ثهه ىڂههبڇ ٵههر ډػهه٬ ثههٿ ډكههڇ ى سچڂاٵهه ثهه هههى آن ػىههبة ى ي ث ٭هاډچ ٽه اهه اډه ا ( اب ٽ ٹي)اڅٮ٪م ځچذبڂبو اهلل آزآ 10)«اهڈ. ومبي، سبٽهي ومهى ن ډچلز االڇ ي ډچمه اطجبر ډ٭ىا ث

1373).

ډهچلز اهالڇ ي ث ٭ىهان طبوه ػىبة آٹب بم بيى لبا كپڈپ ا ٵٮهبالن ا هبډىډچمه بى ي از. ابن ى ػباوياهشه ډػٮز آٹب

وي. ايڃ ډلة ډ ى

زنبظ فػل تز

ثه مهز ډٮبيوهز يكبوهز ي ډػٮهز يار ا٥ال٭هبر ي مپهب ثهه 1371ه ا ډهىاى اهلل آزيكبون كپډش ثٮي ا يٵبر ؿىه ډػٮهز ډىه

ي 1373آ 8ى ااٽه اهلل آهز ا هبع ا ٽ آٱب ي. ثب يٵهبر ا هبډىآٹب الشه، هىا ١هبئ ي ػهاى ب ي و٪هبډ )ي -ډٺبډبر ٭بڅ ز وٶئٶ

ىي ي ثٮهي ا آن ډٮبيوهز الؼبو( ا سان ث ٹڈ ي ډالٹبر ثب ډاػ٬ ي ٭چمب ٥ه ىر الكز ډػٮهز اػشبى ي ب وبډ يار ا٥ال٭بر كياٹڄ بى اػب بىي

ٵ٢هڄ، ٽىي. آٹببن يػٮٶ ٽم، ډكڇ ډس٢ ثى ه ي ډىش ډؤى ٹڈ ي سج ٭جب هبسڈ ى، ډلمهياثاڈ ػىهبس، ډكهڇ ٭جياڅلهه ؿځهبو ڇ يډك

Page 148: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 715

اٽج ٹ، كه اش ٭چ ي ا، ډكڇ ػٮٶ ااٹ، ٱي، ډكڇ ٭چ ٹڅؼډلمى بم بيى ؿىه اكپهبډ ا اډ٢هب ډلميثبٹ كپڈ ي ي ي ٽببو، ٽىوي.

ثى، ډ١ه٫ ا هبډىآن اػشبى آٹب ب ٽ ډ٫١ وبډ ثهالٳ ډع ايڃ ځاهب وبډ ټ ا اه ځا ب ػا سٺچي ي ډػٮز ي از. ؾ وبډ ډع ىيڇ ځا

بٽه بى وي، ثچپ ى دبن ث د ډشٽ ا ډٮبيوهز ډػٮهز اثاثشيدبن ثه يى ث اوي. آٹببن اش ٽببو ي بم ب يار ا٥ال٭بر وش ي

اوي. ثه ا بىٽىىيځبن ځا ث ډچلش و٪ هى سق ٽىا٩ب د ثىنثبٹ هن آٹبهبن هيډلمي دب اػمچاوي ثىن اه ډػٮز ي ػا سٺچي سق ٽى

ٵ٢ڄ ډجشى ث اوشوبة هجځبن ى بم بيى. دبن ډكڇ ثىكپڈ ي يډلماػشبى الڇ ثا )اػشبى ثبڅٺ( بى الڇ ثا جاز ي ډو از ٽ ا اػش

ثه ىهز (ى اثهاة ډوشچهٴ ٵٺه )اػشبى ثبڅٶٮڄ ي اشىجب٣ ٹجچ اٵشبء ي ډػٮزثبز ث ډاه ٵٺ اڅٺب٭ي ډ ببن ٽم، هبسڈ ي اش ٽ ٭چآي. ځا آٹ وم

ى ٹجهبڃ ٹهير به ي ٭چمه هب ا ا ياٹٮز كه سػ ىاش ثبىي وموهبىٽىىيځبن ځها كهياٹڄ هز كبڃ ٵبٯ ا اوڂ اوي از. ث ډچلز

ٽىي. اه ىالڅز ډ ا هبډىٵٷ ث ػا سٺچي ي ډػٮز آٹب ځا ا بى ځا .ٽ ډجشال ث بىر ډٮب وجبىيب ى س ډٮشج از ځا

Page 149: ابتذال مرجعیت شیعه

زاظزن فػل

اػالم ضسو هطرؼت همبم ضجط

ځى: ډى ث ي سلچڄ ٹا ډ ډ٦چت ث ف ى اه ٵڄ ډؼشيج ٱ زډػٮ ىؿ ىډ - ډػٮز ډيه ىثب سممبر ػبډٮ دى -

ډػٮز ٹڈ ىثب مچ٭ ډيه ك ډڈ ػبډٮ ثبو -

ډػٮز يكبوز ډجب سان ىثب ػبډٮ بوث - يابر ٭چمب ٹڈ ي سان -

ب يكبو كپډش ڄبر سپډثث -

طهزتسضجط غ تهطرؼ چ ثبة ال. ظه

د يب ها ووش ا ي هبډى بم بنٽ آٹب ىي وبن ډ ىډشٮي اي باوهي. ډهياٻ ثه ثهى «كپهډش زډػٮ» ؼبىا ى د ىهم ا ىځز آٹب

ځٵشه ا ډاػ٬ ثها يسإ ول ىثب ل آٹهب جه يه ي سي ا هبډىهو٪بڇ ي،ي ى ر سإ ڈي ډاػ٬ ډ ڂاٯ ى ٽ ى ر ٭يڇ ما بناثه ڈا ډاػه٬ سهم يه ثٮي ا وباډ 1ى ىز از. ٽىي مب ٽب ډ زډػٮ ي

. ى وب ډاس ا هبډى آٹب زا٭الڇ ډػٮ سػ از: ٹبثڄ ىډ هاى اي

2.ٹم س٤ اكمي آ څيڇ سمٽ ڈ اډبڇ ى ىز ج ٵٺ ىبى. دټ د ا ىځش س٤ آٹب ىهم آٹب . اىاډىي ثه ٥هالة ا هبډىه

ډؼم٭ ډىيع از. هډياٻ ى ىٵش ڇ ا ها ڄسٶ. 1

، 1391 ،ٵهىؼبو بهم 1368هبڃ : ٽبوبډ ي ههب٥ار سبظسگ ثبظسبظ ،ٵىؼبو اٽج بم. 2 .162 68هىاى 18هب٥ار

Page 150: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 720

1.ب ك هى، ى هب٥ار : بمىډ هىي ىا هس . اډب ډڈ ههىاى 23هىج ه وش از: 1368

ڈډهاٽ ىاهش ڈوي سب ب٭ز ى ت ثب ج» اٵشهبء ي ها ىثهبي ػهاة آن ي ډىش٪ آٹب ىي ا ي وبډ تي سٽ بنډبيان ا ا

٥الة ي ډٺه ډبئڄ ي ي ٵىڂه اٹشهبى هب بهز ي جه 2.«ڈاسٶبٷ و٪ ىاش و٭با ڈ،ډاٽ ٽى اٹشبى

اٵشبء، ا ډ٦ف ي از: ثلض ىثب زډػٮ ػچ ىي وپش ىثب ها ى ډػه٬ ٱ اٵشبء ډشٮچٸ ث ډاػ٬ از و ډٺبڇ ج ٥الة. ا ي . ه

. ډػ٬ډاػ٬ ثى و ج ٱ ٥الة ڈ ث ٭ي ا و٪ هى ا ىثب ٹبون اب ثبوڂ ؿىي ي ٹجڄ ى ا بم

ٽى ثى: بنث ډػ٬ج ٱ اٵشبټ ٽ ٽ ياٹٮبا ډؼشي ثبي هټ ها اٵشهبئ هڈ ثها ثباله»

ب ٽ [ ثب ډايڅزڂانهى ىز ثپىي، ٽمټ ثڂى، هة ىڂ ىآن ا ډمپه از ٵٺب هج آډبى ثپىي ،ىىي ىاى ي٩بئٶ ا اوؼبڇ ډ

اهز ډمپهه ب... يىي هى ڈ ډؼشهي اهىبى ي اىه ٽبببن ا اوؼبڇ ث اه ثڂى، ٽمټ اډب ثپىي، ػم٬ ا اىبى وشاوي آبو ث ىڂ هى ډهئچ

ى ثب ٽمټ، اډهي، ههة از ٽ ډ سٶل ٽب ىڂ اىب اىپ هب٥ ثب ٽىىي االا پ ا اپبالر ډه هىبن ىڂ سىبئ ٽب وم اډبن ډب ٽ هج

ب ث اه ٭٪مز ا اوؼهبڇ هاىي ٽ سىب ډ ى ٵٺ اه از ٽ ٵٺب ډب ثا ٭٪م از، وب ث هټ ځهي يه ثيىي، ٽ ٵچ ټ سو

3« ىاى، اځ ثواڈ اػشبىډبن هة ثى.ډشومه ثهب ا ٵٺهب ػمٮه ٵهىؼبو ډى و٪ بم اٵشب ياٹ٬ ا ى

ځاوهي ډ ډػ٬ج ٱ بكپډز شىي ٽ ډبئڄ ډجشالث ا اشىجب٣ ٽى ى اهش٭مهڄ هي مهبن ٥هف 1368ا٭الڇ ى. آوـ ا بڃ ٵشا ث وبڇ ي ب سب و٪ ٵٺ

« ١مه هيډز ٵٺ ثبآډ ا» ن٭ىا ث٤ ث ثى ٽ ثب ٽم ٵىؼبو بم

.164، 68هىاى 20 ه،د. 1

.169، 68هىاى 23 هد. 2 17ؼيڈ، ډم ػچ ،طاىا اساله روض لبى اسبس ثبظگط غضت هططح هصاوطات ضضا. 3

.679 2، ع1368هىاى

Page 151: ابتذال مرجعیت شیعه

727 جا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ : ىياىڈ ٵڄ

1ځز. چسٶ آٹب بڃ ا ج ټځز ثب ډاػه زو٪هبڇ ثهب ثلهان ډهي٭ ا هبډىه

ثهى ٽه اٵشبء ى اثاة ډوشچٴ ٵٺ زاػشبى ډ٦چٸ ي الك . ٣ جى ډ به ا جه ٭ٵه هجځبن ثه ثه ثبي وپى ٽ ؤ ٵبٹي آن ثى از. ٽ يي اػشهبى جه ډىشوهت ٺبهز ى ٵ يه ىالڅز ىاش ثبهي. سى ه٭ييڃ ډاډى زيال

ث بٽ و٪بڇ ىز و ى ډ ػي هجځبن ث كي هډيه ػبډٮه ا٭٢هب ه سب ٽشجهبا ٽىي اوي ىا ډ ڈ ثى ٭٢ ډؼچ هجځبن ج ٹڈ ٽ مڂ ٭چم ك زاػشبى بى ٽىىي سب ث ډىڇ اطجبر ى وبډجى ا ثبة يال ځا ډٺبڇ ج ثا

ا ث ج ه٭ييڃ ډاډى وشوشوبة وي، ثچپ ډؼشي اهز ي ى زه ډهياٷ يال ؼه از. ٵٺ

زه ث ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮ ٵٺ زا يال غسي اػشبى ث ىيڇ ي ڇ ځا اډاع هه ا هب اٱچهت هبىٽىىي . ا٭هڈ ٽىي ډ يااسٺب د هب ځها ى ډىهثبن جهٵبٹهي هب ځا ه. ااوي ځٵش ډ ډٺ بناوي ي ا ا ثى ډوشچٴ يكبو ب مز

ث اػشبى، ي ىالڅش هب ٽمش آن يياز، ي ثب يػى ائ٤ ځو ا٭شجب ٭ . هى وياى، ي سىب ث ىى اشلمب ٭اڇ ډ ا هبډى آٹب زډػٮ

هطرؼت هسضسي زضثبض تػووبت ربهؼ پط. زمثبة

ډيه پ همى ػبډٮ اهلل آزثب سػ ث امز ډػٮز د ا ىځز ىاوي. ثب ډ ډىه ىاهاٮه سپچٴ ډا ي٩بٴ هى ا س

1368ههىاى 27ډهم . ى ػچهمى اهلل آزډػ٬ سٺچي د ا ىثب ه. ډئچ ډى ثلض ٹا ځٵز ي ډ٦چت ث ؤ ځاش ي:

(ؤ 14ځچذبڂبو )ث ا اهلل آز. ػب ثىن ي ثالډبو٬ ثىن سٺچي ا 1

وبيى.(ؤ. ا٭الڇ ػا سٺچي ا ابن س٤ ػبډٮ )2

ي ثالډهبو٬ ا٭٢ب ػبډٮ ثڂىي ث و٪ ػبډٮ سٺچي ا اهبن ػهب . اىپ م3 2)ست ي.( از

م:آ ٹ ،ډى ډبكج ٽىوي ىي وٶ ا ا٭٢ب ػبډٮ ىاه

ٽشبة، ٵڄ دىؼڈ. هم. 1 يه وز.( 3ي ٸ 1)سٶبير ٸ .247 ،2 ػچي ،اوى تب آغبظ اظ لن ػلو حظ هسضسي ربهؼ. 2

Page 152: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 725

وٶ ا ا٭٢ب سپڄ هي ثهب اٽظهز 20 م ػبډٮ ثب ك٢ ػچ»

ځچذبڂبو ا٩ب ومىوي. ثه اهلل آزٹب٬٥ و٪ ډب٭ي هى ا وجز ث سٺچي ا «ٺچي ا ابن ثالډبو٬ از.و٪ ػبډٮ س

ډه ٹم:اډ اهلل آز. ههى ډههسچٺهه ډههث ىاههش ثبههيؤ 14هه ډ١هه٭ ثهه ا »ډيه سٺچي ىاىوي څا ا و٪ ػبډٮؤ آٹببنوٶ ا 14ډى ث ا ىاه 1«ځچذبڂبو ثالاپبڃ از. اهلل آزا

ډيهه هه ػبډٮه اهلل آز: د ا كچز 1371ډىاى 27سمڈ ډم ز.ااٽه ههبع وهز، اڅجشه و٪ه اهلل آزځچذبڂبو ي اهلل آزا٭الډ ىاى: ډػٮز ا كبڃ سٮياى و ٹبئڄ ث سوه ځچذبڂبو از، ى٭ه اهلل زآاٽظز ػبډٮ ث سٮه

2وٶ كب١ ى ػچ ڄ ا٭الډ ا اډ٢ب ٽىوي. 12شىي.

ااٽه ا اهلل آهز ډيهه ػبډٮه 72ځچذبڂهبو ى آ اهلل آهز ثب كچهز س. 3ٵى ا٭الڇ ٽى. ث٭ىان ډػ٬ ډىل ث

ٽبو ٽ الكز اػهب٫ اكشب٥هبر ىډى: »1372ى 6سمڈ ډم چبض. 11ؤ: ټ وٶ يٹ 21ځ ډوٶ ث ٭مڄ آډي، ا ؤ ااٽ ث آوبن ز اهلل آزؤ 5ثٺه ٽمشه ا ؤ 5وٶه ه ٽهياڇ 4، ؤ 7، هټ وٶه ؤ 9ٶ ، ټ وؤ

ه ي ث آاء ٹجچ ١مم ځىى.ؤٱبجه ڈ ؤ ي ثىب« اوي. ىاش

» 1372ى 10ډهم ػچ ى سسهت سٮهياى آاء ياػهي هائ٤ اٵهاى ه ثهسٺ ډلمهي . 2ٵب١هڄ څىپاوه . ډلمهي 1يوي: ك٢ار آبر آٹببن ډػٮز ىبهش

وب. 6. يډ ج وؼبو 5. ػاى سج 4ي هابو . كه يك3ثؼز ځىهي ډ١ه٫ ثهب ډٮٵ ډػ٬ ب ډاػ٬ ا٭چڈ ډٺ ول ىډىډپبڇ ا. اډب

«ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ى ډبن ځاش ى.

ډيهه ػبډٮه ىيا ي ىمىب ابن ى ػچه اه ډٺشيا ىثب اهلل آز ځي: ( ډ1372ثمه 15)ډم

٥ه ى ثه ه ډابن ٵډىوي: و٪ ډه اه از ٽ اٵاى ا ٽ ډٮ»ه ي الٱ وجبي، ډمپه از ىڂان ڈ اٵاى ا ډٮٵ ٽىىي ډه ا اىپ سٮ

اهز ٽه هټ وٶه ا٭هالڇ وهى ا٭الڇ ى ډىٮ وياڇ ي و٪ ىڂ ډه اه

.68 هىاى 28 ضسبلت ضظبه ا وٺڄ ث ،. ده1 .248، . ده2 .1372 آ 21 سالم ضظبه ا وٺڄ ث 248 ،. ده3

Page 153: ابتذال مرجعیت شیعه

721 جا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ : ىياىڈ ٵڄ

اڅجشه ى آن ډٺ٦ه٬ ډهبو وشؼه « ر ثه هر سلمچه وجبهي. ى 1«ډاٽار ر ځٵش ډپر ځاش ي.

: 1373آ 11سمڈ ډم پذ.ډيه ډ٦هف ى ػبډٮ اڅٮ٪م ااٽ ډ٫١ ډؼيىاا اهلل آزثب اسلبڃ » ى اه ػ ي. ډػٮهز اهه دهىبى چ د ا ثلض ي سجبىڃ و٪ه ىثهب

ث وٶه ٽه ٹهجال ٭الي (ثٽبس ىاډز)ډ٦ف ي ٽ ج ډٮ٪ڈ اوٺالة ډاػ٬ ډٮٵ وي ي اػه٬ ٭ىان پ ا ځ ي ثى ث ؤب آن ىډى

ځ ي ي ست ځىي ي ډشى س ي ث اډ٢ب آٹهب ؤ ث اه دىبىث ف بى 73آ 11اه ثبو ى « ٵب١ڄ څىپاو ىث ػبډٮ[ ي.

2ي.

هطرؼت لن زضثبض ولػ هسضسي حظ هن ربهؼ . ثبسمثبة

ڈاهلل اڅكمه اڅك ثڈ» ي اشٺالڃ ډچمه ساوي ا ډبڅق وم ٽ از ډبئچڈ ا٭٪ ا ډػٮز ډ٫١ ى ث سػ ثبي ي ب ثيين ػيا ي ډىٶټ آوبن ي ٭٪مز هب ي س٥ئه ٽٶه ي هب

ډيهه څها ػبډٮه و٪ ٹا ځى. ي اډٮبن ډى ث اشپجب ث ١ي االڇ كهى اىپه و٪ ٹا ىاى سب ي سجبىڃ ثلض ا ډى ډ٫١ ى اهډشٮي ى ػچبر ٹڈ ٭چم آهبر ك٢هار ي ٽ وشؼ اه ث 11/9/73 ػمٮ ډم ػچ آٹبهبو هالا ٽهػب از. آوبن ثبىي ي سٺچي ا ٽياڇ ډ ډػٮز ائ٤ى ياػي بى ډ بن وبڇ اهلل آهز ك٢هر -2 څىپاوه، ډلمي ٵب١هڄ ن كبع اهلل آز ك٢ر -1اڅٮبڅڈ: ياهلل ٭چي كبع اهلل آز ك٢ر -3 ،ثؼز سٺډلمي ن كبع ډٮ٪هڈ )ډٺهبڇ ا هبډىه

اهلل آهز ك٢هر - 5يكي هاهبو، كه ن كبع اهلل آز ك٢ر -4 ج(، ن كبع ي كهبع اهلل آهز ك٢هر - 6، ػاى سجه ډه -7وؼهبو، هج

.ثٽبسڈ ىاډز ا وب ډپبڇ ن كبع اهلل آز ك٢ر 3«ٹڈ چم٭ ډيه ك ػبډٮ

.248 -250، . ده1

.250 ،. ده2 .250-251 ،. ده3

Page 154: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 721

هطرؼت هجبضظ تطاى زضثبضضحبت ربهؼ . ثبچبضمثبة

چ ډٶه ډيهه ثبوه جب سان ؿىي ب٭ز ٹجهڄ ا ػبډٮه يكبوز ډ ػبډٮابډ آهبر ٭٪هبڇ ي ٵٺهب : »ځو وشؼ ځٵز ډػٮز بى ي ى اوشب اه ىثب اډٺبډ ٽ سٺچي ا آن ثځاان ػب ي ٭مڄ ث ٵشبيياال اڅډه آوبن هلق ي ډجه ٭چ هي كهبع اهلل آهز ك٢هر -1 ىاى: ي ا ا٭الڇ ډثب ډ ك٢هر -2 ،ا هبډىهآٹب سجه. ډاػاى كبع اهلل آزك٢ر -3ن ډلمي ٵب١ڄ څىپاو، كبع اهلل آز

ز ا ػهب ا اه آبر ٭٪بڇ ثٺبء سٺچهي ثه ډؼشهي ډه ٹبثڄ ٽ از ٽ وٶ ىاوىي ي ا آن اٵاى ٽ اكبوبا ىش ث ثو ا ٵشبيا ډػ٬ سٺچيبن وياهش ډ

ز، ډظالا ډبوىي اډهبڇ همىه ) ساوىي ٥جٸ ٵشا ډؼشي ډ ، ډثبىي (، ٭مهڄ ه ٹهي (1373آ 10« )ش ثبىي.٭مچ ويا ي وڂاو ثا ٭يڇ اوشب بڅومى

ٽهى، ىي ٵهى يكبوز سان ػا سٺچيبن ا بى ا ډبن وٶ ٽ ػبډٮ ډٺبڇ ج ثى. ىثب ٭مچ ثىوي ي س١ق اوشب ثبو ٵبا ه بكت بڅؤ

ٽه ه و٪ه ىٵشه ثهز ز ٽ ؿىي ي ثٮي ډؼم٬ ػبو اڄالڇ ث ٽ ا٭ىان ډػ٬ ىى [ ثا هبډىڅ آٹب ځى ډٮ٪ڈ»ا ى ٥ ثبو ډ ج اىا

«ٮ ا ډى سإٽي ي سإي ٹا ىاى. ٶاډز االډ ي ٥ب

. ضابت ػلوب لن تطاى پزنثبة

ه ى اه ثبة ث ياز ي ډهبي ا٭هالڇ وٶه ا ٭چمهب ٹهڈ ي سهان ىثهب :ى يكبوز ډجب اب ډ ډيه ي ػبډٮ س٤ ػبډٮ ا هبډىډػٮز آٹب

ډيي ٽى اهلل آزياز -

ډىش٪ ا ډػٮز ج اهلل آزياز -

ا هبډىآ ٹم ا ډػٮز آٹب اهلل آزډبيار -

هس و اهلل آتهكلت ال. ضات

اهلل آهز ااٽه ي اهلل آهز ثٮي ا ٵر اډبڇ ي ىي ډػه٬ ىڂه ډكهڇ »ډيه ثلض ي ٽ ډػ٬ هب ډاػه٬ ؿه ىاوي ٽ ى ػبډٮ ځچذبڂبو، ډ

وٶه ا ځٶشىهي ي ډهب ى سهان 7ٽبو ثبىي. آٹببن ى ٹڈ ػبډٮه ٭ىهان ثهب ٽ اٵاى ا و٪ ٭چم ىاهشىي، وٶ ا ډٮٵ ٽىڈ. ثب سٶبير 3يكبوز

ساوي ى ػبڂب ډػٮز ٹها ثڂهى، اهبن ٽ ډ ډب ىيڈ پ ا ٽبو

Page 155: ابتذال مرجعیت شیعه

722 جا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ : ىياىڈ ٵڄ

ډيه ٽم ي اه شىي. ثٮ٢ ا ىيشبن ډب ى ػبډٮ[ ا هبډى آٹب سهيغ ده ٵشهڈ ي ډوهبا ى ډ٫١ سپټ ٽىوي، يڅ ثٮي ٽه ثه

هي، اهه ب ٵٺ ډه ب دىؼىج ٽ ى ډل٢ ابن ثلض ػچبر تٽىوي، ي. بي آٹب ډاډه ي ؿىي وٶ ىڂ، اياڄ ټ ډډ٫١ آپبس

ب و٪ار ٵٺ ابن ډ٦ف ي، آٹبهبن ٽهبډالا امهبن يڅ ثٮي ٽ ى آن تا اڅٮهبى ٵهٷ ثب هث از. ابن هڈ كبٵ٪ه ديا ٽىوي ٽ ابن ٵٺ

ىاى ي ڈ و٪ار هچ هث. ثب ه سلچهڄ هشىي. ثهب ٵپ ي هه ى ا ثب ا ٵٺب ٽؿپش ثىوي، اډب و٪ار هة، ډلپڈ يىپ ا و٪ اا ٽ ى ٵٺ ىاڈ، ا اڃ ي ٵٺ ي ػبڃ اائ ډجىب ي ثب سػ ث سمبڇ ډجبوثب 1«ٽىوي. ابن ا كض ػبڃ ڈ هچ ٹ شىي. ډ

هتظط اظ هطرؼت ضجط اهلل آتهكلت زم. ضات

ډيهه ؿىهه وهش ػبډٮه ثبوه دى سياٽبر دز ىش٪ ىثبډ اهلل آز از:

ه ا سان ثه ډىهڃ آٹهب ااٽ ثه ا ډئڅ اهلل آزد ا كچز » ي كبع ډيهه آٹهب اوهي ٽه ػبډٮه ډي يكبو آډيوي ي اا ىاهشىڂه ػمه٬ هبى ا ډػ٬ سٺچي ډٮٵ ٽىىي، ي ا٥ٳ٭ىان ا ث ا هبډى

ثبن ثمبشبن ى ٽىهب ىٵشه ب ٵب ا ى هب ب ي ځي ي ثـ٥الة ػان ډيه مه اډ ډيه ػم٬ ٽىوي ي آوبن ثب ٮب ي ٵب ا ػبډٮ ػبډٮډيه ٽه ى سهان ثىوهي ثه مهه هاشىي؛ ي ؿىي وٶ ا ػبډٮ ا ډ

بويوي.هىبن ا ث ٹڈ ډى٪ ٵاا

ب ٶهز وٶه ا ػبډٮه كب١ه هيوي بډثب اه م ډٺيډبر ي ثو ابن اهب اهبن ي ه وٶه ىڂه اها ى ٭ياى ډاػ٬ ٽ ٽىىي ي ثهمهال ده ا كچهز ه ٽه ډٮ ٭ىان ډػ٬ ډٮٵ ي ا٭الڇ ي، ىس ث

ىڇ ا سلى سب ډ ٭چمب ي ثځبن ټ وٶ به ډٮٵ ډ ډػ٬ ا وبكث ػبډٮه “ ډيه وى ډه آډيوي ي ځٶشىي: هبع وي. ثٮ٢ ا اٵاى ػبډٮ

٭ىان ډػ٬ ډٮٵ ٽىي ا ث ا هبډىاوي ث ٹمش ٽ ز ثبي آٹب ځٶشٽىي؛ څپه ډه ي ثٮ٢ ىڂ ډوبڅٴ ثىڈ، ا ډچلز و٪بڇ ؿىه اٹش٢ب ډ

اىؼبهز ٽه ه٦ه ”،ا ػچ هبع يڈهش وجى ٵٺ٤ يڅ ٽب ا ډب ب ځىى. ٵيا ٽىن كٺٺز ى ا ډچلز ډل ډ

ث اډ٢هب ډيه اه ثى ٽ ٥ك ثبي ى ػچ اٹالا ٹبون ػبډٮؿبى وٶ ثي سب ثشان ث وبڇ ػبډٮ ا٭الڇ ومى، آٹببن ځٶشىي: ډب ثب سچٶهه ا

.1390 آ ،360 مب ،30بڃ ،اسالم پبسساض هببه ثب يځ ځٶز. 1

Page 156: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 723

م ٽ الڇ ثى اڈ ىس ٺز ځٵشڂ ٽ ك٢ وياشىي ډاٵٶز وٶ ى

ثب اهه ثبالهثه ا آوبن سپت ٽىوي. ي ٭الي ى ػچ كب١ ثبىي، ث٭بى ي ثب ٵب ٽ ډب ى ٹڈ وب٩ ثىڈ ډػٮهز هٮ ا ٵهيا ي٬١ ٱ

1«اٱا ب ٽىوي ي ډچز ا ث اشجب اوياهشىي.

ا ذبهلو اظ هطرؼت آلب آشض اهلل آتهكلت سم. هطبسات

)اڅٮ٪مه ځچذبڂهبو اهلل آزټ ٶش ث يٵبر 73ى بڃ » ٹهي (هډػٮهز همب ث اويه هيډز ابن ج[ ٵشڈ ي ٭ ٽىڇ ثٮ٢

ثبىي. ٵډىوي ث ىي ىڅهڄ ډاٵهٸ وهشڈ. ىڅهڄ ايڃ اىپه يٹهز ډٮش ډهي ا ډهه هب )سى اىپ ثٮ٢ ب هچ ىيڇډاػٮ ث ډياٻ ا وياڇ ي ىڅڄ

2«ىاوڈ. ىاوڈ ي س ا ڈ ا م ا٭چڈ ډ از( ا ا هى ا٭چڈ ډ

ب ضحب حىهت تطىلبت هػث. ثطضس ضطنثبة

ډيه وپبس ٹبثڄ ٽ از: ػبډٮ 1373آ 11م ډ ثبو ىډى

ډػٮز ځٵش از: د ا اه ثبو ؿب سمڈ ى كډيه ٹجڄ ػبډٮ ثهباله و، ي ځچذبڂهب اهلل آزه، د ا اهلل آزهمى، د ا اهلل آزا ىثهب

و٪ ممبر ٶبٳ از. ػب ٽ اهشالٳاه س ااٽ. ٽچ اهلل آزاػب٫ اكشب٥بر ٽىىيځبن ي سٮياى ثى سٮياى ٽز ػچهبر هر ډاٵٺبن ب ډوبڅٶبن سهمڈ ى

وٶ ا ډاػ٬ ثبڅٶٮڄ سٺچي 1372ى 10طجز ي از. ى آهه سمڈ ډم ؤ ٭ىان ډاػ٬ ثٮي ا ابن ااٽ ي ىياٹ٬ ث اهلل آزثا اػب٫ اكشب٥بر ډكڇ

ى ډبن ابن وز. ا هبډىآيوي. وبڇ آٹب ډ

ى ډبن ځاش ى ي ا هبډىٽىىي ٽ ډ٫١ ثب آٹب ا٭٢ب ػبډٮ ست ډډيه وبى ډهشٺڄ ځاش ي ي ا٭الڇ وي. اځ ػبډٮ. ډ٫١ ډپر ى ډ

اډ ډػٮز ثهب اهبن ؿه ډلچه ا ا٭هاة ىاهش ىډىا ج از اشؼب از؟ يٹش ا ثىهي څهز ډهپر ځاهش بن اڈ هى ا ى څز ػبډٮه ومه

ى. ډ

ډجىه ثه ا١هبٵ 1373آ 11ډهم ډيه ى ػچ ب ډڈ ػبډٮث ثډ

.786 - 770 1ع هتظط اهلل آت ذبقطات. 1 آشض فطز فطاظ ٽشبة ى ثش ډ٦بڅت ډى ٵىؼبو. ىاه بم ث ٹم آ 1376 آ ډم . وبډ2

.از ي وٺڄ ي ثبن ا لو

Page 157: ابتذال مرجعیت شیعه

724 جا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ : ىياىڈ ٵڄ

ځه هي ثهى ثهيين ځوه ؤ ث وٶ ٽ ٹهجال ا هبډىٽىن اڈ آٹب ػئبس ىع ي از. ؿىي وٶ ى ػچ ٽز ىاشىي؟ ؿىي وٶ ثه اهه دهىبى

ډهث ډمپهه اهز اهه ٥ ىاىوي؟ ؿ ٽ ؿىه دىبى ا ىاى ثى؟ ؿؤ امهز ٽهڈ ډهث اىپه ا٭الڇ ي ثبي؟ )ثب سػ ث ا هبډىثيين ا٥ال٫ ا آٹب ډي٣ ث و٪ها ا ابن ي ثى.( 1372ى 10اػب٫ اكشب٥بر ډم

اڅٽ ثب ٶز ٭٢ سهپڄ هي ثهى، و٪ه ٵٷ ډىش٪ ػچ اهلل آزث ياز ػبډٮه وبډه ٽ ډ٦بثٸ آئه كبڅه ي ثى، ىؤو ثب سچٶه ٶز وٶ ٱبئت ى ػچ

اهلل آهز ث ځا ا٭شجب از. طبوبا ا مز وياش ي سممبر آن ث ؿىه ػچٽ اى٭ب ي ثى ثه اهبن سچٶهه هي اهز، ب آن آ ثه ا اهلل آزډىش٪ ي

ػهالڃ ٥هب هم اهلل آهز كڇ ث سپت ډ آ ډوبا اهلل آزسپت ٽىوي. ى ػچ ا هبډىډىش٪ ا٭الڇ ډػٮز آٹب اهلل آزث ځا ٽىي. طبڅظبا سق ډ

٥هب اهلل آهز ٹمه ي ډهاډه اهلل آهز ډوبڅٶز ثه ا كب١هه ) ٩هباا ٵٷ ثب ٽىىي. وبڅٶه ث ا٭شا ػچ ا سٻ ډى ي ډ آثبى( ډاػ ډ هڇ

آن ثبي س٤ سمبڇ كب١ه ى ػچ اډ٢هب وبډ ب ډڈ ػبډٮ ډ٦بثٸ آئه ثبو ى.

ډىشه 1367ههىاى 29ډيه االف ي ى سبن ػبډٮ وبډ اب 19 ډبىهمز ػچهبر ػبډٮه ي »ىاى: ډډٺ 1368آ 8م ډم ي ى يوبډ

ڇ سمبڇ ا٭٢بء ػبډٮه اهز ي ى ث ا ټؤ بر آن ډي٣ ث ك٢ يډثاٽظز كب١ ډهالٻ ؤ ى ػچبس ٽ ثب ك٢ ث ا ىي ڇ ا٭٢ب سپڄ ډ

ي ٽشج إا ست ى ػچ م ثبي ث س: ى ډبئڄ ډڈ ثٮي 1هاي ثى. سج ډيهه سهب اياهه ىه ػبډٮ 1«اٵاى ىڂ سب سٮياى ث ا وٴ سمبڇ ا٭٢ب ثي.

اڅجش ث 2٭٢ طجز ي ىاى. 39ز ٽىوهي ب ا ا٭٢ب ى ػچبر ٽز ومهى بڃ ځش »ځو اائ ٽى: ا اه 1373ٽ ىث ػچ ځا ػچبر بڃ وؼبآسب 3ػچ ث مز وي از. 21ػچ ىاشڈ ٽ 50

ثهى 1373آ 11ډهم ٽ ث مز وي ثهى ػچه پ ا اه ػچبر

.72-75 ،2 ػچي ،اوى تب آغبظ اظ لن ػلو حظ هسضسي ربهؼ. 1 .131ه135 ،. ده2 .135 ه136 ،ده ،1374 ٵيىه 18 . ػچ3

Page 158: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 725

وٶه 14بر آن ډى٣ ثه ك٢ه كهياٹڄ ډثوبډ مز ػچ ي از. ډ٦بثٸ آئهالڇ ؤ 14 ډهث اوي. ٽ ى اه ػچ وٴ كي وبة ك٢ ىاش ثى، ىكبڅ

څٶهز ٹ٦ٮه ثهه ډه وي ثب سػه ثه ډوب إ ٽ كش ثب سچٶه و اه وبة سىاشوبډ آئه 19 ډبى 1 مب ٭الي ډ٦بثٸ سج ويځبن. ث ثه سچٶه ٽىىيځبن ي ٽز

ي ٽشج اٵاى ىڂ سب سٮهياى إم ثبي ث س ا ست ى ػچى ډبئڄ ډڈ ثٮي » س ا ډػٮهز ډٺهبڇ جه؟ اهه ا ډڈ ؿ ډئچ« ث ا وٴ سمبڇ ا٭٢ب ثي.

ا٭٢ب اډ٢ب كياٹڄ ثز وٶ ا ډث ٽه ٵٺه٤ ىثه ا الڇ ىاش اهز. ىكهبڅا اډ٢ب ٽى اهز، اڅجشه اهبن ثهب ٵب١ڄ څىپاو آن اهلل آزډيه ډكڇ ػبډٮ

ٽىىي ٽ ووشه ډػ٬ ډٮٵ ي هىهبن هشىي، ا ا اډ٢ب ډ ٽمبڃ سا٬١ ثبو ٽىىي! ػ٬ ث ډىڇ ډٮٵ ډډ٭ىان ث ٮى هىبن هىبن ا

ب ٭چم ثبسبة ثب ډىٶ ىاز. ثه ؿىهي ډيه ى ك ػبډٮ ثبواه هب كه ٤ ث ىڅڄ ٹير به، ىڂه يه ىڅڄ پ ډػٮز اٵاى ٵبٹي ائ

ٶه ا ىځم وؼبر دهيا ٽىىهي وه اىپه ٭ىان ا٭چڈ ثى سب ډپچ ډٮٵ ټ وٶ ث اڅشٺچي ثىوي؟ مبوىي: ىڂ ډاػ٬ ډمى٫اڅشٺچي ډٮٵ وي. آب ػبٶز وٶ

ډلمي هي اهلل آهز آثهبى، ډكهڇ كىٮچ ډىش٪ه وؼهٴ اهلل آزٹڈ: ډكڇ اهلل آهز اهلل بٵ ځچذبڂبو، څ٦ٴ اهلل آزيډلمي ا، اهلل آزيكبو، ډكڇ

ي اهلل آزٽب٩ڈ كى كبئ، ي اهلل آزبىٷ يكبو، ي ڈ ډه ٭جهياڅپ كه و مياو، ي .... اهلل آزٴ بوٮ، اهلل آزاىثچ،

اهلل آههزههٮي كپههڈ، ډلميي اهلل آههز٭چ ههشبو، ههي اهلل آههزوؼههٴ: ...ث وؼٶ، ي اهلل آز البٷ ٵب،ډلمي

اهلل آهز كه ٥جب٥جبئ ٹمه، ډكهڇ ي اهلل آزډي: ډكڇ آٹهب ډها ٭چه ٵچٶ.

اهلل. كه ٵ٢ڄيډلمي اهلل آزثير: ډكڇ

ثالى ث اه ثي٭ز ىڂ ډي ي ك ٹڈ، ك وؼٴ، ك ٥جٮ ثى ٽ كډش ثىڂوي و ټ كة ب ى اػا ټ اډ كپ ډيه ث ؿڈ ثبو ػبډٮ

اډ ٭. ٽبىب اڄ هج

Page 159: ابتذال مرجعیت شیعه

726 جا٭الڇ م ډػٮز ډٺبڇ : ىياىڈ ٵڄ

زاظزن فػل تز

ااٽ ػبډٮ اهلل آزيٵبر ي ثٮي ا ٹهڈ ى ا٭الډه ٭چمه ډيه كه اهلل آزث اډ٢ب ىث يٹز ػبډٮ 1373آ 11ډم ٵب١ڄ څىپاو ٶز وٶ ا ثه

. 2. ډلمي ٵب١ڄ څىپاو، 1ن سست ٭ىان اٵاى ياػي ائ٤ ډػٮز ا٭الڇ ٽى: آٹببهابو، . كه يكي 4)ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج(، ا هبډى٭چ . ي3ډلميسٺ ثؼز،

. وبه ډپهبڇ ها. ػبډٮه 7بو، ډه هج وؼه . ي6. ػاى سجه، 5٭چ . ي1 اڅشٺچي ډٮٵ ٽى:ػب٬ يكبوز ډجب سان و ث سست وٶ ا ډػ

)٫( هڈ هز ث . ػاى سج. ډؼمه٬ ػهبو اهڄ 3 . ډلمي ٵب١ڄ څىپاو،2، ا هبډى ي ٹا ىاى. إٮ ډى س ٭ىان ډػ٬ ٥بٶ ا ث ا هبډىځى آٹب

كي : پا٭شجب از ث ،آن ثى وبډ ډيه ث ىڅڄ هالٳ آئه ډٮػب ثبوٽ سىب ٶز وٶ ى اهه ػچه هٽز وٶ ثى، ىكبڅ 14ػچبر بة مزو

هي إبر ثبهي ثه س ډثاوي. ىي. ٶز ػچ ا سٻ ٽىاوي. ؿىي وٶ ڈ ى ډوبڅ ىاشب سچٶىه هڈ ٽ كش ثه ؤ سمبڇ ا٭٢ب ػبډٮ ثي. ىكبڅ ڇ ث ا ټ

ا وٴ سمهبڇ ا٭٢هب ي ٽشج ثإبر ثبي ث سډثڈ سپت ي. . ى ډبئڄ ډ ټ اډ٢ب ثش وياش از. ډث ٽ اه ثي، ىكبڅ

هب سهپڄ يكبوهز ډجهب سهان ي ىڂه ډيه ي ػبډٮه بر ػبډٮډث ى كپډش يكبو ثي٭ش ى سبن ٮ ډلة ډ ىڅهڄ ډٮٵه اٵهاى پ ثه

٭ىان ډؼشيان ياػي ي، ىڂ ډٮٵ ؿىي وٶ ډلييى ث٭ىان ډػ٬ سٺچ ٵبٹي ائ٤ ثهب ك اٵاى ا٭الڇ ي ثىوي. ڇ يٽ ؿىه اٵاى ؿىيه ثاث كبڅائ٤ ى

ډٮٵ ټ وٶ ا٭چڈ ثا ٵ٬ ىځم ثى و ډٮٵ ؿىيه وٶ ثيين سٮه ا٭چڈ.

ب ٭چم ىاز ي ىهبڅز ٹير ب ى كب ثبسبة ثب ډىٶ اه ثبو ي.ى اډ ډػٮز سچٺ

Page 160: ابتذال مرجعیت شیعه

سعزن فػل

!ا ذبهن ضجط ن هطرؼ

ى: ثبة ډ٦بڅت ث ډ دىغى اه ٵڄ ٥

1373 بى ى آ ا هبډىب اػشبى ي ډػٮز آٹب ځا -

ډىش٪ اهلل آزياز -

ب اػشبى ٭اډڄ يي ځا -

٭يڇ اډپبن سڄ ث ٥ٷ ٭ ثا اطجبر اػشبى ي ډػٮز - مشػبن ث ٹ ٮكٶ٨ سىب كپډز -

7141غبزض زض آشض ا ذبهب ارتبز هطرؼت آلب ثبة ال. گا

هه ځها ؤز ي يكبوهز يار ا٥ال٭هبر ثها ب ډٮبيوز ډػٮ ٵٮبڅزثش ى ىش ٽهب ٹها ػمٮ ثب ير ي ائم ب ث ډػٮز ا ٭چمب شبن

ؤځى ي ياو ا ؿىي وٶ ځا ډػٮز ي اٵشبء ډ ډؼهبڃ ثه هى. ىاهه هه ډه ځا ؼي وٶ ا ائم . اهه هى ػمٮه ي ومبىهيځبن ډؼچه هجځهبن اهب ډه

س٤ پ ا وبىب كپډش ٹڈ ډىش ي وٺڄ ب ا ٽشبث ٽ ى مبن بڃ ځااڅٮهبڅ( ا ىهيځب ٵٺهب ي ٩چ)ډي ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آزډػٮز ك٢ر »ى: ډ

1«ثځبن

اهلل آهز .1 هبى هي اهز: 1373 آ 12 ځا اه ٶز وٶ ى سبن الف. اهلل آهز .2 اهٶبن ي ٭٢ه ډؼچه هجځهبن، ػمٮه اڅهيه ٥هب اډهبڇ يػالڃ

اهلل آهز .3 وؼهبن ي ٭٢ه ډؼچه هجځهبن، ػمٮ يامب٭ڄ ډ وؼبو اډبڇ اهلل آهز .4 ډؼچه هجځهبن، مهيان ي ومبىهي ػمٮ يكه ډ مياو اډبڇ

.1373 ٹڈ، ك ٭چم االډ سجچٲبر ىٵش سى٪ڈ ي . س1

Page 161: ابتذال مرجعیت شیعه

737 ا! ڈ ج ڈ ډػٮ هبډى: ىڈ ٵڄ

اهلل آهز .5 ډؼچه هجځهبن، كيه ي ومبىهي سثهز ػمٮ اٲ ډٮډ اډبڇ ٭چډلمهي٭چ سهو اهلل آهز .6 اهٶبن، ٭چمه كمبو ډيٽمبڃ ٵٺ اي

ډؼچ هجځبن ي ٭چ ٶٮ ومبىيي اهلل آز .، 7ثز ىثٽڄ ډؼم٬ ػبو اڄ اا. ٭چم كډي

آډي از: (1305 )ډشڅي ٥ب اٶبو اهلل آز ى ا٭الډ هبن ثهي ىببن هج ي ډشوػمٮ ا ٽبة اٽىن ٽ ثلمياهلل ياڅمى»ډلشڇ ډيه، ى ډ٫١ ه٦ ډػٮهز ٹڈ ا ػبډٮ ٭چم ډٺي ك

ډهىڇ ا ثه ىي اوي ي ثب ٭ سٮهه سپچهٴ ٭بډه ٮ ث وشؼ يآي ډهىي اهبى ي ثځبن ٭چڈ ي سلٺٸ ي ػهبڃ وهبڇ اوي ي ؿىي وٶ ا ځٵش

اوهي، اىؼبوهت وه ثهب اع اڅشٺچي ډٮٵ ٵډىػب٭ىان ٵٺب سي ا ث وبىن ث سال ػمٮ آن ثځاان، ډٮشٺيڇ ؿىبو هيځبن ـه ى ثهه ډٮٵه

ٽه ٦ئااالڇ ي چڈ وجبي، ثب سػ ث ډبڅق ٭بڅىبا ب ډلشمالا ا٭ٽ ډٮبه ي جځى ي ډىبٵٮ ٽ ا يكير ث ٽ ي اوٺالة االډ ډ

ق آن از ٽ وهز ډمشهب ي ځىى، ايڅ ي اچ ډػٮز ىى كبڄ ډ ا هبډى٭چ ي كبعػىبة آٹب اهلل آزډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ك٢ر ثػش «ىا ىي ډئڅز ثبىي. ثٽبس( ٭ي )ىاډز

ٽه ى آن ډهبن اهز. اهبن ى اهه ػمٮه سه اډبڇ ٥ب ٹيم اهلل آزٸ ډٺهيڇ ى آن ٺىه ٥ ٽ ٭هيڇ سلٺه ر ٹ٢ سلمچ ثب ٩اٵز ث ٭ا٥ال

از، ث ډچلز يكير ج ب ي ډػٮز ىى اب ډه كٺٺهز ٽىهي. ىډػٮز ىى سٮه٠ ى څيڇ سٶپټ ج اځا ثىبن ي ث اولاٳ ا يز

ي ي إ وبىب اډىش ث ٭چمب ثا سٵب اىڅ سه٥ب ا ثب اهلل آز ىاى. ا٭الډ سيغ ډػٮز ډٺبڇ ج از.

اهلل آهز ډكڇ .1 ٭جبسىي ا: 1373 آ 13 ؿب ځا بى ي ث سبن ة. ػمٮهه ٭٢هه ډؼچهه هجځههبن ي اډههبڇ (1295-1380) اڅٶ٢ههڄ هاوههب وؼٶههاث

٭جياڅؼاى ٱيبن اهلل آز .3 ٽډبوب، ػمٮ بڇكه وي اډډلمي اهلل آز .2 ااٻ، ډؼمه٬ ئه اى ډلمي يا٭ه٨ اهلل آز .4 وبث ي ٭٢ ډؼچ هجځبن، ػمٮ اډبڇ

اثاڅٶ٢ڄ هاوب ث ىهاز ډٺبډبر اه اهلل آزػبو ىااڅشٺت. دبن ډكڇ از:

ډهبڇ ا هبډى اهلل آزاىؼبوت ا ډيس ٹجڄ اه ثى ٽ ك٢ر و٪» ٭چم ا ى ىز ثڂوي ي بڅ ثىهىي ي اځه ډهچلز ثياوىهي ى ك

Page 162: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 735

ٳ ثوي ي ى ي٫ ثٶډبىي سهب ٥هالة، ا اٵهبىار ٶش ي ٹڈ ډ

«ډىي وي. ابن ث

ډچټ كى ډهي اهلل آزىث ا وڂجبن ي اكمي ػىش اهلل آز د. كه اػشبى ډٺبڇ ج ځا 1373 آ 15 ا ي ٭٢ ډؼچ هجځبن ى سبن ٭چم

ٽىىي. ا بى ډ

(: 1373 آ ٩بااه دىغ وٶ و ٵبٹي سبن از )ځا اػشبى بى ي ا ا ز. ٭جب ډلٶ٩ ٭٢ ػبډٮ اهلل آز .1 ډؼچه ٹهڈ ي ومبىهي ه ٭چم ډيه كه

اها ي ٭٢ه ډؼچه ػمٮ ٭چ ډ ػا اډبڇډلمي ي اهلل آز .2 هجځبن، اهلل آهز .4 ثبثهڄ، ػمٮ يكبو ٭٢ ډؼچ هجځبن ي اډبڇبى اهلل آز .3 هجځبن،

ز ئه ه ٵب١ڄ وي ئه اڅي ډل اهلل آز .5 ٽډبن، ػمٮ يل ػٮٶ اډبڇهټ هجځهبن. ا٭الډه ډؼچه ٹڈ ي ومبىي ٭چم ىٵش سجچٲبر االډ ك ډي

ځهٵشه ثهب ى و٪ه »ىا اهز: ډبن ډٮى ىاه (1307 )ډشڅي ډلٶ٩ اهلل آز٦ «ثبىي. اڅشٺچي ډػب ا هبډىاهلل ز، ٵٺ ډؼبي ك٢ر آائ٤

هتظط اهلل آتثبة زم. ضات

ډى ىيو از: ډىش٪ ىاه اهلل آزاډب هجب ا اه ا٭مبڃ، ثه ا اٵاى ذب ي ا٥ال٭بر ى ثالى ډوشچٴ ث ي د»...

آيىوي ٽ ٲه ٵب ډاڄ ٭چڈ ي ډجچ ن ٭ىها ثبي ابن ډٺهبڇ جه[ ا ثهثڂي ي ا ثبن ٵشبيا ػمٮ ا ډاػه٬ ډئچډػ٬ ډٮٵ ٽىي ي ا ابن

ىاىوي ي اي ا ډٽى ٭چ اي ځا ٽىوي، ي ٽ سوچٴ ډ ػچځ ډٽىوي. ٽ ډوبڅٴ وجى ٽ اهبن وه ډبوىهي ىڂهان ځٵشب ىاىځب ي ډ

يى ىاش ثبي، يڅ ثهب اهه ٵشهب هذب ي ا٥ال٭هبر ي ثهه بڅ ي ډٺچوبىب ىڂ اډ ډػٮز سلمچ ي ډجشڃ ي، ي بي ثه ډئڅه ثهبال

ن ؿىه ثى.ا اه ٽبب هج وياشىي يڅ ػب

ا وز ډه ا هبډىډػٮز آٹب ٥ب اٶبو ٹ٢ اهلل آزيٹش ي ٽ آٹب ٥ب ث اه پڄ ډػٮز ث ټ آٹب ځٶشڈ ثٮي ث و٪ ډ

ا ثىي، اي ٵش ثى ث آٹب ٥ب ځٶشه ثهى، اهبن ځٶشه ا هبډىآٹب ځب ي ى اٶبن ؿىي ډسج آډي ثى: ډه ؿ ٽىڈ؟ آٹب ي ىاىشبن ىاى

هى اىؼب ي ث ډه اا ٽى ٽ مب ثبي اه ا ثىي ي ډه ڈ ىيڇ وم وىڈ.

ا ثى ثب ډٺيا اځ ي آ ٹم ثب اىپ هالٳ ٭ٺي اهلل آزب اىپ

Page 163: ابتذال مرجعیت شیعه

731 ا! ڈ ج ڈ ډػٮ هبډى: ىڈ ٵڄ

ډڂ ټ ؿ وش ثهى. اىهب ثهب ٵهب ثٮ٢ه ٭چمهب ا ياىا ٽىوهي ٽه ثىىي، اى ي سچن ڈ ٽ ى اهشب هىبن ثى ي ډىڇ ٽه ؿب

ىاوىي ٽ ؿ هج اهز ىىي ؿ ډ هاوىي ب ث اى ځ ډ يوبډ ا ډ ي اه اډ٢بب ث ؿ پڄ ځٵش ي از؟

هة يٹش ډػٮش ث اه پڄ ثواي ىز ى ؿ اشٺالڅ ثا ډيهه ځٶهشڈ همب ٽه وي؟ ث ؿىي وٶ ا ػبډٮه ډب ب ي ډػٮز ډ ك

ثهالٳ ٭ٺي هى ٽهب ډه ٽىهي ٽىهي هب ى ثاثه ههالٳ هپر ډهٽىي ؿن ډمپه از ډهىڇ ځىبپبي، ثبي مب ډوبڅٶز هى ا ا٭الڇ ډډيهه ٵالوه ي ٮه ځىهي ػبډ ث ا٭شمبى مب ا ٽ سٺچي ٽىىي، ډىڇ ډ

1«مب ډئڅي. ٽىىي ي ٹاا بى ډٵالو شىي ي ا٭شم

ڈ دهبوى ډى ثهب ػئهبر ثهش ى ٵهڄ آ ٹم ىاه اهلل آزث ځا ا هبډىاب هاي ي. اډب ډشإٶبو ث ځا اػشبى ٽ هى ي ث ػىبة آٹب

ىاى از ىز ديا وپىڇ.

ب ارتبز ثبة سم. ػاهل غسض گا

همىه اػشهبى ډ٦چهٸ آٹهب اهلل آهز سػ ا هبځىان ػم٬ ٹبثڄ ي ا هبډىهوهي ي اٽظهز ډوبڅٶهز ٽى الكز ي ا ثا اٵشبء سإي ٽىوي سٮياى اويٽ ٭چىهبا

ډى پر ٽىوي. سإهي ځهي ووهز ا ؿىهي كبڅهز ثهين ډاػ٬ ي ٭چمب ىاه وز:

ډٮشجه اهز ي ياٹه٬ ي ٽهبډالا هبش ا هبىر كه ثه اډه . اه سإي ثټ ب ډٺجڃ ي ډٮشج وز. ډوبڅٶز

ىي. سإي اػشبى ي الكز ابن ثا اٵشبء ي ډػٮهز ههالٳ ياٹه٬ اهز ي بز: پ ا ٭بډڄ ب سٽج ا آن ثهبش ا

ڄ ډببو ب چ ب ا٭٦ب ثه اډشبار ډبڅ ب سٺجه اڅٴ. س٦م٬: دىاهز ډٺ .ع ىٵش ي ډاٽ دي ډشٮچٸ ث ثب يكبون بهډوب

ة. سيي: ثهى ثب وز ثهب ډاػه٬ ي ٭چمهب ډىشٺهي ثها ٭جهر ىڂه يكبون ا ٹجڄ سي وز، سوت، اؼبى ډليىز ثا ٥الة هٽز ٽىىهي

ه٭ ډىبو ٽ يػهبر اؼبى ډلييىز ثا ډځو ډاػ٬ ي ٭چمب، ا ى ى اهو ث ى ي ډإډان څجب ٽىىي، ابوز ي كمچ هى ا ا ٥ٸ ابن ى ډ

.770ه 771 1ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات. 1

Page 164: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 731

ځو ٭چمب ي ډاػ٬. ىٵش اه

ج ڈ: اؼبى اه ىز ى ډبن ٭چمب ك ٽ ډػ٬ سٺچي ډٮٵ ينع. س. شلپبڇ ػم اهالډ اهز ػبن ثب٭ض اسٺب ٽبن ډت ي ا سىب و٪بڇ ٮ

سه ىڅڄ سإي ډػٮز ي اػشهبى جه اب ډچلز ډج ي ب ډڈ ثاه ثى از.

ب اػشبى يػ ووز )ډ٦بثٸ ياٹ٬ ثىن ځاىي ٽ سلٺٸ وڂبوي وبن ډ ثهالٳ اهه يػه اهز. هاي اىڅ ډويي از ي ٽچ ز اٵشبء( ٽبډالاي الكيػ ىيڇ )هالٳ ياٹ٬ ثهىن اهه سإهيب ي هلز ث لز ٭بډڄ ډشٮيى

ډوبڅٶز ثب اػشبى ي ٭يڇ الكز اٵشبء ابن( ى ىز از. ا ډبن اه ه ٭بډهڄ ىي ٽ ٭بډڄ ووز ث پڄ ائياڅٶ ثه ڈ( اي وبن ډ)س٦م٬، سيي ي س

ٽچه ؿىهي ډٮىهب آن اهه وهز ٽه ٽب ځٵش ي ي ثهب ډهاط ثهى اهز، بىٽىىيځبن ځا اػشبى ي الكز اٵشب هالٳ ياٹه٬ ثه ىڅهڄ ثههىا ا

اوي. وڂبوي ا وىهټ هبي وهيځ ؿة ي ه ىوب ؿىه اكپبډ ا اډ٢ب ٽىٵٺاو ي ب ډش٤ ١ٮٴ ثه ا اه اٵاى ثى از. ٭بډڄ سيي ث هپڄ ٱجه

اسٶبٷ ٭چمب ك ډاط ثهى اهز. ٭بډهڄ هڇ ث تب ځٵش ي ي ى اٽظ ٹٽ ثڈ اسٺب ٽبن ډت ثب ا٭الڇ ډػٮز جه وه ډشإهٶبو ى ثهب ا ٮى س

اوي ؿڂوه كهٸ ا اوي ډاط ثى از ي ابن ځ ا هى وذي مه بىډٮم ى؟ ڈ ىى ي اهالٹ سٺز ډ٥ٸ ثب٥ڄ ي وٺ٠ ډاه ډچ

ا٭شجب بىر آن ځي ا ػ ث وشؼب آن ټ ا اه ٭بډڄ ب سٽج اا ٭چمب ي ٵٺب ٽ ثهالٳ ياٹ٬ اػشبى ي الكز ج ا ثا اٵشبء ي ډػٮز

اوي وياى. كبڄ اه ياٹٮ سىب اڃ ٵشه اػشبى ي الكز اٵشب ځاشلػه يه ي ډيډٮبيوه ي ډا ا٭شجب م ثآن ث ، ٭اليوز ا هبډىو آٹب

همى ثب يي ځها اػشهبى ډ٦چهٸ ي هالكز اهلل آز ابن ڈ ز. ډيكٺٺز ډػٮز ٮ ا ثه اثشهاڃ ٽهي. اٽظهز ډاػه٬ ي ى ا هبډىاٵشب آٹب

ٽهبن ٽه ىا٭ه هب آن اثشاڃ ىاډهه ىوهي. ٵٺب ىش و ثب پر سچن هى ث اهكٶ٨ و٪بڇ » ن ي ډػٮز ا ډجشڃ ٽىوي. آډډت ىاشىي ى ٭مڄ ډت ا ډ

سبو ى اه ډي ثى. ځ ډجىب ؿىه سمڈ« ػت ياػجبر ازاي

Page 165: ابتذال مرجعیت شیعه

732 ا! ڈ ج ڈ ډػٮ هبډى: ىڈ ٵڄ

ثبة چبضم. ػسم اهىبى تسل ث قطق ضطػ ثطا احجبت ارتبز هطرؼت

ثا اطجبر اػشبى ډ٦چٸ ي ډػٮهز ب٫ ي ثىى اه ثبة ى ىي ډٺبڇ سڄ ث ى: ثلض ډ ا هبډىآٹب

الف. بوبضآهس ضبع

ى اػشهبى « هب٫ »ب ؤه ي ثا ث ومب ځاهشه ي ځا ث و٪ ډ 40ي الكز ي ثا ٵشا ي ډػٮز ثى ثبي، يٹش وىټ ا هبډىډ٦چٸ آٹب

ي الكز اٵشبء ي ډػٮز ٵى بىر ىىهي ډٮىهب اهه هج ث اػشبى ډ٦چٸاز ٽ اػشبى ي اٵشبء ي ډػز ي ثب ثبالسه ٥ٸ ٭ اطجبر ي از ي وب

بىر ىي هج ٭بىڃ وز. اػشبى ث اػبهب٫ »ب ؤه ي ث ىالڄ ٵبٹي ا٭شجب ٭ از ي ا سلڄ اډب ځا

وي.٭بػ« ډٶي ٭چڈ

هب ډوشچهٴ زمىىيځبن ډىهثه جه ى ه اسٶبٷ ځا ث اٽظ ٹت االپن اڅبي ډمهه څه ؤن ال»ب بىر ٭ اه از ٽ ا٭شج پ ا ي٣اوي. ثى

ىي وج وياش ثبهي. اطجهبر بي ى آوـ ث آن بىر ډ« وت ٵمب ي ثٵههايان ىوهه ثهها ثهه ا هبډىههاػشههبى ډ٦چههٸ ثهها اٵشههبء ي ډػٮههز آٹههب

ػمٮ ا ڈ سلټ ٽىىي ټ ائم ٵ١با» :ډىش٪ اهلل آزىىيځبن ىاش از. بىرآ ٹمه هڈ 1.«ثڂوهي كٺهٷ هب ثٮ٢هبا ػمٮ اډبڇىاوىي ٽ ؿ ثڂىي، م ډ

اٵاى ىڂ ٽه ډٺهبڇ »٭ىان ومو: ث اه ډىبٵ٬ سق ٽى از، ث ثب ٽشجبا ؿىيه! ډظڄ ډلمي ج ا ى ىٴ ب ډاػ٬ ٹا ىاىوي ا ؿ ډاب ثهىا يوي

2«اوي. څ ىاى ز ډٮ٪ڈٹ٢بئ ٽ و٪ ث ا٭چمز ي اٵٺ ى[ ئ ډلشڇ ٹ

ډى ثب ييى اكشمبڃ ثب ٹه س٦مه٬، سيهي ي ٣ ٭ياڅز بي ىاه حبب ڈ ٹبثڄ اكا وز. س

ه ى ائ٤ ج ډٶي ثبي، ؿىه سواځ ډچلز و٪بڇ ى سو حبلخبي ب بى اسٶبٷ ځا ث اٽظ ٹتډ٢ از. سو ائ٤ ډػ٬ سٺچي ٺىبا

ي آٹبهبن اهش ٽبهبو، هش هي اهز. ثهه مبوىه ثاب ډچلز و٪هبڇ و

.1376 آثبن 23 ػت، 13. وىاو1

.342، فطاظ فطز آشض لو، 4 ،1376 آثبن 5 ػم، ئ هبسم ث . وبډ2

Page 166: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 733

ثبٹ كپڈ ي بم بيى ث اهه اډه سهق ٽهى يډلمي وبډه ااوهي. ځه بڇ اٵشبء ٭بػ از. ٺثا ډ ډٮب ډٮشج ٵبٹي ډ٦چٸ اػشبى لش ا اطجبرډچ

ػمچه اوي ا ٽىوبن ث يي ځا اػشبى ٵب اٹا ثه ځا ضاثؼب اهلل آهز آ ٹم. ځها اػشهبى اهلل آز٥ب اٶبو ي ډكڇ اهلل آزډكڇ اهلل آهز ثه وٺهڄ .الڇ ثا جه ثهى ىكي ٹم ث سق هى ي ٵبا ډاډه

ډاډه ثب ډػٮز ډٺبڇ ج ډوبڅٴ ثى از. اهلل آزډىش٪

ا هبډىشبى ډ٦چٸ ثا ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز آٹب ث اػ« ب٫ ډٶي ٭چڈ»وشؼ ى كبڄ وز. ٺىبا

ث هؼبضؼ ة. اثتال ث

بىر ثه ٭بىڃ ٽشجبا هج 40٭بىڃ يٹش وىټ اطجبر ا ٥ٸ بىر ىي هج ىاى ثبىي و ث ىالڄ ٽبب وز: ا هبډىاػشبى ډ٦چٸ آٹب

ىىيځبن ى ډىهبٵ٬ هىاوجىن بىرثث س١لبس ٽ ځز ٭ياڅز ي االوي از، سب وثهز ډلٺٸ ائ٤ ٭ بىر ىوشؼبىر ٹبثڄ اكا وز،

ن ثي.آث ٭يى

با څهڈ سپهه ډٮب١هة ثهبىة » اهز: ب ٭يڇ اثشال ث ډٮ٣ ٭ ثى حبببىر ىي بي ٭هبىڃ هجه ثه ه٥ « االػشبى آهه ډه ؤڄ اڅوجة ىٶبن ٭ى

ډٮشج از ٽ ثب بىر ىي بي هج ٭بىڃ ىڂ ث ٭هيڇ اػشهبى ډٮهب وجبهي. ثها اٵشهبء ي ثبڅٶٮڄ كياٹڄ ٶز بىر ث ٭يڇ اػشبى ډ٦چٸ ا هبډىآٹب ىډى

اهلل، كههه ٵ٢ههڄ ډلميآٹبههبن كههىٮچ ډىش٪هه، ي ډػٮههز ډػههى اههز كه ٥ب ٹم، ي ډاډه ٭جياڅپڈ ډ اىثچ، اكمي آ ٹم، ډلمييب ث ٭يڇ اػشبى ډ٦چٸ ثهيين ډٮهب آثبى ي ػالڃ ٥ب م. اه بىر هڇ

سهبٹ٤ اهز، ٮىه وي ٹب٭ي ډٮشج ٵب آن اځ ثه ا ډٮشج از. ډبډلشباالڇ ث ٽ از ٽ اٽظز ٭يى ډظجشه ثب وي. ز ډشٮب١ه ا بډڄ ومكؼ اىڅ

وشؼ ډئچ ثب ػ٫ ث ٹائه ډٮشج وز. ى سػ ث س١لبس ٽ ځز ډٶي ٩ه بثي. ٹجچ ٽ مڂ كبٽ ا ٭يڇ اػشبى ډ٦چٸ ابن ثى هبسم ډ

Page 167: ابتذال مرجعیت شیعه

734 ا! ڈ ج ڈ ډػٮ هبډى: ىڈ ٵڄ

وتربى ث ط ل ؼثبة پزن. حفظ تب حىهت ض

ثىهي ٹبثڄ ر ځو ث ا هبډى آٹب زٮډػ هاشيالڃ ډياٵٮ هس ډڈى ػبن از. كٶ٨ سىب ٭ اطى ٮسىب كپډز انا االډ از: ػم٭ىان ډػه٬ ث ا هبډى ى ػبن ياػت از. اٽىن ٽ ثلمياهلل آٹب ٮكپډز

ػبن ډٲڃ هيډز ثه هډچم اډ ي يڅ ثكٸ اډبڇ ډبن ت، وباڅائ٤ ػبډ٬ډهت ٴاډبڇ ډبن ي س٢ٮ ٴى كپڈ س٢ٮ بنا ٴاز س٢ٮ زث ډت اڄ

زډػٮ ب ى ج ټځو سپ هكاڇ از. ثىبثا ي ٭با كٸ از ٽ ٭ٺالا ةبآة ثه آه ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج هبن اهز. اځهڈ ى اوشوهبة ا وهشه ىهمه

يه ٽ هيه وبى ٽىي ػبن اٹش٢ب ډ ٮپډز سىب ك ٶ٨يػى ىاش ك ا هي ثپىي. بنا زځٵش ى ي مڂبن ى سٺ

ي از. ڄډٲبڅ٦ سپ هاز ي ا ؿىي ر ٭چماشيالڃ ٵبٹي ځو ٹ هاكپډهز وهياى. هببن زى ډهي٭ ىهبڅش ؾ: ډت ډبډيا ال هغبلك

ثىوي. ډالٻ هالډز كپډهز ٭هياڅز ي ٽهبىاو ٮڈ ٹبػب ي دچ ،ٶ ث څيڇ كٶ٨ ډبډيا ډٮشج ي وٺچ ٭ٺچ ڄىڅ ؾي ډت ډبډيا. هاز و ى

ا ى ا هبډى ٭ياڅز آٹب ٭يڇ٩چڈ ي يػى وياى. اىڅ٩بڅڈ يڅ بكت ډت كٺ 1اڇ. آيى الاډٶ ج ٢بفٽشبة اشډهت كهٸ ٴس٢ٮ ي ٹبوو ډبډيا ٵبٹي ائ٤ ٭ : وٺي ٭چمزم هغبلك

ثب٥ڄ ي هالٳ ٫ ٹا از ى ٹير ٸاز ٽ ا ٥ ؿ ډت كٺ ه. ازواهڄ ههالٳ مشه كٶ٨ ٹير ث ه ٹ ب ٽىي ډ ا سػ چثمبوي؟ اڄ يٳ يډهت كهٸ زسٺ بډياډ ٭پ وٺي ٭چماز. ث ډج هاهالٷ ي هالٳ ډا

از. : ث ٵ ډلبڃ ياى وجىن ىي اپبڃ ووز، كٶه٨ سىهب كپډهز سم هغبلك

زه ي ډػٮ ه ٵٺ زه ثب يال سالډ ؾػبن ٮ وهياى. اځه جه سىهب جهډبن ٵٺب ثه 2از. ډت ثبي ٽبٵ ي اډب كبډػبن ډاډه ډٺچ ٮكپډز

.75-94ثو ڇ، ،ضجط ؿبحاست. 1

ى و٪ ٽز ثب ٽه چ٦ىز ډچمبن آىب ثا. 2 ه ثه يه ثىڂ ،آن ه هچ٦ىز ډهي٭ ي دهىغ سٺ .57-79ٹچڈ هم ث ٮىيڅز ى ٵٺ ب و٪

Page 168: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 735

بنا ٴا ياػت ي ځو س٢ٮ بنا ا زكمب اشيالڃ هثب م ي ٹبػب ٶ االثب! ايڅ ب٭شجيا ب. ٵىاوشىي ا كاڇ ډ

ا « ػبن ههالٳ ه٫ اهز ٮاوشٺبى ا سىب كپډز » ىپټ ث ا: سمزت ي وٺچ يػبز ٭ٺچ اڄ ډىج از ي ٵبٹي ځو بره٦بث از. اځؿ ػمه ه ٵٺ ٭ىان يڅ ث يډػ٬ سٺچ برثى، ي ډى «باالڇ » ىوآٱب ډىي االډسىب ډػ٬ ج ډىشوت هجځبن و ،ىهم بىځز آٹ ٽ ثى، اډب ثب اىا ٹبئم . آٹهب ي ڈ ډلة وم وجى، ثچپ ٵٺ يسٺچ ا هبډىه ي ه ٵٺ به ثهب ٽهده

ٽهى. زه ډػٮ ثهيين ٵٺبهز ي اػشهبى اى٭هب بي ي ثب ٽده ډؼشي ډٮٵياػهي ٵهى ٱ زه ډػٮ ډؼشهي ػهبىن، ي اى٭هب ٵٺ زي ا يالډاډه ډٺچ زيال وياى. بٹير ـث ثب هى ڄػ سجي ډٮىب ٤ائ

زنسع فػل تز

ٮه ػمياو ا ائم 1373 ډٮبيوز يكبوز ي ډػٮز يار ا٥ال٭بر ى آي الكز آٹهب إبن ي ىڂ ډٺبډبر يكبو ځا سب ي ومبىيځبن هجځ شبن وبډ ٽىي. ى اه ٹمز ث ؼي اػب ه ي ډىش ډؤثا اٵشبء ي ډػٮز ا هبډى

اهٶبن ػمٮه ٥ب اٶبو اډهبڇ اهلل آزسه آن ډشٮچٸ ث ىڂ اب ي ٽ ډڈبډ ثب اا ىاىشبن ىاىځب و ډىش٪ س١ق ىاى ٽ اه بىر اهلل آزاز. ابن ث

ٹم ڈ ثب ٵب ا٥ال٭هبر آ اهلل آزيكبوز اٶبن بى ي از. كش يډىش٪ ثب ىهبڅز ي ٵهب اهلل آزوبډ وش از. ث و٪ بىر ثب ډٺيا اډب ي اځ

ي ډجشڃ ي اهز. س٦مه٬، سيهي ي وبىب اډىش ي ٹ٢بئ اډ ډػٮز سلمچ ځبو ڈ اػمچ ٭اډڄ س هب اػشهبى هب هبىر ډػٮهز يي ؿىه ځهاث اػشبى ډ٦چهٸ ثها ډٺهبڇ اٵشهبء ي ډػٮهز آٹهب « ب٫ ډٶي ٭چڈ» ساوي ثبي. ډ

هشىي بى ب اػشبى ډجشال ث ځا ٭يڇ اػش وبډ كبڄ وز. ځا ٺىبا ا هبډىر ؾ ٥ٸ ه٭ ډٮشجه ثها اكها اػشهبى ډ٦چهٸ ي هالكز ي ى

ى ىز وز. ا هبډىډػٮز آٹب كپډز وياى. ډالٻ الډز كپډز زى ډي٭ ىهبڅش ؾډت ډبډيا

ډبډيا ٵبٹي ائ٤ ٭ ي ډت ډبډيا. وٺي ٭چم هاز و ى ٭ياڅز ي ٽبىاوثهب سالډه ؾػبن ه ٮ. كٶ٨ سىب كپډز زډت كٸ و ٴٮس٢ ي ٹبوو

Page 169: ابتذال مرجعیت شیعه

736 ا! ڈ ج ڈ ډػٮ هبډى: ىڈ ٵڄ

ي اډب ػبن ډاډه ډٺچ ٮ پډزوياى. اځ ج سىب ك ج زي ډػٮ ٵٺ زيال از. ډت ثبي ٽبٵ كبډ

Page 170: ابتذال مرجعیت شیعه

چبضزنفػل

ثسػت هطرؼت رغطافب

سٺچهي ٭ىان ډلييى ثب ډب ٹاىاى ػٶاٵب ث ى ٵٺ ٮ ثا ووشه اثشيا ث ياهز ا ډػٮهز آٹهب ث مز ىبهش ي. ى اه ٵڄ ا هبډىه

ٹم. آ اهلل آزډىش٪ ي ياز اهلل آز: ياز ډٺبڇ ج، ياز ى اب ډاهشب ىاى. ٭ىان ا هبډىآٹب االشٶشبءارؤػثة ؿبډه ثبة ث ث بڅ

ڄ ثځٵش ا ډ٦بڅت ثبة ڇ از.ٵ

اس! ضبى ذجط ساضت ثبة ال. همبم ضجط اظ اػالم هطرؼت

ډػٮز وه ځٶز ي ىثب ډٶالا 1373 آ 23 ى سبن ا هبډىػىبة آٹب د ا اب ث ىي ٵز ٹڈ ي سان ډػٮز سٺچي ٮبن ههبع ا ٽه ا

دٵز:« ډشا١ٮبو ي اظبځاو»

آٹببن ٵز ىاىوي ي اڈ اه كٺ ا ڈ ى آن ٵز آيىوهي. اډهب »ا٥ال٫ ډه اه ٽهب ځٶشڈ اه ٽب ا وپىي. ثيين ٽىوي، ډى اځ ا ډه ااڃ ډى

بن هبى هي ثهى، ډهه هجهىا هيڇ؛ ياڅهب ا ٽىوي. ثٮي ا آوپ ا٭الډځٶهشڈ اځه آٹبهبن وبا١هى ى ډه ث سچهن ا٥هال٫ ىاىڇ ي ځاشڈ. كش ومىهڈ ډها وواوهي. ثٮهي ځٶشىهي ٽه هاوي، ا ا ٽ ډىب آن وي، ا٭الډ وماوهي؛ اوي، ؿىي ب٭ز ػچ ٽى آٹببن وش ى؛ سلٴ ا٭الډ از. وم ى... . ومى

ٽىىي ٽ ډهه ځىي: آٹب بڅ ثيي، سػ ٽىىي ي ډى ٽبوى ٽ اا ډىٽهىڈ. ثلمياڅچه ډػٮز اهشىپبٳ ډه ډئڅزثب ثا هب٥ اه ا ٹجڃ

پهڈ ىڂه آٹببن شىي ي وب ث اه ډٮىب وز. اڅجش، ههبع ا اهان ك آن ثب ا اځ ډه ثه اىپ ٽىڈ. ؿا؟ ثا هب٥ ا ډه ٹجڃ ډىب آن ىاى. ثب

وياڇ، ١ب٬ هاي ي. آن ي ٽ اكب ٽىڈ آٹببوى ٽ اډي ثلمياڅچه ىڈ ٽٶبز الڇ ي ثچپه ث ي ډ -ډه ٽبٵى شىي ىي ي ث ٭ٺيػب ش ى اه

Page 171: ابتذال مرجعیت شیعه

747 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

-ڈ اډهي ى ٹهڈ يػهى ىاى ډئڅزثب ١ي ثا سلمڄ ٵٷ اويا ٽڈ. ػب ثب ډه ٽىب ډى ساوىي ثب هبع ا ڈ سلمڄ ٽىىي، آن ډى

اډي ډه ىهاز ٮبن هبع ا اان ا ٹجڃ ډى ٽىڈ؛ ثها ههب٥ا وز. ډظڄ مبن ػبب ىڂ از ٽ وهبځ هشڈ. اډهب ى ؿباىپ

اكشبػى وز.ىاهڄ اان ؾ

هب اهشپجب ، ٽىي ٽبوى ٽ اىب ثڂبو ي ىهشڂب مب هبڃ ډىاوي ٽ اځه هىهبن اوي، ى ىاهڄ اان ٽبوى ثشب آن ثا ډػٮز ىڃ ث

ځاى؟ ډچهز اهان ا آاڇ ډىب آن ا ى ډٮ ا٥ال٫ ډچز ٹا ىىي، ډچز،ٽهبان وڂهش اهز، ى آىهي هڈ ا هبوهز ځى. سب اډي ا هبئىه ومى 1«وواي ځز.

ٽياڇ ١ير ى هبؽ ؿى ساوهشىي ى ه اٹش٢ب ىاز؟ ؿڂوه ډاػه٬ ومه هبع ٽب ٽىىي ي ٵٺ٤ ابن ؿىه ساو ىاز؟

2 ى ي ثٮي ا اه وىاو ديان ډٺبڇ ج ى اػا ٵډبن ابن ى سبن ي، ثب پشه ي سوهت يهبئڄ كهى يا ٹڈ كمچ ٽىو ىث ك 73 ى 3 ي

ډىش٪ ٽىوهي. اهلل آز٥الة ا سيي ث سٮ٦ڄ ى ،يا ثب ٮبب ثب وىي يوي. ٽىىيځبن هبئىه ثبي اىة ډ ا و٪ كمچ

:ثطضس

آٹببن ٵز ىاىوي ي اڈ اه كٺه ا هڈ ى آن »اى٭ب ٽى: ا هبډىآٹب ه.ځٶشڈ اه ٽب ا وپىي. ثهيين ا٥هال٫ ٽىوي، ډى ٵز آيىوي. اډب اځ ا ډه ااڃ ډىبن بى ي ثى، ډهه هجهىا هيڇ؛ ياڅهب ډه اه ٽب ا ٽىوي. ثٮي ا آوپ ا٭الډ

«ځاشڈ. ومى

اي هالٳ ياٹ٬ ي ٽة ډل٠ از:اه اى٭ب ثب سػ ث

ا ا٭الڇ ډػٮز هى س٤ ػبډٮه ا هبډىآٹب اال سهان يكبوهز ډجهباٽج وب٥ٸ و ځٶش و٪ آٹب ډيي ٽى ا ڈ ػب ى، ډ٦چ٬ ثى ي ث آٹب ٭چ

ٽى از. اهه هڈ ا ى آن ډبن آٹب ډيي ٽى ى ػچبر ډؼم٬ ٽز وم ١ب ډيي ٽى: ډلمي اهلل آزه ياز ٭

هاڈ ا ه ػبډٮه ډ“ثب ث ډه ځٶشىي: بىڇ ز آٹب وب٥ٸ ټ»اوي ا آٹهب ډهيي يكبوز ا٭الڇ ٽىڈ ٽ ابن ډػ٬ شىي ي ابن ځٶش

ثچ. ډه و٪ڇ اه از ٽ ابن “ځٶشڈ: ” ڈ ثذي ٽ آب ډاٵٸ شىي ب و؟

ج. ډٮ٪ڈ ډٺبڇ بو ا٥ال٫ دبڂب ،1373 آ 23 ډم ج . ثبوبر1

Page 172: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 745

ثلض ا٭چمز ا وم” شىي.ػي ډاػ٬ هاهشڈ ډ٦هف ٽىهڈ، ثچپه ډه

هاشڈ ٽبو ا ٽ الكز ډػٮز ي ٵشا، آن هڈ ى ه٦ق ثهبال ي وه سػ ث هبر ابن، ى به ا ىاشىي، ا٭الڇ ٽىڈ ي ثباػشبى ى ٦ق د

1«آن ډٹ٬ ياٹٮبا دٵشڈ ي ثٮي ڈ ى ډاكڄ ډوشچٴ، اه و٪ سإي ي.ٽ ث آٹب وب٥ٸ و ذى ٹجڄ ا ا٭الڇ ډهػٮش و٪ه ا هبډى٥ آٹب ؿ

يكبوز ډجهب ، ا ا٭الڇ ډػٮز هى س٤ ػبډٮآٹب ډيي ٽى ا ػب ى هج ثى از!؟ سان ث

ول هاش هى ا ث ئ يٹز ا٭الڇ ډػٮز ابن ا آٹب اډى وبت حببثٮي ا يٵبر آٹب ااٽه اهبن ثه آٹهب »آ ٹم: اهلل آزه ڈ بىر از. ا

ا ډ٦ههف ٽههىن اههبن هىههبن[ كمبههز ههب سههلبا اثههاڈ[ اډىهه سچلههبا 2«ٵډىوي. ډ

ه آډيوهي ي ډيه وى ډ ثٮ٢ ا اٵاى ػبډٮ»وش از: ډىش٪ اهلل آز احبلخب ا هبډى ٹمش ٽ ز ثبي آٹب اوي ث ث ػبډٮ ځٶش“ځٶشىي: ٭ىهان ډػه٬ ا ثه

3”«ٽىي. ي ا ډچلز و٪بڇ ؿىه اٹش٢ب ډډٮٵ ٽى

٭ىان ډػ٬ ثه ډيه ثا ډٮٵ هى ث ػبډٮ ا ىش ث ا هبډىآب آٹب اوي!؟ ا٥ال٫ ثى ٹمز ث

ايالاا سمڈ ػبډٮشه ٹبثڄ ده وهز، ا هبډىا٥ال٭ ػىبة آٹب ث ز.ډيه ث ډٮٵ ډػ٬ ا ټ بڃ ٹجڄ ډ٦چ٬ ثى از. ابن ا سمبڄ ػبډٮ

ػز اػهب٫ اكشب٥هبر ا ثهيين ډ٬٦ ٽ كش ډٮٵ ډاػٮ ا ىي وبى ٽبډالا طبوبا اػب ډاػه٬ ډٺبڇ ج اوؼهبڇ وياىوهي، آهب دهٵشى اهز ٽه اډه ډهڈ ډٮٵه ٽى ب ٹجڄ ثا ثوبډ ااٽ ٽ و٪بڇ ا ډير اهلل آزاڅشٺچي د ا يٵبر ػب

مبوىي آٹب آب ا٭٢ب . طبڅظبابثى ثيين الكيي ډٺبڇ ج اوؼبڇ ى؟ كبب ي ٽچآة وين اډ يڅ وب٥ٸ و )اڅجش ى آن ډبن( ٽ ثيين انجاٽ ډلمي ى ي ٭چ

ىاوىي ډمپه از ؿىه اډ ا ث ا٥ال٫ ابن وبوي ثبىي؟ ڈ ػب وما

اځ آٹببن »ى ي ځٶش ث سچن ا٥ال٫ ىا ا هبډىٽىڈ ػىبة آٹب ٵ ډ س.بو ؼآٹب ٭چ ال« اڈ ډا وواوىي.هاوي، ا ٽ ډب آن وي، ا٭الډ وبا١ى وم

.1390 آ ٹڈ، ،360 مب ،30 بڃ ،اسالم پبسساض ډبىبډ ثب يځ ځٶز. 1

.277-278 ،لو فطاظ فطز آشضٽشبة ٵىؼبو. بم ث ٹم آ 1376 آ ډم . وبډ2

.770 1ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات. 3

Page 173: ابتذال مرجعیت شیعه

741 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

ٽىي: ځى ٭ ډ وم مببث ث ډي٭بډچ بډبن ياياوشٽ دىغ ډب ثش ا

ومى» اوهي؛ اوهي، ؿىهي هب٭ز ػچه ٽهى ى؛ سلٴ ا٭الډ اهز. آٹبهبن وهشىهي؟ اىهب سٮهبٵ ځ ا ډي ثىن ؿىه ځٶزمبڃ ػيآب اكي اكش« ى. وم

ثش وز.

ثٮهي ا جه ها اځ ج ىا ډػٮهز وياهز، ثالٵبهچ چبض. اشٶشبء ي سي هبع ثا يكبون كپډش سهپڄ ومه هب ىاى ي ثه دهڅز ى اډ ډػٮهز ي ىاى، ي ډٺبډبر اډىش ي ٹ٢ب ا ا ىهب ٭ ډىڇ دبن وم

كپډز ث ب ا ثىػ ٽى ي ى ك ٽى، ي يػبر ٭ ٹجڃ وم سٺچي و ډډػٮز مه وىاو ىثبٽى. كبش ٽ ابن ى ٥الة دىاهز وم

ډػٮهز ىي ثشه ىڅڄ سمبڄ ياٹٮه اهبن ثه سهي ډىش٪ وبن ډ اهلل آز 1از.

ځىهي: آٹهب ډه ٽىىهي ي ٽبوى ٽ اا ډى»اوي: ٵډى ا هبډىػىبة آٹب پذ.ډػٮهز ډهئڅز ثهب ٽىىي ٽ ډهه ثها ههب٥ اهه ا ٹجهڃ بڅ ثيي، سػ

ٽىڈ. ثلمياڅچ آٹببن شىي ي وب ث اه ډٮىب وز. اڅجش، هبع ا اان اشىپبٳ ډآن ثهب ا اځه اىپ ٽىڈ. ؿا؟ ثا هب٥ ا ډه ٹجڃ ډب آن كپڈ ىڂ ىاى. ثب

«ډه ث وياڇ، ١ب٬ هاي ي.

ي ا٭شجب ٭ وياى. ى اډ سٺچي ؿ ٵٹ ي ي ډٺچډب ػٲاٵب ى ډٺچ الا ثها اهه سمهب ههى ىڅهڄ ي هبثٺ ثه ٮبن ااو ي ٱااو از؟ آب ابن

٭ اٯ ىاوي؟

پ ى االډ ػم ٶبر ثب ډسج٦ه ا پ هب٥ ٽ ا هبډى آٹب ٽ هبع ډػٮز . ىډى1

1998 سهب 1995 هبڃ ثه: »وز ٵبي ا هبڅ ايدبئ ٽب ا ا اډ٢هب آي ػمه٬ ىده ىيهشبو ڈ ډه ثب ثآډيوي ا هبډى آٹب ډػٮز ثا ٽ هبع يكبون ا ډهه ځٵشىهي سمهب اډ٢هب ثبوه وياشڈ ساوب اڅجش ډه. يوي ٭ ث ثٮيب ٽىوي اډ٢ب ٽ ب آن اڅجش ٽىڇ، اشىپبٳ ىڅهڄ هاكز ثه ث ډبن مبن. ٽىڇ هىىا اډ٢ب ا ا ثبو ث. ثڂڈ ا وپىوڈ اډ٢ب ىيهشبن ا په ٵهى ٹ٢هب ا ٽه هب ډػٮهز ىكهي ا ا هبډى آٹب مب ياٹٮبا ځٶشڈ ثى اډ٢ب ثا ډه ډٷ ي ثى ا ٵمي ا٭چهڈ كشه اهبن ! وهز ډڈ هچ: ىاى دبن ٽىڈ؟ ډٮٵ ثش ثبن هبػ ٮبن ث ٽ ىاوي ډ ٽه . وهياى هبڅ

اكپبڇ ٱبڅت ى ٽ ڈ ب بڅ ٽىىي، ډ ػ٫ سٺچي ډاػ٬ بڅ ث ٵٺ ڄډبئ ى ىوبز ٽ ڈ ٮبن ٽ ىاز ڈ ا اب اڅجش. ٽى هاىي ػ٫ ابن ث ب ډبئڄ ى ٵٺ٤ ډىڇ ٭مالا څا از، ڈ ٭ه سهب ٽىڈ ډ اډ٢ب ڈ ډب ٽىڈ، اډ٢ب ډب ا ابن ٽ ا هبع ډػٮز ٽ اوي هاش ډب ا ڈ سان ا كبال .«ىاڈ اي ج ثب ب و٪بڇ ثب ډب وپىىي ځمبن

Page 174: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 741

ٮبن هبع ا ٽ مبوىي ٮبن ىاهڄ ٽ ؾ وهب ثه ډػٮهز حببثهير ػىهبة اػمچوؼٴ ي ىڂ ثالى ٭چم وياىشي. ثب يػى ډاػ٬ كبن ا

ځىي؟ ه ډبوي ى هبع ا ٽ وه ډج ا ٽياڇ وب ث ډ

ثب سػ ث يبڄ اسجب٣ ػمٮ ي اوشب ٵشبيا ابن ث ثبن ٵب آب اځه حبلخببن ډؼ وز!؟ اځ ابن ډػ٬ ٽ ى ىاهڄ ٽ ا ابن سٺچي ٽىي ث و٪ ا

ؤبر ىاهڄ ا ىاهڄ وشىي ؿا يػ ه ډه ځىهي ٽه ى ٽىىهي!؟ ؿها هٮ ډه سان كمڄ ٽى. ا ځ ٽىىي؟ اه وىبن ا ػ ث سٮبٵ هىټ وم ٹبٵ

ي ٽىن ٮى د ا ثزاډب اىپ ابن سب ضص. هبڃ هبڅ وهياى اهز هاډههبڇ اكههڄ » بف وههز، اځهه وواههي ا ي ههبڅىڅههچ سا١هه٬ ي هٶهه٠ ػىهه

يو ٽىي ټ ىي« نإاڅ ڈ٭٪ ٥چجهي، آن هڈ ثها ٽبډڄ ډاػٮ ث ډهياٻ ډهسه ٽ ٽ ډجبو اڅ ىش ثبي، هبع ٵٺ ي اهڃ ځٶشه ثبهي، ا مه ډهڈ

ٵز ي يٹز ٽبٵ ثا اشٶاٯ ي٬ ىاش ثبي. ډػٮهز هټ ٽهب سمهبڇ يٹهز ، هى م. اه ىي ثب ڈ ػم٬ واز. ج ڈ ټ ٽب سمبڇ يٹز ا ىن ىڂ از

از. اهلل آٱب ٽى ه ثا ٽ ٽ ا ثبء ثڈ ث ٪ اڅجش ثيين ٽ وبڇ ٵډىوي:ډىش اهلل آز ډٺبڇ ډلشڇ ج ىثب فت.

اهشپجب ، هب ٽىي ٽبوى ٽ اىب ثڂبو ي ىشڂب مب هبڃ ډ»اوي ٽ اځه هىهبن اوي، ى ىاهڄ اان ٽبو ثشب آن ثا ډػٮز ىڃ ث

ځاى؟ ډچهز اهان ا آاڇ ډب آن ا ى ډٮ ا٥ال٫ ډچز ٹا ىىي، ډچز،ځى. سب اډي وڂش از، ى آىي ڈ ا هبوشپبان وواي ا هبئىه وم

«ځز.

اهلل آزډكڇ اال ى ى هف اهبار ا ډىش٪ اشبى ػىبة آٹهب هبډىهاىثبو ي ٱډىٶبو وه ځٶشه اهز. ځو ث اشبى هى اه ابن ىثب1ثى از.

٭بٹجز ابن ىيو از.

٭جبر ا ٽز؟ حببمب ٵٺى ثبي ٽ و٪بڇ ي ډىڇ ا و٪ار مب اشٶبى ٽىىي. ا دوه » ىبهىي، ي همب ا ههة ډهى ط وجبي. ډهىڇ ډهب إب اى ثڂبو ډش ىيٯاوي ٽ ثب وجز ؿ ثه ډٺبډهبر ب ىمه ا ڈ هة ىٻ ٽى كچ ان. ػىبثٮهبڅى ىىهي... هى ا ث االڇ وبن ډهى ان ٽىا ثهب ى ي هبءاڅچ

.85 ،اسن ضطح. 1

Page 175: ابتذال مرجعیت شیعه

742 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

« ثوي. ثلض هى ك ي و٪بڇ ا ځډى ډى

ؿه ٽه وهبو ث ا هبډىػىبة آٹب ز ٽ اوڂز ابيه ا حبلخبا ثه ههث ىٻ نٵش از. يار ا٥ال٭بر ي ذب دبڇ اه وىبن ي ډوب٥هت آ

ډچهز اهان ا »پ ثى ج ډجى ث اى هى آځب يوي سب ث د ٽىوي ي ث ي٩ٶ ٭مڄ ثذبوىي. ػبډ« ځى هبئىه وم

شا ي ابوز ډوڄ ث ٭ياڅز اٵ ،ائ٤ ډػٮز ٭ياڅز از. ىيٯ اپ طت. ثبي. ثب سػ ډ ا ث ډشىيار ٵهٷ ػىهبة آٹهب هبډىه ا ا٭هالڇ اىپه ثهب ا٩هب

شها ي هج ثى، ي ثب اوشبة اشبى هى ث هبوهز ډسپهت ىيٯ، اٵ ډػٮز هى ثىا ثى، ث ىڅهڄ ٵٺهيان ٭هياڅز اػشبى ډ٦چٸ ڈ ثه ابوز ي، كش اځ ا ډچپ

الكز ډػٮز ي اٵشبء ا وياى. ٭با

هتظط اهلل آتثبة زم. ضات

ااٽه ي ثلهان ډػٮهز ى اهلل آزځز ډكڇ د ا ى :د»اهلل ډه مـن آز -ٽ ثب اٹجبڃ ډىډ ي يپى ها ٭چمب 73بڃ

وهجز ثه ك٢هسٮبڅ -سه ىڂه ا ٭چمهب ي ىياى ډاډه اهلل اىثچ ي آزىڂ ما ثهى، آٹهب ىش ي كپډش ا ي ىهبڅز ويب اډ اټ وىاو سىي ىاه ا هبډى -٥ه هق ډى ااى ومىوي ٽه ى آن ثه

ىه ثه سٮبڅ اب هي ثهى ي وه٭ ػهز ث ك٢ -اڅجش ثيين ٽ وبڇ ب ٵب ده ا ي؛ ث ىوجبڃ اه وىاو ځي ډلة ډب ٵب ځيي ثا ؿىيډه ثب ثب هىڀ ي ؿهة ثه ثهز ك٢هسٮبڅ ػمٮ ډؼيىااومب

كمچ ٽىوي ي ٵىا آن ث ډلڄ ى آيى ي سجن ي څاڇ كى ا پشىي ي بځىان ا سيي ومىوي، ٽ اڅجش ثب ىهبڅز ا ٭بڅ اډىز

ىاوي ي ډچ ٱبئچ هبسم بٵز. ك٢سٮبڅ ٭چز اچ اه سبػمبر ا ؿ ډي م اثٸ ثب آن -ځو ث ك٢سٮبڅ ٽىي ث ؿ ىڅڄ ا ځب اه ٵپ ډ

ډبن وي؟ ي ثٶډبي ىآن ي ډ كمچ - اي ك٢ار ثى ثب اىپ اشبى م لبٽڈ ٹ٢ب پبز ثىي؟ؿ ياٽى ا هى وبن ىاىي ي آب ث ډ

ډى ثى ٽ ټ ٭هي ٽبډالا ا هبډىا مبن اياڄ ج آٹب دبن:اهلل هب ٽىىهي ي كشه ى ډهبن آهز هاىي ثا ډػٮز ابن ډى ډ

ډئچا اه اهلل ااٽ ڈ ٭ي ځچذبڂبو ي آز ٽىوهي. ثه و٪ه ا ډ٦ف ډههب آن ىاوهشىي ډهه ثهىڇ، اه ٭ي ى ا هى ډسه ډبوٮ ٽ ي ډڈ ډ

ى ٽىوي ٽ اځ ډػٮز ٵالو ٵاځ ى ډػت ډ د هى سلچڄ ډ ڈ س٢ٮٴ ا هبډىسب ج آٹب هب ى، څها ا مهبن اثشهيا ثه ثبوه

Page 176: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 743

ډوشچٴ ث ډه ي ثز ډه كمچ ډ ه هر هټ ٽىوي ي ى ػبډٮه ثه

ډٮمهال ثها كمهالر هىهبن هب آن ث ا اوياهشىي؛سجچٲبر ي ػباهلل ااٽه ٽىوي يڅ ثٮي ا ٵر ډكڇ آهز ب ډا ثبو ډ ثٮ٢ لجز

ا ى ىز آوهبن وجهى، اهه ثهى ٽه ډ٦بڅهت ډه لجش وپى ثىڇ ي ثبو ا ثبو ٽىوي ٽ ثچه اهه اىهب ث اى ث اػمچاىب هبػ

ٽىىي ي ډٮچڇ ډ ىاوي ث ي ډػٮز ٵالو سجچ ډ ا ي ى ډهظال ثوبډه ا ى ٽب از! س٥ئ

سلچهڄ ي ځها ا ي١هٮز ٽ اىهب ههبػ ثه اائه ىكبڅ دىاهشىي ي اسٶبٹهبا ډػٮز ډ بهبن ثبهب ا ىڂهان ي كشه ى ځهاا اهلل ااٽه ػه ٮي ا ٵر آزثىوي. هال ث وبڇ ډ ا هبډىو آٹب

ٽ ثب ا ٭چمب ا ثځها ډاهڈ بآوؼر يي ډمڇ ٽىوي سب ث٭ىهان ىوي، ؿن آن يب ټ ٭ي ا ثو٪ ٽ اهلل ااٽ ٳ هشڈ ثا آز

ي اډظبڃ آن ا اوياهش ثىوي ي ى ډاڈ ٭چمب ث وٶ٬ ډػٮز آٹب ” اهلل كة“اهلل زه اب ډه ڈ الف ويهيڇ ثها آه ىاىوي؛ ي ا ٮب ډ ا هبډى

ااٽ ډاڈ ثڂڇ ي ٵٺ٤ دبڇ سچش وشڈ ؿن اكشمبڃ ىځ بى ثهى، كش ا٭٢ب ىٵش ا ػم٬ ٽىڇ ي ث آوبن ځٶشڈ الڇ وز ثا ډػٮز ډهه

سجچ ٽىي ب وٶ ىڂان ا ومبي.

ډػٮز وىاو ٽهى ي څإډ بىث ا ډىهباډب ټ يٹز ىيڇ آٹب ځ ومى، اڅجش ا ډه وبڇ وجهى يڅه ثه ٥ ٽىب ٽبڅق ٭چ ډه ډ٬١ ث

ا ثى ٽ مڂبن ډػ٬ ١م ا ديا ٽىوهي، اهبن ى اهه هوىاو ځوا ث ” هبوز“ډ٦بڅت اىب هبػ ا ثبو ٽى ي كش سٮبث سىي ډظڄ

جز ىاى.ډه و

ب ډوشچٶ دو و ثى ٽ ى ٦ق ٹڈ ا٥ال٭د ا اه وىا ٽى سب ث ي ٽ اٵاى ا سلټ ډ ػمٮه ثز ډه كمچ ٽىىي، ي ثٮهي ا ومب

ډاډه اهلل ب ٵب ا ډٺبثڄ ډىڃ ډب ػم٬ ٽىوي ي ٭چ ډه ي آز ځي ډؼيىاا ٮب ىاىوي؛ ٵىا آن ي هڈ ثه - ٽ ثٮ٢ ډىڇ ا ث ډب اػب٫ ىاى ثى -

ه٦ار ى ډلڄ ى كب١ه هيڇ ي ډلڄ ى آډيوي ي ډه ثب يػى مىڈ ا ځٶشڈ يڅ آوبن د ا دببن ى ي٫ ٽىوي ث ٮب ي اىپ ٵالو

از ي ا٭ياڇ ثبي ځىى ي...! ثٮي ڈ سجن ي څاڇ كى ا ث ډػ٬ ث ٵىا ث ى ثبي ثب مب ډٮبډچه پشىي ي بځىان ا سيي ٽىوي ٽ اځ

ٽىڈ. ١ي اوٺالة ډ

هال ي ثٮي ثب ىهبڅز ا ٭بڅ اډىز ډچ آن ٱبئچ هبسم بٵهز ٽىوهي ي ثٮ٢ه آٹبهبن اهبسي ي بځىان ڈ پبش ٭چ ډبػمبن سى٪هڈ

سسهت ځو م ٵىؼبو وشىي ٽ اڅجش ؾا ث آٹب ب ىاوڂب ڈ وبډ

Page 177: ابتذال مرجعیت شیعه

744 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

وز ٽ ا ا ث آٹب هبډى ٮي ډىش٪[ ڈ وبډاط ث آن ىاى وي؛ آٹب 1«ػاة ډبوي. ڈ ث ٥جٸ ډٮمڃ آن

اهلل آشض لو ثبة سم. ػصضذا آت

ٽىي: ځو ا٭شا ډ ٹم بڃ ثٮي ث اه ډئچ اه اهلل آ آز

ههه ك٢ههر ؿهها ډٺههبڇ ډٮ٪ههڈ جهه ي١ههٮز ډػٮههز ثهه »اوهي ٽه هب ا٥ال٭هبس ىاى ٪م ډىش٪ ا ث ىز ټ ډز ثـاڅٮ اهلل آز

آ ي ىڂه اهبء اهبن ا ث كڈ ډػٮز ي ٱبرجبو ٹي سٮي ومبىي، اٵاى وبق ي هها ا ډ ثوهي. ثب ؿڈ ثش ي ابوز ث ويان ډه

اوهي، يوو ثوڂىاډاډه اهلل ى ثه يبئڄ ٱبس ا كش ثب يب٥ز آز ٽ ٹڇ يك ډٲڃ ثب ٭چڈ ي ٽشبة ٽىوي... .٥ مبن

څه ٹهيډ ډيه ى ىٵب٫ ي كمبز ا ډٮ٪هڈ آن ي ټ وٶ ا ػبډٮا وڂٶز، كش كٺ ڈ ث هبڃ ياه اىپه ٥هٳ ډٺهبڇ وياز ي ٽچمث

اڇ ډٮ٪ڈ ج از ؿ وڂٶشڈ، يڅ اډي ا هيا هى ي دبډجڇ ډىي هاڈ. ي ډٮر ډ

ب ٭بډچه ػىبز كمچسى ٶبو وإډش ثهز ډػٮهز ٽه ثه يكبو ثهبڇ دهٵز سهبٽىن هؾ اهلل[ كهىبن اوؼه ډ ث يف دش هي

بن ډٺجهڃ . كغ٭ىان سٸ ث كغ ډٳ يوي اوي، ثچپ ث ا وي ډااهٴ اىؼبز ٽ ؿىهه ٵهى ا ډهئڃ ډٽه اهىبى إثبى! ػب سٮؼت ي س ځمبوي. اوٺالة االډ ډ

٩بڅمبو كبڃ ى اه ډجب ث ثهب ډٺهبڇ هبډن ډػٮهز، ىاىځهب يهٱٹبوو يكبوز و ٽڈ آس واوي. ٽ ډئڅز )ډٮىب ډئڅز ډؼڇ

څه ساوىهي ا ډٮ٪هڈ ثىن وز، ثچپ ډٮىب اه از ٽ هجځبن ج ډ ٽه ي كهٸ س١ق ثواىي( ډهشٺڈ اهه كهٸ ىډهى هب ىڂه ٽه

٭ؼجب ي يكبون ډشػ و ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج از، ٽ اځ هج ىاوي يااځ هج وياوي ياؤٶب. سٮ٦ڄ اه ىاىځب هالٳ ٹبون ابه ا ا ػىبثٮهبڅ

2«هابوڈ. ډب ثٮي ىثب اهلل آ ٹم ټ آز جه ي اٹهياډبر يار هوىاو ډٺهبڇ

وي: ا٥ال٭بر ډ بډٮ بى هي، آن ډجىب ي ډإه ػ ... سب ؤ ث» هب هڈ ثهب ٵهب ثـه

بڅ آٹب ى، ذ ا٭الڇ ٹجڅ اهبن ثها ههبع ٵٺه٤ ي ىڅا٥ال٭بس ي

.750ه 752 1ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات. 1 .342-343 ،لو فطاظ فطز آشضٽشبة .76 آثبن 5 ،هبسم يډلمي ث ځبى . وبډ2

Page 178: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 745

كج اوياهشه ډػٮز ابن ى ىاهڄ ثبٮه ډٮبيوش ى ا٥ال٭بر ثا ػبس

ٽه ځه اث٦ ثب و ابن ىاشڈ ب ىاه وبډ ي ؿب ا آن ٹجڄ 1«كب١ ث اواٳ ويوي.

الستفتبءاتارثةأ ثبة چبضم. اتطبض ضسبل

ا ثهب ډوهبر ه ڇ ٹجڃ ډػٮز هبع ا ٽ هبڅ ؿىي ډب ثٮي ا ا٭ال ػثة االشٶشبءارؤ ډىش ي: ٭چ اڅٮ٪مهى اڅهي اهللاڅمهچمه همبكة آهة اډه يڅه

2.اڅاٳ، اڅؼء األيڃ اڅٮجبىار ٩چ ىاڇ اڅلى اڅوبډىئ

هڄ »آيى از: « ا هبډىاڅٮ٪م اهلل شبئبر ىٵش آزٶاش ىائ»ٽشبة ى ډٺيډٽىي، اهبن ثهه ا ب ا سؼبي ډ االر ٭ ا ىٵش ج اډز االډ ا ى

ىاى ػمه اهالډ دبهن ځها ثىبن هى ي ثه ىڂ ا ٥جٸ ٵشاؤ ٥جٸى. ثٮي ا اا ځ ي اډ ډجشالث ا ى ث ډ اثاة ٵٺ ث از. اه ډؼم٭ ٽچ

ابن ا ػبوت ٭چمب ډىه ا ا ٭بڅڈ ي ياځا ډبڇ ډػٮز سٺچي ثايي ډت ي و اه ډؼم٭ ا اڅجش ثٮي ا ست ي سٮت ي سج ابن اػب ثبالههج،

3«ث ډؼيى بى ٽىوي.

ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه بو اه بڅ ثاب آهه يا آن ى دبڂب ا٥ال٫هاڃ ي 2118 ځى ي بډڄ سٺچي سب اكپبڇ ٹجشبن ا ى ث ډاكپبڇ ا (1394 )ثب

هه ؤډچڄ يا ب ثب ٭بز مب ا ا اه د ي دبن ػاة از. ومو ى: بو ج وٺڄ ډ بڅ ا دبڂب ا٥ال٫

٭مچه هڈ ډػٮز وجهى ي هبڅ ډٺبڇ آب سٺچي ا ډؼشي ٽ ډشي :9 وياى، ػب از؟ ٭مچ ، سي ډػٮز ب ىاشه بڅاڅائ٤ ػبډ٬سٺچي ا ډؼشي ع: ى لز

٣ وز، څا اځ ثا ډپچٶى ٽ ٹي سٺچي ا اي ا ىاى، طبثز ى ٽ ي ډؼشي

.278 ،لو فطاظ فطز آشضٽشبة ٵىؼبو. بم ث 76 آ ډم . وبډ1

اه بڅ س٤ بډبن [.1374 ثب ب1373 اٶىي ثمه ب 1415/1995 اڅش٬، اڅپز، ىااڅىجإ څچى ي. 2 1113 ډىش ي. ؿبح ايڃ ٭ث هبډڄ 1375 ٶل ى سان ى بڃ 347 ٵىڀ ي اسجب٥بر االډ ىبڅ ث ٵب ى س٤ ىٵش ومبىيځ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ى اډ اٵٲبوشبن اڃ ي ػاة از. سػم

ى سان 1379 ٶل ى بڃ 528آن ث ٵب س٤ اكمي١ب كى ى ى ٹڈ ي سػم 1375 ى بڃ ډىش ي.

.3ه4 ،االستفتبئبت أرثة. 3

Page 179: ابتذال مرجعیت شیعه

746 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

از، سٺچي اپبڃ وياى. اڅائ٤ ػبډ٬اػشبى ثاة ٵٺ ډظڄ ومب ي ي ث ىػا ٽى ٽ ى پى ا ا آب سٺچي :10

ي، ػب از؟ ع: ٵشا ډؼشي ډشؼ ٽ سىب ى ثهى اثاة ٵٺى ىاا ٵشا ي و٪ اػشهبى از ثا هى كؼز از، يڅى ػا سٺچي ىڂان ا اي ډلڄ اپبڃ از؛ اځه

ؿ ػا آن ثٮي وز. ا٭چمهز ى سٺچي، ا٭چمز ډػ٬ ٣ از ب هه؟ ډٮهب ي ډهالٻ آب :16 ؿز؟

ع: ى ډبئچى ٽ ٵشا ا٭چڈ ثب ٵشا ٱا٭چڈ اهشالٳ ىاى، اكشب٣ آن از ٽ ا ا٭چڈ سٺچي ٽىي ي ډالٻ ا٭چمز اه از ٽ آن ډػ٬ وجز ث هب ډاػه٬ ٹهير

ثش ثشاوي اكپبڇ ٭ ا ا ؤىڅ اشىجب٣ ثش ث ىبهز كپڈ اڅى ىاش ثبي ي ٽىي ي مـىه وجز ث اي١ب٫ ډبن هى ثه ډٺهيا ٽه ى سهو ډ١ه٭بر

س ثبي. اكپبڇ ي اثا و٪ ٵٺى ډاط از، آځب ا ؿ ٽى ثبي سٺچي ٽىڈ؟ :21

ي ا٭چڈ ڈ ث اكشب٣ ثب٤ ٵشا ي ډػٮز از، ي ثىبئاع: ا ډؼشي ٽ ػبډ٬ ثبي.ئڄ ىر سٮب ٵشا يڅى اډ ډهچمه ثهب ٵشها ډػٮهى ى ډهب :52

٭ى ډچمبوبن ؿز؟ آب ډٮب ثا سٶپهټ بى، اػشمب٭ى ي ٵىڂى ي٩ٶ٬ سٺچهي اكپبڇ بى ا ٥ٳ ډاػ٬ سٺچي ي يڅى ٵٺ يػى ىاى؟ ډظالا اځ و٪ ډػه

هټ ا آوهبن ډٺى اهشالٳ ىاش ثبهي، ډشبثٮهز ا ٽهياڇ ثب و٪ يڅى ٵٺ ى ډإڅٽچى اكپبڇ كپډشى ٽ ى آن و٪ يڅى ٵٺه ثه ٵشها ٥ ياػت ي ډؼ از؟ ث

ډاػ٬ سٺچي ثس ىاى، ٽياڇ از؟ ٽ االډى ي اډ ٽ ث ٭مڇ ډچمبوبن اسجهب٣ ع: ى ډبئڄ ډث٣ ث اىا

ٶهى ىاى، و٪ يڅى اډ ډچمه ثبي ا٥ب٭ز ى. يڅى ى ډبئڄ ٵى ډل٠، ه ډپچ ثبي ا ٵشا ډػ٬ سٺچي دي ومبي.

ډهياٷ هټ اډه ٭ٺچهى آب ا٭شٺبى ث اڄ يالز ٵٺ ا ػز ډٶڇ ي :56 از ب ٭ى؟

ىب كپهڈ ه٭ى ر از ا كپډز ٵٺ ٭بىڃ ي ىهٽ ٭جبيالز ٵٺ ع:

Page 180: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 750

ثبهي، ي ى سٮهه ډهياٷ آن ي ٭ٺالهى ي از ٽ ډى سإي ٭ٺڄ و ډىسٮج يػى ىاى ٽ ى ٹبون ابى ػم االډى اان ثبن ي از.

ډب ى ثاث ٽبوى ٽ ا٭شٺبى ث يالز ٵٺه ػه ى اډه كهج ي٩ٶ :61 ٽىىهي، بن آوهبن اهه ىهيځب ا سهيغ ډه وياوي، ثب سػ ث اىپ ثٮ٢هى ا ومبىهيځ

ؿز؟ اډ اػشمب٭ى ډچز االډى ى االډى ي اىا ع: يالز ٵٺ ى ج ػبډٮ

٭ از ٽ ى اڄ اډبډز ىاى، اځه كٺ اطىى ٭ ي ډبن ا اٽبن ډت اشيالڃ ي ثبن ث ٭يڇ څيڇ ا٭شٺهبى ثه آن هي ثبهي، ٽى ث و٪ هى ثاب

ډٮي از، يڅى سيغ اهشالٳ ي سٶٹ ثه ډچمبوبن ثا اي ػب وز.شٮمبڃ ي اهز ث اه ډٮىى ا يالز ډ٦چٺ ى ٭ دبډج اٽڇ ٽچم :63

اځه ا وى ا ثه اوؼهبڇ ٽهب اډه ٽىىهي، اوؼهبڇ آن كشهى ٽ اځ ڃ اٽڇ ٥ سه ٽبب ڈ ثبي ث آن ٵى ياػت از، ث وز ثه ٽهى ډظبڃ اځ دهبډج

ىش هىٽى ثيىي. آن ٵى ثبي هى ا ث ٹشڄ ثبوي. هااڃ اهه اهز ٽه آهب ډٮهڇ ثىوهي ي ى اهه ډهبن دبډج اٽڇاىپ يالز ٵٺ ى ٭ ډب ثب سػ ث

از؟ مبن ډٮىب ٭ دبډجيڅى ډٮڇ يػى وياى، ث اه از ٽه ىهه كىهٴ اهالڇ ٽه اڅائ٤ ػبډ٬ع: ډاى ا يالز ډ٦چٺ ٵٺ

آهه ىه آمبوى از ي سب ي ٹبډه اډه ز اهشما ىاى ىهه كپډهز ي اىااالډى وبځ ا ىاشه يڅى اډ ي كهبٽڈ ي جه ٥جٺبر ػبډٮ ػبډٮ از، څا م

ىمىبن االڇ ي ډچمه كٶ٨ ومبي، ي ا و٪بڇ ػبډٮ اډز االډى ا ا شىي سباالډى دبيا ومى ي ٭ياڅز ا ى آن ثٹا ي ا ٩چڈ ي سٮي ٹه ثه ١هٮٴ

ى ا سهإډه ػچځ ومبي، ي يبئڄ دٵز ي پٵبى ٵىڂى، بى ي اػشمهب٭ ډ٦بډ٬ ي ډىبٵ٬ ي آاى ثٮ٢ى ا اهوب اػا ډمپه از ثب ٽىي. اه ٽب ى ډكچ

ه٦ ج ا ٥جهٸ ډهاه ي٩ٶاىپ ډىبٵبر ىاش ثبي، كبٽڈ ډچمبوبن د ا٭ى ث ٭ي ځٵز، ثبي ى ډى ٽ الڇ ثياوي سممبر ډٺش٢ى ثاب ٵٺه

ٵٺ ى االډى اسوب ٽىي ي ىشار الڇ ا بى ومبي. سممبر ي اهشبار يڅىډاى ٽ ډث٣ ث ډبڅق ٭مډى االڇ ي ډچمه از، ى ر سٮب ثب ااى

ڈ اهز، ي اهه ي اهشب آكبى ډىڇ، ث اهشبار ي سممبر آكبى اډز ډٺيڇ ي كهبٽ يالز ډ٦چٺ از. س١ق ډوش ىثب

Page 181: ابتذال مرجعیت شیعه

757 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

ىي ي ا٭شٺبى ٽ آب ث ٵٺى ٽ ى ٽ ػم االډى اان ويځى ډى :65 ٵٺ وياى، ا٥ب٭ز ا ىشار يڅى ٵٺ ياػت از؟ ي اځ ثهب يڅهى ډ٦چٺ ث يالزٽ ٵٺهى ا٭شٺهبى ثه يالهز سى؟ ي ى ز ومبي ٵبٸ ډلة ډىٵٺ ډوبڅٶ

ياډ ٵٺهى ؤىاوي، اځ ثب ث ډٺبڇ يالز ډى س ىاى يڅى هى ا ا اي بشٵٺ ډ٦چٺ ډٺبڇ يالز اډ از ډوبڅٶز ومبي، ٵبٸ از؟ ٽ ډشي

ع: ا٥ب٭ز ا ىشار كپډشى يڅى اډ ډچمه ث ډپچ ٵٺه اىپه ٶهى يڅههز ثه اهه اډ يالثبي، ياػت از. ي ثا ؾ ٽى ػب وز ٽ ثب ډشي

ثبو ٽ هى بش هسى اهز ٽه ډشهي س از، ډوبڅٶز ومبهي. اهه ىبڇ يالهز هي ثبهي. يڅهى ب ٹهبووى هىبهش هي ثه ډٺه ډىت يالز ا ا

٥ ٽچى سٶبير هاي ٽى. ث ډئچر، ىٱاهسٺچي از ب ا٭شٺبى ؟ ي ٽى ٽ ث آن ا٭شٺبى آب يالز ٵٺ ټ ډإڅ :67

وياى ؿ كپمى ىاى؟ ثبي. ثب اهه ٽ ا اڃ ډت ډي اډبډز از ع: يالز ٵٺ ا ئن يالز

ه٭ى اهشىجب٣ ٵٺى ا اىڅ سٶبير ٽ اكپبڇ ډث٣ ث يالز ٵٺ ډبوىي ب اكپبڇوي ي ٽى ٽ ث و٪ هى ثاب اشيالڃ ي ثبن ث ٭يڇ د يالز ٵٺه ډ

ي، ډٮي از. ) سػ ث و٪ ډجبٻ ك٢ر اډبڇ اكهڄ ثب :1003 ( ي و٪ه ډجهبٻ ه ٹهيػبر اػ٬ ث يڅهى اډه ډهچمه اهز، ٮبڅى ي ثٮ٢ى ٵٺب ىڂ ٽ اډ يك٢س

دىاهز يػبر ث ٱ يڅى اډ ؿ كپمى ىاى؟ ثٽبسڈ(، اځ ى دىاهز مه )ىاډز يه ټ ا ډاػ٬ ډلشڇ سٺچيع: ډٺچ

ى. ثائز ډ ډى ډجبٽه ث اشىبى ٵشا ډػ٬ سٺچي هى ٭مڄ ٽىىي، ډػتٽىي، ثها ډهٳ ٺچي ډىي ا اي سآب اػب ځٵشه ا ډؼشي ٽ ډٺچ :1005 ااالشبڇ، ١ير ىاى ي ب اػب٭چم ب ى ى ٭مڄ ه ډظالا ى ك ڈ اډبڇ

ډؼشي ١ي از؟ ي ٽبٵى از؟ ي االا آب اػبډؼشاډ ډچمه از ي ٽى ٽه ٽچى ډث٣ ث يڅى٥ ع: اهشب مه ډجبٽه ث

ڈ هبىار ثبهي، ثبهي آن ا ثه ب ي ي ب ى ډبڃ ي ډٺيا كٸ اډبڇا ث ٭يهاهي آن ا اػب ىاى، سچڈ ٽىي، ي اځ ډه اډ هم ب يٽچى ٽ ا ٥ٳ اي يڅ

كهبڃ ثڂهى، ي ى٭هه اػ٬ ث آن اػب ډٳ ٽىي، ثبي اثشيا ى پى ا ډاى ډٺ

Page 182: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 755

ډپچٴ ثبي ٵشا ډػ٬ سٺچي هى ا ى آن ٭بز ومبي.ؿ كپمى ىاى؟ آهب ػهب ػبى اثشياى ى ډبن ٱجز اډبڇ ډٮڇ :1048

اډ ډچمه( كپڈ ث آن ٽىي؟ )يڅ اڅي ډج٣ اڅائ٤ ػبډ٬از ٽ ٵٺ ى ٽه ډشهي ٦ئاڅها ػهبډ٬ ع: ثٮي وز ٽ كپڈ ث ػبى اثشياى س٤ ٵٺ

ٽ ډچلز آن ا اٹش٢ب ٽىي، ػب ثبي، ثچپ اه يالز اډ ډچمه از، ىس و٪ اٹ از.

:ثطضس

و ثه اث ثبن ٵب ر ځٵش، ٵشبي بر ا ػبوت ااوبن يئاٽظ اشٶشب ه.ي ى ٽهز ډىشه هي ي ثهب 1«ذ ث ٭ث سػم ي»ي، ثبن ٵب ىاى

ىڂ ى سان ث ٵب ؿبح ي از.

ػثهة االهشٶشبئبر ؤ ډهٽ ى اشٶشبئبر جه ٵشهبيا ىائ ډ٦بثٸ ډٺيډز. ػبوهت همى از، ثه و ا اهلل آزځٵش ا ٵشبي ډكڇ از، ثه ثػډ

اٽظها ٩هباا ا ٽز. ٵشابى ي از. اڅجش ډو وز ٽياڇ ا هبډىآٹب همى از ي اويٽ ا آن ا ٹجهڄ اهلل آزي آهه و٪ار ةسلاڅچډ٦بثٸ اٵشبي

ػبى اثشيا، ثالى ٽج ي څبڅ ډٺم و٪ار ػيي ا اشٶشبء از ث ك ٽ ځز.

ى :9 اهه ه ډهى اهز: هاڃ ا هبډىػمچ ٵشبي اهشب آٹب ا س.٭مچه ه٣ ، سي ډػٮز ب ىاهشه هبڅ اڅائ٤ ػبډ٬سٺچي ا ډؼشي لز

ډشؼ ػا سٺچي ا ډؼشي 10 وز. ى دبن ث اڃ ثٮهي ډلهڄ اهپبڃ اډهب ٱ وجز ث اي١ب٫ ډبن هى ث ب ا٭چمز اه از ٽ څٶاډ اػمچ :16 از. اڃ

س ثبي. ډٺيا ٽ ى سو ډ١٭بر اكپبڇ ي اثا و٪ ٵٺى ډاط از، آځب

يالز ٵٺ هبڅ ا سىهبٹ٠ وهز. ى ډٽ ى اه بڅ ىثب اٵشبي چبض.ي ډى سإي ٭ٺڄ ډٮٵه هي اهز. اډهب ى يالز ٵٺ كپڈ ٭ى سٮج 56 اڃ٭ ٽ ى اڄ اډبډز ىاى ډٮٵ ي ٽ ا اٽبن ډت كٺ اطى 61 اڃ

اشيالڃ ي ثبن ث ٭يڇ څيڇ ا٭شٺبى ث آن ي ثبي. ډمپه از ٵى ثب

ي ثبي ي ا ىڂ كپڈ ٭ سٮج ؿڂو ډمپه از اډ اټ اال

.4 اڅ٦جٮةااليڅ، ،االستفتبئبت أرثة. 1

Page 183: ابتذال مرجعیت شیعه

751 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

ثبي؟ اشيالڃ ي ثبن ث ٭چ آن و ډ

س اځ يالز ٵٺ ا اٽبن ډت از ؿڂو ډمپه از ٵهى ا آن ډڈ حببٽ ثب اشيالڃ ي ثبن ث ٭يڇ څيڇ ا٭شٺبى ث آن ي ثبي ډٮي ثبي!؟ اهه ؿىهه

بڃ ي ىڇ ي اپم هيا ڈ وبٵي! ث

ه٭ يكبڃ كپڈ سٮجه ٭شٺبى )ٽه ډت( از ٽ ى٭هاه ؿ اډ ا احبلخب 1ڈ ز!؟

بپبب ابن ي ډان ثب ههث اػمچيالز ٵٺ ٵشبيا ج ىثب ثا ىؼ ىاو ٵٺ ي از.

ٺ هى ا وبن ىاى ثب ىڂ ډپالر الىلڄ ثبي ث يالز ٵ 67 ى اڃ پذ.اهڃ ډهت ز ډٮٵ ي ٽ ا يالز ٵٺ ا ئن يالز ي اډبډ از. اټ

اكپبڇ ډث٣ ث يالز ٵٺ ډبوىهي هب ځو اٵب١ ي ٽ ىڂ اه ثبي. ا ډوي. ي ثا ثب ڇ ځٶش ي ٽى ٽ ث و٪ ٵٺى ا اىڅ ٭ى اشىجب٣ ډ اكپبڇ

هى ثاب اشيالڃ ي ثبن ث ٭يڇ د يالز ٵٺ ي، ډٮي از. ډ٦مئىباهئن اهڃ ا ى ٽ هڈ مٵٷ ى ٽڄ سٮبڅڈ االډ بٵز و يځ اډ ثب

ا٭شٺبى ډت ثبي، ڈ ٭يڇ ثبي ث آن ا ٥ٸ اشيالڃ ډٮي ثبي، ي ڈ ى ٭ه ٭ اهشىجب٣ هى. مهه هټ ٵشها ډشىهبٹ٠ ثها ٭هيڇ ا٭شٺبى ثىن ا اىڅ

الكز اػشبى ٽبٵ از.

ډجشى ٽىن كپڈ ٭ ث ٹهبون ا هبډىػىبة آٹب ب پ ا وآي ضص.سٮه ډياٷ يڅ ٵٺ ا ثاب ي ٭ٺالى ثهبن 56 ٭ٵ از. ابن ى اڃ

و ځٶش هي 65 ٹبون ابى ػم االډى اان ىاوش از. ى اڃ ي ىهب ز ا ا ډىت ياله سى از ٽ ډشي٭يڇ ػا ډوبڅٶز ثب يڅ ٵٺ ى

ٹبووى ىبهش هي ثه ډٺهبڇ يالهز ه ي ثبهي. يڅهى ى هر، اهٱه ډهئچ ٥ ث هى ٽچى سٶبير هاي ٽى. اىپ ى ٵشا ٭ ث ٹبون اب اشىبى ډه

كپبز ا ٵٺيان ٥ٸ ٭ ى ډئچ از. ؿ اځ ىاز ث ػب ػ٫ ث ٹهبون ٽى. اشىبى ډ٭ٵ ث آن ٥ٸ ٭

ثبي ث يڅ ٵٺ ىاى ي ډاػ٬ سٺچي ډؼب ث ىبٵز ي آب هم ا ډىلاا فت.

يالهز ا االډ ػم ب دبٻ ډىش٪ ډپشت» ډٺبڅ ى ډى . ىاه1 يالهز ) ػهبئ ثه اىة ي ٹجه .15ه32 پبوجبظ فم سگبه ٽشبة ى اٽىن. اڇ ٽى ثلض سٶڄ ث« 1388 ى 3 ،(سچز

Page 184: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 751

ٳ ى هم وشىي؟ ػىبة آٹهب س ڇ ٹبئهڄ ثه اثشهيا مبوىهي آ ډشٺهي ا هبډىهىاى اهز ٽه ٵشاو 1375 ى بڃ 1.يػة دىاهز هم ث كبٽڈ االډ از

دىاههز ي اډ ډچمه ثبي ب يٽهڄ هم ٽ مبن يڅ اډ ثبي ث يڅ هم ډ اډب هچ يى ا ٵشا ٹجچ ٭ٺهت 2اڅائ٦ ػبډ٬ى و ډؼشي ٽىهي: وهى ډه

ثٽهبسڈ(، اځه ى دىاههز همه ټ ا ډاػ٬ ډلشهڇ سٺچهي )ىاډهز يه ډٺچ»اځه 3«ى. ثائز ډ ډهى ٭مڄ ٽىىي، ډػت ډجبٽه ث اشىبى ٵشا ډػ٬ سٺچي

ؿڂو دىاهز آن ثه ډاػه٬ سٺچهي ډػهت ياػت ثبياډ يڅ دىاهز هم ثػثة و ډو از. ؤډشه ٵب 1005 ى !؟ اه سىبٹ٠ ى اڃ ثائز ډ ډ

ٴ ڈ و٪ ډػ٬ سٺچي هى ا ٭بز ٽىي ي ڈ ٽهڄ همه ډجهبٽه ا و ډپچڂؿ ب يٽڄ ي سچڈ ٽىي!؟اډ يڅ ث يػثبا

ډىة ثه ػىهبة آٹهب اٵشبي ب ٽ ى ځو سىبٹ٠ اهطت. ى ىي ا هبډىهٽڈ وز، ٹبثڄ كڄ از ث اىپ ثذڈ اٵاى ډوشچٶ ى ا ىي ػثةؤٽشبة

اوي، ي ډٺبڇ ج وه ب ا ىاى اشٶشبء ثب ډجبو ډشٶبير ي اوبءب ډوشچٴ اه دبن ىڅڄ اشٲبالر ٽظ ي ٭يڇ ىاو ٵٺ ال ث هب ڇ ډشػ اه سىبٹ٢هبر ي وبمهبىڂ

وي از.

چبضزن فػل تز

1373 آ 23 ى وىاو ډم ا هبډىػىبة آٹب الف. ٽىهي ٽه ا ا٭الڇ ډه ش ا٥ال٫ وياش ي اځ ا٥ال٫ ډا٭الڇ ډػٮ ٽهى. ىاز ا دو آن ػچهځ ډه ٽ ى ٹمزډشٮيىاي اىبى ي اهلل آهز ياهبر ٭هالي ب ده اائ ي ثه

سىهب هجه ىي ٽ ابن و آ ٹم وبن ډ اهلل آزډىش٪ ي اهلل آز ډيي ٽى، ٽى ثى. ب ٹجڄ ثا آن ثوبډ ىاش ثچپ ا بڃ

اه ىڅڄ ٽ ى هبع ا ٽ ثب ډػٮز ث ډهه ډبوهي ا ث آٹب هبډى ة.ٵډبىي. ابن ا٥هال٫ وياوهي ډهب ع ا ٽ ا ډشا١ٮبو ٹجڃ ډډػٮز هب

ػٲاٵب ؾ ىهبڅش ى اكپبڇ ٭ سٺچي وياى. ابن ثهالٳ اى٭هب ههى ثه

.59 ،اڅٺبئي ؤػثة ٵ اڅٶائي ى. 1

.315 ،1025 اڃ ايڃ، ؿبح ٭ث، ډشه ،االستفتبئبت أرثة. 2 .1003 اڃ ج، ىٵش بو ا٥ال٫ دبڂب ٵب، ډشه ،ده. 3

Page 185: ابتذال مرجعیت شیعه

752 ثي٭ز ډػٮز ػٲاٵب: ؿبىڈ ٵڄ

اوبن ا وه ثه اكهه ىي ي يػبر ٭ ا ٭ ااوبن دبن ډ ب د ٽىي. ه ډؤيػ

ډىش٪ ا ؿىي ثهب اهلل آزاثچ ډه اڅشق ابن ى مه وىاو ثب ٽىب د. ث هبوز ډشڈ ډ 1373 ى 3 ي 2 ٽىي. ى ي ثٮي ا وىاو جه ى يهب

ډىش٪ كمچه اهلل آزو ى دىب ويب اډىش ي اوش٪بډ ث ى ډان څجبإډ٥هالة ا ثه سٮ٦هڄ ى سيهي ، ا سوت ي ثب هٮبب وىهي ٽىىي، كى ډٽىىي. اه كمالر ا ډٮبيوز يكبوز ي ډػٮز يار ا٥ال٭هبر هبډبن ىاى ډ ثى.

هب ډػهى ى . سىبٹ٠ى ډىش ډ1373 ياهؤ ى ػثة االشٶشبئبرؤ بڅ ز. ٭يڇ اػشبى ډٶش آن از. ثلض يالز ٵٺ ي هم ا اىڅػمچ ى اه بڅ ا

Page 186: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 187: ابتذال مرجعیت شیعه

ثرص چبضم

؟ا ذبهسزا هطرؼت اػال7 اهبم

Page 188: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 189: ابتذال مرجعیت شیعه

سهب دىؼهب هبڅڂ ى ههىاى ا هبډىى ثو ايڃ ىاوشڈ ٽ ػىبة آٹب الف.ه٦ج ساوب ثى ٽ وه ؛مهياڅمچ االالڇ االالڇ ثى ي ثب ډبډل كؼز كؼز 1368

ىي. ج ي ډػٮز ا ث هاة ڈ ومسىب اى٭ب اػشبى وياز، ثچپ

« ڇ ايػهت ياػجهبر اهز ډهچلز و٪هب » ثاب ٹب٭ي 1368هىاى 14ى ة. ي اكمي همى اػشهبى الڇ إچ ډؼٮڃ ا بم ٵىؼبو ثب سهجځبن ثاب وٺ

اهلل آهز ٭ىهان ثا ج ي ا اكا ٽى ث يڅه ډ٦چهٸ ٵٺه ي جه ا هبډىه ػم االډ ي. اه ثلض ثو ىيڇ ثى.

ٽ ډهچلز و٪هبڇ ا ا ډىهبځو اىاډ بٵز: آٹب ى ثو ڇ ثلض اه د.٭هيڇ څهيڇ ن ى إاڅه ثهالٳ و٪ وب اډبڇ اكڄ ٭٪ڈ ،آب بٵش ثى اٽ ډٮؼ

مڈ ثه اى٭هب ډػٮهز ث ډچلز و٪بڇ ا اثشيا جه سه ثىب ډػٮز ج،٭ىان ځا اػشبى ثا ا اػشبى الڇ ثا ج ا ثب بى ث ځٵز، ځا

ثهب همى ثى ډىشه ٽهى ي اهلل آز ةسلاڅچسىٶ ء ى آٱب ٵشبيا ٽ ٱبڅجبااٵشبه يػبر ي دىاهز ث ٥الة ٭چڇ ىى ي آٱب ى ههبع ٵٺه ؤ

ه ٵٺثٮي ا دبوى بڃ ىي ډ٦چٸ ا ٵٺ ي اڃ ي ثځها ػچهبر ثهبدي ڈ ثه جه ههى ٽهى. ػهبډٮشه ډى٢ه ٭مهالا ٭ىان ا اهشٶشبء ډػٮهز ا ث

1373ى آ )ػبډٮ ډيه ك ٭چم ٹڈ ي ػبډٮ يكبوز ډجب سان(كپډشاهلل آهز ٭ىان ډػ٬ ػباڅشٺچي ث ډهىڇ ډٮٵه ٽىوهي: ثج ػم االډ ا

.ا هبډىاڅٮ٪م

هب ډػٮهز ا٭هال ز: ډػٮه ىاهز چلز و٪بڇ اٹش٢ب ثه ا اهه اډب ډز. ٵى. ډ٫١ آن يكير ډػٮز اولب ى ج ػىبة آٹب ډىلث ا هبډىهٵاياوه ا ثه جه ب ي، ىه آٱ 1376. اه دي ا بڃ ا هبډىاز: اډبڇ

ب اىاډ ىاى. ثو ؿبڇ بډڄ ىي ٵڄ وي ي ٽ ډلٺٸسلمڄ ٽى، ى ڈ از:

ػٮز ٮاثشاڃ ډ -

دب ي ه٦وبٻ ا ا ٵشبيا ث ومو -

از. دبوىڈځٵش ا ډ٦بڅت ٵڄ ٭ىان ثو ث

Page 190: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 191: ابتذال مرجعیت شیعه

پبعزنفػل

اثتصال هطرؼت ضؼ

اىپ سػ ثاز. ثب« ډػٮز ا٭ال» ي ٫ اه ٵڄ ډ٫١ ٽمش ىبهشډ١ اػائ ين ثب ډوبڅٶز يي ىي وٶه ا ٵٺهب ٹهڈ ډٹشهبا ٹجڄ ا ا٭ال ٥ف ډػٮز

ډشٹٴ ي، اثٮبى ډوشچٴ آن آپب وي، اډب اه ىا ا ه ي ١م ج ههز ثوجز. ى اه ٵڄ ث اي ډػى ىا ډػٮز ا٭ال ػىبة آٹب ا هبډىه

ى ٵٺهب ډىشٺهي ر . ٭ىان ٵڄ ثځٵش ا ٭هه ٭جهبا ى ي ډوبڅٶبن آن دىاهش ډثبة ث ف سى٪هڈ ب ىيڇ ي ؿبڇ از. ډجبكض اه ٵڄ ى ١مه ثبة

ي از:

ډيه: ډػ٬ ثبي ټ وٶ ثبي! ج ا ػبډٮ ډ٦بڅج -

ډىش٪ اهلل آز 1376ػت 13وىاو سبو -

ه ډػ٬ اډي ٮ!ثځش ا هبډى اهلل آز -

ا ډٺبڇ يالز ا هبډىاالالڇ : ا٭الڇ ډىٮڃ ثىن كؼز1376آ -

ډٺبڇ ج ث اوشٺبىار ٭چمب ٹڈاڅٮمڄ ٭پ - اڅشٺچي ا٭الڇ ي.ػبٮز ا٭ال ى ځي يٵبر ډاػ٬ ٸ ډػسلٺ -

سي7 هطرغ ثبس ه فط ثبضس!هسض ضجط اظ ربهؼ ثبة ال. هكبلج

آ ٹم اهلل آزځ ثب ي ى ځٶز 1376ىش٪ ى سبثشبن ډ اهلل آزډكڇ اشبى ٽىي: ثب ىا ډػٮز ا٭ال ج ا ٽٴ ډ ثا ووشه

اډه كه ي ډػٮهز، ډهه هب وهبيا ى ىهبڅهز مه ثب ډهبي » ىػمه ههىا پ ده ا اوشوبثهبر بهز اىكبڃ بٽز ثىڇ سب ى٭ه[ ي ى هبي ډه ث ډىڃ آٹب اكمهي[ آ ٹمه[ ٵهشڈ، اهبن 1376

ى ٹڈ اهه ىٵشه ا ثه آٹهب "ٵى ا يا ى ي ىٵش ا ث اي ىاى ي ځٶز: ده ا اوشوبثهبر، ػبډٮه "، ذ ډشػ ډه ي ي ځٶز:" ١ب[ اشبى ثي

Page 192: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 765

؛ دډيه ث سان اك٢ب يوي هي: ي١ه٬ ا د ا ك٢، آٹب هبډىه

، و٪ه اهبن "ډيهه ډهى! ډيه ؿڂو از؟! ډه ځٶشڈ: ػبډٮ ػبډٮوه ا ثها ػبډٮه ا ياىا ٽىوهي آٹهب وهب٥ٸ آ[ اه ثى ٽ ؿن

ي ٽىىي ي اي اوشوبة وي، د ػبډٮ ډٹٮهز ههى ا ا إػم س بز ىز ىاى از.

ا اهه كهٳ ډهه وباكهز هي ي ا آٹب آ اىاډ ىاى: آٹب هبډىه څإډ اػمچه ٽبب ىاڈ ي ډي اه ؿ كٵ از؟ ډب ثب ػبډٮ"ٶز:ځ

ي ټ وٶ ثبي! ي اه ډػٮز از، ٶز وٶ ډػ٬ لق وز، ډػ٬ ثباث٦ د ىاه"ډيه سٺز ى. ي ثبي ػبډٮػبډٮ از، ٽب ث ٭ي

اوي اوي ي ث ا٭٢ب ػبډٮ ىاى ىٵش ا س ٽى وٶ ا ا٭٢ب ػبډٮ اه ؿب اٵهاى ههب ډيه ډىل ى ػبډٮ ايالا"سب و٪ ثيىي، ى اه ىٵش آډي:

هب ٽه اهشبن ى مه ي طبوبا ي؛ډيه ك ى٭ر و وجبي ي م " :اڇ ي ډه اپبڃ ٽى "،اش ثبىيومبىي ى بهز اځ ډى٪ ى٭ر ا ثـه

ا وياى، ي اځ ډى٪ ى٭ر ا ثځبن ك از آوبن كب١ وهشىي ٽػبب ىڂه ى اڈ ٥جٮبا ي ىڂبډ ٽ ډب ى ٹڈ پز هىٽز ٽىىي،

".ث ډب ا٭شىب وياوي

ډى٪ه " :ب ا وٺڄ ٽى ډه ا ابن ديڇ يٹش آٹب آ اه لجزډى٪ ابن " آٹب آ ځٶز: "ى؟ٽ ثا ا ډػ٬ ياكي ؿ آٹب هبډى

هاشىي ػبډٮ هىبن ثى! ي ډ ا ډػٮهز ډيهه ٵٺه٤ اهبن ا ثهاوهي ان ٶز وٶ ا سٮه ٽى يٹش ٽ ػبډٮ بثٺبا" ډه ځٶشڈ: ".سٮه ٽىىيى ساوىي ثڂىي ٵٺ٤ ټ وٶ؟ ثبي ج ٽىىي ثٺ ثموهي سهب ٹهاا ؿڂو ډ! ډهه "اه هڈ هټ اهپبڃ هڇ " :آٹب آ ځٶز " ځىى. هټ وٶ ډشٮ

ا ا ػبوبر ځش. اه ثى هال ".سه اپبڃ مه از ډڈ" ځٶشڈ:

ډه ٹبثهڄ اٱمهب ثبهي، يڅه ٵهب اهه ا مه –ا ثبة ٵ -اځ اث٦ه اهب ٵب ى ثالى ډوشچٴ ٽ ى ډه ا٥ال٭بر ي ذب ي ځيإډ

ث اڄ ٭چڈ ٥هٽچ ډػٮهز هٮ ي اڄ ډىج ٹبثڄ اٱمب وجى، ها ثهډهه ثهى ى ي ثى، ي مه اډ ثب٭ض ي اوڂځبو ب ثـ بز ثبـ

ت از ٽ ؿا آٹببن ىڂ [، ي ٭ؼ1376آثبن 23 1418ػت 13وىاو 1«ډى اكب سپچٴ وپىوي؟ ىاه

ډىش٪ ډجٷ ث هبثٺ اهز. اهلل آز٥ار ى هبا٭ال الڇ ث ٽ از ډػ٬ډهاډه اهلل آزس٤ ا هبډىى س١ق دٲبڇ ٽشج هى ث آٹب 1373ابن ى آثبن

ىاوشىي ٽه آٹهب ؿن ډ» ٹم ډشٽ ي از: ى ٭هياى ډاػه٬ وهز ا هبډىه

.774ه 773 1ع ،هتظط اهللآت ذبقطات. 1

Page 193: ابتذال مرجعیت شیعه

761 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

ي ا٭هال ٭ىان ډػ٬ بى ا ٹير ب ابن ا ثهاشىي ثب اشٶ ډ ٵهى ډىلهث «ډٮٵ ٽىىي.

ډىش٪ ثش ا ٽ ثب سان ٵٺ ي يكبر ډئالن و٪بڇ آىب ثهى. اهلل آزٵبٹي اػشبى ډ٦چٸ ي الكز اٵشبز، ٽ ٺىبا ا هبډىابن ډشػ ي ثى ٽ آٹب

سمڈ ځٵش ثا كٶ٨ ډٺبڇ ب هى اى٭ب ډػٮهز ٽىهي. ثهب ٭بهز ډاسهت ىثبو ي سٮچم ي ډٶٺبو ث ي ډشهٽ ا و ا ډىپ اثشيا ٱ٭چى ي ثب ثبو ډ٭

ب ى اه از ٽ ي مز ههى ا ډهيٳ ډهيز ٬ ي كي ٽ الف س ب ثذبى. ا ث كب آن بء ا ه٤ ثپي يب ٽىي ي ىي ډػٮز ي اٵش

ثب ثبو هه ثه وهلز ډهٶٺبو ډز ا ٹير ب ا هبډىػىبة آٹب ډػٮز ا اثا اىاډ هى ااى و بى څجبؤابار هى دبن ىاى ي ثب اشبى ٽى.

٭مڄ دبوين ث ډيه ثا ػبډ آ ٹم ا ىش ج ث ػبډٮځا اهشٺالڃ ٶهز وٶه وهڀ ه٦ه زثىن ډػٮ ابن ي ډ٢ ٵى ثډىل ډػٮزډاډه ډٺچي ب ا ثا ٵٺ ٹڈ ث يا ىآيى. ه٦ ثىن ثي٭ز ډػٮز ا٭ال ك

و ا ډىپه ا كي ثى ٽ ٵ٢ ٹير ب ىپبثب اسډشؼ ډؼشيب وبشبا ٽى. ى ډڈ ث ياػت ٭ى ي سٮ٭بڅث

هتظط اهلل آتضرت 71ثبة زم. سرطا تبضر

سڅهي [1418ػهت 13ث ډىبجز 1376آثبن 23ډىش٪ ى ي ػمٮ اهلل آزډىش٪ه اهلل آهز ٽىي. ډااى يا ٹڈ وىاو سبو ى كى اډاڅماډىه

ٽىي: پ څيڇ ٣ ا٭چمز ډٺهبڇ جه ي ىڂه ىي اپبڃ ٭مٸ ٵٺ ډ٦ف ډ ج.ٵٺيان ائ٤ ډػٮز ى و

يڅ ٵٺ ڈ ث ٣ اىپ ا٭چڈ ثبي، : »ى ډىش٪ ډشٽ ډ اهلل آزايڃ ىډى« ثبي و٪بر ٽىي ٽ ثهالٳ ٫ ي ٹبون ٽب اوؼهبڇ وهى. ډؼشي ا٭چڈ ډي ډيث

ابن ثب اب ث ډجبكض آٹببن اډى، هى ي ى ها ثهبوڂ ٹهبون ا هبډىهاى ياز ډلپڈ ي ډشٺه ى ه٣ ا٭چمهز ٵٺه جه ىاهڈ. ځي: ىي ډاب

ځئي ثبي ٵپه ٽهى، ثبي ٭مڄ ٽى، اىپ ډ»ىي: سٽ ډ ا هبډىذ ث آٹب ډٮىب ډو اهه ثوه ٭هيڇ هالكز « ٭مڄ ٽىي.ب آن ٵپ اه از ٽ ث

Page 194: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 761

مز ٵٺ از. ٵبٹي ا٭چ ثا ج از، ؿن اي ٺىبا ا هبډى٭ آٹب

ي:ىٽى ابن ذ ا١بٵ ډاىپ ؿبسب يوبډ ا ياىاوي ث پ كمچ ٽىىي، ټ ٭ي ثـ ى ٹڈ »

ػمٮ ا هڈ سلهټ ائم ا ثىياوي، اىب ىڂ ٵچ ځش از. ٵ١بااځه ي؛ثڂو كٺٷ ب ثٮ٢با ػمٮ ىاوىي ٽ اډبڇ ٽىىي ټ ؿ ثڂىي، م ډ

اوي اى ب ثـ ا ا ثىياوي م ٵميؿبس هب ب ىڂ ثى وياى. اځ يوبډهثوي. ب اه م ؿ وشىي، آثي هىبن ا ډ ا ياىاوي ثىىي يوبډ

«اىب ىڂ ثى وياى ثبي ي ا ٭ ٽى، ثبي كٸ ا ىي ي ٭مڄ ٽى.

ج، ډػٮهز ا ؿها څإو٪ ا ډ كبال ٳ» ځي: ابن ى ډل ىيڇ ډ« [ ٽ ى إن ي كي ډػٮز وشي. ډه ٹجال ث ابن سٽ ىاىڇ.ا هبډىىڂ؟ مب

ٹائهز ا ٭ىهبا 1373آثبن 12ى سبن ا هبډىذ ابن دٲبڇ ٽشج هى ث آٹب ځوه هوى ا ثه ذ اهٽىي ٽ ٹجال )ٵڄ وڈ، ثبة ؿبڇ( وٺڄ ي. ابن ډ

ثى: دببن ډ

ډاډه اهلل ډلمي[ آز» يى ٹم[ ث ډه ځٶز پ ا اه آٹببن ٽه ډه ى ىٵش ابن ى ٹڈ ډ ا ػهاة وىي ي ډبئڄ ا ډ٦بثٸ و٪ آٹهب هبډىه

[ ٽ بڅ وياى، مب ؿڂو ٵشبيا ا ا هبډىىي ث ابن ځٶشڈ ٽ ابن ډىهڈ! ىي؟ ځٶز ډب ي سل اډبڇ ػاة ډ و٪ ابن ػاة ډث ٥جٸ

ځىي ابن ٵشا ډظڄ هاىي، ځٶز: ډ ابن ا ډ څإځٶشڈ ډىڇ آه ډ ىڈ! ٵشا اډبڇ از، ډب ي سل اډبڇ ػاة ډ

ىپه آډيوهي ى هة اه ډٮىب ډجشڃ ٽىن ډػٮز ٮ وهز؟ ا اهلل ااٽ، ٭ي ت ثٮي ا ٵر آز ا اوياهشىهي ى هبثهبن ػچه ا ثـه

ي؛اوياو ډيه، ډظڄ مه االن ٽ ا ډ ػبډٮ ؿهبوٶ ا -ثٮهي هڈ ه هز وٶه ثهش -ځٶشىي( ٶز سان آډيوي ي اال )ٽبو ٽ ابن ا ډ

٭ىان ډػ٬ ځٶشىي ٽ ابن وجىوي ي ث ي ٶز وٶ ا ث هڈ ا[ ا هبډىهډػٮز اه ٵشا ي ډػٮز وز. ثىبثىكي ٽ ابن ػي ٽىىي، ىس

ځبوه ٽىوهي، ثهب هټ ٭هي ثـه ا٥ال٭هبس ٽه ا ٮ ا ډجشڃ ٽىوي، ثـ 1«ثىڈ. ب از ٽ ډب ى اه ٽ ډ اوياهشىي! اىب ډجز

وه ثٮي ا سهٽ ډلډب ډكچ ىيڇ و ا ډىپ ٽ سٽ ٭چى ځبڇ ډىش٪ اهلل آزيالز ي ج ا هبډىث ىڅڄ ٵٺيان ا٭چمز ٵٺ آٹب ثى ا ثىاز. ابن ايالا

اى٭ب ډػٮز ي ا ث ىڅڄ ٭هيڇ ي ا ډجشال ث ډپڄ ال٭الع ٭ ىاوز. طبوبا

.1592ه95 ،2ع ،هتظط اهلل آت ذبقطات ػت، 13 . وىاو1

Page 195: ابتذال مرجعیت شیعه

762 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

ثهىا ا اػشبى ډ٦چٸ ي الكز اٵشبء اثشاڃ ډػٮز ٮ ا٭هالڇ ٽهى. ډٺهبڇ ډىش٪ ى كي ثى ٽ اثا ٭چى اه ثبوبر ث ډٮىهب ډشٹهٴ هين اهلل آز ٭چم

ډىش٪ ثب ااڃ ثهىن اهلل آزكٺٺز ي. ى ا هبډى٥ف ډػٮز ا٭ال آٹب ب ٭مډ ج ػا سٺچي ي ا ثب٥هڄ ا٭هالڇ ٽهى ي ثه ٥هٸ ايڅه الكز

ډجسه ىڅڄ ٭يڇ ا هبډىاڅٮمڄ آٹب ډػٮز ا٭ال وبډجى وٺ ثآة ي. ٭پډىه ي ااډاڅمه ډى٦ٺ ي كمبوه ػب يالز ي از. ابن ث اػشبى ي ٭يڇ

اڅالڇ ا ي ي اډبن )ٽة هه ي كه ٱٹهبوو( ا ى اډبڇ بىٷ ٭چڈ د ځٵز.

س!ست ا ذبه اهلل آتي هطرغ ضؼ ثعضگتطثبة سم. اهطظ

كه ٹي ډلمي اهلل آزډػ٬ هى ا بٵز. ډكڇ ډاډه اهلل آز ١م اب ى ا هبډىهمى ي ٭٢ ىٵش اشٶشب آٹب اهلل آز( ٭٢ ىٵش ډكڇ 1317 - 87)

ا وز: ډىش٪ ى وبډ اهلل آزٹڈ ى دبن ث وىبن

همب ٹبئهڄ ثهىڇ اډهي ٹبئهڄ ټ ا ډاسج ٽ ٹجال ىثب ٶبو ؾإډش»ډى ػب وز، ؿ ثي ث شټ ٭بڅم سب ؿ ثي ث شټ اوشڈ. شټ ډ

؟...ظڄ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ا شهټ ٽىهي ډػٮ. ؿ ډؼ ٭ ىاشي ٽ ډ

آب ډػٮز ابن ػڇ از؟ ٽياڇ ٹيڇ ا ابن ثها ډػٮهز ثىاهشىي؟ ػ٬ ثاځ ٽبو ث ىڅڄ ابن ا ډ ٭ىهان ياوىي ب ث ٥ٸ ابن ا ثه

ډػ٬ ډٮٵ ٽىىي ػڇ ابن از؟

ا ٽ ٽ اشٶشبئبر ابن ا اي ډه[ وٺڄ ٽىاډ اهلل آز يا٦ مب ثٽچمه ثهي وي ٽ ث اي ځٶش ي ٽ ا سل اډبڇ ثىهي ي ثٮهي ثهب ډ

ٺب ث سٺچي ا ػب ثياوي ب ثبالس اي، آب اه ػڇ از؟ اځ ٽ ث ابوز ٽىاىپه سٺچي اثشيا ا ډظڄ ك٢ر اډبڇ ا اػب ىي ػڇ اهز؟ ځهش ا

وي ثبي ث ډ هى آن ك٢ر ثي ي ابن اشٶشبئبر ډ آوـ وىيٽىىي، ي ثب ا ډاى وش وپىىي ډ وم سب ا٭شٺبى ث آوـ وش ي ديا

اهي ي څيڇ ا٭چمز ى جه ا ډ٦هف ٽهى مب ٹ. ى لق ډي سى ثبوڂ ٹبون اب اػشبى ا ى ج ٽبٵ ي....ا ياز ٽى 12اى٭ب ډ٦چٸ اػشبى ى ج سىٶ ي. ي...و ىاوي ي مب ىڇ ا ياز ډ ډ

هاي ثڂئهي اهبن اي، ډ مب اػ٬ ث ډػٮز ابن لجز ٽىثبڅٶٮڄ ډػ٬ وشىي، ٽ ث ٽ ؿڈ ٽبو ٽ ا١ ث سٺي اڅ وشىي

ب كؼهز ډػٮز إو اهبن ثه ي... ه ډػ٬ ٮ ابن شىثځشاډي ٭ اطجبر ي از ي ځٶش آن ا اىڅه مب ڈ ا٭شجب ٭ وياى ي په

Page 196: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 763

13761آثبن 27ػت، 17...اي ز ٽ ٽىمه وىاو ي شټ ي ابوش ا

ثبي ثه ههب٥ ىاهز: ا هبډىاه وه ډكڇ آٹب ٹي ا ى يٴ آٹب ٵشهبيا اه ډان ٭چڈ ي سٺها وهىي .« ه ډػ٬ ٮ ابن شىيثځشاډي »

ه ثځشاز. اځ ا هبډىآٹب اهڅ -ډػ٬ ٮ ٵى ى ٦ق ىاوه ٵٺه ٬ ي ډػٮز ي ٵٺبز!از، يا ث كبڃ س ا هبډىب آٹ

اظ همبم الت ا ذبهاالسالم ثبة چبضم. آشض اػالم هؼعل ثزى حزت

ى ١مه ډ٦چهت ا هبډىډػٮز ي يالز آٹب ډشإه ىثب څت آاء آ ى: ځا ډ

ل آشضب تح رستي طبىالف.

ٵٺ ي ډهياٷ آن ده ا ب ىٵب٫ اٵا٥ ا يالز ډ٦چٺ ا بڃآ ٹم د 1374ٽىي ي ى آثبن ى اٵپب هى سؼييو٪ ثىبى ډ ا هبډىاى٭ب ډػٮز آٹب

ٵٺ ي ڈ ډياٷ آن ػىبة آٹب يالز ډ٦چٺ ٽىي ٽ ڈ و٪ ا٭الڇ ډ ا ا هبډىهػمه اهالډ جه ٵبٹهي ځها هبن ثى ثبي ډ٦بثٸ آهه و٪ ٹجڃ ىاى، اډب ډز ٵٺه اهز ػهيا ثبهي. جه ا ډػٮز ٽ ٣ آن ا٭چم ،الكز ډػٮز

ىڂه آ ٭جهبر ٽىي. ث ي٩ٶ ډ ا٭چڈ از ي ثب ان ي اوؼبڇ ٵٺ اػائ ډٺبڇ ٹبئڈه و٪ه ي ٹبئڄ ثى از. ي ا ثبڅمجبس ډػ٬ ا٭چڈ ثيين سيث يالز و٪ب

اٹ٬ وي اهز. ي ى هبڃ ا ى ډؼچ هجځبن ج ڈ اثا ىاش اډب ډٺجڃ يا ا ثههبة ١ههير ډؼههب ي سىههب ثههب ان ډػهه٬ ا هبډىههجهه آٹههب اىاډهه 76

ىاوي. ډؼب ډ ثؼز ب ډىش٪( ٭با اهلل آز) اڅائ٤ ػبډ٬

روض تبضر آشض لو ث ذبتو ضئس ة. به

ػم ثب اوشٺبى يي ا يار ا٥ال٭بر ث هبسم ئ 76آثبن 5 مډ وبډ ىثهب دهى ا ثهه ث ىڅڄ ٵبب ٽ ث ډاػ٬ ډهشٺڄ ياى ٽهى ثها ووهشه

يكهبو ډلميي اهلل آزس٢ٺبر كپډش وجز ث ثر ډاػٮ ا ٹجڄ ډكڇ هب ٽه ثها اوشهب ىاى ي ث ډلييىز يډلمي ا ثډ اهلل آزي ډكڇ

ٽىي: ډاػ٬ ډىشٺي اؼبى ي ا٭شا ډ ب ٭مچ بڅ

.1376 آ 1 ،اساله روض. 1

Page 197: ابتذال مرجعیت شیعه

764 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

ا٭الڇ ډ ډٮبين ي ا٥ال٭بر اكشبا» هب آٹهب ٽىي ډب ا وه هبڅٽىڈ، ي ىهيڈ ا وه يكبو ي آٹب ا ي آٹب ډىش٪ ػچځ ډ

(5)« ب ىڂ ڈ ػچځ ي. بڅ

اٵاى ىڂ ٽ ډٺبڇ ج ا ى ىٴ ب ډاػ٬ ٹا ىاىوهي ا ؿه »ٹ٢بئ ٽه و٪ه ! ډظڄ ډلمي ى[ ئ ډلشڇ ٹډاب ثهىا يوي

اوي. اه س څ ىاى ز ډٮ٪ڈث ا٭چمز ي اٵٺ ػمٮه ٮهه و٪ه ي ا٭هالن ى ومب ( 4)« ب ٭چم ٮ از. ى ك ثهالٳ ىز ا بڅ مباډچ

ا٭هالڇ ٭هيڇ هالكز آٹهب ،سه ډل وبډ ډڈ ثها ا هبډىه ډٺهبڇ سهي ډػٮز از.

و٪ يه هبثٸ ا٥ال٭هبر ا ډٮبيوز ي ا هبډىث ىش آٹب »اوياهشه ډػٮز اهبن ي ػچهځ ا هي هب الكبن( ثا ػبٵ)٭چ

«از.ډاػ٬ ك سپڄ ي

اوي ٽ ډٺبڇ ج ا٭چمز ى ٵٺ ا ڈ ٵډىډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج س» (7)« آيى ي ډػٮز اډ ا٭شجب از! ث ىوجبڃ هى ډ

ٹجڃ ٽىن ډػٮز س٤ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج لق وجى ي سجٮهز اي »ثهالٳ ٹبون اب اهز ٽه مباثهالٳ ډاه ٭ ي كي ي ډچ

(10)« االډ ا ٣ ٽى از.ډجبو

ډٮشٺيوي ٽ ا سؼ ډػٮز ... ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج»ٽىي ٽ ي ا١بٵ ډز ى يػى ابن ػم٬ ځىى. ي و ثهالٳ مثبي ػچځ ٽى سب ىي

اوهي، كٺه وه و٪ اډبڇ ي ب ډله ٭يةاڅطٺ ٽ ث سٶپټ سإٽي ومىډ ٹها ػب ٹجڃ ډا ډى ث څ ث اڇ يڅ ډٮ٪ڈ سٽ ىاى اه وپش ا ثبب

ىاىوي. ثيس ا آن سهپڄ ډٮبيوهز يه هبثٸ ا٥ال٭هبر ثها ػباوهياهشه - 11)« ډػٮز ابن ي ػچځ ا ي ب ډاػ٬ ډٮ٪ڈ ك از.

10)

څ آٹهب ډيه ٽ ډٮ٪ڈ ي اډب ػبډٮ» ا هبډىه ٭ىهان په ا [ ا ثهډاػ٬ جٮ ډٮٵ ٽىوي و ثهالٳ ١اث٤ ه٭ ي ٹهبوو ههى ٭مهڄ څه ٽىوي، .... ؿن ٣ ډػٮز ىي ؿ از ٽه هؾ هټ ثها ډٮ٪هڈ

ډػى وز.

ابن ػ آٹب ډلمي[ ى ٽ ابن ىډىايڅ ا٭چمز از ٽ ٭الڇ و٪ آٹب هى اه اىاوي ي ډاػ٬ ڈ وم ب كش ډبي ثٺ ا ا٭چڈ يبا ثهالٳ ىز اهبڅ ى ػمٮ ډجى ث ا٭چمز ډٺبڇ ج ډچمى ومباځ ٵى ب اٵاى ىڂ ڈ ابن ا ا٭چهڈ ب ٭چم ٮ ثى از. ي ك

اوي ثبي اشٲٶب ٽىىي. ي اځ ابن ى اه ډٺهبڇ وجىوهي، آهب آٹهب ډٮٵ ٽىڅه ڈٽىوي؟! يٽبو ڈ ٽ ا ډٮ٪ ان ؿىه ا٩بو٪ ډى ي اكبوبا ىڂ

Page 198: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 765

ثه ٵهى ا٭چهڈ ٭هييڃ ٽىىهي ي اوهي ٱه٭ اهز ي ثبهي ٵهاا سٺچي ٽى

بن ثب٥ڄ از. ر ٭جبىر ٱاهى

څه آٹهب ڈب٣ ډبئڄ ٭ از ٽ ههى ډٮ٪ه ٣ ىيڇ، ٵز اشىجىڂ يٹز ډه ٳ ډهبئڄ ىي ٵډىوي: ا اه ب٭ز سب ٶشث ث [ا هبډى

( 11).« ى ي ؾ يٹز هبڅ وياڇ ج ډ

ثه اهه وشؼه ا هبډىډيه ث ػا سٺچي آٹب ػبډٮؤ بث ي ى ي: ډڈ ډ

اوهي سىهب ثه څلهب٧ څه ؤ ىاى ڈډيه ٽ ث ػا سٺچي ډٮ٪ ػبډٮ» اهه اډه كهبس هلق وجهى ي اوي ى ډچلز و٪بڇ ثى، ٽ ډچلز٭هالن ومبهي وه ٭چمز ا ث ٽىي ي ا٭چڈ ا اوز، ؿن اڄ هج ثبي ا

(11)« ډچلز ا!

ٽىىي ٽ و ثٮ٢ هبڃ ډ» ، سهه ثه ٶ ا٭چمز ا ډٺبڇ ډٮ٪هڈ جهاڅٮ٪مه اهلل آهز ډاػ٬ ثٿ ډظڄ ابن از، اځ ؿىه از وٶ ج ا

ي ىڂان ٽ اډبڇ اكشبا وٶ ٵډىوي و سه ث آوبن « ٹي» ځچذبڂبوٹبون اب ٽ ډشمڄ ث ٭ڃ ج س٤ هجځبن 111از. ي آب اڄ

از سه از؟! ځ ؿىه وز. ػبډٮه ډلشهڇ ډيهه ؿه اڅاډه جيهز ه ، اه ٽب ههالٳ هال ىاشىي ٽ ډػٮز ابن ا ا٭الن ٽىىي؟!

« ځه ثبهىي. ثبي ى ډٺبثڄ هيا ي دٲمجه ي ډهىڇ دبهن ثى ٽ اوؼبڇ ىاىوي ي(11)

ثا سلپڈ ډٹٮز اډبڇ اكڄ ى اياڄ دهي اوٺهالة )ٽه سه٤ »ڈ ج »ٮشميا ث سىي ي سڅڃ اٵشبى ثى( ٮب اهلل آزاهابن ډهبن ډػٮهز همى(. ډشإٶبو آن)ه٦بة ث اډبڇ يى ي« ڈ ډػٮهڈ »ب اهه هٮ يڅه اههاا ي....دمب ځىه ه ا ثب ىز ثا ايڅه

ب ا٥ س٤ ثـ« ډػٮ ڈ ج ځه ال٭بس ه ىاى هي ي ي ؤٽ ډشإٶبو ثب سجچٲبر ث ډى٪ ٵب ث ػبډٮ ب آن ا ا ډيه ٭ي ػبډٮ

اكمي[ ػىش ي ټ وٶ ىڂ ١هث لمي[ ى ي آٹبآٹب ډ ىاهڄ ػچ (13« )سچن هى ا ث اوٺالة ډٺي االډ ياى ٽى.

بهي ثه جه يػ ٭ ثاىپ سػ كٺ ڈ ىائ ث ډبن ث ىاه»ٽب هى ا ى، ٽ ثبي اشٲٶب ٽهى ي اهه ٵشها اوٺالة ىاى ى ١ث

(13)« ډٹ٬ ا ډل ٽى. ث

ٽه ٭هياڅز ا ٥ ى اډ ا ١يبر از، مبنسو ډئچ» اهلل آهز اڅٺبة كي از، ډظڄ ب آن ػمچ١يبر از، ا اڅٮ٪مه ٽه

اهلل آهز ب يكبو اهز، ي ثځشه ي ا٭چڈ وز ي ي اهبس يهياڅمچمه االالڇ ثبي، ي د ا آن كؼز هبع ي ٹت ث بڅ وشه ډ

Page 199: ابتذال مرجعیت شیعه

766 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

اوي، ي اػشبى وبئڄ آډي بو از ٽ هبع هاوي ي ث ىػٽ ډو ٽ االالڇ ث ٽبو ځٶش ډ د ا آن كؼز ن ه٦ف وهي اى ٽه ثٮهي ا ځ

٭بڅه ى ى ههبع ډهٲڃ هشىي. يڅهه ډشإهٶبو اهه اڅٺهبة ډا٭ههبر ى.... اشٶبى ډءوي ي ا آن وم

اوٺالة ڈ ډظڄ ډػٮز ي ثب ا ؿب ث ىز ٭اڇ يڅ ډشإٶبو هب ي بن اٵشبى ي ؿ ج ىٽشا اٵشوب ٽه ثه بهن ىاوهڂب

ٽ ثب ياٹٮه ، يڅ ؾى مثب اه دوي ؾ ډپچ اؼبى وىىي ي ډٵهياان هى وشڈ ٽ اځ ٥ ب ايڅ ٽىي، كٺ ى وش ت ومث اه ډشسدهڈ، يڅه هبڅ ٵٺ٤ ث ىوجبڃ اڈ ي څٺت ثبىي ډ ا هبډىػىبة آٹب

«ب وز.ػشه ڈ اډبڇ ي ب آطب ډػٮز وشه ي سٺچي ا ابن ي ځٵ(14-13)

آ ٹم جه آٹهب ،ى آهه ډل وبډ ا ا ثهبة ١هير ي ا هبډىها ث ىڅهڄ ٭هيڇ ثههىا اهبن ا ډلييى ث آن ىاوش ي يالز ي ي څاڇ آن

ٽىي: ٣ ا٭چمز ډىشٶ ىاوش از. ي سق ډډ٫١ ج ٵٺ از، ٽ ډٮىب اه از ٽ جه ثبهي كهياٹڄ » ٦چٺ ثچپ يالز يالز ډ»( ي و 10)« اڅشٺچي ثچپ ا٭چڈ ثبي.ػبډؼشي

ٵٺه ي اػشهبى ى سمهبڇ ث اٵاى اهشب ىاى ٽ ډچپه ي ٭ٺالا ٵٺ ٭با« ىاهش ثبهي. .... ډهبئڄ ٵٺه ي كپهډش يٹز ي ٹير اشىجب٣ ى مه

(19 )

وبډ اه از: سه وپش اډب ډڈا٭چمز ى ٵٺ ى ډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه يػهى ىاى، ده وٺ مباډچ»

ډىشٶه ٭ىان ټ ډىت يالز ډ٦چٺ ي اهشبار ىڂ ٽالا څ ث يالز ډٮ٪ڈ (20) «از.

ځى: ډڈ هى ؿىه وشؼ ډ وپشاه ي ى سق

كت ١ير ثه جه ههى ا ٽمبٽبن ث ا هبډى اهلل آزك٢ر »هب وجبهي ډهبو٬ ا٩هبو٪ ځوه ١هير ىي ىاى، ي اهه ٥ٳ ډچز اىاډ ها

څ سلمڄ ىاهش ثبهىي ډىهت اڅجش اځ ډٮ٪ڈ ...االډ ي ىى ي ٭ٺچ ځىىاڅٮ٪مه ثؼهز اهلل آزاڅٮ٪م ډىش٪ ب اهلل آزج ى ٵٺ ا ا ك٢ر

(20) 1«ثٽبسمب( ثڂوي. )ىاډز

ډيهه ىي آ ثه ههبسم، ػبډٮه ځهبى د ا دو وبډ پبسد ظبم. 10ووز ډم ث اڈ ي اب وي. ى ا٭الډ ا٥ال٭ ٭چ ي بى ٽى ؿىي

.336-396 ،لو آشض فطز فطاظ ٽشبة ى هبسم ث ٹم آ وبډ ٽبډڄ . ډشه1

Page 200: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 500

ڇ هى ث اهشپجب ػهبو ب ډم ډٲ١ ٽ ثب ٹچڈ ا ٽاويبن اكبوبا 1376آثبن لز وجز ث وه 1376آثبن 17ىيڇ ػبډٮ ډم ٽىىي اوشٺبى ي. ا٥ال٭ هيډز ډ

ډلمهي ث اٽبن ابه اهالڇ وهبة ا ٽ ٮ ى سٮ ههابو اډب ػبالو ٵٺ ي ډػٮز ج ثبي( يا ىاى ي از. ىاوي )ٽ مبن يالز ډ٦چٺ

ىيڇ ػبډٮه ٵ٢ه ىي ي ثٮهي ا ا٭الډه آ ٹمه ى ډيه اهلل آزى اهلل ثب ياز ٥الة ثؼ ي كةس٤ « ډٿ ث ١ي يالز ٵٺ» ډيه ثب ٮبيشڈ ٹا ځٵز ي ثب ىڀ ي ؿة ث ډى ١ةآسٮ٦ڄ ي، ډإډان كپډش

هىي ي هباس ياى ٽىوي.

ي زثط آىهسضسي اظ س رست هاؾغ ربهؼ د. مس

وهه ى )ىههز ځهبى ى وبډهه 1376آثههبن 24ىج آ ٹمه ى سههبن ه ا « ډلشڇ ډيهه ىيځب ػبډٮ»ثا ثب ىيڇ « ٭م٥ىبن »ا( ه٦بة ث ٶل

ډى وٺي ٹا ىاى. ډٶبى اه وبډ ث ىي ثو ٹبثڄ سٺڈ از.

:ډيه ي يار ا٥ال٭بر ى سٮه ډػٮز وٺي ٭مچپى ػبډٮ ال.

« ه٭ اهز، ي ػه ٹهي سٮه ٶز وٶ ثا ډػٮز ٵبٹهي ا ثا ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج ي ثٺه ډشؼ ه ي ٹي ػبډ٬ ٽ اڄ اػشبى يڅډشٺ

ٽهبن ىڂه ا هجځهبن ډػٮهز اىپ ى، ث ٣ مٶز وٶ طبثز و (3) «ٵى ب اٵاى ا ٽبويياب وٶ وپى ثبىي. ىډى

رثب سىي ي ا٥ال٭هب وبډ چو ج ث ي» ٹهڈ ثهب ډهه هب ؿهي ا٥ال٭هبر ا سإهي ډيهه ډها سو٦ئه ي جه ثهى ٽىوي، ي ػبډٮ

ډػٮز ابن ا سإي ،ػبډٮ٭ اٵاى ؿ ى ػبډٮ ي ٱومىوي، ي ى (3 -4) «ډاب بى ڈ ثهىا يوي.ٽىوي، ي ا

س٤ ىاىځهب ب ٽ ى ا٥ال٭بر ډٮبيوز ٵىڂ سپڄ ي ي ؿ آس»ٱٹبوو يكبوز[ وجز ث ٥الة ي ٵ٢ال ١ٮٴ وهاويوي ٽه ي

اٻ ثب ٵويان اه اوٺالة ب ډك بي ب ىڅوا ثيس ا ىاشبن ىاشبناڇ، ٽ مب ډىڇ اوٺالثه ي ډهچمبن اهان اث٦ ىي ي آطب آن ا ىي ىاه

(3 -4) «ا وياي. سلمڄ ىين آن

ثه ئهز ػبډٮه هب ا هي ٥ال٭بر ٵچڈ اٹب اػجب پىؼثبب ا»ىان ػب ي دبىا ىبٵز ٭ ا ثب آن ي ىز ډاىب آن هبوي ي سل

(4) «ىاى. ډ

ػبوس از، كياٹڄ ثيوبډ ثا االڇ ا هبډىكيض يالز آٹب » ي آٹب همى ي ډىيځ ثا ډهه ٽه ثهز هبڃ ى سجهه آن ثه ا

Page 201: ابتذال مرجعیت شیعه

507 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

يه ثٮ٢ه ا ډيه ثه يػى آيى از، ٽ ػبډٮ اڇ ث ٵبئ ٽى ٹچڈډيهه بڇ جه ثه ها وڂجهبن ي ػبډٮه ا٭٢ب آن ٽ سلمهڄ ډٺه

اوي، ٽ جت اثشاڃ ډػٮز ٮ ثبىي، بكت ډاب ي آالٳ ي اڅٳ ي ډا٥ال٭بر ډاػ٬ ي ٵ٢الء ي ٥الة آن ى جپ ٭چم ي ي ى ىاڇ اٵشبىن ك

(4-5) «اوي. ٽ ي ځ ي كٸ ٩بڅڈ ي پىؼ

:ا ډٺبڇ يالز ي ٭ها ا ډچز ا هبډىاالالڇ ډىٮڃ ثىن كؼز زم.

ٵٺه ثه ي سىبت كپڈ ي ډ٫١ اكب٥ه 109يالز ٵٺ ٥جٸ اڄ »ډ ي ٹهير اهشىجب٣ ػم٬ ډبئڄ ډشليط ي ٱډشليط و٪بڇ ډٺي اال

٥چجي ٽ ثيين سىي ابن ٬ ي ډشلپڈ ا ډ [ ٵبٹهي آن كشه ا هبډىه (5) «ثبي. كت اٹا هى ابن وى كٺ ډث

ٽىن كبٽمز ى اهالڇ ا وهىبهش ثهىڇ ي ٵپه ٽىڈ سب ډه ا٭شاٳ ډ»ځ ٽىڇ ٽ ٶبر ډٮشج ى ياڅ ا ٭ياڅز ي سٺ ي ا٭چمز ى ػچه ډ

(6) «ب ٽبٵ از. ا څٲ

ايع اشجب ډه ي ث اشجب اوياهشه ىڂ هجځبن ي بئ اٵاى ډچز ا٩ب »يالز ډ٦چٺ ي اطجبر آن ثا ج ٵٮچ كش ى ډٺبثهڄ ډاػه٬ ىڂه ثهى، اځؿ ډػٮز ا ى اهشب ك ي ٭چمه آٹهب ځچذبڂهبو ي آٹهب ااٽه

يػه ا ى هه ؤػمچه ىاوشڈ، يڅ ب اكپبڇ يالئ ډه ډ (مب ٹي)ٮى اولب ى يڅه ٵٺه ىاوشڈ، ٽ ى ٽجا ٽچ اولب ډٺبڇ ج ډ

ث ٭ٺي ىاوهڈ، وهت هجځهبن هى ثبٹ، يڅ ج ٵٮچ ا يڅ ٵٺ ومهوه ډىإ ٭ وياز، ها اهبن ( ٹي)څ ا ثٮي ا يٵبر اډبڇ ډٮ٪ڈ٭ىان ١ير ٽ اڅجش ڈ ٭ٺچ از ي ي ډ٦چٸ ثىوي، ي و ا٭چڈ، ٵٺ٤ ثډؼشػمچه يالهز ډ٦چٺه ي ثٮ٢ه ا ٭، يڅ آطب ٭ يالز ٵٺ ډهڈ

ز...ډىشٶ ا ...ځبو اهشبار بى ئه ٭ىهان وبهت آٹب بهم ٽه ثههى هجځهبن ىاىوهي ه ؤ ثؤٽى، اػشبى ابن ا كه هجځبن ٭مڄ ډ

ه يٹٮ وڂاشىي ٽ ثبهي ٽ ثب ا٭شا كٺ يثي يوي، يڅ ث ا٭شا ډاث٦ه ا ههيا ي ډچهز ىاه ي ډىٮپ ثبي يڅ ډؼچ ػچ ى ر

٥چجڈ، اډي از ٽ ىي ث دبىا ا٭شاٳ ث ٹ ب سٺ اان د ډ (6 -7)« ا ډه ىثڂوي.

االهالڇ ك٢هر كؼهز ،ه ډٺيډبرا ث ثىب» ا ډٺهبڇ يالهز ا هبډىه ( ٹي)كت و٪ اډبڇ اكڄ ث ثبهىي. اډهب ي ٹهبون ي ه٫ ډىٮهڃ ډههى. ي اوي يڅ ٵٺ اځ ىپشبس ٽىي بٹ٤ ډ كت و٪ اډبڇ ٽ ٵډىث

ځي يڅ ٵٺ ثبي الكز ٹبون اب ٽ ډ 109اډب ٹبون ثكت اڄ ثبي، ثچپ ثكت سىبت كپهڈ ي ډ١ه٫ اٵشبء ى سمبڇ اثاة ٵٺ ا ىاش

ډشٮهيى ٵٮچ ي وىټ ث ٵٮچز الڇ از. اډب ثكت ٫ يابر اكب٥

Page 202: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 505

ډه اڇ ٹډب ي ٵڈ ډه ا٭چڈ ډى ٵ ډجشي٫ »ياز ډٮيٳ ب آن ٽ پ ا

ج ٽىي ي ى ډبن آن ځي ٽه ا٭چهڈ ثه اي ٽ ٽ ځي ا « ١بڃ ي ځما از[ ب ياز ٭ ثه ٹبڈ )يبئڄ ٽب ثبي، ؿىه ج ثي٭ز

(7) 1«ثبي. ٭م ثه كى٪چ ډ ( ب ډٺجڅ13ثبة 11

ډيه ػبډٮ اڅشٺچي اػبن ډؼشي ٭ىا ث ا هبډىډٮٵ آٹب »ا٥ال٭بر ػز س٤ ابن ي يار اٽىن ك ٹڈ ي ٹج٢ ٭چم ك

2«٬ از.س ب ٭چم ك ثي٭ش ى سبن ابڅ

الؼول همبم ضجط ث اتمبزات ػلوب لن ثبة پزن. ػىس

ج ي و٪ ډلمهي هى ئه ث ىش 1376آثبن 28 ٽة ٭مچبر بن ىي ٵٺ ډىشٺيكٶ٨ ػ ډچ ث ثبومبن ي ا اډىز ٹ٢بئ اوؼبڇ ي. ى ٹ آوپ هى ډل ٽى، ث ا ى هبوب آن ا اهبن ا ډلبٽمه ٽهى ىاىځب هبڅل

ج ا سإي ډٺبڇ د ډچ اډىز ٭بڅ ا برډثثبي. ث ډجىب ٹبون اب اهلل آهز ډىش٪ه ي اهلل آهز . ك اػاز ٹبثڄ سسهت ؿهبډه ي آ ٹمه ثه

دىؼمه كب ٱٹبوو ٭چمب ي ډاػ٬ ى ػم االډ ي ووشه كب 3از. ا هبډىآٱب ي ى ىيان ډبډيا ػىبة آٹب

اهلل آز ى٭هر ثه ډوبڅٶهز ي »ٹهڈ ځٶهز: 76آثهبن 30 ػمٮه ډهپى ى ومب. هيه ى اػشهبى ي ځ ى ډٺبثڄ ج ا ډبىٸ ى٭ر ث اٵهبى اهز ډ٬١ 4«ي از. ٱ ا هبډى اهلل آزٵٺبز

ث يا٦ «اثشاڃ ډػٮز ٮ» ث ٹمآ اهلل آزډىش٪ ي اهلل آزا٭شا ا٭الڇ ډػٮز ٵى ٵبٹي الكز ي اوشٺبى ابن ا ٵٺيان ٣ هالكز اػشهبى ى

ي وه ځها ا ا هبډىاثاة ډوشچٴ ٵٺ ي ىوشؼ هي ى ج ػىبة آٹب اډ ث و٪بر ٵٺ ا٭چڈ سٶپ ػچس ا ډبن هى ثى. ٵٺ ى ٽچ يالز ثبڅمجب

2هبڃ ي 5ډىش٪ه اهلل آزة يوي. ك ٱٹبوو ىي ٵٺ ډىشٺي ډل ي ٽ

آشض فرطز فطاظ ٽشبة ى ٹم آ ٹچڈ ث ٹڈ ٭چم ك ډيهػبډٮ ىيځب وٺي ٽبډڄ . ډشه1 ،لور

412-397. .190 ،لو فطاظ فطز آشضٽشبة .1376 آثبن اياه دبن، ي . د2 ،1365 ٵيىه 14 يٵبر ډبن سب 1361 اىجز ا ٮشميا يٽب٩ڈ اهلل آز ډكڇ ډلان ىڂ. 3

يچـوه ي وياز ڈسپچ با ابن ٽ ډبو سب 1365 كاڅ ا ٹم ٥جب٥جبئ يكه اهلل آز ډكڇ .1376 بڃ كاڅ سب 1364 بڃ ا يكبو يبىٷ اهلل آز ،1379 كاڅ ٮى ثى ي

.1376 آثبن 31 ،اساله روض. 4

Page 203: ابتذال مرجعیت شیعه

501 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

٥ڃ اوؼبډي ي ثب ا٭الڇ ه٦ دهپبن ( ث81ثمه 10سب 76آثبن 28ا ي ) 12ډب ي سهب دبهبن ٭مه 1376آثهبن 28ډهب ا 15آ ٹم ث ډهير اهلل آزٵ٬ ك ي.

ډل ثى. 1377ثمه 22ٮى

ج ػم اهالډ ٥ه هوىبن ا هبډى٭چ يياڅمچمه االالڇ زكؼ ډىش٪ه اهلل آزډا٬١ اوشٺبى ىيځب هى ا ىثب 1376آ 5 ډيك ى سبن

لٺآډ ډان ثغ ىډبن ځاز. ي ثب اڅٶب٩ ډه ي سإآ ٹم ثب ډ اهلل آزي ب ههالٳ ه٫ ي ثه ز ىمه هاوي، ا اٹياډبر هوزى ٵٺب ډىشٺي هى ا آڅز

ډاو ىٵب٫ ٽى ي ډىشٺيان ا ث سيي اٹياډبر ٹ٢ب ي ٹهبوو إډ ٹبون اوؼبڇ ي آن از: سيي ٽى. اه وىاو ثشه ىي ٭يڇ اػشبى ي ٭يڇ ٭ياڅز ځىي

ثا ىن ي ٽثين اوٺالة ڈ ثبي ا مه يچ اشٶبى ٽىڈ! ثبي »... اٯ ټ ډٮمڈ ي اٯ ك ي ىاوڂب ثيڈ؛ ثچپ ا آن ٭چم، اٯ كهب ا ٽ اهاا وبو ى اه س٥ئ... اوڈ اه اوٺالة ا ١ث ثوڈ!٥ٸ ثش

ځوه ؿهب ياى ډه ډبڄ وشڈ ى ػئهبر اهه ٽ -آن ا ډبي ٽىي هاي ا ٽبو اڈ ثبيڇ؛ اډب اڄ ٹ٢ ا ډچز اان، ثبهي ىڅڈ وم -ڇ

ىز سػ ٽىي ي ا٭مبٷ س٥ئ ا ثياوي.

٭ان ډه! ډب ى ىبهشه ىمه، ىؿب اشجب وواڈ ي؛ اه ا ىمه څف ي ډٮمڈ ا ياىا ٽىوي ؿىي وٶ آىڇ بىثياوي! هبڃ وپىي ٽ اځ آډيوي ي

ٽىڈ ٽ ىمه ډهب اىهب هشىي! ٽىڈ ي هبڃ ډ ډب اشجب ډٽ كٵ ثوىي، ٽىهي. ىهمه ٽه ػچه اىب ٽ وشىي! ىمه، هى ا دز دى دىبن ډ

ٽىي ىبهش وهى! آن ٽه ىي. ىمه ٮ ډ آي ي هى ا وبن وم وم آي، ټ ٭بډڄ از؛ ډمپه از ٽىي ي ث هبڃ هى ػچ ډ ٽ ى ذ ډ

هى ڈ وياوي ٭بډڄ از!

ٵډى ٽ ځب ىمه ثهب ى ياه٦، هټ وٶه ا اډبڇ ثځا، ډپ ډٽىي ٽ كٵ ثڂي، ب ٽب ا اوؼهبڇ ىهي! اځه همب ثواهي سلټ ډ

ىمه ا ثىبي، ثبي ى يا٦ ا ٥ ٽىي ي ثيي. ىمه اوٺالة ى اان هىبن ساوىي ى يا٦ ديا ٽىىي ي اكز ډ -ٮى ابى اشپجب ػبو -

ٹڈ، ث ثـب ا ى ك ا ي ثه هټ ا ثبوىي ي اي ا ث كٵ، ثه ځٶشهٹي ى ٽ، يپشڂبن به، ٱچ٤ ي وببو ياىا ٽىىي! آنځ ډ٬١

هب ا مهه ثهغ، ١هثز ب ا اوٺالة، سىى ههى ١ثز هىب ٹيڈ ي ٽبو ٽه اډيهبن ثه ب اوٺالة، بياٽ ا ىاىځب ب هى

آن اشٶبى ٽىىي ي ډلهيڇ اب آن اه ثى ٽ و٪بڇ ډىي ځش ٩بڅڈ ثمبوي يشىي ٽ يا٦ ثوي سب آن ى يا٦ ا ىز ٽىىي ي هجه ٱچه٤ ي ډبويوي

Page 204: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 501

بڃ ٽىي ٽ اي١هب٫ كٳ ىيٱ ا ث ٵالن آىڇ ثـب ي ډٶچٻ ثيىي ي اي ه

ي اكاڃ ث س از ٽ ثبي كبال كٵه ى؛ ههى ي ىڂهان ي ن ي ثـ هى ا ث ثال ثىياى!

ٽىىهي ي آن، اه ىٵٮ ث هبڃ هى هاشىي ي ډاطس ا سؼثه ... اىب ثب و، ٥ٳ وشىي! و، ثا اىب ... يٳ ځٵشه ج از!

ثبي. ډڂ مه ٽبو ٽ اډهي ثه اهه ثهبن ههه ډڈ وز؛ ٽ ٽىىي، ثب اډبڇ، ٥ وبػاومىاو ڄ سمز ي اٵشا ياو ډ وىي ي اه كٳ ډ

٥ٳ ويوي؟! مه اٵاى ثب اډبڇ هڈ ٥هٳ هيوي؛ ىڃ اډهبڇ ا ده ا ههن ډهى! مهه ٽبهب ا ثهب جه ٽىوي، ٽ اډبڇ ى آن وبډه، ثه آن اهب ٵ

ك٢ه ػبن ي ث كبڃ، ث ش ج ډٺشي؛ اځ ټ ج ثاڅج... ٽىىي؛ ډى ى ا ٭ ٽى؛ اكز و ا ػب هج ىاى ي اكز ډٽ -ثبي ٶ، ؿىيان ثابن امهز ؿىه ج ١ٮ -ى اي ا ث اشجب اوياهز ډ . ...وياى

، ث ٵ٢ڄ ديىځب، ډظڄ ه ٽڅئډچز ثياوي. ٭چمب، ثځبن ي ډ اڅجشوبز ب ٭مڄ ٽىوهي ي سهب ىيوهي ٽه س٥ئه اهز، اٹهياڇ م ىوبډ ى ىوب هبى اهز، كهٳ ش وىاو ى ىوب بى از، تومىوي. اڅج

وبىز، سمز ي اٵشا ي ىيٯ، ٽڈ وز؛ اډب ه سمهز ي ىيٱه، س٥ئه ا ث يچ ى وز، بٮ ا ٽه س٥ئه ىهمه مه وهز. آن هبٮ

ى. ب هج ي ث ىبهش ډ از، ث يچ اوبن

ىمه ٮ ٽى ثڂي ىي ػبن از ٽه ثهب هڈ ډوبڅٶىهي، ي ثه ه اهشبار، ثب ڈ اهشالٳ ىاوي. ووه؛ اهبن ههبسم[ ى ډهبكج، ٹهىڀ

سٮهٴ هي ي ډهو سق ي يه ٽىوي. ډٮچڇ ي ٽ ياث٤، ٽبډالاډلجهز، بن ؿز ي ثهب مپهب ي ىاوىي ٽ سپچٴ ي ي٩ٶ از. م ډ

ؼب وبٽبڇ ي! ثٮهي هڈ ثځهبن ي اىثوي. ىمه، ٽبب هىبن ا د ډډاػ٬ ٭٪بڇ ٹڈ اشبىوي. پ ا ثٽبر ډڈ اڅ ثها اهه ٽه، يػهى

٬ ډىڇ ا وٮمش ثبالس از. ډػ ډاػ٬ آځب از. ډػ٬ سٺچي آځب، ثاهى، ډػٮ ٽ ه اي ا سجچٲبر ىهمه سٺچي آځب، ډػٮ ٽ ٵت وم

ځى، هچه ڄ ومئب هى ا ا اى اابى، ډػٮ ٽ سلچڄ وم ا ىاى. ىيي ٽ ډاػ٬ ، ؿ٦ ى ډٺبثهڄ اهه ډډه هب هب ي هبٮ

ي؛ ثٮي ڈ ك ي يكبوز ٹڈ، ثٮي هڈ هب ډهڈ ي ب، اشبىو ىمهډوشچٴ ٽ، ډ٬١ هىبن ا ډو ٽىوي. ډٮچڇ ي ٽ ډچهز اهان،

الن ي ڈ يكبون، ډ٬١ ثب هث ئيا از. اوبٵبا، ڈ ډچز، ڈ ډث وبن ىاىوي.

ػهب هب٥ و. ٭ان ډه! اه و ث ٽىڈ؛ سپ ډب آن ا پبټډه

Page 205: ابتذال مرجعیت شیعه

502 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

و وز. ډه ڈ ډظڄ پ ا همب، ا و٪هبڇ اهالډ، ا جه ډئچ ر اه و٪بڇ، ثبي ىٵب٫ ٽىڈ. ي٩ٶه ٭ىان شن ٵٺا ٵٺ ث االډ ي ا يالز

ٴ ٭ از؛ ډه از. سپچ ډهئچ څز ئههب٥ ډه وه وهز. ثهان ځاشىي سهب ٽبو ٽ ى اه ث، ٹيڇ ى ډي ىڂى ٽ ډه ىاڇ، ا م

بن ىهمه ثپثىهي، كٳ ىمه ا ى ځچ اي هٶه ٽىىهي ي ډهز ثه ىه ٽىڈ. ممبو سپ ډ

هاڈ ا م ها ٽىڈ ٽه ىڂه اهه ا ػب ډ مه هب ا دمهبدمب ډشٹٴ ٽىي؛ ث از. يٹز ثا ك٢ ى لى ي ى ډيان، ى ا

اه ډچز ثب آن ډاػ اهز، ثهب اهز؛ ثا ډبئڄ ي ٹ٢بب ٽ مىي. ى ػب ٽ، ډه ها ب اىاډ ديا ٽ دمب څيډ وياى ٽ اه ا

هب ا دمب وپىىي. اڅجش ځىهيځبن ي وهىيځبن، ثبهي هه ٽىڈ ىڂ ا ډيه ٽىىي. سپچٴ ياز ډىڇ، ټ سپچٴ اڅ از. ى اه ٹ٢، ډمپه

ث هو ډئچ٢ س ٽىىي ٽ ث و، ٩چڈ ي. اځ ى اه از ثٮى ثبهي، ډهه ا كهٸ وه ههىڇ ډه شم ٵش ثبي ي ٽ ٩چم ٽ

ٽ وياڇ. ځڇ ي ؾ پبش ا ؾ ٥ ٽبډڄ ډ ث

ب آن ب ىاز ٽ ثٮ٢ ا اڅجش اډبڇ ثځا ى ٥ڃ ى بڃ، هچ كٳ ا ڈ ث ډىڇ وڂٶز! ډب ڈ كٳا ث ډىڇ ځٶز، هچ ب ىاڈ ٽه اځه

و٦ٸ ىاى، ثهب ههى اي ى ډهبن ههاڈ هيا ډشٮبڃ ى دڂب هى اػبوه ى ؿب ا ثڂي! ډهه ډهإڅ ځاز. څيډ وياى ٽ اوبن م

اه ٹ٢ وياڇ؛ اډب ا كٸ ډىڇ ډ٦چٺبا اٱمب وواڈ ٽى.

ب٥ ډىڇ ا ډٲ، هه ډهىڇ ا ههاة ي آن ٽبو ٽ هاشىي هاډىز ډىڇ ا ث ڈ ثوىي، ث هبڃ هى هاشىي ډىڇ ا ى ډٺبثهڄ پهيڂ ٹا ىىي ي ٶٳ ا ا ڈ ػيا ٽىىي. اىب ث ډىڇ هبوز ٽىوي، ث اوٺالة

ثب اىب ٵشب ى. ډه ي ث ٽ هبوز ٽىوي ي اڅجش ثبي ى ؿبؿة ٹبون ٽه ا آكهبى ي ؾ كٽز ٱٹبوو وهى. هؾ ٽىڈ ؾ ٽب ها ډ

، ٽ ا ډؼهبار ٽىهي؛ ډىڇ ىيى ثوبي ٽ هى ثيى ي ث هبڃ هىځه ځه ٽهى؛ اوشٺهبڇ يػ وجبي اوشٺهبڇ ؾ . اڅجش ثٹبون از و، ث ٭يشپج، ى ػب هى ؼب ثبي. اوشٺبڇ ا ا ىمىبن ډوز ٽ ػب اىؿ

ثبي ځٵز. ٽبو ٽ ا ي وبىاو، وٶم، ا وٶه يىځه، اهب اه ٽىىي، بش ث وب ا هبڃ ز ي ثي ي كي ي ٱ، اٹياډ ډ

ثٶشي؛ څپه ٹبون ثبي اػها هى. ب آن ځ ا وشىي ٽ ٽ ث ٵپ اوشٺبڇډه ا٥ال٫ -هاىي ثب ڈ اىاډ ثيىي اه ٽبب ٽ ثٮ٢ ٽىوي ي ډ اځٱٹبوو از ي اځ هبوز ث -ب ىاوي ڇ ٽ ثب ڈ ثا آىي، ثوبډىا

ي ٹ٢ب، ي٩بٴ هىهبن ا څه اػائثبي ډ -ٽ ز -ډىڇ از

Page 206: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 503

اوؼهبڇ هڈ هاىهي ىاى ي اىب اوؼبڇ ىىهي. اڅجشه ډهه ا٥هال٫ ىاڇ ٽه ىثب ډى يػى وواي ىاز. ا ىاه ځو ش ؾ

اڇ ٽ ػڈ ي ػبن وبٹبثڄ ډه ڈ ى مهه ىي ا هيا ډشٮبڃ هاش... ثا ي ى هيډز االڇ ي ډچز اان ٹا ځى. آوـ ى اهشب ډه يػهى ىاى

ػبن ي ويب ي م ي ػڈ ي - ډشٮبڃ، ث يىٮ ث ډه ذى ازي هيا 1«ث ٵ٢ڄ ديىځب ى هيډز اه ا ي ى ډٺبثچ ثب ىمه هاي ثى. -م

:ثطضس

اهلل آزاشبى ابار هى ا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼز .7 ي اڅٮ٪م ډىش٪هثب اڅٶب٧ ډى كمچ ٹها آ ٹم ا ثيين ٽ وبڇ ٭ىبا اهلل آزډياٵ٬ بثٸ هى

ابى اهشپجب ػهبو، آىڇ ، ڈ، اىب ٽ وشىي، ٭بډڄ ىمهڅف ي ډٮم ىي: بى ډ٥ وبػاومىاوه هڄ سمهز ي وىي ي اه ثبن هه كٳ ډثـب ي ډٶچٻ، ث

مه هى، ډػٮ ٽ ه اي ا سجچٲهبر ىه ٽىىي، ډػٮ ٽ ٵت ډ اٵشا ياو ډ ئب ههى ا ا اىه اها بى، ډػٮ ٽ سلچڄ ډ ځهى، ٽهبو ٽه ڄ ډه

هاشىي هب٥ ډىڇ ا ډٲ، ه ډىڇ ا هاة ي اډىز ډىڇ ا ث ڈ ثوىي، ث ، ىىي ي ٶٳ ا ا ڈ ػيا ٽىىيهبڃ هى هاشىي ډىڇ ا ى ډٺبثڄ پيڂ ٹا

ث اوٺالة ي ث ٽ هبوهز ٽىوهي، ٽهبو ٽه ا ي اىب ث ډىڇ هبوز ٽىوي، وبىاو، وٶم، ا وٶ يىځ، اب ث وب ا هبڃ ز ي ثي ي كي

ي ٱ، اٹياډ ٽىوي، هبوز ث ډىڇ.

آوپ ٽچم ډٺبڇ ج ث. 5 اهلل آهز هب ٵٺه ا ث اوشٺبىار ٭چم ي ا٭شهاه٭ ڈ اهالٹه ي ٹم دبن ىي، ثههالٳ ډهاه ډهچ آ اهلل آزډىش٪ ي

اډىز ډىڇ، ىز ىمه وش، ثڈ وىي څف، آڅز ډىشٺيان هى ا هبئه، بىا ثهب هب آن ډاىثبو ٽىي، ي اوشٺبىار وبىان، وٶڈ، ډجشال ث كي ي ا وٶ ډٮٵ ډ

ٽىي. ثبن هه ي ڄ سمز ي اٵشا ابث ډ

ا ى ډلپډهز اٹهياډبر ههالٳ ه٫ ي آوپ ٽچم ث ا هبډىػىبة آٹب .1ٳ ي ٱهبر كهى ي ډإډاو ى كمچ، سوهت، سه ٹبوو ي وبػاومىاو١ي

ي ٭چمب ي ډئڅه ٽ « ډچز»٭پ ا ٵٺ ډىشٺي ث ثبن ػب ٽىي، ثىٵبس اه ىي ٳ ىهمه ا ى ځچه اي هٶه ٽىىهي ي ٽىي ٽ ٹيڇ ى ډيان ځاشىي سب ك سپ ډ

ج. ډٮ٪ڈ ډٺبڇ ىٵش بو ا٥ال٫ دبڂب ثؼبن، ثا 1376 آ 5 . وىاو1

Page 207: ابتذال مرجعیت شیعه

504 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

ډز ث ىبن ىمه ثپثىي.

ؼٴ ڈ سٺچي ٹڈ ي وټ ا ډاػ٬ ډچ ؾ ا هبډىثهالٳ اى٭ب ػىبة آٹب .1آ ٹمه كمبهز اهلل آهز ډىش٪ه ي اهلل آهز ا كمچ ي سوت ثر ي كهى

همىه ي اهلل آهز ه يكبون ډي وپىوي. كبډبن ٽة ٵٺبن ډىشٺي ځي اٵا ي ٵيى آ »بن ى ٽشبة بكت ډٺبډبر كپډش ثىوي ٽ وبڇ ي وىبن اٽظااا آډي از. ىي وٶ ا ډاػ٬ ػان آن ىي آبر ٵب١ڄ څىپاو ي ډپبڇ «ٹم

ا ډشٹٴ ي ا يالز ٵٺ ىٵب٫ ٽىوي. اډب هى ٵٺ هبع اډشظبڃ اډ ٽى ى ياو ث ثبن واويوي. 76آثبن 28ا ى سإي ٽة كش ابن ڈ ٽچم

جه ي ٭هبڅڈ ډىشٺهي ٽه ثه ىهش ډلډبوه د ا ٽة ي ك اه ى .2هاهز ٽه « ډهىڇ »ا ر ځٵش ثى، ابن ى وىاو ى ػم٬ ثؼبن ٭چىهبا

ا ثه ١هبث٦بن ٹهبون ثهذبوي ي ب ا ډشٹٴ ٽىىي ي ډٺبثچ ثب هبئىهبن مبئد ىڂ ا 5آثبن سهب 28يى ډؼبار ي اوشٺبڇ وجبىي. اش اٹياډبر اوؼبڇ ځٵش ثه هى ى ډ٦بثٸ ٽياڇ ډؼ ٹبوو ر ځٵش ثى!؟ 1376آ

٩چم از ٽ ث ځ ځى، اډب د ډ ابن ا٭الڇ ٽى ٽ ا كٸ و هى. 3ډٺبڇ ج ي يالز ٵٺ ي و٪بڇ ػم االډ ٵش از. ځٶشى از ى اوشٺبىار

اثا وهي ا هبډىث ٭چ و ػىبة آٹب ا ډىش٪ ي آ ٹم ٽچم اهلل آزي يڅ ٭ىان ډػ٬ سٺچي ىي، آوـ ثى اوشٺبى ا ابن ثثى سب ابن ثواىي ځز ٽى

ډچمه ثى. و ا ډىپ ي ولز ث ائم ٵٺ ا ثبة ىي ٵ٢ ډ٦چٸ

ا ٹآن ٽهڈ ډى٦جٸ ث ي از ٽ ىٹٺبا ا هبډىځ ػىبة آٹب ډ٬١. 4ى سٮهب ثهى ابن ٺىهبا سٴ ٽى از. ثب ډثهى ٵ٭ن

1ػز. ډبڅمز ى ډاػ ثب ډىشٺيان ٽبډڄ ثب ډى ي ي اډبڇ ٭چ

ضس اػالم التملسربع هطارغ فبت گط زض اػال هطرؼت كتحم. ضطن ثبة

٭مهٸ اوشٺهبى ا ثٮي ج ډٺبڇ ٵى ډىلث ي ا٭ال ډػٮز ٹ٢ ٽىن اػائ ډىشٺي ٵٺب ثب و٪بڇ ثهى ډىٶ ثب ثبسبة ي ٹم آ اهلل آز ي ډىش٪ اهلل آز

ه ػئهبر . اڇ ٽى سق( 1379) «ٹآن ى سٶ٭ه» ډٺبڅ ى ا ډىشٺي ثب ډاػ ٵ٭و ي ػئبر. 1

. اڇ ٽى سجه( 1380) «ىى ػبډٮ ى ب ډوبڅٴ كٺٷ» ډٺبڅ ى ا ډىشٺي ثب ډاػ االډ ى ىي ه .از ډ٦بڅٮ ٹبثڄ( 1388) «ػوه حظ زض زي7 سبست ضطؼت» اڅپشيوپ ٽشبة

Page 208: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 505

ج. اٵشبى سإه ث ٭مال ب شبن ي وؼٴ ي ٹڈ ب ك ثيو ي ډاػ٬ ډبن ى ي ا٭الڇ ډاػ٬ يٵبر سب ثبي ٵٮال ي از ٽى سٮؼڄ اډ اه ى ي وشؼ اه ث

. ٽىي ج ىڂ ا ي يانډٺچه ٽظهر ىڅهڄ ثه ى وؼهٴ ډػٮهز ډٹٮهز ىهه اهلل آهز ډػٮهز يهيا ثهيين هي ډؼج و٪بڇ ،٭اٷ ډٮبىالر ا هشبو ثه ډاػ٬ ډ ى ا ځچذبڂبو بٵ اهلل آز و ٹڈ ى ىش ٥ٴ ٵب. ثىبي مز

ىي اهه سٺچهي ػا ىثب ٹڈ ٭چم ك ډيه ػبډٮ اډب. ٽى سلمڄ ػباڅشٺچي ډػه٬ ىي اه اڈ ػبډٮ يثبز ى سىب. وپى بى ا ا٭الډ ػيي ډػ٬ وه ثه . هى ډ ؿڈ دبهن ى ډيه ػبډٮ يكبوز اسجب٥بر ي مبىڂ اىا ډي اهٳ ٭چه : از ځٶش ؿىه ٵشل

ډىش ډاػ٬ ػيي څز ا٭الڇ ث ډجى ا بٮ ٹجڄ بڃ ؿب: د» وهز ٹا. ي سپت ډيه ػبډٮ ډٺبډبر ا اڅجش ٽ ي ا ده ى؟ ا٭الڇ ػيي څز ى، ىي

ي وز ػيي څز ث وب ٵٮال، و: دبن ك٢هار اسلهبڃ ا ده آٹبهبن ٵٺه٤ ثؼز، ي څىپاو ٵب١ڄ سج، ٭٪بڇ آبر ي هشبو هبٵ

1.«اوي ي ا١بٵ ډاػ٬ څز ث ٥جٮ ٥ ث ځچذبڂبو ډٺبيډهز ىڅڄ ث ػيي اڈ ىي ين ا١بٵ ى ا٥ال٭ يي ٭يڇ ي ډ و٪ ث ډػٮز ى ٹجبڃ ډيه ػبډٮ ٹيم ا٭٢ب ثه ٵهى ډىلهث ا ثٮهي جه

كبڃ ى ډيه ػبډٮ يسإ ډى ډاػ٬ كبڃ ث. ثبي 76 آثبن ٽة كب١ه ثه كه اهلل آز ،(1297) ځچذبڂبو بٵ اهلل څ٦ٴ اهلل آز: ا ٭جبسىي سڅي سبن سست اهلل آز ،(1300) هابو يكي ډپهبڇ وبه اهلل آهز ،(1305) ها يډه ي٭چ اهلل آز ،(1306) وؼبو ج ػىهبة ي( 1309) هشبو آٹهب ا هبډىه

. بڅ 76 ج ي بڃ 85 ثبال وٶ بڃ، 90 ثبال وٶ ىي(. 1318) ث ځبڇ ټ ٹڈ ٽىبڃ ډاػ٬ ا ټ يٵبر ثب ا٭ال ډػ٬ ٭ډي ههى هاهش ډاػه٬ ا. ٽىهي ج اڅشٺچيػب ډاػ٬ اه يٵبر سب ثبي اي. ى ډ وىټ ه ځبوه ىثب اځ. از ومبوي ثبٹ ٽ ج ػ سان ډجب يكبوز ػبډٮ اڅشٺچيػب هي ډلٺهٸ ا٭هال ډػٮهز ثٶشهي اسٶبٷ مه ڈ ډيه ػبډٮ اڅشٺچيػب ډاػ٬

.1392 ډىاى ،30 مب ،ډوبډ ثب ډبكج بڅق، ډله االالڇ . كؼز1

Page 209: ابتذال مرجعیت شیعه

506 اثشاڃ ډػٮز ٮ: دبوىڈ ٵڄ

ج ٭چم اثٸ ٽىبڃ ٵٺب ىځز ي ډبن ځز ثب. از وه سهبن ثه ډهبن ځز. دبوي ډ ا ٭چم ١ٮٴ ب ٹير ي دويى ډ ثب٭هض سهيغ ثه ډػٮز ثب ٽ ځى ٹا س ػان ٥ٴ اهشب ى و ډيه ػبډٮ ى ډ ا٭هال

ثبهي ي اهز وبسمبڇ ا دي ٵٮال ا٭ال ډػٮز كبڃ ث. وياوي ډپچ ؾ ج .ثى ٹڈ اچ ډاػ٬ يٵبر ا د سب اسٶبٹبر يډش

پبعزن فػل تز

هى ٽه ډىش٪ ډو ډ اهلل آزآ ٹم ي اهلل آزث 1376ى سبثشبن .7ٮى ثب اشٶبى ډيه ثىب ىاى ث ډػٮز ياكي ثي، ا ٥ٸ ػبډٮ ا هبډىآٹب

ٵى ډٮٵ ى. ىان ډػ٬ ا٭ال ي ډىلث٭ ب ث ا ٹير

1376آثبن 5سبو آ ٹم ى وبډ اهلل آز .5 ػمه هى ث هبسم ئه و٪ ي بثٸ ا٥ال٭بر )٭چ ا ډٮبيوز ي ا هبډىډشٽ ي: ث ىش آٹب

هب ډاػه٬ كه الكبن( ثا ػباوياهشه ډػٮز ابن ي ػچهځ ا هي ٵاوي ٽ ډٺبڇ ج ا٭چمز ى ٵٺه ٵډىسپڄ ي از. ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج س

ډيهه ٽه ثه ي ډػٮز اډ ا٭شجب از! ػبډٮه آيى ډ ا ڈ ث ىوجبڃ هىاويه اوي سىب ث څلب٧ ډچلز و٪بڇ ثى، ٽ ډهچلز څ ؤ ىاى ڈسٺچي ډٮ٪ػا

كبس لق وجى ي وز، ؿن اڄ هج ثبي ا٭چمز ا ث ٽىي ي ى اه اډ ا٭چمز ى ٵٺ ى ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج وٺ مباا٭چڈ ا ا٭الن ومبي و ډچلز ا! ډچ

٭ىان ټ ډىت يالز ډ٦چٺ ي اهشبار ىڂ ٽالا څ ث ڈيػى ىاى، د يالز ډٮ٪٤ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج لق وجهى ي سجٮهز اي ډىشٶ از. ٹجڃ ٽىن ډػٮز س

ثهالٳ ډاه ٭ ي كي از.

ػبډٮهه ٵ٢هه ىي ي ثٮههي ا ا٭الډهه آ ٹمهه ى ډيهه اهلل آههزى .1ډان كپهډش ثهب إسه٤ ډه « ډٿ ث ١ي يالز ٵٺ»ډيه ث ٭چ ي ثب ٮب شڈ ٹا ځٵهز ي ثهب ي ډى ١ة آاهلل سٮ٦ڄ ي، څجب ٥چج ي ثؼ ي كة

ىڀ ي ؿة ث هىي ي هباس ياى ٽىوي.

[ ى هوىاو 1418ػهت 13ث ډىبهجز 1376آثبن 23ډىش٪ ى اهلل آز .1ٽىي: پ څيڇ ٣ ا٭چمز ډٺبڇ ج سبو هى ىي اپبڃ ٭مٸ ٵٺ ډ٦ف ډ

ث ىڅهڄ ٵٺهيان ا٭چمهز ابن ايالا ػٮز ى و ج.ي ىڂ ٵٺيان ائ٤ ډ

Page 210: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 570

يالز ي ج ي ا ډجشال ث ډپڄ ال٭الع ٭ ىاوز. طبوبا ا هبډىٵٺ آٹب ىڅڄ ٭يڇ ثههىا ا اػشهبى ډ٦چهٸ ي هالكز اٵشهبء اى٭ب ډػٮز ي ا ث

ا ٭چى ډىش٪ ى كي ثى ٽ اث اهلل آزاثشاڃ ډػٮز ٮ ا٭الڇ ٽى. ډٺبڇ ٭چم كٺٺهز ي. ى ا هبډىاه ثبوبر ث ډٮىب ډشٹٴ ين ٥ف ډػٮز ا٭ال آٹب

ب ٭مهډ جه ػها سٺچهي ي ا ډىش٪ ثب ااڃ ثىن الكز اهلل آز ثب٥ڄ ا٭الڇ ٽى ي ث ٥ٸ ايڅ ډػٮز ا٭ال وبډجى وٺ ثآة ي.

ج ي و٪ ډلمي ى ئ ث ىش 1376آثبن 28٭مچبر ٽة .2بن ىي ٵٺه كٶه٨ ػه مبن ي ا اډىز ډچ ثه ثبوه ٹ٢بئ اوؼبڇ ي. ى ٹ

هى ډل ٽى، ث ا ى هبوب آن ،ډىشٺي ا اهبن ا ډلبٽمه آوپ ىاىځب هبڅلغ بڃ ثا مه اوشٺبى ى هبوه ډله ثهى. ډىش٪ ث ا دى اهلل آزٽى ثبي.

ډب ى ك ػبن ىاى. 15 ٹم د ا آ اهلل آز

ج ػم االډ ٥ هوىبن ا هبډى٭چ ياڅمچمه ي االالڇ كؼز .3ب ٵٺ ا ث اوشٺبىار ٭چم ي ا٭شا آوپ ٽچم ث 1376آ 5ډيك ى سبن

ڈ اهالٹه ي آ ٹم دبن ىهي، ثههالٳ ډهاه ډهچ اهلل زآډىش٪ ي اهلل آز ىهز ىهمه وهش، ثهڈ وىهي څف، آڅز ډىشٺيان هى ا هبئه، بى ٭

ٽىي، ي اوشٺبىار ډاىثبو اډىز ډىڇ، وبىان، وٶڈ، ډجشال ث كي ي ا وٶ ډٮٵ ډځه ػىهبة آٹهب ٽىي. ډ٬١ ډ ا ثب ثبن هه ي ڄ سمز ي اٵشا ابثب آن

ډى٦جٸ ث ي از ٽ ٹآن ٽهڈ ا ثههى ٵ٭هن ىٹٺبا ا هبډى ثهب ډهٮب ٽبډڄ ثهب ډهى ي ي اډهبڇ ى س ثهى ابن ٺىبا سٴ ٽى از.

ػز. ى ډاػ ثب ډىشٺيان ډبڅمز ٭چ اهلل آهز سبو ا٭شا ا د .4 اوشٺهبىار ي ػهت 13 وىاوه ى ډىش٪ه و ي وؼٴ ى شبو اهلل آز ډػٮز ىڂى ي اټ ٹم آ اهلل آز ق ډػٮهز دي ين اػائ ىڂ، ا ٹڈ ى ىش ٥ٴ ٵب ا٭هال سهب جه ييا ث ډيه ػبډٮ. اٵشبى سٮٸ ث ٹڈ ا٭الڇ ي ډاػ٬ يٵبر اهلل آهز اهبډ

بٵ اهلل آز ي شبو ثهيين ا ځچذبڂهبو هيي ههى يثهبز ى ا٭الډه ثه يٵهبر ا ثٮهي اسٶبٹهبر ځي ى ا٭ال ډػٮز ٸسلٺ. اٵيى اڅشٺچيػب ډاػ٬ ٵز .ثى هاي ٹڈ ٽىبڃ ډاػ٬

Page 211: ابتذال مرجعیت شیعه

ضبعزنفػل

پب ذكطبن ا اظ فتبا ث و

ث ؿىي ٹڈ از: ثه اػب٫ ب سپها ا هبډىٵشبيا ډىة ث ػىبة آٹب ب شاز، ثه اوب ا٭٢هب ها اهشٶ ةسلاڅچهمى ى اهلل آزٵشبيا

ههى ي ډلهڃ هبډه ډىش ي، ي ثه وه ډ٦مئىهبا ايي از ٽ ثب اډ٢ب هڇ اهز. ىاوز مهه ٵشهبيا ىهش ا هبډىسان ٵشا آٹب ډ از. آوـ ا

ڇ ا ى اهه ٵهڄ ډهى ڂسه ٵشبيا ىشوثا هشبڇ پ ا ثلض كه٭ىان ث از. (ډشىبٹ٠ ٵشبيا)ڈ وٵڄ اڇ. اه ٵڄ ىوجبڅ سلچڄ اوشٺبى ٹا ىاى

ال. هتي فتبا

ؾ ػبڂب ثا اوشٺبى ا هى ي و٪بڇ سلز ٵډبو ا ث ا هبډىػىبة آٹب بث ا ث ىڅهڄ امهز ثه سٶهڄ هف اه مز وىبهش از. ډشىيار

ه ٵشا ىاى، ي ا« كډز اوشٺبى ٭چى ا ډئڅه و٪بڇ»ابن ث 1392ىڈ. ډىاى ډب ډ بو هى ډىش ٽى: ىي ٵٺ ا ى دبڂب م ا٥ال٫

»اڅٴ. ځه ي ځا ىاىن ٩چڈ ډئڅه ث ډاٽه ي ډاػه٬ ډهئڃ ثها دهسٮٺت، ثٮي ا سلٺٸ ي ا٥مىبن وجز ث آن اپبڃ وياى ي كشى اځ ا ډٺيډبر وه

ىڇ يػى وهياى، ثچپه ځىى، يڅى ثبن آن ى ثاث ډ ا ډىپ ډلة ى ياػت ډى 7«ى كاڇ از. اځ ډػت ٵشى ي ٵبى ي س٢ٮٴ ىيڅز االډى

ى هبى ٽه ا ى ثاث ىڂان ډجبىر ث ٥ف ٽمجىهب ي ١هٮٴ : ٭ي»ة. هب ؿه ىاىن ثه اهه هوىبن ي كپبهز ٽىىي، ځ ډ ػم االډى يػى ىاى

كپمى ىاى؟

بئڄ ٵىڂ اػشمهب٭، ، ډالوسبئل هترت؛ 1391 ي هجؿىى ي اٵبء اا، مب، سؼرثةالوسبئلأ. 1

.431 ٱجز، مب

Page 212: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 575

يا١ق از ٭مچى ٽ ډػت ثيوبڇ .ع ػمه اهالډى ٽه ى ين ؿهاه، وٶ٬ االڇ ي ډچمه وز. ثىبثثاث ٽٶ ي اشپجب ػبوى اشبى از، ى ث

1«م االډى ثبي ػب وز.اځ اه وىبن ډػت س٢ٮٴ و٪بڇ ػ

زم. ضطح فتا

ش از. اهه ٵشها ىي ٹهمز ىاى: ډ٫١ ٵشا اڅٴ اثا ٩چڈ ډئڅه كپډ ځه ي ٹمز ايڃ كپڈ ځا ٩چڈ ډئڅه ث ډاٽ ي ډاػه٬ ډهئڃ ثها ده

ا٥مىهبن اهپبڃ وهياى، ي ٺهٸ ي سٮٺت از. ث و٪ ډٶش ؿىه ځا ثٮهي ا سل ډىپ ډلة ى ياػت از. ا ٽ ا ډٺيډبر و ىس

ه كپډش ى ثاث ډىڇ ب اوشب ٭مډ آن ٹمز ىيڇ ٵشا ځا ٩چڈ ډئڅاځ ډػهت ٵشىه ي ٵهبى ي يػ وياى. طبوبا و٪ ابن ؿىه ځا ايالا از. ث

ى كاڇ از. س٢ٮٴ ىيڅز االډى

ب ػم االډ از، ٵشا ة ٭يڇ ػا اشمب٫ ي اثا ٽمجىب ي ١ٮٴى ٽ ى ثاث ٽٶ ي اشپجب ػهبو ډ ډػت ثيوبڇ ين ي س٢ٮٴ و٪بډ ؿاٽ

اشبى از ي اه ث وٶ٬ االڇ ي ډچمه وز.

ٹمز ووز ٵشا اڅٴ اډ اغ ى ٽ ي و٪بڇ به اهز ي ى آن اه ىي ٵشا ا اڅٴ ي سمبڇ ٵشا ة از. وشؼثلظ وز. ثلض ى ٹمز ىيڇ ٵش

ٽ ثبن ٩چڈ ډز آن ىس٩چڈ ډئالن كپډش، كػ ثىن اوشب ٭مډ ٱډي ٭هيڇ ػها هم( ثبوؼبډهي، ث ٵشى ي ٵبى ي س٢ٮٴ ىيڅز االډ )ثىب ث سچٺ

اىپ و ا ډىپ، ولز ث ب و٪بڇ االډ از. ثب سػ ث اثا ي اشمب٫ ٽبشهب كپډش ب اوشٺبى ا ١هٮٴ ډچمه ي ث ثبن اډي اوشٺبى ا ٩چڈ ډئالن ائم

ساوي ا ػبوت كپډز االډ ث ٵشى، ٵهبى ي س٢هٮٴ ډ كپډز االډ ماو٪بڇ كمڄ ى، اوشٺبى ٭چىه ي وهلز ٭مهډ ي وه ا ډىپه آهپب وهجز ثه

هبى هي ٹبثڄ ډؼبار از. ى ىي ٵشا كاڇ ي ي١ٮبا ډئالن و٪بڇ االډ سپچٶبا ق ي، كپڈ ي١هٮ ډؼهبار وه يه ٶ سث كپڈ سپچ ٹ٢هبئ ډهشم ٹه

ا ٽ اځ هالٳ و٪ يڅ ٵٺ ػم االډ ى ثاث ډىشٺيان و٪بڇ ثى از. ي ثبز ا آن ػچځ ٽىي. ډ ثى ٺىبا

.1397 مب اا، اٵبء ي هجؿىى ي سؼ ،أرثةالوسبئل. 1

Page 213: ابتذال مرجعیت شیعه

571 دب ي ه٦وبٻ ا ا ٵشبيا ث ومو: بوىڈ ٵڄ

ٹجڄ ا اوٺالة ا ډىشٺيه و٪بڇ چ٦ىش ثى ي ث ىڅهڄ اثها ا هبډىػىبة آٹب اڅٺب٭ي ابن اثها ثب ثبىاز، وياو ي سجٮي ي از. ٭چ چى اوشٺبىاس ؿىيه٭

٭چى ٩چڈ ډئالن و٪بڇ ٱاالډ ا و سىهب ػهب ثچپه ياػهت ىاوهش اهز. ډهثىبثاه ث و٪ ابن ثه و٪بڇ االډ ي ٱاالډ سٶبير ػ از. ٵ ٽىڈ

ث ډىڇ ٩چڈ ٽى ثبىي. ډ٦هبثٸ ٵشها ػىهبة څه ياٹٮباى ىي و٪بڇ ثه ا ډئ٩چڈ ډئڅه و٪بڇ ٱاالډ ثب ٩چڈ ډئڅه و٪بڇ االډ سٶبير ىاى، ا هبډىآٹب

اثا ٭چى ايڅ سپچٴ ٭ از ي اثا ٭چى ىيډ كاڇ ٭ ي ځىب وبثوىو ي ٵبى ي س٢ٮٴ و٪بڇ ي اهالڃ ى از. ډئڅه ىي و٪بڇ ڈ اوشٺبى ا هى ا ٵشى

ىاوىي. ډ ىاوش ي ډ اډىز ٭مډ

سلهز و٪هبر ؿىه ٵٹ ث اه ىڅڄ از ٽ ى و٪بڇ االډ ٽ ٵ١هبا اكشمبالاډؼ اڃ ثهىن ي س٢هٮٴ ،اشاث ٵٺ ٭بىڃ از ٩چڈ ؾ ډئڃ ػئ

ٵٺ و٪بڇ االډ ٮى يالز ډ٦چٺبن ىڂ ث و٪ ا ٭جبر . ثى و٪بڇ االډ ومٽٶ ي اشپجب ػبو اشبى از ثكٸ ثى ٵبى ي اولاٳ ٭بىڃ ٽ ى ډٺبثڄ ػج

هي ى ډٺبثهڄ آثهي ػء ث ثځ ٽه ثب ي ث٦الن ى آن ا وياى. ٩چڈ ډئالن و٪بڇ اډ د ي دباٵشبى ي ٹبثڄ اٱمهب اهز. اډهب س٢هٮٴ و٪هبڇ ډٺهي اهالډ

ا٭شمبى ٽىن ډىڇ وجز ث آن ب س٢ٮٴ آن ځىب وبثوىو ي ٩چم اهز ٽه ث وز. يٹش كٶ٨ و٪بڇ ايػت ياػجبر از، س٢ٮٴ ثځش ا آن ٩چم ٹبثڄ س

ا٭شجب ٽىن آن ب ثبن ىڇ وجز ث آن ب ثا٭شمبى ٽىن ډ آثي ٽىن آن ي ث و٪بڇ ب ث ډهبر ي ى كپهڈ هٻ ثهبهلل اهز اٹ٬ ڈ ثبي ا٭٪ڈ ډلب آن يڅ ٭ه ي شٽب ٭م ثه كى٪چ آډي از! ى ډٺجڅٽ ؿىبن آن

آن ځا ډلډبو اوشٺبى بوي ا ٩چڈ ډئالن ػ ټ ا ٭ ثش وياى ي سج ث٤ از، اڅجش ډئالن ٭بڅ ث ډئالن اڅٺب٭هي هيځ و٪بڇ االډ ٭چه

ٽىىي. اځ ڈ يځ وپىوي سپچٴ ډ٪چهڇ هبٹ٤ اهز، ډ ڈ ػچځٽى ا ٩چثى. اوشٺبى ا ٩چهڈ ډهئڅه ډ ي ث سپچٴ ٭ هى ٭مڄ ٽى اػ ؿاٽ

ىهمىبن اسٶبٷ ډاى ډى ءاشٶبى ث ث ا٥ال٫ ٭مڇ ثي ى اٱچت ٹتاځ ٭چى اڅمچهڄ ي اوهبة ي وهڈ ثهه ىه اهشپجب ػهبو و٪هبڇ اهالډ ٮ ٹڈ هىځهى، ثىهبثاه ډ بن )اىثبر اغ ج ػم االډ( ٹا اڅىٶ ىاهچ ١ٮٴ

ساوي ثبي. وم ػ ي اوشٺبى ٱبوي اوشٺبى ٭چى ا ٩چڈ ډئڅه ؿ ػ ٭ت

Page 214: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 571

ابسم. مس فت

اىټ وٺي آن:يا ج ى كډز وٺي ٭چى و٪بڇ ثى. بسب اىؼب سق ٵش

پ ٽى. اځؿه ډٶهبى اهه ثبثز يي اه ٵشبي س ا هبډىثبي ا ػىبة آٹب ب اشجياى ي هىٽبډ ى ٥هڃ سهبن اهز، اډهب اثها ٭مچ كپډز ٵشا

ي ى ىيان ډٮب ا ا ثا ىبهز ډبز ياٹٮ ػم االډ ق آن ث يالز ډ٦چٺه ي ډبډهيا ػىهبة آٹهب ٵٺه ي ه ا هبډىه ٽىهي. مهاس ډه

هي ى اهه ٵشهبيا ا ىوجهبڃ ډه سهڈ مه هه٤ ب ىپشبس ىٹٺبا كپډز ا ځا ه ي ډلډبو ي ٱ٭چى ا ٩چڈ ډئڅه ثه اوي، ٮى ا ٽى

يه ب ډهئڅه ثه ه ثبن ٭چى وٺي شڈ ٽىىي، طبوبا ډ ډٺبډبر ډبٵٷ اشٺجبڃ ٽى ي ؿى ثا ءاهشٶبى اډىز ډچ، ٵشى ي ٵبى ي ډى و ايڃ و٪بڇ ا اٹياڇ ٭چ

ىمىبن و٪بڇ ابث ٽى ث ييسه يػ ٽة ډه هب ٽىىهي. ثهبن ٽبهشي ځه ٵهاىاىن ثه ؿىهه هوىبو ا ب آن ب اشجياى ي اوشٺبى ا ډئالن ڈ ى. اډىش ډلة ډػائڈ

هب ثب ىڂ كپډهز ا هبډىٽ ځز سىب سٶبير ٵشبيا ػىبة آٹب ؿىبن آناشجياى ثبن ډمى٭هز اوشٺهبى ٭چىه ا ٩چهڈ كپډهز ثهب ثهبن ه٭ اهز. ى

ىپشبس هى. اډهب ى ب پال ډمى٭ز اوشٺبى ث ىه ي ٫ وهجز ىاى ومه . ى ى كاڇ ٭ ٵشا ىاى ډكپډز ىى اوشٺبى ٭چ

٥ه ٽبډهڄ ب ثه ثب ؿىه ٵشا ځى آاى ا٥ال٭بر، آاى ثبن ي آاى بوڈ كپډهز اوشٺهبى ٽىهي ا ډؼب وز ا ٩چڈ ډئڅه ي ش . ؾ بوى وٺ٠ ډمىبن اشٶبى ىء ډى ثب ٵاڈ ٽىن ډسپت ځىب وبثوىو ي، طبوبا ايالا ؿاٽ

و٪بڇ ي ٵشى ي ٵبى ډسپت ػڇ وبثوىو ي ٹبثڄ دڂى ٹبوو از.

وٺهي ٭چىه هب آن ثب ؿىه ٵشا ٵٮبڅز اكاة ب ٽ ثو ا٭٪هڈ ٽهبٽى ب ي شڈ ٭مچپى ډئڅه ي اوشٺبى آپب ا ١ٮٴ ٭مډ ب آوبن ثا آځب اٵپهب

ى. ثاهب اهه ٵشها اكهاة سٮ٦ڄ ډبن ث ٹير از ي ين كة ډشج٫ب هى ب و٪بڇ ي ا٭شا ب ي ٽبش ب سىب ډؼبوي اوشٺبىار هى ا ا ١ٮٴ

ا ا ٩چڈ كبٽمز ډلډبو ث ٭ ډٺبډبر ډبٵٷ ثبوىي. ثب اه ٵشا ػڇ ب ا ، هى ثىبن بڅج ث اوشٶبء ډ١ه٫ ډه ت ػهڇ ډشمهبن به ډسپه مه ؿاٽه

اوي! وبثوىو ي

Page 215: ابتذال مرجعیت شیعه

572 دب ي ه٦وبٻ ا ا ٵشبيا ث ومو: بوىڈ ٵڄ

اهجهب ي هى سىهب هىوي ي ثىىهي ډىڇ ى و٪بډ ٽ ثب ؿىه ٵشا اىا ډه ٽىهي: ياٹٮهز ډظجهز. ب شىي ٽ وم ا ياٹٮز ا ډىٮپ ډ ا٥ال٭بر ي سلچڄ

ب ي واٹ ي مډ ثو ډىٶ ياٹٮز ٮى ٽبشب ٭ ډؼب وشىي ا بوب آن سيثب ي ٩چڈ ډئڅه ب شڈ كبٽمز ء هب ي ا اشمب٫ ٽىىي. ډىڇ اځؿ ٽبهشډؼب وشىي ٽىىي اډب ث ٵشا ج ٭با ډ ب ا ثب ځز ي دز هى څم شڈث٤ وه ثڂىي، ب ث ؿىه هوىبو ثو ا ياٹٮز ثب ٱ ډئڅه اه ىثب

كپډز ي ي ب ي ا٭شمبى ډىڇ ث بو ډ٦ف ٽىىي. ثب آن ىىي، ب ٭چىبا ځ ٵا ب هبػ ٽمشه دبډي ؿىه ٵشا از. آيىن ابن ث بو

مبر سٮهبڅڈ اهالډ اهز. ايالا ٬ ي هالٳ ډهچ اه ىي ٵشا ثي٭ش ى سبن سٽهبن اڅٺڃ بڅهب ډهه ٩چهڈ ي اڅؼ ثبڅ ء ډه اهلل لت ال ٹان ٽڈ از: هالٳ و) ىڂهان( ا ب هيايوي ىيز وياى ٽ ثب وىبن هى، ثي» 1.با٭چم بااڅچه مٮ

«ا٩ب ٽىي؛ ډڂ آن ٽ ٽ ډى شڈ ياٹ٬ ي ثبي. هيايوي، ىا ي ىاوبز.

سهه سٶه ا ئڅه ى ثهيسه ي ډ٢هٸ اثا ٭مډ ي ٭چى اوشٺبى ا ٩چهڈ ډه ؿىهه ثهبو ا ډؼهب ىاوهش اهز. ډبىٸ ػ ثبڅء از. ٹآن ٽهڈ هلبا

ٹآن ٽڈ از. ياز ػچځ ا اوشٺبى ٭چى ډىڇ ا ٩چڈ ډئڅه هالٳ وٹآن ٽڈ ثبهي ا اهب ثب٥هڄ، ٱٹبثهڄ ي ث ٥ٸ ايڅ ٵشا ٽ هالٳ و

د ي ثي٭ز از.

ى اهلل ٽىهي ٽه هڃ وٺڄ ډ ىز وج از: اډبڇ بىٷ هالٳ و بحبهيا كمز ٽىي ٽ ا ٽ ځٶشهب ډها »ا ٽ ى ډؼي هٴ ااى ٽى ٵډى: ه٦ج

ثب كبډڄ ٵٺه ا وىي از ثبوي. ؿ ا كٶ٨ ٽى ي ث ٽ ٽ آن ثىى، د آن ٽه ا اي اٵٺه ثبهي. ى ه ډهى ٹچهت ثب كبډڄ ٵٺ ث ٽ ي ؿٽ ٵٺ وجبي،

ډهچمه ي ٭مڄ ثا هيايوي، ولز ث ائمه ىاى: اهال وم ډچمبن هبوز يا 2«ما ثب ػمب٭ز ابن.

ډچمه ډٮىب ػ هها ثا ډئالن ي جهان ډهچمبن ولز ث ائمڈ ب االف ثهيين ث ٹي س٪چ وياى. اوشٺبى ا ٭مچپى ء ج ډچمه ي ٩چڈ ابن

.148 ،وبء. 1

ډهه ثبڅىلة الئمة اڅمچمه ياڅچيڇ څؼمهب٭شڈ ي ٽشبة االمبن ي اڅپٶ، ثبة ډب ؤډ اڅىج، الىبفٽچى، . 2 .403 1، ع1 ڈ، كيض

Page 216: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 573

سىي ا ډبىٸ ولز ي هها از. يا١ق از ٩چڈ ا سلمهڄ ٽهىن، ثه هها ي ولز وز. هڃ ٩چڈ سه ىاىن ي ثا االف ٩بڅڈ وپين ٺىبا

ي ث اوشٺبى ډلډبوه ي هه وپهى ولز ث دابن ي ډئڅه ا ډٺ هيااوهي ٽه ا اوي ٽ ى ٥ڃ سبن ما ٽبو ثى سػ ىاش دبډجټ از. ث

ي ولز ا دابن ډچمبن ا ډٺ م ٵ٢ اشٶبى ٽىىي، ثب اهاوشٺبى ٭مډ ءاڅؼبى ٽچمة ٭هيڃ اوي: ؤٵ٢ڄ وٺڄ ٽى بډجا د هٺٵاوي. ث ولز ٱ٭چى وپى

اثا ٭ياڅز وى ج هشمپب اهز. اسىٺهبى ډىهٶبو ا ػبى هثس 1ډبڇ ػبئ.ا٭ىي ػبى ي هثچپ ثس ز،ي ډئالن ه٦بٽب و سىب ډمى٫ ي كاڇ و ياىځډبډياان ث

ا ډىپ از. و

ؿ ى سٮبڅڈ ٥بڅت اث ثه اډاڅماډىه ٭چ ڈ ٭چ از.ډچ هالٳ حبلخبي ى ډبن هالٵز مڂبن ا ث وهلز ډبډهياان ٭مچ ث ٶب ي ؿ ى

پچٴ ٽى هى سٸ ومى ي ډبډياان ا ث اشمب٫ ي سلمڄ ي ډياا ثب ډىشٺيان ساىة ٭چى ډٮش١بن ياىا ٽهى اهز. هاي اهه ي اډهبڇ و ى ثاث ابئ

ٵايان از. اڅجالٱ وغب ډبڅټ اش ي ه٦ت ي وبډ ٭يوبډ ى ٭چ

اډ ث ډٮيٳ ي و ا ډىپ از. مبر ٵ٢هالٳ ډچ ضاثؼب

از: اڄ ىيڇ ډوبڅٴ ق اڃ ٹبون اب ػم االډ اان ذبهسبد؛ اڄ ڇ، ثىي ي چ٦ ځ ي چ٦ ٽ ي شڈ ڂشم ځو وٶ - ثىي ع

ب ب آاى : سإډه7اولب٥چج؛ ي ثىي ي اشجياى ي هىٽبډڂ ځو: ډل 6ه، اډ ث ى٭ر اان االډ شڈ: ى ػم . اڄ ى كييى ٹبون ي اػشمب٭

وهجز ډهىڇ ثه ٭هي ي ډشٺبثڄ مڂبو از ا ا ډىپ ي٩ٶ ي و ډٮيٳ ث ثه هؾ ... وهڈ: . اڄ ىيڅز ث وجز ىڇي ډ ډىڇ ث وجز پيڂ، ىيڅز كهٸ ډٺهبډ

ا، ؿىي ثب ي٬١ ډي٫ ب ٽ آاى ا١ ي سمبډز كٶ٨ اشٺالڃ وبڇ وياى ث ډ٦بڅهت ى ثبن ٭بري ډ٦ج ؿبڇ: وبري ثز ٽىي. اڄ ، چت ډٺار ي ٹاوه .آاىوي

ټ ٱ اچ ثهش وهياى: اوشٺهبى ٵشا كډز اوشٺبى ٭چى ا ډئڅه و٪بڇ 2ډٹٳ!

.345 8ع سي تطهص، 9ف 178 6، عاالحىبم تتص ،٥ ن. 1آٹهب »ثب ډي سبػټ ى ػه اهز: 1392ى 14 ډپشة وىي ډم اه ثبة ٹمش ا ډبكج. 2

Page 217: ابتذال مرجعیت شیعه

574 دب ي ه٦وبٻ ا ا ٵشبيا ث ومو: بوىڈ ٵڄ

«.ىاوي اوشٺبى ٭چى ا و٪بڇ ا ػڇ ي ځىب وبثوىو ډ ا هبډى

Page 218: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 219: ابتذال مرجعیت شیعه

ثسروغ

Page 220: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 221: ابتذال مرجعیت شیعه

هټ ا ا ٥هٸ هؾ ا هبډىياڅمچمه االالڇ كؼز« اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ». 7

ٹبثڄ اكا وز. و ابن ؿىه اى٭ب ىاز ي وه ثه 1357اډبار ٭ سب ثمه همى اٹا ٽهى اهلل آزث سٺچي ا ي. ي ؿىيه ثب ٽشجبا ډ ؿىه ٭ىاو ىبهش

٠ ى ٵٺ ي اڃ ٶز بڃ ډمل -سلڄ هبػ ث كمز از. ا ىياز. اځؿ ټ ى ث سي ٦ق ٵٺ ي اڃ اهشٲبڃ ىاهش اډهب ثه ىڅهڄ ثى

ځش ثى از. اشب ي ى ب ، سجٮي ي ويځ ډوٶ سيډشٮيىب ثبىازي ثى از، و ي ػچبر ډٮبٳ االډ يىڂاوب اوٺالث ٦جدىؼب ث ه ى

اػشبى وياى ي سٺ ىي ابسي سي هى اػبټ ا اب ٵٺ ي اڃ. ابن ا ؾ ثلض ډىش وپى از. ا ڈ هى ا ډ٦چٺبا ڄ ى ٵٺه ي ا ثه سٱه ب وه وهبو

40 )ػ هټ ډٺبڅه 1357اڃ ى ىز وز. ا ابن سب بڃ ا ػهبڅ( هٶليػبر ه٭ ثهب ه ؤ وبډ اػب اڅ ډىش وي از. ا ډٺب ؾ اط ٵٺ همى ى ډ اهلل آزا و٪ 1345ى ٽ ابن ى بڃ ب ډل ډ وبډ ىڂ اػبډؼشي ډلهة هى ي ثه ي سىهب اىپ آډي ؿ ثي ث وم كبة ٵ٢ال ڈ ث

٥الة ٭بى ثى از. شب ډٳ ټ ڇ ىاى ي ٽ ىاه

1368هىاى 14سب 1357ثمه 22ا ا هبډى ٶٮڄ ػىبة آٹببڅاػشبى ډ٦چٸ ث .5 ثهالٳ آن ٹبثڄ اٹبډ از. ډهبٱڄ ډشٮيىو و سىب ٹبثڄ اكا وز، ثچپ ٹائه

همى سىبج ثهب اهلل آزډيش اػا سجچٲ د ا اوٺالة ابن و سب ىځز ابن اػبالډ ث ووز ػم ا ٵٺبز ي اػشبى وياى. ٽظر ډبٱڄ ى ى

وياى اهز. ىي ا٩هبو٪ ٵٺه 1368سب بڃ ٽمشه سي ي سلٺٸ ٵٺ اڅ همىه ا ه ىي ثځهز ثهبالسه ىڅهڄ ٭هيڇ اهلل آز٭چى ابن ٽ ثٮي ا سو٦ئ

ي 1366ى 11 ػمٮه ومب ٵٺه ى ه٦جه بى ي از: پ سجه يالز ډ٦چٺاػش هچمبن هي ى ه٦جه ٩هب ډسهي ٵ٦ه ى ٹ٢ه سثه ىڂ ا٭الڇ ٹجهڃ

ى ٹهڈ 1367ى سان ي اٶىي 1366ى آ و٪ يا٩ب. 1367ثمه 28 ػمٮومب بي ٭يڇ اػشبى ي ڂډپٻ ى ٺٱىب ي ډ ىډى ؿىهي ډهب ٹجهڄ ا جه

Page 222: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 555

از. بنا

همى ى اهلل آزا ا ىهبډي اػشبى آٹب إث س ؾ ىي ډپشث ىاڃ .1آي ٽ اځؿ ډهمى ث اهلل آزىز وز. ا ا٩بار ډىش ي ى ډبن كبر

»ث ير ډى يطٷ ابن ثى، اډب سٮج ا هبډىػىبة آٹب « آىب ث ډبئڄ ٵٺهٽهبٵ «. ٦چهٸ اػشبى ډ»ڈ اٮب وياى، ؿ ثي ث ىالڅز ث « اػشبى ډشؼ»كش ث

ػمځا ثىبن از اه ٭جبر ثب ٭جبس ٽ االډ ى ډ١ه٬ ډهبث ىثهب ډهه همب ا ډؼشهي ي هبكت » ى: ډكڇ ٹي ث ٽب ثى ډٺب و٪ه ى ٵٺه

ب ٶب ٽ ثٮي ا يٵبر ابن اثها هي، اځؿه هالكز آٹهب وٺڄ« ىاوڈ. ډ وب ډى ډىثٽب ثبڅٺ ب اػشبى» ةا ثا ج ي ثبڅمالډ ا هبډى ډٺهبڇ شهيز هبٹ٤ ا كؼا ب آن ٽىي، اډب ث ىي ډپڄ ٭مي ډجشالز ٽ ا اطجبر ډ« ج -وبډ ب يز ډٮب ثب و ايالا ٽىي: ډ ػمه اهالډ ځها ثىهبن اڅه

. ډىٺالر ٶب اثا ي ىثبز وز كؼئڄ ډماهجب آكبى ى ډب از، طبوباي هالٳ ياٹ٬ اهز ي « ڈاػشبى ډچ»ي « ه ډشٮج»٭ىان ث ا هبډىډٮٵ آٹب

ځىيځبن آن ثاب ډچلز و٪بڇ ؿىه بىاس ا ڈ ٽى ثىوي. ثب سػه ثه ٽى يا ىيڇ اه ډىٺب آن ػٶبب ٽ كپډز ى كٸ ا٭شجهب الر دى ا ثه

1368ابن سب ايا٤ هىاى « ڄاػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮ»يا ووز ثىاز. ى وبز ب ٹ از. سىب ٹبثڄ اكا وز، ثچپ ډجشال ث ډٮب و

سوچٴ ا هبډىثب اوشوبة آٹب 1368 هىاى 14 ډؼچ هجځبن ج ى .1( ي ٭ ډسپت 1358 ډةٹبون اب 109ي 107ٹبوو )وٺ٠ آپب اڃ

وجى. ج اهبن « ډؼشي ډ٦چٸ»وجى، ابن « ډػ٬ سٺچي ثبڅٶٮڄ»ي: ابن ډٶش ي ثى، اډب ث ډىڇ ځٶش وي ٽ اهه جه ٱٹهبوو « ډٹز»ثاب ډچلز و٪بڇ

هجځهبن ثٮهي ا ، ډچلش ي ډٹش از. ى اػالثاب كپڈ كپډش ٶبهى آ ځ ډ ؤ ا هبډىد ٹبون اب ٽ ثا ج ىائم آٹب م

آٹهب اىپه ٹم ث اػشبى ډ٦چٸ ابن اپبڃ ٽى از. ثٮهي ا ثاهب ا هبډىه ى، ډؼچ هجځهبن ج هى ا ث ىز آيٽبثى ثبڅٺ ب ډچلز و٪بڇ اػشبى

٭ىان ډػ٬ سٮه الكز وبډىب سٮهه ٽهى سهب ا وڂجبن ا ث 1369ى س ځه ها وڂجهبن ى اكها وب٩ان ث جه ا ثځىىهي! هوز ډىثبن ج

و٪هبڇ ى اكها چجبن هجځبن ى ٽىهب وبهز ډهبډل ىاي٥الكز اػشبى ثبڅشؼ

Page 223: ابتذال مرجعیت شیعه

551 ثىي ػم٬

بڇ ي ىي ا ػم االډ از. ثج كيض ټ اػشبى ډ٦چٸ ث اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ ىالڅش 68ى بڃ ا هبډى آٹب هجځبن ث ج . ؤ5

ائ٤ از. اډه ز ي ډٺبڇ ډٮچڃ ياػيډشإه هجځبن ى سج ؤ وياى. ايالا بنا ىه چز ٹها ځ ڇ ي ٭اډ ډشٺي اطجبر ٽىىي ساوي ي ډٮچڃ ومډشإه ىي ٸه ػه ا ٥

ياػهي هٶبر ٵهٷ يثب ٵى ډىشوت ٹجڄ ا اوشوبة ډ ٮى. برى ا٭شجب ثب٥ڄ كشي ؿىي ٭٢ ٹبون اب ثبوڂ ا ئ تي وب ث و٪ ئ باثى ثبي. طبو

اهشىجب٣ ؾاز ي ه سىب اػشبى ثبڅٺ ٽبٵ ج اكا ٣ ٭چم آن ثا ڂىاٵشهبء زډػٮ ٭چم. كبڃ آوپ ٣ زالڇ و ى اثاة ډوشچٴ ٵٺ ثبڅٶٮڄ ٹجچؿڂو زډل٠ )ٽ ډٮچڇ و از. ا اډ ثبڅٺ ى اثاة ډوشچٴ ٵٺ ثبڅٶٮڄ ٹجچ

ثهبڅٺ ي ثبڅٶٮهڄ. طبڅظهبا ځٵز ػ ثهب ډٲبڅ٦ه ؼآن ا وش زٵٮچ سان اكا ي!( وم ا٭شجب ٽ ث ٽىي، ىالڅز ث ٣ اػشبى ډ٦چٸ ډىشوت ډ ډبو جاوشوبة ٵى ث

سػ ث ا٭شجب وٺڄ ٹڃ ډث٥ ثب وجبي، كبڃ آوپ ٭يڇ ىٺاوشوبة ارډشىي ډل از. ىهم آٹب وبډ زي ڄ قس «ىهبا ډشٮ»ا اكهي هبن ٭هالي ا ثهىالڅهز ثه ه٣ اوشوهبة جه ډهبو وپى ثى. اثٮبا هى ډٮٵ ه٭ىان ػبو ث

ر ځٵش ي ى ائ٤ ٭بى ايڅ كپڈٽ اوشوبة ث ٽىي اػشبى ډ٦چٸ ډىشوت ډ ٭بىثبي. اځ اوشوبة ى ائ٤ ٱ ا١ه٦ا به ډهچلز و٪هبڇ ي ث كپهڈ طهبو

اٽظه هبډهبا وواي ثهى. ياػي ائ٤ الڇ ٭چم ر ځٵش ثبي، ډىشوت څيډبااهز. وجى ي څا ٵبٹي ائ٤ ډٮشج بىر ٭ ب ك بىر هاسٶبٷ ا ث تٹ

ى ثچپه كشه اوؼبډهي، ومه ب٫سىب ث بىار و ها ځٶش ثبسػ ث اپبالر د .ى ػلبن ډلة وم ڄڈ ىڅ ىبرسٮب ث

ٵشي، ث اه ا ډ ثالٵبچ ثٮي ا ج ث ىا ډػٮز ا هبډى. ػىبة آٹب 3اهالڇ وٶ الڇ ا وياى ي سٺهز ث٢ه ٵٺ ډىب ډػٮز ثبو ٽ يالز ډ٦چٺ

همى و ثب دبځاهشه اهلل آزاٹش٢ب ډػٮز ج ىاى. ثب ا بځىان ػم االډ ٽ ث ثهبوڂ ځا ثىبن و٪ج ډى ډػٮز ٭يڇ څيڇډجىب

14 ىاوىي. ثا ٵى ٽ ډ ٹبون اب اوؼبډي، ډػ٬ ثىن ج ا ث ډچلز و٪بڇػچبر ثهبآډ ٵٺه 1368 بڃ ا ځو ى ي ثلض ٵٺ ىي ثى، ا ډ

ى. سه ا ٵٺب كپډش سپڄ ډ و٭ىان ا اشٶشبء ثب ك٢ سلز

ٽ ى ٭مه ههبع اهڃ ا هبډىػىبة آٹب .4 سهي اره وپهى، سٺ

Page 224: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 551

وى، ډشٺال هڈ آاء اهڅ ٺب سٮچ وپى، ث آن ها سيي يىي اڃ ابسسهي ههبع ٵٺه ا ا ٽشهبة ػهبى آٱهب 1369وپى ثى، ا بڃ ڈهى ا سى٪

ٶش ٽ ىٹهبٺ ا آن وه ثه هف اكبىهض ا ي ى ىٹٺ 45 ٽىي. سي ډ دهىغ ي ٽىىي. ا ثهز ډ وٶ ى اه ى ٽز 500 ىټب ىاى. واهالٹ اهش

بڃ سي هبع ابن سٺاس ث اه ف ى ىز از: كپهڈ ٵٺه هبثئه ةٶل( ي ډهبىو 32) هٶل( ه ىي ى 84ثه ) ب ٹاىاى سٻ ډوبهم ي آسه

هب ثو ډوش ا ٽشهبة ٹهب ى دبڂهب ي اوي، دبى ډىش ي 1374 بڃبڃ ٹجڄ ؿه ا اٵب١هبر ٵٺه اهبن وىدببو ج وت ي ي ا ا٥ال٫

ډىش وي از.

ث ىوجبڃ ثبال ځٵشه ا٭شا ث ٵٺيان ائ٤ ٹبوو ي ٭ ى جه ډىشوهت .5ي اػشبى الڇ ثا جه إهمى ثا س اهلل آزا بځىان 1369 هجځبن ى ثب

اشمياى ي. ووشه ٽ ٽ اڅٺ٢هبر ډىهة ث ج ځا اػشهبى ىاى ٹب١هابن ډلمي ى ثى. آٹببن ٭جياهلل ػاى آډچ، ډلمي ٵب١ڄ څىپاو، ډلمي ډهاډه

ب هير ي ١هٮٴ ثه جه ٹم، ٭چ ډپى، ٴ بوٮ ي اثاڈ اډى وه ثه ى كي ٽبثى باػشبى ثبڅٺ ځا اػشبى ىاىوي. ا اه ٶز ځا ؿب ځا

ج الڇ ثا . ځها ډكهڇ ٵب١هڄ اٵشهبء كهي از و اػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮهڄ ى ثهبڅٺ هب ڃ آن ث ا اػشبىڅىپاو ډجشى ث ىي بي ٱډل از ٽ ډل

ځا آٹب ٴ ا ي ځٶش وز. ا ځا آٹب ډلمي ى سٶالا ٽبثى دڄ ب ثه ىي ډهپ اشٶبى از. اه ځا ٹبثڄ شبءاٵىكي اػشبى ډ٦چٸ بوٮ اػمبالا

ډهچلز كٶه٨ و٪هبڇ، ىيڇ اثهشالء ثه هبىر ډجشالز: ايڃ يي ثاب ٹب٭هي ډٮب.

ٽىهي، ا يػبر ٭ ا ا ډىڇ آٱب ډ هؤابن ثالٵبچ ثٮي ا ج .6 ى ىاههڄ ي هب ٭چمه ب ك ي٫ ث دىاهز ث ٥چج 1369 اياڄ بڃ ان ډػه٬ سٺچهي دبهن ىه ٭ ٽىي، ي ث االر ٭ ډىڇ ىاهڄ ي هبع ث هبع ډ

ى هبڃ « بئيػثة اڅٺؤاڅٶائي ٵ ى»ٵشبيا ابن ثب ٭ىان ىي. ووشه ډؼم٭ ډ٭ىان ٵشا آډي اػب٫ . ثب ا آوـ ى اه ٽشبة ثى ى ثير ډىش ډ 1371 ابن از. آٹهب سلاڅچهمى ي اهلل آزٶه ث ٵشبي ډپچ ى اهه ا هبډىه

ٱٹبثڄ سٶپټ ا٭هالڇ ا اڅشاڇ ث االڇ ي يالز ائمٽشبة اڅشاڇ ث يالز ٵٺ ا

Page 225: ابتذال مرجعیت شیعه

552 ثىي ػم٬

٬ از.ډجىب اهاع ډىپان يالز ٵٺ ا االڇ ي س اه ٵشا ث ٽىي ٽ الډ ډ

سجچ م ډػٮز آٹهب 1371 ه ى ډىاى اهلل آزثب يٵبر .70 ا هبډىه سه ډىشٺي ډػٮز آٹب آٱب ي. ډڈ ىډٸ ابن ى ىج س٤ ومبىي ا هبډىه

كهه ٵ٢هڄ ډلميي اهلل آهز ى هبع ا ٽ ډكڇ ثهير ثهى. اهلل ى كهاهلل ي ب ٭چ ثه آاء ٽالډ ډشٶبير ٵ٢هڄ ػبن ػم االډ ا ىي ٥ٸ

ا ٭چ سوج كٵ ځشى ثوبډ ،اهلل څجىبن ٭چ ي كة ثاوڂوشه جان ي ثيو ى ه٦ج 1372 ى ډ اىثچ ى اهلل آزاهلل بډبوي ٽى. ٵ٢ڄ آههه هبىش هٮ ىاوهز ي ډػ٬ س٤ ډػ٬ بثٸ ا هالٳ يا اوشبة ػمٮومب

همى ٽ اهلل آز اػمچټ ا ډاػ٬ ىځش د ا اوٺالة سق ٽى ٽ ؾاوي. ث ىوجبڃ سميار ٭اډڄ ج ى ىاهڄ ي هبع ا ثا د ا هى سٮه وپى

س٤ آٹب ډاډه ٹم 1373 ډىش٪ ى آثبن اهلل آز ػباوياهشه ډػٮز ابن، ثاىي ٽ ث ىڅڄ ٭يڇ الكز ا ييى ى اٵشهبء، ډػٮهز ي ث ج يا ډ ٽشجبايه ٳ ى يػ ٭ ثذهى. ي ا ىهبڅهز وبىهب اډىشه ي ٹ٢هب ثه س

كياٹڄ وٶ ٽىي. ير اوشٺبى ډ ا٥ال٭بر ثكبوز ي ډػٮز يار ډٮبيوز ي، ٥ب ډاډه ٹم ،ه٭چ ،ىډپ بنٹڈ آٹب ٭چم ك هډي ػبډٮ ا ا٭٢ب اوي. ډوبڅٴ ثى ا هبډىآثبى، ٥ب م ي آ ٹم ثب ډػٮز آٹب هڇ

ډٺبډبر وٶ ئزي ٶ 1373 آ 8 ااٽ ى اهلل آزث ىوجبڃ ىځز .77 -٭بڅ اٽجه يالشه، هىا ډلهه ١هبئ ي ډلمهيػاى به ي و٪هبډ )٭چه

الؼبو( ا سان ث ٹڈ ي ډالٹبر ثب ډاػ٬ ي ٭چمهب ډٮبيوهز يكبوهز ي ډػٮهز يار ا٥ال٭بر ٥ ىي ي كياٹڄ بى ځا اػشبى ي ډػٮز ا ٭چمهب ٹهڈ ي

ؤسج ٽىهي، ه ي ډىش ډه ، ههبسڈ هى، اهش ٽبهبو، هبن ٽمه آٹب اػمچهب ډ٫١ ډع وبډ ثبٹ كپڈ ي بم بيى. ثهالٳ ډع ايڃ ځاډلميي

ي ډػٮهز ي اهز. اځؿه ى ځها ا هبډىػا سٺچي ا آٹب ىيڇ ډوبا ىن اهه آٹببن يډلميثبٹ كپڈ ي يډلمى بم هبيى ثه ډهچلش ثه

وبډ ځا ق ي اډب ثٺډػٮز س ثىهب ثه ډهچلز وهشىي. اهه هب ى ٩هبا سلز ٵهب بي ډٮب١ وجبي، طبوبا ايالا ى س ا٭شجب ىاوي ٽ ب وبډ ځا

ب ا٥مىبن ديا ٽىڈ. وبډ ىن ي ى ډؼم٫ الډز اه ځاجو

يكبو ٹڈ ي سان ػبډٮه سپڄااٽ ىي اهلل آز ي ثٮي ا ىځز .75

Page 226: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 553

يكبوز ډجب سهان آٹهب ٹڈ ي ػبډٮ ٭چم ډيه ك ا هبډىه ٭ىهان ا ثه ډػ٬ ػباڅشٺچي ث ما ؿىي وٶ ىڂ ثه ډهىڇ ډٮٵه ػبډٮه ٽىىهي. ا٭الډه ډه

وبډه ي ثى ى ډى هالٳ آئهه ٵب١ڄ څىپاو اهلل آزډيه ٽ ث اډ٢ب ب ٭چم ب ى ك م ٽ ثى. اه ا٭الډ ډيه ډىش ى يوبډ ػبډٮ

ځهىى، ثه ؿىهي ىڅهڄ ډ ٬ ډلة ي ثب اىثب ډاػثي٭ش ى سبن س اػمچه هائ٤ ي ٵهى ٵبٹهي ډشؼه ډؼشهي ډاډه ډٺچهي هب وبشهبا ډٮٵ ٭ىهان ډؼشهي ثهػمٮ ي ومبىيځبن هجځبن ي ىڂ ٵب يار ا٥ال٭بر ث ائم ىاډى ا .اڅائ٤ ػبډ٬ 73 ډيهه ى آډهب ػبډٮه ىڂ ثٮي ا ثبو وبډ ؼي بىر ،يكبو ډٺبډبر٥هب اهٶبو ي اهلل آهز ب وبډ ٽىىيځبن اه بىر. ىي وٶ ا اډ٢بى ډىش ډب ا ٹ٢ب اه ځا -ډٺبډبر اډىش بٽىىي ٽ سلز ٵ ډ آ ٹم اٹا اهلل آز

هيي ؿىهه ځبوه ٭اډڄ اػمچڈ ډؼم٫ س٦م٬، سيي ي س اوي. ى اډ٢ب ٽىثه اػشهبى ډ٦چهٸ « ب٫ ډٶي ٭چڈ» ب اػشبى ب بىر ډػٮز ثى از. ځا

كبڄ وز. ځا ٺىبا ا هبډىثا ډٺبڇ اٵشبء ي ډػٮز آٹب هب اػشهبى وبډه ٭يڇ اػشبى( شىي ي ى بىر ثډجشال ث ډٮب ) ٭ هر هؾ ٥هٸ هى ا هبډىآٹب زاٵشبء ي ډػٮ زاػشبى ډ٦چٸ ثبڅٶٮڄ ي الكډٮشج ثا اكا

ي ه ٵٺ زه ثهب يال سالډه ؾػهبن ه ٮكٶ٨ سىب كپډز ١مىباىز وز. ډت ي اډب كبډػبن ډاډه ډٺچ ٮوياى. اځ ج سىب كپډز ج زډػٮ

از. ثبي ٽبٵ

1373 آ 23 ى وىاو ا هبډىػىبة آٹب .71 ٽىهي ٽه ا ا٭هالڇ ا٭هالڇ ډهډػٮش ا٥ال٫ وياش، اډب ث ىڅڄ ث ډه ډبوين ثهب ډػٮهز ى ههبع ا ٽه

اهلل آهز ډيي ٽى ي اهلل آزدى. ياز ډ ا آن ٽىهي ٽه آ ٹمه اطجهبر ډهػٲاٵب ؾ ډ٦بثٸ ډاه ډج كا٩بار ج هالٳ ياٹ٬ ي ٽة از.

هٮبن الكز ډػٮز ىاى ډشٮچهٸ ثه مه ډجىب ى ډػٮز وياى. اځ ٵىهالٳ ٽ ډؼب ثه سٺچهي ا ي وهز. اهبن ثه از ي اځ الكز وياى، ؾ

ىاى ٭ ااوبن دبن ډ ب اى٭ب هى ث د ٭ ااوهبن ا ي يػبر ه اهلل آهز اثچ ډه اڅشهق ثب ٽىب ا هبډى. آٹب ٽى از ه ډؤو ث اكه يػ

ډىش٪ ا ث هبوز ډشڈ ډ ي وه ثه كهى ٽىي. ى ي ثٮي ويهب څجهبث ٵٺبهز ه٣ اهچ هالكز ٽىىي. ٭ياڅز ٭الي ډ مچډىش٪ ك اهلل آزى

Page 227: ابتذال مرجعیت شیعه

554 ثىي ػم٬

هج ا ا٭الڇ ث ىڅڄ ا٩ب ٽة )ث ا هبډىاٵشبء ي ډػٮز از، ٽ ػىبة آٹب ا و ٵبٹي ثى از. ډػٮز هى( ي اٵشا ث اشبى آن

هش ثهب ډيه ثىهب ىا ا ٥ٸ ػبډٮ 1376ى سبثشبن ا هبډىػىبة آٹب .71آ اهلل آزٵى ډٮٵ ى. ٭ىان ډػ٬ ا٭ال ي ډىلث اشٶبى ا ٹير ب ث

آثهبن 23ػهت ) 13ىاو ډىش٪ه ى هو اهلل آزي 1376آثبن 5ډم ى وبډٹمٽىىي. آ ٹجڃ ډػٮز س٤ ج ا ث ىڅڄ ډ ي ا وٺ ث آة ( وٺ1376

وبىز ي سٺچي ا ي ا ثهالٳ ډاه ٭ ا٭الڇ ٵٺيان اػشبى ي ا٭چمز ٵٺ ث ىڅڄ ٵٺهيان ا٭چمهز ٵٺه آٹهب ډىش٪ ايالا اهلل آزٽىي. ډ يالهز ي ا هبډىه

اى٭هب ډػٮهز ي ا ثه ج ي ا ډجشال ث ډپڄ ال٭الع ٭ ىاوز. طبوباڃ ډػٮهز هٮ ا٭هالڇ اثشا ،ىڅڄ ٭يڇ ثهىا ا اػشبى ډ٦چٸ ي الكز اٵشبء

آثبن ي كه ىي ٵٺه ډٮشه ثهى. آٹهب 28ٽى. دبن و٪بڇ ٽة ى ا هبډىهىهز ىهمه وهش، څف، آڅهز ډىشٺيان هى ا هبئه، بى 76 آ 5وىاو

اډىز ډىڇ، وبىان، وٶڈ، ډجشال ث كي ي ا وٶ ډٮٵ ٽى. وىي ثڈ

ثه ٵشبيا ي از. ٭الي ا هبډىاػشبى ډ٦چٸ آٹب سه به ٭يڇ ډڈ .72ٵشا كډز اوشٺبى ٭چى ،يالز ٵٺ ي هم ي ىثب ډشىيډشىبٹ٠ ي ٱٵشبيا دبه ي ه٦وهبٻ ا ا ٵشبيا ث ٭ىان ومو ث 1392ى ډىاى څه و٪بڇ ډىشا ډئ

ډىڇ ب اوشهب ٹبثڄ ٽ از. ث ٵشا ابن ځا ٩چڈ ډئڅه كپډش ى ثاث اځ ډػت ٵشى ي ٵهبى ي س٢هٮٴ ىيڅهز اهالډى يػ وياى. طبوبا٭مډ آن ايالا

ب اشجياى ي هىٽبډ ى ٥ڃ ٭مچ كپډز ٵشاى كاڇ از. ډٶبى اه مبر سٮهبڅڈ اهالډ اهز. ٬ ي هالٳ ډهچ ٵشا ثي٭ش ى سبن س سبن از. اه

ٵشا كډز اوشٺبى ٭چى ا ډئڅه و٪بڇ ټ ٱ اچ ثش وياى: اوشٺبى ډٹٳ!

ؿب ځبڇ ىاز. ځهبڇ ايڃ ه٦جه ساوهب ى ا هبډىىاشبن ډػٮز ا٭ال .73ىي: مڈ و ډػٮز ا ث هاة ، يهيډز و٪بڇ ٽ و اى٭ب اػشبى ىاز و ج

ٵٺه ثاهب . ځهبڇ ىيڇ جه ي يالهز ډ٦چٺه ا هبډى ياڅمچمه االالڇ كؼزډٺهبڇ ډٮ٪هڈ جه. ځهبڇ هڇ ا هبډى اهلل آز: 1368هىاى ډچلز و٪بڇ ا وم

اڅٮ٪مه اهلل آهز : 73ي ا٭الڇ م ى آ 68بڃ ثا ډػٮز ا وم ثوبډ ډػ٬ ػباڅشٺچي. ځبڇ ؿب ا هبډى ٵهى ا ڇ ه ثها ډػٮهز ا٭هال ي ډىلهث

ا٭الڇ اڅشٺچيػب ٽىبڃ ډاػ٬ يٵبر سب دي اه ٸسلٺ !ا هبډى: اډبڇ 1376سبثشبن

Page 228: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 555

سىهب ي ى اه ثچ .از اٵشبى سٮٸ ث ٹڈ٭چم ك س٤ ػبډٮ ډيهياثشهاڃ ډػٮهز »همى وه ى اهلل آز يكبو اي ا ډيڃ وز، ٽب ډئ اوي. ثب ي ڈ ديوي «ٮ

Page 229: ابتذال مرجعیت شیعه

7هبثغفطست

7ب ػطث الف. وتبة

الؼظورر اهللآررة حرربة: ػلررن ررربز ٭چ اڅلههى اڅمالوهه،ډلمياڅههي - يان.اڅيٷ، ډؼچ ٷ، ٹڈ، څبن1427 ،بز الحس الوالهحوسالسس

.41ع ،راطالىالم ف ضطح ضطاغ االسالم كه اڅىؼٶ،ډلمي اڅن -

.2ع ،تحططالسلة اهلل اڅم اڅومى، يفاڅي -

ثههير، ىااڅههچة، ،رثررة المبئررسأضض الفائررس فرر ز ٭چ اڅوههبډىئ،اڅههي -1413/1993/1371.

٭چ اڅلههى اڅوههبډىئ اڅٮ٪مههى اڅههي اڅمههچمه ههمبكة آههةاهلل ډهها يڅهه - ، اڅپهز، ىااڅىجهإ څچىه ي رثة االستفتبءات، الزعء األل الؼجبزاتأ اڅهاٳ، ٩چ ىاڇ

.1415/1995 اڅش٬،

پها سلهيص ٭ه ىار ي ډاٹهٴ ي وهبر، اهلل، كه ٵ٢ڄډلمياڅي - .2007 ، ىااڅىب، ثير،كبيس ډى پ ٹبڃ،پا ضض الفائرس، التؼلرك ػلرد ز إفبؾةالؼائس فځچذبڂبو، ډلمي١ب ډي - .1369 ڈ،٭جياڅپڈ كبئ ى، ٹڈ، ىااڅٺآن اڅپ نىي سٺ

٥جب٥جهبئ هيكىي ، سٺاالغل ةب ،آثبى وؼٴ ډىش٪ ىٮچك - )ٹڈ، و سٶپ(. 1373، ػچي ىيڇ 1333ػچي ايڃ ،ثيػى

7ب فبضس ة. وتبة )ثبوبر، دهبڇ هزوػ آحبض اهبم ذواهبم، غحف - هب، اكپهبڇ، هب، ډهبكج

،1385 سى٪هڈ ي وه آطهب اډهبڇ همىه، سهان، هب(، ډاه اػبار ٭ ي وبډ .21ي20 ،19 ،17 ،15 ،12 ،8 يارډؼچ

)ىه ا 1368سهان، ،ىٵش و ٵىڀ اهالډ ،ا ذبه ػل سگباظ ز ط -سهان، ،ىٵش و ٵىڀ االډ ،ا هبډى اهلل زك٢ر آ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج يځبى

1377.) ،لربى اسبسر ثبظگط غضت هططح هصاوطات ضضا - ٽهڄ سهان، اىا ػچي. 3، 1369 ،االډ ډؼچ ا هٹاو

Page 230: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 510

ث ،1368 : ٽبوبډ ي هب٥ار اٽج بم ٵىؼبو بڃثبظسبظ سبظسگ - .1391،ىٵش و ډٮبٳ اوٺالةاشمبڇ ٭چ الس، سان:

.1378 ج، ػچي ايڃ، هجځبن ډؼچ ، سان، ىثهبوهلت ذجطگبى -

، ػچهي هڇ 1375 - 84 هب ، ػچي ىيڇ: ٵٮبڅهز وىهسضسي اظ آغبظ تب ربهؼ - .1385 ، سانوبډ ا٭٢بء، سييه ډله بڅق، ډٽ اىبى اوٺالة االډ :ويځ

- ، ست هست، حىن ػوط ذبم طبثض ث ضارت حىرن زوترط زربكههه اثامهه ىىههبو، اوشههبار ا٥ال٭ههبر، ٽههڈ ٵ٢هه ثههب ٱهالڇ يځهه ځٶهز .1388 سان،

ػل حسر سرس اهلل آت به ضطح اسن7 ظسگ، ثجىاهلل ياز - ا ذبهر .1391 ب ب، ؿبح ڈ، ډ٦بڅٮبر ي دي ا(، سان، ډ1357-1318)

الؼظور اهلل آتهطرؼت حؿطت - )ډي ا ذبهر ٩چه اظ زرسگب فمرب ( اڅٮهبڅ .1373 ٹڈ، ٭چم ي سى٪ڈ ىٵش سجچٲبر االډ ك، س ثعضگبى

سلٺٺبر االډ ومبىيځ يڅه ، سييه ديپيسل وحطظا اظ ضجط فط - .1378 ٵٺ ى ذب دبياان اوٺالة االډ، ثب

١ههب كپمهه، ډههي، ههيػٮٶ ههي ي ډلمي ،ػالهرر اهرر بزبهرر -،٥ 1352.

، سييه ػهاى ٽهبډ ثوهب ي ػهاى ا ذبههحوس سس اهلل آتذبقطات - . 1392٭ثبو، ػچي ايڃ، ډٽ اىبى اوٺالة االډ، سان،

اڅٮ٪م اهلل آزك٢ر ػمٮب ومب ه٦جپب امالة، ن - ، ډه اىثچهثبٹ وؼٶ ٽهبيو، ٹهڈ، اوشهبار ىاوهڂب ٭چهڇ اوهبو سييه ډلمي ځىآي ي

. 1385 ډٶي،بو ث اهلل آز: ف ډجبار ضات پبساضبان اډبڇ ث ياز اىبى بياٻ، - .1379بو، سان، س، ډٽ ث اىبى ا، 1ى اهالڇ به ه اوي ،ؼزلت زض فمر ضر ب ظط ،ډله ٽي -

.1387، ؿبح ٶشڈ، 1376 ،سان، و و

7د. ططبت

.1360بڃ ،ضسو ضظبه -

Page 231: ابتذال مرجعیت شیعه

517 ٵز ډىبث٬

.1367 ي1366 ب بڃ ،روض اساله ضظبه -

.1373 ي1368 ،1367 ب ، بڃضسبلت ضظبه -

.1376ي 1367بڃ ،اقالػبت ضظبه -

.1392، بڃ ثبض ضظبه -

ډؼچ هجځبن جه( ٹهڈ، هبڃ ىثهبو ، )ډؼچحىهت اساله فػلبه - .1385 بىڈ،

.1374- 76 ، ٹڈ، بڃ ايڃ سب ڇتث ال فم فػلبه -

.1417 -1418 ،1 -2 ، ٹڈ، اڅىةالجت ال فم -

فم فػلبه - : ٽبي و ى ٵٺ اهالډ ٭چمه ، ىٵشه سجچٲهبر اهالډ كه .1389 ٹڈ،

.1390 ، ٹڈ،30 ، بڃپبسساض اسالم ههبب -

7ب الىتطى وتبةز.

.1379 ،هتظط اهلل آتذبقطات -

ههق ههٮي ډىش٪هه ثههب يځهه ځٶههز ،اتمرربز اظ ذررز7 ػجررطت غررت - .1387 ډىش٪، اڅٮ٪م اهلل آز

.1377ډىش٪، اهلل آزىٵش ،ب ب لؿبت الؼت -

ډله ٽي، - جه ټ هبڅ ه ي ثهز اهبث ٽبوبډه ،استؿربح ضجرط؛ 1389 ه س 26 ځبى ث ئه ډؼچه هجځهبن جه، وبډ ،ػم االډ

اڅؼهبى: ىٵشه ، ډؼم٭ اٵ٢هڄ 1393 جزآن، اى ب ىيڇ: ما ثب ياٽى اي ايڃ. .1392اڅٮ٪م ډىش٪، اهلل آزاشبى فم پبوجبظ سگبهډله ٽي، -اكمهي اهلل آهز : سلڃ ډجبو ٵپ فطاظ فطز آشض لوډله ٽي، -

.1392، آ ٹم ب الىتطى7 پبگب.

ډچ اان. ډٽ اىبى ي ٽشبثوبو بو دبڂب ا٥ال٫ -

.اهلل كه ٵ٢ڄډلمي ياڅٮ٪م اهلل آزىٵش بو دبڂب ا٥ال٫ -

ىٵش ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ج. بو دبڂب ا٥ال٫ -

Page 232: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 515

.ا هبډىاڅٮ٪م اهلل آزىٵش كٶ٨ ي و آطب ك٢ر -

ٹڈ. ٭چم ډيه ك ػبډٮ بو دبڂب ا٥ال٫ -

ػمبان. بو ي هج دبڂب ا٥ال٫ -

ياثش ث بډبن ډچ ػاوبن. هجځا ثوب -

وز. ١الڃ دبڂب - .(ػيثبز ػىج ا ج ) -

ډله امب٭چ. يثبز و ىٽش -

٭چ كى اپ.ي اهلل آزبو دبڂب ا٥ال٫ -

يثالٿ ىا ډله ي. - .ه٭چ ىٽش ډي و زثبان: يثب -

يثالٿ امببن. -

Page 233: ابتذال مرجعیت شیعه

گعس اسبز

Page 234: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 235: ابتذال مرجعیت شیعه

7136 ذطزاز 54 تبضد زض عز هحوس آلب تسف و اذبه آلب ارتبز گا رستي است ضس غبزض

Page 236: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 513

غبزض 7136هطزاز 7 تبضد زض آهل راز اهللآت تسف و اذبه آلب ارتبز گا زهي است ضس

Page 237: ابتذال مرجعیت شیعه

514 اىبى يځ

7136 هطزاز 5 تبضد زض لىطا فبؾل اهللآت تسف و اذبه آلب ارتبز گا سهي است ضس غبزض

Page 238: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 515

اذبه الوسلوياالسالمحزت ث هتظط الؼظواهللآت 7141 تط 57 هضخ پبم

Page 239: ابتذال مرجعیت شیعه

516 اىبى يځ

فالحبى ػل اقالػبت ظط ث لو آشض اهللآت 7143 ضطض 52 هضخ به

Page 240: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 241: ابتذال مرجعیت شیعه

طآلجم تػب

Page 242: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 243: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 244: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 511

Page 245: ابتذال مرجعیت شیعه

512 سبي آڅجڇ

هال عز حبئط هطتؿ ذو،آبت ػظبم ثطرطز، تمططات ساضز، ارتبز اربظ ذز اسبتس اظ هچ اظ اذبه الوسلوياالسالمحزت

است ىطز هتطط ضاب آى زضس

Page 246: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 513

سسرؼفط ضجط ظزب هحوسحسي ثزت اضزوب

اب آلب ذبهثحجن

اذبه سهحوسس ثعضگتط همبم ضجط اذ

حسي اثطاو زبغالم اذطد آلب ذبهناتبق ن

Page 247: ابتذال مرجعیت شیعه

514 سبي آڅجڇ

اسسػل ذبه «آى ث هتؼس فم هسبئل ث آضب ثطازض چى»

(7133 ز 57)

هحوسحسي لسط فم زض ظطغبحت هزتس ضا ضوب هي»

(7134 هط 75.« )زانه

آبى اظ زلز همبم زض ضبگطزاص اظ فط ز فم تاب هعاى زضثبض ذو اهللآت ف اظبضظط ضبىفم ذكب تصوط اظ ثؼس

Page 248: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 515

ظطا هػكفاوجط بضو ضفسزب، سساحوس ذو سس اذبه آلب ارتبز ضجط زضثبض ذو اهللآت فبت اظ ثؼس ضفب بللمل

Page 249: ابتذال مرجعیت شیعه

516 سبي آڅجڇ

اذبه الوسلوياالسالمحزت ارتبز زضحس ضجط زسگبىگا رستي ( 7136 ضطض -ذطزاز )

Page 250: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 520

ظبم رسس هسبئل فم ثحج ضضا اػؿب

Page 251: ابتذال مرجعیت شیعه

527 سبي آڅجڇ

ضطض هحوس هحوس (135-42 ضحبت ژ زازگب زازستبى)

فالحبى ػل (7135 -43 ظط اقالػبت)

الت اوجطػل (7130-43 ذبضر ظط)

ضؾب هحسي سطزاض سپب پبسساضاى ول فطهبس)

43-7130)

الضزب هحوسراز (7147-46 هزلس وبس)

(7141 آشض 6) لن ػلوب ثب هاللبت ثطا س فط ظبه -سبس ضتجػبل ئت

Page 252: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 525

ربعالتملس هطرغ ػاىث اذبه آلب وسگبىهؼطف

اذبه الؼظواهللآت أرثةاالستفتبئبت ضسبل

Page 253: ابتذال مرجعیت شیعه

521 سبي آڅجڇ

7141 آشض زض لن ػلو حظ هسضسي ربهؼ رلسبت زض اذبه آلب هطرؼت اػالم هربلفبى آثبز، قبط ضوس، آشض لو ذعػلذطم آبت هطى، هؤهي، قبط

Page 254: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 521

Page 255: ابتذال مرجعیت شیعه

522 سبي آڅجڇ

ضجط هطرؼت ثب هربلفت اثطاظ (غطح هربلفت) لو آشض اهللآت هتظط الؼظواهللآت

اضزثل حسي حس ذطاسبهس اهلل، سسػجسالىطنفؿل سسهحوسحسي آبت ػظبم

Page 256: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 523

لن حس ضسا ضجط همبم هطرؼت هتمس فمب ث ظبم پبسد

Page 257: ابتذال مرجعیت شیعه

524 سبي آڅجڇ

ذب زض لبى ضطع ثطذالف ضا ذز هطرؼت هتمساى اذبه الوسلوياالسالمحزت وطز هحػض

Page 258: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 525

7141ضجط، آشض اظ غط لن ػلو حظ هسضسي ربهؼ هضز ظط ربعالتملس هطارغ

ذضزه چطن ث هسضسي ربهؼ سبت زض اذطا اػاله غسض ثسى هطرغ ز اي اسن

Page 259: ابتذال مرجعیت شیعه

526 سبي آڅجڇ

ا؟فطز اهبم ذبهسزا هطرؼت هحػطث

Page 260: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 261: ابتذال مرجعیت شیعه

فهزست تفصیلی

4 .......................................................................................................................... همسه

7 ................................................................................................... ٸسلٺ بد 9 ................................................................... ا هبډى االالڇكؼز: ىاومىي ته٦ 10 ........................................................................ ا هبډى اهللزآ: ج ډٮ٪ڈ ډٺبڇ 12 ..............................................................ا هبډى اڅٮ٪ماهللزآ: ياڅشٺچػب ډػ٬ 16 ...................................................................... ؟ا هبډى اډبڇ: ا٭ال زډػٮ ىا 18 ............................................................................................. ٮ زډػٮ اثشاڃ 19 ................................................................................................. ٽشبة ىيڇ اي 21 ................................................................................................ ٽشبة ڇ اي 21 ............................................................................................. ٽشبة ؿبڇ اي

52 .................................................. ا ذبه االسالم حزت7 زاطوس تذك .ال ثرص

82...................................................ستن ذو اهللتآ هملساى اظ هي .ال فػل

22 ..........................................................................ڄسل ىيان: ايڃ ثبة

22 .......................................................ډي ك ى ڄسل. ايڃ ډ٦چت

22 .......................................................... ډي ىيان اشٲبالر ڂى

33 .......................................................... ٹڈ ى ڄسل ىيان. ىيڇ ډ٦چت

31 ............................................................. :ٹڈ ىيان اشٲبالر ڂى

32 ..................................................... ډي ى طبو ڄسل. ڇ ډ٦چت

33 .............................................................................. ډجب. ټ

33 ............................................................................... سػم. ىي

33 .........................................................................سجچ ي ډىج.

33 ........................ ىهم اهلل زآ وى ا هبډى آٹب كي ډٺبڇ. ؿبڇ ډ٦چت

33 ........................................................................ايڃ ثبة ؼوش

33 ........................................................................... ډجب ىيان: ىيڇ ثبة

33 .................................................................. يسجٮ ي ويان ډجب،. ايڃ

32 .............ػاوبن ي بنىاوؼ ٥الة، ثا االډ ډٮبٳ ٭مډ سي. ىيڇ

Page 262: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 535

32 ........................................................................ ٴسإڅ ي سػم. ڇ

32 ................................................................ اڃ ي ٵٺ سي. ؿبڇ

33 .................................................................ٮ ث ىيثب ػ٫. دىؼڈ

33 ....................................................................... ىيڇ ثبة ؼوش

31 ...................................................... يابس ا اػشبى اػب وياشه: ڇ ثبة

32 ....................................................................... ڇ ثبة ؼوش

32 ........................................................................ يسٺچ ث اٹا. ؿبڇ ثبة

32 .......................................................... يسٺچ ث اٹا اي. ايڃ ډ٦چت

33 ............................................................. يسٺچ اٹب ڄسلچ. ىيڇ ډ٦چت

33 .................................................................... ؿبڇ ثبة ؼوش

33 ...................................................................... ايڃ ٵڄ ؼوش

64..................................وبظروؼ بذكج زض ضطػ حسز اظ همػز .زم فػل

33 ......................................................................... اوٺالث ډبٱڄ. ايڃ ثبة

33 ................................................................ ډبٱڄ ٵز. ايڃ ډ٦چت

33 ........................................... ٵٺبز ي اػشبى ثب ډبٱڄ اسجب٣. ىيڇ ډ٦چت

32 .................................................................... ٵٺ ا٩بو٪ب. ىيڇ ثبة

32 ........................................................ ٵٺ ډ٦چٺ زيال وٶ. ايڃ ډ٦چت

03 ................................................. ٵ٦ ډسي سث ٹجڃ ٹ٢. ىيڇ ډ٦چت

03 ...................................................... ډپٻ ٺډ كپڈ. ڇ ډ٦چت

03 ...................................................................... يسٺچ ث بي. ڇ ثبة

02 ...................................................................... ىيڇ ٵڄ ؼوش

95...........................................................فم هسبئل ث آضب ثطازض .سم فػل

02 ........................................... برك ډبن ى ي ډىش ا٩بو٪ب. ايڃ ثبة

02 ................................................. ىهم اهلل زآ ا٩بار ډشه. ايڃ ډ٦چت

31 .............................................. ىهم اهلل زآ ا٩بار ډيڅڃ. ىيڇ ډ٦چت

32 ........................................................ اػشبى ٭يڇ ث قس. ڇ ډ٦چت

33 ........................................................... يٵبر ا ثٮي ډىٺڃ و٪ار. ىيڇ ثبة

33 ................................................ يٵبر ا ثٮي ٶب ډىٺالر. ايڃ ډ٦چت

33 .................................................. ځبو ډىٺالر ايڃ اي. اڅٴ

30 ............................................................ ډىٺالر! ىيڇ اي. ة

33 .............................................. ځبو ٶب ډىٺالر ا٭شجبث. ع

32 ..................................................................... ڇ ٵڄ ؼوش

47 .........................................................ا ذبه اهلل تآ7 ضجط هؼظن همبم .زم ثرص

Page 263: ابتذال مرجعیت شیعه

531 ٵز سٶچ

46...................................ظبم هػلحت ثطاسبس هتزع هزتس ضجط .چبضم فػل

33 ............................ 1368 بڃ ى ا هبډى آٹب ج ثىن ٹبووٱ. ايڃ ثبة

30 ............................ بڃ 17 ا د هجځبن ډؼچ ئ واة ځا. ىيڇ ثبة

30 ................................................... ٵىؼبو بم ځا. ايڃ ډ٦چت

33 ......................................................... :ىاډ ڈاثا ځا. ىيڇ ډ٦چت

32 ....................................... و٪بڇ ډچلز ثاب ډ٦چٸ اػشبى اكا. ڇ ثبة

32 .................................. ا هبډى آٹب اػشبى ي ج ا شيا. ايڃ ډ٦چت

23 ........................... ج هجځبن ډؼچ ز٭٢ ائ٤ يسي. ىيڇ ډ٦چت

22 .......................................................................................... هبسم

22 ................................................................... ؿبڇ ٵڄ ؼوش

28..............................................فتطت ز ز اظ پس فم ثبظآهظ .پزن فػل

83 .............................................................................................................................. ډٺيډ 23 .............................................................. ٵٺ ثبآډ ػچبر. ايڃ ثبة

20 ................................. ٵٺ ثبآډ ػچبر يابس ا وٶ ىي زيا. ىيڇ ثبة

20 ........................................... ٹم ډاډه ډلمي اهلل زآ ځا. ايڃ ډ٦چت

23 ............................ بيى بم يډلمى اهلل زآ ځا. ىيڇ ډ٦چت

23 ......................................................... ثبآډ ػچبر ډلڃ. ڇ ثبة

23 ..................................................................... دىؼڈ ٵڄ ؼوش

25..................................هطرع اغل يهاظ ثسى فم ذبضد زضس .ضطن فػل

22 ................................................. ج ٵٺ هبع سي وـسب. ايڃ ثبة

22 .................................................................................... ايڃ زيا

23 .................................................................................... ىيڇ زيا

23 ................................................................................... ڇ زيا

21 ....................................................................اڅ ٵٺب . ىيڇ ثبة

59......................................................................!است هزتس ضجط .فتن فػل

95 .............................................................................................................................. ډٺيډ 23 ........................................................... اػشبى بځا هووش. ايڃ ثبة

23 ................................................................... ى ډلمي اهلل زآ .ايڃ

23 .......................................................... آډچ ػاى ٭جياهلل اهلل زآ. ىيڇ

23 ............................................... څىپاو ٵب١ڄ ډلمي اهلل زآ ډكڇ .ڇ

22 .......................................................... ٹم ډاډه ډلمي اهلل زآ .ؿبڇ

22 ....................................................... ىډپ ٭چ اهلل زآ ډكڇ. دىؼڈ

22 ............................................................... بوٮ ٴ اهلل زآ .ڈ

133 ............................................................... ىاډ ڈاثا اهلل زآ .ٶشڈ

Page 264: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 531

131 ........................................... اػشبى بځا ووز ډع ڄسلچ. ىيڇ ثبة

132 .......................................................... ؟!السؼ ثبئ ي سؼ ثبئټ. ڇ ثبة

133 ................................................................... ٶشڈ ٵڄ ؼوش

702 .......................................... ا ذبه الؼظو اهلل تآ7 سعالتملرب هطرغ . سم ثرص

802....................اذبه آلب ارتبز احجبت زض ذجطگبى ضأ اػتجبض ػسم .طتن فػل

132 ................................ 1368 بڃ ى اهبډى آٹب ډ٦چٸ اػشبى سٺ: ايڃ ثبة

132 .............. 1368 بڃ ى اهبډى آٹب ډ٦چٸ اػشبى سٺ ى ډٲبڅ٦ دىغ: ىيڇ ثبة

111 .................................................................................ؼوش

888.........................................................................هتبلؽ فتبا .ن فػل

112 .............................................................................. اٵشبء آٱب. ايڃ ثبة

113 ......................................................................ٵشبيا ا اومو. ىيڇ ثبة

113 ......................................................................... ٵشبيا ث. ڇ ثبة

113 .................................................................... وڈ ٵڄ ؼوش

885................................................ضجط تهطرؼ ثب هطارغ هربلفت .زن فػل

121 ............................ ٽ ا هبع ى ج زډػٮ بىؿىډ. ايڃ ثبة

122 ............................................... يرث ى اهللٵ٢ڄ اهلل زآ ډوبڅٶز. ىيڇ ثبة

122 ...................................اهللٵ٢ڄ ب ډا٬١ ي ٵٺ ڂبػب. ايڃ ډ٦چت

123 .................. ىهم اهلل زآ يٵبر ا د څجىبن ى ٮ زډػٮ. ىيڇ ډ٦چت

123 .................................. ٵشا ي اشيالڅ ٵٺ ى اهللٵ٢ڄ آطب. ڇ ډ٦چت

120 ....................... ب ٹير ي ډج سٮت وبډجبٻ ويد. ؿبڇ ډ٦چت

123 ............................... چاىث ډ اهلل زآ ومبػمٮ ه٦ج هآه. ڇ ثبة

123 .................................................................................. ايڃ ډ٦چت

122 .................................................................................. ىيڇ ډ٦چت

133 ...................................................... ډىش٪ اهلل زآ ٽشج ٲبڇد. ؿبڇ ثبة

132 ......................................... هډي ػبډٮ ا٭٢ب ثه ډوبڅٶز. دىؼڈ ثبة

130 ج زډػٮ ثب ډوبڅٶز ڄىڅ ث وڂجبن ا ٵٺ اػجب ځٽىب.ڈ ثبة

132 ...................... زډػٮ اډ ى شاډى وبىب بىهبڅز ث ا٭شا. ٶشڈ ثبة

ا. شڈ ثبة 132 ......................................... ىاى اىاډ ج زډػٮ ث ا٭ش

131 .................................................................... ىڈ ٵڄ ؼوش

868.......................اقالػبت ظاضت تهطرؼ اهض هؼبت هحػالت .بظزن فػل

133 .................. ٹڈ ث و٪بډ ي ب -٭بڅ ډٺبډبر ا وٶ ئز ٶ. ايڃ ثبة

133 .......................................1373 آ 9 ي 8 ډم اػشبى بځا. ىيڇ ثبة

133 ................................................................ بىڈ ٵڄ ؼوش

Page 265: ابتذال مرجعیت شیعه

532 ٵز سٶچ

865..........................................ضجط همبم تهطرؼ ضسو اػالم .زاظزن فػل

132 .............................................. ډؼشيٱ ج زډػٮ ىؿىډ. ايڃ ثبة

101 ..............................زډػٮ ىثب هډي ػبډٮ مبرسم ىد. ىيڇ ثبة

103 ................... زډػٮ ىثب ٹڈ ٭چم ك هډي ػبډٮ ډڈ بوث. ڇ ثبة

103 ......................... زډػٮ ىثب سان ډجب زيكبو ػبډٮ بوث. ؿبڇ ثبة

103 ....................................................... سان ي ٹڈ ٭چمب بريا. دىؼڈ ثبة

103 ................................................ ٽى ډيي اهلل زآ زيا. ايڃ ډ٦چت

100 .............................. ج زډػٮ ا ډىش٪ اهلل زآ زيا. ىيڇ ډ٦چت

103 ............. ا هبډى آٹب زډػٮ ا ٹم آ اهلل زآ ډبيار. ڇ ډ٦چت

103 ................................ كپډش يكبو بسپڄ ډثبر ث. ڈ ثبة

102 ...............................................................ىياىڈ ٵڄ ؼوش

840..............................................!ا ذبه هطرؼ ن ضجط ن .عزنس فػل

133 ........... 1373 آ ى بى ا هبډى آٹب زډػٮ ي اػشبى بځا. ايڃ ثبة

132 ............................................................. ډىش٪ اهلل زآ زيا. ىيڇ ثبة

133 ................................................. اػشبى بځا يي ٭اډڄ. ڇ ثبة

130 .......... زډػٮ ي اػشبى اطجبر ثا ٭ ٥ٷ ث سڄ اډپبن ٭يڇ. ؿبڇ ثبة

130 ...................................................................... ب٫ وبٽبآډي. اڅٴ

133 ................................................................ ډٮب ث ىث اثشال. ة

133 ................................... مشٹ ث ػبن ٮ كپډز سىب كٶ٨. دىؼڈ ثبة

132 ............................................................... ىڈ ٵڄ ؼوش

840...................................................برغطاف تهطرؼ ثسػت .چبضزن فػل

133 .............................. !اويوياش هج بنزډػٮ ا٭الڇ ا ج ډٺبڇ. ايڃ ثبة

130 ............................................................. ډىش٪ اهلل زآ زيا. ىيڇ ثبة

133 ................................................... ٹم آ اهللزآ ٭ها. ڇ ثبة

132 ................................................. ؤػثةاالشٶشبءار بڅ اوشب. ؿبڇ ثبة

123 ..............................................................ؿبىڈ ٵڄ ؼوش

754 ............................................... ؟ا ذبه اهبم7 اػال تهطرؼ سزا .چبضم ثرص

858............................................................ؼض تهطرؼ اثتصال .پبعزن فػل

121 ................... !ثبي وٶ ټ يثب ډػ٬: هډي ػبډٮ ا ج ډ٦بڅج. ايڃ ثبة

123 .....................................ډىش٪ اهلل زآ ػت 13 وسب وىاو. ىيڇ ثبة

120 ......................... !شىي ا هبډى اهلل زآ ٮ ډػ٬ هثځش اډي. ڇ ثبة

123 ......... زيال ډٺبڇ ا ا هبډى االالڇكؼز ثىن ډىٮڃ ا٭الڇ ي آ. ؿبڇ ثبة

123 .................................................... آ سلڃ بوبن هووش. اڅٴ

Page 266: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 533

123 .................................. ػمئ هبسم ث ٹم آ وسب وبډ. ة

233 ............................. آن ىث هووش ا هډي ػبډٮ ډا٬١ وٺي. ع

232 ................................ٹڈ ٭چمب اوشٺبىار ث ج ډٺبڇ اڅٮمڄ٭پ. دىؼڈ ثبة

اػ٬ يٵبر ځي ى ا٭ال زډػٮ سلٺٸ. ڈ ثبة 233 .......... ي ا٭الڇ ياڅشٺچػب ډ

232 ................................................................دبوىڈ ٵڄ ؼوش

888.......................................ذكطبن پبث فتبا اظ او .ضبعزن فػل

211 ............................................................................................................... ٵشبيا ډشه. ايڃا ف. ىيڇ 212 ..............................................................................................................ٵش 214 .............................................................................................................. ٵشبيا وٺي. ڇ

219 .................................................................................................................ثىي ػم٬

229 ........................................................................................................... ډىبث٬ ٵز

233 .............................................................................................................. اىبى يځ

241 ............................................................................................................ سبي آڅجڇ

261 ....................................................................................................... چسٶ ٵز

267 ............................................................................................................. ٹچڈ هم ث

271 ........................................................................................................... ٭ث هال

291 ...................................................................................................... اوڂچ ذالغ

Page 267: ابتذال مرجعیت شیعه

ث وي للن

1394 اىجز

هتطط ضس7 . وتت وبغص7 واله . آحبض فلسفالف ٶل. 483، 1387، ؿبح ىيڇ، 1377، اوشبار ا٥ال٭بر، زفتط ػمل -، اوشبار ا٥ال٭هبر، هزوػ هػفبت حىن هؤسس آلب ػل هسضس قطا - ، ػچي: 1378

. ٶل 782ايڃ: سٮچٺبر االٶب، ػچي . ٶل 578ىيڇ: بئڄ ي سٮچٺبر، ػچيڇ: بئڄ ٵب، سٺ٪بر، ٹ٦ٮبر، سٮچٺبر وٺچ، سٺار ي ډىهب٩ار، ػچي

ٶل. 577)٭جياڅپڈ ي ي ډله ٽي(، اوشهبار هالڇ، پلضالسن ز هبظط - ٶل. 103، 1378ػچي، اوشبار ا٥ال٭بر، 3، ثب مپب ډلمي و، ضبس ػلم ػمل هأذص - ٶل. 3418، 1379

بسس آحبض ارتوبػ. ة سبس زض اسالم7 اسط هزوػ - ٶل. 223، 1387، ؿبح ٶشڈ، 1376، وو، ب زلت زض فم ضؼ ظط -1 ٶل. 445، 1387ىيڇ، ؿبح دىؼڈ، ا، ي1377، وو، حىهت ال -2ها ، ىٵب٭بر ډله ٽي ى ىاىځب ي يكبوز، ث ٽ ثب آظاز -

ٶل. 248، 1379ىيڇ، ؿبح دىؼڈ، ا، ي1378يى )ٽي(، وو، ٶل. 883، 1379، ؿبح ىيڇ، 1379، وو، ب حىهت ز زغسغ - ط7گبهبى اسالم سبس زض اطاى هؼبغهبثغ پط هزوػ -

Page 268: ابتذال مرجعیت شیعه

اثشاڃ ډػٮز ٮ 535

ډلمهيٽب٩ڈ هاهبو )ٹ٦ٮبر ب ى آطب آهوي ډال ذطاسب به سبست. 1 .ٶل 423، 1387، ؿبح ىيڇ: 1385 (، اوشبار ٽ،ةكت ٽٶبب

اسالم حمق ثطط7 هزوػ -، اوشبار ٽه، ؿهبح ؿهبڇ، 1387؛ سان، ، االڇ ي كٺٷ ثالبس حك. 1 ٶل. 436، 1387

(:1388اڅٺچڈ ين ا هىاى )ثٮي ا ډمى٫ هتططضس7 ى. وتت الىتط5 ٶل. 457، 1388 ،٭مډ ى ك هى: بست س ؼتضط - سبس زض اسالم7 اسط هزوػ - ٶل. 316، 1393 جزىيڇ، اى ا، ي1380 ،حىهت اتػبث. 3 7هتظط اهلل تاستبز آ زضثبض هزوػ - ٶل. 382، 1393ىيڇ: ثمه ا، ي1388، اٶىي آظاز زض هحؿط فم. 1 ٶل. 406، 1392 ىيڇ: ى ا، ي1390، پبوجبظ فم سگبه. 2 هتمس7 ثب ػلوب اساله روض هار هزوػ - وهيځ بوه دب هب ثه هبڃ : وڂباظ ضىست ضسى بهس امالة اسبز -1

ٶل. 447، 1394 جزىيڇ: اى ا، ي1391 ،ٮشميا يٽب٩ڈ اهلل زآ ڃ ډجهبو ى سل :لو فطاظ فطز آشض -2 اهلل زه آ ٵپه اكمهي آ ٶل. 486، 1392ثمه ،ٹم

ډجبشه ي ،يكهبو يډلميه اهلل زه : آمس اذاللر ظبم زض ثت امالة -3 ٶل. 225، 1393 جزاى ز،ډػٮ ز7الزب افؿل هزوػ - انا االډ ج ػم بڅ ټي زث ٽبوبډ بث: اضجط ؿبحاست. 1 ثه ئه 1389 س 26ډم ځبى ى وبډ مها ثهب ډؼچه هجځهبن جه ٶل. 418، 1393 جزآن، اى ب ياٽى هياڅمچم االالڇ كؼز ډٺبڇ ج زٮػډ ٢بف: اشؼض تاثتصال هطرؼ. 2 . ٶل 314، 1394 جزؿبڇ، اى ا، ي1392 ،ا هبډى ي٭چ

اسالم حمق ثطط7 هزوػ -

Page 269: ابتذال مرجعیت شیعه

536 ث مه ٹچڈ

ٵٺه هثب ډا اڅىج : وٺي ډؼبار اسياى ي تهصت هزبظات اضتساز آظاز. 2 ٶل. 406، 1393 س ،اشيالڅ ن:اا ػىج ج ډىڇ ا ش: ياسجع سا -

ٶل. 478، 1393(، آثبن 1388-93ايڃ: وشبب ) ػچي

Page 270: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 271: ابتذال مرجعیت شیعه

ذالغ ػطث

Page 272: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 273: ابتذال مرجعیت شیعه

الكتاب عن نبذة

نبذة عن الكتاب

م ذم ئعيـيي ئهيفع 9191وادسؾؿغ افسيقعظع خيوئـ ل نئيـ ئقافقيع شيـي ـون حجياإلشالم

افعيـ ادـػتحغ وئـ ادعورضغ فؾـظوم ادؾؽل، ؿبقؾ إكعالع افثقرة اإلشيالئقي ادؼعشي(، ئـ افرجول

ذم إيران، ـام أكف ـون ئـ اخلطبوء ادػقهغ ادهفقريـ ذم خراشون آكذاك.

فؽـف وبعع إكتصور افثقرة ذم إيران فقظفر ـلحع ابرز افؼقيوديغ ذم امؿفقرييي اإلشيالئقي و يقػ

ذم جمؾس افثقرة وإئوئي صيالة امؿعيي ذم ئعيـيي ضفيران، ـيام أصيب ئـوصى ظعيعة ئـفو افعضقيي

م أصيب ؿوئيعا فؾثيقرة 9191رئقسو فؾجؿفقريي فػسيـ رئوشقتغ، وذم افرابيع ئيـ زيقز ئيـ شيـي

وئستخؾػو فؾسقع اخلؿقـل ذم ؿقودة افبالد بعع ئو اكتخبف جمؾس خيزاء افؼقيودة ذم إييران ئرصيعا أظيذ

فؾثقرة اإلشالئقي.

بعع وؾوة ادرجع افعيـل آيياهلل األراـل، أصعرت رابطي ادعرشغ ذم احلقزة افعؾقؿي افعؾؿقي بؼيؿ

افعيـ، ؿوف بلن تقؾر ؾيقفؿ م ؿوئؿي تلفػ ئـ شبعي ئـ رجول9111األول شـي ـوكقنئـ ذم افثوين

ئؼقئوت ادرجعقي وجيقز ؼؾقعهؿ.

"-حسيى عبير افبقيون افصيودر -ؼوئع افعظيقؿ(اهلل افعظؿك افسقعظع اخلوئـ ل ن اف يآي"إحتؾ

ادرـز افثوف ذم هذا افؼوئؿي، ـام أكف احتؾ ادرـز األول ذم ؿوئؿي أخرى لفػ ئـ ثالثي أشامء ؾؼيط،

أصعرهتو رابطي رجول افعيـ ادجوهعيـ ذم ضفران!

كيف وبعيع افعظؿيك افسيقعظع اخليوئـ ل أ اهلل م أظؾـ آيي9111األول ظؼ ئـ ـوكقن ذم افرابع

صعقره بوفرضورة ادؾحي دؾئ افػراغ ادرجعل ذم خورج افبالد، شقتصيعى فؾعؿيؾ ادرجعيل خيورج

أجقبيي "افؼطر اإليراين بؽيؾ قاضيع وخضيقع. ضبعي رشيوفتف افعؿؾقيي بوفؾغيي افعربقيي بعـيقان

ظيوم م ذم دوفي افؽقي، ثؿ ضبع رشوفتف افعؿؾقي بوفػورشيقي ذم9111ذم ضؾقعي ظوم "اإلشتػتوئوت

م بطفران.9111

رصح افسقع اخلوئـ ل أن ععد ادرجعقوت افهيقعقي إػ شيبع م 9111ذم افـصػ األول ئـ ظوم

Page 274: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 541

ئراجع أصب أئرا خالؾو فؾؿصؾحي وجيى حرص ادرجعقي افهقعقي ذم صخص واحع ؾؼط. ؾعذ هذا

ادعضؾي و ـصقى ادرصيع األشوس ـؾػ افسقع اخلوئـ ل رابطي ادعرشغ ذم احلقزه افعؾقؿي حلؾ هذه

األظذ هلذا ادؼوم و ؼعيؿف فؾجامهر ادمئـي حت ظـقان ادرجع افقحقع افذي جيقز ؼؾقعه. بـيوءا ظيذ

خوصي ذم ادـوشبوت افرشؿقي خورج افؼطر اإليراين. "اإلئوم اخلوئـ ل"ذفؽ، أصب افسقع اخلوئـ ل،

أسئلة البحث

سبقق ذم شؾؿ افعرجوت افعيـقي ذم احلقزة افعؾؿقي افهقعقي ئيـ يثر إر ؼوئف افغر ئعفقد وافغر ئ

م وإػ أن أصييب 9191اهلل وئييـ ثييؿ ادرصييع األظييذ فؾثييقرة ذم ظييوم ر بييي حجياإلشييالم إػ آييي

م افؽثر ئـ افتسوؤالت وافهؽقك 9111افعظؿك وادرجع افقحقع افذي جيقز ؼؾقعه ذم شـي اهلل آي

ادسرة. حقل ئعى ذظقي وضبقعقي هذه

فإلجوبي ظذ هذه األش ؾي وإزافي ؾؽ افهؽقك ـون البيع ئيـ أن أجعيؾ حقيوة ادرصيع األظيذ

افهخصقي حت جمفر افتحؼقؼ وافعراشي ادقعاكقي، بحثو ظـ أدفيي دائغيي ػقيع ؿعر يف ظيذ اإلجتفيود

تؾػ ئراحؾ حقو ف ادطؾؼ واإلؾتوء وافتصعي دؼوم ادرجعقي افعيـقي وذفؽ ظز افبح وافتـؼقى ذم خم

افهخصقي ئـ دراشتف احلقزويي، عرشف ذم احلقزة افعؾؿقي، اشيو ذ ف، ؼريرا يف فعروشيفؿ وبحقثيف

افعيـقي وئـ ـون يراجع ئعفؿ افعروس احلقزويي، ئمفػو ف، ئـوصبف وحتك ئهوؽؾف افققئقف. ـام أكـيل

ن يرى فـػسف ؿبيؾ وبعيع حووف صقير إكطبوظف افهخيص ظـ ئؾؽي افػؼف واإلجتفود وئؼوركي ئو ـو

قفقف ئـصى افؼقودة افعؾقو ذم امؿفقريي اإلشالئقي وذفؽ ظز اإلجوبي ظذ األش ؾي افتوفقي:

ئتك كهلت بقادر ؾؽرة افتصعي فؾؿرجعقي ظـع افسقع اخلوئـ ل وئو ـوك جذورهو؟ ئتك أذع

درس اخلورج ذم افػؼيف؟ هيؾ ذم اإلؾتوء؟ ئـ هؿ اظضوء مـي اإلشتػتوء ذم بقتف؟ ئتك بعأ حمورضا ف ذم

ـون فعيف أي حمورضات ذم افعرس اخلورج فألصقل؟ ئتك بعأ بلخذ افقجقهيوت افؼيظقي وبرصيؾفو

فعؾع افروا ى افهفريي فطالب افعؾقم افعيـقي؟ ئو ـوك ئمفػو ف ذم األصيقل وافػؼيف ظـيعئو ادظيك

؟ ئيو هيل ئبوكقيف اإلصيقفقي فـػسف ادرجعقف؟ هؾ فعيف أي ئمفػوت ذم األصقل أو افػؼف اإلشيتعالي

وؿقاظعه افػؼفقف افتك يؼقم ظذ أشوشفو بعؿؾقي اإلجتفود؟ هيؾ ؿيوم بتيلفقػ أي ئقشيقظي ؾؼفقيي ذم

خمتؾػ أبقاب افػؼف؟ وإن ـوك اإلجوبي شؾبقي ؾؾامذا؟ ئـ هؿ افذيـ ؿيوئقا بطيرح ئرجعقتيف ودؾعيف

رجعقيي نيـ أكؽيروا صيالحقتف ذم ودظؿف ذم هذا اإلدموه؟ ئـ هؿ أهؿ ادعورضيقن فتصيعيف ئؼيوم اد

اإلجتفود واإلؾتوء؟ ئو ـوك دواؾع وحج ادميعيـ وادعورضغ؟ ئو هل ادمشسوت وادـظامت افتل

Page 275: ابتذال مرجعیت شیعه

542 كبذة ظـ افؽتوب

دظ وروج وضبع إجتفوده وئرجعقتف ذم األوشوط افعؾؿقيي احلقزوييي واإلجتامظقيي؟ ئيو ـيون

ؾعيوهلؿ ئيـ يقي افسيقع اخليوئـ ل ئقؿػ افتقور افتؼؾقعي ذم احلقزة افعؾقؿي ورجول افيعيـ وردود أ

ئـصى اإلؾتوء وادرجعقي ـقكف ادرصع األظذ فؾثقرة اإلشالئقي. هؾ ـون فؾؿـصى وافسقود و قفقف

ؿقودة افثقرة دورا ؾعؾقو ذم إر ؼوئف ذم شؾؿ اإلؾتوء وادرجعقي؟

ا يف فـظرييي والييي مل يرى افسقع اخلؿقـل الزئو ؾعؾقو بغ ادرجعقيي وافؼقيودة، ذم أحيعث ؼرير

افػؼقف، وظذ هذا األشوس ؿ ئراجعي افعشتقر و ععيؾ افػؼرة ادرصحف بذفؽ افتالزم آكذاك وإزافيي

ذط ادرجعقي ئـ ضؿـ ذوط ادتصعي دؼوم افؼقودة افعؾقو. فؽـ دوذا مل يبوفقا الئذ ف وئـفؿ افسقع

قا إػ اشيتحعاث ؾيؽ ادالزئيي بيغ اخلوئـ ل ؾؽ افرؤيتف احلعيثي وكبذوهو وراء طفيقرهؿ فرجعي

امقهر األشيود ذم ئعرشيي افقالييي "ئصؾحي افـظوم"ادرجعقي وافؼقودة افعؾقو ئرة أخرى؟ هؽؾ

ادطؾؼي فؾػؼقف افتل أكهلهو افسقع اخلؿقـل وافذي ـون يرى أهنيو ذم ئؼعئيي افقاجبيوت وأ فيو وظيذ

حؽقئيي أو ورودا ظؾي "ئصؾحي افـظوم"ة رأس ـؾ افقاجبوت افعيـقي وافؼظقي. هؾ ـوك فؼوظع

ادقازيـ افؼظقي ؾ ئؼوم اإلؾتوء وادرجعقي؟

زخض ئـ اإلجوبي افعؿقؼي وادقثؼي هلذه األش ؾي، دراشي ئقشقظقي يضعف افؽتوب احلورض بغ

يعي افؼورئ افؽريؿ. يهتؿؾ افؽتوب ظذ أربعي ؾصقل وافتيل يؿؽيـ ؾخقصيفو و ؼريرهيو بهيؽؾ

ـرسده أدكوه.ئقجز ـام ش

العالمة اخلطيب:حجة اإلسالم السيد اخلامنئي

ـون افسقع اخلوئـ ل ئـ ئؼؾعي افسقع اخلؿقـل إػ اخلؿسقـوت ئـ ظؿره ـام أكيف ـيون يرجيع إػ

افهقخ ادـتظري ذم بعض ادسوئؾ افؼظقي. مل يعظل اإلجتفود حتك األيوم األخيرة ئيـ حقيوة افسيقع

بتؼؾقعه فسقع اخلؿقـل. افسقع اخلوئـ ل ورؽؿ أكف ـون ئـ افطالب ادتػقؿغ اخلؿقـل بؾ ورصح ـرارا

وادقهقبغ، فؽـ مل يتجووز حضقره ذم حمورضات درس اخليورج نحضيو ؾي افػؼيف و االصيقل ذم

احلقزة إال ش أو شبع شـغ.

افهييعر واألدب وئتوبعييي افروايييوت األدبقييي، افؽػييوح افسييقود، اخلطوبييي وافييقظظ وادـييز

واإلجتامظوت افعوئي افثقريي وادخصصي دعاوفي األؾؽيور اإلشيالئقي افسقوشيقي ئيـ خوصيي ػسير

افؼرآن وهن افبالؽي فؾهبوب و رمجي افؽتى افثقريغ اإلشالئقغ ئـ افعربقي إي افػورشقي، ـوكقا ئـ

أهؿ إصتغوال ف ذم ذفؽ افقؿ.

Page 276: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 543

ػقع صفودات زئالئف ذم ادبوحثي احلقزوييي مل ـؼ ؼريرا ف فعروس اخلورج افتل حرضهو، ـام ال

أي دفقال ظذ قؽؾف ذم افػؼف واألصيقل. يتضي ذفيؽ أيضيو ئيـ خيالل ئؼوركيي إجوز يف ذم رص

افقجقهوت افؼظقي ئع اإلجوزات األخيرى، ؾؾيؿ جيقيز فيف افسيقع اخلؿقـيل إال رص افثؾي ئيـ

وديغ، ؾفذه اإلجوزة ادحيعودة بحيع افقجقهوت افؼظقي وذفؽ ئو جيقزه ئراجع افهقعي فؾطالب افع

م مل يراه ذم زئرة افطالب افػضالء حتك، ؾيام بوفيؽ 9111ذاهتو عز ظـ أن افسقع اخلؿقـل حتك شـي

ذم ظعة ادجتفعيـ وافػؼفوء.

إصتغؾ بتعريس افسطقح افعوفقي ذم افػؼف واألصيقل ظؼشيـغ، فؽيـ اإلظتؼيوالت ادتؽيررة،

ورج ئعيـي ئهفع وافضغقضوت األئـقي حوفي دون اشيتؿراريي هيذه وافـػل وافتؼيع واإلختػوء خ

ادسرة وجعؾتفو ئتؼطعي وظؼقؿي. ـون خلطوبو ف افثقريي واإلجتامظوت افتـقيريي اإلشالئقي افتيل ـيون

يؼقم هبو دورا بورزا ذم إصتفوره ؿبؾ اكتصور افثقرة. مل حيصؾ افسقع اخلوئـ ل ظذ إجوزة اإلجتفيود ئيـ

ذ ف ذم احلقزة افعؾقؿي. ـام أن صعيف ادـوصى اإلجرائقي وافتبؾقغقي بعع إكتصور افثيقرة إػ أي ئـ أشو

وؾوة افسقع اخلؿقـل مل ؽـ ئـ افصـػ افتل تـوشى أو حتتوج إػ ؿعر ئـ افػؼيف واإلجتفيود. ـيام أن

أو افتحؼقؼ افػؼفل ـثرة ئهوؽؾف وإهتامئو ف بعع إكتصور افثقرة مل ػس فف أؿؾ جموال دامرشي افتعريس

م.9191واألصقي حتك ظوم

ذم ئو ؿورب افـصػ افؼرن ئـ ظؿره، مل يمفػ أي ـتوب ؾؼفل وأصقي شقى ورؿي بحي ؽير

ئؽتؿؾف ذم ظؾؿ رجول احلعي وافتل مل تجووز ظعد صػحوهتو األربعغ.

طرح آرائيف افػؼفقيي ؿوم افسقع اخلوئـ ل ذم افعؼع األول ئـ حقوة امؿفقريي اإلشالئقي ذم إيران ب

ذم ثالث حمطوت وافتل ؾؼك ذم إثـغ ئـفو ردودا الذظي ئـ افسقع اخلؿقـل. ؾؽوك األوي ظـعئو ؿيوم

م وافثوكقي ظـيعئو 9199بؼح كظريي افقاليي ادطؾؼي فؾػؼقف ذم خطبي صالة امؿعي ذم األول ئـ يـوير

شؾامن رصعي وذفؽ ذم خطبي صالة يقم رصح بؼبقل قبي ادر ع افػطري ذم ؿضقي افؽو ى افزيطوين

م. فؽـف راجع ظـ أرائف هذه بععئو واجف كؼيعا الذظيو ئيـ 9191امؿعي ذم افيسوبع ظؼ ئـ صبوط

م ؾي ئعيـيي 9191افسقع اخلؿقـل. رأيف ذم افغـيوء واألحليون وادقشيقؼي ادهيبقهي ذم ـيوكقن األول

اؿػ افعافي ظذ ظعم إجتفوده وذفؽ ثالثيي أصيفر م ذم ئعيـي ؿؿ ـوك ثوف ادق9191ضفران و آذار

ؿبؾ قفقف ئـصى ادرصع األظذ فؾثقرة اإلشالئقي ذم إيران.

ال قجع هـوك أي وثقؼف كصقي ئؽتقبي عل ظيذ ليقيع إجتفيوده ئيـ افسيقع اخلؿقـيل. ادقاؿيػ

Page 277: ابتذال مرجعیت شیعه

544 كبذة ظـ افؽتوب

أكيف ـيون ئيـ ادعروؾي ئـ افسقع اخلؿقـل دموه افسقع اخلوئـ ل يعل ظيذ أن افسيقع اخليوئـ ل ورؽيؿ

، حسيى ئيو أورده افسيقع "افعيور بودسيوئؾ افػؼفقيي"ادقثقؿغ ظـع افسقع اخلؿقـل، فؽـ ظبيورة

اخلؿقـل ذم كص رشوفتف فؾسقع اخليوئـ ل، فقسي هليو أي دالفيي ظيذ إجتفيوده ادتجيزي، ؾيام بوفيؽ

بوإلجتفود ادطؾؼ.

اخليوئـ ل بعيع وؾو يف، إن مل فيوفػ إن األؿقال افهػفقي ادـؼقفي ظـ افسقع اخلؿقـل بهلن افسقع

كص وصقتف ادقصقؾي بوفسقوشقي اإلهلقي، ؾؽون بوإلئؽون اإلظتامد ظؾقفو إلثبوت لهؾف فتصعي افؼقودة

افعؿع، ؾضال ظـ أن األخبور اآلحيود ذم األئيقر ادفؿيي فقسي بوفؼقة أووبودالزئي لهؾف فإلجتفود

ي هذه األخبور اآلحود ال ػقع افعؾؿ وال يؿؽـ أن قخذ بعيغ بوحلجي افؼظقي ومل يمخذ هبو. ؾبوفـتقج

اإلظتبور.

افؼوئيع "إن افهفودات وادـؼقالت افهػفقي ادـسقبي إػ افسقع اخلؿقـل بهلن افسقع اخلوئـ ل بلكف

مجقعفو الز إػ احلؼقؼي بلي صؾي، ؾوفقثوئؼ افتورخيقي يعل ظيذ "ادهور إفقف بوفبـون وادجتفع ادسؾؿ

أن أصحوب ؾؽ افهفودات ؿوئقا هبو ظذ أشوس ئويسؿك ئصؾحي احلؽؿ وافـظوم افسيقود افؼيوئؿ.

ؾبعع ادعوكوة افتل ظوكقه همالء ئـ جراء ادظومل افتل وجف إفقفؿ ؾقام بعع، ؿوم همالء افهفقد بتععيؾ

ادسيبؼي هليؿ. صفوداهتؿ وإظودة حترير صفوداهتؿ ئـ جعيع، وافذي ؾـعت ـؾ ؾؽ افهفودات ادزيػيي

فؾسقع اخلوئـ ل ؽير ثوبي حتيل هنوييي شيـي "اإلجتفود ادطؾؼ وافػعع"ؾبوفـتقجف يؿؽـ افؼقل بلن

.م9191

القائد املعظم: السيد عيل اخلامنئي

شيوريي ادػعيقل ظـيعئو يقذم يهؽؾ افقثقؼيي األشوشيقي وم 9111ـون افعشتقر ادععل ذم شـي

أظذ فؾثقرة اإلشالئقي مل يؽـ افسيقع اخليوئـ ل ف ظـع إكتخوبف ـؿرصعا افسقع اخلؿقـل. افؼعر ادتقؼـ أك

ئرجعو فؾتؼؾقع. ؿوم أ بوع افسقع اخلؿقـل ذم افـظوم بام يؿؽـ وصػف إختقورا لرخيقيو وذفيؽ ذم إجيقاء

ظوضػقي وإحسوشقي. ؾرجحيقا افتلهقيؾ اإلداري وافؼيعرة ظيذ إدارة األئيقر ظيذ افتلهقيؾ افعؾؿيل

فعيـقي وافؼعرة األجتفوديي وإشتخؾػقا افقي افػؼقيف افراحيؾ افيذي ـيون اإلجتفيود ادطؾيؼ وادعرؾي ا

ر إػ ؾيؽ اخلصقصيقي ادـصيقص تؼيفع ئتجزي يػجتافػعع ئـ افؼوط األشوشقي ادتقؾرة ؾقف، بؿ

ي ئـ حقزهتؿ وشيقطرهتؿ. مل يؽيـ ييرى يسؿحقا آكذاك بلن فرج ادرجعقظؾقفو ذم افعشتقر، ؾنهنؿ مل

سقع اخلؿقـل ذم أي ئـ ئعورصيف ئـ ئراجع افتؼؾقع األهؾقي فقتقف ئـصى افؼقودة ئـ بعيعه. هيذه اف

Page 278: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 545

ئـ جفي، ثؿ ئـ جفي أخرى ـون يرى افتؾؿقذ افقحقع ذم ئعرشتف اال وهق افهيقخ ادـتظيري ئـحرؾيو

ط اإلجتفيود ظـ ئسرة افثقرة ؾـبذه ئـ ظوئؾي افـظوم. مل جيع بغ اديمهؾغ ادارييو ئيـ تيقؾر ؾقيف ذ

ؾ احلؼقؼي ادمئـ ادؼؾع وي افػؼقف ئػسض افطوظي. ادطؾؼ، ؾآف األئقر فقصب ادجتفع ادتجزي و

وئو ؾرضتفو افظرو افسقوشقي امقهرة افتك ؿ ئـ خالهلو ـصقى "ئصؾحي احلؽؿ"اصبح

كظريي واليي افػؼقف ئيع وؾيوة ادجتفع ادتجزي فقحؾ حمؾ ادجتفع ادطؾؼ ؾعؾقو. ؾام وؿع ؾعال ـون دؾـ

ظقي ذم ؿضيقي إختقيور افسيقع افسقع اخلؿقـل. دمووز جمؾس خزاء افثقرة األشيس افعشيتقريي وافؼي

وافتيل "ئصيؾحي كظيوم احلؽيؿ"اخلوئـ ل ذم ثالث ئقاضـ وذفؽ بـوءا ظذ ئو أشامه افسقع اخلؿقـيل

شؾطفو ظذ مجقع افؼقاظع افػؼفقي واألشس افعشتقريي:

دموهؾ األصؾ افعشتقري افذي ـون يـص ظيع رضورة يقؾر ذوط افتصيعي افػعيع األول:

فؾعشتقر ادصودق ظؾقيف ذم 901وافعؿع فؾؿرجعقي واالهؾقي فإلؾتوء ذم ادرصع األظذ. ناكتفوك ادوده

(.9111شـي

ئـصيبف افثوين: ظعم افترصي بؿؼطعقي ؿقودة افسقع اخلوئـ ل ذم األصيفريـ األوفقيغ ئيـ قفقيف

(9191افػوؿع فؾؼظقي افعشتقريي. نوثقؼي ئعاوالت جمؾس خزاء افؼقودة ذم افرابع ئـ زقز ئـ شـي

افثوف؛ دموهؾ جمؾس خزاء افؼقودة ظعم أهؾقي افسيقع اخليوئـ ل فإلؾتيوء واإلجتفيود ذم خمتؾيػ

(1222ئـ افعشتقر ذم شـي 701و 701و 5أبقاب افػؼف. ن إكتفوك األصقل

بلن افسقع اخلوئـ ل ـون بعقعا ـؾ افبعع ظـ أجقاء افبحيقث األصيقفقي وافػؼفقيي ئيـ ئع افعؾؿ

وذفيؽ بحضيقر سيعي ئيـ ، أؿقؿ حؾؼوت افعراشي وافبح إلظودة لهقؾيف افػؼفيل 123۶شـي

افػؼفوء ادـصقبغ ئـ جوكبف ئـ ؾؼفوء جمؾس صقوكي افعشتقر وافسؾطي افؼضيوئقي وؽيرهؿ فقيتؿ ئيـ

افػؼف اإلشتعالي لهقؾيف فتصيعي ادرجعقيي ئيـ جعييع. ـيون فؾسيقع حمؿيقد خالل ئعاوفي بحقث

اهلوصؿل افهوهرودي وافهقخ حمؿع ئمئـ افؼؿل افعور األـز ذم هذه افعورة افتعريبقي افعؿؾقي. أ

هذه افعورات افتعريبقف ثامرهو ظـعئو ؿوئقا بتآفقػ بحثغ ؾؼفقغ ـوكو حيؿيال إشيؿ افسيقع اخليوئـ ل،

صػحي( وافثوين ادفودكي أو افؽػ ظيـ افتخوصيؿ أم 93و ظـ احلؽؿ افػؼفل فؾصوب ي نذم ـون أحع

صػحف(. 91وؿػ إضالق افـور؟ ن

ئع أكف مل يؼؿ بتعريس خورج األصقل أوبتؼريير دروس أصيقل اشيو ذ ف أو بيوفتعؾقؼ ظؾقفيو أو

ع ؾسة وجقيزة مل تجيووز بتـؼق آرائف األصقفقي ئستؼال ضقؾي حقو ف، أذع ذم عريس خورج افػؼف بع

Page 279: ابتذال مرجعیت شیعه

546 كبذة ظـ افؽتوب

. يؼقؿ افسقع اخلوئـ ل حمورضات درس اخلورج 1223افسـي ئـ قفقف افؼقودة افعؾقو فؾبؾع بعأ ئـ شـي

دؿقؼي يقئقو وافتل يبعئفو بؼح خمترصي فألحوديي األخالؿقيي. يؼيقم 11ثالثي أيوم ذم األشبقع دعة

ئـ امفود وئرورا بؽتيوب افؼصيوص واكتفيوءا افسقع اخلوئـ ل بوفتعريس ذم خمتؾػ أبقاب افػؼف بعأ

بودؽوشى ادحرئي. حيرض هذه افعروس ئو يتجووز اخلؿسؿلة ئـ افطؾبي ادهتغؾغ ذم ئعيـيي ضفيران.

إن افتؼريرات ادـهقرة فؽؾ ئـ هذه اخلؿس وافعؼيـ شيـي ئيـ حميورضات درس اخليورج مل ؽيـ

وذفؽ ذم ادقؿع اإلفؽيسوين اخليوص بوفؼوئيع، شقى ـتوبغ ذم بوب امفود وـتوب ذم بوب افؼصوص

ئع افعؾؿ بلكف مل يـؼ أي ؼرير جعيع إلؾوضو ف افػؼفقي ضقؾي األظقام اخلؿسي ظؼية األخيرة شيقى

ئقاظظف األخالؿقي افتل يؾؼقفو ذم بعايي حمورضا ف. ـام أكف مل قضيع ادؾػيوت افصيق قي هليذه احلؾؼيوت

ول ئع ادعرشغ اآلخريـ ذم احلقزة افعؾؿقي.افعرشقي ذم ئقؿعف اخلوص ـام هق احل

إن أحع أهؿ افتؼوفقع افعارجي ؾقام خيص قي ادـوصى احلؽقئقي افتل يعتيز ؾقفيو اإلجتفيود ئيـ

ذوط اإلصتغول ؾقفو، ؼقم احلؽقئي بؿطوفبي جقاز اإلجتفود بوفؼقة أو افعؿيع فؾؿرصيحغ: نثؾيقا

ئـ وافؼقودة افعؾقيو ئيـ ادـوصيى افتيل يهيسط ذم قفقفيو افهعى ذم جمؾس خزاء افثقرة، وزارة األ

ادؼع اإلجتفود، ؾػل األول وافثوك يـص افؼوكقن ظذ ؿعرة اإلجتفيود ادتجيزي وذم افثوفي ييرى

افعشتقر افؼعرة ظذ اإلجتفود ادطؾؼ دون ادرجعقي واإلؾتوء ذضو ئـ ذوط قي هذا ادـصى.

دة افعؾقو وبسبى حعة افردود األؾعول افسيؾبقف وـثرهتيو، قشيؾ بعع شـي ئـ قفقف ئـصى افؼقو

افسقع اخلوئـ ل بتالئذة افسقع اخلؿقـل افؼعئوء، ؾؼوم شبع ئـ الئذة افسقع اخلؿقـل افؼيعئوء وذفيؽ

بس قى لريخ ليقعهؿ افهققخ حمؿع يزدي، ظبعاهلل جقادي آئيع، ادرحيقم حمؿيع ؾوضيؾ فـؽيراين،

م ظؾ ئهؽقـل، يقشيػ صيوكعل وإبيراهقؿ أئقـيل ئيـ أواخير زيقز إػ حمؿع ئمئـ ؿؿل، ادرحق

بتليقع و قثقؼ إجتفوده بوفؼعر ادطؾقب فتصعي ئؼوم افؼقودة. ئو يؾػ اإلكتبوه 1223بعايوت شبتوئز

أن أـثريي هقالء افسبعي هؿ ئـ ئـصيق افؼوئيع فرئوشيي افسيؾطي افؼضيوئقي ، ؾؼفيوء جمؾيس صيقوكي

عي، وـون أحعهؿ ئـ حعيثل ادراجيع آكيذاك. ؾفيذه افهيفودات ال يعل ظؾي افعشتقر و أئؿي امؿ

إن هذه افهفودات عوين ئـ ئهؽؾتغ أشوشقتغ: اـثرئـ االجتفود افالزم فتقي ئـصى افؼقودة.

األوػ تعؾؼ ئـ دواؾع أصحوهبو فتلديي ؾؽ افهفودات وافتل ز حت ذريعي ئصيؾحي افـظيوم

تعؾؼي بؿعورضتف ئع صفودات ئتبويـي بؾ وئتعورضي أحقوكو.وافثوكقي هل ادهؽؾي اد

Page 280: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 550

اهلل السيد عيل اخلامنئياملرجع اجلائز للتقليد، آيت

م ـام أكيف أذع 9191ؿوم افسقع اخلوئـ ل بلخذ ادستحؼوت وافقجقهوت افؼظقي بعايي ئـ ظوم

م. ـيام أكيف 9110ئـ ظوم بعؾع افروا ى افهفريي فطؾبي ظؾقم افعيـ ذم داخؾ افؼطر اإليراين خورجف

األوػ ئـ م وأصعر افطبعي9110 صعى فإلؾتوء وأصعر أوػ ؾتوواه ذم صفر آب، أؽسطس ئـ شـي

ؾتيوواه م ذم بروت. فؽـ األئر األهيؿ ئيـ صيعيف دـصيى األؾتيوء و9113رشوفتف افعؿؾقي ذم ظوم

ظيي ذم بعاييي افؽتيوب وافتيل ادـهقرة ذم ذفؽ افؽتوب، هل ؾؽ افهفودات وافتقثقؼوت افسبع ادطبق

ـون إصعارهو بعاؾع إزاحي افهبفوت وادقاكع ادطروحي حقل أهؾقتف فؾؼقودة افعؾقو أصال، فؽـيف جيوء

فقستخعئفو ـقرؿي رابحي فؼظقي صقعيف ئؼوم اإلؾتوء وإصعار افرشوفي افعؿؾقي واحلول هيق أن ظيذ

ف فإلجتفيود بيوفؼقة أو افعؿيع ادطؾيقب أؿؾ افتؼودير مخس ئـ ؾؽ افهفودات ـص ؾؼط ظذ أهؾقتي

فتصعي ئـصى ادرصع األظع وإشتخعائفو ـنجوزة ذم األجتفود ادطؾيؼ بوفػعيؾ ؾي ئر بيي اإلؾتيوء

.يعتز ئـ ادصوديؼ افصورخي ذم افتعفقس

إن افؽثر ئـ ئو ذـره افسقع اخلوئـ ل ذم ئو سؿك برشوفتف افعؿؾقي وإدظك أكف ئـ ؾتووييف فقسي

إرجوع إػ افرشوفي افعؿؾقي فؾسقع اخلؿقـل ادسيامة بتحريير افقشيقؾي. ؾيألول ئيرة ذم يلريخ إال جمرد

افهقعي يؼقم كوؿؾ افػتقى بتـصقى كػسف ئرجعو ديـقو.

يرى افسقع اخلوئـ ل بتؼعيؿ أرائف افػؼفقي ظذ آراء مجقع ادجتفعيـ ـام أكف يرى واليي أئر اخلؿس

وفقس ئـ ص قن ئراجع افتؼؾقع. يؼيقل افسيقع اخليوئـ ل برضيورة ئـ ص قن حوـؿ افؼع ای افؼوئع

اإلفتزام افعؿع وافػعع بقاليي افػؼقف ـقكف جزءا ال يتجزأ ئـ اإلظتؼيود واإلفتيزام افعؿيع بوإلشيالم

، ؾبـوءا ظذ هذا اإلجتفود ادػتؼر إػ أبسط األدفي افعؾؿقي وافػؼفقي خيرج افؽثر ئيـ وواليي االئؿي

واليي افػؼقف ئـ دائرة افتهقع واإلشالم.ئـؽري

ئؼوع دظقى ئرجعقي ادجتفع ادتجزي وادعظقئي ئـ افسؾطي افسقوشقي، واجفيف افععييع ئيـ

ئراجع افهقعي وظؾامئفو. مل يؽـ يرى ادرحقم افسقع حمؿع حسغ ؾضؾ اهلل، ـام رصح بذفؽ ذم ئؼوبؾي

وافذي ظرضف فؾؽثر ئـ افتفؿ وافتـؽقؾ وافـقؾ ئيـ فف، فؾسقع اخلوئـ ل األهؾقي فؾؿرجعقي واإلؾتوء،

صخصقتف.

هلل يا، إكتؼيع آيي9111ذم آخر خطبي فف ذم صالة امؿعي بؿعيـي ضفران ذم افؽوكقن افثوين ئـ ظوم

افسقع ادقشقي األردبقع ؾؽرة ـصقى ادرجع افعيـل افراحيؾ، ديـ يسيتخؾػف ئيـ بعيعه وإظتزهيو

Page 281: ابتذال مرجعیت شیعه

557 كبذة ظـ افؽتوب

سوفػغ ورصح بلكف مل يقجع ذم افساث افهقعل ظوديو صيقعقو واحيعا ؿيوم ئـوؾقي فسرة ظؾامء افهقعي اف

بـتصقى ئرجعو آخر خؾقػي فف ـام أن افسقع اخلؿقـل وبعع إكتصور افثقرة مل يؼؿ بذفؽ.

اهلل افهقخ حمؿع ئمئـ ؿؿل رشوفي كصقي يـوصيع ياهلل ادـتظري وظز آي يأرشؾ آي م،9111ذم ظوم

وحيذره ئـ افتقؽيؾ ذم األئيقر افؼيظقي افغير ئمهيؾ هليو ـوإلؾتيوء وادرجعقيي ؾقفو افسقع اخلوئـ ل

وافترص ذم افقجقهوت وادستحؼوت افؼظقي.

ـام أكف أظرب ظـ إشتقوئف وؿؾؼف افهعيعيـ ئيـ ئصيودرة إشيتؼالل احليقزات افعؾؿقيي وذفيؽ

فيزة األئـقيي بقاشطي اإلرظوب ادؿـف ضيع احليقزات وافرجيول افيعيـ ادعورضيغ ئيـ ؿبيؾ األج

واحلرس افثقري وحمؽؿي رجول افعيـ وجفوز األئـ افيعاخع افتيوبع فؾعوفيي، ـيام أكيف وألول ئيرة

ـهػ ظـ لشقس ؾرع خوص ذم جفوز أئـ افعوفي بؼقودة ظيع ؾالحقيون وبؿسيوظعة اديعظق ؾيالح

ع وافرجيول زاده، يلخذ ظذ ظو ؼف ئفؿتغ أشوشقتغ: األوي هل افضغط وافتـؽقؾ وافـقؾ ئـ ادراجي

افعيـ ادعورضغ وهتؿقهفؿ و طقيؼفؿ وافثوكقي افعؿؾ افعؤوب فطرح ئرجعقيي افسيقع اخليوئـ ل ذم

األوشوط افعيـقي واإلجتامظقي.

ـوك ؾؽ افهفودات افتقثقؼقي افسبع افتل ذـركوهو أكػو ئـ أوػ إكجوزات هذه افػرع اخلوص ذم

د احليقزة افعؾؿقيي بؼؿ،ظيذ أؿيؾ افتؼيودير، جفوز أئـ افعوفي. ظورض شتي ئـ أظضو جوئعي ئيعر

آبيودي، ادرحيقم ضيوهر صيؿس، ئرجعقي افسقع اخلوئـ ل ئـفؿ ئمئـ ؿؿل، ادرحقم ضيوهري خيرم

ادرحقم آذري ؿؿل وادرحقم ئهؽقـل، وهؽذا احيع ؾؼفيوء صيقری افصيقوكي فؾعشيتقر ابقافؼوشيؿ

خزظؾ .

افتيل بيذهلو هيذا افػيرع ؾ امفيقد م، بػضي7111بعع وؾوة افسقع اخلقئل ذم آب أؽسطس ظوم

افعيـ وادراجع ذم جفوز أئـ افعوفف، ؿ إفوذ اإلجيراءات افالزئيي فطيرح ئرجعقيي اخلوص برجول

افسقع اخلوئـ ل ذم خورج افؼطر اإليراين. بعع رحقؾ افهقخ األراـل ذم افتوشع وافعؼيـ ئيـ كيقائز

ؽريي ادمفػيي ئيـ افسيقع واليتيل، افؾيقاء حمسيـ م وبعع زيورة اهلق ي افثالثقي افسقوشقي وافعس9111

رضوئل وافسقع جقاد الرجيوين، دعيـي ؿؿ وفؼوئفؿ ئع ادراجع وافعؾيامء ذم هيذه ادعيـيي، ؿيوم افػيرع

ادذـقر بلخذ وكؼ إحعي ظؼ صفودات قثقؼقي درجعقي افسيقع اخليوئـ ل وأهؾقتيف فإلؾتيوء ذم ـيؾ

ئعيـتل ؿؿ و زيز.

وػ هلذه افهفودات ـوك حقل صعيؼ إجتفود افسقع اخلوئـ ل، فؽـ ادقجيي رؽؿ أن ادقجي األ

Page 282: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 555

افثوكقي ـوك تؿحقر حقل جقاز افتؼؾقع ئـ افسقع اخلوئـ ل و ليقعا درجعقتف. مل يصعر أصحوب هذه

افهفودات قثقؼوهتؿ ئـ ؾراغ، ؾؽؾ هذه افهفودات أ إشتجوبي فسمال ئهسك وجفف هيذا افػيرع

هلقالء ادراجع. ؾهفع بعض همالء بلن ادصيؾحي ـوكي افيعاؾع ئيـ وراء صيفوداهتؿ ذم أئـ افعوفي

حسى ئو أورده افسقع حمؿع بوؿر احلؽقؿ وافسقع حمؿيقد اهلوصيؿل افهيوهرودي. بغيض افـظير ظيـ

افظرو افتل أحوض بنصعار هذه افػتقى ؾؽؾ هذه افهفودات األحعى ظؼي يعل ظيذ ئرجعقيي

تؼؾقع ئـف. اليؿؽـ اإلظتامد ظيع هيذه افهيفودات ألهنيو عيوين ئيـ وجيقد افسقع اخلوئـ ل وجقاز اف

صفودات أخرى عورض ئضؿقهنو.

أصيعرت رابطيي م 9111بعع ثالثي أيوم ئـ وؾوة افهقخ األراـل ذم افثوين ئـ ـوكقن األول شـي

راين يتضيؿـ شيبعي ؾوضيؾ افؾـؽي اهلل يآييادعرشغ ذم احلقزة افعؾؿقي بؼؿ بقوكو ئقؿعو ئـ أئقـفو افعوم

أشامء نـ زظؿ أهنؿ ئمهؾغ فتصعي ئـصى ادرجعقي وهؿ: حمؿع ؾوضيؾ افؾـؽيراين، حمؿيع ؼيل

هبج، شقع ظع خوئـ لنافؼوئع األظذ(، حسغ افقحقع اخلراشوين، جقاد افتزيزي، افسيقع ئقشيك

ـيي ضفيران ؿوئي افعيـ ادجوهيعيـ ذم ئعي افهبري افزكجوين وكورص ئؽورم افهرازي. رابطي رجول

بتؼعيؿ ؿوئؿي نوثؾي ضؿ ثالثي أشامء ؾؼط: افسقع ظع خيوئـ ل، حمؿيع ؾوضيؾ افؾـؽيراين و جيقاد

افعودل بؿبورـي هذا اإلؿيعام و ليقيع ئرجعقيي افسيقع اخليوئـ ل افبق افتزيزي. ؿوم ادجؿع أهؾ

ـلحع ظؾامء افطوئػي افهقعقي.

ئـوؿضيي فؾؼيقاكغ افعاخؾقيي هليو ؾبوفتيوي إهنيو ػتؼيع افبقون افصودر ئـ رابطي ادعرشغ جوئ

افؼظقي ئـ ثالث جفوت: األوػ هل أن األجتامع افذي شيبؼ افبقيون اديذـقر أظياله مل ييلج كتقجيي

دعاوفي األئر بحضقر افـصوب افؼوكقين ادـصقص ظؾقف ذم افؼيقاكغ افعاخؾقيي فؾرابطيي وافتيل جييى

ي ظؼ ئـ األظضوء، ذم حول أن اإلجتامع افذي شبؼ إصيعار ـص ظذ رضورة حضقر أـثر ئـ أربع

افبقون األخر مل حيرضه شقى شبعو ئـ أظضوء افرابطي وافذي ؽودره بعضيفؿ ذم ئـتصيػف ؿبيؾ افيوذ

افؼرار افـفوئل بهلن افبقون وصقوؽتف افـفوئقي. افثوكقي، حسى افؼوكقن افيعاخع فؾجوئعيي إن ادصيودؿي

يتؿ ظز ئقاؾؼي أـثر ئيـ ثؾي األظضيوء، ذم حيول أن ذم هيذا ادقضيقع ظذ ئقضقع ئعغ جيى أن

اخلوص مل حيه افبقون افصودر بتليقع هذه افـسبي ئـ األظضوء بؾ وأن بعض ئـ ادصودؿوت افهيػفقي

اهلو ػقي ؿ ؽذيبفو ئـ ؿبؾ أصحوهبو ادزظقئغ، ؾقام بعع. افثوفثي، ـص افؼقاكغ افعاخؾقي فؾرابطيي أن

ي ظذ ادقاضقع احلسوشي واألئقر ادفؿي جيى أن حته بيوفتقؿقع اخلطيل ألـثير ئيـ كصيػ ادصودؿ

Page 283: ابتذال مرجعیت شیعه

551 كبذة ظـ افؽتوب

األظضوء واحلول هق أن هذا افبقون مل حيؿؾ شقى قؿقعو واحعا.

إن ادقاؾؼوت افتل كؼهتو ـؾ ئـ رابطي ادعرشغ ذم احلقزة افعؾقؿي بؿعيـيي ؿيؿ ورابطيي رجيول

دمشسوت افعيـقي، ـوك بعظي ذم يلريخ افهيقعي فؽقهنيو ؿوئي افعيـ ادجوهعيـ ذم ضفران وبوؿل ا

بتؼعيؿ ئـ مل يؽـ فعهيؿ األهؾقي، ئراجعو فؾتؼؾقع ؾضال ظـ افبعظيي ادتؿثؾيي ذم ؼيعيؿفؿ واحيعا أو

ظعدا ئـ ادراجع ووصػفؿ بودراجع اموئعغ فؾؼايط نذوي األهؾقيي ادطؾؼيي( ووصيػ اآلخيريـ

ؾقعهؿ. األشؾقب ادعفقد ئـ احلقزات افعؾؿقي هق ؼعيؿ األظؾؿ ئـ ئراجيع بودراجع افذيـ جيقز ؼ

افتؼؾقع ػوديو حلرة افهقعي ومل يعفع ئـفؿ أهنؿ ؿوئقا بتؼعيؿ ظعدا ئـ ادراجع دون حتعيع األظؾؿ.

ـوك هلذه افبقوكوت أثرا شؾبقو ذم أوشوط احلقزات افعؾؿقي ورجيول افيعيـ وإظتزهيو افؽثيرون

ئو صورخو فؾسؾطي افسقوشقي ذم اإلشت ثور بوفؼرار افعيـل وافؼظل. إشتخعا

م 9111ظؿعت ؾرع رجول افعيـ وادراجع ذم وزارة أئـ افعوفي بيعءا ئيـ ـيوكقن األول شيـي

بـؼ وثوئؼ يقئقي صودرة ئـ ائؿي امؿعي وأخرى حتؿؾ قؿقيع ـبيورا ئيـ افعؾيامء ذم خمتؾيػ أكحيوء

ئضؿقهنو ادصودؿي ظيذ صيالحقي افسيقع اخليوئـ ل ذم اإلجتفيود وادرجعقيي. ـيام افبالد وافتل ـون

ظؿعت اإلدارة ادذـقرة بـؼ ثامكقي ظؼ ئـ هذه افقثوئؼ ذم ادقجي افثوفثي ئـ ئقجي افتقثقؼوت، ـيون

اهلل افطوهري اإلصػفوين، إئوم صالة امؿعي ذم ئعيـيي أصيػفون ئيـ أ فيو. فؽـيف أوضي ي قثقؼ آي

ادـتظري ؾقام بعع أن إصعاره هلذه افتقثقؼي ز كتقجي افضغقط افػوئؼي فؾـوئى افعوم ذم حمؽؿيي فؾهقخ

اهلل آذري افؼؿل ورؽؿ أهنو ـوك ضبوبقي إػ حع ئو، يرجول افعيـ ذم ئعيـي إصػفون. ـام أن صفودة آي

ـوك كتقجي ادامرشوت افؼؿعقي فؼقات األئـ.

رجعقيي افهيقعقي أصيقب بـيقع ئيـ اإلبتيذال واإلـيراه بسيبى اهلل ادـتظيري أن اد يـون يرى آي

افتعخالت افسقوشقي واألئـقي فؼقي األئـ وافسيؾطي افؼضيوئقي ذم افهيلن افيعيـل وادرجعيل. ـيون

فثالثل افتطؿقع وافسهقى وافقهؿ افعور األشوس ذم صعور افؽثر ئـ ؾؽ افتقثقؼوت وافهيفودات

افهيقوع ادػقيع "جتفيود واإلؿيرار بؿرجعقتيف. ئيـ ادمـيع أن ادرصحي بصالحقي افسقع اخلوئـ ل فإل

بهلن اإلجتفود ادطؾؼ فؾسقع اخلوئـ ل وصالحقتف فإلؾتوء مل حيصال ذم أي ئيـ ؾيؽ ادراحيؾ "فؾعؾؿ

ادذـقرة. إن هذه افهفودات وـام ذـركو آكػو ؼوبؾفو افهيفودات ادعورضيي وادرصيحي بعيعم إجتفيود

وبوفتوي ظعم أهؾقتف فؾؿرجعقي. ؾػل ـيؾ األحيقال اليؿؽيـ إثبيوت ئرجعقيي افسقع اخلوئـ ل ادطؾؼ

افسقع اخلوئـ ل وأهؾقتف فإلؾتوء بلي ضريؼ ئـ افطرق افؼظقي ادعتزة.

Page 284: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 551

م بلكيف مل يؽيـ ظيذ 9111ؿول افسقع اخلوئـ ل ذم خطوب ذم افرابع ظؼ ئـ ـوكقن األول فعيوم

ع ذم افصقرة ؿبؾ اإلظالن ظـ اخليز مل يؽيـ فقسيؿ إضالع بهلن االظالن ظـ ئرجعقتف وإكف فق وض

بذفؽ. فؽـ ورؽؿ ئو يعظقف افسقع اخلوئـ ل، قجيع وثيوئؼ وصيفودات ـثيرة، ؾضيال ظيـ ئيو رواه

اهلل ئفعوي ــل، ئـتظري وآذري ؿؿل، بلن افسقع اخلوئـ ل هق افذي ـون خيطط دثؾ هذه اخلطي آيوت

تف زي بؿقاؾؼتيف وإضالظيف حتيك ظيذ ػوصيقؾ اخلطيي ئـذ شـغ ؾضال ظـ أن اإلظالن ظـ ئرجعق

ادـػذة. ـام أن افسقع اخلوئـ ل ذم كػس هذه اخلطبي رصح بلن افػيراغ ادقجيقد ذم ادرجعقيي ذم خيورج

افؼطر اإليراين جعؾف يتصعى دؼوم ادرجعقي ذم خورج افؼطر اإليراين بؽؾ قاضع وخهقع. يبيعوا أن

حلعود امغراؾقي فقس هلو ادعخؾقي ذم ئعى كػقذ األحؽوم افؼظقي. فؽـف افسقع اخلوئـ ل مل يعؾؿ بلن ا

ورؽؿ أن ئو جوء ظذ فسوكف بهلن ئرجعقي اخلورج، مل يؾتزم بذفؽ أيضو ؾؼوم بصعور افػتووا فإليراكقغ

وؿوم بوإلجوبي ظذ إشتػتوءات اإليراكقغ وأخذ افقجقه افؼظقي ئـفؿ.

اخلوئـ ل وبؽـويي أبؾغ ئـ افترصي بتؼبق وذم افهيقخ ادـتظيري ذم كػس هذه اخلطبي ؿوم افسقع

وإهتوئف بوخلقوكي.

بعع ظؼة أيوم ئـ هذه اخلطوبي ؿوم جمؿقظي ئـ ظـورص ؿيقات األئيـ اإليراكقيي ذم افيزي اديعين

بؿفومجي حمورضة افيعرس اخليورج آلييياهلل ادـتظيري وإحيعاث افيعئور ذم احلسيقـقي افتوبعيي فؾهيقخ

وهتوؾوت بذي ي هتعد افطالب بنفغوء افعرس و عطقؾف هنوئقو. ؾرع ادراجع ورجيول افيعيـ ذم ادـتظري

ت رشيوفي أجقبيي اإلشيتػتوءات افؼيظقي وزارة األئـ هل افتل حهعت وكظؿ ذفؽ اهلجقم. كؼ

م. 9111فؾسقع اخلوئـ ل ذم بعايي شـي

أمنية املرجعية العليا: اإلمام اخلامنئي؟

اهلل آذري ؿؿل ئـ جفي أخيرى ذم افصيقػ ئيـ ظيوم ي ادـتظري ئـ جفي وآيظؾؿ ـؾ ئـ آيياهلل

م بلن افسقع اخلوئـ ل يـقي احلصقل ظذ ئـصى ادرجعقي افعؾقو وضرح كػسيف ـؿرجيع أظيذ 9111

اهلل آذري ؿؿيل بؽو بيي يوحرصي وذفؽ ظز رابطي ادعرشغ ذم احلقزة افعؾؿقي ذم ئعيـي ؿؿ. ؾؼوم آيي

رئقس امؿفقريي، افسقعحمؿع خوزل، ذم افسيوبع ظؼي ئيـ ؼييـ األول شيـي رشوفتف افتلرخيقي إػ

إن افسقع اخلوئـ ل ؿوم بتلشقس ؾرع أئـل بندارة ظيع ؾالحقيون، افيقزير "م وافتل جوء ؾقفو: 9111

افسوبؼ فألئـ، وافتل حيوول ئـ خالهلو ضيرح ئرجعقتيف واحلقؾقفيي دون طفيقر وضيرح ادرجعقيوت

يبعوا أن افسقع اخلوئـ ل يرى أن األظؾؿقي ذم افػؼف واألصقل ئيـ فقاحيؼ و قابيع األخرى ادـوؾسي.

Page 285: ابتذال مرجعیت شیعه

552 كبذة ظـ افؽتوب

افؼقودة افعؾقو وأهنو إظتبوريي وفقس بحؼقؼقي. إن ئو ؿوئ بف رابطي ادعرشغ ذم احلقزة افعؾؿقيي بؼيؿ

بجقاز افتؼؾقع فسامحتف ـوك كتقجي ؼعيؿ ئصؾحي افـظيوم واحلؽيؿ، رؽيؿ أن افؼيظقوت واألئيقر

سوشي ـودرجعقي اليـبغل أن ؽقن ظرصي فؾؿفودكي وافتفوون وافرؤيي ادصؾحقي افقؿتقي، ؾعذ أهؾ احل

اخلزة افبح ظـ األظؾؿ واإلظالن واإلؾصوح ظـف وفقس ظؾقفؿ اإلظالن ظـ ادصيؾحي! الصيؽ أن

ثوبتيي مجؾيي كؼقصي األظؾؿقي ذم افػؼف ثوبتي ذم افؼوئع األظذ وبـيوءا ظيذ هيذا ؾينن والييي شيامحتف ؽر

و ػصقال، ـام هق احلول ئع صالحقو ف وافتل يستؿع ذظقتف ؾقفو ئـ أكف افقي افػؼقف. إن ؿبقل افسيقع

اخلوئـ ل فؾؿرجعقي أئير ؽرذظيل وال يصي افتؼؾقيع ئيـ شيامحتف بـيوءا ظيذ اديقازيـ افؼيظقي

تبيف آييياهلل آذري ؿؿيل ذم أصعرت رابطي ادعرشغ ذم ئعيـي ؿؿ بقوكو كيعدت ؾقيف ئيو ـ "واحلقزويي.

رشوفتف وبعع يقئغ ئـ هذا افبقون، ؿوم جمؿقظيي ئيـ افطيالب ادـخيرضغ ضيؿـ افؼيقات افتطيقع

افهعبل، افبوشق، بنفغوء حمورض ف ذم احلقزة افعؾؿقي وإضالق هتوؾوت ادقت فؾؿعوريض واليي افػؼقف

ويو اخلهبقي.ورضب وجرح افهقخ افؼؿل و عئر شقور ف افهخصقي بوحلجورة وافعص

م، ذم خطييوب ييلرخيل بؿـوشيبي ئقفييع اإلئييوم 9111ذم افرابيع ظؼيي ئيـ ؼيييـ افثييوين ظيوم

ضرح افهقخ ادـتظري إصؽوفقتغ ؾؼفقتغ أشوشقتغ ؾـع هبو ئرجعقيي افسيقعاخلوئـ ل: أئرادمئـغ

فسيقعاخلوئـ ل أحعهو رضورة أن يؽقن افؼوئيع أظؾيام ئيـ افـوحقيي افػؼفقيي وافثوكقيي اؾتؼيور افؼوئيع ا

ئمهالت ادرجعقي. ؾرى آيياهلل ادـتظري أن والييي وؿقيودة افسيقع اخليوئـ ل عيوين ئيـ افالذظقيي

ادستؿرة بسبى ظعم أظؾؿقتف. ثؿ إن آيياهلل ادـتظري ـون يرى ذم إدظيوء افسيقع اخليوئـ ل فؾؿرجعقيي

تفود ادطؾؼ واإلؾتوء ؾقف. ادؽوكي ذم افهقعي وذفؽ فععم قؾر ذوط اإلج "إبتذاال و تػقفو فؾؿرجعقي"

افعؾؿقي آليياهلل ادـتظري وظؿؼ إصؽوال ف افػؼفقي أوؿػ زحػ افسقع اخلوئـ ل كحق ادرجعقي افعؾقيو

فؾهقعي. ئـوؿهوت افهقخ ادـتظري بهلن ادمهالت افعوئي فؾؼقودة افعؾقو شؾب ذظقي جقاز افتؼؾقيع

أضروحي افسيقع اخليوئـ ل فؾؿرجعقيي األظيذ ذم ئفيى ئـ افسقع اخلوئـ ل وئـ بوب األوػ وضع

افري .

افعيـ وبعأت ؿقات األئـ وافؼضوء بندارة افهقخ أئر افسقع اخلوئـ ل بؼؿع ادعورضغ ئـ رجول

م وذم هذا افقيقم كػسيف أصيعر جمؾيس 9111األول ئـ ظوم حمؿع افقزدي ذم افتوشع ظؼ ئـ ؼيـ

افػؼفغ ادعسضغ ذم افسجـ ادـزي وذفؽ بذريعيي احلػيوظ ظيذ األئـ افؼقئل ذم إيران ؿرارا يضع

اهلل ادـتظري ذم افسجـ ادـزي فػسة يحقوهتام دون أن صودق أي حمؽؿي صوحلي ظذ هذا افؼرار. ـون آي

Page 286: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 553

ؿورب اخلؿس شـقات دجيرد ضيرح هيذا افـؼيع افعؾؿيل. فؽيـ يقذم آيي اهلل آذري افؼؿيل بعيع

دـزي بؿعيـي ؿؿ.ظؼة أصفر ذم شجـف ا مخس

م ، ضيؿـ خطيوب ئػصيؾ، صيـ حجيي 9111ظيوم األول ذم افسودس وافعؼيـ ئـ ؼييـ

اإلشالم وادسؾؿغ شقع ظع خوئـ ل هجقئو الذظو ظذ ئـتؼعيف دون أدكك كؼوش أو رد ظؾؿل وؾؼفل

آذري ؿؿيل. ؾخيوفػ اهلل وآييي ادـتظري اهلل يظذ اإلكتؼودات افعؾؿقي ادقجفي فف ئـ كوحقي افػؼقفغ آي

افسقع اخلوئـ ل ذم ؾؽ اخلطبي افعصامء مجقع افؼقؿ افؼظقي واديقازيـ األخالؿقيي ووصيػ ئـتؼعييف

بيوخلقوكي وافسذاجي وإهتؿفؿ بلهنؿ ظؿالء افععو افصفققين وادخؾغ فألئـ افعوم وامفؾيي واألؽبقيوء

احلقاريي بؾغي افعـػ وافتـؽقؾ وافتفؿي واألكوكقغ واحلوشعيـ واحلوؿعيـ وواجفي إكتؼوداهتؿ ادمدبي و

واإلؾساء. ئقؿػ افسقع اخلوئـ ل ئـ ئـتؼعيف ـون ئـ أجذ ئصوديؼ اآليوت افؼرآكقي افؽريؿ ادتحعثي

ظؾقف. إن شؾقك افسقع اخليوئـ ل ئيع اهلل ظـ ئقؿػ ؾرظقن ئع افرشقل اإلهلل ئقد بـ ظؿران شالم

ئـغ صيؾقات اهلل وشيالئف ظؾقيف ئيع ئعورضيقف ئعورضقف يـوؿض وبهؽؾ صيورخ شيرة أئير اديم

ادسودغ.

فؾسقع اخلوئـ ل حمطوت ؾتووى عع ئـ أهؿ ادمذات افعافي ظذ ظعم أهؾقتف فإلجتفود واإلؾتيوء

3099ادطؾؼ. ؾضال ظـ ؾتوواه افهوذة ذم ئسلفي واليي افػؼقف واخلؿس، ؾػتقاه افتل أصيعرهو ذم آب

فـؼع افعؾـل فؾؼودة احلؽقئقغ عتز ئـ أهؿ ؾتوواه افغرظؾؿقي وافهوذة بهلن احلرئي افؼظقي فتقجقف ا

اخلطرة. ؾبـوءا ظذ هذه افػتقو، فقس هـوك وجفو ذظقو جيقز قجقف افـؼع افعؾـيل فؾؼيودة احلؽيقئقغ

وإن ـون يهؽؾ هذا افـؼع افعؾـل إضيعوؾو فؾـظيوم افؼيوئؿ ؾنكيف حميرم ذظيو. ذظـيي افعيؽتو قرييي

امرشوت افؼؿعقي فؾؿستبعيـ عع ئـ أهؿ اآلثور وافتبعوت اخلطرة ادس بي ظذ ئثؾ هذه افػتووا.واد

عتز هذه افػتقا ئـ افبعع اخلطرة ذم افساث افهيقعل و عتيز إكتفوـيو واضيحو مؿقيع ادبيودئ

رة واحيعة: اإلشالئقي. إن افعاؾع افقحقع افذي يؼػ وراء هذا افػتقا يؿؽـ ؾخصيقف ذم ظبيو وافؼقؿ

يؿـع اإلكتؼود!

ئرجعقي افسقع اخلوئـ ل روايي ئـ أربعي ؾصقل. ذم افػصيؾ األول ـيون افسيقع اخليوئـ ل ذفيؽ

اخلطقى ادػقه افذي مل يرى فـػسف اإلجتفود ؾضال ظـ ئو مل يؽـ يتخقؾف حتك ذم أحالئف ئـ افقصقل

ل. وذم افػصؾ افثوين ئـ هذه افرواييي اإلشالم وادسؾؿغ ظع خوئـ إػ ر بي ادرجعقي وافؼقودة: حجي

أصب ذفؽ اخلطقى، افؼوئع األظذ وافقي افػؼقف ادطؾؼ وؿوئع افبؾعان ئـ ادـتصػ ئيـ صيفر زيقز

Page 287: ابتذال مرجعیت شیعه

554 كبذة ظـ افؽتوب

اهلل افسقعظع اخليوئـ ل. ؾػيل افػصيؾ يناؿتضوءا دصؾحي افـظوم افؼوئؿ(: افؼوئع األظذ آي 9199ظوم

اخلطقى ادػيقه فإلظيالن ظيـ ئرجعقتيف وافيذي يؿ خطط 9199افثوف وذم افربع األخر ئـ ظوم

اهلل افعظؿييك اخلييوئـ ل وادرجييع يم: آييي9111اإلظييالن افرشييؿل ظـييف ذم ـييوكقن األول ئييـ ظييوم

اموئزفؾتؼؾقع. مل يؽتى فؾػصؾ افرابع ئـ هذه افروايي هنويي بعع، ؾفل ؿصي وثبتف كحق ادرجعقي افعؾقيو

ؿصي ؾؽ افـػس األئورة بوفسقء افتيل ال حيعود ؽوييي م. مل ـتفل 9111واحلرصيي ئـ صقػ شـي

إلرضوء ضؾبوهتو! مل يؽـ افسقع اخلوئـ ل هق ادسمول افقحقع ذم هذا ادؾيػ وئيو آفي إفقيف األئيقر،

ؾرجول افعيـ ئـ زئالئف ذم ئعرشي افسقع اخلؿقـل يتحؿؾقن صطرا ـبرا ئـ ذكيى إبتيذال ادرجعقيي

افهقعي ويهورـقكف هذا.

املرجعية الشيعيةإبتذال

إشتـع افسقع اخلؿقـل ذم حؽؿف و قفقف ئـصى افؼقودة ظذ ئؼوئف افعؾؿل وادرجعل وصقع افسقع

اخلوئـ ل ئرجعقتف ظذ أشوس ؿقود ف افسقوشقي. ؾبـك افسقع اخلوئـ ل ئرجعقتف وؿقود يف إشيتـودا ظيذ

افؼيوئؿ هيق ئيـ أوجيى حػيظ افـظيوم " ؾؽ افؼوظعة افتل أرشوهو افسيقع اخلؿقـيل ادرصيحي بيلن

. ؾؿصؾحي افـظوم اصبح افقصػي افسحريي افتل جعؾ ئـ ادستحقؾ نؽـيو وصيـع "افقاجبوت

ئـ ادجتفع ادتجزي ئرجعو فؾتؼؾقيع. إظتيز افػؼفيوء ادـتؼيعون وئيـفؿ آييياهلل ادـتظيري ذم خطوبيف

، 9111ـ األول ظيوم ادقاؾؼ فؾرابع ظؼ ئيـ ؼيي 9130افتلرخيل ذم افثوف ظؼ ئـ رجى شـي

ئرجعقي افؼوئع اإلظذ إبتذاال دؼوم ادرجعقي افهقعقي، افذي جعؾفؿ ظرضي فؾتـؽقؾ واحلبس واحلرئون

خالؾو مؿقع ادبودئ واألصقل افؼظقي وافؼوكقكقي. يعتز هذا افؽتوب ذحو هليذه افعبيورة اديقجزة:

."إبتذال ادرجعقي افهقعقي"

هيق افعـيقان افػرظيل "وافسؾؿغ افسقعظع اخلوئـ ل اإلشالمي، حجاشتقضوح ئرجعقي افؼوئع "

هلذا افؽتوب. ؾوإلشتقضوح هق ضؾى افتقضق بغقي رؾع اإلفتبوس واإلصتبوه وضؾبيو إليضيوح األئير.

إذن يعتز اإلشتقضوح ئـ األئقر افؼظقي واألخالؿقي. يستـت افؽتوب ظعم ثبقت ئرجعقيي افؼوئيع،

كف يؽهػ ظـ وجقد ادعطقوت ادقعاكقي وافؼرائـ اخلورجقي ئيع دالفتفيو افػعؾقيي افسقع اخلوئـ ل، ـام أ

ظذ ظعم أهؾقي افسقع اخلوئـ ل فتصعي ئؼوم اإلؾتوء وادرجعقي. الصؽ أن فؾسقع اخلوئـ ل وئـورصييف

احلؼ ذم ئـوؿهي هذه األدفي وظرض ئستـعاهتؿ وأدفتفؿ. ـام ؿوم سعي ئـفؿ بيذفؽ. عتيز ئؼيوالهتؿ

ذجو جقعة ذم صـقػ أدفي ادقاؾؼغ درجعقي افسقع اخلوئـ ل وئعي كضجفؿ وؿعرهتؿ ذم افبح أكؿق

Page 288: ابتذال مرجعیت شیعه

اڅمػٮة اڅٮةاثشاڃ 555

اإلشتعالي فؾعؾوع ظـ ئرجعقي افسقع اخلوئـ ل.

يعتؼع افؽو ى ـام أوضحف ذم وؿ شوبؼ وئـوشبي شوفػي، أكف اليؼبؾ بوفقاليي افسقوشقي فؾػؼقيف،

ضيو ئيـ ذوط صيعي ادـوصيى وادؼوئيوت احلؽقئقيي واليرى اإلجتفود ئطؾؼو ـون أو ئتجزيو ذ

فقصب ظعم قؾرهو ذم صخص ئو، يف افهيوؽؾ. فؽيـ ئيـ افقاضي وافبيعهيل أن أهؾقيي اإلؾتيوء

واإلجتفود ادطؾؼ عع ئـ فقازم ادرجعقي، ؾفذا افؽتوب اليـوؿش اموكى افؼقودي ذم صخصقي افسيقع

ن ؼقيقؿ افسيرة افذا قيي فؾؼوئيع افسيقع "شتقضوح افؼوئعإ"اخلوئـ ل بؾ يـوؿش اموكى ادرجعل ؾقف.

اخلوئـ ل واحعا وظؼيـ ظوئو بعع قفقف افسؾطي ذم طؾ افعشتقر اإليراين( هق ظـقان افؽتوب اآلخير

م وصعرت ضبعتف افثوكقيي 3090فؾؽو ى افذي ؿ كؼ افطبعي األوي ئـف ذم افسوبع ظؼ ئـ آب شـي

.م3091ؾ آيور

أن يؽقن ئقضقظقو وئـصػو ذم حتؼقؼف وإشيتـتوجف، ؾقيذـر افؼيرائـ افعافيي ظيذ حيوول افبوح

ئرجعقي افسقع اخلوئـ ل ـام أكف يذـر ؾؽ افتل ـيوؿض هيذا اإلدظيوء. يـؼيؾ افؽو يى آراء اديقاؾؼغ

وصفوداهتؿ ئع صفودات ادعورضغ وإكتؼوداهتؿ جـبو إػ جـى. ؾقبذل افؽو ى ؽوييي جفيعه فؽهيػ

فقس ؾرض رأيف بلي صقرة ئـ افصقر وبلي صؽؾ ئـ األصؽول. رؽيؿ أن افسيقع اخليوئـ ل افقاؿع و

ـون ئـ ادجوؾغ بحؼ افؽو ى واألهؿ ئـ ذفؽ أشتوذه آيياهلل ادـتظري، فؽـ افؽو ى يبذل ؿصيورى

جفعه فؽع مل يععل ئـ جودة افصقاب واإلكصو ومل يضقع حؼ افسيقع اخليوئـ ل ذم حرضية ـتوبيف.

ؼققؿ ؾؽ احلقوديي وادقضقظقي ذم افبح ذم ظفعة افؼورئ افؽريؿ. فؽـ يبؼك

ادتعيـقن افذيـ يهؽؾ افعيـ جزءا ئـ حقوهتؿ وإكهغوالهتؿ افققئقي هيؿ ادخيوضبقن األصيؾققن

هلذا افؽتوب، خوصي ادراجع وادجتفعون وافػؼفوء، رجيول افيعيـ واألشيو ذة اميوئعققن وضيالب

ي وافالهييقت ذم اموئعييوت. رؽييام أن افغرئتييعيـغ شييقجعون ذم إختصوصيوت ادعييور األشييالئق

افبحقث ادعروضي ذم ضقوت افؽتوب كامذجو ئـ ئصوظى إئتزاج افعيـ بوفسؾطي افسقوشيقي ذم إييران

وذم افػؽر افهيقعل بهيؽؾ ظيوم. افرضيورة ادؾحيي ذم ؾصيؾ ادمشسيي افعيـقيي ناحليقزات افعؾؿقيي

ظـ افسؾطي افسقوشقي عتز ئـ افـتوئ ادـطؼقي هلذا افتحؼقؼ. افعيـ( وادسوجع وادرجعقي ورجول

إن مجع افقثوئؼ وادصودر طؾب افؽثر ئـ امفع وافقؿ. بذل ؿصيورى امفيع فتقثقيؼ مجقيع

ادعظقوت ودمـبـو ضرح اإلداظيوءات افغير ئقثؼيي. رؽيؿ ذفيؽ ؾومفيع افبؼيي الخيؾيق ئيـ اخلطيل

ن هذه افعراشي فق ز داخؾ إيران حلصؾ ظيذ ظيعد أـيز ئيـ واإلصؽول وافـؼص. ئـ افبعهيل أ

Page 289: ابتذال مرجعیت شیعه

556 كبذة ظـ افؽتوب

افقثوئؼ وادستـعات. يرجك ئيـ أصيحوب افػضيقؾي زوييع افؽو يى بيآرائفؿ وئؼسحيوهتؿ افؼقؿيي

بوفطريؼي ادحبذة هلؿ، أي بوفتقاصؾ ئع افؽو ى ظذ ادؾئ افعوم أو بهؽؾ خصيق.. ئراجعيي هيذه

تز خعئي ؿقؿي فؾػؽر افهقعل ادعورص وفؾؽو ى.افعراشي وكؼعهو ووضعفو حت ادجفر ع

أود أن ير ؼل ئستقى حريي افتعبر ذم إيران إػ ئو يسيؿ فؾـسيخي افقرؿقيي فؾؽتيوب أن يرى

افـقر ويتؿ ضبعف ذم افعاخؾ. ؾال يسؾى ئـ افؽو ى حؼف افؼظل وافؼوكقين ذم افعقش افؽريؿ داخيؾ

بالده، بسبى ـتوبتف هلذا افؽتوب وأصبوهف.

و إفقف أكقى ؾ ـا يف ظؾقف ق و ئو قؾقؼل إالا بوفؾا صالح ئو اشتطع .إن أريع إالا اإل

حمسن کديور

م 3091أيور

Page 290: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 291: ابتذال مرجعیت شیعه

سلاگ ذالغ

Page 292: ابتذال مرجعیت شیعه

23 Abstract

opponents. The author is in search of the truth, not proving his own views. Although Khamenei has treated this author and his mentor unjustly, the author has tried his best to remain fair. It is up to the reader to determine how successful he has been in this endeavor.

This book is targeted to those who are concerned with religion on a daily basis, especially marjas, faqihs, seminarian students, professors, researchers and students of Theology and Islamic Studies. Others will also find proof of the difficulties that come with fusing religion and political powers in Iran and recent Shi’i thought. The rational conclusion of this research is the moderate secularism or separation of religious institutions (seminaries, clerics, marja’iyyat, and the mosque) from the state.

Collecting these sources and references has been very time-consuming. The author has tried not to make any unsupported claims. However, humans are not without their faults and the author is sure that, were this research conducted in Iran, more documents would be available for inclusion in this book and its argument. Knowledgeable readers are encouraged to share their comments and criticisms, whether publicly or privately, with the author. Reviewing this research and examining it closely would be a great service to the modern history of Iran, to recent Shi’i thought, and to the author.

I wish that freedom in Iran will one day allow books such as these to be published on paper and that authors are not stripped of their basic religious and legal rights, including their right to live in their homeland, for writing such books.

Mohsen Kadivar May 2015

Page 293: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 22

regime’s expediency. Critical fuqaha, including Ayatollah Montazeri, considered the Leader’s marja’iyyat as a “trivialization of Shi’i marja’iyyat” and were imprisoned illegally and unjustly for this very criticism. This book is an explanation of these very three words: “trivializing Shi’i marja’iyyat”. The book’s subtitle is the impeachment of Khamenei on his marja’iyyat. The need for clarity leads to clarifying and resolving ambiguities. Impeachment is a moral and religious matter. The conclusion of this book is firstly, that it is impossible to qualify the Leader’s marja’iyyat, and secondly, that there exist numerous pieces of evidence and testimonies about his incompetence in issuing fatwas and in marja’iyyat. Khamenei and his supporters have the right to publish evidence in their support, and nine of them have published their defenses. These defense are good examples for testing the strength of their justification and evidence for the Leader’s marja’iyyat.

This author has written extensively on this issue before, and ardently opposes absolutely all kinds of the political authority of a faqih. He does not consider valid any of the governmental positions on fiqh and ijtihad, either absolute or partial, so he is not concerned about losing them. However, in marja’iyyat, competences in issuing fatwas and in ijtihad are crucial criteria and this book is concerned with Khamenei’s marja’iyyat, not his Leadership. Impeaching the Leader (reviewing the résumé of his 21-year Leadership based on the Islamic Republic’s constitution) is the topic of another one of this author’s works, the first edition of which was published on 17 Jul 2010 as a letter to the head of the Assembly of Experts at the time, Hashemi Rafsanjani.

In this research, fairness has been exercised, leading to the inclusion of both arguments for and against Khamenei’s marja’iyyat. The opinions and proofs offered by supporters have been presented along with the justifications of

Page 294: ابتذال مرجعیت شیعه

21 Abstract

criticism of the regime’s officials, published in Aug 2013, is an example of his baseless and dangerous fatwas. First, according to his fatwa, reports of the regime’s injustices and their publications have no base. Second, if it leads to the corruption and weakening of the Islamic government, it is a sin. The content of this fatwa is the common habit of tyrannical and despotic governments in history. It is an innovation unprecedented in the history of Shi’ism and against Islamic teachings. The fatwa of banning the public criticism of officials has only one message: no criticisms allowed!

The story of Khamenei’s sole marja’iyyat has four parts. First, he was the capable orator serving the regime, with no claim to ijtihad, and wouldn’t even dream of Leadership and marja’iyyat: Hojjatol-Islam wal-Moslemin Khamenei. Second, he obtained Leadership and absolute authority as faqih-ruler based on the regime’s expediency from 4 June 1989: Ayatollah Khamenei, Supreme Leader. Third, he planned for marja’iyyat from late 1989 and officially announced it in Dec 1994: Grand Ayatollah Khamenei Marja-e’ Jayezol-Taqlid. Fourth, he endeavored for supreme and unique marja’iyyat from the summer of 1997: Imam Khamenei! And human greed has no limit. He is not the only one responsible in this problem; his clerical partners from Ayatollah Khomeini’s school share the blame in this trivialization of Shi’i marja’iyyat.

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat

Ayatollah Khomeini became Leader while relying on his marja’iyyat, and Khamenei became marja’ while relying on his Leadership! His Leadership and marja’iyyat were both accomplished by the principle of “protecting the regime is the most necessary of necessities”. This is the result of the marja’iyyat of the partial (mutajjazi) mujtahid in favor of the

Page 295: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 20

fiqh, and his lack of qualifications for marja’iyyat. First, Montazeri considered Khamenei’s Leadership and guardianship to be religiously hopeless, because of his incompetence in necessary conditions for being the most learned in fiqh. Second, he considered Khamenei’s claim of marja’iyyat, with his lack of absolute ijtihad and competence to issue fatwas, as a trivialization of Shi’i marja’iyyat. Ayatollah Montazeri’s expertise was enough to stop the plan for Khamenei’s supreme marja’iyyat after these concerns. In reality, Ayatollah Montazeri voided Khamenei’s license for imitation by questioning his qualifications and ruined his plans for supreme marja’iyyat or its monopolization.

Operations on 19 Nov 1997 to silence the opposition were the Leader’s orders carried out by Mohammad Yazdi, the head of the judicial system. On the same day, the Supreme National Security Council put the two critical faqihs under house arrest without being charged by any court, claiming concerns for their lives. Grand Ayatollah Montazeri was imprisoned for his criticisms for more than five years and Ayatollah Azari Qomi died under house arrest after fifteen months in early 1999.

In a detailed speech on 26 Nov 1997, Khamenei accused his opponents of treason, betrayal, naïveté, imperialism, disturbance of public peace, stupidity, and selfishness. He responded harshly with baseless accusations to the polite criticisms of Grand Ayatollah Montazeri and Ayatollah Azari Qomi, while he did not respond to their technical criticism and shari’a-based objections. Khamenei’s defensiveness is reminiscent of the Quran’s description of the Pharaoh’s response to Moses. His reaction contradicts Imam Ali’s response to peace-seeking critics. The most important indicators of Khamenei’s lack of

absolute ijtihad are his fatwas. In addition to his fatwas about wilayat-e Faqih and Khums, a fatwa regarding the public

Page 296: ابتذال مرجعیت شیعه

19 Abstract

The Melancholy of Supreme Marja’iyyat: Imam Khamenei?

In the summer of 1995, Azari Qomi and Montazeri found out that Khamenei was seeking absolute and sole marja’iyyat through the Jame’eye Moddaresin. In other words, he wanted to use his political power to become the only marja’ (monopoly of marja’iyyt in himself). In a historical letter dated 27 Oct 1997, Azari Qomi warned President Khatami that with orders from Khamenei, a special deputy has been formed under the former minister of intelligence (Ali Fallahian) to establish Khamenei’s marja’iyyat and stifle the growth of other marja’s.

The Supreme Leader had assumed that Leadership automatically provided him with the knowledge of fiqh and that marja’iyyat, and that this was a conventional (i’tibari) matter! Jame’eye Moddaresin had only approved him in favor of the regime’s expediency, but knowledge and expertise should be prioritized over expedience. The experts should find the most learned marja’ based on religious criteria, not based on expediency. Evidently the Supreme Leader has failed as the most learned in fiqh, accordingly he is disqualified as the absolute guardianship of a jurist. It was not right for the Supreme Leader to accept marja’yya; imitating him is against the principles of the shari’a and the seminary. After Jame’eye Moddaresin’s announcement, officers of the Intelligent Service, some ignorant seminarians, basij, and Hezbollah, chanting “death to the critics of Wilayat-e Faqih”, terminated Azari Qomi’s class forever. Azari Qomi was beaten and his vehicle was destroyed with bats and rocks.

On 14 Nov 1997 (the celebration of Imam Ali’s birthday memorial of 13 Rajab) Ayatollah Montazeri expressed two main shari’a based challenges in his historical speech: the necessity of the condition of the Leader as most learned in

Page 297: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 18

For Ayatollah Montazeri, marja’iyyat was trivialized and

forced with the interference of security and judicial forces. Bribery (tatmi’), threats, and baseless imagination (tawahhum) [the glory of the only Shi’i State] played important roles in obtaining these approvals. Evidently certain prevalence (shiya’-e mofid-e ‘elm) does not yield Khamenei’s marja’iyyat or absolute ijtihad for issuing fatwas. The licenses for ijtihad are problematic because of testimonies that disqualify absolute ijitihad. Either way, there are no valid religious methods for justifying Khamenei’s absolute ijtihad and qualification for marja’iyyat.

In a speech on 14 Dec 1994, Khamenei announced that he was unaware of his approval for marja’iyyat and would restrict its announcement had he known about it. Proof and testimony exist from a number of sources, including those of Ayatollahs Mahdawi Kani, Montazeri, and Azari Qomi that show his awareness of the process and his years of efforts in planning for it. In the same speech, he expressed that since marja’iyyat has no sufficient candidate abroad, he would humbly accept the responsibility. He was unaware that geographical borders have no role in religious law. Against his own claims, he responded to the Iranians’ questions about shari’a and collected their religious funds.

Also, in the same speech, he ironically accused Ayatollah Montazeri of betrayal several times. Ten days after this speech, on 23 and 24 Dec 1994, undercover officers attacked Ayatollah Montazeri’s classroom and destroyed his hosseyniye, using vile language to threaten the students to leave the class. The deputy of clerical affairs of the Ministry of Intelligence had ordered these attacks. Khamenei’s treatise of Ajwibat al-Istifta’at was published in early 1995. The contradictions in this publication, such as those in its discussion of Wilayat-e Faqih and Khums, are themselves proofs of the lack of Khamenei’s ijtihad.

Page 298: ابتذال مرجعیت شیعه

17 Abstract

Khamenei (the Supreme Leader), Mohammad Fadhil Lankarani, and Javad Tabrizi. The Majma’ Jahani-ye Ahlul Bait (The International Association of AhlulBait- The Iranian Shi’a center) also approved Khamenei as the marja’ of the Shi’i community.

The declaration of Jame’eye Moddaresin contradicted its bylaws, and is hence invalid, for three reasons: 1. The meeting of seven did not meet the quorum of fourteen. Some also left the meeting in opposition. 2. Any legislation must be approved by one-third of all members, even though some telephonic votes were refuted as well. 3. In important matters, regulations must be approved by more than half of the members in writing, even though this legislation had only one signature!

The legislations of Jame’eye Moddaresine-e Qom, Jame’eye Rawhaniyyate Mobareze Tehran, and other religio-political groups are historical Shi’i innovations, because they introduced unqualified clergy as marja’, introducing one or two qualified mujtahids to the believers (not seven!), and chose the “most learned” marja’ to avoid confusion instead of a select few. These assertions have reflected very negatively on seminarian circles and were considered to be the meddling of political powers in matters of marja’iyyat.

The deputy of clerical affairs of the Ministry of Intelligence retrieved and published approvals for Khamenei’s marja’iyyat from Friday prayer imams, expert representatives, and other clerics. Eighteen licenses were included in the third set of approvals, the most important of which belonged to Ayatollah Taheri Isfahani, who was the Friday prayer imam of Isfahan. In a conversation with Ayatollah Montazeri, he explained that his approval was given with the persistence of the attorney general of the clerical court of Isfahan. Even Ayatollah Azari Qomi has written an approval with some hesitations under pressure.

Page 299: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 16

With the help of the deputy of clerical affairs in the

Ministry of Intelligence and some governmental clerics, after the death of grand Ayatollah Khoyi in Aug 1992, the road was paved from abroad for Khamenei to become a marja’. After the death of grand Ayatollah Araki on 29 Nov 1994 and a visit from Tehran to Qom by a committee consisting of three high-level officials – Velayati (foreign Minister), General Mohsen Rezayi (the chief commander of the Revolutionary Guard), and Javad Larijani (representative of the parliament) – at least eleven licenses were obtained, legitimizing Khamenei’s ijtihad and qualification for marja’iyyat in Qom and Tabriz. Although the first set of approvals were obtained regarding Khamenei’s ijtihad, the second set approved his marja’iyyat. None of these licenses were initially issued in isolation, but were written in response to a common question from the deputy of clerical affairs of the Ministry of Intelligence. Some of the approvers, including Seyyid Mohammad Baghir Hakim and Seyyid Mahmoud Hashemi Shahroudi, explain that this marja’iyyat is based on the regime’s expediency. Regardless of their motives, most of these approvers justify Khamenei’s marja’iyyat. These licenses are valid only if they are not met with contradictory testimonies.

Three days after Ayatollah Araki’s death, in a declaration dated 2 Dec 1994 and signed by Ayatollah Fadhil Lankarani, the Jame’eye Moddaresin Hawzeye ‘Elmiyeye Qom (Association of the Teachers of the Qom Seminary) introduced seven clergy as qualified marja’s: Mohammad Fadhel Lankarani, Mohammad Taqi Bahjat, Seyyed Ali Khamenei (the Supreme Leader), Hosseyn Vahid Khorasani, Javad Tabrizi, Seyyed Mousa Shobeiri Zanjani, and Nasser Mokarem Shirazi. The Jame’eye Rawhaniyyate Mobareze Tehran (The Association of Combatant Clerics of Tehran) also introduced three clergy qualified for imitation: Seyyed Ali

Page 300: ابتذال مرجعیت شیعه

15 Abstract

undistinguishable from the necessity of believing Islam and imamate; this baseless fatwa required him to accuse the disbelievers of Wilayat-e Faqih of heresy of Islam and Shi’ism.

The partial mujtahid’s claim to marja’iyyat with political support faced opposition and criticism from marja’s and Shi’i scholars. In Beirut, Ayatollah Seyyid Mohammad Hosseyn Fadhlullah was vilified because he did not believe in Khamenei’s marja’iyyat and qualification for fatwas, as he mentioned in his interview. In his last Friday prayer sermon in Jan 1994, Ayatollah Mousawi Ardabili explained that one marja’ choosing the next was unorthodox in Shi’ism and that none of the previous marja’s, including Ayatollah Khomeini, appointed anyone one after them.

Ayatollah Montazeri sent a written message to Khamenei via Ayatollah Mohammad Mo’men Qomi in Nov 1994, warning him about claiming power in realms in which he is utterly unqualified, such as issuing fatwas, marja’iyyat, and appropriating religious funds. He expressed his concerns about the fact that the security forces under the Leader’s control (i.e. clerical courts, Ministry of Intelligence, and the Revolutionary Guard) were denying independence of seminaries. For the first time, he mentions the deputy in clerical issues in the Ministry of Intelligence at the time of Ali Fallahian. This deputy had two responsibilities: eliminating and weakening independent and critical marja’s and legitimizing the marja’iyyat of the Leader. The aforementioned seven approvals were gathered through this deputy of the Ministry of Intelligence. At least six members of the Jame’eye Moddaresin Hawzeye ‘Elmiyeye Qom (Association of the Teachers of the Qom Seminary) – Mo’men Qomi, Taheri Khorram Abadi, Taher Shams, Azari Qomi, Kaz’ali and Meshkini – disagreed with Khamenei’s marja’iyyat.

Page 301: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 14

Mohammad Fadhel Lankarani, Mohammad Mo’men Qomi, Ali Meshkini, Yousef Sane’i, and Ibrahim Amini – approved his ijtihad as sufficient for tenure as Leader by the beginning of Aug 1990. Most of these men were appointed as the head of the judicial system, the member of the powerful Guardian Council, and the Friday prayer imam, and one was a young marja’ of the time. From the seven approvals submitted, five only approved the potential or applied ijtihad required for Leadership and no more. These approvals are problematic for two reasons: issuance based on the regime’s expediency and the testimonies of opponents.

The Imitable Marja’: Grand Ayatollah Khamenei

From 1989, Khamenei began collecting funds and started paying stipends to the seminarians at home and abroad in 1990. He began issuing fatwas in Aug. 1990 and the first booklet containing his fatwas was published in 1992 in Beirut. More important than the fatwas themselves are the seven approvals in the beginning of the book, which served to solve the crisis of illegitimacy of Khamenei’s Leadership, and were then used for legitimizing his issuance of fatwa and marja’iyyat. However, the five aforementioned approvals are limited to applied ijtihad for Leadership and utilizing it for establishing absolute ijtihad for issuance of fatwa is a form of subreption.

Many of what is included in that book as fatwa are references to Ayatollah Khomeini’s fatwas. This is the first time in the history of Shi’ism that a conveyor of a mujtahid’s fatwas considers himself as a marja’-e taqlid. Khamenei has even considered his ahkam (decrees) as superior to the fatwas of mujtahids. Yet, it is he who monopolized Khums (religious tax: one-fifth of the saved annual income) to the religious ruler, not the other mujtahids. Finally, Khamenei announced the necessity of believing Wilayat-e Faqih as

Page 302: ابتذال مرجعیت شیعه

13 Abstract

by the reeducation committee and published. One was the fiqhi sentence of the Sabaeans (32 pages) and the other was a contract to seize fire and end the conflict (84 pages).

Without having ever taught advanced courses on methodology (‘usul) of fiqh or written any lessons of his mentors or written any commentary on them or preparing any specified criteria of methodology (‘usul) of fiqh, Khamenei began to teach advanced course in fiqh from the book of war (jihad) from 1990, less than a year after becoming Leader. He taught three times a week for 45 minutes, and started by discussing hadiths on moral advices. His later teaching has been on retaliation and illicit earnings. More than 500 employed clergy participated in his class. In the 25 years of his teaching, two sections from the book of jihad and only a small part of the book of retaliation were installed in the Leadership’s advisory website. From fifteen years ago, nothing has been published from Khamenei’s teachings of fiqh, other than his early sermons on moral advices. The lectures are also not available in audio format on his website, unlike other seminary teachers.

A tradition in the Islamic Republic is to request a license for applied ijtihad for posts that require ijtihad: representatives of the Assembly of Experts of Leadership (Majles-e Khobregan-e Rahbari), Ministry of Intelligence (Vezarat-e Etela’at), and Leadership. The required condition for the first two is partial (mutajazzi) ijtihad and the required condition for the third is the absolute potential ijtihad (less than the necessary qualification of de facto marja’iyyat and issuing fatwa).

One year after Khamenei became Leader, he sought help from Ayatollah Khomeini’s students after many complaints about the absence of religious and legal qualifications in the Leader elected by Assembly of Experts. Seven of these students – Mohammad Yazdi, Abdollah Javadi Aamoli,

Page 303: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 12

Ayatollah Khomeini’s students didn’t let the Leadership leave their circle. Ayatollah Khomeini didn’t consider any of the marja’s of his time to be qualified for Leadership. The most learned mujtahid among his students (Ayatollah Montazeri) had deviated in Ayatollah Khomeini’s opinion and none of the eligible candidates had administrative experience as an absolute mujtahid. It was time to consider a junior clergy (mujtahid-e mutajjazi).

The elixir of the “regime’s expediency” forced the replacement of the position of an absolute de facto mujtahid with a junior clergy (mujtahid-e mutajjazi). In reality, the idea of Wilayat-e Faqih died with the death of its founder. The Majles-e Khobregan-e Rahbari (the Assembly of Experts on Leadership) opposed Khamenei on at least three occasions based on the regime’s expediency:

1. Overlooking the problem of lacking the required qualifications and a de facto marja’iyyat being against the law (violating article 109 of the 1979 Constitution).

2. Failure to announce the illegal and “temporary Leadership” of Khamenei in at least the first two months of his leadership (the approval of a special meeting of Khobregan-e Rahbari on 4 June 1989).

3. Overlooking the lack of absolute ijtihad, meaning the qualification required for issuing fatwas on different issues of fiqh (violating articles 5, 107 and 109 of the 1989 Constitution).

Considering that Khamenei was not involved in any education or discussion of fiqh and ‘usul for fourteen years from 1976, a nine-member committee of governmental clerics was formed to hold sessions designed to reeducate the Leader from Sept. 1989. Seyyed Mahmoud Hashemi Shahrudi and Mohammad Mo’men Qomi played the biggest roles in this reeducation. The results of these sessions are two articles in Khamenei’s name that were polished in 1995

Page 304: ابتذال مرجعیت شیعه

11 Abstract

lack of ijtihad just three months before his leadership. There is no written document to serve as evidence that

Ayatollah Khomeini confirmed Khamenei as mujtahid. In the works published during his lifetime, Ayatollah Khomeini’s most famous phrase about Khamenei implied that he was “familiar with fiqhi issues” and does not even indicate his “partial (mutijazzi) ijtiahd”, let alone “absolute ijtihad”, even though he speaks of Khamenei as an extremely trustworthy companion. Khomeini’s oral exclamation would prove Khamenei’s qualification for leadership and for the degree of potential ijtihad necessary for fulfilling that task, only if they did not contradict the explicit statement of “Islamic Republic’s founder’s religio-political will”. Also, singular narrations do not suffice as evidence in important matters, and, in the end, oral sayings are not credible.

The oral sayings that have been recounted in introducing Khamenei as “the selected leader and his evident ijithad” by Ayatollah Khomeini are not true; those who recounted such sayings did so in favor of the regime’s expediency. Considering the misery they were put through by the regime, the second edition of these retellings proved the invalidity of the first edition. In the end, Khamenei’s “absolute de facto ijtihad” cannot be validated until June 1989.

The Supreme Leadership: Ayatollah Khamenei

When Ayatollah Khomeini passed away, the constitution of 1979 was the source of action. Khamenei was definitely not a marja’ on 4 June 1989 and didn’t have the required expertise for marja’iyyat and issuing fatwas. On that day, the clergy who were followers of Ayatollah Khomeini made a historical decision in an emotional atmosphere: they prioritized political management over the knowledge of fiqh and chose a junior clergy (mujtahid-e mutajjazi) to replace the supreme leader, a position that required de facto absolute ijtihad.

Page 305: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 10

(mobahiths). Comparing the charter regarding the collection of funds with other charters, it is evident that in 1966 Ayatollah Khomeini did not consider Khamenei among the senior scholars of his time – let alone as a mujtahid – and only gave him permission to use one-third of the khums, which was regular for junior clergy.

He taught intermediate levels of fiqh and usul for a decade in Mashhad, but his teaching career was shut down with multiple arrests, exile, a life in hiding outside of Mashhad, and under pressure from security forces. His reputation in the 1970s was based on his speeches on revolutionary and intellectual approaches to Islamic doctrine. Khamenei does not have permission for ijtihad from either of his mentors. His occupations, including managing, executing, and preaching responsibilities, had nothing to do with fiqahat and ijtihad until Ayatollah Khomeini’s passing away. His many preoccupations in the first decade of the Islamic Republic left him no time for fiqhi and usuli teaching and research until 1989. In the first half-century of his life, Khamenei did not publish anything about fiqh or ‘usul, except for a 40-page, incomplete rijali article (a paper on the bibliography of the transmitters of hadiths).

In the first decade of the Islamic Republic, Khamenei expressed three opinions regarding fiqh, two of which were faced with serious criticism by Ayatollah Khomeini. The first was his opinion about the limitations of Ayatollah Khomeini’s theory of “the absolute guardianship of the jurist “(wilayat-e mutlaqa-ye faqih) in a Friday prayer sermon on 1 Jan 1988, and the other was his acceptance of an apostate’s repentance (tawbe-ye zahiri-ye murtadd-e fitri) regarding the Salman Rushdie case in a Friday prayer sermon on 17 Feb 1989. After Ayatollah Khomeini’s impugnation of his opinions, he changed his mind about both. In March 1989, his opinion about singing and suspicious music in Qom is evidence of his

Page 306: ابتذال مرجعیت شیعه

9 Abstract

Seminary respond? How was maraj’iyyat influenced by his political role as Supreme Leader?

Ayatollah Khomeini’s latest perspective was that the concomitance of marja’iyyat and leadership was not necessary, which led to a review of the Constitution. Why did Khamenei and most of Khomeini’s students disregard this opinion and turn to necessitating the concomitance of marja’iyyat and leadership? The expediency of the regime was the most important obligation in Ayatollah Khomeini’s concept of absolute leadership of the faqih. Was the expediency of the regime prioritized over religious criteria in the case of marja’iyyat and issuing fatwa? Seeking answers to these questions led to the research gathered in this book, which consists of four sections, the summary of which is as follows.

The Learned Orator: Hojjatol-Islam Khamenei

Khamenei imitated Ayatollah Khomeini until he was fifty years old and in some instances imitated Ayatollah Montazeri. Until Ayatollah Khomeini’s death, he did not consider himself to be a mujtahid (qualified religious authority). As a matter of fact, he has mentioned his imitation of Ayatollah Khomeini many times. Although he was talented, he was only a fulltime student of advanced fiqh in the seminary for six-seven years. His main concerns included reading poetry and novels, political combats, religious-political sermons and speeches (manbar), public revolutionary meetings about Islamic teachings (especially interpretation of the Quran and the Nahjul-Balagha for the youth), and translating Islamic revolutionary books from Arabic to Farsi (especially the works of Seyyid Qotb).

His expositions (taqrirat) of none of the mentors’ lectures that he attended have been published and there is no sign of his expertise in fiqh and usul over his classmates

Page 307: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat 8

Research Questions

Considering his very quick and unprecedented promotion from a junior clergy to Ayatollah and Leader in 1989 and then to Grand Ayatollah and qualified source of imitation (Marja’) in1994, and his plan for Supreme and unique marja’iyyat in 1997, there were doubts and questions about the natural process of these promotions. In order to resolve these doubts, there was no choice but to examine Khamenei’s life very closely and to seek evidence of his absolute Ijtihad and qualification for issuing fatwas in his education, teaching, research, mentors, classmates, writings, occupations, and concerns at different points in his life. I also compared his own thoughts on fiqahat and ijtihad before and after his Leadership.

I tried to answer the following questions: When did Khamenei start thinking about marja’iyyat? When did he start giving fatwas? Who are the members of his Shouraye Istifta (committee providing consultation for issuing fatwa)? When did he begin to teach kharij-e fiqh (advanced fiqh)? Has he ever taught advanced methodology of fiqh (kharij-e usul)? When did he begin to collects Shari’a funds? When did he take on the responsibility of paying the stipends of seminary students? What did he write in fiqh and usul during his claim of marja’iyyat? What has he published in usul and argumentative fiqh? What are the foundations of his methodology (mabani-e usuli) and principles of fiqh? Has he ever published a complete fatwa treatise? If not, then why? Who supported his marja’iyyat and with what goals? Who were the major critics of his absolute ijtihad and his qualifications for marja’iyyat and fatwa? What was their reasoning on both sides? What institutions were responsible for preaching, propagating and fixing his ijtihad and marja’iyyat? How did the more traditional part of the

Page 308: ابتذال مرجعیت شیعه

Abstract

Hojjatol-Islam wal-Moslemin Seyyed Ali Hosseyni Khamenei (b. 1939 in Mashhad) was one of the famous combatant broad-minded orators of Khorasan in the 1970s. After the success of the revolution, he was assigned to important positions, such as membership of the Council of the Revolution, leader of Tehran’s Friday prayer, and the third President of the Islamic Republic of Iran. At fifty, the Assembly of Experts chose him as the second Supreme Leader of I.R.I. on 4 June 1989, after Ayatollah Khomeini’s passing. After Ayatollah Araki’s death, Jame’eye Moddaresin Hawzeye ‘Elmiyeye Qom (the Association of the Teachers at the Qom Seminary) introduced seven jurists as marjae’ jayezol-taqlid (qualified for marja’iyyat) in a newsletter on 2 Dec 1994. “The Grand Ayatollah Khamenei Supreme Leader” was the third one. The Jame’eye Rawhaniyyate Mobareze Tehran (the Association of the Combatant Clergy of Tehran) also introduced three jurists as marja’ jayezol-taqlid, of whom Khamenei was the first. “Grand Ayatollah Khamenei”, in a speech on 14 Dec 1994,

announced that he humbly accepted the marja’iyyat abroad, since it was abandoned outside of Iran. His treatise titled Ajwibat al-Istifta’at (Requested Fatwas) was published in Arabic in 1994 in Kuwait and in Farsi in 1996 in Tehran. In 1998, he concluded that it is incorrect to have seven marja’s, and that instead, only one person should take on marja’iyyat. He assigned the Jame’eye Moddaresin Hawzeye ‘Elmiyeye Qom the task of introducing the supreme leader as the unique and supreme Marja’. From then, in official circles, especially outside of Iran, he is referred to as “Imam Khamenei”.

Page 309: ابتذال مرجعیت شیعه

Chapter 16: An example of a baseless and dangerous fatwa211 Conclusion……………………………………………………………………………………………………………….…….……………………………219

Bibliography………………………………………………………………………………………………………………………………………..229 Selected documents……………………………………..……………...…….………………….…………………………………233 List of images……………………………………………………………………………………...…………………...…………………………241 Annotated table of contents…………………………………………...…………………..……………………….…261 From this author………………………………………………………………………………………………………………….….…….267 Arabic Abstract………………………………………………………………………..………………………………………………...……271 English Abstract………………………………………………………………………………………………….……………….…………291

Page 310: ابتذال مرجعیت شیعه

Table of Contents:

Introduction…………………………………………………………………………………………………………….……………………………………..7 Section 1: The Learned Orator: Hojjatol-Islam

Khamenei………………………………………………………………………………………………………………………………………….…..…25 Chapter 1: “I imitate Ayatollah Khomeini”………………………………........................……28 Chapter 2: What was meant by “Shari’a-based limitations” in

Friday prayer sermons?………. …………………………………………………………………………………...……46 Chapter 3: “A brother familiar with issues of fiqh”…… ………………...…..….59

Section 2: The Supreme Leadership: Ayatollah Khamenei…………………………………………………………………………………………………………………………….…………………..71

Chapter 4: The leadership of a partial (mutejazzi) mujtahid in favor of an expedient regime……………………………………………………………………………………74

Chapter 5: Shari’a retraining after two decades…………………………………......83 Chapter 6: Teaching advanced level (kharij) fiqh in the lack of

specified criteria of methodology of figh (‘usul al-fiqh).……..…..89 Chapter 7: The Leader is a mujtahid!..................................................................................................95

Section 3: The Imitable Marja’:Grand Ayatollah Khamenei105 Chapter 8: The vote of the Assembly of Experts to Khamenei

cannot prove his ijtihad ……………………………………………..108 Chapter 9: Inconsistent fatwas……………………………………………………………………………...………..112 Chapter 10: The disagreement of Shi’i authorities with the

marja’iyyat of the Leader……………………………………….………………………………………….………119 Chapter 11: The Work of the Ministry of Intelligence’s Office

of Monitoring Shi’i Authorities……………………………………………………………………..……143 Chapter 12: The official announcement of the Leader’s

marja’iyyat……………………………………………………………………………………………………………………...…………………..149 Chapter 13“You are both Leader and Marja, ’oh

Khamenei!”………………………………………………………………………………………………………………………..………....160 Chapter 14: The innovation of geographical

marja’iyyat…………………….……………………………………………………………………………………………………….….….170 Section4: The Melancholy of Supreme Marja’iyyat: Imam

Khamenei?....................................................................................................................................................... ........................187 Chapter 15: The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat…………………………..191

Page 311: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat

(Ebtezal-e Marja’iyyat-e Shi’a) Impeaching Iran’s Supreme Leader on his Marja’iyyat

(Estidhah-e Marja’iyyat-e Maqam-e Rahbari Hojjatol-Islam wal-Moslemin S. Ali Khamenei)

Mohsen Kadivar (1959 - )

First Edition (as a series of articles): JARS, March-April 2013; Second Edition: March 2014; Third Edition: May 2014; Forth Edition: May 2015

Web-Book, 314 pages

Official Website of Mohsen Kadivar

http://kadivar.com

kadivar . mohsen @ gmail . com

Page 312: ابتذال مرجعیت شیعه

The Trivialization of Shi’i Marja’iyyat

Impeaching Iran’s Supreme Leader on his Marja’iyyat

Mohsen Kadivar

2015

Page 313: ابتذال مرجعیت شیعه
Page 314: ابتذال مرجعیت شیعه

ویژه طرح پشت جلدصفحه