Top Banner
98

저성장 고령화 시대의 재정건전성 해외 선진국 재정위기와 그 시사점 건전재정포럼_창립식_20120926

Jul 05, 2015

Download

Economy & Finance

fffs

[건전재정포럼 창립식 및 기념 심포지엄]
-일시/장소 : 2012년 9월 26일 / 프레스센터 기자회견장
-주제발표
1) 저성장 고령화 시대의 재정건전성
백웅기 교수(상명대 경제학과)
2) 해외 선진국 재정위기와 그 시사점: 국민생활에의 영향
옥동석 교수(인천대 무역학과)
- 지정토론
1) 구정모 교수(강원대 경제학과)
2) 김강정 공동대표(선진사회만들기연대, 전 iMBC 사장)
3) 김세형 주필(매일경제)

[건전재정포럼] 은?
국가재정의 건전성을 지키고 정치권의 복지포퓰리즘을 견제하고자, 전직 재정 분야 경제관료, 전․현직 언론인, 재정학자 등 119명의 발기인단이 창립하였다. 건전재정포럼 대표는 최종찬 전 건교부 장관(국가경영전략연구원 원장)이 맡고, 김원식 한국재정학회장과 반장식 서강대 기술경영전문대학원 원장(전 기획예산처 차관)이 공동대표를 맡아 활동하고 있으며, 국가경영전략연구원(NSI, 이사장 강경식, 원장 최종찬)에서 운영 책임을 맡고 있다.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 1. 15:30~16:00 1 : * : 16:00~16:10 : 16:10~16:20 : 16:20~16:30 : ( )16:30~16:40 ( ) ( )..16:40~16:45 : KPMG ( )16:55~17:00 : 17:00~17:20 -1: 17:20~17:40 -2: : 17:40~18:00 ( i MBC ) 2 : ...3 : (20 )

2. Contents . ................................................................................. 211. ( ) .................................. 232. : ( ) ........ 55. ....................................................................... 75 .................................................................................. 79 ( iMBC ) ...................................................... 81 ........................................................................................... 84.... ................................................................................... 87 3. . , . . , , 100 . .2012 9 1 4. 1. () . . . , , , , , , , , , , , , ,, , , , , , , , , , , , , , , . . .2. ( ) . . 3 5. . EU . 1980 ,, , . , . . , .3. ( ) 3 , 30 . . . . 1960 . . 3, 4 . . . .1980 Zero Base , . 1997 , 4 6. . (taboo). , .4. ( ) , . . . . , . . . (Last Resort) . . , . .5 7. 5. ( ) . . , , 100 . 3 , . , , . 30 , . , .6. ( ) . . , . .6 8. . , . . . , ? , ? . . ? ? ? ? .7. , . , , ..7 9. 1 , ? . . 3 , , . . , . 98, 2008 . , .2 , .9 10. 60 .60 70 .* () : (62) 30.3% (78) 83.5%80 . , 82 21% 95 9% , .2000 , .* 00~07 1.0% , 020307 2008 OECD . , . , . , 3 . 60 , , . .10 11. 3 , . . , . . , R&D . . , . , , ., . , . . , .4 !11 12. . 90 2008 .* (%): (90) 46.3(96) 73.2(07) 40.2(11) 37.4 .* (%): (85) 46.7(96) 101.6(07) 105.4 (11) 160.8 . . , , . , ..12 13. 1. . , . . , , . .2. 1~2% . , . .3. , . IMF . . , . , 13 14. .4. , . . . . , . .5. , . , . . , . , , S&P .14 15. .6. ! ! ! . . , , , , , , , , 7. () , , , (podcast: ,Mobile ), 100 .8. , , ( ) ..15 16. ( ) (43)1) , 2) , 3) , 4) , 5) , 6) , 7) , 8) , 9) , 10) , 11) , 12) , 13) , FG Investment Korea 14) 15) , 16) , 17) , 18) , 19) 20) 21) , () 22) , 23) , 24) , KPMG 25) , 26) , 27) , KT 28) , ()29) , 17 17. 30) 31) 32) , 33) , 34) , 35) 36) 37) , 38) , () 39) , KPMG 40) 41) , 42) , 43) , (23)1) iMBC , 2) 3) 4) , 5) , 6) 7) 8) YTN , 9) 10) 11) , FN 12) , 13) , 14) , 15) , 16) , 18 18. 17) , 18) 19) , 20) 21) 22) , () 23) (50)1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 19 19. 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 42) 43) 44) 45) 46) 47) 48) 49) 50) (2)1) 2) DTR [ : 118, 2012.9.26 ]20 20. . 21. . .1. ' 22. - 27 - , , 3.5% () . . (entitlement) . . , . 1990 . . 2050 OECD 30% 128136% 4050 . 2050 GDP 128136% . 2010 OECD 98% 3134% . 2010 15.2 25 23. 2050 2060 71 80.6 . . (1) : . . . . . (2) : . Kaufman and Stallings(1991) , , , , . . (entitlement) . . . . - 28 -26 24. 1990 (BEA) , PAYGO 1992 . 1990 . 2002 PAYGO 2008 , 2010 2 PAYGO . 2011 2~3% . . . , . .50 (3) : 5 . 50 . (, ), ( ), . 5 . . 2013 . 5 - 29 -27 25. . . . . .- 30 -28 26. 2012. 9. 26 0. 3.5% 2011 3.6% 2.5% , 8.5 4.6 , 2009 IMF 49 PV: (GDP 14%), (GDP 683%) 229 27. 0. 10 1. ?2. ?3. ! ?4. ?5. ?6. ?7. ?8. ?9. ?10. ?31. ?430 28. 1. ?- (1971~2011)y = -0.1819x + 11.12720.015.010.05.00.0-5.0 1971 0.18%p 10 70 3 80 10% , 6.1%, 4.1% 10 , 2002~06 4.7%, 2007~113.5% 5-10.0197119731975197719791981198319851987198919911993199519971999200120032005200720092011 8.9%(71~81)10%(82~91)6.1%(92~01)4.1%(02~11)1. ?- (1961~2011)y = -0.2x + 9.176915.010.05.00.0-5.0 0.2%p 10 1961~71 9.3% , 4.5%,4.6%, 0.8%, 0.7% 70 2002~06 1.5%, 2007~11 -0.1% 6-10.019611963196519671969197119731975197719791981198319851987198919911993199519971999200120032005200720092011 9.3%(61~70)4.5%(71~81)4.6%(82~91)0.8%(92~01)0.7%(02~11)31 29. 1. ?-1980, 1990, 2000 12.010.08.06.04.02.0 30 , , , , , , , , , , , 90 80 2000 2000 , , 70.080 90 002. ?832 30. 2. ?- (2011.12), 600000005000000040000000300000002000000010000000 2012 5 2030 5,216 2060 4,385 (831 ) 2016 , 65 2048 901960196319661969197219751978198119841987199019931996199920022005200820112014201720202023202620292032203520382041204420472050205320562059 2. ?- 65 (%), 454035302520151052060: 40.1%2050: 37.4% 65 2000 7.2% ,2017 14% , 2026 20.8% 2037 30.1%, 2060 40.1% 2050 17% 10019601965197019751980198519901995200020052010201520202025203020352040204520502055206033 31. 2. ?Source: United Nations Department of Economic and Social Affairs/Population DivisionWorld Population Prospects: The 2010, Volume II: Demographic Profiles UN DESA(UN ) 2050 (coffin shape) , 2100 (bell shape) 11 3. ! ?1234 32. 3. ?- 1970 2040 2100 21 133. ?- 15 (%): UN DESA 15 2100 15 2010 1435 33. 3. ?- 65 (%) UN DESA 64 2100 ( ) 2050 2100 154. ?1636 34. 4. ?- 1.61.41.210.80.60.40.2 1997 2005 1.076 2011 1.244 171.521.448 1.411.4671.2971.166 1.18 1.1541.0761.1231.251.1921.1491.226 1.24401997199819992000200120022003200420052006200720082009201020114. ?- OECD , OECD family DB(2010.5.25) 2010 42 1970 1995 1.5 2010 1837 35. 4. ?- ( 1,000, )199.598.587.576.562010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060 2010 1,000 9.4 2041 6.3 , 2049 6.4, 20536.5 5. ?2038 36. 5. ?- 21 , , 5. ? 2005 Goldman Sachs 2007 , 2015 20501% ( ) 2005 GS G-7, BRICs, N-11 22 2050 GDP 13, 1 GDP 2 2011 12 7 GS 2030 0.2~0.3%p G-7, BRICs, N-11 22 2050 GDP 20, 1 GDP 7 2220072006-20152015-20202020-20252025-20302030-20352035-20402040-20452045-2050 4.2 3.0 2.5 2.2 1.9 1.9 1.7 1.820111980-19891990-19992000-20092010-20192020-20292030-20392040-2050 8.6 6.7 4.4 3.4 2.2 1.7 1.539 37. 5. ? NABO(2012) GS(2011)0.2~0.5%p 2050 1.5% 2060 1% 232016-20202021-20252026-20302031-20352036-20402041-20452046-20502051-20552056-2060 3.4 3.0 2.5 2.2 2.1 1.8 1.5 1.2 0.96. ?2440 38. 6. ? IMF(2009) 2008 /( + ) G-20 5% , 2% GDP G-20 GDP 28% GDP 409% ( ) GDP 14%, GDP 683% G-20 G-20 256. ?- IMF(2009)2641 39. 6. ?- (2012.9.20) 2050 128.2% 153.9~165.4% , 33.3~35.1% , 2009 GDP 9.6% (SOCX) 2050 GDP 22.6~24.5% OECD 24.6% 276. ?- (2012.6.25)28 NABO 2050 136.3%, 2060 218.6% 2050~60 10 NABO 2040 2050 GDP10.67%, 2060 13.30% 42 40. 7. ?297. ? NABO(2012) Bohn(QJE, 1998) Blanchard et al.(OECD ES, 1990) Bohn Test 2033 2034 Bohn /GDP /GDP + - Blanchard et al. Test (1) 2029 , (5) 2034 /GDP /GDP + , - 2030 3043 41. 8. ?318. ?- GDP 3235.030.025.020.015.010.05.00.0198019811982198319841985198619871988198919901991199219931994199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009201020112012 G7 GDP 2007 OECD 19.2%, 7.6%, 2012 OECD 22.1%, 9.7% ( 40% 44% )44 42. 8. ?- vs (1991-2007 , 2000 )14.012.010.08.06.04.02.0 1991-2007 OECD 28 , , , , OECD , 33 0.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.08. ?- /GDP vs (1991-2007 )34 35.030.025.020.015.010.05.00.00.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 1991~2007 /GDP 45 43. 8. ?- /GDP vs (1991-2007)35 10.08.06.04.02.00.0-2.0-4.0-6.0-8.00.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 GDP 8. ?- : GDP , 1991-2007140.0120.0100.080.060.040.020.00.0-8.0 -6.0 -4.0 -2.0 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0-20.0-40.0 1991-2007 , , , , , 36 -60.046 44. 8. ?- (GDP , 1991-2007)10.08.06.04.02.00.0-10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0-2.0-4.0-6.0 (2002-2007 ) , , , , , , , 37-8.0() 9. ?3847 45. 9. ? 1970 ( -30), 1994 ( -23),2005 ( -21) Lincoln(2005) 1990 , , 1989 GDP 30% 2002 38% 1990 GDP 6.5% 1996 8.3% 399. ?4048 46. 9. ?- 2005 50.040.030.020.010.00.0-10.0 OECD EO 91(2012.5) 2005~08 8% 2011 2013 10% 2010GDP 0.6% 2013 1.4% 41-20.0198719881989199019911992199319941995199619971998199920002001200220032004200520062007200820092010201120122013 9. ?- (GDP, %)250.0200.0150.0100.050.00.0 2010 2010 GDP 192.7% 2012 214.1%, 2013 222.6% 1977 , 1977 2009 GDP 100% 2013 142.7% 42-50.01970197219741976197819801982198419861988199019921994199619982000200220042006200820102012 49 47. 9. ? Kabe(2005) 2000 2010 2006 2002 2006 2007 Kabe(2005) 2006~08 2009 2000 2001 2009 , 4310. ?4450 48. 10. ? , Reinhart and Rogoff(2010) 3% , 4510. ? , , 1. vs , 4651 49. 10. ?2. . . entitlement() Kaufman and Stallings(1991) , , , , 4710. ? (1990) PAYGO 1992 1990 2002 PAYGO 2008 2010 2 PAYGO 2011 2~3% , 2013 4852 50. 10. ?3. 50 5 5 (, ) ( ), 4910. ? 5053 51. . .2. : 52. - 35 - . 1(20102)- 10% - ( ) 2(20103)- 30% - 12% - 7% - (4.5%5%; 9%10%; 19%21%)- 15% - 1030% 3(20105)- 8% , 3% - (2,000) 3,000 - (13, 14) 500 3,000 - (13, 14) 800 2,500 (13, 14) - - - - 10% - - (5%5.5%; 10%11%; 21%23%)- 10% (sin tax) - - - - 61 65 - 6,000 2,000 - 1,000 400 57 53. 4(20116)- 500 - 8,000 - 12,000 - - 2% - 6%14% 4%10% - - (2011 8 11) 320 5(20122)- 750 22% - (13, 14) - 2012 3 - - - - , , - 150 2009 10% 2010 5 5% (2010 8.71%, 2011 5.47%, 2012 8.15%, 2013 4.39%). 1970 2002 (1%) 2000 8% . , 300 4 3,800( 3,159, 263) 3,117( 2,428, 202) . ( ) 2010 27.7% 2011 33% - 36 -(EU 23.4%). Joseph Stiglitz , (, , ) , .58 54. EU 2030 60% 2020 , .- GDP 15% ; - GDP 15%10%; - GDP 10%5%; , , , , , - 37 -, , - GDP 5% ; , , , , - GDP 0% ; , , 1990 .- (40% ) , , , , , , .- , (pre-budget) .- .- , , . . , .- .59 55. - -2012. 9. 24. Contents. 1. 2. . 1. 2. 3. . 1. 2. 260 56. . 1. ( , , ) (, , ) , , GDP (, , , ) : %: McKinsey Global Institute, Debt and Deleveraging: Uneven Progress on the Path to Growth, 2012. 1. 461 57. 1. 20032010 , , , GDP , , , , , , , -12.4-232.6-179.6-697.0-63.2-146.4-40.7-348.8-296.9-163.731.045.548.51,157.4304.5178.523.0265.1 (20042010) 5: OECD, last updated 16 December 2011 (10) GDP 1. , 2000 OECD 6: OECD, Wikipedia, "European sovereign-debt crisis"62 58. 2. 2000 2007 , 4.2% . , . 7: OECD GDP 2000 , , : % 2. 1970 . (Kathimerini) , 1974 : OECD GDP , , : % 863 59. 2. 2009 , .: OECD, Eurostat GDP : % 9 2. (budget compliance) , () (budgetcompliance) 10: European Commission, "Report on Greek Government Deficit and Debt Statistics," January 2010.64 60. 2. (Eurostat) , 2010 1 statistical weaknesses 11: European Commission, "Report on Greek Government Deficit and Debt Statistics," January 2010. . . . , , . . . .385 (extra-budgetary funds) . EU . . 65 61. 1. 2009 2010 4 2010 5 1,100 EU 2010 40% 2011 10 1,300 2 53.5% 2012 6 ( 2015 2017 )GDP 2012 198% , , 160% , 2020 120.5% 13 2. 2010 300 , 2009 GDP 13% 2011 2010 GDP 5%, 2012 2011 GDP 4% 2009 10% 2010 5 5% 1970 2002(1%) 2000 8% Joseph Stiglitz , (, , ) , 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013GDP(%)GDP(10)(10)(%): OECD, Eurostat (20102015)44.9 47.6 50.6 53.8 50.2 50.1 48.5 46.6203.5 202.6208.9 222.8 232.9 231.6 227.3 215.193.8 106.1 117.8 124.6 114.1 107.8 98.7 94.47.7 12.3 11.7 6.8 10.5 6.3 9.1 4.3-8.94 -13.11 -11.03 -5.77 (8.43) (5.52) (8.44) (4.36) 1466 62. 2. 1(2010 2) 10% ( ) 2(2010 3) 30% 12% 7% * (4.5%5%; 9%10%; 19%21%) 15% 1030% 15: Wikipedia, Greek government-debt crisis" 2. 3(2010 5) 8% , 3% * (2,000) 3,000 * (13, 14) 500 3,000 (13, 14) 800 2,500 (13, 14) 10% (5%5.5%; 10%11%; 21%23%) 10% (sin tax) 61 65 6,000 2,000 1,000 400 16: Wikipedia, Greek government-debt crisis" 67 63. 2. 4(2011 6) 500 8,000 12,000 2% 6%14% 4%10% (2011 8 11) 320 5(2012 2) 750 22% (13, 14) *2012 3 , , 150 17: Wikipedia, Greek government-debt crisis" 3. ? A300 10 B10 , , , , , . 1868 64. 3. A 3,800( 3,364) 2,950(2,666) B 7,000( 5,531) 4,882(4,248) A B A B38,000,000 70,000,000 29,505,000 48,825,000 2,375,000 4,375,000 2,208,750 4,068,750 7% 9,500,000 17,500,000 3,000,000 0 1,200,000 3,600,000 1,200,000 3,600,000 , 36,800,000 66,400,000 28,305,000 45,225,00021,930,000 23,820,000 20,175,600 21,914,400 8% 14,870,000 42,580,000 8,129,400 23,310,6001,265,550 5,837,700 536,340 2,658,250 ( ) 3,093,181 8,847,965 2,304,005 3,681,291 33,641,269 55,314,335 26,664,655 42,485,459(A)(B)(C=A-B)(D)(E=B-D)(F)(G)(H=A-F-G) 19 3. 2011 33% 2010 27.7% 750(112 5,000) 585(87 7,500)EU 23.4% 2012 2 5 2069 65. . 1. EU EU 2030 60% 2020 , .15% 15%10% 10%5% 5% 0% , , ,, ,, ,, , , , , , 2270 66. 1. 1990 : OECD Economic Outlook 83 database 23 1. , , (40% ) , (pre-budget) , , , , , , , , 2471 67. 1. : Andersen, Troben M., et.al, The Nordic Model: Embracing globalization and sharing risks, 2007. 25 2. . 2672 68. 2. , 27 2. , , , , , , 2873 69. 2. (market mechanism)? 10 () , 2974 70. . 71. 1. 2. ( iMBC )- 40 -3. 77 72. - 42 - - 1 , - - - - : - , - : 2012 90.3 44.2(49%) - --- - : ( , ) , , , 4 : - 774 324 , GDP 60% 79 73. - - : 445 GDP 34% (OECD 102%) --- , GDP 60% - 43 - - - - - 80 74. - 44 - - 2 ( iMBC ) . ? 1 . , . . , , . . , . . . 81 75. . . . 1. , , Q & A , SNS , - 45 -.2. .1) 2) Zero BaseBudgeting System(ZBBS) . 15 . ZBBS 82 76. . , 5 .3) - - - 46 - .- .- , 83 77. - 47 --3 1) , 2) ,3), 4) 4 1,4 GDP 33.4% 445, 20, 4 (22) 100%, 228%, 120% 90% 100, GDP 10%, 200 . 96 8%, 98 16%, 2008 30.1%, 2011 33.4% ++ . . , 127+ 288+ 445 = 860, 2 . . , 0~2 1: 84 78. - - 48 - ,- ... IMF . . , Capital flight - 50%, 4.5%23%- , , . , - ... (1938 ), -(1951 , , ),- . 97 , 2008 , 2: - 2% +- .- , 2060 10 8 ( 1.6)- .- 1930 , - 2050 128%- 2100 , - .- 0-2 , , 85 79. . 80. [ ]- - Hanover College (Indiana) B.A. ()- Vanderbilt University, M.A. ()- Vanderbilt University, Ph.D. ()[ ]- (2002~2004)- (1998~2004)- (1997~1999)- (1997~1998)- () (1996~2002)- , , (1994~2001)- (1993~1994) [ ]- - ( )- University of Wisconsin~Madison ( )[ ]- (1995~2006, 2009~)- (2006~2009)- KDI (1991~1995)- Iowa State University () (1988~1991)89 81. [ ]- , - , - , [ ]- Maryland (2004)- 3 (1998~1998)- (1994~1998)- York, (1992~1993)- (1987~) [ ]- - University of Missouri [ ]- Northeast Asia Professors Association (2010~2010)- (2007~)- (2006~2008)- (2005~2007)- / (2005~)- Asia~Pacific Economic Association (2004~)- (2003~2007)90 82. [ ]- ()- (AMP)- - ( )- (SPARC)[ ]- (2009~)- , (2006~2010)- iMBC/MBC (2002~2005)- MBC, , (1996~2001)- , [ ]- [ ]- (2011~ )- (2010~)- (2006~2010)- (2004~2006)- () (2002~2004)- 2, (2000~2002)- (1983~2000)- (1981~1983)91